EĞİTİMDE AHLAK VE ETİK

BÜTÜNLEME ÖDEVİ

İLKÖĞRETİM MATEMATİK ÖĞRETMENLİĞİ

3. SINIF

HÜSEYİN ÖZARPACI

200444060

1
 ÖZ
Etik disiplin eğitimin ve eğitim biliminin temel taşı insandır insana dayanmaktadır. Bu var olan eğitim
ise etiği ve eğitimi birbirine yaklaştırabilmektedir ve birbiriyle ilişki içerisinde olmasına sebebiyet
vermektedir. Dolayısıyla baktığımız vakit etik eğitimin hemen hemen her kademesinde bulunan ve
eğitime müdahale edebilir vaziyettedir. Eğitime genel olarak baktığımız zaman eğitim çok uzun bir
zamana sahip olabilmektedir. Dolayısıyla dünyadaki çoğu toplumlar eğitim ile ilgili olan sorunlarla
karşılaşabilmektedirler. Bu sorunlara baktığımız zaman bu sorunlardan biri eğitimin etiksel boyutu ve
ahlaki boyutu ile bir yakınlık durumunda olabilmektedir. Öncelik olarak işlenmesi gereken durumlara
konulara baktığımız vakit eğitimde etik konusu öncelik olarak işlenmelidir. Eğitim ve etik birbirleri ile
ilişkili olmak zorundadırlar.

Anahtar Kelimeler: Ahlak, Etik, Öğretim, Eğitim

1.GİRİŞ
Eğitim hayat boyunca devam eden davranışlarımızdan etkilenme davranışlarımızı değiştirme süreci
olarak tanımlanmaktadır. Eğitim sosyal ve fiziksel çevre içerisinde yani bakıldığı zaman yaşamımızın
hemen hemen tüm alanlarında etkisini hissettirebilmekte ve gösterebilmektedir. Dolayısıyla eğitim çok
uzun bir alana yayılabilmektedir ve sonuç olarak ise eğitim dünyada var olan tüm insanlığı tüm
toplumları farklı farklı eğitim sorunlarıyla baş başa olmasına sebebiyet verebilmektedir. Var olan
sorunlardan birine baktığımız vakit ise bu sorunlardan biri eğitimin etiksel ve ahlaki boyutu ile ilgili
olabilmektedir. Bazı bilim adamlarının şu şekilde bir görüşü vardır: Eğitim felsefesi sosyal ve ahlaki
felsefenin bir unsuru şeklinde görülebilmektedir. Sosyal ve ahlaki felsefenin problem unsurlarından
bazı kavramlara bakarsak eğer program, yöntem, amaç gibi eğitim sorunları olabilmektedir. Etik
kavramına bir başka açıdan baktığımız vakit etik kavramı ahlak felsefesi olarak da söylenebilmekte
dile getirilebilmektedir.

Etik bir insanın doğruları yapmasına imkân verir doğru bir biçimde davranmasına zemin hazırlar ve
etik davranışlarımız üzerinde de etki bırakabilmektedir. Sorumlu dürüst bir şekilde davranabilmek
hareket edebilmek etik olmadan oldukça güç olabilmektedir. Hayatın her aşamasında etik
olabilmektedir eğitim sürecinde de etik oldukça önemli olabilmektedir. Şu duruma oldukça dikkat
edilmesi gerekmektedir öğrencilere etik bir öğretim verilmeden önce öğrencileri iyi bir şekilde
gözlemlemek gerekmektedir ondan sonra etik öğretimin sağlanması gerekmektedir. Sonuç olarak etik
yaşamımızın her bölümünde oldukça önem teşkil etmektedir.

ETİK KAVRAMI
Etik kavramına tarihsel dönem içerisinde bakıldığı zaman etik kavramıyla ilgili olarak birçok tanım
yapılmıştır. Etiğin sözlük anlamına baktığımız zaman ise; ahlak bilimi, töre bilimi ahlakla ilişkili
olarak tanımlanabilmektedir. Etik, insan sorunları problemleri ve insan davranışlarını incelemektedir.
Günümüzde etik kavramına baktığımız zaman ise etik kavramı genellikle iş yaşamı içerisinde olan
davranışları bu davranışların sebeplerini araştırmaktadır ve ayrı yeten ise düzenleyici bir görev
üstlenebilmektedir. Ahlak kavramına baktığımız zaman ise ahlak kavramı insanların sosyal çevre
sosyal hayat içerisindeki ilişkilerini düzenleyici bir görev üstlenmektedir.

Ahlak ve etik kavramları birtakım felsefeciler aracılığıyla farklı anlamları olan kavramlar olarak
görülebilmekte fakat birtakım felsefeciler ise bu duruma itiraz etmekte karşı çıkmaktadırlar. Etiği ilk
olarak ortaya koyan etiği tek başına bir felsefe alanı olarak ortaya koyan filozof Aristotales’tir. Etik
kelimesinin iki tane ayrı ayrı tanımı kullanımı bulunabilmektedir. İlk kullanımına baktığımız zaman
gelenek töre ve alışkanlık gibi anlamları belirtebilmektedir. İkinci kullanımına baktığımız vakit ise bir

2
davranışta ve eylemde bulunan bir insan değer ölçülerini ve bir eylemin kurallarını sorgulamadan
uygulama evresine geçirmemektedir. Tersine ise üzerinde düşünerek kavrayabilmektedir ve aslında
etiğin asıl genel tanımı budur. Etik kavramının Yunanca “ethoss-ethikos” kelimesinden türetildiği
ortaya konulmaktadır.

EĞİTİM VE ETİK İLİŞKİSİ

Eğitim bireyi doğumdan ölüme kadar etkileyebilen ve bireyi bir şekle sokmayan çalışan bunun için bir
çaba gösteren bir dönemdir. Etiğe baktığımız zaman ise etik bireyi nasıl yapmalıyım, ne yapmalıyım
gibi sorulara karşı verdiği yanıttır. Dolayısıyla baktığımız vakit etik ve eğitim arasında zorunlu bir
ilişki olabilmektedir.

Etik ve eğitim arasında var olan ilişkiyi daha iyi bir şekilde anlayabilmek için eğitim ve öğretimi iyi
bir şekilde ayrıntılı olarak araştırmak gerekmektedir. Eğitime genel olarak baktığımız vakit eğitimin
insanlara hayatları boyunca istedikleri davranışları kazandırma dönemidir. Dolayısıyla insana
kazandırılması lazım olan bazı davranışlar vardır ama kazandırılması lazım olan bu davranışların
eğitim ve öğretimde nasıl yapılacağı ne gibi durumlarda meydana getirileceği etiksel sorunları da
beraberinde getirebilmektedir.

Etik ve eğitimi birbirleriyle ilişki içerisinde olmasını sağlayan bir başka konuya baktığımız zaman bu
konu eğitim ve öğretimin geri dönüt boyutu olabilmektedir. Öğrencileri değerlendirme öğrencileri
gözlemleme sürecinde yararlanılan geri dönüt araçlarının dengeli ve tutarlı olması gerekmektedir. Ayrı
yeten ise bu sürecin etik açıdan ise tarafsız, objektif ve adil olması gerekmektedir bu şekilde olması da
etiği oldukça çok ilgilendirebilmektedir. Tüm bu söylenen özellikler eğitimin içerisinde olan
öğretmenlerin velilerin yöneticilerin etiksel açıdan doğru ve düzgün davranmalarıyla olabilir.

ÖĞRETMENLİK MESLEK ETİĞİ

Meslek etiğinin en önemli özelliklerinden birine baktığımız zaman dünyanın hangi noktasında olursa
olsun aynı meslekte çalışan aynı mesleği yapan insanların bu meslek etiğinin kurallarına dürüst ve iyi
bir şekilde davranmaları lazımdır. Günümüze baktığımız vakit öğretmenlik mesleğinin hala
günümüzde de en önemli mesleklerden biri olması güvenilirliğini koruması güven vermesi
öğretmenlik mesleğinin bu mesleki etik ilkeleri özümsemesiyle bu etik ilkelere bağlı olmasıyla
ilişkilidir. Fakat bu durum bu etik ilkelerin doğru bir şekilde uygulandığını göstermemektedir yeterli
olmamaktadır.

Öğretmenlik mesleği ve etik arasında diğer farklı mesleklere nazaran daha çok ilişki olduğu
gözlemlenebilmektedir bu bir gerçektir. Bir öğretmen ister sınıf öğretmeni olsun ister matematik
öğretmeni olsun etik ilkeleri uygulama gibi bir zorunluluğu olmaktadır ayrı yeten ister etik açıdan
olsun ister genel olarak olsun bir öğretmenin sorumluklarının iyi bilmesi lazımdır bu çok önemli bir
özelliktir.

Eğitimde etik oldukça önem taşımaktadır oldukça önem taşımasının sebeplerinden bir tanesi yönetici
ve öğretmenlerin öğrencilerin ahlaki açıdan iyi bir birey olmalarının ve öğrencilerin eğitimlerinin
sorumluluğunu üstlerine almaktadırlar bu yüzden öğretmen ve yöneticilere oldukça büyük iş
düşmektedir. Birtakım insanlar için bu sorumluluk küçük bir sorumluluk olarak gözükebilmektedir
fakat oldukça önemli ve zor bir sorumluluktur.

Öğretmenlik meslek etiğine uygun olmayan durumlardan biri başarılı ya da başarısız zengin ya da
fakir ayrımının yapılmasıdır. Bu durum oldukça olumsuz durumlara sebebiyet verebilmektedir örnek
verecek olursak başarılı olan öğrenciyle sürekli olarak ilgi durumunda olmak başarısız olan öğrenciyi
daha da başarısız duruma getirebilecektir bunun için bazı önlemler alınması gerekmektedir bu

3
önlemlerden biri öğretmenin sınıf içinde ve sınıf dışında adaletli olmak zorundadır yapılacak olan
etkinlikleri adaletli bir biçimde yönetmesi gerekmektedir. Öğretmenlik meslek etiğine uygun olmayan
davranışlardan biri de öğretmenlerin öğrencilerin ailelerinin ekonomik durumlarına göre
davranmalarıdır ve bu yüzden de öğrencilere eşit bir biçimde davranmamaktadırlar. Bu durumu
önlemenin yollarından bir tanesine baktığımız zaman öğretmenlerin öğrencileri anlamaları
öğrencilerle empati kurmalarıdır bu şekilde öğretmen her açıdan güven kazanacaktır.

Öğretmenin nesnel olması tarafsız olması objektif olması gerekmektedir bu özellikleri taşıyan
öğretmen oldukça güvenilir olmaktadır ve bu özellik bir öğretmen için çok önemlidir.

Dürüstlük, güven ve doğruluk her meslekte oldukça önemli olan üç ilkedir ve öğretmenlikte de bu üç
ilkenin uygulanması oldukça önemli olmaktadır. Bu üç ilke eğer bir öğretmende mevcut ise öğretmen
öğrencilerinin ve velilerinin güvenini kazanacak ve ayrı yeten öğretmenin kendine olan güveni de
yükselecektir bu nedenle bu üç ilke öğretmenlik meslek etiğinde oldukça önemlidir.

Öğretmenler devamlı bir kendini geliştirme noktasında olmalıdırlar öğretmenler bu şekilde bir gelişim
noktasında oldukları zaman hem öğrencilerin hem de toplumun gözünde oldukça önemli bir noktada
olacaklardır. Dolayısıyla öğretmenlerin mesleki gelişmeleri takip etmesi mesleki gelişimleri ile
yayınları devamlı izlemesi, öğrenmeye açık olması ve yeni gelen öğretmenlere de bilgilendirme
noktasında oldukça destek olmalıdırlar.

Etiği oluşturan önemli özelliklerden bir tanesi toplumsal değerlerdir. Ne millet ne de bir devlet
toplumsal değerler olmadan devamını kolay kolay sağlayamaz. Dolayısıyla etik eğitim bu noktada
oldukça önemli olur. Öğretmenler bu görevi bilmeli ve bu görevin de bilincinde olmalıdırlar.

Bir öğretmen öğrencinin sırlarını başka kimseyle paylaşmamalıdır bu duruma oldukça dikkat
etmelidir. Öğretmenlik meslek etiğinden bahsedebilmemiz için öğretmenin iyi bir şekilde
yetiştirilmesi gerekmektedir öğretmen iyi bir şekilde yetiştirilmediği zaman etik ilkelerden bahsetmek
çok da kolay olmamaktadır.

1.1 ARAŞTIRMANIN ÖNEMİ

Bu araştırma süreci boyunca etik dışı davranış olan bir durumda o etik dışı davranışı ilgilendiren
kesime sorular sorulmuştur. Bu duruma yönelik olumsuz unsurları tespit edip bu unsurlara yönelik
öneriler geliştirip katkıda bulunacağız.

1.2 ARAŞTIRMANIN AMACI

Bu araştırmanın amacı etik dışı bir durumda o etik dışı durumla ilgili sorular sormak ve sorduğumuz
sorulara cevap bulabilmek.

ARAŞTIRMANIN SINIRLILIKLARI
Bu araştırma sadece bir öğrenci, bir veli, bir öğretmen ve bir öğretmen adayı ile yapıldığından diğer
kesimlerin sonuçlarına ulaşılamadığından verilin sınırlı olması.

2. YÖNTEM
2.1 ÇALIŞMA GRUBU
Araştırmada bilgi toplayabilmek için bir sınıf öğretmenine, bir lise öğrencisine, bir veliye ve bir
öğretmen adayına soru sorulmuştur. Örneklemin demografik özellikleri aşağıdaki tabloda verilmiştir.

4
 Cinsiyet Yaş Mesleği
Kadın 28 Öğretmen
Erkek 24 Öğretmen Adayı
Kız 15 Lise öğrencisi
Erkek 50 Veli

Araştırma kapsamında dört örnekleme sorulan sorular aşağıda verilmiştir.

Öğrenciye yöneltilen sorular;

1)Sizce bu davranış doğru mudur?

2)Bu davranış etik midir?

3)Bu davranış adil midir?

4)Bu davranış sonucunda biri zarar görecekse bu kimdir?

5)Eğer verdiğiniz karar gazetelerin birinci sayfasında yer alsaydı kendinizi rahat hisseder miydiniz?

6)Aynı davranışı sınıf içerisinde bir arkadaşınız yapmış olsaydı o arkadaşına karşı nasıl bir tavır
alırdınız?

7)Aynı davranışı en yakın arkadaşın yapmış olsaydı nasıl bir tavır alırdın?

8) Bu davranışın yanlış olduğunu düşünüyorsan sınıf arkadaşın veya bu kişi en yakın arkadaşın olsa
bile o kişiyi nasıl uyarırsın?

9) Bu davranışı çevrendeki insanlara söyler misin?

Öğretmen adayına yöneltilen sorular;

1)Bu davranış doğru mudur?

2)Bu davranış etik midir?

3)Bu davranış adil midir?

4) Eğer verdiğiniz karar gazetelerin 1 sayfasında yer alsaydı kendinizi rahat hisseder miydiniz?

5)Aynı davranışı çocuğunuz ya da akrabalarınızdan biri yapmış olsaydı aynı cevapları mı verirdiniz?

6)Mesleğe başladığınız zaman böyle bir olay karşısında nasıl bir tepki verirdiniz?

7)Bu davranışı çevrenizdeki insanlara söyler miydiniz?

Öğretmene yöneltilen sorular;

1)Bu davranış doğru mudur?

2)Bu davranış etik midir?

3)Bu davranış adil midir?

5
4)Bu davranış sonucunda biri zarar görecekse bu kimdir?

5)Eğer verdiğiniz karar gazetelerin 1 sayfasında yer alsaydı kendinizi rahat hisseder miydiniz?

6)Aynı davranışı çocuğunuz ya da akrabalarınızdan biri yapmış olsa aynı cevabı mı verirdiniz?

7)Meslek hayatınız boyunca böyle bir olayla karşılaştınız mı?

8) Karşılaştıysanız nasıl bir yol izlediniz?

9)Bu şekilde bir öğrenciniz olsa onu nasıl uyarırsınız?

10)Bu davranışı çevrenizdeki insanlara söyler misiniz?

Veli’ye yöneltilen sorular;

1)Sizce bu davranış doğru mudur?

2)Sizce bu davranış etik midir?

3) Sizce bu davranış adil midir?

4)Bu davranış sonucunda biri zarar görecekse bu kimdir?

5)Eğer verdiğiniz karar gazetelerin 1 sayfasında yer alsaydı kendinizi rahat hisseder miydiniz?

6)Aynı davranışı çocuğunuz ya da akrabalarınızdan biri yapmış olsaydı aynı cevabı mı verirdiniz?

7)Kendi çocuğunuz böyle bir davranışla karşınıza gelse ya da öğretmenleri tarafından size şikâyet
edilse ilk ne yapardınız?

8)Bu davranışın yanlış olduğunu düşünüyorsanız çocuğunuza bu davranışın yanlış olduğunu nasıl
söylersiniz?

9)Bu davranışı çevrenizdeki insanlara söyler misiniz?

2.2 ARAŞTIRMA DESENİ

Yapılan bu araştırma, genel tarama modeline göre gerçekleştirilmiştir. Tarama sonucuna göre
öğretmen, öğrenci, öğretmen adayı ve veli ile görüşme sonucu elde edilen veriler ile genel bir yargıya
ulaşmak amaçlanmaktadır.

2.3 Veri Toplama Araçları

Bu çalışmada kullanılan veri toplama aracı bizim tarafımızca hazırlanan sorularla örneklem grubuna
sorular yöneltilmiştir ve cevaplar bulmaya çalışılmıştır.

3.BULGULAR
Araştırma kapsamında ilk olarak bir veliye bu durum davranış hakkında sorular sorulmuştur. Bu
sorulara verdikleri cevaplar aşağıda yer almaktadır.

İlk soru olan “Bu davranış doğru mudur?” sorusuna “bu davranış kesinlikle doğru değildir olmaması
gereken bir davranıştır” cevabını vermiştir. İkinci soru olan “Bu davranış etik midir?” sorusuna cevap
olarak ise “hayır bu davranış etik değildir bu davranış etik dışı bir davranıştır” cevabını vermiştir.
Üçüncü soru olan “Sizce bu davranış adil midir?” sorusuna cevap olarak “hayır kesinlikle bu davranış

6
adil değildir olmaması gereken bir davranıştır” cevabını vermiştir. Dördüncü soru olan “Bu davranış
sonucunda biri zarar görecekse bu kimdir” sorusuna cevap olarak ise “bu davranıştan her iki tarafta
zarar görmüştür bu davranış her iki tarafı da etkilemiştir kesinlikle olmaması gereken bir davranış”
cevabını vermiştir. Beşinci soru olan “Eğer verdiğiniz karar gazetelerin birinci sayfasında yer alsaydı
kendinizi rahat hisseder miydiniz?” sorusuna cevap olarak “evet öğretmenin nasıl bir davranış
içerisinde bulunduğunun yer almasından dolayı evet kendimi rahat hissederdim” cevabını vermiştir.
Altıncı soru olan “Aynı davranışı çocuğunuz ya da akrabalarınızdan biri yapmış olsaydı aynı cevabı
mı verirdiniz?” sorusuna cevap olarak “bu davranışı kim yaparsa yapsın bu davranışın doğru bir
davranış olmadığını belirterek evet kesinlikle aynı cevabı verirdim” yanıtını vermiştir. Yedinci soru
olan “Kendi çocuğunuz böyle bir davranışla karşınıza gelse ya da öğretmenleri tarafından size şikâyet
edilse ilk ne yapardınız?” sorusuna cevap olarak ise “ilk önce çocuğumu olabildiğince sakin bir
şekilde dinlemeye çalışırdım çocuğumla konuşurdum sonra ise bu şekilde bir davranışın kesinlikle
yanlış olduğunu yapılmaması gereken bir davranış olduğunu belirtirdim ve uyarırdım.” şeklinde bir
cevap vermiştir. Sekizinci soru olan “Bu davranışın yanlış olduğunu düşünüyorsanız çocuğunuza bu
davranışın yanlış olduğunu nasıl söylersiniz?” şeklinde soruya ise “çocuğumu karşıma alıp bu
davranışın kesinlikle yanlış bir davranış olduğunu yapılan bu davranışın olumsuz durumlara sebebiyet
vereceğini bu davranışın ne gibi sonuçlara yol açacağını çocuğuma sakin ve anlayacağı bir şekilde
anlatırdım çünkü bu davranış herkesi etkileyebilmekte olan bir davranıştır” cevabını vermiştir.
Dokuzuncu soru olan “Bu davranışı çevrenizdeki insanlara söyler misiniz?” sorusuna cevap olarak ise
“bu davranışı çevremdekilere söylemekte kararsızım çünkü bu çok yanlış davranış her iki tarafa da
zarar veren bir davranış ama sanırım sonradan çevremdekilere söylerim bu davranışın nasıl yanlış bir
davranış olduğunu çevremdekilere anlatırım ve dikkatli olmaları konusunda uyarırım” şeklinde bir
cevap vermiştir.

Yapılan bu araştırmada ikinci olarak bir öğretmene bazı sorular sorulmuştur. Bu sorulara verdikleri
cevaplar aşağıda yer almaktadır.

İlk soru olarak “Bu davranış doğru mudur?” sorusuna cevap olarak “hayır bu şekilde bir davranış
kesinlikle doğru değildir öğretmenin tutumu çok yanlıştır” şeklinde bir cevap vermiştir. İkinci soru
olarak “Bu davranış etik midir?” sorusuna cevap olarak “hayır bu şekilde bir davranış hiç etik değildir
öğretmenlik meslek etiğine bu şekilde bir davranış kesinlikle uymamaktadır etik dışı bir davranıştır”
şeklinde bir cevap vermiştir. Üçüncü soru olarak “Bu davranış adil midir?” sorusuna cevap olarak “bu
davranış adil bir davranış değildir davranışın sonucu olarak öğrenciye zarar verilmiştir adil bir
davranış değildir” cevabını vermiştir. Dördüncü soru olarak “Bu davranış sonucunda biri zarar
görecekse bu kimdir?” sorusuna cevap olarak “bu davranış sonucunda uzun süreli olarak kesinlikle
öğretmen bir zarar görmüştür öğretmen davranış sonucunda tutuklanarak çok zarar görmüştür öğrenci
de fiziksel ve psikolojik olarak zarar görmüştür” şeklinde bir cevap vermiştir. Beşinci soru olarak ise
“Eğer verdiğiniz karar gazetelerin birinci sayfasında yer alsaydı kendinizi rahat hisseder miydiniz?”
sorusuna cevap olarak “bence yapılan bu davranışın gazetede yer alacağından dolayı kendimi rahat
hissederdim çünkü yapılan bu davranışa özellikle öğretmenler iyi bakmalıdırlar bazı öğretmenler
öğrencilere bağırıp çağırıyorlarsa yapılan bu davranışa dikkat etmelidirler yapılan bu davranış
gazetelerin sayfasında yer aldığı zaman bir nevi mesaj niteliğinde olmaktadır evet kendimi rahat
hissederim ama öğretmenin isminin bilgilerinin açık bir şekilde gözükmesini istemem” şeklinde bir
cevap vermiştir. Altıncı soru olarak ise “Aynı davranışı çocuğunuz ya da akrabalarınızdan biri yapmış
olsa aynı cevabı mı verirdiniz?” sorusuna cevap olarak ise “evet kesinlikle aynı cevabı verirdim çünkü
yapılan bu davranışın haklı bir tarafı yok kim olursa olsun aynı cevabı verirdim sonuçta ortada hiç
uygun olmayan bir davranış bulunmakta herkesi aynı şekilde uyarır aynı şekilde mesajı verirdim”
cevabını vermiştir. Yedinci soru olarak “Meslek hayatınız boyunca böyle bir olayla karşılaştınız mı?”
sorusuna cevap olarak “hayır bu şekilde etik dışı yanlış olan bir davranışla hiç karşılaşmadım sadece

7
öğretmenin öğrencilere sınıfta çok konuştuklarından dolayı biraz fazla kızdığı durumla karşılaşmıştım
öğretmenin sınıf içerisinde sinirlendiği dolayısıyla o zaman ders de pek verimli geçmemişti” cevabını
vermiştir. Sekizinci soru olarak “Karşılaştıysanız nasıl bir yol izlediniz?” sorusuna cevap olarak
“Öğretmeni bilgilendirici çok sinirlenmemesi gerektiğini bu şekilde olan bir durumdan dolayı dersin
işleyiş kısmında bazı sıkıntılar olabileceğini öğrencilere daha sakin bir şekilde söylenilmesi gerektiği
hususunda öğretmene önerilerde bulundum bir nevi öğretmene yardımcı olmaya çalıştım” cevabını
vermiştir. Dokuzuncu soru olarak “Bu şekilde bir öğrenciniz olsa onu nasıl uyarırsınız?” sorusuna
cevap olarak “sınıf içerisinde pet şişeyle oynayan öğrencime ders sırasında dersi dinlemesi gerektiğini
ders esnasında dersi dinlemesinin onun için daha yararlı olacağını dersini iyi bir şekilde
dinleyebileceğini ders esnasında başka bir şeyle uğraşmaması gerektiğini ders dinleyen arkadaşlarını
rahatsız ettiğini anlatmaya çalışırdım bu şekilde sakin ve anlaşılır bir şekilde anlatıldığı zaman öğrenci
ders esnasında dersi dinlemesi gerektiğini öğrenebilecektir ve hem öğretmen hem de öğrenci için
oldukça verimli bir süreç olacaktır. Sakin bir şekilde uyarmak her zaman daha etkilidir şiddete
başvurmak yanlış bir davranış içerisinde bulunmak görüldüğü üzere çok olumsuz sonuçlara sebebiyet
verebilmektedir” cevabını vermiştir. Onuncu soru olarak “Bu davranışı çevrenizdeki insanlara söyler
misiniz?” soruya cevap olarak “evet bu şekilde bir davranışı çevremdeki insanlara söylerim fakat ne
yapılması nasıl yapılması gerektiği hususunda bilgilendirici bir şekilde çevreme söylerim” cevabını
vermiştir.

Yapılan bu araştırmada üçüncü kişi olarak bir öğretmen adayına bazı sorular sorulmuştur. Bu sorulara
verdikleri cevaplar aşağıda yer almaktadır.

Birinci soru olarak “Bu davranış doğru mudur?” sorusuna cevap olarak “hayır doğru bir davranış
değildir bu şekilde bir davranışın olduğuna inanmakta güçlük çekiyorum” gibi bir cevap vermiştir.
İkinci soru olarak “Bu davranış etik midir?” sorusuna cevap olarak “hayır bu şekilde bir davranış
hiçbir şekilde etik bir davranış olamaz bu davranış öğretmenlik meslek etiğine oldukça aykırıdır”
şeklinde bir cevap vermiştir. Üçüncü soru olarak “Bu davranış adil midir?” soruya cevap olarak “hayır
bu davranış adil değildir bu şekilde bir davranışın gerçekleşmiş olması oldukça üzüntü vericidir bu
şekilde bir davranışın adil bir tarafı yoktur” şeklinde bir cevap vermiştir. Dördüncü soru olarak “Eğer
verdiğiniz karar gazetelerin birinci sayfasında yer alsaydı kendinizi rahat hisseder miydiniz?” sorusuna
cevap olarak “evet kesinlikle kendimi çok rahat hissederdim böyle bir davranış durum karşısında
kendimi çok rahat hissedeceğimi düşünüyorum” şeklinde bir cevap vermiştir. Beşinci soru olarak
“Aynı davranışı çocuğunuz ya da akrabalarınızdan biri yapmış olsaydı aynı cevapları mı verirdiniz?”
soruya cevap olarak “evet kesinlikle aynı cevapları verirdim bana göre aynı şekilde cevapların da
verilmesi gerekiyor” cevabını vermiştir. Altıncı soru olarak “Mesleğe başladığınız zaman böyle bir
olay karşısında nasıl bir tepki verirdiniz?” soruya cevap olarak “elbette böyle bir davranış karşısında
sakin kalabilmek zor ama sakin kalmaya çalışıp davranışı değerlendirip ilk önce güzel bir şekilde
düşünüp ondan sonra eyleme geçirirdim yani ilk önce güzel ve sakin bir biçimde düşünürdüm”
şeklinde bir cevap vermiştir. Yedinci soru olarak “Bu davranışı çevrenizdeki insanlara söyler
miydiniz?” sorusuna cevap olarak “elbette bu davranışı çevremdeki insanlara söylerim çünkü böyle bir
davranış saklanılacak bir davranış kesinlikle değil insanların da bilmesi ona göre düşünmesi
davranması gerekmektedir” şeklinde bir cevap vermiştir.

Yapılan bu araştırmada dördüncü kişi olarak bir lise öğrencisine bazı sorular sorulmuştur. Bu sorulara
verdikleri cevaplar aşağıda yer almaktadır.

İlk olarak sorulan “Sizce bu davranış doğru mudur?” sorusuna cevap olarak “hiçbir şekilde bu
davranış doğru değildir çok yanlış bir davranıştır” cevabını vermiştir. İkinci soru olan “Bu davranış
etik midir?” sorusuna cevap olarak “hayır kesinlikle bu davranış etik bir davranış değildir” cevabını
vermiştir. Üçüncü soru olan “Bu davranış adil midir?” şeklinde olan soruya ise “bu davranışın adil

8
olduğunu hiç düşünmüyorum bu davranışın öğrenciler üzerinde olumsuz bir etkisi olabilir öğrenciler
artık okulda oyun oynarken bir tedirginlik içerisinde olabileceklerdir her açıdan bakıldığı zaman
kesinlikle adil olmayan bir davranış” şeklinde bir cevap vermiştir. Dördüncü soru olan “Bu davranış
sonucunda biri zarar görecekse bu kimdir?” şeklinde sorulan soruya ise “bu davranış sonucunda her iki
tarafta zarar görmüştür öğretmen tutuklanmış öğrencinin de ayağı kırılmıştır bakıldığı zaman her iki
tarafta zarar görmüştür” cevabını vermiştir. Beşinci soru olan “Eğer verdiğiniz karar gazetelerin
birinci sayfasında yer alsaydı kendinizi rahat hisseder miydiniz”? soruya cevap olarak “böyle bir
davranışın olması çok yanlış bir davranış olduğundan dolayı kendimi rahat hissetmeyebilirdim”
şeklinde bir cevap vermiştir. “Altıncı soru olan Aynı davranışı sınıf içerisinde bir arkadaşınız yapmış
olsaydı o arkadaşına karşı nasıl bir tavır alırdınız?” soruya cevap olarak “tavır almaktan ziyade
yaptığı davranışın yanlış olduğunu sakin ve anlaşılır bir dille dile getirirdim yaptığın davranışın
herkese karşı saygısızlık olduğunu ve yapılmaması gereken davranışlar olduğunu söylerdim” şeklinde
bir cevap vermiştir. Yedinci soru olan “Aynı davranışı en yakın arkadaşın yapmış olsaydı nasıl bir
tavır alırdın?” şeklinde soruya “kesinlikle o arkadaşımla artık arama bir mesafe koyardım sonuçta bu
davranış saldırı şeklinde olan bir davranış öfkesini sinirini kontrol edememe şeklinde olan bir davranış
ve bu arkadaşım bu öfkesini bu davranışlarını bana da yansıtabilir ama bu durumdan önce en yakın
arkadaşım olduğu için yaptığı bu davranışın nasıl olumsuz bir davranış olduğunu hatırlatıp önerilerde
bulunup ondan sonra arkadaşlığımız hususunda arama bir mesafe koyarım” şeklinde bir cevap
vermiştir. Sekizinci soru olan “Bu davranışın yanlış olduğunu düşünüyorsan sınıf arkadaşın veya bu
kişi en yakın arkadaşın olsa bile o kişiyi nasıl uyarırsın?” şeklinde soruya cevap olarak “yaptığın bu
davranışın kendi açından ailen açısından toplum açısından hemen hemen herkes tarafından olumsuz
sonuçları olan bir davranış olduğundan dolayı bir daha böyle bir davranışta bulunmaması gerektiği
konusunda uyarılarda bulunurum arkadaşımın yanında olup onu dinler yardımcı olmaya çalışırım ama
arkadaşlık konusunda ise arkadaşlığımı sorgulayıcı bir durumda olabilirim” şeklinde cevap vermiştir.
Dokuzuncu soru olan “Bu davranışı çevrendeki insanlara söyler misin?” şeklindeki soruya cevap
olarak “bu davranışı çevremdeki insanlara söylerim bu şekilde bir davranışın yanlış olduğunu
çevremdekilere anlatırım yani insanlara bu davranışı açıklamaktan çekinmem” şeklinde bir cevap
vermiştir.

4.TARTIŞMA
Yaptığımız bu araştırmada etik dışı davranış gösteren bir öğretmenin öğretmen adayı, veli, öğrenci ve
bir öğretmen aracılığıyla sergilediği etik dışı davranış değerlendirilmiştir. Sonuçlara baktığımız zaman
verilen cevapların birbirleriyle oldukça uyuştuğu ortak cevaplar verildiği gözlemlenmiştir. Böyle bir
davranışın kesinlikle olmaması gerektiğini çok yanlış bir davranış olduğunu belirtmişlerdir. Örneklem
grubuna sorulan sorulara baktığımız zaman ilk üç soru ortaktır ve herkese sorulmuştur ve verilen
cevaplara baktığımız zaman katılımcılar ilk üç soru için ortak bir cevap vermişlerdir aynı şekilde
düşünmektedirler. Araştırmacılar katılımcılar böyle bir davranışın her açıdan etik bir davranış
olmadığını savunmuşlardır evet öğrenci derste başka bir şeyle uğraşmış olabilir belki öğrenci o zaman
kendini iyi hissetmiyordu kendini derse veremiyordu öğretmenin görüldüğü üzere bu şekilde bir saldırı
girişiminde bulunması oldukça yanlış bir eylem öğrenciyle ders sonunda konuşup öğrencisini
dinleyebilirdi öğrencisine güzel bir dille ders sırasında derse odaklanmasını güzel bir dille
söyleyebilirdi. Katılımcılar böyle bir davranışın kesinlikle adil bir davranış olmadığını savunmuşlardır
öğrenciler bilindiği üzere okula ders dinlemek için gidiyorlar öğrenciler tabii ki okulda oynayacaklar
okulda arkadaşlarıyla vakit geçirecekler öğretmenden bu şekilde bir davranış bu şekilde adil olmayan
doğru olmayan bir davranış olduğu zaman öğrenciler okula gitmek istemeyebilirler okulda mutsuz
olabilirler bu tarz durumları değerlendirmekte fayda vardır. Öğretmen de bu şekilde olan bir
davranışın elbette olumsuz sonuçları olduğunu ve böyle bir davranışın hem öğretmenlere hem de
öğrencilere oldukça zarar verdiğini söylemiştir. Öğrenciye yöneltilen sorulara ek olarak baktığımız

9
zaman en çok zararı kimin göreceği sorusunda her iki tarafında zarar göreceği konusunda ortak bir
cevap verilmiştir bakıldığı zaman evet her iki tarafta zarar görmüştür ve öğretmenden kaynaklanan
böyle bir davranışın olmasının öğrenciler üzerinde olumsuz etkilerinin olabileceği söylenmiştir.
Öğretmene sorulan sorular açısından baktığımız zaman bu davranıştan iki tarafta zarar görmüştür fakat
en çok zararı öğretmen görmüştür ve gazete sayfalarında yer alacağından dolayı rahat olacağını başına
bu şekilde olumsuz sonuçları olan bir olayın gelmediğini fakat ileride de bu şekilde karşılaşmamak
için birtakım bilgilendirmelerin yapılması gerektiğini bu şekilde bir öğrencim olursa sorusuna
kesinlikle anlaşılır ve sakin bir şekilde konuşmak gerektiğini ve bu şekilde bir davranışı
çevresindekilere söyleyeceğini belirtmiştir.

Öğretmen adayı da ilk üç soruya diğer katılımcılar gibi ortak bir şekilde cevap vermiştir. Her ne olursa
olsun kim olursa olsun aynı şekilde cevap verdiğini tarafsız bir şekilde değerlendirdiğini belirtmiştir.
Böyle bir davranışla karşılaşıldığı zaman sakin kalacağını iyi bir şekilde düşüneceğini belirtmiştir.

Verilen bu cevaplar doğrultusunda baktığımız zaman bu şekilde bir davranışı sergileyen öğretmenin
neden bu şekilde bir saldırı girişiminde bulunduğu bilinmemektedir öğretmenin nasıl bir ruh hali
içerisinde olduğu bilinmemektedir acaba öğrenci derste başka şeyler de mi yaptı bu durum
sorgulanmalıdır etik dışı davranışı gerçekleştiren öğretmen iyi bir şekilde dinlenmelidir belki
öğretmen ilk kez böyle bir durumla karşılaşıyordur nasıl davranacağını ne yapacağını bilememiştir
ama genel olarak baktığımız zaman bu şekilde bir davranış oldukça yanlış etik dışı bir davranıştır.

5.SONUÇ VE ÖNERİLER
Yapılan bu araştırmada bu etik dışı davranışla ilişkili olarak bir örneklem grubunda bir öğretmen, bir
öğretmen adayı, bir öğrenci ve bir veliye sorular sorulmuştur. Sorulan sorulara verilen cevaplara
baktığımız zaman böyle bir davranışın kesinlikle doğru olmadığı etik olmadığı ve adil olmadığı
verilen cevaplar arasındadır. Genel olarak katılımcılar böyle bir davranışın gazete sayfalarında yer
aldığı takdirde rahat olacaklarını belirtmişlerdir. Genel olarak katılımcılar böyle bir davranışı
çevreleriyle paylaşacaklarını dile getirmişlerdir çevreleri bildiği takdirde daha iyi olacağını
düşünmüşlerdir. Böyle bir davranışın tekrardan olmaması için bazı önlemler alınabilir.

 Öğrenciler açısından baktığımız zaman öğrencilere derste başka bir şeyler ilgilenmemeleri
konusunda gerekli bilgilendirmeler yapılmalıdır ders sırasında dersi dinlemeleri dersi
dinlemelerinin öğrenciler için daha iyi olacağı hatırlatılmalıdır.
 Öğrencilerin kendilerini ifade etmelerini takıldıkları bir konu varsa bu durumu açıklamaları
gerektiği söylenmelidir bu şekilde olmadığı zaman öğrenci derse iyi bir şekilde
odaklanamamaktadır derse iyi bir şekilde odaklanabilmesi için bu tarz durumlara oldukça
dikkat edilmelidir.

Öğretmenler açısından da bazı önlemler alınabilir öğretmenlere daha sakin olmaları gerektiği
hatırlatılmalıdır öğrenciler bir hata yaptıkları zaman daha sakin bir şekilde karşılamaları gerektiği
söylenmelidir. Öğretmen öğrencisinin güvenini kazanmalıdır ki öğrenci aklına bir şey takıldığı zaman
öğretmenine anlatabilsin öğrenci bu şekilde dersi daha iyi dinler.

Okul tarafından ailelere her zaman gerekli ve doğru açıklamalar yapılmalıdır haberde gördüğümüz
üzere aileye okulda bir açıklama yapılmamış bu şekilde bir davranış oldukça yanlıştır ailelere her
zaman çocuğu hakkında okulla ilgili gerekli bilgilendirmeler yapılmalıdır eğitim ve öğretim süreci bu
şekilde daha etkili ve her taraf için daha iyi olur.

10
 6.KAYNAKÇA
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/31533

https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/21984/mod_resource/content/1/Meslek%20Eti%C4%9Fi
%201.%20Hafta.pdf

EKLER
Etik dışı durumun haber linki

https://www.birgun.net/haber/manisa-da-ogrencisini-doven-ogretmen-tutuklandi-407634

Görüşme yapılan kişiler

1- Veli

11
2- Öğretmen

12
3- Öğretmen Adayı

13
4- Öğrenci

14
15