Muharrem Ergin Dede Korkut Kitabı Metin-Sözlük TKAE 1964

TÜRK KÜLTÜRÜNÜ ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ
Seri : IV — Sayı : A 2
DEDE KORKUT KİTABI

M E T İN - SÖ ZLÜ K
Doç. Dr. MÜHAlUtEM ERGİN
A N K A R A Ü N İ V E R S İ T E S İ B A S I M E V İ 1964
Yayınlayan : Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Pk. 14, Çankaya - Ankara
Tel 12 06 56 - 17 73 47 Dizilip basıldığı yer : Ankara Üniversitesi Basımevi. 1964 Ankara
İ Ç İ N D E K İ L E R
Sayfa
Ön söz V - VI
Kısaltmalar .................................... .............................................. VI
METİN
1 - 166
(Mukaddime) 1 - 3
Dirse Çan Oğlı Buğaç Çan Boyı .......................................................... 3 - 14
Salur Kazanun İvi Yağmalanduğı B o y .................................................... 14 - 26
Kam Pürenün Oğh Bamsı Beyrek Boyı ................................................ 26 - 47
Kazan Big Oğh Uruz Bigün Tutsak Olduğı Boy ................................ 47 - ^1
Duha Koca Oğh Delü Dumrul Boyı ....... 61 - 68
Kanh Koca Oğh Kan T»rah Boyı .......................................................... 68 - 80
Kaillik Koca Oğh Yigenek Boyı ............................................................ 80 - 85
Basat Depegözi öldürdügi Boy ............................................................... 85 - 92
Begil Oğh Emrenün B o y ı 92 - 100
Uşun Koca Oğb Segrek Boyı .................................................................. 100 - 107
Salur Kazan Tutsak Ohtp Oğb Uruz Çıkarduğı Boy .......................... 108 — 116
İç Oğuza fa ş Oğuz ‘ Âşi Olup Beyrek Öldügi B o y ........................ 1 1 6 -1 2 1
Nüsha farkları 123 - 166
SÖZLÜK
169 217
Sözlük 169 - 217

D Ü Z E L T M E L E R
Sayfa-satır Yanlış Doğru
17 — 1 günlük günlik
21 — 37 köprüsi köprisi
22 — 2 kabzası kabiası
26 — 29 krkış kargış
28 — 20 mıdır mıdur
31 — 22 belen belen
31 — 23 ismi-i ’aâm ism-i a’?am
35 — 28 yilun yılun
44 — 14 altm altun
71 — 16 eteğime eteğime
120 — 19 düzeldi düzildi
120 — 27 işaret işarat
123 — 2 ha? ret haâret

ÖN SÖZ
Türk dilinin en güzel eserlerinden biri ve belki de birincisi olan Dede Korkut
Kitabı aynı zamanda Türk kültürünün temel eserlerinden biri ve belki de birinci
sidir. Bir kerre millî destan olarak, asırlarca içtimai muhayyileden süzüle süzüle
geldiği ve yaratıldığı için Türk millî dehasmın mahsulüdür. Sonra konu bakımından
baştan başa Türk İçtimaî ve millî bayatmm bir aynası durumundadır. Kısacası
yaratıcısı Türk Milleti, konusu Türk millî hayatıdır.
Dede Korkut Kitabı bugün elimizde olan bu metni ile Âzeri sahasının eseridir.
Fakat içindeki hikâyeler Türkiye’den Türkistan’a kadar bütün Türk ülkelerinde
eskiden beri yaygm bir şekilde ve canb olarak yaşamaktadır. Yani Dede Korkut
bütün Türk ülkelerinin, bütün Türk dünyasmm müşterek miUî kültür âbidesidir.
Onun içindir ki bu eser yalnız Azerbaycan’ı veya yalnız Türkiye’yi değü, bütün
Türklük âlemini millî kültür bakımından yakından ilgilendirmektedir.
Dede Korkut Kitabı destanî Oğuz hikâyeleri mecmuasıdır. Çok önce teşekkül
eden ve asırlarca Türkleıin arasmda yaşayıp gelişen bu destanlar nihayet 15. asrm
sonlan ile 16. asrm başlarmda yazıya geçirilmiş ve elimizdeki metin meydana
gelmiştir. Eserin biri Dresden’de, öbürü Vatikan’da olmak üzere iki yazması vardır.
Dresden nüshası 12, Vatikan nüshası 6 hikâyeyi içine almaktadır.
Biz Dede Korkut Kitabı üzerindeki çabşmalanmızı bundan önce iki cilt halin
de yayınlamıştık. Türk Dü Kurumu yayınlan arasmda çıkan bu iki kitabm birincisi
giriş, metin ve faksimile, İkincisi de indeks ve gramer bölümlerini içine almaktadır
(bk. Muharrem Ergin, Dede Korkut Kitabı I, Giriş-Metin-Faksimile, Ankara, 1958
ve Dede Korkut Kitabı f f , tndeks-Gramer, Ankara, 1963). 1950’de yaymlanan ve
metin kısmını içine alan birinci cilt hemen tükenmişti. Dolayısiyle bu cildin en çok
kullanılan ve ihtiyaç duyulan metin kısmını yeniden basmak büyük bir zaruret
halme gelmiş bulunuyordu. İşte şimdi bu zarureti karşılamak için Dede Korkut
metnini yeniden yayınlıyoruz. Bu baskıda gerekli bazı düzeltmeler yapıldığı gibi,
nüsha farkları da sayfa altlarından abnarak metnin sonuna toplanmış, böylece hem
iç hem şekil bakımından daha gelişmiş bir Dede Korkut metni verilmiştir. Aynca
ikinci bölüm halinde Dede Korkut’un bütün kelime kadrosunu içine alan tam bir
sözlüğü de esere konulmuştur.
îlk baskısında da belirttiğimiz gibi, metin bölümünde Dede Korkut Kitabının
edisiyon kritiği verilmiştir. Metni ortaya korken Dresden nüshası esas abnnuş, Va
tikan nüshası da yardımcı nüsha olarak kullamlnuştır. Metin esas olarak Drcsdcn
nüshasımn sayfa ve satır numaralarma göre tesbit edilmiş, Vatikan nüshasmm
sayfa ve satır numaralan da yerli yerine konmuştur. Gerek metnin, gerek nüsha
farklannm yamna konan numaralar Dresden (D) ve Vatikan (V) nüshalannm say
fa numaralandır. Bunlardan D nüshasımn sayfa numaralan, tabii, metin içindeki
1. satırlann hizasına konmuş, V nüshasımn sayfa başlan ise metin içine ve V sayfa
numaralan hizasına konmuş olan dik çizgilerle işaretlenmiştir. Metin içindeki numa
ralar Dresden nüshasımn satır numaralandır ve nüsbanm her sayfası 13 satır olduğu
için hep l ’den 13’e kadar devam edip gitmektedir. Nüsha farklan da bu esasa, yani
13 satırlık Dresden nüshası sayfalarma göre tertip edilmiştir. Böylece 13 satırbk
guruplara aynlan nüsha farklarmda sayfa başlanndan başka bir de hikâye başbk-
lannm bulunduğu yerlerde satır başı yapılmıştır. Dresden nüshasmda olmayıp da
metne Vatikan nüshasmdan veya karşılaştırma yolu ile dışandan alman kebmeler
metin içinde italik harflerle dizilmiştir.
Muharrem ERGİN
K I S A L T M A L A R
D Dresden nüshası
V Vatikan nüshası
ar. Arapça
f. Farsça
k. a. kişi adı
y. a. yer adı
METÎN
BİSMt’LLAHt’ R-RAHMÂNt’ R-RAHÎM D2V2
ve bibi nesta'bı
? Resul ‘ aleybi’s-selâm zamanına yakın Bayat boymdan Kor

kut Ata ? dirler bir er kopdı. Oğuzun ol kişi tamam bUiçisi-y-idi. Ne
dir-ise ? olur-idi. Cayıbdan diirlü söyler-idi. Çak Ta'âla anun
könline» ilbam ider-idi. Çorkut Ata ayıtdı: Ahır zamanda hanlık girü?
Çayıya dege, kimsene ellerinden almaya, ahır zaman olup kıyamat«
kopmça. Bu didügi 'Oşman nesUdür, işde sürilüp gide yonr.? Ye dahi
niçe buna benzer söz söyledi. Korkut Ata Oğuz kavnunun * müşkülini
hail ider-idi. Her ne iş olsa Korkut Ataya » tamşmaymça işlemezler-idi.
Her ne ki buyursa kabul iderler-idi. >o Sözin tutup tamam iderler-idi.
Dede Korkut şoylanuş:» AUab Allab dimeyinçe işler onmaz, kâ
dir Tafin virmeyinçe er bayımaz. ı? Ezelden yazıbnasa kul başma kaia
gelmez, ecel va'de irmeyinçe? kimse ölmez. Ölen adam dirilmez, çıhan d3
can girü gelmez. Bir yigidün ? har» tağ yumrusmça mab olsa yığar di
rer taleb eyler, nasibinden? artuğın yiye bilmez. Urlaşuban şular taşsa
defiiz tolmaz. Tekebbürlik» eyleyeni Tann sevmez, könlin yüce tutan
erde devlet olmaz. ? Yad oğub şahlamağ-ile oğul olmaz, böjniyende
şalur gider, ? gördüm dimez. Kül depeçük |olmaz, güyegü oğul olmaz. V3
Kara eşek başma uyan ? ursafi katır olmaz, haravaşa ton geyürsen
hadın olmaz.» Yapa yapa karlar yağsa yaza halmaz, yapağulu gökçe
çemen güze » kalmaz. Eski panbuh biz olmaz, harı düşmen dost olmaz. ?»
Çara haça hıy?»aymça yol almmaz, hara polad öz falıcı çalmaymça»
hanm dönmez, er malma hıymaymça adı çıhmaz^ Kız-anadan görme-
yinçe » öğüt almaz, oğul atadan görmejdnçe şufra çekmez. Oğul ?? ata-
nufi yetüridür, iki gözinüfi biridür. Devletlü oğul ? hapsa ocağmufi D4
közidür. Oğul dahi neylesünbaba ölüp? mal halmasa. Baba mabndan
ne fâ’ ide başda devlet olmasa. Devlet?süz şerrinden Allah şahlasun
hanum sizi.
Dede Korhut »bir dahi şoylamış: Sarp yonr-iken haiıbh ata
nâmerd yiğit? bine bilmez, bininçe binmese yig. Çalup keser öz h?l>cı
muhanneticr « çabnça çalmasa yig. Çala bUen yiğide oh-ile hıbçdan bir
çomah 7 yig. Konuğı gelmeyen hara ivler yıhılsa yig. At yimeyen acı
otlar * bitinçe bitmese yig. Adam içmez acı şular şızınça şızmasa yig.
DEDE KORKUT KİTABİ
9 Ata adım yontmayan hoyrad oğul ata bilinden ininçe inmese yig, »
ana rahmine düşinçe toğmasa yig. Ata adm yondanda devletlü » oğul
yig. Yalan söz bu dünyede olmça olmasa yig.» Girçeklerün üç otuz
on yaşmı toldursa yig. Üç otuz » on yaşunuz tolsun, Hak size yaman
D5 getürmesün, devletünüz > pâyende olsun hanum hey.
V4 Dede Korkut | bîr dafıı şoylamış, görelüm » hanum ne şoylamış:
Gitdükde yirün otlaklann geyik bUür. 3 Gögez yirler çemenlerin kulan
bilür. Ayru aynı yollar izin deve bilür.» Yidi dere kohularm dükü bilür.
Dünle karvan köçdügin turgay» bilür. Oğul kimden olduğm ana bilür.
Erün ağınn yiynisin » at bUür. Ağır yükler zahmetin katır bilür. Ne
yirde sızılar var-ise 2 çeken bilür. Gafil başun ağnsm beyni bilür. Kol
ça kopuz * götürüp ilden ile bigden bige ozan gezer. Er cömerdin er
nâkesin 9 ozan bilür. lleyünüzde çalup aydan ozan olsun. Azup » gelen
kaiayı Tann şavsun hunum hey.
Dede Korkut gin e» şoylamış, görelüm hanum ne şoylamış: Ağız
açup öger 1» olsam üstümüzde Tann görklü. Tann dostı din serveri »
Muhammed görklü. Muhammedün şağ yanmda namaz kdan Ebü
D6 Bekir Şıddık görklü. > Ahır şıpara başıdur 'amme görklü. Hecesinleyin
düz okmsa» yâsin görklü. Kıbç çaldı din açdı şâh-ı merdan 'Ali
»görklü. 'Alinüû oğullan Peygamber nevâleleri Kerbela yazısmda»
yezidiler elinde şehid oldı Hasan-ile Hüseyin iki kardaş» bile görklü.
Yazdup düzilüp gökdeu indi Taûn ‘ ilmi K ur’an» görklü. 01 Kur'am
yazdı düzdi ‘ ulemâlar ögreninçe küydi 2 piçdi ‘ âUmler serveri ‘ Oşman
■Âffan oğb görklü. Alçak * yirde yapılupdur Tanrı ivi Mekke görklü.
01 Mekkeye şağ 9 varsa esen gelse şıdkı bütün hacı görklü. Şağış»
güninde ayna görklü. Ayna güni'okıyanda kutbe görklü. K ulak»
urup dinleyende ümmet görklü. Minarada banlayauda fakı görklü.»
Dizin basup oturanda hulal görklü. Dulumından a^rsa baba»
D7 görklü. Ağ südin toya emzürse ana görklü. Yanaşup 1 yola girende
kara buğur görklü. Sevgülü kardaş görklü. Yanal ala» iv yamnda
dikilse gerdek görklü, uzunça tenefi görklü. O ğul» görklü. Kamusma
benzemedi cümle ‘ âlemleri yaradan Allah Tann» görklü. 01 ögdügüm
yüce Tann dost oluban meded» irsiin huuum hey.
Dede ICorfcut dilinden ozan aydur: Çanlar dört dürlUdür. » Birisi
şolduran şopdur. Birisi tolduran topdur. Birisi ivün 2 tayağıdur. Birisi
niçe söyler-isen bayağıdur. Ozan ivün tayağı * oldur ki yazıdan yaban
dan ive bir konuk gelse, er adam iyde olmasa, 9 ol anı yidürür içürür
ağırlar ‘ azizler göuderür. 01 'Ayişe Fâtıma » şoyıdur hunum. Anuû
METİN
bebekleri yetsün. Ocağuna bunçılayın 'a v ra t» gelsün. Geldük ol-kim

şolduran şopdur: Şabadança?? yirinden örü turur, ebn yüzin yumadm
tohuz bazlammaç ilen ?? bir külek yoğurd gözler, toymça tıha başa yir,
elin bögrine ? urur aydur: Bu ivi harab olası ere varaldan berü? da^ı
harnum toymadı, yüzüm gülmedi, ayağum paşmah yüzüm? yaşmah
görmedi dir, ah nola-y-idi, bu öle-y-idi, birine da^ı » vara-y-idüm, V3
umanımdan yahşi uyar ola-y-idi dir. Anuîi kibi?nün hanum bebekleri
yetmesün. Ocağuna bunçılaym 'avrat gelmesün.« Geldük ol kim tol-
duran topdur: Depidinçe yirinden örü ? turdı, elin yüzin yumadm oba-
nuü ol uçmdan » bu uçma bu uçından ol uçma çarpışdurdı, hov hovladı
din» dinledi, öyledençe gezdi; öyleden sonra ivine geldi,»> gördi-kim
oğn köpek yike tana ivini birbirine hatmış,» tavuk kümesine şığır
tamına dönmiş; h<>»Ş»îarına çağırur ki » fa^ Zeliha, Zübeyde, Ürüveyde,
Çan Kız, Çan Paşa, Ayna Melek, >?Kutlu Melek ölmeğe yitmeğe gitmemiş-
idüm, yataçah yirüm gine bu harab? olası-y-idi, nola-y-idi benüm
ivüme bir lahza baha-y-idüfiüz, henşı hahh? ? Tanrı bahh? diyü söyler.
Bunun kibinün hanum bebekleri yetmesün. ? Ocağuna bunun kibi 'av
rat gelmesün. Geldük ol-kim» niçe söyler-isen bayağıdur: öte yazıdan
yabandan? bir udlu hemıhgelse, er adam ivde olsa, ana dise ki:
etmek getür yiyelüm, bu da yisiin dise, pişmiş etmeğim bahâsı olmaz »
yimek gerekdür; 'avrat aydur: Neyleyeyim, bu yılplaçak ivde un y o h »
elek yoh, deve değirmeninden gelmedi dir; ne gelür-ise benüm şağrı-
ma » gelsün diyü ebn götine urur, yönin anam şağnsm erine ı» dön
dürür; bili söyler-isen birisini hoi^ıuaT^» crün sözini h »leğ»?e" hoy-
maz. 01 Nuh Peyğamberün eşeği aşbdur. Andan dahi sizi» h<mum
Allah şahlasun, ocağunuza bunçılaym 'avrat gelmesün.
?? DİRSE ÇAN OC^LI BUĞAÇ HAN BOYINI

BEYÂN ÎD E R ı HANUM HEY DIO
Bir gün Kam Ğan |oğb Han Bajoudır yirinden turmış-idi. ? ŞâmI gün- V6
lügi yir yüzine dikdürmiş-idi. Ala şayvam gök? yüzine aşanmış-idi.
Bin yirde ipek habçası döşenmiş-idi.» Hanlar ham Çan Baymdır yılda
bir kerre toy idüp Oğuz ? biglerin honnUar-idi. Gine toy idüp atdan ayğır
deveden » buğra boyundan hoç hıtdunmş-idi. Bir jrire ağ otağ bir yire ?
fazıl otağ bir yire hor» otağ h>»^durmış-idi. Kimün k i» oğb fazı yoh
hara otağa hondurun, hara kiçe altma » döşen, kara hoyun yahnısmdan
önine getürün, yir-ise yisün?® yimez-ise tursun gitsün dimiş-idi. Oğb
DEDE KORKUT KİTABI
olanı a ğ » otağa kızı olanı kızıl otağa kondurun, oğ lı» kızı olmayanı
Allah Ta'âla karğayupdur, biz da^ı karğaruz?? bellü bilsün dimiş idi.
*>11 Oğuz bigleri bir bir gelüp yığnak ? olmağa başladı.
Meğer Dirse Çan dirler-idi bir bigün oğb? kızı yoğ-idi.
Şoylamış, görelüm hanum ne şoylaımş:
Şalkum? şalkum tan yilleri esdüginde
Şakallu bozaç turgay sayr»adukda
Şakab uzun tat ori banladukda
Bidevi atlar issini? görüp 'okradukda
Aklu karalu seçilen çağda
Göksi gözel kaba ® tağlara gün değende
Big yiğitler cilasunlar birbirine koyulan çağdâ
7alar şabah' Dirse Çan kalkubam yirinden örü turup kırk yiğidin»
boyma alup Bayındır Hanun şohbetine gelür-idi.
Baymdır Çanun » yiğitleri Dirse Çam karşuladılar. Getürüp kara
otağa kondurdılar. ?o Kara kiçe altma döşediler. Kara koyım ..yahnı-
smdan önine getürdiler.» Bayındır Çandan buyuruk böyledür hunum
didiler. Dirse Han ?? aydur: Baymdır Çan benüm ne eksükligüm gördi,
kıbcumdan mı gördi, >? şuframdan mı gördi, benden alçak kişileri ağ
D12 otağa kızıl? otağa kondurdı, bönüm suçum ne oldı-kim kara otağa
kondurdı? didi. Ayıtdılar: Hanum bu gün Baymdır Çandan buyruk
şöyle?dür kim oğb kızı olmayanı Tanrı Ta'âla karğayupdur biz dahi»
V7 karğaruz dimişdür didiler. Dirse Çan |yirinden örü turdı, ? aydur:
Kalkubam yigitlerüm yirünüzden örü turun, bu karayıp bana ?
ya bendendür ya h??t»udandur didi.
Dirse Çan ivine geldi. ? Çağırup hatunma şoylar, görelüm hanum
ne şoylar:
Şoylama
» Aydur:
Berü gelgil başum bahtı ivüm tahtı
îvden çıkup yonyanda» selvi boylum
Topuğmda sarmaşanda kara şaçlum
Kurdu ?“ yaya benzer çatma kaşlum
Koşa bâdem şığmayan tar ağızlum
Güz ?? almasına benzer al yanaklum
Kavunum viregüm düvlegüm
Görür misin?? neler oldı
METİN
Kalkubam Huu Bayındır yirinden turmış, bir y ire» ağ otağ bir yire
kızd otağ bir yire kara otağ dikdürmiş, > oğuUuyı ağ otağa kızluyı kızıl DI3
otağa oğb kızı» olmayanı kara otağa houdurun, kara kiçe altma döşen,
kara koyun » yahmsmdan önine getürün, yir-ise yisün, yimez-ise tursun»
gitsün, anun kim oğb kızı olmaya Tann Ta'âla anı» karğayupdur biz
dahi karganız dimiş. Ben vançak gelübeni karşuladdar» kara otağa
kondurddar, kara kiçe altuma döşedUer, kara koyun» yahmsından
önüme getürdiler, oğU h»2i olmayam Tafin* Ta'âla karğayupdur biz
dahi karğamz bellü bilgil didder. Secden mi’ dür benden midür,' Tann
Ta'âla bize bir batman oğul virmez\edendüri« didi, şoyladı:
Şoylama
Aydur:
Han kızı yirümden turayım nu
» Yakan-ile boğazundan tutaym mı
Çaba ökçem altma şalayın mı
Kara polat»» öz kdıcum elüme alaym mı
Öz gevdenden başum keseyin mi
Can»» tatlusm sana bildüreyinıni
Alça kanun yir yüzine dökeyin mi
Han 1 kızı sebebi nedür digil mana D14
Katı kaiab iderem şimdi sana
» didi.
Dirse Hanun hatum şoylamış, görelüm ne şoylamış, » aydur: V8
Hay Dirse Han, bana kazab itme, incinüp acı sözler » söyleme, yirün
den örü turğıl, ala çadıran yir yüzine » dikdürgil, atdan ayğır deveden
buğra koyundan koç öldürgil,» tç Oğuzun fa ş Oğuzun biglerin üstü
ne yığnak itgil, » aç görsen toyurğıl, yalmçak görsen tonatğıl, borçluyı «
borçmdan kurtarğıl, depe kibi et yığ göl kibi kımız şağdur, 9 ulu toy eyle,
bâcet dile, ola kim bir ağzı du'âlmun alkışı-y-ile Tanrı bize bir bat
man 'ayal vire didi.
Dirse 11 H»»» dişi ehlinim sözi-y-ile ulu toy eyledi, bâcet ı» diledi.
Atdan ayğır deveden buğra koyundan koç kırdurdı. » İç Oğuz fa ş
Oğuz biglerin üstine yığnak itdi. Aç ı görse toyurdı. Yalın görse tonatdı. D15
Borçluyı borçmdan» kurtardı. Depe kibi et yığdı göl kibi kımız sağ-
durdı.» El götürdiler bâcet dilediler. Bir ağzı du' âlmun alkışı-y*ile»
Allah Ta'âla bir ' ayal virdi: hâmile oldı, bir niçe» müddetden
soSra bir oğlan toğurdı. Oğlançuğım dayalara « virdi şaklatdı. At ayağı
DEDE KORKUT KİTABI
külük ozan dili çevük olur. ^ Eyegülü ulalur kapurğalu böyür. Oğlan
on biş yaşına » girdi. Oğlannn babası Bayındır Çanun ordusma kanş-
dı.
» Meğer Baymdır Çanun bir buğası var-idi, bir dahi
buğrası ?» var-idi. 01 buğa h»t? buynuz ursa un kibi ügidür-idi. >?
Bir yazm bir güzin buğa-y-ile buğrayı şavaşdururlar-idi, Baymdır ??
Çan kaim Oğuz bigleri-y-ile tamaşaya bakar-idi, teferrüc ider-idi.
13 Meğer sultanum, gine yazm buğayı saraydan çıkardılar. Üç
D16 kişi sağ ı yanmdan üç kişi sol yanmdan demür zencir-ile buğayı tut-
V9 mışlar ? idi. |Gelüp meydan ortasmda koyu virdiler. Meğer sultanum,
Dirse? Çanun oğlançuğı üç dahi ordu uşağı meydanda aşuk» oynar-
lar-idi. Buğayı koyu virdiler, oğlançuklara kaç didiler. ? 01 üç oğlan
haçdı. Dirse Çanuû oğlançuğı kaçmadı, * ağ meydanun ortasmda
bahdı turdı. Buğa dahi oğlana ? sürdi geldi. Diledi ki oğlam belâk hda-y-
idi. Oğlan» yumruğı-y-üe buğanun abıma faya tutup çaldı, buğa götin
götin » gitdi. Buğa oğlana sürdi girü geldi. Oğlan yine buğanun ı® abıma
yumruğı-y-ile hatı urdı. Oğlan bu hatla buğanun abuua » yumruğmı
tayadı, sürdi meydanun başma çıhardı.» Buğa-y-ile oğlan bir hamle
çekişdiler. İki talusmun üstine ?? buğanun köpük turdı. Ne oğlan yener,
D17 ne buğa yener. Oğlan fikr eyledi, ı aydur: Bir tama direk ururlar, ol
tama tayah olur, ben? bunun alnma niye tayah olurm turunu didi.
Oğlan ’ buğanun alnmdan yumruğm giderdi, yobndan şavuldı. * Buğa
ayağ üstine turamadı, düşdi tepesinün üstine ? yıhddı. Oğlan pıçağma
el urdı, buğanun başmı kesdi.« Oğuz bigleri gelüp oğlan üstine yığnah
oldılar, 7 tahsin didiler. Dedem Korhut gelsün bu oğlana ad h<?sun,»
bilesinçe alup babasma varsun, babasmdan oğlana biglik» istesün,
taht ab virsün didiler.
Çağırdılar Dedem Çorhut ı® gelür oldı. Oğlanı alup babasma
vardı. Dede Çorhut» oğlanun babasma şoylamış, görelüm hmtum ne
şoylamış:
VlO » Aydur :
Hey Dirse Çan biglik virgil hu oğlana
Taht virgil ı? erdemlüdür
Boym uzun bidevi at virgil hu oğlana
D18 Biner olsun * hünerlüdür
Ağayıldan tümen h »y » » virgil bu oğlana
Şişbk ? olsun erdemlüdür
Kaytabandan fazıl deve virgil bu oğlana
METİN
» Yüklet olsun hünerlüdür

Altun başlu ban iv virgil» bu oğlana
Kölge olsun erdemlüdür
Çigni kuşlu cübbe » ton virgil bu oğlana
Geyer olsun hünerlüdür
Bayındır Hunun * ağ meydanında bu oğlan cenk itmişdür, bir buğa
öldürmiş » senün oğlun, adı Buğaç olsun, admı ben virdüm * yaşmı
Allab virsün didi, Dirse ]Han oğlana bigbk ® virdi, ta^t virdi.
Oğlan tahta çıkdı, babasmun » kırk yiğidin anmaz oldı. 01 kırk
yiğit hased eylediler, birbirine» söylediler: Gelün oğlanı babasma
kovlayalum, ola kim öldüre,» gine bizüm 'izzetümüz hörmetümüz
anun babası yanmda h®? olu artuk» ola didiler.
Vardı bu kırk yigidüiİ yigirmisi bir yana * yigirmisi dahi bir yana D19
oldı. Evvel yigirmisi vardı, Dirse Huna» bu huberi getürdi, aydur:
Görür misin Dirse Çan neler oldı, »yanmasun yarçımasun, senün
oğlun kür kopdı erçel kopdı,» kırk yiğidin boyma aldı, kabn Oğuzun
üstine yonyış » itdi, ne yirde gözel kopdı-y-ise çeküp aldı, ağ şakallu «
kocanun ağzm sögdi, ağ pürçeklü kannun südin tartdı, » akan tun
şulardan huber kiçe, arkun yatan Ala f ağdan * teber aşa, hunlar hum v il
Baymdıra huber vara, Dirse Hanun oğlı ® böyle bid'at işlemiş diyeler,
gezdügünden öldüğün yig ola, <® Baymdır Hun seni çağıra, sana katı
kazab eyleye, böyle oğu l» senün nene gerek, böyle oğul olmakdan
olmamak yigdür, öldürsene » didiler. Dirse Hun varun getürün öldü
reyim did i.» Böyle digeç hunum ol nâmerdlerün yigirmisi dahi çıka
geldi 1 ve bir kov anlar dahi getürdiler. Aydur: Çalkubam Dirse Çan D20
senün» oğlun yirinden örü tardı, göksi gözel kaba tağa ava» çıkdı, sen
var iken av avladı kuş kuşladı anasmun» yanına alup geldi, al şarabuü
itişinden aldı içdi,» anası-y-ile şohbet eyledi, atasma kaşd eyledi, senüfi «
oğlufi kür kopdı erçel hopdı» arkun yatan A la » fağdan huber kiçe,
hunlar hum Baymdıra huber vara, Dirse* Çanufi oğb böyle bid'at
eylemiş diyeler, seni çağırdalar, * Bayındır Çanun katmda safia kazab
ola, böyle oğul nefie» gerek, öldürsefie didiler. Dirse Çan aydur:
Varufi getürüfi» öldüreyim, böyle oğul mafia gerekmez didi. Dirse
Hanufi 1» nökerleri aydur: Biz senüfi oğlufii niçe getürelüm, senüfi»
oğlüfi bizüm sözümüz almaz, bizüm sözümüz-ile gelmez, kalkubam
yirüfiden ı örü turğıl, yigitlerüfi ohşağıl |boyufia alğd, oğlufia uğrağıl,» D21V12
yanufia alup ava çıkğıl, kuş uçurup av avlayup oğlufii» ohlayup öldüre
DEDE KORKUT KİTABI
görgil, eger böyle öldürmez-isen bir dürlü » da^ı öldürimezsin bellü bil
gil didiler.
Şoylama
Şalkum şalkum? tan yilleri esdüginde
Şakallu bozaç turgay sayradukda
« Bidevi atlar issin görüp 'okradukda
Şakalı uzun ’ tat eri banladukda
Aklu karalu seçilen çağda
Kabn » Oğuzun gebni kızı bezenen çağda
Göksi gözel kaba tağlara » gün değende
Big yiğitler cilasunlar birbirine koyulan çağda
10 alar şabah Dirse Çan yirinden örü turdı. Oğlançuğm » yanma alup
hırh yiğidin boyma şaldı, ava çıkdı.
Av 1? avladılar, kuş kuşladılar. 01 h?tk nâmerdüü bir haçı oğlanun »
D22 yanma geldi, aydur: Baban didi geyikleri hovsun getürsün ı benüm
önümde depelesün, oğlumun at segirdişin faLç ? çabşm oh atışm göre
yim, sevineyim hıvanayım ? güveneyim didi didiler. Oğlandur ne bilsün,
geyigi * hovat-idi getürür-idi babasmun öninde sinirler-idi. ? Babam at
segirdişüme bahsun fat'ansun, oh atışuma bahsun <> güvensün, h?Bç
çabşuma bahsun sevinsün dir-idi. 01 nâmerdler aydurlar: Dirse
Han görür misin oğlanı, yazıda * yabanda geyigi hovar senün öfiüne
getürür, geyige atar-iken » oh*ile seni urur öldürür, oğlun seni öldür
medin sen 10 oğlum öldüri görgil didiler.
Oğlan geyigi hovar-iken » babasmun öninden gelüp gider-idi. Dirse
Ç a n » Kothut sinirlü hatı yaym ebne aldı. Üzengüye halh»P “ hatı
D23 çekdi, uz atdı, oğlanı iki talusmun arasmda ı urup çahdı, yıhdı. Oh
tohmdı, alça hanı şorladı? hoym toldı, bidevi atmun boynm h»Çah'
ladı yire düşdi. ? Dirse Çan istedi kim oğlançuğmun üstine gürleyüp |
V13 » düşe-y-idi. 01 fath nâmerd h»ı»adı. Atmun cılavısm? döndürdi,
ordusma gelür oldı.
Dirse Çanun « hatum oğlançuğumun ük avıdur diyü atdan ayğır ?
deveden buğra hoy»»dan hoÇ fardurdı, hanlu Oğuz biglerin * toy-
layayım didi. Yumurlanup yirinden örü turdı, fath mce » faz? boyma
aldı, Dirse Hana harşu vardı. Kapah *o haldurdı Dirse Çanun yüzine
bahdı. Şağ-üen şobna göz » gezdürdi, oğlançuğım görmedi. Kara bağn
şarşıldı, 1? düm yüreği oynadı, hara hıyma gözleri han yaş toldı.» Ça-
ğırup Dirse Çana soylar, görelüm hanum ne şoylar :
METtN
> Berü gelgil başum bahtı ivüm tahtı 2)24

Han babamun güyegüsi
» Çadm anamun sevgüsi
Atâm anam virdügi
C5z açuban» gördüğüm
Köfıül virüp sevdügüm
A Dirse H«®
Çalkubanı» yiründen örü turdun
Yilisi kura kaldık atun butun» bindün
Cöksi gözel kaba tağa ava çıkdun
iki vardun « bir gelürsin yavnm kanı
Çaranu dünde bulduğum oğ u l» kam
Çıksun benüm görür gözüm a Dirse Hun yaman segrir
* Kesilsün oğlan emen süd tamarum yaman sızlar
9 Şaru yılan şokmadm ağça tenüm kuİkup şişer
Yalunuzça ı® oğul görinmez bağrum yanar
Çuru kuru çaylara şu şaldum
» Çara tonlu dervişlere nefirler virdüm
Aç görsem toyurdum ,» yabnçak görsem tonatdum
Depe kibi | et yığdum, göl kibi » kımız sağurdum V14
Dilek ile bir oğul güç-ile buldum
Yalunuz ı oğul huberin a Dirse Hun digil mana 2)25
Çarşu yatan Ala fağd an » bir oğul uçurdun-isc digil mana
Çam m akan yüğrük» şudan bir oğul akıtdun-ise digil mana
Aşlan-ile kaplana » bir oğul yidürdün-ise digil mana
Çara tonlu azğun dinlü» kâfirlere bir oğul aldurdun-ise digil
mana
Han babam un« katma ben varayım
Ağır huzine bol leşker alaym
Azğun 2 dinlü kâfire ben varayım
Paralanup kaidık atumdan inmeyinçe
* Yinüm-ile alça kanum silmeyinçe
Ç ol bud olup yir üstine ® düşmeyinçe
Yalunuz oğul yollanndan dönmeyeyim
Yalunuz oğul'® huberin a Dirse Hun digil mana
Çara başum kurban olsun » bu gün sana
didi, zânlık eyledi ağladı. Böyle digeç» Dirse Hun hutunma cavab
virınedi, ol kırk n âm erd» karşu geldi, aydur: Oğlun şağdur esendür,
10 DEDE KORKUT KİTABI
D26 avdadur, >bu gün yarm kanda ise gelür, korkma kayurma, big ser-
hoşdur? cavab viremez didiler.
Dirse Çanun hatum kayıtdı girü? döndi. Katlanımadı, kırk
ince kızı boyma aldı, bidevi ata binüp * oğlançuğm isteyü gitdi. Kışda
yazda kan buzı ? erinmeyen Kazdık Tağma geldi çıkdı. Alçakdan yüce
yİTİereO çapup çıkdı. Baksa görse bir derenim içine karga kuzgun?
iner çıkar, konar halkar. Bidevi atm ökçeledi, ol tarafa * yondı.
Meğer sulfanum, oğlan ol arada yıkılnuş-idi.» Karga kuzgun kan
V15 görüp oğlanun üstine konmak ister-idi.» Oğlanun iki kelbçügezi { var
idi, kargayı kuzğum kovar-idi » kondurmaz-idi. Oğlan anda yıkıldukda
boz atlu Çıiır oğlana» ha^ır oldı, üç katla yarasm eli-y-de şığadı,
sana bu yaradan ?? korhma oğlan ölüm yokdur tağ çiçeği anan südi-y-de
D27 senün? yarana melbemdür didi, ğayıb oldı. Oğlanun anası? oğlanun
üstine çapup çıka gddi. Baksa görse oğlançuğı? alça kana bulaşmış
yatur. Çağıruban oğlançuğma şoylar, * görelüm h a»»»? »e şoylar :
A y d u r:
Çara kıyma gözlenin uyhu almış açğd ahi

? On igiçe sünüçügün ören olmış yığşur ahi
Tafin viren« tatlu canufi seyranda imiş anıt ahi
ö z gevdefide canufi ? var-ise oğul haber mafia
Çara başum kurban olsun oğul safia
8 Ahar senüfi sularufi Kazdık Tağı
Ahar iken ahmaz olsun
Biter» senüfi otlanın Kaiıbh Tağı
Biter iken bitmez olsun
Çaçar senüfi ?<> geyiklerüfi Kazıbh Tağı
Çaçar-iken haçmaz olsun taşa dönsün
•? Ne bdeyin oğul arslandan mı oldı
Yohsa haplandan mı oldı ?? ne bdeyin oğul
Bu halalar safia nireden geldi
01 gevdefide canun ?? var-ise oğul haber mana
Çara başum hv'Ban olsun oğul sana
D28 Ağız 1 ddden bir h»Ç kebme haber mana
didi. Böyle digeç oğlanufi h»lağ»?a? ses tohındı. Baş haldurdı, yala-
bıdah gözin açdı? anasmun yüzine bahdı. Şoylamış, görelüm hanum
ne şoylamış:
METİN
» Aydur :
Berü gelgil ak südin emdügüm kadunum ana
Ağ pürçeklü ‘ izzetlü» canum ana
Akarlıda şularına karğamağıl
Kaillik f ağınun günahı» yokdur
Biterlide | otlarma karğamağıl V16
Çaiılık fağmun şuçı 7 yokdur
Kaçar geyiklerine karğamağıl
Kazdık fağmun günahı yokdur
« Arslan-ile kaplanma karğamağd
Kaidık fağınun şuçı yokdur
9 Çarğar-isen babama karga
Bu şuç bu günah babamdandur
didi.ı® Oğlan yine aydur: Ana ağlamağd, mana bu yaradan ölüm yok*
dur korhmağd,» boz atlu Ş ıiır mana geldi, üç kerre yaramı şığadı,
bu yaradan » sana ölüm yokdur tağ çiçeği anan südi sana merhemdür »
didi. Böyle digeç kırk ince kız yaydddar, tağ çiçeği divşürdiler. ı Oğ- D29
lanun anası emçegin bir şıkdı südi gelmedi, iki şıkdı » südi gelmedi,
üçincide kendüye iarb eyledi, katı toldı,» şıkdı süd-ile kan kanşuk
geldi. Tağ çiçegi-y-ile südi » oğlanun yaraşma urddar. Oğlam ata bin-
dürdiler, alubanı» ordusma gitdüer. Oğlam hekimlere ışmarlayup
Dirse Hundan * şakladdar.
At ayağı külük ozan dUi çevük olur. Hunum, ^ oğlanun kırk günde
yarası onaldı, şapa şağ oldı. * Oğlan ata biner kdıç kuşanur oldı, av
avlar kuş kuşlar 9 oldı. Dirse Hunun huberi yok, oğlançuğm öldi «o
bUür.
Ol kırk nâmerdler bum tuyddar, ne eyleyelüm diyü tamşddar.»
Dirse Hun eger oğlançuğm görür-ise arturmaz bizi hep kırar » didder.
Gelün Dirse Hum tutalum, ağ ellerin ardma bağlayalum,» kd sicim ağ
boynma takalum, alubanı kâfir illerine yönelelüm diyü * Dirse Hum D30
tutddar. Ağ ellerin ardma bağladdar, kd sicim boynma » takddar, ağ
etinden kan çıkmça dögdUer. Dirse Hun yayan banlar atlu yonddar,
alubanı kanlu kâfir illerine [ yöneldüer. Dirse » Hun tutsak oldı gider. V17
Dirse Hunun tutsak olduğmdan» Oğuz biglerinün huberi yok.
Meğer sultanum, Dirse Huuun hutum « bum tuymış. Oğlançuğma
karşu varup şoylanuş, görelüm ’ hunum ne şoylamış, aydur: Görür inisin
DEDE KORKUT KİTABI
ay oğul neler oldı, s sarp kayalar oynanmadı yir obrddı, ilde yağı
yoğ-iken senün » babanun üstine yağı geldi, ol kırk nâmerd babanun
yoldaşlan •» babanı tutddar, ağ ellerin ardma bağladılar, kd sicim ağ
boynma >' takddar, kendüler atlu babanı yayak yontddar, alubanı
kanlu kâfir » iUerine yöneldiler, h »»»?» »ğ»I kalkubam yiründen örü
turğd, 13 kırk yigidün boyuna alğd, babam ol kırk nâmerdden kurtarğd, ı
yon oğul, baban sana kıydı-y-ise sen babana kıymağd didi.
? Oğlan anasmun sözin şımadı. Buğaç Big yirinden örü 3 turdı,
kara polat öz kdıcm bdine kuşandı, ağ tozluça » katı yaymı ebne aldı,
altun çıdasın ttohna aldı, bidevi ? atmı tutdurdı butun bindi, kırk yi
ğidin boyma aldı, < babasmun ardmça yortup gitdi.
0 1 nâmerdler da^ı bir yirde ^ konmışlar-idi , al şarabun itişinden

içerler-idi. Buğaç Çan * çapup yetdi. 01 kırh nâmerd da^ı bum gör
diler. Ayıtddar:» Gelün varalum şol yiğidi tutup getürelüm, ikisini bir
V18 yirde m kâfire yctürelüm didiler. Dirse Çan [ aydur : Çırk yoldaşum »
aman, Tanrmun birliğine yoldur güman, menüm elümi şişün, kolça ı?
kopuzum elüme virün, ol yiğidi döndüreyim, gerek b e n i» öldürün
*>32 gerek dirgürün, koyu virün didi. Ebni şişdiler, • kolça kopuzm ebne
virdUer. Dirse Çan oğlançuğı idügin? bilmedi, karşu geldi. Şoylar,
görelüm h m »»» »® şoylar :
A yd u r:
3 Boym uzun bidevi atlar gider-ise menüm gider

Senün d e » içinde binidün var-ise yiğit digil mana
Şavaşmadm urSışmadm ab vireyim döngil girü
Ağayüdan tümen koyun gider-ise« menüm gider
Senün de içinde şişligün var-ise digil mana
7 Şavaşmadm unşmadm ab vireyim döngil girü
Kaytabandan « kızd deve gider-ise menüm gider
Senün de içinde yükletün » var-ise digil mana
Şavaşmadm unşmadm ab vireyim ı® döngil girü
Altun başlu ban ivler gider-ise benüm gider
» Senün de içinde odan var-ise yiğit digil mana
Şavaşmadm *? unşmadm ab vireyim döngü girü
Ağ yüzlü ala gözlü » gelinler gider-ise benüm gider
U33 Senün de içinde nişanlun var-ise ı yiğit digd mana
Şavaşmadm unşmadm ab vireyim döngü? girü
Ağ şakallu kocalar gider-ise menüm gider
METİN 13
Senün de içinde» ağ şakallu babaü var-ise yiğit digil mana

Savaşmadın urışmadm» kurtarayım döngil girü
Menüm içün geldün-ise oğlançuğum öldürmişem
5 Yiğit sana yazuğı yok döngil girü
didi. Oğlan burada® babasma şoylamış, görelüm hanum ne şoylamış:
Boynı uzun ^ bidevi atlar senün gider

Menüm de içinde binidüm var
* Komağum | yok kırk nâmerde VI
Kaytabanda kızıl deve senün gider
9 Menüm de içinde yükletüm var
Komağum yok kırk nâmerde
A ğ a y ıld a » tümen koyun senün gider
Menüm de içinde şişligüm var
Komağum yok » kırk nâmerde
Ağ yüzlü ala gözlü gelin senün gider-ise
Menüm d ah i» içinde nişanlum var
Komağum yok kırk nâmerde
Altun başlu » ban ivler senün gider-ise
Menüm de içinde odam var
Komağum yok ı kırk nâmerde D34
Ağ şakallu kocalar senün gider-ise
Menüm dahi» içinde bir 'aklı şaşmış biligi yitmiş koca
babam var
3 Komağum yok kırk nâmerde
didi. Kırk yiğidine dülbend şaldı,» el eyledi. Kırk yiğit bidevi atın oy-
natdı, oğlanun» üzerine yığnak oldı. Oğlan kırk yiğidin boyma aldı,®
at depdi, cenk ve şavaş itdi. Kiminün boymn u rd ı,» kimini tutsak
eyledi. Babasmı kurtardı, kayıtdı girü * döndi. Dirse Han burada oğ-
lançuğı şağ idügin 9 bildi. Hanlar hanı Han Bayındır oğlana biglik vir
di, taht virdi.» Dedem Korkut boy boyladı şoy şoyladı, bu » Oğuz-
nâmeyi düzdi koşdı böyle didi.
Anlar dahi bu dünyaya >» geldi kiçdi
Karvan kibi kondı köçdi
Anlan d a h i» ecel aldı yir gizledi
Fâni dünya yine kaldı
Gelimlü gidimlü dünya
Şon uçı ölümlü dünya
14 DEDE KORKÜT KİTABI
D3SV20 Kara ölüm geldüginde |* kiçit virsün. Şağhğ-ile şağmçm devletün

Hak artursun.? 01 ögdügüm yüce Tann dost olubam meded irsim. 3
Yöm vireyin h»num: Yirlü kara tağlaruû yıkılmasun. Kölgelüçe » kaba
ağacun kesilmesün, kamm akan görklü suyun kurımasun, ? kanatlanın
uçlan kınimasun, Çapar-iken ağ boz atun büdrimesün, ® Çabşanda
kara polat öz kıbcun gedilmesün, dürtişür-iken ? ala gönderün ufanma
sun, ağ pürçeklü anan yiri behişt * olsun, ağ sakallu baban yiri
uçmağ olsun, Hak » yanduran çırağun yana tursun, kâdir Tanrı seni
nâmerde » muhtaç eylemesün h »» » ı» tcy.
V53-5 SALUR KAZANUN İVI YAĞMALANDUĞI

11 BOYI BEYÂN İDER
, Bir gün Ulaş oğb, tülü huŞ»» yavnsı, beze miskin umudı. Amit
*>3® şuymun aşlam, » Karaçuğun kaplam, konur atun iyesi, Çan Uruzun ı
ağası, Baymdır Çanun güyegüsi. Kaim Oğuzun devleti, kalmış ? yiğit
ardası Salur Kazan yirinden turmış-idi. Toksan 3 başlu ban ivlerin kara
yirün üzerine dikdürmiş-idi. Toksan» yirde ala kalı ipek döşemiş-idi.
Seksen yirde badyalar s kunlnuş-idi. Altun ayak şurâhiler düzilmiş-idi.
Tokuz kara <•gözlü, hub yüzlü, şaçı ardma örilü, göksi kızıl dügmelü, ?
elleri bileğinden kmalu, parmaklan nigarlu, mahbub kâfir kızları ?
kalın Oğuz biglerine şağrak sürüp içerler-idi. îçüp içü p » Ulaş oğb
Salur Kazanun alnına şarabun itişi çıkdı.» Kaba dizi üzerine çökdi
ayıtdı: Ünüm anlan bigler sözüm » dinlen bigler, yata yata yanumuz
Y54 ağrıdı, tura tura |bilümüz kundı,» yorıyalum a bigler, av avlayalum
kuş kuşlayalum, şığm geyik yıkalum, » kayıdalum otağumuza düşe-
lüm, yiyelüm içelüm hoş kiçelüm. Kıyan Selçük * oğb Delü T »»^»?
aydur: Beli Çan Kazan maşlabatdur. Kara Göne ? oğb Kara Budağ
aydur : Ağam Kazan maşlabatdur. Anlar eyle digeç 3 at ağızlu Aruz
Koca iki dizinün üstine çökdi,» aydur: Ağam Kazan sası dinlü Gür
cistan ağzmda oturursm, 3 ordun üstine kimi korsın? Kazan aydur:
Üç yüz yigid-ilen <> oğlum Uruz menüm ivüm üstine tursun didi. K o
nur atm 7 çekdürdi, butun bindi. Tepel kaşğa aygırına T»»dar bindi.®
Gök bidevisin tutdurdı. Kazan Bigün karındaşı Kara Göne » bindi.
Ağ bidevisin çekdürdi Bayındır Çanun yağısın başan Şer Şemseddin
bindi. Paraşaruü Bayburd Çişarmdan» parlayup uçan Beyrek boz
aygırına bindi. Çonur atlu Kazana keşiş diyen >? Big Yigenek ton
aygırına bindi. Şaya varsam dükense olmaz,» kabn Oğuz bigleri bindi,
*>38 Ala T»ğ» »la leşker ava çıkdı. * Kâfirün câsusı câsusladı, vardı kâfirler
METÎN 15
azğunı» Şökli Melike haber virdi. Yidi bin kaftanmuü ardı yırtuhlu»
yarımından kara şaçlu sası dinlü din düşmeni alaca atlu » kâfir bindi,
ydğadı, dün puçuğında Kazan Bigün ordusma» geldi. Altun ban iv
lerin kâfirler çapdılar. Kaza benzer kızı ® gelini çığnşdurdılar. Tavla
tavla şahbaz atlannı bindiler. Katar » katar kızıl develerini yetdiler.
Ağır hâzinesini bol akçasım * yağmaladılar. Kırk ince billü kız-ile boyı
uzun Burla H®ûn« yesir gitdi. Kazan Bigün kançuk olmış anası
kara deve » boyumda aşılu gitdi. Çan Çazanun oğb Uruz B ig » üç
yüz yigid-ilen eb bağlu boynı bağlu gitdi. Eylik Çoca » oğb Şaru Çul-
maş, Çazan Bigün ivi üzerine şehid »» oldı. Çazanun bu işlerden h<tl>®ri
yok. Kâfir aydur : Bigler ı Çazanun tavla tavla şahbaz atlannı binmi- *739
şüz, altım akçasmı» yağmalamışuz, kırk yigid-ilen oğlı Uruzı tutsak
itmişüz,» katar katar develerini yetmişüz, kırk ince billü kız-ilen Ça
zanun» hriabnı tutmışuz, bu hayflan biz Çazana itmişüz didi. Kâfi- V55
rün » biri aydur: Çazan Bigde bir hayfumuz kaldı. ŞökU MeUk aydur:
« Mere aznavur ne hayfumuz kaldı. Kâfir aydur: Çazanun Çapulu
dervendde » on bin koyum vardur, şol koyunları dahi götürsek Çaza
na * ulu h®yf ider-idük didi. ŞökU MeUk aydur: Altı yüz 9 kâfir varsun
koyum getürsün didi. Altı yüz kâfir atlandı,» koyunun üzerine dğar
vardı. Gice yatur-iken Çaraçıık Çoban» kara kayğulu vâki'a gördi.
Vâkı'asmdan sermürdi örü turdı.» Çıyan Güçi, Demür Güçi bu iki
kardaşı yanma aldı, ağdun» kapusmı berkitdi, üç yirde depe kibi
taş yığdı, ala ' koUu sapanın eline aldı. Nagâhandan Çaraçuk ÇobanuS 2)40
» üzerine altı yüz kâfir koyıldı. Kâfir aydur:
Çaranku ahşam» olanda kayğulu çoban
Çar-ile yağmur yağanda çakmaklu çoban
» Südi peyniri bol kaymaklu çoban
Çazan Bigün dünlügi » altun ban ivlerirıi biz yıkmışuz, tavla tavla şah
baz atlarım ® biz binmişüz, katar katar kızd devesini biz yetmişüz,
kançuk» anasını biz getürmişüz, ağır herine bol akçasmı biz
yağmalamışuz,* kaza benzer kızı gelini biz yesir itmişüz, kırk yigidi-ilen
Çazanun 9 oğlmı biz getürmişüz, kırk ince bdlü kız-ile Çazanun ha-
labnı» biz getürmişüz, bere çoban ırağundan yakınundan berü gelgil,
baş » indürüp bağır başğd, biz kâfire selam virgil, öldürmeyelüm,»
ŞökU Melike seni detelüm, sana biglik alı virelüm. Çoban aydur :
*» tlakırdı söyleme mere itüm kâfir
îtüm-ile bir yalakda yundım içen > azğun kâfir D41
Altundağı alaca atun ne ögersin
Ala başlu? kiçimçe gelmez mana

V56 Başundağı tuğulğafii ne | ögersin mere kâfir
Başumdağı? börkümçe gelmez mana
Altmış tutam gönderüiU ne ögersin murdar kâfir
Çızılçuk degenegümçe gelmez mana
Çüıcum ne ögersin mere kâfir
Eğri? başlu çevgenümçe gelmez mana
Bilügünde toksan oûii ne ögersin < mere kâfir
Ala kollu şapanumça gelmez mafia
Irağufidan yakmufidan berü ? gelgil
Yigitlerün darbım görgil andan ötgil
didi. Bl-tekellüf * kâfirler at depdiler, oh sepdiler. Erenler evreni
Çaraçuh» Çoban şapamnufi ayasma taş kodı atdı. Birin atanda
ikisin üçin yıhdı, ikisini atanda üçin dördin yıhdı.» Kâfirlerüfi gözine
horhu düşdi. Çaraçuh Çoban kâfirim ı? üç yüzini şapan taşı-y-ile yire
bırahdı. îki h»?^daşı» oha düşdi, şehid oldı. Çobanufi taşı dükendi,
*>42 1 hoyun dimez kiçi dimez şapamnufi ayasma hot atar, kâfiri y ia r .
? Kâfirün gözi horhdı. Dünya 'âlem kâfirim başma hnvafiu oldı, ? aydur:
Yanmasun yarçımasım bu çoban bizüm bepümüz huâr ola mı * didiler,
dahi turmayup h»çdılar. Çoban şebid olsın h»?'daşlarm? Çahma hodı,
kâfirler leşinden bir böyük depe yığdı, çahmah * çahup od yahdı, dahi
kepeneğinden h»tumsı idüp yaraşma ? başdı, yolufi kıyısm alup
oturdı, ağladı şıUadı, > aydur: Salur Çazan, Big Çazan, ölü misin diri
misin, bu işlerden » h»borün yoh mıdur didi.
Meğer h»num ol gice h»bn Oğuzufi ı® devleti, Bayındır Hanufi gü
yegüsi Ulaş oğb Salur Ç azan » h?»'» h»yğ»fu vâfa'a gördi. Sermürdi
örü turdı, aydur: •? Bilür misin h»rt» 6aşum Çara Göne düşümde ne
görindi, fa»^» h»yğ»l» vâhı' a gördüm, yumruğumda talbman şâhin
D43 benüm huş»mı ölür gördüm, •gökden ıldmm ağ-ban ivüm üzerine şafar
V57 gördüm, düm h»ra ? pusanh ordumufi üzerine tökilür |gördüm, h»*l»^
hurtlar ? ivümi dalar gördüm, h»t» deve efisemden gördüm,
harğu kibi» h?»^» şaçum uzanur gördüm, uzanuban gözümi örter gör
düm, ? büegümden on parmağumı h »»d» gördüm, niçe kim bu düşi
gördüm, ® şundan berü 'ahlum uşşum dire bilmen, h»num h»'*!»; ?»o-
nüm bu düşümi ? yorğıl mafia didi. Çara Göne aydur: Çara bulut
didügün senün ® devletüfidür, kar ile yağmur didügüfi leşkeründür,
şaç » h»yğ»dur, kan h»t» 6ur, h»^»»?*»? yora bilmen Allah yorsun >®
didi. Böyle digeç Çazan aydur: Menüm avumı bozma, leşkerümi ta-
METİN 17
ğıtma, >1 ben bu gün koüur ata kakaram, üç günlük yob bir günde alu-
ram,» öyle olmadın yurdum üstine varuram, eger şağdur esen»dür
ahşam obnadm gine ben sana gelürem, ordum şağ esen » .degül ise ba- D44
şunuza çara idün, men dahi gitdüm didi.» Çoüur atm mabmuzladı
Çazan Big yola gitdi.» Geli geli yurdmufi üzerine geldi. Gördi-kim uçar
da kuzgun ftalmış, * tazı tolaşmış yurtda kalmış. Çazan Big burada
yurd-ilen» görelüm i}uaum ne haberleşmiş :
Çazan aydur :
Çavum kabüe menüm « kuma yurdum
Çulan-ile şığm geyige konşı yurdum
Seni yağı» nireden danmış gözel yurdum
Ağ ban ivler dikilende yurdı» kalmış
Çançuk anam oluranda yiri kalmış
Oğlum Uruz oh* atanda puta kalmış
Oğuz bigleri at çapanda meydan kalmış
» Çara mudbak dikilende ocak kalmış
Bu hallan gördüginde » Çazanun kara kıyma gözleri kan yaş toldı, |
kan tamarlan » kayuadı, Çara bağn şarşıldı. Çonur atmı ökçeledi,’ » V58
kâfir kiçdügi yola düşdi gitdi. Çazanun öfiine bir şu ’ geldi. Çazan D45
aydur: Şu Çak dlgarm görmişdür, ben bn şu-y-ilei haberleşeyim didi.
Görelüm hanunı niçe baberleşdi:
Çazan aydur :
» Çağuam çağnam kayalardan çıkan şu
Ağaç gimileri oynadan » şu
Hasan-ile Hüseynüü hasreti şu
Bağ ve bostanun ziyneti» şu
'Ayişe ile Fâbmanun nigâbı şu
Şahbaz atlar geliip içdügi şu
8 Çizil develer gelüp kiçdügi şu
Ağ koyımlar gelüp » çevresinde yatduğı şu
Ordumun haberin büür misin » digü mana
Çara başum kıifban olsun şuyum sana
didi. Şu » kaçan haber virse gerek. Şudan kiçdi, bu kez bir k^tda tuş ’«
oldı. Çurt yüzi mubârekdür, kurd-Uen bir haberleşeyim didi.» Görelüm
hanum ne baberleşdi :
Çazan aydur :
Çaranku ahşam » olanda güni toğan
Çar ile yağmur yağanda er kibi turan
» Kara koç atlar gördüginde kişneşdüren

Kızıl deve gördüginde buzlaşduran
D46 I Ağça koyun gördüginde kuyruk çarpup kamçılayan
Arkasım? urup berk ağüun ardm söken
Çarma ögeç semüzin ? alup tutan
Çanla kuyruk üzüp çap çap yudan
Avazı» kaba köpeklere ğavğa salan
Çahmakluça çobanları dünle ? yügürden
Ordumun h»berin bilür inisin digil mana
Çara başum * kurban olsun kurdum sana
didi. Çurt kaçan h»l?or virse ? gerek. Çurtdan da^ı kiçdi. Çaraça
Çobanun h»?» köpeği Çazana ® karşu geldi. Çazan kara köpek-ilem
haberleşdi, görelüm h »»»?» »e » h»ôrleşdi :
Aydur :
Çaranhu ahşam olanda vaf vaf üren
>0 Acı ayran tökilende çap çap içen
Gice gelen horh^^»»
Çorkuduban şamatası-yfle ürküden
Ordumun h»berin <? bilür inisin digil bana
Çara başum şağbğmda eyülikler idem » köpek safia
D47 didi. Köpek kaçan h»ber virse gerek. Köpek Çazanufi < atmufi ayağma
çap çap düşer sifi sifi sifiler. Çazan ? bir tomar ile köpeği urdı, köpek
çekildi geldügi? yola gitdi. Çazan köpeği hovalayı Çaraça Çobanufi
üzerine» geldi. Çobanı gördüginde h»Berleşdi, görelüm h»»»>» »o ?
haberleşdi :
Çazan aydur :
Çaranku ahşam olanda kayğulu çoban
V 59 * jÇar-ile yağmur yağanda çakmaklu çoban
Ünüm afila sözüm dinle
7 Ağ ban ivüm şundan kiçmiş gördüfi mi digil mafia
Çara başum kurban > olsun çoban safia
didi. Çoban aydur :
ölmiş mi-y-idüfi yitmiş mi-y-idüfi » a Çazan
Çanda gezer-idüfi nirede-y-idüfi a Çazan
Dün yok öteki gün ivüfi bundan kiçdi, kançuk anafi kara deve boy
amda '■ aşılu kiçdi, kırk ince biUü km-y-ile h»l»lufi boyı uzun >? Burla
Jglatun ağlayuban şundan kiçdi, kırk yigit-ile oğlufi ı? Uruz başı açuh
METÎN 19
yralm ayak kâfirlerün yanmça tutsak ’ gitdi, tavla tavla şahbaz atlarun D48
kâfir binmiş, katar katar» kızıl develerün kâfir yetmiş, altun akça
bol hâzineni kâfir» almış. Çoban böyle digeç Kazan âh itdi, 'aklı ba
bından » gitdi, dünya 'âlem gözine karangu oldı, aydur: Ağzun kunsun »
çoban, dilün çürisün çoban, Kâdir senüii alnuna kada yazsun 8 çoban
Hdi. Kazan Big böyle digeç çoban aydur :
Ne kakırsm » bana ağam Kazan
Yohsa göksünde yok mıdur iman
Altı » yüz kâfir dahi menüm üzerüme geldi, iki kardaşum şehid * oldı,
iiç yüz kâfir öldürdüm ğazâ itdüm, semüz koyun » aruk tokb senün
kapundan kâfirlere virmedüm, üç y ird e» yaralandum kara başum
bunaldı, yalunuz kaldum, suçum bu mıdur » didi. Çoban aydur:
Konur atuü virgil mana
Altmış tu tam » gönderpni virgil mana
Ap alaca kalkanunı virgil mana
* Kara polat öz kdıcun virgil mana ®49
Şadağunda seksen okun 2 virgU mana
Ağ tozluça katı yayuü virgil mana
Kâfire m en» varaym
Yeniden toğanın öldüreyin
Yinüm-ile alnum kanm* ben sUeyin
Ölür-isem senün uğruna ben öleyim
Allah Ta'âla» kor-ise ivüni ben kurtarayın
iidi. Çoban böyle digeç Kazana 8 kalur geldi, aldı yonyu virdi. Çoban
dahi Kazanun » ardından yetdi. [ Kazan döndi bakdı, oğul çoban kan- V60
da » gidersin didi. Çoban aydur: Ağam Kazan sen ivün * almağa gider-
isen men dahi kanndaşum kanın almağa giderem didi.’ ® Böyle digeç
Kazan aydur: Oğul çoban karnum açdur, hiç nesnen var mıdur yimege
didi. Çoban aydur: Beli ağam Kazan, giceden » bir kuzı pişürüp-du-
ruram, gel bu ağaç dibinde inelüm yiyelüm didi.» indiler, çoban ta-
ğarcuğı çıkardı, yidUer. Çazan fikr eyledi,’ aydur: Eger çoban-ile va- D50
raçak olur-isem kabn Oğuz bigleri 2 benüm başuma kakınç kaharlar,
çoban bUe olmasa Çazan kâfiri abmaz-idi» dirler didi. Çazana gayret
geldi. Çobam bir ağaca şara * şara möhkem bağladı, eylendi yonyu
virdi. Çobana aydur:» Mere çoban karnun açıkmamış-iken gözün ka-
rarmamış-iken 8 bu ağacı koparı gör, yohsa seni bunda kurtlar kuşlar »
yir didi. Çaraça Çoban zarb eyledi, kaba ağacı yeri-y-ile » yurdı-y-ile
kopardı, arkasına aldı Çazanun arıbna düşdi. ®Çazan bakdı gördi
çoban ağacı arkasına alnuş gelür. Kazan aydur: Mere çoban bu ağaç
ne ağaçdur? Çoban » aydur: Ağam Kazan bu ağaç ol ağaçdur kim sen
kâfiri başarsm,!? kamun açığur, men sana bu ağaç-ile yimek pişürürin
D51 didi.» Kazana bu söz hoş geldi. Atmdan indi, çobanun ellerin ı çözdi,
alnmda bir öpdi, aydur: Allab menüm ivümi kurtaraçah? olur-ise seni
emirahur eyleyeyin didi. İkisi yola? girdi.
Bu yana Şökb Mebk kâfirler-ile şin şadman yiyüp» içüp oturur-
V61 idi. Aydur: Bigler bilür misiz Kazana niçe hayf | ? eylemek gerek,
boyı uzun Burla Çatunım getürüp şağrak ® sürdürmek gerek didi.
Boyı uzun Burla flatun bum işitdi, 7 yüregi-y-ile camna odlar düşdi.
Çırk ince billü kızun * içine girdi, öğüt virdi, aydur: Çankınuza
yapışurlar-ise» Çazan h»*»»? h“ »Vı»»zdur diyü, kırh yirden avaz
viresiz ı® didi. Şökb MeÜkden adam geldi, Çazan Bigüfi. h»t»>u h »»'
kıfiuzdur didi. Çırk yirden avaz geldi, kankısıdur » bilmediler. Kâfire
haber virdiler, birine yapışduk kırh yirden» avaz geldi bilmedük
D52 kankısıdur didiler. Kâfir aydur: Mere ı varun Çazanuü oğb Uruzı
tartun çengele aşun, kıyma? kıyma ağ etinden çekün, kara kavurma
pişürüp kırk big kızma ? iletün, her kim yidi ol degül, her kim yimedi
oldur, alun gelün» şağrak sürsün didi. Boyı uzun Burla ]âtun oğb
nun? yamacına geldi, çağımp oğbna şoylar, görelüm h »» » ı» »e soy
lar :
« Aydur :
Oğul oğul ay oğul

Bilür misin neler oldı
7 Söyleşdiler fışıl fışıl
Kâfirün fi'lin tuydum
Dünlügi altun ® ban ivümüfi kabiası oğul
Çaza befizer kızumufi gelinümüfi » çiçeği oğul
Tokuz ay tar ı® karnumda götürdüğüm oğul
On ay diyende dünyaya getürdügüm » oğul
Tolması altun bişikde beledügüm oğul
V62 kâfirler | ters tanışmışlar: •? Çazan oğb Uruzı habısdan çıkarun, bo
ğazından urğan-ile» aşun, iki talusmdan çengele şançufi, kıyma kıy-
D53 ma ağ etinden > çeküfi, kara kavurma idüp kırk big kızına iletüfi, her
kim yidi ? ol degül, her kim yimedi ol Çazan Ijutumdur, çeküfi döşe-
gümüze 3 getürelüm şağrak sürdürelüm dimişler. Senüfi etimden oğul»
METİN 21
yiyeyin mi, yo^sa şasi dinlü kâfirün döşeğine gireyin mi ağan» Kaza
nun nâmusını sınduraym mı, niçideyin oğul lıey didi.« Uruz aydur:
Ağzun kunsun ana, dilün çürisün ana,» ana hakkı Tann hakkı degül-
mise-y-idi kalkubam yirümden tura-y-idüm,» yakan-ile boğazundan
tüta-y-idüm, kaba ökçem altma şala-y-idüm, ağ » yüzüni kara yire
depe-y-idüm, ağzun ile burnundan kan şorla»da-y-idüm, can tatlusın
sana göstere-y-idüm, bu ne sözdür, sakm » kadın ana menüm üzerüme
gelmeyesin, menüm içün ağlamayasın,» ko beni kadın ana çengele
ursunlar, ko etümden çeksünler» kara kavurma itsünler kırk big
kızmun önine iletsünler, ’ anlar bir yidüginde sen iki yigil seni kâfirler 2)54
bilmesünler tuymasunlar, 2 tâ kim şasi dinlü kâfirün döşeğine varma-
yasm, şağrağm» sürmeyesin, atam Kazan nâmusmı sımayasın, sakın
didi.* Oğlan böyle digeç buldur buldur gözinün yaşı revan» oldı. Boyı
uzun bili ince Burla Hatun boynı-y- ile kulağın « aldı düşdi, güz alması
kibi al yanağm tartdı yırtdı,» karğu kibi k®ta saçmı yoldı, oğul oğul
diyüben zânbk » kıldı ağladı. Uruz aydur:
Çadm ana karşum alup ne * bögürürsin
Ne buzlarsm ne ağlarsm
Bağrum-ile yüregüm ne ’ o tağlarsm
Kiçmiş menüm günümi ne andurursm
Hey ana ‘ arabi» atlar olan yirde
I Bir kulum olmaz nu olur V63
Çizil develer» olan yirde
Bir köşeği olmaz mı olur
Ağça koyunlar olan » yirde
Bir kuzıçağı olmaz mı olur
Sen şağ ol kadm ’ ana babam şağ olsun D55
Bir menüm kibi oğul bubnmaz mı olur
2 didi. Böyle digeç anasmun karan kalmadı, y on y u » virdi, kırk i»®®
billü kızun içine girdi. Kâfirler* Uruzı alup kanara dibine getürdiler.
Uruz aydur:» Mere kâfir aman, Tannnun birb'gine yokdur güman, kon
meni bu « ağac-ile söyleşeyim didi. Çağırup ağaca şoylamış,» görelüm
hanum ne şoylamış :
Ağaç ağaç dir isem sana erilenme » ağaç
Mekke Ue Medinenün kapusı ağaç
Mûsa Kellmün o 'aşası ağaç
Böyük böyük şularun köprüsi ağaç
1®Çara kara deüizlerün gimisi ağaç
Şâh-ı merdan ‘ Alinün» Düldülinün eyeri ağaç

Zülfikarun kım-y-ile kabşası •? ağaç
Şah Hasan-ile Hüseynün bişigi ağaç
Eger erdür» eger 'avratdur korhusı ağaç
D56 Başun ala bakar olsam ı başsuz ağaç
Dibün ala bakar olsam dipsüz ağaç
Meni sana ? aşarlar götürmegil ağaç
Götüreçek olur-isen yigitbgüm seni tutsun 3 ağaç
Bizüm ilde gerek idün ağaç
Kara hindü kuUaruma buyura-y-idüm
» Seni para para toğrayalar-idi ağaç
Andan ayıtdı :
Tavla tavla ? bağlananda atuma yazuh
Kartaş diyü saklayanda yoldaşuma yazuh
Yumruğumda * talbmanda şâhin kuşuma yazuh
Yeter ile tutanda tazıma yazuh
7 Bigbgo toymadm özüme yazuh
Yiğitliğe uşanmadm canuma ® yazuh
didi, yumru yumru ağladı, yanuk cigerçügini tağladı.» Bu mahalda,
sultanum, Salur Kazau-ilem Karaça Çoban çapar ı® yetdi. Çobanun
üç yaşar tana derisinden şapamnufi» ayası-y-idi, üç kiçi tüyinden
V64 şapanmun kollan-y-idi, ı? bir kiçi tüyinden |çatlağucı-y-idi. Her atanda
D57 on iki » batman taş atar-idi. Atduğı taş jüre düşmez-idi, yire dahi '
düşse toz kibi şavniur-idi, ocak kibi obnlur-idi, üç ? yıla dak taşı düş-
dügi yirün otı bitmez-idi. Semüz koyun aruk 3 tokb bayırda kalsa kurt
gelüp yimez-idi şapamnufi » korkusmdan. Eyle olsa sultanum, Karaça
Çoban şapan? çatlatdı, dünya ‘ âlem kâfirüfi gözine karangu oldı.
Kazan ® aydur : Karaçuk Çoban anamı kâfirden dileyeyim, at ayağı 7
altmda didi. At ayağı külük ozan dili ® çevük olur. Kazan
kâfire çağırup şoylamış, görelüm h »»»?» ’ »e şoylamış:
A y d u r:
Mere Şökli Melik
Dünlügi altun ban >® ivlerümi getürüp-durursm
Sana kölge olsun
Ağır h»zinem » bol akçam getürüp-durursm
Safia h»ı*obh olsun
Kırk in ce» billü kız-ile Burla Şatum getürüp-durursm
METİN 23
Sana yesir olsun

» Kırk yigid-ilen oğlum Uruzı getürüp-durursm
Kulun 1 olsun *>58
Tavla tavla şahbaz atlarum getürüp-durursm
? Sana binit olsun
Katar katar develerüm getürüp-durursm
3 Sana yüklet olsnn
Çançuk anamı getürüp-durursm
Mere kâfir» anamı virgil mana
Şavaşmadm unşmadm kayıdayım
Girü döneyim? gideyim bellü bilgil
didi. Kâfir aydur :
Mere Kazan
Dünlügi» altun ban ivüni getürmişüz
Bizümdür
Çırh ince billü kız-ile
7 Boyı uzun Burla Çatımı getürmişüz
Bizümdür
Çırh* yigid-ilen oğlun Uruzı getürmişüz
Bizümdür
Tavla» tavla şahbaz atlanın
Katar katar develerün getürmişüz
Bizümdür
1®Kançuk ananı getürmişüz
Bizümdür
Sana virmezüz. Y aydan » Keşiş oğlma virürüz. Yaydan Keşiş oğlm-
dan oğh >? toğar, biz am sana ğanm koruz didiler. Böyle digeç Kara-
çuh ‘3 Çobanun acığı tutdı, tudaklan tepserdi. Çoban» aydur :
M«re dini yok ‘ akılsuz kâfir
Uşşı yok dimeksüz kâfir
? Çarşu yatan karlu kara tağlar h<unyupdur otı bitmez
Çanlu 3 Çanlu ırmaklan kanyupdur şuyı gelmez
Şahbaz şahbaz» atlar kanyupdur h »l»» virmez
Çizil kızıl develer kanyupdur? köşek virmez
Mere kâfir Çazanun anası kanyupdur oğul» virmez
Dölin almahdan şafan var-ise Şökli Melik, h»r» ’ gözlü h?zun var-ise
getür Çazana vir, mere kâfir senün h?z»ûdan ® oğb toğsun, siz anı
Çazan Bige h»nm | didi. V65
» Bu mahalda kabn Oğuz bigleri yetdi. Ranum görelüm kimler

yetdi:>° Kara Dere ağzmda Kâdir viren, kara buğa derisinden bişi-
ginüü yapuğı» olan, açığı tutanda kara taşı kül eyleyen, bıyığın ense-
» sinde yidi yirde dügen, erenler evreni. Kazan Bigün hat^taşı Kara
D60 Göne çapar yetdi. Çal kdıcun kardaş Kazan > yetdüm didi. Bunun
ardmça görelüm kimler yetdi: Demür? ](Capu Dervendindeki demür
kapuyı depüp alan, altmış tutam ? ala gönderinün uçmda er böğürden
Çıyan Selçük oğb * Delü Dundar çapar yetdi. Çal ^ c u n ağam Kazan
yetdüm 5 didi. Bunuü ardmça Çanum görelüm kimler yetdi: Çemid-
ilen« Merdin kal'asm depüp yıkan, demür yaylu Kapçak Melike ?
kan kuşduran, gelüben Kazanun kızm erlik-ile alan. Oğuzun» ak şa-
kaUu bocaları görende ol yiğidi tahsin»leyen, al ma^müzl şalvarlu,
atı babri ôtazlu lo Kara Göne oğb Çara Budak çapar yetdi. Çal Lı*
b cu ü » ağam Çazan yetdüm didi. Bunun ardmça görelüm
kimler yetdi: Destursuzça Bayındır Çanun yağısm » basan, altmış
D61 bin kâfire kan ikuşduran, ağ boz atmun« yilisi üzerinde kar turdman
Caflet Çoca oğb Şer ? Şemseddin çapar yetdi. Çal kıbcun ağam Çazan
yetdüm didi. 3 Bunun ardmça görelüm ânum kimler yetdi : Paraşarun
Bayburd * Bişanndan parlayup uçan, ap alaca gerdeğine karşu gelen, s
yidi ^zun umudı, kaim Oğuz imrençesi, Çazan Bigün * mağı, boz
ayğırlu Beyrek çapar yetdi. Çal kıbcun ağam ^ Çazan yetdüm didi.
Bunun ardmça h®»»»? görelüm kimler yetdi: • Çaya balfsa çabmiu, |
V66 çal-kara kuş erdemlü, kur kurma kuşaklu,» kulağı altun küpelü, kabn
Oğuz biglerini bir bir atmdan yıkıçı »> Çalılık Çoca oğb Big Yigenek
çapar yetdi. Çal» kıbcun ağam Çazan yetdüm didi. Bunun ardmça
görelüm» h®»®ı» kimler yetdi : Altmış ögeç derisinden kürk eylese
topuUarmı» örtmeyen, altı ögeç derisinden külab itse kulaManm
D62 örtmeyen, ı kob budı h®t®»Ç®> uzun baldırları ince, Çazan Bigün ?
tayısı at ağızlu Aruz Çoca çapar yetdi. Çal kıbcun 3 bigüm Çazan
yetdüm didi. Bunun ardmça görelüm kimler yetdi: 4 Varuban Pey-
ğamberün yüzini gören, gelübeni Oğuzda sahâbesi olan, 3 açığı tutanda
bıyıklanndan kan çıkan, bıyığı kanlu Bügdüz Emen * çapar yetdi.
Çal kıbcun ağam Çazan yetdüm didi. Bunun ? ardmça görelüm kimler
yetdi: Çâfirleri it ardma bırağup * h®i'l®y®®> üden çıkup Aygır Gözler
Şuyından at yüzdüren,» eUi yidi kal' anun kibdin alan. Ağ MeUk Çeşme
Ipzma 1° nikâh iden, Şofı Şandal Melike kan kuşduran, kırk cübbe
11 bürinüp otuz yidi kal' a biginün mahbub kızlarım çalup » bir bir
boymn kuçan yüzinde tudağında öpen, E ylik» Çoca oğb Alp Eren
METİN 25
çapar yetdi. Çal kılicun ağam ı Kazan yetdüm didi. Şaydmağ-ile Oğuz D63
bigleri tükense olmaz,» hep yetdiler. Am şudan abdest aldılar, ağ abn-
lann» yire kodılar, iki rek'at namaz kıldılar. Adı görklü Muhammede^
şalavat getürdiler, bl-tekellüf kâfire at şaldılar, kıbç çaldılar.» Güm
bür gümbür nakaralar dögildi, burması altun tuç « bonlar çalındı. 01
gün ciğerinde olan er iyigitler belürdi.» 0 1 gün muânnetler şapa yir
gözetdi. 01 gün bir kıyamat * şavaş oldı, meydan tolu baş oldı. Başlar
kesildi. 8 top kibi. Şahbaz şahbaz atlar yügürdi, nah düşdi. Ala ala
gönderler süsildi. Kara polat öz kıhçlar çabndı,» yalmağı düşdi. Üç
yeleklü kayın oklar atıldı, demreni» | düşdi. Kıyamatun bir güni ol V67
gün oldı. Big nökerinden » nöker biginden aynidı. TaŞ Oğuz bigleri-y-ile
Delü Tundar ı şağdan depdi. Cilasun yiğitleri ile Kara Göne oğlı Delü »
Budak şoldan depdi. tç Oğuz bigleri-y-ile Kazan düpe» depdi, Şökli
Melike havala oldı, ŞökU Meliki bögüridübeni atdan yire şaldı, ğafil
lüçe kara başm alup» kesdi, ka^şaduban alça kanın yir yüzine dökdi.
Şâğ 6 tarafda Kara Tüken Melike Kıyan Selçük oğlı Delü Tanlar »
karşu geldi, şağ yanım kılıçladı yire şaldı. Şol * tarafda Buğaçuk Melike
Kara Göne oğb Delü Budak karşu 8 geldi, alfa perlü gürz ile depesine
kafa tuta urdı, »> dünya ' âlem gözine karanu oldı, at boyum kuçakiadı »
yire düşdi. Kazan Bigün kartaşı kâfirün tuğı-y-ile » sancağım kıbçladı
yire şaldı. Derelerde depelerde» kâfire ijığan girdi, leşine ku^ğ»»
üşdi. On 1 iki bifi kâfir kıbçdan kiçdi. Biş yüz Oğuz yiğitleri» şehid 2>®5
oldı. Kaçanım Kazan Big kovmadı, aman diyenini» öldürmedi. Kabn
Oğuz bigleri toyum oldı. Kazan 4 Big ordusım oğlanım uşağmı kazi-
nesini aldı girü» döndi. Altun tayfanda yine ivini dikdi. Karaçuk Ço
banı « imrakor eyledi. Yidi gün yidi gice yime içme oldı.» K ^k baş
kul ku-k kıtnak, oğb Umz başma azad » eyledi. Cilasun k<>Ç yiğitlere
kalaba ölke virdi, şalvar 8 cübbe çuka virdi. Dedem Korkut gelüben
boy boyladı »> şoy şoyladı, bu Oğuz-nâmeyi |düzdi koşdı böyle » didi.
Kam didügüm big erenler
Dünya menüm diyenler
Ecel aldı» yir gizledi
Fâni dünya kime kaldı
Gebmiü gidimlü dünya
1» Akır son uçı ölümlü dünya
Yöm vireyim kanum; K arlu» kara tağlarun yıkılmasun, kölgelüçe D66
kaba ağacun kesibnesün,» kamm akan görklü şuyun kıtrımasun, kâdir
Tann seni » nâmerde muhtaç itmesün, çapar-iken ağ boz atun büdrime-
sön, 4 çabşanda kara polat öz kıbcun gcdilmesün, diirtişür-iken» ala

gönderUn uvanmasun, ağ şakallu baban yiri uçmak olsun, » ağ pürçeklü
anan yiri behişt olsun, a^ır sonı aru ı imandan ayırmasun, âmin diyen
ler dlgar görsün, ağ » alnunda biş kelime du'â kılduk kabul olsun, Allah
viren » umudun üzilmesün, yığışdursun dürişdürsün günabunuzı adı
görklü Muhammed Muştafa yüzi şuyma bağışlasun » kan»™ bey.
V20-7 KAM PÜRENÜN OĞLI BAMSI BEYREK

B O Y IN I» BEYÂN İD ER HANUM HEY
Kum Ğan oğb Çan Bayındır» yirinden turmış-idi. K&ta yirüfi
D67 üstine ağ ban ivin • dikdürmiş-idi. Ala sayvan gök yüzine aşanmış-
idi. Bifi 2 yirde ipek kabçası döşenmiş-idi. îç Oğuz TaŞ ^ Oğuz bigleri
Baymdır Hanufi. şobbetine dirilmiş-idi. Pay 4 Püre Big dakı Baymdır
BEanufi sohbetine gelmiş-idi. Baymdır» Hanufi karşusmda Tğara Göne
oğb Kara Budak yay tayanup tur»nuş-idi, şağ yanında Kazan oğb
Uruz turmış-idi, ’ şol yanmda Kaâıbk Koca oğb Big Yigenek turmış-idi, *
Pay Püre Big bunları gördüginde âh eyledi, başmdan» 'akb gitdi,
V21 destmabn ebne aldı, bögürü bögürü ağladı. Böyle idiçek kabn |Oğuz
arkası, Baymdır Hanufi güyegüsi» Salur Kazan kaba dizinüfi üzerine
çökdi, kıya tikübeu » Pay Püre Bigüfi yüzine bakdı, aydur: Pay Püre
D68 Big ne » ağlayup buzlarsm ? Pay Püre Big aydur: Çan Kazan > niçe
ağlamayaym, niçe buzlamayaym, oğulda ortacum yok kartaşda 2 ka-
derüm yok, Allah Ta'âla meni karğayupdur, bigler tacum taktum»
içün ağlaram, bb gün ola düşem ölem yirümde yurdumda 4 kimse
kalmaya didi. Kazan aydur: Makşudufi bu mıdur?» Pay Püre Big ay
dur: Beb budur, menüm dakı oğlum olsa,» Han Bayındırufi karşusm
alsa tursa kuUuk eylese, ’ men dakı baksam sevinsem kıvansam gü
vensem didi. Böyle digeç » Kabn Oğuz bigleri yüz göge tutdılar, el
kaldurup du'â » eylediler, Allah Ta'âla safia bir oğul virsün didiler. 01
zamanda biglerüfi alkışı alkış karktŞi ktk*Ş id i,» du'âlan müstecâb
olur-idi. Pay Piçen Big dakı» yirinden örü turdı, aydur: Bigler menüm
dakı bakkuma bir du'â » eylefi, AUah Ta'âla mafia da bir kız vire didi.
D69 Kabn Oğuz 1 bigleri el kaldurdılar, du'â eylediler, AUah Ta'âla safia
da 2 bir kız vire didiler. Pay Piçen Big aydur: Bigler Allah Ta'âla»
mafia bir kız vireçek olur-ise, siz tanık olufi, menüm kızum * Pay Püre
Big oğlma bişik kertme yavuklu olsun didi.
» Bunufi üzerine bir kaç zaman kiçdi, Allah Ta'âla Pay» Püre
Bige bir oğul. Pay Piçen bige bb k»z virdi. Kaim » Oğuz bigleri bum
METÎN 27
işitdiler, şad olup sevindiler. * Pay Püre Big bazirganlannı yanma V22
o^ıdı, buyuruk» itdi: Mere bazirganlar Allah Ta'âla mana bir oğul
virdi,'» varun Rum iline menüm oğlum içün yaljşı armağanlar getürün »
menüm oğlum böyüyinçe didi.
Bazirganlar da^ı gice gündüz <? yola girdiler, tstanbula geldiler.
Dan dansuh ala yahşi '3 armağanlar aldılar. Pay Pürenün oğb-y-içün
bir deniz ' kulum boz aygır aldılar, bir ağ tozlu katı yay aldılar, bir *>70
dahi ^ ®ltı perlü gürz aldılar. Yol yarağın gördiler.
Pay Pürenün 3 oğb biş yaşına girdi, biş yaşmdan on yaşına * girdi,
on yaşından on biş yaşma girdi. Çaya 5 baksa ç.abmlu çal-kara kuş
erdemlü bir gözel yahşi yiğit» oldı. 01 zamanda bir oğlan baş kesmese
kan 7 dökmese ad komazlar-idi. Pay Püre Bigün oğb atlandı,* ava
çıkdı. Av avlar-iken babasmufi tavlası üzerine» geldi. İmrahor başı
karşuladı, indürdi, konukladı.'» Yiyüp içüp otururlar-idi. Bu yanadan
dahi bazirganlar» gelübeni Çara Dervend ağzma konmışlar-idi. Ya
nmasun yarçımasun,'? Evnük Çal'asmun kâfirleri bunlan câsusladı.
Bazirganlar '3 yatur-iken ğafil-ile biş-yüz kâfir koyıiddar, çapddar,
' yağmaladılar. Bazirganun ulusı tutıldı, kiçisi kaçarak ? Oğuza geldi. *>71
Bakdı gördi Oğuzun uçmda bir ala 3 şayvan dikilmiş, bir imirze h»l*
yiğit kırk yigit-ilen, şağmda |* ve şobnda, otururlar. Oğuzuü bir yahşı
yiğidi ancak, yonyayım * meded diyeyim didi. Bazirgan aydur: Yiğit
yiğit big yiğit,» sen benüm ünüm anla sözüm dinle, on altı yıldur kim
Oğuz 7 içinden gitmiş idük, dan dansuh kâfir malın Oğuz biglerine *
getürür idük. Pasmun Çara Dervend ağzına döş virmiş » idük, Evnük
kalasmun biş-yüz kâfiri üzerümüze koyıldı.'» Çardaşum tutsak oldı,
malumuzı nzkumuzı yağmaladdar girü » döndiler, kara başum gö
türdüm sana geldüm, kara başun sadakası'? yiğit meded mana didi.
Bu kez oğlan şarab içer-iken '3 içmez oldı, altun ayağı ebnden yire
çaldı, aydur:' Ne didügümi yetürün, geyümüm-ile menüm şahbaz atu- D72
mı getürün hey, meni ? seven yiğitler binsünler didi. Bazirgan dahi
önlerine 3 düşdi, kulağuz oldı.
Kâfir dahi düşüben bir yirde» akçaTİleşmekde-y-idi. Bu mahalda
erenlerün meydanı arslanı* pehüvanlarun kaplanı boz oğlan yetdi.
Bir iki dimedi » kâfirlere' kıbç urdı, baş kalduran kâfirleri öldürdi, 7
ğazâ eyledi, bazirganlarun mabnı kurtardı. Bazirganlar * aydur: Big
yiğit bize sen erUk işledün, gel imdi begendügün » maldan al didiler.
Yigidün gözi bir deniz kulum b o z '» ayğın tutdı, bir de altı perlü gürzi,
bir de ağ tozlu » yayı tutdı, bu üçini beğendi. Aydur: Mere bazirgan-
28 dede korkut KİTABI
V24 1ar » bu ayğın ve da^ı bu yayı ve bu gürzi mana virüîl didi.» |Böyle
*>73 digeç bazirganlar sa^t oldı. Yiğit aydur: Mere' bazirganlar çok mı
istedüm didi. Bazirganlar ayıtdılar:? Ne çoğ olsun, amma bizüm bir
bigümüz oğb vardur, bu üç? nesneyi ana armağan aparsavuz gerek
idi didiler. Oğlan» aydur: Mere bigüüüz oğb kimdür? Ayıtdılar: Pay
Pürenüfl oğb * vardur, adma Bamsı dirler didiler. Pay Püreuüfi oğb «
ola-y-ıduğm bilemediler. Yiğit parmağın ışırdı. Aydur: ? Bunda minnet-
ile almakdan ise anda babam yanmda minnetsüz * almak yigdür didi.
Atm kamçıladı, yola girdi. Bazirganlar » ardmdan baka faldılar, val
lah yahşi yiğit mürüvvetlü yiğit ı» didiler.
Boz oğlan babasmufi ivine geldi. Babasına lâber oldı, bazirganlar »
geldi diyü. Babası sevindi, çetir otağ ala şayvan dikdürdi,'? ipek h®‘
bçalar şaldı, kiçdi oturdı. Oğbm'? şağ yanma aldı. Oğlan bazirganlar
’ î?* söylemedi, kâfirleri h?tdağm afimadı. Nagâbi?
bazirganlar geldiler. Baş indürüp selam virdiler. ? Gördiler kim ol yiğit
kim baş kesüpdür kan döküpdür» Pay Püre Bigüfi şağmda oturur.
Bazirganlar yonddar? yigidün elin öpdiler. Bunlar böyle idiçek Pay
Püre « Bigün acığı tutdı, bazirganlara aydur : Mere kavat oğb ? kavat-
1ar ata turur-iken oğul elin mi öperler? Ayıtddar: ]ânum * bu yiğit
senün oğlun mıdır? BeU menüm oğlumdur didi.» Ayıtddar: tmdi incin
me h®unm evvel anun elin öpdügümüze,'» eger senün oğlun olmasa-y-idi
bizüm malumuz Gürcistanda» gitmiş-idi, bepümüz tutsah olmış-idi
Y25 didiler. Pay ?? Püre Big aydur: Mere benüm oğlum |baş mı kesdi kan-
D75 mı dökdi?'? Beli baş kesdi, kan dökdi, adam ahtardı didiler.' Mere
bu oğlana ad koyasmça var mıdur didi. B di sultanum ? artuVdur di
diler.
Pay Püre Big Kabn Oğuz biglerini çağırdı hotuhl®^* ^Dedem

Çorhut geldi, oğlana ad hodı, aydur :
Ünüm afüa sözüm » difile Pay Püre Big
AUah Ta'âla sana bir oğul virmiş? tuta virsün
Ağ sancak götürende müsülmanlar arhası < olsun
Çarşu yatan hara karin tağlardan aşar ? olsa
Allah Ta'âla senün oğluna aşut virsün
Çanlu* h®?'^'' şulardan kiçer olsa kiçit virsün
Çalabahk» kâfire girende
Allah Ta' âla senüü oğluüa furşat virsün
'« Sen oğlum Bamsam diyü ohşarsm
METÎN
Bnnun adı » boz ayğırlu Bamsı Beyrek olsun

Âdım ben virdüm » yaşım Allab virsün
didi. Kaim Oğuz bigleri el>» götürdiler du'â kıldılar, bu ad bu yiğide
kutlu olsun ı didiler. Bigler hep ava bindi. Boz ayğınn çekdürdi » Beyrek D76
bindi. Ala fağa ala leşker ava çıkdı.
Nagâhandan Oğuzun üzerine bir süri » geyik geldi. Bamsı Beyrek
birini kova gitdi. Kova kov bir yire * geldi, ne gördi: Sultanum gördi
gök çayının üzerine» bir kırmızı otağ dikilmiş. Yâ Rab bu otağ kimün
o la » didi. Haberi yok ki alaçağı ala gözlü Ipzun otağı "> olsa gerek. Bu
otağun I üzerine varmağa edeblendi. Ayıtdı: « Ne olur-ise olsun, hele V26
men avumı alaym didi. Otağufi* öninde irişi geldi geyigi sinirledi.
Bakdı gördi,!® bu otağ Bam Çiçek otağı-y-imiş ki Beyregün bişik kert
me » nişanlusı adaklüsı-y-idi, Bam Çiçek otağdan» bakar-idi. Mere
dayalar bu kavat oğh kavat mize erlik mi » gösterür didi, varun bun
dan pay dilefl görün ne dir ı didi. K^Ş^vça Yinge dirler bir katan var- D77
idi, ilerü * vardı pay diledi: Hey big yiğit bize daî bu geyikden » pay
vir didi. Beyrek aydur: Mere dadı men avçı degülem» big oğb bigem,
hep size didi, amma sormak 'ayıb » olmasun bu otak kimündür didi.
Kışırça Yinge aydur :« Big yigidüm bu otağ Pay Piçen Big kızı Bam
Çiçegüû^dür didi. Eyle olsa kanum, Beyregün kam kaynadı, edeb-ile »
yap yap girü döndi. Kızlar geyigi götürdiler, gözeller® şahı Banı Çi-
çegün önine getürdiler. Bakdı gördi ı® ki bir sultan semüz şığm geyik
dür. Banı Çiçek aydur:» Mere kızlar bu yiğit ne yigitdür? Kızlar ay
dur: Yallah sultanum » bu yiğit yüzi nikablu yakşı yigitdür, big oğlı
b ig » imiş didiler. Banu Çiçek aydur: Hey hey dayalar babam mana
ben seni ı yüzi nikablu Beyrege vinnişem dir-idi, olmaya kim bu ola,»
mere çağıran kzberleşeyim didi. Çağırdılar Beyrek geldi. » Bam Çiçek
yaşmakBuub k^Ber şordı, aydur : Yiğit * gelişim kamdan ? Beyrek
aydur: îç Oğuzdan. îç Oğuzda » kimün nesisin didi. Pay Püre Big oğh
Bamsı« Beyrek didükleri menem didi. Kız aydur: Ya ne maşlahata »
geldün yiğit didi. Beyrek aydur: Pay Piçen Bigün » bir kızı var-imiş,
am görmege geldüm didi. Kız aydur:® 01 öyle adam degüldür kim |
saüa görine didi, amma meni® Bam Çiçeğim dadısıyam, gel imdi se- V27
nüü-ile ava çıkalum,» eger senün atun menüm atumı kiçer-ise onun
atmı dakı» kiçersin, hem senün ile ok atalym, meni kiçer-isen am
dakı 11 kiçersin ve hem senün-Ue güreşelüm, meni başar-isen am dakı • D19
basarsm didi. Bejrrek aydur: Hoş, imdi atlanun. 2 îkisi atlandılar, mey
dana çıkdılar. At depdiler, Beyrek» atı kızun atım kiçdi. Ok atdılar.
Beyrek kızun » okın yardı. Kız aydur: Mere yiğit menüm atumı kimse
3 kiçdügi yok, ohunu kimse yarduğı yok, imdi gel » senün-ile güreş
tntalnm didi. Haman Beyrek atdan indi.? Karvaşdılar, iki pehlivan olup
birbirine şarmaşdılar. * Beyrek götürür kızı yire urmak ister, kız gö
türür « Beyregi yire urmak ister. Beyrek bunaldı, aydur: Bu kıza »>
başdaçak olur-isem Kabn Oğuz içinde başuma» ka^mç yüzüme to
hmç iderler didi. Cayrete geldi,» kavradı kızun bağdamasm aldı, em
çeginden tutdı.» Çiz koçlndı. Bu kez Beyrek kızun ince biline girdi,
D80 ' bağdadı arhası üzerine yire urdı. Çiz aydur: Yiğit ? Pay Piçenün kızı
Banu Çiçek menem didi. Beyrek üç? öpdi, bir dişledi, düğün kutlu
olsun han kızı» diyü parmağmdan altun yüzügi çıkardı kızun parmağma
3kiçürdi. Ortamuzda bu nişan olsun han kızı didi. » Çiz aydur: Çün
böyle oldı, haman imdi ilerü turmak ? gerek big oğb didi. Beyrek dahi
nola hanum baş üzerine * didi.
Beyrek kızdan ayrdup ivlerine geldi. Ağ sakallu » babası karşu
geldi, aydur: Oğul dan dansuh bu gün?» Oğuzda ne gördün? Aydur:
Ne göreyim, oğb olan ive»rmiş, kızı olan köçürmiş. Babası aydur; Oğul
ya seni» ivermeh mi gerek ? Beb pes ağ şakallu ' aziz baba ivermeh *?
V28 D81 gerek didi. |Babası aydur: Oğuzda kimün kızın ab vireyin » didi. Bey
rek aydur; Baba mana bir kız ab vir kim men yirümden turmadm ?
ol turmah gerek, men kara koç atuma binmedin ol binmeh gerek, men
kanmuma? varmadm ol mana baş getürmek gerek, bunun kibi» kız
ab vir baba maüa didi. Babası Pay Püre Han aydur: Oğul sen 5 kız
dilemezsin kendüüe bir bampa ister-imişsin, oğul meğer sen» istedügün
kız Pay Piçen Big kızı Banu Çiçek ola didi. ? Beyrek aydur: Beb pes,
evet ağ şakallu ' aziz baba menüm dahi * istedügüm oldur didi. Babası
aydur: Ay oğul Banu Çiçegün » bir delü kardaşı vardur, adma Delü
Çarçar dirler, kız dileyeni ı» öldürür. Beyrek aydur: Ya pes nidelürn?
Pay Püre Big aydur:» Oğul kalın Oğuz biglerini odamuza ohıyalum,
niçe maslahat» görürler-ise ana göre iş idelüm didi.
Çabn Oğuz biglerini» hep ohıdılar, odalarma getürdiler, ağır
D82 konukbk eylediler. < Çabn Oğuz bigleri ayıtdılar: Bu kızı istemeğe kim
vara ? bilür ? Maslahat gördiler ki Dede Çorkut varsun ? didiler. Dede
Çorkut aydur: Yarenler çünki meni gönderürsiz,» bilürsiz kim Delü
Çarçar kız kardaşmı dileyeni öldürür, ? bâri Baymdır Hanun tavla
smdan iki şahbaz jdigrük » at getürün, bir kiçi başlu kiçer ayğın bir
tokh başlu ? ton ayğın, nâgâh kaçma kovma olur-ise birisini * binem,
birisini yedem didi. Dede Çorkudun sözi makbul» geldi. Vardılar Ba-
METİN 31
ymdiT Honun tavlasından ol iki atı getürdiler. Dede Korkut birin

bindi birin yetdi, |'* yarenler sizi Hakka ışmarladum didi gitdi. V29
Meğer sultanum,» Delü Korçar da^ı ağ ban ivini ağ otağmı kara
yirü n » üzerine kurdurımş-idi, yoldaşları ile puta atup ■ oturur-idi. D83
Dedem Korkut öteden berü geldi. Baş » indürdi, bağır başdı, ağız dil
den görklü selam virdi.» Delü Korçar ağzın köpüklendürdi. Dede Kor
kudun yüzine 4 bakdı, aydur: 'Aleyke’s-selâm ay 'ameli azmış fi'U
dönmiş» kâdir Allah ağ abıma kada yazmış, ayaklnlar buraya geldügi »
yok, ağızlular bu şuyumdan içdügi yok, sana noldı, ' amelüfi mi » azdı,
fi'1ün mi döndi, ecelün mi geldi, bu aralarda » neylersin didi. Dede
Korkut aydur :
Korşu yatan kora tağum ® aşmağa gebnişem
Akmdılu görklü şuyum, kiçmege gebnişem
10 Cin etegüne tar koltuğuna k>Ştbnağa gelmişem
Tafirmun buyuruğı-y-üe » Peygamberim kovb-y-ile aydan aru günden
görklü kız kordaşun» Banu Çiçeği Bamsı Beyrege dilemeğe gelmişem
didi. Dede K o rk u t» böyle digeç Delü Korçar aydur: Mere ne didügüm
yetürün, kora ■ aygın yarağ-ile getürün didi. Kora ayğm yarağ-ile
getürdiler,» Delü Korçan bindürdiler. Dede Korkut kösteği üzdi,» tur-
madı koçdı. Delü Korçar ardma düşdi. Tokb» başlu ton ayğır yonidı,
Dede Korkut kiçi başlu » kiçer ayğıra sıçradı bindi. Dedeyi kova kova
Delü Korçar » on belen yir aşurdı. Dede Korkudun ardından Delü »
Karçar irdi. Dedenün anısı anıtdı, Tanrıya şığındı,» ismi-i ‘ azam okıdı.
Delü Korçar kalcın eUne aldı, ® yukansmdan öyke ile hamle kıldı.
Delü Big diledi k i » Dedeyi depere çala. Dede Korkut ayıtdı: Çalar-
isen » elün kunsun didi. Hak Ta'âlanun emri-y-ile D e lü » Korçarun
eli yukaruda { aşılu koldı. Zirâ Dede » Korkut velayet issi idi, dileği V30
kabul oldı. > Delü Korçar aydur: Meded aman el-amaıı, Tannnun birli- D85
gine yokdur güman,» sen menüm elüıni sağaldı gör, Tanrmun buyruğı-
y-ile Peyğamberün» kovH-y-ile kız konndaşumı Beyrege vireyim didi.
Üç kerre ağzmdan 4 ikrar eyledi, günahına tevbe eyledi. Dede Kor
kut du' â eyled i,» Delünüû eli Hok emri-y-ile şapa şağ oldı. Döndi ay
dur:» Dede kız kormdaşumun yolma ben ne ister-isem virür misin?
Dede ı aydur: Virelüm didi, görelüm ne istersin. Delü Karçar aydur:
Bin 8 buğra getürün kim maya görmemiş ola, bin dalfi aygır getürüû ®
kim hiç kışrağa aşmamış ola, bin da^ı koyun görmemiş koç » getürün,
bin de kuyruksuz kulaksuz köpek getürüû, bin d ah i» püre getürün
mana didi. Eger bu didügüm nesneleri getürür-isenüz » koş virdüm.
amma getürmeyeçek oluı-isefi bu katla öldürmedüm» ol vaktm öldü

rürin didi.
1>86 Dede döndi Pay Püre' Bigün ivlerine geldi. Pay Püre Big aydur:
Dede oğlan mısm kız nu?8m ? Dede oğlanam didi. Ya pes niçe kur-
tıldun Delü Karçarun? elinden didi. Dede aydur: Âllabun 'inayeti
erenlerün bimmeti» oldı, kızı aldum didi. Beyrege ve anasma ve kız
kardaşlarma ? muştuçı geldi, sevindiler, şad oldılar. Pay Püre B ig »
V31 aydur: Delü ne h®dar mal istedi? Dede aydur: Yanmasun | ? yarçı-
masun, Delü Karçar ej'le mal istedi ki biç bitmesün * didi. Pay Püre
Big aydur: Hele ne diledi? Dede aydur:» Bin ayğur dileyüpdiir kim
kısrağa aşmamış ola, bin dahi buğra diledi kim maya görmemiş ola,
bin de koç dileyüpdiir» koyun görmemiş ola, bin de kuyruksuz
kulaksuz köpek diledi,» bin dahi h»^®Ç® karaça püreler diledi.
Bu nesneleri ı? getüreçek olur-isenüz kız kanndaşunu virürem,
1>87 gelürmeyeçek • olur-isen gözüme görülmeyesin, yohsa seni öldürürem
didi. 2 Pay Püre Big aydur: Dede men üçini bulur-isem ikisini? sen
bulur mısm didi. Dede Korkut beli h®»»™ bulayım» didi. Pay Püre
Big ayıtdı: İmdi Dede köpck-Ue püreyi ? sen bul didi. Dahi kendüsi
tavla tavla atlarma vardı bin » ayğır seçdi , develerine vardı bin buğra
ner seçdi, koyunlarma ? vardı bin koç seçdi. Dede Korkut dah? bin
kuyruksuz * kulaksuz köpek-ile bin dahi püre buldı. Alup bunlan Delü »
Karçara gitdi. Delü Karçar işitdi karşu geldi, göreyim didügümi getür
diler mi •» didi. Ayğırlan göriçek beğendi, develeri gördüginde beğendi, »
hoçlan beğendi, köpekleri göriçek kaş kaş güldi, aydur:» Dede ya kam
menüm pürelerüm ? Dede Korkut hay oğul Karçar *? adama uş böge-
D88 lek kibi bunludur, ol bir yavuz canavardur,' hep bir yirde dirüp-du-
nıram, gel gidelüm semüzin al aruğm ? ko didi. Aldı Delü Karçarı bir
pürelü yire getürdi, ? Delü Karçarı yabnçak eyledi ağda koydı. Püreler
V32 » Delü Çarçara üşdiler. | Gördi beceri bUmez, aydur: Meded ? Dede,
kerem eyle Allah 'işkma kapuyı aç çıkayın didi.» Dede Çorkut oğul
Çarçar ne kargaşa idersin, getürdüm ? bu ışmarladuğun nesnedür,
noldun böyle bunaldun, semüzin * al aruğm ko didi. Delü Çarçar ay
dur: Hay Dede » Sultan, Tann bunun semüzin de alsun aruğm d a '»
alsun, baman beni kapudan tışaru eyle, meded didi.» Dede kapuyı
açdı, Delü Çarçar çıkdı. Dede gördi-kim'? Delünün canma kiçmiş,
başı kayusı olmış, gevdesi püre»den görinmez, yüzi gözi belürmez.
D89 Dedenün ayağına düşdi. <Allab 'işkma beni kurtar didi. Dede Çorkut
var oğul? kendüni suya ur didi. Delü Çarçar segirderek vardı? şuya
METÎN 33
düşdi, Püredür şuya a^dı gitdi. Geldi geyesi^sin geyd i, ivine gitdi. Ağır
düğün yarağın gördi.
Oğuz zamanında bir y iğ it» ki ivlense ok atar-idi, okı ne yirde düşse
anda gerdek« diker-idi. Beyrek Çan dakı okm atdı, dibine gerdeğin ^
dikdi. Adaklusından ergenlik bir kırmızı kaftan geld i,« Beyrek geydi.
Yoldaşlarma bu iş koş gelmedi, sakt ® oldılar. Beyrek aydur: Niye
sakt oldunuz didi. A yıtdılar;» Niçe sakt olmayalum, sen kızıl kaftan
geyersin biz ağ kaftan » geyerüz didiler. Beyrek aydur: Bu kodot nes
neden ötüri n iy e » sakt olursız, bu-gün ben geydüm yarm nayibüm
geysün, kı^k “ güne değin şıra vardı geyünüz, andan şonra bir dervişe * D90
virelüm didi. | Kırk yiğit ilen yiyüp içüp otururlar-idi. 2 Yanmasun V33
yarçımasım, kâfirün câsusı bunlan câsusladı, » varup Bayburd Hişan
bigine kober virdi, aydur: Ne oturursın * sultanum. Pay Piçen Big ol
safia vireçegi k»zı Beyrege» virdi, bu gice gerdege girür didi. Yanmasun
yarçımasun,» ol mePun yidi yüz kâfir-ile yılğadı. Bejrrek ap alaca 2
gerdegi içinde yiyüp içüp bl-kaber otunır-idiJ Dün « uykusmda kâfir

otağa koyıldı. Nayibi kıbcm şıyırdı» eline aldı, menüm başum Bey-
regüfi başma kurban olsu n » didi. Nayib paralandı şehid oldı. Derin
olsa » baturur kolababk korkudur, at işler er öginür, y a y a n » erüfi
umudı olmaz. Otuz tokuz yigit-ilen Beyrek tu ts a k » gitdi.
f a fi ötdi, gün toğdı, Beyregüfi atası 1 anası bakdı gördi-kim gerdek D92
görinmez olmış. Â b itdiler, 2 'akıllan başlanndan gitdi. Gördiler-kim
uçarda kuzgun» koîu»Ş> tazı telaşmış yurtda kalmış, gerdek paralan
mış 4 nayib şehid olmış. Beyregüfi babası kaba şaruk götürüp» yire
çaldı, tartdı yakasm yırtdı, oğul oğul diyüben « bögürdi zânbk küüı.
Ağ pürçeklü anası buldur buldur 2 ağladı gözinüû yaşın dökdi, acı
tırnak ağ yüzine » aldı çaldı, al yafiağm tartdı, katğu kibi kara şaçmı ®
yoldı, ağlayubanı şıklayubanı ivine geldi. Pay Püre » Bigüfi düulügi
altun ban ivine şiven girdi. Kızı gelini kas » kas gülmez oldı, k»zıl k»»a
ağ eline yakmaz oldı. Y i d i » k»z kardaşı ağ çıkardılar kara tonlar gey
diler, vay bigüm » kartaş muradına makşudına irmeyen yalufiuz kardaş
diyüp 1 ağlaşdılar bögrişdiler. Beyregüfi yavuMusma kaber oldı. Banı 2 D92
Çiçek karalar geydi ağ kaftanmı çıkardı, | güz alması kibi a l » yafiağmı V34
tartdı yırtdı,
Vay al duvağum iyesi
Vay alnum 4 başum umudı
Vay şah yigidüm vay şahbaz yigidüm
Toymça» yüzine bakmaduğum kanum yiğit
Kanda gitdün beni yalunuz koyup canum » yiğit

Göz açuban gördüğüm
Könül ile sevdügüm
Bir yaşdukda baş ? koyduğum
Yolmda öldüğüm hutban olduğum
Vay Kazan Bigün mağı
» Vay kabn Oğuzufi imrençesi Han Beyrek
diyüp zân zân » ağladı. Bum işidüp Kıyan Selçük oğb Delü Dundar««
ağ çıkardı kara geydi. Beyregüfi yar ve yoldaşlan » ağı çıkarup
1ar geydiler. Kabn Oğuz bigleri Beyrek içün ' aşim >? yas tutdılar, umud
üzdiler.
Bunun üzerine on altı y ıl» kiçdi, Beyregün ölüsin dirisin bilmediler.

D93 Bir gün kızım ' kardaşı Delü Karçar Baymdır Çanuft divanma
geldi, dizin? çökdi, aydur: Devletlü Çanun 'ömri uzun olsun,? Beyrek
diri olsa on altı yıldan berü gelür-idi, bir yiğit * olsa dirisi h®keıin ge-
türse çırğap çuha altun akça ? virür-idüm, ölüsi haberin getürene kız
hardaşum virür-idüm didi.» Böyle digeç, yanmasun yarçımasun, Ya-
lançı oğb Yartaçuk ? aydur: Sultonum ben varaym, ölüsi dirisi
rin getüreyin * didi. Meğer Beyrek buna bir kömlek bağışlamış-idi,
geymez idi,» sahlar-idi. Vardı könlegi h®"® kuna baturdı, Baymdır'»
Çanun öüine getürüp bırakdı. Bayındır Çan aydur: Mere bu ne '' köm-
lekdür ? Beyregi Çara Dervendde öldürmişler, uşda nişanı'? sultanum
Y35 didi. Kömlegi göriçek bigler öğür öğür ağlaşdılar,'? zânbklara girdiler. |
D94 Bayındır Çan aydur: Mere niye ağlarsız, biz b u m ' tanımazuz, adak-
lusına aparun görsün ol yahşi bilür, zirâ ? ol diküpdür yine ol tanır
didi. Vardılar kömlegi Bam ? Çiçeğe iletdiler. Gördi tamdı oldur didi,
tartdı yaka»sın yırtdı, acı tımah ağ yüzine aldı çaldı, güz alması ? kibi
al yanağm yırtdı.
Vay göz açup gördüğüm
Könül virüp sevdügüm
Vay al duvağum iyesi
Vay alnum başum umudı
7 Han Beyrek
diyü ağladı. Babasma anasına h®l>ot oldı, ap * alaca ordusma şiven
girdi, ağ çıkardılar kara geydiler. Çabn » Oğuz bigleri Beyrekden umud
üzdiler. Yalançı oğh Yaltaçuk k içi'» dügünin eyledi, ulu dügünine
va'de kodı. Beyregüfi babası» Pay Püre Big dahi bazirganlan kığırdı
METİN
yanma getürdi,» aydur: Mere bazirganlar varun ikUm iklim aran,

BcyTTegün ölüsi » dirisi haberin getüre-y-idünüz ola mı dir.
Bazirganlar yarak gördiler. Gice ' gündüz dimeyüp yonddar. D95
Nâgâh Paraşarun Bayburd Hişanna ? geldUer. Meğer ol gün kâfirlerün
ağır günleri-y-idi. Her biri yimekde ? içmekde idi. Beyregi dahi getü
rüp kopuz çaldururlar-idi. Beyrek » yüce çartakdan bakdı bazirganlan
gördi. Banlan gördüginde? hal*orleşdi, görelüm ha»um ne haberleşdi.
Aydur :
Alan alçak « hava yirden gelen arğış
Big babamuü kadm anamun savğatı 7 arğış
Ayağı uzun şalıbaz ata binen arğış
Ünüm aüla * sözüm dinle arğış
Kabn Oğuz içinde
Ulaş oğb Şalur» Çazanı şorar | olsam şağ mı arğış V36
Kıyan Selçük oğb <» Delü fundan şorar olsam şağ mı arğış
Kara Göne oğh Kara Budağı şorar olsam şağ mı arğış
Ağ şakallu babamı,» ağ pürçeklü anamı şorar olsam şağ mı
Benüm yidi la^ Ifarındaşum şorar olsam şağ mı arğış

Göz açuban » gördüğüm
Könül Ue sevdügüm
Pay Piçen kızı Banı Çiçek ivde mi » arğış
Yohsa kimseye vardı mı arğış
DigU maüa
Kara başum > kurban olsun arğış sana D9S
didi. Bazirganlar aydur:
Şağ ? mısm esen misin canum Bamsı
On altı yilun hasreti hanum Bamsı
Kalın oğuz içinde
Kazan Bigi şorar olsan şağdur Bamsı
Kıyan Selçük oğb Delü fundan ? şorar olsan şağdur Bamsı
Kara Göne oğb Budağı şorar » olsan şağdur Bamsı
01 bigler ağ çıkardı kara geydi 5 senün-içün Bamsı
Ağ şakallu atanı ağ pürçeklü ananı şorar » olsan şağdur Bamsı
Ağ çıkarup kara geydiler senün-içün Bamsı
7 Yidi kız kardaşun yidi yol ayndmda ağlar gördüm Bamsı
* Güz alması kibi al yanaklann yırtar gördüm Bamsı
Vardı » gelmez kardaş diyü zânlık ider gördüm Bamsı
Göz açuban » gördüğün

Könül virüp eevdügün
Pay Piçen k»zı B a n ı» Çiçek
Ejçi dügünin eyledi ulu dügünine va 'd e kodı
Y alan çı» oğb Yartaçuğa varur gördüm
V37 I Han Böyrek
Paraşarun» Bayburt Hişanndan uça görgü
D97 Ap alaca gerdegüne ı gele görgü
Gelmez olsan Pay Piçen kızı Bam Çiçeği 2 aldurdun bellü bügil
didi. Beyrek kalkdı ağlayu ağlayu» k»tV yiğiüün yanma geldi. Kaba
şaruk götürdi yire çaldı,» aydur: H ey menüm kırk yoldaşum, bilür
misiz neler oldı? Yalançı» oğb Yaltaçuk menüm ölüm k»ıî»orin
üetmiş, dünlügi altun » ban ivine babamuû şiven girmiş, kaza benzer
kızı gelini 2 ağ çıkarmış kara geymiş, göz açuban gördüğüm, könül
virüp * sevdügüm Banı Çiçek Yalançı oğb Yaltaçuğa vanır olmış. »
Böyle digeç kırk yiğidi kaba şaruklann götürdüer yire çaldüar, ı«
bögürü bögürü ağlaşdüar zânbk küdüar.
Meğer kâfir biginün » bir bikir kızı var-idi. Her gün Beyregi gör
mege gelür-idi. 0 1 » gün girü görmege geldi. Bakdı gördi Beyrek sa^t
olmış. 1» K ız aydur: Niçün saktsm kunum yiğit? Geldügümçe seni
D98 şin 1 görür-idüm, güler-idün oynar-idün, şimdi noldun didi. Beyrek 2
aydur: Niçe sakt olmayayım? Ou altı yıldur kim babanun tutsakı-
y a m ,» ataya anaya kavuma kardaşa kasretem, ve hem bir kara gözlü
yavuklum ■* var-idi, Yalançı oğb Yaltaçuk dirler bir kişi var-idi » varmış
yalan söylemiş beni öldi dimiş, ana varur olmış » didi. Böyle digeç, kız
Beyregi 'aşıklamış-idi, aydur: Eger sen i 2 Uşardan aşağa urğan-üe şa-
İmduraçak olur-isem babana * anana şağbk-üe varaçak olur-isen beni
V38 bunda gelüp kulalbğa ® alur mısm didi. Beyrek | and içdi: Küıcuma
toğranaym okuma » sançüayın, yir kibi kertüeyin toprak kibi şavn-
laym, şağbğ-üe » varaçak olur isem Oğuza, gelüp seni kalalbğa almaz-
isem 12 didi. K » dakı urgan getürüp Beyregi Uşardan aşağa »» şabndurdı.
2>99 Beyrek aşağa bakdı, kendüzin yir yüzinde» gördi. Allaha şükr eyledi,
yola düşdi. Giderek k â fir ü n 2 ılkısma geldi. Bir at bulur-isem tutayım
bineyim didi. Bakdı» gördi kendünün deniz kulum boz ayğır bunda
otlanup turur.» Boz ayğır dakı Beyregi görüp tamdı, iki ayağmun
üzerine » turdı kişnedi. Beyrek dakı bum ögmiş, görelüm kanum»
niçe ögmiş:
METÎN
Aydur :
Açuk açuk meydana benzer senün almçuğuii
7 İki şeb-çerağa benzer senün gözçügezün
İbrişime benzer senün * yiUçügün
İki koşa kardaşa benzer senün kulaçuğufi
Eri» muradına yetürür senün arhaçuğun
At dimezem sana hartaş direm ı» kartaşumdan yig
Başuma iş geldi yoldaş direm yoldaşumdan » yig
didi. At başmı yukam tutdı, bir kulağm haldurdı» Beyrege hatşu
geldi. Beyrek at göksin h»çakladı, iki gözin » öpdi. Sıçradı bindi, hişa-
run kapusma geldi. Otuz toûz' yoldaşm ısmarladı, görelüm hanum DIOO
niçe ışmarladı :
Beyrek aydur :
? Mere şasi dinlü kâfir
Menüm ağzuma sögüp-durur-idün doyamadum
? Çara toSuz etinden yahni yidürdün doyamadum
Tann mana y o l» virdi gider oldum mere kâfir
Otuz tokuz yigidüm amanatı? mere kâfir
Birin eksük bulsam yirine on öldüreyim
Onm eksük < bulsam yirine yüzin öldüreyim mere Itâfir
Otuz tohuz yigidüm» amanatı mere kâfir
didi, dahi aldı yonyu virdi. Çırk nefer* kâfirler atlandılar, ardma
düşdiler. | Ç ova gitdiler, yetmediler döndiler. V39
» Beyrek Oğuza geldi. Bakdı gördi bir ozan gider. Aydur : Mere
ozan nireye gidersin ? Ozan aydur: Big yiğit düğüne giderem.» Beyrek
aydur: Düğün kimün? Yalançı oğh Yaltaçuğun didi.'? Mere kimüfi
nesin alur didi. Ozan aydur: Çan Beyregün'? adahlusm alur didi. Bey
rek aydur: Mere ozan kopuzuü mana' virgü atumı sana vireyim, şakla DlOl
gelem bahasm getürem alam didi. ? Ozan aydur: avazum gedilmedin
ünüm yoğulmadm bir atdor ölüme? girdi, ileteyim şaklayayım didi.
Ozan hopuzı Beyrege virdi.» Beyrek kopuzı aldı, babasmun ordusma
yakm geldi. Bakdı* gördi bir kaç çobanlar yolun kıyısm almışlar ağ
larlar, hem « turmayup taş yığarbır. Beyrek aydur: Mere çobanlar bir
kişi yolda 7 taş bulsa yabana atar, siz bu yolda bu taşı niçfin yığarsız? *
Çobanlar aydur: Mere sen seni bilürsin, bizüm halomuzdan
yoh» didiler. Mere ne h<'l<?Âuz vardur? Çobanlar aydur: Bigümüzün
bir oğb 10 var-idi, on altı yıldur kim ölüsi dirisi hebetin kimse bilmez,''
Yalançı oğh Yaltaçuk dirler ölüsi kaberin getürdi, adaklusın» ana

virür olddar, gelür bundan kiçer, uralum anı, ana varmasun ı» tekine
DI02 tüşine varsun didiler. Beyrek aydur: Mere yüzünüz ağ ı olsun, ağanu-
zun etmeği size halal olsun didi. 2 Andan babasmnn ordusına geldi. |
V40 Meğer ivleri öninde» bir böyük ağaç var-idi, dibinde bir yakşı bınar
var-idi. * Beyrek bakdı gördi kim kiçi kız kanndaşı bınardan şu almağa
» gelür, kardaş Beyrek diyü ağlar buzlar, toyun dügünüû kara « oldı
diyü ağlar. Beyrege katı firak geldi, katlammadı buldur 7 buldur gözi
nün yaşı revan oldı. Çağırubam burada » şoylar, görelüm kanum ne şoy
lar:
Beyrek aydur :
Mere kız » ne ağlarsm ne buzlaısm ağa diyü
Yandı bağnım göyindi içüm
» Meğer senün ağan yok olupdur
Yüregüne kaynar yağlar» koydupdur
Kara bağrun şarşdupdur
Ağa diyü ne ağlarsın » ne buzlarsm
Yandı bağrum göyindi içüm
Karşu yatan » kara tağı şorar olsam yaylak kimüû
Şovuk şovuk şulannı şorar 1 olsam içit kimün
Tavla tavla şahbaz atları şorar» olsam binit kimün
Katar katar develeri şorar olsam» yüklet kimün
Ağayılda ağça koyum şorar olsam şölen kimün
» Karalu göklü otağı şorar olsam kölge kimün
Ağız dilden» kız kişi k^ber mana
Kara başum kurban olsun bu gün sana
didi. » K»z aydur:
Çalma ozan ayıtma ozan
Karaluça men kızun 2 nesine gerek ozan
Karşu yatan (cara tağı şorar olsan
Ağam 8 Beyregün yaylası-y- idi
Ağam Beyrek gideb yaylarum yok
® Şovuk şovuk şulanm şorar olsan
Ağam Beyregün içidi-y-idi
10 Ağam Beyrek gideb içerüm yok
Tavla tavla şahbaz atlan » şorar olsan
Ağam Beyregün binidi-y-idi
V41 Ağam Beyrek | gideli 12 binerüm yok
METİN 39
Çatar katar develeri şorar olsan

A ğ a m » Beyregün yükledi-y-idi
Ağam Beyrek gideli yüklerüm yoh
1 Ağayılda ağça hoy™? şorar olsan D104
Ağam Beyregün şöJeni-y-idi
2 Ağam Beyrek gideli şSlenüm yoh
Çaralu göklü otağı şorar ? olsan
Ağam Beyregündür
Ağam Beyrek gideli köçerüm yoh
♦ Yine h>z aydur :
Mere ozan
Çarşu yatan hara tağdan aşup * geldügünde kiçdüğünde
Beyrek adlu bir yiğide bulışmadun mı
Taşhun * taşhuu şulan aşup geldügüfide kiçdügüfide
Beyrek ’ adlu bir yiğide bulışmadun mı
Ağur adlu şehirlerden geldügünde kiçdüğünde
8 Beyrek adlu bir yiğide bubşmadun mı
Mere ozan gördün-ise » digil mana
Çara başum kurban olsun ozan sana
didi. Çiz 10 gine aydur :
Çarşu yatan kara tağum yıhılupdur
Ozan senüü » h®J»erün yoh
Kölgelüçe hab*ı ağacum kesUüpdür
O zan » senün h?ıl>erün yoh
Dünyelikde bir herdaşum almupdur
O zan» senüü h*ıl?erüü yoh
Çaraluçai men hızuü nesine gerek ozan D105
lleyüüde düğün var düğüne? varup ötgil
didi. Beyrek bundan kiçdi, ulu h?z? yanma geldi. Bahdı
gördi h»z hw daşlan» göklü otururlar. Çağırup Beyrek şoylar,
görelüm hmıum * ne şoylar ;
Aydur :
Alan sabah yirinden turan kıllar
Ağ otağı« hoyuban kara otağa ( giren hı^le?^ Y42
Ağ çıharup hata geyen h?ı*Iar
Bağır kibi üginende yoğurtdan ne var
40 DEDE KORKUT KtTAB
Kzta şakaç altında gömeçsden ne var

Kendürükde etmekden ne var
Üç gündür yoldan » geldüm toyurun meni
Üç güne varmasun Allah sevindürsün» sizi
didi. Kızlar varddar yimek getürdiler, Beyregün» kanun toyurddar.
Beyrek aydur: Ağanuzun başı ve g ö z i» sadakası köhne kaftanunuz
var ise geyeyin düğüne varaym,» düğünde elüme kaftan virürler, girü
D106 kaftanunuz vireyim didi. ‘ Varddar, Beyregün var-imiş,
buna virdüer. Aldı 2 geydi, boyı boyma bUi biline kob kobna yakışdı.»
Ulu kız katdaşı bum Beyrege benzetdi, kara kıyma gözleri» kan yaş
toldı. Şoylamış, görelüm kanm» ne şoylanuş:
» Kata kayma gözlerün çöngelmese-y-idi
Ağam Beyrek diye-y-idüm « ozan sana
Yüzüni kara şaç örtmese-y-idi
Ağam 2 Beyrek diye-y-idüm ozan sana
K «nt k » » t bileklerim şol*masa-y-idi
Ağam Beyrek diye-y-idüm ozan sana
Apul apul 9 yonyışundan
Aşlan kibi tunşundan
Kanrduban »> bakışundan
Ağam Beyrege benzedürem ozan seni
Sevindürdün» yirindürmo ozan meni
didi. Kız bir dakı şoylanuş:
12 Aydur :
Ağam Beyrek gideb bize » ozan geldügi yok
Egnümüzden kaftanumuz alduğı yok
D107 1 Başumuzdan giceUgümüz alduğı yok
Bnynuzı bmma koçlaramuz2 alduğı yok
didi. Beyrek aydur: gördün mi, kızlar bu kaftan-ile» meni tamdılar,
V43 kabn Oğuz bigleri dakı tanırlar didi.» |Göreyim Oğuzda menüm dos
tum düşmenüm kimdür didi, kaftam» şıyırdı götürdi kızlarun üstine
atı virdi. Ne siz (ca/un » ne Beyrek kalsun, bir eski kaftan virdünüz benüm
başum beynüm 2 aldunuz diyüp vardı bir eski deve çuvab buldı,«
deldi boynma kiçürdi, kendüyi delülige bırakdı. » Sürdi düğüne geldi.
Gördi düğünde güyegü ok 1° atar. K^ta Göne oğb Budak, K»zan Big
oğb Uruz,» bigler başı Yigenek, Gaflet K »c» »ğlı Şet Şemseddin,i2 kızun
kardaşı Delü Karçar bile ok atarlar-idi.» Kaçan-kim Budağ atsa Beyrek
METİN 41
elüfi var olsun dir-idi,» Uruz atsa eliin var olsun dir-idi, Yigenek atsa ? D108
elün var olsun dir-idi. Şer Şemseddin atsa eliiü? var olsun dir-idi,
güyegü atsa elün kunsun» parmahlarun çüıisün hay tonuz oğh tonuz
dir-idi,5 güyegülere kurban ol dir-idi. Yalançı oğb Yaltaçuğun « acığı
tutdı, aydur: Mere kavat oğb delü havat, sa&a ? düşer mi mana bunun
kibi söz söylemek, gel mere havat * menüm yayumı çek, yo^sa şimdi
boynun ururam didi.» Böyle digeç Beyrek yayı aldı çekdi, kabiasmdan
10 yay iki para oldı. Götürdi önine bırakdı, daz » yirde turgay atmağa
yahşi didi. Yalançı o ğ b » Yaltaçuh yay ufanduğma hatı kakıdı, ay
dur: Mere »Beyregün yayı vardur | getürüü didi. Vardılar getürdi- V44
ler.' Beyrek yayı gördüginde yoldaşların aüdı ağladı, aydur: D109
? fu l tulara girdügüm tularan
Duharluyı koduğum yağı? yurdı
Elümde kıl kişlüm ayğır mab
Ayğır virüp alduğum * ağ tozlu yayum
Buğa virüp alduğum boğma kirişüm
Bunlu? yirde kodum geldüm
Otuz tohuz yoldaşum iki arğışum
» didi. Andan Beyrek aydur: Bigler sizün 'işkunuza çekeyim ? yayı
atayım ohı didi. Meğer güyegünün yüzügine nişan » atarlar-idi. Bey
rek oh-ile yüzügi urdı paraladı.» Oğuz bigleri bum göriçek el ele çal
dılar gübşdiler.» Kazan Big bakup tamaşa ider-idi. Adam gönderdi
Beyregi » Ipğvdı. Delü ozan geldi baş indürdi, bağır başdı,» selam virdi.
Beyrek aydur :
Alar sabah Şapa yirde dikilende » ağ-ban ivlü
Aâs-ile yapılanda gök şayvanlu
Tavla' tavla çekilende şahbaz atlu D llO
Çağıruban dad virende bol ? çavuşlu
Yaykanduğmda yağ dökilen bol ni'metlü
Çalmış ? yiğit arhası
Beze miskin umudı
Baymdır Çanun» güyegüsi
Tülü kuşun yavnsı
Türkistanufi direği
* Amit şuymun aşlanı
Çaraçuğun kaplam
ÇonuT atun « iyesi
Çan Uruzun babası
Hanum Kazan
Ünüm anla ’ sözüm dinle
Alan şabah turmışsm
Ağ ormana s girmişsin
A ğ kavağun budağmdan yırğayuban kiçmişsin
® Can yaçuğm eğmişsin
Okçuğazm kurmışsm
•o A dm gerdek komışsm
Şağda oturan şağ » Ligler
Şol kolda oturan şol bigler
V45 Işikdeki I maklar
» Düpde oturan ^ â ş bigler
K utlu olsun devletünüz
D lll 13 didi. Böyle digeç Kazan Big aydur: Mere delü ozan ı menden ne di
lersin, çetirlü otak mı dilersin, kul karavaş mı dilersin,» altun akça mı
dilersin vireyim didi. Beyrek aydur: Sultanum» meni koşan da şölen
yimeginün yamna varsam, kamum açdur» toyursam didi. Kazan ay
dur: Delü ozan devletin depdi,» bigler bu günki bigUgüm bunun olsun,
kon nireye gider-ise » gitsün neyler-ise eylesün didi. Beyrek şölen yi
meginün ^ üzerine geldi. Karnm toyurdukdan sonra kazanları depdi »
dökdi çevürdi. Yaknmun kimini şağma kimini şobna ® atar. Şağdan
gideni sağ alur, şoldan gideni şol alur. Hakluya bakkı dege kaksuza
yüzi karabğı dege. Kazan » Bige kaber oldı, sultanum delü ozan hep
yimegi dökdi » didiler, şimdi kızlar yanma varmak ister. Kazan aydur:
DI12 Mere » kon-a kızlar yanma da varsun didi. Beyrek kalkdı * kızlar yanma
vardı, şurnaçılan kovdı, nakaraçdan» kovdı, kimini dögdi, kiminün
başm yardı. Kızlar oturan» otağa geldi, işigin aldı oturdı. Bum gördi»
Kazan Bigün katum boyı uzun Burla kakıdı, aydur:» Mere kavat oğb
delü kavat, sana düşer mi bi-tekellüf« menüm üzerüme gelesin didi.
V46 Beyrek | aydur: Hanum, Kazan Bigden ’ mana buyruk oldı, mana
kimse tolaşmaz didi. Burla Hatun » aydur: Mere çün-kim Kazan Big
den buym k olupdur kon ®otursun didi. Yine döndi Beyrege aydur:
Mere delü o z a n » ya maksudun nedür? Aydur: H»uum maksudum ol
dur ki ere varan » kız kalka oynaya men kopuz çalam didi. Kışıtça Y in
ge » dirler bir katun var-idi, ana ayıtdılar: Mere Kışıtça Yinge » tur
D113 sen oyna, ne bilür delü ozan didiler. Kışıtça Yinge ı turdı, aydur: Mere
delü ozan ere varan kız menem didi,» oynamağa başladı. Beyrek kopuz
çaldı şoyladı, görelüm» kanum ne şoyladı:
METÎN 43
A ydu r:
And içmişem kışır kısrağa bindügüm» yok
Binübeni kazavata varduğum yoh
Öküz ardında şarvanlar sana ? bahar
Buldur buldur gözlerinün yaşı ahar
Sen anlanın» yanına varğıl
Muradunı anlar viıür bellü bilgil
Senün-ile menüm ? işüm yok
Ere varan Ibz kalka
Kol şaluban oynaya
* Men h<?P»2 çalam
didi. Çışırça Yinge boy bu zaval geleçek » delü beni görmiş kibi söyler
didi, vardı yirinde oturdı.» Buğur Boğazça Fatma dirler bir
var-idi, |halh sen » oyna didiler. Kızun haftanmı geydi, çal mere delü V47
özan » ere varan h?z menem oynayayım didi. Delü ozan aydur :
» And içeyim bu kez boğaz h>Ştağa bindügüm yok
Binübeni hazavata varduğum' yoh D114
İvünüz ardı dereçük degül mi-y-idi
Itünüz adı Barah ? degül mi-y-idi
Senün adun k th oynaşlu Boğazça Fatma? degül mi-y-idi
Dahi ‘ aybun açaram bellü bilgil
didi,
Senün-ile» menüm oyunum yoh
Var yirüne oturğıl
Ere varan jürinden tura
? Ben hopuz çalam
Ç ol şaluban oynaya
didi. Böyle digeç < Boğazça Fatma aydur: Boy delü boğma çıharaçah
olança ? 'aybumuzı hah<l?> fut hız oynar-isen oyna oynamaz-isen ce
hennemde » oyna, Beyrekden sonra başuna bu hal geleçegin bilür-idük »
didL Buzla Çatan aydur: Kız halh oyna, elünden ne "> gelür didi.
Bam Çiçek kırmızı kaftanm geydi, ellerin » yinine çekdi { gözükmesün V48
diyü, oyuna girdi, ayıtdı: Mere»? delü ozan çal, ere varan h»* menem,
oynayayım didi. B ^ e k aydur:
Men bu yirden gideli delü olmış
13 Delim ağça harlar yağmış dize yetmiş
Çan kızmufi ivinde ? hul halayıh dükenmiş D115
Maşraba almış şuya varmış
44 DEDE KORKUT KÎTABI
Bileğinden » on parmağını şovuk almış

Kızü altun getürün kan kızma» tırnak yonun
'Ayıbluça kan kızı ere varmak 'ayıb olur
didi.» Bımı işidiçek Banı Çiçek kakıdı: Mere delü ozan men 'ayıb»lu
mıyam kim mafia 'ayıb koşarsm didi, gümüş kibi ağ bileğin açdı, » elin
çıkardı. Beyregüfi kiçiirdügi yüzük gerindi. Beyrek 2 yüzügi tanıdı,
burada şoylamış, görelüm kanum ne şoylamış:
* Aydur :
Beyrek gideb bam bam depe başma çıkdufi mı kız
Karmanup ® dört yanufia bakdufi mı kız
Karğu kibi kara şaçufi yoldufi mı kaz
» Kata gözden acı yaşufi dökdüfi mi kız
Cüz alması kibi a l» yafiağufi yirtdufi mı kız
Sen ere varursm altm yüzük menüm»dtir vir mafia k*®
didi. Kız aydur :
Beyrek gideb bam bam depe » başma çıkduğum çok
Karğu kibi kara şaçum yolduğum çok
D116 1 Güz alması kibi al yafiağum yııtduğum çok
Gelen-ile gidenden» şorduğum çok
V49 I Vardı gelmez big yigidüm kan yigidüm» Beyrek diyü
ağladuğum çok
Sevişdügüm Bamsı Beyrek sen» degülsin
Altun yüzük senüfi degüldür
Altun yüzükde » çok nişan vardur
Altun yüzügi ister-isefi nişanm * söyle
didi. Beyrek aydur :
Alan şabah kan k»zı yirümden 2 turmadum nu
Boz ayğmıfi biline binmedüm mi
Senüfi ivüfi üzerine * şığm geyik yıkmadum mı
Sen meni yanufia kığ^ınadufi mı
Senüfi-ile ® meydanda at çapmaduk mı
Senüfi atufiı menüm atum kiçmedi mi
Ok » atanda men senüfi okufii yarmadum mı
Güreşde men seni » başmadum mı
Üç öpüp bir dişleyüp
Altun yüzügi » parmağufia kiçürmedüm mi
Sevişdügüfi Bamsı Beyrek men degül miyem
METÎN 4J
» didi. Böyle digeç kız tamdı, büdi-kim Beyrekdür, cübbesi-y-ile' D117

çuhası-y-ile Beyregün ayağına düşdi. Beyrege dayalar kaftan ? geyü
rüp tonatddar. Haman kız şıçradı ata bindi, Beyregün 3 atasma anasma
muştubğa çapar gitdi. Kız aydur :
» Ârğap arğap kara tağun yıhdmış-idi yüceldi a^ır
3 Çanlu kanlu şularun şoğdmış-idi çağladı ahır
Çaba » ağacun kunımş-idi yeşerdi ahır
Şabbaz atun kanmış-idi ’ kulun virdi ahır
Çızd develerün kanmış-idi köşek « virdi ahır
Ağ koyunun kanmış-idi huzı |virdi ahır V50
» On altı ydbk hasretün oğulun Beyrek geldi ahır
Çaym '<> ata kaym ana muştubk mana ne virürsiz
didi. Beyregün atası» anası aydur :
Dilün içün öleyin gelinçügüm
Yoluna kurban'? olayın gelinçügüm
Yalan-ise bu sözlerün girçek ola gelinçügüm
13 Sağ esen çıkup gelse
Çarşu yatan kara tağlar saûa' yaylak olsun D118
Şovuk şovuk sulan saiia içit olsun
? Çulum h*ıl*>y3ğtmt sana kırnak olsun
Şabbaz atlarum sana 3 binit olsun
Çatar katar develerüm saûa yüklet olsun
* Ağayüda ağça koyunum sana şölen olsun
Altun akçam ? sana h^tcbk olsun
Dünlügi altun ban ivüm sana » kölge olsun
Çara başum kurban olsun sana geUnçügüm
7 didi. Bu mahalda bigler Beyregi getürdiler. Çazan Big aydur: * Muş-
tıüık Pay Püre Big oğlun geldi didi. Pay » Püre Big aydur: Oğlum idü
gin andan bileyim, şırça parmağmı ı? kanatsun, kanmı destmala dürt
sün, gözüme süreyin,» açüaçak olur-ise oğlum Beyrekdür didi. Zfrâ
ağlamakdan » gözleri görmez olmış-idi. Destmab gözine sUiçek » Allah
Ta'âlanun kudreti-y-ile gözi açüdı. Atası anası ı küvlediler Beyregüfi D119
ayağına düşdiler, aydur:
Oğul,
Dünlügi ? altun ban ivümüfi |kabiası oğul V51
Çaza befizer kızumufi 3 gelinümüfi çiçeği oğul
Görür gözüm aydmı oğul
futar bilüm» kuvveti oğul

Kaim Oğuz imrençesi canum oğul
diyüben çok» ağladı, Allahına şükürler eyledi.
Yalançı oğlı Yaltaçuk <> bum işitdi, Beyregün korkusmdan kaçdı
özini ^ fana Sazına şaldı. Beyrek ardına düşdi, kova kova saza » düşür
di. Beyrek aydur: Mere od getürün. Getürdiler, sazı ®oda urddar. Yal
taçuk gördi kim yanar, sazdan çık dı» Beyregün ayağına düşdi, kıbcı
altmdan kiçdi. Beyrek» da^ı şuçmdan kiçdi. Kazan Big aydur: Gel
muraduna yetiş. » Beyrek aydur: Yoldaşlarunu çıkarmaymça hisarı
almaymça» murada irmezem didi. Kazan Big Oğuzma beni seven
D120 binsün ı didi.
Kabn Oğuz bigleri atlandılar, Bayburd Hişarma» çapar
yetdiler. Kâfirler da^ı bunları karşuladdar. Kaim» Oğuz bigleri aru
şudan abdest alddar, ağ almlarm » yire kodılar iki rek' at namaz kıl-
ddar. Adı görklü Muhammedi » yad getürdiler. Gümbür gümbür
V52 nakaralar dögUdi. | Bir kıyamat <■ şavaş oldı, meydan tolu baş oldı.
Şökli Meliki i bögürdübeni Kazan Big atdan yire şaldı. Kara Teküri
Delü 8 fundar kıbçladı yire şaldı. Kara Arslan Meliki ® Kara Budak
yire şaldı. Derelerde kâfire kırğuu girdi.»» Yidi kâfir bigi kıbçdan kiçdi.
Beyrek, Yigenek, Kazan Big, n Kara Budak, Delü Tundar, Kazan oğb
Uruz Big bunlar » hişara yonyış itdiler. Beyrek otuz tokuz yigidinün»»
D121 üzerine geldi, anları şağ ve esen gördi, Allaha » şükür eyledi. Kâfirün
kibsesin yıkddar, yirine mescid yapdılar. 2 Keşişlerin öldürdiler. Ban
banlatddar, ' aziz Taûn adma kudbe» okıtdılar. Kuşun ala kanını,
kumaşun arusmı, kızun gökçeğini,» tokuzlama çırğap çuâ fanlar [lanı
Baymdıra pencik çıkardılar.» Pay Püre Bigün oğlançuğı Beyrek, me-
likün 8 kızın aldı, ağ ban iviüe ağ otağma girü döndi, düğüne 2 başladı.
Bu kırk yigidün bir kaçma Han Kuzan, bir kaçma 8 Bayındır H®u
kızlar virdiler. Beyrek dalji yidi kız kanndaşını ®yidi yiğide virdi. Kıtk
yirde otak dikdi. Otuz tokuz »o kız tâb'lü tâU'ine birer olj atdı. Otuz
tokuz yiğit o^mun u ardmça gitdi. K>rk gün kırk gice toy düğün ey
lediler. Beyrek 12 yigitleri-y-ile murad virdi murad aldı. Dedem Kur-
DI22 kut geldi şaddık » çaldı, boy boyladı şoy şoyladı, gazi erenler » başma
ne geldügin söyledi, bu Oğuz-nâme Beyregün olsun 2 didi.
V53 I Yöm vireyin ânum: Yirlü kara tağlarun yıkılmasun, kölgelüçe»
kaba ağacun kesUmesüiı, ağ şakallu baban yiri uçmak olsun,» ağ
pürçeklü anan yiri behişt olsun, oğıd-ile karmdaşdan» ayırmasun,
ahır vaktmda aru imandan ayırmasun, âmin ânüu« diyenler dıdar
METÎN
görsün. Yığışdursun dürişdürsün 7 günabunuzı adı görklü Muhammed

Muştafa yüzi şuyma bağışlasım banum hey.
8 K A Z A N BÎG O Ğ LI U R U Z B İG Ü N f U T S A K V68-7
O L D U Ğ I B O Y I » B E Y Â N İD E R Ç A N U M H E Y
Bir gün Ulaş oğb Kazan B ig » yirinden turmış-idi. Kara yirün

üzerine otaljlarm tikdürmiş-idi.» Bin yirde ipek hahçası döşenmiş-idi.
Ala sayvan g ö k » yüzine aşanmış-idi. foksan tümen genç oğuz soh
betine dirilmiş-idi.» Ağzı böyük humralar ortalığa şalmmış-idi. fok uz
yirde badyalar ı kurdmış-idi. Altun ayak şurâhiler dizilmiş-idi. fok uz ? *>123
kara gözlü, örme şaçlu, elleri bileğinden kınalu parmaklan * nigarlu,
boğazları birer karış kâfir | kızları al şarabı» altun ayağ-ile kabn Oğuz V69
biglerine gezdürürler-idi. Her birinden s Ulaş oğb Salur Kazan içmiş-
idi. Çırğap çırğap » çadır otak bağışlar-idi, katar katar develer bağış-
lar-idi. 7 Oğb Uruz karşusmda yay söykenüp turur-idi. * Şağ yanmda
kardaşı Kara Göne oturmış-idi. Şol yanmda » tayısı Aruz oturmış-idi.
Kazan şağma bakdı k aş» kaş güldi, şobna bakdı çok âevindi,
karşusma» bakdı oğlançuğım Uruzı gördi ebn ebne ça ld ı» ağladı.
Oğb Uruza bu iş hoş gelmedi. İlerü» geldi, diz çökdi, babasma
çağırup şoylar, görelüm ' h®*?»*» o® şoylar : D124
A yd u r:
Ünüm anla menüm sözüm dinle ağam 7 Kazan
Şağuna bakdun kaş kaş güldün
Şoluna bakdun 3 çok sevindün
Karşuna bakdun beni gördün ağladun
Sebeb» nedür digil mana
Kara başum kurban olsun babam sana
didi.
Dimez olur-isen
Kalkubam yirümden men tururam
Kara gözlü » yigitlerümi boyuma men aluram
Kan Âbkaza iÜnc men giderem
Altun 7 haça elümi men başaram
Pilon geyen keşişün elin men öperem
Kara gözlü kâfir kızın men aluram
Dahi senün yüzüne men» gelmezem
Ağladuguna sebeb ne digil mana
Kara başum kurban olsun » ağam sana
48 DEDE KORKUT KtTAB:
V70 didi. Kzzan Big alaldı, oğlanun yüzine »» bahdı, { çağırup şoylar, göre-
lüm hauum ne şoylar :
Kazan aydur :
»2 Berü gelgil kıdunum oğul,
Şağum ala bakduğumda hartaşum Kara*» Göneyi gördüm
D125 Baş kesüpdür kan döküpdür çuldı alupdur * ad kazanupdur
Şolum ala bakduğumda tayım Anızı gördüm
2 Baş kesüpdür kan döküpdür çuldı alupdur ad kazanupdur
» Karşum ala bakduğumda seni gördüm
On altı yaş yaşladun
4 Bir gün ola düşem ölem sen kalasm
Y ay çekmedün oh » atmadufi baş kesmedün kan dökmedüfi
Kanlu Oğuz içinde » çuldı almadun
Yarınki gün zaman dönüp ben ölüp sen * kabçak tacum tahtum sana
virmeyeler diyü sonunu andnm ağladum * oğul didi. Uruz burada şoy-
lamış, görelüm hanum ne şoylamış ;
» Aydur :
A big baba
Deveçe böyümişsin köşekçe 'aklan yok
*®Depeçe böyümişsin tança beynim yok
hüneri oğul ** atadan nu görür ögrenür, yohsa atalar oğuldan mı ög-
renür,*2 kaçan sen meni alup kâfir serhaddma çıkardun kıbç çalup »
D126 baş kesdün, men senden ne gördüm ne ögrenem didi. Kazan * Big
elin eline çaldı, kaş kaş güldi, aydur: A bigler 2 Uruz hub söyledi, şeker
yidi, bigler siz yinüz içünüz » şohbetünüz tağıtmanuz, men bu oğlam
alaym ava gideyin,» yidi günlik azuğ-ile çıkayın, oh atduğum yirleri
kıbç 5 çalup baş kesdügüm yirleri göstereyim, kâfir serhaddma, * Cı-
zığlara, Ağlağana, Gökçe fağa aluban çıkayın, şonra * oğlana gerek olur
a bigler didi.
Y71 Koûur atm çekdürdi,» butun bindi. Uç yüz muraşşa' |tonlu yiğit
şoyladı» boyma aldı. Ktrk ala gözlü yiğidin Uruz boyma aldı.» K»*zan
oğlmı alup kara tağlar üzerine ava çıkdı. ** Av avladı kuş kuşladı,
şığm geyik yıkdı. Gök >2 alan görklü çemene çadır tikdi. Bir kaç gün
bigler ile *» yidi içdi.
D127 Meğer Başı Açuk fatyan K<*l‘ **smdan * Ak Saka K^l'asmdan
kâfirün câsusı var-idi. Bunları 2 görüp teküre geldi, aydur: Hay ne
oturursm, itüni» avlatmayan, çetügüüi mavlatmayan alplar başı K<*‘
zan oğlançuğı» ile serhoş olup yaturlar didi. On altı bin kara» tonlu
METİN 49
kâfir ata bindi, Kazanun üzerine ılgar yetdi.» Bakdılar gördiler altı
bölük toz indi. Kimi aydur: Geyik t tozıdur, kimi aydur: yağı tozıdur.
Kazan aydur: Geyik olsa < bir ya iki bölük olur-idi, bu gelen bilmiş
olun yağıdur » didi. Toz yarıldı; gün kibi şıladı, deniz kibi » yaykandı,
mişe kibi karardı, on altı biû ip üze»ngülü kiçe börklü azğun dinlü kız-
ğun dUlü kâfir » çıka geldi. Çazan koüur atm çekdürdi butun bindi.13
Oğb Uruz cılavısını çekdürdi bidevi atm ı oynatdı karşu geldi, aydur : D128
Berü gelgil ağam Çazan
Deniz 7 kibi katarup gelen nedür
Od kibi şılayup dduz kibi parlayup 3 gelen nedür
Ağız dilden biş kelime haber mana
Çara başum k^tban» olsun babam saüa
didi. Çazan aydur :
Berü gelgil arslanum» oğul
Çara deniz kibi yaykanup gelen
Kâfirün leşkeridür
« Gün kibi şılayup gelen
Kâfirün başmda ışuğıdur
Uduz 7 kibi parlayup gelen
Kâfirüü cıdasıdur
Azğun dinlü * yağı kâfirdür oğul
didi. Oğlan aydur: Yağı diyü neye » dirler? |Çazan aydur: Oğul anun-
içün yağı dirler ki biz anlara » yetsevüz öldürürüz, anlar bize yetse
öldürür didi. Uruz» aydur: Baba içinde big yiğitler öldürseler kan
sorarlar m ı» da‘ vilerler mi? Çazan aydur: Oğul bin kâfir öldürsen »
kimse senden kan da'vilemez, amma azğun dinlü kâfirdür,: hub yirde Dİ29
tuş oldı, veU mana sen yaman yirde duşak 7 oldun oğul didi. Uruz bura
da şoylamış, görelüm 3 hanum ne şoylamış :
Uruz aydur :
Berü gelgil ağam Çazan
Çalkubanı» yirümden
Bidevi atum saklar-idüm bu gün içün
Güni geldi
Ağ 3 meydanda segirdeyin senün içün
Ala evren süvri çıdam ı» şaklar-idüm bu gün içün
Güni geldi
Çaba kann gin gögüsde 7 oynadayım senün-içün
Kara polat öz kılicum saklar-idüm » bu gün içün

Güni geldi
Sası dinlü kâfir başm kesdüreyim » senün-içün
Eğni bek demür tonum şaklar-idüm bu gün içün
» Güni geldi
Yin yakalar dikdüreyim senün-içün
Başumda» kunt ışuklar şaklar-idüm bu gün içün
Güni geldi
Çaba çom ak» altmda boğradayım senüü içün
Çırk yigidüm saklar-idüm» bu gün içün
Güni geldi
Kâfir başm kesdüreyim senüü-içün,
DI30 1 Aslan adum saklar-idüm bu gün içün
Güni geldi
Yaka tutup kâfir-ile^ uğraşayım senüü-içün,
Âğız dilden bir kaç keUme haber maüa
3 Çara başum kurban olsun ağam sana
didi. Çazan burada şoylamış,» görelüm hanum ne şoylamış:
Çazan aydur:
Oğul oğul ay 5 oğul
Menüm ünüm aüla sözüm dinle
01 kâfirüü üçin* atup birin yarmaz okçısı olur
Hay dimedin başlar ^ kesen celladı olur
Adam etin yahni ktlan aşbazı» olur
Sen varası kâfir degül
Çalkubanı yirümden men » turayım
Çoüur atuü biline men bineyim
Gelen kâfir menümdür men » varayım
Çara polat öz kıbcum çalaym
Azğun dinlü » kâfirdür başlarm keseyin
Döne döne savaşaym » döne döne çekişeyin
Çıbç çalup baş kesdügüm görgil» ögrengil
Çara başuna düşende gerek olur
D131 didi. Uruz * burada şoylamış, görelüm h^num ne şoylamış :
A y d u r:
A big 7 baba işidürem
Amma 'Arafatda irkek kuzı ku'İ38n içün
METtN 51
» Baba oğul kazanur ad içün

Oğul da kıbç kuşanur baba» ğayreti-y-içün
I Menüm de başum kurban olsun senün-içün V73
didi.» Kazan burada şoylamış, görelüm ne şoylamış:
Kazan » aydur :
Yağıya girüp baş kesmedün
2 Adam öldürüp kan dökmedim
Ala gözlü hırk yiğidi boyuna » alğıl
Cöksi gözel kaba tağlar başma çıkğıl
Menüm ® şavaşduğum menüm dögişdügüm
Menüm çekişdügüm menüm kıbçlaşduğum
» Görgil ögrengil ve hem bize puşu olğıl oğul
didi. Uruz ** babasmun sözin sımadı, kayıdup girü döndi. >2 Yirden
yüce tağlar başma yoldaşların alup çıkdı. *» 01 zamanda oğul ata sözin
iki eylemezridi, iki* eylese ol oğlam kabul eylemezler-idi. Uruz gin 2 D132
yakadan sünüsin şançdı turdı.
Kazan Big gördi» ki kâfir katı yaklandı. Atmdan indi, aru şudan
abdest aldı,» ağ alnm yire kodı iki rek'at namaz kıldı. Adı görklü» Mu
hammedi yad getürdi, kara dinlü kâfire göz karartdı,< haykırdı, at şal
dı karşu vardı, kıbç urdı. 2 Gümbür gümbür tavuUar çabndı, burması
altun tuç « bordar çabndı. 01 gün cdasun big erenler döne » döne şa-
vaşdı. 01 gün kara polat öz kdıçlar çabndı.*» 01 gün karğu dülü kaym
ohlar atddı, ala evren ** süvri cıdâlar süsildi. 01 gün nâmerdler muhan-
netler *2 şapa yir gözetdi. 01 gün baka baka K**zan oğb Uruzun *ı 'işkı
geldi, aydur :
Berü gelün kırk yoldaşum
Size kurban * olsun menüm başum D133
Görür misiz ağam Kazan baş kesdi 2 kan dökdi, oğlan uşak yimek
yimekçe gelmez didi.» Babam bu kâfirleri esirgemiş kibi, meni seven
yigitlerüm ne turursız, » kâfirün bir uçma depelüm didi. Kara koçm
oynatdı Uruz » kâfirün şağma at depdi. Şağlu şoUu kâfiri h**k ®tağıtcb.
Şanasm kim tar yolda |tolu düşdi, ya kara 2 kazun içine şâbin girdi. V7I
Kâfirüfi uçmı başdı,» tağıtdı. Azğım dinlü kâfir bunaldı, oâ girdi ®
kovulan kimse. Oğlanun bidevi atın ohladdar, at ylljıldı. *» Kâfirler
Uruzun üzerine ço^dı. Uruzun kırk ** yiğidi atdan indi, ala kalkan
bağmı kışa dügdiler, 12 kıbç şıyırdılar, Uruzun üzerine çok şavaşdılar.
D134 13 Çalabalık kopkudur, derin olsa baturur. Yayanuü umudı : olmaz.

Şağm şobn UruzuS. çevürdiler. Kırk yiğidin? şehid itdiler. Oğlanufi
üzerine düşdiler, tutdılar.? Karusmdan ağ ellerin bağladılar. Çil urgan
ağ boynına» takdılar. Yüzi üzerine şaluban süıidileT. Ağ etinden?
kan çıkmça dögdiler. Baba diyü ağlatdılar, ana diyü buzlatdılar.»
Eli bağlu boym bağlu yüzi üzerine şalup aldılar, yonyu ? virdiler. Uruz
tutsak oldı. Çazanun kaderi yok. * Eyle şandı kim yağı başıldı. At
cılavısm döndürdi,» girü döndi. Geldi, oğbm koduğı yirde bubmadı.
» A bigler oğlan kancanı gitdi ola didi. Bigler aydur;» Oğlan kuş yü-
reklü olur, kaÇ»P anasma gitmişdür» didiler. Çazan karardı, döndi
aydur: Bigler Tanrı bize » bir kür oğul virıniş, varaym am anası yanm-
D135 dan alaym, ı kıbc-ile paralayaym, altı bölük ideyin altı yolun ayndmda ?
bırağaym, bir dahi kimse yazı yirde yoldaş koyup kaçmaya ? didi. Dahi
koüur atm ökçeledi, yola girdi.
İvine geldi.» Çan fazı boyı uzun Burla Çatun Çazanuü geldügin?
V75 işitdi, I atdan ayğır deveden buğra koyundan koç Ipzdurdı.» Oğlançu-
ğumuü ilk avıdur, kanlu Oğuz biglerin toylayayım ? didi. Çan îazı
gördi kim Çazan gelür, yumurlanup yirinden * örü turdı, şamur cüb
besin eğnine aldı, Çazana karşu geldi.» Çapak kaldurdı, Çazanuü
yüzine toğn bakdı, şağ-ilen » şobna göz gezdürdi, oğlançuğım Uruzı
görmedi. Ç a ra » bağn sarsıldı, düm yüreği oynadı, kara k?yıua göz
le r i» kan yaş toldı. Çazana şoylamış, görelüm hanum n e » şoylamış:
A y d u r:
Berü gelgil Salur bigi Salur görki
D136 Başum ' bahtı ivüm tahtı
Çan babamun güyegüsi
Çadun anamuü? sevgüsi
Atam anam virdügi
3 Köüül virüp sevdügüm
Big yigidüm Çazan
Çalkubam yirüüden » örü turdufi
Oğlun-ile yilisi kara kaldık atuü butun? bindüü
Göksi gözel â&a tağlar önine ava çılfduR
Boym uzun bidevi geyigin alup yıkduü
Semüz <> etüü yükletdüü girü döndüü
İki varduü bir gelürsin ? yavnm kaıu
Çaraüu dünde bulduğum oğlum kam
METÎN
Bir bigüm » görinmez bağrum yanar

Aşılan aşılan hayalardan Kazan ® oğlan uçurdun mı
Tab Sazun aşlamna yidürdün mi
Yohsa kura dinlü kâfire uğratdun mı
10 Ağ ellerin hamamdan bağlatdun mı
Kâfir öfiinçe yontdufi mı
11 DiU damağı hunyup dört yanma bahdurdufi mı
Kara 12 gözden acı yaşm dökdürdufi mi
Kadun ana big baba» diyü buzlatdufi mı
didi. Gine şoylamış, aydur :
Oğul oğul 1 ay oğul D137
Ortacum oğul
Karşu yatan hara tağum yükseği | 2 oğul V76
Karanguluça gözlerüm aydım oğul
Şam yilleri» esmedin Kazan hulağum çıfilar
Sanmsah otm yimedin» Kazan içüm göyinür
Şam yılan şohmadın ağça tenüm » halhar şişer
Kumnışça göksümde südüm oynar
Yalufiuzça » oğul görinmez bağmm yanar
Yalufiuz oğul haberin Kazan digil 2 mafia
Dimez olur-isefi yana göyine harğaram Kazan safia
didi.8 Anası bir şoy dahi şoyladı, aydur :
Karğu cıda » oynadanlar vardıgeldi
Altun cıda oynadana yâ Rab ı» noldı
Kara h<»Ç ata binenler vardı geldi
Bidevi 11 atlu bir oğula yâ Rab noldı
Nöker geldi nayib 12 geldi
Yalufiuz bir oğula yâ Rab noldı
Yalufiuz oğul 13 haberin Kazan digU mafia
Dimez olsafi yana yana harğaram* a Kazan safia D138
didi. Bir dahi şoylamış ;
Kum hum çaylara şu 2 şaldum
Kara tonlu dervişlere negir virdüm
Yanum ala» bahduğumda honşuma eyü bahdum
Umauma usanma aş * yidürdüm
Aç görsem toyurdum yalmçah görsem tonatdum
» Dilek ile bir oğulı güç-Ue buldum
DEDE KORKUT KİTABI
Yalunuz oğul haberin » a Kazan digil mana

Dimez olsan yana göyine karğaram Kazan ? sana
didi. Bir dahi şoylamış:
Karşu yatan kara tağdan
8 Bir oğul uçurdun-ise digil mana
Külünk-ile yıkdurayım
» Kanm akan yüğrük şudan
Bir oğul uçurdun-ise » digU mana
Tamarlarm tuğladayım
Azğun dinlü kâfirlere
» Bir oğul tutdurdun-ise digU mana
Çan babamun yamna ı? men varajon
Ağır leşker bol hazine alaym
Paralanup » kaiıbk atumdan inmeyinçe
Yinüm-Ue alça kanom silmeyinçe
D139 Kol 1 but olup yir yüzine düşmeyinçe
Yalunuz oğul hadlerin almaymça
? Kâfir yollarmdan dönmeyeyin
didi,
Yohsa a Çazan ayağumdan ? sermüze ataym mı
Çara tırnak ağ yüzüme çalaym nu
Güz alması» kibi al yanaklarum yırtayın mı
Çenberüme alça kanum dökeyin mi
Ağır 5 şiven senün orduna koyayın mı
V77 I Oğul oğul diyübeni » buzlayaym mı
Çaytabanda kızd deve bundan kiçdi
forumları ? bundan buzlayup bde kiçdi
forumçuğum aldurmışam buzlayaym mı
8 Çara koçda kaidık at bundan kiçdi
Kulunçuğı kişneyüp » bUe kiçdi
Çulunçuğum aldurmışam kişneyeyin mi
Ağayılda ağça » koyun bundan kiçdi
Çuzuçağı mannşup bile kiçdi
Çuzıçağum » aldurmışam mannyaym mı
Oğul oğul diyü buzlayaym mı
didi. Bir d a h i» şoylamış:
Çalkubam yirümden turam dir-idüm
YUisi kara » kazdık atuma binem dir-idüm
METİN 55
Kalın Oğuz içine girem dir-idüm

1 Ala gözlü gelin alam dir-idüm D140
Kara yirde ağ otağlar dikem dir-idüm
2 Yonyubam oğulı ulu gerdege kiçürem dir-idüm
Murad-ile maksuda» irgürem dir-idüm
Murada yetürmedün meni
Kara başıim kanşı tutsun» Kazan seni
Bir bigüm görinmez bağrum yanar
Neyledün digil mana
Dimez » olsan yana göjdne harğaram Kazan saüa
didi. Anası oğlanun» böyle digeç Kazanun 'ahlı başmdan gitdi, hara
bağrı şarşıldı i düm yüreği oynadı, harangulu gözleri han yaş toldı,*
aydur: Görklüm, oğul gelse senden mi şorar-idüm, hothı*2a hayurma ®
avdadur, avda halan oğul içün hayurmağd, yidi gün b e n » Kazana
möhlet virgil, yirde ise oğub çıharayım, gökde ■■ ise indüreyim, bulur-
isem buldum, bulmaz-iseın Taun virdi <2 Tann aldı heylcyeyin, ge/ü-
heni hara şiven senüfi-ile bile eyleycyin >» didi. Han h»zı aydur: Kazan
oğlan avda idügin * andan bileyin kim yorgun atun-ile gedilmiş cıdafi- DI41
ile ardma 2 düşesin didi.
Kazan girü döndi, geldügi yob » eline alup yortdı, dün hatdı. Anası
tuymadm» el altmdan bnyurdı; foksan tümen genç oğuz ardumça»
gelsün, oğlan tutsahdur bigler bilsün didi. « 01 yire geldi-ki yağı başd-
mış-idi. Gördi oğlanun ala » gözlü h»th )ûgidi hmfmış, bidevi atı oğla-
nufi ohlanmış * yatur. Leş arasmda oğlançuğı leşin bulmadı, altunluça *
hamçısm buldı. Yakin bildi kim oğb kâfire tutsahdur.» Ağladı,
Kara tağum yükseği oğul
Kanlu şuyum taşhum » | oğul V78
Kocabğum vahtı aldurduğum yalunuz oğul
didi 12 buzladı. Kâfirün izin izledi.
Kznlu Kııv*ı Dervendde» kâfir dahi hoıuıuS Oğlana h*ıra ke
penek geydürmişler-idi, 1 hap» işig» üzerinde arkun bırahnuşlar-idi, D142
giren başar 2 çıhan başar-idi. Katı'düşmen tatar oğb elümü»»» girmiş-
iken ceza-y-ile öldürelüm diyü » hnpu işigi üzerinde arhun homışlar-idi.
Bu mahalda » Han Kazan yetdi. K<»tiur atm oynatdı. Kâfir Kazanım «
geldügin gördi, ürkdi. Kim atm biner kim cevşen geyer.» Oğlan başmı
haldurdı, aydur: Mere kâfir ne haldur?* Kâfir aydur: Babafi geldi,
tutalum dirüz. Oğlan aydur:
Aman» mere kâfir aman

Tafirmun birliğine yokdur güman
Kâfirler oğlana » aman virdiler, ebn çözdiler gözin açdılar. Babasma
oğlan karşu geldi, şoylar, görelüm hanum ne şoylamış;
» Uruz aydu r:
Berü gelgil a big baba
Nirede bildüû benüm tutsak» olduğum
Ağ ellerüm arduma bağlanduğm
D143 Çil sicim ağ ı boynuma ta^ılduğm
Çara gözlü yigitlerüm Iprdduğm
Sen gelmedin ? baba kâfirler tanışdılar
Çonur atlu Çazanı tutun
Çarusmdan ? ağ ellerini bağlan
ĞafiUüçe görklü başm kesün
Alça» hanm yir yüzine dökün
Oğb-y-ile ikisini bir yirden öldürün
5 Ocağmı söyindürün diyü söyleşdiler
Çanum baba horharam
» Segirdür-iken konur atun sürçdüresin
Şavaşduğun vaktm » kendüni tutdurasm
V79 I Ğafillüçe gözel başun kesdüresin
* Ağ pürçeklü anam oğul dir-iken
Başum bahtı Çazan diyü » ağladasm
Çayıduban baba girü döngü
Altun ban ivüne ı» sürüp varğd
Çançuk olmış anama umud olğd
11 Çara gözlü kız kardaşumı ağlatmağd
Çançuk olmış anamı» şızlatmağd
Oğul içün ata ölmek 'ayıb olur
Y aradan» haW i‘y’ içiin baba
Çayıda döngü ive varğd
DI44 Çançuk; anam ı hutşu gelse
Meni sana sorsa
Baba toğn huber virgü
Gördüm? senün oğlun tutsak digü
Çarusmdan ağ elleri? bağlu digü
Çara küdan sicim boynma taküu digü
Çara tonuz» tammda yatur digü
METİN 57
Kıl kepenek boyunçuğm sürer digil

» Ağır bukağu topuçağm döger digil
Yanmış arpa etmeği a c ı» şoğan öylini digil
Menüm anam menüm içün kayurmasun
2 Bir ay baksun
Bir ayda varmaz-isem iki ay baksun
İki * ayda varmaz-isem üç ay baksun
Üç ayda varmaz-bem® öldügümi ol vakt bilsün
Ayğır atum boğazlavup aşum>® virsün
Yad kızı htıîoftıma destur virsün
Bana » tutan gerdege ayruk girsün
Anam menüm içün gök geytip » kara şannsun
Kakn Oğuz ilinde yasum tatsan
M enüm » başum senüfi yolufia hııtban olsun
Girü dön baba D145
didi. 1 Oğlan bir da^ı şoylamış, görelüm hnnnm ne şoylamış:
2 K"ŞU yatan kara tağlar esen olsa il yaylar
Kznlu 3 hanla şular esen olsa kanm taşar Y80
Kara hoç |atlar esen * olsa htdun toğar
Kaytabanda htzıl deve esen olsa torum» virür
Ağayılda ağça hoyun «acn olsa h^zı virür
8 Big erenler esen olsa oğb toğar
Sen esen ol 2 anam esen olsun
Menden yigrek Kâdir size oğul vire
* Ağ südini anam mafia halal eylesün
Şavaşmağıl hayıda ® döngü baba girü
didi. Han Kazan burada şoylamış, görelüm ı® hanum ne şoylamış
Aydur :
Karşu 11 yatan hara tağum yükseği oğul
Güçlü büüm htıvveti» canum oğul
Karangulu gözlerüm aydım oğul
Alar tanla » yirümden turduğum senüfi-içün
Kofiur atam yorütmışam senüfi içün
1 Ağ tonuma kir eklendi senün-içün D146
Menüm başum hutban olsun 2 canum oğul senüfi-içün
Sen gideli ağlamağum gökde iken» yire indi
Gümbür gümbür tavuUar dögümedi
58 DEDE K O ^ U T KİTABI
Ağır ulu» divanum sürilmedi

Seni bilen big oğullan ağ çıkardı ? kara geydi
Kaza benzer kızum gelinüm ağ çıkardı kara geydi
» Kançuk anan kan yaş dökdi
Ağ sakallu baban ? buülu oldı
Kayıduban buradan oğul ive varsam
8 Ağça yüzlü anan karşu gelüp oğul dise
Ağ elleri» ardma bağlu diyeyin mi
Ağ boyumda kıl urgan takılu » diyeyin mi
Kâfir yanmça yayak yonr diyeyin mi
Menüm nâmusum» kanda vara oğul
didi
Çil kepenek boyunçuğm sürer» diyeyin mi
Ağır bukağu topuçağm döger diyeyin mi
Arpa etmeği » acı şoğan öyünçügi diyeyin mi
Çazan gine aydur :
D147 Çarşu > yatan kara tağlar kansa
Otı bitmez il yaylamaz
Akmdılu? görklü sular kansa kara taşmaz
Çaytabanlar kansa ? torum virmez
Çara koçlar kansa kulun virmez
Er yiğitler» kansa oğb toğmaz
Baban kan anan kan
Senden? yigrek Çâdir bize oğul virmez
Virse dahi senün yirün tuta « bilmez
Asumanlu gökde | kara bulut oluban
Kâfirün üzerine ^ gürleyeyim
Ağ yıldırım olup şakıyayım
Kâfiri kamış kibi 8 od oluban yandurayım
fokuzm ı bir yirine saydurayım
Unşmadan » dögişmeden ‘ âlemi toldurayım
Yaradan Allabdan meded
didi.» Çonur atmdan yire indi. Akup giden aru şudan abdest» aldı.
Ağ alnmı yire kodı, namaz kıldı. Ağladı, kâdir Taundan » hâcet diledi,
yüzin yire sürdi. Mubammede şalavât getürdi, » deve kibi kükredi,
DI48 arşlan kibi anradı, na'ra urup > haykırdı, yapa yalunuz kâfire at depdi,
kıbç urdı. ? Döne döne bir zaman yahşi şavaş eyledi. Kâfiri alam ? didi
alamadı. Bir sa'atda kâfire üç kerre at depdi.» Nâgâh gözi kapağına
METİN
kılıç tokındı. Çara kanı şorladı ? gözine indi, özin şarp yirlerc şaldı.
Görelüm im di» Yaradan neyler.
Meğer hanum boyı uzun Burla Çatun oğlançuğım ? andı, karan
kalmadı. Çırk ince bOlü kız oğlam-y-ile * hata ayğınn tartdurdı, butun
bindi, hara hüıcm huşandı.» Başum tacı Çazan gelmedi diyü izin izledi
gitdi. Gelü 10 gelU Çazana yahm geldi. Çazan halalmı tanımadı. Çan »
hızmun üzerine geldi, aydur :
Çara ayğırun cılavısmı» mana tartğıl yiğit
Tike tutup yüzüme bahğıl yiğit
Altuüdağı» hata ayğın mana vitgil yiğit
Elüüdeki süvri çıdam
I Yanufidağı gök poladunı mana virgil yiğit D149
Bu günümde umud? olğıl maüa
Çala ölke vireyin sana
didi. Çatun aydur :
3 Çarşum-ala yiğit menüm ne ma&larsm
Kiçmiş menüm günümi ne anduruısm
I» Çalhubanı yirinden turan Çazan
Çara göz atun biline binen? Çazan
Ilğayuban hara tağum yıhan Çazan
Kölgelüçe haba ağacum» kesen Kazan
Pıçah alup hanatlarum kıran Çazan
Yalufiuzça ^ oğlum Uruza fayan Çazan
At üstinde cglenmeyüp * yortan Çazan
Senüfi bilün ölmiş
Üzengüye dirmeyen» diziin ölmiş
Çan h?zı halalıını tanımayan gözün ölmiş
10 Bunalnuşsın sana nolnuş
Çal h?lıcun yetdüm Çazan
didi.
II Bu mahalda Oğuz erenleri bir bir yetdi. Görelüm hanum
kimler yetdi: ı? Çara dere ağzmda Çâdir viren, hara buğa derisinden
bişiginüfi 1? yapuğı olan, acığı tutanda hara taşı kül eyleyen hara ? D150
bıyığm yidi yirden ensesinde dügen, Çazan hartaşı ? Çara Göne çapar
yetdi. Çal hdıcufi hardaş Çazan yetdüm? didi. Anufi ardmça görelüm
hanum kimler yetdi: Demür » Çapu Dervendindeki demür hapuyı hapup
alan, altmış tutam? ala gönderinün uçmda er böğürden, Çazan kibi
pehlivanı « bir şavaşda üç kerre atından yıkan. Kıyan Selçuk oğb 7

Delü fundar çapar yetdi. Çal kıbcun ağam Kazan yetdüm » didi.
V83 Anun ardmça görelüm kimler yetdi: Varuban® destursuzça Baymdır
Hanun yağısm başan, altmış bin » kâfire kan kuşduran, Gaflet Kôa
oğlu Şer Şemseiıddin çapar yetdi. Çal kıbcun ağam Kazan yetdüm »
didi. Anun ardmça görelüm kimler yetdi: Paraşarun» Bayburd Hi‘
D151 şarmdan parlayup uçan, ap alaca ı gerdeğine karşu gelen, kabn Oğuz
imrençesi. Kazan Bigün ymağı, boz 2 ayğırlu Beyrek çapar yetdi. Çal
kıbcun hanum Kazan yetdüm» didi. Anun ardmça görelüm kimler
yetdi: Çaya baksa » çabmlu, çal kara kuş erdemlü, kur kurma kuşaklu,
kulağı altun » küpelü, kaim Oğuz biglerini bir bir atdan yıkan, Kaiıbk «
Koca oğb Big Yigenek çapar yetdi. Çal kıbcun ağam 2 Kazan yetdüm didi.
Anun ardmça görelüm kimler yetdi: Yigirmi * dört boym ohşayan Delü
fundar yetdi. Anun® ardmça bin kavum başlan Düğer yetdi. Anun
ardmça » bin Bügdüz başlan Emen yetdi. Anun ardmça tokuz » koca
başlan Aruz yetdi. Şaydukumça Oğuz bigleri » dükense olmaz, Kazanun
D152 bigleri hep yetdi, üzerine » yığnak oldı. Anı şudan abdest alddar, iki ı
rek'at namaz kadılar. Adı görklü Muhammede şalavat getürdiler. 2
V84 Bl-tekellüf kâfire at şaldılar, j kdıç urddar. 01» gün ciğerinde olan er
yiğitler belürdi. 01 gün » nâmerdler şapa yir gözetdi. Bir kıyamat şavaş
oldı,» meydan tob baş oldı. bir güni oldı.» Big nökerden
nöker bigden aynidı. foş.Oğuz bigleri ile 2 fundar şağa depdi. Cda
sun yigitleri-y-üe Kata Budak « şola depdi. Kazan kendü düpe depdi,
Tekür ile ® ŞökU Melike havala oldı, bögürdübeni atdan yire şaldı,»
alça kanm yir üzerine dökdi. Şağ tarafda Kara » Tüken Melike fundar
karşu geldi, kıbçladı y iıo » şaldı. Şol tarafda Buğaçuk Melike Kara
D153 Budak karşu»» geldi, şançubanı yire şaldı, depretmedin başın kesdi. 1
Boyı uzun Burla Hatun kara tuğm kâfirün kdıçladı, 2 yire şaldı. Tekür
abndı. Kâfir kaçdı. Derelerde» kâfire kırğnn girdi. On biş bin kâfir
kimi kırıldı,» kimi tutddı. Kazan oğb üzerine geldi. İndi, eUn» çözdi.
Knça kuça ata-y-ile oğul görişdi. Üç » yüz yiğit Oğuzdan şehid oldı.
Kazan oğlançuğm 2 kurtardı, girü döndi. Gazâ mübarek oldı. Oğuz *
bigleri toyum oldı.
Ağça Kala Sürmelüye gelüp Kazan ® kırk otak dikdürdi. Yidi
gün yidi gice yime içme oldı. K*tk ivlü kul-Ue kıtk câriye oğb başma »
çevürdi, azad eyledi. Cilasun erenlere kala ölk e» virdi, cübbe çuka
virdi. Dedem Korkut gelüben » şaddık çaldı, bu Oğı^z-nâmeyi düzdi
D154 koşdı,» böyle didi;
METİN 61
tmdi kam didigüm big erenler

Dünya? menüm diyenler
Ecel aldı yir gizledi
Fâni dünya kime ? kaldı
Gebmiü gidimlü dünya
Ahır son u çı» ölümlü dünya
Yöm vireyim hanum: Yirlü kara tağun- yıkılmasun, ? kölgejlüçe V85
kaba ağacun kesilmesün, kanım akan« görklü şuyun kurımasun,
kanatlanın uçı kırılmasun, ^ Kâdir seni nâmerde muhtaç itmesün,
çapar-iken ağ boz atun ? büdrimesün, çalışanda kara polat öz kıbcun »
gedilmesün, Allah viren ümigün üzilmesün, ahır şonı» ara imandan
ayırmasun, ağ alnunda biş keUme du‘ â kılduk » kabul olsun, yığışdur-
sun dürişdürsün günabuüuzı» adı görklü Muhammede bağışlasun
hanum hey ?
» DUÇA KOCA OĞLI DELÜ DUMRUL

BOYINI BEYAN 1 iD E R ÇANUM H EY D155
Meğer he»uıı?> Oğuzda Duha Koca oğb Delü ? Dumrul dirler-idi

bir er var-idi. Bir kuru çayun üzerine ? bir köpri yapdurmış-idi. Kiçe-
ninden otuz üç akça» alur-idi, kiçmeyeninden döge döge kırk akça
alur-idi. Bum 3 niçün böyle ider-idi ? Anun-içün-ki menden delü men
den » güçlü er var mıdur ki çıka menüm-ile savaşa dir-idi, ^ menüm
erUgüm bahadırhğum cılasunbğum yigitligüm Ruma Şama ? gide çav-
lana dir-idi.
Meğer bir gün köprisinün yamacında » bir bölük oba konmış idi.
01 obada bir yahşi h»I> şayru düşmiş idi. Allah emri-y-ile ol
yiğit öldi. » Kimi oğul diyü, kimi kartaş diyü ağladı. 01 yiğit *? üzerine
möhkem kara şiven oldı. Nagâhandan Delü Dumrul» çapar yetdi.
Aydur: Mere kavatlar ne ağlarsız, menüm köprim ? yanmda bu ğavğa
nedür, niye şiven idersiz didi. Ayıtdılar: ? Çanum bir yahşi yigidümüz
öldi, ana ağlaruz didiler. Delü ? Dumrul aydur: Mere yigidünüzi kim
öldürdi. Ayıtdılar: Vallah» big yiğit Allah Ta'âladan buyruk oldı, al
kanatlu? 'A zrâ’ilo l yigidün canm aldı. Delü Dumrul aydur:» Mere
‘ Azrâ ’il didügüfiüz ne kişidür kim adamun canm alur,? yâ kâdir Allah
birligün varbğun h®hhi‘ y'içön ‘ Azrâ ’ili menüm» gözüme göstergil,
şavaşayım çekişeyim dürişeyim, yahşi» yigidüfi canın kurtarayım,
bir dahi yahşi yigidün canm » almaya didi. Kayıtdı döndi Delü
Dumrul ivine geldi.
» Hak Ta'alaya Dumrulufi sözi hoş gelmedi. Bak b a k » mere delü

kavat menüm birligüm bilmez, birUgüme şükür kdmaz,» menüm ulu
D157 dergabumda geze menUk eyleye didi. 'A zrâ‘ile ı buyruk; eyledi kim yâ
‘ Azrâ’il var, dahi ol delü kavatun? gözine göringil, benzini şarartğd
didi, canını hırl®tğd â^ğd didi.
Delü Dumrul kırk yiğit den yiyüp içüp » oturur-iken nagâhandan
' Azrâ ’ü çıka geldi. 'Azrâ ’iU» ne çavuş gördi ne kapuçı. Delü Dumrulun
görür gözi» görmez oldı, tutar elleri tutmaz oldı. Dünya 'âlem ? Delü
Dumrulun gözine karangu oldı. Çağırup Delü Dumrul« soylar, göre
lüm hanum ne şoylar ;
A ydu r:
Mere ne heybetlü hoca^sm
Kapuçdar seni görmedi
Çavuşlar seni tuymadı
» Menüm görür gözlerüm görmez oldı
fn tar menüm ellerüm tutmaz» oldı
Ditredi menüm canum cûşa geldi
Altun ayağum» elümden yire düşdi
Ağzum içi buz kibi
Sünüklerüm» tuz kibi oldı
Mere şakalçuğı ağça koca
D158 Gözçügezi > çönge koca
Mere ne heybetlü kocasm digil mana
Kadam belam? tokmur bu gün sana
didi. Böyle digeç 'A zrâ’ilün acığı? tutdı, aydur:
Mere delü kavat
Gözüm çönge idügin ne beğenmezsin
* Gözi gökçek kızlarun gebnlerün canm çoğ almışam
5 Şakalum ağarduğm ne beğenmezsin
Ağ şakallu kara şakallu yigitlerün » canm çoğ almışam
Şakalum ağarduğınun ma'nisi budur
7 didi. Mere delü kavat öginür-idün: Al kanatlu * ‘ A.zrâ‘il menüm elüme
girse öldüre-y-idüm, yahşı yigidün canm » anun ebnden kurtara-y-idüm
dir-idün, imdi mere delü geldüm ki » senün canun alam, virür misin
yohsa menüm-ile cenk» ider ndsin didi. Delü Dumrul aydur : Mere
al kanatlu » 'Azrâ 'il sen misin didi. Evet menem didi. Bu yahşi *? yi-
D159 gitlerüâ canmı sen mi alursm didi. Evet men > aluram didi. Delü Dum-
METtN 63
rul aydur : Mere kapuçdar kapuyı» kapan didi. Mere ' Azrâ ’il men
seni gin yirde ister-idüm,» tar yirde eyü elüme girdün ola mı didi. Men
seni öldüreyim,» yahşi yigidüii canm k*ıttarayım didi. Kara kılıcm
şıyırdı,» eline aldı.'Azrâ’ile çalmağa hamle kJdı. 'A zrâ’ilb irs gögerçin
oldı, pencereden uçdı gitdi. AdemHer evreni ı Delü Dumrul eUn eline
çaldı, kaş kaş güldi. Aydur: * Yigitlerüm 'Azrâ ’ilün gözini eyle korh^t'
dum ki gin kapuyı» kodı tar bacadan kaçdı, çünki menüm elümden
gögerçin » kibi kuş oldı uçdı, mere men anı kot mıyam toğana » aldur-
maymça didi. fu rd ı atma bindi, foğanm eline » aldı, ardına düşdi.
Bir iki gögerçin öldürdi. D öndi,» ivine geli yonr iken ‘ Azrâ’il atmun
gözine görindi. A t » ürkdi, Delü Dumnıb götürdi yire urdı. Çara D160
başı 2 bufialdı, bufilu kaldı. Ağ göksiuüü üzerine ' Azrâ ’i l » başup kondı.
Baya mırlar-idi, şimdi h^tlamağa başladı.» Aydur:
Mere 'A zrâ’il aman
Tafirmun birliğine yokdur güman
» Men seni böyle bilmez idüm
Oğnlaym can alduğufl < tuymaz idüm
Dökmesi böyük bizüm tağlanımuz olur
01 2 tağlarumuzda bağlarumuz olur
01 bağlarufi kara salkumlu * üzümi olur
01 üzümi şikarlar al şarabı olur
» 01 şarabdan içen esrük olur
Şarablu-y-idüm tnymadum
» Ne söyledüm bilmedüm
Biglige uşanmadum yigitbge toymadum
Canum 11 alma 'A zrâ’U meded
didi. 'Azrâ’ U aydur: Mere d elü » kavat mafia ne yalvarursın, Allah
Ta'alaya yalvar, m enüm de» elümde ne var, men dahi bir yumuş
oğlamyam didi. Delüi Dumrul aydur : Ya pes can viren can alan D16
Allah Ta'âla 2 mıdur? Beli oldur didi. Döndi 'Azrâ’ile ya pes» sen ne
eylemeklü kadasm, sen aradan çıkğıl, men Allah» Ta'âla-y-ile haber
leşeyim didi. Delü Dumrul burada » şoylamış, görelüm h^num ne şoy-
lamış :
Yüco»lerden yücesin
Kimse bilmez niçesin
GörUü Tafirı
2 Niçe cahiller seni gökde arar yirde ister
Sen hod * mü’ minler köfilindesin
Dâyim turan cebbar Tanrı

» Bâhi kalan settar Tanrı
Menüm canum alur olsan» sen alğıl
‘ Azrâ’ile almağa komağıl
didi. A llab» Ta'âlaya Delü Dumrulun burada sözi h<>5 geldi.»
'Azrâ’ile nidâ eyledi kim çün delü kavat menüm birligüm» bildi,
birligüme şükür İpldı, yâ ‘ Azrâ’il Delü ı Dumrul can yirine can bulsun,
anufi cam azad? olsun didi. 'A zrâ’il aydur; Mere Delü Dumrul ? Allah
Ta'âlanun emri böyle oldı kim Delü Dumrul» cam yirine can bulsun,
anuû cam azad olsun ? didi. Delü Dumrul aydur: Men niçe can bulayım,
meğer» bir hoca babam bir h“ tı anam var, gel gidelüm, ikisinden ?
biri bolayki canm vire, alğıl, menüm canumı hoğd * didi.
Delü Dumrul sürdi babası yanma geldi.» Babasmufi elin öpüp
şoylamış, görelüm ne >o şoylanuş :
A ydu r:
Ağ şahallu 'aziz 'izzetlü canum baba
» Bilür misin neler oldı
Küfür söz söyledüm
Çah Ta' alaya » hoş gelmedi
Gök üzerinde al h&ı»>tla 'Azrâ’ile e m r» eyledi
Uçup geldi
Ağça menüm göksümi başup hondı
D163 » Çınidadup tatlu canum alur oldı
Baba senden can ? dilerem virür inisin
Yohsa oğul Delü Dumrul ? diyü ağlar mısm
Babası aydur :
Oğul oğul ay» oğul
Canum parası oğul
foğduğmda tohuz ? buğra öldürdüğüm aşlan oğul
Dünlügi altun ban » ivümüfi hal>28isı oğul
Kaza befizer fazumufi geUnümüfi ? çiçeği oğul
Karşu yatan h“ ta tağum gerek-ise
Söyle» gelsün 'Azrâ’ilüfi yaylası olsun
Şovuh şovuh» bmarlarum gerek-ise
Ana içit olsun
Tavla tavla >o şahbaz atlarum gerek-ise
Afia binit olsun
METİN 65
Katar» katar develerüm gerek-ise

Ana yüklet olsun
Ağa»yılda ağça koyunum gerek-ise
Kara mudbak altmda anun » şöleni olsun
Altun gümüş pul gerek ise
Ana > h»*tclık olsun D164
Dünye şirin can 'aziz
Canunu kıya 2 bilmen bellü bilgil
Menden 'aziz menden sevgülü anandur
» Oğul anaûa var
didi. Delü Dumrul babasından» yüz bulmayup sürdi anasma geldi
Aydur :
Ana 5 bilür misin neler oldı
Gök yüzinden al kanatlu» 'Azrâ’il uçup geldi
Ağça menüm göksümi başup 2 kondı
Hırladup canum alur oldı
Babamdan can * diledüm ana virmedi
. Senden can dilercm ana
Canun ® mana virür misin
Yohsa oğul Delü Dumrul diyü » ağlar mısm
Acı tırnak ağ yüzüne çalar mısın
>> Karğu kibi kara şaçun yolar mısın ana
didi. Anası» burada şoylamış, görelüm honum ne şoylanuş :
Anası» aydur :
fok uz ay tar 1 kamumda götürdüğüm oğul D165
folm a bişiklerde beledügüm 2 oğul
On ay diyende dünya yüzine getiirdügüm oğul
» fola p tolap ağ südümi emzürdügüm oğul
Ağça » burdu hisarlarda tutıla-y-idün oğul
Şasi» dinlü kâfir ebndo tutsak ola-y-idün oğul
Altun akça » güçine şalubanı seni kurtara-y-idüm oğul
Yaman 2 yire varmışsın vara bilmen
Dünya şirin can 'aziz
* .Caaınu kıya bilmen bellü bilgil
didi, anası dahi canm» virmedi. Böyle digeç 'Azrâ’ il geldi Delü Dum
rulun 10 canm almağa. Delü Dumrul aydur :
Mere 'Azrâ’il aman

» Tanrmun birliğine yokdur güman
'Azrâ’il aydur: Mere d e lü » kavat da^ı ne aman dUersin, ağ şakallu
D166 baban yanma » vardun can virmedi, ağ pürçeklü anan yamna * varduü
can virmedi, da^ı kim virse gerek didi.? Delü Dumrul aydur: Çasretüm
vardur bubşayım didi. 'Azrâ’il? aydur: Mere delü hasretün kimdür?
'A ydu r: Yad kızı halalum var,» andan menüm iki oğlançuğum var,
amanatum var ışmarlaram ? anlara, andan şonra menüm canum alasın
didi. Sürdi » halah yanma geldi, aydur :
Bilür misin neler oldı
Gök 7 yüzinden al kanatlu 'Azrâ’il uçup geldi
Ağça menüm » göksümi başup kondı
fatlu menüm canumı alur oldı
» Babama vir didüm can virmedi
Anama vardum can*» virmedi
Dünye şirin can tatlu didiler
İmdi
Yüksek ?ı yüksek kara tağlarum saüa yaylak olsun
Şovuk şovuk 1? şularum sana içit olsun
Tavla tavla şahbaz atlarum» sana binit olsun
D167 Dünlügi altun ban ivüm sana ? kölge olsun
Katar katar develerüm sana yüklet ? olsun
Ağayılda ağça koyunum sana şölen olsım
? Gözün kimi tutar-ise
Könlün kimi sever-ise
Sen ana» varğd
tki oğlançuğı öksüz komağıl
didi. 'Avrat? burada şoylamış, görelüm bunum ne şoylamış:
Aydur :
Ne » dirsin ne şoylarsm
Könül virüp ? sevdügüm
Çoç yigidüm şah yigidüm
fatlu damağ virüp « şonşduğum
Bir yaşdukda baş koyup emişdügüm
Karşu » yatan kara tağlan
Senden sonra men neylerem
METtN 67
Yaylar » olsam menüm gorum olsun

Şovuk şovuk şularun
ı> îçer olsam menüm konum olsun
Altım akçon korcayur 12 olsam menüm kefenüm olsun
Tavla tavla şahbaz atufi
» Biner olsam menüm tabutum olsun
Senden şonra bir» yiğidi
Sevüp varsam bile yatsam
Ala yılan olup 2 meni şoksun
Senün ol muhannet anan baban
3 Bir canda ne var ki sana ktyomanuşlar
'Arş tauığ olsun» kürsi tanığ olsun
Yir tamğ olsun gök tamğ » olsun
Çâdir Tann tamğ olsun
Menüm canum senün ®canuna kutban olsun
didi, râiı oldı. ‘ Azrâ’i l » hotunun canm almağa geldi. AdemHer evreni
yoldaşma * ktyomadı, Allah Ta'âlaya burada yalvarmış, görelüm»
niçe yalvarmış :
A ydu r:
Yücelerden yücesin
Kimse )® bâmez niçesin
Görklü Tann
Çok cahiller sen i» gökde arar yirde ister
Sen hod mü’ minlerün könbnde»2sin
Dâyim turan cebbar Tann
Ulu yollar üzerine
13 ‘ İmaratlar yapam senün içün
Aç görsem loyurayımi senün-içün D169
Yalmçak görsem tonadayıra senün içün
2 Alur-isen ikimüzün canm bUe alğıl
Kor-isen ikimüzün» canm bUe koğU
Keremi çok köUit Tann
didi. Hak» Ta'âlaya Delü Dumrulun sözi h<»Ş geldi. ‘ Azrâ’Ue» emr
eyledi: Delü Dumrulun atasmun anasmun canm » al, ol iki holala yüz
kırk yıl 'ömür virdüm didi.» ‘ Azrâ’ü dahi babasmun anasmun def'i
canm aldı, * Delü Dumrul yüz İptk yJ dohı yoldaşı-y-Ue yaş » yaşadı.
Dedem Korkut gelüben boy boyladı şoy 1® şoyladı. Bu boy Delü
Dumrulun olsun, menden» şonra alp ozanlar söylesün, alm açuk

cömerd erenler » dmlesün didi.
Yöm vireyim han'un» Yirlü kara tağlarun » yıhılmasun, kölgelüçe
D170 kaba ağacun kesilmesün, kanun ? akan görklü şuyun humnusun, kâ
dir Tann seni ? nâmerde mubtac itmesün, ağ alnunda biş kebme du' â ?
kılduk olsun kabul, yığışdursun dürişdürsün» günabunuzı adı görklü
Muhammede bağışlasun bunum hey!
5 KANLI ç o c a OĞLI ÇAN fU R A L I BOYINI

B E Y Â N » İDER ÇANUM HEY
Oğuz zamanında Çanb Çoca dirler-idi 7 bir gürbüz er var-idi. Ye
tişmiş bir cilasun oğb var-idi,» adma Çan furab dirler-idi. Çanb Çoca
aydur:» Yarenler atam öldi men kaldum, yirin yurdm tutdum, ı» yarm
ki gün men ölem oğlum kala, bundan yigregi yob^^dur ki gözüm görür-
iken oğul gel seni ivereyim didi. ı? Oğlan aydur: Baba çün meni ivereyim
dirsin, mana » layık kız niçe olur? Çan fu ra b aydur: Baba men yirüm-
D171 den 1 turmadm ol turmış ola, men kara koç atuma binmedin ol? binmiş
ola, men kanlu kâfir iline varmadm ol varmış ? mana baş getürmiş
ola didi. Çanb Çoca aydur: Oğul» sen kız istemez-imişsin bir cdasun
babadır ister-imişSsin, anun arkasmda yiyesin içesin boş kiçe»sin. Aydur:
BeU canum baba eyle istcrem, pes varasm 7 bir cici bici türkmen kızmı
alasm, nagâhandan tayanam » üzerine düşem karm yırtıla didi. Çanb
Çoca » aydur: Oğul kız görmek senden, mal nzk virmek ı» benden
didi. Böyle digeç erenler evreni Çan fu ra b » yirinden turdı, kırk yi
ğidin yanma aldı, İç Oğuzı >? gördi, kız bubmadı, kayıtdı girü döndi
D172 ivlerine » geldi. Babası aydur: Oğul kız buldun mı? Çan fu rab» aydur:
Yıkılsun Oğuz üleri, mana yarar kız bubmadum baba ? didi. Babası
aydur: Hey oğul kız dileyü varan böyle ? varmaz. Çan fu rab aydur:
Ya niçe varur baba didi.» Çanb Çoca aydur: Oğul şabah varup öylen ?
gelmek olmaz, öylen varup abşam gelmek olmaz, » oğul sen mala becid
ol yığ, men sana kız arayı 7 gideyim didi.
Çanb Çoca sevini kıvam örü » turdı, ağ sakallu pir kocalar yanma
bırakdı. » İç Oğuza girdi, kız bubmadı. folandı »> fa ş Oğuza girdi, bu-
bmadı. f olandı f ırabuzana » geldi.
Meğer fırabuzan teküriuün bir 'a?im görklü »? mahbub kızı var-idi.
D173 Şağma şobna iki koşa >? yay çeker-idi. Atduğı ob yire düşmez-idi. 01»
kızun üç canavar kalınlığı kaftanbğı var-idi. Her kim? ol üç canavarı
başsa yense öldürse kızumı? ana virürem diyü ya'de eylemiş-idi. Başa-
METİN 69
masa başm » keser-idi. Böylelik-ile otuz iki kâfir biginün » oğbnun başı
burç bedeninde kesilüp aşılnuş-idi. » 01 üç canavarun biri kağan aşlan-
idi, biri kara ^ buğa-y-idi, biri daht kara buğra idi. Bulanın her birisi *
bir ejderha-y-idi. Bu otuz iki baş-kim burcda aşdnıış » idi kağan aşlan-
ile kara buğranun yüzin görmemişler-idi, ancak buğa buynuzmda
helâk olmışlar-idi.
Kanb Çoca » bu başlan ve bu canavarlan gördi, başmda olan »
bit ayağma dirildi. Aydur: Varayım oğluma to ğ n » vireyim,
hüneri var-ise gelsün alsun, yohsa ı ivdeki kıza râiı olsun didi. D174
At ayağı» külük ozan dUi çevük olur. Kanb Koca giderek» geldi
Oğuza çıkdı. Kan f urabya haber oldı,» baban geldi didUer. Kırk yigid-Ue
babasma karşu» vardı. Elin öpdi, aydur: Canum baba mana yarar »
kız buldun mı? Aydur: Boldum oğul hünerün var-ise» didi. Çan furalı
aydur: Altun akça mı ister,* katır biserek mi ister? Babası aydur:
Oğul hüner gerek hüner ’ didi. Çan fu rab aydur : Baba yilisi kara
kaillik atuma » eyer şalayım, kanlu kâfir iline akm çapayım, baş »
keseyim, kan dökeyim, kâfire kan kuşdurayım, kul»» karavaş götüre
yim, hüner göstereyim. Çanb Çoca aydur:» Hay canum oğul hüner
didügüm ol degül, ol kız » içün üç canavar saklamışlar, her kim ol üç D175
canavan» başa ol kızı ana virürler, başup öldürmese» anun başmı
keserler burca aşarlar. Çan fu ralı» aydur: Baba bu sözi sen mana
dimemek gerek idün, çünki » didün elbetde varsam gerek, başuma
kahmç yüzüme tohınç < olmasun, kadun ana big baba esen kalun didi.
Çanb 2 Çoca aydur: Gördün mi men mana nitdüm, oğlana korhmç
haberler * vireyim, ola kim gitmeye döne didi. Çanb Çoca burada »
şoylamış, görelüm h^num ne şoylamış:
A y d u r:
Oğul s e n » varaçak yirün
f olamaç tolamaç yollan olur
Atlu •< batup çıkamaz anun balçığı olur
Ala yılan sökemez » anun ormanı olur
Gök-ile pehlû uran anun k a l'a sı» olur
Göz kakuban könül alan anun görklüsi olur
• Hay dimedin baş getüren celladı olur D176
Yağrmmda» kalkan oynar yayası olur
Yavuz yirlere yilteudün kayıda» döngil
Ağ şakallu babanı kançuk olmış ananı buzlatmağd
* didi. Çan furalı aydur :

Ne söylersin ne ? aydursm canum baba
Bu kadar işden kordan yiğit mi olur
« Alp ere korhu virmek 'ayıb olur
Dolamaç dolamaç yollarım
7 Çâdir kor-ise dünle yortam
Atlu batup çlhamaz anun balçığma » htuttlar döşeyem
Ala yılan sökemez ormanım
Çakmak çakup » oda yakam
Gök-ile peblü uran kal'alarm
Çâdir kor-ise 10 yapam yıkam
Göz kakuban könül alan görklüsinin boym n» öpem
Yağrmmda kalkan oynar yayasmuii
Çâdir kor-ise » başm kesem
Ya varam ya varmayam
Ya gelem ya gelmeyem
Ya kara buğranun» göksi altmda kalam
Ya buğanun buynuzmda iUşem
1 Ya kağan aşlanun kıynağmda didilem
Ya varam ya varmayam
? Ya gelem ya gebneyem
Yine görinçe big baba battm ana esen kalun
? didi. Gördiler ki nâmus içün beklemez, ayıtddar; Oğul» uğurun açuk
olsun, şağ esen varup gelesin ? didiler. Atasmun anasmun ellerin öpdi.
Çırk « yiğidin yanma bırakdı, yidi gün yidi gice yortdılar, 7 kâ
firim serhaddma irdiler, çadır dikdüer. Yüğrük atm » yügiirdüp Çan
fu rab gürzin göge atar, inüp yire » düşmedin karvar tutar.
Hey kırk işüm kırk yoldaşum
Yüğrük 10 olsa yarışsam
Güçlü olsa güreşsem
Çak Ta'âla » 'inayet eylese
Üç canavarı öldürsem
Gözeller ı? serveri şanı tonlu Selcen Çatum alsam
1? Atam anam ivine dönsem
Hey kırh işüm kırh yoldaşum
D178 1 Çırkunuza kurban olsun menüm başum
diyü söyler-idi.
METÎN 71
2 Bunlar bu sözde iken meğer hnnum teküre haber vardı.» Oğuz

dan Kan furab dirler bir yiğit var imiş, kızun * dileyü geli yonr didiler.
Kâfirler yidi ağaç yir karşu» geldiler, neye goldünüz yiğit bigler didi
ler. Virişmege alışmağa < geldük didiler. 'İzzet hörmet eylediler. Ak
çadır dikdiler, 7 ala kak döşediler, ağça koy»»» fatdılar, yidi yıllık *
al şarab içürdiler. Aluban banlan teküre getürdiler.» Tekür taht üzerin
de oturmış-idi. Yüz kâfir için » geyinmiş-idi. Yidi kat meydanı tolandı
geldi. •• Meğer kız meydanda bir köşk yapdurmış-idi. Cemi' » yanmda
olan kızlar al geymişler-idi, kendü şanı >» geymiş idi, yakamdan tamaşa
ider-idi. Kan furalı • geldi, kara şaykalu teküre selam virdi. Tekür» D179
'aleyk aldı. Ala kab döşediler, oturdı. Tekür» aydur: Yiğit ne yirden
gelürsin? Kan furalı yirinden» tun geldi, apul apul yondı, ağ alnım
açdı,» ağ bileklerini şığadı, ayıtdı-kim:
Çarşu yatan kara tağum « aşmağa gelmişem
Akındılu şuyuüı kiçmege gelmişem
fa r 2 eteğüüe gin koltuğuna şığmu gelmişem
Tann buyruğı-y-ile Peygamber« kavli-y*ile
Kızum almağa gelmişem
didi. Tekür aydur:» Bu yigidün sözi yüğrük, eger elinde hüneri var ise »
didi. Tekür aydur: Bu yiğidi anadan toğma şoyun.n Şoydılar. Çan Ta
rak altunlu ince keten bizini » biline şardı. Çan Turabyı alup meydana
getürdiler. *» Çan furalı cemal ve kemal iyesi yiğit idi. Oğuzda ı dört D180
yiğit nikab-ile gezer-idi. Biri Çan furab, biriz Çora Çöğür ve oğlı
Çırk Çmuk ve boz ayğırlu Beyrek.» Çan furalı nikabm serpdi. Çiz
köşkden bakar-idi,» p a k lığ ı boşaldı, kedisi mavladı, avşıl olmış » tana
kibi ağzmun şuyı akdi. Yanmdağı kızlara » aydur: Hak Ta'âla atamuil
könline rahmet eylese, kebin 2 kesüp meni ol yiğide virse, bunun kibi
yiğit hayıf ' ola ki canavarlar elinde helâk ola didi.
Bu mahalda» demür zencir-Oe buğayı getürdiler. Buğa dizin
çökdi,» buynuzı-y-üe bir mermer taşı yoğurdı peynir kibi ditdi.n
Çâfirler aydur: Şimdi yiğidi atar yıkar serer pırtar,» yıkılsun Oğuz
illeri, kırk yigiî^ l»ig oğh-y-ile » bir kızdan ötüri ölmek nolur didiler.
Bum işidiçek 1 ku*k yigiî^ ağlaşdılar. Çan Tutab sağma bakdı k^k^ D181
yiğidin ağlar gördi, şobna bakdı oyle gördi. Aydur:» Hey kı^k işüm
kırk yoldaşum niye ağlarsız, kolça » kopuzum getürün öğün meni didi.
Burada fark yiğit* Kan furabyı ögmişler, görelüm hmumı “ iÇ® ®g'
inişler :
A ydu r:
» Sultanum Çan furalı
Çalkubanı jûründen turmadun mı
Yibsi 7 kara kazibk atun binmedün mi
Arku Mib Ala fağ ı
Avlayuban » kuşlayuban aşmadun mı
Babanun ağ ban işiginde
Çaravaşlar inek » sağar görmedün mi
Buğa buğa didükleri
Çara inek buzağusı »> degül midür
Alp erenler kanmmdan kayunır mı olur
Ş a m » tonlu Selcen Çatun köşkden bakar
Kime baksa ' işk-ile >? oda yakar
Çan fu ra b saru tonlu kız 'işkma b i r » bü
didi.
D182 Mere buğanuzı koyu virün gelsün didi. Buğanun ı zencirin aldılar,
şab virdiler. Buynuzı almaş cıda kibi.? Çan furabnun üzerine sürdi.
Çan furalı adı? görklü Muhammede şalavat getürdi, buğanun abıma
bir yumruk » eyle urdı-kim buğayı göti üzerine çökerdi. Alnma ? yum
ruğm tayadı, sürdi meydanun başma çıkardı.» Çok çabşddar. Ne buğa
yener, ne Çan fu rab yener. 7 Küt küt buğa şobmağa başladı, ağzı kö
püklendi.» Çan fu ra b aydur: Bu dünyayı erenler 'akıl-ile bulmışlar-
dur,9 bunun öninden sıçrayayım, ne hünerüm var-ise ardmdan »> gös
tereyim didi. Adı görklü Mahammede şalavat getürdi,» buğanun önin
den şavuldı. Buğa buynuzı üzerine » dikildi. Çuyruğmdan üç kerre
D183 götürüp yere şaldı.» Sünükleri oldı. Başdı boğazladı. Pıçak ı
çıkarup derisini yüzdi. Etin meydanda koyup derisini? tekürün önine
ğetürüp aydur: fan la kızum mana viresin ? didi. Tekür aydur: Mere
kızı virün, şehirden sürün,» çıksun gitsün didi. Tekürün kardaşı oğb
var-idi, ? aydur: Canavarlar serveri aşlandur, anun-ile daljı oy u n »
göstersün, kızı andan sonra virelüm didi.
Vardılar 7 aslanı çıkardılar, meydana getürdiler. Aşlan haykırdı,»
meydanda ne kadar at var-ise kan kaşandı. Yiğitleri » aydur: Buğa
dan kurtddı, aşlandan niçe kurtda didiler,» ağlaşdılar. Çan furab
yiğitlerin ağlar gördi,» aydur: Mere alça kopuzum ele alun meni öğün,
saru ton lu » kız 'işkma bir aşlandan döneyim mi didi, Y oldaşlan»
burada şoylamış, görelüm h »»»»? »o şoylamış :
METİN 73
Aydur :
Sultanum > Kan furalı D184
Ağça sazlar içinde şaru gönler görüben? taylar başan
Avun tamann delüben kanm soran
Kara? polat öz kıbçdan kayıtmayan
Ağça tozlu katı yaydan dürsinmeyen
» Ağ yeleklü ötkün o^dan kayıkmayan
Canavarlar serveri ? kağan aşlan kıran
Ala köpek enügine kendüzin taladur mı
» Alp yiğitler şavaş güni kanmmdan kayurur mı
didiler.
7 Şaru tonlu Selcen Çatun köşkden bakar
Kime baksa » 'işh-ile oda yakar
Şaru tonlu kız 'işkma » bir hû
didi.
Kan fu rab mere kâfir aşlanum hoyu vir lo gelsün didi. Kara polat
öz hıltcum yoh kim harvaşduğı» dem iki piçe-y-idüm, sana şığmdum
cömerdler cömerdi gani» Tanrı, meded didi. Aslanı h<?y“ virdiler,
sürdi»? geldi. Çan fu rab bir kepeneği hapağma toladı, aşlanun» pen- D185
çesine şunı virdi. Adı görklü Muhammede şalavat ? getürdi, aşlanun
alnm gözedüp bir yumruh eyle ? urdı-kim yumruh çenesine tohmdı,
uvatdı. Sügsüninden * tutdı bilini üzdi, andan getürüp yire urdı,?
hurd oldı. Tekür önine geldi ayıtdı: Yaren fazunı« mana virgil didi.
Tekür aydur: Çizi getürün virün, bu 7 yiğidi gözüm gördi könlüm sev
di, gerek tursun,» gerek gitsün didi. Yine hartaşı oğb aydur: Canavarlar
» serhengi devedür, anun-ile dahi oyunm oynasun didi, »o andan şonra
hızı virevüz didi.
Çün 'inayet»» Tanrıdan oldı, bigüü paşanuû himmeti Çan fura-
hya»? oldı, tekür devenün ağzm yidi yirden bağlan »? didi. Çasud
kâfirler bağlam alar, yularm şıyırup şa b» virdiler. Çan furab D186
fırlar devenün hoÇuğmdan girer ?hrlar çıhar. Serhoş yiğit hem iki
canavar-ile şavaşnulş-idi, ? tayındı düşdi. Altı cellad ensesine geldiler,»
yabn h»bç tutddar. Burada yoldaşlan şoylanuş,? görelüm h»»»»»»»»» »»o
şoylamış:
Çalhubam Çan fu rab « yiründen tun geldün
Yilisi hnra fa»zdıh atofi butun 7 bindün
Ala gözlü yigitlerün yanuna aldun
Arhu Bili 8 Ala f ağı dünin aşdun

Akındılu görklü şuyın dünin kiçdün
» Çanlu kâfir iline dünin girdüü
Kara buğa geldüginde» hurdahaş eyledün
Kağan aşlan geldüginde bilini» bükdün
Kara buğra geldüginde nc kiçdün
Kara kara tağlardan» aşa
Kanlu kanlu şulardan h^ber kiçe
Kalın Oğuz » iline vara
D187 Kanb Çoca oğb Çan fu rab ı nitmiş diyeler
Çara buğa geldüginde kılçatmanuş
Çağan - aşlan geldüginde biUn bükmiş
Çara buğra geldüginde» ne kiçmiş diyeler
Ulu kiçi kalmaya söz idine
Ç an koca * kalmaya kov idine
Ağ şakaUu baban bunlu ola
Çançuk olmış» anan kan yaş döke
Hanum kalkubam yiründen turmaz » olsan
Altı ceUad ensende yabn kıbç tutar
2 GafiUüçe görklü başun keser
Aşağadan yukaru * bakmaz mısın
Çarşuna ala k<»z geldi şâbinün atmaz mısm
» Şanı tonlu Selcen H^^tun işarat ider » görmez misin
Seni deve burumdan zebun olur » didiler bilmez misin
Şanı tonlu Selcen H^tun » köşkden bakar
Kime baksa ‘ işk-ile oda yakar
Ş a n ı» tonlu faz ‘ işfaoa bir hû
D188 didi. Çan fu ra b örü • turdı, aydur: Mere men bu devenün bununa
yapışıçak » ol faz sözi-y-ile yapışdı dirler, yann Oğuz iline » haber vara,
deve elinde kaftmş-idi faz k»rtatdı diyeler,» mere kolça kopuzum ça-
lufi öğün meni, yaradan kâdir Tannya» şığmdum, bir buğradan dö
neyim mi, inşa’Uah bunun dahi * başm keseyim didi. Yiğitleri Çan
furabyı ögüp 2 şoylamış, görelüm hanum ne şoylamış:
Çap kayalar başmda * yuva tutan
Çâdir ulu Tannya yaÇm uçan
Mancıbğı » ağır taşdan ğızıldayup katı inen
Aru gölün 1® ördügin şafaynp alan
Çaba üveyke dip yonr-iken » tartup üzen
METÎN 75
Çannçuğı aç olsa kalkup uçan

1? Cümle kuşlar sıdtam çal-kara kuş
Çanadı-y-ile saksağana » kendüzin şakıdur nu
Alp yiğitler kmş güni kanm m dan» kayurur mı D189
didiler
Şaru tonlu Selcen Çatun köşkden? bakar
Kime baksa 'işh-ile oda yakar
Şaru tonlu ? kız 'işkma bir bü
didi. Kan fu ra b adı görklü» Muhammede şalavat getürdi, deveye bir
depme urdı. ? Deve bağırdı. Bir da^ı urdı, deve ayağı üzerine « tunmadı,
yıkıldı. Başup iki yirden boğazladı.? Arha^mdan iki kayış çıkardı, te-
kürün önine bırakdı, * aydur: Akmçdarun terkeşi bağı, üzengüsi kayı
ş ı» üzilür, dikmeğe gerek olur didi. Tekür aydur: Vallah»» bu yiğidi
gözüm gördi köûlüm sevdi didi. Kırk » yirde otak dikdürdi, kırk yirde
kızd ala gerdek >? dikdürdi. Çan f urab-y-üe kızı getürüp gerdege >?
koyddar. Ozan geldi yilteme çaldı. Oğuz yigidinün » öykeni kabardı, D190
kıbcm çıkardı yiri çaldı? kertdi, ayıtdı-kim: Yir kibi kertUeyin, toprak
kibi ? şavrdayın, kıbcuma toğranaym, olcuma sançdaym,» oğlum toğ-
masun, toğar-ise on güne varmasun ? big babamuü kadm anamun
yüzin görmedin bu gerdege » girer-isem didi. ivini çözdi,
buzlatdı, ? kara koçın kişnetdi, dün katdı, köçdi.
Y id i« gün yidi gice yortdı. Oğuzun serhaddma çıkdı,» çadır
dikdi. Çan fu ra b aydur :
Çey kırk işüm >o kırk yoldaşum
Çurban olsun size menüm başum
Çak » Ta'âla yol virdi vardum, ol üç canavarı»? öldürdüm, şaru tonlu
Selcen Çatımı aldum *? geldüm, h“I>er eylen babam mana karşu gel
sün didi.
> Çan fu ra b bakdı gördi bu konduğı yirde kuğı ? kuşlan, turnalar, D191
turaçlar, keklikler uçarlar. Şovuk? şovuk şular, çayırlar, çemenler..
Selcen Çatun bu y iri» görklü gördi, beğendi. Düşdiler, ' işrete meşgul
oldılar, ? yidiler içdiler. 01 zamanda Oğuz yiğitlerine ne kaia « gelse
uyhudan gelür-idi. Çan furabnun uyhusı geldi ? uyudı. Uyur-iken h »
aydur: Menüm muhiblerüm çokdur, > nâgâh ılğar-ile gelmesün, tutuban
yigidüm öldürmesünler,» ağça yüzlü men geUni tutup atam anam ivine
iletmesünler»» didi. Çan furabnun atmı için tutdı geydürdi,»» kendü
dahi için tutdı geyindi, süüüsin eline aldı,»? bir yüksek yire çıkdı, göz
ledi.
DEDE KORKUT KİTABI
Meğer hanum tekür peşiman » oldı. Uç canavar öldürdügi-y-içün

D192 bir kızçuğazumı ı aldı gitdi didi. İçin kara tonlu gök demiirlü 2 altı
)Tİz kâfir seçdi. Gice gündüz yortddar. Nagâhandan yetdiler. K ız »
baiır idi. Bakdı gördi ılgar yetdi. Atm » oynatdı. Kan furabnufi üze
rine geldi. Şoylanuş, görelüm » hanum ne şoylamış :
A y d u r:
Gafil olma kara başun kaldur yiğit

8 Ala kıyma görklü gözün açğıl yiğit
Karulamndan ağ ellerün ^ bağlanmadm
Ağ almuü kara yire depilmedin
Gafil-ile görklü başun * kesilmedin
Alça kanun yir yüzine dökilmedin
Yağı yetdi » düşmen irdi
Ne yatursm kalkğıl yiğit
Kap kayalar oynamadm » yir obnidı
K an bigler ölmedin il boşaldı
Karcaşuban» uğraşuban tağdan indi
Yaşanuban üzerüne yağı» yetdi
Yataçak yir mi buldun yurt mı buldun noldı sana
D193 13 diyü çağırdı. Kan furalı sermürdi oyandı, örü 1 turdı, aydur: Ne
söylersin görklüm didi. Aydur: Yigidüm 2 üzerüne yağı geldi, oyarmak
benden şavaşuban hüner» göstermek senden didi. Kan furab gözin
açdı,» kapaklann knidurdı. Gördi gelen at üzerinde, geyinmiş,» sünüsi
elinde. Yir öpdi, aydur: Âmennâ ve şaddaknâ makşudumuz 8 Hak
Ta'âla dergahında hâşJ old» diyüp aru şudan » abdest aldı. Ağ almm
yire kodı, iki rek'at namaz kıldı. * Atma bindi, adı görklü Muhammede
şalavat getürdi, k*>ta» tonlu kâfire at şaldı, kutşu vardı. Selcen»
Hatun at oynatdı. Kan furalınun önine kiçdi.» Kan furalı aydur:
Görklüm kunda gidersin didi. Aydur:» Big yiğit baş esen olsa börk
bulmmaz mı olur, >» bu gelen kâfir çok kâfirdür, şavaşalum dögişelüm,
D194 ölenümüz > ölsün, diri kulanumuz odaya gelsün didi.
Burada» Selcen Hutun at şaldı. Çanmm başdı, kuçamn» kov
madı aman diyeni öldürmedi. Eyle şandı kim» yağı haşıldı. Kıbcmun
balçağı kun, odaya geldi,» Kan furabyı bubmadı. 01 mahalda Çan
f urabnun 8 babası anası çıka geldi. Gördiler kim bu gelen» kişinün
kıbcmun balçağı kunlu, oğb görinmez. * H®l»®t şordılar, görelüm niçe
şordılar :
METİN 77
Anası aydur :
Anam» kişi kızum kişi
Ala tanla yirüüden tun geldün
Oğulı »o tutdurdun mı
Ğafü-Ue görklü başın kesdürdün mi
Kadm » ana big Wba diyü buzlatdun mı
Sen gelürsin bir bigüm »? görinmez bağrum yanar
Ağız dilden bir kaç kelime h»»I»or maüa
» Çara başum kurban olsun gelin saüa
didi. Kız bildi kim » kaym anası kaym atasıdur. Kamçı-y-ile
işarat kılup: ? Odaya düşün, ne yirde iner kanşur toz var-ise? ve ne
yirde karga kuzgun oynar-ise anda isteyelüm didi. * Atma mabmuz
urdı, bir yüksek yire çıkdı gözledi. ? Gördi kim bir derenim içinde toz
gah dirilür gah» tağılur. Üzerine geldi, gördi kim Kan furabnun ?
atmı ohlamışlar, gözinün kapağm ohlanuşlar, yüzini» kan bürimiş,
turmaz kanm sUer, kâfirler üşer, kıbcm » yabn eyler kâfiri önine katup
hovar. Selcen Çatun »o bum böyle gördi, içine od düşdi. Bir bölük haza »
şâhin girmiş kibi kâfire at şaldı, bir uçmdan » h»tup kâfiri ol bir uçma
çıhdı. Kan furab >? bahdı gördi kim bir kimsene yağıyı önine hat™»Ş
hovar.» Selcen idügin bilmedi, hah»<i» Burada şoylamış,? görelüm ha-
num ne şoylamış ;
Aydur :
Kalhubanı yirinden turan ? yiğit ne yiğitsin
Yilisi hara ha^ıbh atına binen yiğit * ne yiğitsin
GafiUüçe başlar kesen
Destursuzça menüm ? yağıma giren yiğit ne yiğitsin
Destursuzça yağıya girmek » bizüm ilde ' ayıb olur
Mere yon
foğan h»Ş oluban ? uçaym mı
Şahaluü-ile boğazuüdan tutaym nu
Gafülüçe 8 senüü başuü men keseyin mi
Alça hanuü yir yüzine tökeyin mi
» Kara başun terkiye asaym mı
Mere haiası yetmiş yiğit ne yigitiosin
Kayıda döngil
didi. Selcen Çatun burada şoylamış,» görelüm hanum ne şoylamış
A ydu r:
Hey yigidüm big yigidüm
12 Çaytabanlar torumındau döner mi olur
Çara koçda kaiıbk» atlar
Çulunçuğm deper mi olur
Ağayılda ağça koyun
D197 Çuzıçağm ı süscr mi olur
Alp yiğitler big yiğitler
Görklüsrne » kıyar mı olur
Yigidüm big yigidüm
Bu yağınuü bir u çı» mana bir uçı sana
didi. Çan fu rab bildi kim bu yağı» başup tağıdan Selcen Hatundur.
Bir taraûna dahi» kendü girdi, k^ıç tartup yondı, kâfir başm 8 kesdi.
Yağı başıldı, düşmen şmdı.
Selcen Hatun t Çan furabyı at ardma aldı, çıl^dı. Giderek Çan *
f urabnun. fikrine bu geldi-kim :
Çalkubanı Selcen Hatun » turduğunda
Yibsi kara kazdık atun bindügünde
Babam uû» ağ ban işigine düşdügüûde
Oğuzun ala gözlü kızı u gelini boyladukda
Her kişi sezin söyledükde
Sen orada » turasm öginesin
Çan furalı zebun oldı
A t » ardına aldum çıkdum diyesin
Gözüm döndi könlüm gitdi
D198 * öldürürem seni
didi. Selcen Hatun hal nidügint bilüp şoylamış, görelüm hanum ne
şoylamış :
A ydu r:
Big yiğit
öginür-ise er öginsün aşlandur
öginmekbk ' avratlara » bühtandur
öginmek-ilc 'avrat er olmaz
Ala yorgan içinde » senün-üe tolaşmadum
fa tlu damağ tutubam şonşmadum
Al 8 duvağum altından söyleşmedüm
Tiz sevdüfi tiz uşandun kavat i oğlı kavat
METİN 79
Kâdir Allah bilür men sana

Münisem yaram kıyma » mana
didi. K a» Taralı aydur: Yok elbetde öldürsem gerek»dür didi. K»*
kakıdı, aydur: Mere kavat oğb kavat»» men aşağa kulpa yapışuram,
sen yukaru kulpa yapışursm,» mere kavat oğb ohuû-ile mi kıbcun-ile
mi gel berü söyleşelüm •? didi. Atm depdi, bir yüksek yire çıkdı. Şa-
dakmdan »? toksan ohm yire dökdi. İki oûn demrenin » çıkardı, birin D199
gezledi birin eline aldı. Demrenlü oh-ile ? atmağa kıyamadı. Aydur:
Yiğit at ohunı. Kan fu ra b? aydur: K»»»Iarun yob evveldür evvel sen
at didi. K»z » bir oh-ile Kan f urabyı atdı. Şöyle kim başmda olan ?
bit ayağma indi. İlerü gelüp Selcen Çatunı hnçaklayup « barışmışlar
şonşmışlar. Kan furab şoylamış, görelüm? hanum ne şoylanuş:
A y d u r:
Yalap yalap yalabıyan ince tonlum
» Yir başmayup yonyan selvi boylum
Kar üzerine kan tammış kibi kızıl» yanaklum
Koşa bâdem şığmayan tar ağızlum
Kalemçiler çalduğı»« kara kaşlum
Kurumsı huk tutam kara şaçlum
Aşlan »1 uruğı sultan kızı
öldürmeğe men seni kıyar midüm
» ö z canuma kıyam men saüa kıymayam
Men seni şmar-idüm
didi.»? Selcen Çatun dah» burada şoylaımş, görelüm h»»uum ne » şoy- D200
lanuş :
Aydur :
Kalkubam yirümden turur idüm
Yilisi ? kara kadılık atuma biner-idüm
Babamuü ağ ban ivinden ? çıkar-idüm
Arku Büi Ala fa ğ ı avlar-idüm
Ala geyik şığm * geyik kovar idüm
f artanda bir oh-ile nemler-idüm
Demrensüz? oh-ile yiğit seni sınar idüm
öldürmeğe yigidüm men » seni kıyar midüm
didi. Irağmdan yakımndan gelişdiler, ? gizlü yaka tutuban yiyleşdiler,
tatlu damağ virüben şonşdılar, » ağ boz atlar binüben yortışdüar, big
babası yanma » irişdiler.
Babası oğlançuğm gördi, Allaha şükürler »> eyledi. Oğb-y-ile

gelini-y-ile Kanb Koca Oğuza girdi. » Gök ala görklü çemene çadır
dikdi. Atdan ayğu:» deveden buğra koyundan koç kırdurdı. Düğün
D20I itdi,» kabn Oğuz biglerin ağırladı. Altunluça günlügin diküp > Çan
fu rab gerdeğine girüp muradına makşudına irişdi.» Dedem Çorkut
gelüp şaddık çaldı, boy boyladı» şoy şoyladı, ğâzi erenler başma ne
geldügin * söyledi.
imdi kam didügüm big erenler
Dünya menüm diyenler
» Ecel aldı yir gizledi
Gelimlü 8 gidimlü dünya
Ecel geldüginde » anı imandan ayırmasun, Çfidir seni nâmerde muh
tac * itmesün, Allah viren ümigün üzdmesün, ağ alnunda » biş kelime
du'â kdduk kabul olsun, âmin diyenler dlzar » görsün, yığışdursun
dürişdürsün günabunuzı» adı görklü Muhammed Muştafaya bağış-
lasun
V85-6 12 Ç A ÎL IÇ ÇOCA OĞLI YlG ENEK BOYINI

BEYÂN ÎD ERı» ÇANUM H EY
D202 Çam Ğan oğlı H®» Bayındır yirinden turmış-idi. > Çara yirüü
üzerine ağ ban ivin dikmişridi. Ala şayvan gök 2 yüzine aşanmış-idi.
Bin yirde ipek ÇalıÇiisı döşenmiş-idi.» îç Oğuz fa ş Oğuz bigleri soh
bete dirilmiş-idi. Yime içme idi.
Ç a iıb k » Çoca dirler-idi bir kişi var-idi. Bayındır veziri»
idi. Şarabun itişi başına çıkdı. Çaba dizi üzerine 8 çökdi, Bayındır Han
dan akın diledi. Bayındır Çan ’ destur virdi. Nireye diler-isen var didi.
Çaldık * Çoca iş görmiş işe yarar adam idi. Yatar kocaların»
yaiuna cem' eyledi, yadığı yarağı-y-ile yola girdi. Çok » tağlar dere depe
kiçdi. Günlerde bir gün Düzmürd Çal'asma » geldi. Çara Deniz kena
rında idi. Ana irüben handılar.
V86 I 0 1 » kal'anufi bir teküri var idi. Adma Arşun oğlı D irek» Tekür
D203 dirler-idi. 01 kâfirüfi altmış arşun hâmeti * var-idi. Altmış batman gürz
şalar-idi, katı möhkem yay» çeker-idi. Çaiıbk Çoca kal'aya yetdü-
ginleyiu cenge» başladı. Pes ol tekür hBÎ‘ »ıdan taşra çıkdı,» meydana
girdi er diledi. Ça2ibk Çoca am gördüginleyin» yil kibi yetdi, yUim
kibi yapışdı. Kâfirüfi efisesine 8 bir kılıç urdı, gerre kadar kesdüremedi.
METÎN 81
Nevbet kâfire ? değdi. 01 altmış batman gürz-ile Kaillik Kocaya

depere < tutup çaldı. Yalan dünya başma tar oldı,» düdük kibi kan
şorladı. Kaiıbk Çocayı karmalayup »o tntnp kal'aya koydılar. Yiğit
leri turmayup kaçdılar.»» Kaiıbk Koca tamam on altı yıl hişarda
tutsak»? oldı. Şonra Emen dirler-idi bir kişi altı kerre varup » hişan
abmadı.
Meğer hûurn, !K»»2ıbk Koca tutsak» olduğı va^ıt bir oğlançuğı D204
var-idi, bir yaşmda?-y-idi. On biş yaşma girdi, yiğit oldı. Babasm?
öldi bilür-idi. Yaşağ eylemişler-idi, tutsak olduğm» oğlandan saklar-
lar-idi. 01 oğlanun adma Yigenek dirsler-idi. Günlerde bir gün Yigenek
oturup bigler ile şohbet« ider-iken Kota Göne oğb Budağ-ile uz düş
medi. Bir birine ? söz atışdılar. Budak Aydur: Bund,a laf urup nidersin,»
çünki I er dilersin varup babanı kurtarsana ne, on ».altı yıldur tutsak- V87
dur didi. Yigenek bu haberi işidiçek »o yüreği oynadı, kara bağn sar
sıldı. K alkdı» Bayındır Çanun naşarma vardı, yüz yire kodı, aydur :
1? Alan sabab şapa yirde dikilende ağ ban ivlü
Atlas-ile» yapılanda gök şayvanlu
Tavla tavla çekilende şabbaz atlu
» Çağıruban dad virende bol çavuşlu D205
Yayhanduğında yağ tökilen bol? ni'metlü
Kalmış yiğit arhası
Beze miskin umudı
? Türkistanufi direği
Tülü kuşun yavnsı
Amit şuymun» aslanı
Karaçuğun kaplanı
Devletlü han meded
mana leşker? vir, meni babam tutsak olduğı kal'aya gönder didi. Ba-
ym dır« Çan buyurdı, yigirmi dört sancak bigi gelsün ? didi. Evvel
Demür JCapu Dervendinde big olan, karğu sünü » uçmda er böğürden,
ğanma yetdüginde kimsin diyü şormayan » Kıyan Selçük oğb Delü
fundar senün-ile bile varsun »> didi. Ayğır Gözler Şuyından at yüzdü
ren, elli yidi kal' anufi kibdin » alan Eylik Koca oğb Dülek Evren bile
varsun ı? didi. Koşa burcdan kaym okı eğlenmeyen Yağrmçı oğlu»
Çalmış senüfi-Ue bile varsun didi. Uç kerre yağı görmese » kan ağlayan D206
foğsun oğb Rüstem bile varsun didi. ? Ej dehalar ağzmdan adam alan
Delü Evren bile varsun.? Yirüfi bir uçmdan | bir uçma yetem diyen V88
Şoğan Şaru» bile varsun. Şayılmağ-ile Oğuz erenleri dükense olmaz.
s Bayındır H®»» yigirmi dört bahadır sancak bigini Yigenege * yoldaş

bğa bUe Itoşdı. Bigler cem' olup yaraklarm gördiler.
7 Meğer ol gice Yigenek düş gördi. Düşin yoldaşlarına * şoyladı,
görelüm hanum ne şoyladı, aydur: Bigler ğafillüçe » kara başum gözüm
uyhuda iken düş gördi, ala gözüm açuban ı® dünya gördüm, ağ boz
atlar çapdurur alplar gördüm, ağ ışuklu» alpları yanuma şaldum,
ağ şakallu Dede Çorkutdan ögütı» aldum, ala yatan kara tağlan aş-
dum, ilerü yatan Çara Denize >» girdüm, gimi yapup kömlegüm çıkar-
D207 dum yilken kurdum, Uerüı yatan denizi deldüm kiçdüm, öteki kara
tağun bir yanmda » alnı başı balkır bir er gördüm, kalkubam yirümden
örü turdum,» karğu dillü öz sünümi kapdum, karşulayu ol ere vardum,»
karşusmdan ol eri 4ançasun vakit denedüm, göz uçı-y-ile » ol ere bak-
dum, dayuu Emen imiş am bildüm, döndüm ol ere * selam virdüm,
Oğuz illerinde kimsin didüm, kapaklann kaldurup ^ yüzüme bakdı,
oğul Yigenek kanda gidersin didi söyledi, * men ayıtdum: Düzmürd
Çal'asma giderem babam anda tatsak imiş ® didüm, burada tayım
V89 mana şoyladı, | aydur :
Yetdüginde y i l » yetmez-idi yidi urğunum
Yeni bayının kurdma benzer-idi » yigitlerüm
Yidi kişi-y-ile kunlur-idi menüm yayum
Çaym tab yeleğinden » şom altunlu menüm ohum
Yil esdi yağmur yağdı y ü k i» kopdı
Yidi katla vardum ol kal'ayı ahmadum girü döndüm
D208 1 Menden dahi er kopmayasm Yigenegüm dön
didi. Yigenek düşinde» tayısma şoylamış, aydur :
Çalkubanı yiründen turduğunda
Ala gözlü big » yiğitleri yanuna şalmadun
Adı bellü bigler-ile sen yortmadan
Biş akçalu» 'ulufeçiler yoldaş itdün
Anun-içün ol kal'ayı sen abmadun
5 dimiş. Yigenek yine aydur :
Çese kese yimege yahni yahşi
Çeser günde« serçeşme yüğrük yahşi
Dâyim geldüginde tursa devlet yahşi
2 Bildügin umtmasa 'akd yahşi
Çanmmdan dönmese kaçmasa * erbk yahşi
didi. Bu düşi Yigenek yoldaşlarına hidâyet» eyledi. Meğer tayısı
METİN 83
Emen ol arada yakın idi. Cümle »> bigler-ile yoldaş olup gitdiler. Tâ
ki Düzmürd KaFasma yetdUer,» Çevre alup gitdiler konddar.
Çünki kâfirler bunları gördiler,» Arşun oğh Direk Teküre haber
virdiler. 01 m el'u n » dahi kal'adan taşı gelüp bunlara mukâbil oldı,
er diledi. ı Kıyan Selçük oğb Delü fundar yirinden tun geldi, altmış ? D209
tutam süvri çıdasın koltuk kışup ol kâfiri karşusmdan ? süsem didi,
süsemedi. Kâfir tekür karmalayup iarb itdi,» sünüsin çekdi elinden
aldı, ol altmış batman gürz ile? fundan | depere tutup çaldı. Gin V90
dünya başma tar oldı. » Kaiıbk atm döndürdi, kayıda döndi. Andan
döne bilmez Dülek Evren ? altı perlü çomağı-y-ile at depüp gelüp
yukarudan aşağa kâfiri » katı urdı, abmadı. Tekür karmalayup eUnden
çomağm aldı, » anı dahi gürz ile urdı. 01 dahi kaiıbk atm döndürdi, ><>
kayıda döndi. Çanum yigirmi dört sancak bigi tekür eUnde» zebun
oldı. Pes Kaiıbk Koca oğb Yigenek ta ze » yigitçük yaradan Allaha
şığındı, bî-zaval ma'budı ö g d i,» aydur :
Yücelerden yücesin
Kimse bilmez niçesin
'Aziz Tann
1 Sen anadan toğmadun D210
Sen atadan olmadun
Kimse nzkm yimedün
2 Kimseye güç itmedün
Kamu yirde ahedsin
Sen Allahu şamedsin
Âdeme sen? tac urdun
Şeytana la'net kıldun
Bir şuçdan ötüri» dergahdan sürdün
Nemrud göge oh atdı
Kamı yamk ? balığı karşu tutdun
Ululığuna haddun yok
Senün boyun kaddun <> yok
Ya cism-ile ceddün yok
Urduğm ubtmayan ulu Taün
? Basduğm belürtmeyen bellü Tann
Götürdügin göge * yetüren görklü Tanrı
Kakıduğm kahr iden kahhar Tann
» Birligüne şığmdum çalabum kâdir Tafin
Meded senden
» Kara tonlu kâfire at deperem

îşümi sen onar
didi.» Haman-dem at şaldı. YU kibi yetdi, yUim kibi yapışdı. >» Kâ-
V91 firün | çignine bir kUıç urdı, geyimini kiçimini toğradı,» altı parmak
D211 derinbgi za^m irişdürdi. Kara kanı şorladı, • kara şağn sokmam tolu
kan oldı. Kara başı bunaldı» bunlu oldı. Haman döndi kal'aya kaçdı.
Yigenek ardmdan» yetdi. H»Şur kapusma girmiş-iken kara polat öz
kıbcı-y-ile» ensesine eyle çaldı kim başı top kibi yire düşdi.» Andan
Yigenek atm döndürdi leşkere geldi.
futsak olan» Çaiılık Kocayı şab virmişler çıkup geldi. H a y »
big yiğitler kâfiri kim öldürdi diyü şoylamış, görelüm huuum« ne
şoylamış:
A y d u r:
Kaytabanun mayasım yüklü kodum
Ner midür » maya mıdur anı bilsem
Kara ilüm koyunım yüklü kodum
Çoç mıdur » koyun mıdur am bilsem
Ala gözlü görklü halalum yüklü kodum
» trkek midür kız mıdur am bilsem
Mere big yiğitler haber» mana Yaradanun 'işkına
didi. Yigenek burada şoylanuş,» görelüm hanum ne şoylamış :
A y d u r:
D212 Kaytabanun mayasmı yüklü > kodun ner oldı
Çara ilde koyunum yüklü kodun koç oldı
» Ala gözlü görklü halalun yüklü kodun aşlan oldı
didi.» Yigenek babası-y-ile görişdi. Andan kalan bigler görişdi. Pes bir »
uğurdan bigler hişara yonyış itdiler, yağmaladılar. Babası-y-üe Yigenek»
gizlü yaka tutuban yiyleşdiler, iki hasret bir birine bubşdılar, issüz «
yirün kurdı kibi ubşdılar, Tannya şükürler kıldılar. Çal' anufi ^ kili-
V92 sesin yıkup yirine mescid yapdılar. | 'Aziz Tann adma kudbe* okıt-
dılar. Çuşun ala kanmı, kumaşuû arusmı, kızun gökçeğini,» tokuz
lama çırğap çuha Baymdır Huua pencik çıkardılar.» Bakisin ğâzilere
bahş itdiler. Döndüer ivlerine geldiler.» Dedem Çorkut gelüben boy
boyladı şoy şoyladı, >» bu Oğuz-nâme Yigenegün olsun didi.
Yöm vireyin hunum:» Yirlü k®ta tağlarun yıkılmasun, kölgelüçe
D2I3 kaba ağacun > kesilmesün, ağ şakallu baban yiri uçmak olsun, ağ » pür-
METÎN
çeklü anan yiri behişt olsun, ahu: şonı aru ? imandan ayırmasun, ağ
alnunda biş kebme du'â kılduk kabul» olsun, günabunuzı adı görklü
Muhammed Muştafa yüzi ? şuyına bağışlasun hanum bey!
BASAT DEPE sGÖZI ÖLDÜRDÜGt BOYI

b e y a n ÎDER ÇANUM HEY
7 Meğer hanum bir gün Oğuz oturur-iken üstine yağı geldi. * Dün
içinde ürkdi köçdi. Kaçup gider-iken Aruz » Kocanun oğlançuğı düş
miş. Bir aşlan bulup götürmiş ı» beslemiş.
Oğuz yine eyyâm-Ue gelüp yurdma kondı. Oğuz » Çanun dlçıçısı
gelüp haber getürdi, aydur : Çanum sazdan ı? bir aşlan çıkar, at urur,
apul apul yonyışı adam kibi, » at başuban kan sömürür. Aruz Aydur;
Çanum iirkdügümüz ı vaktin düşen menüm oğlançuğumdur belki D214
didi. Bigler bindiler,? aşlan yatağı üzerine geldiler. Aşlanı kaldurup
oğlam ? tutdılar. Aruz oğlam alup ivine getürdi. Şaddık» itdiler, yime
içme oldı. Amma oğlanı ne-kadar getürdüer-ise tnrmadı, ? girü aşlan
yatağma vardı. Girü tutup getürdiler. Dedem Korkut « geldi aydur:
Oğlanum sen insansm, bayvan-ile muşâhib ? olmağd, gel yahşi at bin,
yahşi yigitler-ile eş y o r t» didi. Ulu h^^tdaşun adı Kıyan Selçükdür,
senün » adun Basat olsun, adum men virdüm yaşunı Allah »> virsün
didi.
Oğuz bir gün yaylaya köçdi. Aruzun » bir çobanı var-idi, adma
Konur Koca Şaru Çoban •? dirler-idi. Oğuzun öninçe bundan evvel
kimse köçmez-idi.» Uzun Bınar dimek-ile meşhur bir bıüar var-idi.
01 bınara ı perriler konmış-idi. Nagâhandan koyun ürkdi. Çoban D215
irkece ? kakıdı ilerü vardı. Gördi kim perri kızlan kanat ?
lanuşlar uçarlar. Çoban kepeneğini üzerlerine » atdı, perri kızmun birini
tutdı. fa m a ' idüp derhal ? cima' eyledi. Koyun ürkmeğe başladı, çoban
hoyunun« önine segirtdi. Perri kızı kanat urup uçdı, ? aydur: Çoban
yıl tamam obçak, mende amanatun var, gel a l» didi. Amma Oğuzun
başma zaval getürdün didi.» Çobanun içine ho^hu düşdi amma kızun
derdinden 1“ benzi sarardı.
Zaman-ile Oğuz yine yaylaya köçdi. Çoban » gine bu bınara geldi.
Gine koyun ürkdi. Çoban ilerü *? vardı. Gördi-kim bir yığanak yatur,
yıldır yıldır yüdırar. » Perri kızı geldi, aydur: Çoban amanatun gel al,
amma ? Oğuzun başma zaval getürdün didi. Çoban bu ? yığanağı D216
göriçek ‘ ibret aldı. Girü döndi, şapan ? taşma tutdı. Urdukça böyüdi.
Çoban yığanağı» hod? kaçdı. K oy »» ardma düşdi.
Meğer ol dem Bayındır» bigler-ile seyrana binmişler-idi. Bu

bıfiarun üzerine geldiler. « Gördiler kim bir ‘ ibret nesne yatur, başı göti
belürsüz. 2 Çevre aldılar. îndi bir yiğit bum depdi. Depdükçe böyüdi. *
Bir kaç yiğit da^ı indiler depdiler. Depdüklerinçe böyüdi. ® Aruz Çoca
dahi inüp depeledi. Mahmuzı tokm dı,» bu yığanak yarıldı. İçinden
bir oğlan çıkdı, gevdesi » adam depesinde bir gözi var. Aruz aldı bu
oğlanı» eteğine şardı. Aydur: Halttım mum mana virün, oğlum Basat
D217 ile 13 besleyeyin didi. Bayındır Çan senün olsun didi. 1 Aruz Depegözi
aldı ivine getürdi. Bnyurdı, bir daya» geldi. Emçegini ağzma virdi.
Bir şordı olança südin 3 aldı, iki şordı kautu aldı, üç şordı canm » aldı.
Bir kaç daya getürdiler, helâk itdi. Gördiler» olmaz, süd ile besleyelüm
didUer. Günde bir kazan süd yetmez-idi. * Beslediler böyüdi, gezer oldı,
oglançuklar ile oynar oldı. 2 Oğlançuklîumn kiminüü burum kiminün
kulağm yimege başladı. * El-hâşıb ordu bımun uçmdan katı incindiler,
‘ âciz 9 kaldılar. Aruza şikâyet idüp ağlaşdılar. Aruz Depe»gözi dögdi,
sögdi, yaşak eyledi, eslemedi. A h ır » ivinden kovdı.
Depegözün perri anası gelüp oğlmun»» parmağma bir yüzük
kiçürdi, oğul sana oh batmasun,» tenimi fakç kesmesün didi. Depegöz
D218 Oğuzdan çıkdı 1 bir yüce tağa vardı. Y ol kesdi, adam aldı, böyük»
harami oldı. Üzerine bir kaç adam gönderdiler, oh atdılar» batmadı,
kıbç urdılar kesmedi, sünü-y-He şançdılar » ilmedi. Çoban çoluk kalmadı
hep yidi. Oğuzdan» dahi adam yimege başladı. Oğuz yığılup üzerine
vardı.« Depegöz görüp kaku!», bir ağacı yirinden kopardı, 2 atup elli
altmış adam helâk eyledi. Alplar başı Çazana * 4arb urdı, dünya başma
tar oldı. Çazanun kardaşı 9 Çara Göne Depegöz elinde zebun oldı.
Düzen oğb » Alp Rüstem şehid oldı. Uşun Çoca oğb k ib i» pebbvan
elinde şehid oldı. Aruk candan ik i » kanndaşı Depegöz elinde belâk
oldı. Demür tonlu ı» Mamak elinde helâk oldı. Bıyığı kanlu Bügdüz
D219 Emen * elinde zebun oldı. Ağ şakallu Aruz Çocaya kan kuşdurdı.»
Oğb Çıyan Selçükün ödi yarıldı. Oğuz Depegöze» kâr fabnadı, ürkdi
kaçdı. Depegöz çevürüp ö n i n * aldı, Oğuzı şab virmedi, girü yirine
kondurdu» El-hâşıl Oğuz yidi kerre ürkdi, Depegöz önin alup « yidi
kerre yirine getürdi. Oğuz Depegöz elinde tamam z e b u n 2 oldı. Vardı
lar Dede Çorkutı çağırdılar, anun-ile tamşdılar, * gelün kesim keselüm
didiler. Dedem Çorkudı Depegöze gönderdiler. 9 Geldi selam virdi, ay
dur: Oğul Depegöz, Oğuz elü nde» zebun oldı, bunaldı, ayağun top-
rağma meni şaldılar,» sana kesim virelüm dirler didi. Depegöz aydur:
Günde » altmış adam virün yimege didi. Dede Çorkut aydur: Bu vech-
METİN
fle» sen adam homaz dükedürsin didi, amma günde iki adam ile > D220
biş-yüz koyun virelüm didi. Dede Korkut böyle digeç ? Depegöz aydur:
Çoş öyle olsun, evet, hem mana iki ? adam virün yimegüm benüm pi-
ş Ü T S Ü n men yiyeyim didi. Dede» Korkut döndi Oğuza geldi. Aydur:
Yunlu Koca ile ? Yapağulu Kocayı Depegöze virün aşm pişürsün didi *
ve hem günde iki adam ile biş-yüz koyun istedi didi. Bunlar ^ da^ı
râiı oldı. Dört oğb olan birin virdi, « üçi kaldı. Üç olan birin virüp iki
kaldı.» İki olan birin virdi biri kaldı. Kap»h Ç » » dirler lo bir kişi var
idi. İki oğb var-idi. Bir oğbn virüp » biri kalmış idi. Girü nevbet to-
lanup ana gelmiş-idi. Anası» feryad idüp ağladı, zânbh eyledi. Meğer
hanum Aruz oğb ı? Basat gazaya gitmiş-idi, ol mahalda geldi. K»tıÇ»h
aydur:? Basat şimdi akmdan geldi, varaym, bolayki mana bir? esir D221
vire-y-idi oğlançuğum kurtara-y-idüm didi.
Basat altunlu ? günlügin tiküp oturur iken gördiler ki bir h»tun
kişi » gelür. Geldi içerü Başata girdi selam virdi, ağladı,? aydur :
Avucma şığmayan elüklü oğb
Erdil teke buynuzmdan« katı yaylu
İç Oğuzda Oğuzda adı bellü
Aruz 7 oğb huutm? Basat mana meded
didi. Basat aydur: Ne dilersin ? » K »tıç»h uydur: Yalançı dünya
yüzinde bir er kopdı, yaybmmda » Oğuz Uin kondurmadı, kara polat
öz kıbçlar kesen ?? kılmı kesdürmedi, karğu cıda oynadanlar ildüremedi,»
kaym ohı atanlar kâr kılmadı, alplar başı Kazana bir jiarb ?? urdı, kar-
daşı Kara Göne elinde zebun oldı, bıyığı ?? hanlu Bügdüz Emen eUnde
zebun oldı, ağ sahallu baban ? Aruza han huşdntdı, meydan yüzinde D222
hardaşun Kıyan ? Selçük ödi şıtdı can virdi, habn Oğuz biglerin ? dahi
kimini zebun idüp kimini şehid eyledi, yidi» hatla Oğuzı yirinden sür
di, kesim didi kesdi, ? günde iki adam biş yüz hoyun istedi, Yufilu Koca
? ile Yapağulu Kocayı ana h?Znıetkâr virdiler, dört oğb 7 olan birin
virdi, üç olan birin virdi, iki * olan birin virdi, iki oğlançuğum var-idi
bilin » virdüm biri haldi, çevürildi nevbet girü mana geldi, am dahi
isterler, hanum mana meded didi. Basatun» harangulu gözleri yaş-ile
toldı. Karmdaşı-y-içün şoylanuş,?? görelüm h»num ne şoylamış:
Aydur :
Kıran yirde tikilmiş ?? otahlarun
O ?abm yıhdurdı ola hardaş
Yüğrük 1 olan atlanın tavlasmdan *>223
O âbm seçdürdi ola? hardaş
Biserek biserek develerün katarından

O ?abm 3 ayırdı ola kardaş
Şöleniinde ku'<l'tğ“ ü koyunun
O yalım 4 kırdı ola kardaş
Güvencüm-ile getürdügün gelinçiigün
O şalım s senden ayırdı ola kardaş
Ağ şakallu babamı oğul diyü < ağlatdun ola kardaş
Agçam yüzlü anamı şızlatduii ^ ola kardaş
Karşu yatan kara tağum yükseği kartaş
I Akındılu görklü şuyumun taşkum kardaş ı
Güçlü » bilüm kuvveti
Karangulu gözlerümün aydını kardaş
Kardaşumdan lo ayrıldum
diyü çok ağladı, zânbk k^dı- 01 h®tun u kişiye bir esir virdi, var
oğlunı kurtar didi. 12 Çatun aldı, geldi, oğh yirine virdi. Hem oğluû >3
D224 geldi diyü Aruza muştuladı. Aruz sevindi, kaluı Oğuz bigleri ile 1 Ba
şata korşu geldi. Basat babasmun elin öpdi, 3 ağlaşdılar buzlaşdılar.
Anasmun ivine geldi. Anası 3 karşu geldi, oğlançuğım kuÇ<İ3- Basat
anasmun 4 elin öpdi, görişdiler buzlaşdılar. Oğuz bigleri dirildi. 3 Yime
içmeler oldı. Basat aydur: Bigler kardaş uğrma <>Depegöz-üe buhşuram,
ne buyunırsız didi. Kazan Big ı burada şoylamış, görelüm hanum niçe
şoylamış:
A y d u r:
8 Kara evren kopdt Depegöz
'Arş yüzinde çevürdüm ahmadum s Basat
Kara knplun kopHı Depegöz
Kara kura 1° tağlarda çevürdüm ahmadum Basat
Kağan aşlan kopdı Depegöz
II Kuhn sazlarda çevürdüm ahmadum Basat
Er olsan ti big olsan mere
Men Kazança olmayasm Basat
didi.
33 Ağ şakallu babaüı ağlatmağıl
Ağ pürçeklü ananı buzlatmağd
D225 1 Basat aydur : Elbetde varuram. Kazan aydur: Sen bilürsin.3 Babası
ağladı, aydur: Oğul ocağum issüz koma, kerem 3 eyle, varmadidi.
Basat aydur: Yoğ ağ şakallu 'aziz 4 baba varuramdidi, eslemedi. Bi-
METİN 89
lüginden bir tutam ^ çıkardı bUine şokdı, ûbcm hamayil kuşandı,

« yaym kanısına bırakdı, eteklerin kıvurdı. Babasmuii 5 anasmun eUni
öpdi, halallaşdı, |ıoş kalun didi.
* Depegöz olduğı Salatana Kayasına geldi. Gördi » Depegöz
güne karşu arâsm virmiş yatur. Çekdi bUinden bir çıkardı.
Depegözün yağrmına bir ojj urdı. kiçmedi, paralandı. Bir dabı
atdı. 0 1 12 dabı para para oldı. Depegöz kocalara ayıtdı: Bu *3 yirün
sineği bizi üşendürdi didi. Basat bir dabı ‘ atdı. 01 dabı paralandı. Bir D226
parası Depegözün ^ önine düşdi. Depegöz sıçradı bakdı. Başatı gördi s
elin eline çaldı kaş kaş güldi. Kocalara aydur: * Oğuzdan yine bize
bir turfanda kuzı geldi didi. Başatı ^ önine katdı tutdı. Boğazdan şa-
hndurdı, yatağma« getürdi, edüginün kunçma şokdı, aydur: Mere
kocalar t ikindü vakti mum mana çevüresiz, yiyem didi. Yine uyudı.
* Basatun b^Ç^ri var-idi, edügiui yardı, içinden çıkdı. » Aydur : Mere
kocalar munun ölümi nedendür? Ayıldılar: Bilmezüz lo amma gözin-
den ğayn yirde et yokdur didiler. Basat Depe**gözün başı uçma geldi,
kapak kaldurdı, bakdı 12 gördi-kim gözi etdür. Aydur: Mere bocalar
süglügi ocağa >3 kon kızsun didi. Süglügi ocağa bırakdılar kızdı. 1 Basat D227
eUne aldı, adı görklü Mubammede şalavat getürdi, ^ süglügi Depegözün
gözine eyle başdı kim Depegözün 3 gözi helâk oldı. Şöyle na'ra urdı,
haykırdı * kim tağ ve taş yangulandı. Basat sıçradı koyun ^ içine mağa
raya düşdi. Depegöz bildi kim Basat mağara<>dadur. Mağaranun kapu-
sm alup bir ayağm kapunun bir yanma ^ birin dabı bir yanma kodı,
aydur: Mere koyun başları irkeç * bir bir gel kiç didi. Bir bir gelüp
kiçdi. Her birinün başlarm » şığadı. Tokbçuklar, devletüm sakar koç
gel kiç didi. Bir ı» koç yirinden kalkdı, gerinüp sündi. D ef'i Basat koçı
başup boğazladı, derisini yüzdi, kuyruğı-y-ile başmı n deriden ayır
madı, içine girdi. Basat Depegözün önine *3 geldi. Depegöz de bildi kim
Basat deri içindedür, * aydur: Ay sakar koç menüm nireden helâk d228
olaçağum bildün, 3 şöyle çalayım seni mağara dıvarma kim kuyruğun
mağarayı3 yağlasun didi. Basat koçun başmı Depegözün^ eline şundı.
Depegöz buynuzmdan berk tutdı. Kaldunçak 3 buynuz deri-y-ile
elinde kaldı. Basat Depegözün bu dı« arasmdan şıçrayup çıkdı. Depe
göz buynuzı götürüp ’ yire çaldı, aydur: Oğlan kurtddun mı? Basat
aydur: Tanrım s kurtardı. Depegöz aydur: Mere oğlan al şol parma-
ğumda’ ki yüzügi parmağuna tak, sana ob ve kıhç kâr eylemesün. 1»
Basat aldı yüzügi parmağma kiçürdi. Depegöz aydur: n Oğlan yüzügi
alup takmdun mı? Basat aydur: f^ı^^dum.ı^ Depegöz Basatun üze-
rine kodı, hançer-ile çaldı kesdi. >3 Şıçradı gin yirde turdı. Gördi kim
D229 yüzük gine ı Depegözün ayağı altmda yatur. Depegöz aydur: Ç.ur-
tıldun mı? 3 Basat aydur: Taûnm kurtardı. Depegöz aydur: Oğlan
3şol künbedi gördün mi? Aydur: Gördüm. Depegöz aydur: Menüm ^
hâzinem var, ol kocalar almasunlar, var möbürlc didi. Basat s künbed
içine girdi. Gördi kim altun akça yığılmış. Bakarak « kendüzin unıtdı.
Depegöz künbedün kapusm aldı, aydur: "> Künbede girdim mi ? Basat
aydur: Girdüm. Depegöz aydur: Şöyle çalayım * ki künbed-ile tar-
tağan olasm didi. Basatuû düine » bu geldi-kim Lâ ilâhe illa’Uah Muham-
medün resûlu’Uab didi.ıo Haman-dem künbed yarıldı, yidi yirden kapu
açıldı. Birinden 33 taşra geldi. Depegöz künbede elin şokdı, eyle 32
kaçdı-kim künbed zîr ü zeber oldı. Depegöz aydur: Oğlan 33 kurtıl-
D230 dun mı? Basat aydur: Taûnm k33rtufdı didi. Depegöz 3 aydur: Saûa
ölüm yoğ-imiş, şol mağarayı gördün mi? Basat 3 aydur: Gördüm. Aydur:
Anda iki ksbç var, biri kmlu biri 3 fansuz, ol kmsuz keser menüm başu-
mı, var getür menüm başumı4 kes didi. Basat mağara kupusma vardı.
Gördi bir 5 kmsuz ksbç turmaz iner çıkar. Basat aydur: Men muna
bPtekellüf yapışmayam diyüp kendü kıİ3Cin çıhardı tutdı, iki 3 para
böldi. Vardı bir ağaç getürdi k^ıca tutdı, * am dahi iki para eyledi.
Pes yayım eline aldı, oh-ile » ol kdıç aşdan zenciri urdı. Kıhç yire düşdi 3o
gömildi. Kendü kılıcm kımna şokdı. Balçağmdau ol 33 kılıcı berk tutdı.
Geldi, aydur: Mere Depegöz niçesin 13 didi. Depegöz aydur: Mere oğlan
dahi ölmedün mi? Basat 33 aydur: Taûnm kurtardı. Depegöz aydur:
[)231 Saûa ölüm yoğ-imiş ı didi. Çağmıp Depegöz şoylamış, görelüm ne şoy-
3 Aydur :
Gözüm gözüm yalunuz gözüm
Sen yaluûuz göz-ile
Men 3 Oğuzı şmdurmış-idüm
Ala gözden ayırduû yiğit meni
Tatlu4 candan ayırsun Kâdir seni
Eyle kim men çekerem göz buûmı
5 Hiç yiğide virmesün küdir Taûn göz buûmı
didi. * Depegöz gine aydur:
Kalarda koparda yiğit yirüfi ne yirdür
3 Knrangu dün içinde yol azsaû umun nedür
Kaba ‘ alem 8 götüren hanuûuz kim
Kınş güni öûdin depen alpunuz kim
METÎN 91
Ağ şakallu baban ’ adı nedür

Alp eren erden adm yaşurmak ‘ ayıb olur
lo Adun nedür yiğit digil mana
didi. Basat Depegöze şoylanuş, u görelüm h^num ne şoylanuş:
Kalarda koparda yirüm gün ortaç
>3 Karanu dün içre yol azsam umum Allah
Kaba 'alem g ö t ü r e n i m hanumuz Baymdır Çan
Kınş güni öndin depen alpumuz Ulaş t oğh Salur Kozan D232
Atam adm şorar olsan kaba ağaç
Anam 3 adın dir-isen kağan aşlan
Menüm adum şorar-isen Aruz 3 oğh Basatdur
didi. Depegöz aydur: îmdi kardaşuz * kıyma mana didi. Basat aydur
Mere kavat ağ şakallu babamı 3 ağlatnuşsm
Konçuk ağ pürçeklü ananu buzlatnuşsm
Kormdaşum 3 K^yonı öldürmişsiu
Ağça yüzlü yingemi tul eylemişsin
7 Ala gözlü bebeklerin öksüz kornişsin
Kor mıyam seni
Kara « polat öz kıhcum tartmayınça
Kafalu börklü başun kesmeyinçe
9 Alça kanun yir yüzine tökmeyinçe
Kardaşum K'youun kanm almaymça
10 Komazam
didi. Depegöz da^ı burada şoylanuş, aydur :
Kalkuiıbanı yirümden turam dir-idüm
Kahn Oğuz Liglerinden 'ahdum <3 bozam dir-idüm
Yeniden toğaıun kuam dir-idüm
Bir kez adam 13 etine toyam dir-idüm
Kolin Oğuz bigleri üzerime yığılup gele ı dir-idüm D233
Koçubam Salatana Koyasma girem dir-idüm
Ağır mancıhk 3 taş-ile atam dir-idüm
Inüp taş başuma düşüben ölem 3 dir-idüm
Ala gözden ayudun yiğit meni
Tatlu candan 4 ayırsun Ködir seni
didi. Depegöz bir da^ı şoylanuş, aydur :
3 Ağ şakallu kocalan çok ağlatmışam
Ağ şakah kanşı« tutdı ola gözüm seni
Ağ pürçeklü kançuklan 3 çok ağlatmışam
Gözi yaşı tutdı ola gözüm seni

Bıyıçağı * kararmış yigitçükleri çok yimişem
Yiğitlikleri tutdı ola ’ gözüm seni
ElçUgezi kınalu kızçuğazlan çok yimişem
Jo Çanşçuklan tutdı ola gözüm seni
Eyle kim çekerem m en » göz bunmı
Hiç yiğide virmesün kadir Tann göz bunmı
13 Gözüm gözüm ay gözüm yalunuz gözüm
didi. Basat kakıyup » yirinden tun geldi. Buğra kibi Depegözi dizi
D234 üzerine 1 çökerdi, Depegözün kendü kıbcı-y-ile boynmı urdı. 3 Deldi
yay kirişin takdı. Süriyi süriyi mağara 3 kapusma geldi. Yunlu Çoca
ile Yapağulu Kocayı Oğuza ♦ muştuçı gönderdi. Ağ boz atlar binüben
yortışdılar. 5 Kabn Oğuz illerine b&ber geldi At Ağızlu Anız K oca«
iyine çapar geldi, anasma Basatun sevinç virdi,! muştubk oğlun Depe
gözi depeledi didi. Kabn Oğuz * bigleri yetdiler. Şalabana İŞlayasma
geldiler. Depegözün» başmı ortaya getürdiler. Dedem Korkut gelüben
şaddık 1° çaldı, ğâzi erenler başma ne geldügin aydı virdi.n Hem Başata
albış virdi :
Kara taga ayıtduğunda işit >3 virsün
Çanlu kanlu sulardan kiçit virsün
didi. 13 Erlik-ile kardaşun kanm aldun, kabn Oğuz biglerini jükden
D235 1 burtardun, büdir Allah yüzün ağ itsün Basat didi.
3 ölüm vabtı geldügiude anı imandan ayırmasun, günabunuzı 3
adı görklü Mubammed Muştafaya bağışlasun bamun bey.
4 BEGİL OĞLI EMRENÜN BOYINI

BEYAN İDER
3 Kam Can oğh Çan Baymdır yirinden turmış-idi. Ağ <>ban ivini
bara yirün üzerine dikdürmiş-idi. Ala şayvan ’ gök yüzine aşanmış-idi.
Biû yirde ipek babçası 3 döşenmiş-idi. İç Oğuz fa ş Oğuz bigleri yığnab ’
olmış-idi. fob u z tümen Gürcistanun baracı geldi.ı» Bir at bir kabç bir
çomab getürdiler. Baymdır Han batı n sabt oldı. Dedem Çorkut geldi
şadılıb çaldı, 13 banum niye sabt olursın didi. Aydur: Niçe sabt olma-
D236 yam,i3 her yıl altım abça gelür-idi yiğide bige virür-idük hatırlan >
boş olur-idi, şimdi bum kime virelüm kim batın b«Ş ^ ola didi. Dede
Çorbut aydur: Hanum bunun üçini dabı 3 bir yiğide virelüm didi, Oğuz
iline baravul olsun didi. 4 Çan Baymdır kime virelüm didi, şağma solma
babdı. 3 Kimse râiı olmadı. Begil dirler-idi bir yiğit var-idi, ana « babdı.
METÎN 93
aydur: Sen ne dirsin ? Begil râiı oldı. Kalkdı ’ yir öpdi. Dedem Kor
kut himmet kdıcm biline bağladı, çomağı 8 omuzma bırakdı, yayı ka-
rusma kiçürdi. Şahbaz » aygırı çekdürdi buda bindi, flışımını havumım
ayırdı, ı» ivini çözdi. Oğuzdan köç eyledi. Berdeye Genceye “ varup
vatan tutdı. Toûz tümen Gürcistan ağzma i3 varup kondı, karavuUık
eyledi. Yad, kâfir gelse başın i3 Oğuza armağan gönderür-idi. Yılda
bir kerre Bayındır Çan» divamua varur-idi.
Yine Baymdır fon d a n adam geldi tiz 2 gelesin diyü. Pes Begil
geldi, pişkeşin çekdi, Baymdır 3 ]ânun ehn öpdi. IJan da^ı Begili ko
nukladı, yahşi * at yahşi kaftan vâfir harchk virdi. Üç gün tamam
5 ağırladı. Üç gün dahi Begili av şikâr eti-y-ile konuklayalum « bigler
didi. Av çığırtdılar.
Çün av yarağı oldı, kim atm ^ öger, kim kıhcm kim çeküp oh at-
mağm öger. Salur Kazan 8 ne atm ögdi, ne kendin ögdi, amma Begi-
1ün hünerin » söyledi. Üç-yüz altmış altı alp ava binse, kanlu •<> geyik
üzerine yonyış olsa, Begil ne yay kurar-idi n ne oh atar-idi, haman
yayı bileğinden çıkarur-idi, 12 buğanun şığmun boymna atar-idi, çeküp
turğurur-idi. >3 Aruk olsa kulağm deler-idi avda bellü olsun diyü, 1 am
ma semüz olsa boğazlar idi. 3 Eger bigler geyik alsa kulağı delük olsa
Begil sevincidür * diyü Begile gönderürler-idi. Kozan Big aydur: Bu
hüner atun mıdır, s erün midür? Hanum erandür didiler. Han aydur:
Yok, at işlemese 3 cr öginmez, hüner atundur didi. Bu söz Begile h<>Ş
gelmedi. 7 Begil aydur: Alplar içinde bizi kuskunumuzdan balçığa ba-
turdun 8 didi. Bayındır Hanun bahşişin önine dökdi, h ona« küsdi,
divandan çıkdı. Atm çekdiler, ala gözlü 10 yiğitlerin alup ivine geldi.
Oğlançuklan karşu geldi, u ohşamadı. Ağ yüzlü hatunına söylemedi.
Hatun *2 burada şoylamış, görelüm honum ne şoylamış:
Aydur :
Altun *3 tahtum iyesi bigüm yiğit
Könül > virüp sevdügüm
Kalkubanı yiründen tun geldün
Ala gözlü 2 yigitlerün yanuna şaldan
Ârku Bili Ala foğdan dünin aşdun
3 Akmddu görklü şudan dünin kiçdün
Ağ almlu Baymdır 4 Honun divanma dünin vardun
Ala gözlü bigler-ile yidün içdün
Kavundu 3 kavmı-y-ile keneşdi mi
Canb başun ğavğada kaldı mı

Kam banum « altunda yabşı atun yok
Egnünde altun ışuk cübbesi yok
! Âla gözlü biglerün obşamazsm
Ağça yüzlü görkliin-ile * söyleşmezsin
Nedür balun
didi. Begil şoylamış, görelüm » bauum ne şoylamış :
Aydur :
Kalkubam yirümden tun geldüm
Yilisi 10 kara kaidık atum butun bindüm
Arku BUi Ala fağdanU diiuin aşdum
Akındılu görklü şuyı delüp dimin kiçdüm
13 Ağ almlu Baymdıruû divanma çapar vardum
Ala gözlü bigler-ile i3 yidüm içdüm
bâvumlu kavmı-y-ile görklü gördüm
U240 Çanumuzun nazan bizden ı dönmiş gördüm
Ib güni köçerek tokuz tümen Gürcistana3 gidelüm
Oğuza ‘ âşi oldum bellü bilün
didi. Çatun ı aydur: Yigidüm big yigidüm, pâdişablar Taûnnun köl-
gesidür, 4 pâdişabına ‘ âsi olanun işi rast gelmez, anı könülde 5 pas olsa
şarab açar, sen gideli bunum arkun yatan o ala tağlanın avlanmamış-
dur, ava bingil könlün açılsun didi. ^ Begü gördi butun kişinün ‘ akb
keleçisi eyüdür. Kadılık s atm çekdürüp butun bindi, ava gitdi.
Av avlayu gezer-iken» öninden bû- paralu geyik çıkdı. Begü
buûa at şaldı, lo Buğanun ardmdan irdi, yay kirişin boyuma atdı.
Buğa 11 açımış-idi, kendüyi bir yüce yirden atdı. Begü at cüavısm i3
yenimedi, bile uçdı. Şağ uyluğı kayaya tokındı, şındı. i3 Begü örü turdı,
D241 ağladı, aydur: Ulu oğlum lüu kardaşum ı yok. Haman büüginden gez çı-
barup atmun terkilerini tartdı, 3urdı. Kaftam altmdan ayağm berk şardı.
Var 3 kuvveti-y-üe atınuû yüisine düşdi. Avçdardan aynı, dülbendi4
boğazma kiçdi, ordusı uçma geldi. Oğlançuğı 3 Emren babadır babasma
barşu geldi. Gördi benzi sararmış, <>diübendi boğazma biçmiş. Yoldaşla-
nnı şorup oğlan burada ^ şoylamış, görelüm bunum ne şoylamış:
Kalbubam yiründen tun * geldün
Yüisi bura buiıbb atun butun bindün
Arbun» yatan ala tağlar eteğine ava vardun
Kara tonlu kâfirlere >o uğradun mı
METtN 95
Ala gözlü yigitlerün kurdurdun mı

Ağız dilden bir kaç u kelime hober mana
Kova başum kurban olsun ağam saüa
didi. Begil 12 oğlma şoylamış, görelüm hanum ne şoylamış :
A ydu r:
Oğul oğul ay 13 oğtd
Kolkubanı yirümden tun geldüm
Kora tağlar önine 1 ava bindüm D242
Kara tonlu kâfirlere uğramadum
Ala gözlü yigitlerüm2 kırdurmadum
Şağdur esendür yigiderüm oğul hoyurma
Uç 3 gündür hoşlığum yoh oğul
At üzerinden meni kap döşegüme* çıkar
didi. Aşlan enügi yine aşlandur, atasmı at üzerinden: horvadı tutdı
döşeğine çıkardı. Cübbesin üzerine büridi, < hopusm örtdi.
Bu yana yiğit bigler gördUer kim av bozdmış, her ı biri ivlü ivine
geldi. /
Begil biş gün oldı divana çıhmadı. * Ayağmun şmduğını kimseye
dimedi. Bir gice döşeğinde 9 kati hotı inledi, âh itdi. Hotunı ayıtdı:
Big yigidüm, holabaiohh yağı gelse kayıtmaz idün, butuna ala oh to-
hmsa 11 iülemez idün, kişi koyumda yatan holahna sımu dimez mi
o l u r , >2 nedür halun didi. Begil aydur: Görklüm atdau düşdüm, ayağum i3
şındı didi. ‘ Avrat elin eline çaldı, karavaşa söyledi. > Koravaş çıkup D243
kapuçıya söyledi. Otuz iki dişden 2 çıkan bütün orduya yayıldı, Begil
atdan düşmiş 3 ayağı şmmış diyü. Meğer kâfirim câsusı var-idi. Bu
haberi 4 işidüp vardı teküre hobcr virdi. Tekür aydur: Kolkubanı 5 yirü-
nüzden örü turuü, yatur yirde Big BigUi tutuü, ağ * ellerin karusından
bağlan, ğafillüçe görklü başm kesün, ^ alça kanm yir yüzine dökün,
ilin günin çapuü, htzm gelinin 8 yesir idün didi. Meğer Begilün de anda
câsusı boiır-idi. 8 Begile hober gönderdi, aydur: Baş yarağm eylen,
üzerünüze '<• yağı gelür didi. Begil yukaru bahdı, gök ırah yir katı “
didi. Oğlançuğm yanma getirüp şoylamış, görelüm houum >2 ne şoy-
lamış :4
Aydur :
Koranguluça 33 gözlerüm aydım oğul
Güçlü bilüm huvveti oğul
Gör 1 ahır neler oldı

Neler kopdı menüm başuma
didi.
Çalkubam 3 oğul yirümden tun geldüm
Boym şmsun al aygın butun 3 bindüm
Av avlayup kuş kuşlayup gezer-iken
Bunaldı sürçdi^ meni yire çaldı
Şağ uyluğum şmdı
Menüm kara başuma n e l e r 3 geldi
Kara kara tağlardan buber aşmış
Kanlu kanlu sulardan o b^ber kiçmiş
Demür Kapu Dervendinden buber varmış
A laca! atlu ŞökU Melik katı pusmış
Pusduğmdan kara tağlara > tuman düşmiş
Yatduğı yirde Big BegUi tutun dimiş
» Çarusmdan ağ ellerin bağlan dimiş
Kan alaca ordusım lo çapun dimiş
Ağça jTİzlü kızmı gelinini yesir eylen dimiş
» Kalkubam oğul yiründen tun gelgil
YiUsi kara kaidık >3 atuû butun bingil
Arkun yatan Ala f ağı dünin aşğıl
13 Ağ almlu Bayındır Çanun divanma dünin varğd
D245 Ağız dilden ı Baymdıra selam virgil
Bigler bigi olan Kazanun eUn öpgil
3 Ağ sakallu babam bunlu digil
Elbetde ve elbetde Kazan Big mana 3 yetişsün didi digil
Gelmez olsan memleket bozılup b^rab * olur
Kızum gelinüm esir gitdi bellü bilgil
didi. Burada 3 oğlan babasma şoylamış, görelüm b^num ne şoylamış:
A y d u r:
Baba ne * söylersin ne aydursın
Bağnım-ile yüregüm ne tağlarsuı
Kalkubam ’ yirümden turmağum yok
Yilisi kara kadılık atuma binmegüm 3 yok
Arku BiU Ala fa ğ ı avlayuban aşmağum yok
Ağ » almlu Baymdırun divanma varmağum yok
Kazan kimdür men anun >o elin öpmegüm yok
Altundağı al aygın mana virgil
METİN 97
Kan 13 derledi çapdurayım senün içün

Eğni bek demür tonun 12 maüa virgil
Yin yakalar dikdüreyim senün-içün
Kara polad öz i3 kıhcun mana virgil
Cafillüçe başlar keseyim senüü-içün
Karğu 3 tali sünüüi mana virgil D216
Göksinden er şançayım senün 2 içün
Ağ yeleklü ötkün ohun mana virgil
Erden ere 3 kiçüreyim senün içün
Ala gözlü üç yüz yigidün maüa * virgil yoldaşbğa
Dln-i Muhammed yolma dürişeyim senün-içün
didi. 3 Begil aydur: öleyim ağzun içün oğul, ola kim menüm kiçmiş
günümi 3 aüdurtmayasm didi. Mere geyimüm getürün oğlum gey
sün, al 3 ayğırum getürün oğlum binsün, il ürkmedin oğlum meydana 8
varsun girsün didi.
Oğlanı tonatdılar. Atası-y-ile 8 anası-y-ile geldi görişdi, ellerin
öpdi. Üç yüz 30 yiğidi yanma bırahdı, meydana vardı. Al ayğır kaçan-
kim33 yağı kohusm alsa ayağm yire döger-idi, tozı göge32 çıkar-idi.
Kâfirler aydur: Bu at Begilündür, biz kaçanız. Tekür 33 aydur: Mere
onat görün, bu gelen Begil-ise sizden öndin men kaçaram 3 didi. Göz- D247
çi gözledi, gördi kim at Begilün, Begil üzerinde 2 degül, amma bir kuş
denlü oğlandur. Gelüp teküre huber 3virdi, aydur: At, yarak ve ışuk Be
gilün, Begil içinde degül * didi. Tekür aydur: Yüz adam seçilim, taraka
çatladım oğlam : korhudj^n, oğlan kuş yUreklü olur, meydanı kor 3
kaçar didi. Yüz kâfir seçilüp oğlanun üzerine gelmiş, 7 oğlana kâfir
şoylamış, görelüm ne şoylamış :
A y d u r:
Oğlan 8 oğlan ay oğlan
Haramzada oğlan
Altmda al 8 ayğm aruk oğlan
Kara polad öz kdıcı gedik oğlan
30 Elindeki sünüsi şmuk oğlan
Ağ tozlu yayı gide3i oğlan
Bilüginde toksan okı seyrek oğlan
Yanmdağı 32 yoldaşları çıplak oğlan
Karanguluça gözleri çönge33 oğlan
Şökli Melik sana katı puşdı
Meydandaki 3 şol oğlam tutun D248
Kanısından ağ ellerin bağlan

3 Cafillnçe görklü başm kesün
Alça kanın yir yüzine tökün 3 didi
Ağ sakallu baban var-ise ağlatmağıl
Ağ pürçeklü * anan var-ise buzlatmağıl
Yalunuz yiğit alp olmaz
Yavşan 5 dibi berk olmaz
Kadası yetmiş kavat oğb kavat
Kayıda « dön buradan
didi. Oğlan da^ı burada şoylaıhış, görelüm ! ne şoylamış :
Aydur :
Herze merze söyleme mere itüm kâfir
Altumda al* aygınım ne beğenmezsin
Seni gördi oynar
Egnümdeki demür tonum» çignüm kışar
Kara polad öz kdıcum kuun toğraı
Karğu 10 tali sünüm ne beğenmezsin
Göksün delüp göge pular
Ağça 11 tozlu katı yayum zân zân inler
Şadakda obum kişin 13 deler
Yanumda yigitlerüm şavaş diler
Alp ere korku virmek 13 ‘ ayıb olur
Berü gelgil mere kâfir dürişelüm
D249 didi. Çafir aydur: ı Oğuzun ‘ arsuzı Türkmenün delüsine benzer, bağa
şuna didi. 3 Tekür aydur: varun şonın oğlan Begilün nesidür didi.
3 Kâfir gelüp oğlana şoylamış, görelüm niçe şoylamış:
Aydur :
4 Altundağı al aygın bilürüz Begilündür Begil kanı
Kara polad 3 öz kıbcun Begilündür Begil kanı
Egnündeki demür tonun o Begilündür Begil kanı
Yanundağı yiğitler Begilündür Begil kanı
Eger ^ Begil bunda imiş-ise
Giceye-degin cenk ide-y-idük
Ağça tozlu 8 katı yaylar tartışa-y-ıduk
Ağ yeleklü ötkün oblar » atışa-y-ıduk
Sen Begilün nesisin oğlan digU mize
didi.ıo Begil oğb burada şoylamış, görelüm banum ne şoylanuş, aydur:
Mere kâfir sen meni bilmez misin, ağ almlu Baymdır Çanun >3 bigler
METÎN 99
bigisi Salur Çazan, kartaşı Kara Göne, i3 Dönebilmez Dülek Evren,

Düzen oğb Alp Rüstem, boz atlu ı Beyrek, Big Begilün ivinde içerler- D250
idi, senden câsus geldi, 3 altmdağı al aygıra Begil meni bindürdi, kara
polad öz 3 kıbcm kuvvet virdi, karğu tali sünüsin himmet virdi, * ya-
nmdağı üç-yüz yiğidin mana yoldaşbğa koşdı, 3 men Begilün oğbyam
mere kâfir berü gelgil dögişelüm didi. Kâfir « tekür aydur: Katlan
mere kavat oğb, men sana varayım didi.» Altı perlü gürzini ele aldı,
oğlannn üzerine sürdi. * Oğlan kalkanını gürze karşu tutdı. Yubarudan
aşağa» kâfir oğlanı katı urdı. kalkamn uvatdı, tuğulğasmı ><> böğradı,
kapakların sıyırdı, oğlam alımadı. Gürz-ile n dögişdiler, kara polad öz
kıbç-ile tartışdılar, serpe n serpe meydanda kılıçlaşdılar, çiginleri
toğrandı, kıbçi3lan uvandı, bir birin abmadı. Rarğu tali sünüler ile* D251
kınşdılar, meydanda buğa kibi güsişdiler, göğüsleri delindi, 3 günüleri
şmdı, bir birin abmadılar. At üzerinden ikisi 3 karvaşdılar, tartışddar.
Kâfirün güçi ziyada, oğlan zebun 4 oldı. Allah Ta'âlaya yalvarup şoy-
lamış, görelüm niçe şoylamış:
3 Aydur :
Yücelerden yücesin yüce Tann
Kimse bilmez niçesin <> görklü Tann
Sen Ademe tac urdun
Şeytana la'net kıldun
7 Bir şuçdan ötüri dergahdan sürdün
İbrahimi tutdurdun
8 Hanum göne çolğadun
Götürüp oda atdurdun
Odi bostan » kıldun
Birligüne şığmdum
‘ Aziz Allah bocam mana meded
didi. 10 Kâfir aydur: Oğlan alınduii-ise Tanrına mı yalvarursın, senün
11 bir Tanrın var-ise menüm yitmiş iki putbanam var didi. Oğlan i3
aydur: Yâ ‘ âşi mel'un sen putlaruna yalvarur-isen men 13 ‘ âlemleri yok
dan var iden AUahuma şığmdum didi. Hak ı Ta'âla Cebrâ^’ile buyurdı D252
kim: Yâ Cebrâ^’il var şol k u l u m a 3 kırk erçe kuvvet virdüm didi. Oğ
lan kâfiri götürdi 3 yire urdı. Burnından kanı düdük kibi şorladı
Şıçrayup 4 şâhin kibi kâfirüii boğazm ele aldı. Kâfir aydur: Yiğit s
aman, sizün dine ne dirler, dinüne girdüm didi. Parmak o götürüp
şahadet getürüp müsülman oldı. Kalan i kâfirler bilüp meydanı şalup
kaçdı. Akmçılar kâfirün 8 iUn günin urup kızın gelinin esir itdiler. Oğ-
loû DEDE KORKUT KİTABI
lan 8 babasına muştuçı gönderdi, kanmum aldum didi. Âğ şakallu

30 babası harşu geldi. Oğlınun beynin kuçdı. Dönüp 3i ivlerine geldiler.
Karşu yatan kara tağdan oğlana yaylak 32 virdi. Kara koçı yüğ
rük atdan tavla virdi. Ağça 33 yüzlü oğlma ağça hay3in şölen virdi.
D253 Ala gözlü oğlma 3 al duva^lu gelin aldı. Ağ almlu Baymdır Hana pen-
cik çıkardı. 2 Oğlm aldı, Baymdır Hanun divanma vardı. El öpdi. 3 Pâ
dişab. Kazan oğh Uruzun sağ yanma ana yir * gösterdi. Cübbe çuğa
çırğap geyürdi. Dedem Korkut 3 gelüben şaşılık çaldı, bu Oğuz-nâ-
meyi düzdi koşdı, < Begil oğh Emrenüû olsun didi. GfizUer başına 3
ne geldügin söyledi.
Yöm vireyim h<3num: Yirlü kara tağlarun o yıkılmasun, kölgelüçe
kaba ağacun kesilmesün, Allah viren 8 ümidün üzilmesün, günahunuzı
adı görklü Muhammede30 bağışlasun hanum hey ?
UŞUN KOCA OĞLI SE G R EK 31 BOYINI

b e y a n İDER
Oğuz zamanmda Üşün Koca 32 dirler bir kişi var-idi. ‘ Ömrinde
D254 iki oğh var-idi. Ulu 33 oğlınun adı Egrek idi. Bahadır, delü, yahşi yiğit ‘
idi. Baymdır Hanun divanma kaçan istese varur gelür 2 idi. Bigler bigi
olan Kazan divanmda buna hiç kapu baca 3 yoğ-idi. Bigleri başup
Kazan öninde oturur-idi. Kimseye 4 iltifat eylemez-idi.
Meğer hanum gine bir gün bigleri başup 3 otunçak. Ters Uzanuş
dirler-idi Oğuzda bir y iğit« var-idi, aydur: Mere Uşun Koca oğh bu
oturan bigler 3 her biri oturduğı yiri hthcı-y-ile etmegi-y-ile alupdur,
mere se^ o l,aş nu kesdün kan mı tökdün aç mı toyurdun yalmçak mı
8 tonatdun didi. Egrek aydur: Mere Ters Uzamış baş 3o kesüp kan tök
mek hüner midür didi. Aydur: Beli hünerdür 3i ya? Ters Uzamışun
sözi Egrege kâr eyledi. T33tdı 32 Kazan Bigden akm diledi. Akın virdi.
Çığırtdı, akınçı 33 dirildi. Üç yüz say cıdalu yiğit bunun yanma cem‘
D255 1 oldı.
Meyhanada biş gün yime içme oldı. Andan Şirögüven 2 uçmdan
Gökçe Denize değin ü çarpdı. Galaba toyum oldı. Yoh 3 Ahnca K33İ-
‘ asma uğramış-idi. K^â Tekür orada bir koru * yapdurmış-idi. Uçar
dan kaz tavuk, yonrdan geyik tavşan 5 bu havluya toldurup Oğuz yiğit
lerine bum dâm itmiş-idi. Uşun « Koca oğbnun yoh bu koruya uğradı.
Korunun kapusm uvatdılar. 3 Şığm geyik kaz tavuk kırdılar, yidiler
içdiler. Atlannun 8 eyerlerin aldılar, geyimlerin çıkardılar. Meğer Kara.
Tekürüfi c â s u s ı 8 var-idi, bunları gördi. Gelüp aydur: Mere Oğuzdan 3o
METÎN 101
bir bölük atlu geldi, korunun kapusm uvatdılar, atlannuü» eyerin

alup geyimleıin çıkardılar, mere ne turursız didi. Altı >3 yüz kara tonlu
kâfir bunlarun üzerine koyıldılar. Yiğitleri <3 Iprdılar, Egregi tutdılar,
Almca Çal'asına zindana bırakdılar.
1 Kara kara tağlardan b^nlu şulardan baber3 D256
kiçdi, kabn Oğuz illerine b<>l>er vardı. Uşun Çocanufi 3 ağ ban ivi önin
de şiven kopdı. Kaza benzer kızı 4 gelini ağ çıkarup bata geydi. Uşun
Çoca oğul oğul diyü 3 ağça yüzlü anası-y-ile ağlaşdılar, buzlaşdılar.
Eyegülü ulalur < kapurkalu böyür. Meğer baaum. Üşün Çocanun
kiçi oğb Segrek » eyü, bahadır, alp, delü yiğit b<>P<İ3. Bir gün yob bir
dimege * uğradı. Kondılar, yimek içmek itdiler. Segrek mest oldı.*
faşra ayak yolma çıkdı. Gördi kim öksüz oğlan birio kızanı çekişür,
Mere noldunuz diyü bir şapala birine bir şapalan birine urdı. Eski
tutun biti öksüz oğlannn düii3 acı olur. Biri aydur: Mere mizüm ök-
süzUgümüz yetmez mi, bizi *3 niye unırsm, hünerün var ise kartaşufi
Almca Çal'asmda esirdür, > var am kurtar didi. Segrek ayıtdı: Mere D257
bardaşumuü adı 3 nedür. Ayıtdı: Egrekdür. Ayıtdı: tmdi Egrege Seg
rek yaraşur, 3 botdaşum şağ-imiş büyurmazam, b<^daş8uz Oğuzda
furmazam, * b^^tangulu gözüm aydım budaş diyü ağladı. İçerü şohbete 3
girdi, destur diledi, bigler boş bolün didi. Atm < çebdiler bindi. Çapdı,
anasmun ivine geldi. Atmdan i indi, anasmufi dilin aradı. Segrek bura
da şoylamış,* görelüm boüum ne şoylamış:
A ydu r:
Kalbubam ana yirümden turdum
* Yilisi bora boiıbb atuma butun bindüm
Arbun yatan Ala w fa ğ eteğine vardum
Kanlu Oğuz illerinde dirnek var imiş,» anda vardum
Yimek içmek arasmda
Ağ boz atlu bir ç a p a ri geldi
Çok zaman-imiş Egrek dirler bir yiğit tutsağ-imiş
»3 Kâdir Tann yol virmiş çıbup gelmiş
Ulu kiçi bolmadı* ol yiğide borşu gitdi 0258
Ana men de yaraym mı ne dirsin
3 didi. Anası burada şoylamış, görelüm baoum ne şoylamış:
3 Aydur ;
Ağzun içün öleyim oğul
Dilün içün öleyim oğul
102 DEDE KORKUT KİTABİ
* Karşu yatan kara tağun

Yıkılnuş-idi yüceldi ahır
Âkmddu 3 görklü şuyun
Şoğılmış-idi çağladı ahır
Kaba ağaçda ‘ tal budağun
Kunmış-idi yeşerüp gögerdi ahır
3 Kalııt Oğuz bigleri izine varsa sen varğıl
01 yiğide » yetdügünde
Ağ boz atun üzerinden yire ingU
El huvşurup 8 ol yiğide selam virgil
Elin öpüp boymn
>8 K<3ra tağum yükseği kartaş digil
Ne turursm oğul u yortğd
didi. Oğlan anasına şoylamış, görelüm >2 ne şoylamış :
A y d u r:
Ana ağzun kunsun
Ana dilün çürisün
>3 Menüm hod kardaşum var-imiş kayırsam olmaz
D259 Katdaşsuı^ * Oğuzda tursam olmaz
Ana h^hhı Tann h^Vhı olmasa-y-idi
2 Kara polad öz kıbcum tarta-y-idüm
Ğafillüçe görklü başun 3 kese-y-idüm
Alça kanun yir yüzine töke-y-idüm
Ana şalım ana
didi.4 Babası aydur: Yanlış h®l>crdür oğul, kaçan giden senün ağan 5
degül ayrudur, ağ şakallu men babanı ağlatmağıl, kançuk olm ış«
anını buzlatmağd didi. Oğlan burada şoylamış:
A ydu r:
3 Uç-yüz altmış altı alp ava binse
Kanlu geyik üzerine » ğavğa kopsa
Kardaşlu yiğitler kalkar kopar olur
Kardaşsuz 8 miskin yiğit ensesine yumruk tokmsa
Ağlayuban d ö r t y a n m a bakar olur
Ala gözden acı yaşın döker olur
Ala u gözlü oğlunuzı görinçe
Big baba hatun ana esen <2 kalun
didi. Ata ana yanlış haberdür gitme oğul didiler.i3 Oğlan aydur: Meni
METİN 103
yolumdan ayırman, ağam tutılan kal' aya • varmaymça, ağamun ölüsin D260
dirisin bilmeyinçe, öldi-y-ise 2 kamn almaymça kahn Oğuz ibne gel-
megüm yoh didi.
Ata 3 ana ağlaşup Kazana adam şaldılar. Oğlan kardaşın * andı
gider, bize ne öğüt virürsin didiler. Çazan aydur: s Ayağına at tuşağın
urun didi. Yavuklusı var-idi, ‘ tiz düğün dirnek itdiler. Atdan ayğır
deveden buğra 3 koyundan koç Iprdurdılar. Oğlam gerdege koydılar.
Kız-ile » ikisi kir döşeğe çıkdılar. Oğlan kıbcın çıkardı, 8 kız-ile kendü
araşma bırakdı. Kız aydur: KHıcun gider yiğit, 10 murad vir murad al,
şânlalum didi. Oğlan aydur: Mere kavat u kızı men kıbcuma toğrana-
yım, ohuma şançılayım, oğlum toğmasun, >2 toğar-ise on yaşına var-
masun, ağamun yüzin görmeyinçe, i3 ölmiş ise kanın almaymça bu
gerdege girer-isem didi. örü > turdı. Tavladan bir şahbaz at çıhardı, D261
eyerledi. Geyimin2 geydi, dizçük karuçuk bağlandı, Aydur: Kız sen
mana 3 bir yıl bakğıl, bir yılda gelmez-isem iki yıl bakğıl, iki yılda *
gelmez-isem üç yıl bakğıl, gelmez-isem ol vakit menüm öldügümi bi
lesin, 3 ayğır atum boğazlayup aşum virgil, gözün kimi tutar-ise » kön-
1ün kimi sever-ise ana varğıl didi. Kız burada şoylamış, 3 görelüm hanum
ne şoylamış :
A ydu r:
Yigidüm men sana bir yıl bakam
< Bir yılda gelmez-isen iki yıl bakam
îki yılda gelmez-isen 8 üç dört yıl bakam
Dört yılda gelmez-isen biş yıl >o altı yıl bakam
Altı yol ayndma çadır dikem
Gelenden gideni >den h^^cr şoram
Çayır haber getürene at ton virem kaftanlar 12 geydürem
Şer haber getürenün başın kesem
trkek sineği 13 üzerüme kondurmayam
Murad vir murad al andan git yigidüm
I didi. Oğlan aydur: Mere kavat \ıxı ağam başına and 2 içmişem, dön- D262
megüm yoh didi. Kız aydur: Kademi kutsuz gebn 3 diyinçe udsuz geün
disünler, haym atama kayın anama aydayım * didi. Şoylamış :
Kız aydur :
Atamdan yigrek kayın ata
Anamdan 3 yigrek kaym ana
Kaytabanun buğrası ürkdi gider
* Şarvanlar önin aldı döndürimez

Kara boç ayğırun ürkdi 7 gider
Ilkıçılar önin aldı döndürimez
Âğayılun koçları « ürkdi gider
Çoban önin aldı döndürimez
Ala » gözlü oğlun bordaşım andı gider
Ağça yüzlü gelinün döndürimez
Size ma'lum olsun
didi. Ata ana âb itdiler. 11 Yirlerinden kalkddar oğul gitme diyü, gör
diler çara olmadı. i3 Elbetde ol ağam tutılan kal‘ aya varmaymça ol-
D263 mazam didi. i3 Atası anası yort oğul, uğurun açub olsun, ı şağ esen varup
gelesin geleçegün var-ise didiler. Atasmun 3 anasmun eUn öpdi, kara
boç atma şıçrayup bindi.
3 Dün katdı, yort eyledi. Üç gün dünlü günlü 4 yortdı. Dereşam
uçmdan kiçdi, ol kardaşı tutılan s koruya geldi. Gördi kim ılkıçı kâfirler
yımd güderler. Kıbç « çeküp altı kâfir depeledi. f avlunbaz urup yund-
lan 7 ürkitdi, getürüp ol boruya boydı. Dün botmış, « üç gün dünlü
yortmış yiğit, borangulu gözlerini» uybu almış yiğit atmun çdbırmı
bileğine bağladı, yatdı ı» uyudı.
Meğer kâfirün câsusı var-idi, gelüp teküre aydur: Oğuzdan
bir delü yiğit geldi, ılkıçılan öldürdi >3 yundlan ürkitdi, getürüp ko
ruya koydı. Tekür» aydur: Yaraklu altmış adam seçüü, varsunlar
D264 tutup getürsünler ı didi. Altmış yaraklu adam seçdiler. Vardılar nagâ-
handan altmış 3 demür tonlu kâfir oğlanun üzerine geldiler. Geyim
bılcıdasmdan, 3 at çokramasmdan. Meğer yiğit aygır biner-idi. Çanum
at 4 bulağı sab olur, çekübeni oğlam oyardı. Oğlan 3 gördi kim bir alay
atlu gelür, sıçradı. Adı görklü ® Mubammede şalavat getürdi. Atını
bindi, kara tonlu kâfire 7 kıbç urdı, başdı b®!' «7® boydı. Yine uyansın *
yenimeyüp yirine varup yatdı uyudı. Gine atmun» çılbırm bUegine
kiçürdi.
Kâfirler şağ olanları ı» b®Ç®3'®L teküre geldiler. Tekür aydur:
Tu yüz kerre, altmış k işi» bir Oğlam tutamadunuz didi. Bu kerre
yüz kâfir » oğlanun üzerine geldiler. Aygır yine oğlanı oyardı. 13 Gördi
D265 kâfirler alay bağlamış gelürler. Oğlan turdı, > atma bindi. Adı görklü
Mubammede şalavat getürdi, kâfire 3 bıbç boydu, başdı b®l‘ ®y® tıV<îı.
Atım döndürdi, 3 gine menziline geldi. Uybusm yenimedi, girü yatdı
nyudı.4 Atmun çılbmn yine bileğine kiçürdi.
METtN 105
Bu kerre at oğlanun 5 bileğinden boşandı, kaçdı. Kâfirler yine

teküre geldUer.3 Tekür aydur: Bu katla üç yüz varun didi. Kâfirler
aydur: Vannazuz,^ kökümüz keser, bepümüz kırar didiler. Tekür ay
dur : Ya niçe eylemek gerek,» varun ol tutsak yiğidi çıkarun getürün,
depegen köpini » süsegen yırtar, at virün ton virün didi.
Geldiler Egrege‘O ayıtdılar: Yiğit sana tekür bimmet eyledi, şun
da bir delü yiğit n yolçmun yolakçmun çobanun çoluğun etmeğin alur,
12 tut ol delüyi öldür, seni koyu virelüm var git didiler.13 Çoş ola didi.
Egregi zindandan çıkardılar. Saçı ı sakalım yülidilor. Bir at bir kıbç D266
virdiler. Üç-yüz kâfir 2 ana yoldaşbğa virdiler. Oğlanun üzerine gel
diler. Üç 3 yüz kâfir gin yirde turdılar. Egrek aydur: Kanı ol delü yiğit?
4 Irakdan gösterdiler. Egrek aydur: Gelün varalum didi,» tutalum.
Kâfirler aydur : Tekürden buyruk sana oldı, sen var « didiler. Egrek
aydur: Uşda uyur, gelün varalum didi. 2 Kâfirler aydur: Hay ne uyu
mak, koltuğı altmdan bakar, kalkar bize » gin yazuyı tar gösterür
didiler. Aydur: İmdi men varayım, ’ elin ayağm bağlayayım, andan
siz gelesiz didi. Sıçradı kâfirler 10 arasmdan çık:dı, at sürüp bu yigidün
üzerine geldi, u Atmdan indi, çılbırım bir tala ilişdürdi. Bakdı, gördi-
kim 12 ayun on dördine benzer bir mabbub ala gözlü genç yiğit burçak i3
burçak derlemiş uyur, gelenden gidenden haberi yok. Tolandı 1 başı D267
uçma geldi. Gördi kim bilinde hopuzı var. Çıkarup 2 eline aldı, soy-
lamış, görelüm hunum ne şoylanuş:
A ydu r:
Kalkubanı yirinden 3 turan yiğit
Yilisi hara ka^ıbk atın butun binen
Arku BUi 4 Ala fağdan dünin aşan
Akmddu görklü şuyı delüp s kiçen
Kanpbğa gelen yatur mı olur
Bençileyin karusından ağellerin« bağladuban
Tonuz tanımda yatur nu olur
Ağ şakallu babasmı 3ağ pürçeklü anasım
Ağladuban buzladur mı olur
Niye yatursm» yiğit
Gafil olma görklü başun kaldur yiğit
Ala gözün açğd ® yiğit
Kâdir viren tatlu canun uyhu almış yiğit
Karusmdan ı» koUaruûı bağlatmağıl
Ağ şakallu babanı kançuk ananı ağlatmağd
106 DEDE KORKUT KÎTAB
» N e yiğitsin kalın Oğuz ilinden gelen yiğit

Yaradan hakkı-y-içün » tun gelgil
Dört yanunı kâfir bağladı bellü bilgil
D268 ,3 Qğij,jı sermürdi örü turdı. Kılıcmun balçağına yapışdı * kim
bum çırpa. Cördi-kim elinde kopuz var, aydur: Mere kâfir Dedem
Korkut 3 kopuzı hörmetine çalmadum didi, eger elünde kopuz olmasay-
idi3 ağam başı-y-içün seni iki para kılur-idüm didi. Çekdi kopuzı*
eUnden aldı. Oğlan burada şoylamış, görelüm şoylamış:
5 Alan şabah yirümden turduğum kartaş içün
Ağ boz atlar yonitmışam * kartaş içün
Çal'aûuzda tutsalç var mıdur kâfir digil mana
^ Çara başum kurban olsun kâfir sana
didi. Ulu kardaşı Egrek * burada şoylamış, görelüm hanum ne şoylamış:
A ydu r:
Ağzun içün» öleyim kardaş

Dilün içün öleyim kardaş
Çalarda koparda ı# yirün sorar olsam ne yirdür
Çaranu dün içinde yol » azsan umun nedür
Çaba 'alem götüren Liı»
Cavğa güni » öndin depen alpunuz kim
Yiğit senün baban kim
Alp er erden » adın yaşurmak 'ayıb olur
Adun nedür yiğit
D269 didi. Bir da^ı * şoylamış, aydur:
Çaytabanum güdende şarvanum mısın
Kara koçum güdende 3 ılkıçım mısın
Ağayılum güdende çobanum mısın
Çulağumda şorşayan 3 nayibüm misin
Bişikde boy»P gitdügüm kardaşçuğum mısın
Yiğit 4 digil mana
Çara başum kurban olsun bu gün sana
didi. Segrek 3 burada ulu kardaşma şoyladı, aydur:
Çaranu dün içinde * yol azsam umum Allah
Kaba 'alem götüren Bayındır Çan
Çınş ^ güni öndin deper alpumuz Salur Çazan
Babam adın şorar-isen Uşun * Koca
METİN 107
Menüm adum şorar olsaSı Segrek

Çardaşum var-imiş a d ı» Egrek
didi. Bir da^ı şoyladı, aydür:
Çaytabanun güdende şarvanunam
10 Çara koçun güdende ılbıçıüam
Bişikde boyup gitdügüü bai'daşuüam
» didi. Ulu kardaşı Egrek burada şoylamış, görelüm »içc tı
şoylamış:
Aydur :
Ağzun-içün öleyim b®rd®Ş

Dilün içün öleyim » b®rdaş
Er mi oldufi yiğit mi oldun b®t<laş
Çanpbğa b®3'd®şufi ^ isteyü sen mi geldün b®vdaş D270
didi. tki b®>^d®Ş b»Ç®^ b»Ç® görişdiler. Egrek kiçi b®i'daşun boymn
öpdi. 3 Segrek dabı ağasmun eUn öpdi. Çarşu yakadan * kâfirler babı-
şuTİar. Aydurlar: Güreşdiler ola mı bolayki bizümki: yene didiler.
Gördiler kim b®Çişdıi®i'> görişdiler, baidıb atlar < binişdiler. Çara tonlu
kâfire at şaldılar, bıbç yontddar. ^ Kâfiri başdılar bı^dılar, b®l'^®y®
dökdiler. Gelüp yine ol boı^y® * girdiler, yundlan taşra çıbardüar.
favlunbaz urup yundlan » öîderine buâbdılar. Dereşam Şuyım depüp
kiçdiler. Dün b®tdılar, lo Oğuzun serhaddma yetdiler.
Çanlu kâfir elinden bartaşçuğm tartup » aldı. Ağ sabaUu babasma
muştuçı gönderdi, babam mana bai'Şu » gelsün didi. Uçun Çocaya ça
par geldi. Muştubb, gözün » aydın, oğullanın ikisi bile şağ esen geldi
didiler. Çoca ı işidUp şad oldı. Gümbür gümbür davullar çabndı, altun 3
tuç bonlar ağanldı. 01 gün ala bargab otaMar dikildi. 3 Atdan aygır
deveden buğra bojnından boç b»3İdı. Çoca Big -* oğullanna b®3ŞU geldi.
Atdan indi, oğlanlan-y-ile b**?® b»Ç® ’ görişdi. Çoş misiz esen misiz
oğullar didi. Günlügi altunluça « odasına geldiler. Şadılıb yimek içmek
oldı. Ulu oğbna 7 dabı görklü gelin getürdi. tki b®3<l®Ş bir birine şağdıç
oldılar. > Gerdeklerine çapup düşdiler, murada makşuda irişdiler. De
dem Çorbut * gelüben boy boyladı, şoy şoyladı.
Evvel abır uzun lo yaşun uçı ölüm, ölüm vabtı geldügiude aru
imandan ayırmasun,» günabufiuzı Muhammed Muştafa yüzi şuyma
bağışlasım, âmin <3 diyenler cUdar görsün b®>tum hey!
SALUR KAZAN >3 TUTSAÇ OLUP

0272 OĞLI URUZ ÇIKARDUĞI BOYI ı BEYÂN iD E R
Meğer hanum Tırabuzan teküri bigler bigi 2 olan Han Kazana bir
şâhin göndermiş-idi. Bir gice yiyüp içüp 3 otumr-iken şâhinçi başma
aydur: Mere şabah şahinleri 4 al, halvetçe ava binelüm didi.
îrken bindiler av yirine vardılar. 5 Gördiler bir süri kaz oturur.
Kazan şâbini şaldı. 3 Abmadı, şâhin pervaza ağdı. Gözlediler, şâbin
fom am n 3 Kal'asma indi. Kazan ğâyet sa^t oldı. Şâhinün ardma»
düşdi. Dere depe aşdı, kâfir iline geldi. Gider-iken Kazanun 8 karangulu
gözini uyhu aldı. Bigler ayıtdüar: Çanum dönelüm. ı» Kazan aydur:
Birez dahi üerü varalum didi. Ba^dı bir kal'a » gördi. Aydur: Bigler
gelün yatalum didi. Çazam küçüçük 12 ölüm tutdı, uyudı. Meğer ha
num Oğuz bigleri yidi gün >3uyur-idi. Anun-içün küçüçük ölüm dirler-idi.
0273 Meğer ol* gün Tonıanın Kal'asmun teküri ava binmiş-idi. Câ-
sus2 geldi, aydur: Bir bölük atlu geldi, içinde bigleri yatdı3 uyudi.
Tekür adam saldı, kim idügin bilün didi. Gelenler 3 bildi kim banlar
Oğuz erenlerindendür. Gelüp teküre haber virdiler.» Tekür dahi haman
çerisini dirdi, bunlarun üzerine geldi. 3 Kazanun bigleri bakdılar
gördiler kim yağı gelür. Ayıtdılar: Kazanı ^ bırağur gider-isevüz ivinde
bizi kovarlar, yigregi budur k i » bunda kınlavuz didiler. Kâfiri kar-
şuladdar, cenk itdiler. 8 Çazanun üzerine yigirmi biş bigini şehid itdiler.
Kazanun üzerine düşdiler, uyuduğı yirde tutdılar, eUn ayağm berk
bağladılar, n bir 'arabaya yükletdiler, 'arabaya möhkem urğan-ile
sardılar. 'Arabayı çekdiler, 12 yonyu virdiler.
Gider-iken 'araba kıcırdısmdan Kazan oyandı. *3 Gerindi, bu
D274 elindeki urganları hep kopardı, ‘ arabanufii üzerine oturdı. EUn eline
çaldı, kaş kaş güldi. 2 Kâfirler aydurlar: Ne gülersin? Kazan aydur:
Mere kâfirler bu 'arabayı3 bişigüm şandum, sizi yamn yumru tadım
dayam şandum 4 didi. Hele Kazam getürdiler, Kal'asmda
bir kuyuya» bırahdılar. Kuyunun ağzma bir değirmen taşı koydılar.
Yimegini şuyım 3 değirmen taşı delüginden ıdrürler-idi.
Bir gün tekürün 'avratı 3 aydur: Varaym, Kazam göreyin ne hallu
kişidür bunça adamlara » şarb urur-imiş didi. Çatuu gelüp zindançıya
kapuyı açdurdı. 8 Çağırdı, aydur: Kazan Big nedür haluü, dirUgün
yir altmda mı lo hoşdur yohsa yir yüzinde mi hoşdur, hem şimdi ne
yirsiniı ne içersin ve neye binersin didi. Kazan aydur: Ölülerüne aş
virdügün 12 vakit ellerinden aluram, hem ölülerünüzün yorgasına bi-
METİN 109
nerem kâhillerin» yederem didi. Tekür 'avratı aydur: Dinün içün

Kazau Big, ı yidi yaşmda bir kızçuğazum ölmişdür, kerem eyle ana D275
binme 3 didi. Kazan aydur: Ölülerünüzde andan yorga yokdur, hep 3
ana binerem didi. ‘ Avrat aydur: Vay senün elünden ne yir-ı yüzinde
dirimüz ve ne yir altmda ölümüz kıurtılur-imiş didi. 3 Geldi teküre
aydur: Kerem eyle, ol tatan kuyudan çıkar,« kızçuğazun bibni üzer,
yir altmda kı*Ç»ğazuma biner-imiş, ^ kalan ölülerümüzi cem ' ider-imiş,
hem ölülerümüz içün virdügümüz * aşı ellerinden çeküp alup yir imiş,
anun elinden ne ölümüz ne » dirimüz kurtdur-imiş, dinün ‘ işkma ol
eri kuyudan çıkar ı» didi. Tekür biglerini cem' eyledi, aydur: Gelün
Kazanı kuyudan » çıkarun, bizi ögsün Oğuzı şmdursun, andan şonra ’ 3
şart eylesün bizüm iliimüze yağdığa gelmeye didL
V a r d ı l a r , 13 Çazam kuyudan çıkarup getürdiler. Ayıtdılar: And
iç kim 1 bizüm iliimüze yağdığa gelmeyesin, hem bizi ög Oğuzı şm- D276
durğd,3 seni koyu virelüm var git didiler. Kazan aydur: Vallah billah 3
toğn yob görür-iken eğri yoldan gelmeyeyin didi. Ayıtdılar: 4 Vallah
Çazan eyü and içdi didiler. tmdi Çazan Big di 3 bizi ög didiler. Çazan
aydur: Men yir yüzinde adam ögmezin, bir adam getürün bineyim,
sizi öğeyim didi. Vardılar bir er kâfir ’ getürdiler. Bir eyer bir uyan
didi, getürdiler. Kâfirün arbasına * eyer şaldı, ağzına uyan urdı, ko
lanını Çekdi. Sıçradı » arkasma bindi. Ökçesin ökçesine kakdı, kapur-
ğasın 10 karnma kavşurdı. Uyamn çekdi, ağzın ayırdı. Kâfiri » öldürdi,
çökdi üzerine oturdı. Aydur: Mere kâfirler» kopuzum getürün, sizi
ögeyin didi. Vardılar, kopuzı» getürdUer. Eline alup burada şoylamış
görelüm hanum ne şoylamış :
I Aydur : D277
Bin bin erden yağı gördüm-ise öyünüm didüm
Yigirmi3 bin er yağı gördüm-ise yiylemedüm
Otuz bin er yağı gördüm-ise 3 ona şaydum
Kırk bin er yağı gördüm-ise kıya bakdum
Elli 4 bin er gördüm-ise el virmedüm
Altmış bin er gördüm-ise aytışmadum
3 Seksen bin er gördüm-ise segsenmedüm
fo!^ an bin y a ğ ı« gördüm-ise tonanmadum
Yüz bin er gördüm-ise yüzüm dönmedüm
7 Yüzi dönmez kıbcum ele aldum
Muhammedüû dini ‘ işkma kıbç urdum
8 Ağ meydanda yumru başı topça kesdüm
Ânda dahi erem bigem * diyü oginmedüm

öginen erenleri hoş görmedüm
Elüne girmiş >8 iken mere kâfir öldür meni
Kara kıbcun şal boynuma kes başum
H Kılicundan şaparum yok
Kendü aşlum kendü köküm şımağum yok
didi. >2 Bir şoy dahi şoylamış, aydur:
Yüksek yüksek kara tağdan i3 taş yuvalansa
Kaba ökçem uyluğum karşu tutan Kazan er-idüm
0278 1 Fir'avun şişler yükleyüp yirden çıksa
Kaba ökçem-ile perçin 2 kılan Kazan er-idüm
Kaba kaba bigler oğb ğavğa kılsa
Kamçı 3 şalup tindüren Ko^ıuı er-idüm
Yüce tağlan tuman 4 tursa
Kara pusarık delü kopsa
Kuıû koçumun kulağı» görinmez olsa
Kayn eren kulağuzsuz yol yanılsa
Kulağuzsuz 3 yol başaran Kıı^^ıı er-idüm
Yidi başlu ejderhaya yetüp 3 vardum
Heybetinden şol gözüm yaşardı
Hey gözüm nâmerd » gözüm muhannet gözüm
Bir yılandan ne var ki korhdun didüm
8 Anda dahi erem bigem diyü öginınedüm
Öginen erenleri hoş '8 görmedüm
Elüne girmiş-iken mere kâfir öldür meni yitür meni
Şallı kıbcun kes başum
Kıbcundan şaparum yok
Kendü aşlum kendü 12 köküm şımağum yok
Oğuz erenleri turur-iken seni ögmegüm yok
13 didi. Kazan burada bir dahi şoylamış:
0279 Arkıç kırda yaykanur 1 'umman denizinde
Şarp yirlerde yapılmış kâfir şehri
Şağa 2 şola çırpındı urur yüzgeçleri
Şu dibinde döner bahrileri
3 Tanrı menem diyü şu dibinde çığnşur 'âşi _
Önin koyup * tersin okır kızı gelini
Altun aşuk oynar Şancıdanun 5 bigleri
Altı katla Oğuz vardı abmadı
METİN 111
01 kal'aya altı« baş er-ile men Kazan vardum

Altı güne ômadum am aldum
7 Çilisesin yıkup yirine mescid yapdum ban bafilatdum
Çizim 8 geUniui ağ göksümde oynatdum
Biglerin lûl itdüm
Anda da^ı * erem bigem diyü öginmedüm
Öginen erenleri feoş görmedüm
10 Elüile girmiş-iken mere kâfir öldür meni yitür meni
Çıbcufidan» şap anım yo]^
Çendü aşlum kendü köküm şımağum yok
didi. Çazan » yine şoylamış, aydur :
Arl^ç l^ d a döndürdüğüm mere kâfir senüfi» babail
ŞalâVuta imrendügüni senün kızun gelinüfi
Ağça Çala Sürmelüde > at oynatdum D280
At-ile Çârun iline çapûn yetdüm
Ak Çişar3 Çal'asmuîl burcm yıkdum
Ağ a^ça getürdiler puldur didüm
3 Çizil altun getürdiler bakırdur didüm
Ala gözlü kızm gelinin * getürdiler aldanmadum
Kilisesini yıkdum mescid yapdum
Altum3 gümüşi yağmalatdum
Anda d a ^ erem bigem diyü öginmedüm
Öginenleri o ôş görmedüm
Elüne girmiş-iken mere kâfir öldür meni yitür meni
7 Kendü aşlum kendü köküm şımağum yo^
Seni ögınegüm yok
didi. * Çazan Big burada bir dahi şoylamış, aydur:
Ak kayanun kaplanmun » irkeginde bir köküm var
Ortaç kırda sizün gejdklerünüz turioğurmaya
Ak sazun aşlanmda bir köküm var
Çaz alaca yundum» turğurmaya
Azvay kurt enügi irkeginde bir köküm var
Ağça 13 yunlu tümen koyunun gezdUrmeye
Ağ şunkur kuşı irkeginde » bir köküm var
Ala ördek kara ^ z u n uçurmaya
Çabn Oğuz ı ilinde bir oğlum var Uruz adlu D281
Bir kartaşum var Çara Göne adlu
3 Yeüiden toğanum dirgUrmeyeler
Elüfie girmiş-iken mere kâfiri öldür meni yitür meni

Kılicundan şaparum yoh
Kendü aşlum şımağum 4 yoh
didi. Bir dahi şoylamış, aydur :
ît kibi güv güv iden çerkez» hırŞô
Küçüçük tonuz şölenlü
Bir torba şaman döşeklü
6 Yanm kerpiç yaşduklu
Yonma ağaç tanniu
Köpegüm kâfir
Oğuzı 3 görür-iken seni ögmegüm yoK
Andan öldürür-isen mere kâfir öldür» meni
öldürmez-isen Kâdir kor-ise öldüreyim kâfir seni
8 didi. Kâfirler aydur; Bu bizi ögmedi, gelün bum öldürelüm lo didiler.
Kâfir bigleri dirildiler geldiler. Yine ayıtdılar: Bunun» oğb var hardaşı
var, bum öldürmek olmaz didiler. » Getürdiler tonuz tanıma habsa
şaldılar.
At ayağı külük >3 ozan dUi çevük olur. Kazanun ölüsini dirisini
D282 kimse * bilmedi.
Meğer Kazanun bir oğlançuğı var-idi. Böyüdi,^ yigitçük
oldı. Bir gün ata binüp divana gelür-iken bir kişi 3 aydur: Meğer sen
Han Kazanun oğlı degülsin didi. Uruz 4 kakıdı, aydur: Mere kavat
menüm babam Bayındır Han degül midür?» Ayıtdı: Yok, ol ananun
babasıdur, senün dedendiir. Uruz mere » ya benüm babam ölü midür
diri midür didi. Ayıtdı: diridür, 3 'fomamıı KaPasında tutsakdur didi.
Böyle digeç oğlan * ağladı, melul oldı. Atım kayıtdı, girü döndi.’ Ana
sına geldi. Burada anasına şoylamış, görelüm h®*3um ne şoylamış:
Aydur :
Mere ana men Han oğb degül-imişem
Han 11 Kazan oğh imişem
Mere kavat kızı mum mana niçün dimez-idün
13 Ana hakkı Tanrı hakkı degülmişse-y-idi
Kara polad öz kıbcum » tarta-y-idüm
GafiDüçe görklü başuii kese-y-idüm
Alça kanun ı yir yüzine döke-y-idüm
D283 didi. Anası ağladı, aydur: Oğul baban 3 şağdur amma söylemeğe kor-
har-idüm, kâfire varasın kendüzüni 3 urasın helâk olasın, anuü-içün
sana dimez-idüm canum oğul 4 didi. Amma 'emmine adam şal gelsün
METİN 113
görelüm ne dir didi. > Adam şaldı, ‘ emmisini o^dı. Geldi. Uruz aydur:
Men babam * tutsak oldığı kal'aya giderem. Ittifak-ile tanışuk kıldılar.
Cemi‘ 7 biglere âber oldı. Uruz babasma gider, yarağ-ile gelün didiler.
« Leşker dirildi, geldi. Alp Uruz çadırlarm açdurdı,» cebeânasm yük-
letdi. Çara Göne çeri başı oldı. Bon »> ağardup köçdiler, yola girdiler.
Yol üzerinde kâfirün ayaşofyası» var-idi, keşişler bekler-idi,
ğâyet sarp kilise-y-idi.» Atdan inüp tacir tonın geydiler. Bazirgan
şüretinde» katır deve çekdiler, geldiler. Kâfirler gördiler gelenler
tâcire ı benzemez, kaçdılar ] ^ ‘ aya girdiler, kapulann yapdılar. Burca D284
çıkup2 kimlersiz didiler. Bunlar ayıtdı: Bazirganlaruz didiler. Kâfir
ler 3 yalan söylersiz diyü taşa tutdılar. Uruz atdan indi, * aydur: Hay
atamuü altun J^debinden şarab içen, meni seven 3 atdan insün, bunuü
âpusma birer gürz uralum didi. On < altı yiğit şıçrayup atdan indiler.
Çalkan yapmdılar, gürzlerin 7 omuzlarma urdılar, kapuya geldiler.
Birer gürz urup kapuyı * uvatdılar, içerü girdiler. BulduUan kâfiri
^ d ıla r. D il» çıkartmadılar. Malmı yağmaladdar. Çeri üzerine geldiler,
kondılar.
10 Meğer bir sığırtmaçları var-idi. Gördi-kim kal' ayı alddar, kaçdı »
teküre vardı, ayaşofya abnduğm feaber virdi. Ne oturursız,» üzerü-
nüze yağı geldi, başuûuz yarağm görüü didi. Tekür» biglerin cem‘
eyledi, bunlar-ile ne müdaıa kdalum didi. Bigler ayıtdılar: ı Bunun D285
müdarası oldur kim Kazanı çıkaravuz, anlara beraber idevüz. 3 Bu
sözi maslahat gördiler. Vardılar, Kazanı çıkarup 3 tekür önine getür-
düer. Tekür aydur: Kazan Big üzerümüze yağı geldi, bu 4 yağıyı üze-
rümüzden ayırur-isen seni koyu virelüm didiler. Hem 3 (paraca muti'
olalum, sen da(ıı and iç-kim bu bizüm ile yağıbğa * gelmeyesin didiler.
Çazan aydur: Vallah billah toğn yob görür-iken 7 eğri yoldan gelme-
yelüm didi. Kâfirler Çazan eyü and içdi diyü * sevindiler. Tekür çeri
sin divşürüp meydana geldi, çadır» tikdürdi. Kâfir leşkeri Çazanun
üzerine yığıldı. Kazana lo geyim getürdiler. Çılıç ve sünü ve çomak
ve sâyir cenk âletin » geydürüp tonatddar.
Bu mal(ıalda Oğuz erenleri alay a la y » geldi. Küpür küpür ta-
vnllar nakaralar çabndı. Kazan » gördi-kim leşker öninçe bir ağ boz
atlu, ağ ‘ alemlü eğni bek demür ı tonlu Oğuzun öninçe geldi, çadırın D286
dikdürdi, alay 3 bağladı turdı. Anun ardmça Kara Göne geldi, alay
bağladı 3 turdı. Haman burada Kazan at meydana sürdi, karım 4 diledi.
Boz atlu Beyrek at depdi, meydana girdi. Ç a z a n 3 burada şoylamış,
görelüm ânum ne şoylamış:
A ydu r:
Kalkubanı yirinden « turan yiğit ne yiğitsin
Eğni bek demür tomn geyen yiğit ’ ne yiğitsin
Aduû nedür yiğit digil maüa
didi. Beyrek burada » şoylamış, aydur :
Mere kâfir sen meni bilmez misin
Paraşarun» Bayburd Çişanndan parlayup uçan
Adahlusm aymklar >8 alur-iken tartup alan
Pay Püre Çan oğb Bamsı Beyrek » mana dirler
Gel berü mere kâfir dögişelüm
didi. K<ızan burada ‘ 3 bir da^ı şoylamış, aydur: Mere yiğit, öfiinçe bu
çepnün bir ak sancaklu» alay çıkdı, çadırm Uden öndin dikdi, ağ
D287 boz ata • binen ol yiğit ne yigitdür, kimün nesidür, yiğit başun-içün 3
digil mana. Beyrek aydur: Mere kâfir kimün nesi olsa gerek, bigümüz
3 Kazanun oğbdur didi. Kazan könbndeu aydur: El-bamdu U’llah 4
menüm oğlançuğum böyük er olmış didi. Beyrek mere kâfir niçe » bir
om bum şorarsm mana didi, Kazanun üzerine at ® şaldı. Altı perlü
gürzini eline alup Kazam çaldı. Kazan ^ kendüyi bildürmedi. Karvadı
Beyregi bileğinden tutdı, » tartdı çomağmı elinden aldı, Beyregün
ensesine bir 8 çomağ urdı. Beyrek at boymn haçakladı, kayıda >8 döndi.
Kazan aydur: Yâ Beyrek, var bigüne ayıt gelsün» didi. Bum gördi
Eybk Koca oğlı döne bilmez » Dülek Evren meydana girdi. Kazan
burada şoylamış, aydur :
13 Alar tanla yirinden turan yiğit ne yiğitsin
D288 Bidevi atm oynadı ı gelen yiğit ne yiğitsin
Er erden adm yaşurmak 'ayıb 3 olur
Adun nedür yiğit digil mana
didi. Dülek Evren 3 aydur :
Mere kâfir menüm adum bilmez misin
Öz adına harlayan ilden * çıkan
EUi yidi kal'anun kilidini alan
Eylik Kaca oğb» döne bilmez Dülek Evren mana dirler
didi. Sünüsin eUne alup » at şaldı. Kazanı sançam didi, sançımadı,
öte kiçdi.7 K^zan at depdi, sünüsin çeküp eUnden aldı, depesine»
urdı, para para oldı uvandı. Aydur: Mere kavat oğb 8 bigüne di
gelsün didi. 01 dahi kayıda döndi. Kazan >8 yine er diledi. Düzen oğb
Alp Rüstem at depdi, » meydana girdi. Kazan burada gine şoyladı,
aydur:
METÎN 115
ÇaUûbaıu» yirinden tun gelen

Çaiıbk atm butun binen
Ne yiğitsin
» Âdufi nedür digil mana
didi. Alp Rüstem aydu r:
Çallûbanı yirinden ı tun gelen D289
tki ikardaş bebeğin öldürüp êUl gezen
Düzen 3 oğb Alp Rüstem maüa dirler
didi. 01 da^ı Çazana^ at şaldı. Alam didi abmadı. Çazan Big bufia
da^ı4 bir iarb Urdı, Aydur: Mere kavat, var bigüüe di gelsün 3 didi.
01 d a ^ döndi. Çazan girü er diledi. Uruzuü< cdavısm ‘ emmisi Çara
Göne tutmış-idi. Çekdi aiLsuzm 7 elinden aldı, kıbcı tartdı babasmuû
üzerine at şaldı. * f arvandurmadı, çignine kıbç indUrdL Geyimini kesdi,
omuzına» dört parmak: deülü za^m urdı. Alça tçam şorladı Içoynma
indi. Uruz gine döndi ki bir da^ı çala. Çazan » burada çağırup oğlma
şoylar, görelüm ânum no şoylar :
13 Aydur :
Çara tağum yükseği oğul
Çarangulu gözlerüm» aydım oğul
Alpum Uruz aşlanum Uruz
Ağ şakallu ı babana kıyma oğul D290
didi. Uruzun şefkat tamarları kaynadı, 3 kara ^ym a gözleri kan yaş
toldı. Atdan yire indi, atasmun 3 eUn öpdi. Çazan daljı a^tanldı yire
indi, oğbnun * boynm öpdi. Bigler Çazan-ile oğlmun üzerine at şal
dılar. 3 Çevre aldılar. Cemi‘ si atdan inüp Çazanuö elin öpdiler. < Yon-
yuban kâfire at şaldılar, kıbç urdılar. Derelerde 7 depelerde kâfire
kırğun girdi. K a fa y ı aldılar. Kibsesin yıL»P * mescid yapdüar.
Çanlu kâfir elinden babasını tartup aldı.» Çabn Oğuz iline gelüp
çıl^dı. Ağça yüzlü anasma muştuçı ı» şaldı. Çaza benzer kızı gelini
Çazana karşu gelüp elin » öpdiler, ayağma düşdiler. Çazan görklü
çemene çadır otak » dikdürdi. Yidi gün yidi gice toy düğün idüp yime »
içme oldı. Dedem Çorkut geldi kopuz çaldı, ğâzi erenler* başma ne D291
geldügin söyledi.
Çanı ögdügümüz big erenler
Dünya 3 menüm diyenler
Ecel aldı yir gizledi
3 Gelimlü gidimlü dünya

ölüm vakti 4 geldüginde aru imandan ayırmasun, Kâdir seni nâmerde
muhtaç s itmesün, biş keUme du' â kılduk kabul olsun, âmin ândn »
diyenlerdlgar görsün, günabunuzı adı görklü Muhammed ^Muştafa
hörmetine bağışlasun haaum bey !
îç 8 OĞUZA t a ş O ğuz 'A şî o l u p b e y r e k

V92-8 Ö LD Ü G t» BOYI BEYAN ÎDER
Üç Ok Boz Oh ytğnah olsa ı» Kazan ivin yağmaladur-idi. Kazan

girii ivin yağmalatdı. Am m a» Taş Oğuz bile bulmmadı. Hemin Iç
Oğuz yağmaladı.» Kaçan Kazan ivin yağmalatsa balalmun elin alur
taşra çıhar-idi, <3 andan yağma iderler-idi. Taş Oğuz biglerinden Aruz
D292 Emen ve halanı bigler bum işitdiler, ayıtdılar ki bah bah şimdiye
V93 değin Kazanun 3iyin bile yağma { ider-idük, şimdi niçün bile olmayavuz
didiler. 3 îttifâhi cemi' Taş Oğuz bigleri Kazana gelmediler, 'adavet 4
eylediler.
Kdbaş dirler bir kişi var-idi. Kazan aydur : Mere KAbaş s bu TaŞ
Oğuz bigleri dâyim bile gelürler-idi, şimdi niçün gelmediler » didi.
Kdbaş aydur : Bilmez misin niçün gelmediler, ivün yağmalatduğun ’
dem Taş Oğuz bile bulmmadı, sebeb oldur didi. Kazan » aydur: 'Ada
vet bağladdar he mi didi. Kdbaş aydur: Çanum men « varaym, anla
nın dostbğın düşmenliğin bileyin didi. Kazan aydur: Sen bilürsin,
var didi.
Kdbaş bir haç adam » Ue binüp Kazanun tayısı Aruzun ivine
geldi. Aruz 13 dahi altun günlügin dikmiş-idi, oğlanlan-y-ile oturmış-
D293 idi. 13 Kdbaş gelüp Aruza selam virdi. Aydur: Kazan bunlu oldı, ı el
betde tayım Aruz mana gelsün didi, hara başum bunaldı, 3 üzerüme
yağı geldi, develerüm buzlatddar, haıâ h^çda 3 haidıh atlarum kiş-
V94 netdiler, haza benzer hızumuz gelinümüz bunlu 4 oldı, menüm hara
başuma gör neler geldi, tayım Aruz gelsün 3 didi. Aruz aydur : Mere
Kdbaş ol vahit kim Üç, Boz Oh » yığnah olsa ol vahit Kazan ivin yağma
ladur-idi, suçumuz'3 ne-y-idi ki yağmada bile olmaduh didi. Hemişe
Kazanun başına » bunlar gelsün, tayısı Aruzı dâyim ana tursun, biz
Kazana * düşmenüz bellü bUsün didi. Kdbaş burada şoylanuş, görelüm ı»
hanum ne şoylamış ;
Aydur :
Mere havat
METÎN 117
Çalûbanı Kazan Çan yirinden» tun geldi

Âla fağda çaduau otağın dikdi
Üç 13 yüz altmış altı alp erenler yanma yığnak oldı
Yimek içm ek » arasmda bigler seni andı
Üstümüze yağı nesne gelmedi
■ Men senün dostbğun düşmenligüfi şmayu geldüm' D294
Çazana 3 düşmen imişsin bildüm
didi. Çalûp ôş âl diyüp 3 gitdi.
Aruz ğâyet sa^t oldı. fa ş Oğuz biglerine * adam şa ld ı: Emen
gelsün, Alp Rüstem gelsün, döne bilmez > Dülek EvreU. gelsün, girü
kalan bigler hep gelsün didi. * fa ş Oğuz bigleri hep yığnak oldı. Âla
bargah otaklann 7 düze dikdi. Atdan aygır, deveden buğra, ôyundan
koç > l^durdı. fa ş Oğuz biglerine ağırb^'idüp toyladı.» Aydur : Bigler
men sizi niye Ipığırdum bilür misiz ? Ayıtdılar: Bilmezüz. ı» Aruz aydur:
I Çazan bize Çılbaşı göndermiş, ilüm günüm çapıldı» kara başum Y95
buSlu oldı tayım Aruz mana gelsün dimiş. Emen aydur: Ya sen ne ca
vab virdim? Anız aydur ki: Çdbaşa *3 ayıtdum ki ^ ça n -k i Çazan
ivin yağmaladur-idi fa ş Oğuz » bigleri bile yağmalar-idi, bigler gelür
Çazam selamlar gider-idi, şimdi şuçumuz ne oldı-kim bile bulınmaduk,
imere kavat biz 3 Çazana düşmenüz didüm. Emen aydur: Eyü dimiş- D295
sin. Aruz aydur: Bigler3 ya siz ne dirsiz? Bigler aydur: Ne diyelüm,
çün sen Çazana düşmen oldun 4 biz de düşmenüz didiler. Aruz araya
muşhaf getürdi, hep bigler 3 el urup and içdiler, senün dostuna dost
ve düşmenüne * düşmenüz didiler. Aruz cümle bigleri ^ ‘ atladı. Dön
di aydur: Bigler 7 Beyrek bizden ^ almışdur güyegümüzdür, amma
Çazanun mağıdur, * gelsün bizi Çazan-ile banşdursun diyelüm getür
rolüm, bize mnti‘ » olur-ise ôş, olmaz ise ben sakabm mtayın siz j^ ç.to
üşürün paralan, aradan Beyregi götürelüm, andan sonra Çazan-ile n
işümüz lâyır ola didi.
Beyrege kağıd gönderdiler. Beyrek odai3smda yiğitleri ile yiyüp
içeri-idi. Aruzdan adam geldi, selam *3 virdi. Beyrek ‘ aleyk aldı. Ayıl
dı: Çanum, Aruz size selam * ider, kerem itsün Beyrek gelsün Çazân- D296
ile bizi I banşdursun 3 dir. Beyrek ôş ola didi. Atm çekdiler, bindi. V96
Çırk yigid-ile 3 Aruzun ivine geldi, fa ş Oğuz bigleri oturur-iken girüp
selam 4 virdi. Beyrege Aruz aydur : Bilür inisin seni niye kığırduk ?
Beyrek s aydur ; Niye kığırdunuz? Aruz Aydur: Hep şol oturan bigler
Çazana * ‘ âşi olduk, and içdük. Muşhaf getürdiler, sen dal^ı and iç 7
didiler. Çazana men ‘ âşi olmazam diyü and içdi, şoyladı:
* A y d u r:
Men Kazanun ni'metini çok yimişem
Bilmez-isem gözüme tursun
8 K^ta koçda kaidık atma çok binmişem
Bilmez-isem mana tabut olsun
10 Yahşi kaftanlarm çok geymişem
Bilmez-isem kefenüm olsun
Ala bargab » otağma çok girmişem
Bilmez-isem mana zindan olsun
Men Kazandan» dönmezem bellü bilgil
didi. Aruz J/caffidı, barvayup Beyregün şahalmı tutdı, biglerin Bey-
rege htyantadt- Beyrek Aruz haVıduğm burada bildi. Şoylamış:
D297 1 Aydur :
Aruz mana bu işi ideçegün bilse-y-idüm
Ktıta hcçda kaldık 3 atuma biner-idüm
Eğni berk demür tonum geycr-idüm
Kara polad öz kıbcum 3 bilüme bağlar-idüm
Alm başa hmıt ışuğum urur-idüm
Karğu tab4 altmış tutam sünümi elüme alur-idüm
Ala gözlü bigleri yanuma» şalar-idüm
Kavat men bu işi tuysam sana böyle gelür mi-y-idüm
3 Aldayuban er tutmak 'avrat işidür
' Avratundan mı ögrendün sen 3 bu işi kavat
didi. Aruz aydur: Mere berze merze söyleme, kanuna » şuşanma gel
and iç didi. Beyrek aydur; Vallah men Kazan uğurma 8 başum komı-
şam. Kazandan dönmezem, gerek-ise yüz para eyle didi. ı» Aruz gine
hakıdı. Beyregün sahalmı berk tutdı. Biglere bakdı,» gördi kimse gel
mez. Aruz kara polad öz kdıcm tartup Beyregün » şağ uyluğın çaldı.
Kara kana bulaşdı, Beyregün başı» buîdu oldı. Bigler hep tağddı,
D298 ber kişi atla atma bindi. > Beyregi dahi bindürdiler, ardına adam
bindürüp kuçakladdar. Kaçddar 3 Beyregi odasına yetürdiler. Cübbesin
üzerine örtdiler. Beyrek» burada şoyladı :
A y d u r:
Yigitlerüm yirünüzden örü turun
* Ağ boz atumun kuynığmı kesün
Arku Bili Ala fıığdıut’ dünin aşufi
Akmddu görklü şuyı delüp kiçüû
Kazanun 3 divanma çapup varun
METÎN 119
Ağ çıkarup kara geyün

Sen şağ ol 3 Beyrek öldi din
Ayıdunuz: Nâmerd Aruz tayından adam geldi, » Beyregi istemiş, ol
dahi varmış, hep Taş Oğuz bigleri 8 yığnak olmış, bilmedük, yime içme
arasmda muşhaf getürdiler, Kazana biz ' âşi olduk and içdük, gel sen-
dahı and iç didiler,» içmedi, men Kazandan dönmezem didi, nâmerd
tayın kakıdı » Beyregi kıbçladı, kara kana bulaşdı bunlu oldı, yarm »
kıyamat güninde menüm elüm Kazan Çanun yakasmda olsun ı menüm D299
kanum Anıza kor-ise didi. Bir dahi şoylamış, aydur :
Yigitlerüm 3 Aruz oğlı Basat gelmedin
îlüm günüm çapılmadm
Kaytabanda» develerüm buzlatmadın
Kara hoçda kaillik atum kişnetmedin
Ağça 4 koyunlarum mannşmadm
Ağça yüzlü kızum gelinüm enşişmedin
Ağça 5 yüzlü görklümi Aruz oğlı Basat gelüp almadın
îlüm günüm * çapmadın
Kazan mana yetişsün
Menüm kanum Aruza komasun
Ağça 3 yüzlü görklümi oğbna ab virsün
Ahıret hakkım halal itsün
» Beyrek pâdişâhlar pâdişâhı Hakha vâşıl oldı
Bellü bUsün
8 didi.
Beyregün babasına anasına hal>er oldı. Ağ ivi işiginde •<> şiven
kopdı. Kııza benzer kızı gelini ağ çıkardı kara » geydi. Ağ boz atmun
kuyruğım kesdiler. K»"h cîü yig** kara geyüp gök şanndılar, K^^zan
Bige geldiler. Şanklann yire ı» urdılar, Beyrek diyü çoh ağladılar.
Kazanun elin öpdiler, ı sen şağ ol Beyrek öldi didiler. Nâmerd tayın
al eylemiş,3 ohıyuban bizi aldılar, varduk, T®Ş Oğuz bigleri size» 'âşi
olnuşlar, bilmedük, muşhaf getürdiler, biz K»‘3:ana 'â ş i4 olduk sen
dahi bize muti' ol didiler, and içdiler, Beyrek » etmegün başmadı, anlara
muti' olmadı, tayın nâmerd A ruz« kakıdı, Beyregi oturduğı yirde
kıbçladı, bir uyluğm düşürdi, 3 sen şağ ol hanum, BeyTek Hakka vâşıl
oldı, menüm hanum Aruza » hnmasun didi, didiler. Kazan bu haberi
işitdi, destmabn 8 eline alup öğür öğür ağladı, divanda zânlıh hJdı.
Hep 10 anda olan bigler ağlaşdılar. Kazan vardı, odasma girdi, » yidi
gün divana çıhmadı, ağladı oturdı.
Bigler yığıldı» divana geldi. Kazanun kardaşı Çara Göne ay

dur: Çılbaş var » ayıt ağam Kazan gelsün çıksun, bir yiğit senün uçun-
D301 dan ı aramuzdan eksildi, hem vaşiyyet eylemiş, menüm kanum koma-
yasm 3 alasm dimiş, varalum düşmeni haHayalum di didi. Çılbaş 3
aydur: Sen karmdaşısm sen var didi. £l-bâşıl ikisi bile ♦ vardılar,
Çazanun odasına girdiler. Selam virdiler, sen sağ ol 3 ânum didiler.
Bir yiğit aramuzdan eksildi, senün yolunda baş « virdi, dirim kanm
alalum, hem size ısmarlamış, menüm kanum alsun dimiş, 7 ağlamağ-Ue
nesne mi olur, tun gel yukaru didiler. Kazan aydur:* Maşlabatdur,
tiz cebei)anayı yükletsünler, bigler hep binsünler » didi.
Cemi‘ bigler bindi. Çazanun koüur atm çekdiler bindi. Bon »>
çabndı kös unldı. Gice gündüz dimediler yortma oldı.» Aruza ve cemi'
fa ş Oğuz biglerine haber oldı, uşda Çazan geld i» didiler. Anlar dajjı
çeri dirüp bon ağardup Çazana karşu geldiler. >3 Üç Ok Boz Ok kar-
şulaşdıl&r.
D302 Aruz aydur: Menüm İÇ Oğuzda * kanmum Çazan olsım. Emen
aydur: Menüm kanmum Ters Uzamış olsun. 3 Alp Rüstem aydur: Me
nüm kanmum Ense Çoca oğb Okçı olsun 3 didi. Her biri bir kanm
gözetdi. Alaylar bağlandı, koşunlar * düzeldi, bonlar çabndı, tavullar
dögildi. Anız Çoca 3 meydana at depdi, Çazana çağırup mere kavat
sen menüm kanmumsm, * sen gel berü didi. Çazan kalkan yapmdı,
sünüsin eline aldı 7 başı üzerine çevürdi, aydur: Mere kavat mu(jan-
netlik-ile er öldürmek * niçe olur men sana göstereyim didi. Aruz Ç a
zanun üzerine » at şaldı. Kazam kıbçladı, gerre kadar kesdürmedi öte
30 kiçdi. Nevbet Çazana değdi. Altmış tutam ala gönderin» koltuk
]^ d ı. Aruza bir gönder urdı. Göksinden yalabıdak >3 gte kiçdi. At üze
rinden yire şaldı. Çanndaşı Çara Göneye i3 işaret itdi, başm kes didi.
D303 Çara Göne atdan indi, ı Aruzun başm kesdi. fa ş Oğuz bigleri bum
görüp 3 hep atdan indiler, Çazanun ayağma düşdiler, şuçlarm dilediler, 3
elin öpdiler. Çazan şuçlarm bağışladı. Beyregün kanm 4 tayısmdan
V99 aldı. Aruzun ivini çapdurdı, |ilini günini 5 yağmalatdı. Yiğit bigler
toyum oldı. Kazan gök alan görklü çemene « çadır dikdürdi, otağın
kurdı. Dedem Çorkut gelüben 7 şagılık çaldı, ğâzi erenler başma ne
geldügin * aydı virdi.
Çanı didügüm big erenler
Dünya inenüm diyenler
» Ecel aldı yir gizledi
METİN 121
Gelimlü »> gidümlü dünya

EI-‘ âkibet» uzun yaşun uçı ölüm, ahırı ayrulık. Yöm vireyim » ha
num : ölüm vakti geldüginde aru imandan ayırmasun,» ağ şakallu
baban yiri uçmağ olsun, ağ pürçeklü ı anan yiri behişt olsun, Kâdir D304
seni nâmerde 3 muhtaç itmesün, ağ alnunda» biş keUme du'â kılduk 4
habul olsun, âmin» âmin diyenler dldar görsün,« yığışdursun düriş-
dürsün i günabunuzı Muhammed Muştafaya * bağışlasun hnnnm hey!
NÜSHA FARKLARI
bismi’Uâhi... nesta'In ] V, fiikâyet-i oğuznâme-i kazan beg ve gayri D 2 V2

1 resül... selâm] A, fiazret-i resûl || 1-2 ata dirler] A, adla ||2 kopdı] A, kopmışidi
II 2-4 ol... İder-idi] A,-g içinde tamanr vilâyeti zâbir olmış-idi llhâm-ı rabbânl-(y)le niçe
sözler söylerdi bir gün|| 4 hanbk girü] Aj girü hnnbk|| S kimsene ] Aj kimse ||5-6 ahır. . .
kopmça] Aj kıyamet kopup aljır zaman olmca didi ||6 bu] Aj imdi bu | Işde] V, işte||
7 söz] V, sözler || 8 müşkilini... ider-idi] A, müşkilin h. iderdi | korkut ataya] A, ana
||9 tamşmayınça] D , U» | her ne ki] A, ııe-kim ol | buyursa ] V, buyurursa
1iderler-idi ] Aj iderlerdi ||10 sözin... iderler İdi] A ’de yok | dede... şoylamış] A ,-, bir
gün dede korkut cüşa gelüp oğuz begleri içinde şoy şoylamış anlara naşikat yüzinden
şoylamış görelim imdi banum ne dimiş ||1 2 ezelden] A, e velinden | İcaza] A, kada
1 çıkan... girü] A, ve çıkan c. kıyamet olmayınca girü | yigidün] A, kişinün || D3
2 yummsmça] Aıo-n yumnsmca | direr dürer | eyler] ider II 3 artuğm]
Aıo a. kanum |nrlaşnban] D, uluşuban ||4 tutan] A „ dutan | olmaz] A „-,j duımaz||
5 oğub] A „ oğlan | şaklamağ-ile] şaklamağı! j| 6 gördüm] F.j seni g. I depeçük]
A, 2 depecük | güyegü... olmaz] D ’de yok || 7 kadm] A, katun || ||8 yapağulu gökçe] V3
Aj yapağnlı gökçe || 9 panbuk] A, pamuk II 2 0 kara kaça kıymaymça] A, kara kaça
binmeyince (D ’de ‘ J* şeklinde yazılan bu kelimeler kızağuça kaymaymça
»<yo kara ğoça kıymayınça okunabilir) | polad] Aj polat ||12 .şufra çekmez] A j-, şıfra
yaymaz ||13 yetüıidür] Aj sımdnr | 13 oğul] Aj oğh
1 ocağmnn közidür] A ,-, terkeşinde tlridür devletsüz oğh kapsa ocağmım kÜTİdür| D4
dahi] A’de yok |j 2 mal ] A , mab | fö’ide] D , ••V'l» V, fâyidell 2-3 devletsüz] A, devlet-
süzler II 3 kanum sizi] A ,-, kamumuzı kanum hey begüm hey | 3-4 dede... şoylamış]
D’de kalın yazı ile | dede] V, dedem ||4 bir dalp] A, gine | şoylanuş A, ş. görelüm nc
dimiş I yonr-iken] A, yonrken | kazdık... nâmerd] A, kazdık atı nâmer ||5 çalnp] A,
çalıp I kdıcı] A, kdıcm | muhamıetler] A , mukannegler || 6 çalmasa] D , çalsa || 6-7
çala... yig] A’de yok || 8 bitinçe] D ’de yok || 9 adım] V,„ adın | kayrad] Ak, karyad |
ininçe inmese] A „ gelmese ||10 düşiaçe] A „ düşüp toğunca ||10-11 ata... oğul yig] A’de
yok II11 dünyede] A „ dünyada ||12 üç otuz on yaşım] A,j U. otuz y. | üç otuz] D „ on
otuz II 13 yaşunuz] D „ yaşan da A,- yaşmnz | hak] A|j arasında k- | getürmesün]
A,j göstermesün | devletünfiz] devletmüz
1 dede korkut] D’de kalın yazı ite A|, gine dede burada | bir dabı | D ve V ’de yok | 05
şoylanuş] D ’de kalın yası ile A, şoy şoylamış || 2 kanum ne şoylamış] D’de kalın yazı V4
ile V, ne dimiş ||4 kokularm] A, kokolann ||5 olduğm] A, olduğun | ağınn] D , ağızm |
yiynisin] Ajyiynfisin ||6 zakmetin] D , | sızılar] D , ||7 kolça] A, kolca
II 8 bigden bige] V’de yok |nâkesin] V, nekesin || 9 ileyünfizde] D , || 10

kazayı] A, kadanozı | banum hey] A, hamım hey begüm hey | 10-11 dede... ne şoy-
lamış] kalın yazı ile
D5,,-D7, dede. . . hanmn hey] V ’de yok D‘
S ozan... dOrlüdür] D ’de kalın yazı ile \ dede korkut dilinden] D’ de yok | kanlar]
A, 'avratlar || 6 birisi şoldnran] A, birisi ev yapan şolpdnr birisi şolduran || 6-7 birisi
iviifi tayağıdur] V'de yok ||7 söyler-iscn] V, söylersen | ozan... {ayağı] D'de kalın yazı
ile II 7-8 ozan... oldur ki] Vg-, evvelki olan ve yapan şolpdur ||8 yazıdan... bir] V, bir
odlu 119 ağırlar ‘ azizler] V, ‘ azizler | göuderür] U,„ göndürür |{ 1 0 yctsün] Fı© bit-
sün I bunçılayın *âvrat] ancılayın hatun || 11 o l . . . şopdur] D'de kalın yazı ile |
geldük] F „ İkincisi | şabadança] D,ı şapadança F „ şabalıdanca ||12 {anır] Yu durur |
bazlammaç] Vn bazlambanç j ilen] Du iken ile II 13 {oyınça] Vl2 doyınca ) {ika]
Fu dıka
D8 1 ivi] V'de yok | 2 da^ kamum] V,g kamun | {oymadı] Uu {oyup I paşmak]
V5 F,j başmak |yüzüm] V „ bunum ||3 dir ah] V’deyok |nola-y-idi] Fi nolaydı | bu] V,
bu er I öle-y-idi] F, öleydi ||4 vara-y-idüm | Fi varaydum | uyar] Fi umar | ola-y-idi]
F, olaydı ||5 hanum] V ’de yok | yetmesün] D , Vg bitmesüu 1 bunçılayın] Vg ancılayın
II 6 geldük. . . {olduran] Vg üçüncisi {oldurum | ol... {opdur] D ’de kalın yazı ile | de-
pidinçe] D’de |6-7 depidinçe... {urdı] V, kuşlık uyhudan oyanur kalkar ||7 bu
uçmdan] D ’de yok | çarpışdurdı] V ’de yok | kovladı] V, kovlayu || 8 dinledi] F, din-
Icyü I öyledençe] F, şabafıdan öyleye değince | ivine] V, evine || 10 yike] D ,, yeke
I bir birine] F , biri-birine || 11 {a v o k . . . dönmiş] V’de yok | konşularma] V, konşu-
larmall 12 zeliha] Fg zalba | çan kız çan paşa] V’de yok \ melek] Fg melik ||13 melek]
Fg melik | gitmemiş-idüm] Fg gitmemişdüm
D9 1 olası-y-idi ] F , olasıdur | nola-y-idi ] F, nolaydı |ivüme] V, evüme ] bakla]
F, bakı I baka-y-idünüz ] F, bakaydunuz || 2 bakkı] F, bakı | söyler] F, söylerler
dir I yetmesün] Dg V, bitmesün ||3 geldük ol-kim] F, dördüncisi ||4 niçe söyler-isen
bayağıdur] D ’de kalın yazı ile \ öte ] F , kaçan | yazıdan ] V, yazdan || 5 ivde ] V,
evde I ana] V, eri |k i]F ’de yok \{ur] F , {ur ‘ avrat ||6 yiyeliim] V,„ biz de y. |bu da]
V,o konuk-da || 6-7 pişm iş. . . olmaz] V’de yok || 7 neyleyeyim] V’de yok | bu y. e. un
yok] Fıo nn yok b. y. e. || 8 değirmeninden] U.o-„ değirmenden || 8-9 ne gelür-ise . . .
urur] Fıı elin götüne um r ne gelürse benüm götüme gelsün diyüp ||9 şağnsm] Vıı götüni
(getüni yazılmış) |1 1 0 döndürür] Vıg dönderÜT | bin . . . sozini] Vu bin söylerse birini 1)
I I sizi] V*de yok [| 12 hanum] V*de yok | ocağuhuza bunçılayın] Ku ocağuna anun-gibi
13 dirse. . . hey] Ku bikâyet-i han oğU buğaç han (bu başlıklar D ’ de ve V’de kalın
ve büyük yazı iledir) \ buğaç han] D ,, b. can [ boyım] D ,, ü j i
DIO 1 bir gün] V’de yok | kam ğan] Vgg’de büyük yazı ile |b®n ] D, can ) {lumış-idi]
V6 K, durmış-idi H2 şâmi günlügi] V, ağ ban evin ağ otağm |yir... dikdürmiş-idi] Fi kara
yirün üzerine kurmış-idi ] şayvam] F, şayvan || 3 yüzine aşanmış-idi] Vg yüzüne esen-
miş-idi I hahçası] Vg kahçası || 4 bayındır] Vg baymdur || 5 biglerin konuklar-idi]
Fj beglerin konuklar idi | gine] V, bir gün gine | aygır] D, aygırdan ||6 otağ] V, otak
II 7 otağ] V, otak | yire] V, yirde | otağ] Fg otak | kimün ki] Fj anun-kim ||8 kara k.
altma] Fg altma kara keçe ||9 kara. . . getürün] Fg önine kara koyun yabmsı bon [ yir-
ise] Fg yirse ||10 yimez-ise ] F, yimezse | dimiş-idi] V’deyok ||10-11 o ğ h . . . kondurun]
V’de bu cümle 7 kurdurmış-idi ile kimün ki (anun-kim) arasmdadır ||11 kızı] V, ve kızı
II 11-12 o ğ h . . . karğayupdur] F , tann anı kanyıpdur H 12 b iz . . . karğaruz] F , biz de
kararuz || 13 dimiş idi] F , diniiş-idi | bigleri] F , begleri | bir bir] D,j bir yire
DU 1 meğer] F , meğer suhanum | dirler-idi] F, dirlerdi | bigün] F , kişinün ||2 yoğ-
idi] Fg yoğndı | şoylamış g.] D’de şoylamış kalın yazı ile ||2-6 şoylamış g . . . çağda ]
V’de yok ||5 seçilen] D seçen || 7 dirse b“ u] Fg han | kalkubam. . . {urup] F, yirinden
kalkubam || 8 alup ] V , aldı ] baymdır ] D , bayandar | gelür-idi] F , geldi ]j 11
METtN 125
bayındır] D „ bayandar | b öy led ü r... didiler] V „ şöyledür kim | dirse] D,, derse
II1 2 baymdır] D ,, bayandar { benüm] A „ menüm |gördi] F „ gördi ki { kılicumdan mı
gördi] V'de yok ||13 şuframdan mı gördi] V’de yok
1 benüm . . . oldı-kim] V,, beni || 2 bu gün] V’de yok |{ 3 karğayupdur] D , karga- D12
yıpdır karıyıpdur |{ 4 karganız] V,, karanız | yirinden] A, haman y. | turdı] V, V7
durdı II S aydur] A, ayıtdı | kalkubam y .] A, yigitlerüm k. | yirünüzden] D, yerünüz-
den I turun] A, durun | karayıb] A, ğazab || 6 hatundandur] A, batunumdandor |
ivine geldi] V, evine vardı ||7 çağınıp hatumna] V, katunım yanma getürdi | ne soylar]
Aj ne söyler | şoylama] D’ de kalın yası ile V ’de yok ||8 berü gelgil] D , b. gelgel V, gelgil
I ivüm] D , Aj evüm | tahtı] D , taktı | İvden çıkup] D , evden ç. V, kalkubam | yon-
yanda] D , yoryanda ||9 selvi] V, tûbâ | kunla] D , V, kurlu ||10 badem] V , bâdüm ||
I I ka vu n u m ... düvlegüm] V ’de yok ||12 neler oldı] A,-j neler oldı neler oldı | turmış]
Aj tormış-idi || 13 dikdürmiş] A, kurturmış-idi
1 kazluyı] V, ve kızhyı ||1-2 o ğ b . . . olmayam] Aj oğulsım kızsuzı ||2 kondurun] A, D13
k. diyü bu^rm ış-idi | kiçe] D , kiçeyi ||3 yakmsmdan] D, V, yakmsmdan | getürün]
A, g. dimiş-idi [ yir-lse] A, yirse | yimez-ise] A, yimezse || 4 gitsün] A, g. dimiş-idi ||
4-5 anun. . . dimiş] A’ de yok || 5 karğayupdur] D , karğayıpdur || 5 ben vançak] D’ de
yok I gelübeni] A, g. beni || 6 kara] Aj iltübeni k. | kara kiçe . . . döşediler] V ’de yok ||
7 yahmsmdan] D , V, yahmsından ||8 karğayupdur. . . karğamz] Ag karayıpdur biz de
karanız | bilgil] A,, bilsün |{ 8-9 senden midür benden midür] A,g eyle olsa benden
midür senden midür ||9 ta'âla] V’de yok j nedendür] Ajg nedür ||10 şoyladı] A,, ğazab-
ile katonma söyler |şoylama] D ’de kahn yazı ile V’de yok \aydur] V ’de yok |turayım mı]
A„ duraym mı ||11 tutayın mı] D,, tutubam A „ dutayın mı ||13 tatlusın] Vız tatlusım
I alça] A, 3 alaca
1 kızı] Dı’de bu kelime önünde fazla bir vav var | sebebi nedür] V ’de yok | mana] D14
A „ bana |kazab] A „ 'azab || 2 didi] D’ de A „ didi böyle diyicek | dirse] A,-j V8
dirse hanun hatunına kahır geldi kara kuyma gözleri kan yaş toldı aydur hanum ne
bendendür ne senden üstümüzde kâyim duran allahdandur diyüp dirse j şoylamış]
D’ de kahn yazı ile V, burada ş. |ne şoylamış] Aj-j hanum ne söylemiş ||3 aydur] D ’de
önünde fazla bir vav var V’de bu kelime yok | hay . . . sözler] V’de yok ||4 söyleme] D ’de
önünde fazla bir vav var V’de bu kelime yok \ jûründea] D , yerimden Aj kalkubam a
dirse han | çadırun] Aj çadır ||5 diktürgil] D, dikdirgil | aygır] D, ayğırdan | öldürgil]
Aj kırdurğU || 6 oğuzun t. oğuzun biglerin] V, oğuz t. oğuz beglerin || 8 kurtarğıl] A,
kurtar |yığ] A, dile du'â itdür ||10 tanrı bize] Ag bize tann |{ 11 eyledi] A, itdi ||D14„-
D15j kâcet. . . şagdurdı] V ’de yok || 12 ayğır] D,z ayğırdan
3 götürdiler kâcet] A, götürüp du'â | alkışı-y-ile] Aj alkışıyla || 3-4 bir a ğ z ı... D15
allah ta'âla] A,-g allah ta'âla bir ağzı d. a. || 4'ayal] A, oğul || 4-5 b a tu m .. . toğurdı]
V’de yok || 5 oğlançuğım dayalara] A, oğlam tayalara || 6 virdi şaklatdı] Ag virdiler
besletdiler ||7 eyegülü . . . böyür] A, aylar yıllar geçer oğlan büyür | oğlan] V’de yok ||
8 babası] Ag b. bir gün göçdi ||9 var-idi bir dahi] Vıo ve bir ||1 0 buynuz] A,ı buynuzm |
gibi ügidür-idi] A „ iderdi ||11 buğa-y-ile] VA,, bu b. || 12 bigleri-y-ile] A,j begleri ile |
bakar-idi] A, 2 bakarlardı | teferrüc ider-idi] V’de yok ||13 sultanum] Vız sultan I yazın]
yaz oldı I şağ] Kj2 sağından
1 yanından ] V'de yok | şol yanından ] Vız şoUndan | zencir-ile] Vı, zencir ile || 1-2 D16
tutınışlar-idi] A,, dutmışlardı ||2 gelüp] V’de yok | ortasmda] A, ortasına |{ 4 oynarlar- V9
6
idi] F, oynarlardı ( virdiler] Fj viricek || tardı] F, durdı |oğlana] Fj oğlanun üstine ||
7 diledi ki] Fg istedi-kim | kıla-y-idi] Fg ide |{ 8 yumruğı-y-ile] Fg yumruğıyla { k ıy a . . ,
çaldı] Fg-5 eyle urdı-kim | götin götin] F, götünün üstüne )|9 gitdi] F, oturdı | b u ğa . . .
geldi] F, girü kalkup oğlana sürdi |{ 9-10 oğlan. . . urdı] V'de yok ||11 yumruğını tayadı]
V, elin dayadı | sürdi. . . çıkardı] V'de yok ||12 bir baınle] Fj meydanda bir mi^dar |
çekişdiler] Fg ç. baymdırlar temaşaya bakışdılar ||12-13 ik i. . . buğanun] F, buğanun
iki taUsı üstine ||13 köpük] D'de yok | yener] D ,, jSâ F, buğayı yindi | yener] D , j J ^
V, oğlam yindi | oğlan] F , ahır o.
D 17 1 olur] Fg-, o. durur şöyle-ki {ayağı giderseler {am yıkdur || 2 niye] F , neye |
{ayak] D , JilL | olurm. . . didi] F , olup dururm diyüp || 3 yumruğm] F.o elin II 4f
a y a ğ .. . düşdi] V'de yok | tepesinün] F.o depesinün ||6 bigleri ]Dg F „ begleri | oğlan. . ,
oldılar] F „ oğlanım üzerine yığıldılar ||7 tabsin didiler] F „ ve tabsinler itdiler | dedem]
Fi2-u çağıruû d. ||8-9 bilesinçe. . . virsün] V'de yok || 8 biglik] D , begllk || 9 taht ] D ,
tabt I ab] D , Jl ||9-10 çağırdılar... oldı] V,,-,, olzamanda bir oğlan baş kesüp kan
dökmese ad bornozlardı eyle olsa dede korkut || 11 oğla n u n ... ne şoylamış] F „ şoy-
lamış ne şoylamış |n. şoylamış] D ’de şoylanuş kalın ya a ile \\ 12 bey] V’deyok |biglik..
t. virgil] D ,2 oğlana biglik virgil taht virgil F lOgVe DIB,, satırdan sonra geliyor bk. oj.H
VIO 13 bu oğlana] D’de yok | biner] F, biııid
D18 1 ağayüdan] F, ağayüda ||2 baytabandon] Vg böytabanda ||3 iv ] V, ev ||4 çigni]
Dg 1|5 virgil] Fg vir|hünerlüdür] Fg b. begUk virgil bu oğlana talyt virgil (bk. D 17,j)
I bayındır] D, bayandar || 6 cen k. . . öldürmiş] Fg buğayla cenk idüp öldürüpdür |
buğaç] Fg b. ban ||8 oğlana] Fg oğluna ] biglik] D , F, beglik ||9 taht] D , tabt | çıkdı]
F, çıbıcak II 10 yiğidin anmaz] V, yiğidi anılmaz || 10-11 eylediler. . . söylediler] F,
idüp ayıtdılar || 11 gelün] F, bu oğlan zubûr ideb dirse hanun nazan bize eksük oldı
gelün bu | kovlayalum] F, yavuzlayalura | öldüre] V, babası bu oğlam ö. ||1 2 'izzetü-
müz bürmetümüz] F, hörmetimüz ‘ izzetimüz |onun (D^ ) . . . h. ola] V’de yok |{
13 yigidün. . . yana ] yiğit iki bdlük
P 19 1 >'îgîrınisi. . . oldı ] F,g oldUar II 1-2 va rd ı. . . lıaberi] F,g bir bov |{ 2 aydur] F,g
ayıtdılar | görür m is in ... han] F,„-|, dirse Uanura görür misin | neler oldı] F „ neler
oldı neler oldı ||4 yonyış] F,j yoruyış || 5 gözel] V,g bir gözel | kopdı-y-ise] F,, gördi
ise II 6 ağzın] F,g ağzına | südin {artdı] şaçın yoldı| 7 {un] F,j dunll 8 teber] F, baber
v ıı ! bayındıra] D , bayındır F, baymdır hana |1 9 böyle] Fj şu aşıl yaramaz | işlemiş] Vg
işler işlermiş ] gezdüğünden] V, diri gezdüğüiiden senün begler içinde ||10-11 baymdır...
öldürsene] V ’de yok || 12 dirse] V, böyle diyicek d. | han] Fg h- aydur | getürün] V,
g. ol oğlam | didi] Fg-g böyle oğıdı (oğul olacak) bana gerekmez didi ol nâmerdler aydur
biz senün oğluiiı nice getürelüm senün oğlun bizüm sözümüz almaz bizüm sözümüzle
bunda gelmez didiler || 13 digeç. . . nâmerdlerün] V, diyiçek banum ol kırk nâmerdün
D20 1 ve] V ’de yok | getürdiler] F, getürdi | aydur] Fg ayıtddaı | ban] F , hanum ||
4 geldi] F, vardı | aldı] F, alup ||S anası-y-ilej F , anasıyla | eyledi] F , itdi ] atasına]
F, anasma | eyledi] F, eyledi el uzatdı ||7 bayındıra] D, baymdır F,„ bayındır bana ||
8 bid'at eylemiş] V,„ bed'at yaramazlık itmiş 1| 9katm da] F,, yanmda | kazab] F,,
katı ‘ azab | nene] F,, senün n. ||10 varuû] V’ de yok ||11 böyle. . . gerekmez] V’de yok |
dirse banun] F ’ de yok || 12 nökerleri] F,g nökericr || 13 sözümüz almaz] V’de yok ( sö-
zümüz-ile] F.g sözümüz ile] yiründen] sen y.
D21V12 2 alup] K, alğıl | uçurup] K, uçup | a vla )^ ?] avlağı! U3 oMayup] V r 2 gafille
METİN 127
oklayup | eger] V’ de yok { Sİdürmez-isen ] Aj SİdUrmezseS ||4 öldiirimezsin] Aj öldürü-

mezsin | şoylama] D ’de kalın yazı ile { şalkum şalkum] V, şalkum |{ 5-6 şakallu...
'ohradukda] V’de yok || 7 eri] A, kocası | aklu Içaralu] A, ah-Ue kara || 8 gelini kızı]
D, k. V, k m gelini | tağlara] D , tağlarda ||8-9 gSksi. . . koyulan çağda] V ’de yok
11 10 (urdı] Aj durdı | oğlançuğm] Aj oğlançuğım || 11 alup] A, aldı | şaldı] V, aldı ||
11-12 a v . . . kuşladılar] V’de yok ||12 avladılar] D ,j aldılar ) ||12-13 oğlanun. . .
aydur] A, oğlana gelüp ayıtdılar | 13 didi geyikleri] A , didi-ki ( ) gerig*
1 depelesün] A, öldürsün || 2 çalışın] D j şalışın || 2-3 kıvanayım güveneyim] A, D22
güveneyim k- ||3 ne bilsün] A,-, bunlarun sözüni girçek şandı ||4 kovar-idi] A, kovarak
babası önine | getürür-idi] D , getürdi A, getürürdi { babasmufi] V’de yok | öninde si-
nirler-idi] V, önünde sinirlerdi || 5-6 a t . . . baksun] V, görsün || 6 dir-idi] D’ de yok V,
dirdi 1 ku^k] V’de yok ||7 nömerdler aydurlar] V, nâmerdün bir kaçı dirse hana aydur |
dirse kan] D , se k- V’de yok \ oğlam] V, oğlan ||8-9 geyige. . . urur] A|, gafil olma geyigi
atar gibi olur dahi seni urur || 10 oğlum] A „ am | görgil] D „ a B 'j jğ " | kovar-iken]
A,, kovup II 11 gider-idi] A,, geçerdi ||1 2 yaym ] A,j yayı ğ 13 oğlanı] A „ oğlınuû |
(alusmun arasmda] A „ Şalısmun ortasmda
1 çakdı] A ’de yok ||1-2 o h . . . düşdi] V’ de yofc ||3 istedi İdm] A,j diledi-kim | gür- D23
leyttp] A,j küvleyüp ||4 düşe-y-idi] Aj düşeydi | komadı] Aj k- atım cılavulayup varma V 13
didiler | atmun cılavısm] A, dirse kan atmım başım || 5 döndürdi] A| dönderüp || 6
ayğır ] D , ayğırdan || 7 deveden buğra] V ’de yok \ kanlu] V ’deyok | biglerin] Aj
beglerin || 8 toylayayım] A, konuklayayım | turdı] A, durdı j| 9 boyma] Aj yamna ||
12 kıyma] Aj kuyma |toldı] A« doldı ||13 soylar] A< şoylamış |n. soylar] A , n. şoylamış
1 ivüm] A, evüm ||2 kadm] A, katm ||3 kan] A, hanum ||4 yiründen] D yirinden D 24
A, oğul-ile y. | furdun ] A, durduü | yİlisi ] V’de yok | kazıldc atuSJ A, kazdık ata ||
5 Şağa] A, dağlar üstine || 6 gelürsin yavrun] A,o geldün yavrum | oğul] A|« oğlum ||
7 görür gözüm] D , A „ gözlerüm ||9 şoknıadın) A „ şokmaduk | yalunuzça]
A,, y a lu n u z || 10 o ğ u l] A ,j o ğ la n ç u ğ u m | k u m k a m ] D „ j j y j y \ Şu] D „ ş u c n ]
A, 2 şucı II 11 nezirler] A „ neşir || 12 tonatdum] V,ı donatdum || 13 sağurdum]
A, şağdum | dilek ile] A, hâcet-ile tanndan | gUç-ile] A, gücün V 14
1 maüa] A, bana | ala] V, kara ||2 uçurdıın-ise] A, uçurduûsa ( mana] Aj bana || D25
3 akıtdun-ise ] A, akıtdunsa | mana ] A, bana | aslan-ile] A, arslau-ile ||4 yidürdün-
ise] A, yidürdünse | mana] A, bana | k a ra ... dinlü] A, kara dinlü || 5 kâfirlere] A,-j
kafir eline { b ir . . . ise] V, girdi ise | maüa] V, boûa ||6 katına] Aj yanma | varayım]
Aj varaym | ağır] D , | bol] Aj büyük | alaym] Aj ben a. || 7 varayım]
Aj varaym | kazdık atumdan] D, k. atımdan A, kazıbk a. || 8 alça] A, alaca ||9
yollanndan dönmeyeyim] A, yolmdan dönmeyem || 10 mana] Aj bana || 11 bu gün]
A, begüm | z â n b k ... ağladı] V’de yok \ digcç] A, diyicek || 12 o l . . . nâmerd] A,-,
dirse hanun ol nâmerd kırk yiğidi katnna ||13 geldi aydur] A, geldiler ayıtdüar.
1 kanda ise] V’de yok \ gelür] A,-j g. didiler | korkma kayurma] V’deyok |big] D26
A, beg II 2 cavab viremez] V, anun-içün c. vinnez |hatum] D, hatununz ||2-3 kayıtdı. . .
döndi] A, döndi eve geldi || 3-4 katlammadı. . . gitdi] Ag girü katlammayup kalkup
oğlancuğm isteyü İmk ince kız-ile ||5 erinmeyen] A,g erimeyen | geldi çıkdı] A,, geldiler
II 6 çıkdı] A,ı çıkdılar ||7 konar kalkar] V ’deyok | ökçeledl] A, 2 mahmuzladı ||8 yondı]
Vız yorudı | sultânum] Vız benüm kanum | oğlan. . . arada] Vız ol arada oğlan [ yıkıl-
ımş-idi] A,2- 1, atdan yıkdmışdı ||9ister-idi] A,, isterdi ||10 kelbçügezi] D,g ıS
V15 F,j köpecügi I kovar-idi] F, kovardı |1 11 kondurmaz-idi] F, kondurmazlardı | bızır]

F,-j yeşil tonlu bızır ilyas ||12 bazır oldı] Vg b’izni’llah yetişdiler |yarasın] Vg yarasını |
eli-y-ile] V’de yok || 12-13 sana... oğlan] Vg korkma bu yaradan oğlan sana || 13 yok
dur] Fg-j y. didi I südi-y-ile] V, südi
D27 1 oğlanun] Fj ittifak o. ||2 oğlanun. . . çıka] V,-, çapup oraya ||3 alça] V, alaca |
bulaşmış] Fg gark olnuş | çağıruban. . . şoylar] şoylar D ’de kaim yası ile V,-, çağırup
oğluna batun s. || 4 b ^ n m ] V’de yok | şoylar] V, söyler | aydur] V’ de yok | kıyma]
Fj kuyma |nyhu] Fj uyku ||S igiçe] D , I | sünüçügün] V, sünücegün | ören ol-
im?] A 'j j J j l II 6 tatlu] F öz |amt abı] D , (Ôjl Fj ( gevdende]
Dg gözünde] || 7 oğul] D , | mana] Fg-, vir bana | sana] F, s. didi balını
gine şoylanuş burada ||8 a k a r,. . tağı] D , kazdık ( yasılmış) t. akar s, şularun
I iken] D , kibi ||9 {ağı] F, dağı H10 geyiklerim. . . {ağı] V, kazdık {ağ g. j {aşa
dönsün ] V’de yok || 11 oğul] V, o. sana ||12 n e . . . oğul] V’de yok \ bu k. sana] F,g
sana bu k. | ol] Fıo öz || 13 baber mana] F|g digil bana | ağız] V’de yok
D28 1 dilden. . . mana] V ’ de yok j digeç] F,, diyicek ||2 {okmdı baş] F „ {okundı başm
I ya la bıd a k .., açdı] V ’d eyok || 3 şoylam ış... şoylamış] 1. şoylamış D ’de kalın yası
ile F,g dabı şoyladı |14 ak] F.j ağ I kadunum ana] F.g hatun anam ||5 ana] Fu anam |
akarhda] D, «-İjI j li l ||5-6 şulanna. . . yokdur] Dj-g karğamağd kazdık {. şuymun g. y.
V16 F,g kazdık {. günahı y. ana karmağd ||6-7 otlarma. . . yokdur] F, otlaımun günahı y.
kazdık {. otlarma karmağıl ||7 kaçar. . . yokdur] F,-j kazdık {. geyiklerinüû günahı y.
geyiklerine karmağd || 8 arslan. . . yokdur] V’de yok || 9 karğar-isen] Fg karar-isen |
babamdandur] Fg anundur 1|10 yine] V’deyok | ana ağlamağd] Fg korkma canum ana |
m a n a ... yaradan] F, bu y. bana | korbmağd] V’de yok || 11 hizır mana] Fg b- ilyas
bana | kerrej V, katla || 11-12 bu yaradan sana] V, saûa b. y. || 12 yokdur] Fj-g y.
didi I sana merbemdür] Fg senün yarana melhemdür H13 digeç] Fg diyicek | yaydddar]
Fg yaydup | divşürdiler] V, dcvşürdder
D29 1 emçegin] V, dahi memesini | iki] F, bir dabı || 2 südi] Fj süd | üçincide] Fg
üçnncide | -iarb eyledi] Fg güç idip | {oldı] V’ de yok || 3 geldi] F, çıkdı | çiçegi-y-ile
südi] Fg-, çiçeği ile südi ( ıja yazılmış) kanşdmup ||4 urddar] F , u. bağladdar |
oğlam] V’de yok || 5 orsusma gitdiler] F, orduya getürdiler | bekindere ışmarlayup]
V’de yok ||7 o n a ld ı.. . şağ] F, tamam eyü ||8 oğlan] V’deyok \ biner] F, binüp | av]
V ’de yok ] kuş] F ’de yok jj 10 u e . . . {amşdılar] F,g bir araya gelüp {amşık itdiler ayır
dılar II 1 1 eg e r .. . arturmaz] F.o-., oğlancuğmı öldi bilürdi şimdi-ki kaziyye böyle oldı ||
12 {utalumj F „ dutalum || 13 ağ] V’deyok | {akalum] F,g dakalum | ilerin e... diyü]
F.g ellerine gidelüm diyüp
D30 1 {utddar] F.g mest bulup dutup | a ğ . . . ardına] V’de yok | sicim] F.j urğam ||
2 {akddar] F.j dakddar | a ğ . . . dögdiler] V’de yok ||2-3 dirse. . . yonddar] F.j bunlar
V17 at-ile dirse h. yayak önlerine bırakddar döge döge ||3 alubanı. . . yöneldiler] F.j-, kâfir
illerine alup gitdiler | kanlu] D , kaim ||3-4 dirse . . . gider] V’deyok U4 banunn {utsak]
F, bana bu hal |5 oğuz biglerinün] F, kimsenün | yok] F, y. oğuz beglerinden birisi
{uymadı |sul{anum] F, hanum |6 {uymış] Fg duymış-idi | varup] Fg gelüp | şoylamış]
D’ de kalın yazı ile ||7 banum] V’deyok |ay] F jbay |neler oldı] F, neler oldı neler oldı ||
8 oynanmadı] F, oynamadın | yir] D , yer || 9 yoldaşları] Fg nökerleri || 10 {utddar]
Fg dutdılar |sicim ağ] F, lırğam ||11 {akdılar] F, dakddar | kendüler] Fj anlar | yayak]
METÎN 129
V, yayan ) kanlu] D „ kalın V’ deyok || 12 illerine yöneldiler] V, iline gitdiler | hanum]

V ’deyok |oğul kalkubam] F, kalkubam o. |turğıl] Fg durğıl |( 13 babanı. . . nâmerdden]
Fg-, ol kırk nâmerdün eUnden b.
1 kıydı-y-ise] F, kıydı ise || 2 sözin şımadı] F,-, sözüni kabul idüp kalkubam | D31
big] Vf beg II 3 turdı] F , durdı [ biline] F , beline ||4 yayım] Fg yaym | çıdasın] F,
cıdasım | kobna] D, eline ||5 {utdurdı. . . bindi] F , binüp ||6 gitdi] F,g-ı, g. ol nâmerd
lerün ardmdan yitdi anlar görinür yire vancak kırk yiğidin puşıya kodı | nâmerdler]
F „ kırk nâmerd |yirde ] F „ yire |{ 7 konmışlar-idi] F „ konmış-idi ||8 yetdi] F.g yitdi I
dabı bum] F „ buğaç bam | ayıtdılar] F,, bilmediler j| 9 tutup ] V „ dabı dutalum |
yirde] F,j yirden || 10 kâfire. . . didiler] F,, öldürelüm | b®“ ] F.j b- işitdi | yol-
daşum] F, yididUm bana || 11 menüm] F, beuüm | şişün] F, şeşim j) 12 döndüreyim] V 18
Fg ben d. | beni] Fg b. sonra |{ 13 dirgürün] V ’de yok | elini şişdiler] Fg dirse banun e.
şeşdiler
1 idügin] Fg idügini {{ 2 geldi] Fg gelüp | soylar] D ’de kalın yazı ile V, şoylamış | D32
ne şoylar] Fg n. şoylamış | aydur] Fg dirse ban a ||3 gider- ise menüm] Fg giderse be
nüm II 4 yiğit digil mana] Fg-g gözel yiğit d. bana D , y. d. sana ||5 vireyim] Fg vireyin |
ağayüdan] F, ağayüda | gider-ise] Fj giderse || 6 menüm] Fg benüm | şişligün] Dg
şişlik Fg şişlügün | m ana] Fg bana ||7 unşmadm] V’deyok | vireyim] Fg vireyin]
kaytabandan] Fg kaytabanda || 8 gider-ise menüm] F, giderse benüm | yükletün]
F, yüklednn || 9 mana] F, baüa | unşmadm] V ’de yok | vireyim] F, vireyin || 10
ivler gider-ise] Fg evler giderse ||11 y iğ it. . . şavaşmadm] V ’de yok || 12 vireyim]
Fg vireyin || 13 gelinler gider-ise] F , gelin giderse
1 y iğ it .. . mana] V’deyok |unşmadm] V’ deyok |vireyim] F,g vireyin ||2 gider-ise D33
menüm] VlO giderse benüm || 3 baban] Dg Ub | yiğit] V’de yok { mana] F,, bana {
unşmadm] V’de yok || 4 kurtarayım] F,. alı vireyin | menüm içün] F „ benüm-içün |
geldün-isc] F „ g. gözel yiğit || S s a n a ... yok] U.g banayazuk değil | oğlan] F,g oğb
buğaç han dabı || 6 babasma] V’de yok \ şoylamış]D ’de kalın yazı ile \ görelüm. . .
şoylamış] F,,-,, ne s. görelüm banum ||7 senün] D , gider-ise s. F,, giderse s. | menüm
de] F „ benüm de|| 8 senün] F, giderse s. || 9 m enümde] F, benüm de | yükletüm] F, V19
yükledüm || 10 senün] Fg giderse s. |menüm de] V, benüm de| şişligüm] F, şişlügüm {
komağum] D’ de yok || 11 ala] Fg kara |gelin] Fg kız | senün gider-ise] Fg giderse
senün gider | menüm dabı] Fg benüm de ||13 ivler] Fg evler | gider-ise] V, giderse |
menüm de] Fg benüm de | var] V, vardur
1 senüü gider-ise] Fg giderse s. gider | menüm dahi] V, benüm de 1| 2 bir 'aklı] D34
Fg ‘ aklı I koca] F, bir k. | var] Fg vardur || 3 kırk] F, dabı k, | dülbend] Fg kol ||
4 el eyledi] V’de yok | atın] F, atlanu | oğlanun] F, buğaç banuû || S üzerine] F,
üstine I oğlan] V’deyok | yiğidin] F, yigid-ile | boyma aldı] V’ deyok || 6 cenk ve]
V’de yok || 7 eyledi] F, itdi ||7-9 k a y ıtd ı.. . bildi] Fg-,, baba-y-ile oğul biribirin kucu-
şup ağlaşdılar ahvallarm birbiriyle söyleşdiler andan obalanna kayıtdılar ban kızı kar
şu gelüp dirse han ile oğUm bir arada gördi bak ta‘ alaya şükür kıldı kurbanlar eyledi
açlar toyurdı sadakalar virdi oğlmm bağrına başup gözlerin öpdi ||9 bildi] D , yine b. |
han bayındır] D ’de yok [ biglik virdi] F „ beglik | taht] D,o taht |1 11 d ü z d i... didi]
F,g söyledi ||12 kiçdi] F „ gitdi | karvan. . . dabı] V’de yok ||13 yir] D,g > | yine ]
D.g y „ kime I gelimlü. . . ö. dünya] D’ de yok
1 kiçit virsün] Ü j-, ağ İmandan ayırmasun | şağlığ>ile] sağlığın |{ 2 olubam] D35V20
V, olup II 4 kunmasuu] A, kurumasun || 5 çapar-iken] Aj çaparken ||6 dUılişiir-iken]

V, dürtüşürken || 8 uçmağ] Aj uçmak || 9 tursun] Aj-, dursun | tann] V'de yok || 10
eylemesün] Ag itmesün | hanum hey] A ,-, ol ögdügüm yüce tann dost olup meded
irstin hanum sana canum sana
V 53 10-11 salur. . . ider] D ’de büyük yazı ile V,’de bu başlık büyük yazı ile ve şu şekil
dedir: Ijikâyet salur kazanun evi yağmalanduğıdur | boyı] D,, Oy
11 tülü] Ag ol erenlerün arşlam t. || 12 yavnsı] A, yavrusı | umudı] Ag umıdı ||
13 iyesi] A, eyesi
D 36 1 ağası] A, babası ) oğuzun] A, oğuz ||2 arbası] A, arkası | salur kazan] A, ]ıan
kazan | tunnış-idi] A, tunrışdı || 3 ivlerin] A, evlerin [k a ra ... dikdürmiş-idi] V’de
yok II 4 kah] A, kaû | miş-idi] A „ döşenmiş-idi ||S ayak. . . düzilmiş-idi] A,g ayağ
sürahiler dizilmiş-idi ||6 gözlü] A,g göz | yüzlü] A „ şûretlü | örilü] D , j |7 par
m a k la n ... makbub] V’deyok || 8 kabn] V’de yok \ biglerine] A,g beglerine | sürüp]
A, 2 şunup I içerler-idi] V „ İçerlerdi | içüp içüp ] A,, İçerek ||9 salur] V'de yok | ahuna
. . . itişi] A, 2 şarab başma ||10 üzerine] Au üstine | bigler] V’ deyok ||11 bigler] A „
V 54 begler | yanumuz] V „ yammuz | bilümüz] A, belümüz || 12 a] V’de yok \ bigler]
A] begler ( av] V’de yok | kuş] V ’de yok || 13 düşelüm] A, gelelüm | kiçelüm] A2 g.
didi I kıyan selçük] V’de yok
D 37 1-2 oğ h . . . digeç] V’de yok ||3 anız] D, A2 uruz | ik i, . . üstine] A, dizin ||4 kazan
sası] A, kazan maşlabatdur didi amma şasi ||5 korsm] Ag korsun didi |kazan aydur]
A, kazan ayıtdı | yigid-ilen] A, yigid-ile || 6 uruz . . . tursun] Aı uruzı korum | konur
atm] Aj haman k. atım || 7 butun] Aj kazan || 7-12 tepel. . . olmaz] Aj yanmca || 11
uçan] D ’de yok \ konur] D,, || 13 bigleri] V, begleri | ala leşker] Aj leşker ile
kazan
D 38 1 kâfinin] A, bu yana k. | câsusladı.. azğum] Aj câsuslayup varubam ||2 şökli]
Ag sökeli II 2-3 kaftamnun. . . düşmeni] A’de yok || 4 kâfir] V, karaca k. bindi] V’de
yok I dün puçuğında] A, gice içinde | kazan bigün] A, kazan begüü ) ordusına] A,
ordısmun üstine ||S ivlerin . . . çapdılar] A, evlerini kâfir çapdı | kaza benzer] V’de yok
1 kızı] A, kızım ||6 çığnşdurdılar] A, çağnşdurdı | atlanm bindiler] A,-, atlanna kâfir
bindi I katar] A, katar ||7 katar] A, katar | fazıl] V’ deyok | yeldiler] A, kâfir yitdi |
bol akçasım] A, kâfir ||8 yağmaladılar] A, yağmaladı | biUü] A’de yok | burla İşatnn]
A,o burh hntum ||9 yesir gitdi] V,o esir itdi I kazan bigün] y,o kazan begün | kançuk
olmış] A,g kancık |kora] V ’deyok ||10 boymnda] A,g boynma | kazanun] A,, kazanun
I Vıı ûeg II 1 1 ü ç . . . ilen] A,, ^ k yigid-ile | eli bağlu] A,, eli | gitdi] A,, esir g. |
koca] A’ de yok || 12 kazan bigün] V „ kazan begüû | ivi üzerine] A ,2 evi üstinde || 13
kazanun] A12 kazanun | kâfir] V „ tekür | bigler] A,, begler
D39V55 1-4 kazanun. . . didi] A „-, kazana ‘ aceb iş oldı malını manalını evini oğlmı fazım
örme şaçlu kancık anasını biz alımşuz | biz] D , j || 5 biri] A, birisi | kazan bigde] A,
kazana | fiayfumuz] A, fiayf dahi ||6 mere. . . kaldı] A, nedür | kazımun. . . dervendde]
Dg k , . . dervende Aj kapulu kara dervend ağzmda kazanun || 7 vardur] V, var | ko-
yunlan] A, y , y [ götürsek] A, alsak ( kazana] V, kazana || 8 ulu] V, büyük | idcr-
idük] Aj olurdı | şökli] Aj sökli | aydur] Aj haman emr İtdi ||9 varsun] V, v. didi ol |
getürsUn] V, sürsün | atlandı] V, seçilüp || 10 k oy u n u n ... vardı] Ag koyuna gitdi |
yatur-iken karaçuk] A, yaturken kancık ||11 vâkı'a] A, düş | vâfa.asmdan setmürdi]
Aj belinleyU | turdı] Aj durdı ||12 güçi bu] Aj egclyl ) |kardaşı] Aj kardaşmı
METİN 131
1 şapanın] V, şapanmı | nagâhandan] V, nfigâh | karaçuk çobanun] V’de yok || D40

2 üzerine] V d eyok |koyüdı] D , koyuldı F, koyulu geldi ||2-3 ahşam olanda] F, ahşam
da II 4 süd i. . . çoban] F, mere çoban | kazan bigün] F, kazan begün || 5 ivlerini] V,
evlerin | şahbaz] V’deyok || 6 k a ta r ... devesini] F, katar katar develerin ( yetmişüz]
V, yitmişüz I kançuk] F, kancık ||7-10 a ğ ır ... getirmişüz] F,-,g boyı uzun burlı
batum ve gönü yimişi uruz oğlmı biz esir itmişüz || 10 bere] V ’de yok \ ırağımdan
yakmundan] D ,, V ,, u'ağmdan yakımndan || 11 indürüp] V„ indirgil | biz kâfire]
F „ bize I aldUrmeyelüm] F „ seni ö. ||12 şökli] D,g F „ sökli | seni] V ’de yok | biglik]
F „ beglik I virelpm] V,g v. didiler ||13 ilakırdı] D „ g S h e r z e merze | mere]
V’de yok | yalakda yundım] yalak- dan yuymdum
2 kiçimçe] V „ erkecümce | mana] D , sana] F,j bana | tuğulğanı] F „ tuğUğaûı | D41V56
mere] F, itüm ||3 börkümçe] F, kiçe b. | maüa] F, bana | altmış {utam] V’de
yok I murdar] F, mel'un || 4 kızılçuk] V’ deyok { mana] F, bana | k ıh cu n ı... egıi]
V’ de yok || S b a ş lu ... maüa] V’ deyok | b ilü gün de... okun] Fg oklarum ||6 mere]
Fg itüm I mana] F, bana | ırağımdan. . . berü] V’de yok ||7 gelgil. . . ötgil] V’ de yok |
bi-tekellüf] Fg hamaıı ||8 kâfirler] Fg k. bum işitdiler | ob ] V, ok | karaçuk] Fg karacık
1 birin atanda] V’de yok || 10 ikisin. . . dördin] V,-, kâfirim dördin beşin || 11 gözine]
Fı içine I karaçuk çoban] V’ deyok ||12 şâre] V, kıra ||13 oba düşdi] F, anda | çobanun]
Fg karacık ç.
1 kor] Fg koyar | kâfiri yıkar] F, kafirlerim dördin beşin bir yirden yıkar oldı|| D42
2 'alem ] V’ deyok | karanu] F, dar ||3 aydur] F, ayıtdılar | bizüm hepümüz] F, cüm-
lemüzi II 4 didiler] V, diyübeni | dabı turmayıp] V’ de yok \ çoban] F , karacık ç. |
kardaşlarm] F, kardaşlanm || S kâfirler] F, kâfir | çakmak] V’de yok || 6 çakup] V,
kendi dabı bir iki yirde yara yimişdi | dahi kepeneğinden] F, kiçe bırakdı | idüp] F,
itdi II 8 salur] V’deyok \ kazan b .] F,g kazan | kazan] V’ deyok ||9 haberUn yok mıdur]
F „ haberin yok mı |1 9-10 m eğer. . . kazan] F „ bu tarafda kazan beg gice yaturken ||
11 salur] D j ||11 kara] V’de yok |sermürdi. . . {urdı] F,,-,j vâkı'asmdan oyandı||
12 bilür m is in ... kayğulu] U.g begler kara kura || 13 vükı'a] U.g düş I {albınan]
U.g dolbıyaıı | b e n ü m ... gördüm] y,2 kuşum öldi
1 gökdeiı] F,j gök yüzinden |ıldırun. . . üzerine] F,g ağban evüm üstine yıldırım | D 43
düm] V ’de yok || 2 ordumuû. . . tökilür] D. o . . .. tökilü F,, ordum üstine dökülür |
kuduz kurtlar] V’de yok ||3 iviirai. . . gördüm] V’de yok ||4 uzanur] D, f \ uzamı- V57
b a n ... gördüm] V’de yok || S parmağumı] F, barmağıım | niçe kim] Fg nice || 6 şun
dan . . . bilmen] F, aynb uyıraadum didi ‘ aklumı diremedüm |hanum kardaş] V’de yok |
menüm] F, benüm | düşümi] Fg düşimi || 7 mana] V’ de yok \ didi] F, d. kardaşma ||
8 devletündür] Fg j-iSay t i j o \ leşkeründür] F, leşkerindür ||9 karadur kalamsm] V,
kadadur kalanım { yorsun] bayra y. || 10 digeç] F, diyicek { menüm. . . {ağıtma]
F, avumı bozma benüm kardaş leşkerimi dağıtma kardaş || 11 kakaram] Fg kakınn |
aluram] Fg alur || yurdum] Fg ben yurdumun || 12 varuram] F, varurm | şağdur] F,
şağ II 13 b e n . . . gelürem] F, geiürin | ordum. . . esen] V’de yok
1 degül. . . gitdüm] V’deyok \ didi] F, diyüp ||2 atm mahmuzladı] F,-, atım bindi D 44
mahmuz idüp | kazan big] D , k. b. mahmuzladı (mahmurladı) V’ de yok \ gitdi] F, girdi
II 3 yurdınun üzerine] F, kazan yurdma | kalmış] D ’ de yok ||4 {olaşmış] V, {olaşup |
kazan big] Fg kazan beg | yurd-ilen] F, yurd-ile || S banum] V’de yok { baberleşmiş]
D ’ de kaim yazı ile V, dimiş | kazan] F, kazan | kavum . . . menüm] D, j*j*
V,o kavum kabla benüm | seni ] V,o-„ alaca atlu kâfirden şapa yurdum s. | yağı] A „
kâfir II 7 niteden] K „ nereden | a ğ . . . ivler] A „ ağ-ban evüm | yutdı] yurdum
II 8 kançuk] V „ kancık | oluranda] V „ oturanda | oh] A,j ok ||9 oğu z. . . kalmış]
V ’de yok || 1 0 mudbah dikilende] A,j matbah yirinde ( gördüginde] A,, gSrdükde ||
1 1 kazanun] Vız kazanun | kıyma] V,z kuyma || 12 şaışıldı] A, ş. yüreği oynadı |
V 58 atım ökçeledi] A, atm depdi || 13 kâfir kiçdügi] D „ k. kiçegi A| kâfinin gitdügi |
düşdi] V'de yok | kazanun] Aj kazanun | bir] A ’de yok
1 kazan] V, kazan | dlşann] Aj dizanm ||2 haberleşeyim] Vz-z haberleşim ( hanum
niçe] Aj ne |baberleşdi] D’de kalın yazı ile V, didi j kazan] A, kazan 41 3 çıkan] A, akan
I ağaç gimileri] A, büyük büyük gemileri |{ 4 b a ğ . . . ziyneti] V ’de yok ||5 şu] V’ de yok \
‘ âyişe ile] V, ‘ âyişeyle |nigâbı] V, negâbı | ş a h b a z... içdügi] V ’de yok | gelüp] D ’de
yok II 6 ş u .. . g. şu] V’de yok \ kiçdügi] D , kiçegi | koyunlar gelüp] V, koyunlar || 7
bilür misin] V’ de yok ||8 digil mana] A, virgil bana | kara. . . şuyum] Aj yobsa kanş
virürin şimdi || 9 kaçan. . . gerek ] Aj-j h®ûer vlrecek degül [ şudan kiçdi] A, geçdi
gitdi I bu kez bir] A, yolda ||9-10 Şuş oldı] A, bulışdı ||10-11 hu rt. . . kazan] A, kazan
beg kurtdan haber şordı || 11 karanku] A sahife yanında karanu || 12 turan] A sahife
yanında duran || 13 kara. . . buzlaşduran] V’ de yok | atlar gördüginde] D ,, atlar
D 46 1 çarpup kamçılayan] A sahife yanında çarpan | arkasuu] V ’de yok || 2 urup . , .
söken] A ’de yok | karma. . . semüzin] D , k. bögeç s. A sahife yanında ögecün semüzini
II 3 tutan] A sahife yanında kaçan | kuyruk] A sahife yanında kuyruğı ||3-4 avazı. . .
salan] bu mısra V ’de karma. . . tutan mısraından emel gelmektedir ||4 çobanlan ’ dünle]
A sahife yanında çobaıdara dün ||S ordumun. . . mana] Aj-, mere şu-tı yoluk boz kurt
ordumdan haber vir bana ||5-6 kara. . . sana] A, yoksa kanş virürin şimdi sana || 6-7
k u rt. . . gerek] A, kurtdan cevab gelmedi ||7 kurtdan. . . kiçdi] A, geçdi gitdi | ka-
raça] A, yolda karacık || 7-8 kara. . . geldi] A, köpeğini gördi ||kazan. . . aydur] A ,-,
kazan beg andan dahi haber şordı || 9 baberleşdi] D ’de kalın yazı ile \ karanku] A,
karanu ||10 tökilende] A, dökülende | gice] D ’ de yok \ gelen husuzlan] D g. bırsuzlan
Vıo hırsuz gelende ||11 korkudan] Viq ğavğa iden | korkuduban. . . ürküden] V'de yok
II 11-12 ordumun... bana] Vıo ordumdan bilürsen haber vir bana ||1 2 kara. , . idem]
Vıo yoksa kanş virürin | eyülikler] D ı, eyülükler || 13 virse gerek] A „ vire | köpek
kazanun] A „ geldi kazan begün
D 47 1 atmun] V „ atı | ç a p .. . sinler] A,, yuvalandı | sinler] D, | kazan] An
kazan || 2 t o m a r ... köpeği] A „ köpeğe kakıyup | çekildi] y,z sînleyü || 3 kazan. . .
karaça] Vız kazan köpeğim ardma^ düşdi giderek karacuk | üzerine] Vız üstine II 4
çobam gördüginde] A,j kazan karacuk çobanı görende || 5 baberleşdi] D ’de kalın yazı
ile V „ didi I kazan. . . karanku] V’deyok |kayğulu] A, 3 kayğılu |{ 6 kar-ile. . . yağanda]
V 59 A, karda yağmurda || 7 a ğ . . . kiçmiş] A, alaca atlu karaca gavur ordum yağma itmiş
bundan geçdi mi | digil. . . kurban] V ’de yok ||8 olsun. . . sana] V ’de yok | aydur] A2
a. mere bilisi azmış devleti düşmiş kara kayğıılar başma üşmiş [ ölmiş mi-y-idün yit
miş mi-y-idün] V, ölmiş midün yitmiş midün ||9 a a kazan] Vz-z nirelere gitmiş-
idün ağam kazan || 9-13 dün. . . tutsak] F3-4 alaca atlu karaca kSür ağban evün yağ
malamış uzun boylu burb hatum esir itmiş cigerün parası 'ömrün ^âşıb uruz oğlum
esir
D48 1-3 g it d i.. . almış] K4-7 itmiş tavla tavla atlaruûa kâûr binmiş katar katar deve
lerim kâfir yitmiş bol hâzinen kâfir almış düne-gün buradan geçdi örme şaçlu kancık
METİN 133
anan deve boymnda aşılu gördüm uzun boyla burlı batum kâfir önünce ağlayu ağlayu
yayak gider gördüm begzâdeler içinde görklü gözün aydım uruz oğlum boym baglu
kafir elinde esir gördüm didi ||3 digeç kazan] F,-j diyicek kazan |{ 4 dünya] V'de yok \
gözine. . . oldı] V, başına dar olup | knnşun] Vg-, kurusun |{ 5 dilün] D'de yok { kâdir...
yazsan] V’de yok ||6 çoban] V'de yok | kazan. . . digeç] P’’ de yok ||7 bana] V ’de yok |
kazan] F, kazan | yobsa. . . iman] V’de yok {{ 8 menüm] F, benüm ||9-10 semüz. . .
virmedüm] U,o-n koyıınundan bir koyun virmedüm kâfire didi || 1 1 kara. . . kaldum]
V’ de yok | bu mıdur] F „ bu mı yolunda |{ 12 konur] D,g jS” U „-u ağam kazan k. |
atun. . . mana] F ,, atanı bana virgil | altmış tutam] V ’de yok ||13 gönderimi. . . mana]
V’deyok | ap] D „ Cj \ V’ deyok | k a lk a n ım ım a n a ] V’deyok
1 öz] V’ de yok \ kılıctıû. . . mana] kıbcunı bana virgil | şadağunda. . . okun] D49
V’de yok || 2 virgil m. a ğ men] V’ de yok ||3-5 yem den. . . kor-isc] V ’de yok || 5
ivüni. . , kurtarayın] y,2 kâfirden evüni kurtarayım | çoban., kazana] Vı, çobanım
bu sözi kazana || 6 çoban. . . kazanun] çoban da kazanun |{ 7 ardmdan yetdi] K ,
ardma düşdi | kazan. . . bakdı] F, kazan aydur || 8 ağam kazan] V’ de yok \ivün ] F, V60
evün II 9 gider isen. . . kanın] F,-g gidersün ben de kardaşlarum kanım ||10 böyle digeç]
V’de yok | kazan] Fg kazan | oğul] V’de yok \ açdur hiç] V, aç hiç ||11 var mıdur yi
mege] Fg yok ım yiyem | ç o b a n ... giceden] V’ deyok || 12 p işü rü p ... yiyelüm] Vg-,
bişirdüm bazır buyurun || 13 indiler. . . yidiler] Fg kazan çoban-ile kuzı yidi | kazan]
V’de yok I eyledi] F, itdi
1 eger] Fg şimdi { çoban-ile] F, çopan-ile kâfire | olur-isem] V, olursam |k a im ... D50

bigleri] V’de yok ||2 benüm . . . kabarlar] V, aydalar kim | çoban] F< eger çopan | olma
sa ] Dg olsa V, varmasa | kazan] V, kazan | alımaz-idi] V, alımazdı ||3 dirler didi] V,
diyeler diyüp |kazana] V’ de yok \geldi] V, çeküp | ağaca] V, kaba a. ||4 sara. . . bağ
ladı] V, kodı I eylendi. . . virdi] V,-, kendi atına binüp gitdi çoban çağırup aydur ağam
kazan beni neylersin didi kazan aydur evüm kurtarayın gelüp seni koyu vireyin didi |
çobana] F , çoban ||5 mere çoban] Fg-, gündüzine | açıkmamış-iken] F, açıkmadın |
gözün] D, gözüne V ’deyok \ kararmamış- iken] F, kuvvetün gitmedin ||6 kuşlar] F ’de
yok II 7 didi] F, diyüp | karaça çoban] V’de yok | zarb eyledi] V, zor idüp | kaba]
V’deyok ||7-8 yeri-y-ile yurdı-y-ile] F, kökü-y-ıle ||8 aldı kazanun] F, urdı kazanun ||
9 kazan] V, kazan | almış] V, alup || 10 kazan] Fg kazan | ağaç. . . ağaçdur] V, ağacı
neylersin didi ||11 kazan] V „ kazan | b u . . . kim] V’de yok || 12 kamun] F,„ daha k. |
men. . . ağac-ile] U.o bu ağac-ile ben sana | pişürürin] V,ı bişürürin || 13 kazana. . .
söz] F „ kazana | ellerin] V’de yok
1 çözdi] V’de yok \ alnmda bir] F „ almm | menüm. . . kurtaraçak] F,g bana evümi D51
virecek ||2 olur-ise] F,g olursa | eyleyeyin] F,g başı ideyim | ikisi] F,g i. bile ||3 girdi]
F,g girüp gitdiler | yana şökli] V „ yanada sökli | kâfirler-ile] F „ kâfir begleri ile | şin
şadman] V’ de yok ||4 oturur-idi] F,g otururdı | bigler] F,, begler | bilür misiz kazana]
F „ kazana b. || 5 eylemek gerek ] F, itmek gerek kazanun 'avratı | burla hatumm] V61
F, burb hatum ||6 b o y ı. . . bum] Fg ol arada burb hatun faz-ile oğU umz bir evde
tabs İdi bu sözleri burb hatun D’de hatun sözü yok ||7 yüregi-y-ile] V, yüreğiyle | biUü]
V’de yok || 8 yapışurlar-ise] F, yapışup sorarlarsa ||9 kazan] V, kazan | k a n ^ u zd u r]
Fg sen misin | avaz viresiz] Fg çağırasız || 10 didi] Fg benin diyü | şökli] F, sökli |
kazan bigün] Fg kazan begün || 1 1 didi] Fg diyü şordı || 1 1 - 1 2 kankısıdur bilmediler]
y , bilmediler k. || 12 kfilire] A, kâfir teküre | kırk] A, fark bir || 13 kâfir aydur] A,

mel'nn ayıtdı
D52 1 kıyma] A ’<fc yok ||2 İçıyma] A’ de yok | çekün] A, kesün |kara] A ’de yok ] pi-
şürüp] Ag idün | big fazma] A, kızan önine || 3 iletim] A, kon | degül] A, degildür |
oldur] A, o. didi | alun gelün] A’de yok |{ 4 şağrak sürsün] A’de yok | burla] Ag burh |
oğlmon] A, bum işitdi o. ||5 yamacına vardı] A,„ yanına vardı | oğbna] A,o oğluna (
o. soylar] D ’de kalın yazt ile H6 oğul o . . . . oldı ] Vı,-,ı begüm oğul gözüm oğul ||7 söy-
leşdiler. . . Şuydum] A ’de yok ||8 ivümüfi] A „ evümün |kabzası] D , \kızumun]
Vll kızımun (( 9 oğul o. a. oğul] A’de yok |[ 10 diyende dünyaya] Vız diyince düuyeye |(
11 yolması. . . oğul] (alton D ’de yok) Vız-ız beşiklere beleyüp ağ südümi emzürdügüm
V 62 hiç bilür misin neler olı-yomr | kâfirler] Vız k. şimdi I tamşnuşlar] A, tanışdılar ||
12 bâh ısd an... urğan-ıle] A ’de yok || 13 a s u n ... Şalusmdan] A’ de yok \ şançun] Aı
urun didi | kıyma kıyma] A ’de yok
D5 3 1 çekün] Aı kesim | kara] A’ de yok \ idüp] Aı idün | fark. . . iletün] A n ğırk bir
kızun önine koü | her. . . yidi] A’de yok || 2 ol degül] A’ de yok \ h er. . . hatumdur] Ag
kankısı yimezse bilün kazanun hatum oldur didi | döşegümüze] Ag döşegtime ||3 getüre-
lüm] Ag getürüû | sürdürelüm dimişler] Aj sürdüreyim didi | senün] Aj ne-dirsin oğul
s. 1 oğul] Dg Jİ V’de yok |{ 5 kazanun] Ag kazan begün | niçideyin] V’ de yok | hey]
A’de yok II 6 aydur] Ag-g dahi şoyladı | ağzun. . . ç. ana] A’de yok || 7-12 ana. . . ur-
sunlar] Ag-, berü gelgil ağ südin emdügüm hatun anam ağ bürçeklü 'izzetlü canum anam
ho beni katm anam çengele ursonlar sakm üzerüme gelmeyesin oğul diyüp benüm içün
ağlamayasın ||12 çeksünler] D,g •j i i j — 1| 13 big kızmun] A, beg kızı | iletsünler]
A, getÜTsünler
D54 1 yidüginde] A, para yidügi vakt | iki] A, i. para | kâfirler] A, şaşı dinlü k. |
tuymasnnlar] A’de yok || 2 tâ kim] A, zirâ | şağrağm] A, şağrağım || 3 atam kazan]
Ag ağam kazan [ sakın] Vız şakm II 4 oğlan. . . digeç] Aıo ve ağladı j revan] Vı. akup
11S oldı] A,o çağladı | bili ince] D bili V’ deyok | burla] Agg burb | boym-y-ile kulağın]
V’ deyok ||6 aldı] A(, oğbm kuçup |gü z. . . kibi] V’deyok |yanağm] An yanağını jfartdı]
V’deyok II 7 karğu kibi] V’deyok | şaçmı] A „ şaçlarm | diyüben] A „ diyübeni || 7-8
zân bk . . . ağladı] A,, ağladı zânbk k. ||8 kadm] A „ katm | karşum alup] A’de yok ||
9 bögürürsin] Vız ağlarsın | ne b . . . . ne ağlarsm] Vız karşum alup ne buzlarsın |
V63 bagrum-ile] A „ bağnm-ile || 10 menüm] A ’de yok || 11 kızıl develer] A, devesi ||
12 bir köşeği] A, köşecügi | ağça koyunlar] Ag kojTim ||13 bir] V’deyok j kuzıçağı]
Agkuzucagı | şağ] Ag sağ | kadm] V’deyok
D55 1 şağ] Ag sağ I bir] A’de yok |menüm] Ag benüm ||2 digeç] V, diyicek |kalmadı]
Ag kalmayup ağlayu aldı || 3 kırk. . . girdi] Ag vardı kırk kız-ile oturdu ) kâfirler] Ag
oğlum k. II 4 uruzı alup] A’de yok \ getürdiler] Ag getürdi | uruz] Ag han u. || S kâfir
aman] A, kâfirler aman virün aman | meni bu] V, beni kaba ||6 çağımp] V. ç. uruz
han I şoylamış] D’de kalın yazı ile V. şoylar || 7 görelüm ... şoylaimş] V ’de yok \ dir
isem] A, dirsem | enlenme] V, erlenme || 8 m e k k e ... medinenünn] V. mekke-y-ile
medinenün | 8-12 müsa, . . şah] V’ de yok || 12 bişigi] A, beşiği ||12-13 eger. . , olsam]
A’ de yok
DS6 1 başsuz. . . dipsüz ağaç] A’de yok | meni] A, beni ||2 aşarlar götürmegil] V, aş
mak. isterler götürme | olur-isen yigitligüm] Ag olursan yigitlügüm | tutsun] A, dut
sun II 3 ağaç bizüm . . . ağaç] A’de yok ||5 atuma yazuh] V.-, atım yazık | diyü] D ’de
METİN 135
yok I yoldaşuma yazuh] V, yoldaş yazık | yumruğumda] D, yumruğında V, yumn-

ğumda II 6 {albmanda. . . yeter] dalbmanda şâhinüm yazık yiter { {utanda. . .
yazuh] D , {utanda yazuh U.o dntanda tazum yazık || 7-8 biglige. . . yumru yumru]
beglige uşanmadum özüm yazık yiğitliğe doymadum camm yazık diyüp dergâh-l
yüzin dutup adı görklü mubammedi şefi' getürdi d a ^ || 8 yanuk. , . {ağladı]
V’deyok ||9 bu] F „ ol |suUanum. . . çapar] V,, babası kazan beg-ile karacık çopan ||10
yetdi] F,2 yitüp geldi | çobanun üç] F,, çopanun altı | şapanmun] F,j şapam ||
11 ayası-y-idi] Vi, var-idi I koUan-y-idi] V „ kollan var-idi || 12 çatlağucı-y-idi]
F, şapanmuS çatlağucı var-idi ||13 atar-idi] F, atardı | atduğı. . . d a ^ ] V’de yok V64
1 d ü ş se ... obnluT-idi] V’ de yok || 2 {aşı] F, {aşun | s em ü z... anık] V’deyok || D57
3-4 t o ^ . . . ]ôrl{u3indan] V’d eyok || 4 sul{anum] V ’deyok \ k a ra ça ... şapan] Vg-,
Içaracık çopan kâfirüS ordusım gördüginde ihtiyan kalmayup şapamm || S dünya. . .
karangu] F, kâfirün işitdükde 'âlem başına {ar | kazan] V, kazan || 6 karaçu]^] V,
mere | anamı] Fj şabr it a. | dileyeyim] V, isteyeyim ||8 kazan. . . şoylamış] şoylamış
D ’de kalın yazı ile V, lâzan anasım kâfirden istedi | hanum] V’de yok ||9 n e . . . aydur]
Fgne söyledi | şökli] F,sökli ||10 ivlerümi] F , evümi ||11 b o l. . . durursm] F,alupsm |
ince] V ’de yok ||12 billü] V’de yok \ burla. . . durursm] V, burlı hatun ||13 yigid-ilen]
Vg yigid-ile uıuzı] D,j V ’de yok | getürüp. . . kulun] sana yesir
1-3 olsun. . . olsun] V’de yok ||3 kançuk] V, örme şaçlu ağ südin emdügüm örme D58
saçlu kancı^ | getürüp . . . kâfir] V’de yok ||4 mana] F , bana | unşmadm kayıdayım]
V’de yok || S gideyim . . . bilgil] F , haber vir bana | kazan] F , kazan ||5-7 dünlügi.. .
hatum] V’ de yok ||7 getürmişüz] Dg getürüp-durur ||7-8 bizümdür. . . u n m ] V’de yok ||
8 getürmişüz] D , getürmiş ||8-9 bizümdür. . . şahbaz] V’de yok ||9 atlanın] D , atlanım
I ka{ar ka{ar] V ’de yok \ develerim] D , develerüm | getürmişüz bizümdür] V’de yok ||
10 kançuk ananı] F, kancık ana | getürmişüz bizümdür] V’de yok | virmezüz] F, vir-
mezin || 1 1 virürüz] Y.o virOrem | yayhan. . . oğlından] y,e andan senün ananun ||1 2
böyle digeç] V’de yok | karaçuk] A , karacık || 13 çobanun. . . çoban] F „ çopan btmı
işitdi
1 d i n i ... dimeksüz] F „ itim || 2-3 k a n lu ... ırmaklar] V’deyok ||3 kanyupdnr] D59
Vg kandur diye ||3-4 şuyı. . . viım ez] F ’de yok || 4 fazıl fazıl] F „ ğızıl | kanyupdur]
F,2 kany-ıpdur ||5 mere kâfir] V’de yok \ kazanun] F,j kazan begün | l{anyupdar oğul]
F,2 kanyıpdur oğb ||6 virmez] V,g {oğmaz | dölin. . . şökli] V,g-,g oğuzun (?) dölin al
mak istersen sökli ||7 fazun. . . fazundan] Vn kızım kazana virsün andan ||8 kazan bige]
Fu kazana ||9 bu] F,- 2 meğer bu {arafda oğuz begleri kazanun kaziyyesini işidüp kaza- D65
nun ardma düşmişlerdi b. | kabn] V ’de yok | bigleri yetdi] Vg begleri gelüp yitdiler |
ânum. . . yetdi] Vg görelüm banum kimler yitdi ||10 kâdir viren] D ’de yok \ bişiginün]
Fj beşiginün || 11 a ç ığ ı... eyleyen] V ’de yok | bıyığın] Fj bıyığım || 12 erenler evreni]
V’deyok \ kazan bigün] V, kazan begün || 13 yetdi] V, yitdi | kardaş âzan] F< ağam
kazan
ly e td ü m ] Fıyitdüm| görelüm. . . yetdi] V’deyok \dervendindeki] D , ı5”*4j»4j J D60
Fj derbendin | d em ü r... alan] V, tepüp yıkan | {utamj F, dutam ||3 ala gönderinim]
Fj gönderinden | uçmdan] V’de yok \ kıyan] V, kazan gibi peblevam üç kez atmdan
yıkan k. ||4 delü dundar] D ’de kalın yazı ile delü dunda |çapar yetdi] F, yitdi |ağam. . .
yetdüm] Vg hanum kazan yitdüm ||5 hanu m .. . yetdi] V ’de yok ||6 depüp] V ’deyok \
demür yaylu] V ’de yok |{ 7-9 gelüben. . . baljri] V’de yok || 9 hotazlu] D , hotozlu V’de
yok II1 0 kara budak] D ,, kalın yazı ile \ çapar yetdi] A, gitâi|| 1 1 ağam . . . yetdüm]
Ag begüm kazan yitdüm |bunun] Ag anun |görelüm hanum] V'de yok ||1 2 kim ler...
destursuzça] V'de yok U 13 a ğ . . . atmuü] V'de yok
D öl 1 yilisi.. . burduran] V'de yok \ şir] A,, şer ||2 çapar] D . jG - V'de yok | yetdi]
A,o yitdi I kazan yetdüm] A „ kazan yitdüm ||3 görelüm. . . paraşaruS] V'de yok |bay
burd] Alı bayburt || 4 parlayup] D, parladup ( jI» ) 1|5 umudı] A,g ümidi j im-
rençesi] D. j f I | kazan bigün] A,g kazanun ||6 beyrek] D . kalın yazı ile peyrek (?)
A,j beryek | çapar] V'de yok ||7 kazan yetdüm] V „ kazan yitdüm | bunun] A,, anun
I . . . yetdi] V'de yok ||8 çaya] V'de yok |baksa] D'de V'de yok |k u r. . . kuşaklu]
V'de yok ||9 k abn. . . yıkıçı] V'de yok ||10 big yigenek] D ’de kalın yazı ile A, yegenek |
V66 yetdi] A| yitdi ||11 kazan yetdüm] Ag kaân yitdüm |bunun] Ag anun | görelüm] A’de
yok II12 hanum. . . yetdi] A’ de yok \ eylese] A, itseler ||13 altı. . . örtmeyen] A’ de yok
D62 1 k o b .. . bigün] V ’de yok ||2 tayısı] A ’de yok ( anız] Dg V, uruz | çapar yetdi]
Aj yitdi II 3 bigüm . . . yetdüm] Aj-g begüm kazan yitdüm |bunun] Ag anun |görelüm...
yetdi] V’de yok ||4 varuban] Dg •>1 j V ’de yok | yüzini] Ag yüzin | gelübeni. . . saha
besi] Ag oğuzda gelüp aşhâb ||5 çıkan] A, taman | bügdüz emen] D ’de kalın yazı ile
A, emen || 6 yetdi] A’de yok | ağam. . . yetdüm] Ag-, hûmm kazan yitdüm | bunun]
A, anun || 7 görelüm. . . kâfirleri] A ’de yok | ardma] A, adma | bırağup] A’de yok ||
8 gözler] D , gözlü ||9 yidi] V ’deyok | kilidin] Dg kilindin | çeşme] V’de yok ||10 ğırk
cübbe] V’deyok ||llbürinüp] V’deyok \biginün] A, beginün | mahbub kızlarım] A,
kızlarmun ||12 kuçan. . . tutağında] A’ de yok ||13 alp eıen] D ’ de kalın yazı ile | yetdi]
A, geldi
D63 ^ kazan yetdüm] Ag kazan yitdüm |bigleri tükense] y,o begleri dükense ||2 yet
kiler] A,, gelüp yitdiler| abdest aldılar] A,„ abdest alup | ağ alınlann] V ’deyok ||3 yire...
rek'at] V’de yok | adı] A’de yok |{ 4 getürüp bl-tekellüf] A,ı tekbir getürüp ] çaldılar]
A,| urdılar ||5 gü m bür.. . dögildi] A,, kupür küpür tavuUar çabndı ( burm ası.. . tuç]
V’ de yokII 6 çabndı] Agj ötdi|| 6-7 o l . . . bir] V ’deyok ||7 muhanuetler] D , muhannetlere
I kıyamat] kıyametün bir güni kopdı ‘ aceb ||8 başlar kesildi] A’de yok ||9 top kibi]
A’de yok ( şahbaz şahbaz] A,, şahbaz | ala] A’de yok || 10 ala . . . öz] A’de yok ||11 yol
mağı] A,j yalmam |ü ç . . . kaym] A’de yok ||12 ğıyamatun. . . oldı] Aı sancaklar götü-
V67 rüldi çarhacılar şavaşdı | big] Aı beg ||13 biginden ayrıldı] Ag begden ayn düşdi | taş]
Ag ol gün ş. I bigleri-y-ile delü] A, begleri ile | tundar] Dg, Şundaz
D64 2 cdasun] Ag cdasm beg |yiğitleri ile] D, Ag yiğitler ile |delü] V’deyok ||2 bigleri. . .
düpe] Ag begleri ile kazan ||3 şökli] A, sökli | şökli meliki] A’ de yok | 4 başm alup ]
A, başmı ||S ğahşaduban] V’deyok | kanm] Ag kamm | dökdi] A, şaçdı ||6 tüken] Ag
tekür I tundar] D , tundaz || 7 buğaçuk melike] A’de yok | delü] V ’de yok | ||9 geldi]
Ag-, g- buğacık melike | k a tı. . . urdı] A, çaldı H10-11 dünya. . . düşdi] A, canın cehen
neme şaldı II 11-12 kazan. . . sancağım] Dn - ,2 kazan. . . sancağı A ,-, kâfirün tuğıyle
sancağım kazan kardaşı kara göne || 12 derelerde depelerde] A’de yok || 13 kâfire. . .
üşdi] A’de yok
D65 2 kiçdi biş] A,-g geçdi beş | yiğitleri] A, yiğidi ||2 kaçanım. . . diyenini] V’de yok 1|
3 öldürmedi] A’de yok \ bigleri] V, begleri | kazan] A, kazan ||4 big] A, beg ||4-5 oğ-
lam m . . . döndi] oğlum anasım hatnmm kurtarıp hasretler biribirine bulışdı || 5
tahtmda. . . dikdi] Aı,-ıı tahta kazan beg geçdi oturdı | karaçuk çobam] A’de yok ||
6 imrahor eyledi] A ’de yok || 7 herk kırnak] An karavaş ||8 kalaba y » kala ( şalvar
METÎN 13
V’deyok ||9 cübbe] F,, cübbe |gelüben] F,j geldi |boy] D j j { V’ deyok ||10-11 düzdi...
didi] F,J-, söyledi ||11 kam] D „ > » F, ham | big] F, yig | dünya menüm] Fı dünyayı V6 8
benüm |{ 1 2 kime] D,g ki | gelimlü gidimlü] D,j \ dünya] Vg dünyc
İl 13 ahır] V’de yok ) vireyim] F, virpyin | karla] F, yirlü
2 kamın. . . şuyun] V, akar şularun |kadir] V,-, kematlarun kınimasun k. ||3 D66
itmesün] V, eylemesün | büdrimesün] Dg ö j — jS || 4 kara. . . öz] V’ de yok | dürti-
şür-iken] V ’deyok ||5 a la. . . uvanmasun] V’deyok ||6 a ^ . . . aru] V ’deyok ||7 iman
dan ayırmasun] V’de yok | âmin] F, bu du'âya â |. dizar] F, dizar | ağ] V’de yok ||
8-11 alnunda... hey] V’de yok
11-12 kam . . . hey] D ’ de kalın yası ile Vg (likâyet-i bamsı beryik boz atlu V20
13 {unmş-idi] F , durmış-idi | üstine] F, üzerine | ivin] F, evin
1 şayvan] F , sayvan | aşanmış-idi] F, esenmiş-idi | 2 hahçası] F , kahçası |3 D67
bigleri] F , begleri | dirilmiş-idi] F, dirilmişdi ||4 big] D, dii F,g beg | gelmiş-idi] F,o
gelmişdi || 5 kara. . . oğh] V’de yok | yay] F „ yaym || 5-6 turmış-idi] F „ durmışdı ||
6 uruz turmış-idi] F „ uruz beg oturmışdı || 7 kazdık] kazdık | big... turmış-idi]
Vıt yegenek oturmışdı ||8 big] D , i l i F,, beg ||9 destmahn... aldı] F,j destemalmı yü
zine dutdı I bögürü bögürü] D , bögürü böğür F,j böğür böğür ||10 idiçek] D ,, digeç ||
11 üzerine] F, üstine | faya tiküben] V ’de yok ] || 12 p a y . . . aydur] V’ de yok | big V21
ne] Vg beg neye || 13 ağlayup buzlarsm] Vg ağlarsm neye buzlarsm didi | big] Vg beg
1 niçe buzlamayaym] V’deyok |kartaşda] F, kardaşda ||2kaderüm] F, kaderim | D68
ta'âla] V’de yok | m eni. . . tabtum] Vg beni kanyıpdur begler tabtum || 3 gün] V'de
yok II 4 kimse] V, kimsem || 5 p a y . . . big] V’ de yok \ budur] F, makşudnm b. | me
nüm] Vg benüm ||6 tursa] Vg dursa ||7 men dafa] V, ben-dafa ( sevinsem] V’de yok |
^vansam güvensem] D (»“ ^l 1 didi] V’ deyok \digeç] F , diyicek ||8 bigleri]
Fg begleri |y ü z . . . tutddar] D , yüz göye tutddar V’de yok |19 eylediler ] F , dilediler |
sana] F, s. dalp | didiler] D , didi || 10 biglerün] F, beglerün | alkışı] D,„ a l ^ | alfaş]
Vg alfaş-idi II 11 olur-idi] F, olurdı | big] V’ deyok || 12 {urdı] F , durdı | b ig le r...
b a ş u m a ] V.-. begler benüm bakkıma dahi || 13 eylen allab] F, idün kim bak | mana
sa] F, bana dabı | virej V, virsün
1 bigleri] Fg begleri \ el kaldurddar] V’de yok | eylediler] F,g dilediler | sana da] D69
F,g sana dahi ||2 vire] F,g virsün | big] V’deyok \ bigler] V’deyok \ allab ta‘ âla] F,g
kâdir tann ||3 mana bir] baüa I olur-ise] F,, olursa begler | menüm] F „ benüm ||
4 big] F „ begün | bişik] F,, beşik] yavukla] F „ yavukhsı ||5 kaç] V ’deyok \ kiçdi]
Dg keçdi F,2 geçdi ||5-6 allab. . . virdi] F,2-,) pay büre begün hatum bömile oldı niçe
müddetden-şofira bir irkek oğh oldı pay piçen hana dahi hudâ bir faz virdi ||7 bigleri]
F „ begleri |şad olup] V’de yok ||8 big] F, beg | obıdı buyuruk] F, okudı buynk |j V22
9 bezirganlar] D , bazirganlara ] mana] D , sana Vg baüa ||10 menüm . . . içün] V’de yok
I armağanlar] Vg a. teberrükler j getürün] Vg g. didi ||11 menüm] Vg benüm | dabı] Vg
d. nola b<u><tm diyüp yol yarağm görüp yola girdiler ||12 yola girdiler] V, yonynp
istambula | dan. . . yahşi] V’ de yok || 13 armağanlar aldılar] V’ de yok j oğh-y-içün]
Fg oğb içün
1 aldılar] V’de yok | aldılar] V’de yok | | 2 aldılar. . . girdiler] Fg ve bir yabşı kuâç D70
alup yola girdiler bunlar gelince çok yıllar çok aylar geçdi | pürenün] Fg büre begüü
II 3-4 biş yaşma. . . yaşmdan] V’ de yok ||4-5 çaya baksa] F, begler içinde ||5 çal-kara]
Fg çal kara | gözel] V’deyok | yiğit] F, kılıç y. ||6 oldı] F, olmış-idi | zamanda] F,
z. begler | kesmese] F, kesüp ||7 komazlar-idi] F , komazlardı | bigün] Fg begün 1| 8
av] V’ de yok \ avlar-iken] F, avlarken || 9 karşuladı indürdi] V, karşu gelüp atdım
indürüp kondurdı |{ 10 otururlar-idi] F, otururlardı ||11 kara] U.o pasmun k. | konmış-
lar-idi] V,g konmışlardt || 12 kâfirleri] V „ kâfiri |j 13 yatur-iken ğafil-ile biş-yüz] F „
gafil iken beş yüz | koyıldılar] D,g koyuldılar F „ koyulup
D71 1 ulusı tutıldı] V,g ulusım dutdılar |
| 2 geldi] Uu g. zirâ ki oğuza yakm bir yirde
idi j uçmda] F,j ncmda 1| 3 imirze] V „ mirza [ yiğit] F „ cnvan | yigid-ilen şağmda]
V 23 F „ yoldaş-ile şağ ||4 v e . . . otururlar] F, sol otnmuşlardı bazirgan aydur | yonyayım ]
F, varayım ||5 diyeyim . . . aydur] V,-, isteyeyim diyüp sürüp vardı bağır başdı selam
virdi ayıtdı |yiğit yiğit big yiğit] F, begüm yiğit hanum yigitH 6 sen benüm] V’de yok |
dinle] Fj d. yiğit | on altı ] V, on beş | kim] F, ki ||7 dansub] Dg danşuh V, danşub |
biglerine] F, beglerine || 8 getürür-idük] Fg-j getürmişdük | dervend] Fg derbend ||
8-9 döş . . . idük] Fg bon™Şiduk || 9 kalasımü] Fg kal’ asmun | biş-yüz] Fg biş yüz (
üzerümüze koyıldı] Fg üstümüz urdı ||10 oldı] F, idüp | malumuzı] Fg mabmuzı 1|10-
11 girü döndiler] F, gitdiler || 11 götürdüm] Fg götürüp | kara] F, gözel | sadakası]
Fg şadağası ||12 mana didi] Fg itgU bana diyüp ağladı { içer-iken] Fg içerken ||13 altun..
elinden] F , elindeki altun kadehi
D72 1 yetürün] F, yitürün | geyümüm-ilen] D, geyümüm-ilen Vg geyümümle | me
nüm] Vg benüm | hey] F , didi | meni] F , beni ||2 yiğitler binsün] F , yigitlerüm bin
sünler I dabı önlerine] V ’deyok ||3 düşdi] F , bunlara | kâfir] V, kâfirler | düşüben. . .
yirdi] Fg bir yire döşün virüp || 4 üleşmekde-y-idi] Fg esbab üleşürlerdi | meydam]
F’ de yok | arsiam] Fg arşlam || 5 pehlivanlamû kaplam] V’ de yok | yetdi] U.o yitdi I
bir iki dimedi] V’ de yok |1 6 kâfirlere] F.„ ol k. | öldürdi] F,„ kndı ||7 eyledi] F,„ kıldı
I kurtardı] Fn k. girü döndi ||8 aydur big] F,, ayıtdılar beg | erlik işledüü] F „ eylük
eyledüfi ||9 maldan] F,g esbabdan m. | bir] V’ de yok | kulum] Fgg aygın ||10 tutdı bir
de] F ,2 dutdı bir dahi | bir de ağ] F „ ve ağ H11 tutdı] F,, beğendi bir dahi kıbcı beğendi
V24 II 11-12 aydur. . . didi] F,, bunlan bazirganlardan istedi || 13 digeç] F, diyicek | oldı]
F, oldılar
D73 2 çoğ] Fg-j bayır sultanum n. çok | amma] Vg amma bu dört nesneyi ki bizden
istedim virürdük a. | bigümüz] Vg begümüz ( bu üç] V’de yok ||3 nesneyi] V ’de yok |
idi] V’de yok | oğlan] V’de yok ||4 aydur] V’ de yok ( bigünüz] Fj begünüz | pürenün]
Fg büre beg ||5 vardur] Fg-g v. ana armağan aparsavuz gerek idi | adma] V’de yok |
bamsı] D , namsı V’de yok | d irle r... oğb] V’deyok || 6 ola-y-ıduğm] D , j\
V’de yok | bilmediler] V’ de yok | ş-igit] Fg y. çaldı | aydur] V ’de yok ||7 babam
yanmda] V ’de yok ||8 kamçıladı] F, çapdı || 9 kaldılar] D , kaldı | yabşı] Fg-g beg
yiğit y. I mürüvvetlü yiğit] V’ de yok ||10 babasmuii ivine] Fg evlerine babası yanma
I geldi] Fg g. olan kışşayı haber virmedi | babasma haber] D ’de yok [ oldı] D’ de yok
Vg geldi kim bunca yıllardan beri giden ||11 geldi] F, geldiler | babası] F, pay büre
beg I ç e t ir ... şayvan] F ,-, divan buyurdı şayvamn || 12 bohçalar. . . kiçdi] F,
kabçalar döşetdi geçdi pay büre beg ||12-13 oğb m . . . aldı] F ,-, şağ yanmda oğb oturdı ||
13 oğlan. . . ûşuşmdan] V’de yok
D 74 1 bir] Dg J» V’ de yok | söz. . . nagâbi] V ’de yok || 2 geldiler] geldi bağır başdı |
indürüp . . . virdiler] Fg indürdi ||3 o l . . . kim] V’de yok ||4 pay püre] V ’de yok | bigün
sağında] F,g gördiler begün şağ yanmda | bazirganlar yonddar] F,„ yüz yire koyup
METİN 13(
yonyup evvel evvel ||5 elin] V,o elini II 6 bigün] A „ begün | tutdı] K„ dutdı | bazirgau-
lara aydur] V'de yok \ kavat oğb] V'de yok ||7 turur-iken] V„ dururken | üperler] V,z
ö. didi I ayıtdılar] V'de yok ||8 yiğit] V’deyok |oğlun mıdur] Vı, o. didiler ayıtdı |beli]
V’de yok | menüm] benüm || 9 imdi... öpdügümüze] V ’de yok || 10 eger] A,j bu |
olmsua-y-idi] A „ olmasa | malumuz gürcistanda] V,, malımuz gürcistann || 1 1 gitmiş-
idi] Al, gitdi idi I bepümüz. . . olmış-idi] A’ de yok |{ 12 big] Ag, beg ||13 beli] V, b. sul- V25
tannm | adam ahtardı] A ’de yok
1 sultaıram] Aı hanum ||2 artukdur] A, dalp a. | pay püre] D ’ de yok \ big] D’de D75
yok A, beg haman | biglerini] A, beglerini || 3 dedem] A, oğbnun kışşasım 'arz eyledi
cümle begler istihsân itdiler andan d. | geldi oğlana V, gelüp bn yiğide | aydur Ag
görelüm ne didi dedem a. | ünüm anla] D’ de V ’de yok | sözüm] V ’de yok || 4 dinle. . .
big] V ’deyok \ta'âla] V ’deyok ||5 Şuta] A, duta |sancak] Ag şancak | arhası] Ag arkası
116 karin] V ’de yok || 7 allah ta'âla] A, kâdir tann [ aşut] Ag aşub |( 8 sulardan kiçer]
Vg şular geçer ( kiçnt] A, geçüt ||10 sen oğlunı] V, senün oğlun adı | bamsam] Dı,
basam | adı A, a. bunun ||11 ayğırlu] D^ ayğırlık | beyrek] Ag beryek | virdüm] D,,
didüm II12 allah] A, hak ta'âla | kahn] A, el götürüp k. | bigleri] A, begleri | el] Dgı
ele V ’de yok || 13 götürdUer] A’de yok ) dn'â lolddar] V „ kıldı du'â kıldı | kuriu] V „
mübarek
1 did iler.. . hep] V,o diyüp bu şenlik-ile hep oğuz begleri [b in d i] Ag, bindiler |j £)76
2 beyrek] An beryek | ala t a ğ a ... Çikdı] D ’ de yok \ oğuzun] V „ oğuz || 3 beyrek
birini] Al, beryek bir geyigi j kov] D . j î Ag, Vova ||4 ne... sultanum] V’ de yok |
üzerine] A,, üzerinde |j S otağ] Aı, otak | yâ rab] D , yazub | o t a ğ ... ola] Au otak
kimündür II 6 haberi... otağı] A’de yok ||7 bu] Ag, edeblendi b. | edeblendi] V’de
yok I ayıtdı] Ag gine a. ||8 ne olur-ise ] Aı kimün olursa | hele] A ’ de yok \ men alaym] V26
Al ben şikâruim alayım ||9 irişi geldi] V’ de yok j|10 otağ] A, otak meğer pay biçen kızı |
ki] V ’de yok | bişik kertme] A ’de yok || 11 nişaninsı] V’de yok | adahinsı-y-idi] A,-,
adahlusıydı | otaljdan ] A, otakdon ||12 bakar-idi] A, bakar idi | dayalar] A, tayalar j
mize erlik m ı] A, bize erliğin mi ||13 bundan] Ag andan | görün ... dir] A ’de yok
1 yinge dirler] Ag yinge dirlerdi j ilerü] V’ de yok || 2 vardı. . . diledi] Ag geldi | D77
hey big] V’ de yok \ bize dahi] Ag bize de | bu geyikden] V ’de yok ||3 dadı men] Ag tatı
ben II 4 big] Ag beg |bigem] Ag begem | amma] V ’de yok | 'a y ıb ] Ag 'ayb ||5 didi]
V’ deyok ||6 big yigidüm] A, beg yiğit | otağ] Ag otak | big] V’ deyok ||6-7 çiçegündür]
Ag-, çiçek otagıdur |eyle... kaynadı] A, beyrek ||7-8 cdeb-ile yap yap] A, yap yap edeb-
ile II 8 döndi] A, çekildi | götürdiler gözciler] V ’deyok ||9 şabı] D şahı V ’deyok ( bam...
öûine] A, içerü | bakdı gördi] V ’de yok || 10 k i . . . geyikdür] V’ de yok j çiçek] V’de
yok II 1 1 mere] V ’de yok \ yigitdür] A, y. didi j vallah sultanum] A, vallahi hanum ||
12 y ü zi. . . yigitdür ] Ag yalışı yiğit yüzi nikablu | b ig . . . big] V’de yok ([ 13 imiş] A’de
yok I dayalar] V, tatdar | babam] D ’de yok A , benüm b. | mana ben] V ’de yok
1 dir-idi] Ag dirdi | kim] Ag ki ||2 mere] V ’deyok \ haberleşeyim] V,. gelsün ha- D78
berleşelüm ||4 kandan] Au kandandur | aydur] V „ ayıtdı ||5 didi]. Au-g, beyrek aydur
I big] A l,beg II 6 didükleri menem] A „ dirler bana j kız aydur] V ’deyok | maslahata]
A „ maslahat neye || 7 yiğit] V ’de yok \ bigün] A,, begün || 8 bir] V’de yok \ ö y le ...
kim] A,j kız eyle kız degildür ki | görine] Ag gözüke j didi] V’de yok | men] Ag ben || V27
10 dadısıyam] Ag dadusıyam j imdi] V’ deyok j senün-ile] Ag senünle || 11-13 e g e r ...
dahi] Al-, ok atalum at yanşduralum ve hem güreş dutalum eger bu üçinde beni yine-
cek olursan anı dahi geçersin yinersin
140 DEDE KORKÜT KİTABI
D79 1 başarsın] V ’de yok | aydur] F ’de yok | imdi atlanuü] V, nola didi || 2 depdiler
beyrek] Fj çapdılar beyregün | kızun atım] V’ de yok | kiçdi o^] V, geçdi ok ) kızun]
V’de yok || 4 o ^ yardı] F, geçdi | menüm atumı] V, benüm okunu || 5 ohumı] V,
atımı I kimse yardağı] F< geçdügi | imdi] Fg-, i. beg yiğit {{ 6 senün-ile] V, senünle |
tutalum] F, dutalum | beyrek] V’de yok | indi] Fg indiler ||7 peldivan] Fg pehlevan ||
8 beyrek. . . ^ z götürür] V’ de yok ||9 beyregi. . . ister] V’de yok | aydur. . . ^ a ] V’de
yok II10 başdaçak. , başuma] V’ de yok |j 11 kahine] V’de yok |yüzüme] D „ V’de
yok I tohm ç. . . geldi] V ’de yok || 12 kavradı] V ’de yok \ bağdamasın aldı] V ’de yok \
emçeginden tutdı] F, memesine yapışdı || 13 bu kez] V’de yok
D 80 1 arhası üzerine] V, kızı arkasmun üstine | urdı] F, başdı | yiğit] F, y. bilmiş
01 II 2 piçenün] F, piçen | banu] F, bam | menem] F, benem ||3 dişledi] F, ısırdı |
d ü ğ ü n ... Ipzı] V ’de yok j| 4 diyü] V ’de yok 1 altun] V’ de yok | yüzügi çıkardı]
V, çıkarup yüzügini bağışladı || 5 kiçürdi] F, geçürdi | b u . . . fazı] han kızı nişanımız
olsun II 6 faz] F, banı çiçek | imdi] V’ de yok | {urmak] F,o dur || 7 gerek] V’ de yok |
f’'S] beg I da]^] V’ de yok |hanum] V’ de yok |üzerine] F ,, üstine ||8 beyrek. . . iv-
lerine] Fu-n andan vida'laşup dönüp beryek evlerine || 9 oğu l. . . dansuh] V’de yok ||
10 oğuzda] F „ avda | gördün] Fu g. oğul didi | aydur] Fu beyrek a. | göreyim] F,2
g. devletüm baba || 1 0 - 1 1 ivermiş] Dı„-,, iverimiş Fu iverürmiş || 1 1 köçürmiş] V,g ere
virürmiş didi || 12 ivermeh mi] Fu ivermek mi | gerek] F „ g. didi | pes] V’ de yoh |
ivermeh] V’ de yok || 13 gerek] V ’de yok | oğuzda] Fg oğul oğuz içinde | İçızm] Fg fa-
y ın ı
D81 1 beyrek] V ’deyok | mana] F, bana | men] Fg ben | {urmadm] Fj durmadın ||

2 ol {urma^] Dg o. ^ Vg ol-durmak | m en. . . ol] V ’de yok \ binme^] Fj şahbaz
atmun biline binmek | men kanmama] F2 ben kanma ||3 mana] F2 bana || 4 mana]
Fg bana | b a y . . . han] V ’de yok ||5 dilemezsin] Fg, istemez imişsin ( bir hampa ister-
imişsin] Fg yoldaş ve hemta ister imişsin' | meğer sen] V, senün ||6 kız] Fg k. meğer |
k. meğer | big] V’de yok | bam] V, banu || 7 beyrek aydur] V’de yok | pes evet] V’de
yok I menüm dahi] Fg benüm ||8 ay] V’ de yok | bam çiçegün] Fg-g ol fazun ||9-10 adı
n a . . . öldürür] F , faz dileyü varam öldürür adma delü karçar dirler didi || 10 nidelürn]
V, neyleyelüm |pay] V’ de yok |püre big] D „ V’deyok || 11 biglerini] F, beg
lerin I od a m u za ... ohıyalum] V, okuyabm odamuza getürelüm || 12 görürler-ise] Fg
görürlerse |didi] F , diyüp |biglerini] Fg biglerin ]|13 ofadılar] F„ okıdılar |odalarma ...
eylediler] V’de yok
D82 1 kaim . . . ayıtdılar] F, yidiler içdiler söz açdılar damş itdiler || 1 - 2 vara bUür]
Fg varur didiler am ||2 ki] F, kim ||3 çünki meni gönderürsiz] V,o çün-kim beni varsun
dirsüz II 4 delü] Fg, ol-delü | kardaşım] V’de yok ||5 şahbaz yüğrük] V’de yok ||6 bir]
Dg I kiçi] F,2 keçü | kiçer] F ,2 geçer | {okb] F,2 toklu ||7 {o n ] V,g don | olur-ise]
F ,2 ola II 8 yedem] F,, yidem | d id i. . . mafa>ul] V’de yok |19 geldi] V’de yok [ ânnn
tavlasmdan] F „ İrandan | ol üd] F „ (istedügi || 10 atı] F „ atlan | yetdi F „
V29 yitdi II11 yarenler. . . sul{anum] V ’de yok ||12 delü] F, ol d. | ağ ban ivini] F, ağ-ban
ban evin | otağım] F, otağm {{ 13 üzerine. . . idi] F, üstine kurdunmş idi ] yoldaşlan]
Dgj yoldaşlar
D83 1 oturur-idi] Fg otururdı | öteden berü] V’deyok || 3 a ğ z m ... yüzine] V’deyok
114 bakdı] V’de yok | ‘ aleyke’s-selam iy] V, 'aleyküme’ s-selam iy | 'am eli] D , ‘ amel ||
S buraya] Fg bu oraya ||6 şuyumdan] Fg şuyımdan | sana noldı] V’de yok || 7 döndi]
METiN 141
D , azdı 1 ecelün mi geldi] V d e yok || 8 tağum] V. tağun || 9 akmddu] V. akmdalu |

şuyum kiçmege] V. şuyun geçmege ||10 gin] V. gen | kışılmağa] V. şığmmağa | buyu-
ruğı-y-ile] V, buyruğıyle | 11 günden] V’deyok | kartaşıın] A, kartaşunı || 12 banı
çiçeği] V’ de yok | beyrege] A, beryege | dede korkut] V’ de yok || 13 digcç] A, diyicek
I yetürün | kara] V’de yok
1 a yg ın . . . -Ue] V. geyümümle benüm şahbaz atum |yarağ-Ue] V’deyok ||2 delü. . . D84
bindürdUcr] V’deyok |dede] A, dedem |kösteği üzdi] Ag toklu başlu don ayğua bindi ||
3 turmadı] Ag dahi | tokb] Ag-ıg kova kaça dedem korkudun altmdağı toklu |{ 4 ton]
A,o don I yonidı] A,g yom idı | kiçi] A,g keçi || 5 kiçer] D . keçer A,g geçer | dedeyi]
V’de yok \ delü karçar] V’deyok ||6 dede korkudun ] A,ı yine dedem korkulun | delü]
V ’deyok |( 7 karçar] V ’deyok Jirdi] A „ yitdi |dedenün. . . şığındı] V’deyok |( 8 ism i-i. . .
okıdı] V’de yok || 9 yukarusmdan. . . ki] V’ deyok || 10 dedeyi depere] A,, dede kor
kuda havale itdi ki | çalar-isen] A^ çalarsan || 1 1 kunsun] A,, kurusm | emri-y-Ue]
A „ buyruğıyle ||12 eli] A,j kdıç dutan ||12-13 zirâ. . . idi] A, korkut zfcâ velayet issi-y- V30
idi
1 m eded. . . el-aman] A,-, aman dede korkut aman ||2 sen menüm] A, dede benüm D85
I sağaldı] A, şağalda | tannnnn. . . peyğamberün] Ag tann buyruğıyle peygamber ||3
kanndaşumı] D, kanndaşı V, kanndaşımı| beyrege] D , | kerre] A, kez|| 4 eyledi]
Ag aldı I günabma. . . korkut] V ’de yok || 5 delünün. . . emri-y-ile] V, h. ta'âlanun
emriyle karçorun cU | şapa] A, şappa | döndi] V’de yok || 6 karmdaşumun] V, kann-
daşımun | ister-isem virür raisin] V, istersem virgU didi | dede] Ag-, d. korkut || 7 vi
relüm . . . görelüm] V’de yok |{ 8 getüıün kim] A, ner getür | maya] V, m. yüzin | getü-
rüü ] Ag getür ||9 kim hiç] V’de yok \ b in . . . koç] V ’de yok ||10 getürün] V ’de yok |
b in -d e ... kulaksuz] Ag bin dahi kuynıksız kulaksız | getürün] Ag getür | biû dahi]
A, bin-dahı iri || 11 püre] D „ deve | getürüû] A, getür bin dahi koç getür koyun
görmemiş ola | mana] A, bana | didi eger] V’d eyok \ did ü gü m ... getürür-isenüz]
A, didüklerümi gelürürsen || 12 hoş virdüm ] A, kızı alursın | amma] A’ de yok )
getürmeyeçck. . . öldürmedüm] Vı-, götürmezsen bir dahi benüm gözüme gözükme
gözükecek olursan || 13 vaktin öldürürin] Ag vakt öldürürem | dede] A, d. korkut
1 bigün] D’de yok V, begün | ivlerine] Ag evine | big] Ag beg | aydur] Ag-,„ a. D86
dede korkut şen mi gelür saht mı gelür didi gördUcr kim güle güle gelür || 1-2 oğlan
mısın kız mısın] Vıo kurt mısın koyun mısın || 2 dede oğlanam] Vıo aydur kurdam |
didi] V’deyok \niçe] A,, kışşa n. oldı |delü] A „ ol d. ||3 didi] A „ didiler |dede aydur]
V’ de yok | allahun ‘ inayeti] A „ hak ta'âla kurtardıH 4 kızı] Aı,- ,2 diyüp olan kışşalan
diyü virdi ve’ l-hâşd k j kardaşlanna] A,, kan!ida;larma|| 5 geldi] A^ vardı | şad] A,j
şaş hurrcm |big] D. dil A,, beg ||6 delü] V’de yok \dede] A,, d. korkut ||7 istedi ki
hiç] A, istedi-ki hiç |1 8 big] D , dil A, beg | h e le .. . diledi] A, ne mal istedi ] dede V31
aydur] A] ayıtdı ||9 dileyüpdür] A, diledi | kim] V’de yok \ kısrağa . . . ola] Ag kısrak
görmedük ||10 b u ğ ra .. . kim] A, buğra ner istedi | görmemiş ola] A, görmedük | bin
de] Ag bin dahi | dileyüpdür] A, istedi || 11 görmemiş ola] A,-g görmedük | bin-dc]
A, bin dahi | kuyruksuz kulaksuz] A, kuytuksiz kulaksız | diledi] A, istedi ||12 b in . . .
karaça] V, bin-dahı iri | püreler diledi] V, büre istedi | bu nesneleri] V, eger bunları ||
13 olur-iseüüz] V, olursan | kanndaşumı] Ag kardaşımı | gelürmeyeçck] A, getürme-
yecek
D87 1 olur-isen] Kg olurstın | gSrinıneyesin] Fg gözükme | öldürürem] Fg öldürürin 1|

II 2 big] Fg beg | men üçini] V, üçüni ben | btdur-isem] Dg bulur-ise Fg bulıcak
II 3 beli. . . bulayım] Fg hoş ola ||4 big] V, beg | ayıtdı. . . püreyi] F ’de yok |j 5 sen. . .
kendüsi] V’deyok ||6 develerine] V, katar katar d. |buğra ner] V, deve |koyunlarma]
Ug-7 koyunlarmdan || 7 dahi] V’de yok | kuyruksuz] V, kuyruksız || 8 kulaksuz] F,
kulaksız | d a ^ ] V’de yok | alup] F ,-, pay büre begüû evine geldi andan-şonra delü
karçarun evine a. | bunlan delü] V’de yok || 9 karçara] V'de yok | delü karçar] D’de
yok V, delü karçara |işitdi] Fj haber oldı |göreyim. . . getürdiler mi] V’ deyok ||10 didi]
V’deyok | göriçek] F, gördi | gördüginde] V, gördi ||11 beğendi] Vg gördi b. | göriçek]
Vg gördi II 12 ya] V ’de yok \ menüm pürelerüm] F,, benüm bürem | dede korkut] F,o
korkut dede hod büreleri bir ev içinde şaUamış-idi ||13 adama . . . bunludur] V’ de yok |
yavuz] F „ ‘ aceb
D8 8 1 h ep . . . -dururam] F „ bir yirde hep dirüp dururam | semüzin] F „ eyüsIn |aru-
ğra] Fg, kemini ||2 bir pürelü] V,g ol ||3 yalmçak] Fg, soyup y. | ağda] Vgg eve | pü
reler] F,j-,j dindi begendügüni al begenmedügüni ko didi dede kapuyı berkitdi aç b.
II 4 delü. . . üşdiler] F,j üşdiler delüye | gördi] V’de yok | beceri] V’ de yok \ bilmez
V32 aydur] F,g bar bar bagımr | meded] F , zar zar ağınır m. ||5 kerem. . . didi] Fg diyüp
çağırur || 6 korkut. . . idersin] Fg aydur delü karçar ğavğayı ko bir alay büredür |
getürdüm] D , getüre|| 7 bu . . . buûaldun] Vg şonra şöyle böyle dime karva dut |semüzin]
Vg semüzini ||8 a l. . . ko] Fg alı ko anğım koyu vir | d elü. . . aydur] V’de yok [ dede]
Vg dedecügüm ||9-10 sultan. . . didi] Fj-g bunun eyüsi yatlusı seçilecekleyin degül dede
allah ‘ işkma kapuyı aç çıkaym dir dedem aydur sonra bizümle gine nizâ' idersin hele
dafa gör didi delü karçar dik dik kalkar çat çat urur ( j J ) meded dcdücügüm diyüp
feryâd idicek ||11 dede] F, dedem | çıkdı] F , daşra kaçdı ||11-13 dede gördi. . . düşdi]
Fg çırçıplak bireler üşmiş gün sovuk
D89 1 - 2 korkut. . . kendüni] Fg aydur mere delü |
|2 ur] Fg vur kurtul ||2-3 karçar. . .
düşdi] Fg-, can kayusıyle buzlu şuya boğazına dak batdı || 3 püredür. . . geldi] F,-,
bürelcrüü elinden güc-ile kurtuldı dedecügüm taun bezsün bunun aruğmdan-da semü-
ziuden-de didi ||4 geydi ivine] D’ de yok V, g. evine |ağır] V’de yok |düğün ] Fg dügin |
zamamnda] F, z. kâi'dc bu-y-idi-ki || S ki] V’ de yoh | iv le n se ... atar-idi] Fg evlense
ok atardı | ne yirde] Dg yirde Fg nereye | gerdek] Fg g. hane ||6 diker-idi] F , dikerdi |
han dahi] V’deyok | olun] Fg okm | dibine] V’deyok ||7 adaUusmdan] U,o adalçlusı |
ergenlik] V’de yok \ geldi] F,g gönderdi || 8 geydi] D F,„ kaftam g. | saht] D,
sabt II 9 niye saht] F,, yoldaşlar neye sabt || 10 sen] F,,-,, siz bir | geyersin] F,, geyer-
siz I biz] Dgg bir || 11 aydur] F,. a. yoldaşlanna | b u . . . niye] V’de yok ||12 sabt olur-
sız] V’deyok \bu-gün] Fg, bu gün | geydüm] Fg, geydüm-ise ||13 geyünüz] Fg, geyün |
andan şoüra] V „ andan-şoûra
D90V33 1 virelüm] Fg, virün | didi] F,,-, d. bunlaruû dahi gönli hoş oldı | yiğit ilen] Fg
yigit-ile I otururlar-idi] F, oturddardı || 2 bunlan] Vg bum ||3 v a r u p ... bigine] Vg
vanbam bayburt lûşannun begine ||4 sultanum] V ’de yok | piçen] D | big] Fj
melik | vireçegi] F, virecck | beyrege] Fg boz atlu beryegc || 5 b u . . . girür] V ’deyok
I yanmasun yarçımasun] V’deyok ||6 ol m el'un] F, haman | yılğadı] F, ılgar eyledi |
beyrek] F, beryek | ap alaca] V ’deyok ||7 gerdegi içinde] V ’deyok \ yiyüp] V, ^ k
yigid-ile y. | bl-haber] V’deyok \ oturur- idi] V, otururdı ||8 uyhusmda kâfir] V, bu-
çuğmda kâfirler | otağa] V’de yok | koyıldı] D , koytddı V, koyuldı bunlar gafil | na-
METtN 143
yibi] D A ’ de yok \ kılıcın sıyırdı] V'de yok ||9 eline. . . olsun] V ’de yok ||10 didi]
V’deyok \ nayib] A, nayibini şehid itdiler | paralandı] V’ deyok \ oldı] Ag itdiler |
derin olsa] V’d eyok || 11 b atu ru r... yayan] V’deyok || 12 erim] D „ erin V ’de yok
umudı olmaz] V’ de yok \ yigit-ilen] Ag yigidl-y-ile || 13 tan ötdi] Ag irtesi şabah oldı
1 bakdı gördi-kim] A, bakup gördiler kim | gerdek] Ag g. hane | itdiler] Ag-g i. D91
yakalarm çâk itdiler || 2 kim] V ’de yok ||3 t a z ı,, . kalmış] V’de yok | gerdek] A, ban
evi I paralanmış] A,-g p. yire düşmiş ||4 beyregün. . . götürüp] Ag kaba şank götürüp
babası ||5 tartdı. . . yırtdı] V ’de yok |diyüben] V. diyüp ||7 ağladı] V’de yok | tırnak]
Ag dımak || 8 aldı] V ’de yok \ tartdı] A,g yırtdı | şaçmı] Vıo şaçm II 9 ağlayubanı şık-
layubam] A,g ağlayu ağlayu | ivine] A,g evine ||9-10 p a y . . . ivine] A,g-„ dünlUgi altun
evine pay büre hanun || 10 şiven] D’ de yok A „ şıvan || 12 kardaşı] A,g karındaşı | çı-
karddar] A „ çıkardı | tonlar] V’ de yok \ geydiler] A,g geydi | bigün] A,g begüm ||13
kartaş] A,, kardaş | irm eyen. . . kardaş] A,,-,, irişmeyen yalmuz kanndaş
1 yavuklusma] A,, yavukUsma ||2 karalar. . . çıkardı] A,,-, ağ çıkardı kara geydi | D92V34
göz] V’de yok \ alması] A, alma ||3 yanağım] D, yanağı | iyesi] A, eyesi |vay] V’de
yok I alnum] D , j l ||4 şah] A, şabum |vay] V’de yok \toym ça] V’de yok ||5 yüzine...
canum] V’ deyok ||6 yiğit] V’deyok |ile] Ag virüp |b ir . . . baş] V ’deyok ||7 koduğum ..
mağı] V’de yok || 8 v a y . . . imrençesi] V’de yok | han beyrek ] A, b. hanum D ’de han
yok I zân zân] V’de yok || 9 işidüp] A, işitdi | dundar] Dg dundaz || 10 y a r. . . yoldaş
ları] Aj-g yân yoldaşı ||11 a ğı. . . karalar] V, hep ağ çıkarıp kara | bigleri] V, begleri ||
12 tutddar umud] Ag-g dutdılar unut | bunun üzerine] V ’de yok || 13 k içd i. . . gün]
Ag geçdi beryegün ölüsi dirisi bilinmedi ahır
1 baymdır hanun] Ag bir baymdır pâdişabuü | geldi] Ag dizin ||2 hanun. . . olsun] D93
Ag pâdişahum ||3 beyrek] Ag beryek | olsa] A, olaydı | gelür-idi] A, ya haberi ya kendi
gelürdi | bir] A, sultanum b. ||4 çırğap] V’deyok | çnha] D’de V ’de yok ||5 virür-idüm]
A, virürdüm | virür-idüm] A, virürdüm ||6 digeç] A, diyicek | yartaçuk] A, yaltacuk
II 7 aydur] Ag ayıtdı | va ra y m .. . düâsi] V’de yok | getüreyin] V, g. eger ölü eger diri||
8 didi] A „ d. ve gitdi bir kaç günden şoiira | bağışlamış-idi] A,g bağışladı idi | idi] A,„
imiş II 9 şaklar-idi] A,o şaklar imiş |könlegi] V ’deyok \baturdı] A „ bulaşdurdı getürdi ||
10 getürüp] V’deyok | bırakdı] Au kodı || 11 kömlekdür] A,, g. didi | beyregi] A,, ay
dur sultanum beyregün gömlegidür pasınuii | dervendde] D,, dervendede | uşda
nişam] V’deyok || 12 sultanum] V’de yak | k öm legi... ağlaşdılar] A,,-, oğuz begleri V35
içinde yalan yoğudı inanup ağladdar kazan beg aydur emekdarum beryek diyüp ağlar
kara göne oğb kara budak muşâhibüm beryek diyüp ağlar || 13 zâıılıklara] D ,, zânhk-
1ar V’de yok | girdiler] V’ de yok | niye] A, neye | ağlarsız] D „ ağlarsm | bum] A,
bu kömlegi
1 adaklusma. . . görsün] A, nişanlusma iletün || 2 yine . . . tamr] V ’de yok | köm- D 94
I«g*] A -b u g . I banı] D , lİlj ||3 iletdiler] D, jL -td il | tartdı] A, ve çeküp |14 a c ı ...
yüzine] A, ağ yüzine tırnak | aldı] V’de yok | güz alması] V ’de yok ||5 k ib i. . . yırtdı]
V’deyok \göz] Ag gözüm || 6 vay a l. . . umudı] V’deyok ||han beyrek] Ag beryik bunum
1 diyü ağladı] Ag diyüp ağlardı | oldı] Ag vardı || 8 şiven] Ag şıvan | çıkarddar] Ag
çıkarup || 9 bigleri. . . üzdiler] Ag-g begleri beryekden ümid kesdiler ] oğh] D’de yok |
yaltaçuk] Ag y. kızı alur oldı|| 10 dügünin eyledi] Ag dügününi itdi | beyregün babası]
V’de yok \ big] A, beg | dahi] V ’deyok | bazirganlan] A, bazirganlarm | k ığ ırd ı...
getürdi] A, yamna kığırdı ||12 bazirganlar] V’ deyok | iklim iklim] D ,, iklim | aran
beyregün] F ,-, aranuz cigerüm parası gözüm aydım beryegün ] dirisi] F ’ de yok |
getüre-y-idünüz... dir] F, getürün didi | gördiler] F, görüp gitdiler | gice] V'de yok
D95 1 gündüz. . . yonddar] V’de yok | nâgâh] F , bir gün | bayburd] V, bayburt ||
2 geldder] F, vardılar | o l . . . kâfirlerün] V, kâfirleıün ol gün | günleri-y-idi] F, günleri
idi I biri yimekde] Fg-,„ birisi yimede || 3 içmekde] F,„ içmede | çaldururlar-idi] V,o
çaldunırlar İdi | 4 yüce] Vg, bir y. | çartakdan bakdı] F,„-ı, çardakda otururdı ittifak
I bunlan gördüginde] Vgg bUdi || 5 âberleşdi] D ’de kalın yazı ile Vgg haberleşmiş |
İşanum] V’de yok \ne haberleşdi] F „ nice haberleşmiş beryek |{ 6-7 b ig . . . arğış ayağı. . .
atğış] ayağı. . . arğış b eg . . . arğış ||6 big] Vgg beg | kadm] Vgg katm ||10 tundar]
V 36 Vg dundan | kara göne. . . arğış] D ’ de yok | babamı] F, b. şorar olsam şağ mı arğış {{
I I benüm . . . arğış] D ’de yok | açuban] V, açubam {{12 de] F, virüp |ivde mİ] F, evde
mi II 13 yobsa] F, yoksa j kimseye vardı mı] Dg, gorda mı | digU mana] V, gel bunlan
digd bana
D 96 1 bazirganlar] Fj-, b. dafa şoyladı görelüm ne şoyladı |1 2 o n . . . bamsı] D’ de yok
I ]ımtnm] F, begüm | kaim . . . bamsı] D ’de yok | bigi] F, begi | tundan] Dg tundazı
F, dundan ||3 şorar olsan] D , şorar-isen | budağı] V, kara b. ||4 ol bigler] F , ulu begler
II 5 atanı] D, atağı F, babam şorar olsan şağdur bamsı ||6 çıkarup] Vgg çıkardı | geydi
ler] Vgg geydi II 7 kardaşun] F „ karmdaşnnı | yol] F „ yolun | bamsı] V’de yok || 8
yanafaann] F,, yanağm | bamsı] V ’de yok || 9 zânbk ider] Vl2 ağlar | bamsı] V’de
yok I göz] F,2 gözüû I açuban] Dg Vgg açup ||10 bam ] Vg, banu ||11 dügünin
eyledi] Vg, dügünini itdi || 1 2 yarataçuğa] Vg, yaltacuğa | han beyrek] V’ de yok || 13
V37 bayburd] F, bayburt | ap] Dg, Oİ
D 97 2 aldurdun] Vg elünden a. | beyrek kalkdı] V, beryek bu acı sözleri işidüp | ağ
layu ağlayu] V, ağlayu || 3 yigidün] Vg yigidinün| sanık götürdi] V, şank başmdan
götürüp II 4 aydur] V, beryik a. | menüm] V’de yok \ oldı] F, olmış || 5 menüm] V,
benüm | dünlügi] F, dünluğı || 6 ivine] V, evine | şiven] V, şıvan | kaza] V, kara |
kızı] Fg faz II 7 könül] Fg gönil |1 8 çiçek] Fg çiçeği | yaltaçuğa varur] V, yaltacuk alur
II 9 digeç] Fg diyicek |yiğidi] Fg yiğit |k a b a ... çaldılar] V’deyok ||10 bögürü bögürü]
Fg böğür böğür |zânbk kıldılar] V ’ de yok |biginün] F, beginün jj 11 bir bikir] V’de yok
1 ber] F , beryegi sever idi b. | beyregi] V ’deyok \ gelür-idi] F , gelür idi || 12 girü] F,
gine I sa^t] Dgg saljt ||13 sabtsm banum] F , sahtsm canum | şin] F , şen
D9 8 1 görür-idüm. . . oyaar-idün] F, görürdüm güler oynardım | beyrek] V, beryik ||
2 sa^t olmayayım] Fg-,g saht olmayaym | kim] V,g ki senün | tutsakıyam] Vg„ dut-
sağıyam || 3 kavuma kardaşa] V’ d eyok || ve] V’de yok || 5 v a rm ış... söylemiş] V’de
yok I öld i. . . varur] F,,-,j öldü diyü haber virmiş ol kızı alur || 6 didi] V’de yok | digeç]
F ,2 diyicek | beyregi ‘ aşıHamış-idi] V ’de yok \ eger] F,2 beryek || 7 aşağa] V ’de yok |
şabnduraçak olur-isem] F,2 şalmduncak olursam || 8 şağlık-ile] V ’de yok | olur-isen]
F,g olursan |bunda] F,g bundan ||9 alur mısın] Vg, kabul idüp a. |beyrek] Vg, beryek
I fabcuma. . . ohuma] V ’de yok || 10 sançüayın. . . şağbğ-de] V ’de yok ||11 varaçak. . .
almaz-isem] F, eger oğuza varacak olursam gelüp seni alayım ||12 dafa] Vg bir |getürüp
beyregi] F, getürdi beryigi || 13 şalmdurdı beyrek] V, şalmdırdı beryik | bakdı] V,
indi I kendüzin.. . yüzinde] V’deyok
D99 1 gördi] V’deyok \ şükr eyledi] V, şükür ğıldı | yola . . . giderek] V’deyok ||2 bulur-
isem] V’de yok ( tutayım] Vg dutaym | bineyim] V’de yok | didi] V, diyü || 3 kendü-
nün] Fj kendinün | kulum] V, ayğın | otlanup tm-ur] V, otlat || 4 beyregi görüp] V,
METtN 145
beryegi gördi | üzerine] A< üstine ||5 turdı] V, durdı | beyrek. . . bum] V, beryek bu
rada boz ayğm { ögmiş] D'de kalın yazı ile V, ögdi || 6 ögmiş] V. ögdi beryek ||7 şeb
çırağa] A, şeb-çırağa | ibrişime] Ag ibrişüm ipeğe | benzer] D , jâSö | yüiçügün] A,
yelicügüS ||9 yetürür] A, irgürür | arbaçuğun] A, arkacuğun | kartaş] A, kardaş || |
10 hutfaşumdan] A, kardaşımdan | yig] D,g yiğit | başuma] V,-, başum beraberi b. |
yoldaşumdan] V’deyok ||11 yig] V ’deyok | yu karu.. . kulağm] V’deyok ||12 beyrege]
A , beryege | beyrek. . . göksin] A , beryek atun göksini | gözin] A , gözlerinde |{ 13 bin
di] A , üstine b, { kapusma] V, karşusma | otuz tokuz] A , kırk
1 yoldaşm] A,-,g yoldaşım çağmp kâfire | hanum] V ’de yok | niçe ısmarladı] D’ de DIOO
kalın yazı ile \ beyrek] A,„ beryik ||2 menfim ağzuma] A o benim ağzımı { sögüp-du-
rur-îdüâ] D 2 Bögüp-durursm A.-U sögüp-dumrdun { doyamadum] A,ı doymadum||
3 etinden]; A „ etini | doyamadum] A . doymadum | mana] A,, bana ||4 otuz tokuz]
Al, kırk I amanatı] A , kırk | amanab] Aı, sana emanet virürem ||S bulsam] D ’de yok
I öldüreyim] A „ öldürürin ||6 yüzin öldüreyim] Au yüz öldürürin | m ere. . . yigidüm]
V’de yok ||,7 amanatı. . . kâfir] V’de yok \ nefer] V’de yok ||8 kâfirler atlandılar] Au
kafir atlancjı | düşdiler] A „ girdi | gitdiler yetmediler] Aı görüp yitmediler ||9 beyrek] V39
Al b. gide gide | bir] V’ de yok | aydur] A ı b. aydur ||10 nireye] A , nereye | big] A,
beg I giderem] A, g. didi ||11 beyrek] A, beryik | düğün] A, ozan d. | kimün] A,-, kd-
mündiİT ozpn aydur { yaltaçuğundur] A, yaltacık dirler bir kişünündür || 12 mere]
A , beryik aydur { didi] V ’de yok \ beyregün] V, beryegün || 13 ada^lusm] A ,' adah-
lusı bam çiçeği | beyrek] Ag beryik | kopuzun mana] A g kopuzum baâa
1 vireyim] A , vireyin | gelem . . . alam] A , geleyfim babasmı virüp alayım || 2 D lO l
gedilmedin ünüm] V ’de yok | bir A j-g kopuznm kırılmadın b. | elüme] Ag elime ||3 ilete
yim ] A , iletem | ozan] V ’tie yok | beyrege] V’deyok || 4 beyrek] Ag beryik | ğopım
aldı] V’de yok || 5 çobanlar] V , çopanlar | k ıyısm .. . ağlarlar] V’de yok \ hem] D , ^
A’de yok ||6 turmayup] V ’de yok | taş yığarlar] A, üzerine daş yığmışlar dururlar ağ
larlar I beyrek] A, beryek] | çobanlar] A, çopanlar ||7 taş] Ag daş | yabana
atar] A, giderür | b u , . . niçün ] V , Hem daş | yığarsız] A, y. hem ağlarsız sebeb nedür
didi II 8 çobanlar] V, çopanlar | sen. . . bilürsin] A, senfin | halumuzdan] A, habmaz-
dan II 9 m ere. . . vardur] A, beryik aydur nedür balmnz didi | çobanlar] A „ çopan
lar I bigümüzün bir] A . bizfim bir begümüz ||10 kim] A,g ki | bilmez] A ,,-„ bilmezdi
yanmasun yarçımasun|| 11 dirler] V ’d eyok | adahlusm] A „ adaklusım || 12 virür ol-
ddar] A „ viri-yomrlar | kiçer] V’ deyok | m-alum] D „ ^ h jj\ Au yu. öldürelüm | am]
V’de yok | ana] A „ yalancı oğlı yaltacuğa ||13 beyrek] A>, beryik | mere] D „ • > |
yüzünüz] A r . , yüzinüz
2 andan] V’de yok \ ivleri öninde] A, evleri yanmda ||3 dibinde] V, ol ağaç d. | D102V40
bir yahşi] V’deyok ||4 beyrek] V ’deyok \almağa] A, alur ||5 gelür] V’deyok \ kardaş...
diyü] A, beryek gördüginde kız kardaşım tamdı begüm beryek diyüp | buzlar. . . kara]
A’de yok || 6 old ı. . . ağlar] V’ de yok \ beyrege] A , işidicek beryige || 7 buldur] A, b.
ağladı | revan oldı] akubam çağladı | çağırubam] Ag beyrek ||8 şoylar] Ag şoyladı |
hanum] V’ de yok \ ne şoylar] D , ne şoylar ne şoylar Ag ne şoyladı | beyrek] Ag beryek
11 9 ne buzlaısm] D , buzlarsm | ağa] A, ağam j göyindi içüm] A, göyindi yüregüm ||
10 y o ğ ] Aj yoğ ||11 bağrun] A, b. senün ||12 bağrum. . . içüm] A g -, yüregüm göyfindi
bağrum | karşu] A, mere kız k. ||13 şovuk sovuk. . . şorar] A ’de yok
D103 1 olsam . . . kimün] V'de yok | şahbaz] V ’ de yok ||2 develeri] Dg develerini ||3 ko
yum] D , koyun || 5 mana] V, bana | bu gün] Fg, kız kişi benüm | didi] V’de yok |{ 6
çalma] D *11>- | ayıtma] F,,, yitme | men ] y,e ben II 7 ozan] Fgg o.didi | yatan kara
tağı] D , tağı yatan || 8 beyregün yaylası-y-idi] F „ beryegün yaylasıdur | beyrek] Vgg
beryek ||9 şovuk şovuk] V,2 şovuk I şulanm] D , şulan Vgg şulann | beyregün içidi-y-
idi] Vgg beryegün içididür ||10 beyrek] Vg, beryek | şahbaz] V’de yok ] atlan] Dg„ atla-
rumı II 11 beyregün binidi-y-idi] V „ beryegün binidi idi | beyrek] Vg, beryik || 12 bi-
V41 nerüm] F, binerim | katar kaÇar] F, katar katar || 13 beyregün yükledi-y-idi] Fg ber-
yegttn yükledi idi | beyrek] V, beryik 1 yüklerüm] D „ F, yükledüm
D104 1 koynm] Fj koyun |beyregün] Fj beryegün | şöleni-y-idi] Dg V, şölenidür
II 2 beyrek] V, beryek | şSlenüm] F, şölenim | karalu] V, ağlu ||3 beyregündür] Fj
beryegündür | beyrek] V, beryek | köçerüm] D, V, köçürürüm | yok] V, y. didi || 4
yine ^ ] F, faz gine ||S geldügünde] F, geldün | kiçdüğünde] V,-, aşdnğunda | beyrek]
F, beryek] V, beryek ||6 aşup] V, geçüp | geldügünde kiçdüğünde] D, geldügiude kiç-
düginde V, geldün | beyrek] V, beryek || 7 bubşmadun m ı] D , bulışdun mı | geldü
günde] Fg berü geldün | kiçdügUnde] D'de V ’de yok || 8 beyrek] F , beryek ||9 mana]
F, bana | didi] V’deyok \ kız] F, burada Ik. ||11 yok] F, yok mı| ozan] V’de yok ||12
yok] Fg yok mı yüregümde kara bağrum delinipdür ozan senün âberün yok mı | ozan]
V’de yok || 13 yok] Fgg yok mı ] çalma] Dg, -ıLU- | ayıtma] Vg, yitme t karaluça] Vgg
ârabca
D105 1 men] Fgg ben |gerek] F,g yarar ||2 varup] Fgg varup |ötgil] F,, ö. ozon |beyrek]
Fgg beryik | kiçdi] Fg, öte geçdi | ulu kız] V’de yok ||3 kanndaşlan. . . bakdı] V’de yok
I faz] Vgg hep k. II 4 karala göklü] Vgg karalar geyüp bir arada | çağırup] Vgg yanlarma
vardı ç. | beyrek şoylar] Vgg haberleşdi || 5 soylar] Vg, didi | turan] V „ duran || 6 ko-
V42 yuban] V ,, koyubam | ağ] F, a. tonları | kara] F, karalan ||7 üginende] F, üyünende |
kara. . . alunda] V’de yok ||7-8 gömeçden ne var] V ’de yok ||8 kendürükde] V,-g kendi-
rinüzde | yoldan ] V, yol ||9 geldüm] V, gelürem kamum açdur | meni] V, beni || 10
beyregün] V, beryegün || 11 toyordılar beyrek] V, doyurdılar beryik | aydur] V’de
yok I ve] V’de yok || 12 sadakası... kaftanunuz] V, şadağası eski kaftam | var ise]
V, var-ise virüû || 13 elüme kaftan] V, kaftan elüme | virürler] Dg, virür] V, girürse |
girü. . . vireyim] V, gine kaftanunuzı vireyin
U106 1 beyregün] Fg beryegün | buna virdiler] Fj-j getürdiler |j 2 bUi. . . kolma] Fg
yakışdı koli kobna yafaşdı bili biline j] 3 kardaşı] Fg kermdaşı j beyrege] V, beryege j
kıyma] V, knyma ||4 toldı] F, dökdi burada ku^ kmundaşı | şoylamış] D ’de kalın yazı
ile I hanum] V’deyok ||S kara] Fg mere ozan k- | fay*»®] V, kuyma | çöngelmese-y-idi]
F, çöngelmeseydi | beyrek diye-y-idüm] Fg beryek diyeydüm || 6 örtmese-y-idi] Fg
örtmeseydi || 7 beyrek diye-y-idüm] Fg beryek diyeydüm || 7-8 kunt kun t. . . sana]
V’ deyok || 9 yonyışundan] D , jjd J -İjJ jJ Fg yonyuşun | aşlan] Fg arşlan | tunşun
dan k®nnluban] Vgg dunşun kanniubanı || 10 bakışuSdan] Vgg bakışun | beyrege] Vg,
beryege | sevindürdün] F,„ sevindürün ( ) || 11 meni] F,, beni | bir da^ı]
Fgggine I şoylamış] D’de kalın yazı ile V ’de yok || 12 çalma ozan] Dgg bir zaman ]
ayıtma] Vn yitme | beyrek] V*de yok { bize] D , 2 ben || 13 egnümüzden kaftanumuz]
V12 arkamuz- dan kaftammuz
D107 1 başumuzdan. . . yok] V*de yok || 2 didi] V*de yok | beyrek] F, 3 beryek | kızlar]
Fıs bu k. I bu kaftan-ilc] V'de yok 1| 3 meni] Fu benî | kaim ] F ,2 bu kaftan-ile k. |
METİN 147
bigleri] F|j begleri | tanırlar] tanır ||4 göreyim] V’de yok | oğuzda menüm] V, be- V43
nüm o. I didi] A, bileyin dirin diyüp ||S sıyırdı] A, arkasmdan çıkarıp | kızlamn]
V’de yok ( üstine] A, üstlerine ( siz] D . sen j kalan] D ’de yok [ A, olun ||6 beyrek
kalsun] A, berj-ek olsun | virdünüz] Dg virünüz | benüm] V’de yok ||7 aldunuz. . .
vardı] A, aldınuz didi aldı yonyu virdi | eski] V’de yok | çuvab] V, çulım||
8 deldi] Aj delüp | kiçürdi] A, geçtirdi | bırakdı] V. urdı ||9 düğüne] A, dügine |
düğünde] V’de yok \güyegü] A, g. alacak ve |oh] V’de yofc|| 10 atar] V ’de yok |budak]
Ag delü b. I big] V. beg || 11 yigenek] Aj yegenek |{ 12 bile] A’ de yok | o^ atarlar-idij
Aj ok atarlardı || 13 kaçan-kim] Ag-, beryek bunlarun ok atduklarm temaşaya durdı k. |
budağ] A, kara budak | beyrek] A’de yok | dir-idi] D „ didi A, dirdi
1 uruz. , . dir-idi] A’de yok | yigenek] A, yegenek ||2 dir-idi] A, dirdi | şer şem- D108
şeddin] Ag ber kim ||3 dir-idi] V, dirdi kaçan-kim { kunsun] Ag kumsun dirdi ||4 paı-
mahlamn çürisün] A’de yok \ hay] A, mere | dir-idi] A ’de yok ||5 kurban] A, sen kur
ban I dir-idi] A, dirdi [ yaltaçuğun] A, yaltacuk ||6 açığı tutdı] A’de yok \ delü] A’ de
yok II 7 mana] F.g bana | söylemek] söyleyesin ||8 menüm] F.o benüm { yohsa. . .
ururam] A,g-ı, yoksa seni öldürürem || 9 böyle . . . yayı] A„ beryik beri diyüp berifün
yayım | kabzasmdan] A,, kabzasından ||10 yay] V’deyok | oldı] A „ itdi | götürdi]
D,o götüri I önine bırakdı] A,, yüzine atdı || 12 yay ufanduğına] A,, yayun ufanduğın
gördi II 13 beyregün] A „ varun beryegün
1 beyrek yayı] A, beryek yayım | aydur] A,-, yayım eline alup ögdi görelüm nice D109V44
ögdi II2 tu l. . . yağı] V’deyok ||3 yurdı. . . mah] V’deyok ||4 ağ] D ’de yok ||S otuz Şokuz]
Aj kırk II 6 beyrek] V ’deyok |aydur] Ag ayıtdı |bigler] Ag icazetinüz ile begler ||7 yayı]
Ag yay | ohı] Ag ok | güyegünün yüzügine] A,-, güyegü begün yüzügini ||8 atarlar-idi]
Aj idüp atarlardı | beyrek. . . urdı] V. beryek bir ok atdı urdı yüzügi || 9 bigleri] Ag
begleri |e l. . . çaldılar] V ’de yok ||10 big] Ag beg |ider-idi] Ag ider-idi |adam gönderdi]
V’de yok \ beyregi] Ag beryegi | 12 selam. . . aydur] A, şoylanuş görelüm ne şoylamış |
alar] A, alan | dikilende] A. tikilcnde || 13 ivlü] A, evlü
2 yaykanduğm da... dökilen] A, yağ dökülende || 3 arbası] A, arkası | umudı] D İ 10
A,„ ümidi II 5 aşlam] A,, arşlam ||6 iyesi] A,, eyesi || 7 turmışsm] A „ durmışsız ||
8 girmişsin] A,, girmişsiz | budağm dan... kiçmişsin] A,j budağmda yırğayubam
geçmişsiz ||9 kurmışsın] A „ satır altında atmışsız ||10 komışsm] A,, satır altında konuş-
sız II 11 bigler] A „ begler | şol kolda] A „ şolda | bigler] A „ begler || 12 düpde] D,,
dübinde A, dipde | oturan] A, ö ljjl | bigler] A, begler |k u t lu ... devletünüz] A, V45
düğününüz kutlu olsun || 13 digeç] A, diyicek | big] A,-, beg dizi üzerine geldi
1 menden] A, dile benden | çetirlü ... karavaş nu dilersin] V’de yok || 2 dilersin] D lll
A, istersin | beyrek] A, beryek ||3 meni. . . şölen] A, beni koşan şol bişen ) yimeginün]
Dj Aj yimegün ||4 toyursam] D g toyursan || 5 bigler] A g begler | bigligüm] A g
beglügüm | nireye gider-ise] A , nereye vamrsa ||6 gitsün] A j varsun | neyler-ise eyle
sün] D g neylersin e. V’de yok \ beyrek şölen] A , beryek düğün ||7 üzerine] A , üstine |
toyurdukdan şonra] A g toyurdı andan-şonra | kazanları depdi] A , depdi kazanlarun
II 8 dökdi] A , aşlarım d. | çevürdi] V’deyok \ yahnmun] D , yahmnun A , yahmnun |
kimini sağına] A g kimin şağa | kimini şolma] kiminşola || 9 atar] A , atdı ||
A g -,
10 hakkı dege] A, bakı değer | karalığı dege ] A, karasıkalur ||11 bige] A, bege|
sultanum] A, hanum || 11-12 hep. . . ister] A, şöyle itdi diyü ||13 kon-a] A, koü
neylerse eylesün kanda dilerse varsun | yamna da] A, yanma da^ı | beyrek] A,g beryige
didiler
D112 1 sumaçılan] F,o zurnazanlan | nakaraçılan] Vgg nakarazanlan || 2 kovdı] U.o

urdı I kimini. . . kiminün] V’ de yok | başm] F „ başlarm |yardı] F,ı y. vel-kaşıl kimin
dögdi kimin sSgdi | oturan] F „ hatunlar oturduğı ||4 bigüS] Vgg âuun |boyı] D, ı j j i
V’de yok | uzun] V’de yok \ burla] Vgg burlı ||S delü] V’de yok ||6 menüm] Vg, benüm
V46 I beyrek] F,, beryek | bigden] F, begden || 7 mana buyruk] F, bana buynk { mana]
Vg bana | tolaşmaz] F, söylemez | burla] F, burb ||8 bigden. . . kon] Vg begden
buynk oldı ||9 otursun] Vg otur | y in e .. . aydur] V’deyok | mere] Vg ya ro. ||10 ya]
V’de yok \ aydur] V, ayıtdı | banum] V ’de yok \ oldur ki] V, budur ki ||11 men] V,
ben [ kışırça] V, meğer k. | yinge] V, yenge U12 dirler] F , dirlerdi | var-idi] F, var
İdi I ana ayıtdılar] V’deyok | yinge] V, yenge || 13 tur] V, dur | n e . . . ozan] V, delü
ozan seni ne bilür | yinge] V, yenge
i - 113 1 turdı] Vg durdı | mere] Vg m. ozan | varan] Vg varacak | menem] Fj benem ||
2 oynamağa başladı] F, çal kopuzum oynayayın didi | b e y r e k ... çaldı] F , beryek
bum kışırca yenge idügini bilürdi ||3 hanum] V’de yok \ şoyladı] D ’ de kalın yazı ile |
tçmişem] V , içeyim |{ 4 binübeni] D’ de yok | kazavata] D, karavata ] sana] V , seni ||
İlS bakar] D ,b. anlar (aıdar fazla değilse şarvanlar ile feo/ıye olur) V,-, gözler kaUkı dereye
gitdi ola diyü izin izler kankı yanadan gele diyü yola b. | buldur buldur] V ’de yok |
akar] F , revan olup a. H 6 varğıl ] F,-,o vara görgil | anlar] F,o senüü a. | senün-ile
menüm] F,g benüm senün-ile || 7 işüm] F,g sözüm | kalka] F,g-,, yirinden örü dura |
oynaya] F „ oyun göstere || 8 m en. . . çalam] V’de yok | yinge] F „ y. aydur | bu] F„
boy II 9 delü] F „ - , 2 delü delü | didi] Vgg zaval başuna diyüp | yirinde] Vgg yirine |
oturdı] Vgg-g, o. ulu fanlar hatunları kaş ]kaş yaşmaUan altundan gülişdiler ||10 buğur
V47 F,j andan sonra | dirler] Vg, dirlerdi | kalk] F, ana ayıtdılar faz dura || 11 oyna]
Vg oynaya | kızun. . . geydi] Vg-g hay şu delü mağmun bana da şâyed ancılayın
olmaz sözler söyleye didi faz diye nesne yokdur didiler fazun kaftanlann geydür diler ||
12 menem] V, benem |oynayayım] V ’deyok |delü ozan] Fj beryek ||ISbindügüm]
Fj bindigüm | binübeni] D ’de yok | kazavata] Dg, karavata
D114 1 ivünüz] Fg-g hay ben seni hub tanıram evnüz | ardı] D, adı | degül mi-y-idi] V’de
yok I itüûüz] Vg itinUz | barak] V, baracuk |{ 2 degül mi-y-idi] Fg değil midür j boğaz-
ça] Dg boğarca | fatma] V, fatmacık ||3 degül mi-y-idi] Fg değil midür | dabı ] V,-,
yon var yirüne otur oynamağıl yobsa d. | ‘ aybun] Fg ğaybun ||3-5 senün-ile. . . oyna-
ya ] Fg- 7 ere varan kız gelsün oynasun benüm senün-ile sözüm yok Jj 5 böyle digeç] V’ de
yok II 6 boy] F, boy boy ||6-7 delü. . . kakdı] F,-g bağmalar çıkar delü ozan gelüp dat-
lucak şolıbetimüz bozan olanca 'aybumuzı başımuza kakan iller içinde yüzimüz şuyın
döküp ‘ ırzımuz yıkan diyüp vardı kıza aydur j| 7 oynar-isen] Vg-gg senün ucundan bize
neler oldı dostlar düşmenler hep bize güldi vanp oynarsan |oyna] V ’de yok | oynamaz-
isen] Fgg oynamazsan || 8 oyna] F,, kayna | beyrek den ... billür-idük] Vgg-gg didi za-
rütl banı çiçek ' aceb bana da ne-diye diyü fikre vardı ne fikre vardun beryikden sonra bu
işler başuna geleceğin bilür-idük ||9 didi burla] F,2 didiler uzun boylu burlı ||10 bam]
V48 Vgg kalkdı b. |kunuzı] V’deyok ||11 mere] Vg çal m. ||12 çal] Dgg çaldı V’deyok | ere. . .
faz] D ’ de yok \ menem] D ’de yok V, benem | oynayayım didi] D ’de yok \ beyrek] D ’de
yok Vg beryek | men] Vg han kızı sensin beli ben | olmış] Dgg-„ olmışsm Vg o. delü ||13
ivinde] V, evinde
D115 1 halayık dükenmiş] F, karavaş kalmayup han fazı | almış] Fg alup şovukda |
bileğinden] V, ellerinden | ban kızma] V’de yok ||3 tırnak yonun] V, barmak yonayım
METiN 149
ak gümiş getürün tırnak yonayım H 4 bum işidiçek] V’de yok ] kakıdı] V, aydur || 5
idm] V’de yok |mana ‘ ayıb] V, bana ‘ ayb | gümüş kibi] V’de yok f|S- 6 a ğ . . . çıkardı]
V, elini çıkardı ak bileğini şığadı ||6 beyregün giçürdügi] V,-, beryegün virdügi altun |
görindi] V, barmağmdan gözükdi | beyrek] F, beryek |{ 7 tamdı] F, göriçek t. | bura
d a . . . ne] V’de yok | şoylamış] D’ de kalın yası ile V’de yok || 8 aydur] F, beryek a. |
beyrek] F, mere han Ipzı beryek | depe başına] F , depeye | karmanup] F , alan dutup
II 10 yaşun] D,g yaş | g ü z . . . kibi] V, tırnak urup || 11 sen] F „ -„ gelen-ile gidenden
beryik haberin sordun mı faz sevdügüm bamsı beryek diyü ağladun ım faz çün s. |
altun] F,, barmağundağı a. || 11-12 menümdfir] Fu benümdür ||12 v i r . . . kız] F,| kız
bana virgil | beyrek] F ,, beryek | depe] F,j depeye ||13 başma] V’ deyok
1 güz] V ’de yok | alması] Vıs alma || 2 şorduğum] F „ ]ıabeıin ş. { vardı. . . h®n
yigidüm ] V,ı-, kara gözden acı yaşum dökdügüm çok sevişdügüm bamsı || 3 beyrek
diyü] Fg beryek diyüp | beyrek] F, beryik || 4 degülsin] Fj değilsin | degüldür] F,
degildür | altun] V’de yok , ||5 altun] F ’de yok | nişomn] Fj nişamm || 6 beyrek] F,
beryek || 7 {urmadnm mı] V,-, durmadom mı | boz . . . üzerine] V’de yok || 8 şığın. . .
yıkmadnm mı] V’deyok | meni] Fj beni ||9 menüm] V, benüm | kiçmedi mi oh] V,-,
geçmedi mi ok || 10 atanda] F , atdukda | men] V ’de yok | o]ıunı yarmadum mı] V,
okun geçmedUm mi | gürcşde men] V, gürcşdükde ben || 11 başmadum mı] F , yin-
inedüm mi || 12 kiçürmedüm mi] F, dakmadum mı | beyrek men] F, beryek ben ||
13 böyle digeç] V’ deyok |faz] F ,k . haman |k im . . . cübbesi-y-ile] V’deyok
1 çuhası-y-ile] V’ deyok \ beyregün] F , ]>an beryegün |düşdi] F ,-, d. beryek idü-
gini liatunlar bildi her biri bir bege muştulayu gitdi | beyrege. . . kaftan] F , {ayalar
beryegün arkasma kaftanlar || 2 geyürüp {onatdılar] V, geyürdiler | V**] Ugo banı çi
çek I ata] Fgo bir a. | beyregün] F „ beryeğfin | muştubğa çapar] F,» muştulayu | faz]
Kg.-gg çünki vardı kayın atasma kaym anasma L II 4 yıhılmış-idi] F,g yıU ım şdı | ahır]
y » gine II S soğılmış-idi] F,2 şogulmış-dı | çağladı. . . kaba] V ’de yok || 6 ağacun faı-
mmş-idi] V’deyok \ ahır] y „ gine I kanmış-idi] V,g kanmış idi ||7 a]ur] Fg, gine | de-
velerün kanmış-idi] F „ deven kanmışdı ||8 a t o ] Fg, gine ) ağ] F „ ağayüda | Vanmış-
idi] F „ lunınışdı | a ^ ] F, gine ||9 on] F, afar o. | yıllık. . . oğulun] Fg yüuü
oğlun I beyrek] V'de yok \ ahır] Fg gine ||9-10 k aym . . . mnştubk] F, muştulık kaym
ata kayın ||10 mana] V’de yok | virürsiz] Fg-, v. dinüz bana | beyregün] F, ban ber
yegün I 11 gelinçugfim] V’de yok | yoluna kurban] F, canıma kurban ||12 girçek] F,
gerçek ||13 şağ. . . gelse] F, gerçek-ise haberün | sana] V d e yok
1 olsnn] Fg o. sana gelinçügüm | sulan] Fg sular | olsun] F, o. gelincügüm || 2-3
kıulum. . . olsun şahbaz. . . yüklet olsun] Fg-, şahbaz. . . yüklet olsun kıüum . . . olsun
II 2 âlayığnm] F, kalayığum | olsun] V, o. gelincügüm j| 3 olsun] F, o. gelincügüm
I Işataı ka{ar] F, katar katar | olsun] F, o. gelincügüm ||4 a ğa yü d a... akçam] V’ de
yok II5 saûa. . . dünlügi] V'de yok |ivüm] Vj evüm ||6 olsun] F .-,o . gelincügüm [ kara]
Vg benüm k. | kurban. . . sana] F, sana kurban olsun ||7 didi] F ,-, d. bu yanada
işiden begler beryegün üzerine yığdddar | bigler beyregi] F, begler ve ]ı®ıüar beryigi
babasına | big aydur] F, beg ayıtdı || 8 m uştu lı^ .., big] F, pay bere beg m. | didi]
Fj-gj d. pay büre begün oğh beryek gideli ağlamalıdan gözleri görmez olmışdı ||9 big] Fg„
beg ( idügin] F,, beryek idügini ( bileyim] F „ b. ki | şırça ] F,g bir ||10 kanım] V’de yok
I destmala dürtsün] F,, destemabna bulaşdurup { süreyin] Fgg sürün ||11 olur-ise] Fg,
olursa | oğlum] V’de yok \ beyrekdür] F „ beryegüBdür ] zlrS ağlamakdan] V d e yok
ISO DEDE KORKUT KİTABI
II 12 gözleri. . . olmı;-idi] V'de yok | destmalı siliçek] V „ beryek eyle itdi babasmun
gözine sürdi || 13 a lla h ... kudreti-y-ile] A’ de yok | gözi] A,, gözleri
D119 1 küvlediler] A,, küvleyüp | beyregün ayağma] A,, oğhnun üstine | düşdiler] Au
V51 düşdi I aydur] A „ anası a. { oğul] y » o. sen gideli || 1 ivümün. . . oğul] y » - ı evüme
şıvan girdi | kaza] A, kara | kızumun] A, kızum ||3 gelinümün. . . oğul] A, gelinüm ağ
çığardı hara geydi | görür gözüm ] A, gözlerimüz | Şutar bilüm] V’de yok ||4 huvveti...
canum oğul] V'de yok \ diyüben] A, diyüp | çoh] V'de yok || 5 ağladı. . . eyledi] A,-j
ağlaşdılar buzlaşdılar kâdir allaha şükürler eylediler atdan deveden boyundan şığudan
hurbanlar idüp nice kol karavaş azad eylediler | oğb] D, oğul [ yaltaçıüş A, yaltacık ||
6 beyregün] A, beryegün | özini] A, özüni ||7 şaldı beyrek] Ag urdı beryek | Ifova hova
saza] V’de yok || 8 düşürdi. . . getürdiler] V’de yok [ sazı] Ag ol şaza || 9 oda urdılar]
Ag od urdı j yaltaçuk. . . kim] A,-, yalancı oğh yaltacık gördi-ld | sazdan] A’ de yok )|
10 beyregüS] A, beryegün | kiçdi beyrek] A, geçdi beryek ||11 kiçdi] A, geçdi | hazan
big] A, han hezan beryege |gel] A, g. imdi şimden girü |yetiş] A, iriş didi ||12 beyrek...
çıharmaymça] A, beryik ayıtdı hanum hazan yoldaşlanmı çıhamp || 13 murada] A,
muradıma yitmezem | hazan] A, haman k. | big] A, beg bir kerre hayhızdı beryik |
seven] A| s. begler yiğitler
D120 1 bigleri. . . hişanna] A , begleri atlandı bayburt hi?an handasm diyüp || 2 çapar
yeldiler] A, yortdılar | k â firler... karşııladılar] A ,-„ kâfirlerün câsuslan vardılar
haber itdiler tekür dahi 'askerini cem ' idüp harşu çıhdılar | hahn] V’de yok ||3 bigleri]
A,o erenleri | aldılar] An alup | ağ almlarm] V’de yok ||4 yire hodılar] V ’de yok | hd-
dılar] A,, hdup atlanna suvar olup | muhammedi] A „ mnhammede jj 5 yad getürdiler]
y .. şalavat getürüp kmdan hdıç şıymp tekbir getürüp kâfire at şaldılar | gümbür güm
bür] V’de yok . | dögildi] A „-u çabndı bonlar ötdi ciğerinde olanlar belirtdi muhanneş-
V 52 1er kenar şıyırtdı beg nökerden nöker begden | bir h>yeu>at] A, nöker begden aynidı
kıyametim ||6 şavaş] A, bir güni | Şolu. . . oldı] A|-, baş-ile toldı yidi kâfir begi kıhçdan
geçdi II 6-7 şökli. . . şaldı] A, hazan beg sökli meliki yıkdı başm kesdi || 7 tekfiri] A,
tekür meliki | delü] V’de yok ||8 tundar. . . şaldı] A,-j dundar yıhup başm kesdi | ars
lan meliki] A, aslan melikiııi || 9 yire şaldı] A, yıhup başm kesdi || 9-11 derelerde. . .
bunlar] A^-j kâRırün şancağm tuğun beryek-ile yegenek faEçladı yire şaldı begler cem'
olup han kazan önlerince ||12 beyrek. . . Şohuz] A, beryik farh II ™ esen] V’ de yok
I gördi allaha] V. baldı tannya
D121 1 eyledi] A. fa l* | kâfiriifi] V’de yok kilisesin yıhdılar] A,-, kiliselerin y i n p |
|2
keşişlerin] D , keşişlerden V’de yok | öldürdiler] V ’de yok \ ‘ aziz. . . hubbe] A, namaz
faldılar ||3 ofatdılar] A’ de yok \ arusmı] V, eyüsini ||4 tokuzlama. . . hanı] V’de yok |
baymdıra] Dg baymdır A, baymdır hana ||S p a y . . . oğlançuğı] V’de yok ||5-6 beyrek. . .
kızm] D .-. beyrek pay piçen m. h- F , metikün fazı ile beryek ‘ ahd itmişdi ||6 aldı] A,
a. girü döndi | ivine] A, evine | girü döndi] V, geldi ||7 fanı fa>zan] A, hazan beg faz
virdi II 8 fazlar virdiler] V, faz virdi | beyrek] A. beryek | haımdaşmı] A. hozdaşını ||
9 yirde] A „ yire | otuz tohnz] A „ h“ h II 2® ohJ A,, oh | otu z. . . ohmuü] A,, yiğitler
oh II 11 fo y ] V’de yok | eylediler beyrek] A„ oldı beryek ol gice ||12 yiğitleri. . . aldı]
yiğitleri ile muradlaıına mahşudlanna yitdi | geldi] V’ de yok || 12-13 şadılıh •••
şoyladı] A „ şoy şoyladı boy boyladı hopuz çaldı şazılıh eyledi | ğâzi erenler] D,j ğ.
erenleıe V’ de yok
METİN ısı
1 başma. . . söyledi] V'de yok \ oğuz-nâme] F,, oğuznâmeyi | beyregün olsun] D122
V’de yok || 2 didi] F|j-| söyledi ne d. ol ögdügüm yig erenler dünyaya benüm diyenler V53
ecel aldı yir gizledi fâni dünya kime kaldı gelimlü gidimlü dünya şofl ucı ölümlü dünya |
yirlü] D ’de yok ||3 uçma^] F, uçmağ || 4 behişt] V, cennet {{ S vaktmda] V, va^tda |
aru] V ’deyok | imandan] İmandan kur'andan ||6 dldar] V, dizar |yığışdursun dü-
rişdürsün] V’de yok |{ 7 günabunuzı... şuyına] V, günablannuzı (labib hörmetine |
hanum hey] F, allah
8-9 kazan. . . hey] D ’de kalınyazı ile V, lükâyet-i kazan begün oğh uruz han dutsak V68
olduğıdur
9 kazan] A -.o erenlerün arşlanı tülü kuşun yavrusı beze miskin ümidi kalmış yiğit
arkası halın oğuz paşası kan abkaûn kanmı konur atun eyesi kara gönenün kardaşı
hara budah 'emmisi han uruzun babası salur hazan | big] V ’de yok ||10 furmış-idi] Vgg
durmış idi | otahlarm. . . idi] F,„-„ otaklann hurmış-idi || 11 hahçası] F „ hahçası |
şayvan] F „ sayvan || 12 aşanmış-idi] F „ esenmiş-idi | sohbetine] F „ h®zattın ş. |
dirilmiş-idi] F „ derilmiş-idi ||13 humralar] F „ hamirler | şalmmış-idi] F „ şalınmışdı |
{ohu z. . . badyalar] V’de yok
1 hunimış. . . dizilmiş-idi] V’de yok || 2 örme] F „ hub şüretlü ö. | parmahlan] D123
Fu {ımahlan ||3-4 a l. . . hahn] F, altun ayaklu sürahiler al şarab-ile ||4 biglerine gez- V 69
dürürler-idi] F, beglerine şunarlardı | birinden] F, birinün elinden || 5 salur] D, saluz
Vg şalur | hazan içmiş-idi] V, h®zmı içmişdi ||6 çadır otah] V, çadırlar otaklar | b.-idi]
Vg b. idi I hatar h idi] F,-, hara gözlü hara hul haravaş bağışlardı ||7 oğh] V, oğlan-
cuğı I tumr-idi] F, durmış idi ||8 hardaşı] V, hazanun h- ||9 oturmış-idi] V, oturmışdı |
otnrmış-idi hazan] F,-, oturmışdı hazan beg ||10 çoh sevindi] F, haş haş güldi | oğlan-
çnğmı] F , oğh | uruzı] D ,, ıS jjjJ ^ II 12 oğh] F, hazan o. |iş] F , vazı' | ilerü] F,
hahır geldi i. || 13 diz] F , dizin | babasma] V ’de yok
1 hanum] V’deyok \ aydur] F, uruz a. | menüm] V’deyok ||2 hazan ] V, hazan | D124
has haş] V ’deyok \ soluna] D , V, şolma ||3 çoh] V, güldün | beni] F , ben uruzı | ağ
ladun] F, han a. II 4 mana] F, bana | babam] Vgg ağam | didi] Vgg eger ||5 olur-isen]
Vgg olsan | men] V ’de yok | tanıram] F,o dururam || 6 yigitlerümi] Vgg yigitlerüm |
boyuma] DgVgg boynuna | men] D’de V’de yok |iline men] F „ kâfir eline ben ||7 elümi
men] Dg men e. V,z elümi ben | pilon] Vgg yılan | keşişün] Dg | men] D’ de yok
Vgg ben I öperem] Dg öpdüm ||S hızın men] F „ kuzlann ben | dahi] Vgg ayruh | men]
Vgg ben II 9 ağiaduğnna sebeb] F „-u ağladuğun sebebim | ne] V’ de yok || 10 ağam]
F „ babam | hazan] F „ hazan | big alaldı] V’de yok \ oğlanun] F „ oğlmun ||11 çağı-
tup] F ’de yok | şoylar] F, şoyladı ) hanum] V’de yok \ şoylar] D ’de kalın yazı ile F, V 70
söyledi ] hazan] F ’de yok ||12 sağum ala] F, sağuma | hartaşnm] F, hanndaşım || 13
kesüpdür] F, kesüp | çuldı] Dg, çundı ( )
1 şolumala] F, soluma |{ayım] F, dayım |anızı] D , ıS jjj^ Vg uruzı || 2 kesüp- D125
dür] Fj kesüp || 3 harşum ala] F, harşumaj o n . .. yaşladun] F, ağladuğuma sebeb ol
dur ki atam öldi ben haldum yirin yurdm ben dutdum || 4 b i r . . . düşem] F, yarmki
gün ben-dahı { yay] F, hamlanın y. { çekmedüB] D , çekmegün F, dartmadm | oh]
Fj oh II 5 atmadun] F, atmadm | kesmedüü] V, hesmedin | han dökmedim] V’deyok
I hanlu] Fj kaim ( içinde] Fj elinden || 6 çuldı] F, çulda j y a rm k i... sen] V ’de yok
II 7 halıçah] V’de yok | tacum] D , a tacum F , tacımı | tahtum] Fg tahtmu |andum ağ-
ladum] Fg anup ağlarm ||8 oğul] Fg ağladuğuma sebeb budur o. | uraz] F , nraz da |
şoylanuş] D'de kahn yazt ile ||9 a big] V, begüm | böyümişsin] V, böyimişsm || 10
İança] V, daraca | hüneri] A, bu hünerleri | ögrenür] D Sgrenür-e V’ de yok | atalar]
A, ata I ögrenür] A, görür didi || 12 m e n i.. . çıkardun] V, kâfir serbaddma beni alup
vardun | kdıç] A, önümde k. | çalup] V, urup ||13 men] A, ben { kazan] A „ kazan
D126 1 big] A,o beg |a] V ’de yok \bigler] A ,, begler ||2 h u b . . . yidi] D hub. s. y.
A,, şekerler yidi ])• s- ( bigler] A „ begler ( yinüz] D , yinünüz ( _jTjSvj)|| 3 şohbetünüz]
Vu şohbetinüz | men] V’de yok | alaym] A,, alayım j gideyin] Aı, gideyim || 4 oh]
ok I yirleri] ^y,z cıda sunduğum y. göstereyin || 6 cızığlara ağlağana] A’de yok |
7 a] V’deyok |bigler] A,, begler ( konur] D , konuz | atın] A,, atım ||8 butun] V’ deyok
V71 1 yiğit] A, yiğidini | şoyladı] V’deyok ||9 yiğidin] A, y. şoyladı ||10 kazan. . . üzerine]
A,-, kara tağlar göksine kazan oğulcuğı-y-Ue || 11 yı^dı] A, aldı || 12 alan] A, alan |
tikdi] Aj dikdürdi | bigler ile] V, begler-ile || 13 Şatyan kaTasından] Aj tatyandan
D127 1 saka Içal'asından] A, sakadan |var-idi bunları] V’deyok ||2 görüp teküre] V ’de
yok ( hay] V’de yok || 3 çetügüni] V, çetügün ) alplar başı] D, | kazan]
Ag kazan ||3-4 oğlançuğı ile] D ,-, oglancıık ile Ag oğlu-y-ile ||4 olup] A'deyofe ||5 şonlu]
Aj dinlü I kazanun. , . yetdi] A, kazanun üstine yorudı ||6 bakddar gördiler] V ’deyok |
toz indi] A, göründi || 7 kazan] A, kazan | geyik] A, g. tozı || 8 ya] V’deyok | olur-
idi] A, olurdı | bilmiş olan] V’deyok || 9 şıladı] V, ışladı || 10-11 ip üzengülü ] D,o-n
it ürmeklU { J jl ) ||11 kiçe. . . dinlü] A, azğun d. k. b. | kızğun dillü ]
V’de yok || 12 çıka] A, kazanun önine ç. | kazan] Aj Içazan | hoûur] D „ konuz | atm]
A, atım I butun] A, budın || 13 uruz] A, aruz | cılavısmı] A, cılavusmı |bidevi atm]
A’ de yok
D128 2 oynatdı] A, budm bindi babasma |geldi] V, vardı | aydur] V’de yok | kazan]
y.o kazan || 2 karanıp] y.o kararıp { şılayup] y.z yalabıyıp | ılduz. . . parlayup] V’de
yok II 3 biş kelime] A,,-,, ağam kazan | mana] A„ bana |4 babam] A „ begüm | kazan]
V „ kazan ||5 yaykanup] y^z karanp || 6 şdayup gelen] y » ışılayan | ılduz] y,z yılduz
V72 ll®oğ*dI y ’deyok |oğlan] A „ oğb ||9 kazan] A ,baba didi | aydur] A ,ayıtdık i | oğul...
içün] V’ deyok | yağı] A, y. şuna ||10 yctsevüz] A, yitsevnz | yetse] A, yitse ||11 big]
A, beg I öldürseler] A, ölse | sorarlar mı] D „ V ’de yok ||12 kazan] A,
kazan
D129 2 veli] A’de yok | mana] A, bana | sen] A’de yok || 2 oldun] A. o. bana | uruz]
Ag böyle diyicek u. ||3 kazan] Aj kazan ||4 saklar] Aj şaklar ||S segirdeyin] D. segir-
düben | evren] D. ö l j j l ||6 gin] D , A, gen ) gögüsde] D, göksinde A, gögisde
II 7 oynadayım] B , oynadam A, oynadayın | k a r a ... idüm] V’deyok || 8-11 b u . . .
şaklar-idüm] V’deyok || 11 bu gün içün] D „ senün-içün || 11-12 g ü n i... içün] V’ de
yok II 13 k â fir ... senün-içün] V’deyok
D130 2 a sla n ... saklar-idüm] V’de yok \ b u . . . içün] D, senün içün | güni geldi] D’ de
V’de yok | yaka . . . -ile] A’de yok ||2 uğraşayım . , . içün] V’ deyok \ kelime] A, kelime|
mana] A, bana ||3 didi] D’ de yok | kazan] A, kazan ||4 hanum] V’ deyok | şoylamış]
D’ de kahn yazı ile | kazan aydur] V’de yok | ay] V’ de yok ||5 oğul] V’de yok | menüm]
A, benüm | ünüm anla] V’ deyok ||6 birin] A, biri ||7 kesen] Aj keser anlanın | yahm]
D , yabm | kılan] A „ ğ. anun ||8 degül] A „ d. azğun dillü kâfirdUr ||8-9 kalkubam. . .
turayım] V’deyok || 9 konur] D , konuz | a t u n ... menümdür] V ’deyok \ men] A „
ben II 10 varayım] A,j varaym ( k a r a ... dinlü] V’deyok || 11 kâfirdür] A’ de yok |
METİN 153
başların kese}*»!] Kn başlarını ben keseyim | şavaşayın] şavaşayım ||1 2 çekişeyin]

V „ dögüşeyim ||13 gerek olur] D „ gereklüdür | uruz] u. dahi
1 gfirelUm. . . ne] V’deyok \şoylamış] D'de kalınyazı ile V'deyok { a big] K,, begüm D131
II 2 işidürem] K,, i. ne dirsin | amma] V’de yok | kuzı] V „ koyun || 4 ğayreti-y-içün]
ğayreti içün | menüm de] K, benüm || 5 jkazan... ne] V'de yok | şoylamış] D'de V73
kalın ya n ile V'de yok { kazan] E, ^ z a n ||7 Öldürüp] F, öldürmedün | yiğidi boyuna]
Vg yigidün boyına ||8 Çağlar] Kj dağlar | çıkğıl] F, alup ç. | menüm] E, benüm
II 9 menüm dögişdügüm] F, görgü benüm dögüşdügüm | menüm ç. m. lobçlaşduğum ]
F, çalup baş kesdügüm ||10 ve ] Fg didi |pusu] F, pusu | oğul] F'de yok ||
11 şımadı] Fg şmdurmadı |lâyıdup . . . döndi] F ’de yok ||12 yirden. . . çıkdı] F ’de yok ||
13 oğul] Fg-g oğullar ataya muôlifet itmezdi oğullar | eylemez-idi] K, eylemezdi
1 oğlam] F, oğulı | eylemezler-idi] F, eylemezlerdi | uruz] F, a. beg | gin] F ’de D132
yok II 2 yakadan] F’ de yok | sünttsin] F, davbbaz urup sünüsini | şançdı Şurdı] F, şan-
cup durdı | kazan big] F, âian beg | gOrdi] F ’de yok || 3 k i . . . yaklandı] F ’de yok \
indi] F , yire i. | şudim] D ’de F’ de yok ||4 a ğ . . . lôdı] F ’de yok ||5 mubammedi yad]
Fg mubammede şalavat [ bara] F, dabı k. | dinlU] F , dinlü [ göz b^ ortü ı] F ’de yok
II 6 haykırdı] F ’ de yok \ şaldı] F, şaldılar | lfar5“ vardı] F ’de yok \ urdı] F, urdılar
düpe düpler || 7 gümbür gümbür favullar] F, gümür gümür davullar | burması] F,
ol gün b. II 8 cilasun. . . erenler] F , cılasınlar || 9 şavaşdı] F, şavaşdılar | o l . . . çahndı]
F ’de yok ||10 o l . . . diUü] F ’de yok \ kaym] D ,, b®y>i“ F ’de yok \ oblar. . . evren] F ’de
yok II 11 süvri, , . mubannetler] F ’de yok || 12 şapa. . . gOzetdi | ol gün] F , bu cenge
I kazan oğU] F ’de yok ||13 'işkı] F, cenge şevki | size] kırkunuza
1 menüm] F^ benüm | kazan] F „ kazan | kesdi] K,ı kesüp | | 2 dökdi] F,g dök- D133
dügüni I yimek] Fn aş | gelmez] V „ g - bana ||3 babam . . . kibi] F’ de yok | meni] F „
beni I turursız] Fu durursız ||4 kara koçm] E ,, atım | uruz] K,, beg u. ||5 şağma] F,g
şağ yanma | sağla şoUu] F „ şağı sola şoh şağa katup | bub] D , hap ||6 şar yolda] F „
taz yirlere| ya] F ’deyok ||7 k öfirü n .. . başdı] F ’deyok ||S tağıtdı] K’de yok |oba] D ,
K, oka II 9 kovulan kimse] F’deyok \ oğlannn] K, anızun | atm ] F, atım | ob* V74
ladılar] D , F, okladılar oğlan at cdbırm yığamadı güzlerim kan bürüdi |yıbıl-
dı] F, yıküdı || 10 üzerine {ob d ı] F,-, üstine düşdfler || 11 bağım . . . dügdiler] F, çöz-
diler ||12 kıhç] F, kından k. | uruzun] F,-, kazan oğh u. |üzerine] F, üzerinde | şavaş-
dılar] F , şavaş itdiler ||13 balabahk] D „ kalaba F’de yok \ korbudur. . . baturur] F’de
yok I umudı] F, yıldızı
1 uruzun] F,-g beg oğlunuA kâfirler | kırk] F, gözi öninde k. || 2düşdiler] F,-, D134
kâfir üşdüer zebun idüp | Şutdılar] F, dutdılar ||3 urgan] F , nrğam ||4 takdılar] F,
dakdılar | üzerine] F, üstine | şaluban] F’ de yok ||6 yü zi. . . şalup] F ’ de yok | aldılar]
F , alupll 7 uruz. . . oldı] F ’deyok |kazanım] F , kazamın bu işlerden ||S eyle] D , *L^\ \
başıldı] D | a t . . . döndürdi] Fg-g a tınun cüavusuu dönderdi ||9 geldi] Fg kazan
I buhmadı] F , bulmadı || 10 bigler oğlan] Fg begler oğlancuğum | bigler] F „ begler ||
I I oğlan] F „ oğlandur | gitmişdOr ] F ,,-„ gitmiş gidüp durur || 12 kazan] F „ kazan
I karardı döndi] F’ de yok \ bigler | F „ begler | tann] D ’de yok \ bize] F „ bana ||13
virmiş] F „ virüp dam r | am] F’ deyok \ anası] F „ anasmun
1 kıhc-Ue paralayaym] F ’de yok \ altı] F,g çılııanp a. | bölük ideyin] F „ para idüp D135
II 2 bırağaym] F „ koyayın | b ir . . . kaçmaya] F ’de yok ||3 didi] F „ diyüp | dabı] F’de
yok I atın ökçeledi] F „ - „ atmı mahrauzladı kazan ğazab-Ue | ivine geldi] V „ evîne
1S4 DEDE KORKUT KİTABI
döndi II 4 boyı] D^ l) j { V'de yok | uzun] V'de yok j burla] Vı, burb ||4-5 kazanan. . .
V75 i;itdi] K,3 işitdi-kim kazan geli yorar ||5 ayğır] Dj ayğudan | kırdordı] V, boğazladı ||
6 lônlu] V’de yok | biglerin toylayayım] K,-j biglerin konuUayayun ||7 ân. . . kim
V, gördi-kim han âzı ( kazan gelür] F, âzan geli yorar ||8 tardı] V, dardı | şam ar. . .
kazana] V'de yok || 9 kazanan] K, kazanan | toğn ] V’de yok | şağ-ilen |] V, şağma ||
10 solma] V, solma | oruzı] V’de yok ||11 kıyma] F, kayma ||12 Şoldı] doldı ||12-13
kazana. . , şoylamış] F,-j orada bmlı lıatun şoyladı ||13 şoylamış] D'de kalın yazı ile |
b erü, . . görki] Fj ];anam kazan | görki] D S j
D 136 1 ivüm] F, evüm j kadun] Fj kaŞım ||2 sevgü»] F, sevgülisi || 3 b ig . . . kazan]
V’de yok | yiründen] F, oğul-ile y. ||4 turdun] F, durdun | oğlun-ile] V’ de yok | yiUsi]
F 7 yetisi] F , yelisi | kazdık [ F , kazdık | atan] D 4 atm | butun] V, budm ||5 göksi. . .
ava] D ’ de yok | çıkdun] D’ de yok V, bindün | bidevi geyigin] F, geyiklerin | semnz]
V’ de yok || 6 etim] F , atlanma (etlerüne) | yfikletdün] F, yükledüm | gelürsin] F,
geldiin ||7 yavrun] F, yavrum | oğlum] F, oğul ( bir] V’de yok |bigüm] F, bebecügüm
11 9 aşdan aşdan] F , aşdan | liazan] y,e kazan | 9 oğlan] Vız oğlancuğumı | tali sazun]
F,|) yohsa tağun |y o ^ a . . . uğratdun m ı] D ’de yok 110 kfifir] F „ kâficleT |yontdun-mı]
F „ yayan yorutdun mı ||12 gözden] Fu gözlerden | yaşm] Fı, yaşı | kadnn] F „ ]>atan
I big] F „ begüm || 13 buzlatdun mı] D,j ji | şoylamış] D’ de kalın yası ile |
aydur] V „ ne dimiş
D 137V 76 1 ortacum] F,j ortaç ||2 karanguluça gözlerüm] F, karanaûca gözüm ||3 kazan]
F, kazan | sarımsak] F, sarımsak | yimedin] Fi yimedüm ||4 kazan] V ’de yok | içüm ]
D^ içim I göyinür] F , göyner ||5 kalkar] Fj âlkup | lıunmışça] F , Ipımmışca | yalu-
nuzça] F, yalunuz || 6 yalunuz] V’ de yok | kazan] F, a. kazan || 7 olur-isen] Fj olsan
I göyine] F , göyne { kazan] F, kazan || 8 anası] V’de yok | şoyladı] D ’de kalın yazı
ile Fı şoylamış | aydur] V’ de yok ||10-12 kara. . . noldı nöker. . . noldı] F,-, nöker. . .
noldı katıra. . . noldı ||10 kara] Fj katıra ||12 yalunuz] Fj yalınuz ||13 kazan] F , ka
zan ( digil] Dı, J ji Fj virgil | m a n a ... olsan] F ,-, virgil bana virmez isen | yana
yana] F, y. göyne
D 138 1 a] V’ de yok | kazan] F, kazan | bir d a ^ ] V’de yok | şoylamış] D ’de kalın yazı
ile V’ de yok ||1-7 kuru kuru. . . didi] V’de yok ||2 yanum ala] D^ yanuma al || 7 b ir . . .
şoylanuş] D ’de kalın yazı ile V, bir soy dahi şoyladı || 8 uçurdım-ise] F j uçurdunsaj
mana] F, bana |ile] F, alup |yıkdurayım] V, yıkduraym ||9 jâmm] D , Vanm |uçur-
dun-ise] F, akıtdunsa ||10 mana] F, bana | tuğladayım] F,„ şoğuldayım || 11 tutdur-
dun-ise] Fj-,g aldurdunsa | mana] V,o bana || 12 men] F,g ben | le şk e r... hazine]
Vız gazine büyük leşker ben | alaym] Fu-n a. azğun dinlü kSfire ben varaym 113 alça]
F „ alaca
D 139 1 but] A put A l 5>ud I haberin almaymça] V’de yok ||2 kafir] V’de yok \ didi]
V ’de yok] a] V’de yok ( kazan] F „ kazan | ayağumdan] V’de yok ||3 sermüze ataym mı ]
V’de yok | güz alması] V „ alma || 4 yanaklarum] F „ yanağum | çenberiime alça] F,j
V77 çemberüme alaca | dökeyin mi ] A , dürteyin mi || S diyübeni] D, ve d. Fj diyüben ||
6 kiçdi] F, geçdi || 7 bundan] V ’de yok \ kiçdi] F, geçdi | buzlayaym m ı] D , bozla
yayım mı II 8 Içazıtık] V, kazılıp |at ] D , ata sen |kiçdi] F, geçdi | kişneyüp] V'de yok
II 9 kiçdi] Fj-j geçdi kişneyüp | kulunçuğum] F, kulmcuğı | ağayılda] Fj ağa belde|| 10
kiçdi] Fj geçdi |kiçdi] V, geçdi ||11 oğul oğul] D,, oğul | diyü] V, diyüben | didi] V ’de
yok \ bir dabı] D ’ de kalın yazı ile V’de yok || 12 şoylamış] D ’de kalın yazı ile V ’de yok
1 kalkubam ... kara] V’ de yok || 13 k a z d ık ... girem dir-idüm] V’deyok
1 a l a ... ağ] V’de yok [ otağlar] D, otağlı V’de yok [ dikem d. -idüm] V’de yok U D140
2 y o n y u b a m ... ulu] V’deyok \ gerdege] Dg ^ z V’d eyok | kiçürem ... maksuda]
V ’deyok II 3 irg ü rem ... tutsun] V’deyok ||4 kazan seni] V’deyok \ bigüm] D , |*5Ûj
V, begüm | bağrum . . . neyledün] V’de yok \ digil mana] Fj değil bana | dimez] V’de
yok II 5 o ls a n ... oğlannn] V’deyok || 6 böyle digeç] V’de yok | gazam ın... gitdi] Fj
kazan bu sözleri işitdi || 7 karangulu] Vg karanaklu || 8 aydur. . . şorar-idüm] V’de yok
I korbma kayurma] F, korkma lj®“ oğlun || 9 avdadur] Fj a. didi ben oğub eve
geldi şandum didi | kayurmağü] V, kayırmağd | gün] F, güne ||10 kazana] F , kazana]
I oğıdı] V’de yok | çıkarayım] Vg çıkarayın || 11 indüreyim b. -isem] F, indüreyin
bulursam | bulmaz-isem] F , bulmazsam || 12 neyleyeyin] F, neyleyeyim | gelübeni]
D ’de yok | eyleyeyin] F , eyleyeyim || 13 didi] V’de yok | kazan oğlan] F , kazan
oğul I idügin] F , idügini
1 kim] F , -ki | atnn-ile] F,o atımla ||2 kazan] F,» kazan | yolı] F,o yola ||3 eline D141
alup] Fıo gitdi I d ün. . . tuymadm] V’ de yok || 4 e l . . . oğuz] V ’de yok | ardumça] D,
ardmça V’de yok ||5 gelsün. . . didi] V ’de yok ||6 ol] F „ cenk itdügi | yire] D ’ de yok \
-k i. . . b. -idi] V’ de yok ( gördi] Fu leş içinde gezerken gördi-kim | ala] V’de yok || 7
gözlü] V’ deyok ( b id e v i... oğlanım] D , b. atm o. F „ oğlmun b. aü | ohlanmış] F,,
oflanmış ||8 yatur] Vu şöyle y. | oğlançuğı leşin] F,, oğlancuğını | altunluça] F,, al-
tunbca ||9 bamçısm] Vgg kamçısım | yakm] V’de yok | Şutsakdur] F,, dutsakdur ||10
ağladı] V’de yok \ şuyum] V „ şuyım || 11 vakti] F, vaktmda | yalunuz] V’de yok | V78
didi] Fi diyüp || 12 izin] Fi i. bulup | kanlu] F, kapulu | dervendde] F, derbende ||
12-13 kanla. . . dervendde kâfir dahi] F, kâfir d. kapulu. . . derbende || 13 konmış idi]
F, konmış-idi | geydürmişler-idi] Vg geydürmiş-idi
1 işigi üzerinde] F , üstine | bıraknuşlar-idi] F , buraknuşlardı |
| 2 başar-idi] F, D 142
başardı | d ü şm en ... elümüze] D’de iki defa yazılmif || 3 girmiş-iken] V, girmişken |

diyü] D ’de yok V, dirlerdi ||4 kapu. . . arkım] V’de yok \ komışlar-idi] Dg k-idi ki V’de
yok II 5 han. . . oynatdı] F, konur atın oynadup kazan beg yitdi | kâfir kazanım] V,
kâfirler kazanun || 6 geldügin gördi] F,-j geldügini görüp | kim] Vg kimi | atm] Fj
atma |kim] F , kimi |cevşen] F , kıhcm dakınur kimi geyimin || 7 oğlan başmı] Vg uruz
başm I aydur] V ’de yok | kâfir] F , kâfirler { boldur] F , b- didi ||8 Şutalum dirüz]
V’ de yok | aman] V’de yok ||9 kâfir aman] F, kâfirler aman virün aman \kâfirler] F,
kâfir II10 virdiler] F , virdi ||11 oğlan] V’ de yok | şoylar] F , şoyladı | hanum] V’de
yok I şoylamış] D ’ de kalın yazı ile V, şoyladı || 12 uruz aydur] V ’de yok | a. big baba]
F, banum babam canum babam | nirede] F, neden || 13 baglanduğm] D „ bağlanduğı
1 boynama Şakılduğm] boynuna dakılduğm || 2 baba] Fı, babacuğum | D143
tanışdılar] V,e damşdılar | konur] Dg konuz | kazam Şutun] y.e-u kazam dutalum {
bağlan] F,, bağlayalum | kesün] F „ keselüm diyü | alça] F,, alaca || 4 dökün] F „
dökelüm diyü | oğh-y-ile] V’de yok \ öldürün] F „ öldürdüm || 5 söyindürün] F „ sO-
yündürdüm | b a n u m ... korbaram] F „ babacuğum korkaram || 6 seğirdimken]
segirdirken | konur] F „ konuz | şavaşduğun vaktm] D , şavaşdügin v. F „ şavaşur-ken
II 7 tutdurasın] dutdurasm || 8 anam] F, anama | dir-iken] F, dirken | kazan] V79
Vg kazan beg || 9 baba] Fj babacuğum^( ivüne] F, evüne ||10 kançuk] F,
kancık ||11 kançuk olmış] V, ağca yüzlü ||12 şızlatmağıl] V, sızlatmağı! | ’ ayıb] F«
156 DEDE KORKUT KtTABI
'ayb II13 Bakfa-y-içün baba] V, ‘ işkma babacuğum | kayıda] A girü | ive] V^ eve j
kançuk] A kancık olımş
D 144 1 k arşu ] V, sana k . | m e n i] A l>e“ * | s a n a ] V'de yok |baba] V'de yok || 2 o ğ l u n ]
A o ğ lu n ı I d ig il] A II3 d ig il] A d e ğ il |k a r a ] V’de yok |U d a n ] A ^ |boyn m a.. .
d ig il] A e ğ b . d a U u d e ğ il || 4 t a m m d a ] A danunda | d ig il] A d e ğ il | boyu n çu ğm ]
A b oyu n çu ğm | d ig il] V, d e g ü || 5 d i g i l ] V, d e ğ il ] y a n m ış ] V’ de yok || 6 d i g i l ] V, d e ğ il j
m enüm ] V, benüm | m e n ü m ... k a y u rm a su n ] V, b e n iu n -iç ü n k a y ır m a s ım || 7 b i r . . .
baksun] V ’de yok | v a r m a z -is e m ] A varm azsam || 8 v a r m a z - i s e m ] A I
v a r m a z -is e m ] A varm azsam || 1 0 v i r s ü n ] A o it s ü n | ^ a la lu m a ] A . n iş a n l u m ı || 1 1
tu ta n ] A l d u ta n | m e n f im i ç ü n ] A ı b en ü m çü n | gök geyüp] A ı “ ğ ç ı k a r u p || 1 2 ş a -
rm su n ] A ı gey sü n | y a su m ] A ı benüm y. | tu tsu n m e n ü m ] A l d u tsu n b e n ü m || 1 3
y o lu n a ] A j başuna | g ir ü dön] V’de yok

OJ 4 5 1 oğlan] V’de yok | b ir . . . şoylamış] As g™e şoyladı | görelüm. . . şoylamış] D’de
kalın yazı ile V’de yok ||2 karşu yatan] V’de yok | esen] D , jt-*l | kanlu] V’de yok ||
3 teşar] D, düşer ||4 torum] Aı torum ||5 virur] Aı t«ğar ||6 big] Aj beg ||7 menden]
Aj benden | kadir] A, tann | vire] V, virsün ||8 südini] A, südüni | mana] V, bana |
eylesün] A, itsün babacuğum | şavaşmağıl kayıda] V’de yok || 9 d ö n g ü ... girü] V’de
yok I ân] V ’de yok | jkazan] V, kazan d a ^ || 10 Ijanum] V’de yok \ şoylanuş] D’de
kalın ile V, söylemiş ( aydur] V’ de yok |ay] V, begüm ||11 büüm] A, belüm ||12 canum]
V’de yok | karangulu] Aj karanaUu ||13 yirümden] A’ de yok | turduğum] V, dur
duğum I senün içün] V, senün-içün
D146 1 a ğ . . . senün-içün] V’de yok \ menüm] A, benüm || 2 canum oğul] V’de yok ||3
yire. . . ulu] V’de yok || 4 divanum sürümedi] V’de yok ( seni büen] V, senün-içün |
big] A, beg II 5 âza] A, kara | kızum] V, lax \ geydi] A, g. senüü-içün || 6 kançuk]
Ag kancık | baban] Ag senün baban || 7 buradan] V, bu arada | oğul] V ’de yok
I ive] V, eve ||8 anan] A, senün a. | gelüp] V, gelse | ağ] A,-ıg ben ne diyeyin a. ||9
ardma] Aıg kanısmdan | diyeyin m i] D , j tokılu] A . daküu II 1 0 diyeyin mi]
Ao I kâfir. . . yon r] V’ de yok |diyeyin mi] Dm V’de yok \menüm nâmusum]
A’ de yok ||11 kanda. . . boyunçuğm] A ’de yok | sürer] D^ j j y i V’ de yok ||12 diyeyin-
uû] yok |ağır] D J il V’ de yok \bukağu. . . döger] V’de yok | diyeyin mi]
Al 1 urpa etmeği] A’de yok || 13 a cı. . . öyünçügi] A ’ de yok | diyeyin
“ û] ^13 1.#*^® V’de yok \ kazan] Am diyüp | aydur] Ao-n şoyladı a.
D147 1 yaylamaz] Dı | akmddu] Ah a l^dalu || 2 kansa] A,ı kurusa | taşmaz]
A l düşmez ||3 torum] D Aı, torum ||4 kansa] Am kocasa { toğmaz] Am olmaz
I b. kan] Am b. koca ||5 kâdir] Am tann | virse] D ’de yok \ tuta] Am duta ||6 üzerine]
V81 Al üstine||7 gürleyeyim] D , I olup] Aı oluban ||8 oluban yandurayım] A, olup
yakayım | tokuzım. . . şaydurayım] V’de yok \ unşmadan ] Aj uruşmadm || 9 dögiş-
m e d e n ... toldurayım] Aj dögüşmedin 'âlemleri doldurayım ] yaradan] Ag ‘ âlemleri y.
I allabdan] A, aUah | meded] Ag m. senden || 10 konur ] A, kazan | yire] A’ de yok
II 11 a ğ . . . kodı] A’de yok | namaz] Ag iki rek’ at n. | ağladı. . . tanndan; A’de yok ||
12 bâcet. . . sürdi V’ de yok | mnbammede] Ag din serveti |getürdi] Ag virdi ||13 deve...
urup] A’de yok
D148 1 b a y ^ d ı] V’de yok \ yalunuz] Ag y^lmuz | depdi] A, şaldı ||2 yahşi] V’de yok \
şavaş eyledi] A, şavaşdı | alam] V’de yok || 3 didi] A ’de yok | alamadı] Ag alımadı (
METİN 157
sa'atda] AjSa'at ( C-ele--) içinde ( kerre] A, kez | depdi] Aj saldı || 4 gözi] A, kaza
yitişüp cenk içinde gözinün | tolnndı] Aj-, dokundı | şorladı] V, şoılayup || S gözine
indi] A, akdi | ö z in .. . yirlere] V^ şarp yirlere kazan özfini | imdi] A’de yok || 6 ney
ler] Ag n. imdi | boyı uzun] D , ı j j i u. Ag uruz anası | burla] A, burb | oğlançuğım]
Ag oğlancuğm ||7 ince billü] V’de yok \ oğlam-y-ile] A, oğlan-ile ||8 ayğınn] Ag aygı
rına I tartdurdı butun] A’de yok | Ipbcın kuşandı] A, ^ ç eline aldı || 9 kazan] Ag
kazan] | izin] A,g kazanun i. | gelü] A,, gele ||10 gelü kazana] A,g gele kaza
na I kazan balalım] kazan burb hatum { han] A’ de yok |{ 11 kızmun kazan] A’de
yok I üzerine] A „ üstine | aydur] A „ şoylaimş kazan a. | cılavısm] V’ de yok |{ 12 mana
tartğd] Al, bana virgil | Şutup] A „ dutup | altundağı] A’de yok || 13 kara. . . yiğit]
A’ de yok \ süvri cıdanı] kara polat l^lıcun
1 yanuüdağı. . . poladunı] V'de
yok | mana] V»bana || 2 mana] Vız
bana D 149
yiğit I sana] A,, s. yiğit | hatun] A,, burh h. || 3 yiğit] A’de yok \ menüm] D, meni
A,g benüm | kiçmiş menüm] A,, geçmiş benüm ||4 turan kazan] A, duran kazan | \S2
kara güz] A, konur ||5 bazan] A, kazan | ılğayuban] A, ığlayuban |kazan] A, kazan |
kSlgelüçe] Dg kölgesiçe |1 6 kazan] Ag kazan | kazan] Ag kazan | yalunuzça] Ag yalu-
ûuz II 7 kazan] A, kazan ||8 kazan] A, kazan || 10 nohmş] Ag noldı | ça l. . . yetdüm]
A’de yok I kazan] Ag kazan | didi] Ag dimiş ||11 bu] Aj-g bunlar bunda bu yanada oğuz
begleri işitdiler kim kazan begün (oğh) kâfirde tutsak olrmş kazan ardmca gitmiş begler
dahi kazanun ardma düşdi b. | oğuz erenleri] V ’de yok \ yetdi] Ag yitişdi | yetdi] A,
yitdi II 12 bişigioim] Ag beşiğinim || 13 açığı Şutanda] A, acığanda
1 kazan kartaşı] Ag kazan begün kardaşı || 2 yetdi] V, yitdi | kazan yetdüm] D 150
Ag kazan yitdüm || 3 a rd m ça ... yetdi] A’de yok || 4 dervendindeki] A, dervendin |

demür kapuyı] V’de yok \kapup alan] A,g tepüp yıkan |tutam] A,g dutam ||S bazan. . .
peblivam] V’de yok ||6 b i r .. . yıban] A’de yok ||7 tundar] D , tundaz A „ dundar | yet
di] A „ yitdi I bazan yetdüm] A,, bazan yitdüm ||8 didi] A „-, d. anun ardmca benüm
banum bemid-ilen merdin bal'asın tepüp alan demür yaylu kapçab melike ban kuş-
duran oğuzun ab şaboUu bocalan görende ol yiğidi tabsinleyen al mahmuri şalvarlu atı V83
babri hotazlu bara göne oğh bara budab çapar yitdi çal lolıcun begüm bazan yitdüm
didi I görelü m ... yetdi] V’de yok | varuban] A, varubam || 11 a ğ a m ... yetdüm] V,
banum bazan yitdüm || 12 görelü m ... yetdi] V’de yok | paraşarun] V, barşaruş ||
13 bayburd] V, bayburt | ap] D ,, at
1 bazan. . . ymağı] Ag-g kazan begün magı || 2 beyrek] Ag beryek | hanum. . . D151
yetdüm] A, begüm bazan yitdüm || 3 gördüm . . . yetdi] V ’de yok | çaya] D,
4 çal] D ’ de yok |erdemlü] Dg erdcniü ||5 biglerini.. . yıban] Ag ümidi | bazıhb ] A,
bazıhb II 6 big] V’de yok | yetdi] A, yitdi | ağam] A, banum ||7 bazan yetdüm] A,
bazan yitdüm | didi] Ag-jg d. anun ardmca altmış ögeç derisinden kürk eylese topub-
larm örtmeyen altı ögeç derisinden külah eylese bulablarm örtmeyen b»lı badı baranca
bazan begün tayısı uruz boca çapar çapar yitdi çal bdıcun banum bazan yitdüm didi |
görelüm kimler yetdi] V’de yok ||8 ohşayan] Vız ohşadı I delü] V’de yok \ tundar yetdi]
A,„ dundar yitdi ||9 bavum] V’de yok ) başlan] A,, başı | yetdi] A,, yitdi ||10 b iû . . .
yetdi] V ’de yok ||11 başlan] A „ başı |yetdi] A„-,g yitdi anun ardmca oğuz arbası emen
yitdi I şaydubumça] A,g şayılmağ-ile | bigleri] A,2 begleri || 1 2 dükense] V,z tükense
I bazanun bigleri] \V’de yok | hep] A,g h. gelüp | yetdi] A,j şdtdi | üzerine] V’de yok
II 13 yığnab oldı] V’de yok | iki] V’de yok
D1S2 1 rek'at namaz] V’ de yok | mnbammede] V,g m. n )| 2 ol] V’ de yok ||3 gü n . . .

V84 gün] V’de yok |{ 4 nâmerdler. . . g5zetdi] V ’de yok ||5 ^ yam atun, . . oldı] F, çarbacılar
şavaşdı || 6 big] F, beg |bigden] Vg begden |taş] D ’de V’deyok |bigleri] D , bigler F,
beglerij ile] V’de yok ||7 tundar şağdan] Vg t. -ile şağa | cilasun] Dg çılasun Vg
cılasm | yigitleri-y-ile] Vg beg yiğitler | kara budak] V ’ de yok ||8 sola] Vg şoldan |
kazan kendü] V, kazan beg oğuz begleri ile | V, melike ||9 yire] V’de yok | şaldı]
Fj yıkdı II10 a lç a ... dakdi] F< başm kesdi| tarafda] Vg tarafdan || 11 tüken] Vg
göne I tundar. . . geldi] Vg dundar yitdi ||12 buğaçuk] Vg buğacık ||13 şaldı] D „ çaldı
I depretmedin. . . kesdi] V’ de yok
D153 1 b o y ı. . . tuğm] Vg kara tuğm boyı uzun burlı h. ||2 şaldı] Vg bırakdı |kSfir] F,
melik dutıldı tuğ yıkıldı ursam yenildi k. | derelerde] V’de yok ||3 kâfire. . . girdi] V ’de
yok I on biş] F, beş | kâfir] V’de yok \ kinii kırıldı] F, kıhçdan geçdi ||4 kimi tutıldı]
V'de yok |kazan] F, kazan] Vg kazan ve burb batun | geldi] Vg gelüp | indi] Vg atdan
indiler ||5 çözdi] F, çözdiler | ata-y-ile oğul] V’ de yok | görişdi] F, görüşdiler ||
6 kazan oğlançuğm] F, kazan oğlancuğmı ||8 bigleri] V, begleri [ gelüp] V, geldi
I kazan] V ’de yok || 9 kırk] V’de yok | dikdürdi] F, dikdi || 10 kırk. . . başma] F„
kazan beg kullar karavaşlar || 11 çevürdi] V’de yok | eyledi] y „ itdi I erenlere]
yig e. I kala] D „ kara ||12 virdi] V’ de yok | gelüben] F „ gelüp ||13 şapbk çaldı]
y „ şadıbb byledi | düzdi koşdı] F „ kazan oğh uruz üzerine söyledi
J)J5 4 1 böyle didi] V’de yok | didügüm big] y,e didigüm yig | dünya] V,g yalan dün-
yeyi || 2 menüm] V,g benüm || 3 ahır ] D, ahıret || 4 tağun] F „ tağlanın || 6 kun-
V85 masun] Vg şoğulmasm | uçı] F, uçlan || 7 çapar-iken] Fj çaparken || 8 kara. . . öz]
V’de yok ||9 gedilmesün] Vg-g g. dürtüşürken ala gönderim ufanmasun ağ şakallu baban
yiri cennet olsun ağ bürçeklü anan yiri bebişt olsun | allah. . . som] V ’deyok ||10 aru. . .
ayırmasun] V ’de yok | biş] Vg beş | kelime] D,o F, kelime || 11 yığışdursun. . .
gunahunuzı] Vg-g yığışdursun dürüşdürsin günahlarını ||12 adı] V’de yok \mubammede]
Vg mubammedüü yüzi şuyına j banum] D „ canum Vg bu du‘ âma âmin diyenler dişar
görsün h.
154„-15S, duba.. .bey] D’de kalın yazı ile | 13 dumrul boyam] D ı j j i
D1S5 7 bahadırhğum cılasunbğum] D babadırligüm cılasunbgüm
D156 10 delü dummi] D’ de bu iki kelime arasında fazla bir elif var
D157 8mere] D »jl»- ||9 şoylar] D’ de kalın yazı ile
D159 5 kıldı] D kaldı
D160 5 oğniaym] D oğunlaym ( ) || 10bigügc] D sS i
D161 5 şoylamış] D ’de kalın yazı ile
D162 1 dumrul] D dumrula ||5 didi' D ’de başında fazla bir vav var ||10 şoylamış] D ’de
kalın yazı ile
D164 2 menden] D senden || 12 ne şoylamış] D ’de kalın yazı ile
D167 5 şoylamış] D ’de kalın yazı ile || 6 açuban] D açup
D168 9 yalvarmış] D ’de kalın yazı ile
D170 5-6 kanlı. . . hey] D’ de kalın yazı ile | 6 hey] D heyhey
D171 4-5 ister-imişsin] D istemez-imişsiu
D172 1 kız] D
D173 9 bnğranun] D buğanun || 12 bit] D
METİN 159
9 şoylamış] D ’de kaim y a n Ue D175

6 dolamaç] D’ de yok ||7 çıkamaz] D’ de yok || 8 kumlar] D J i j * || 10 D176
D ğaçuban || 1 2 kesem] D keseyim | ya varam] D’de yok || 13 ya ] D ve ya
2 esen kalunj D iJ-Üli Jr D177
5 bigler] D JSÖ D178
6-7 etegüne] D || 1 2 turabyı] D tnrah D179
2 ayğırlu beyrek] D’ de bu iki kelime arasında fada bir elif var || 11 pırtar] D İ8 0
S kolça] D II 8 aşmadun mı] D ’ de yok || 10 mı olur] D D181

jjS j\ ı f O j j j J II 12 bir] D ,,-,, bir bir
7 haykırdı] D haykırdı ||9 buğadan] D || 13 ne şoylamış] şoylamış D ’ de D183
kaim y a n Ue
5 enügine] D D 184
1 fırlar] D ^ J* ||5 şoylamış] D ’ de kalın y a n ile ||8 görldO ] D ’de yok D186
3 kiçmiş] D giçikmişll 12 kime baksa] D kimse bakar D 187
6 turabyı] D turah || 7 şoylamış] D’ de kalın yazı Ue D188
1 kabardı] D kapardı D190
S Boylamış] D ’ de kalın yazı ile || 9 yiğit] D ’de yok || 13 sermürdi] D D 192
13 didi] D ’ de yok D194
7 ahlamışlar] D ohşamışlar || 10 kaza] D » j l i D195
1 burada] D bu arada ||2 şoylamış] D ’de kalınyazı Ue ||13 kulunçuğm] D kulçuğm D196
2 uçı] D uçm II 3 uçı] D uçm || 12 öginesin ] D D197
2 ne şoylamış] şoylamış D’ de kalın yazı ile D198
7 şoylamış] D ’de kalın yazı ile ||8 yonyan] D \ selvi boylum] D’ de yok || D199
9 şığmayan] D ’de yok
1 şoylamış] D ’ de kaim yazı ile II 4 tartanda] D ||8 atlar] D || 11 ay D200
gır] D ayğudan || 12 kırdurdı] D t s i j a j î
12-13 kazdık. . . hey] V, hikiyet-i kaillik koca oğh yegenek beg D201V85
12 boynu] Dil ^ J i II 13 turmış-idi] V, durmış-idi
1 üzerine] D, JJ jl | ivin dikmiş-idi] V, evin kormış-idi ||2 aşanmış-idi] F, esen- D202
mişdi I hahçası] F , kahçası ||3 taş oğuz] D’de yok | bigleri. . . dirilmiş-idi] V, begleri
baymdır İşanun şohbetine derilmişdi | idi] F, oldı | kazdıh] F« bir zamandan-şonra
kaillik II 4 dirler-idi] F,o dirlerdi | baym du:.. . veziri] V ’de yok ||S idi] V’ de yok | şa-
rabun. . . başma] F ,, içerek alnına şarabım itişi | dizi] D , dizUn | üzerine] F ,, üstine ||
6 çökdi] F „ çöküp oturdı | han] F „ h- âlp | nireye diler-isen] F „ nereye dilersen ||
8 işe] D , iş 1 adam] F „ adam | kocalarm] F „ kocalan ||9 yanma] V’de yok | yadığı
yarağı-y-ile] F,j yadyağı yarağıyla || 10 {ağlar. . . Idçdi] F,j dere depe tağlar geçdi
II11 geldi] F „ gelüp | k a ra .. . irüben] V’de yok ||12 var idi] F, var-idi | arşım] F, V8 6
arşuvan ||13 dirler-idi] F, dirlerdi | arşun kameti] V, anş kaddi
1 başman] V, batman | şalar-idi] F, şalardı ||2 çeker-idi] V, çekerdi | kazdık] F, D203
pes kaiıhlı; | yetdfiginleyin] Vg yitdükde || 3 pes] F, p. haman ||4 girdi] F, gelüp |
gördüginleyin] F , gördi ||S yil] V, haman yirinden örü durdı Vara koç atma suvar oldı
kara dinlü kâfire y. |yetdi] V, yitdi |yilim . . . yapışdı] V’ deyok ||6 Vadar kesdüremedi]
Aj mikdan kesmedi || 7 değdi] A, gelicek | gUrz-ile] n - . gÜTzi çekfip eline aldı ||

S tntup] V, dntup | oldı] A, geldi || 9 d ü d ü k .,, şorladı] A ,-, ağzmdan bunundan
kan boşandı || 10 tutup] A’de yok | koydılar] A, dutsak aldı gitdi | turmayup]
A ,-, am görüp şmup ||1 1 koca] V’de yok | tutsak] V, dutsak ||12 oldı] V, kaldı | sonra]
V’de yok \ dirler-idi] A, dirler | kişi] A, pehlevan | vam p] A, vardı ||13 akmadı] A,
alup kazdık kocayı halâş idemedi | banum] V’de yok \ tutsak] V’ de yak
D204 1 olduğı vakit] A ,-„ baymdır banun elin öpüp gitdfikde | var-idi] A,„ doğmışdı ||
1-2 b i r .. . oldı] A,o ol vaktdan berü on altı yaşma girtnişdi ||2 babasm] A „ babasmı ||
3 büür-idi] A „ bilürdi | yasağ eylemişler-idi ] V'de yok | tutsak olduğm] A „ dutsak
idügini II 4 şaklarlar-idi] A „ şaklarlardı ||5-idi] A,, idi | oturup. . . ile] A,, begleri ile
oturup II 6 ider-iken] A,2 iderkon | budağ-ile] A,j budak ile | uz düşmedi] A ’de yok ||
V87 7 nidersin] A „ ne gürlersin ||8 çünki] A „ çün | babanı] A, b. kâfir elinden ||9 tutsak-
dur] A, kâfir elinde dutsakdar || 1 1 aydur] Aj dabı yegenek burada şoylamış görelüm
ne şoylamış a. || 1 2 ivlü] A, evlü
D2(K 1 yaykanduğmda] D ’ de V’de yok | yağ] V ’de yok | tökilen] D, tökilende A, şufra-
smda II 2 arkası] Aj arkası | umudı] Aj umıdı] ||3 türkistanun direği tülü. , . yavnsı]
Aj-j tülü kuşun yavrusı t. d. ||4 aşlam] A» arşlam |karaçuğun kaplam] A’de yok | dev-
letlü. . . meded] Aj-, hanum benüm babaım ben öldi şanurdum bilmezdüm şimdi bil-
dümki kâfirde dutsak imiş devletlü başuil içün | maüa] V, baiia ||5 vir meni] V-, koşup
beni I tutsak] Ag dutsak ||6 sancak bigi] A, sancak begi ||7 didi] A, diyü | kapu] D ’de
yok I dervendinde big olan] A, derbendinde sultan olup ||8 yetdüginde] A, yitdnkde ||
9 tundar] D , tundaz dundar ||1 0 gözler] gözlü I şuymdan] D ’ de yok y,z sudan
I at] D’ de yok ||11 dülefc] A „ döne bilmez d. | bile] A „ senüû-Ue b. |yağnnçı oğh] A’ de
yok II 13 kerre] A,j gün
Q200 1 rüstem] V’de yok | bile] A „ senün-ile b. || 2-4 ejdeh alar... evren bile varsım
V8 8 yirün. . . şoğan şanı bile varsan] A,j-j bir ucmdan. . . soğan şaru senün ile bile varsan
erderhalar.. . evren senfin-ile bile varsun ||2 ejdehalar] A, ejderhalar | delü] V ’de yok |
bile] A,-j senün-ile b.]] 3 yirün] A’ de yofc| yeten] A, yitem ||4 bile] A, senün-ile b. | var
sun] V, V. yumruğıyla er yıkan senün-ile bile varsun | şayılmağ-ile] Ag şaymağ-ile |
erenleri] Ag begleri || 5 baymdır han yigirmi. . . bigmi] A, yigirıni dört şancak begini
baymdır ân | yigenege] Dj ||6 bigler] Ag begler | gördiler] Aj-g g. yola girdiler ||
7 düşin] Ag düşüni ||8 şoyladı] Ag söyler | söyledi] Aj soylar | bigler] A, yoldaşlarum||
9 başum] Ag başım | gözüm] A, g. ile | gördi] A, gördüm | açuban] Ag açdukda || 10
atlar] A’de yok \ alplar] D,g alpanlar ( ) | ışuklu] A, ışıû || 11 ağ] Ag ak ||
12 ala] A, ileri ||13 girdüm] A ,-, yitdüm ağaçdan | gimi] A, gemi | yapup] Ag yondum
I köm- legüm çılfardnm] A, ağ gönlegüm çıkamp | kurdum] A, itdttm
D207 1 deldüm kiçdüm] A , dildüm geçdüm ||2 ahu. . . b a l ^ ] Ag altı başlu |k a la b a m ]
Ag Valkuban | turdum] A, durdum ||3 kapdum] D , katdum | karşulayu] A,g karşulayı
I vardum] V „ yitdüm II 4 sançasım] D , şançtum | uçı-y-ile] A „ ucıyla || 5 imiş] An-
idügin I am] A’ de yok ||6 illerinde] A „ erenlerinde ||7 yigenek] A,, yegenek | söyledi]
V’de.yok ||8 men] A,g ben | düzmürd ] A,j dürmürt | kal'asma] Ag, kal'asmda | gi-
derem] V’de yok | anda] V ’de yok \ tutaak] A,, dutsak ||9 didüm] A,g ana giderem d.
V89 I t«yu“ - - - şoyladı] A,,-, dayım bana şoylamış görelüm banum ne şoylamış emen |
yetdüginde] D , yettügümde A, yitdüginde || 10 yetmez-idi] A, yitmezdi | yidi ur-
ğunum] V’de yok \ yeni] A, yig(yin) | benzer-idi] A, benzerdi ||11 kişi-y-ile] Ag kişiyle
VIETÎN 161
I kunlur-idi menüm] D kurulur-idi m .V, kunlurdı benüm |yeleğinden] D „ yelegümden

II 12 menüm ohum] Vg benüm okum || 13 girü döndüm] V'de yok
1 menden] V, benden |er] F jy ig e. | yigenegüm] D, yigenligüm ( |yi- D208
genek] V, y. dahz j| 2 tayısma] V'de yok j aydur] V, ayıtmış | kalkubam] Dg k. {ayı |
big] Vg beg II 3 yanıma] Vg y. sen | bigler-ile] Vg jûgitleri | yortmadım] V, yontmadun
I biş akçalu] V, beş akçabk || 4 ‘ ulufeçiler] V, olğacıla | itdün] V, oldun || 5 dimiş]
Vg d id i I y i g e n e k . . . y i m e g e ] V'de yok | yahm ] Dg yabm V’de yok \y a b ş ı . . . günde]
V’de yok ||6 s e r . . . d . y a h ş i] V’de yok ||7 b ild ü g in . . . k a çm a sa ] ] V’ de yok ||8 e r lik . . .
d id i] V’ deyok | y ig e n e k ] V ’deyok || 9 e m e n ] V ’deyok || 1 0 b i g l e r - i l e ] F j - j b e g l e r il e g e
lü p I o lu p g it d ü e r ] F , o ld ı b u ra d a n k a lk u p y a n d ıla r | tâ ... y e td ile r j F ,- , g ü n le rd e
b ir g ü n d ü z m ü r t k a l ‘ a s m a g e l d i l e r || 1 1 çevre] D „ öy*- g itd ile r ] D ’de yok | g ö r d ile r
F , g ö r d i II 1 2 a r ş ı m ] F , a r ş u v a n | v i r d i l e r ] F ,o i t d i l e r | o l ] V’ deyok | m e l ' u n ] F ,o m .
t e k ü r h a m a n b u m i ş i t d i â l â t - i b a r b - i l e || 1 3 d a h i ] V ’de yok \k a l f a d a n . . . g e lü p ] F ,o
k a lfa d a n ta ş r a ç ık d ı | e r ] F „ m e y d a n a g ir ü p e.
1 tundar] D, tundaz F „ dundar | tun] F „ duru || 2 tutam] F „ dutam {süvri. , . D209

kışup] F,j sünüsini koltuğuna aldı | kâfiri karşusmdan] V,g kâfire yitdi || 3 sü se m ...
süsemedi] F ,2 diledi-ki kâfiri gönderleye idemedi | zarb itdi] V’de yok || 4 çekdi] V’de
yok II 5 tundan] F,j delü dundarun | tutup] F, dutup |gin] F, yalan | başma] Fi dun- V90
darun b. ||6 kazdık. . . döndürdi] F| kazdık atım dönderdi { kayıda döndi] Fı-, ‘ askerine
geldi I andan döne] D ’ de yok \ evren] Vg e. at depdi ||4 çomağı-y-ile] V, gürz ile | a t . . .
aşağa] Fj yitüp ||8 katı urdı] Vg-, depere dutup çaldı | çomağm] V, gürzin ||9 a m . . .
ile] Vg-g kendi gürzi ile şırtma bir gürz | ol dahi] Vg ol-dahı | kazdık. . . döndürdi] V ’de
yok II10 kayıda] Vg zebun olup | hanum] Vg kışşayı ne dırâz idelüm { sancak. . . tekür]
Vg sancak begi kâfir || 11 kazdık] Vg kazdık | yigenek] Fj y. yirinden durdı | taze]
V ’de yok || 12 yigitçük] V’ de yok || 13 aydur] Vg görelüm hanum nice ögdi | yücesin]
Vg y. yüce tann | ‘ aziz] F, görklü
1 sen] D’de yok ||2 sen] D’ de V’de yok \ allahu şamedsin] V ’deyok ||4 oh] F, ok | D210
yanık] F, yank || 5 tutdun] V,g dııtan çaparsm | uluhğuna] F,o ululuğa | yok] D’ de
yok I senün boyun boyun senün ||7 bellü] F „ yüce || 8 yetüren] F „ yitüren ||
10 k a ra .. . onar] V’de yok ||11 haman-dem] V „ dahi kara dinlü kâfire | yetdi] F „
yitdi II 12 kafirün] F „ ol k. | kiçimini] F, geçimini ||13 parmak derinliği] F, barmak V91
derigi
1 kara. . . oldı] Vg koym toldı |2 döndi kal'aya] Vg at başım çevürüp hişara |ar- D211
dmdan] V, kâfirün a. || 3 yetdi] V, yitdi kâfir | kara] V, yigenek k | kıhcı-y-ile] D,
kdıca Fj kdıcıyla || 4 ensesine. . . kim] Fj -4 kâfirün boymn rastlayup şöyle çaldı-Hm
I yire] F, önine ||5 döndürdi] V, dönderip | tutsak] V, kâfirler bu bah gördi bolayki
kavga başdaydı diyü dutsak ||6 kazdık] Fj kazdık | kocayı] V’de yok | şah virmişler]
Vg koyu virdiler | geldi] V, leşkere g. |hay] Vg şordı-kim ||7 big] V’deyok \şoylamış]
Vg burada şoyladı || 8 şoylamış] F, şoyladı | aydur] V’ de yok | kaytabanum] D ,
kaytabanun | mayasmı] F, devesin || 9 ilüm koyumnı] Fg ilde koyunumı || 10
görklü] V ’ de yok || 11 irkek midür] F, er midür | big] V’ de yok | haber] F, h. virün
11 12 mana yaradanun] V, bana yaradan | burada şoylamış] V,-,g dahi babasma
kendüyi bildürmedi orada o dahi şoyladı || 13 görelüm. . . şoylamış] V ’de yok
1 ilde] D, illü | koyunum] F „ koyunun || 2 görklü] V’deyok | balalun] F,, bala- D212
lunı I aslan] F „ arşlan ||3 yigenek. . . görişdi] d a ^ vanıp babasmun ayağına diişdi
babası d a ^ oğlını bağrına başup gözlerin öpüp ^ ç d ı | andan] D , V ’ de yok \ ka

lan. . . görişdi] V' de yok \pes] V,z andan | bir] V'de yok ||4 uğurdan bigler] V ’de yok |
babası-y-ile yigenek] V’de yok || 5 gizlü. . . issüz] V’de yok || 6 yirün. . . U d ılar] V’de
yok I kal'anun] A ,, ^ ş a n alup |j 7 kibsesin] A,j kiliselerin j mescid] mescidler j
'aziz] A, keşişlerin öldürüp ban baûlatdılar 'a . |kudbe] D A, ûtbe ||8 o^tdılar]
V92 A, okutdılar |gökçeğini] V, gözelini ||9 Şokuzlama çırğap] Aj tokuz çarğap|| 10 ivlerine
geldiler] Aj evlerine gitdiler|| 11 gelüben] Aj gelübeni |b o y . . . şoy] V’de yok |şoyladı]
A] ş. gör ki ne söyledi ânum || 1 2 didi] Ag-j d. benden sonra alp ozanlar söylesün
alnı açuk cömerdler dinlesün didi
D 213 3 biş] A, beş ||3-4 günabunuzı. . . bey] A, adı görklü mulıaınnıed lıönnetine güna
hını hndâ bağışlasun fimin
5-6 basat. . . hey] D ’de kalın yazı ile || 6 boyı] D toyı ( ü )
D 216 2 yığanağı] D || 13 besleyeyin] D
D 217 11 perri] D ı£j^
D 219 3 çevürüp] D
D 220 2 hem] D ^
D 221 4 başata] D basat ||10 karğu cıda] D'de bu kelimeler arasındafazla bir elif var.
D 222 12 şoylamış] D'de kalın yazı ile
D 223 9 karangulu] D karangu | 13 bigleri] D bigler
D 225 9 yatur] D yalunuz ( )
D 226 2 basaŞı] D basat ||4 kuzı] D ı S j y ||6 edüginün] D d liT j j l ||7 edügini] D
II yağrmma] D yağnna ( ) || H başı] D başım
D 228 8 parmağumdaki] D parmağmdaki
D 229 4 möhürle didi] D ıS^J
D 231 4 bunmı] D bunum ||8 depen. . . kim] D'de yok ||13 ulaş] D salur
D 232 1 salur] D’de yok || 3 kardaşuz] D kardaşlar
D 233 6 kançuUan] D kançuUan ıçuUan ( ) II 9 Ipzçuğazlan] D
ı S J y II 10 kanşçuUan] D kanşçulan ( ıS ) II H hunini] D bunum
D 234 4 yortışdılar] D yonşdılar ( ) || 1 1 ayıtduğunda] D eyitdügünde
D 235 4 begil. . . ider] D ’de büyük yazı ile \ begil] D
5 aşanmış-idi] D ı^âir'I (asmmış-idi?) || 13 bige D
D 236 1 virelüm] D virür ( j j ' . j ) || 6 begil] D || 9 aygın] D ayğırlu ( ) ||
13 göuderiir-idi] D gönderdi
D 237 8 begilüS] D ||1 0 yay] D vay
D 237 - 238 13-1 a ru k ,. . boğazlar-idi] D 238,-g’de bu cümleler fazla olarak bir daha yazılmıştır
D 238 7 bizi] D ıS J II 8 bahşişin] D y ||9 gözlü] D || 11 şoylamış]
D’ de kalın yazı ile
D 239 4 ala gözlü] D'de yok ||6 egnündc] D (alnunda) ||9 şoylamış] D ’de kalın
yazı ile || 10 atum] D atm
D 240 11 açımış-idi] D ıfüA>l (uçmış-idi m i?) || 13 örü] D anı
D 241 2 var] D at var ||4 ordusı] D ordusmı || 7 şoylamış] D ’de kalın yazı ile || 10 ağız]
D II 12 şoylamış] D ’de kalın yazı ile | oğul] D ’ de yok
METiN 163
3 hoşlıtum] D j»iL î^ II 4 atasım] D atası ||6 bigler] D JSo ||7 begil] D D 242
12 şoylamış] D'de kaim yazı ile D 243
13 ağız] D > l D 244
4 burada ] D bu arada || 7 yok ] D çoV|| 8 yok arku] D çok a. ||12 yin yakalar] Ö 245
( ıS^ ) U yeni yaka

7 şoylamış] D'de kalın yazı ile D 247
2 yir] D ’de yok || 10 süniim] D ç jS ^ || 11 şadakda] D D 248
3 şoylamış] D ’de yok II S egnündeki] D egnündağı (I ) || 6 begilündür] D 249
D II 7 tozlu] D jS j j i II12 göne] D g. çapar yetdi ||13 düzen] D ö z j z

12 çiginleri] D ıf D 250
10-11 uşun, . . ider] D ’de büyük yazı ile | segrek] D fi D 253
8 yalmçak m ı] D (yalmçağı) D 254
1 şirögüven] D ^ ||6 y o b ] D ’de yok ||12 koyıldılar] D koyuldılar D 255
6 böyür] D j j i y . ||12 mere] D «>>(mize mi?) D2S0
2 segrek] D seyrek ( £İ jş.» ) || 4 içerü] D * ||7 şoylamış] D ’de kalın yazı D 257
ile II 8 turdum] D turdı

2 şoylamış] D ’ de kalın yazı ile D 258
2 tarta-y-idüm] D || 5 ayrudur] D ||6 şoylamış] D ’de kalın yazı ile D 259
6 aygır] D aygırdan |{ 10 murad al] D ö ljs a. D 260
13 murad al] D _)* a. D 261
4 şoylamış] D ’de kalın yazı ile | kaym] D \\6 ürkdi] D || 8 gider] D D 262
‘ j-kŞ" I önin] D II 9 gelinim] D

3 üç] D j-Jİ II 6 altı] D altım ( ) ||8 üç] D j - j l ||10 uyudı] D ıJ-iijl 1| D 263
12 koydıj D
2 şoylaımş] D ’ de kalın yazı ile D 267
7 şoylamış] D ’ de kalın yazı ile ||5 yonitmışam] D ||8 şoylamış] D’de D 268
kalın yazı ile ||10-11 yol azsan] D y. azsan ( ) azsan ||11 kanunuz] D hanlar
( ) II 12 senün] D
1 koçum] D II 3 bişikde] D «-iSv.l~ij || 9 kaytabanuû] D kaytabanda || D 269
12 şoylamış] D ’de kalın yazı Ue

4 -ki] D eS" II 9 dereşam] D dedeşam ( ) ||13 aydm] D D 270
2 tuç] D koç ( ) İl 3 aygır] D aygırdan D 271
12-1 salar. . . ider] D ’ de büyük yazı ile D 271 - 272
2 yatdı] D II 7 bırağur] D Jy^l V. || ki] D S II 13 oyandı] D oynatdı D 273
( )
2 ne] D ki ( sS” ) || 12 ölülerünüzün] D il j O * D 274
6 üzer] D üzre ( •J J Jİ ) || 11 ögsün] D j yİ D 275
4 içdi] D tf.û;l II 6 bir er] D D 276
9 öginen] D ögünen D 277
8 muhannet] D muhanneş || 9 öginen] D ögünen D 278

164
D279 4 0^1 -D okur || 9 Sginen] D ögünen || 12 ^ d a ] D kızda ( ) || 13

şak a ca ] D (şefkatma m ı?)
D280 3 öginenleri] D ögünenleri || 7 kendü] D'de yok || 12 yunlu] D | gezdür
meye] D
10 bunun] D liİJjj
5 uruz mere] D • J -'jjJ jl ||10 şoylamış] D'de kalın yazı ile ||12 degülmişse-y-idi]
P degülmişse
2 söylemeğe korhar-idüm] D
13 eğni] D ’ de yok
8 paraşarun] D iljlj
6 altı] D’ de yok
10 oğh] D oğh oğh
9 za^] D
1 erenler ] D erenlere
7-9 i ç . . . ider] D ’de kalın yazı ile V, fiikâyet-i taş oğuz iç oğuza ‘ fişi olup beryek
vefatı II 9 boyı] D , ı j y
9-10 fiç . . , yağmaladur-idi] V, kazan üç yılda bir iç oğuz taş oğuz beglerin cem'
iderdi evin yağmaladurdı || 1 0 kazan g . . . yağmalatdı] A,-,o girü fean kazan evin yağ-
maladır oldı | amma] V ’de yok ||I I oğuz] l'.o o . begleri | bile. . , hemin] Vız âzii olma*
yup haman | oğuz] Vıo o. begleri ||1 2 kaçan. . . çıkar-idi] kazan begün 'âdeti bu-y*
idi-ki hatumnun eline yapışup evinden çıkardı ||13 andan] £>,0 ^n -12 evinde olan
esbabım ve malım | iderler-idi] D, 3 ider*idi V,z ideılerdi girü yağma itdüıdi taşoğuz
beglerinden kimsene yoğudı | bigletinden] A „ begleri | aruz. . . kalan] V’de yok
1 bigler] V’de yok | işitdiler] A „ işidüp | ki] V’de yok | kazanun] A „ kazanun ||
2 ivin ] Vı, evi I bile. . , idük] A,,-, yağmalandukda hep bile olurduk | niçün ] A, su
çunuz nedür ki { olmayavuz] A, buhnmaduk ||3 i t t if ik l... kazana] A,-, cemi' begler
ittifa kazan begi selamlamağa ||4 eylediler] Ag bağladılar at ayağı kiilük ozan dili çevük
olur I bir] Ag-, kazanun yanmda b. | kazan] Ag kazan beg ||5 bigleri] V, begleri | dâ-
yim] Dg banum A, her d. | bile] V’de yok \ gelürler-idi] Ag-< gelürler beni selamlarlar idi
I gelmediler] A, gelmezler ||6 niçün gelmediler] V ’de yok [ ivün] Dg ivin Ag evün j yağ-
malatdugun] Ag-j yağma kılduğun ||7 dem] Ag vakt |sebeb oldur] Ag anun-içün gelmez
ler I kazan] Ag kazan || 8 'adavet] Ag bizümle ‘ a. | be-mi] A, gibi | men] A, ben ||9
düşmenliğin] A, düşmanluğm | bileyin] A, bileyim || 10 kazan] A, kazan | aydur]
V’ de yok | var] A’ de yok ||11 binüp] D „ jyzıi ] kazanun. . . geldi] Ag-, taş oğuz beg
leri tarafına gitdi vardı taş beglerinden uruzun evine kondı kazanun tayısı idi uruza
haber oldı kazan handan adam geldi diyü uruz han nola gelsün didi | aruz] A, uruz||
12 altun günlügin] A, altunlu günlügin ] dikmiş-idi. . . otumuş-idi] Vız dikmişdi oğlan
ları ile otururdı jj 13 selam] A.. bağır başdı s. | virdi] K|o-n v. yir gösterdiler oturdı |
kazan ] h kazan han devletüne du'âlar itdi katı
DZ93 1 elbctde tayım] Vn elbette elbette dayım j aruz] D, K,2 uruz | maüa] K,, bana |
didi] Vi2 yitişsün | bunaldı] A.g b. bunlu oldı || 2 üzenime] V,z üstümüze I geldi] Vız
g. dir didi | develerüm] V „ kaytabanda d. ||3 kazdık atlarum] A,g kazdık
V 94 netdiler] A „ k. ağca tümen koyunum manratddar |kaza] A, kara |Vızumuz gelinümüz]
A, ^zım ı gelinimi çağnşdurddar | bunlu] V’ de yok || 4 oldı] V’de yok \ menüm] A,
METÎN 165
benüm | gör] V'de yok \ aruz] V, uruz | gelsün] V,-, bana g. yitişsün dir ||5 aydur]■
V'de yok { ol vakit] V, ol-vaVt ||6 olsa] V, olurdı | o l . . . kazan] Vg kazan andan-sonra
I ivin] V, evin | yağmaladur-idi] D , yağma iderdi] V, yağmaladurdı || 7 ki yağmada]
V, -kim şimdi | olmaduk] V, olmayavuz yağmada { kazanun] V, kazanun || 8 bunlar]
D , bunlu I aruzı] D , ıS jjj^ V, uruzı | dâyim] V'de yok | kazana] V, kazana || 9 düş-
menfiz] Vg düşmen olduk | Vdbaş] V, k. dahi ||10 şoylamış] V, söylemiş { aydur] V'de
yok ( meze Vavat] V, uruz uruz m. k. uruz | kazan han] V, kazan beg ||11 tun] V, dun
I şağda] V, {ağa | dikdi] V, kurdı ||12 yığnak] F, cem‘ ||13 bigler] F, begler [ andı]
Vg-t a. hanum {ayın saSa düşmen olımş didi ben varayım şabih haber bileyim diyü
geldüm | nesne] Fg falan
1 m en] Fg bam an | d o sth ğ u n ] F , d o s tlu ğ u n | d ü ş m e n lig ü n ] D , dü şm enhgun F,
d ü şm e n lü ğ ü n | ş m a y u ] Fg şm ayı | k a z a n a ] F , b ild ü m -k i h a n k a z a n a || 2 b i l d ü m ] V'de
yok I b a lk u p ] Fıg V>U>aş ValV<R | h ° ? • • • d i y ü p ] V'de yok || 3 g i t d i ] F ,, y o n y u v i r d i |
aru z] F,o u r u z b o c a | b ig le r in e ] F,o b e g l e r i n e |1 4 ş a l d ı ]
F|„-„ ş . d a 'v e t i t d i | e m e n . . .
b ilm e z ] V'de yok || S d ü l e k . . . d i d i ] V ’de yok || 6 { a ş . . . b i g l e r i ] V’de yok |hep] F„ h.
g e ld ile r |o l d ı ] V „ o ld ıla r u r u z b o c a ||7 a y g ı r ] D , a y g ı r d a n ||8 {a ş ] V,g u r u z { . |b i g l e r i n e ]

Fu beglerine | idüp] F „ itdi ||9 bigler men] F,, begler ben | niye bığırdum] F,j neye
obıdum I bilmezüz] Fu neye obudunuz ne buynrursız didiler ||10 anız] F „ uruz |bazan]
Fi bazan | bize] V’de yok j| 11 {ayım mnız] Fı-j dayım uruz {aş oğuz begleri ile | mana]
V ’deyok j e m e n ... K ] D’de V’ deyok j bılbaşa] V ’de yok fi 12 ayıtdnm] F, ben a. |
ki] Vg k. mere bdbaş | baçan-ki] Vg baçan-kim | bazan. . . -idi] Fj bâian evin yağma
itdürürdi || 13 bigleri] V, begleri | yağmalar-idi] V, yağma iderdi |'bigler gelür ] Fj
begler gelüp | kazam] F, bazam | selamlar gider-idi] F, selamlarlardı andan {ağılur-
lardı | ş im d i... bulımnadub] D ’de yok
1 mere] D, emen aydur ya sen ne cavab virdim aruz aydur ki m. ||2 bozana düş- D29S
menüz] Vg bazana düşmen oldub | aruz] Fg a. araya muşhaf getürdi | bigler ] F, begler
II 3 ya] V’de yok \ dirsiz] F , buyurursız | bigler aydur] Fg begler ayıldılar | ne diye-
lüm] V’deyok \ bazana] V’deyok ||4 biz de düşmenüz] F, biz dahi oldub | a ra y a ...
getürdi] Fg aydur din imdi and içün |hep bigler] Fg cemi‘ begler ||S el urup] V’de yok
II 6 düşmenüz] F , düşmen | cümle bigleri] F, hep begleri | döndi] V’de yok \ bigler]
Vg begler || 7 beyrek] F, beryik dahi | almışdur] F , alupdur | bazanuü] V, bazanun
n 8 bazan-ile] V, bazan-ile | getfirelüm] Fg aldayalum odamuza g. | bize] F , gelüp
b. II 9 olur-ise] Fg olursa |olmaz ise] Fg olmazsa |sobalım {utaym] r,;e şabalm duta-
yım II 10 paralan] F,„ p. didi 1 beyregi. . . sonra] F,g beryik gidicek | bazan-ile] F,,
bazan ile || 11 işümüz] F „ işimüz | beyrege kağıd]Fu kağıd yazdılar beryige || 1 2 yi
ğitleri ile] Dgg yiğitler ile | içer-idi] F „ içüp otururken | aruzdan] V ’deyok \ selam] F „
beryige s. || 13 beyrek] F,j beryik | ayıtdı] F „ a. nedür ol kişi aydur | hanum]
h. bu kağıdı aruz gönderdi diyüp şandı beryik açdı gördi-kim | aruz. . . selam] V’de
yok
l id e r ] V’deyok \itsün] F „id n p | beyrek] V’deyok \ gelsün] F „ gelsin | bazan-ile D296
bizi] F„ bizi bazan-ile | banşdursun] F„-, lu{f idüp bizi bazan-ile banşdurasm || 2 V96
dir] F, dimiş | beyrek] F, beryik | h oş. . . bindi] V’de yok \ bırb] V, haman b- | yigit-
ile] F, yiğidin boyma aldı ||3 aruzun ivine] F, aruza | oğuz] V’deyok \ bigleri] Vg beg
leri I oturur-iken girüp] Vg otururken indi ||4 beyrege] V’de yok | aruz] Dg aruza Vg
aruz yir gösterdi geçüp oturdı aruz | seni] F, beryek s. | n iy e. . . beyrek] F, neye obı-
dum beryik |( 5 aydur] V'de yok | niye ^ığırdunuz] V, buyurun didi | aydur] V'de yok
I h ep . . . bigler] V, bu oturan begler hep | kazana] V, kazana || 6 olduk] V, olup |
içdük] V, içmişlerdör | sen daln] V, sen- d a ^ ||7 kazana] V, beryek aydur vallahi ben
kazana | d iyü . , . içdi] V, didi |şoyladı] A, şoylamış ||8 aydur] Aj görelüm ne şoylamış
I m e n ... ni'metini] A, ben kazanun ni'metin | bilmez-isem] A, bilmezsem | tursun]
A, dursun ||9 atma] A, atm | binmişem ] D , bilmişem ( p-Aj» ) |bilmez-isem] A, bil
mezsem I mana] A, bana || 10 bilmez-isem kefenüm] A, bilmezsem bana kefen { bar-
gah] A, bârigâh ||11 bilmez-isem mana] A, bilmezsem bana |men kazandan] A, ben
kazandan || 12 aruz. . . karvayup] D'de yok | beyregün] A, beryegün | şakahm tutdı]
A, şakahn dutdı |bigler] A, begler ||13 kıyamadı] A, kıyamadılar |beyrek] V, beryik |
aruz ka^duğm ] V'de yok | bildi] V’de yok
D297 I aydur] A, görelüm ne şoylamış |aruz] A, tayım uruz |mana]V, bana | bilse-y-
idüm] A, bileydüm | kazdık] A, İkazdık ||2 atuma] A, atum | geyer-ldüm] A,, geyer
idüm II 3 bilüme] Vız belüme | alm . . . tali] V’ de yok ||4 altmış. . . alur-idiim] V ’de yok
I bigleri yanuma] A ,, beglerümi yanıma ||5 men] A „ ben |tuysam] A „ bilsem | sana]
A’de yok 1 gelür mi-y-idüm] A,, gelür nüydüm ||6 tutmak] A „ dutmak 1 sen] A,j âvat
s. II 7 kavat] V’de yok \aruz] D , uruz | mere] V ’de yok ||8 şuşanma] A,j şuştuna |beyrek]
A,j beryik | vallah men] A „ vallahi ben | kazan] Vı, kazanun | uğurma] D , *JJ | |
9 başum] A „ başı | kazandan] A „ ben han jkazandan | gerek-ise... eyle] V ’de yok
D 297,o-303g aruz. . . çapdurdı] V ’de yok
D298 10 biz] D j>
D300 3 biz] D j , II 13 yiğit] D
D301 8 bigler hep] D hep bigler || 12 dirüp] D \ ağardup] D jö\
D302 9 muhannetlik-ile] D muhannethk-ile ( y )
D303V99 5 bigler] D, JSo A, bigil | toyum ] A, kalaba t- | kazan] A,kazan| alan] A,
alana | görklü] D’ de yok ||6 çadır] A,-, çadırm otağm j otağmkurdı] V’de yok j gelüben]
Ag gelüp II 7 çaldı] Ag idüp soy şoyladı | ğâzi] V’de yok | ne geldügin] Aj neler geldügini
II 8 ayıdı virdi] A, söyledi |big] A, yig | dünya menüm] Aj dünyayı benüm ||9 gelim-
lü] D , gehnelü ||10 el-‘ â ^ e t ] Ag-g bu kara yir bizi d a ^ yiyecekdür ahır ‘ â ^ e t ||
11 ahin aynılık] V ’de yok | vireyim] Ag vireyin ||13 ağ şakallu] V’de yok \ uçmağ ol
sun] A, uçmak olup | ağ pürçeklü] V ’de yok
D304 1 olsun] Ag-, o. kadir tann beryege rafimet U su n şir-i merdan bazret-i ‘ alinün
elinden şarâben tahûr içmek hudâ erzâni kdsun ||3 biş kelime] Ag beş kelime ||4 âmin]
V ’de yok ||S âm in. . . görsün] V’de yok ||6 yığışdursun] A, yığışdursm ||7 mubammed]
A, adı görklü m. | muştafaya] A, muştafa yüzi şuyma ||8 banum hey] Ag-,, bu kitabı
yazam du'â-y-ile ananlara (tak subbânehu ve ta'âla rabmet itsün âmin âmin diyenler
dizar görsün b®ı>tım hey begüm hey
SÖZLÜK
Ağça Çala (y. a.) (bk. og) Ağça Kala
a a! (ünlem) ağıl ağd
-a >a! (kuvvetlendirme edatı, bk. ağır ağır
ağırla- ağırlamak, izaz ikram etmek
■e)
ağulık hürmet, izaz ikram, ağırlama
abdest (f. âbdest) abdest
Ablpusa (y. a.) Akbaza
ağla-
am acı
Ağlağan (y. a.) Ağlağan
aa]^ kızgmbk, hiddet
açığı ttt(- “ kızmak” ağlainaJb ağlamak
ağlaş- ağlaşmak
‘ âciz (ar.) âciz
ağlat- ağlatmak
aç aç
ağn ağn
aç- açmak
ağn- ağrımak
açdur- açtırmak
ah, âh (f.) ah, âh
açı- canı acımak, cam yanmak
‘ ahd (ar.) ahd, antlaşma
açık- acıkmak
ahed (ar.) bir
açıl- açılmak
a]^ (ar. âbir) artık, âhir, nihayet
açuk açık
a(ıır (ar. abur) son, âhir, nihayet,
ad ad, isim, nâm
akibet, artık!
ada^lu sözlü (bk. adakla)
abıret (ar. âbiret) âliiret
adaklu sözlü (bk. adahlu)
abşam akşam
adam (ar. âdem) adam, insan, kişi
ahtar- aktarmak, devirmek, yere yık
‘ adavet (ar.) düşmanhk
mak, attan düşürmek
Âdem (ar., k. a.) Hazreti Âdem
âdemi insan oğlu, insan abtani- aktarılmak, yere inmek, at
‘ Affan (ar. ‘ Affan, k. a.) Affan tan inmek
ağ ak, beyaz (bk. a}f) ak ak, beyaz (bk. ağ)
ağ- yükselmek, yukarı çıkmak ak- akmak
ağa ağa, ağabey, baba alçnrh akan, akan şeyler, akar şey
ağaç ağaç; bir uzunluk ölçüsü ler, akıcdar
ağar- ağarmak akça akçe, para, gümüş para
ağani- (?) boru çahnmak (?) Ak Hişar (y. a.) Ak Hisar
ağart- (?) boru çalmak (?) ‘ abd (ar. ‘ abl) akıl
ağayıl ağıl, koyun ağdı, (koyun sü akm akın
rüsü?) abınçı akmcı
a i^ d ı akıntı alkış hayır dua

al^t- akıtmak Allah (ar. AUâh) Allah, Tann
Ak Sika (y. a.) Ak Sika AHahn şamed (ar.) AHâhu samed; dâim
al hile ve bâki, ezelî ve ebedî Allah
al al, kırmızı, pembe alma elma
al> almak «İmale almak
ala -a (-e) taraf, -a (-e) doğra almaş elmas
ala elâ, ala, karışık renk, alaca alp alp, kahraman, cesur
ala (krş. Ala tag) Alp Eren (k. a.) Alp Eren (bk. alp.
alaca alaca, alaca balaca, karışık Eren)
renk (bk. ala) Alp Rüstem (k. a.) Alp Rüstem (bk.
alal- kızarmak alp, Rüstem)
alan ala, alaca, sabahm ilk aydm- alt alt
hğı, alaca karanhk (krş, alar) alb altı (bk. altı yüz, on altı, on
alan düz, düzlük, geniş, açık yer, ahi bin)
alan, saha altı yüz altı yüz
alar ala, aydınlık, ilkaydınlık, altmış altmış (bk. altmış bin)
sabah aydınhğı (krş. alan) altmış bin altmış bin
Ala Tağ (y. a.) Ala Tağ (bk, ala, tağ) alton altm
alay alay, ordu birliği aman (ar. emân) aman!, müsaade,
alçak alçak, alçak yer af
alda- aldatmak amanat (ar. emânet) emânet, birine
aldan- aldanmak ahnmak üzere bırakılan şey,
aldnr- aldırmak, kaptırmak ısmarlanacak şey
‘âlem (ar.) bayrak, sancak 'amel (ar.) amel, hareket, fiil, iş
‘^âlem (ar.) âlem 'a.-i az- “ talihi ters dönmek,
âlet (ar.) âlet aimna kara yazı yazılmak,
‘âleyhi’s-selâm (ar.) ona selâm olsan doğru yoldan çıkmak”
“"aleyk (ar. aleyke) senin üzerine âmenna ve şaddaknâ (ar.) iman ettik
*â. al- “ selâm almak” ve tasdik ettik, inandık
‘âleyke’s-selâm (ar.) selâm senin üzerine Anut (y, a.) Amit, Amit suyu
olsan, sağ esen plasm â m în (ar. â m i n ) âmin!, duamızı
alın alın kabul et!
alm- alınmak, yenilmek, alt olmak amma (ar. amma) amma, lâkin
Ahnca (y. a.) Ahnca 'amme (ar.) Kur’ ânm otuzuncu cü
alışmak alışmak, karşıhkh almak zünün birinci suresinin baş
‘Âli (ar. 'AH, k. a.) Hazreti Ali langıcı ve otuzuncu cüzün
'âlim (ar.) âlim ismi
SÖ ZL Ü K
an- anmak, zikretmek Arbu Bil (y. a.) Arku Bel (bk. Arû Bil)
ana ana, anne arka arka, sırt (bk. arba), destek,
ana ona, oraya (bk. ol) dayanak
ananı öte, öteye arkıç (arkaç)?
ancak ancak Arku Bil (y. a.) Arku Bel (bk. Arhu Bil)
and ant, yemin arknıı çapraz, yanlamasına
anda onda, orada (bk. ol) armağan armağan, hediye
andan ondan, ondan sonra, oradan arpa arpa
(bk. ol) arslan, arşlan arslan
afidur- andırmak, yad ettirmek, ha ‘ arsuz arsız (ar. ‘ ör)
tırlatmak ‘ arş (ar.) arş, gök
andurt- andırtmak, yad ettirmek arşun arşm
am hayret, şaşkınhk (??) Arşun (k. a.) (bk. arşun)
am onu (bk. ol) art art (bk. ard)
amt- (belki andı- veya andıt-) tu artub fazla, ziyade
zak kurmak, yakalamağa ça- artur artırmak, geri bırakmak, bı
hşmak (?) rakmak
amt- şaşırmak (??) anı an, temiz
aSla- anlamak anık zayıf
anlar onlar (bk. ol) Aruz (k. a.) Aruz, Aruz Koca, At
anra- kükremek, haykırmak ağızlu Aruz Koca
ansuzm ansızm asmak
anım onun (hk. ol) aşa (ar. ‘ aşâ) asa, değnek, baston
ap ap (a. alaca) aşd- asılmak
apar- götürmek aşd (ar. aşl) asd, soy
apnl apul iki tarafa sallanarak, yalpa ‘ âşi (ar. ‘ âşl) âsi
yaparak, yuvarlanarak yürüme aşlan aslan, arslan (krş. arslan)
hali asuman (f. âsmân) âsuman
ara ara, orta aş yemek
ara- aramak aş- aşmak, geçmek; üstüne çık
‘ araba araba mak, (erkek hayvan) dişiyle
‘ arabi (ar, ‘ arabl) arabi, atap çiftleşmek
‘ Arafat (ar. ‘ Arafat, y. a.) Arafat aşağı, aşağıya
dağı aşan- yükselmek (? ?)
ard (art) art, arka aşbaz aşçı
arğap halka (?) ‘ aşıbla- âşık olmak, sevmek, gönlünü
arğış kervancı, bezirgân, kervan kaptırmak (ar. ‘ ûşıb)
arba arka, sırt (bk. arfâ) aşmab aşmak
n; DEDE KORKUT KİTABI
aşuk aşık ayır- ayırmak

aşur- aşırmak, geçirmek ayıt- söylemek
aşut aşıt, aşılacak yer ‘ Ayişe (ar., k. a.) Hazreti Ayişe
at at Ayna (k. a.) Ayna Melek
at- atmak ayna (f. âzIne, âdine) cuma
ata baba, ata aju-an ayran
atdur* attırmak aynl- ayrılmak
atıl- atılmak aynt ayrılma yeri, kavşak
atış atış, atma aym ayn, başkası
atış- atışmak ayriık başkası
atlan- ata binmek ayrulılk ayrılık
atlas (ar.) atlas kumaş ayüş. söyleşmek
atmak atmak az- azmak
av av azad (f. âzâd) âzâd, hür, serbest
avaz (f. âvâz) avaz, ses azğun azgm
avçı avcı ‘ azim (ar. ‘ a?îm) büyük
avla- avlamak ‘ aziz (ar. ‘ aziz) aziz
avlan- avlanmak ‘ azizle- ağırlamak, azizlemek (bk. ‘ ari*
avlat- havlatmak aznavur asü, asilzade
‘ avrat (ar.) avrat, kadın ‘ Azrâ’U (ar. ‘ Azrâ’D) Azrâil
avşıl bîr sığır hastahğı (buna tutu azuk azık
lan hayvanlarm ağzının suyu azvay azman??
akar)
B
avuç avuç
ay ay, ey! baba baba
ay ay, gökteki ay baca baca
ay ay, yılm on ikide biri bâdem (f. bâdâm) bâdem
aya aya (sapan ayası “ sapanın badya bir çeşit büyük kap
taş konan yeri” ) bağ (f. bâğ) üzüm bağı
ayağ ayak (bk. ayaje) bağ bağ, ip
ayak ayak (bk. ayağ) bağda- güreşte sarma takmak
ayak kadeh bağdama sarma (güreşte)
ayak yolı helâ bağır bağır, göğüs, ciğer
'ayal (ar. 'ayâl) çocuk, oğul bağır- bağırmak
ayasofya ayasofya, kilise bağışla- bağışlamak, affetmek, hediye
aydm aydm, aydınlık, ışık etmek
aygır aygır, erkek at bağla- bağlamak
‘ ayıb (ar. ‘ ayb) ayıp, kusur bağlan- bağlanmak, bağlanılmak
SÖZLÜK 173
bağlat- bağlatmak Banu (k. a.) Banu Çiçek (bk. Banı)

baba (f. bebâ) değer, kıymet, fiyat Baralk Barak, bir köpek ismi
bahadır (f. behâdir) bahadır, yiğit, bargah (f. bârgâh) otağ
cesur banş- barışmak
bahadırlık bahadırlık, yiğitlik (bk.boAa- banşdıır- barıştırmak
dır) bâri (f. bâıl) bâri
bahri (ar. bahri) deniz ördeği cin baş- basmak, yenmek, bastırmak,
sinden güzel tüylü bir ku; alt etmek
babş (f.) bahş, bağışlama Basat (k. a.) Basat, Aruz oğh Basat
babfiş (f.) bahşiş başıl- basılmak, yenilmek, alt ol
babt (f.) baht mak
bakmak baş baş
ba^â (ar.hekâ) beka, kalma, kalış, başar- başarmak, becermek
hâki kalma Başı Açuk fa ^ a n (y. a.) Başı Açuk
bakdur- baktırmak Tatyan
babn* bakır başla- başlamak
ba^ış bakış bat- batmak
bakış- bakışmak batman, batman altı okkalık veya sekiz
baki (ar. bâÎ) bâki, kalan kiloluk ağırlık ölçüsü, batman
balçak kıhcm sapı, kılıçın tutula batur- batırmak
cak yeri, kabzası baya demin
balçık balçık, sıvık çamur bayağı bayağı
baldır baldır Bayat Bayat, Oğuz koylardan biri
balık balık Bayburt (y. a.) Bayburt
bal^- parlamak, ışıldamak bayı- zengin olmak, zenginleşmek
ham bir çeşit yürüme, bir yürüme Bayındır (k. a.) Bayındır Han
şekli? bayır bayır, kır
Bamsa (k. a.) Bamsa, Bamsı Beyrek bazirgan (f. bâzcrgân) bezirgân, tacir,
Bamsı (k. a.) Bamsı Beyrek (bk. alış verişçi
Bamsa, Beyrek) bazlanımaç bazlamaç, yağlı ekmek
ban çok süslü altın başh büyük bebek bebek
çadır becer- becermek
ban bağırma, ezan, yüksek ses becit çabuk, çok, lüzumlu, ehem
h. banlat- «ezan okutmak» miyetli
bana bana (bk. ben, krş. mana) b, ol- «bakmak, üzerine düş
Bam (k. a.) Banı Çiçek (bk. Barıu) mek, sürekli çalışmak»
banla- ezan okumak, bağırmak beden beden, gövde
banlat- ezan okutmak, bağırtmak beğen- beğenmek
BegU (k. a.) Begil bici bici, cici bici (bk. cici)
behişt (f.) cennet bid‘ at (ar.) bid’at, sonradan çıkma
bek sağlam, pek İŞ
Bekir (ar. Bekr, k. a.) Hazreti Ebû- bidevn cins at, bir cins at, bir at
bekir (bk. Ebû Bekir, Sıddıfç) cinsi, iri hayvan, iri mahlûk;
beye- beklemek, durmak erken gelişmiş, vaktinden ev
bela (ar. belâ) belâ vel büyümüş, çok büyümüş
bele- belemek, kundak sarmak, kun- big bey
daMamak biglik beylik
belen tepe, sırt, dağ, dağ beli bl-âber (f., âber ar.) habersiz
beli (f. beli) evet bikir (ar. bikr) bekâr, bâkire
beUd belki bil bel, sırt (krş. mil)
bellû beUi bil- bilmek
bclür- belirmek, belli olmak bildür- bildirmek
belürsüz belirsiz bile birlikte, beraber
ben ben (bk. men, bana) bilek bilek
bençileyin benim gibi biliçi bilici
beniz beniz bilik bilgi, anlayış
benze- benzemek biUah (ar.) billah
benzet- benzetmek bilUk okluk, oyan n konduğu mah
beraber (f. berâber) beraber faza, sadak
Berdc (y. a.) Berde bin bin (sayı)
bere bre! (bk. mere) bin- binmek
berk berk, kuvvetli, sağlam, sıkı bindür- bindirmek
berkit- sağlamlaştırmak, kuvvetlen biniş- binişmek
dirmek binit binilecek şey, binek hayvam
berü beri binme^ binmek
besle- beslemek binmek binmek
beyân (ar.) beyan, bildirme bir bir
beyin beyin birez biraz
Beyrek (k. a.) Beyrek, Bamsı Beyrek birlik birlik, Tannnm birliği
(bk. Bamsı) bir uğurdan birden, hep birden, hep
beze (f.) zavaUı, miskin, biçare. beraber, bir hamlede
suçlu , günahb biserek bir cins deve, genç ve kuv
bezen- bezenmek, süslenmek vetli deve, iki hörgüçlü erkek
bmar pmar, çeşme deve ile arabî deveden olan
bırak- bırakmak, koymak erkek deve
biş beş
SÖZLÜK 175
bişik beşik boy boy, kabile, maiyet

biş yüz beş yüz boy destan
bit bit boyla- destan söylemek, hikâye an
bit- ot bitmek latmak
bit- bitmek, tükenmek boyun boyun
bl-tekellüf (f., tekellüf ar.) teklifsizce. boz boz, kurşunî renk, gri
hemen, hiç durmadan boz- bozmak
biterli yerden biten şeyler, nebatlar. bozaç boza çalan renk
bitkiler bozd- bozulmak
biz bez Boz Ok Boz Ok, Oğuzlarm Boz Ok
biz biz (krş. miz) kolu. Taş (Dış)» Oğuz
bl-zaval (f., zevâl ar.) zeval bulmayan. bögelek sığır sineği, sığırları ürküten
ölümsüz, ebedi sinek, eşek sineği
boğaz boğaz bögrûş- böğrüşmek, bağıra bağıra ağ
boğaz gebe hayvan, hayvanm ge- laşmak
gebeliği bögür böğür
Boğazça (k. a.) Boğazca Fatma bögür- böğürmek, böğüre böğüre ağ
boğazla- boğazlamak, boğazım kes lamak, bağıra bağıra ağla
mek mak
boğma boğma, boğumlu böğürt- böğürtmek, bağırtmak
boğma boğmaca böl- bölmek
boğra- gedik açmak, kertik açmak. bölük bölük, kısım, parça
çökertmek, yara açmak, de börk börk, başlık
lik açmak böyle böyle
boğrat- gedik açtırmak, kertik aç böylelik böylelik
tırmak, çökerttirmek, yara aç böyü- büyümek
tırmak, delik açtırmak böyük büyük
bol bol bu bu (krş. mu)
bolayki belki, belki de, ihtimal ki. Budağ (k. a.) Budak (bk. Budaf:)
olur ki, kâşki budak budak
borç borç Budak (k. a.) Budak, Kara Göne
bon boru, çalman boru oğlu Kara Budak (bk. Budağ)
bostan (f. bûstân) bağ bahçe, bostan buğa boğa, danıızhk erkek hayvan.
boşal- boşalmak geyik
boşan- boşanmak, boşalmak, bağım Buğaç (k. a.) Buğaç, Dirse Han oğb
çözmek, bağından kurtulmak Buğaç
boy boooy! eyvah! Buğaçuk (k. a.) Buğaçuk Melik
boy boy buğra erkek deve
buğuı- erkek deve Bügdüz Oğuzlarm Bügdüz boyu, (k.

buğur bu sefer, bu kez a.) Bügdüz Emen
bukağu köstek, ayağa vurulan demir bühtan (ar. bühtân) bühtan, iftira.
bağ, pıranga isnat, suç ?
bul- bulmak bük- bükmek
bulaş- bulaşmak, bulanmak büri- bürümek
buldur iri göz yaşı damlası, tane bürin- bürünmek
tane göz yaşı bütün bütün
bulm- bulunmak
bulış- buluşmak, rastlamak, karşı C
laşacak
cahU (ar, câhil) câhil
bulut bulut can (f. cân) can
bun sıkmtı, iztirap, acı, tehlike (f. cânver veya cânâver) ca
canavar
bunal- bunalmak
navar
bunçılaym bunun gibi , böyle (bk. bu) câriye (ar.) câriye
bura bura (ar. câsûs) câsus
câsus
burç (ar.) burç câsuslamak, câsusluk etmek
câsusla-
burçak iri ter tanesi cavab (ar. cevâb) cevap
Burla (k. a.) Burla Hatun, Kaza cebbar (ar. cebbâr) kudret sahibi.
nın karısı
Allahın sıfatlarından
burma burma, burulmuş, burulmuş kı
cebe]h^>*^ (f- cebehâne) cephâne
sım
Cebrâ ’il (ar. cebrâ’îl) Cebrâil, dört me
burun burun
lekten haber meleği
but, but but
buynuz boynuz cedd (ar.) ced, atalar
buyruk, buyuruk buyruk, emir cehennem (ar.) cehennem
buyur- buyurmak, emretmek ceUad (ar. cellâd) cellât
buz buz cem‘ (ar.) cem’ , toplama
buzağu buzağı cemal (ar. cemâl) cemâl, yüz gü
buzla- bağıra bağıra ağlamak, fer- zelliği
yad etmek, deve bağırmak cemi' (ar. ceml‘ ) bütün, hep
buzlaş- bağırıp ağlaşmak, deve gibi cenk (f.) cenk, savaş
bağrışıp feıyad etmek ccvşen (f.) zırh
buzlaşdur- deveyi bağırtmak, develeri ceza (ar. cezâ) ceza, eziyet
bağrıştırmak cıda cıda, mızrak
buzlat- ağlatmak, feryad ettirmek, ba cilasun yiğit, kahraman, babayiğit
ğırtmak, deveyi bağırtmak cılavı gem, dizgin, yular
büdri- sendelemek, ayağı titremek, Cızığlar (y. a.) Cızığlar
tekerlenmek cici cici, süs, süslü, cici bici
SÖZLÜK 177
ciğer (f.) ciğer mek, yağma etmek, akm et

cima‘ (ar. cim â') birleşme, çiftleş mek, dört nala yetişmek.
me yarmak, kesmek
cisim (ar. eism) cisim, vücut, gövde çapar haberci, postacı
cömerd (f.) cömert çapdnr- koşturmak, at koşturmak, yağ
cûş (f.) coşkunluk, coşma malatmak
cübbe (ar.) cübbe, elbise, palto çapd- yağmalanmak, yağma edil
cümle (ar.) bütün, cümle mek, basılmak
çapkun baskm
r
V çara (f. çâre) çare
çadır çadır (krş. çetir) Ç"P- yağma etmek, vurmak, bas
çağ çağ, zaman km yapmak (krş. çap-)
çağır- çağırmak, bağırmak, manzum çarpışdur- gezip tozmak, çırpıştırmak
söylemek, türkü çağırmak, ses çartalk (f. çârtâk, çehâr tâk) çardak
lenmek, dâvet etmek çatlağuç sapan ve kamçımn çatla
çağırt- çağırtmak yan kısmı, sapan ve kamçıyı
çağla- çağlamak şaklatan tüy ve yanimış ka
çağnam çağıl (çağd) yış
çak- çakmak, vurmak çatlat- çatlatmak, şaklatmak
çakmalf çakmak (âlet) çatma çatma, çatık, çatdmış
çal boz, kır, alaca, kül rengi (bk. çavlan- ün salmak, şöhretlenmek, meş
çal Ifara ftuş) hur olmak
çal- çalmak, vurmak, saz çalmak. çavuş çavuş, bekçi, hizmetkâr
hırsızlık etmek çay çay, dereden büyük ırmaktan
çalap Tann, Allah küçük akar su
çaldur- çaldırmak çay- caymak, dönmek
çalım çalım çayır çayır, çayırlık
çalm- çahnmak çek- çekmek.
çahş çahş, çalma, vuruş çekdür- çektirmek
çalış- çahşmak, vuruşmak çekil- çekilmek
çal-kara kuş kartal (bk. çal) çekiş- çekişmek, dövüşmek, kavga
çalmak çalmak, vurmak etmek, savaşmak
Çan-kız (k. a) Çan-kız çemeu (f.) çimen, çayır
Çan-paşa (k. a.) Çan-paşa çenber yemeni, yazma, baş örtüsü
çap bir şey yerken veya içerken çene çene
köpeğin çıkardığı ses, dudak çengel (f. çengâl) çengel
şapırtısı çeri asker
çap. koşmak, koşturmak, at sür- çerkez çerkes
Çeşme (k. a.) Ağ Melik Çeşme kızı Çofe- üşüşmek, çullanmak

çetir çadır (krş. çadır) çok çok (bk. çoğ)
çetük kedi çolğa- sarmak, bohçalamak
çevgen (f. çevgân) değnek, sopa, ço çoluk çoluk, çocuk
mak çomağ çomak, demir topuzlu sopa,
çevre çevre, etraf bir cenk âleti (bk. çomalf)
çevük çevik çomak çomak, demir topuzlu sopa,
çevür- çevirmek, önünü kesmek, dön bir cenk âleti (bk. çomağ)
dürmek, çevire çevire pişir çök- çökmek
mek, devirmek çöker- çökertmek
çevüril- çevrilmek, dönmek, dönüp do çönge zayıf, fersiz, nuru kaybolmuş,
laşmak bulanık gören (göz), körel
çığırt- bağırtmak, ilân ve davet et miş, körleşmiş (âlet)
mek çöngel- (göz) zayıflamak, fersiz ol
çığnş. çığrışmak, bağrışmak mak; (bıçak) körelmek, kör
çığnşdur ■ çığrıştırmak, bağrıştırmak, leşmek
feryat ettirmek çöz- çözmek, kesmek
ç>t- çıkmak (bk. ç(^-) çuğa çuha, cübbe, palto (bk. çuha,
ç ı^ - çıkarmak (bk. çıkar-) çuha,)
çık- çıkmak (bk. çıh-) çu(ıa çuha, cübbe, palto (bk. çuğa,
çıkar- çıkarmak çuka)
çıkart- çıkartmak çuka çuha, cübbe, palto (bk. çuğa,
çılbır yular çuha)
çmla- çınlamak çuldı ganimet, askere verilen hediye
çıplak çıplak çuval çuval, çul
çırağ (f. çerâğ) çerağ, çıra çün (f. çûn) mâdemki, vaktâ ki
çırğap elbise, altın işlemeli süslü el çünki (f. çünki) mâdemki, çünkü,
bise, çargap vaktâ ki
çırp- çırpmak, vurmak çün-kim mâdemki
çırpmdı çırpıntı çüri- çürümek
çiçek çiçek
D
Çiçek (k. a.) Banı Çiçek (bk. Banı,
Banu) da da, dahi (edat) (bk. de)
çığın omuz dad (f. dad) yardım isteme, yar^
çoban (f. şubân) çoban dım isteyen ses, imdat
çoğ çok (bk. çok) dadı dadı (bk. tadı)
çoğrama kaynama, fokurdama, fıkır da({i dahi, ve, daha, artık, hâlâ
dama dak kadar, dek
SÖZLÜK 179
dala- ısırmak, dişle koparmak, yağ Demür Güçi (k. a.) Demür Güçi
ma ve talan etmek Demür Çapu (y. a.) Demür Iflapu der-
dam (f. dâm) tuzak vendi
damağ damak dene- denemek, sınamak
dan dansu^ şaşılacak, hayret verici, deniz deniz
nâdir, mühim denlü kadar
dar dar dep- tepmek, at tepmek, tekme
darı- yağma etmek, dalamak, mu lemek
sallat olmak depe tepe, başm tepesi
da'vile- dâvâ etmek, hesap sormak depegen tepen, çok tepen, tekme atan
(ar. da 'vi) hayvan
Depegöz (k. a.) Depegöz
davul davul (bk. tavul)
depele- tepelemek, tekmelemek
daya dadı, daya
depere tepeden aşağı
dayı dayı (bk. tayı)
dcpil- tepilmek
dâyim (ar. dâ^’im) dâim, daima, dai
depit- teprctmek, kımıldatmak, sars
mî
mak
daz çıplak
depme tekme
de de, dahi (edat) (bk. da)
depret- tepretmek, kımıldatmak, kı
dede dede pırdatmak
Dede (k. a.) Dede Korkut (bk. derd (f.) dert
ata, Korfeut) dere dere
def'i (f. def'I, d ef' ar.) derhal, Dereşam (y. a.) Dereşam, Dereşam Suyu
hemen dergah (f. dergâh) dergâh, kapı önü,
deg- değmek, eşik, huzur
degenek değnek derhal (f., hâl ar.) derhal
değin kadar deri deri
değirmen değirmen derin derin
degül değil, değildir derinlik derinlik
del- delmek derle- terlemek
delim çok, pek çok derlet- terletmek
delin- delinmek dervend (f. derbend) derbent, dağ ge
delü deli, deli dolu, yaman, cesur çidi
delük delik derviş (f. derviş) derviş
delaiik deUlik destmal (f. destmâl) mendil
dem (f.) dem, an, zaman destur (f. destûr) müsaade, izin
demren okun upundaki sivri demir, deve deve
temren devlet (ar.) varlık, zenginlik, dev
demür demir let, ikbal
lâO DEDE KORKUT KİTABI
dıvar (f. dlvâr) duvar diri diri, sağ

di haydi, 'haydi artık, di diril- dirilmek, canlanmak
di- demek dirU- toplanmak
dldar (f. dldâr) yüz, cemal; Allahm dirim dirim, dirilik, hayat
yüzü, güzelliği (bk. dizar) dirlik dirlik, dirlik düzenlik, geçim,
didll- didilmek, didik didik olmak yaşayış
dik- dikmek, yapmak, kurmak, dimek demek, toplantı, düğün der
sançmak, dikmek (dikiş) nek
dikdür- diktirmek, yaptırmak, kur Dirse (k. a.) Dirse Han
durmak, diktirmek (dikiş)
diş diş
dikil- dikilmek, yapılmak, kurulmak
dişi dişi
dikmek dikmek (dikiş)
dişle- ısırmak
dU dU
dit- ditmek, didik didik etmek
dil çıkart- «ağız açtırmak»
ditre- titremek
dile- dilemek, istemek
divan (ar. divân) divan, büyük mec
dUek dilek
lis, kurultay, beylerin meclisi
dilemek dilemek, istemek
divşür- devşirmek, toplamak
dilkü tilki
diz diz
dimek demek
dizar (f.) yüz, AUahm yüzü, yüz
dimemek dememek
güzelliği, cemal (bk. dldar)
din (ar. din) din
dizçük dizcik, diz bağı, dizlik
dln-i Mukammed «Muhammed
dizil- dizilmek, sıralanmak
dini, İslâmiyet»
dolamaç dolamaç, dolambaç, dolambaçh
din yavaş sesle konuşulan, gizli
(bk. tolamaç)
konuşulan şey, gıybet
dost (f. dûst) dost
d. dinle- «kapıdan veya baca
dosthk dostluk
dan gizlice içeride konuşulan
doy-(döy' ■) tahammül etmek, dayan
ları dinlemek, gizliden kapda-
mak, (belki) doymak (krş.
n dinlemek, gizliden içeriyi
toy-, toyur-, doy-)
dinlemek, gıybet ve dedikodu
doy- doymak
lara kulak vermek»
dög- dövmek, vurmak
dinle- dinlemek
Döger (k. a.) Döger
dip dip, kök(krş. düp)
dögil- dövülmek, vurulmak, çahn
dir- toplamak
mak
direk direk
dövüşmek, savaşmak, cenk et
Direk (k. a.) Arşun oğlu Direk
Tekür mek, vuruşmak
dirgür- diriltmek, yaşatmak, canlan dögişme dövüşme, savaş, vuruşma
dırmak dök- dökmek
SÖZLÜK 181
dökdür- döktürmek bindiği ve sonradan Hazreti

dökil- dökülmek Ali’ye hediye ettiği katırm
dökme tepe, çıkıntı, zirve? adı
döl döl Diilek (k. a.) Dülek Evren (bk. Ev
dön- dönmek, geri dönmek, dolaş ren)
mak, çevirmek düm bütün, tamam, tam, düm
döndür- döndürmek, geri çevirmek, çe dün dün, dünkü gün
virmek dün gece
dönmek dönmek dünlük pencere, baca, ev ve çadı
dört dört rın pencere, baca ve ocak
döş göğüs gibi delikleri, salon
döşe- döşemek, yaymak, sermek dünya (ar. dünyâ) dünya (bk. dünye)
döşek döşek, yatak dünyc (ar. dünyâ) dünya (bk. dünya)
döşen- döşenmek, yayılmak, seril dünyelik dünyahk, dünya, yer yüzü
mek düp merkez, orta, asıl, dip, kök
du'â (ar.) duâ (krş. dip)
Duâ (k. a.) Duâ Koca (bk. fCoca) düriş- çalışmak, çabalamak, mücade
dubarla ? duârlu ? le etmek, karşılaşmak, çar
dulum şakak pışmak, savaşmak
Dumrul (k. a) Delü Dumrul (bk. Delü) dürişdür- derleyip toplamak, katla
Dundar (k. a) Kıyan Selçük oğlu yıp bükmek, yığıştırmak,
Delü Dundar (bk. Delü, katlamak, bükmek, dürmek
fundar) dürlü türlü, çeşitli, çeşit
dürsin- korkmak, çekinmek
durdurmak (yardımcı fiil)
dürt- dürtmek, sokmak, sürmek,
duşak ayak bağı, köstek (bk. tu-
sürtmek
Şab) dürtîş- dürtüşmek, birbirine dürtmek,
duva^ (duvak) duvak, gelinin yüzünü karşıhkh batırıp sokmak
kapayan tül düş rüya
düdük düdük düş- düşmek, inmek, girmek
düg- düğümlemek, bağlamak düşmen (f.) düşman
düğme düğme düşmenlik düşmanlık
düğün düğün düşür- düşürmek
düken- tükenmek, bitmek düvlck kavun, ham kavun, kelek
diiket- tüketmek, bitirmek düz düz, doğru, düzlük, düz yer,
dülbend (f.) tülbent, tül, başa ve bo ova
yuna bağlanan ince beyaz düz- düzmek, koşmak, tanzim et
kumaş mek, tertip etmek, tedvin
Düldül Düldül, Hazreti Muhammed’in
Düzen (k. a.) Düzen elek elek

düzü- düzülmek, dizümek, tertip ve el-hamdu li’Uah (ar.) Allaha şükür,
tanzim edilmek, sıralanmak hamd olsun
Düzmiird (y. a.) Düzmürd Kalesi el-hâşıl (ar.) hâsıh, velhasıl
el-hâşıh hâsıh, velhâsıl
eUİ elli
-e -el (kuvvetlendirme edatı, bk. elli bin eUi bin
-o) eUi yidi elli yedi
Ebû Bekir (ar., k. a.) ük halife Ebû- elük dağ keçisi, karaca
bekir (bk. Bekir, Şıddık) em- emmek
ecel (ar.) ecel emçek meme
edeb (ar.) edep, terbiye, haya Emen (k. a.) Emen, Bügdüz Emen
edeblen- utanmak, hayâ etmek, sıkıl emir (ar. emr) emir, buyruk
mak emira^nr (f. endr-i â\)ûr) tavlacı başı;
edük çizme, mest beyin, hanm tavlalarma, hay-
eg- eğmek vanlarma bakan (bk. imrahor)
eger (f.) eğer emiş- emişmek, karşılıkh emmek
eğin vücut, sırt, arka, üst (üst ‘ emmi (ar. ‘ emm) amca
baş) Emren (k. a.) Emren, Begü oğlu Em
ren
eğlen- durmak, beklemek
emzür- emzirmek
Egrek (k. a.) Egrek, Uşun Koca
ense ense
oğlu Egrek
Ense (k. a.) Ense Koca
eğri eğri
enşiş- sesle ağlamak, ağlayarak te-
ehü (ar. ehl) ehü, cins, taife
ganni etmek, içini çekerek
ejdeha (f. ejderhâ) ejderha (bk. ejdeha)
ejderha (f.) ejderha (bk. ejderha)
enük enik, et yiyen yırtıcı hayvanla-
eklen- eklenmek, bulaşmak, sürül rm yavrusu
mek
er, adam, kişi, yiğit, erkek,
eksü- eksilmek koca
eksük eksik erçel yaramaz, kötü, inatçı, huysuz,
eksfiklik eksiklik aksi, dik başh, uğursuz
el el erdem fazüet, terbiye, hüner, marifet
el-‘ âkihet (ar.) en sonra, sonunda, ni erdü 9
hayet eren eren, er, yiğit, kahraman

el-aman- (ar. el-emân) aman!, medet!, Eren (k. a.) Eren, Alp Eren
merhamet!, el-aman ergenlik kadınm erkeğe verdiği hediye;
elbetde (ar. elbette) elbette, mutlaka, kızm nişanlısına, gelinin gü
tabii veye verdiği hediye; bekârhk
SÖZLÜK 183
erilen- kaygılanmak, yerinmek, üzül

mek
fâ ’ide (ar.) fayda
erin- erimek
fakı (ar. fa ]^ ) hoca, müezzin
erlik erlik, erkeklik, yiğitlik
fâni (ar. fâni) fâni, geçici
es- esmek
Fâtıma (ar., k. a.) Hazreti Fâtıma,
esen esen, sağ, sağ sâlim
Peygamberin kızı ve Hazreti
esir (ar. esir) esir, tutsak (bk.
yesir) Ali’nin kansı
esirge- esirgemek Fatma (k. a.) Boğazça Fatma
eski eski feryad (f. feryâd) feryât
esle- söz dinlemek, itaat etmek, firla- fırlamak,
saymak, aldırış etmek fışıl fısıl (fısd)
esrük sarhoş fikir (ar. fikr) fikir, düşünce, akıl
eş- at koşturmak, yortmak, tı f i 'l (ar.) fiil, amel, hareket, iş,
rıs gitmek, eşgin ve yorga niyet, tasan
gitmek firak (ar. firâk) aynbk, aynhk acı
eşek eşek sı, ayrılık hüznü
et et Fir'avun (ar. Fir'avn) Firavun, eski
etek etek Mısır hükümdarlarmm ünvam
etmek ekmek furşat (ar.) fırsat
evet evet
Evnük (y. a.) Evnük, Evnük Kalesi
evren büyük yılan, ejderha gah (f. gâh) kâh, bazan
Evren (k. a.) Dülek Evren gedik gedik, gedilmiş, çentilmiş, kör-
Evren (k. a.) Delü Evren
evvel (ar.) önce, evvelce, evvel, ev gedil- gedik açdmak, yank açılmak,
velâ çentilmek, kesici şeylerin ağzı
eyegü kaburga diş diş olmak, kınhp körleşmek
eyer eyer, at eyeri ve kısalmak
eyerle- eyerlemek, ata eyer vurmak gel- gelmek
eyle öyle (bk. öyle) gelim gelim, gelme, geliş
eyle- eylemek, etmek, yapmak gelin gelin
eylemek eylemek, etmek, yapmak geliş geliş
eylen- kalkmak, hareket etmek geliş- karşılıklı gelmek, gelişmek
EyUk (k. a.) Eylik Koca gelmek gelmek
eyü iyi gelür- getirmek (bk. getür-)
eyülik iyilik Gence (y. a.) Gence, Azerbaycan’m
eyyam (ar.) günler, zaman Gence şehri
ezel (ar.) ezel genç genç
gerdek gerdek, zifaf odası, zifaf ça git* gitmek

dırı, perde gerilmiş zifaf odası, gizle- gizlemek, saklamak
perde, bir yeri bölen perde gizlU gizli
gerek gerek, lâzım , lüzumlu, bulun gor (f. gür) mezar
ması lâzım, ister.. . ister göger- yeşermek, yeşillenmek
gerek- gerekmek gögerçin güvercin
germ- gerinmek gögez yeşermiş, yeşillenmiş
getür- getirmek (bk. gelür-) gögüs göğüs
getürmek getirmek gök gök
gevde gövde gök yeşil, mavi, gök renginde
gey- giymek Gökçe Deniz (y. a.) Gökçe Deniz (bk.
geydür- giydirmek gök)
geyesi giyecek, elbise (bk. gey-) gökçek güzel
geyik geyik, dağ keçisi Gökçe fa ğ (y. a.) Gökçe Dağ (bk.
geyim giyim kuşam, giyecek, elbise. gök)
zırh, teçhizat göl göl
geyin- giyinmek, kuşanmak, cenk el gömeç kül ekmeği, kül puğaçası
bisesi giymek gömil- gömülmek
geyür- giydirmek gön gön, deri
gez gez, çatal, kertik, gedik, o- gönder mızrak, kargı
kun kirişe takılan kertiği gönder- göndermek
gez- gezmek, dolaşmak Gönc (k. a.) Kara Göne
gezdür- gezdirmek, dolaştırmak gör- görmek
gezle- gezlemek, okun gezini kirişe göre göre
takmak görin- görünmek
gice gece göriş- görüşmek, müsâfaha etmek, to
gicelik gecelik, başa giyilen gecelik, kalaşmak, kucaklaşmak, ve-
takke? dâlaşmak, el öpmek
gide kısa, kısalmış ? görk güzellik
gider- gidermek görmek görmek
gidim gidim, gitme göster- göstermek
gimi gemi göstermek göstermek
gin gen, geniş göt göt
gine gene, yine, tekrar götür. götürmek, kaldırmak, yükselt
gir- girmek mek
gir çek gerçek, ârif, evliyâ, ermiş göyin- yanmak
girmek girmek göz göz
girii geri, tekrar gözçi gözcü
SÖZLÜK 185
güzel Gaflet (ar., k. a.) Gaflet Koca

gözet- gözetmek ğalaba (ar.) çok, pek çok
gözle- gözlemek, gözetlemek, bekle Gan (k. a.) Kam Gan
mek gani (ar. ğani) gani, vanndan faz-
gÖzük- gözükmek lasmı istemeyen, zengin, cö
güç güç, kuvvet, zor mert
gül- gülmek ğanm (ar. ğarim) hasım (krş. (earım)
güliş- gülüşmek ğanp (ar. ğaılb)garip,gurbette
güman (f. gümân) şüphe olan (krş. bonphh)
gümbür gümbür ğavğa (f. ğavğâ) kavga,gürültü,
gümüş gümüş gürültü patırtı, döğüş, savaş,
gün güneş ğâyet (ar.) gayet, çok, son derece
gün gün ğayıb (ar. gâ’ib) kayıp, gâib
gün (il) gün, memleket, ülke, mu gayret (ar.) gayret
hit, çevre, etraf gayrı gayn, başka (krş. fçayrı
günah (f. günâh) günah, günah, suç [ar. gayr])
gündüz gündüz (ar.) gazâ
günlük şemsiye, şemsiye şeklinde ça (ar. ğâzI) gazi
dır, şemsiyeli çadır, şemsiyeli gızıldamak, vızıldamak
otağ
gürbüz (f. gurbuz) gürbüz H, H, H
Gürcistan (y. a.) Gürcistan âber (ar.) haber
güreş güreş haberleş- haberleşmek, haber sormak,
güreş- güreşmek konuşmak
gürle- gürlemek habis (ar. habs) hapis
gürz (f. gürz) gürz hacet (ar.) hacet, gerekli olan şey,
güt. gütmek dilek
güv güv (güv) (köpek sesi) ^ cı (ar. hâcI) hacı
güven- güvenmek âç haç
güvenç güvenç ^dd (ar.) had, hudut, derece, mer
güyegü güveyi tebe
güz güz, son bahar Hak (Ç a tt) (ar.) Hak, Tanrı
güzün, son baharda hak (h a ^ ) (ar.) hak
hakla- haklamak, hakkmdan gelmek
haMu haklı
gafil (ar. ğâfü) gafil, habersiz haksuz haksız
ğ.-ile «ansızm, habersizce» hal (ar. ^âl) hâl, durum
ğ.-liiçe «ansızın, birden bire halal (ar. êlâl) helâl, haram olma
fark ettirmeden» yan, kan, koca, eş
lıalallaş-, helallaşmak batan hatun, kadın, kan

kalallık helâllik, kanlık, eşUk hava (f. hevâ) hava
halayık (ar. halâ^’ik) halayık, cariye, havala (ar. havâle) havale, yönelme,
kul çevrilme
:âlıça küçük hah, hah b. ol- «yönelmek, üzerine çul
haU (ar.) hail, çözüm lanmak»
âlvet (ar.) halvet havlu avlu, koru
Im m aTi (f. hemân) hemen hay (ünlem) hay, hey
haman-dem (f.) derhal, hemen, o anda hayıf (ar. hayf) hayıf, yazık, gadir,
çevir, öç
hamayil (ar. hamâ’il) omuzdan çapraz
bayır (ar. bayr) hayır, iyi, hayurh
olarak vücuda asdan, geçi
haykır- haykırmak
rilen bağ, çaprazlama, omuz
hayvan (ar. hayvân) hayvan
dan çapraz olarak
ha2ir (ar. hâzır) hazır
hâmile (ar.) gebe
bazine (ar. bakine) hazine
hamle (ar.) hamle
hece (ar. heca) hece
hampa (f. hempâ) arkadaş, eş
hekim (ar. hakim) hekim, tabip
ân han
helâk (ar.) helâk, ölme, telef
ânçer (f.) hançer
hele hele, hele hele, yani, hâsıh
( j anlıT c hanlık
hem (f.) hem, hem de
ârab (ar. lârâb) harap
he mi he mi, değil mi, e mi
lârac (ar. lârâc) haraç
Hemid (y. a.) Hemid, Diyarbakır
harâmi (ar. harami) yol kesen, haydut,
hemin (f. hemin) sadece, yalmz, tek
harâmi
başına
haramzada (f., hatâm ar., zâde f.) hemişe (f. hemlşe) daima, her zaman
haramzâde, piç hep hep, bütün, daima
baran büyük, iri? her (f.) her
barca- harcamak (ârc ar.) herze (f.) saçma, hezeyan
barchk harçlık (ârc ar.) hey (ünlem) hey
(ar. ^âs) hâs, yüksek sınıftan heybet (ar.) heybet
olan bira küçük, ufak, zayıf
Haşan (ar., k. a.) Hazreti Haşan bınidat- hırddatmak, hmltı çıkartmak
hased (ar.) haset, kıskançlık, çeke hırlamak hırlamak, hırıltı çıkarmak
meme bırlat- hırlatmak, hınitı çıkartmak
hâşıl (ar.) hâsd bırş (ar.) hırs
hasret (ar.) hasret, hasret çeken, has bırsuz hırsız
ret çekilen bışun hısım, akraba
hasud (ar. hasûd) hasut, kıskanç Hıiır (ar. Çı 4r, k. a.) Hızır aley-
batır (ar. İjâtır) hatır hisselâm
SÖZLÜK 187
hiç (f. hiç) hiç ılga- atlarla hücum etmek, dört

ykâyet (ar.) hikâye nala hücum etmek, baskın yap
y i'a tla - hil’ at vermek, hil’at giydir mak, akm yapmak (krş. yıl-
mek, kaftan hediye etmek, ğ«-)
kaftan vermek, bulûz vermek, ılğar baskın, hücum, akın, atlı hü
gömlek vermek (ar. y i'a t ) cumu, dört nala hücum
himmet (ar.) himmet, yardım, gayret, dkı yılkı, at sürüsü
inayet, lütuf ıiy ç ı at çobanı
hindû kara, siyah, çok esmer insan mak inak, maiyetteki en inanılır
yşar (ar. Uşar) hisar, kale ve güvenilir kimse, bir mai
y^metkâr (f., y^met ar.) hizmetkâr yet ünvam (krş. yınab)
ôca (f. âce) hoca ırak ırak, uzak
jôd (f. ))ûd) kendi, (kuvvetlendirme ırmak ırmak
edatı) ışır- ısırmak
(jıorla- hor görmek, hor bakmak (f. işmarla- ısmarlamak, emanet etmek
tür) ışuk demir başlık, miğfer, tolga
(joş (f. tûş) hoş, iyi
1
ôşlık hoşluk, iyilik, keyif, sıhhatte
bulunma i- imek
ôtaz hotaz, hotoz, püskül, sorguç, İbrahim (ar. İbrahim, k. a.) Hazreti
atm boynuna takılan püskül İbrâhim
hoyrad hoyrat, kaba, huysuz, terbiye 'ibret (ar.) dehşet verici, şaşırtıcı,
siz, kötü huylu, kötü, hayırsız şaşdacak şey, ibret alınacak
hörmet (ar.) hürmet şey, alâmet şey, alâmet
hû (ar.) hû (ünlem), AUah!, der 'i. al- «şaşmak, dehşete düş
viş selâmı mek»
ûb (f. (>ûb) güzel, iyi ibrişim (f. ebrişüm) ibrişim
(lumra (f.) küçük küp iç iç
hurd (f) ufak, küçük, kınk, parça 1. Oğuz «İç Oğuz»
h. iç- kırık içmek
ol- «parça parça olmak,
kırık olmak, hurdahaş olmak» içerü içeri
ûrdaâş (f. (jurdhâş) hurdahaş için gizli, gizlice, içten, saklı ola
(>uşuş (ar. ûşûş) husus rak, belli etmeden
hüner (f.) hüner, marifet içit içUecek şey, içecek, su
Hüseyin (ar. Huseyn, k. a.) Hazreti içme içme, içiş
Hüseyin içmek içmek
d dirim yıldırım (krş. yıldırım) içre içinde
ılduz yıldız içün için (edat)
içür- içirmek imrabor (f. emlr-i âbör) imrahor, ahır-

idin- edinmek cı başı, bey ahırcısı (bk.
>g> iğ? emirahur)
iki iki imren- imrenmek
ikindü ikindi imrençe imrenilen, herkesin imrendiği
iklim (ar. iklim) iklim, ülke, mem in- inmek
leket, diyar ‘ inayet (ar. ‘ inayet) inâyet, lütuf
ikrar (ar. i^râr) ikrar, ifade, dil ince ince
ile söyleme incin- incinmek, cam yanmak, kı
i. eyle- «söylemek» rılmak, gücenmek
il el, memleket, ülke, memle indür- indirmek, eğmek (baş)
ket halkı, başkası, yabancı inek inek
il- ilişmek, delip geçmek, bat inle inlemek
mak, sancılmak, delmek, işle insan (ar. inşân) insan
mek, tesir etmek inşa’llah (ar. inşâ‘ llâh) inşallah
ilakırdı lakırdı, lâf, boş söz ipek ipek
tlalmış (k. a.) llalmış ir- ermek, erişmek, yetişmek, u-
ildür- sançmak, iliştirmek, batır laşmak, varmak, eriştirmek
mak, delip geçirmek irgür- erdirmek, eriştirmek, ulaştır
ile ile (edat) mak, kavuşturmak
ilem ile (edat) iriş- erişmek, ulaşmak, kavuşmak
ilen ile (edat) irişdür- eriştirmek, erdirmek
ilerü ileri irfceç erkeç, erkek keçi, teke, koyun
ilet- üetmek, götürmek sürüsünün başmda giden er
iley ön, karşı kek keçi
ilham (ar. ilham) ilham irkek erkek
‘ ilim (ar. ‘ ilm) ilim irken erken
iliş- ilişmek, takılmak ism-i a ‘ çam (f., kelimeler ar.) ism-i
ilişdür- iliştirmek, takmak, geçirmek a’zam duası
ilk ilk iss sahip
iltifat (ar. iltifat) iltifat issüz ıssız, sahipsiz, boş, tenha
iman (ar. imân) iman İstanbul (y. a.) İstanbul
‘ imarat (ar. ‘ imaret) imâret, hayrat iste- istemek, aramak
evi, fakirlere yemek verilen istemek istemek
yer iş iş
imdi imdi, şimdi iş eş, arkadaş
imirze (f. mirzâ) mirza, beyzâde, bey işarat (ar. işâret) işaret
oğlu, şehzade işde işte
SÖZLÜK 189
işik eşik, kapı önü kada (ar. kaiâ) kazâ, belâ

işit işitme, işitilen şey, ses, cevap kadar (ar.) kadar
İşit- işitmek, duymak kadd (ar.) kad, boy
‘ işk (ar.) aşk kadeh (ar.) kadeh
işle. yapmak, etmek, çabşmak, iş kadem (ar.) ayak
lemek kader (ar.) kader, talih
'işret (ar.) işret, içki, içme, yeme kadm hanım, hanım kadm (krş.
içme, eğlence leadun)
it it, köpek kâdir (ar.) kâdir (Tanrının sıfatı).
it- etmek, eylemek, yapmak Tann
iti keskin, sert, keskinlik, sertlik ^don hanım, hanım kadm (krş. (ca
ittifa]^ (ar. ittifak) söz birliği, birlik. dın)
beraberlik, uyuşma, ittifak kafa (ar. kafâ’) kafa
ittifak! (ar.) söz birliği ile, uyuşarak. kaftan kaftan, cübbe, entari, uzun
birlik olarak elbise
iv ev, otağ, çadır kaftanhk kaftanlık, kaftanhk kumaş, el
iver- evermek, evlendirmek biselik
iverme^ evermek, evlendirmek kağan kağan, kükremiş, kükreyen, kız
ivlen- evlenmek mış, öfkeli (arslan, kaplan.
iye sahip canavar)
iz iz kah- kakmak (başa kakmak) (krş.
izle- izlemek, iz üzerinden gitmek. (cafr-)
izi takip etmek kahhar (ar. kahhâr) çok kahreden.
' izzet (ar.) izzet, ikram, kıymet. kahhâr (Tanrının sıfatların
hürmet, itibar dan)
kalunç (bk. (ca(cınç) kakmç, başa
JV
kakılan, başa kakılan ayıp
kaba büyük, iri, koca, kocaman. kahır (ar. kahr) kahır
yüksek, kahn, kaba ka(ışat- parçalamak
kabar- kabarmak kak- kakmak, vurmak, dikmek, ba
yıbile (ar. t;ablle) kabile şa kakmak, yüze vurmak
kabul (ar. kabûl) kabul kay- kızmak, öfkelenmek, sinirlen
kabza (ar.) kabza, bir şeyin, biı mek, gazaba gelmek
silâhın tutulacak yeri kakmç kakmç, başa kakılan, başa
kaç kaç kakdan ayıp (bk. (ca^ınç)
kaç- kaçmak kal- kalmak
kaçau ne zaman, nasıl kala kale (krş. İMlaba, Ifolâ)
kaçma kaçma, kaçış M 'a (ar.) kale
kalaba çok, pek çok (krş. ğalaba, Kanh (k. a.) Kanlı Koca
kala) kanni- kanınimak, ters bükülmek, ar
kalabahk kalabalık, çok, çokluk kaya bükülmek
kaldur- kaldırmak kap kap, kap (kaya)
kalemçi kalemci, yazıcı, kâtip, ressam ? kap- kapmak, tutmak, yakalamak
(kalem ar.) kapa- kapamak
kak balı kapak kapak, göz kapağı
kaim kabn, kalabalık, büyük, kuv- Kapak (k. a.) Kapak Kan
vetU (Oğuz’un sıfatı) (krş. Kapçak (k. a.) Kapçak Melik
kanlu) kaplan kaplan
kabn sık, kesif, kaim kapa kapı, (Demür) Kapu
kalınlık kabnbk, evlenen kızın kalm- kapuçı kapıcı
bğı, evlenecek kıza verilen kapurğa (krş. kapurka) kaburga
şey, kesUen kesim, çeyizUk, kapurka (krş. kapurğa) kaburga
başlık kar kar
kalk- kalkmak kara kara
kalkan kalkan Karaça (k. a.) Karaça Çoban (krş.
Kam (k. a.) Kam, Kam Can, Kam Karaçuk)
Püre Karaçuk (k. a.) Karaçuk Çoban (krş.
Karaça)
kamçı kamçı
Karaçuk (y. a.) Karaçuk dağı
kamçıla- kamçdamak
Kara Deniz (y. a.) Kara Deniz (krş.
kamet (ar.) boy
kara, deniz)
kanım ? (krş. kunın)
karahk karalık
kamış kamış
karangu, karanku, karanu karanlık
kamu kamu, bütün, her
karar (ar. karâr) karar, durma, ye
kan kan
rinde durma, huzur, sükûn,
Kan (k. a.) Kan, Kan Abkaza,
rahat
Kapak Kan, Kan Turab
karar- kararmak
kanara mezbaha, hayvan kesim yeri,
karart- karartmak
altında kesim yapılan ağaç,
karavaş hizmetçi, cariye
kasap veya mezbaha çengeli
karavul karakol, gözcü, gözetleyici
kanat kanat karavulhk karakolluk, gözetleyicilik, göz
kanat- kanatmak cülük, sınır bekçiliği
kancanı nereye karayıb (ar. ğarâ‘ ib) gariplik, acayip
kanda nerede, nereye lik, tuhaflık
kandan nereden karcaş- karışmak, kaynaşmak, bir
kam hani, nerede birine kanşmak, birbirine do
kankı hangi laşmak, karma karışık olmak
SÖZLÜK 191
Karçar (k. a.) Delü Karçar karvaş- kavraşmak, tutuşmak, kapış

kardaş, kartaş kardeş (krş. karındaş, mak
bk. feız) kaş kas, kah, kas kas (gülmek)
karga karga kaşd (ar.) kast, kötü niyet, teca
karga- kargamak, beddua etmek vüz niyeti
kargaşa kargaşa, kargaşabk, gürültü, kaş
gürültü patırtı, kavga, şa kaşanmak, siymek, işemek (bü
kaşan-
mata
yük baş hayvan ve insan
karğu kargı, ok ve mızrak yapdan
için)
sağlam kamış, mızrak
kaşğa kaşga, tepel, alnı beyaz
ân İhtiyar, yaşb; eski; kan, ka-
kat kat; huzur, yan, ön, makam
dm, ihtiyar kadm
kat- katmak, önüne katmak, bir
kan- ihtiyarlamak, yaşlanmak
birine katmak
kançuk ihtiyarcık, yaşlı kadıncağız
dün bat- «geceyi gündüze kat
kanm hasım (bk. ğanm)
mak, gece yürüyüşü yapmak»
kann karın
katar, katar (ar. ytar) katar
karındaş kardeş (krş. bardaş, bk. (nz)
kab katı, sert, kuvvetU, çok, pek,
kanplık gurbet, gariplik (gurbet) (krş.
sağlam, iyice
ğanp)
katır katır
kanş karış
katla defa, kerre, sefer
kanş kargış, beddua (krş. barbış)
katlan- katlanmak, dayanmak, taham
kanş. karışmak, katdmak
mül etmek
kanşuk karışık
kavak kavak
kar^ş kargış, beddua (krş. Ifarış)
kavat (ar. kavvâd) kavat, pezevenk
karma karma, kanşık
kavi (ar.) söz, kavil
karmala- yakalamak, tutmak, kavra
kavra- kavramak (krş. (carva-)
mak, avuçta sıkmak, kapmak
kavşur- kavuşturmak, birleştirmek
karman- kıvranmak, aranmak, tutun
kavum (ar. kavın) kavim; akraba,
mak, boylanmak, ele geçir
hısım akraba
mek için etrafında dolaşmak
karşu karşı kavun kavun
karşula- karşdamak, karşısına çıkmak kavurma kavurma
karşulaş- karşdaşmak kay- kaymak
kartaş kardeş (bk. bardaş) kaya kaya
kanı kol, pazu kayğu kayğu
karuçuk kolluk, kol bağı, pazubent Kayı Kayı (Oğuz boyu)
Karun (k. a.) Kârun kayık- yana kaymak, sapmak, in
karva* (krş. bavra-) kavramak, ya hiraf etmek, çekinmek
kalamak kaym kayın ağacı
192 DEDE KORKUT KİTABÎ
kayın kayın (akraba ismi) kdıçlaş- kdıçlaşmak, karşdddı olarak

kayış kayış kdıçla vuruşmak
kayıt- geri dönmek, geri döndürmek kımız kımız, kısrak sütü
kaymak kaymak kın kın
kayna- kaynamak kma kma
kayn gayri Kmuk (k. a.) Kırk Kmuk
kaytaban deve sürüsü, deve cinsi, deve kır kır
ler, deve, deve abın, deve kır- kırmak, öldürmek, kesmek
ağılı kıran kıran, büyük, en büyük, (ve
kayu kaygı, tasa ya) öldürücü salgm
kayur- kaygılanmak, endişe etmek, kıran kenar, kıyı
merak etmek kırdur- kırdırtmak, öldürtmei, kes
kaz kaz tirmek
kaia (ar. ka2â) kazâ (krş. Jfuda) kırğım kırgın, ölüm salgım
kazab, kazab (ar. ğa±ab) kırd- kırdmak, ölmek, öldürülmek,
kazan kazan kesilmek
Kazan (k. a.) Kazan Bey, Ulaş oğlu kınş kınş, kırma, öldürme, savaş
Salur Kazan kırış- kırışmak, vuruşmak, birbiri
kazan- kazanmak ni öldürmek
kazavat (ar. ğazavât) gazâ, cihad, kut kırk kırk
sal savaş
kırmızı kırmızı
biaiilık (y. a.) Kazdık dağı
kırnak cariye, halâyık, hizmetçi, kıd
Kaillik (k. a.) Kazdık Koca
kış- kısmak, sıkmak, sıkıştırmak
kazdık kazdık at; büyük, kuvvetli
kışd- kısdmak, sıkışmak, sığmmak
ve cins at. Kazdık dağmda
kışır kısır
yetişen cins at
Kışırça (k. a.) Kısırça Yenge
kıcırdı gıcırtı
kısrak kısrak
kığır- çağırmak
kış kış
kd kd
kıvan- kıvanmak, iftihar etmek, se
kd- kdmak, etmek, yapmak, (na
vinmek
maz) kdmak
kıvur- kıvırmak
Kdbaş (k. a.) Kdbaş
kıy- kıymak, kasdetmek
kdcıda hışırtı, zırh hışırtısı
kıyamat (ar. kiyâmet) kıyamet, kıya
kdçat- çekinmek, aldırış etmek, u-
met gibi müthiş
mursamak, omuz silkmek, tep-
retmek, kıpırdatmak ? Kıyan (k. a.) Kıyan Güçi
kdıç kdıç Kıyan (k. a.) Kıyan Selçük
kdıçla- kdıçlamak, kdıçla vurup kes kıyı kenar, kıyı
mek kıyma kıyma, kıydmış, kıydmış et
SÖZLÜK 193
ibyma süzgün, çekik, yan kapak, Konur (k. a.) Konur Koca Saru Ço
kıyılmış göz ban
kıynalk (^yna^) pençe kop- kopmak; çıkmak, ortaya çık
mak, olmak
^ kız
kopar- koparmak
haz- kızmak, ısmmak
kopuz kopuz
^ a ğ u kızak
ân kızan, çocuk, erkek çocuk korfe. korkmak (krş. borb-)
korkmç korkunç
kızğım kızgm, sıcak, yakıcı
kızıl kızıl, kırmızı, altm korku korku (krş. Icorû)
korkut- korkutmak (krş. borbut-)
kmlçuk kızüçık ağacı
ko- komak, koymak, bırakmak kork- korkmak (krş. Jforh-)
korku korku (krş. (corû)
koca ihtiyar erkek, yaşh eıicek
kocalık ihtiyarlık
Çorkut (k. a.) Korkut, Dede Korkut
korkut- korkutmak (krş. barbut-)
koç koç
koru koru
koçm- kocunmak, çabalanmak, sil
koş- koşmak, katmak, isnat et
kelenmek, kurtulmağa çalış
mek, arkadaş vermek, destan
mak
koşmak
koû koku
koşa çift, iki, eş, ikiz
kol kol; taraf
koşun ordu, alay
kolan kolan, eyeri kamm altından
1 _
kov gıybet, arkadan çekiştirme, de
bağlayan kayış
dikodu
koltuk koltuk
kov- kovmak, kovalamak, önüne
komak komak, koymak, bırakmak katmak
kon- konmak (kuş); konakla kovala- kovalamak, takip etmek
mak, gelip konmak, inip yer kovla- gıybet etmek, arkadan çekiş
leşmek, (misafir, yolcu, kervan) tirmek, dedikodu etmek
inmek kovma kovalama, takip
kondur- kondurmak, konaklandırmak, kovul- kovulmak, kovalanmak, ka
indirmek (misafir, kervan. çırılmak, takip edilmek
yolcu), yerleştirmek, misafir koy- koymak, bırakmak, sokmak,
etmek tıkmak
konmak konmak koyıl- koyulmak, baskın yapmak, hü
konşı, konşu komşu cum etmek, üzerine saldırmak,
konuk misafir üzerine dökülmek
konukla- misafir etmek koyun koyun (göğüs)
konuklık misafirlik koyun koyun (hayvan)
konur kestane rengi, koyu kızıl, knç- kucaklamak, sarmak, bağnna
yağız al basmak
buçakla- kucaklamak burt kurt (yırtıcı hayvan)

buçış- kucaklaşmak, sarmaşmak kurtar- kurtarmak
kndbe (ar. b<^tbe) hutbe (krş. kutbe) bnrtıl- kurtulmak
budret (ar.) kudret bura kuru
buduz kuduz bunuusı bezin yanmasmdan hasd olan
buğı kuğu isli kül
bul kul, köle, hizmetkâr başdur- kusturmak
bulağuz kılavuz bnşbun kuskun; eyeri kuyruk altma
bulak kulak bağlayan kayış, bağ
k. ur- «kulak vermek, diule- kuş kuş
— mek» bnşab kuşak
bulan yaban eşeği kuşan* kuşanmak
bnllub hizmet kuşla- kuş avlamak
lûlmaş (k. a.) Eylik Koca oğlu Sanı butbe hutbe (krş. kudbe)
Kulmaş budu kudu
bulp kulp Kudu (k. a.) Kudu Melek
bulun tay, at yavrusu kutsuz kutsuz, uğursuz
bum kum buvvet (ar.) kuvvet
burna kuma, ortak, kocaları aynı buyruk kuyruk
olan kadınlar buyu kuyu
bumaş kumaş buzğım kuzgun
kun kun (kan tekrarıma ikinci ke kuzı, kuzu kuzu
limesi, kan man yerine)
K
bunç konç
bunt sağlam, kuvvetli kâfir (ar.) kâfir
bur (bur kurma) kuşak, kemer; (belki) kağıd (f. kâğıd) kâğıt, mektup
süslü, işlemeli, nakışlı; süslü, kâhil (ar.) yetişkin, büyük, yaşlan
işlemeli, nakışlı kemer, kuşak mış; (belki) durgun, ağır ha
bur- kurmak, dikmek, yapmak reketli
Çur ’an (ar. Kur’ ân) Kur’an kâr (f.) tesir, kâr (tesir)
burhan (ar. kurbân) kurban karvan (f. kârbân) kervan
burdur- kurdurmak, diktirmek kebin (f. kâhin) nikâh akçesi, kaim,
bun- kurumak nikâh
bunl- kurulmak k. kes- «nikâh akçesi, kalın
bunlu kurulu tayin etmek»
burma (kur kurma) kuşak, kemer; (bel
kedi kedi
ki) süslü, işlemeli, nakışlı;
süslü, işlemeli nakışlı kemer, kefen (ar.) kefen
kuşak keklik keklik
SÖZLÜK 195
kelb (ar.) köpek kiç- geçmek

keleçi söz kiçe keçe
Kelim (ar., k. a.) Hz. Musa Kelim kiçi keçi
kelime (ar.) kelime kiçi küçük
kemal (ar. kemâl) olgunluk, erginlik. ki çimi geçim, giyim kuşam, giyecek.
mükemmellik, kusursuzluk elbise, zırh, teçhizat
kenar (f. kenar) kenar, kıyı kiçit geçit, geçiş yeri, geçme yeri
kendü kendi, kendisi kiçmek geçmek
kendürük; deriden sofra ve ekmek yaygısı kiçür- geçirmek
kendüzün,1, kendüzi kendin, kendisi kiUd (f. kiUd) kilit
keneş danışmak, müzakere etmek, is kilise kilise
tişare etmek, müşavere et kim kim (zamir)
mek, münakaşa etmek, tar kim ki (edat)
tışmak, çekişmek, atışmak. kim ki (edat)
(belki) birbirine girmek ? kimse kimse
kepenek çoban keçesi kimsene kimse
Kerbela (y. a.) Kerbelâ kir kir
kerem (ar.) kerem, ihsan, lütuf kiriş kiriş, yay kirişi
kerpiç kerpiç kiş ok kuburu, tirkeş, sadak, sa
kerre (ar.) kerre, defa, sefer mur
kert- kertmek, çentmek, gedik aç kişi kişi (erkek, kadın, kız)
mak kişne- kişnemek
kertil- kertilmek, çentilmek, gedik kişneşdür- kişneştirmek
açılmak kişnct- kişnetmek
kertme kertme, çentme, gedik açma köç göç
bişik k. «beşik kertme, iki köç- göçmek, göç etmek, bir yeri
taraf da beşikte iken birbirine terk etmek
söz kesme, beşikte nişanlanma» köçür- göçürmek, kızı evlendirmek.
kes- kesmek kocaya vermek
kesdür- kestirmek köhn e (f. kühen) köhne, eski, eski
kesU- kesilmek miş
kesim taahhüt, ödenecek miktarı tâ kök kök, soy
yin ve tesbit kölge gölge
keşiş keşiş, papaz kömlek gömlek (krş. könlek)
keten keten könlek gömlek (krş. kömlek)
kez kez, defa, sefer könül gönül
ki (f.) ki köp şişkin, şişme, şişkinlik
ybi gibi köpek (f. kûpek) köpek
köpri köprü küy- beklemek, intizar etmek, göz

köpük köpük lemek, sabretmek, gözetmek
köpüklen- köpüklenmek
köpüklendür- köpüklendirmek
kös (f. küs) davıd, alarm davulu, laf (f. lâf) laf
nöbethane davulu, ayakb bü lahza (ar.) lahza, an,kısa bir zaman
yük davul lâ ilâhe illa’Uah Muhammedün resû-
köstek bağ, at ayağına vurulan bağ, lu’üah (ar.) Tanndan başka
köstek tann yoktur Muhammed Tan-
k.-i üz- «bağı koparmak, kaç nnm elçisidir
mak, sıvışmak» la'net (ar.) lânet
köşek deve yavrusu layık (ar. lâ ’ik) lâyık
köşk köşk leş (f. lâşe) leş
köz köz, kor, parça halinde kor leşker (f.) asker, çeri, ordu
küçüçük küçücük
küfür (ar. küfr) küfür, kâfir olma, M
kâfirlik etme
ma'bud (ar. ma'büd) mâbut, Allah
kükre- kükremek
mağara (ar. mağâre) mağara
kül kül
mahal (ar. mahall) sıra, ara
külah (f. külah) külâh
mahbub (ar. mahbüb) güzel, sevimli
külek tahta bakraç, tahta kova
mahmuz (ar. mahmfiz; ash mihmez, mih-
külük ? mâz) mahmuz
külünk kazma ma^mûzl mahmûzi (beUd mahımûdi (ar.)
kümes kümes “ bir çeşit ipekli kumaş” )
künbed (f.) künbet, kubbeli yapı mahmuzla- mahmuzlamak
küpe küpe maUul (ar. mahfil) makbul
küpür (küpür) gümbür (gümbür), makşud (ar. makşfid) maksut, maksat,
güpür (güpür) murat, arzu, dilek, istek
kür idraksiz, inatçı, inadma kötü mal (ar. mâl) mal
iş yapan, aksi, yaramaz, kötü, ma'lum (ar. ma'lüm) malûm, bilinen
huysuz, kötü huylu, kötü Mamak (k. a.) Mamak
tabiath mana bana (bk. mm, krş. bana)
kürk kürk mancıhk (ar. mancanik) mancınık
kürsi (ar. kürsî) kürsü, sekizinci m a'ni (ar.) mâna
kat gök manla- bağırmak, feryad etmek
küs- küsmek, darılmak mann- melemek, bağırmak (koyun,
küt (küt) küt (küt) (ses taklidi) kuzu, inek v. s.)
küvle- feryad etmek, haykırmak, na mannş- meleşmek, bağnşmak (koyun,
ra atmak, gürlemek kuzu, inek v. s.)
SÖZLÜK 197
maslahat (ar.) iş, uygun iş, uygun, miskin (ar. miskin) miskin, zavalk
muvafık mişe meşe, orman
maşraba (ar.) maşrapa, su tası, su kabı mir. biz (krş. biz)
mavla- miyavlamak möhkem (ar. muhkem) muhkem, sağ
mavlat- miyavlatmak lam, sıkı, kuvvetU
maya (f. mâye) dişi deve mühlet (ar. mühlet) mühlet
meded medet!, yardım isteme, yardım mühürle- mühürlemek (f. mühr)
Medine (ar., y. a. Medine) Medine mu bu (krş. 6u)
meğer (f.) meğer, öte yandan mubârek (ar.) mübârek
Mekke (ar., y. a.) Mekke mudbak (ar. matbah) mutbak, yemek
Melek (ar., k. a.) Melek pişirilen yer
melhem merhem (krş. merhem) Muhammed (ar., k. a.) Hz. Muham
melik (ar.) melik, hükümdar met (bk. Mustafa)
melul (ar. melfil) melûl, mahzun, ke muhannet (ar.) nâmerd, kalleş, kahbe,
derli, üzüntülü puşt, mert olmayan
mel‘ ım (ar. mel'ûn) melün, lanetlen mubannetlik muhannetlik (bk. muhan
miş net)
memleket (ar.) memleket muhib (ar. muhibb) seven, âşık
men ben (krş. ben) muhtaç (ar. muhtâc) muhtaç
menlik ben’lik (bk. men) mukabil (ar. mukâbil) karşı
menzil (ar.) menzil, konma yeri, ko m. ol- «karşısına gelmek, kar
naklama yeri şı karşıya gelmek»
Merdin (y. a.) Mardin münis (ar.) mûnis, ahşkm, itaatkâr
mere bre (krş. bere) murad (ar. murâd) murat, maksut,
merhem (ar.) merhem (krş. melhem) arzu, istek
mermer mermer muraşşa‘ (ar.) süslü, kıymetli taşlarla
merze merze, herze merze süslenmiş
mescid (ar.) mescit murdar (f. murdâr) murdar, pis
mest (f.) mest, serhoş Mûsa (k. a.) Hz. Musa
meşğni (ar. meşğûl) meşgul muşâhib (ar.) arkadaş
meşhur (ar. meşhur) meşhur muşhaf (ar.) Kur’an
meydan (f., ar. meydân) meydan Mustafa (ar., k. a.) Hz. Muhammed
meydana (f. meyhâne) meyhane, içki Mustafa (bk. Muhammed)
içilen yer muştu çı müjdeci
nurla- mırlamak, mırddanmak muştula- müjdelemek
mil bel, sut (krş. bd) muştuhk müjdelik; müjde hediyesi; müj
minara (ar. minare) minare deciye verilen hediye, bah
minnet (ar.) minnet şiş; (müjdemi isterim! mâ-
nâsında) müjdeler olsun, Nemrud (ar., k. a. Nemrûd) Nemrut

müjde! ner (f.) erkek
muti' (ar. m uti') muti, itaat eden nesil (ar. nesi) nesil
müdara (ar. müdârâ) yüze gülme, su nesne nesne, şey, bir şey, falan
yuna gitme, anlaşma, idâre nevale (ar.) torun
etme nevbet (ar.) nöbet, sıra
müddet (ar.) müddet nezir (ar. ne^r) adak
mü'min (ar.) mümin, iman eden, iti niçe nice, nasıl, ne kadar
kadı olan n. bir «daha ne kadar, ne
mürüvvet (ar.) insanlık, adamlık, mert zamana kadar»
lik, kişilik, iyüik, fazflet niçün niçin, neden
müstecâb (ar.) kabul, yerine getirilme nida (ar. nidâ) seslenme
müsülman (f. müslimân, müslim ar.) nigah (f. nigâh) bakış
müslüman nigar (f. nigâr) süs, nakış
müşkül (ar. müşkil) müşkül, müşkilât nikah (ar. nikâb) peçe, örtü, yüz
örtüsü
N
nikah (<>'• nibâh) nikâh
nâgâh (f.) ansızm, birdenbire ni'm et (ar.) nimet
nagâhandan ansızm, âniden, birden nire nere
bire nişan (f. nişan) nişan, belirti, alâ
nagâhi (f. nâgâhl) ansızm, birdenbire met
nakara (f. nakkare) davul n. at- «nişan almak, nişan
nakaraçı davulcu ahp atmak»
nâkes (f.) cimri, adam olmayan, a- nişanlu nişanlı
damlıktan uzak niye niye, niçin
nal (ar. n a'l) nal nöker hizmetkâr
namaz (f. namaz) namaz Nuh (ar., k. a. Nûh) Nuh Peygam
nâmerd (f.) nâmert ber
namus (ar. nâmfis) nâmus O
na'ra (ar.) nâra, haykırış
naşib (ar. naşlb) nasip, kısmet o o (krş. ol)
nayib (ar. nâ’ ib) nâip, vekil oba oba, oymak, boy, kabile, gö
naşar (ar.) bakış, teveccüh, ön, hu çebe oymağı, bir oymağm
zur, kat oturduğu yer, göçebe çadırı,
ne ne, niye, ya! göçebe evi
nefer (f.) nefer, kişi, adet obnl oyulmak, çukurlaşmak, çök
nemle- hedefe isabet ettirmek, vur mek, yardmak
mak? ocah ocak
SÖZLÜK 199
od ateş onal- onulmak, iyileşmek, sağalmak.

oda oda, oturulan yer, otağ, ça yara iyileşip kapanmak
dır, ev, göçebe evi, mesken on altı on altı
oğlan oğlan, çocuk (oğlau veya kız) on altı bin on altı bin
oğn hırsız onar- onarmak, düzeltmek, tamir
oğul oğul etmek, imar etmek, yoluna
Oğuz Oğuz, Oğuz kavmi, Oğuz ül koymak
kesi onat doğru, iyi, sağlam, tam, mü
Oğiız-nâme (terkip ve nâme f.) Oğuz- kemmel
nâme, Oğuz destanı on bin ou bin
ob ok (krş. ok) on biş on beş
0^1- çağırmak (krş. o^»*) on biş bin on beş bia
o^la- oklamak, ok ile vurmak on dört on dört
oblan* oklanmak, ok ile vurulmak on iki on iki
ohşa- okşamak, iltifat etmek, sev on iki bin on iki bin
mek, gönül almak, gönlünü ora ora
yapmak, tavlamak ordu karargâh, beyin karargâhı.
ok ok (krş. ok) beyliğin merkezi; beyin
okçı okçu (asker) maiyeti, yurdu; beyliğin hal
Okçi (k. a.) Ense Koca oğlu Okçı kı, ülkesi; boy, kabile, bey
okı- okumak, çağırmak (krş. o/»-) çadırı, çadırh göçebe karar
okm- okunmak gâhı
okıt- okutmak orman orman
‘ okra- okramak, yavaş sesle kişne orta orta
mek, atm mırıldanması, atm ortaç ortada olan ?
mmldamr gibi yavaş ve ka- gün 0. «güney»?
hn sesle kişnemesi, atm ho ortalık ortalık
murdanması ‘ Ogman (ar., k. a. ‘ Ogmân) Osman
ol o (krş. 0, bk. ana, anda, an Gazi
dan, am, anan, anlar) ‘ Ogman (ar. k. a. ‘ Ogmân) Hz. Osman,
ol- olmak Osman Affan oğlu
olmak olmak ot ot
olmamak olmamak otağ otağ, büyük çadır, süslü ça
olur- oturmak (bk. otur-, krş. ge dır, çadır, çadır ev, oda (bk.-
lür-) otah, otak)
omuz omuz otab otağ, büyük çadır, süslü ça
on on dır, çadır, çadır ev, oda (bk.
on- iyileşmek, düzelmek otağ, otak)
otak otağ, büyük çadır, süslü ça ökçe ökçe

dır, çadır, çadır ev, oda (bk. ökçele- ökçelemek
otağ, otab) öksüz öksüz, yetim
otlak otlak öksüzlik öksüzlük
otlan- otlamak öküz öküz
otur- oturmak öl- ölmek
otuz otuz öldür- öldürmek
otuz bin otuz bin öldürmek öldürmek
otuz iki otuz iki ölke ülke
otuz tokuz otuz dokuz ölmek ölmek
otuz üç otuz üç ölü ölü
otuz yidi otuz yedi ölüm ölüm
oyan- uyanmak 'ömür (ar. 'ömr) ömür
oyar- uyandırmak, uyarmak ön ön
oyarmak uyandırmak, uyarmak öndin önden (bk. ön)
oyna- oynamak öp- öpmek
oynamak oynamak öpmek öpmek
oynan- oynamak ör- yükselmek, yukarı çıkmak
oynaş oynaş, ahlâksız kadınm dos ö. -ü tur- «kalkmak, ayağa
tu; ahlâksız kadının oynaş kalkmak»
tığı, düşüp kalktığı kimse ördek ördek (krş. ördük)
oynat oynatmak, ördük ördek (krş. ördek)
ayım oyun ören viran, harap
ozan ozan, âşık, saz (kopuz) şairi örilü örülü, örülmüş, örgülü
örme örme, örülmüş,örülü, örgülü
ört- örtmek, kapamak
öd öd öt- geçmek, delmek, aşmak; (ve
ög- övmek, medhetmek, medh ü ya) ötmek (krş. öt-)
sena etmek, överek teşvik ve taü ö. «tan ağarmak, şafak
teşci etmek sökmek»
ögeç ögeç, iki yaşma girmiş koyun öt- ötmek
ögin- övünmek öte öte
öginmek övünmek öteki öteki
ögmek övmek ötkün çok delen, çok işleyen, çok
öğren- öğrenmek geçen, delici, işleyici; (veya)
öğür hüngür (hüngür), böğüre (bö- çok öten, çok ses çıkaran,
ğüre) çok vızlayan
nasihat, ders ötüri ötürü, dolayı
SÖZLÜK 201
öyke öfke, hiddet, hışım pençe (f.) pençe

öyken akciğer per (f) kanat, dilim
ö. -i kabar- <dçi kabarmak, perçin (f. perçin) perçin
yüreği kabarmak, duramaz perri (f. perrl) peri
hale gelmek» pervaz (f. pervâz) uçma
öyle öyle (krş. eyle) pes (f.) ya!, peki, pekâlâ, o halde,
öyle öğle öyleyse; sonra
ö. -dençe «öğleye kadar» peşiman (f. peşlmân) pişman
öyün övün, öyün peygamber (f.) peygamber
öz öz, kendi peynir peynir
pıçak bıçak
pırla- fırlamak, fırlayıp çıkmak,
pâdişâh (f. pâdşâh) pâdişâh deldikten sonra öbür taraf
panbuk (f. penbe) pamuk tan çıkmak
para (f. pâre) pare, parça pırt- delmek, delip etini dışan çı
parala- parçalamak karmak, sivri bir şeyle (meselâ
paralan- parçalanmak boynuzla) dehk deşik etmek
Paraşar (k. a.) Parasar pıç. biçmek, kesmek, şekil vermek,
parla- parlamak, parıldamak, fır biçim vermek, düzenlemek
lamak, fırlayıp uçmak, Piçen (k. a.) Pay Piçen
süzülüp inmek pilon keşiş cübbesi, papaz cübbesi
parmak parmak pir (f. pir) ihtiyar, yaşlı, çok yaşlı
pas pas piş- pişmek
Pasın (y. a.) Pasin (f. pişkeş) peşkeş
paşa paşa pışur- pişirmek
paşmak ayakkabı, pabuç polat, polad (f. pûlâd) çelik
pay P3y> hisse, taksimde hisseye puçuk buçuk
düşen parça, kısmet pul pul, para, âdi para
Pay (k. a) Pay (belki “ bay” ) puş- (pus-) pusuya yatmak, pusu kur
payende (f.) temelli, devamlı, daimî mak, kasdetmek, aleyhte ter
pehlivan (f. pehlevân) pehlivan, güreşçi, tip hazırlamak
savaşçı, cenkçi pusarık duman, sis, koyu duman, ke
pehlü (f.) yan, böğür sif sis
p. ur- «denk olmak, boy puşu pusu, pusuya yatma, pusuya
ölçüşmek, yan yana gelmek, yatan
bir hizaya gelmek» put (f. büt) put
pencere pencere, baca puta hedef, nişan, ok nişanı, nişan
pencik (f.) hisse, beşte bir hisse alman şey, nişan tablası
puthana (f. büthâne) puthânc sağdıç sağdıç

pürçek bürçek, saç, alma ve şakağa şağdur- sağdırmak
sarkan saç, baş örtüsünün şağmç düşünce, emel, ümit, tasav
altmdan şakaklardan çıkan ve vur, fikir, maksat
görünen saç şağış sayı, hesap, adet, sayma, sa
püre pire yış
Püre (k. a.) Pay Püre şağhk sağlık
şağrak içki kâsesi, içki tası, kadeh,
R
sürahi, sâgar
Rab (ar.) Rab, Allah, Tann (“ sa şağn sağrı, atın kalçası, kalça
hip” ) şağur- sağdırmak
rahim (ar.) rahim (kadm uzvn) şahâbe sahâbe. Peygamberin arkadaşı
rahmet (ar.) rahm, merhamet saht (f.) güç, zor, sert; üzgün, ke
rast (f. rast) rast, doğru, düzgün derli, sıkmtıh
r. gel- <dş rast gitmek» sak uyanık, tetkikte
râzi (ar. lâii) râzı Saka (y. a) Ak Saka, Ahıska (bk.
tek 'at (ar.) rekât Ab Salca)
Resfil (ar.) Resûl şakaç ekmek pişirilen saç
revan (f. revân) revân, yürüyen, şakal (sakal) sakal
akan sakar atın alnındaki akhk, alnında
nzk (ar.) nzk, yiyecek uğursuzluk nişam olan hay
Rum Rum, (y. a.) Rum ülkesi van, aksi, ters, güvenilmez,
Rüstem (f., k. a.) Rüstem uğursuz; her an bir aksilik, bir
kötü şey yapabilecek, elinden
S, Ş
bir kaza çıkabilecek olan
sa'at (ar. sâ'at) saat(zaman) şakm sakın! (ünlem)
şabadança sabahtan (bk. sabah, krş. şakla- (sakla-) saklamak, besleyip bak
öyledençe) mak, gizletmek, gizli tutmak
şabah (ar. şabâh) sabah şaklamah saklamak, besleyip bakmak
şaç (saç) saç şaklat- saklatmak, besletip baktırmak
şadak sadak, okluk, ok kuburu
sadaka (ar.) sadalıa şal-(sal-) salmak, salıvermek, bırakmak,
şafa (ar. şefâ) sefa, zevk koyuvermek, düşürmek, in
şağ sağ dirmek, atmak, vurmak, al
şağ sağ, canlı, yaşayan, sağlam, mak (yanına), göndermek,
sıhhatte, esen sallamak, sermek, sürmek (at)
şağ- sağmak Şalahana (y. a.) Salahana “ serseri, başı
sağalt- iyileştirmek boş”
SÖZLÜK 203
şalavat (ar. şalavât) salavât

şalın- bırakılmak, konulmak Şanı (k. a.) Saru Kulmaş, Soğan Saru
şalmdur- salmdırmak; iple aşağıya in şaruk sarık
dirmek, sarkıtmak şarvan deveci, deve güdücüsü, kervan
şalış salış, bırakış, vuruş, sallayış başı, kervancı, deve çobanı,
şalkum serin rüzgâr, soğuk rüzgâr öküz çobanı
ş. ş. “ serin serin, soğuk soğuk” şasi (sası) fena kokulu, kokmuş, pis,
salkum salkım murdar
Salur (Şalur) Salur boyu; (k. a.) Salur şav- savmak
Kazan şavaş savaş
şam sam rüzgân, zehirli rüzgâr şavaş savaşmak, dövüşmek
şaman saman şavaşdur- savaştırmak, dövüştürmek
şamur (f. semmûr) samur, derisinden savğat armağan, hediye, ihsan
kürk yapılan hayvan şavrd- savrulmak
şan- sanmak şavul- çekilmek, yana çekilmek, ya
sana sana (bk. sen) na kaçmak, karşısından çe
sancak sancak kilmek, savulmak
Şancıda (y. a.) Sancıda şay düz, düzgün, dümdüz, cilâlı.
şanç- (sanç-) sançmak, saplamak kaygan, parlak
san çil- (şançıl-) sancılmak, saplanmak şay- saymak, addetmek
Şandal (k. a.) Sofi Sandal MeUk şaydur- saydırmak
şap- sapmak şayılmak sayılmak
şapa sapa sâyir (ar. sâ'ir) şâir
şapan sapan (taş atılan) sajra- ötmek, şakımak
şapa şağ sapasağlam (bk. şağ) şayru hasta
sar sarmak sayvan gölgelik, güneşlik, büyük şem
sarar- sararmak siye, sâyeban
şarart sarartmak saz saz (bitki), sazlık. Saz (y. a.)
saray (f. serây) saray sebeb (ar.) sebep
şanl- sarılmak seç- seçmek, ayırmak
sarımsak sarımsak seçdür- seçtirmek, ayırtmak
s. on “ bir ot ismi, sarımsak seçil- seçilmek, ayrdmak, ayırt edil
otu” mek, fark edilmek
şarm- sarınmak segirdiş seğirdiş, seğirtme, koşturma.
şarmaş- sarmaşmak, sarılmak, kucak koşturuş, koşuş
laşmak, dolanmak, dolaşmak segirt- seğirtmek, koşmak, koşturmak
şarp sarp, dik, sert, çetin, şiddetli Segrek (k. a.) Segrek
şarşıl- sarsılmak segri- seğrimek (göz), sıçramak
segsen- ürpermek, birdenbire ürküp sergUIü sevgili, aziz

sıçramak, ansızm korkup sevin- sevinmek
ürpermek, ansızın korkup sıç sevinç sevinç, müjde
ramak sevindür- sevindirmek
seksen seksen seviş- sevişmek
seksen bin seksen bin seyran (ar. seyrân) gezinti, gezme
selam (ar. selâm) selam seyrek seyrek
selamla- selamlamak şı- kırmak, bozmak, lekelemek
Selcen (k. a.) Selcen Hatun (nâmus)
Selçük (k. a.) Kıyan Selçük şıçra- sıçramak
selvi (f. serv) servi, selvi Şıddıh (ar., k. a. Şıddlk) Ebûbekir
semfiz semiz, beşli, yağb, etli, etit Sıddık
canlı şıdk (ar.) sıdk, doğruluk, sadakat,
sen iman
sep- serpmek, saçmak şığ- sığmak
sermek, yere sermek, yere şığa- sıvazlamak, sıvamak
çalmak şığm büyük cins geyik, yabanî sı
eer çeşme (f.) baş, başta olan, kumandan ğır, dağ keçisi
serhad(d) (f., hadd ar.) hudut boyu, sı şığm- sığmmak
nır boyu, hudut başı, hudut, şığnr sığır
şuur şığırtmaç sığırtmaç, sığır çobam
serhenk (f.) baş, en başta gelen, en şık- sıkmak
büyük, büyük, ulu; alay başı, şıkla- ağlamak, sızlamak
alay çavuşu, çavuş sımak kırmak, yermek
serhoş (f. serhûş) sarhoş, mest, ken şm- kırılmak, yenilmek, bozulmak
dinden geçmiş, başı dumanh şma- denemek, yoklamak
sermür- uykudan sıçrayıp kalkmak, sıç şmdur- kırmak, yermek, yenmek, boz
rayıp uyanmak mak, lekelemek (nâmus)
sennüze (f. sermüze) çizme şmuh kınk
serp- sıyırmak, sıyırıp açmak şıpara (f. sipâre) Kur’ânın otuz cüzü,
s.-e s.-e «sere serpe, rahat sipâre, supara
rahat, bol bol açık açık» şır(r) (ar.) sır
server (f.) baş, ulu, büyük, sultan şıra sıra
ses ses şırça sırça
settar (ar. settâr) örten, ayıpları ör ş. parmab «serçe parmak»
ten (Tannmn sıfatlarından) şıt- patlamak
sev- sevmek şıyır- sıyırmak
sevgü sevgi sız- sızmak
SÖZLÜK 205
şızı sızı soy soy, soy sop

şızla- sızlamak, acımak şoy destan manzumesi, man
sızlat- sızlatmak, ağlatmak zum parça, deyiş, makamla
sicim sicim, ip söylenen manzume (krş. soy
sil- silmek, sürmek la-, şoylama)
sin sin, zingil, köpek iniltisi, sız şoy- soymak, soyundurmak
lanan köpeğin çıkardığı ince şoyla- destan manzumesi söylemek,
ses manzum söylemek, deyiş de
sinek sinek mek, makamla manzum söy
sinir sinir lemek (krş. şoy, şoylama)
sinirle- hayvanm arka ayaklarmm si şoylama destan manzumesi, manzum
nirini kesmek, arka ayakla- parça, deyiş, makamla söy
rmdan vurmak, hareketsiz lenen manzume (krş. şoy,
bırakmak, vurup yıkmak şoyla-)
sinle- zingUdemek, köpek inlemek
sög- sövmek
köpek ince sesle sızlanmak
sök- sökmek, söküp yol açmak
siz siz
sömür- sömürmek
Şofı (k. a.) Soû Sandal Melik
söyindür- söndürmek
şoğan soğan
soyken- yaslanmak, dayanmak
Şoğan (k. a.) Soğan Saru
söyle- söylemek, konuşmak
şoğd- soğulmak; kaynağı kurumak,
söylemek söylemek
suyu çekUmek; kuruyup ak
söyleş- söyleşmek, konuşmak, haber-
mamak
leşmek (deyişle, makamh ve
şohhet (ar.) sohbet, meclis, arkadaşlık
manzum)
şok- sokmak
söz söz
şokman çizme, konçlu ayakkabı, edik
şu su
şol sol
şuç suç
şol- solmak
şufra (ar.) sofra
şoldur- soldurmak
sultan (ar. sultân) sultan
şolı- solumak
şom som, yekpâre şun- sunmak, vermek, uzatıvermek.
şon son uzatmak
sonra sonra şunkur sungur kuşu, doğan, şâhin
şor- sormak şurâhi (ar. şurâhî) sürahi
şor- emmek, emerek içine çekmek şOret (ar.) suret, şekU, kılık
şonş- emişmek, emerek öpüşmek şurnaçı zurnacı (f. surnâ)
şormak sormak şusan- susamak
şovuk soğuk sUd süt
206 DEDE KORKUT KÎTABI
Büglük şiş ş
sügsüiıı ense
şad (f. şâd) şâd, sevinçli, neş’eli
sün- uzamak, yaylanmak, gerinip
şaddık (f. şâdî) şâdhk, sevinç, neş’e,
uzamak
eğlence, şenlik (krş. şazıhk)
sünü süngü, mızrak
ş. çal- «kopuz çalmak, ko
sünük kemik
puzu ile neş’ e vermek, neş’e
sür- sürmek, sürtmek,sürgün et
saçmak»
mek, kovmak, geriye sürmek,
ş. it- «eğlenmek, şenlik yap
hücum etmek, yürümek, üze
mak»
rine yürümek, basıp yürümek, şadman (f. şâdmân) şen, neş’eli, se
sunmak (kadeh)
vinçli, şâdüman
sürç- kaymak, ayağı kaymak
şah (f. şâh) şâh
sürçdür- kaydırmak, ayağını kaydır
şahadet (ar. şehâdet) şahadet
mak
şahbaz (f. şahbaz) yiğit, güzel
sürdür- sürdürmek, sundurmak (ka şâh-ımerdan (f. ş. merdân) Hazreti
deh) Ali’nin ünvam (“ yiğitler şahı” )
sürdürmek sürdürmek, sundurmak (ka şâhin (f.) şâhin, doğan (avcı kuş)
deh) şâhinçi şâhinci
süri sürü şakak şakak (belki de sakak «çene»)
süri- sürümek, sürüklemek şakı- şakımak, ötmek, avı yakalar
süril- sürülmek, sürmek, devam et ken çığlık atmak, şimşek
mek, devam ettirilmek; or çakmak
taya sürülmek, toplanmak (di şakıt- şakıtmak, öttürmek, çığhk
van) attırmak
Sürmeltt (y. a.) Ağça Kala Sürmelü şalvar şalvar, pantalon
süs- süsmek, deşmek, delmek, dürt Şam (y. a.) Şam
mek, batırmak, boynuzla şamata şamata, gürültü patırtı
mak, mızraklamak, süngü- şâmi (ar.) bir çadır cinsi
lemek şapala şaplak, sille, tokat
şarab (ar. şerâb) şarap
süsegen çok süsen, çok boynuzlayan,
şart (ar.) şart
süsücü hayvan
ş. eyle- «şart eylemek, temi
süşil- dürtülmek, batırılmak, sokul nat vermek, söz vermek, va’ d
mak, saplanmak
etmek, taahhüt etmek»
süsiş- dürtüşmek, karşılıklı batırmak, şaş- şaşmak, sapmak, yolunu şa
karşılıklı saplamak, boynuz şırmak, kaybolmak
laşmak, nuzraklaşmak şayka şayka, bir cins kumaş, o ku
maştan elbise
SÖZLÜK 207
şazıhk şadlık, sevinç, neş’e, eğlence, şölen şölen, büyük ziyafet, umumî
şenUk (krş. şadılıjf) ziyafet, şölenlik koyun, şö-
şebçırağ (f. şebçerâğ) gece yanan cev lenlik hayvan
her, gece ışık saçan taş şöyle şöyle, öyle, öyle bir
şefkat (ar.) şefkat şuna şuna

şunda şurada
şehid (ar. şehld) şehit
şundan şundan, şuradan
şehir (f. şehr) şehir
şükür (ar. şükr) şükür
şeker (f., ar. sükker) şeker
Şemseddin (ar., k. a. Şemseddln) Şer T, T
Şemseddin
tâ (f.) tâ
şer(r) <ar.) şer. Şer (k. a.)
ta'âla (ar.) taâla, yüksek olsun
şeytan (ar. şeytân) şeytan
yüce, ulu
şıla- ışıldamak, parıldamak, par
tabut (ar. tâbut
lamak; ışd ışd yanmak, parıl
tac (ar. tâc) taç
damak
t. ur- «taç geydirmek»
şikâr (f.) av tâcir (ar.) tâcir
şikâyet (ar.) şikâyet tadı dadı
şimdi şimdi tağ dağ
şin şen, neş’eh tağarcuk dağarcık
şirin (f. şîrîn) şirin, tatlı tağd- dağılmak
Şirögüven (y. a.) Şirögüven tağıt- dağıtmak
şiş şiş tağla- dağlamak
şiş. şişmek tahsin (ar. tahsin) tahsin, beğenme,
şiş- çözmek, açmak takdir etme, övme, âferin
şişlik etlik koyun, şiş kebabı yapı tahsinle beğenmek, takdir etmek,
lacak koyun, şişek övmek, âferin demek
şiven (f. şiven) feryat figan, ağlaş taf)t (f.) taht
ma, ağlama sızlama tak- takmak, geçirmek
şol şu takd- takılmak, geçirilmek
şorla- şırıldamak, şınl şınl akmak. talolu takıh, geçirilmiş
şani şard akmak, fışkırmak, takm- takınmak, kendisine takmak
şorul şorul akmak tal dal (krş. fa h Saz)
şorlat- şırddatmak; fışkırtmak; şard talat- dalatmak
şard, şorul şorul aktırmak talbm- çırpınmak
şorşa- şoruldamak, çağlamak; ko taleb (ar.) talep, istek
nuşmak ? Tah Saz (y. a.) Tah Saz (krş. tal,
Şökli (k. a) Şökli Melik talu)
tali‘ (ar. tâli‘ ) talih tartış- çekişmek

talu kürek kemiği, sırtm bir tarvandur- davrandırmak
yam, sırt, arka (krş. Tali) taş taş
tam dam, ev Taş dış (Taş Oğuz)
tam- damlamak taş- taşmak
tama‘ (ar.) tamah taşı dışarı
tamam (ar. temâm) tamam, tam taşkun taşkm, taşmış
mânasıyle, tamamiyle, iyice taşra dışarı
tamar damar t. gel- “ dışan çıkmak”
tamaşa (£, temâşâ) temaşa, seyİT tat acem
^ tan tatar tatar, türk, Oğuz
tana dana, 1'ana (Sazı) tatla tatb, tatlılık
tam- tanımak 'falyan (y. a.) Başı Açuk Tatyan
tamğ şâhit (bk. tam^) Kalesi
tanık şâhit (bk. tanığ) tavla tavla, at abın
tanış- konuşmak, danışmak tavlunbaz davul
tanışuk danışık tavşan tavşan
tanla sabah, tan ağarırken, şa tavuk tavuk
fak vakti, gün doğarken, tavul davul
tan ile beraber, tan ile tay tay, at yavrusu
Tanrı Tann taya- dayamak
tar dar tayak dayak, destek, direk
taraf (ar.) taraf tayan- dayanmak
taıaka (ar. tarâke) patlama, çat tayı dayı
lama, patlama ve çatlama taym- kaymak, sürçmek
sesi taze (f. tâze) tâze, körpe, genç
tarakhk tarakhk, tarak kemikle tazı tazı
rinin bulunduğu organ; teber haber
el, ayak, bel taraklıkları; teferrüc (ar.) gezinti, eğlenmek
bel için gezinme, seyir
t. -ı boşal- “ beli gelmek, tek tek, eş, emsal
inzal vukubulmak, gevşemek, teke teke, erkek keçi
boşalmak” tekebbürlik kibirlilik, mağrurluk (ar.
tan dan tekebbür)
tart- çekmek tekür tekür, tekfur, malik, kâfir beyi
Urtağan darmadağan, darmadağın, pa ten ten
ramparça tenef (ar. taneb) çadır ipi
tenel alnı beyaz, kaşga, tepel
SÖZLÜK 209
tepser- dudaklar kabarmak, büzülmek. toksan bin doksan bin

uçuklamak tokuz dokuz
terkeş (f.) terkeş, ok kaburu, sadak. tokıızlama dokuzlama; dokuz kat, do-
okluk kuz katb, dokuz katb işlenmiş.
terki eyerin arkası, eyerin arka- katmerli işlenmiş; bir cins
smdaki kayış; ata binenin elbise, çuha, kaftan
bindiği, oturduğu yerin ar tol- dolmak
kası; eyerin gerisi tola- dolamak, sarmak
ters ters, aksi tolama dolama, kuşak (bk. tolma)
Ters Uzamış (k. a.) Ters Uzamış (bk. tolamaç dolamaç, dolanbaçh, dolanan
ters. Uzamış) tolan- dolaşmak, etrafında dolaşmak.
tevbe (f.) tövbe dolanmak, dönüp dolaşmak
tık- tıkmak tolap dolu, çok, bol ?
Tırabuzan (y. a.) Trabzon tolaş- dolaşmak, kanşmak, ilişmek.
tırnak tırnak sarılmak, sarmaş dolaş olmak
tışan dışan toldur- doldurmak
tik- dikmek, kurmak tobna (veya tolama) dolma (veya
t.-e tut- «başım kaldırmak. “ dolama, çevre, beşik dolaması’ ”
gözünü dikmek, gözünü dike tolu dolu, dolmuş
rek bakmak» tolu dolu (yağan dolu)
dkdür- diktirmek, kurdurmak fomanm (y. a.) Tornanın Kalesi
tikil- dikilmek tomar sopa, değenek, çabuk
tindür- dindirmek ton elbise, giyim
tiz (f. tiz) tez, çabuk, acele tonan- giyinmek, giyinip kuşanmak
toğ- doğmak tonat- giydirmek, giydirip kuşatmak
toğan doğan, şâhin tonuz domuz
toğma doğma top top
toğra- doğramak toprak toprak
toğran- doğranmak topuk topuk
toğn doğru (edat) torba torba
toğn doğru ton doru, kızıl kahve rengi (at
foğsun (k. a.) Toğsun rengi)
toğur- doğurmak torum deve yavrusu
to ^ - dokunmak, değmek toy toy, düğün, büyük ziyafet,
to^mç dokunç, kakınç şölen
tokm- dokunmak, değmek toy- doymak
tokb toklu, bir yaşmda kuzu toyla- ziyafet vermek, ağırlamak, zi
toân doksan yafete çağırmak, toy eylemek
toyum ganimet, ganimet almış tuş tesadüf, rastlama, rastla

toyur* doyurmak yış, karşılaşma
toz toz f. oU «rastlamak, tesadüf
toz yaym kabzası üzerine sarılan etmek, karşılaşmak»
kiriş taşak köstek, ayak bağı
tük* dökmek tut dut 1
lökü* dökülmek tut* tatmak, yakalamak
tökmek dökmek tutam tutam
tu tuual (tu deme, tükürme) tutdur* tutturmak, yakalatmak
taç tunç tatil* tutulmak, yakalanmak
Vudah dudak tutmak tutmak, yakalamak, d e ge
tağ tuğ çirmek
toğlat* kapattırmak, tıkatmak tutsak esir
toğulğa miğfer, çelik başlık, tolga tı^* duymak, işitmek
tol dul toz tuz
tal ? Tük«m (k. a.) Kara Tüken Mdik
tular ? tüken- tükenmek, bitmek
ûlarar ? tülü tülü kuş, yırtıcı bir kuş, çay
tuman duman, sis lak, atmaca, (“ tüylü?” )
'fundar (k. a.) Tundar, Delü Tundar, tümen tümen, on bin
Kıyan Selçük oğlu Delü Tun Türkistan (f., y. a. Türkistan) Tür-
dar kistan
türkmen türkmen
tur- durmak, kalkmak
tüş denk, eş, emsal
turaç sülün, bir cins sülün, sülüne
tüy tüy
benzer bir kuş, bir çeşit kek-
lik U
'furah (k. a.) Kan Turab, Kanb
uç uç
Koca oğlu Kan Turab uçuüdan «yüzünden»
turdur* durdurmak uç* uçmak, uçup inmek
turfanda (ar. turfe, f. terfende) tur
uçmağ cennet (bk. uçmab)
fanda uçmah cennet (bk. uçmağ)
turgay çayır kuşu uçur- uçurmak, uçurup düşürmek
turğur- durdurmak ud (ut) haya, edep, terbiye, ar, hicap,
tun duru utanma, utanç
tunş duruş ufan- ufanmak, parçalanmak (krş.
turmah durmak, kalkmak uvan-, uvat-)
turmak durmak, kalkmak uğra* (veya oğra*) uğramak, rast*
turna turna lamak
SÖZLÜK 21
uğraş-(veya oğraş-) uğraşmak uşan- usanmak, bıkmak, doymak

uğrat-(veya oğrat-) uğratmak, rastlat uş uş, bu, şu, işbu (bk. uşda)
mak uşak çocuk
uğur uğur, yol uşda işte! (bk. uş)
bir uğurdan «birden, hep bir Uşun (k. a.) Uşun Koca
den, hep beraber» uvan- >ufanmak, parçalanmak, (krş.
ulal- büyümek, gelişmek, yetişmek ufan-, bk. uvat-)
Ulaş (k. a.) Ulaş uvat- ufatmak, parçalamak (krş.
‘ ulemâ (ar.) ulemâ, âlimler ufan-, bk. uvan-)
ulış- uluşmak, bağrışmak uy- uymak
ulıt- ulutmak, bağırtmak uyan gem, kantarma
ulu ulu, büyük uyû uyku
‘ ulufeçi (ar. ‘ ulflfe) süvari ocağı, sü uyluk oyluk kemiği
vari ocakhsı, süvari uyu- uyumak
um- ulamak uyumak uyumak
‘ umman (ar. ‘ ummâa) umman, deniz uz uygun, mutabık, muvafık, mü
umu umu, umma, umut, ümit nasip, ustaca, isabetli, doğru
umut umut, ümit Uzamış (k. a.) Ters Uzamış
u. üz- «ümit kesmek» uzan- uzamak
un un uzun uzun
umt- unutmak
Ü
ur- vurmak
urgan urgan üç üç (bk. Üç Ok, üç yüz, üç yüz
urğun vurgun, av, sürek avı, yağ altmış altı, otuz üç)
ma; yağmacı, vurguncu, fe- üçinci üçüncü
dâi, serdengeçti ? Üç Ok Üç Ok, Oğuzlarm Üç Ok kolu,
m-ıl- vurulmak îç Oğuz
unş- vuruşmak, savaşmak, çarpış üç yüz üç yüz
mak üç yüz altmış altı üç yüz altmış altı
urışma vuruşma, çarpışma, savaşma ügin- katılaşmak, mayalaşmak, u-
nrlaş- bağrışmak, çağrışmak, uluş yuşmak, üyüşmek, pıhtılaş
mak, büyük gürültü çıkarmak mak
urmak vurmak ügit- övütmek, öğütmek
uruğ (uruk) soy, cins, nesU üleşmek üleşmek, paylaşmak, bölüş
Uruz (k. a.) Uruz, Kazan oğlu mek, dağıtmak, taksim et
Uruz Bey mek
uş(ş) us, akıl ümid (f. ümld) ümit (krş. ümiz)
us- sanmak, ummak ümiz ümit (krş. ümid)
ümmet (ar.) ümmet vâsıl (ar.) vâsıl, ulaşan, kavuşan.

fin ses, ün yetişen
ür- ürmek, havlamak vaşiyyet (ar.) vasiyet
ürk- ürkmek, ürküp kaçmak va^ (ar.) vatan
ürkit- ürkütmek V. tut- «yerleşmek, vatan tut
ürkmek ürkmek mak»
Ürüveydc (ar. k. a. Rüveyde) Ürüveyde vay vây!
üst üst ve (ar.) ve
üş- üşüşmek vcch (ar.) vech
üşendür-' usandırmak, rahatsız etmek, V.- ile «veçhile, suretle, şe
tedirgin etmek kilde»
üşür- üşüştürmek velayet (ar.) velilik, keramet
üveyke (üyge, ivike?) bir kuş; üveyik veli (f. veli) vekâkin, fakat, lâkin
kuşu, (veya) ibibik kuşu. vezir (ar. vezir) vezir
(veya) baykuş vir- vermek
üz* koparmak, kesmek, yüzmek virek kavun?
(derisini, kabuğunu soymak. virişmek verişmek
koparmak), çeke çeke kopar virmek vermek
mak
Y
üzengü üzengi
üzer (üzerüm, üzerOn, üzeri, üzerümüz. ya yay
fizerünfiz, üzerleri) üzer, üzeri ya ya, yahut, veya , peki, öyleyse
üzîl* kopmak, kesilmek, yüzülmek yâ (ar.) yâ!, ey!
ÎÎZİÎTTI üzüm yaban yaban, kır, kır bayır, ova.
sahra, dışan, kenar
V yad (f. yâd) yâd, hatır
va'de (ar.) vâde, mühlet, müddet, y. getür- «yâda getirmek, yâd
tâyin edilen zaman; vâd etmek, anmak»
vaf vaf! (köpek havlaması sesi). yad yad, yabancı
hav yadık su kahı, yassı su kabı, matara.
vâfir (ar.) çok, bol yol levazımından, yolculuk
vâki'a (ar.) rüya malzemesinden biri
vakit (ar. vakt) vakit, zaman, an yağ
vallah (ar. vallâh) vallah! yağ* yağmak
var var yağı düşman
var* varmak, gitmek yağılık düşmanlık
varlık varlık yağla* yağlamak
varma varmak yağma yağma
SÖZLÜK 213
yağmala- yağmalamak, yağma etmek ■yalufiuz yalnız

yağmalan- yağıpalanmak, yağma edil yalvar- yalvarmak
mek yalvart- yjJvartmak
yağmalat- yağmalatmak, yağma et yamaç yan
tirmek yaman yaman, kötü, kötülük, fena,
yağmur yağmur müthiş
yağnn sırt, arka, iki kürek kemiği yamn yamn
arası, kürek kemiği, omuz yan yan (nezd), yan taraf, taraf
Yağrmçı (k. a.) Yağnnçı yan- yanmak
y a ]^ (f. y a ^ ) yahni yana taraf, cilıct, tarafa, tarafta,
ya^şı iyi, güzel taraftan, yan
yak- yakmak yaüal yan taraf
ya]^ yaka (elbise ve arazi yakası) yaSak yanak
ya^ yakm yanaş- yanaşmak
yandur- yandırmak, yakmak
yalkış- yakışmak
ya^ yakin, şüphesiz, iyice, sağlam, yangnlan- yankılanmak, aksi seda ver
mek
muhakkak, tereddütsüz
yanıl- yanılmak, şaşırmak
yaUan- yaklaşmak
yanbş yanhş
yalabı- parlamak, ışıldamak, ışıl ışıl
yanob yanık
yanmak
yap yavaş, usulca
yalabıda^ şimşek gibi, birdenbire, an yap- yapmak; kapamak, kapatmak
sızın yapa lapa
yalak yalak yapa yapa (yalnız)
yalan yalan yapağu yapağı
yalançı yalaucı Yapağuln (k. a.) Yapağulu Koca
Yalançı (k. a.) Yalançı “ yalancı” yapdur- yaptırmak
yalap pani, ışıl yapd yapılmak
yalm yalm, çıplak; kınmdan sıyı- yapm- kapanmak, siperlenmek;
nbmş (kıbç) (bk. yalın) (kalkan yapın- “ kalkanla si
yalın yalm, çıplak; kınından sıyı- perlenmek” )
nlmış (kılıç) (bk. yalın) yapış- yapışmak, tutmak, yakala
yalmçaV çıplak, üstü başı çıplak, gi mak
yimi eksik, giyimi perişan, yapuk at bellemesi, eyer yastığı,
çini çıplak atın sırtma vurulan çul, at
yalma^ kesici ve delici aletlerin ağzı zırh, at giyimi, at örtüsü;
ve ucu örtü, kdıf
Yaltaçu^ (k. a.) Yalançı oğlu Yaltaçuk yar (f. yâr) yâr, dost, arkadaş,
(bk. Yartaçuk) ahbap
yar- yarmak, yarık açmak; ayır yaşduk yastık

mak, uzaklaştırmak yasin (ar. yâsin) yâsin sûresi
yar- geçmek, ileri geçmek, geride yaş yaş, göz yaşı
bırakmak yaş yaş, ömür yaşı, ömür yıh,
yara yara ömür
yara- yaramak yaşa- yaşamak
Yaradan Yaradan, Tann, Allah yaşar- yaşarmak
yarak hazırlık, teçhizat, levazım, si yaşla- yaşlamak, yaş yaşamak, yaş
lâh sahibi olmak, yaş idrak et
yaralan- yaralanmak mek
yaraş- yaraşmak, yakışmak yaşmak yaşmak
yarat- yaratmak yaşmaklan- yaşmaklanmak
yarçı- bahtiyar olmak, mes’ut ol yaşarmak saklamak, gizlemek
mak, yüzü gülmek, fayda yat- yatmak
görmek, iyi olmak, çırağ ol yatak barmak, in, yatak
mak, nimet ve ihsana nâil yavn yavru
olmak (krş. yan-) yavşan yavşan otu, sancı için ilâç
yaren (f. yârân) yaren, dost, arka olarak kaynatıhp içilen ve
daş, ahbap kinin gibi çok acı olan bir
yan- bahtiyar olmak, mes’ut ol yaban otu, çok acı yabani
mak, yüzü gülmek, fayda gör bir sürpürge otu
mek, iyi olmak, çırağ olmak, yavuklu nişanb, adaklı, sözlü, yavuklu
nimet ve ihsana nâil olmak yavuz fena, kötü, yaman, müthiş
(krş. yarçı-) yay yay (ok atan)
yani- yarılmak yaya piyade askeri
yanm yarım, yan yayak yayan, yaya
yarm yarm yayan yayan, yaya
yanş- yanşmak,yanş etmek Yayhan (y. a.) Yaydan
Yartaçuk (k. a.) Yartaçuk, Yalançı yayıl- yayılmak
oğlu Yartaçuk, Yaltaçuk (krş. yaykan- çalkanmak, sallanmak, dal
Yaltaçujş) galanmak
yanık yank, yarılmış yayla yayla
yas yas yayla- yaylaya çıkmak, yaylada yaz
yaşak (yaşağ) yasak, men’ , kaide, mevsimini geçirmek, yazın
töre, buyruk, emir, karar yaylada oturmak
yasan- tertip ve tanzim olunmak, yaylak yazı geçirmeğe mahsus yüksek
tertibat almak, hazırlanmak, yer, yazm yayla olarak kul
tertiplenmek, karar vermek lanılan dağ, yayla
215
yaylım otlak, hayvan sürüsünün yıkdur- yıktırmak

otlamak' için yayıldığı yer jakıçı yıkıcı, yıkan, yere yıkan
yaz yaz (mevsim) yıkıl- yıkılmak, yere yıkılmak, düş
yaz- mek (bk. yıhıl-)
yazı ova, sahra, kır, yaban yer yıl yıl, sene
(krş. yazu) yılan yılan
yazılmak yıldır parıl, ışıl
yazm yazın, yaz mevsiminde yıldıra- parıldamak, ışıldamak
yazu ova, sahra, kır, yaban yer yıldınm yıldırım (krş. ıldırım)
(krş. yazt) yılğa- atlarla hücum etmek, dört
yazuh yazık! nala hücum etmek, baskm
yaznk günah, suç yapmak, akın yapmak (krş.
yelek okun tüyleri ılga-)
yen- yenmek yıUdk yıllık, senelik
yeni yeni ymak inak, maiyetteki en inanılır
yesir (ar. esir) esir ve güvenilir kimse, bir maiyet
yeşer- yeşermek ünvam (krş. ına(e)
yet- yetişmek, erişmek, ulaşmak, yırğa- sallamak, ırgalamak
vasıl olmak; yetmek, kâfi yırt- yutmak
gelmek; olgunlaşmak, bü yırtıl- yırtılmak
yümek yırtoh yırtık, yırtmaç
yet- yedekte götürmek yi- yemek
yetîş- yetişmek, erişmek, ulaşmak, yidi yedi (bk. yidi biH, yidi yüz,
büyümek, ermek otuz yidi)
yetür- yetiştİTmek, eriştirmek, ulaş yidi bin yedi bin
tırmak, yerine getirmek, er yidi yüz yedi yüz
dirmek yidiir- yedirmek
(ar. yezidi) yezidî yig iyi, daha iyi, yeğ (bk. yigrek)
yığmak Yigenek (k. a.) Yigenek, Kazdık Koca
yıg-
yığanak kütle, yığm, küme oğlu Yigenek
yığıl- yığılmak, toplanmak yigirmi yirmi (bk. yigirmi bin, yi-
yığışdor- yığıştırmak, toplamak, der girmi biş, yigirmi dört)
leyip toplamak yigirmi bin yirmi bin
toplantı, insan topluluğu yigirmi biş yirmi beş
yığşur- toplamak yigirmi dört yirmi dört
yıhıl- yıkılmak, düşmek (bk. yıbıl-) yiğit yiğit, genç, delikanh, baba
yık- y ık m a k , yere yıkmak, yere yiğit, genç adam
sermek, düşürmek yiğitlik yiğitlik, gençlik, delikanlılık
yigrek daha iyi, daha üstün, en iyi yolakçı yolcu, yola giden (yolak “ keçi
yike büyük, koca, kocaman yolu, patika, ince yol” )
yil- yel, rüzgâr yolçı yolcu
yili (yeli) yele yoldaş arkadaş
yilim tutkal yoldaşlık arkadaşlık, refiklik, refa
yilken yelken kat
yilteme şevke getirme havası; şevk- yön yontmak
lendirme, heyecanlandırma, yonma yontma
coşturma havası yor- yormak, tâbir etmek, rüya
yilten- yeltenmek tefsir etmek
yime yeme yorga yorga, rahvan
yimek yemek, yeme, yiyiş yorgan yorgan
yimek yemek, aş, taam yorgun yorgun
yin yen, elbise kolunun ağız ta- yon- yürümek
rafi yonl- yorulmak
yine yine, gene, tekrar yonlt- yorultmak, yormak
yinge ycnge (bk. Yinge) yont- yürütmek
Yinge (k. a.) Kısırça Yinge yonyış yürüyüş
yir yer yort at koşturma, at koşturuş,
yirindür- kederlendirmek, üzmek, mah atla süratli yol gidiş, tıns
zun etmek gidiş
yit- kaybolmak, yitmek yort- at koşturmak, at sürmek, at
yitmek kaybolmak, yitmek koşturup gitmek, tıns git
yitmiş iki yetmiş iki mek, eşkin ve yorga gitmek,
yitür- kaybetmek, yitirmek koşturmak, atla süratli yü
yiyle- koklamak rüyüş yapmak
yiyleş- koklaşmak yorbş- yortuşmak, beraber at koş
yiyni hafif, ağır olmayan, yüngül turup gitmek
yoğ yok (krş. yoh, yok) yortma yortma, at koşturma, at sürüp
yoğul- (yoğal-) kahnlaşmak, yoğunlaş gitme, atla süratU yürüyüş
mak; kaybolmak, kısılmak? yöm dua, hayır dua, uğur, kut,
yoğur- yuğurmak (krş. boğra-) saadet, bereket, bahtiyarlık,
yoğurt yoğurt ikbal, fal
yofe yok (krş. yoğ, yok) yön yüz cepbe, yön
yo))sa yoksa yönel- yönelmek
yo]^ yok (krş. yoğ, yoh) yn- yıkamak
yol yol yukaru yukan
yol- yolmak yular yular
SÖZLÜK 217
yumru yumru, yuvarlak bilen, yüzücü, yüzme

yumruk yumruk yüz kırk yüz kırk
yumurlan- toplanmak, toparlanmak yüzük yüzük
yumuş hizmet, iş
Z, Z, Z, Z
yun yün (bk. Yunlu)
yundı yıkantı, bulaşık suyu za]}m (f.) yara
Yunlu (k. a.) Yunlu Koca (bk. yun) zahmet (ar.) zahmet
ynnt kısrak şiahm (ar. ?âUm) zâlim
yurt yurt, yer zaman (ar. zamân) zaman
yut- yutmak zorb (ar.) darbe, darp, vurma, zor,
yuva yuva şiddet, zorlama
yuvalan- yuvarlanmak (f. zâri) sesle ağlama, inleme,
yüce yüce, yüksek feryat, figan, zâr (zâr zâr).
yücel- yücelmek, yükselmek
yüğrük kuşucu, koşan, hızb giden, zardık (f. zâr!) sesle ağlayış, inleyiş,
sür’atli inilti, feryat, figan, zârbk
yügür- koşmak zaval (ar. zevâl) zevâl
yügürt- koşturmak zebun (f. zebûn) zayıf, kuvvetsiz,
yük yük (bk. yüklü) düşkün, perişan
yükle- yüklemek, yük yüklemek Zeli()a (ar., k. a. ZelEâ) Zeliha
yüklet yük taşıyan; yük vurulan, yük zeUI (ar. zelil) zeUl, alçak, ziUetU,
yüklenen hayvan hakir, hor
yüklet- yükletmek, yüklemek (f. zencîr) zincir
yüklü gebe, hâmile (bk. yük) zerre (ar. zerre) zerre
yüksek yüksek zindan (f. zindân) zindan
yüli- tıraş etmek zindançı zindancı (bk. zindan)
yürek yürek zirâ (f.) zira, çünkü
yüz yüz rir ü zeber (f.) alt üst
yüz yüz (sayı) (bk. yüz bin, yüz ziyada (ar. ziyâde) ziyade, çok, fazla
kırk, altı yüz, biş yüz, üç yüz, ziynet (ar. zinet) ziynet, süs
üç yüz altmış altı, yidi yüz) Zübeyde (ar., k. a.) Züheyde
yüz- yüzmek (derisini) zülfikar (ar. zülfikâr) zülfîkar, Haz
yüz bin yüz bin reti AH’nin kıbcı. Peygambe
yüzdür- yüzdürmek (suda) rin sonradan Ali’ye hediye
yüzgeç yüzgeç, suda yüzen, yüzme ettiği ünlü kdıç

Muharrem Ergin Dede Korkut Kitabı Metin-Sözlük TKAE 1964

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Muharrem Ergin Dede Korkut Kitabı Metin-Sözlük TKAE 1964

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TÜRK KÜLTÜRÜNÜ ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ

DEDE KORKUT KİTABI

Doç. Dr. MÜHAlUtEM ERGİN

Sözlük 169 - 217

Sayfa-satır Yanlış Doğru

31 — 23 ismi-i ’a^am ism-i a’?am

120 — 19 düzeldi düzildi

120 — 27 işaret işarat

123 — 2 ha? ret haâret

? Resul ‘ aleybi’s-selâm zamanına yakın Bayat boymdan Kor­

bebekleri yetsün. Ocağuna bunçılayın 'a v ra t» gelsün. Geldük ol-kim

?? DİRSE ÇAN OC^LI BUĞAÇ HAN BOYINI

» Yüklet olsun hünerlüdür

> Berü gelgil başum bahtı ivüm tahtı 2)24

Çara kıyma gözlenin uyhu almış açğd ahi

0 1 nâmerdler da^ı bir yirde ^ konmışlar-idi , al şarabun itişinden

3 Boym uzun bidevi atlar gider-ise menüm gider

Senün de içinde» ağ şakallu babaü var-ise yiğit digil mana

didi. Oğlan burada® babasma şoylamış, görelüm hanum ne şoylamış:

Boynı uzun ^ bidevi atlar senün gider

D3SV20 Kara ölüm geldüginde |* kiçit virsün. Şağhğ-ile şağmçm devletün

V53-5 SALUR KAZANUN İVI YAĞMALANDUĞI

Ala başlu? kiçimçe gelmez mana

» Kara koç atlar gördüginde kişneşdüren

Oğul oğul ay oğul

Şâh-ı merdan ‘ Alinün» Düldülinün eyeri ağaç

Sana yesir olsun

» Bu mahalda kabn Oğuz bigleri yetdi. Ranum görelüm kimler

sön, 4 çabşanda kara polat öz kıbcun gcdilmesün, diirtişür-iken» ala

V20-7 KAM PÜRENÜN OĞLI BAMSI BEYREK

Pay Püre Big Kabn Oğuz biglerini çağırdı hotuhl®^* ^Dedem

Bnnun adı » boz ayğırlu Bamsı Beyrek olsun

ymdiT Honun tavlasından ol iki atı getürdiler. Dede Korkut birin

amma getürmeyeçek oluı-isefi bu katla öldürmedüm» ol vaktm öldü­

gerdegi içinde yiyüp içüp bl-kaber otunır-idiJ Dün « uykusmda kâfir

Kanda gitdün beni yalunuz koyup canum » yiğit

Bunun üzerine on altı y ıl» kiçdi, Beyregün ölüsin dirisin bilmediler.

yanma getürdi,» aydur: Mere bazirganlar varun ikUm iklim aran,

Benüm yidi la^ Ifarındaşum şorar olsam şağ mı arğış

Göz açuban » gördüğün

Yalançı oğh Yaltaçuk dirler ölüsi kaberin getürdi, adaklusın» ana

Çatar katar develeri şorar olsan

Kzta şakaç altında gömeçsden ne var

Bileğinden » on parmağını şovuk almış

» didi. Böyle digeç kız tamdı, büdi-kim Beyrekdür, cübbesi-y-ile' D117

futar bilüm» kuvveti oğul

görsün. Yığışdursun dürişdürsün 7 günabunuzı adı görklü Muhammed

Bir gün Ulaş oğb Kazan B ig » yirinden turmış-idi. Kara yirün

Kara polat öz kılicum saklar-idüm » bu gün içün

» Baba oğul kazanur ad içün

D134 13 Çalabalık kopkudur, derin olsa baturur. Yayanuü umudı : olmaz.

Bir bigüm » görinmez bağrum yanar

Yalunuz oğul haberin » a Kazan digil mana

Kalın Oğuz içine girem dir-idüm

Aman» mere kâfir aman

Kıl kepenek boyunçuğm sürer digil

Ağır ulu» divanum sürilmedi

pehlivanı « bir şavaşda üç kerre atından yıkan. Kıyan Selçuk oğb 7

tmdi kam didigüm big erenler

» DUÇA KOCA OĞLI DELÜ DUMRUL

Meğer he»uıı?> Oğuzda Duha Koca oğb Delü ? Dumrul dirler-idi

» Hak Ta'alaya Dumrulufi sözi hoş gelmedi. Bak b a k » mere delü

Dâyim turan cebbar Tanrı

Katar» katar develerüm gerek-ise

? Resul ‘ aleybi’s-selâm zamanına yakın Bayat boymdan Kor

amma getürmeyeçek oluı-isefi bu katla öldürmedüm» ol vaktm öldü

2 Bunlar bu sözde iken meğer hnnum teküre haber vardı.» Oğuz

s Bayındır H®»» yigirmi dört bahadır sancak bigini Yigenege * yoldaş

Bigler yığıldı» divana geldi. Kazanun kardaşı Çara Göne ay