AUTORZY: KACPER

BRANICA, MACIEJ
OKRASIŃSKI, HUBERT
JASTRZĘBSKI
II RP
3E
MNIEJSZOŚCI NARODOWE I
RELIGIJNE II RP
• II Rzeczpospolita, czyli Polska międzywojenna, była państwem
wielonarodowym i wieloreligijnym, w którym istniało wiele
mniejszości narodowych i religijnych. Do największych
mniejszości narodowych w Polsce międzywojennej należeli:
Żydzi, Ukraińcy, Białorusini, Niemcy, Rosjanie, Litwini,
Łemkowie i Słowacy. Z kolei największe mniejszości religijne
stanowili: katolicy obrządku greckokatolickiego (tzw. unici),
prawosławni, protestanci i żydzi.
CHARAKTERYSTYKA
MNIEJSZOŚCI NARODOWYCH I
RELIGIJNYCH W II RP
• Żydzi byli największą mniejszością narodową i religijną w Polsce
międzywojennej, liczącą około 3,3 miliona osób. Zamieszkiwali
głównie miasta, a ich rozwój gospodarczy i kulturalny był
znaczący. Jednakże byli również narażeni na dyskryminację i
antysemityzm.

• Ukraińcy i Białorusini zamieszkiwali przede wszystkim wschodnie

województwa Polski, gdzie stanowili znaczącą część ludności. Byli
narażeni na politykę polonizacyjną ze strony rządu polskiego, co
prowadziło do konfliktów między mniejszościami narodowymi.

• Niemcy stanowili mniejszość narodową w zachodnich

województwach Polski. Mimo że byli dobrze zorganizowani i mieli
wpływ w niektórych dziedzinach życia, to także byli narażeni na
napięcia ze strony Polaków.

• Rosjanie, Litwini, Łemkowie i Słowacy stanowili mniejsze

mniejszości narodowe, ale również narażone na trudności i
konflikty.
 • Żydzi: około 3,3 miliona osób
• Ukraińcy: około 4,2 miliona osób

LICZEBNOŚĆ • Białorusini: około 1,5 miliona osób

MNIEJSZOŚCI • Niemcy: około 740 tysięcy osób
NARODOWYCH I
• Rosjanie: około 500 tysięcy osób
RELIGIJNYCH W
POLSCE • Litwini: około 300 tysięcy osób
MIĘDZYWOJENNEJ • Łemkowie: około 100 tysięcy osób
• Słowacy: około 70 tysięcy osób
REJONY ZAMIESZKIWANIA MNIEJSZOŚCI
NARODOWYCH I RELIGIJNYCH W POLSCE
MIĘDZYWOJENNEJ

• Ukraińcy: na wschodzie Polski, w województwach:

lwowskim, tarnopolskim, stanisławowskim,
wołyńskim i nowogródzkim.

• Białorusini: głównie w północno-wschodniej Polsce,

w województwach: nowogródzkim, poleskim,
białostockim, grodzieńskim i wołyńskim.

• Niemcy: w zachodniej Polsce, w województwach:

śląskim, poznańskim i pomorskim.
• Żydzi: przede wszystkim w miastach, takich jak
Warszawa, Łódź, Kraków, Lwów i Wilno.
 • Dyskryminacja i prześladowania, szczególnie w
przypadku Żydów, którzy byli narażeni na
antysemityzm ze strony społeczeństwa polskiego i
rządu.
PROBLEMY
• Konflikty między mniejszościami narodowymi,
MNIEJSZOŚCI szczególnie między Polakami a Ukraińcami i
NARODOWYCH I Białorusinami. Konflikty te wynikały z polityki
RELIGIJNYCH W polonizacyjnej rządu polskiego, która była traktowana
POLSCE jako agresja na tożsamość narodową tych mniejszości.
MIĘDZYWOJENNEJ • Napięcia i konflikty między mniejszościami religijnymi,
szczególnie między katolikami a prawosławnymi na
wschodzie Polski.
 • Ustanowienie autonomii dla mniejszości narodowych,
która miała na celu zapewnienie równości i ochrony
POMYSŁY NA ich praw i tożsamości narodowej.
POSTĘPOWANIE Z • Wspieranie rozwoju kultury i gospodarki mniejszości
MNIEJSZOŚCIAMI narodowych, co miało na celu umocnienie ich pozycji
NARODOWYMI I w Polsce.
RELIGIJNYMI W
POLSCE • Ustawa o mniejszościach narodowych i etnicznych,
uchwalona w 1938 roku, miała na celu zapewnienie
MIĘDZYWOJENNEJ
ochrony praw mniejszości narodowych i etnicznych.
 • W okresie międzywojennym w Polsce
przeprowadzono szereg reform edukacyjnych, które
REFORMY miały na celu podniesienie jakości kształcenia i
EDUKACYJNE W dostosowanie systemu edukacji do potrzeb
II RP rozwijającego się społeczeństwa. Poniżej przedstawiam
cele, strukturę szkolną oraz realizację reform
edukacyjnych w II Rzeczypospolitej.
CELE REFORM EDUKACYJNYCH

• Umożliwienie dostępu do edukacji wszystkim dzieciom, bez

względu na ich pochodzenie czy sytuację materialną.
• Podniesienie poziomu nauczania i jakości kształcenia.
• Dopasowanie programów szkolnych do wymagań rynku pracy
oraz potrzeb społeczeństwa.
• Zwiększenie roli nauczyciela i jego prestiżu.
STRUKTURA SZKOLNA

W 1921 roku uchwalono ustawę o organizacji szkolnictwa, która określiła

strukturę szkolną. Według niej, system edukacyjny w Polsce składał się z
czterech stopni:
• szkoła podstawowa - trwająca 6 lat, skierowana do dzieci w wieku od 7
do 13 lat.
• gimnazjum - trwające 8 lat, skierowane do uczniów w wieku od 13 do 21
lat.
• szkoła wyższa - obejmująca uniwersytety, politechniki, akademie rolnicze,
lekarskie i inne szkoły wyższe.
• szkoła zawodowa - kształcąca przyszłych rzemieślników, techników i
pracowników o wykształceniu średnim.
REALIZACJA REFORM
EDUKACYJNYCH
• Zwiększenie budżetu na oświatę.

• Wprowadzenie nauczania przedmiotów przyrodniczych, w tym biologii, fizyki i chemii, a

także języków obcych, w tym angielskiego, niemieckiego, francuskiego i łaciny.

• Rozbudowa i modernizacja infrastruktury szkolnej, takiej jak budynki szkół, wyposażenie

klas, biblioteki oraz laboratoria.
• Wzrost roli nauczyciela i jego prestiżu poprzez podwyższenie wynagrodzeń oraz
zwiększenie wymagań wobec kandydatów na nauczycieli.

• Zwiększenie liczby szkół dla dzieci wiejskich, w tym szkół powszechnych i zawodowych.
• Umożliwienie kobietom dostępu do wykształcenia i pracy nauczycielskiej.
• Reforma szkolna z 1932 roku, zwana reformą jędrzejewiczowską, która miała na celu
ujednolicenie programów nauczania, wprowadzenie systemu oceniania, a także
zwiększenie liczby godzin lekcyjnych.
REFORMĘ SYSTEMU OŚWIATY
JANUSZA JĘDRZEJEWICZA

• Reforma systemu oświaty Janusza

Jędrzejewicza z 1932 roku, zwana
również reformą jędrzejewiczowską,
była jednym z najważniejszych
przedsięwzięć w dziedzinie edukacji w
okresie międzywojennym w Polsce.
Celem reformy było ujednolicenie
programów nauczania, zwiększenie
liczby godzin lekcyjnych oraz
wprowadzenie systemu oceniania.
REFORMĘ SYSTEMU
OŚWIATY JANUSZA
JĘDRZEJEWICZA
Reforma wprowadziła szereg zmian, które miały wpłynąć na jakość kształcenia i
dostosowanie szkolnictwa do wymagań rozwijającego się społeczeństwa. W ramach
reformy:

• Ujednolicono programy nauczania na wszystkich szczeblach edukacji, co miało

na celu usunięcie różnic między szkołami w różnych regionach kraju.

• Wprowadzono zasady systemu oceniania, dzięki czemu możliwe stało się

bardziej precyzyjne i obiektywne mierzenie postępów uczniów.

• Zwiększono liczbę godzin lekcyjnych oraz wprowadzono nowe przedmioty, w

tym biologię, geografię, historię sztuki i rysunek techniczny.

• Przeprowadzono reformę szkół zawodowych, w tym wprowadzono

obowiązkowe staże zawodowe oraz stworzono programy nauczania, które
odpowiadały potrzebom przemysłu i rynku pracy.

• Wprowadzono obowiązek odbycia praktyk pedagogicznych dla kandydatów na

nauczycieli.

• Przyznano większe uprawnienia dyrektorom szkół oraz zwiększono ich

odpowiedzialność za jakość kształcenia i wyniki nauczania.

• Utworzono Centralną Radę Szkolną, która miała koordynować pracę szkół i

rozwijać system edukacji w Polsce.
REFORMĘ SYSTEMU
OŚWIATY JANUSZA
JĘDRZEJEWICZA
• Reforma Jędrzejewicza spotkała się z mieszczącymi się
w przedziale od pozytywnych do negatywnych
reakcjami, zarówno ze strony nauczycieli, jak i uczniów.
Z jednej strony, wprowadzenie jednolitych programów
nauczania i systemu oceniania przyczyniło się do
poprawy jakości kształcenia i ujednolicenia standardów
szkolnictwa. Z drugiej strony, większa liczba godzin
lekcyjnych i bardziej wymagające programy szkolne
sprawiły, że nauka stała się bardziej męcząca i stresująca
dla uczniów.

• Mimo pewnych kontrowersji, reforma systemu oświaty

Janusza Jędrzejewicza była ważnym krokiem w kierunku
modernizacji polskiego systemu edukacji w latach 30.
XX wieku.
WIEŚ

• Większość ludności mieszkała na wsiach, a rolnictwo było podstawowym źródłem

utrzymania.
• Elektryfikacja wsi była słaba, a wiele wsi nadal nie miało dostępu do prądu. W związku z
tym, wiele rodzin wciąż korzystało z lamp naftowych i świec.
• Transport był bardzo ograniczony, a większość wsi była odizolowana od większych miast.
Dojazd do sklepów, aptek czy szpitali był trudny,a czasem wręcz niemożliwy.
• Dostęp do medycyny był również bardzo ograniczony, a wiele chorób związanych z
warunkami życia na wsi, takich jak choroby zakaźne czy niedożywienie,były powszechne.
• żywność była w większości wytwarzana przez rolników samodzielnie, ale często była
mało urozmaicona i niezbyt wysokiej jakości. Rodziny na wsi miały jednak dostęp do
świeżych produktów,takich jak warzywa,owoce, mięso, mleko i jaja.
• Przedmioty codzienne były w większości produkowane samodzielnie przez mieszkańców
wsi. Wiele rodzin korzystało z własnoręcznie wykonanych mebli i narzędzi, a ubrania były
szyte przez kobiety w rodzinie z dostępnych materiałów.
MIASTO

• W miastach, w przeciwieństwie do wsi, dostęp do elektryczności był

powszechny, a większość mieszkań posiadała elektryczne oświetlenie.

• Transport był bardziej rozwinięty, a ludzie korzystali z tramwajów, autobusów,

a nawet samochodów prywatnych.

• Dostęp do medycyny był lepszy niż na wsi, a miasta posiadały szpitale i kliniki
medyczne.

• W miastach była większa dostępność do zdobyczy cywilizacyjnych, takich jak

nowoczesne urządzenia gospodarstwa domowego, nowe technologie i
narzędzia. W miastach można było też kupić produkty spożywcze, które nie
były dostępne na wsi, a także ubrania i luksusowe przedmioty.

• Jednocześnie, koszty życia w mieście były wyższe niż na wsi, a mieszkańcy

miast często mieli mniejsze mieszkania i gorsze warunki mieszkaniowe niż
rolnicy.
 • Bilans II Rzeczypospolitej Polskiej, czyli okresu od
momentu odzyskania niepodległości w 1918 roku do
wybuchu II wojny światowej w 1939 roku, był bardzo
BILANS II RP złożony i skomplikowany. W tym czasie Polska musiała
stawić czoła wielu wyzwaniom i problemom, zarówno
wewnętrznym, jak i zewnętrznym.
 • Odzyskanie niepodległości po 123 latach zaborów (1918 r.).
• Odbudowa państwa i budowa nowoczesnego systemu
politycznego, opartego na demokracji parlamentarnej.
• Uchwalenie w 1921 roku konstytucji, która była jedną z
najnowocześniejszych w Europie w tamtym czasie.
• Utworzenie armii, która odniosła zwycięstwo w wojnie polsko-
SUKCESY: bolszewickiej (1919-1920) i obroniła granice Polski przed agresją
ZSRR.
• Rozbudowa infrastruktury, w tym budowa nowych dróg,
mostów, portów i elektrowni.
• Rozwój gospodarczy kraju, w tym przemysłu, rolnictwa i handlu.
•
 • Trudności ekonomiczne, w tym inflacja, brak inwestycji
i rosnące bezrobocie.
• Trudności w budowaniu jedności narodowej i
rozwiązywaniu problemów mniejszości narodowych, w
tym ukraińskiej, niemieckiej i żydowskiej.
• Konflikty polityczne i brak stabilizacji rządu, co
PORAŻKI: prowadziło do częstych zmian premierów i gabinetów.
• Brak jednoznacznej polityki zagranicznej i problemy z
sąsiadami, w tym z Niemcami, Rosją i Czechosłowacją.
• Wprowadzenie w 1935 roku tzw. małej konstytucji,
która ograniczała wolności obywatelskie i demokrację.
Charakterystyka Gospodarki II RP
• Gospodarka II RP, czyli II Rzeczypospolitej, charakteryzowała się dynamicznym rozwojem w okresie międzywojennym. Po odzyskaniu
niepodległości w 1918 roku Polska była krajem zacofanym gospodarczo, pozbawionym surowców naturalnych, zniszczonym w wyniku
działań wojennych i brakiem infrastruktury. Jednak dzięki wprowadzeniu reform gospodarczych oraz wsparciu finansowemu ze strony
państwa, gospodarka Polski zaczęła się szybko rozwijać.
• W latach 20. Polska rozwijała przede wszystkim przemysł, który stawał się coraz bardziej nowoczesny i efektywny. Powstały liczne
zakłady przemysłowe, zwłaszcza w sektorze ciężkim, takie jak huty, kopalnie, fabryki maszyn i elektrownie. Wprowadzono również
reformy rolne, które umożliwiły rozwój rolnictwa. W tym okresie powstało wiele spółdzielni rolniczych, które ułatwiały rolnikom
dostęp do kredytów, narzędzi pracy i technologii. Wzrosła również produkcja żywności, dzięki czemu Polska stała się eksporterem
wielu produktów rolno-spożywczych.
• W latach 30. Polska nadal się rozwijała, ale tempo rozwoju zaczęło spowalniać. Powstały problemy związane z kryzysem
gospodarczym, który dotknął całą Europę. Zaczęły się pojawiać problemy z dostępem do surowców i rynków zbytu, a także z
niedoborem energii. W tej sytuacji rząd podjął liczne inwestycje w infrastrukturę, w tym budowę dróg, mostów, linii kolejowych,
portów i lotnisk. Wprowadzono także liczne reformy, takie jak reforma walutowa czy reforma bankowa, które miały na celu
zwiększenie stabilności gospodarczej.
• Mimo pewnych osiągnięć, gospodarka Polski w II RP miała wiele słabości. Największym problemem było uzależnienie od rynków
zagranicznych, zarówno pod względem surowców, jak i rynków zbytu. Wprowadzenie ceł i ograniczeń importowych w innych krajach
powodowało trudności dla polskiego eksportu. Ponadto, w Polsce nadal istniały duże różnice między bogatymi a biednymi regionami
kraju, co wpływało na nierówności społeczne i ekonomiczne.
Główne gałęzie
Gospodarka II Rzeczypospolitej, czyli Polski w latach międzywojennych, rozwijała się w oparciu o kilka głównych gałęzi.
1. Przemysł ciężki: W II RP rozwijano przemysł ciężki, w tym przemysł metalowy, chemiczny, maszynowy, elektrotechniczny i górnictwo.
Znaczące zakłady przemysłowe powstały m.in. w Katowicach, Gliwicach, Dąbrowie Górniczej, Łodzi, Poznaniu czy Warszawie. Warto
dodać, że rozwój przemysłu był wspierany przez państwo, które inwestowało w ten sektor, tworząc między innymi fundusze i pożyczki
dla przedsiębiorstw.
2. Rolnictwo: Polska była wówczas krajem rolniczym, a rolnictwo stanowiło jedną z kluczowych gałęzi gospodarki. Dzięki reformom
rolno-spożywczym przeprowadzonym w latach 20. XX wieku, poprawiła się jakość ziemi i zwiększyła produkcja rolno-spożywcza.
Wprowadzono między innymi parcelację ziemi, a także powstały spółdzielnie rolnicze, które ułatwiały rolnikom dostęp do narzędzi
pracy i technologii.
3. Transport: Rozwój transportu był niezwykle ważny dla gospodarki Polski w latach międzywojennych. W tym okresie zbudowano wiele
dróg, linii kolejowych i portów. Rozwijał się także transport lotniczy. Dzięki rozwojowi infrastruktury transportowej, Polska stała się
lepiej skomunikowana i uzyskała lepszy dostęp do rynków zbytu.
4. Handel i usługi: W II RP rozwijał się także handel i usługi. Powstawały liczne sklepy, hurtownie i sieci handlowe, co umożliwiło
sprzedaż polskich produktów w kraju i za granicą. Wzrastała również liczba hoteli, restauracji i innych usług turystycznych.
5. Finanse i bankowość: W Polsce międzywojennej rozwijał się sektor finansowy i bankowy. Powstały liczne banki, które udzielały
kredytów przedsiębiorcom oraz wspierały rozwój przemysłu i rolnictwa. Wprowadzono także reformy walutowe, które miały na celu
stabilizację kursu złotego.
Rozmieszczenie ośrodków gospodarczych II RP
W okresie II Rzeczypospolitej, czyli w latach międzywojennych, główne ośrodki gospodarcze w Polsce znajdowały się na terenie kilku
regionów kraju.
1. Górny Śląsk: To największy i najważniejszy region przemysłowy w Polsce. W tym regionie znajdowały się liczne kopalnie węgla, huty
żelaza, zakłady chemiczne i elektrownie. Największymi miastami na Górnym Śląsku były Katowice, Gliwice i Zabrze.
2. Zagłębie Dąbrowskie: Kolejny ważny region przemysłowy, w którym dominował przemysł węglowy i hutniczy. Zagłębie Dąbrowskie
było największym polskim regionem wydobywczym węgla. Największymi miastami w regionie były Dąbrowa Górnicza, Sosnowiec i
Będzin.
3. Łódź: To jeden z najważniejszych ośrodków przemysłowych i handlowych w Polsce. W Łodzi koncentrował się przemysł włókienniczy,
a miasto było nazywane "polskim Manchesterem". Łódź była także ważnym węzłem komunikacyjnym.
4. Warszawa: To stolica Polski i największe miasto kraju. Warszawa była centrum administracyjnym i politycznym, ale także ważnym
ośrodkiem gospodarczym. W stolicy znajdowały się liczne przedsiębiorstwa przemysłowe, handlowe i bankowe.
5. Poznań: To jedno z najważniejszych miast w Polsce, które pełniło rolę centrum handlowego i kulturalnego. Poznań był ważnym
węzłem komunikacyjnym oraz ośrodkiem przemysłowym, gdzie działały m.in. zakłady metalowe i przemysł chemiczny.
6. Kraków: To stolica Małopolski i jeden z najważniejszych ośrodków kulturalnych i naukowych w Polsce. Kraków był także ważnym
ośrodkiem przemysłowym, gdzie działały m.in. zakłady metalowe i elektrotechniczne.
7. Trójmiasto: To aglomeracja składająca się z Gdańska, Gdyni i Sopotu. Trójmiasto było ważnym portem nad Bałtykiem i jednym z
najważniejszych ośrodków przemysłowych w północnej Polsce. W regionie działały m.in. zakłady stoczniowe i chemiczne.
Reformy rolne i plany II RP
• W okresie międzywojennym w Polsce wprowadzono kilka reform rolnych, które miały na celu poprawę
sytuacji chłopów i modernizację rolnictwa.
• Reforma rolno-skarbowa z 1925 roku: Była to pierwsza reforma rolna wprowadzona w II RP, która miała na
celu podział majątków ziemskich o powierzchni powyżej 50 hektarów na mniejsze gospodarstwa rolnicze.
Dzięki temu chłopi otrzymali większe grunty i mogli prowadzić bardziej efektywną uprawę. Reforma ta była
jednak niewystarczająca, ponieważ większość gruntów wciąż pozostawała w rękach ziemiaństwa.
• Ustawa o reformie rolnej z 1933 roku: Była to kolejna reforma rolna, która zakładała podział gruntów w
posiadaniu ziemiaństwa na mniejsze gospodarstwa rolnicze. Ponadto reforma ta zakładała stworzenie
spółdzielni rolniczych, które miały pomóc chłopom w zakupie maszyn rolniczych i nawozów. Reforma ta
została jednak przeprowadzona tylko na niewielką skalę, ponieważ wojna z Niemcami przerwała jej realizację.
Reforma monetarna 1924 r.
• Reforma monetarna z 1924 roku, zwana także reformą Grabskiego, była jedną z
najważniejszych reform gospodarczych przeprowadzonych w II Rzeczypospolitej. Nazwa
reformy pochodzi od nazwiska Władysława Grabskiego, ówczesnego Ministra Skarbu,
który był jej głównym inicjatorem i autorem.
• Celem reformy Grabskiego było stabilizowanie polskiej waluty, która na skutek I wojny
światowej i okresu politycznych przewrotów, była niestabilna i charakteryzowała się
dużymi wahnięciami wartości. Reforma ta miała na celu wprowadzenie stabilnej waluty,
która miała być oparta na podstawie złota i srebra, co miało zapewnić jej stałą wartość.
• W ramach reformy Grabskiego przeprowadzono wycofanie z obiegu dotychczasowej
waluty, tj. marki polskiej, która była drukowana w zaborze pruskim, oraz wprowadzono
nową walutę - złotówkę polską. Nowa waluta była oparta na podstawie złota i srebra, a
jej kurs ustalono na poziomie 1 złoty = 1,8 gramów czystego złota.
• Dodatkowo, reforma Grabskiego przeprowadziła konsolidację długu publicznego oraz
wprowadziła nowe zasady regulacji kursu walutowego. Ustanowiono Bank Polski jako
centralny bank kraju, który miał nadzorować polską politykę monetarną i kredytową.
Bank Polski został wyposażony w nowoczesne narzędzia i uprawnienia, które miały
pozwolić na skuteczne zarządzanie pieniądzem i stabilizację waluty.
• Reforma Grabskiego okazała się skuteczna i przyczyniła się do stabilizacji polskiej waluty.
Dzięki niej Polska zyskała na wiarygodności i zyskała uznanie na arenie międzynarodowej.
Rezultatem reformy była poprawa warunków handlowych i inwestycyjnych, co z kolei
wpłynęło pozytywnie na rozwój gospodarczy kraju.
Gdynia i jej rozwój
• Gdynia była jednym z najważniejszych portów w Polsce w okresie międzywojennym. W 1920 roku Gdynia była małą rybacką
wsią zaledwie 1200 mieszkańców. W 1922 roku decyzją władz państwowych, Gdynia została wybrana jako lokalizacja dla
nowego portu morskiego i miała stać się ważnym ośrodkiem handlowym oraz przemysłowym.
• Rozwój Gdyni w latach międzywojennych był ściśle związany z budową portu morskiego, który miał umożliwić Polsce
bezpośredni dostęp do Morza Bałtyckiego i poprawić warunki handlowe. Prace budowlane rozpoczęły się w 1921 roku, a już w
1923 roku otwarto port dla ruchu towarowego. W ciągu kilku kolejnych lat Gdynia stała się jednym z najważniejszych portów
morskich w Polsce.
• Rozwój portu w Gdyni spowodował znaczny wzrost gospodarczy regionu. Powstało wiele nowych przedsiębiorstw i fabryk,
które miały zapewnić rozwój gospodarczy miasta i regionu. Powstały tam m.in. przedsiębiorstwa związane z przemysłem
stoczniowym, elektromaszynowym, chemicznym oraz spożywczym.
• W 1926 roku w Gdyni powstał Centralny Okręg Przemysłowy (COP), który miał na celu skoordynowanie działań przemysłowych
w regionie i zapewnienie rozwój przemysłu w Gdyni i okolicach. Dzięki temu powstało wiele nowych przedsiębiorstw, które
produkowały m.in. maszyny przemysłowe, urządzenia chemiczne, sprzęt elektromechaniczny oraz żywność.
• Rozwój Gdyni w II RP był również związany z rozbudową infrastruktury komunikacyjnej. W latach 30. powstała droga krajowa 1,
która połączyła Gdynię z Warszawą i Berlinem. Powstała również sieć połączeń kolejowych, które umożliwiały szybki transport
towarów i osób.
• W ciągu kilku lat Gdynia stała się jednym z najważniejszych ośrodków gospodarczych w Polsce. Rozwój portu morskiego oraz
przemysłu stoczniowego i elektromaszynowego przyczynił się do poprawy sytuacji gospodarczej w regionie oraz do poprawy
warunków życia mieszkańców.
Magistrala Węglowa
• Magistrala węglowa to nazwa systemu transportowego, który został wybudowany w II Rzeczypospolitej w celu przewozu węgla
kamiennego z kopalń na Śląsku do portów morskich na Wybrzeżu Bałtyckim. Budowa magistrali węglowej była jednym z
najważniejszych projektów gospodarczych realizowanych w Polsce w okresie międzywojennym.
• Pierwsze prace nad magistralą węglową rozpoczęły się w 1925 roku. Budowa trwała kilka lat i w końcu w 1932 roku oddano do
użytku nowy system transportowy, który składał się z sieci kolejowych i portów morskich.
• Magistrala węglowa była bardzo ważnym elementem polskiej gospodarki, ponieważ węgiel kamienny był jednym z najważniejszych
surowców, który wykorzystywano w przemyśle. Transport węgla do portów morskich umożliwił eksport węgla na rynki europejskie
oraz zaspokoił potrzeby przemysłu w kraju.
• Magistrala węglowa składała się z kilku elementów. Pierwszym była sieć kolejowa, która łączyła kopalnie na Śląsku z portami
morskimi w Gdyni, Gdańsku i Szczecinie. Kolejne elementy to nowoczesne porty morskie, które były wyposażone w specjalne
urządzenia do załadunku i rozładunku węgla. Dzięki temu transport węgla był szybki i efektywny.
• Budowa magistrali węglowej przyczyniła się do znacznego rozwoju przemysłu w Polsce. Transport węgla stał się tańszy i bardziej
efektywny, co pozwoliło na wzrost produkcji przemysłowej. Magistrala węglowa była jednym z najważniejszych projektów
gospodarczych realizowanych w II Rzeczypospolitej i miała duży wpływ na rozwój gospodarczy kraju.
COP – Centralny Okręg Przemysłowy
• Centralny Okręg Przemysłowy (COP) to region przemysłowy w centralnej Polsce, który powstał w II Rzeczypospolitej w latach 30. XX
wieku (1936 r.) z inicjatywy Eugeniusza Kwiatkowskiego. COP był jednym z najważniejszych ośrodków gospodarczych kraju i
stanowił kluczowy element rozwoju polskiego przemysłu.
• COP zlokalizowany był wokół miast: Łodzi, Częstochowy, Piotrkowa Trybunalskiego, Radomia, Kielc i Sosnowca, a jego powierzchnia
wynosiła około 15 tysięcy km². Region ten wyróżniał się szczególnie dużą koncentracją przemysłu ciężkiego, w tym hutnictwa,
metalurgii, przemysłu maszynowego, chemicznego, włókienniczego, drzewnego i spożywczego.
• COP rozwijał się głównie dzięki obecności bogatych zasobów naturalnych, takich jak rudy żelaza, węgiel kamienny, ropa naftowa
oraz dużej liczby rzek, które umożliwiały łatwy transport towarów. W regionie znajdowały się również duże centra naukowo-
badawcze, takie jak Politechnika Warszawska, Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Jagielloński oraz Akademia Górniczo-Hutnicza
w Krakowie.
• W latach 30. XX wieku COP stał się jednym z najważniejszych ośrodków przemysłowych w Europie. Region ten zatrudniał około 500
tysięcy pracowników i wytwarzał ponad 30% PKB Polski. W COP działały duże koncerny przemysłowe, takie jak Polskie Zakłady
Elektrotechniczne, Zakłady Mechaniczne Ursus, Huta Katowice, Huta Łabędy czy Zakłady Cukrownicze.
• Centralny Okręg Przemysłowy był jednym z najważniejszych elementów gospodarki II Rzeczypospolitej. Wpłynął on na szybki
rozwój kraju, a także na poprawę poziomu życia ludności. Dzięki COP Polska stała się jednym z największych producentów
przemysłowych w Europie i uzyskała znaczną niezależność gospodarczą.
Polityka celna II RP
• Polityka celną w II RP była jednym z głównych narzędzi ochrony krajowej produkcji i jednym z filarów polityki gospodarczej kraju.
Polityka ta polegała na wprowadzeniu wysokich taryf celnych na towary importowane, co miało chronić produkcję krajową przed
tanimi importami. Polityka celna była jednym z narzędzi, które miały na celu rozwój gospodarczy kraju poprzez promowanie
krajowej produkcji, ale jednocześnie prowadziła do konfliktów z innymi krajami, które również stosowały politykę celną.
• W ramach polityki celnej wprowadzono wysokie taryfy celne na towary importowane z zagranicy, w szczególności z krajów, które
były naszymi konkurentami gospodarczymi. Wysokie cła na towary importowane miały na celu podniesienie ich cen, co miało
zwiększyć atrakcyjność krajowej produkcji. Ponadto, polityka celna miała na celu zwiększenie wpływów budżetowych poprzez
pobieranie opłat celnych od importowanych towarów.
• Polityka celna była również stosowana jako narzędzie polityki handlowej, która miała na celu ochronę krajowego rynku przed
tanimi importami. W tym celu wprowadzano także kwoty importowe, czyli ograniczenia w ilości importowanych towarów. Przepisy
regulujące politykę celna były stosowane zarówno wobec państw europejskich, jak i pozostałych części świata, szczególnie wobec
państw azjatyckich i afrykańskich.
• Polityka celna w II RP miała jednak także swoje negatywne skutki. Wprowadzenie wysokich taryf celnych i ograniczeń importowych
prowadziło do wzrostu cen na rynku krajowym, co wpływało negatywnie na siłę nabywczą konsumentów. Ponadto, polityka celna
prowadziła do konfliktów handlowych z innymi krajami, co zagrażało polityce międzynarodowej i relacjom gospodarczym z
zagranicznymi partnerami.
Rozwój komunikacji
• W latach 20. i 30. XX wieku prowadzono intensywną rozbudowę infrastruktury drogowej i kolejowej, co
miało na celu ułatwienie transportu towarów i osób oraz rozwój handlu.
• W 1926 roku powstało Ministerstwo Komunikacji, które miało koordynować prace związane z rozbudową
sieci komunikacyjnej. Rozbudowano sieć dróg krajowych, a także budowano autostrady, co było wówczas
nowatorskim rozwiązaniem. Rozbudowa kolei miała na celu poprawienie przewozów towarowych i
pasażerskich, a także poprawienie połączeń z krajami sąsiednimi.
• Inwestycje w infrastrukturę transportową miały na celu nie tylko ułatwienie przemieszczania się, ale również
rozwój gospodarczy kraju poprzez poprawę warunków handlowych i usprawnienie przemysłu i rolnictwa.
Wprowadzenie nowoczesnej sieci transportowej pozwoliło na łatwiejszy eksport towarów i zwiększenie
wymiany handlowej z zagranicą.
• Jednak rozwój infrastruktury komunikacyjnej wiązał się z dużymi nakładami finansowymi, które musiały być
pokryte przez budżet państwa lub przez inwestycje prywatne. Ponadto, budowa dróg i kolei wymagała czasu,
a efekty inwestycji nie były natychmiastowe.