You are on page 1of 1

Siły bezwładności (inaczej: siły pozorne) wprowadzamy wtedy, gdy opisujemy ruch względem

układu odniesienia poruszającego się z pewnym przyspieszeniem. Wyobraźmy sobie, że jadący


autobus nagle zaczyna hamować. Co się wtedy dzieje? Przedmioty, które nie są umocowane,
zaczynają się poruszać w tę stronę, w którą jechał autobus. Dotyczy to także ludzi, przy czym
niektórzy z nich mogą się nawet przewrócić. Podobnie jest, gdy pojazd rusza z dużym
przyspieszeniem. Wtedy nieumocowane przedmioty i jadący pojazdem ludzie zaczynają
poruszać się względem ścian pojazdu do tyłu, co powoduje, że również się przewracają. Ciała
pasażerów ruszającego z miejsca pojazdu przejawiają tendencję do pozostania w stanie, w
którym znajdowały się dotąd. Jednak stopy na skutek występowania siły tarcia między podłogą a
podeszwami obuwia „odjeżdżają” wraz z autobusem. Pasażerowie przewracają się do tyłu
pojazdu. Co stanie się w czasie hamowania autobusu? Ciała będą kontynuować swój ruch z
prędkością, jaką miał on przed rozpoczęciem hamowania. Ich stopy związane są jednak siłami
tarcia z podłogą pojazdu. Możemy wówczas zaobserwować, że pasażerowie, czasem nawet
gwałtownie, przemieszczają się w stronę przodu autobusu, a nawet przewracają się. Oba
powyższe przykłady pokazują, że ciała mają tendencję do zachowania istniejącego stanu –
spoczynku bądź ruchu jednostajnego prostoliniowego. Do utrzymania tego stanu nie jest
potrzebne oddziaływanie zewnętrzne. Inne przykłady: siła odśrodkowa - gdy siedzimy na
wirującej karuzeli siła bezwładności (nazywana w tym przypadku "siłą odśrodkową") wypycha
nas i przedmioty przez nas trzymane na zewnątrz okręgu. Siła Coriolisa - siła ta jest nieco
podobna do siły odśrodkowej i pojawia się, gdy opisujemy ruch ciała z poziomu obracającego
się układu odniesienia. Układ nieinercjalny to układ odniesienie, w którym oprócz sił
wynikających z oddziaływania ciał występują także siły bezwładności np. przyśpieszający lub
hamujący pojazd. Przykłady: autobus gwałtownie skręcający lub hamujący, kręcąca się karuzela.
Zwrot siły bezwładności zawsze jest przeciwny do zwrotu przyśpieszenia układu
nieinercjalnego. W układzie inercjalnym(związanym z ziemią) te same zjawiska można wyjaśnić
bez użycia pojęcia sił bezwładności. Przykłady: stojąca łódka na jeziorze lub płynąca ze stałą
prędkością na rzece, stojący autobus, pociąg jadący ze stałą prędkością po prostoliniowych
torach. Jak obaj obserwatorzy interpretują ten sam fakt doświadczalny: ruch wózka względem
platformy: Układ inercjalny – (obserwator „nieruchomy”): na wózek nie działają żadne siły
skierowane poziomo i wózek pozostaje w spoczynku względem ziemi, zgodnie z zasadą
bezwładności. Platforma porusza się z przyspieszeniem a→, niejako „uciekając” spod wózka.

Układ nieinercjalny – (obserwator „ruchomy”): na wózek nie działają żadne siły, które by
pochodziły od innych ciał, a mimo to wózek ma przyspieszenie względem platformy, które
wynosi −a→. To siła bezwładności nadaje wózkowi przyspieszenie zgodnie z drugą zasadą
dynamiki: F→b=−ma→.

You might also like