Sa buong mundo

tanging tayo
lamang ang may
pagdiriwang ng
Buwan ng Wikang
Pambansa.
Bakit?
Proklamasyon
Blg. 1041
15 Hulyo 19
 Tandaan
Hindi magaling na Filipino ang hindi marunong
mag-Filipino. Dagdag na kagalingan na lamang
ang iba pang kakayahan tulad ng pagsasalita sa
Ingles. Parang isdang marunong lumipad ang
Filipinong marunong mag-Ingles. Mukha ngang
magaling ang isda ngunit mahalagang matuto
muna siyang lumangoy bago lumipad. Ang
PAGLANGOY ang NAGPAPAISDA sa isda. Ni
hindi mo matatawag na isda ang hindi
nakakalangoy kahit magaling pa itong lumipad.
Magaling lamang ito. Magaling na ewan.
Ronan B. Capinding, Ateneo de
Manila
Ganoon din, mahirap na ituring na
Filipinong magaling ang mga
Filipinong nakakapag-Ingles ngunit
hindi naman makapag-Filipino nang
tuwid. Tatawagin natin silang
“Magaling na ewan.” “Malansang
isda” ang tawag sa kanila ni Jose Rizal
(?).
 Tandaan
Kailangan natin ng
wikang dayuhan
para mabuhay sa
KASALUKUYANG
panahon. Pero
kailangan natin ang
WIKANG SARILI
para mabuhay nang
PANGHABAMPANA
HON.
Ricardo Ma. Nolasco, PhD (2006)
Baybayin at
HINDI
Alibata
May Alibata
Ba Tayo?
 Global na Wika
at HINDI lamang
pambansang wika
Paano haharapin ang mundo kung hindi
kilala ang sarili? Narito ang mahigit 40
paaralan sa iba’t ibang panig ng daigdig
na itinuturo ang Filipino:
1. University of Hawaii-
Manoa
2. University of Michigan
3. Osaka University
4. Kyoto University
5. Sorbonne University
(France)
6. University of Melbourne
7. University of Pennsylvania
8. University of Washington
9. Beijing University
10. University of California, Los
Angeles (UCLA)
11. University of California,
Berkeley
12. University of Queensland
(Australia)
13. Universiti Brunei Darussalam
14. University of Malaya (Malaysia)
15. University of Wisconsin-
Madison
16. Loyola Marymount
University (USA)
17. Columbia University (USA)
18. Tokyo University of
Foreign Studies
19. Moscow State University
20. St. Petersburg State
University
21. Northern Illinois University
22. Yale University
23. University of San Francisco
(USA)
24. University of Chicago
25. University of Winnipeg
(Canada)
26. Universităt Luzern
(Switzerland)
27. University of Pittsburgh
(USA)
28. Simon Fraser University (Canada)
29. University of California, San Diego
30. Stanford University
31. University of Arizona
32. Cornell University
33. Brigham Young University (USA)
34. California State University-East
Bay
35. University of Wollongong in Dubai
(mother unit in Australia)
36. North West Community College
(Sydney)
37. Michigan State University
38. University of Utah
39. California State University Long
Beach
40. University of Iowa
41. Loyola University (USA)
42. East Tennessee State University
43. SWCollege (USA)
44. Cuyamaca College (USA)
45. Alliant International University
(USA)
46. San Diego State University (USA)
Kagawaran v
Departamento
UP SENTRO NG WIKA
Ano ang tawag sa kaniya?
 Gitling at
HINDI
gatlang ang
hypen
1. Gamu-gamo (Hindi ito inuulit at
walang salitang gamu) GAMUGAMO
2. Dingdong (Hindi ito ang asawa ni
Marian, kapag onomatopea, may gitling)
DING-DONG
3. Taga-bukid ( pangngalang Pantangi
lamang ang nilalagyan ng gitling) taga-
Pamplona
4. Lipatbahay ( nilalagyan ng gitling
kapag may nawawalang salita at/o
kataga sa gitna, lipat NG bahay) LIPAT-
BAHAY
5. Ika-apat (maglalagay lamang ng
gitling kapag mismong numero ang
ginagamit ) IKA-4
6. De-monyo (nagkaroon ng maling
interpretasyon, may gitling ang de kung
ang kasunod ay isang salita, wala
namang salitang MONYO) DE-KAHON
7. Rodrigo Roa-Duterte (utang na loob,
may gitling lamang kapag pinagsasama
ang apelyido ng babae at lalaking
ikinasal) MIRIAM DEFENSOR-SANTIAGO
8. Mag alis (iba ang mag-alis sa magalis,
may gitling kapag ang unlapi at
nagtatapos sa KATINIG at ang salitang
lalapian ay nagsisimula sa PATINIG)
MAG-ALIS.
 May mga
salitang-ugat na
HINDI mo
sinukat inakala
1. Panginoon-
2. Kanluran-
3. Panalo-
4. Manalo
Pagsasalin at
HINDI
pagsasaling-
wika
Madali at
HINDI
mahirap
ituro ang
tayutay
Simile- ‘Pag yakap kita nang
mahigpit PARA AKO’Y NASA
LANGIT
Personipikasyon- Damdamin
ko’y HUMIHIYAW sa tuwa tuwing
umuulan at kapiling ka
Ironiya- Sa dami ng isda
nakabingwit ako ng HIPON
Tanong retorikal- USO PA BA
ANG HARANA?
Onomatopea- Siya ang lider na
nagsabi ng KWAK, KWAK, KWAK

Anapora- AKALA mo hindi ko

pansin. AKALA mo hindi ko alam.

Epipora. Para sa ‘yo ako’y iibig

pang MULI. Dahil sa ‘yo ako’y iibig
nang MULI.
Metapora- Ayaw pang aminin na siya ay
PAMINTANG DUROG

Hayperbole- Dugo’y BUMAHA at naging

PATABA
16. Alusyon- MAGDALENA, ano’ng
problema? Bakit hindi ka makawala sa
kadena?
17. Pagtanggi- HINDI ko akalain na ikaw rin ay
may pagtingin
18. Pagtawag. O Diyos ko, ano ba naman ito…
Orihinal ang Ibong
Adarna at HINDI
ang Florante at
Laura
Saknong # 1656 mula sa
Ibong Adarna.
“O pagsinta na ang lakas
Kalabanin ay kay hirap,
‘Pag ikaw na ang bumihag
Hahamakin na ang lahat!
“O pagsintang labis ng
kapangyarihan,
sampung mag-ama’y
iyong nasasaklaw;
‘pag ikaw ang nasok sa
puso ninuman
hahamaking lahat
masunod ka lamang!
Istandard na
salita at HINDI
siyokoy ang
dapat
lumaganap
Natutuhan
at HINDI
natutunan
Lapulapu at
HINDI
lapu-lapu
Haluhalo at
HINDI
halo-halo
Politika at
HINDI
pulitika
Koryente at
HINDI
kuryente
Estrikto at
HINDI
istrikto
May
Etimolohiya ang
mga salita at
HINDI basta-
basta lamang
Banyuhay-
Bantayog-
Sayawit –
Altanghap-
Tapsilog
Balarila-
Sayusay-
Isa lang ang
sagot sa bugtong
at HINDI tulad
ng salawikain
Nagtago si
Pedro
Nakalabas ang
ulo.
Jose Corazon de
Jesus at HINDI
Francisco
Balagtas ang
“Ama ng
Balagtasan”
Pangalan ng
iniirog ang
“Corazon” at
HINDI panggitnang
ngalan ni Jose de
Jesus
Si Aladin at
HINDI si
Florante ang
nagsabi
“O pagsintang labis ng
kapangyarihan,
sampung mag-ama’y iyong
nasasaklaw;
‘pag ikaw ang nasok sa puso
ninuman
hahamaking lahat masunod
ka lamang!
May mga unang
bayani sa Wikang
Pambansa at
HINDI si Manuel
L. Quezon
Mga Unang Bayani ng
Wikang Pambansa
1. Felipe R. Jose (taga-Mountain
Province)
2. Wenceslao Q. Vinzons (taga-
Bikol)
3. Tomas Confesor (taga-Iloilo)
4. Hermenegildo Villanueva
(taga-Negros Oriental)
5. Norberto Romuladez (isang
Waray).
Kategorya
at HINDI
antas ng
wika
Wika ang
Bikol at
HINDI
diyalekto
Ang /d/ at /r/ ay
HINDI laging
ponemang
malayang
nagpapalitan
1. Madamdamin v
maramdamin

2. Marikit v madikit

3. Madalas v maralas

4. Diles v riles
Isip at HINDI
wika ang isyu
ng kabastusan
May mga
salitang HINDI
bastos sa ibang
wika
NALILIBUGAN ako sa mga sinasabi
niya. Ano ang nalilibugan sa Bikol
at Bisaya?
Nakakita ako ng mataba, malaki at
sumukang BURAT. Ano ang burat
sa Bikol?
Ano ang burat sa Quezon?
Masarap namnamin ang sariwang
UTONG. Ano ang utong sa Ilokano?
Nalilibugan – naguguluhan
burat – vagina
utong – sitaw
NABAKLA siya sa akin. Ano ang
nabakla sa Tagalog?
Bibili ako ng maraming EBON
para gawing leche flan. Ano ang
ebon sa Pampanga?
Nakakatuwang pagmasdan ang
mga LANGGAM sa alapaap. Ano
ang langgam sa Bisaya?
Pagkasarap-sarap papakin ng
POKI-POKI. Ano ang poki-poki
sa Ilokano?
• Nabakla – nanghina / pinanghinaan
• Ebon – itlog
• Langgam – ibon
• Poki-poki – egg and eggplant dish
10. Sariwang KABATITI ba ‘yan? Ano
ang kabatiti sa Ilokano?
11. Tikman mo naman ang aking
BINULBOL. Ano ang binulbol sa
Pangasinan?
12. Kakaiba ang BIAG niya. Ano ang
biag sa Ilokano?
14. Matigas na BUTO ang gustong-gusto
niya. Ano ang buto sa Tagalog?
15. KADYOT lang kayo kung maaari. Ano
ang kadyot sa Bisaya?
• Kababati patola
• Binulbol – lugaw
• Biag / bayag – tagal / matagal
Intelektuwalisa-
do ang wika at
HINDI pa ang
tao
Kasali ang mga
katutubong
wika at HINDI
lamang ang
Tagalog sa
gramatika
1. Ngipon v ngipin
2. Nagdalagan v
nagdadalagan
3. Kilat v kidlat
4. Balnaw v banlaw
5. Panahob v pantahob
Guro ang boring
at HINDI ang
asignaturang
Filipino
Guro ang numero
unong
kagamitang
panturo at
HINDI bagay
Ikalawang
pangalan ang “L”
at HINDI
panggitnang inisyal
ni Manuel Quezon
Walang
katiyakan
at HINDI si
Rizal
Ang hindi magmahal sa
kanyang salita
Mahigit sa hayop at
malansang isda,
Kaya ang marapat
pagyamaning kusa
Na tulad sa inang tunay na
nagpala.
Walang
pamagat at
HINDI Mi
Ultimo Adios
ang huling
nasulat ni Rizal
May lumikha ng
“Balarila” at
HINDI si Lope
K. Santos
Hindi Likha ni Lope K. Santos
ang “Balarila”
 Isang magandang sanggunian ay ang Filipino-
English Vocabulary (1915) ni Eusebio T. Daluz. Isang
entri dito ang “balarilà” na may kahulugang grammar. Ang
totoo, may sariling bokabularyong panggramatika si E.T.
Daluz na tulad sa Balarila ni L.K. Santos at may mga
nagkakaiba siláng terminolohiya. Halimbawa, ang “kuwít”
ni E.T. Daluz ay pantapat sa apostrope. Ang pronoun ay
“panghalip” kay L.K. Santos ngunit “halipnáma” kay E.T.
Daluz. Ang adverb ay “pang-abay” kay L.K. Santos,
“lampibadyâ” kay E.T. Daluz; ang adjective ay “pang-uri”
kay L.K. Santos ngunit “sugnô” kay E.T. Daluz.
Magkapareho silá ng salin na “katinig” sa consonant
ngunit “patinig” ang vowel kay L.K. Santos at “pangtinig”
kay E.T. Daluz.
Mahalagang Idea
Dapat
manatiling
aralin ang
Filipino sapagkat
napakailap ng
dinamismo nito sa
kaakuhan at
lipunang Filipino.