‫بنام خدا‬

‫آموزش مدرهس ای‬

‫فص ‪ 11‬کتاب نظرهی اقتصادی دولت‬

‫‪1‬‬
‫کارایی تخصیصی‪ :‬کل منابعی که صرف آموزش می شود و‬
‫تقسیم آن بین دوره های مختلف و انواع مخارج‪.‬‬

‫کارایی تولیدی‪ :‬نحوه اداره مدرسه‬

‫ستانده را نمی توان سنجید به ویژه به لحاظ کیفی‬
‫تخمین تابع تولید دشوار است‪.‬‬
‫علیت را نمی توان اثبات کرد‪.‬‬
 ‫موضوعات رفتاری‪:‬‬
‫آیا همه والدین مصلحت فرزندان را در نظر می گیرند؟‬
‫بازارهای از دست رفته و قراردادهای ناکامل‪:‬‬
‫دشواری تعیین دقیق محصول و ناکامل بودن بازار تامین مالی آموزش‬
‫رقابت کامل‪:‬‬
‫آیا همه جای یک کشور و در شهر و روستا امکان ایجاد بازار رقابتی برای‬
‫دانش آموزان هست؟‬
‫الف‪ .‬عدالت افقی‪ .‬به اطالعات کامل برای کمک به انتخاب عقالنی و‬
‫قدرت برابر برای اجرای انتخاب ها مربوط می شود‪ :‬تفاوت اطالعات‬
‫والدین ثروتمند و فقیر‪ ،‬تنظیمگری درباره صالحیت حرفه ای معلمان و ‪...‬‬
‫‪.‬‬
‫ب‪ .‬عدالت عمودی‪ .‬تا چه حد آموزش می تواند یا باید موجب بازتوزیع از‬
‫ثروتمندان به فقیران شود‪.‬آیا پرداخت های انتقالی باد مختارانه باشد یا‬
‫اجباری؟‬
‫به دلیل مسائل مربوط به شکست بازار( اطالعات ناقص‪ ،‬قدرت نابرابر‪،‬‬
‫موضوعات رفتاری‪ ،‬قرارداد ناکامل‪ ،‬وجود اثرات بیرونی‪ ،‬و انحصارهای محلی)‬
‫نمی توان توجیه کرد( حداقل درباره آموزش ابتدایی)‬
‫آیا می توان بسته ای کارا و عدالت جویانه طراحی کرد که دولت عرصه‬
‫آموزش را تنظیم کند‪ ،‬یه صورت کلی یا جزئی یارانه بدهد و در عین حال‬
‫تولید در بخش خصوصی انجام شود؟‬
‫اختالف نظر درباره حد و حدود تنظیم گری‬
‫نگاه بازاری به مدرسه به دلیل نقص اطالعات والدین و عدم امکان تکرار‬
‫شوندگی فرصت آموزش گیرنده اشکال دارد‪.‬‬
‫آیا تخصیص و تامین مالی دولتی کارایی دارد و برابرتر است؟‬
‫میانگین ‪ 5.7‬درصد از تولید ناخالص داخلی را به آموزش‬ ‫کشورهای‬
‫( شامل آموزش مدرسه ای‪ 3.5‬درصد و آموزش عالی ‪ 1.3‬درصد)اختصاص‬
‫داده اند(‪.)2007‬‬
‫دانمارک و ایسلند و کره و آمریکا با ‪ 7‬درصد بیشترین( سرانه آمریکا ‪14000‬‬
‫دالر) و ایتالیا و اسلواکی با ‪ 4‬درصد کمترین‪ (.‬اسل‪.‬اکی حدود ‪ 3700‬دالر‬
‫سرانه)‪.‬‬
‫به لحاظ توزیع بریتانیا بیشترین هزینه را در آموزش در سطح مهد کودک‬
‫دارد‪.‬‬
 ‫به لحاظ نتایج این هزینه ها( موضوع کارایی) اختالف وجود دارد‪:‬‬
‫) همبستگی بین‬ ‫بر اساس نتایج آزمون ارزابی جهنی دانش آموزان(‬
‫مخارج آموزشی و نمرات بسیار ضعیف است‪:‬‬
‫‪ ‬عملکرد دانش آموزان آمریکا و انگلستان که باالتر از میانگین هزینه می‬
‫کنند در ریاضیات و علوم و درک مطلب ضعیف تر از بقیه است‪ .‬در مقابل‬
‫دانش آموزان فنالند که کمتر از میانگین هزینه می کند بهتر است‪.‬‬
‫از دیدگاه کارایی کالن استدالل های قوی برای افزایش سرمایه گذاری در‬
‫آموزش وجود دارد‪:‬‬
‫‪ ‬پیشرفت من آوری نیروی پیشران رشد کشورهاست که نیاز به نیروی‬
‫انسانی ماهر دارد‪.‬‬
‫‪ ‬تغییرات سریع است و باید مهارت ها را به سرعت روزآمد کرد‪.‬‬
‫‪ ‬با پیر شدن جمعیت و افزایش مخارج بازنشستگی باید بهره وری نیروی‬
‫انسانی را بیشتر کرد‪.‬‬
‫از دیدگاه کارایی سطح خرد این پرسش مطرح است که آیا از منابع تخصیص‬
‫داده شده به آموزش به نحو کارا استفاده می شود؟‬
‫در این جا با توجه به شاخص های بین المللی بحث روش های ایجاد کارایی‬
‫مانند افزایش رقابت مطرح می شود‪ .‬مانند‪:‬‬
‫‪ ‬کوپن تحصیل برای وارد کردن سازوکار بازار‬
‫‪ ‬ایده شبه بازار‪ :‬تامین مالی با دولت و ایجاد نیروهای بازار در نظام‬
‫دولتی(انتشار عملکرد امتحانات و انتشار جداول لیگ)‬
‫‪ ‬افزایش رقابت‬