Социологија на образованието

ТЕМА:

Општествена стратификација

Професор: Проф. Д-р Душка Матевска

Изработил:Дијана Андреевска 12920
 Скопје, Мај , 2023

СОДРЖИНА

Вовед.................................................................................................................................3

Биографија.......................................................................................................................4

Значењето на Бурдје денес............................................................................................5

Културна престолнина.................................................................................................6

Хабитус..........................................................................................................................7

Во образованието............................................................................................................7

Образование во Соединетите Американски Држави...................................................8

Систем на социјална класа...........................................................................................10

Пониска класа.............................................................................................................10

Работничка класа.......................................................................................................11

Средна класа..............................................................................................................11

Повисока класа...........................................................................................................12

Заклучок..........................................................................................................................15

2
Вовед

Клучот за теоријата за социјална репродукција е разбирањето на

„производството на стоки и услуги и производството на живот се дел од еден
интегриран процес“, или со други зборови: признавањето дека расата и родовата
угнетување се случуваат капиталистички.
Социјалната репродукција е голема идеја. И како и сите големи идеи, таа се
појавува во многу облици, преуредувана одново и одново за да одговара на
конкретни проблеми кои се појавуваат во различни полиња на истражување.
Гледаме теории за социјална репродукција како се појавуваат, на пример,
во образованието, психологијата, социологијата и политичката економија. И ако ја
прашаме Википедија, ќе најдеме дека е дефинирана на високо општо ниво како
термин што се користи за да се сигнализира тековното постоење и обновување на
нееднаквоста. Овој посебен придонес на SRF не е секогаш очигледен. Па дури и
во рамките на марксистичката традиција, на социјалната репродукција и се
припишуваат различни значења. Самиот Маркс ја воведува идејата - ако не и
терминот - во том I од Капитал.
Во Поглавје 23 за „Едноставна репродукција“, тој нè поттикнува да
размислиме дека „гледале . . . како поврзана целина и како што тече со
непрестајно обновување, секој општествен процес на производство е, во исто
време, процес на репродукција“ (стр. 711, Vintage 1977).
Поконкретно, ни вели тој, капиталистичкото производство го репродуцира
наемниот работник, суштинскиот услов за понатамошното капиталистичко

3
производство. Еден век подоцна, и Луј Алтусер и Пјер Бурдје започнуваат од овој
марксистички увид да ги теоретизираат начините на кои „идеолошките државни
апарати“ (Алтусер) и „културниот капитал“ (Бурдје) се појавуваат во пошироката
репродукција на капитализмот.

Биографија

Пјер Бурдје (1930–2002) е роден во работничко семејство во мало село во

јужна Франција наречено Денгуин. Таткото на Бурдје бил мал фармер кој станал
поштенски работник со мало формално образование, но тој го охрабрил младиот
Бурдје да ги следи најдобрите образовни можности што ги нуди неговата земја.
Бурдје го послушал советот на својот татко, на крајот добивајќи прием на еден од
најпрестижните француски универзитети, École Normale Supérieure во Париз, каде
што студирал филозофија под познатиот марксистички мислител Луј Алтусер.

По добивањето на докторатот, Бурдје зазеде професорска позиција во

Алжир, Алжир во 1958 година. Алжир во тоа време беше француска колонија, но
војната беше во тек меѓу Франција и алжирското движење за независност. Во тоа
време, Бурдје презеде етнографска теренска работа меѓу Кабиле, најголемата
домородна група во Алжир. Врз основа на неговата теренска работа, Бурдје ја
објави својата прва книга „Алжирците“, која веднаш постигна успех. Подоцна,
Бурдје, исто така, ќе ја искористи оваа теренска работа за да напише Преглед на
теоријата на практиката, една од неговите први и највлијателни теоретски изјави.

4
 Зголемената репутација на Бурдје како водечки социјален теоретичар му
донесе позиција како директор на студии на École Pratique des Hautes Études и
подоцна, во 1981 година, на Катедрата за социологија на Колеџ де Франс.

Бурдје беше плоден академски писател. Во текот на својата кариера објави

повеќе од 25 книги и над 300 статии и есеи. Тој, исто така, беше водечки јавен
интелектуалец во Франција, говорејќи и организирајќи протести против, како што
сметаше, нефер и експлоататорски аспекти на неолибералната економска
политика и глобализацијата. До моментот на неговата смрт во 2002 година, Бурдје
беше познат како еден од најголемите француски научници и еден од
највлијателните општествени теоретичари во светот.

Значењето на Бурдје денес

Тешко е да се прецени влијанието што Бурдје го имал врз социјалната
теорија. Делата на Бурдје се преведени на над дваесет јазици и многумина веќе
се сметаат за класици во дисциплини низ општествените и хуманистичките науки.
Не само социолозите, туку и оние од антропологијата, културните студии и
образованието сметаат дека Бурдје бара читање за секој што е обучен во нивните
дисциплини. Разбирањето на Бурдје за социологијата како „борбен спорт“ кој
критички ги презема и ги изложува основните структури на општествениот живот,
исто така, имаше силно влијание врз академското поле, особено во неговата
родна земја Франција.
Веќе долго време се залагам за заслугите на СРФ. И додека терминот не носи
официјален статус – не постои клуб, партија или мрежа за носење картички – јас
го користам намерно. Тоа ми помага мене, а се надевам и на другите, да ги имам
на ум аналитичките согледувања и капацитети на една многу специфична
теоретизација на социјалната репродукција. Но, никогаш порано не сум се обидел
да артикулирам прецизно како мислам дека СРФ се разликува од начините на кои
Маркс, Алтусер и Бурдје го применуваат концептот на социјална репродукција – до
сега тоа е.

5
SRF е лабава, но сепак широко кохерентна школа на мислата - која го
идентификуваше и разви политичкиот економски увид дека општествените
трудови вклучени во производството на оваа и следната генерација работници
седат во неопходен, но контрадикторен однос со капиталистичкиот нагон за
производство и акумулација. вишок на вредност. (Ќе се вратам на тие курзивни
зборови за момент.) Помалку познат факт е дека овој увид е навестен пред речиси
200 години од нај'научната' (т.е. политички економски) од предмарксистичките
утописки социјалисти, Ана Вилер. и Вилијам Томпсон. Но, само со статијата
Месечен преглед на Маргарет Бенстон од 1969 година наречена Политичката
економија на ослободувањето на жените, гледаме дека ја инспирира одржливата,
робусна дискусија и дебата способни да разделат дискретна и кохерентна
теоретска територија.

Со премногу придонесувачи за оваа традиција за набројување, ќе споменам само

неколку - оние чии идеи беа формативни за мене како студент на Универзитетот
Јорк во 1980-тите: Мег Лукстон, Пат и Хју Армстронг, Воли Секомб, Јохана Бренер,
Барбара Ласлет и Лизе Фогел. И покрај важните разлики меѓу нив и другите кои
помогнаа да се обликува овој теоретски простор (на пример, Силвија Федеричи
или Марија Миес, со чија работа се сретнав само многу подоцна.

Културна престолнина
Иако тој не се сметаше себеси за марксистички социолог, теориите на Карл
Маркс силно влијаеја на размислувањето на Бурдје. Влијанието на Маркс е
можеби најочигледно во теоријата на Бурдје за културниот капитал. Како Маркс,
Бурдје тврдеше дека капиталот ја формира основата на општествениот живот и ја
диктира нечија позиција во општествениот поредок. И за Бурдје и за Маркс, колку
повеќе капитал има, толку е помоќна позицијата што ја зазема во општествениот
живот. Меѓутоа, Бурдје ја прошири идејата на Маркс за капиталот надвор од
економската и во посимболичното царство на културата.

6
 Концептот на Бурдје за културен капитал се однесува на збирката на
симболични елементи како што се вештините, вкусовите, држењето на телото,
облеката, манирите, материјалните предмети, ингеренциите итн. што некој ги
стекнува со тоа што е дел од одредена општествена класа. Споделувањето на
слични облици на културен капитал со други - истиот вкус во филмовите, на
пример, или диплома од Ivy League School - создава чувство за колективен
идентитет и групна позиција („луѓе како нас“). Но, Бурдје исто така истакнува дека
културниот капитал е главен извор на социјална нееднаквост. Одредени форми на
културен капитал се вреднуваат над другите и можат да помогнат или да ја
попречат нечија социјална мобилност исто како и приходот или богатството.

Според Бурдје, културниот капитал доаѓа во три форми - отелотворен,

објективен и институционализиран. Нечиј акцент или дијалект е пример за
олицетворен културен капитал, додека луксузниот автомобил или колекцијата на
плочи се примери на културен капитал во неговата објективизирана состојба. Во
својата институционализирана форма, културниот капитал се однесува на
ингеренциите и квалификациите како што се дипломи или титули кои
симболизираат културна компетентност и авторитет.

Хабитус
Хабитус е еден од највлијателните, но сепак двосмислени концепти на
Бурдје. Тоа се однесува на физичкото олицетворение на културниот капитал, на
длабоко вкоренетите навики, вештини и склоности што ги поседуваме поради
нашите животни искуства. Бурдје често користел спортски метафори кога
зборувал за хабитусот, честопати нарекувајќи го како „чувство за играта“. Исто
како што вешт бејзбол играч „само знае“ кога да замавнува со брзи топчиња со
брзина од 95 милји на час без свесно да размислува за тоа, секој од нас има
отелотворен тип на „чувство“ за социјалните ситуации или „игрите“ што ги редовно
Во вистинските ситуации, нашиот хабитус ни овозможува успешно да се движиме
низ социјалните средини.

7
Во образованието
Социјалната репродукција, кога се кооптира со културната репродукција,
дозволува социологијата на образованието да ја преземе својата улога.
Образованието е обид за израмнување на полето за игра со тоа што ќе им се
овозможи на оние од посиромашните класи шанса да се искачат нагоре. Сепак, не
успева на многу критични начини; на пример, образованието е скапо: подобри
училишта значат подобра опрема, подобри книги и подобри наставници, а сето
тоа останува надвор од границата на сиромаштијата. Така, високото образование
станува ексклузивно за повисоките класи, оставајќи ги луѓето од пониските класи
со многу помалку за работа, како и помалку можности.

Образовниот систем во многу земји со високи приходи ги поларизира поединците

уште од мали нозе. Создава елити кои малку се грижат за оние од класите под нив
и веруваат дека треба да заработуваат извонредно повеќе од сите други,
истовремено дефинирајќи ги луѓето според нивните работни места, заклучувајќи
дека оние со слабо платени работни места поради таа причина живеат во
релативна сиромаштија. Системот се стреми да го одржи статус квото за децата
да бидат многу оцрнети. Како што богатите земаат се поголем дел од богатството
на земјата, има се помалку за општото население, што резултира со послабо
образование.

Образование во Соединетите Американски Држави

Статистиката покажува дека најголемиот дел од оние што го напуштаат
образованието се под прагот на сиромаштија. Поради недостаток на капитал, тие
не го завршуваат своето образование, сметајќи дека е помалку погодно да се
заврши школувањето наместо да најдат работа и да се издржуваат себеси или
своите семејства.[5] Обично, овие напуштања се состојат од малцинските групи,
како што се Хиспанците и Афроамериканците. Многумина го напуштаат
образованието поради недостиг на средства за да го продолжат своето
образование, некои се самохрани родители или имале починат родител, што го
отежнува учењето и работата во исто време. Овие прашања ретко се гледаат во

8
повисоките класи, што ја прави помала веројатноста тие да се откажат и да ги
отфрлат можностите.

Социологијата на здравјето и болеста проучува како општествениот живот влијае

на морбидитетот и стапката на смртност, и обратно. Социјалната репродукција е
вклучена во ова поле кога станува збор за тоа како нееднаквостите влијаат врз
здравјето на луѓето во одредени класи.

Колку е поголема економската нееднаквост, толку е поголема штетата врз

здравјето на населението, од очекуваниот животен век до смртноста на
доенчињата, а во случаи како САД, зголемувањето на стапките на дебелина.
Студиите спроведени за населението на земјите со високи приходи го покажуваат
ова. Тоа не е само сиромаштија, иако тие одат рака под рака, туку води и до јаз во
социјалната кохезија, што го наведува општото население да биде под стрес,
страв и несигурно.

Во поголемиот дел од земјите со висок приход, првиот 1% живеат, во просек, 10

години подолго од просечните 99%, статистички што ги прави родените во
посиромашните класи природно да имаат пократок животен век. Ова може да се
припише на врвниот 1% кој има пристап до подобра здравствена заштита.
Долните 99% можеби не се склони да посетуваат лекари и да земаат лекови за
кашлица за посериозни болести, а се во неповолна положба особено во случаи на
неизлечиви болести како СИДА каде постојаното лекување со скапи,
несубвенционирани лекови е единствениот начин да се одржи нормален живот.

Оние родени во пониска класа се изложени на поголем ризик да страдаат од

болест. Во минатото, сиромашните страдале од глад и глад. Меѓутоа, во земјите
со високи приходи како САД, спротивното е точно. Семејствата кои се небезбедни
од храна се најподложни на високи стапки на дебелина, особено кај децата. Ова
може да се припише на генерално повисоката цена на здравата храна,
недостатокот на едукација во врска со здравите навики во исхраната и побрзото
време на подготовка, што предизвикува често конзумирање на брза храна или
други нездрави алтернативи поради нивната леснотија на стекнување и генерално
ниската цена. Ова води до долгорочни епидемиолошки проблеми во кои децата

9
кои стануваат дебели ја одржуваат својата дебелина и во нивниот возрасен
живот, страдајќи од поврзани заболувања како што се срцеви заболувања, висок
крвен притисок, зголемен ризик за неколку видови на рак, дијабетес тип 2,
мозочен удар, неплодност , артритис, тешкотии со дишењето и/или депресија. Со
сите овие тврдења за репродукција на општествените односи на капитализмот, не
е ни чудо што терминот може да изгледа премногу широк за да биде од голема
корист. За ова не помага фактот што, во многу случаи, се појавува како еден вид
стенографија, начин да се каталогизираат одредени видови практики и
институции. Често се користи за да се опише, наместо да се објасни или
анализира, природата на капиталистичките односи и трудот вклучен во
обновувањето (или, поретко, во отпорот) кон нив.

Систем на социјална класа

Социјалната репродукција е пренесување на социјалната нееднаквост низ
генерациите. Високата класа има многу предности; имањето пари обезбедува
можност да има уште повеќе ресурси за да напредува. Спротивното важи за
пониските класи, каде што со помалку пари, има помалку ресурси. Како што вели
Маркс, „[c]класната борба меѓу капиталот и трудот е принудена во втор план“.

„Капитализмот не функционира. Друг свет е можен“ е аргументот што го даваат

многу демонстранти ширум светот, кои секоја година се почесто се собираат на
митинзи. Овие протести се позастапени во земјите со повисоки приходи, каде што
повеќето од 1% живеат како САД и Обединетото Кралство со растечка социјална
кохезија меѓу демонстрантите бидејќи огромното мнозинство луѓе во богатите
земји страдаат поради зголемените нееднаквости. Многу од сиромашните почнаа
да зависат од државата наместо од сопствените плати. За цело време, нивните
потомци ќе се одгледуваат во фиксен систем кој ги фаворизира елитите, па тие се
врзани за истата класа во која се родени.

Социјалната репродукција се врти околу разбирањето дека богатите раѓаат

богати, а сиромашните се размножуваат сиромашни: оние што се родени во

10
одредена класа се почесто отколку не обврзани да го живеат својот живот во таа
класа. Следниве статистички податоци се за населението на САД.

Пониска класа
Пониската класа е класа погодена од циклус на сиромаштија, бездомништво и
невработеност. Ова се гледа бидејќи тие страдаат од неможност да платат
сметки, од кои некои потоа живеат на улица, се соочуваат со несигурност во
храната бидејќи многу семејства ќе се најдат гладни најмалку еднаш годишно, или
недостаток на медицинска нега каде што многумина не можат да платат за
лекови. или третман за потенцијално фатални болести. За цело време, оваа класа
е обично етикетирана од медиумите како мрзливи, злоупотребувачи на системот
или криминалци. Оние кои се родени во оваа класа имаат пониска мобилност
поради ограничувањата на ресурсите, како што се парите и пристапот до подобро
образование. Оваа класа е референтна точка во социјалната репродукција, која
опфаќа 15% до 20% од населението на САД. Мнозинството од оние од пониските
класи се малцинства.

Работничка класа
Работничката класа има минимално образование. Тие се обично физички
работници со малку до никакви квалификации. Може да се видат и како работат
услужни индустрии, но се недоволно платени и немаат шанса за унапредување во
нивниот пласман. Потенцијални квалификувани работници кои понекогаш можат
да работат подобро платени, но опасни работни места. На оние родени во овој
систем обично им се пренесува факелот на трудот и тие ја следат истата
професија што ја правеше и нивното семејство. Тие сочинуваат 30% до 40% од
населението на САД, а мнозинството се малцинства.

Средна класа
Средната класа се состои од две поделени класи. Долната половина има
сличност со оние од пониските класи, т.е. обично помалку образовани со пониски
примања, но тие можат да се најдат на менаџерски позиции, во образованието,
како и на сопственици на мали бизниси. Горната половина ја сочинуваат

11
професионалци и образовани сопственици на бизниси. Оние кои се родени во
оваа класа имаат најголема разновидност, или одлучуваат да го земат факелот
или да ги надминат своите родители. Мнозинството продолжува да го завршуваат
своето образование и да одржуваат кариера. Тие сочинуваат 40% до 50% од
населението на САД. Мнозинството е мешавина.

Повисока класа

Познато е дека високата класа поседува 25% од богатството во САД. Оваа класа
дели нешто заедничко со средната класа. Поделба на два. Долната половина која
се состои од нови пари, инвестиции и успешни сопственици на бизниси.
Мнозинството кои првично беа средна класа или ретко пониски. Горната половина
ја сочинуваат семејства кои се богати со генерации. Референтна точка во
социјалната репродукција донесена низ вековите. Оние родени во оваа класа
добиваат наследство од оние што умираат и така натаму. Нивните потомци се
испраќаат во најдобрите училишта, оставајќи им најмногу можности од сите. Тие
сочинуваат 1% до 3% од населението на САД. Долната половина може да биде
мешавина, додека горната половина се состои главно од бели семејства.

12
Заклучок

Социологијата на образованието, како поддисциплина и на образованието и

на социологијата, придонесе многу за разбирање на образовните процеси. Како
извор на информации и обука за идните наставници и како извор на информации
за креаторите на политиките, тој продолжува да го привлекува вниманието на
социјалниот контекст на она што се случува во училиштата. Тензиите во
социологијата на образованието несомнено ќе продолжат, но поддисциплината
како целина е толку еклектична и робусна што тоа може да биде само знак за
нејзината сила. Во секој случај, социологијата на образованието уникатно го
фокусира вниманието на општествениот контекст на образовните структури и
процеси, а нејзиниот придонес ќе продолжи да биде непроценлив за разбирање и
реформирање на образовните системи, особено кога тие се менуваат за да се
приспособат на новите општествени потреби и новите технологии.

13
Користена литература

1. Macionis, John J. Society: The Basics third edition.Haralambos, Michaelet

al.1995 Sociology: Themes and Perspectives Seventh Edition,HarperCollins
Publishers LimitedBryant, Lee. Director of Sixth Form, Anglo-European School,
Ingatestone, EssexKroehler, Hughes:

2. Sociology class. Inside

Sociologyhttp://www.historylearningsite.co.uk/karl_marx.htm

3. http://www.physicsforums.com 1997 Sociology: A Brief Introduction. New York:

LongmanLong, Russ. (2013)Introductory Sociology: Social Change

14
15