RESTORAN SIRLARI İNCELEME

EĞİTİMDE AHLAK VE ETİK

SEDA BİNGÖL
190444005
 RESTORAN SIRLARI 10. SEZON BÖLÜM 5
https://www.youtube.com/watch?v=fNK03iGZbKA

ÖZET: Yemek Akademisi’ne yemek pişirme dersleri verilen bir okul ortamında sadece organik
maddeler kullanılarak insanların yemek istediği bütün yemekleri doğal olarak pişirilmesini
gösterilmektedir. Ancak işletmenin sahipleri dolap raflarında işlenmiş gıdalar bulmaktadırlar. Bu
sebeple de restoran sırlarına başvuru yapmışlardır. Yemek Akademisi şefleri dikkatle
incelenmektedirler. İnceleme yapıldığında Akademi için market alışverişine çıkan asistan işlenmiş
gıdalar alıp getiriyor ve geri kalan ücreti de şeflerden birisi cebine koymaktadır. Bunu yapan şef aynı
zamanda Yemek Akademisin de işletme sahibinin izni olmadan videolar çekerek insanlara kendisini
Büyük Şef olarak tanıtmaktadır. Akademi’ye bir grup öğrenci organik yemek yapmayı öğrenmek için
gelmişlerdir. Yine aynı şef tavukların nasıl pişirildiğini öğrencilere göstermesi gerekirken kendisi daha
önceden pişirip onlara getirmiştir. Öğrenciler toplandığında 2 kişilik bir kamera ekibi gelerek
tekrardan işletme sahibinin haberi olmadan video çekmektedir ve kendisini yine büyük şef olarak
tanıtmaktadır. Daha sonra ise ‘Büyük Şef’ yazılı önlükler getirerek gelen öğrencilere satış yaparak
para kazanmak istemiştir. Sonunda işletme sahibi bu görüntülere daha fazla dayanamayarak
Akademi’ye gidip şefi hareketlerini görmüştür. Hemen yanına çağırıp kayıtları ona izleterek neden
böyle bir şey yaptığını sormuş olup işten kovmuştur. İşlenmiş gıdalar alan asistanın da işine son
verilmiştir. Şef’in cevabı ise video çekerek ünlü olmayı sağlayıp Akademi’nin daha çok tanınacağını
dile getirmiştir. Fakat bu savunmalar işletme sahibi tarafından olumlu karşılanmamıştır.

1. ETİK DIŞI DAVRANIŞ: Organik maddeler kullanılması gerekirken Asistan tarafından işlenmiş
gıdaların Yemek Akademisi’ne alınmasıdır.

Etik Dışı Davranışı Gerçekleştiren Kişinin Savunması:

Asistanın işletme sahibine karşı kendisini savunurken kullandığı ifadeler:

İşletme Sahibi: Organik olmayan ürünleri okula getirdin neden yaptın bunu?

Asistan: Doğru olmadığını hissetmiş olsam da Şeflere doğru olup olmadığını sordum ve sorun olmaz
cevabını aldım.

İşletme Sahibi: Çok sinirliyim. Seninle o kadar eğitim yaptıktan sonra bunu yapmaman gerekirdi.

Asistan: Bana inanın. Özür dilerim bir daha böyle bir şey olmayacak. Lütfen beni işten kovmayın.

İşletme Sahibi: Biraz düşünmemiz gerekecek. Asistanın işten ayrılmasına karar verildi.

Etik Dışı Davranışın Sonucunda Ortaya Çıkan Durum:

Asistan defalarca özür dilemesine rağmen ve bir daha yapmayacağını söylemesine karşılık işletme
sahipleri kabul edemiyor. Bu durumda yaptığı davranış sonucu işten ayrılması gerçekleşiyor.
2. Etik Dışı Davranış: Şef’in işletme sahiplerinden izin almadan Yemek Akademisi’nde videolar
çekerek sosyal medya da paylaşmaktadır.

Etik Dışı Davranışı Gerçekleştiren Kişinin Savunması:

Şef’in işletme sahiplerine karşı kendisini savunurken kullandığı ifadeler:

İşletme Sahibi: Kendi videoların için izin almadan okulun imkanlarını kullanıyorsun. Film ekibi için
izin alınmadığı görülüyor. Bunu neden yaptın?

Şef: Aslında yer alıyorum. Bu beni yıldız yapıyor ve siz de benimle birlikte geliyorsunuz. Öyle değil
mi?

İşletme Sahibi: Şöhretini alıp ne istiyorsan yapabilirsin. Ama burası benim okulum. Markamıza
yaptığın zarardan haberin yok. Buraya çok emek verdim.

Şef: Bu beni kötü gösteriyor ama işletmene büyük bir hız kazandırdım.

İşletme Sahibi: Senden usandım. Seni dinlemek istemiyorum. Kovuldun!

Şef’in kendisine verilen savunma hakkı sırasında kullandığı ifadeler:

Şuan da herkesin bana kızgın olduğunu biliyorum ama aslında kendimi çok iyi hissediyorum. Çünkü
buradayım ve televizyona çıkıyorum. Eğer beni izleyenler varsa işte buradayım. Ben büyük şef beni
bulun.

Bu doğrultuda yukarıda bahsedilen iş yerinde çalışan kişiler tarafından gerçekleştirilen iki etik
dışı davranış “Öğretmenlik Meslek Etiği” dersi bağlamında;

● “Davranışın Yargılanması ile ilgili 6”,

● “Davranışın Ussallaştırılması ile ilgili 12” ve
● “Etik Karar Verme ile ilgili 7” olmak üzere toplam 25 ilke doğrultusunda analiz
edilmiştir.
1.ETİK DIŞI DAVRANIŞIN YARGILANMASI:

Bahsedilen etik dışı davranış yargılanırken, kendimizi işletme sahibi yerine getirerek mekanımızda bu
gibi olayların yaşanması sonucu veya meslektaş olarak aynı ortamda çalıştığımız zaman onun yerine
kendimizi koyarak genel bir davranış biçimine ulaşmaya çalışmalıyız.

Bu Doğru Mu?

Hayır doğru bir davranış değildir. Bu davranış kabul edildiği takdirde yalan, haksız kazanç işi devreye
girmektedir.

Bu Adil Mi?

Adil değildir. Tarafların ikisi de olumlu sonuç alamıyorsa birinden birisi haksız kazanç sağlıyor ise
adil olamaz. Yemek Akademisi’nde işletmenin isminin kötü anılmasına sebep olmak adil bir davranış
değildir.

Eğer biri zarar görecekse bu kim?

Zarar görecek kişi işletme sahibidir. Çünkü yıllarca emek verdikleri organik ürünlerden yapılan
yemekler bir an da işlenmiş gıdalardan yapılmış olarak anılacaktır. Bu durum da okul için oldukça
zarar verici bir durumdur.

Eğer verdiğiniz karar gazetelerin birinci sayfasında yer alsaydı kendinizi rahat hisseder
miydiniz?

Rahatsız hissedilecek bir durum ortada bulunmamaktadır. Eğer böyle bir durum yapılmış olsaydı belki
de diğer insanlar için de rehberlik özelliği de taşırdı.

Aileniz, çocuğunuz ya da akrabalarınıza bu durumu söyler miydiniz?

İşletme sahibi olarak bu durumu anlatırdım. Aile üyelerimin bu durumu bilmesi onlara uygun olmayan
davranışların görmelerini sağlayacaktır.

Olay nasıl kokuyor?

Şeflerin isimlerinin bu şekilde anılması onlar için oldukça kötü bir durum olup iş bulma saygınlıklarını
da kaybedebilirler. Meslekleri kötü biçim de etkilenecektir.

ÇIKARIM:

Asistanın ve Şef’in kurallara uygun olmadan hareket etmeleri hem kendileri için hem de işletme
açısından olumsuz etkilenmiştir. Fakat kaybeden taraf bu olumsuz hareketleri sergileyen kişiler
olmuştur.
 1. ETİK DIŞI DAVRANIŞIN USSALLAŞTIRILMASI :

Bahsedilen etik dışı davranış ussallaştırılırken (haklı gösterilirken) bu davranışı yapan kişinin
savunmasını dikkate alarak öncelikle aşağıdaki maddelerden hangilerinin davranışın
ussallaştırılmasında kullanıldığını belirleyiniz.

Yaklaşımın
Kullanılma
Durumu Yaklaşımın Kullandığını
Ussallaştırma Yaklaşımları
Gösteren İfade
Evet Hayı
r

1 Eğer gerekli ise etiktir + Asistanın işlenmiş gıdaları

almamasını bildiği halde şefler
söylediği için alması durumudur.

2 Sahte gereklilikler tuzağı + Sahte bir gereklilik yoktur.

3 Eğer yasal ve izin verilebilir ise + Yasal ve izin verilebilir durum

uygundur yoktur.

4 Bu işin bir parçası + Asistanın işlenmiş gıdaları

almamasını bildiği halde şefler
söylediği için alması durumudur.

5 Sonuçta herkesin yararı sağlanacak + Yemek okulunda doğal gıdaların

kullanılması ve işlenmiş gıdaların
okula konulması bir yarar
sağlamayacaktır.

6 Bunu sadece senin için yapıyorum + Kişiye özel yapma durumu

yoktur.

7 Sadece ateşe ateşle karşılık veriyorum + Karşılıklı durumlar asistanda

görülmemiştir.

8 Kimse zarar görmeyecek

9 Herkes aynı şeyi yapıyor

10 Kişisel olarak benim kazancım yoksa

tamam

11 Hak ettiğimi alamıyorum

12 Hala tarafsız olabilirim

ÖZELEŞTİRİ:
Kişinin yapılmamasını bildiği halde çalıştığı kuruma zarar verebileceğini halde davranışta bulunması
kötü bir durumdur ve bu hareket yapılmamalıdır.

1. ETİK DIŞI DAVRANIŞ HAKKINDA KARAR VERME:

Bahsedilen etik dışı davranış hakkında karar verirken, ilk olarak yapmamız gereken işletme
sahibinin yerine kendimizi koyarak hareket etmek olmalıdır. Ancak bu durumun başımıza
gelmesiyle biz doğru kararı verebiliriz.

1. Dur ve Düşün: Asistanın yaptığı davranışa karşılık işletme sahipleri oldukça fazla
sinirlenmişlerdir. Ama hemen karar vermeden önce sakinleşip düşünerek kararlarını ona göre
vermişlerdir.

2. Amaçların Tanımlanması: Karar vermeden önce ileriki süreçler göz önüne alınarak
sonuçlanmalıdır. Yemek Akademisi’nin asistanı işten kovması ileri ki süreçler düşünerek
verilen bir karar olmuştur.

3. Gerçekleri Bilmek: Yanlış olan durumu dikkatli olarak incelemeliyiz. Sonucun doğru
olmasını istiyorsak bunu yapmalıyız.

4. Seçenekler Geliştirmek: Doğru yargılarda bulunabilmek için birkaç seçenek sunarak sonuca
ulaşmalıyız.

5. Sonuçları Göz Önüne Almak: Etiğe uygun olmayan davranışlar yok sayılmalıdır. Örneğin
asistanın yaptığı davranış etik değildir. Bu sebeple de sonucu göz önüne alarak karar verilir.

6. Seçmek ve Karar Vermek: Sonuç olarak asistanın yaptığı davranış sonucu işten ayrılmasına
karar verilmiştir.

SONUÇ VE ÖNERİLER: En sonunda asistanın işine son verilmiştir. Bu durum asistanın ileride iş
bulma konusunda oldukça onu kötü etkileyecektir. Hem kendisine hem de yemek akademisine
olumsuz yönde sonuçlar ortaya çıkarmıştır. Yanlış olduğunu bildiği halde hareketi sergilemesi oldukça
işverenler için üzücü karşılanmıştır.
Öneriler kısmına gelirsek asistan sürekli olarak işverenlere bir daha yapmayacağını söylemiştir.
Yaptığı hareketin yanlış olduğunun o da farkındadır ve şefi bu şekilde istediği için yaptığını öne
sürmüştür. Bu durumda öneri olarak asistana bir şans daha verilebileceğini düşünüyorum. Çünkü biraz
emir kulu pozisyonunda olmuştur. Büyük bir uyarı yapılarak işten kovulmamasını isterdim.

2. ETİK DIŞI DAVRANIŞIN YARGILANMASI:

 Bahsedilen etik dışı davranış yargılanırken, kendimizi işletme sahibi yerine getirerek mekanımız
da bu gibi olayların yaşanması sonucu veya meslektaş olarak aynı ortamda çalıştığımız zaman
onun yerine kendimizi koyarak genel bir davranış biçimine ulaşmaya çalışmalıyız.

Bu Doğru Mu?

Doğru bir davranış değildir. Etik kurallarına uygun değildir.

Bu Adil Mi?

Adil değildir. Şef’in yaptığı hareket Yemek Akademisi’nin kötü anılmasına sebep olacaktır. Bu
durum işletmeyi oldukça kötü etkileyecektir.

Eğer Biri Zarar Görecekse Bu Kim?

Her iki tarafta zarar alır. Bir taraf mesleğini kaybederken diğer tarafında işletmesi büyük oranda
zarar görmüş olacaktır.

Eğer verdiğiniz karar gazetelerin birinci sayfasında yer alsaydı kendinizi rahat hisseder
miydiniz?
Rahatsız hissedilecek bir durum ortada bulunmamaktadır. Eğer böyle bir durum yapılmış olsaydı
belki de diğer insanlar için de rehberlik özelliği de taşırdı.

Aileniz, çocuğunuz ya da akrabalarınıza bunu söyler miydiniz?

Aile bireyleri ile paylaşıldığında pek tepki almasa da birey öğrenenlerin kendi hayatında önemli
bireyler olmasından dolayı bir utanç duyabilir.

Çıkarım:
Şef’in kuralları ihlal etmesi, izinsiz girişimlerde bulunulması etik olmayan bir davranıştır. Bu
durumda işletme de büyük zarara uğrayacaktır. Kötü davranışların işlenmesi sonucu da işine son
verilmesi gerekmektedir.

ETİK DIŞI DAVRANIŞIN USSALLAŞTIRILMASI: Bahsedilen etik dışı davranış

ussallaştırılırken (haklı gösterilirken) bu davranışı yapan kişinin savunmasını dikkate alarak öncelikle
aşağıdaki maddelerden hangilerinin davranışın ussallaştırılmasında kullanıldığını belirleyiniz.

Ussallaştırma Yaklaşımları Yaklaşımın Yaklaşımın Kullandığını

Kullanılma Gösteren İfade
Durumu

Evet Hayı
 r

Eğer gerekli ise + Şef yaptığı davranışı

etiktir olumlu sonuçların
doğuracağını
söylediği için gerekli
görmüştür.

Sahte gereklilikler
tuzağı

Eğer yasal ve izin + İşletme de izinsiz

verilebilir ise video çekilmesinin
uygundur izin verildiği halde
uygun bulunması.

Bu işin bir parçası + İşinin bir parçası

olduğunu
savunmamıştır.

Sonuçta herkesin + Video çekilmesi

yararı sağlanacak durumunda hem
yemek akademisinin
hem de şef için yarar
sağlanacağını
düşünmesi
durumunda ortaya
çıkmaktadır.

Bunu sadece senin

için yapıyorum

Sadece ateşe ateşle

karşılık veriyorum

Kimse zarar + Yaptığı hatalar

görmeyecek sonucu kimsenin
zarar görmeyeceği
davranışı hakimdir.

Herkes aynı şeyi + Böyle bir savunma

yapıyor yapmamıştır.

Kişisel olarak benim

kazancım yoksa
tamam

Hak ettiğimi + Böyle bir savunma

alamıyorum yapmamıştır.

Hala tarafsız
olabilirim
ÖZELEŞTİRİ:

Meslektaş olarak çalıştığımızda bu durumu gördüğüm zaman yapılan davranışın etik dışı olduğunu
mutlaka meslektaşıma söylerdim. Ne yapılıp yapılmaması gerektiğini tekrar hatırlatırdım. Eğer aynı
davranışları sergilemeye devam ettiği takdirde işletme sahibine haber vererek durumun düzelmesini
sağlardım.

2. ETİK DIŞI DAVRANIŞ HAKKINDA KARAR VERME:

1. Dur ve Düşün: Daha sakin olup çok boyutlu düşünülmelidir. Acele edilmeden sonuca
ulaşılmalıdır.

2. Amaçların Tanımlanması: İleride ki ihtiyaçları düşünerek hareket etmek gerekir. Fakat

Şef’in yaptığı hareketler sonucu işletme sahipleri hiç düşünmeden karar vermişlerdir.

3. Gerçekleri Bilmek: Kime ve neye inanacağımızı belirlemeliyiz. Patron zaten yaptığı

hareketler sonucu gerçekleri görerek karar vermiştir.

4. Seçenekler Geliştirmek: Bu durumda seçenek olarak işten ayrılmama durumu olabilir. Fakat
affedici davranışlar sergilemesi de gerekmektedir. Bizim olayımızda söz konusu olmamıştır.

5. Sonuçları Göz Önüne Almak: Verdiğimiz kararlar sonucunda bizim açımızdan olumlu sonuç
oluşup oluşmayacağını göz önünde bulundurmalıyız.

6. Seçmek ve Karar Vermek: Yapılan hata sonucu affedilme durumunu göz önüne
bulundurmak. Fakat Şef’in yaptığı büyük hatalar sonucu böyle bir durum düşünülmemiştir.

SONUÇ VE ÖNERİLER:
Şef Yemek Akademisi’ne birçok olumsuz davranışlar sergileyerek işten kovulma durumu oluşmuştur.
Video çekme konusunda izinsiz davranışlar da bulunması kendisini farklı bir kişilik olarak tanıtması
şaşırtıcı özellik oluşturmuştur. İşletme sahibinin bu olayı görmesi sonucuyla da işten atılması söz
konusu olmuştur.
Öneriler kısmına gelirsek kişinin sadece bir hata değil de birden fazla hata yapması sonucu affedilir
tarafı kalmamıştır. Özellikle sadece organik ürünlerin bulunduğu bu alan da yapılmaması gereken
hataları yaptığı için işten kovulmayı hak etmiştir.