TC.

KAFKAS ÜNİVERSİTESİ
DEDE KORKUT EĞİTİM FAKÜLTESİ
İLKÖĞRETİM MATEMATİK ÖĞRETMENLİĞİ BÖLÜMÜ
EĞİTİMDE AHLAK VE ETİK FİLM İNCELEME ÖDEVİ

ÖDEV KONUSU
FİLM İNCELEME

KÜBRA AKKAYA 2099002002

ARŞ. GÖR. SERKAN COŞTU

Kasım,2022
 RESTORAN SIRLARI 6. SEZON 4. BÖLÜM
https://www.dmax.com.tr/restoran-sirlari/6-sezon-4-bolum

KISA ÖZET: Bir restoranın son iki üç aydır yemek ve içecek masrafı artıyor, satışları
düşüyor ve 2 ila 3 bin dolar para kaybediyor. Bu durumu fark eden restoran sahibi, çalışanları
ondan çalıyor mu, tanıdık müşterilerine bedava içecek mi veriyorlar yoksa daha kötü bir şey
mi yapıyorlar bunun sebebini öğrenebilmek için restoran sırları ekibine başvuruyor. Restoran
sırları ekibi, restoranın birkaç yerine gizlice kamera yerleştiriyor. Ve durumu izlemeye alıyor.
Elde edilen gizli kamera görüntülerinde restoranda çalışan garsonlar, gelen kel müşterilerine
bir kel içeceğinden bahsediyor ve alması gereken ücretten fazlasını alıyor, müşterilerini
kandırarak, 1000 dolar piyango kazanma şansı elde edeceklerini söylüyor onları ikna etmeye
çalışıyor. Ayrıca bir kanser derneği için bağış topladıklarını söylüyor bunun için
müşterilerden para topluyor. Garsonlar bu izinsiz bağış toplama işini patronlarından habersiz
yapıyor. Müşterilerden topladıkları paraları restoranın müdürüne veriyorlar. Restoran müdürü
ise piyango biletlerini çöpe atarak bağışın sahte olduğunu kanıtlıyor. Bu doğrultuda
yukarıda bahsedilen restoran çalışanlarının 2 etik dışı davranışı tespit edilmiş olup, bu
çalışanların savunma esnasında söyledikleri ve yaptıkları davranış sonucunda
gerçekleşen durum ortaya konulmuştur.

1. ETİK DIŞI DAVRANIŞ: Restoranda çalışan garsonlar, müşterilerine 1000 dolar

piyango kazanma şansı vaat ederek piyango bileti satıyor, onları kandırıyor.

1. Etik Dışı Davranışı Gerçekleştiren Kişinin Savunması:

Restoranda çalışan garsonların restoran sahibine kendisine savunurken
kullandığı ifadeler:
Garson: Ahbap senin için kafamı kazıdım. Bu iş benim için bu kadar önemli. Sen bu
kadar önemlisin. Dernek bu kadar önemli.
Restoran sahibi: Bu harika sadece yanlış yöntemle yaptınız.
Restoran müdürü: Üzgünüm beni kovmak istersen benim için sorun değil ama başka
kimseyi kovma lütfen
Restoran sahibi: Kimseyi kovmayacağım ama kafanızı kullanın lütfen
Restoran müdürü: Kullanırım söz veriyorum.

1. Etik Dışı Davranışın Sonucunda Ortaya Çıkan Durum:

Restoran sahibi çalışanlarını kovmadı, durumu yanlış anladığı için başta tedirgin olsa
da sonrasında elemanları kendisine ilham verdiği için mutlu oldu.

1. Etik Dışı Davranışın Yargılanması:

1. Bu doğru mu?
Doğru değil.

2. Bu adil mi?
Hayır değil.

3. Eğer birisi zarar görecekse bu kim?

 Kimse zarar görmemeli. Ancak biri zarar görecekse bu durumun oluşmasında en
çok suçu olanlardan biri müdür olduğu için müdür zarar görmeli.

4. Eğer verdiğiniz karar gazetelerin birinci sayfasında yer alsaydı kendinizi

rahat hisseder miydiniz?
Aslında niyetleri sadece patronlarının yaptığı bağışa destek olmaktı. Ancak bunu
ondan habersiz yaptıkları için yaptıkları bu şeyin gazetelerin birinci sayfasında yer
almasını istemezdim kendimi huzursuz hissederdim.

5. Aileniz, çocuğunuz ya da akrabalarınıza bunu söyler miydiniz?

Restoran sahibinin bu yaptıkları şeyden haberi olmadığı için bu durumu kimseye
söylemek istemezdim. Çünkü eğer söylersem insanların gözünde dolandırıcı
konumuna düşebilirdim.

6. Olay nasıl kokuyor?

Olay sanki insanları dolandırıyorlar, onların gizlice paralarını alıyorlarmış gibi
duruyor. Ama öyle değil.

1. ETİK DIŞI DAVRANIŞIN USSALAŞTIRILMASI:

Yaklaşımın
Kullanılma Yaklaşımın Kullandığını Gösteren
Ussallaştırma Yaklaşımları
Durumu İfade
Evet Hayır
1 Eğer gerekli ise etiktir  Dernek önemli.
2 Sahte gereklilikler tuzağı -
3 Eğer yasal ve izin verilebilir ise uygundur -
4 Bu işin bir parçası -
5 Sonuçta herkesin yararı sağlanacak -
6 Bunu sadece senin için yapıyorum  Senin için kafamı kazıdım. Sen bu
kadar önemlisin
7 Sadece ateşe ateşle karşılık veriyorum -
8 Kimse zarar görmeyecek -
9 Herkes aynı şeyi yapıyor -
10 Kişisel olarak benim kazancım yoksa tamam -
11 Hak ettiğimi alamıyorum -
12 Hala tarafsız olabilirim -

ÖZELEŞTİRİ: Restoran müdürü savunmasında biri kovulacaksa sadece kendisinin

kovulmasını başka kimsenin kovulmamasını söylüyor. Ama bu yanlış. Çünkü bu işte
parmağı olan bütün çalışanlar yaptıklarının yanlış olduğunu bile bile yapıyor.
Sonuçlarına da hep birlikte katlanmalılar diye düşünüyorum.

1. ETİK DIŞI DAVRANIŞ HAKKINDA KARAR VERME:

 1. Dur ve düşün:
Mantıklı bir şekilde durup düşündüğümüzde evet bu yaptıkları şey aslında yanlıştı. Ya
da tamamen yanlıştı diyemeyiz. Sadece bu durumu restoran sahibinden habersiz
yapıyor olmaları yanlıştı.

2. Amaçların tanımlanması:
Amaçları sadece patronlarının yaptığı bağışa destek olmaktı.

3. Gerçekleri bilmek:
Bu yaptıkları işten patronlarının haberi olmadığı için dolandırıcı durumuna düştüler.

4. Seçenekler geliştirmek:
Bu tarz bir şey yaparak hem patronlarının güvenini sarstılar hem de restoranın
gelirinin düşmesine sebep oldular. Bunu patronlarının bilgisi dahilinde, müşterilere de
açık açık söyleyerek yapmalıydılar.

5. Sonuçları gözönüne almak:

Patronlarından habersiz böyle bir şey yaptıkları için, patronları onları dolandırıcı gibi
görebilir ve onlara inanmadığı için işten kovabilirdi.

6. Seçmek ve karar vermek

Aslında yaptıkları davranış tamamen etik dışı diyemeyiz. Bu işi habersiz yaptıkları
için yanlıştı.

SONUÇ VE ÖNERİLER: Garsonların savunmasına baktığımızda, bunu restoran sahibi için

yaptıklarını söyleseler de bana göre hiç etik bir davranış değildi. Zaten restoran sahibi de
durumu ilk fark ettiğinde çalışanlarını dolandırıcı gibi gördü. İş aslında öyle değildi. Ancak
çalışanlar, patronlarından habersiz böyle bir şey yaptıkları için ister istemez dolandırıcı
konumuna düştüler.

2. ETİK DIŞI DAVRANIŞ: Restoranda garsonluk yapan çalışanların restoran

sahibinden habersiz müşterilere sattığı piyango biletlerini restoran müdürüne
vermeleri. Restoran müdürünün de piyango biletlerini çöpe atması.

2. Etik Dışı Davranışı Gerçekleştiren Kişinin Savunması:

Restoran müdürünün restoran sahibine kendisine savunurken kullandığı
ifadeler:
Restoran sırları müdürü: Çocuklar piyango biletleri noluyor bunlar bu derneğe bağış
yapan insanlar mı?
 Restoran müdürü: Aslında garajımda 5 tane daha var.
Restoran sahibi: 5 mi
Restoran sırları müdürü: 5 torba daha
Restoran müdürü: Evet. En sonunda bir isim çekip kazanana 1000 dolar vereceğiz.
Restoran sırları müdürü: 1000 dolarlık ödülü kim ödeyecek onu Doug mı ödeyecek
Restoran müdürü: Hayır hayır çalışanlar paralarının birleştirecek ve kendimiz
ödeyeceğiz
Restoran sahibi: Anthony sen müdürümsün daha akıllı olmanı umardım. Bir müdür
olarak bilmelisin müşteriler yemeğimizi almak yerine derneğe bağış yaparsa benim
işimi etkiler
Restoran sahibi: Tamam çabalarınızı takdir ediyorum şimdi işe dönelim ve bunu
sonra konuşalım tamam mı
Restoran müdürü: Tamam

Restoran müdürünün kendisine verilen savunma hakkı sırasında kullandığı

ifadeler:
Restoran müdürü: Bazı şeyleri yanlış yapsak da Doug harika bir adam ve iyi ki bizi
kovmadı

2. Etik Dışı Davranışın Sonucunda Ortaya Çıkan Durum:

Restoran sahibi çalışanlarını kovmadı, durumu yanlış anladığı için başta tedirgin olsa
da sonrasında elemanları kendisine ilham verdiği için mutlu oldu.

2. Etik Dışı Davranışın Yargılanması:

1. Bu doğru mu?
Bir derneğe bağış yapabilmek için müşterilere piyango biletleri satmaları
kısmen doğru. Çünkü müşteriler piyango bileti satın aldığı için kazanma
beklentisine girecek
2. Bu adil mi?
Bu adil değil. Çünkü piyangonun bir kazananı olmalı. Bu ismi bir kurayla
belirleyeceklerini ve parasını da çalışanları ortak vereceğinin söylüyorlar. Buda
hiç adil değil bana göre.

3. Eğer birisi zarar görecekse bu kim?

Bu işi yapan başlıca kişiler garsonlar ve restoranın müdürü olduğu için, eğer
birisi zarar görecekse bence bu kişiler görmeli.

4. Eğer verdiğiniz karar gazetelerin birinci sayfasında yer alsaydı kendinizi

rahat hisseder miydiniz?
Restoran sahibinden habersiz bu işi yaptıkları için bir nevi dolandırıcı gibi
gözüktükleri için ben olsaydım bu karar gazetelerin birinci sayfasında yer alsın
istemezdim.

5. Aileniz, çocuğunuz ya da akrabalarınıza bunu söyler miydiniz?

Bir derneğe bağış yapmak güzel bir iş. Ben olsaydım aileme arkadaşlarıma
bunu söylerdim. Kimseden saklamazdım.
 6. Olay nasıl kokuyor?
Olay dışarıdan bakıldığından sanki müşterilerin zorla parasını almaya
çalışıyorlar, restoran sahibinden habersiz bağış yapmaya çalışılıyor gibi
duruyor.

2.ETİK DIŞI DAVRANIŞIN USSALLAŞTIRILMASI:

Yaklaşımın
Kullanılma Yaklaşımın Kullandığını Gösteren
Ussallaştırma Yaklaşımları
Durumu İfade
Evet Hayır
1 Eğer gerekli ise etiktir -
2 Sahte gereklilikler tuzağı -
3 Eğer yasal ve izin verilebilir ise uygundur -
4 Bu işin bir parçası -
5 Sonuçta herkesin yararı sağlanacak -
6 Bunu sadece senin için yapıyorum -
7 Sadece ateşe ateşle karşılık veriyorum -
8 Kimse zarar görmeyecek 1000 dolarlık ödülü çalışanlar
birleşecek ve kendimiz ödeyeceğiz.
9 Herkes aynı şeyi yapıyor -
10 Kişisel olarak benim kazancım yoksa tamam -
11 Hak ettiğimi alamıyorum -
12 Hala tarafsız olabilirim -

ÖZELEŞTİRİ: Restoran müdürünün savunmasına baktığımızda, müşterilere piyango

kazanma vaadiyle bilet sattıklarını ve kura ile bir isim belirleyip bir kişiye piyango
vereceklerini, parayı da çalışanlar olarak birleşerek kendilerinin ödeyeceklerini
söylediğini görüyoruz. Ama bu bütün çalışanları maddi olarak zor duruma sokar.
Ayrıca gelen müşterileri piyango bileti almaya zorlamak restorandaki yemek
satışlarının düşmesine bu da restoran gelirinin azalmasına sebep olmaktadır. Bu da
yanlış bir stratejidir bana göre.

2.ETİK DIŞI DAVRANIŞ HAKKINDA KARAR VERME:

1. Dur ve düşün:
Aslında olayı düşündüğümüzde çalışanlar kötü niyetli değil. Bir bağış yapmak için
böyle bir girişimde bulunuyorlar. Hatta müşterilere sattıkları piyango biletlerini de
kendi ceplerinden ödemek istemeleri de restoran sahibini bu konuda mağdur etmek
istemediklerinin kanıtı.
 2. Amaçların tanımlanması:
Amaç sadece restoran sahibinin yaptığı bağış kampanyasına destek olmak.

3. Gerçekleri bilmek:
Ancak bunu yaparken restoran sahibinden habersiz yaptıkları için bütün çalışanlar
ileride bu durumun başlarına bir iş açabileceğinin farkında.

4. Seçenekler geliştirmek:
Bunu böyle restoran sahibinden habersiz değil de ona da söyleyerek herkes
işbirliği içinde bunu yapsaydı hem restoran sahibinin geliri düşmezdi hem de
çalışanlar patronlarının gözünde bir nevi dolandırıcı konumuna düşmezdi.

5. Sonuçları gözönüne almak:

Bu iş de en çok suçu olan kişilerden biri restoranını müdürü olduğu için, patronları
durumu öğrendiğinde restoran müdürü bir kişi kovulacaksa o kişinin kendisi
olduğunu, başka kimseyi kovmamasını söylüyor.

6. Seçmek ve karar vermek

Bu bana göre hiç etik bir davranış değil. Restoran sahibinden habersiz böyle bir
kampanyaya bağışta bulunmak ve müşterileri buna zorlamak hem restoranı ciddi
anlamda maddi zarara uğratır hem de restoran sahibinin gözünde çalışanlarını
dolandırıcı konumuna sokabilir.
SONUÇ VE ÖNERİLER: Restoranda yaşanan bütün bu olaylar hiç etik değil. Ancak
restoran sahibi yine de çalışanlarına bir yaptırım uygulamıyor sadece onları habersiz bir
şekilde bunu yaptıkları için güzel bir dille uyarıyor. Çalışanları da suçlarının farkına varıyor
ancak herhangi bir yaptırım almadıkları için böyle bir durumun tekrar yaşanma olasılığı
vardır. Bu da restoranı maddi olarak zarara uğratacaktır. Restoran sahibi bundan sonraki
süreçte restoranını ve kasasını düzenli olarak kontrol etmeli gerekli disiplini sağlamalıdır.