ARALIN 4:

TEKSTONG DESKRIPTIBO: MAKULAY NA PAGLALARAWAN

PAGSASANAY B

Simpleng Pag-alala kay Prop. Raul Ingles (1929-2013)

Danilo Araña Arao
Ito ay isang simpleng pag-alala para sa isang indibidwal na may malawak na impluwensiya
bilang guro at peryodista.
Bilang estudyante ng Peryodismo sa Unibersidad ng Pilipinas (UP) Diliman noong huling
bahagi ng dekada 80, aaminin kong hindi ako masyadong tumatambay sa Plaridel Hall. Pumupunta
lang ako roon tuwing may klase o kung may kailangan akong gawin sa library. Hindi ko tuloy
kilala ang lahat ng mga faculty sa Institute of Mass Communication (na naging College of Mass
Communication o CMC noong Abril 1988). Kung tutuusin nga, hindi ko rin kilala lahat ng mga ka-
batch ko.
IMC noon, CMC ngayon. Ito ang institusyon at kolehiyong naging “tahanan” ko mula 1986
hanggang 1990. Tulad ng iba pang estudyante, alam kong magagaling lahat ng nagtuturo sa
IMC at CMC. Noong panahong iyon, may paniniwala kaming hindi makapagtuturo sa UP ang
mga walang karapatang makapaghubog ng isipan ng kabataan. At kung may pagkukulang man
sa ibinabahagi nilang kaalaman, responsibilidad ng tunay na iskolar ng bayan na punuan ito sa
pamamagitan ng ibayong pagbabasa at pakikisalamuha.
Hindi man namin lubusang kilala, binibigyan namin sila ng kaukulang pagkilala. Kahit na
nananatiling kritikal kami sa mga itinuturo ng mga guro, hindi pa rin nawawala ang aming respeto.
Sa ganitong konteksto ko naaalala si Prop. Raul Rafael Ingles (1929-2013). Dalawampu’t
apat na taon na ang nakaraan mula nang una ko siyang makilala: First Semester, Academic
Year 1989-1990. Ika-apat na taon ko noon sa kolehiyo. Maliban sa mga kursong may kinalaman
sa paggawa ng thesis proposal at thesis (na noo’y may course code na Communication 199
at Communication 199.1), isa na lang kurso sa Komunikasyon ang kailangan kong kunin:
Communication (o Comm) 108 o Printing Techniques.
Noong unang araw ng klase sa Comm 108, pumasok si Ingles – medyo may edad na, pormal
ang kasuotan, deretso ang tindig, nakapomada ang buhok, nakasuot ng makapal na salamin.
Matatas siyang magsalita sa wikang Ingles at bihirang bihira siyang magsalita sa wikang Filipino.
Kung ano ang pormal niyang pananamit ay siya ring pormal na estilo niya sa pagtuturo – gamit ang
chalk at blackboard, itinuro niya ang teorya sa likod ng produksiyon ng publikasyon. Nagdadala
rin siya ng sample ng mga ginagamit sa paglilimbag ng isang publikasyon para lubusan naming
maintindihan hindi lang ang mga konsepto kundi ang mismong aktwal na proseso.

1
 Kung hindi ka nagbabasa, hindi mo malalamang siya pala si Raul Rafael Ingles na isang
makata’t peryodista. Aakalain mong ang tanging alam lang niya ay ang pag-iimprenta ng
publikasyon. Hindi kasi siya ang tipong ipinagyayabang sa mga estudyante ang mga nagawa
niya, pati na ang iba pa niyang aktibidad sa labas ng UP. Para sa kanya, mas mahalaga ang
makapagturo ng kursong hinahawakan niya. Ang anumang ibinabahagi niya sa klase ay may
kaugnayan lang sa paksa.
Kung mayroong partikular na araw sa semestreng iyon na natatandaan ko, ito ay ang
pagbisita namin sa UP Press na noo’y may mga makina pang ginagamit sa pag-iimprenta.
Kahit na medyo alam ko na ang proseso ng pag-iimprenta noon bilang bahagi ng Philippine
Collegian (opisyal na publikasyon ng mga estudyante ng UP Diliman), aaminin kong marami
akong natutuhan mula sa kanyang aktwal na demonstrasyon kung paano nangyayari ang bawat
bahagi ng paglilimbag. Ganoon siya kahusay na guro – kaya niyang pagsamahin ang teorya at
praktika para mas maintindihan ng mga estudyante ang mga paksa.
Sa labas ng klase, kapansin-pansin ang kanyang kabaitan. Nahihiya man ang karamihan
noong makipag-usap sa kanya dahil sa kanyang pormal na hitsura, may mangilan-ngilan din
namang naglalakas-loob. Tinanong ko siya noon kung ano ang grado ng kanyang makapal na
salamin. Bago siya sumagot, tinanggal niya ang salamin niya para ipakita sa akin kung gaano ito
kakapal. Sa aking pagkakaalala, binanggit niyang 1,500 ang grado ng salamin niya kaya hindi na
siya makakakita kung hindi niya suot ito. At sa hindi pormal na pakikipag-usap sa kanya, doon ko
napansin ang isang bagay: Sa loob at labas ng klasrum, kaya niyang makisalamuha kahit sa mga
mas bata pa sa kanya.
Natapos ang semestre at nakakuha ako ng mataas na marka sa Comm 108. At nang
makapagtapos ako sa UP at makapagtrabaho sa iba’t ibang non-government organization (NGO)
noong unang bahagi ng dekada 90, tuluyan na akong nawalan ng komunikasyon sa kolehiyong
naging “tahanan” ko. Kahit na naging part-time na guro ako sa UP CMC noong huling bahagi
ng dekada 90, bihira pa rin akong sumali sa mga aktibidad ng kolehiyo dahil madalas na tuwing
Sabado lang naman ang mga klase ko.
Nang maging bahagi ako ng regular na faculty ng UP CMC noong 2001, aaminin kong noon
ko lang nalaman na si Ingles pala ay nagretiro na at naging professor emeritus noon pang 1990.
Ang Comm 108 pala namin ay isa sa mga huling klaseng hinawakan niya bago ang kanyang
pagreretiro. At dahil bagong pasok ako sa UP CMC, wala akong sariling opisina dahil limitado ang
pasilidad ng Departamento ng Peryodismo. Pero wala akong naging problema sa sitwasyong ito
dahil ang naging kasama ko sa opisina ay si Ingles na noo’y 11 taon nang retirado. Kadalasan,
solo ko ang opisina pero komportable rin naman akong nagtatrabaho tuwing dumaraan siya para
tingnan ang kanyang mga gamit at tahimik na magsulat.
Masasabing bahagi pa rin siya ng UP CMC hindi lang sa kanyang pagiging kauna-unahang
professor emeritus kundi sa pagbibigay niya ng payo sa ilang polisiyang may kinalaman sa
mahahalagang proyekto. Hindi ko na babanggitin ang lahat ng detalye, pero tandang-tanda ko
ang suportang ibinigay niya sa paglalabas ng kauna-unahang refereed journal ng UP CMC,
ang Plaridel: A Journal of Philippine Communication, Media and Society. Sa katunayan, nagsalita
pa siya noong Pebrero 2004 sa paglulunsad ng unang isyu para purihin ang kolehiyo sa inisyatibang
ito. Tulad ng kanyang paraan ng pagtuturo sa amin noong 1989, naging mapagkumbaba siya sa
pagkukuwento ng kanyang kapanahunan, lalo na ang kanyang 20 taong pagtuturo sa UP CMC.

2 PAGBASA AT PAGSUSURI NG IBA’T IBANG TEKSTO TUNGO SA PANANALIKSIK

 Sa sumunod na taon (2005), inilabas ni Ingles ang CD ng mga tula niya bilang kontribusyon
sa nalalapit na selebrasyon ng ika-100 taon ng UP sa 2008. Ang mga tula niyang binasa ng
ilang pangunahing personalidad sa midya ay nakasulat sa wikang Ingles, Pranses, Filipino at
Kastila. Bukod sa CD, may ginawa ring libro si Ingles noong 2008 na may titulong 1908 The Way
It Really Was: Historical Journal for the U.P. Centennial, 1908-2008. Matiyaga niyang sinuri ang
mga laman ng diyaryo mula Enero 1 hanggang Disyembre 31, 1908 at ginawan niya ng maikling
pagsusuma ang mahahalagang pangyayari sa loob ng 366 na araw (leap year kasi ang 1908).
Tandang tanda ko ang paglulunsad ng librong ito. Dinaluhan ito ng ilang pangunahing
personalidad sa literatura, pati na ang ilang natitirang miyembro ng Ravens, isang grupo ng mga
manunulat na kabilang si Ingles. Hiniling niya ako noong magbigay ng ilang pananalita. Bagama’t
malaking karangalan ito, siyempre’y nariyan din ang kaba kahit na hindi ko ipinahalata. Sa bandang
huli, nagpasalamat siya sa akin sa pamamagitan ng pagbibigay ng personal na mensaheng
nakasulat sa libreng kopya ng librong ibinigay niya sa akin: “With deep appreciation of your
spontaneous support in the pre-launching of this book in February 2008, and expecting from you
a far more distinguished career in the journalism faculty of the College of Mass Communication.”
Tunay na mananatiling inspirasyon ang mga katulad ni Ingles sa mga susunod na henerasyon
ng mga guro, pati na sa mga peryodistang nais magtaguyod ng pinakamataas na pamantayan
ng propesyonalismo. Bagama’t panahon na para sa kanyang pamamahinga, makakaasa siya sa
pagpapatuloy ng mga sumunod sa kanya.
Sa kanyang pagkamatay noong umaga ng Disyembre 5, mainam na balikan ang isang
tulang sinulat niya na may pamagat na “Dressing Up for a Funeral.” Bagama’t mas natatandaan
ng mga nakakakilala sa kanya ang pormal na tindig at hitsura, higit na mas mahalagang tandaan
at isapuso ang mga aral na ibinahagi niya:

Hence funerals need not be a formal event;

After all is said and done, what do remain
Are memories of merriment, carousels and
Escapades; joys and tribulations shared;
Youthful desires, hopelessness, dreams unfulfilled
And now, finally: “Adios, au revoir, sayonara, paalam.”
Surely neither he nor I should mind
The color, cut and adornment of what is worn;

For when I go to commute with him in his last repose,

It is the heart’s habiliment that will matter most.

Paalam na po, Propesor Ingles.

– Nailathala sa Pinoy Weekly, Disyembre 7, 2013

Si Danilo A. Arao ay kasalukuyang nagtuturo ng peryodismo sa Department of Journalism

ng University of the Philippines-College of Mass Communication (UP-CMC) at kasalukuyang
associate dean ng nasabing kolehiyo. Miyembro siya ng Board of Editors ng Bulatlat.com at
nagsusulat ng kolum (Konteksto) para sa Pinoy Weekly at The Lobbyist (Subtext).

YUNIT I KAALAMAN AT KASANAYAN SA PAGBASA: PAGSUSURI AT PAGSULAT NG IBA’T IBANG TEKSTO 3

PAGSASANAY C
Mga rubrik para sa pagtataya:

1. Obhetibo at Subhetibong Paglalarawan

Nilinaw sa aralin ang pagkakaiba ng obhetibo at subhetibong paglalarawan. Pumili ng isang
paksa na magiging batayan ng paglalarawan at ilarawan ito sa obhetibo at subhetibong paraan.
Ang bawat paglalarawan ay kailangang hindi hihigit sa 300 salita.
Tatayain ang tekstong deskriptibo batay sa sumusunod na panukatan:

Batayan ng Grado Kaukulang Puntos Grado

Detalyado at tiyak ang paggamit ng 10
mga salitang naglalarawan
Malikhain at makulay ang 10
paglalarawan
Napapanahon at kapaki-pakinabang 10
ang napiling paksa
Maayos ang sistema at malinaw ang 10
paglalahad ng mga bahagi ng papel
Kabuoan: 40

2. Paglikha ng Photo Essay

Isang pamamaraan ang photo essay o paggamit ng mga larawan o litrato sa pagsasalaysay
o paglalahad ng anumang bagay at pangyayari. Sa pamamagitan ng mga serye ng larawan at
maikling caption, naibibigay ang mahahalagang ideya na nais iparating ng gumagawa nito.
Bumuo ng grupo na may tatlong miyembro at maghanap ng mga halimbawang photo essay
sa internet. Pagkatapos, pagdesisyonan kung anong uri at paksa ng photo essay ang gagawin.
Siguraduhing orihinal ang mga litratong gagamitin dito. Kapag natapos na, i-post ang photo essay
sa anumang blog site sa internet at ibahagi ito sa klase.
Tatayain ang photo essay sa pamamagitan ng sumusunod na pamantayan:

Batayan ng Grado Kaukulang Puntos Grado

Angkop ang pagpili ng larawan sa 10
nais iparating na mensahe ng photo
essay
Malinaw at angkop ang paglalagay 10
ng mga caption sa larawan
Napapanahon at kapaki-pakinabang 10
ang napiling paksa
Malikhain at nakapupukaw ng 10
imahinasyon ang kabuoan ng photo
essay
Kabuoan: 40

4 PAGBASA AT PAGSUSURI NG IBA’T IBANG TEKSTO TUNGO SA PANANALIKSIK