BURIMET ENERGJETIKE

1. Numëro llojet e thëngjillit në botë?

Në mes llojeve të ndryshme të thëngjillit më pak vlerë
kalorike ka torva që përmban 50% karbonizim dhe jep
energji pothuajse ajo e diellit. Sipas kohës së krijimit
më i vjetër është linjiti që përmban 60% karbonizim
Figura 1 Thëngjilli
me vlerë të nxehtësisë
16,800J. Thëngjilli i murmë përmban 70% karbonizim
me nxehtësi 25,200J. Thëngjilli i gurit përmban 85%
karbonizim me nxehtësi 33,600J. Thëngjilli më i vjetër
është antracidi me 90% karbon dhe nxehtësi prej
37,800J.
Figura 2 Antraciti 2. Cilët vende të botës janë prodhues më të mëdhenj të
thëngjillit të gurit në botë?
Prodhues më të mëdhenj të thëngjillit përfshijnë territoret e BRSS (Bazeni i
Donjeckit, Kuznjeckit, i Tunguzisë,
Karagandës, Lenës, Peçorës etj),
SHBA (Malet Aligene), Kina (Shansi,
Shensi, Manxhuria) dhe Europa
( Britania e Madhe, Belgjika, Franca
veriore, Ruri dhe Sari në Gjermani
deri te Shlezia në Poloni).

3. Si është krijuar nafta?

Nafta ka prejardhje organike, domethënë është krijuar me shkatërrimin e
organizmave të ujit të njohur si plankton, në gjeosinklinalet e mëdha të sipërfaqes
së Tokës.

Figura 3 Formimi i naftës

4. Cilat shtete janë prodhues më të mëdhenj të naftës?

Prodhimtaria e përgjithshme arrinë 3 miliard
tonelata. Eksploatimi është nën kontrollë të
monopoleve të mëdha të petrolit si: ekson dhe
mobil oil në SHBA, Rojal Daç Shell në Holandë,
British Petroleum në Britani etj. Por me rëndësi
janë edhe vendet si Iraku, Irani, Venecuela,
Meksika etj që i kanë dëbuar monopolet e mëdha të
petrolit.
5. Sipas prodhimit dhe shpenzimit të naftës, si janë të grupuara vendet në botë?
Janë ndarë në tre grupe:
1) Shtetet që janë prodhues të mëdhenj por shpenzues të vegjël. (Azia
Jugperendimore) Figura 4 Rafineri nafte, Arabia Saudite
2)Shtetet që janë prodhues të mëdhenj por edhe
shpenzues të mëdhenj. (SHBA, BRSS)
3)Shtetet që janë prodhues të vegjël por shpenzues të mëdhenj. (Europa, Japonia)
Emine Mamuti III-4