XÂY DỰNG ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU

TẠI CỘNG ĐỒNG

ThS. Cao Nguyễn Hoài Thương

 Mục tiêu

1 • Dàn bài của 1 đề cương NCKH

2 • Đặt vấn đề - Câu hỏi nghiên cứu

3 • Mục tiêu nghiên cứu

4 • Thiết kế nghiên cứu

5 • Đối tượng nghiên cứu

6 • Biến số nghiên cứu

2
Dàn bài của 1 đề cương NCKH

3
 Dàn bài của 1 đề cương NCKH
đề cương: 1 kế hoạch chưa dc
triển khai thực tế
đề tài: đề cương được duyệt
• ĐẶT VẤN ĐỀ => thu thập số liệu để triển khai
đề cương
• Chương 1: TỔNG QUAN Y VĂN
• MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
• Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NC
- Thiết kế nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu
- Cỡ mẫu
4
 Dàn bài của 1 đề cương NCKH

• Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NC

- Kỹ thuật chọn mẫu
- Liệt kê và định nghĩa biến số
- Phương pháp thu thập số liệu
- Phương pháp xử lý và phân tích số liệu
- Đạo đức nghiên cứu
• KẾ HOẠCH THỰC HIỆN
• DỰ TRÙ KINH PHÍ 5
 Đặt vấn đề
Câu hỏi nghiên cứu

6
 Đặt vấn đề
Phải nêu bật được:

Ø TẦM QUAN TRỌNG: tính phổ biến, tính nghiêm

trọng, khả năng dự phòng, chính sách y tế,...

Ø TÍNH MỚI: Dựa vào tổng quan y văn, đã có các

nghiên cứu gì trước đó liên quan đến chủ đề
nghiên cứu? Cho kết quả gì? Còn gì chưa được
biết, chưa được làm rõ?
7
 Đặt vấn đề

Phải nêu bật được:

Ø TÍNH ỨNG DỤNG:

- So what? Vậy thì sao: bổ sung gì, cải tiến gì,.. ?
- Who cares? Cho ai sử dụng, lợi ích cho ai…

8
 Câu hỏi nghiên cứu
3 cấp độ

1- MÔ TẢ: CÁI GÌ? VỚI AI? Ở ĐÂU? KHI NÀO? BAO

NHIÊU?
Ví dụ: Vấn đề NC “Bệnh nhân THA không được
quản lý”
Ø Tỷ lệ bệnh nhân THA được theo dõi quản lý tại các
CSYT trong cộng đồng là bao nhiêu?
Ø Tỉ lệ bệnh nhân có KT-TĐ-HV đúng về theo đuổi
điều trị và phòng ngừa biến chứng là bao nhiêu?
9
 Câu hỏi nghiên cứu
2- PHÂN TÍCH : YẾU TỐ NÀO LIÊN HỆ/ẢNH HƯỞNG
ĐẾN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU?

Ví dụ: Vấn đề NC “Bệnh nhân THA không được quản lý ”

Ø Yếu tố KT-VH-XH nào ảnh hưởng tới tỷ lệ theo dõi quản lý

tại các CSYT?
Ø KT-TĐ-HV của bệnh nhân có liên hệ/ảnh hưởng đến quản lý
điều trị không?
 Câu hỏi nghiên cứu

3- ĐÁNH GIÁ CAN THIỆP: CÓ HIỆU QUẢ KHÔNG?

CÓ AN TOÀN KHÔNG? CÓ KINH TẾ KHÔNG?

Ví dụ: Vấn đề NC “Đánh giá hiệu quả của chương trình

can thiệp về Quản lý bệnh nhân THA tại tuyến YTCS”

Ø CT Tư vấn BN đầy đủ có làm tăng tỷ lệ quản lý bệnh

nhân THA tại tuyến YTCS, giảm tỷ lệ biến chứng, tỷ lệ tử
vong không?

11
 Câu hỏi nghiên cứu

— CHÚ Ý: Câu hỏi nghiên cứu phải cụ thể:

¡ Khái niệm phải rõ ràng: cho biết muốn đo gì?

¡ Dự kiến kết quả: câu hỏi sẽ được trả lời bằng con
số nào, gợi ý hướng kết luận gì?

Ví dụ:
è Các yếu tố A,B,C của bệnh nhân có ảnh hưởng đến
X,Y,Z không?

12
“Nếu tôi có một giờ để
giải quyết một vấn đề và
cuộc đời của tôi phụ
thuộc vào việc giải quyết
vấn đề đó. Tôi sẽ dành 55
phút đầu tiên để đặt câu
hỏi đúng, và một khi tôi
biết câu hỏi đúng, tôi có
thể giải quyết vấn đề
trong vòng dưới 5 phút”

13
— Câu hỏi nghiên cứu nào là cụ thể NHẤT?
A. Tỉ lệ hiện mắc đái tháo đường týp 2 ở người >= 18
tuổi trong thời gian từ 1/1/2018 đến 31/12/2018 là
bao nhiêu?
B. Đặc điểm LS, CLS, các phương pháp điều trị và kết cục
điều trị của bệnh nhân đái tháo đường tại BV NTP như
thế nào?
C. Các yếu tố nào liên quan đến điều trị bệnh nhân
nhập viện do biến chứng đái tháo dường?
D. Ở bệnh nhân đái tháo đường, phương pháp điều
trị tích cực (HbA1c < 6.0%) hay điều trị tiêu chuẩn
(HbA1c < 6.5%) là ít biến chứng hơn?
Mục tiêu nghiên cứu

15
 Mục tiêu nghiên cứu

¡ Để trả lời câu hỏi nghiên cứu

¡ Liên quan chặt chẽ với phương pháp và biến số

nghiên cứu

¡ Là dàn bài cho phần kết quả nghiên cứu và bàn

luận

16
 Mục tiêu nghiên cứu

Phát biểu mục tiêu nghiên cứu:

v Động từ hành động đạt được sau nghiên cứu

v Nội dung: tỷ lệ, mối liên hệ, hiệu quả…

v Đối tượng nghiên cứu

v Thời gian

v Địa điểm

17
 Mục tiêu nghiên cứu

Nghiên cứu Thực trạng

Khảo sát Đặc điểm tình hình

Mô tả Đặc điểm về DS-KT-

VH-XH, LS-CLS,..
So sánh
Tỷ lệ/ tỷ suất/…
Xác định
Đánh giá Hiệu quả điều trị
18
 Mục tiêu nghiên cứu

• Theo cấp độ bao phủ

– Mục tiêu tổng quát

– Mục tiêu cụ thể

• Theo mức độ ưu tiên

– Mục tiêu chính (primary objective)

– Mục tiêu phụ (secondary objective)

19
 Mục tiêu nghiên cứu

• Ví dụ: Phân cấp MTNC theo cấp độ bao phủ

– Mục tiêu tổng quát: Xác định mối liên quan giữa tuân thủ
điều trị và việc đạt huyết áp mục tiêu trên bệnh nhân THA
đến khám điều trị tại phòng khám bệnh viện Quận
– Mục tiêu cụ thể:
• Xác định tỷ lệ tuân thủ điều trị và các hành vi nguy cơ của
bệnh nhân
• Xác định tỷ lệ đạt HA mục tiêu sau 3, 6, 12 tháng
• Xác định mối liên quan giữa …
20
 Mục tiêu nghiên cứu
• Ví dụ:Phân cấp MTNC theo thứ tự ưu tiên
– Mục tiêu chính: Xác định mối liên quan giữa tuân thủ
điều trị và việc đạt huyết áp mục tiêu trên bệnh nhân
THA đến khám điều trị tại phòng khám bệnh viện Quận
– Mục tiêu phụ:
• Xác định kiến thức thái độ của bệnh nhân về tuân thủ
điều trị
• Xác định các hành vi nguy cơ của bệnh nhân trong
phòng ngừa biến chứng THA 21
Thiết kế nghiên cứu

22
 Thiết kế nghiên cứu
Mục tiêu NC Thiết kế NC Trường hợp sử dụng
Mô tả Case report, Bệnh mới
Cases series, Bệnh hiếm
Tiền cứu cohort Theo dõi diễn tiến
Cắt ngang Mô tả thực trạng tại một
thời điểm
Phân tích/so Cắt ngang NN-KQ đo tại 1 thời điểm
sánh Tiền cứu Cohort NN à đo lường HQ
Hồi cứu Bệnh - chứng HQ à đo lường NN
Đánh giá can Thực nghiệm lâm sàng Có can thiệp
thiệp Thực nghiệm thực địa 23
Đối tượng nghiên cứu

24
Đối tượng nghiên cứu

Dân số
chọn Mẫu
mẫu

Dân số nghiên cứu

25
 Đối tượng nghiên cứu

o Dân số nghiên cứu

o Dân số chọn mẫu: danh sách chọn mẫu

§ Tiêu chuẩn nhận vào

§ Tiêu chuẩn loại trừ

o Mẫu nghiên cứu:

§ Cỡ mẫu

§ Phương pháp chọn mẫu

Biến số nghiên cứu

27
 Biến số nghiên cứu

Tên biến số, định nghĩa, phân loại, các giá trị

28
 Biến số nghiên cứu

LIỆT KÊ BIẾN SỐ

• Các biến số đặc điểm KTXH của mẫu

• Liệt kê theo từng mục tiêu cụ thể
• Dựa vào y văn: nghiên cứu trước, bộ câu hỏi có
sẵn, ...

29
 Biến số nghiên cứu

MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU

• Biến số phụ thuộc: mô tả hay đo lường vấn đề

nghiên cứu (biến số kết cuộc)
• Biến số độc lập: mô tả hay đo lường các yếu tố
được cho là gây nên vấn đề nghiên cứu

30
 Biến số nghiên cứu

ĐỊNH NGHĨA

• Biến số này thể hiện đặc điểm gì của đối tượng

nghiên cứu
Lưu ý: không phải là định nghĩa TÊN biến số
• Cách đo lường của biến số trong nghiên cứu này
• Định nghĩa các giá trị của biến số (nếu cần)

31
Biến số nghiên cứu
PHÂN LOẠI

32
 PP thu thập số liệu

– Phương pháp
• Phỏng vấn trực tiếp, gián tiếp, …..
• Cân, đo, xét nghiệm, ….
– Công cụ: Mô tả công cụ thu thập
• Bộ câu hỏi, google form, …
• Cân, thước đo, máy đo huyết áp, máy xét nghiệm,..
– Quy trình thu thập

33
 PP xử lý và phân tích số liệu

– Xử lý số liệu

• Nhập liệu bằng phần mềm gì?

• Phân tích số liệu bằng phần mềm gì?

– Phân tích số liệu

• Thống kê mô tả

• Thống kê phân tích

34
 Nội dung đã học

– Dàn bài của 1 đề cương NCKH

– Đặt vấn đề - Câu hỏi nghiên cứu

– Mục tiêu nghiên cứu

– Thiết kế nghiên cứu

– Đối tượng nghiên cứu

– Biến số nghiên cứu

35
 Thông tin liên hệ

ThS. Cao Nguyễn Hoài Thương

Bộ môn Tổ chức - Quản lý y tế
ĐT: 0989 570 559
Email: caonguyenhoaithuong@pnt.edu.vn

36