საარტიკულაციო აპარატის ვარჯიში.

არტიკულაციის ტანვარჯიში ბავშვებისთვის:

აღწერა, ეფექტური ვარჯიშები
ამისთვის საჭიროა არტიკულაციის ორგანოები სწორი გამოთქმახმები. მათი
ძალის წყალობით, ჩვენ ვსაუბრობთ მეტყველების უწყვეტ ნაკადში და არ ვწყვეტთ
ინდივიდუალური ხმები. ადამიანი ადრეული ასაკიდან ახორციელებს
საარტიკულაციო აპარატის მრავალ მანიპულაციას, რის გამოც უვითარდება
მეტყველების უნარი. ზოგჯერ ბავშვს უჭირს სიტყვების გამოთქმა. შემდეგ
სამაშველოში მოდის არტიკულაციური ტანვარჯიში - სავარჯიშოების ნაკრები,
რომელიც მიზნად ისახავს მეტყველების განვითარებას.

სამიზნე არტიკულაციური ტანვარჯიში- მეტყველების აპარატის სიძლიერის

განვითარება, ორგანოების სწორი მოძრაობების დახვეწა მკაფიო
გამოთქმაბგერები, სიტყვები, მათი გაერთიანება მეტყველების ერთ ნაკადად.

არტიკულაციის ტანვარჯიში ბავშვებისთვის შედგება მრავალი კომპლექსისგან,

რომელთაგან თითოეული მიმართულია ან ზოგადი ფორმირებამეტყველება, ან
მეტყველების დეფექტების აღმოსაფხვრელად. ლოგოპედს შეუძლია სწორად
შეადგინოს კომპლექსი. მაგრამ ისინი მას მიმართავენ, როგორც წესი, მხოლოდ
მაშინ, როდესაც გამოვლენილია რაიმე ხარვეზი.

ყურადღება! თუ გამოთქმის დეფექტები

ძალიან ძლიერად მოგეჩვენებათ,
ლოგოპედის გარდა, ღირს
ნევროლოგთან მისვლა. ნაკლოვანებები
 შეიძლება იყოს სერიოზული
პათოლოგიების სიმპტომები.
თუ ჯანმრთელობა წესრიგშია, მშობლებს შეუძლიათ ბავშვთან სახლში იმუშაონ.
არტიკულაციის ვარჯიშებიბავშვებისთვის ისინი ავითარებენ მეტყველების
აპარატის კუნთებს და ასტიმულირებენ აქტიურ და სწორ მეტყველებას.

არტიკულარული ტანვარჯიში სასარგებლო იქნება, თუ დაიცავთ ამ

რეკომენდაციებს:

 არტიკულაციის სავარჯიშოები უნდა ჩატარდეს ბავშვებისთვის თამაშის

სტილი. ახალგაზრდა ასაკში, ბიჭები ჯერ კიდევ ვერ აცნობიერებენ, რომ მათ
ტანვარჯიში სჭირდებათ. ამიტომ, დაინტერესების შემთხვევაში, შეეცდებიან
და სწორად შეასრულონ მშობლების თხოვნა.
 თითოეული გაკვეთილისთვის შეგიძლიათ დაბეჭდოთ ფერადი
სურათებიასე რომ, ბავშვის ინტერესი კიდევ უფრო გაიზრდება.
 ბავშვი ვერ ხედავს მის სახეს, ამიტომ სასურველია მის წინ სარკე დადგეს.
 თუ ბავშვი ვერ უმკლავდება ენის ვარჯიშს, მას უნდა დაეხმარონ. ამისთვის
მისი ენა კოვზით ან სხვა უსაფრთხო ნივთით სწორი მიმართულებით უნდა
იყოს მიმართული.
 მიუხედავად იმისა, რომ ბავშვი ჯერ არ არის მიჩვეული გაკვეთილებს,
კომპლექსს უნდა ჰქონდეს არაუმეტეს 2-3 ვარჯიში. თანდათან, დროთა
განმავლობაში, შეგიძლიათ დაამატოთ 1-2 ვარჯიში თითო სესიაზე.

არტიკულაციის ტანვარჯიში ბავშვებისთვის რეგულარულად უნდა ჩატარდეს.

მნიშვნელოვანია დაიცვას ეს წესები:

 კლასები უნდა ჩატარდეს ყოველდღე. საუკეთესო ვარიანტი- 3-4 ჯერ დღეში

3-5 წუთის განმავლობაში. მეტი სტრესით ბავშვი დაიღლება.
 თითოეული ვარჯიში უნდა განმეორდეს მინიმუმ 5-ჯერ.
  თუ იგულისხმება სტატიკური დატვირთვა, თქვენ უნდა დაასრულოთ
დავალება 10-15 წამში.
 გაკვეთილის დასაწყისში ბავშვს ყველაზე მეტი უნდა შესთავაზოს მარტივი
ვარჯიშები, და შემდეგ თანდათან გადათარგმნეთ უფრო რთულზე.
 თუ პალატა საბოლოოდ ვერ დაეუფლება რომელიმე სავარჯიშოს, თქვენ არ
უნდა შეიყვანოთ რაიმე ახალი კომპლექსში. თქვენ უნდა დაელოდოთ სანამ
ბავშვი შეძლებს კომპლექსში უკვე არსებული ვარჯიშების შესრულებას.
 კომპლექსში 1 ახალ ვარჯიშზე მეტის შეყვანა არ შეიძლება. მაგალითად, თუ
გაკვეთილი შედგება 2 სავარჯიშოსგან, მაშინ მხოლოდ ერთი შეიძლება
შევიდეს ერთდროულად, ისე რომ სულ იყოს 3, მაგრამ არა მეტი.
 სავარჯიშოების შესასრულებლად ოპტიმალური პოზა არის ჯდომა, ხელები
მოდუნებული, ზურგი სწორი. მაგრამ თუ ბავშვს ჯდომა არ უხდება, უნდა
მისცეთ ნება.
 ბავშვმა შესანიშნავად უნდა დაინახოს არა მხოლოდ საკუთარი სახე, არამედ
მშობლის სახეც. ამიტომ სარკის წინ არა მარტო ის, არამედ ზრდასრულიც
უნდა იყოს.
 მშობელმა უნდა აჩვენოს, თუ როგორ უნდა გააკეთოს სავარჯიშო სწორად
და შემდეგ გააკონტროლოს სწორი შესრულება.
თავდაპირველად, არტიკულაციური ტანვარჯიშის ვარჯიშები შეიძლება იყოს
რთული, მაგრამ დროთა განმავლობაში ბავშვი მათ სრულად დაეუფლება.

არტიკულაციის ტანვარჯიში 3-4 წლის ბავშვებისთვის

ამ ასაკის ბავშვებს არ შეუძლიათ რაიმეზე კონცენტრირება დიდი ხნის

განმავლობაში. ისინი ძალიან სწრაფად იღლებიან, ამიტომ კომპლექსში 2-3
ვარჯიში უნდა ჩართოთ. აქ არის ოპტიმალური დინამიური აქტივობები 4 წლამდე
ასაკის ბავშვებისთვის:

 "გველი". უთხარით ბავშვს, რომ ენა გამოყოს და რაც შეიძლება შორს

გაწიოს წინ. ამასთან, რაც შეიძლება ვიწრო უნდა იყოს, ანუ პატარა გველს
დაემსგავსოს.
  "ცომი". ბავშვმა ენა უნდა დაადოს ქვედა ტუჩზე. შემდეგ თქვენ უნდა გახსნათ
და დახუროთ პირი. ენა უნდა იყოს იმავე მდგომარეობაში.
 "კბილების გაწმენდა". ენის წვერი უნდა სრიალდეს კბილების ზედა და ქვედა
მწკრივზე მარცხნიდან მარჯვნივ. ეს სავარჯიშო მეორდება 2-ჯერ ზედა და
ქვედა რიგით.
 "საათი". ბავშვმა უნდა გამოიყენოს თავისი ენა საათის ქანქარის
იმიტაციისთვის. ამისათვის თქვენ ოდნავ უნდა გააღოთ პირი, შემდეგ კი ენის
წვერით შეეხეთ მარჯვენა ან მარცხენა კუთხეს.
 "საქანელები". ეს სავარჯიშო ძალიან ჰგავს წინა ვარჯიშს, მხოლოდ ენა უნდა
ავიდეს ან ქვევით, საქანელას მიბაძვით.
 "ზაზუნა". ბავშვმა ორივე ლოყა უნდა ამოისუნთქოს, აჩვენოს ზაზუნა,
რომელიც რაღაცას ჭამს. შემდეგ საჭიროა მონაცვლეობით გაბეროთ ან
მარჯვენა ან მარცხენა ლოყა.
 "ბურთები". როგორც წინა სავარჯიშოში, ბავშვმა მაქსიმალურად უნდა
ამოიბეროს ლოყები. შემდეგ სთხოვეთ, მსუბუქად დაარტყას მათ თავისი
კალამი ისე, რომ ჰაერი მთლიანად გამოიდევნოს.
ყველა დინამიური ვარჯიში შესრულებულია წინა ნაწილში მოცემული
რეკომენდაციების შესაბამისად. აქ მოცემულია რამდენიმე სასარგებლო
სტატიკური აქტივობა. შეგახსენებთ, რომ სტატიკური ვარჯიშების დროს ბავშვი 10-
15 წამის განმავლობაში უნდა იჯდეს:

 "ბეჰემოთი". ბავშვმა პირი ფართოდ უნდა გააღოს და ამ მდგომარეობაში

დარჩეს.
 "ღიმილი". სთხოვეთ ბავშვს ძლიერად გაიღიმოს, მაგრამ ამავდროულად
კბილები არ გამოაჩინოს და გაიყინოს ამ მდგომარეობაში.
 "საყრდენი". ბავშვმა ტუჩები ტუბში უნდა მოაბრუნოს, როგორც იხვი და ამ
მდგომარეობაში გაიყინოს.
 "ბლინი". აუცილებელია ენის კუნთების მთლიანად მოდუნება, ქვედა ტუჩზე
დადება, ამ მდგომარეობაში გაყინვა.
 "მშიერი ზაზუნა" სრულიად საპირისპიროვარჯიში "ზაზუნა". ბავშვმა
მაქსიმალურად უნდა გაიხატოს ლოყები.
მაქსიმალური ეფექტისთვის საჭიროა სტატიკური და დინამიური კლასების
შეცვლა. შეცვალეთ ისინი, აჩვენეთ პატარას ყველაფერი თქვენი მაგალითით,
პარალელურად გააკეთეთ ლოგიკური ასოციაციები. მაგალითად, სავარჯიშო
„მაგნი“ შეიძლება ასოცირდეს პატარა სპილოსთან.

არტიკულაციის ტანვარჯიში 5-7 წლის ბავშვებისთვის

5 წლიდან ბავშვები, თუ ისინი ადრე ვარჯიშობდნენ, უკვე კარგად არიან
მომზადებულები სავარჯიშოებისთვის, ამიტომ გაკვეთილების დრო შეიძლება
გაგრძელდეს 3-5 წუთით. წინა კომპლექსის სავარჯიშოები საკმაოდ შესაფერისია
ამისთვის ასაკობრივი კატეგორიამაგრამ ისინი მუდმივად უნდა განახლდეს. და
ამის გაკეთება შეგიძლიათ შემდეგი სავარჯიშოებით:

"ღობე". როგორც ერთ-ერთ წინა სავარჯიშოში, ბავშვმა ფართოდ უნდა გაიღიმოს.

განსხვავება ისაა, რომ ახლა კბილები მაქსიმალურად უნდა იყოს გამოკვეთილი.

"Აფრების". ბავშვმა ენის წვერი ზედა კბილებზე უნდა დაასვენოს, ამ

მდგომარეობაში გაიყინოს.

"Მხატვარი". ბავშვმა უნდა წარმოიდგინოს, რომ მისი ენა არის ფუნჯი, რომლითაც
მან უნდა დახატოს ცა. ენის წვერი უნდა იყოს დახატული ცაზე ყელიდან
კბილებამდე.

"თურქეთი". ბავშვმა ენა ზედა ტუჩის გასწვრივ უნდა გადაიტანოს მარჯვნივ და

მარცხნივ შიგნით სწრაფი ტემპი.
"თასი". ბავშვმა პირი ფართოდ უნდა გააღოს, ენა მაღლა ასწიოს, მაგრამ კბილებს
არ შეეხოს.

"ჯემი". ბავშვმა უნდა წარმოიდგინოს, რომ მისი ზედა ტუჩი ჭუჭყიანია ჯემით. კერძი
ენით უნდა გაილოკა. მეტისთვის კრეატიულობადა ბავშვის ინტერესი, მისი ტუჩი
ნამდვილად შეიძლება იყოს smeared ჯემით.

"კოდალა". ბავშვმა უნდა წარმოიდგინოს, რომ მისი ენა კოდალას წვერია. მათ
უნდა დააკაკუნონ კბილების ზედა მწკრივზე სწრაფი ტემპით.

"Ცხენი". ბავშვმა უნდა "დააწკაპუნოს" ენით, ცხენის ჩლიქების ხმის მიბაძვით.

პირველად ეს სავარჯიშო შეიძლება არ გამოდგეს, მაგრამ დროთა განმავლობაში
ის სრულად დაეუფლება მას.

"სოკო". ბავშვმა ენა ცაზე უნდა „აკრას“ და ამ მდგომარეობაში დარჩეს რამდენიმე

წამით.

"ჰარმონიული". პირველ რიგში, ბავშვმა უნდა მიიღოს პოზა წინა პოზიციიდან.

შემდეგ მას რამდენჯერმე სჭირდება პირის გახსნა და დახურვა.

3-4 წლის ასაკში უკვე შესაძლებელია იმის გაგება, თუ რამდენად აქტიურად და

სწორად ვითარდება ბავშვთა არტიკულაციის აპარატი, აქვს თუ არა ბავშვს
გადახრები. არტიკულაციური ტანვარჯიში არის გზა მეტყველების განვითარების
დაჩქარების, ნაკლოვანებების გაჩენის თავიდან ასაცილებლად.
მაგრამ თუ ისინი უკვე არსებობენ, საუკეთესო ვარიანტიიქნება ბავშვთან ვიზიტი
ექიმთან. ის გააკეთებს ინდივიდუალური პროგრამაგაკვეთილები, შეარჩიეთ
საუკეთესო სავარჯიშოები, აუხსენით, შესაძლებელია თუ არა სახლში ვარჯიში, თუ
ჯობია ინიციატივა ლოგოპედს მივცეთ.

ვარჯიში 7 წლიდან ბავშვებისთვის

არტიკულაციის განვითარება დაკავშირებულია წინა შედეგების მუდმივ

კონსოლიდაციასთან და ახალი ვარჯიშების შემუშავებასთან. ამიტომ, წინა
პროგრამას შეიძლება დაემატოს ახალი კლასები:

1. "კურდღელი". ბავშვმა მჭიდროდ უნდა დაიხუროს კბილები, ასწიოს ზედა

ტუჩი, რომ ოდნავ გაიხსნას საჭრელი. ამ მდგომარეობაში, თქვენ უნდა
გაყინოთ.
შეგიძლიათ მონაცვლეობით შეცვალოთ სავარჯიშოები "ღიმილი" და
"ტუბულა".
2. "გოჭი". თქვენ უნდა გაჭიმოთ ტუჩები მილით, როგორც იხვი, შემდეგ კი
მჭიდროდ დახურული ტუჩებით მოატრიალეთ წრეში. სხვადასხვა მხარე.
3. "თევზი". ბავშვმა უნდა მიბაძოს თევზის ტუჩების მოძრაობას. ამისათვის მან
ჩუმად უნდა დაარტყას ტუჩებს.
4. "ბოროტი ცხენი" აუცილებელია გამოსახოთ ცხენის ,,ხრინწა’’. ამისათვის
საჭიროა რაც შეიძლება მეტი ჩასუნთქვა. მეტი ჰაერიდა ძალით
ამოისუნთქეთ პირით გახსნის გარეშე. ტუჩები დაიწყებენ ვიბრაციას, ცხენის
იმიტაციას. ბავშვმა პირი ფართოდ უნდა გააღოს, შემდეგ კი ტუჩები
შეძლებისდაგვარად გაიწიოს შიგნით.
5. "კიტი". ბავშვის ენაზე უნდა იყოს გამოსახული კატა, რომელიც არის
გაბრაზებული და ამიტომ თაღოვანი ზურგი. ამისთვის ბავშვმა ოდნავ უნდა
გააღოს პირი, ენის წვერი ქვედა კბილებზე დაასვენოს ისე, რომ ენის უკანა
მხარე მაღლა გამოიყურებოდეს.
6. ,,ნაკბენი“. აუცილებელია პირის მჭიდროდ დახურვა, ენის წვერით ერთი ან
მეორე ლოყის ჩხვლეტა.
საარტიკულაციო ტანვარჯიშის მიზანია განვითარება სწორი მეტყველება. თუ
პრობლემები არ აღმოიფხვრა ბავშვობაში, მაშინ ეს ტექნიკა გამოიყენება
ზრდასრულ ასაკში. თუმცა უმეტეს შემთხვევაში მხოლოდ ექიმს შეუძლია
დაეხმაროს მოზრდილებში დეფექტების მკურნალობაში.
შესრულებული ვარჯიშების ეფექტურობა შესამჩნევი იქნება რეგულარული
ვარჯიშის 2-3 თვის შემდეგ. მაგრამ ამავე დროს, მნიშვნელოვანია, რომ ბავშვმა
შეასრულოს ისინი ინტერესით და სწორად.

შესაძლოა, "საარტიკულაციო ტანვარჯიშის" განმარტება დამაბნეველი იქნება.

ყოველივე ამის შემდეგ, ყველა მიჩვეულია იმ ფაქტს, რომ ტანვარჯიში საჭიროა
კუნთების გასაძლიერებლად, მოქნილობისთვის, მოხერხებულობისთვის... ასეა.
ხმის გამომუშავებაში ჩართული ორგანოები - ტუჩები, ლოყები, ენა - ასევე შედგება
კუნთებისგან. და როდესაც ისინი არ არიან საკმარისად განვითარებული, ძლიერი,
მობილური, მეტყველება აღმოჩნდება გაუგებარი, მოსაუბრეს პირში ბგერების
„ფაფა“ აქვს. აქედან გამომდინარე, სკოლამდელი აღზრდის მეტყველების
განვითარებაში, საარტიკულაციო ტანვარჯიშს აქვს ბავშვებისთვის დიდი
ღირებულება. ყოველივე ამის შემდეგ, სწორედ ბავშვობაშია მისი განვითარება
უფრო ადვილი და ყველაზე მნიშვნელოვანი აუცილებელი
თვისებებიმეტყველებაში ჩართული კუნთები.

ყველაზე ბავშვური თამაშები

რა სჭირდება ამ კუნთებს? ტუჩები, ლოყები და ქვედა ყბა - მობილურობა, ენა -
სიმტკიცე, ელასტიურობა, მოხერხებულობა, ლაგამის საკმარისი სიგრძე, სწრაფი
აღების უნარი. სხვადასხვა პოზიციებიდა სახელმწიფოებს. თანაბრად
მნიშვნელოვანია ამოსუნთქვის უნარი საჭირო ძალადა ში სწორი მიმართულება.
ბავშვმა შეიძლება კარგად შეიძინოს ყველა ეს უნარი აქტიური მეტყველების
დაწყების დროისთვის (დაახლოებით 2 წლის ასაკში), თუ მთელი ამ ხნის
განმავლობაში იგი დაკავებულია არტიკულაციური ტანვარჯიშით. გარდა ამისა,
არსებობს არტიკულაციის სავარჯიშოების სხვადასხვა ნაკრები, რომელიც
საშუალებას გაძლევთ შეასწოროთ გარკვეული სამეტყველო ბგერების არასწორი
გამოთქმა (სუსტი, სტვენა, [l], [r]) 4, 5, 6, 7 წლის ბავშვებში. ამიტომ ძნელია
გადაჭარბებული შეფასება ასეთი აქტივობების მნიშვნელობის შესახებ.
იმისათვის, რომ რაც შეიძლება ნაკლები პრობლემა შეგექმნათ არასწორ
გამოთქმასთან დაკავშირებით, შეგიძლიათ დაიწყოთ გაკვეთილები
არტიკულაციის განვითარების შესახებ 1 წლამდეც კი - უკვე ბავშვის ცხოვრების
პირველი თვეებიდან. თავდაპირველად, ეს იქნება ხმები, რომლებსაც დედა
აჩვენებს შვილს. უფრო მეტიც, ის გაზვიადებულად აჩვენებს, ყოველ მოძრაობას
აჭარბებს, ისე, რომ ბავშვს თანდათან ახსოვს ტუჩების მოძრაობა.

მაგალითად, ბანაობის, ჩაცმისას, ყველაზე პატარა ბავშვებისთვის თამაშების

დროს, შეგიძლიათ გამოსახოთ:

 წყლის ხმაური;
 კეკლუც ბატები;
 თევზი (ტუჩები ხმის გარეშე);
 ქარის ყმუილი;
 ცხენები - ჭიკჭიკი, ღრიალი;
 ძაღლები; ენის ამოღება ან ღრიალი;
 სპილოები აგრძელებენ პრობოსცისს;
 კნუტები, რომლებიც აწკრიალებენ, იკუმშებიან, მეოვებიან;
 ბუების ჭექა-ქუხილი;
 ტაქტიკის საათი;
 მამლის სიმღერა;
 მაუსის დაწკაპუნება და ა.შ.
ასეთი გაკვეთილები მუდმივად უნდა ჩატარდეს, რათა ბავშვი შეეგუოს იმ ფაქტს ,
რომ მეტყველება არის აქტიური მუშაობატუჩები, ენა და ყველა სხვა კუნთი,
რომელიც მონაწილეობს ხმის გამომუშავების პროცესში. თავიდან ის უბრალოდ
უყურებს, როგორ აკეთებენ ამას მოზარდები.

ორიდან ოთხამდე
2-3 წლის ასაკში ბავშვს უკვე შეუძლია მშობლების შემდეგ უმარტივესი ვარჯიშების
გამეორება. ამ ასაკიდან სკოლამდელ ბავშვებთან გაკვეთილები სისტემატური
უნდა იყოს.
იმისათვის, რომ ყველაფერი სწორად გაკეთდეს, ბავშვს აუცილებლად სჭირდება
სარკე. და ისე, რომ ბავშვმა არ ჩათვალოს გაკვეთილები მოსაწყენ გაკვეთილებზე,
რომელთა გაკეთებაც არ გსურთ, ისინი უნდა ჩატარდეს თამაშის სახით. ამ დროს
შეგიძლიათ ბავშვს უთხრათ ზღაპრებიენის, სპილოს, მამაცი სოკოს მკრეფის,
პატარა მზარეულების და ა.შ. მოგზაურობის შესახებ. შეგიძლიათ თითოეული
სავარჯიშო შემოიცვათ პოეტური ფორმით.

3-4 წლის ასაკში უკვე შესაძლებელია თითოეული მოძრაობის სწორი შესრულების

კონტროლი, უფროს ბავშვებში მნიშვნელოვანია სიცხადისა და სიგლუვის
განვითარება.

2-4 წლის ბავშვები დიდხანს ვერ ახერხებენ კონცენტრირებას და სწრაფად

იღლებიან, თუნდაც თამაშებისგან. ამიტომ ამ ასაკის ბავშვებისთვის
საარტიკულაციო ტანვარჯიში 10 წუთზე მეტ ხანს არ უნდა გაგრძელდეს. თქვენ უნდა
დაიწყოთ საერთოდ დღეში 2-3 წუთით, უმარტივესი ვარჯიშებით, თანდათან
ისწავლოთ ყველა ახალი, როგორც წინას ათვისება.

ასეთი "გაკვეთილების" დროს შეცვალეთ

სტატიკური და დინამიური სავარჯიშოები,
რათა ბავშვის ინტერესი
გაკვეთილისადმი უფრო დიდხანს
შეინარჩუნოთ.

ამ ასაკში შესაფერისია შემდეგი საარტიკულაციო სავარჯიშოები.

სტატიკური:

 "ღიმილი" - ბავშვი იღიმება, კბილებს მალავს დახურულ ტუჩებს, პოზიცია

ინარჩუნებს 4-5 წამს;
  „ბლინი“ - ენა მოდუნებულ, ბრტყელ მდგომარეობაშია დადებული ქვედა
ტუჩზე, მაგრამ წინ არ მიიწევს (ასევე ვაჭერთ დაახლოებით 5 წამს);
 „ჰიპო“ - ბავშვი დაახლოებით 5 წამის განმავლობაში ინარჩუნებს პირს ღიად;
 "პრობოსცისი" - ტუჩები იკეცება მილში და იჭიმება წინ, რაც შეიძლება შორს
(შეინარჩუნეთ პოზიცია 5 წამამდე);
 „მშიერი ზაზუნა“ - ლოყებში დაჭიმეთ და დარჩით ამ მდგომარეობაში 5-6
წამით.
დინამიური:

 „ცომი მოზილეთ“ - ენა „ბლინის“ მდგომარეობაშია, ამ დროს ბავშვი იხურება

და ხსნის ტუჩებს, ოდნავ კბენს ენას კბილებით;
 „კბილების გახეხვა“ - ენის წვერით ბავშვმა ზედა კბილებზე მარცხნიდან
მარჯვნივ უნდა გადაუაროს, შემდეგ იმავე გზით ქვედას გასწვრივ;
 „გველი (ისარი)“ - ენა უნდა იყოს ვიწრო, ბასრი და რაც შეიძლება წინ
გამოწეული, რამდენიმე წამის განმავლობაში გამართული;
 „სვინგი“ - თან გააღე პირიაუცილებელია ენის მონაცვლეობით აწევა ზევით
და დაწევა. შეგიძლიათ შეასრულოთ ვარიაცია: გააკეთეთ ვარჯიში
კბილების წინ და კბილების უკან;
 „საათი“ - ღია პირით ბავშვი მონაცვლეობით ეხება პირის მარჯვენა და
მარცხენა კუთხეების ენის წვერს;
 "ბურთები" - ბავშვი ლოყებს აფურთხებს, შემდეგ კი თითებს უკრავს მათ,
გამოყოფს ჰაერს;
 "სრული ზაზუნა" - ჯერ ორივე ლოყა გაბერილია, შემდეგ თითო რიგზე.
თქვენ უნდა დაიწყოთ 2-3 გამეორებით, თანდათან გაზარდოთ მათი რაოდენობა 7-
10-მდე. მაგრამ თუ ბავშვი დაიღალა, გაკვეთილი უნდა შეწყდეს და დანარჩენი სხვა
დროს დაასრულოს.

საშინაო დავალება ბავშვის

საარტიკულაციო აპარატის
განვითარებაზე არ უნდა შეწყდეს, თუ ის
საბავშვო ბაღში წავიდა. მასწავლებლის
 მიერ საბავშვო ბაღში მთელი ჯგუფით
ჩატარებული გაკვეთილები შეიძლება არ
იყოს საკმარისი. ბოლოს და ბოლოს,
შიგნით ბავშვთა გუნდიძნელია
თითოეულ ბავშვს ინდივიდუალურად
მიაქციოთ საკმარისი ყურადღება, რათა
დარწმუნდეთ, რომ ის ყველაფერს
აკეთებს სწორად და სათანადო
რაოდენობით. მაშინაც კი, თუ ბავშვი
პროფესიონალ ლოგოპედთან ერთად
სწავლობს, ის გირჩევთ სახლში
ნასწავლის კონსოლიდაციას.

ოთხიდან შვიდამდე
მისი განვითარების ამ პერიოდში სკოლამდელი აღზრდა (ან უმცროსი სკოლის
მოსწავლე) უკვე მზად არის უფრო გრძელი და რთული გაკვეთილებისთვის.
არტიკულაციის სავარჯიშოების ნაკრები შეიძლება გაგრძელდეს 20 წუთამდე.
ბავშვს ახლა უკვე შეუძლია შეასრულოს უფროსების საკმაოდ რთული
მოთხოვნები, ამიტომ ამ ასაკობრივ ჯგუფს უფრო შეეფერება „რთული“ ვარჯიშები.

ამ ასაკში ბავშვს შეიძლება აჩვენონ ვიდეო გაკვეთილები არტიკულაციური

აპარატის განვითარების შესახებ (ამავდროულად, თავად მშობლებს შეუძლიათ
უფრო სწორად აითვისონ ასეთი გაკვეთილების ჩატარების მეთოდოლოგია).
 როდესაც ასწავლით თქვენს შვილს
სწორ მეტყველებას, დარწმუნდით, რომ
თქვენი მეტყველებაც სწორია. ბავშვები
სწავლობენ ჩვენი ქმედებების
კოპირებით. ამიტომ, თუ მშობლებს აქვთ
მეტყველების დეფექტები ან
წინადადებებს წერა-კითხვის გარეშე
აგებენ, ბავშვებიც იგივეს გააკეთებენ. თუ
თქვენ თვითონ არ წარმოთქვამთ
ზოგიერთ ბგერს, ჯერ იზრუნეთ თქვენს
არტიკულაციაზე. მიაღწიეთ სუფთა ხმის
ამოღებას და მხოლოდ ამის შემდეგ
ასწავლეთ თქვენს პატარას. წინააღმდეგ
შემთხვევაში ლოგოპედს მოუწევს მისი
გადამზადება. და ეს ბევრად უფრო
რთულია.
გარდა ამისა, ასეთი სიტუაცია, რა თქმა უნდა, სტრესული იქნება ბავშვისთვის,
როდესაც ის მოხვდება ენობრივი გარემო, განსხვავებული იმისგან, რომელიც მას
სახლში აკრავს (მაგალითად, წავა საბავშვო ბაღი). ყოველივე ამის შემდეგ,
მისთვის ყველაფერი, რასაც მშობლები აკეთებენ, აპრიორი სწორია.

ასე რომ, არტიკულაციური ტანვარჯიში 4-7 წლის ასაკში ასეთია.

სავარჯიშოები ტუჩის მობილურობის გასავითარებლად:

 "სპილო" ("Proboscis");
 "ღიმილი";
 "ჰიპო";
 "ბლინი";
 "ღობე";
 ალტერნატივა "ღიმილი" - "ღობე".

სავარჯიშოები ენის კუნთების გასაძლიერებლად:

 "ბლინი";
 "სვინგი";
 "მოზილეთ ცომი";
 „გაბრაზებული ბუზი“ - ენის წვერით ბავშვი ეყრდნობა ქვედა კბილებს, ენის
შუა თაღები „სლაიდით“, ახლა საჭიროა მსუბუქად უკბინოთ „სლაიდი“
კბილებით;
 "გველი";
 „იალქანი“ – ბავშვმა ენის წვერი წინა კბილებთან უნდა დაასვენოს და
რამდენიმე წამით გაჩერდეს (პირი ამავდროულად ღიაა);
 "მალიარი" - თქვენ უნდა "დახატოთ" სასის ენით კბილებიდან ყელის
მიმართულებით;
 "Კბილების გახეხვა";
 "Უყურებს";
 "თასი" - თქვენ უნდა გააღოთ პირი ფართოდ, გამოწიოთ ენა და გახადოთ
იგი მრგვალი, აწიეთ წვერი და გვერდები (გააჩერეთ რამდენიმე წამის
განმავლობაში ტუჩების ან კბილების შეხების გარეშე);
 „ინდაური“ - ბავშვი სწრაფად ამოძრავებს ენის წვერს ზედა ტუჩის გასწვრივ
წინ და უკან, გამოსცემს ბგერას „ბლ“;
 „გემრიელი ჯემი“ - ფართო ენით ბავშვმა ზედა ტუჩი ზემოდან ქვემოდან უნდა
გაილოკა;
 "კოდალა" - ენის მკვეთრი წვერით თქვენ უნდა სწრაფად სცემეს ზედა
კბილებიმათ ძირში, გამოთქმა ბგერა "დ";
  "ძრავა" - სავარჯიშო მსგავსია წინა, მხოლოდ თქვენ უნდა ამოისუნთქოთ
უფრო დიდი ძალადა წარმოთქვით "დინ-დინ".
სავარჯიშოები ჰიოიდური ფრენულუმის განვითარებისთვის:

 „სოკო“ - ენა სასისკენ უნდა მიიწოვოს (პირი მაქსიმალურად ღიაა) და ასე

გააჩერეთ 7-10 წამი;
 "აკორდეონი" - სავარჯიშო წინას მსგავსია, მხოლოდ ქვედა ყბა უნდა
ატრიალდეს - გახსენით მაქსიმალური ამპლიტუდით და ოდნავ დაიფარეთ;
 "ცხენი" - სავარჯიშო სოკოს მსგავსია, მხოლოდ უფრო დინამიური: ენა უნდა
ამოიჭრას, ჩლიქების ჩხაკუნის მსგავსი ბგერის გამოცემა.
ლოყების ვარჯიშები:

 "მშიერი ზაზუნა";
 "ნაკვები ზაზუნა";
 "ბურთები".
ბავშვთან სახლში საარტიკულაციო ვარჯიშების შესრულებისას უნდა გახსოვდეთ,
რომ ასეთი თამაშების დროს ბავშვი უნდა იყოს კარგი ხასიათიდა გააკეთე ეს
სიამოვნებით. 4 წლის შემდეგ კლასების ორგანიზება შესაძლებელია დღეში 2-ჯერ,
თითოეული დაახლოებით 10 წუთის განმავლობაში. წარმატების ერთ-ერთი
მთავარი კომპონენტია სისტემატური ვარჯიში და მათი თამაშის ფორმა.
არავითარი ძალადობა და არავითარი „შებოჭვა“!

იდეალურ შემთხვევაში, თითოეული ვარჯიშის დასრულების დრო დაახლოებით 10

წამია. მაგრამ ყურადღება უნდა მიაქციოთ ბავშვის სურვილსა და
შესაძლებლობებს. თუ დაიღალა ან არ უნდა, ჯობია ცოტა ხნით შეანელოთ.

თუ რაიმე ვარჯიში არ გამოგადგებათ, ნუ

მოგერიდებათ ამის აღიარება პატარას
და მოიწვიეთ ერთად სასწავლებლად.
შეგიძლიათ უყუროთ ვიდეოზე, სცადოთ
 კიდევ ერთხელ და ერთად
გადაწყვიტოთ, რომ აუცილებლად
დაეუფლებით რთულ თამაშს.
არტიკულაციის სავარჯიშო კლასები არ უნდა იყოს მხოლოდ კლასები -
სავარჯიშოების ელემენტები შეიძლება იყოს ჩართული ყოველდღიური ცხოვრების:
მიბაძეთ შინაურ ცხოველებს, ჭამეთ კოვზი ან თეფში ჭამის დროს და ა.შ.

ძალის ვარჯიში
ნებისმიერ ასაკში სასარგებლო იქნება სუნთქვის ვარჯიშები. ყოველივე ამის
შემდეგ, თუ ბავშვს არ განუვითარდება ძალა მეტყველების ამოსუნთქვა, გრძელი
ფრაზების წარმოთქმას ვერ შეძლებს, ლაპარაკის პროცესში ჰაერს მიიღებს და
წინადადებას ჩურჩულით ან „აღელვებული“ დაასრულებს.

მეტყველების სუნთქვის ვარჯიში ნებისმიერ დროს შეგიძლიათ. მაგალითად,

წიგნის კითხვა. თუ ის შეიცავს ქარის აღწერას, დედას შეუძლია გამოსახოს როგორ
უბერავს ის. ზამთარში გასეირნებიდან ჩამოსული, შეგიძლიათ გაცივებულ ხელებზე
ააფეთქოთ. ბანაობის ბავშვი აბაზანაში, ჩვენ აფეთქება ქაფზე, აფეთქება მას ჩვენი
ხელები. ლანჩის დროს შეგიძლიათ ააფეთქოთ ცხელი ჩაი. ასეთი თამაშები, გარდა
პირდაპირი სარგებელისა, ბავშვს უამრავ დადებით ემოციას მოუტანს.

მეტყველების სუნთქვის განვითარებაში მთავარი აქცენტი უნდა გაკეთდეს იმ

ფაქტზე, რომ ბავშვს შეუძლია იგივე ძალის ხანგრძლივი გლუვი ამოსუნთქვა. ეს
დაეხმარება მას მომავალში სწორად გაანაწილოს ჰაერის რაოდენობა გრძელი
ფრაზების წარმოთქმისას.

არსებობს სპეციალური სავარჯიშოები მეტყველების სუნთქვის პრაქტიკაში.

  "დანდელიონი". ზაფხულში, სასეირნოდ, თქვენ უნდა იპოვოთ ძირხვენიანი
დენდელიონი და აჩვენოთ პატარას, თუ როგორ უნდა ააფეთქოს მისგან
ფუმფულა.
 "პეპელა". ამოჭერით ქაღალდის პეპელა. ძაფზე მიმაგრებული ძალიან
ლამაზად ფრიალებს, თუ სწორად უბერავთ - თანაბრად და დიდხანს.
 "ფიფქია". თქვენ უნდა გააკეთოთ ფიფქი - ფუმფულა საწმისის პატარა
ნაჭერი. მასზე აფეთქებისას ის დაფრინავს. რაც უფრო დიდხანს
ამოისუნთქავთ, მით უფრო მაღლა დაფრინავს ფიფქია.
 "ფუმფულა". იგივე, მხოლოდ ბუმბულით. თქვენ შეგიძლიათ ითამაშოთ
ერთად: დედა ფუმფულას მიაქვს ბავშვს, ის - უკან მისკენ.
 "ივუშკა". ქაღალდის რამდენიმე ვიწრო ზოლი წებოვანია ფანქარზე ან
ჯოხზე. „ნიავის“ გაკეთებისას ბავშვი „ტირიფის ტოტებს“ რხევებს.
 "სანთელი". ბავშვმა უნდა ისწავლოს სანთლის აფეთქება (მაგალითად,
დაბადების დღისთვის).
 "გადამფრენი ფრინველები".მაგიდაზე პატარა ჩიტების მოჩუქურთმებული
ფიგურებია განთავსებული. ბრძანებით ("ჩიტები დაფრინავენ!")
ზრდასრული, ბავშვთან ერთად, უბერავს ჩიტებს. ვინც ყველაზე შორს
დაფრინავს, იმარჯვებს.
 "მილაკი". სათამაშო მილის ან სასტვენის სახით (სასტვენები) ასევე
შესანიშნავად ავარჯიშებს სუნთქვას.
 "ქარიშხალი ჩაის ფინჯანში".ბავშვი ძალით უბერავს კოქტეილის მილში,
რომელიც მოთავსებულია ჭიქა წყალში ან სასმელში. ნამდვილი
ქარიშხალი!
თაკოვა ზოგადი ტექნიკაარტიკულაციური აპარატის განვითარება სკოლამდელ
ბავშვებში. ის უნდა მორგებული იყოს ბავშვის შესაძლებლობებზე,
ჯანმრთელობაზე, ინტერესებზე დაყრდნობით. ვიღაცისთვის, "გველის" ნაცვლად,
უმჯობესია სავარჯიშოს ვინმესთან "ნემსი" ან "ისარი" დაარქვეს. მეტი
ყურადღებამიეცით ლაგამის გაჭიმვა (განსაკუთრებით თუ ბავშვს არ გამოსდის
ბგერები [r] და [l]), ვიღაც არ განსხვავდება გამძლეობით, მაშინ გაკვეთილები უნდა
დაიყოს 3-4 ვიზიტად დღეში და შესრულდეს ძალიან მცირე პორციებით.

თუ მშობლების მცდელობის მიუხედავად, 4-5 წლის ასაკში ბავშვმა ვერ ისწავლა

ყველა ბგერის სწორად გამოთქმა ან აბნევს, მაგალითად, ყრუ-მუნჯებთან
გაჟღერებულს, დახმარება უნდა მიმართოთ ლოგოპედს. შესაძლოა ბავშვს
ჰქონდეს მეტყველების ორგანოების თანდაყოლილი დეფექტები (სასის, ენა), ან
აქვს არასწორი ნაკბენი, ძალიან მოკლე ჰიოიდური ფრენულუმი, მოკლე ენა, დიდი
ტუჩები და ა.შ. ტუჩების, ენისა და ხორხის კუნთების მომატებული ტონუსი ასევე
იწვევს მეტყველების დეფექტებს.

ასეთი დეფექტების გამოსასწორებლად შეიძლება საჭირო გახდეს კურსი.

მეტყველების თერაპიის მასაჟიან თუნდაც ოპერაცია.

სწორი, ლამაზი გამოსვლაკაშკაშა ინტონაციით შეფერილი, სასიამოვნო რიტმის

მქონე, ბავშვში ასე არ გამოჩნდება. ეს არის დიდი "უხილავი" სამუშაო, რომელიც
ბავშვის მშობლებმა უნდა გააკეთონ მისი ცხოვრების პირველი 5-6 წლის
განმავლობაში, რათა მოგვიანებით მან დამოუკიდებლად გაამდიდროს და
გააუმჯობესოს მეტყველების ბარგი სკოლაში, გაახაროს დედა და მამა მათი
წარმატებებით.

ყალიბდება სწორი მეტყველება ადრეული ბავშვობა. სამწუხაროდ, მეტყველების

თერაპიის პრობლემები იშვიათი არაა. ბგერების არასწორი გამოთქმის
წარმოქმნის თავიდან ასაცილებლად, ბავშვის უფრო სწრაფად ლაპარაკში
დასახმარებლად, ეხმარება არტიკულაციის ტანვარჯიშს, რაც დედას შეუძლია
დამოუკიდებლად გააკეთოს ბავშვთან.

რა არის ეს - არტიკულაციის ტანვარჯიში

არტიკულაციური ტანვარჯიში არის სავარჯიშოების ერთობლიობა, რომელიც
მიზნად ისახავს ენის, ტუჩების, რბილი სასის და სახის კუნთების განვითარებას.
მიზანია ასწავლოს ბავშვს სწორი მოძრაობების გაკეთება, რომელიც
აუცილებელია კონკრეტული ბგერის წარმოთქმისთვის.

არტიკულაციის აპარატი დელიკატური ინსტრუმენტია და ის შეიძლება და უნდა

იყოს მორგებული სწორ ხმაზე. მომავალში ეს დაეხმარება ბავშვს უპრობლემოდ
ისწავლოს წერა-კითხვა. ნათელია, რომ სოციალური წარმატება და, შესაბამისად,
ემოციური სტაბილურობა და გონებრივი კომფორტი, ასევე არანაკლებ
დამოკიდებულია სწორად საუბრის უნარზე.
არტიკულაციური აპარატის განვითარებისთვის ტანვარჯიშის ორი ტიპი
არსებობს:

1. პასიური, რომელშიც ბავშვის სამეტყველო აპარატის სწორი მოძრაობის

მიმართულებას ადგენს ზრდასრული;

2. აქტიური, რომელშიც ბავშვი ასრულებს ვარჯიშებს სრულიად დამოუკიდებლად,

ზრდასრულთა მნიშვნელოვანი დახმარების გარეშე.

პირველ შემთხვევაში, სპეციალისტს, რომელიც ბავშვთან აქვს საქმე, შეუძლია მას

ფიზიკურად დაეხმაროს. მაგალითად, ენისა და ტუჩების არასწორი პოზიციის
გასწორება, ან კოვზით ან სუფთა ხელებითან სპეციალური სპატულით. დედას
შეუძლია იგივე გააკეთოს ლოგოპედის რეკომენდაციით.

გაკვეთილები პატარებისთვის

პირველი გაკვეთილების დასაწყებად არ გჭირდებათ გარკვეული ასაკის ლოდინი.

ახალშობილის ცხოვრების 3-4 თვიდან უკვე დედა აქტიურად უნდა დაუკავშირდეს
მას, ყურადღება მიიპყროს სახის გამომეტყველებაზე გამოთქმის დროს .
სხვადასხვა ხმები. შეგიძლიათ სასეირნოდ ჩაცმის და ბავშვის მასაჟის პროცესი
თამაშად აქციოთ. ზღაპრების კითხვისას ან მოთხრობების თხრობისას შეგიძლიათ
ხმები გაზვიადებულად წარმოთქვათ, ხაზს უსვამთ როგორც ხმას, ასევე სახის
კუნთების მოძრაობას.

შეგიძლიათ უფროს ბავშვს ეთამაშოთ მისი მიზიდვით აქტიური მონაწილეობა.

მიბაძეთ მილზე დაკვრას ან ლოკომოტივის გუგუნს. ისწავლეთ სხვადასხვა
ემოციების გამოხატვა თქვენი სახით: კურდღელი შეეშინდა, მელა კი
გაკვირვებული. დათვი გაბრაზდა და ციყვი ჩამოყალიბდა. მაგრამ თევზმა პირში
წყალი ჩაიკრა, უგემური გახდა - გადააფურთხა და ღრიალებდა. ზოგადად,
ნებისმიერი ვარჯიშის სტრესიტუჩების, ენისა და სახის კუნთებისთვის.
როგორ ჩავატაროთ გაკვეთილები
თამაშის ფორმა- ერთადერთი მისაღებია პატარა ბავშვებისთვის. 2-3 წლიდან უნდა
დაიწყოთ მიზანმიმართული გაკვეთილები განვითარებისა და დადგმის მიზნით
სწორი არტიკულაცია. თუ ბავშვი რაღაც ბგერას არასწორად, გაურკვეველად
წარმოთქვამს, მაშინ ამას ყურადღება უნდა მიაქციოთ და მიზანმიმართულად
იმუშაოთ. თუ დამოუკიდებლად არ გამოგივიდათ და ოთხი წლის შემდეგ
ზოგიერთი ბგერა მაინც არ გამოსდის ბავშვს, პრობლემის გადაჭრაში ლოგოპედი
უნდა ჩართოთ.

სახლში თვითნაკეთი საარტიკულაციო ტანვარჯიში არა მხოლოდ მისაღებია,

არამედ ძალიან სასურველიც. მაგრამ, რა თქმა უნდა, თქვენ უნდა იცოდეთ როგორ
გააკეთოთ არტიკულაციის სავარჯიშოები ბავშვებისთვის სწორად. რაც უფრო
ხშირად და უფრო მეტ საქმეს ექნება დედა პატარასთან, რაც უფრო სწრაფად
ილაპარაკებს ის, მით უფრო ადვილი და ადვილი იქნება მეტყველების
დეფექტებთან გამკლავება. რეგულარული ვარჯიში წარმატების გასაღებია .

გაკვეთილის წესები:

დღის განმავლობაში შეასრულეთ სავარჯიშოები სამჯერ და სასურველია ოთხჯერ;

ვარჯიშის ხანგრძლივობა არ არის ხუთ წუთზე მეტი;

ერთი ვარჯიში არის ორი, მაქსიმუმ სამი სრულფასოვანი ვარჯიში;

თუ ბავშვს აქვს ცუდი განწყობაან ის ავად არის, გაკვეთილებს აზრი არ აქვს, მათი
გადატანაა საჭირო;

დაიწყეთ გაკვეთილები მარტივი ვარჯიშებით, თანდათან გაართულეთ ისინი;

თითოეულ გაკვეთილზე შეგიძლიათ ისწავლოთ მხოლოდ ერთი ახალი სავარჯიშო,

დანარჩენი უნდა იცოდეთ, ჩვენ უბრალოდ ვასწორებთ მათ.
გაკვეთილები ტარდება ქ მშვიდი გარემო. უმჯობესია, ბავშვი იჯდეს მოდუნებული,
მაგრამ კონცენტრირებული დედის სახეზე. და მან, თავის მხრივ, უნდა გაახალისოს
ბავშვი, მაშინაც კი, თუ რამე არ გამოდგება მისთვის და აუცილებლად თქვას,
რამდენად კარგია ის. ძალიან კარგია, თუ ბავშვი სარკეში თავის სახეს დაინახავს.
ასე რომ, მას შეუძლია დააკვირდეს კუნთების მუშაობას და უკეთ გაიგოს რა
მოეთხოვება მისგან.

არტიკულაციის ტანვარჯიში მიზნად ისახავს სამი ძირითადი ამოცანის

გადაჭრას:

1. ენის მობილურობის განვითარება;

2. ტუჩის მობილურობის განვითარება;

3. ქვედა ყბის სწორ მდგომარეობაში დაჭერის უნარის კონსოლიდაცია.

ენა ადვილად მისაღები უნდა იყოს სასურველი ფორმადა პოზიცია პირის ღრუში:
გახდით ვიწრო ან განიერი, მთლიანად მოთავსდით კბილებს უკან, გაიწიეთ
ყელამდე. ტუჩები უნდა იყოს მომრგვალებული, შექმნას უფსკრული, გაიჭიმოს წინ,
გაიჭიმოს გვერდებზე. უმარტივესი სავარჯიშოები მიზნად ისახავს ამ უნარების
მომზადებას.

თუ დედამ გადაწყვიტა თავად გაუმკლავდეს პატარას, თავიდან აიცილოს

მეტყველების დარღვევები ან არტიკულაციური აპარატის განვითარება, მაშინ
მნიშვნელოვანია მუშაობის თანმიმდევრობის გაგება. ბავშვთან, რომელსაც არ
აქვს მეტყველება ან ის ბუნდოვანია, ჯერ უნდა გააკეთოთ სტატიკური ვარჯიშები და
მხოლოდ ამის შემდეგ გადახვიდეთ დინამიურებზე:

სტატიკური ვარჯიშები არის კუნთის ფიქსაცია გარკვეულ მდგომარეობაში 7-10

წამის განმავლობაში. მაგალითად, ენის მილში გაყვანა, „ჭიქის“ შექმნა;

დინამიური ვარჯიშები- ეს აქტიური მოძრაობაენა ან ტუჩები გარკვეულ რიტმში (7-8

მოძრაობა ერთდროულად). მაგალითად, ტუჩები გაილოკა, აჩვენე „ყურება“.
დარწმუნდით, რომ ნახეთ, როგორ ატარებს პრაქტიკოსი ბავშვებისთვის
საარტიკულაციო ტანვარჯიშს. სტატიკური ვარჯიშების ამსახველი ფოტოები
დაგეხმარებათ გაიგოთ ენისა და ტუჩების სწორი პოზიცია.

უმარტივესი არტიკულაციური ტანვარჯიშის ვარჯიშები

ბავშვებისთვის
ამისთვის სათანადო განვითარებამეტყველების აპარატს ვარჯიშის დასაწყისში არ
სჭირდება რაიმე განსაკუთრებული. ყველა სავარჯიშო ძალიან მარტივი და
გასაგებია.

თქვენ უნდა გაიმეოროთ თითოეული ვარჯიში 6-7 ჯერ. ყოველდღიური მოკლე

ვარჯიშები უფრო სასარგებლოა, ვიდრე ხანგრძლივი, მაგრამ იშვიათი.

1. აჩვენეთ რა ცხელა ირგვლივ - გააღეთ პირი რაც შეიძლება ფართოდ. დაასველე

ტუჩები - გაცივდა.

2. „მოწყალე“ კბილები: ენით გადაუსვით გვერდიდან გვერდზე.

3. აჩვენეთ „ღობე“: გაშიშვლეთ კბილები დაძაბულობით, გაშიშვლეთ კბილები.

4. შემოახვიეთ „ბურთი“ პირში: გაბერეთ ლოყები, შემდეგ ააფეთქეთ.

5. „ჭამეთ“ მურაბა, რომელიც თითქოს სახეზეა წასმული. ენა უნდა შეეხოს ორივე
ლოყას, მიაღწიოს ცხვირს, ნიკაპს.

6. დოლის როლის იმიტაცია, მაგრამ არა მაგიდაზე თითებით, არამედ ენით ზედა
ტუჩებზე.
7. ენის მოძრაობების იმიტაცია კატაში, რომელიც თავის თასს სლუკუნებს.

8. „სპილო სვამს წყალს“: გაიწელეთ ტუჩები წინ, წარმოიდგინეთ, რომ ეს სპილოს

ღეროა და „მიიღეთ წყალი“ (დასრუტე და ტუჩები დაარტყი).

9. „ცხენი“: ღრიალებს, ხუმრობს (ენაზე დააწკაპუნეთ).

10. „სად არის თხილი“: ენა მონაცვლეობით დაასვენეთ ლოყებზე, თითქოს კაკალი
ჩამალული იყოს პირში. შეასრულეთ ვარჯიში ენასა და ლოყებზე მაქსიმალური
დაძაბულობით.

11. „თასი“: ენა გამოაწებეთ, ჭიქის სახით მოხარეთ.

12. გაახვიეთ ენა მილში.

13. „საათის ჩვენება“: გადაიტანეთ ენა პირის ერთი კუთხიდან მეორეზე, ქანქარის
მოძრაობების იმიტირებით.

14. ტუჩების დამრგვალებით აჩვენეთ „დონატი“.

15. ორთქლმავალისა და ორთქლის ლოკომოტივის მსგავსად გაცურეთ: რაც

შეიძლება დიდხანს გაიყვანეთ ხმები „Y“, „U“.

ძნელია გადაჭარბებული შეფასება იმისა, თუ რა მნიშვნელობა აქვს ბავშვებისთვის

ასეთ მარტივ და გასაგებ არტიკულაციურ ტანვარჯიშსაც. აღწერა, ისევე როგორც
შესრულება, მარტივია, ნებისმიერ დედას შეუძლია დაეუფლოს მას. რეგულარული
ვარჯიშებით კუნთები სწრაფად გაძლიერდება და მოტორული უნარები
დაფიქსირდება.

უმეტესობა ეფექტური ვარჯიშებიარტიკულაციის ტანვარჯიში ბავშვებისთვის

მეტი რთული ვარჯიშებიამოხსნისკენ მიმართული კონკრეტული ამოცანები.
კომპლექსი უნდა შეირჩეს ისე, რომ ჩამოყალიბდეს აუცილებელი არტიკულაციის
პროცესები, განვითარდეს ენისა და ტუჩების გარკვეული პოზიცია. დარწმუნდით,
რომ ნახეთ, როგორ ტარდება არტიკულაციის ტანვარჯიში ბავშვებისთვის.
ვიდეოები ნაპოვნია უფასო წვდომა, დაგეხმარებათ თავიდან აიცილოთ
შემაშფოთებელი შეცდომები და ნამდვილად დაეხმარება თქვენს შვილს.

ტუჩების გამაგრება
სტატიკური ვარჯიშების მონაცვლეობა, რომელიც დაუფლებულია უმარტივეს
ბლოკში, ხელს შეუწყობს ტუჩების კუნთების განვითარებას: "ტუბი", "დონატი",
"ღობე", "სპილო". ჩვენ ვართულებთ მუშაობას, თანმიმდევრულად ვცვლით ყველა
ამ ვარჯიშს, ვაკეთებთ 3-4 ციკლს.

ტუჩების მობილურობის განსავითარებლად რამდენიმე ვარჯიშს ვითვისებთ:

1. „ცნობისმოყვარე გოჭი“: გაიწელე ტუჩები და ამოძრავე სხვადასხვა

მიმართულებით, შემდეგ წრეში, თითქოს ღორი ჰაერს ყნოსავს.

2. „ნიპერი“: კბილებით იკბინეთ ტუჩები (ქვედა და ზედა), გააკეთეთ ნაკაწრი

მოძრაობები.

3. ტუჩ-მილების ალტერნატიული გაჭიმვა და ღიმილი-ღობე.

4. „თევზი“: მიბაძეთ თევზის ტუჩების მოძრაობას ზედა და ქვედა ტუჩის ადვილად

დაშლით.

5. ერთი ხელის თითებით დაიჭირეთ ზედა ტუჩის მიდამოში ნასოლაბიალური

ნაოჭი, მეორე ხელით კი დაიჭირეთ ქვედა ტუჩი და დაჭიმეთ ვერტიკალურად.

6. "იხვი": თითებიდაიდეთ ქვედა ტუჩის ქვეშ, დანარჩენი მოათავსეთ ზემოთ,

დაჭიმეთ ტუჩები და შეიზილეთ, ცდილობთ მისცეთ დამახასიათებელი ფორმაიხვის
წვერი.
7. ძლიერად დახატვა ლოყებში, მკვეთრად გახსენით პირი. „კოცნის“ მსგავსი ხმა
უნდა იყოს.

8. ცხენივით ხვრინეთ ტუჩების ვიბრირებით საჰაერო

გამანადგურებელიამოსუნთქვაზე.

სტატიკური ვარჯიში ძალიან კარგად ამაგრებს ტუჩებს: ამოისუნთქეთ ლოყები

მთელი ძალით და შეინარჩუნეთ ეს პოზიცია რაც შეიძლება დიდხანს. შეგიძლიათ
ფანქარი წაიღოთ ტუჩებთან და დახატოთ ფორმები ან ასოები ჰაერში. ან ტუჩებით
დააწექით ხელსახოცი და არ მისცეთ მას, როცა დედა წვერს იჭერს.

ენის გაძლიერება
1. „სოკო“: ენა ცას უნდა მიაკრათ და ამ მდგომარეობაში რამდენიმე წამით
დაიჭირეთ.

2. „ბოროტი კატა“: ენის შუა ნაწილი ბორცვით მოხარეთ ისე, რომ წვერი
დაეყრდნოს კბილების ქვედა რიგის ცენტრს.

3. „ვაისის ნაკბენი“: ენა ისე დაავიწროთ, რომ წვრილ ნაკბენს დაემსგავსოს და წინ
გაწელეთ.

ქვედა ყბის განვითარება

ქვედა ყბის მობილურობა დიდწილად განსაზღვრავს, სწორად გამოხატავს თუ არა
ბავშვი ჩურჩულის ხმებს. ყველაზე მარტივი რამ დახურული ტუჩებით ღეჭვაა.
შემდეგი სავარჯიშოები ეფექტურია.

1. „წიწილს ეშინია“: პირი ფართოდ გააღე, ენა მშვიდად დაწოლას – „ბუდეში

ჩაჯექი“. ტუჩების კუთხეები უნდა დაეცეს ქვემოთ. შემდეგ დახურეთ პირი.
გაიმეორეთ 5-7 ჯერ რიტმის დაკარგვის გარეშე.
2. „მაიმუნი ცელქობს“: მაქსიმალურად ჩამოწიეთ ყბა, თან ენა გამოსწიეთ და
ცდილობთ ნიკაპთან შეხებას.

3. „ზვიგენი სუნთქავს“: დაითვალეთ შვიდამდე. თითოეული დათვლა არის ერთი

გლუვი, ფრთხილად, ნელი მოძრაობა. ჩამოწიეთ ყბა (ერთი), გადაწიეთ მარჯვნივ
(ორი), დააბრუნეთ თავის ადგილზე ქვედა პოზიციაში (სამი), გადაიტანეთ ყბა
მარცხნივ (ოთხი), დააბრუნეთ დაბლა. ცენტრალური პოზიცია(ხუთი), წინსვლა
(ექვსი), დაბრუნება ორიგინალში ბუნებრივი მდგომარეობა(შვიდი).

სამი წლიდან დაწყებული ბავშვი უნდა მიიყვანოთ ცნობიერი ვარჯიშის დონეზე.

დედამ უნდა ახსნას, რომ გაკვეთილები მნიშვნელოვანია და ასწავლოს პატარას
პროცესის გაკონტროლება, ანუ შეეცადოს ყველაფერი სწორად გააკეთო, სარკეში
შეადარო მისი და დედის ქმედებები. სავარჯიშო ითვისება, თუ ის შესრულებულია
უნაკლოდ, მოთხოვნისა და კორექტირების გარეშე.

კარგად წარმოთქმული გამოსვლა გარანტიაა სასიამოვნო გამოცდილებადა

ხშირად წარმატება ზოგადად. ასწავლეთ თქვენს შვილს ლამაზად და გარკვევით
ლაპარაკი და თქვენი შრომის ნაყოფი არ დაგელოდებით.

რა არის არტიკულაცია? ეს არის ცალკეული გამოთქმის ორგანოების მუშაობის

ერთობლიობა მეტყველების ბგერების ფორმირებაში. მარტივად რომ ვთქვათ,
არტიკულაციის წყალობით სიტყვებს ყურით განვასხვავებთ.

არტიკულაციის განვითარების სავარჯიშოები (საარტიკულაციო ტანვარჯიში)

მიზნად ისახავს კუნთების ბევრ ჯგუფთან მუშაობას - ენას, ტუჩებს, სასის, ასევე
მკერდიდა მხრის სარტყელი.

არტიკულაციის ტანვარჯიშის წესები

7. შეასრულეთ ვარჯიშები ყოველდღე, უმჯობესია გააკეთოთ 3-4 ზარი თითო 3-5
წუთის განმავლობაში.
8. 1 რბენა არის 2-3 ვარჯიში და მათგან მხოლოდ ერთია ახალი, დანარჩენი
კონსოლიდაციისა და განმეორებისთვის.
9. შეასრულეთ თითოეული ვარჯიში 5-7 ჯერ.
 10. გააკეთეთ ვარჯიშები ჯდომისას, ზურგი სწორი, სხეული მოდუნებული.
11. სავარჯიშოები მიდის მარტივიდან რთულზე, თანდათანობით.
ტუჩის ვარჯიშები
 გაიღიმე.ისე, რომ კბილები არ ჩანდეს, შეინახეთ ტუჩები ღიმილით.
 მილი.ამოიღეთ ტუჩები მილით.
 ღობე.გაიღიმეთ, სანამ კბილები ბუნებრივი ნაკბენით დახურულია და ჩანს.
 ბაგელი.კბილები დახურულია. ტუჩები მომრგვალებული და ოდნავ
გაშლილი წინ არის ისე, რომ ზედა და ქვედა საჭრელი ჩანდეს.
 გალავანი - ბაგელი. ღიმილი - მილი.
 კურდღელი.კბილები დახურულია. ზედა ტუჩი აწეულია და აჩენს ზედა
საჭრელებს.
ტუჩების მობილურობის სავარჯიშოები
 ფუნჯი. კბილებით ჯერ ზედა, შემდეგ ქვედა ტუჩი უნდა იკბინოთ და
გაიხეხოთ.
 ღიმილი - მილი.გაიწიეთ ტუჩები მილით წინ, შემდეგ გაწელეთ ტუჩები
ღიმილით.
 გოჭი.მილით გაჭიმული ტუჩები გადაიტანეთ მარჯვნივ და მარცხნივ,
შემოატრიალეთ წრეში.
 მოლაპარაკე თევზი.ტუჩები ერთმანეთს დაუკრათ.
 ბამბა.გაიყვანეთ ლოყები შიგნით, შემდეგ კი მკვეთრად გააღეთ პირი.
აუცილებელია იმის უზრუნველყოფა, რომ ამ ვარჯიშის შესრულებისას
მკაფიო ხმა ისმის.
 უკმაყოფილო ცხენი.გაუგზავნეთ ამოსუნთქული ჰაერის ნაკადი ტუჩებს,
სანამ არ დაიწყებენ ვიბრაციას და ისმის ცხენის ხვრინვის მსგავსი ხმა.
 გაფუჭებული ბურთი.ფართოდ გახსენით პირი, მოწიეთ ტუჩები შიგნით,
მჭიდროდ დააჭირეთ კბილებს.

სავარჯიშოები ტუჩებისა და ლოყებისთვის

 დამტენი.იკბინეთ, მოისვით და შეიზილეთ ლოყები.
  მობეზრებული ზაზუნა.ორივე ლოყა გაბერეთ, შემდეგ სათითაოდ გაბერეთ
ლოყები.
 მშიერი ზაზუნა.ლოყები მოწიეთ.
 პირის ჩაკეტვა. გაბერილ ლოყებზე მუშტით დაარტყით, რომ ჰაერი
ხმაურით გამოვიდეს.
სტატიკური ვარჯიშები ენისთვის
 წიწილები. პირი ღიაა, ენა მშვიდად დევს პირის ღრუს.
 სპატული. პირი ღიაა, ფართო მოდუნებული ენა ქვედა ტუჩზე დევს.
 თასი. პირი ფართოდ ღიაა. ენის წინა და გვერდითი კიდეები აწეულია,
მაგრამ არ შეეხოთ კბილებს.
 ნემსი. პირი ღიაა. დაძაბული ენა წინ გადაიტანეთ.
 სლაიდი. პირი ღიაა. ენის წვერი ეყრდნობა ქვედა საჭრელებს, ენის ზურგი
აწეულია.
 მილაკი. პირი ღიაა. ენის გვერდითი კიდეები ზემოთ მოხრილია.
 სოკო. პირი ღიაა. ენა სასისკენ.

დინამიური ენის ვარჯიშები

 უყურებს. პირი ღიაა. ღიმილში გაწელილი ტუჩები. ვიწრო ენის წვერით
მონაცვლეობით მიაღწიეთ პირის კუთხეებს.
 გველი. პირი ფართოდ ღიაა. ვიწრო ენა ძლიერად უბიძგებს წინ და
ამოღებულია სიღრმეში.
 საქანელა. პირი ღიაა. დაძაბული ენით მიაღწიეთ ცხვირს და ნიკაპს, ან ზედა
და ქვედა საჭრელებს.
 ფეხბურთი. პირი დახურულია. დაძაბული ენით დაისვენეთ ერთ ან მეორე
ლოყაზე.
 კბილებს ვიხეხავთ.პირი დახურულია. შემოვლითი გზაშემოხაზეთ ენა
ტუჩებსა და კბილებს შორის.
 Coil. პირი ღიაა. ენის წვერი ეყრდნობა ქვედა საჭრელებს, გვერდითი
კიდეები დაჭერილია ზედა მოლარებზე. ფართო ენა წინ მიიწევს და პირის
ღრუში ღრმად იწევს.
  ჰარმონიული. პირი ღიაა. ენა სასისკენ. სასიდან ენის აწევის გარეშე,
ძლიერად ჩამოწიეთ ქვედა ყბა.
 Მხატვარი. პირი ღიაა. ენის ფართო წვერით, ჯაგრისის მსგავსად, მიიყვანეთ
ზედა საჭრელებიდან რბილ სასისკენ.
 მოდი, ტუჩები დავლიოთ.პირი ღიაა. წრეში ჯერ ზედა, შემდეგ ქვედა ტუჩი
გაილოკა.
სავარჯიშოები ქვედა ყბის მობილობის
განვითარებისთვის
 მშიშარა წიწილა.ფართოდ გახსენით და დახურეთ პირი ისე, რომ ტუჩის
კუთხეები გაიჭიმოს. ყბა ეცემა დაახლოებით ორი თითის სიგანეზე. ენა "ზის",
არ გამოდის. ვარჯიში შესრულებულია რიტმულად.
 ზვიგენები. "ერთის" რიცხვზე ყბა ეცემა, "ორზე" - ყბა მოძრაობს მარჯვნივ
(პირი ღიაა), "სამი" -ზე - ყბა ჩამოშვებულია ადგილზე, "ოთხზე" - ყბა.
მოძრაობს მარცხნივ, "ხუთზე" - ყბა დაშვებულია, "ექვსზე" - ყბა წინ მიიწევს,
"შვიდი" - ნიკაპი ჩვეულებრივ კომფორტულ მდგომარეობაშია, ტუჩები
დახურულია. სავარჯიშო უნდა შეასრულოთ ნელა, უეცარი მოძრაობების
გარეშე.
 საუზმე. ღეჭვის სიმულაცია დახურული და ღია პირით.
 მაიმუნი. ყბა ქვევით ეშვება ენის მაქსიმალური გაფართოებით ნიკაპამდე.
 Ძლიერი კაცი. პირი ღიაა. წარმოიდგინეთ, რომ ნიკაპზე ეკიდა სიმძიმე,
რომელიც მაღლა უნდა აწიოთ, ნიკაპის აწევისა და მის ქვეშ არსებული
კუნთების დაჭიმვისას. თანდათან დახურეთ პირი.
 ბარიერი. ჩამოწიეთ ყბა ქვემოთ წინააღმდეგობის გადალახვით
(მოზრდილს ხელი უჭირავს ბავშვის ყბის ქვეშ).
 ტიზერები. ფართოდ და ხშირად გააღე პირი და თქვი: პა-პა-პა.
 სიმღერის გაკვეთილი.ჩუმად, ხანგრძლივად (ერთ ამოსუნთქვაზე) თქვით
ხმოვანთა ხმები: „ა“, „მე“ (კბილებს შორის მანძილი ორი თითია), „ო“, „ё“
(კბილებს შორის მანძილი ერთი თითია). "და" (პირი ოდნავ ღიაა).
 სრული ხმით.გამოთქვით ხმოვანი ბგერები ხმით: "a", "I", "o", "ё", "და".
ბევრი ადამიანი, ვისაც აბსოლუტურად არაფერი აქვს საერთო საჯარო
გამოსვლები, ზოგჯერ მათ მაინც უწევთ გასართობი, წამყვანის ან მომხსენებლის
როლი, ამიტომ მათთვის მნიშვნელოვანია არტიკულაციის განვითარებადა რა
არის ამჟამად ეფექტური სავარჯიშოები არტიკულაციის განვითარებისთვის. ეს
შეიძლება იყოს მოხსენება ან პრეზენტაცია, ამბავი საინტერესო ისტორიაან რაიმე
ზეიმი. საერთოდ არ აქვს მნიშვნელობა, ადამიანი სპექტაკლებთან არის
დაკავშირებული, მხოლოდ ამ უნარს სწავლობს თუ პროფესიონალურად
ასრულებს, სწორი არტიკულაცია, ნებისმიერ შემთხვევაში, მხოლოდ მის ხელში
იქნება. სწორი არტიკულაციის წყალობით, ყველა სიტყვა, რომელიც წარმოითქმის,
ჟღერს მკაფიოდ, მკაფიოდ და გასაგებად, მეტყველება კი დასამახსოვრებელი და
ლამაზი. რა თქმა უნდა, ში მეტიეს ეხება იმ ადამიანებს, რომლებიც უშუალოდ
არიან დაკავშირებული სპექტაკლებთან.

Ჩვენ გთავაზობთ 10 ვარჯიში, რაც ხელს შეუწყობს არა მხოლოდ სამეტყველო

აპარატის კუნთების განვითარებას, არამედ მნიშვნელოვნად გააუმჯობესებს მათ
მობილობას. ვარჯიშისას მიეცით Განსაკუთრებული ყურადღებარომ დატვირთვის
მიმართულება უნდა იყოს გარკვეული ჯგუფებიკუნთები. განხორციელების
დაწყებამდე აუცილებელია მეტყველების აპარატის დათბობა ტანვარჯიშის
დახმარებით. საკმარისი იქნება მხოლოდ 5-7 წუთი, მაგრამ ვარჯიშის ხარისხი
საგრძნობლად გაუმჯობესდება.

არტიკულაცია არისმეტყველების ორგანოების მუშაობა კონკრეტული ბგერის

წარმოთქმისას. არტიკულაციის ტანვარჯიშის რამდენიმე სახეობაა:
ტანვარჯიში ლოყებისთვის:

ტუჩების ალტერნატიული გაბერვა და მოკუმშვა.

ჰაერის დისტილაცია ჯერ ლოყიდან ლოყამდე, შემდეგ კი ქვედა ტუჩიზედა ტუჩის
ქვეშ.
ცდილობს პირიდან ჰაერის გამოდევნას, ტუჩების და ლოყების დაძაბულობას.
ტუჩების გაღება და დახურვა ლოყების მოკუმშვასთან ერთად.

ქვედა ყბის ტანვარჯიში:

მუშტები ეყრდნობა ქვედა ყბას და ზეწოლას ახდენენ მუშტებზე ყბის საშუალებით.
სხვადასხვა მოძრაობები ქვედა ყბა: წრიული, უკან-წინ, ზევით-ქვემოთ.

რბილი სასის ტანვარჯიში:

გარგარულის იმიტაცია.
ყეფით, ხმოვანი ბგერების გამოთქმა.
ღიმილი ღია პირით.

ტუჩის ტანვარჯიში:

ხვრინვა.
დახშული კბილებით, დაძაბული ღიმილით, ტუბით დაჭიმული ტუჩებით.
ზედა ტუჩების გამოვლენა, ზედა ტუჩის აწევა, შემდეგ ქვედა კბილების გამოვლენა,
ქვედა ტუჩის აწევა.
კბილებში გამოკრული სხვადასხვა მოძრაობები: წრიული, მარცხნივ-მარჯვნივ,
ზევით-ქვემოთ.

ენის ტანვარჯიში

ენის წრიული მოძრაობები კბილებსა და ტუჩებს შორის არსებულ სივრცეში,

მონაცვლეობით უჭირავს ენა მარცხენა და მარჯვენა ლოყების ქვეშ.
ზედა სასის აქვს ენის შეკავება.
ენის ტუჩების გაბრწყინება.
საღეჭი ენა.
ენით ცხვირამდე და ნიკაპამდე მიღწევის მცდელობა.
ენის ამოღება.
ენის „მილის“ დაკეცვა.

როდესაც დაამთავრე საარტიკულაციო ტანვარჯიში, დარწმუნდი, რომ ყველაფერი

განვითარებული იყო მეტყველების აპარატი, შეგიძლიათ დაიწყოთ ძირითადი
სავარჯიშოები გამოთქმის გასაუმჯობესებლად.
არტიკულაციის ვარჯიშები

პირველი ვარჯიში.ეს სავარჯიშო მიზნად ისახავს ენის წვერის განვითარებას - მისი

აქტიურობა და სიმტკიცე გამოთქმაში. გამოიყენეთ თქვენი ფანტაზია ამისთვის :
წარმოიდგინეთ, რომ თქვენი ენა ჩაქუჩია. არტიკულაციის განსავითარებლად „ჩაქუჩი “
სცემეს კბილებში, გაიმეორეთ კი-კი-კი. შემდეგ შეეცადეთ გამოთქვათ ასოები "T" და "D".
მეორე ვარჯიში.ვარჯიში ენისა და ხორხის გასათავისუფლებლად. მისი არსი
მდგომარეობს ცხვირით სწრაფ ჩასუნთქვაში და პირით მკვეთრ ამოსუნთქვაში.
ამოსუნთქვას უნდა ახლდეს ხმა „ფუ“. ამ ვარჯიშის დამატება შეგიძლიათ ხორხის
კუნთების გაძლიერებით: რამდენჯერმე წარმოთქვით ასოები „K“ და „G“.

მესამე ვარჯიში.ქვედა ხაზი არის ლაბიალური კუნთების სწრაფი გააქტიურება.

აუცილებელია ლოყების ამობურცვა და დაკეცილი ტუჩების მეშვეობით, მკვეთრი
ამოსუნთქვით, გამოუშვით შეგროვებული ჰაერი, ერთდროულად წარმოთქვით
ასოები „P“ და „B“.

მეოთხე ვარჯიში.სავარჯიშოს მიზანია არტიკულაციის განვითარება და მანამდე

უნარის დამუშავება ახალი ფრაზაჰაერში მიღება. აიღეთ ნებისმიერი ნაწყვეტი
ნაწარმოებიდან ან ლექსიდან და შეგნებულად ამოისუნთქეთ ყოველი ფრაზის წინ.
ჩვევის გასავითარებლად, ეს ვარჯიში არ უნდა დაგვავიწყდეს. ასევე
გასათვალისწინებელია სამი პუნქტი: სუნთქვა უნდა იყოს ჩუმად, ფრაზის
დაწყებამდე ოდნავ გააღეთ ტუჩები, ყოველი ბგერის ბოლოს დაუყოვნებლივ
დახურეთ პირი.

მეხუთე ვარჯიში.ჰაერის სწორად გამოყოფა ხელს უწყობს არტიკულაციის

განვითარებას. ხმამაღალი გამოთქმა, ჩვეულებრივ, მეტ სუნთქვას მოითხოვს,
ხოლო მშვიდი გამოთქმა – ამოსუნთქვის მეტ კონტროლს. ივარჯიშეთ ფრაზების
ხმამაღლა და რბილად წარმოთქმა, ასე რომ თქვენ შეგიძლიათ განსაზღვროთ
რამდენი ჰაერი გჭირდებათ კონკრეტული ფრაზისთვის. ეს ტექნიკასასურველია
წინა ვარჯიშთან შეთავსება.

მეექვსე ვარჯიში.სავარჯიშოს მიზანი არტიკულაციის განვითარება- გამოთქვით

ხმოვნები ერთ ნაკადში და ამ ნაკადში თანხმოვნების მკაფიო გამოთქმა. შეარჩიეთ
ლექსიდან რამდენიმე სტრიქონი და გააკეთეთ ეს: ჯერ გამორიცხეთ
სტრიქონებიდან ყველა თანხმოვანი და გამოთქვით თანაბრად, ოდნავ გაჭიმეთ,
მხოლოდ ხმოვნები. შემდეგ დაიწყეთ სწრაფი და მკაფიო თანხმოვნების ჩასმა
ხმოვან ნაკადში, შეეცადეთ ხმოვანთა ნაკადი იგივენაირად შეინარჩუნოთ.

მეშვიდე ვარჯიში.ეს ვარჯიში აუმჯობესებს დიქტიკას. მის დასასრულებლად,

თქვენ უნდა აირჩიოთ რამდენიმე ენის ბორბალი სხვადასხვა ასოების
კომბინაციით. რომ განავითარეთ არტიკულაციაივარჯიშეთ მკაფიო გამოთქმაში.
ჯერ ზომიერად და ნელა, შემდეგ თანდათან იზრდება ტემპი. აკონტროლეთ
დიქცია, გამომსახველობა და გასაგებად, მიჰყევით რიტმს.

მერვე ვარჯიში.ეს ვარჯიშიც არის იგი ეფუძნება იმ ფაქტს, რომ აუცილებელია

მკვეთრად ხაზგასმით აღვნიშნოთ მისი დასასრული ნებისმიერი სიტყვის ბოლოს.
ამას განსაკუთრებული ყურადღება სჭირდება. ეს დაგეხმარებათ სიტყვების
გამომხატველად და მკაფიოდ წარმოთქმაში.

მეცხრე ვარჯიში.ამ სავარჯიშოს გაკეთებით არტიკულაციის გასავითარებლად,

თქვენ გააუმჯობესებთ ბგერების გამოთქმას. ის უნდა იქნას გამოყენებული
ბგერებისთვის, რომელთა წარმოთქმაც ყველაზე რთულია თქვენთვის. გახსენით
ლექსიკონი, იპოვეთ ასო, რომელიც ართულებს წარმოთქმას და ხმამაღლა
წაიკითხეთ ყველა სიტყვა, რომელსაც აქვს ეს ბგერა, ყურადღებით მოუსმინეთ მას.
მრავალჯერადი გამეორება ხელს შეუწყობს გამოთქმის გაუმჯობესებას .

მეათე ვარჯიში.ეს სავარჯიშო ავითარებს ხმის აკუსტიკური და ტემბრის თვისებებს.

იგი შედგება ენისა და ფარინქსის განვითარებისგან. ჩუმად წარმოთქვით ასოები
"O", "A", "E" ათჯერ ფარინქსის ღრუს გახსნისას და არა თავად პირის ღრუს.

რა თქმა უნდა, ეს სავარჯიშოები არ არის ერთადერთი ასეთი და არ არის

ამომწურავი. ისინი მხოლოდ მითითებებს ემსახურებიან არტიკულაციის
განვითარებაში. Დიდი რიცხვისურვილის შემთხვევაში შეგიძლიათ იპოვოთ
იდენტური სავარჯიშოები სპეციალიზებულ ლიტერატურაში ან ინტერნეტში.
შედეგად, შესაძლებელია რამდენიმე ძირითადი პრინციპის იდენტიფიცირება და
მოკლე შეჯამების შედგენა:
არტიკულაციის განვითარებაში მთავარია ცნობიერი კონტროლი და სისტემატური
ვარჯიში.
განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქვს სარკის წინ მუშაობას.
ვარჯიშების შესრულებისას უნდა იყოთ მომთხოვნი საკუთარი თავის მიმართ,
შეძლოთ საკუთარი თავის გვერდიდან მოსმენა (დანახვა).
დარწმუნდით, რომ შეასრულეთ ბგერების მრავალრიცხოვანი გამეორება,
რომელთა წარმოთქმაც რთულია, ეს უნდა გააკეთოთ მანამ, სანამ არ იგრძნობთ
კომფორტის მდგომარეობას მათი წარმოთქმისას.
ემოციურთან მუშაობა და კუნთების დამჭერებიგანსაკუთრებული ყურადღება უნდა
მიექცეს.
ვიდეოების ყურება და იმ ადამიანების აუდიოჩანაწერების მოსმენა, რომლებსაც
აქვთ სრულყოფილი არტიკულაცია, დაგეხმარებათ პროცესის დაჩქარებაში.

ამ პრინციპების გამოყენებით თქვენს პრაქტიკაში, ძალიან მალე მიიღებთ პირველ

შედეგებს. გახსოვდეთ არტიკულაციის განვითარება და სავარჯიშოები
არტიკულაციის განვითარებისთვისსჭირდებათ არა მხოლოდ მსახიობებს,
მომხსენებლებს, ლექტორებს, პროფესიონალ წამყვანებს, მომღერლებს , არამედ
ყველა ადამიანს, ყოველ შემთხვევაში, სხვა ადამიანებთან ურთიერთობისთვის.
ილაპარაკე ლამაზად!