1

GİRİŞ

İlgili çalışma Borçlar Özel Hukuku dersinde ve uygulamada sıklıkla karşımıza çıkan Satış, Kira,
Ödünç, Eser, Vekalet, Bağışlama sözleşmeleri hakkındaki tüm hükümlerin rahatça bulunabilmesi için
neyi içerdiği ve maddede yer alan hükmün pratik bir şekilde açıklaması yapılmaya çalışılarak hem
uygulamada yararlı olması hem de Borçlar Özel Hukuku dersine çalışılırken ikincil bir kaynak, ders
notu olarak kullanılması amacıyla yazılmıştır. Çalışma hakkındaki görüşlerinizi, eklenmesi veya
düzeltilmesi gerektiğini düşündüğünüz yerleri e-posta adresime gönderebilirsiniz. Yararlı olması
dileğiyle iyi çalışmalar dilerim…

Yüksel Burak PEKER

E-Posta Adresim: yukselburakpeker@gmail.com

İÇİNDEKİLER
SATIŞ SÖZLEŞMESİ(TBK M.207-281)................................................................ 2
KİRA SÖZLEŞMESİ(TBK M.299-378) ................................................................. 8
ÖDÜNÇ SÖZLEŞMESİ (TBK M.379-392)...........................................................15
ESER SÖZLEŞMESİ(TBK M.470-486) ................................................................17
VEKALET SÖZLEŞMESİ(TBK M.502-514)..........................................................19
BAĞIŞLAMA SÖZLEŞMESİ(TBK M.285-298) ....................................................20
 2

SATIŞ SÖZLEŞMESİ(TBK m.207-281)

1) Genel Hükümler

TBK m.207: Satış sözleşmesi tanımı: Satıcı zilyetlik ve mülkiyet devretme, alıcı bedel ödeme borcu.
İfa aynı anda olmalı(sözleşmede aksi kararlaştırılmadıkça)

TBK m.208: Yarar ve hasar: Satılanın yarar ve hasarı taşınır satışlarında zilyetliğin, taşınmaz
satışlarında tescil anına kadar satıcıya aittir. Alıcının devralmakta temerrüde düşmesi halinde yarar ve
hasar alıcıya geçer.

2) Taşınır Satışı
a) Konusu

TBK m.209: Taşınır satışı konusu: Taşınmaz olmayan her şeydir.

b) Satıcının Borçları

TBK m.210: Zilyetliği alıcıya geçirme yükümlülüğü

TBK m.211: Devir ve taşıma giderleri: Taşıma giderleri alıcıya aittir. Gidersiz devir kararlaştırılmışsa
satıcıya aittir.

TBK m.212: Satıcının temerrüdü: Genel hükümler uygulanır. Ticari işlerde alıcı ayrıca borcun ifa
edilmemesinden doğan zararlarında giderilmesini isteyebilir.

TBK m.213: Borcunu ifa etmeyen satıcı, alıcının bu yüzden uğradığı zararı gidermekle yükümlüdür.

TBK m.214: Zapttan sorumluluk

TBK m.215: Zapttan ötürü kendisine dava açılan alıcı, kendisine karşı açılan davayı satıcıya bildirdiği
zaman satıcı ya alıcının yerine geçerek davaya girer, ya da alıcının yanında davaya katılır.

TBK m.216: Mahkeme kararı olmaksızın satılanı verme: Alıcı dürüstlük kuralları gereği malı
vermişse, tahkim yoluna başvurmuşsa da satıcının zapttan sorumluluğu devam eder.

TBK m.217: Tam zapt halinde alıcının hakları: Satış bedelini faiziyle beraber geri isteme, satılanı
elinden alan üçüncü kişiden isteyemeyeceği giderleri satıcıdan isteme, yargılama giderleri, satılanın
elinden alınmasından ötürü doğrudan doğruya uğradığı zararları isteme.

TBK m.218: Kısmi zapt halinde alıcının hakları: Zararın giderilmesini yahut hâkimden sözleşmeyi
sona erdirmesini isteyebilir.

TBK m.219: Ayıptan sorumluluk

TBK m.220: Hayvan satışında ayıp: Satıcı yazılı olarak üstlenmedikçe veya ağır kusurlu olmadıkça
sorumlu olmaz.

TBK m.221: Eğer satıcı ağır kusurlu ise, sorumsuzluk anlaşması kesin olarak hükümsüzdür.

TBK m.222: Satıcı, sözleşmenin kurulduğu sırada alıcı tarafından ayıp biliniyorsa satıcı bunlardan
mesul olmaz.

TBK m.223: Gözden geçirme ve satıcıya bildirme yükümlülüğü

 3

TBK m.224: Hayvan satışında gözden geçirme yükümlülüğünün süresi 9 gündür.

TBK m.225: Satıcı ağır kusurundan kurtulamaz.

TBK m.226: Başka yerden gönderilen satılanın ayıplı olduğunu ileri süren alıcı, satılanı korur, ayıbı
tespit ettirir. Eğer ayıplı olan satılan bozulma tehlikesi içindeyse mahkemeden yetki alarak sattırmaya
yükümlüdür. Bunu en kısa sürede satıcıya bildirmelidir.

TBK m.227: Alıcının seçimlik hakları: Satılanı geri vererek sözleşmeden dönme, indirim isteme,
onarım isteme, ayıpsız benzeriyle değiştirme

TBK m.228: Satılanın yok olması veya ağır biçimde zarara uğraması: Bu durumda alıcı sözleşmeden
dönebilir. Fakat satılan alıcı yüzünde yok olmuşsa, devretmişse veya biçimini değiştirmişse alıcı ancak
değerindeki eksiklik karşılığının satış bedelinden indirilmesini talep edebilir.

TBK m.229: Dönmenin sonuçları: Alıcı satılanı ve ondan elde ettiği yararları satıcıya verir. Buna
karşılık alıcı satış bedelini faiziyle beraber talep edebilir, dönme için gerçekleştirilen yargılama
giderleri ile satılan için yapmış olduğu giderleri talep edebilir, ayıplı maldan doğan doğrudan zararın
giderilmesini talep edebilir.

TBK m.230: Birden çok mal satışında dönmenin sonuçları: Eğer mallardan bazıları ayıplı çıkmışsa ve
bu bazıları ayrılabilen mallarsa dönme hakkı ancak bunlar için kullanılabilir.

TBK m.231: Dönmede zamanaşımı: Satılanın ayıbından doğan sorumluluğa ilişkin her türlü dava,
satılandaki ayıp daha sonra ortaya çıksa bile, satılanın alıcıya devrinden başlayarak 2 yıl geçmekle
zamanaşımına uğrar. Fakat ayıptan doğan defi hakkı bu sürenin geçmiş olmasıyla ortadan kalkmaz.
Eğer satıcı ağır kusurlu ise bu zamanaşımı süresinden yararlanamaz.

c) Alıcının Borçları

TBK m.232: Satış bedelinin ödenmesi ve satılanın devralınması

TBK m.233: Satış bedelinin belirlenmesi: Eğer alıcı bir fiyat belirtmemişse satış ortalama piyasa fiyatı
üzerinden yapılmış sayılır.

TBK m.234: Satış bedelinin muacceliyeti ve faizi: Aksine hüküm yoksa borç, satılan alıcının
zilyetliğine geçince muaccel olur.

TBK m.235: Alıcının temerrüdü durumunda satıcının dönme hakkı: Satıcı herhangi bir işlem
gerçekleştirmeksizin satıştan dönebilir. Eğer satılanın zilyetliği satış bedeli ödenmeden alıcıya
devredilmişse satıcının dönme hakkını kullanarak satılanı geri alınması bu hakkın sözleşmede açıkça
saklı tutulmasına bağlıdır.

TBK m.236: Alıcının temerrüdünden doğan satıcının zararın hesaplanması ve alıcı tarafından giderimi
 4

3) Taşınmaz Satışı ve Satış İlişkisi Doğuran Haklar

TBK m.237: Satışın şekli: Geçerli olması için resmi şekilde yapılmalıdır.

a) Satış İlişkisi Doğuran Haklar

TMK m.238: Süre ve şerh: Önalım, geri alım ve alım hakları en çok 10 yıl için kararlaştırılabilir ve
tapuya şerh edilebilir.

TBK m.239: Devredilmesi ve miras yoluyla geçmesi: Aksine bir hüküm yoksa bu haklar devredilemez
ancak miras yoluyla geçer.

TBK m.240: Önalım hakkının ileri sürülmesi: Taşınmazın satışı ya da ekonomik bakımdan satışa
eşdeğer her işlemde kullanılabilir. Taşınmazın mirasın paylaşımında mirasçılardan birine özgülenmesi,
cebri artırma yoluyla satışı, kamu hizmetlerinin yerine getirilmesi vb. durumlarında önalım hakkı
kullanılamaz.

TBK m.241: Koşulları ve hükümleri: Satıcı veya alıcı, satış sözleşmesinin yapıldığını ve içeriğini
önalım hakkı sahibine noter aracılığıyla bildirmelidir. Önalım hakkını kuran sözleşmede aksi
öngörülmezse, önalım hakkı sahibi taşınmazı satıcının üçüncü kişiyle kararlaştırdığı satışa ilişkin
koşullarla kazanır.

TBK m.242: Kullanılması ve hükümleri: Önalım hakkını kullanmak isteyen hak sahibi, hak şerh
edilmiş ve taşınmazın mülkiyeti alıcıya geçirilmişse alıcıya, diğer durumlarda satıcıya karşı işlemin
kendisine bildirilmesinden itibaren 3 ay, herhalde 2 yıl içinde dava açmak zorundadır.

b) Taşınmaz Satışı

TBK m.243: Koşullu satış ve mülkiyetin saklı tutulması: Bu satış türünde yapılan satışlarda koşul
gerçekleşmedikçe tescil yapılmaz.

TBK m.244: Yüzölçümünden doğan sorumluluk

TBK m.245: Yarar ve hasar

TBK m.246: Taşınır satışına ilişkin kurallar, kıyasen taşınmaz satışında da uygulanır.

4) Bazı Satış Türleri

a) Örnek Üzerine Satış

TBK m.247: Tanımı yapılmış.

TBK m.248: İspat yükü: Alıcıya gönderilen örneğin doğru olup olmadığını ispat etmek satıcıya düşer.
Fakat örnek alıcının elindeyken bozulmuş veya yok olmuşsa ispat yükü alıcıya düşer.

b) Beğenme Koşuluyla Satış

TBK m.249: Tanımı yapılmış

TBK m.250: Hükümleri: Alıcı satılanı kabul etmekte veya hiçbir sebep göstermeksizin geri
göndermekte serbesttir. Satılanın mülkiyeti ancak beğenme koşulu gerçekleşince alıcıya geçer.
 5

c) Deneme veya Gözden Geçirme

TBK m.251: Satıcının yanında yapılması: Eğer alıcı, satılanı kabul edip etmediğini uygun bir süre
içinde açıklamazsa satıcı sözleşmeye bağlılıktan kurtulur.

TBK m.252: Alıcının yanında yapılması: Eğer denemek ve gözden geçirmek için malı alan alıcı, bu
malı ihtara rağmen teslim etmemişse veya malı deneme veya gözden geçirme amacını aşacak bir
şekilde kullanmışsa beğenme koşulu gerçekleşmiş olur.

d) Kısmi Ödemeli Satışlar

• Taksitle Satış

TBK m.253: Tanımı, şekli ve içeriği: Taksitle satış sözleşmesi yazılı bir şekilde yapılmadıkça geçerli
olmaz.(Bunun dışında sözleşmede bulunması gereken unsurlar belirtilmiş.)

TBK m.254: Yasal temsilcinin rızası

TBK m.255: Sözleşmenin hüküm ve sonuç doğurması: Alıcı bakımından taraflarca imzalanmış
sözleşmenin bir nüshasının eline geçmesinden 7 gün sonra hüküm ve sonuçlarını doğurur. Eğer alıcı
bu 7 gün içinde geri alma hakkını kullanırsa kendisinden cayma parası istenemez.

TBK m.256: Tarafların hak ve borçları(Peşinatı ödeme borcu ve süresi): Alıcı peşin satış bedelinin en
az 1/10’unu en geç teslim anında peşin olarak, diğer kısımları da sözleşmenin kurulmasını izleyen 3
yıl içinde ödemelidir. Cumhurbaşkanı, peşinat miktarı ile yasal ödeme sürelerini yarıya indirebilip iki
katına çıkarabilir. Kanunda belirtilen peşinatı almadan evvel malı devreden satıcı, bu hakkını
kaybeder. Bu hakkın kaybından ötürü yapılacak her türlü artış hükümsüzdür.

TBK m.257: Tarafların hak ve borçları(Alıcının defileri)

TBK m.258: Tarafların hak ve borçları(Satış bedelinin tamamen ödenmesi): Taksit borcu kambiyo
senedine bağlanmış olmadıkça, alıcı satış bedelinin kalan kısmını her zaman bir defada ödeyerek
borcundan kurtulabilir.

TBK m.259: Alıcının temerrüdü durumunda satıcının seçimlik hakkı: Alıcı peşinatı ödemede
temerrüde düşerse satıcı yalnızca peşinatı isteyebilir veya sözleşmeden dönebilir. Alıcı taksitleri
ödemede temerrüde düşerse satıcı;

- Muaccel olmuş taksitlerin veya geri kalan satış bedelinin tamamının bir defada ödenmesini
isteyebilir ya da sözleşmeden dönebilir.

Satıcının bunu isteyebilmesi ancak hakkı açık bir biçimde saklı tutmuş olmasına ve alıncının
kararlaştırılan satış bedelinin en az 1/10’unu oluşturan ve birbirini izleyen en az 2 taksidi veya en
az 1/4’ünü oluşturan bir taksidi veya en son taksidi ödemede temerrüde düşmüş olmasına bağlıdır.
Ancak satıcının dönme dolayısıyla isteyebileceği miktar, ödenmiş taksitler tutarına eşit veya daha
fazla ise satıcı sözleşmeden dönemez. Satıcı bu haklarını kullanmadan önce alıcıya en az 15
günlük süre tanımalıdır.

TBK m.260: Sözleşmeden dönme: Ekstradan bilinmesi gereken: Ceza koşulu, peşin satış tutarının
yüzde 10’unu aşamaz.

TBK m.261: Hâkimin müdahalesi

 6

TBK m.262: Yetkili mahkeme ve tahkim: Yerleşim yeri Türkiye’de olan alıcı bu sözleşmeden
doğacak uyuşmazlıklar konusunda, yerleşim yerindeki mahkemenin yetkisinden önceden feragat
edemez, tahkim sözleşmesi yapamaz.

TBK m.263: Taksitle satışa ilişkin hükümlerin uygulama alanları

• Ön Ödemeli Taksitle Satış

TBK m.264: Tanımı, şekli ve içeriği: Alıcının taşınır bir malın satış bedelini önceden kısım kısım
ödemeyi, satıcının da bedelin tamamen ödenmesinden sonra satılanı alıcıya devretmeyi üstlendikleri
satıştır. Yazılı bir şekilde yapılmalıdır. Bunların haricinde de sözleşmede olması gereken hususlar
belirtilmiştir.

TBK m.265: Tarafların hak ve borçları(Ödemelerin güvenceye bağlanması): Ödeme süresi 1 yıldan
daha uzun veya belirsiz olan sözleşmelerde alıcı, ödemeleri kendi adına açılacak gelir getiren bir
tasarruf veya yatırım hesabına yapmakla yükümlüdür. Bu tür sözleşmelerde alıcı, satılanın devrine
kadar 269 uncu madde uyarınca cayarsa satıcı hesap üzerindeki haklarını kaybeder.

TBK m.266: Alıcının malın devrini isteme hakkı: 256 ıncı maddede öngörülen asgari peşinat satıcıya
verildikten sonra alıcı malın devrini isteyebilir.

TBK m.267: Satış bedelinin ödenmesi: Ödeme süresi 1 yıldan daha uzun veya belirsiz olan
sözleşmeleri satış bedelinin, satılanın devri anında tamamen ödenmiş olması gerekir. Satılanın
devredilmesini isteyen alıcı, hesabındaki bakiyenin en çok 1/3’ünü satıcı lehine serbest bırakabilir.

TBK m.268: Satış bedelinin belirlenmesi

TBK m.269: Sözleşmenin sona ermesi(Cayma Hakkı): Ödeme süresi bir yıldan daha uzun veya
belirsiz olan sözleşmelerde alıcı, malın devrine kadar her zaman sözleşmeden cayabilir. Cayma parası,
durumun özelliğine ve geçen süreye bakarak belirlenir. Cayma parasının miktarı, satıcının toplam
alacağının yüzde 2-5 aralığında olmalıdır. Alıcının ölmesi veya kazanç elde etmekten sürekli olarak
yoksun kalması sebebiyle sözleşmenin gereklerini yürütemeyecek hale gelirse cayma parası istenemez.

TBK m.270: Sözleşmenin sona ermesi: Ön ödemeleri ifa borcu, 5 yıl geçmesiyle sona erer. Ödeme
süresi bir yıldan daha uzun veya belirsiz olan sözleşmelerde alıcı, 8 yıl geçtiği halde satılanın devri
isteminde bulunmazsa, satıcı kendisini uyararak 3 aylık süre tanır. Alıcı bu süre içinde kayıtsız
kalırsa satıcı, alıcıya sözleşmeden cayma halinde tanınan haklara sahip olur.

TBK m.271: Alıcının temerrüdü: Alıcı bir veya daha çok ön ödemede temerrüde düşerse satıcı ancak
vadesi gelmiş olan ödemeleri isteyebilir. Bununla birlikte toplam alacağın en az 1/10’unu oluşturan ve
birbirini izleyen iki ön ödemenin veya toplam alacağın en az ¼’ünü oluşturan bir tek ön ödemenin ya
da sonuncu ön ödemenin vadesi gelmişse satıcı, ayrıca alıcıya tanıyacağı 1 aylık ödeme süresinin
geçmesinden sonra sözleşmeden dönme hakkına sahip olur.

Satıcı, ödeme süresi bir yıl veya daha az olan sözleşmeden dönerse 260 ıncı madde ikinci fıkra
hükümleri kıyasen uygulanır. Bir yılı aşan sözleşmelerde satıcı 269 uncu maddenin ikinci fıkrasında
öngörülen cayma parası ve banka mevduat faizini aşan zararlarının giderilmesini isteyebilir. Bunda da
ceza koşulu satış bedelinin %10’unu geçemez.

TBK m.272: Uygulama alanının sınırlanması: Alıcı eğer ticari veya mesleki amaçlarla satın alıyorsa
m.264 ve m.271 uygulanmaz.
 7

TBK m.273: Ortak hükümler: Taksitli satışta düzenlenen yasal temsilcinin rızası, sözleşmenin hüküm
ve sonuçları doğurması ve geri alma açıklamasına, alıcının defilerine, satıcının alacağının devrine,
hâkim tarafından sağlanan ödeme kolaylıklarına ve yetkili mahkeme ile tahkime ilişkin olanlar ön
ödemeli taksitle satışla da uygulanır.

e) Açık Artırma Yoluyla Satış

TBK m.274: Tanımı

TBK m.275: Kurulması

TBK m.276: Artırmaya katılan kişi, önerisiyle bağlıdır.

TBK m.277: Taşınmazın açık artırma yoluyla satışı

TBK m.278: Ödeme bedeli peşin ödenmelidir.

TBK m.279: Taşınırlarda mülkiyet, ihale anında; taşınmazlarda mülkiyet tapu siciline tescille
kazanılır.

TBK m.280: Zapttan ve ayıptan sorumluluk: Cebri artırmalarda bu konuya ilişkin hükümler
uygulanmaz. İsteğe bağlı satışlarda ise satıcı ayıptan ve zapttan sorumludur.

TBK m.281: Artırmanın iptali: Hukuka veya ahlaka aykırı yollara başvurularak ihalenin
gerçekleştirilmesi sağlanmışsa, iptali gerektiren nedenin öğreniminden itibaren 10 gün, her halde ihale
tarihini izleyen 1 yıl içinde yapılmış sayılır. Cebri artırma ile ilgili özel hükümler saklıdır.
 8

KİRA SÖZLEŞMESİ(TBK m.299-378)

1) Genel Hükümler

TBK m.299: Tanımı: Kiraya verenin kullanma ve yararlanma hakkını belli bir bedel karşılığında
kiracıya bırakması.

TBK m.300: Kira süresi: Belirli veya belirsiz bir süre için yapılır.

a) Kiraya Verenin Borçları

TBK m.301: Teslim borcu

TBK m.302: Vergi vb. Yükümlülüklere Katlanma Borcu: Aksi kararlaştırılmamışsa veya kanunda
öngörülmemişse kiraya veren bu yükümlülüklere katlanır.

TBK m.303: Yan giderlere katlanma borcu

TBK m.304: Ayıba karşı tekeffül(Teslim anındaki ayıplardan sorumluluk): Kiralanan önemli ayıplarla
teslimi halinde kiracı, borçlunun temerrüdüne veya kiraya verenin kiralananın sonradan ayıplı duruma
gelmesinden doğan sorumluluğa ilişkin hükümlere başvurabilir. Önemli olmayan ayıplarda kiracı
yalnızca kiraya verenin kiralananın sonradan ayıplı duruma gelmesinden doğan sorumluluğa ilişkin
hükümlere başvurabilir.

TBK m.305: Ayıba karşı tekeffül(Kiralananın sonradan ayıplı hale gelmesinden sorumluluk): Kiracı
bu durumda kiraya verenden ayıpların giderilmesini, kira bedelinden ayıpla orantılı bir indirim
yapılmasını ya da zararının giderilmesini isteyebilir. Ayrıca önemli ayıp durumunda kiracının bunlara
ek diğer seçimlik hakkı sözleşmeyi fesih hakkı da vardır.

TBK m.306: Ayıba karşı tekeffül(Ayıbın giderilmesini isteme ve fesih): Kiracı, ayıbın uygun bir
sürede giderilmesini isteyebilir, ayıbı kendi giderip kira bedelinden yaptığı masrafı düşebilir,
kiralananın ayıpsız bir benzeriyle değiştirilmesini isteyebilir. Ayıbın kullanma elverişliliğini ortadan
kaldırması ya da önemli ölçüde engellemesi ve verilen sürede giderilememesi halinde kiracı
sözleşmeyi feshedebilir. Kiraya veren, kiracıya seçimlik haklarından birini kullanmasına fırsat
vermeden kiralananı ayıpsız bir benzerini hemen verip ve uğradığı zararı giderebilir.

TBK m.307: Ayıba karşı tekeffül(Kira bedelinin indirilmesi): Kiracı, kullanımını etkileyecek ayıpların
varlığı halinde bunun kiraya veren tarafından öğrenilmesinden bunun düzeltilmesine kadar geçen süre
için kira bedelinde indirim talep edebilir.

TBK m.308: Ayıba karşı tekeffül(Zararın giderimi): Kiraya veren, kusuru olmadığını ispat etmedikçe
kiralananın ayıplı olmasından ötürü zararları kiracıya ödemekle yükümlüdür.

TBK m.309: Zapta karşı tekeffül(Zapttan sorumluluk)

TBK m.310: Üçüncü kişinin sözleşmenin kurulmasından sonra üstün hak sahibi olması(Kiralananın el
değiştirmesi)

TBK m.311: Üçüncü kişinin sözleşmenin kurulmasından sonra sınırlı ayni hak sahibi olması:
Kiralananın el değiştirmesi hakkındaki hükümler kıyasen uygulanır.

TBK m.312: Tapu siciline şerh: Kiracının kiracılık hakkının tapu siciline şerhi kararlaştırılabilir.
 9

b) Kiracının Borçları

TBK m.313: Kira bedelini ödeme borcu

TBK m.314: Kira bedelini ödeme borcunun ifa zamanı: Aksine sözleşme ve yerel adet olmadıkça, kira
bedelini ve gerekiyorsa yan giderleri her ayın sonunda ve en geç kira süresinin bitiminde ödemekle
yükümlüdür.

TBK m.315: Kiracının temerrüdü: Kiracı kira bedelini veya yan gideri ödeme borcunu ifa etmezse
kiraya veren kiracıya yazılı olarak bir süre verip, bu borcu ifa etmemesi durumunda sözleşmeyi
feshedeceğini bildirebilir. Kiracıya verilecek süre en az 10 gün, konut ve çatılı işyerlerinde en az 30
gündür.

TBK m.316: Özenle kullanma ve komşulara saygı gösterme borcu: Bu yükümlülüğe aykırılık halinde
kiraya veren, konut ve çatılı işyeri kirasında en az 30 gün süre vererek aykırılığın giderilmesini aksi
takdirde sözleşmenin feshedileceğini bildiren yazılı ihtarını yapar. Diğer kira ilişkilerinde ihtara gerek
olmaksızın yazılı bildirimle sözleşme hemen feshedilebilir.

Konut ve çatılı işyeri kirasında kiracının kiralanana kasten ağır bir zarar vermesi, verilecek sürenin
yararsız olacağının anlaşılması ve kiracının bu yükümlülüğe aykırı davranışının ilgililer için çekilmez
hale gelmesi durumunda kiraya veren sözleşmeyi yazılı bir bildirimle hemen feshedebilir.

TBK m.317: Temizlik ve bakım giderlerini ödeme borcu

TBK m.318: Ayıpları kiraya verene bildirme borcu

TBK m.319: Ayıpların giderilmesine ve kiralananın gösterilmesine katlanma borcu

c) Özel Durumlar

TBK m.320: Kiraya veren tarafından kiralananda yenilik ve değişiklik yapılması: Bu değişikliklerin
yapılması sırasında kiraya veren, kiracının menfaatlerini gözetmekle yükümlüdür. Aksi takdirde
kiracının kira bedelinin indirilmesini ve zararının giderilmesini isteme hakkı saklıdır.

TBK m.321: Kiracı tarafından kiralananda yenilik ve değişiklik yapılması: Kiraya verenin yazılı rızası
ile değişiklikler yapılabilir. Kiraya veren, yazılı olarak kararlaştırılmadıkça kiralananın eski durumuyla
geri verilmesini isteyemeyeceği gibi kiracı da yaptığı değişiklikten doğan değer artışını isteyemez.

TBK m.322: Alt kira ve kullanım hakkının devri: Kiraya verenin yazılı izni halinde mümkün olabilir.
Alt kiracının faaliyetlerinden kiracı, kiraya verene karşı sorumludur.

TBK m.323: Kira ilişkisinin devri: Kiraya verenin yazılı rızasıyla mümkün olabilir. Kira ilişkisinin
devriyle kiracı, kiraya verene karşı borçlarından kurtulur fakat işyeri kiralarında devreden kiracı, kira
sözleşmesinin bitimine kadar ve en fazla 2 yıl süre ile devralanla birlikte müteselsil sorumlu olurlar.

TBK m.324: Kiralananın kullanılmaması: Kullanıma elverişli bulunduğu sürece kiracı, kiralananı
kendisinden kaynaklanan bir sebeple kullanılmasa veya sınırlı olarak kullanılsa bile kirayı ödemelidir.

TBK m.325: Kiralananın sözleşmenin bitiminden önce geri verilmesi: Bu durumda sözleşmeden
doğan borçları, kiralananın benzer koşullarla kiraya verilebileceği makul bir süre için devam eder. Bu
sürenin dolması veyahut bir kiracının bulunması halinde bu borçlar sona erer. Kiraya veren bu konuda
kasten kaçırdığı yararları ve yapmaktan kurtulduğu giderleri kira bedelinden indirmekle yükümlüdür.
 10

TBK m.326: Takastan feragat yasağı: Kiracı ve kiraya veren, kira sözleşmesinden doğan alacaklarını
takas etme hakkından önceden feragat edemez.

d) Sözleşmenin Sona Ermesi

TBK m.327: Sürenin geçmesi: Sürenin geçmesiyle kira sözleşmesi kendiliğinden sona erer. Taraflar
bu durumda açık bir anlaşma olmaksızın kira ilişkisini sürdürürlerse kira sözleşmesi belirsiz süreli
sözleşmeye dönüşür.

TBK m.328: Belirsiz süreli kira sözleşmelerinde fesih bildirimi: Belirsiz süreli kira sözleşmelerini
taraflardan her biri yasal fesih dönemlerine ve bildirim sürelerine uyarak feshedebilir. Uyulmaması
halinde bildirim bir sonraki fesih dönemi için geçerli olur.

TBK m.329: Taşınmaz ve taşınır yapı kiralarında fesih bildirimi: Taraflardan her biri, başka bir adet
vb. bulunmaması durumunda 6 aylık kira döneminin sonu için, üç aylık fesih bildirim süresine
uyarak feshedebilir.

TBK m.330: Taşınır kiralarında fesih bildirimi: Taraflardan her biri, taşınıra ilişkin kira sözleşmesini 3
gün önceden yapılacak fesih bildirim süresine uyarak her zaman feshedebilir. Kiraya verenin mesleki
faaliyeti gereği kiraya verdiği ve kiracının da özel kullanımına yarayan taşınır bir malın kiracısı, 3
aylık kira dönemi sonu için en az 1 ay önceden yapacağı bir fesih bildirimiyle sona erdirebilir.

TBK m.331: Olağanüstü fesih(Önemli sebepler): Taraflardan her biri, kira ilişkisinin kendisi için
çekilmez hale getiren önemli sebeplerin varlığı durumunda sözleşmeyi yasal bildirim süresine uyarak
feshedebilir.

TBK m.332: Kiracının iflası

TBK m.333: Kiracının ölümü

e) Kiralananın Geri Verilmesi

TBK m.334: Kiracı, kiralananı ne durumda teslim almışsa o durumda geri vermekle yükümlüdür.
Fakat kiracı sözleşmeye uygun kullanma dolayısıyla meydana gelen eskime ve bozulmadan sorumlu
değildir. Lakin böyle bir durumda kiracı zararları gidermeden başka tazminata mahkûm edilemez.

TBK m.335: Kiralananın gözden geçirilmesi ve kiracıya bildirme: Kiraya veren, geri verme sırasında
kiralananın durumunu gözden geçirmek ve kiracının sorumlu olduğu eksiklik ve ayıpları derhal yazılı
olarak bildirmek zorundadır. Olağan inceleme ile tespit edilemeyecek eksik ve ayıpların varlığı
halinde kiracının sorumluluğu devam eder.

f) Kiraya Verenin Hapis Hakkı

TBK m.336: Konusu: Taşınmaz kiralarda kiraya veren, işlemiş 1 yıllık ve işlemekte olan 6 aylık kira
bedelinin güvencesi olmak üzere, kiralananda bulunan ve kiralananın döşenmesine veya
kullanılmasına yarayan taşınırlar üzerinde hapis hakkına sahiptir. İİK’daki sınırlamalar burada da
geçerlidir.

TBK m.337: Üçüncü kişilere ait olan eşya: Böyle bir eşya kiralananda varsa bu eşyayı iradesi dışında
kaybeden kişinin hakkı, hapis hakkından önce gelir. Kiraya veren, kiracı tarafından kiralanana
getirilmiş olan taşınırların kiracının mülkiyetinde olmadığını kira sözleşmesi devam ederken öğrendiği
halde sözleşmeyi feshetmezse eşya üzerindeki hapis hakkını kaybeder.
 11

TBK m.338: Hakkın kullanılması: Kiracı hapsedilebilecek malları başka yere taşımak isterse kiraya
veren alacağını güvence altına almak için bu taşınırları sulh hâkiminin veya icra müdürünün kararıyla
alıkoyabilir. Bu kararın konusu olan eşya gizlice ve zorla götürülürse, götürülmelerinden başlayarak
10 gün içinde kolluk gücünün yardımıyla kiralanana geri getirilir.

2) Konut ve Çatılı İşyeri Kiraları

a) Genel Olarak

TBK m.339: Uygulama alanı: Bu hükümler, bunlarla beraber kullanımı kiracıya bırakılan eşya
hakkında da uygulanır. Ancak bu hükümler, niteliği gereği geçici kullanıma özgülenmiş taşınmazların
6 ay ve daha kısa süreyle kiralanmalarında uygulanmaz.(Kamu kurum ve kuruluşları tüm kira
sözleşmelerinde bu hükümleri uygulamalı.)

TBK m.340: Bağlantılı sözleşme: Bu sözleşmelerin kurulması ya da sürdürülmesi, kiracının yararı

olmaksızın kiralananın kullanımıyla doğrudan ilişkisi olmayan bir borç altına girmesine bağlanmışsa
kirayla bağlantılı sözleşme geçersizdir.

TBK m.341: Kullanma giderleri: Kiracı kullanım bedellerine katlanmak zorundadır.

TBK m.342: Kiracının güvence vermesi: Bu sözleşmede kiracıya güvence borcu getirilmişse bu
güvence 3 aylık kira bedelini aşamaz. Kiraya veren, kira sözleşmesinin sona ermesini izleyen 3 ay
içinde kiracıya karşı kira sözleşmesiyle ilgili bir dava yahut takip yoluna giriştiğini bankaya yazılı
olarak bildirmemişse banla, kiracının isteği üzerine güvenceyi geri vermekle yükümlüdür.

TBK m.343: Kira bedeli: Sözleşmelerde kira bedelinin belirlenmesi dışında kiracı aleyhine değişiklik
yapılamaz.

TBK m.344: Kira bedelinin belirlenmesi: Yenilenen kira sözleşmelerinde bir önceki kira yılında
tüketici fiyat endeksindeki 12 ayın ortalamasına göre değişim oranını geçmemek koşuluyla
güncellenir. Bu kural, 1 yıldan uzun kira sözleşmeleri için uygulanır. Eğer bu kritere uygun bir
anlaşma yapılmamışsa hâkim, bu kriterlere uygun bir bedeli hakkaniyete göre belirler. Sözleşmede
kira bedeli yabancı para olarak kararlaştırılmışsa 5 yıl geçmedikçe kira bedelinde değişiklik
yapılamaz. 5 yıl geçtikten sonra yabancı para değişikliği de göz önünde bulundurularak güncelleme
yapılır.

TBK m.345: Dava açma süresi ve kararın etkisi: Kira bedelinin belirlenmesine ilişkin dava her zaman
açılabilir. Ancak bu dava, yeni dönemin başlangıcından en geç 30 gün önceki bir tarihte açılmış veya
kiraya veren tarafından bu süre içinde kira bedelinin artırılacağına ilişkin olarak kiracıya yazılı
bildirimde bulunulmuş olması koşuluyla mahkemece belirlenecek kira bedeli, yeni kira döneminin
başlangıcından itibaren kiracıyı bağlar.

TBK m.346: Kiracı aleyhine düzenleme yasağı: Kiracıya kira bedeli ve yan giderler dışında ceza
koşulu vb. şeyler ödetilemez.

b) Sona Ermesi
• Bildirim Yoluyla

TBK m.347: Bildirim yoluyla sona ermesi: Belirli süreli sözleşmelerde sözleşmenin bitiminden en az
15 gün önce bildirimde bulunmadıkça sözleşme aynı koşullarda 1 yıl için uzatılmış sayılır. Ancak 10
yıllık uzama süresi sonunda kiraya veren, uzama yılının bitiminden en az 3 ay önce bildirimde
bulunmak koşuluyla sebep göstermeksizin sözleşmeye son verebilir. Belirsiz süreli sözleşmelerde
 12

kiracı her zaman, kiraya veren ise kiranın başlangıcından 10 yıl geçtikten sonra fesih bildirimiyle
sözleşmeyi sona erdirebilir. Genel hükümlere göre fesih hakkının kullanılabileceği durumlarda kiraya
veren veya kiracı sözleşmeyi sona erdirebilir.

TBK m.348: Şekil: Fesih bildirimi yazılı bir şekilde yapılmalıdır.

TBK m.349: Aile konutu: Burada eşin açık rızası olmadan kiracı kira sözleşmesini feshedemez. Fakat
rızanın alınması mümkün değil ve eşte haklı sebep olmaksızın rıza göstermiyorsa kiracı, hâkimden bu
konuda karar vermesini isteyebilir.

• Dava Yoluyla

Kiraya Verenden Kaynaklanan Sebeplerle

TBK m.350: Gereksinim, yeniden inşa ve imar nedeniyle: Kiraya verenin kendisinin veya yakınlarının
taşınmazı kullanma zorunluluğu varsa, kiralananın imarı ve yeniden inşası sırasında kiralananın
kullanılması imkansızsa belirli süreli sözleşmelerde sürenin sonunda, belirsiz sürelilerde ise fesih
dönemi ve bildirimi için öngörülen sürelere uyularak belirlenecek tarihten başlayarak 1 ay içinde
açacağı dava ile sona erdirebilir.

TBK m.351: Yeni malikin gereksinimi: Kiralananı sonradan edinen kişinin bunu kullanma
zorunluluğu varsa edinme tarihinden itibaren başlayarak 1 ay içinde durumu kiracıya yazılı olarak
bildirme koşuluyla kira sözleşmesini 6 ay sonra açacağı davayla sona erdirebilir. Kiralananı sonradan
edinen kişi, dilerse aynı nedenle sözleşmeyi sona erdirme hakkını, sözleşme süresinin bitiminden
başlayarak 1 ay içinde de dava yoluyla kullanabilir.

Kiracıdan Kaynaklanan Sebeplerle

TBK m.352: Kiracı, boşaltmayı üstlendiği tarihte kiralananı boşaltmıyorsa kiraya veren, bu tarihten
başlayarak 1 ay içinde icraya başvurarak ya da dava açarak sözleşmeyi sona erdirebilir. Kiracı 1
yıldan kısa süreli kira sözleşmelerinde kira süresi içinde; 1 yıl ya da aşkın süreli kira sözleşmelerinde
ise 1 kira yılı veya 1 kira yılını aşan süre içinde kendisine yazılı olarak iki haklı ihtarda bulunulmasına
sebep olmuşsa kiraya veren, kira süresinin ve 1 yıldan uzun süreli kiralarda ihtarların yapıldığı kira
yılının bitiminden başlayarak 1 ay içinde dava yoluyla kira sözleşmesini sona erdirebilir. Kiracının
veya birlikte yaşadığı eşinin aynı ilçe veya belde sınırları içinde oturmaya elverişli konutunun
olduğunu kiraya veren sözleşmeden sonra öğrenirse sözleşmenin bitiminden başlayarak 1 ay içinde
sözleşmeyi dava yoluyla sonuçlandırabilir.

TBK m.353: Dava süresinin uzaması: Kiraya veren, en geç davanın açılması için öngörülen sürede
dava açacağını kiracıya yazılı olarak bildirmişse dava açma süresi 1 kira yılı için uzamış sayılır.

TBK m.354: Dava sebeplerinin sınırlılığı: Bu hükümler kiracı aleyhine değiştirilemez.

TBK m.355: Kiraya veren, gereksinim amacıyla boşaltım sağladığında haklı sebep olmaksızın
kiralananı 3 yıl geçmeden eski kiracısından başkasına kiralayamaz. Bu süre, yeniden imar ve inşa
içinde geçerli, hatta eski kiracı bu çalışma bittikten sonra yazılı olarak ona bildirim yapılmasından
itibaren 1 ay boyunca taşınmazı kiralama hususunda öncelik hakkına sahiptir. Kiraya veren bu
hükümlere aykırı davranırsa eski kiracısına son kira yılında ödenmiş olan 1 yıllık kira bedelinden az
olmamak üzere tazminat öder.

TBK m.356: Kiracının ölümünde sözleşmenin sürdürülmesi

 13

3) Ürün Kirası
a) Genel Hükümler

TBK m.357: Tanımı: Kiraya verenin kiracıya ürün veren bir şeyin veya hakkın kullanılmasını ve
ürünlerin devşirilmesini bedel karşılığında bırakmayı üstlendiği sözleşmedir.

TBK m.358: Genel hükümlerin uygulanması: Eğer konu hakkında özel bir hüküm yoksa genel
hükümler uygulanır.

TBK m.359: Tutanak düzenleme yükümlülüğü

b) Kiraya Verenin Borçları

TBK m.360: Teslim borcu

TBK m.361: Esaslı onarımları gerçekleştirme borcu

c) Kiracının Borçları

TBK m.362: Kira bedelini ve yan giderleri ödeme borcu: Kiracı aksine bir durum olmadıkça kira
bedelini ve yan giderleri her kira yılının ve en geç kira süresinin sonunda ödemekle yükümlüdür.
Kiracı bu süre içinde ödemezse kiraya veren, kiracıya yazılı olarak en az 60 günlük bir önel verip bu
önel içinde ödenmemesi durumunda sözleşmeyi feshedeceğini bildirebilir.

TBK m.363: Olağanüstü durumlarda kira bedelinden indirim: Tarımsal bir taşınmazda bir doğal afet
vb. durumunda verim alınamazsa kiracı kira bedelinden indirim talep edilebilir. Bunun ancak bir
sigorta ile güvence altına alınması halinde kiraya verenin feragat hakkı olabilir.

TBK m.364: Kiralananı kullanma ve işletme borcu

TBK m.365: Bakım borcu

TBK m.366: Alt kira ve kullanım hakkını devir yasağı

d) Sözleşmenin Sona Ermesi

TBK m.367: Sürenin geçmesi: Belirli süreli kira sözleşmeleri, sürenin bitmesi ile kendiliğinden sona
erer. Fakat sözleşme örtülü olarak sürdürülüyorsa aksi kararlaştırılmadıkça sözleşme 1 yıl için
uzatılmış sayılır. Yenilenen kira sözleşmesi yasal bildirim süresine uyularak her kira yılının sonunda
feshedilebilir.

TBK m.368: Fesih bildirimi: Belirsiz süreli sözleşmede en az 6 aylık fesih bildirim süresine uyulmak
koşuluyla taraflardan biri sözleşmeyi feshedebilir. Bildirim dönemleri tarımsal ürün liralarında bahar
veya güz mevsiminde diğer kiralarda ise herhangi bir zaman için yapılabilir.

TBK m.369: Olağanüstü fesih(Önemli sebepler)

TBK m.370: Olağanüstü fesih(Kiracının iflası)

TBK m.371: Olağanüstü fesih(Kiracının ölümü): Onun mirasçıları ve kiraya veren 6 aylık yasal
bildirim süresine uymak koşuluyla sözleşmeyi feshedebilir.
 14

e) Sona Ermenin Sonuçları

TBK m.372: Geri verme: Kiralananı ve kiralananda bulunan tüm eşyalar kiraya verene geri
verilmelidir. Kiracı, iyi işletilmesi halinde yaşanmayacak değer kayıpları için tazminat ödemekle
yükümlüdür. Kiracı, göstermekle yükümlü özenden ötürü meydana gelen değer artışı için tazminat
isteyemez.

TBK m.373: Tutanağa geçirilmiş eşya: Kiralanan teslim edilirken tutanağa geçirilen eşyaları kiracı,
imkan varsa bunları yoksa bunların değerini vermelidir. Fakat kiraya verenin kusurunu ya da mücbir
sebebin varlığını ispat ederek geri vermekten yahut tazminat ödemekten kurtulabilir. Kiracı,
kendisinin yaptığı masraftan ya da emeğinden doğan değer artışını isteyebilir.

TBK m.374: Ürün ve yetişme giderleri: Kiracı bu giderleri tazminat olarak kiraya verenden isteyebilir
ve bu tazminat işlemiş kiralardan indirilir.

TBK m.375: Saman, gübre vb.: Kiracı, son yılın saman, gübre vb. şeyleri kiralananda bırakmakla, eğer
bırakamıyorsa bundan kaynaklanan değer eksikliğini gidermekle yükümlüdür. Eğer kiracı fazla
bırakmışsa bunun için tazminat isteme hakkına sahiptir.

TBK m.376: Hayvan kirasının konusu

TBK m.377: Hayvan kirasında sorumluluk

TBK m.378: Hayvan kirasının feshi

 15

ÖDÜNÇ SÖZLEŞMESİ (TBK m.379-392)

1) Kullanım Ödüncü

TBK m.379: Tanımı: Ödünç verenin bir şeyin karşılıksız olarak kullanılmasını ödünç alana bırakmayı
ve ödünç alanın da o şeyi kullandıktan sonra geri vermeyi üstlendiği sözleşmedir.

TBK m.380: Ödünç alanın kullanım hakkı: Ödünç alan, ödünç konusunu ancak sözleşmede
kararlaştırılan şekilde, sözleşmede hüküm yoksa niteliğine veya özgülendiği amaca göre kullanmalıdır.
Ödünç alan ödünç konusunu başkasına kullandıramaz. Bu hükümlere aykırı davrandığı takdirde
sorumlu olur.

TBK m.381: Bakım ve koruma giderleri: Ödünç alan bunu yapmakla yükümlü olmakla beraber
olağanüstü giderlerin ödenmesini ödünç verenden isteyebilir.

TBK m.382: Müteselsil sorumluluk: Beraber bir şeyi ödünç alanlar, bundan müteselsil sorumludur.

TBK m.383: Sona ermesi(Amacı belirlenmiş kullanmada): Belirli bir süre öngörülmemişse ödünç
alanın, ödünç konusunu sözleşme uyarınca kullanmış olmasıyla veya kullanabilecek kadar bir zaman
geçmesiyle sözleşme sona erer. Ödünç alan, ödünç konusunu sözleşmeye aykırı olarak kullanır, onu
bozar veya kullanmak için başkasına verirse veya ödünç verenin ivedi bir gereksinimi ortaya çıkarsa
ödünç veren o şeyi geri isteyebilir.

TBK m.384: Sona ermesi(Amacı belirlenmemiş kullanmada): Ödünç veren dilediği zaman geri
isteyerek sözleşmeyi sona erdirebilir.

TBK m.385: Sona ermesi(Ödünç alanını ölümü): Ödünç alanın ölümü halinde sözleşme kendiliğinden
sona erer.

2) Tüketim Ödüncü

TBK m.386: Tanımı: Ödünç verenin bir miktar parayı ya da tüketilebilen bir şeyi ödünç alana
devretmeyi, ödünç alanın da aynı nitelik ve miktarda şeyi geri vermeyi üstlendiği sözleşmedir.

TBK m.387: Faiz: Ticari olmayan tüketici ödüncü sözleşmesinde taraflarca kararlaştırılmış olmadıkça
faiz istenemez. Ticari de ise istenebilir.

TBK m.388: Faize ilişkin özel kurallar: Faiz oranı sözleşmede belirtilmemişse ödünç alma zamanında
ve yerinde o tür ödünçlerde geçerli faiz uygulanır. Sözleşmede aksine bir hüküm yoksa faiz yıllık
olarak ödenir. Faiz anaparaya eklenerek yeniden faiz olarak yürütülemez.

TBK m.389: Zamanaşımı: Ödünç alanın, ödünç konusunun tesliminde ve ödünç verenin de bu şeyin
teslim alınmasına ilişkin istemleri, diğer tarafın bu konuda temerrüde düşmesinden başlayarak 6 ayın
geçmesiyle zamanaşımına uğrar.

TBK m.390: Ödünç alanın ödeme güçsüzlüğü: Ödünç alan, ödünç sözleşmesinin kurulmasından sonra
ödeme güçsüzlüğüne düşerse ödünç veren, ödünç konusunun tesliminden kaçınabilir.

TBK m.391: Para yerine verilen şeyler: Para yerine kıymetli evrak veya ticari mallar verilirse borcun
tutarı, bunların teslim zamanı ve yerinde borsa ya da piyasa değeri üzerinden hesaplanır, aksine
yapılan sözleşme geçersizdir.
 16

TBK m.392: Geri verme zamanı: Ödüncün geri verilmesi konusunda belli bir zaman veya borcun geri
istendiği anda muaccel olacağı kararlaştırılmamışsa ödünç alan, ilk istemden başlayarak 6 hafta
boyunca ödüncü geri vermekle yükümlü değildir.
 17

ESER SÖZLEŞMESİ(TBK m.470-486)

TBK m.470: Tanım: Yüklenicinin bir eser meydana getirmeyi, iş sahibinin de bunun karşılığında bir
bedel ödemeyi üstlendiği sözleşmedir.

TBK m.471: Yüklenicinin borçları: Üstlendiği edimleri iş sahibinin menfaatlerini gözeterek, sadakat
ve özenle yapmalıdır. Yüklenici eseri doğrudan kendisi yahut kendi yönetiminde yapmakla
yükümlüdür. Fakat yüklenicinin kişisel özellikleri bir şey fark ettirmiyorsa iş başkasına da
yaptırılabilir. Aksine adet veya anlaşma yoksa gerekli araç ve gereçleri yüklenici kendi sağlar.

TBK m.472: Malzeme bakımından yüklenicinin borcu: Malzeme yüklenici tarafından sağlanmış ve
malzeme ayıplıysa yüklenici, iş sahibine karşı satıcı gibi sorumludur. Malzeme iş sahibi tarafından
sağlanmışsa yüklenici bunu özenle kullanmalı ve artan kısmını iş sahibine vermelidir. Eğer iş sahibi
tarafından sağlanan malzemenin ayıplı olduğu anlaşılırsa yüklenici bunu derhal iş sahibine
bildirmelidir, bildirmezse sonuçlarından sorumlu olacaktır.

TBK m.473: İşe başlama ve yürütme: Yüklenici işe zamanında başlamazsa, işi geciktirirse ya da iş
sahibine yüklenemeyecek bir sebepten ötürü yüklenicinin işi zamanında bitiremeyeceği anlaşılırsa iş
sahibi teslim gününü beklemeden sözleşmeden dönebilir. Meydana getirilmesi sırasında, eserin
yüklenici kusuru yüzünden ayıplı olması halinde iş sahibi bunun düzeltilmesi için, aksi takdirde hasar
ve masrafları kendisine ait olmak üzere onarıma ve işe üçüncü kişinin devam edeceği yönünde bir
ihtarda bulunabilir.

TBK m.474: Ayıba karşı tekeffül(Ayıbın belirlenmesi): İş sahibi, eserin tesliminden sonra imkan bulur
bulmaz eseri gözden geçirmek ve ayıp varsa bunu yükleniciye bildirmek zorundadır. Ayrıca
taraflardan her biri giderini karşılayarak eserin bilirkişi tarafından gözden geçirilmesini isteyebilir.

TBK m.475: Ayıba karşı tekeffül(İş sahibinin seçimlik hakları): Eserdeki ayıp nedeniyle yüklenicinin
sorumlu olduğu hallerde iş sahibinin kullanabileceği seçimlik haklar; sözleşmeden dönme, indirim
isteme, eserin ücretsiz onarımını isteme. Ayrıca genel hükümlere göre tazminat isteme hakkı saklıdır.
Eser, iş sahibinin taşınmazı üzerinde yapılmış olup, sökülüp kaldırılması aşırı zarar doğuracaksa iş
sahibi sözleşmeden dönme hakkını kullanamaz.

TBK m.476: İş sahibinin ayıpta sorumluluğu: Eserin ayıplı olması iş sahibi yüzünden ise iş sahibi,
eserin ayıplı tesliminden doğan haklarını kullanamaz.

TBK m.477: Eserin kabulü: Eserin kabulünün ardından yüklenicinin gizlenen ve olağan gözden
geçirmede fark edilemeyecek ayıplar hariç sorumluluğu sona erer. Sonradan ortaya çıkan ayıplar, iş
sahibi tarafından yükleniciye bildirilmelidir.

TBK m.478: Zamanaşımı: Yüklenici ayıplı bir eser meydana getirmişse bu sebeple açılacak davalar,
taşınmaz yapılar dışındaki eserlerde 2 yıl, taşınmaz yapılarda 5 yıl ve yüklenicinin ağır kusuru
varsa ayıplı eserin niteliğine bakılmaksızın 20 yılın geçmesiyle zamanaşımına uğrar.

TBK m.479: İş sahibinin borçları(Bedelin muacceliyeti): Eserin teslimi anında muaccel olur.

TBK m.480: Götürü bedel: Götürü bedelde yüklenici, eseri o bedelle meydana getirmekle
yükümlüdür. Eser öngörülenden fazla emek ve masraf gerektirmiş olsa bile yüklenici bu miktardan
fazlasını isteyemez. Aynı şekilde eğer eser öngörülenden daha az emek ve masraf gerektirmiş olsa
dahi iş sahibi götürü bedelden indirim yapamaz. Fakat başlangıçta öngörülemeyen veya göz önünde
tutulmayan durumlar sözleşmenin salahiyetini tehlikeye atarsa yüklenici, hâkimden yeni koşullara
uyarlama isteme, bu mümkün olmadığı takdirde sözleşmeden dönme hakkına sahiptir.
 18

TBK m.481: Değere göre bedel: Eğer eserin bedeli önceden belirlenmemiş veya yaklaşık olarak
belirlenmişse bedel, eserin yapıldığı yer ve zamanda eserin değerine ve yüklenicinin giderine bakılarak
belirlenir.

TBK m.482: Sözleşmenin sona ermesi(Yaklaşık bedelin aşılması): Eğer belirlenen yaklaşık bedelin, iş
sahibinin kusuru olmaksızın aşırı ölçüde aşılacağı anlaşılırsa iş sahibi eser henüz tamamlanmadan
veya tamamlandıktan sonra sözleşmeden dönebilir. Eser, iş sahibinin arsası üzerine yapılıyorsa iş
sahibi, bedelden uygun bir miktarın indirilmesini isteyebileceği gibi eğer eser tamamlanmamışsa iş
sahibi yükleniciyi işin devamından alıkoyarak tamamlanan kısım için belli bir bedel ödemek suretiyle
sözleşmeyi feshedebilir.

TBK m.483: Sözleşmenin sona ermesi(Eserin yok olması): Eser teslimden önce beklenmedik olay
sonucu yok olursa iş sahibi, eseri almada temerrüde düşmedikçe yüklenici, yaptığı işin ücretini ve
giderlerinin ödenmesini isteyemez. Malzemeye gelen zarar, onu sağlayana ait olur. Eğer eser arsanın
ayıbı veya iş sahibinin yüzünden yok olursa yüklenici yaptığı işin değerini ve bu değere girmeyen
giderlerinin ödenmesini isteyebilir. İş sahibinin kusuru varsa yüklenici ayrıca zararının giderilmesini
de isteyebilir.

TBK m.484: Sözleşmenin sona ermesi(Tazminat karşılığı fesih): İş sahibi, eserin tamamlanmasından
önce yapılmış olan kısmın karşılığını ve yüklenicinin tüm zararlarını ödemek koşuluyla sözleşmeyi
feshedebilir.

TBK m.485: Sözleşmenin sona ermesi(İş sahibi yüzünden ifanın imkansızlaşması): Eserin
tamamlanması, iş sahibi ile ilgili beklenmedik olay dolayısıyla imkansızlaşırsa yüklenici yaptığı işin
değerini ve bu değere girmeyen giderlerini isteyebilir. Eğer bunda iş sahibi kusurluysa yüklenici
bunlara ek tazminat da isteyebilir.

TBK m.486: Sözleşmenin sona ermesi(Yüklenicinin ölümü veya yeteneğini kaybetmesi): Eğer
yüklenicinin yeteneğinden ötürü bu sözleşme yapılmışsa kendiliğinden sona erer. Bu durumda iş
sahibi eğer eserin tamamlanan kısmından yararlanabilecekse bunu kabul etmek ve karşılığını vermek
zorundadır.
 19

VEKALET SÖZLEŞMESİ(TBK m.502-514)

TBK m.502: Tanım: Vekilin vekalet verenin bir işini görmeyi veya işlemini yapmayı üstlendiği
sözleşmedir. Sözleşme veya teamül varsa vekil, ücrete hak kazanır.

TBK m.503: Kurulması: Kendisine bir işin görülmesi önerilen kişi, bu işi görme konusunda gerekli
şeye sahipse ve bu öneri onun tarafından hemen reddedilmedikçe vekalet sözleşmesi kurulmuş sayılır.

TBK m.504: Vekaletin kapsamı: Sözleşmede açıkça gösterilmemişse görülecek işin niteliğine göre
belirlenir. Vekalet, özellikle vekilin üstlendiği işi görmesi için gerekli hukuki yetkileri de kapsar.
Vekil özel olarak yetkili kılınmadıkça dava açamaz, sulh olamaz, hakeme başvuramaz, icra-iflas
işlemlerini yapamaz, kefil olamaz, taşınmaz devredemez, bağışlama yapamaz, kambiyo taahhüdünde
bulunamaz ve bir hak ile sınırlandıramaz.

TBK m.505: Vekilin borçları(Talimata uygun ifa)

TBK m.506: Vekilin borçları (Şahsen ifa, sadakat ve özen gösterme)

TBK m.507: İşin üçüncü kişiye gördürülmesi halinde: Vekil, yetkisi dışına çıkarak işi başkasına
gördürdüğünde onun fiilinden kendi yapmış gibi sorumludur. Eğer bu yetkisi varsa sadece seçmede ve
talimat vermede gerekli özeni göstermede yükümlüdür.

TBK m.508: Vekilin borçları(Hesap verme)

TBK m.509: Vekilin borçları( Edinilen hakların vekalet verene geçişi)

TBK m.510: Vekalet verenin borçları: Vekalet veren, vekaletin gereği gibi ifası için vekilin yaptığı
giderleri ve verdiği avansları faiziyle birlikte ödemek ve yüklendiği borçlardan onu kurtarmakla
yükümlüdür. Vekil, vekaletin ifası nedeniyle uğradığı zararı vekalet verenden isteyebilir. Vekalet
veren, kusuru olmadığını kanıtlarsa bu sorumluluktan kurtulur.

TBK m.511: Birlikte vekalet verenlerin ve birlikte vekillerin sorumluluğu: Bir kişiye birlikte vekalet
verenler, vekile karşı müteselsil sorumludur. Vekaleti beraber üstlenenler vekaletin ifasından
müteselsil olarak sorumludur ve vekalet vereni ancak birlikte yaptıkları fiil ve işlemleriyle borç altına
sokabilirler.

TBK m.512: Sona ermesi (Tek taraflı sona erdirme): Her iki tarafta sözleşmeyi tek taraflı sona
erdirebilir. Ancak uygun olmayan zamanda sözleşmeyi sona erdiren taraf, diğerinin bundan doğan
zararını gidermekle yükümlüdür.

TBK m.513: Sona ermesi (Ölüm, ehliyetin kaybedilmesi ve iflas): Bunlardan biri gerçekleşmişse
sözleşme kendiliğinden sona erer fakat vekaletin sona ermesi vekalet verenin menfaatlerini tehlikeye
düşürüyorsa vekalet veren veya mirasçısı veya temsilcisi, işleri kendi başına görebilecek duruma
gelinceye kadar vekaleti ifaya yükümlüdür.

TBK m.514: Hükümleri: Vekilin sözleşmenin sona erdiğini öğrenmeden önce yaptığı işlerden vekalet
veren ya da mirasçıları sözleşme devam ediyormuş gibi sorumludur.
 20

BAĞIŞLAMA SÖZLEŞMESİ(TBK m.285-298)

TBK m.285: Tanımı: Bağışlayanın sağlararası sonuç doğurmak üzere, malvarlığından bağışlanana
karşılıksız olarak kazandırma yapmayı üstlendiği sözleşmedir.

TBK m.286: Bağışlayan için bağışlama ehliyeti: Fiil ehliyetine sahip olan herkes bağışlama yapabilir.
Bağışlamayı izleyen 1 yıl içinde başlatılmış bir yargılama sonucu bağışlayanın savurganlık nedeniyle
kısıtlanmasına karar verilirse mahkeme bağışlamayı iptal edebilir.

TBK m.287: Bağışlanan için bağışlama ehliyeti: Bağışlananın ayırt etme gücüne sahip olması
yeterlidir. Ancak yasal temsilcisi bu kişinin bağışlama kabulünü yasaklar ve bağışlananın geri
verilmesini emrederse bağışlama ortadan kalkar.

TBK m.288: Bağışlama sözü verme: Bu sözleşme yazılı bir şekilde yapılır, eğer sözleşme konusu
taşınmaz ise resmi şekilde yapılır. Şekle uymama sebebiyle geçersiz olan bağışlama sözü verme
bağışlayan tarafından yerine getirildiğinde elden bağışlamadır. Fakat resmi şekil gerektiren
bağışlamalarda bu hüküm uygulanamaz.

TBK m.289: Elden bağışlama

TBK m.290: Koşullu bağışlama

TBK m.291: Yüklemeli bağışlama

TBK m.292: Bağışlayana dönme koşullu bağışlama: Bağışlayan, bağışlananın kendisinden önce
ölmesi durumunda bağışlama konusunun kendisine dönmesi koşulunu koyabilir.

TBK m.293: Bağışlama önerisinin geri alınması: Bağışlamanın kabulüne kadar bağışlama önerisi
bağışlayan tarafından geri alınabilir.

TBK m.294: Bağışlayan, bağışlamadan ancak ağır kusurundan ötürü zarara neden olmuşsa veya
verdiği garantiden dolayı mesul olabilir.

TBK m.295: Bağışlamanın geri alınması: Bağışlanan bağışlayana veya yakınlarından birine karşı ağır
bir suç işlemişse, bağışlanan bağışlayana veya onun ailesinden bir kimseye karşı kanundan doğan
yükümlülüklerine önemli ölçüde aykırı davranmışsa, bağışlanan haklı bir sebep olmaksızın yüklemeyi
yerine getirmediyse bağışlayan bağışlama konusunun geri verilmesini isteyebilir.

TBK m.296: Bağışlama sözü vermenin geri alınması ve ifadan kaçınma: Elden bağışlanan malın geri
verilmesini isteyebileceği sebeplerden biri varsa, mali durumu sözü yerine getirmesine engel olacak
kadar olağanüstü kötüleştiyse, söz verdikten sonra kendisi için yeni aile yükümlülükleri doğmuş veya
mevcut yükümlülükler ağırlaşmışsa bağışlayan sözünü geri alabilir ve ifadan kaçınabilir.

TBK m.297: Geri alma hakkının süresi ve mirasçılara geçmesi: Bağışlayan, geri alma sebebini
öğrendiği günden başlayarak 1 yıl içinde bağışlamayı geri alabilir. Eğer bağışlayan bu süre dolmadan
ölürse veya bu hakkı kullanması bağışlanan tarafından engellenirse de mirasçıları bağışlamayı geri
alabilir.

TBK m.298: Bağışlayanın ölümü: Aksi kararlaştırılmamışsa dönemsel edimleri içeren bağışlama,
bağışlayanın ölümüyle sona erer.