Ferdydurke

Gatunek:​ powieść Awangardowa ​ Geneza:​ utwór miał być polemiczną

odpowiedzią na głosy krytyki, z jakimi spotkał się debiutancki zbiór opowiadań Gombrowicza
“pamietnik z okresu dojrzewania”
Autor:​ Witold Gombrowicz ​ rodzaj: ​Epika
Czas​ :Czas wydarzeń przedstawionych w powieści nie jest jednoznacznie określony
Miejsce​:w mieszkaniu Józia, Kolejnym miejscem akcji jest mieszkanie Młodziaków, u
Hurleckiej w Bolimowie, w szkole Jóźia

Bohaterowie :
Józio​ – 30-letni mężczyzna, który siłą został przeniesiony do szkoły. Ma świadomość
zniewolenia i stara się uciec przed narzuconymi mu Formami.
Miętus ​– uczeń, należy do wyzwolonych „chłopiąt”. Walczył z Syfonem w pojedynku na
miny. Uciekł na wieś z Józiem. Na dworze u Hurleckich chciał zbratać się z parobkiem
Walkiem.
Syfon ​– uczeń, należy do niewinnych „chłopiąt”. Po pojedynku na miny popełnił
samobójstwo.
Pimko​ – jest profesorem. To on porywa Józia do szkoły. Jego ideałem jest „upupienie”.
Młodziakowie​ – inteligenci, którzy udają nowoczesność, w rzeczywistości obłudni. Zostali
zdemaskowani przez Józia.
Hurleccy ​– wujostwo Józia. Właściciele majątku w Bolimowie. Konserwatywni. Podkreślają
różnicę między państwem a chamstwem.

Ferdydurke - o co chodzi?
Powieść za pomocą groteski* pokazuje niemoc człowieka skazanego na przyjmowanie w
swoim życiu rozmaitych zasad, wzorców postępować (form). Człowiek nigdy nie może sie od
nich w pełni uwolnić. Porzucając jedną Formę (sposób zachowania), musi przyjąć kolejną
nigdy nie może być sobą, zawsze musi dopasować sie do otoczenia, jest to dla niego
poczucie bólu i nie autentyczności.

Groteska :
Gombrowicz używa groteski m.in. do pokazania absurdalności zasad rządzących
współżyciem społecznym.

ELEMENTY GROTESKOWE PRZYKŁADY:

połączenie tragizmu i komizmu (przeciwieństwa)- pojedynek na miny
karykatura -kreacja nauczycieli
parodia konwencji literackich -zakończenie książki
absurd- powrót Józia do szkoły
niecodzienny- język neologizmy
 Słowa klucz :
pupa (upupiać) - ​odbieranie komuś możliwości samostanowienia, np. posiadania własnego
zdania; zdziecinnienie (infantylizacja)
łydka-​ witalność, seksualność, swoboda, kult ciała
gęba (przyprawić gębę)​-sposób zachowania, który musi przyjąć człowiek (jako członek
społeczeństwa) w określonej sytuacji; wzorce zachowań, które narzucają mu inni

Motywy Literackie :
Motyw ucieczki - ​Józio ucieka przed "formą", która narzuca utarte schematy
postępowania. Najpierw zmuszony zostaje do przyjęcia roli ucznia, a następnie do
wcielenia się w postać nowoczesnego człowieka. Ucieka ze szkoły oraz z domu
Młodziaków. Trafia wraz z Miętusem do dworku rodziny Hurleckich, ale tam również
nie znajduje spokoju. Bohater zdaje sobie sprawę, iż każdy człowiek w życiu
przybiera różne formy, kolejne maski. Można przyjąć inną gębę niż dotychczasowa,
ale ucieczka przed nimi jest niemożliwa. Józio uświadamia sobie, dzięki różnym
doświadczeniom, iż w każdej sytuacji uwikłany był w formę, a ucieczka prowadziła
tylko do przybrania nowej gęby.

Motyw kobiety
- Zuta to kobieta nowoczesna, zgrabna Jest dziewczyną wysportowaną,
zaangażowaną w sprawy otaczającego ją świata. Jest wychowana nowocześnie i
awangardowo, ale tak naprawdę wewnętrznie jest osobą niedojrzałą,
niedoświadczoną i tak też się zachowuje.

Motyw dzieciństwa
-​ Józio ma trzydzieści lat, zachowuje się jednak niedojrzale, jak dziecko. Jest on
zamknięty w "formę" ucznia, "upupiony". Dzieciństwo bohatera staje się maską,
jedną z pierwszych, jakie zakłada człowiek w rzeczywistym świecie.

. ​Motyw samobójstwa ​-
zgwałcony "przez uszy" Syfon nie potrafi już normalnie żyć i ostatecznie popełnia
samobójstwo.
 Motyw szkoły​ ​-
szkoła w powieści została przedstawiona w krzywym zwierciadle, jako instytucja,
która "upupia", narzuca poglądy i nie liczy się ze zdaniem uczniów, którzy
poddawani są obróbce Szkoła, do której trafia trzydziestoletni Józio jest, jak
wszystko w dramacie Gombrowicza, szkołą groteskową. Nie spełnia ona
podstawowych norm – nauczyciele są niedouczeni (np. Bladaczka), bazują na
powszechnikach i stereotypach. Nie pomagają podopiecznym w rozwijaniu ich
umiejętności i wyobraźni, nie zgadzają się na wyrażanie własnego zdania. Promują
mierność i nijakość. Zatrzymują w rozwoju. Szkoła jest miejscem upupienia uczniów
– traktuje się ich jak malutkie dzieci, chłopców nazywa chłopiętami. To środowisko
nieprzyjazne uczniowi.

Motyw dworku
-​ dworek Hurleckich to parodia Soplicowa, obowiązują tam formy życia ziemiańskiego.
Świat ten ulega wstrząsowi za sprawą Miętusa, który pragnie zbratać się z parobkiem. Nikt
nie jest w stanie tego pojąć, wszyscy traktują Miętusa jak człowieka niespełna rozumu. On
natomiast chce przełamać formy nierówności klasowych. Wszystko to doprowadza do
wybuchu rewolty, która odsłania prymitywną naturę chłopstwa. - W. Gombrowicz porusza w
sposób karykaturalny świat ziemiaństwa i parobków. Krytykuje anachroniczny dwór i
prymitywne chłopstwo. Opisany w powieści dwór państwa Hurleckich poddany został
mechanizmowi parodii i groteski. Gombrowicz pragną obnażyć prawdziwe oblicze
ziemiaństwa i obalić mitologiczny obraz dworku szlacheckiego, będącego dla niego
rupieciarnią gotowych wzorców. Dworek staje się synonimem konserwatyzmu szlacheckiego
oraz starej tradycji ograniczającej się do pustych celebracji zachowań.

. Motyw córki -
Zuta to córka państwa Młodziaków, nowoczesna pensjonarka. Jest dziewczyną
wysportowaną, zaangażowaną w sprawy otaczającego ją świata. Jest wychowana
nowocześnie i awangardowo, ale tak naprawdę wewnętrznie jest osobą niedojrzałą,
niedoświadczoną i tak też się zachowuje