Si e marrim energjine?

1-Panelet Diellore

Thithin energjine e rrezatuar

2-Qelizat Diellore

Perdorin driten e Diellit per te prodhuar sasi te vogla elektriciteti

3-Energjia nga ushqimet

Ne marrim energji nga ushqimet qe hame. Ushqimi vjen nga bimet, ose nga
kafshet qe ushqehen me bime!
4-Biokarburantet nga bimet

Druri eshte nje karburant i rendesishem ne shume vende. Kur digjet druri, ai cliron
energjine qe pema ka marre nga Dielli. Ne disa vende rritet kallami i sheqerit, i
cili , kur fermentohet, prodhon alkool. Ai mund te perdoret ne vend te naftes.

5-Biokarburantet nga mbetjet

Mbetjet e kafsheve dhe te bimeve te kalbezuara mund te japnin gazin metan. Ai

eshte i ngjashem me gazin natyror dhe mund te perdoret si karburant. Kenetat,
vendet e grumbullimit te mbeturinave dhe vendet e trajnimit te ujerave te zeza
jane te gjitha burime te metanit. Disa mbetje mund te perdoren edhe per djegje si
burimi i karburantit.

6-Baterite

Disa baterive (si baterite e makinave) u jepet energji me ane te elektricitetit. Te

tjerat prodhohen nga lende kimike qe kane rezerva energjie. Por, se pari, duhet
energji per te pergatitur lendet kimike.
7-Dielli

Dielli rrezaton per shkak te reaksioneve te bashkimit berthamor thelle brenda tij.

Prodhimi i tij eshte i barabarte me 3x10’26 furnela elektrike. Vetem nje pjese
shume e vogel e kesaj energjie vjen ne Toke.

8-Energjia e bimeve

Bimet marrin energjine e Diellit qe bie ne gjethet e tyre. Ato e perdorin kete
energji, qe te kthejne ujin dhe dyoksidin e karbonit ne ushqim. Ky proces quhet
fotosinteze. Kafshet hane bimet qe te marrin energjine qe kane ato

9-Karburanti me energji nga fosilet

Karburanti nga fosilet (qymyri, nafta, dhe gazi natyror) eshte formuar nga
mbeturinat e bimeve dhe krijesat e vogla te detit qe kane jetuar miliona vjet me
pare. Shoqerite e industrializuara pjesen me te madhe te energjise se tyre e
marrin nga karburantet nga fosilet.

-Karburantet nga nafta

Shume karburante mund te nxirren nga nafta (e perpunuar). Ato jane: benzina,
diezeli, karburantet, vajguri, nafta per ngrohje qendrore, gazi i amblazhuar.
10-Baticat

Terheqja gravitacionale e Henes (dhe me pak e Diellit) krijon ngritje “te lehta” ne
oqeanet e Tokes. Meqenese Toka rrotullohet, vende te ndryshme kane batica dhe
zbatica kur ato kalojne ne keto ngritje. Levizja e baticave mbart energji me vete.

-Energjia e baticave

Ne energjine e baticave, grykederdhja e lumenjve bllokohet nga nje dige duke

krijuar nje liqen artificial. Baticat e mbushin liqenin, kurse zbaticat e zbrazin ate.
Rrjedha e ujit qe hyn dhe del nga liqeni i rretullon gjeneratoret.

11-Berthamat e atomit

Materialet radioaktive kane atome me berthama te paqendrueshme, te cilat

ndahen dhe clirojne energji. Materialet e japin kete energji ngadale, si energjia
termike. Energjia mund te clirohet me ndarjen e berthamave te renda. Energjia
mund te clirohet edhe nga bashkimi i berthmave te lehta sikurse ndodh ne Diell.
12-Sistemet e motit

Keto sisteme ushqehen me energji te rrezatuar nga Dielli. Ajri i ngrohte qe ngrihet
lart nga ekuatori shkakton breza ere rreth tokes. Ererat bajne avuj uji nga oqeanet
dhe sjellin shiun dhe deboren

13-Energjia gjeometrike

Ne thellesi te tokes, shkembinjte jane me te nxehte se ne siperfaq. Energjia

termike vjen nga materialet radioaktive natyrore qe ndodhen ne shkembinj. Ajo
mund te prodhoje avull per ngrohjen e banesave ose per rrotullimin e
gjeneratoreve
14-Energjia berthamore

Ne nje reaktor, reaksionet e ndarjes berthamore clirojne energji nga berthamat e

atomeve te uranit. Ajo ngroh ujin dhe prodhon avull per rrotullimin e
gjeneratoreve

15-Energjia e valeve

Valet shkaktohen nga era(dhe pjeserisht nga baticat) Valet shkaktojne levizje te
forta larte e poshte ne siperfaqen e detit. Keto levizje mund te perdoren per
rrotullimin e gjeneratoreve.

16-Energjia hidroelektrike

Pas diges formohet nje liqen artificial. Uji qe derdhet nga liqeni perdoret per te
rrotulluar gjeneratoret. Liqeni mbushet nga uji i lumit, i cili vjen nga shiu ose nga
debora
17-Energjia e eres

Pergjate shekujve njerezit e kane perdorur fuqine e eres per te vene ne levizje
anijet, per te pompuar ujin, per te bluar drithin. Sot perdoren turbine te medha
ere per te rrotulluar gjeneratoret.

Punoi:Angela Agolli

Klasa: X-4