Kaligirang Pangkasaysayan

Pagsusuri at mga kaugnay na pag-aaral

El Filibusterismo (1891)
Kasaysayan:

• Oktubre, 1887 - Sinimulan ni Rizal ang

pagsulat sa nobela habang nagsasanay
ng medisina sa Calamba.
• 1888 (London) - gumawa siya ng
maraming pagbabago sa plot at pinagbuti
niya ang ilang mga kabanata.
• Brussels, Belgium - dito niya
sinulat ang malaking bahagi
ng nobela.
Kasaysayan:

• Paris, Madrid, Biarritz - dito niya

ipinagpatuloy ang pagtatrabaho sa
kanyang manuskrito.
• Marso 29, 1891 - natapos niyang sulatin
ang nobela. Inilathala sa taong ding iyon
sa Ghent.
El Fili: Kaligirang Pangkasaysayan

• 1891 – paglipat ni Rizal mula Brussels

patungong Ghent
• Murang pagpapalimbag sa Ghent
• Pag-iwas kay Suzzane Jacoby

• Sa Ghent, makakatagpo siya ng ilang mga

kababayang estudyante ng inhenyeria sa
Unibersidad ng Ghent (sentro ng inhenyeriya na
kilala sa mundo)
• Jose Alejandrino (Pampanga)
• Edilberto Evangelista (Maynila)
 El Fili: Kaligirang Pangkasaysayan
 Nakasama sa kuwarto si Jose
Alejandrino upang makatipid.
(Nasa ibaba ang bahagi ng
salaysay ni Alejandrino):
“...nagkwenta si Rizal at
naisip niyang mainam kung kami
ang maghahanda sa agahan sa
gayon ay makatipid kami. Bumili
siya ng tsaa, asukal, alkohol, at
isang lata ng biskwit. Pagdating
sa bahay, binuksan niya ang
lata, binilang ang mga biskwit, at
sa pamamagitan ng paghati rito
para sa tatlumpung araw ay
mayroon na kaming biskwit para
sa bawat agahan...”
El Fili: Kaligirang Pangkasaysayan

“...Sa unang araw, dahil na rin sa pagpapahalaga

ko sa sarili, nakontento ako sa aking rasyon.
Ganoon din noong ikalawang araw, ngunit
noong ikatlong araw, sinabi ko sa kaniya na
hindi sapat ang aking rasyon. Sinagot niya ako:
“maaari kang humiran para sa rasyon mo para
bukas.” kaya sa kahihiram ko, naubos na ang
aking rasyon sa loob lamang ng labinlimang
araw habang siya ay talagang nagkasya sa
kanyang arawang rasyon.” (nasa Zaide, 1997)
El Fili: Kaligirang Pangkasaysayan

• Paghahanap ng palimbagan
• F. Meyer-Van Loo Press (pumayag na patingi-
tingi ang bayad sa pagpapalimbag ng nobela)
• Ayon kay Rizal (mula sa Ghent, Hulyo, 1891)
“naisanla ko na ang lahat ng aking alahas,
naninirahan ako sa mumurahing kuwarto,
kumakain lamang ako sa mumurahing restawran,
para lamang makapagtipid nang mailathala ko
ang aking aklat, malapit nang mahinto ang
paglalathala nito kapag walang perang
dumating” (Rizal kay Basa)
El Fili: Kaligirang Pangkasaysayan
El Fili: Kaligirang Pangkasaysayan

• Agosto 1891. Ayon muli sa isang liham ni

Rizal kay Basa;
• “dahil walang perang dumarating at
inutangan ko na ang lahat at baon na ako
sa utang, ipinatigil ko na ang
pagpapalimbag at hinayaang kalahati
lamang ng aklat ang natapos.”
 El Fili: Kaligirang Pangkasaysayan

“May mga panahong gusto kong sunugin ang manuskrito. Ngunit alam kong
maraming mabubuting taong tulad mo, mabubuting tunay na nagmamahal
sa kanilang bayan.” (Rizal to kay Basa)
Nabalitaan ito ni Valentin Ventura ang suliranin at agad siyang nagpadala ng
kinailangan pang pondo
• Setyembre 18, 1891 – dumating ang pera mula kay Valentin Ventura.
• Set. 22 - natapos ang pagpapalimbag sa nobela.
• At bilang pagtanaw ng utang
na loob, ibinigay niya kay
Ventura ang orihinal
na manuskrito.
 Mga Kasawiang Dinanas ni Rizal Habang
sinusulat ang nobela:

1. kagipitan sa pananalapi
2. ginipit ang pamilya at kamag-anakan sa Pilipinas
3. nangulila sa larangan ng pag-ibig
4. kabi-kabila ang panunuligsang tinanggap mula
nang lumabas ang Noli Me Tangere
5. natamatayan ng dalawang kaibigan
6. mababa ang pagkilala ng mga kasama sa
Kilusang Propaganda.
may literal na kahulugang “Ang Pilibusterismo”
Ang Pagsusuwail
Ang Paghahari ng kasakiman (The Reign of
Greed)
sequel ng Noli Me Tangere
Pagkakaiba ng Noli at El Fili:
Pagkakaiba ng Noli at El Fili:
Pagkakaiba ng Noli at El Fili:
Pagkakaiba ng Noli at El Fili:
Pagkakaiba ng Noli at El Fili:
Pagkakaiba ng Noli at El Fili:
Nobelang Pampulitika, Bakit?

• ang problema ng estado ay tinatalakay

sa kaso ni Kabesang Tales;
• kawalan ng soberanya; kalayaan
• karahasan sa kababaihan; at,
• pagsasamantala at katiwalian
Rizal Bilang Nobelista (F. Sionil Jose)

• “The Noli is more dramatic and somewhat

more elemental. The Fili brims with
passion, too, and Rizal’s treatment is more
adroit, studied, and is, in a sense, a better
novel.”
mas mahusay o malalim

• Friars and hierarchs VS. Indios

(exploiters VS. The exploited)
- on the issue of marxism
Rizal Bilang Nobelista (F. Sionil Jose)

• Sisa – patient and hardworking, sacrifices

everything for her family, for her husband who
maltreats her, for her two sons on whom she dotes;
Maria Clara, virginal, yes, but faithful. She refuses a
loveless marriage and suffers for it; Juli who prefers
death to the betrayal of the man she loves

• Maybe they are author’s sentimental rendering of

love, but certainly, by their actions, these women
are very, very strong. All of them understood and
lived the logic of love: sacrifice
Rizal Bilang Nobelista (F. Sionil Jose)

• The original characters in Noli appearing in the

Fili have also acquired stronger faces. The
deterioration of Capitan Tiago, the continued
pretensions of Doña Victorina, the malice of the
Dominicans and the machinations of the ahdowy
Simoun (Ibarra) are meticulously shaped.

• In the Fili,, the physics class reveals not just the

inadequacy of the friar instruction but how
ridiculous a class lorded over by a friar could
become.
Rizal Bilang Nobelista (F. Sionil Jose)

• Sisa and Cabesang Tales as “eternal

heroes”
– Sisa’s dedication to her family
– Cabesa Tales’ patience and in being a rebel
(thereby compromising the fate of his father
and his daughter, Juli
Rizal Bilang Nobelista (F. Sionil Jose)

• Rizal as an Indio who knew more about

European civilization than the Spanish
readers

• In the Philippines, the higher one goes up,

the whiter it becomes

• He suffered, sacrificed and eventually paid

the ultimate price of his writing