የፌትህ ሚኒስቴር

ማውጫ
ክፌሌ ሃያ ሁሇት............................................................................................................................ 1
ማዔዴንና ኢነርጂ .......................................................................................................................... 1
ሀ/ ማዔዴን ..................................................................................................................................... 1
አዋጅ ቁጥር 1144/2011 ............................................................................................................ 1
የማዔዴን ግብይትን ሇማስተዲዯር የወጣ አዋጅ ........................................................................... 1
አዋጅ ቁጥር 678/2002 ............................................................................................................ 27
የማዔዴን ሥራዎች አዋጅ ......................................................................................................... 27
ዯንብ ቁጥር 182/1986 ዒ.ም .................................................................................................... 76
ስሇ ማዔዴን ሥራዎች የወጣ የሚኒስትሮች ምክር ቤት ዯንብ .................................................... 76
ሇ/ ኢነርጂ ................................................................................................................................. 104
አዋጅ ቁጥር 295/1978 .......................................................................................................... 104
የነዲጅ ሥራዎችን ሇማስተዲዯር የወጣ አዋጅ ......................................................................... 104
ዯንብ ቁጥር 49/1991 ዒ.ም .................................................................................................... 117
የኤላክትሪክ ሥራዎች የሚኒስትሮች ምክር ቤት ዯንብ ........................................................... 117
አዋጅ ቁጥር 247/1993 ዒ.ም ................................................................................................. 146
የነዲጅ ዋጋ ማረጋጊያ ፇንዴ ማቋቋሚያ አዋጅ ....................................................................... 146
አዋጅ ቁጥር 317/1995 .......................................................................................................... 148
የገጠር ኤላክትሪፉኬሽን ፇንዴ ማቋቋሚያ አዋጅ ................................................................... 148
አዋጅ ቁጥር 810/2006 .......................................................................................................... 158
የኢነርጂ አዋጅ ...................................................................................................................... 158
ዯንብ ቁጥር 447/2011 .......................................................................................................... 179
የኢነርጂ ዯንብ ....................................................................................................................... 179
አዋጅ ቁጥር 838/2006 .......................................................................................................... 230
የነዲጅና የነዲጅ ውጤቶች አቅርቦት ሥራ መቆጣጠሪያ አዋጅ ................................................ 230
አዋጅ ቁጥር 981/2008 ዒ.ም ................................................................................................. 242
የጂኦተርማሌ ሀብት ሌማት አዋጅ .......................................................................................... 242
የሚኒስትሮች ምክር ቤት ዯንብ ቁጥር 453/2011 ................................................................... 272
ስሇ ጂኦተርማሌ ሀብት ሌማት የወጣ የሚኒስትሮች ምክር ቤት ዯንብ ..................................... 272
ክፌሌ 23................................................................................................................................... 325
ትራንስፕርትና መገናኛ ............................................................................................................. 325

i
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሀ/ የመንገዴ ትራንስፕርት ........................................................................................................ 325

የሕግ ክፌሌ ማስታወቂያ ቁጥር 261/1955 ............................................................................. 325
የተሽከርካሪ መኪናዎች ክብዯትና ሌክ መወሰኛ ዯንብ ............................................................ 325
የሕግ ክፌሌ ማስታወቂያ ቁጥር 361/1961 ............................................................................. 334
የ1961 ዒ.ም የባሇሞተር ተሽከርካሪዎች ፌጥነት ወሰን ዯንብ ................................................... 334
አዋጅ ቁጥር 468/1997 .......................................................................................................... 340
ትራንስፕርትን ስሇመቆጣጠር የወጣ አዋጅ ............................................................................ 340
አዋጅ ቁጥር 547/1999 .......................................................................................................... 356
በየብስ የዔቃ ማጓጓዛ ሥራን ሇመዯንገግ ተሻሽል የወጣ አዋጅ ............................................... 356
አዋጅ ቁጥር 548/1999 .......................................................................................................... 377
የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አዋጅ ...................................................................................... 377
አዋጅ ቁጥር 589/2000 .......................................................................................................... 397
የመንገዴ ሌማት ፔሮጀክቶች ተዖዋዋሪ ፇንዴ ማቋቋሚያ አዋጅ ............................................. 397
አዋጅ ቁጥር 681/2002 .......................................................................................................... 399
ስሇተሽከርካሪ መሇያ፣ መመርመሪያና መመዛገቢያ አዋጅ ....................................................... 399
ዯንብ ቁጥር 205/2003 .......................................................................................................... 419
ብሔራዊ የመንገዴ ትራፉክ ዯህንነት ምክር ቤትን ሇማቋቋም የወጣ የሚኒስትሮች ምክር ቤት
ዯንብ ..................................................................................................................................... 419
ዯንብ ቁጥር 206/2003 .......................................................................................................... 423
የተሽከርካሪ መሇያ፣ መመርመሪያና መመዛገቢያ ክፌያ ሇመወሰን የወጣ የሚኒስትሮች ምክር ቤት
ዯንብ ..................................................................................................................................... 423
ዯንብ ቁጥር 208/2003 .......................................................................................................... 428
የመንገዴ ትራንስፕርት ትራፉክ መቆጣጠሪያ ዯንብ............................................................... 428
አዋጅ ቁጥር 811/2006 .......................................................................................................... 507
የጭነት ማመሊሇሻ ተሽከርካሪዎች የዱመሬጅ ክፌያ ሇመዯንገግ የወጣ አዋጅ .......................... 507
አዋጅ ቁጥር 843/2006 .......................................................................................................... 514
የክፌያ መንገድች አዋጅ ......................................................................................................... 514
ዯንብ ቁጥር 340/2007 .......................................................................................................... 518
በክብዯት ሊይ የተመሠረተ ዒመታዊ የተሽከርካሪ ፇቃዴ ማዯሻ ክፌያ የሚኒስትሮች ምክር ቤት
ዯንብ ..................................................................................................................................... 518
አዋጅ ቁጥር 1048/2009 ........................................................................................................ 524
የባቡር ትራንስፕርት አስተዲዯር አዋጅ.................................................................................. 524

ii
 የፌትህ ሚኒስቴር

ዯንብ ቁጥር 348/2008 .......................................................................................................... 555

የባቡር ትራንስፕርት ትራፉክ እና ዯህንነት መቆጣጠርያ የሚኒስትሮች ምክር ቤት ዯንብ ...... 555
አዋጅ ቁጥር 1074/2010 ........................................................................................................ 582
የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ አዋጅ ........................................................................... 582
ዯንብ ቁጥር 450/2011 .......................................................................................................... 602
የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴና ተያያዥ አገሌግልቶች ክፌያን ሇመወሰን የወጣ
የሚኒስትሮች ምክር ቤት ዯንብ .............................................................................................. 602
ሇ/ የአየር ትራንስፕርት............................................................................................................. 604
አዋጅ ቁጥር 432/1997 .......................................................................................................... 604
የኢትዮጵያ የአቪዬሽን ሴኩሪት አዋጅ.................................................................................... 604
አዋጅ ቁጥር 616/2001 .......................................................................................................... 614
የሲቪሌ አቪዬሽን አዋጅ ........................................................................................................ 614
አዋጅ ቁጥር 957/2008 .......................................................................................................... 662
የኢትዮጵያ የአውሮፔሊን አዯጋ እና የአዯጋ አጋጣሚ ምርመራ አዋጅ..................................... 662
ሏ/ የባህር ትራንስፕርት ............................................................................................................ 677
ዯንብ ቁጥር 1/1988 .............................................................................................................. 677
ስሇመርከብ ምዛገባ የወጣ የሚኒስትሮች ምክር ቤት ዯንብ ...................................................... 677
ዯንብ ቁጥር 37/1990 ............................................................................................................ 678
የዔቃ አስተሊሊፉነት እና የመርከብ ውክሌና ሥራ ፇቃዴ የሚኒስትሮች ምክር ቤት ዯንብ........ 678
አዋጅ ቁጥር 549/1999 .......................................................................................................... 684
የማሪታይም ዖርፌ አስተዲዯር አዋጅ....................................................................................... 684
ዯንብ ቁጥር 454/2012 .......................................................................................................... 693
በማሪታይም ጉዲይ ባሇሥሌጣን ሇሚሰጡ አገሌግልቶች የሚከፇሌ የአገሌግልት ክፌያን ሇመወሰን
የወጣ የሚኒስትሮች ምክር ቤት ዯንብ .................................................................................... 693
አዋጅ ቁጥር 588/2000 .......................................................................................................... 694
ዯረቅ ወዯብ ሇባሇዔቃው ስሇሚኖረው ኃሊፉነት ሇመወሰን የወጣ አዋጅ .................................... 694
መ/ ፕስታና ቴላኮሙኒኬሽን ..................................................................................................... 698
አዋጅ ቁጥር 464/1997 .......................................................................................................... 698
የቴላኮሙኒኬሽን የኤላክትሪክ ኃይሌ አውታሮችን ዯህንነት ሇመጠበቅ የወጣ አዋጅ ............... 698
አዋጅ ቁጥር 1148/2011 ........................................................................................................ 701
ስሇ ኮሙኒኬሽን አገሌግልት የወጣ አዋጅ ............................................................................... 701
ክፌሌ ሃያ አራት........................................................................................................................ 736

iii
 የፌትህ ሚኒስቴር

ኮንስትራክሽንና ከተማ ሌማት .................................................................................................... 736

አዋጅ ቁጥር 177/1991 .......................................................................................................... 736
ስሇኮንስትራክሽን መሣሪያዎች ምዛገባና ቁጥጥር የወጣ አዋጅ ................................................ 736
አዋጅ ቁጥር 624/2001 .......................................................................................................... 739
የኢትዮጵያ የሕንፃ አዋጅ ....................................................................................................... 739
ዯንብ ቁጥር 243/2003 .......................................................................................................... 764
የሕንጻ ዯንብ.......................................................................................................................... 764
አዋጅ ቁጥር 370/1995 .......................................................................................................... 793
የጋራ ሕንፃ ባሇቤትነት አዋጅ ................................................................................................ 793
አዋጅ ቁጥር 574/2000 .......................................................................................................... 807
የከተማ ኘሊን አዋጅ ............................................................................................................... 807
ክፌሌ ሃያ አምስት ..................................................................................................................... 825
የከተማ ቦታና የገጠር መሬት አስተዲዯር ................................................................................... 825
አዋጅ ቁጥር 1161/2011 ........................................................................................................ 825
ሇሕዛብ ጥቅም ሲባሌ የመሬት ይዜታ የሚሇቀቅበት፣ ካሣ የሚከፇሌበት እና ተነሺዎች መሌሰው
የሚቋቋሙበትን ሁኔታ ሇመወሰን የወጣ አዋጅ........................................................................ 825
ዯንብ 472/2012 .................................................................................................................... 843
ሇህዛብ ጥቅም ሲባሌ መሬት ሲሇቀቅ ስሇሚከፇሌ ካሳ እና ተነሺ ስሇማቋቋም የወጣ የሚኒስትሮች
ምክር ቤት ............................................................................................................................. 843
አዋጅ ቁጥር 456/1997 .......................................................................................................... 870
የኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ መንግስት የገጠር መሬት አስተዲዯርና አጠቃቀም
አዋጅ ..................................................................................................................................... 870
አዋጅ ቁጥር 721/2004 .......................................................................................................... 881
የከተማ ቦታን በሉዛ ስሇመያዛ የወጣ አዋጅ ........................................................................... 881
አዋጅ ቁጥር 818/2006 ዒ.ም ................................................................................................. 904
የከተማ መሬት ይዜታ ምዛገባ አዋጅ ...................................................................................... 904
ዯንብ ቁጥር 323/2006 .......................................................................................................... 929
የከተማ ካዲስተር ቅየሳ የሚኒስትሮች ምክር ቤት ዯንብ .......................................................... 929
ዯንብ ቁጥር 324/2006 .......................................................................................................... 944
የከተማ መሬት ይዜታ ማረጋገጥ እና ምዛገባ የሚኒስትሮች ምክር ቤት ዯንብ ......................... 944

iv
የፌትህ ሚኒስቴር

v
 የፌትህ ሚኒስቴር

ክፌሌ ሃያ ሁሇት
ማዔዴንና ኢነርጂ
ሀ/ ማዔዴን
አዋጅ ቁጥር 1144/2011
የማዔዴን ግብይትን ሇማስተዲዯር የወጣ አዋጅ
በኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ህገ መንግስት ዴንጋጌ መሰረት የተፇጥሮ
ሀብት ባሇቤት በመሆኑ፤ የማዔዴን ሀብትም ከተመረተ በኋሊ ያሇውን የግብይትሥርዒት
በሕግ እንዱመራ ማዴረግ አስፇሊጊ ሆኖ በመገኘቱ፤
የሁለንም ዒይነት ማዔዴን ግብይት ሇማስፊፊት፣ ሕጋዊ ሥርዒት ሇማስያዛና ሇመቆጣጠር
የሚያስችሌ የሕግ ማዔቀፌ የሚያስፇሌግ ሆኖ በመገኘቱ፤
የማዔዴን ግብይት ሥርዒትን ዖመናዊ በማዴረግ ዖርፈ ሇኢኮኖሚ የሚያበረክተውን
አስተዋጽዕ ሇማሳዯግ የሚያስችሌ የግብይት ሥርዒት መፌጠር አስፇሊጊ መሆኑ
ስሇታመነበት፤
በማዔዴን ግብይቱ ሊይ የሚሳተፈ አካሊት ሚና ሥሌጣንና ተግባር መወሰን አስፇሊጊ
በመሆኑ፤
በኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ሕገ መንግሥት አንቀጽ 55 (1) መሠረት
የሚከተሇው ታውጇሌ፡፡
ክፌሌ አንዴ
ጠቅሊሊ
1. አጭር ርዔስ
ይህ አዋጅ "የማዔዴን ግብይት አዋጅ ቁጥር 1144/2011" ተብል ሉጠቀስ ይችሊሌ፡፡

2. ትርጓሜ

የቃለ አገባብ ላሊ ትርጓሜ የሚያሰጠው ካሌሆነ በስተቀር በዘህ አዋጅ ውስጥ፡-

1. ‘ማዔዴን’ ማሇት ማናቸውም ዋጋ ያሇው በጠጣር፣ በፇሳሽ ወይም በጋዛ መሌክ

በተፇጥሮ በመሬት ሊይ ወይም ውስጥ፣ በውኃ ውስጥ ወይም ስር የሚገኝ በጂኦልጂ
ሂዯት ወይም ሁኔታዎች የተፇጠረ ሲሆን ቀዯም ሲሌ ተቆፌሮ በወጣና ተራፉ

1
 የፌትህ ሚኒስቴር

የተቆሇሇ ማዔዴን አዖሌ አፇር ወይም ከቀሪ የማዔዴን ክምችት ውስጥ የተመረተ
ማዔዴንን ይጨምራሌ፤ ሆኖም የሚከተለትን አይጨምርም፡-
ሀ) ከውስጡ ማዔዴን ሇማውጣት ከሚውሌ እንዯ ጨዋማ ውኃ በሰተቀር፤
ሇኢንደስትሪ፣ ሇመታጠቢያ፣ ሇመዛናኛ፣ እና ሇሕክምና የሚውሌ የጂኦተርማሌ ውኃ
እና ላሊውን ውኃ፣
ሇ) አግባብ ባሇው የነዲጅ ሕግ ትርጓሜ የሚካተቱ የተፇጥሮ ዖይት እና ጋዛ፣
ሏ) ከነዲጅ አዖሌ አሇት የተመረቱ ውጤቶችን፤
2. ‘የከበረ ማዔዴን’ ማሇት እንዯ ፔሊቲንየም፣ ወርቅና ብር የመሰሇ የከበረ ብረት ነክ
ማዔዴን ወይም እንዯ አሌማዛ፣ ሩቢ፣ ኤመራሌዴ፣ ሳፊየር ያሇ ከከበረ ዴንጋይ
የተመረተ ሲሆን፣ ሚኒስቴሩ በመመሪያ የከበረ ማዔዴን ብል የሚሰይመውን
ማናቸውንም ላሊ ማዔዴን ይጨምራሌ፤
3. ‘በከፉሌ የከበረ ማዔዴን’ ማሇት ሇማስዋቢያነት የሚውሌ ወጥ ወይም በተፇጥሯዊ
አንዴነት የተጣመረ እንዯ ሮድሊይት፣ ኦሉቪን፣ ኦፒሌ፣ ጃዱያትና ሊ዗ራይት የመሰሇ
ማዔዴን ሲሆን፣ የከበሩ ማዴናትን ሳይጨምር ሚኒስቴሩ በመመሪያ በከፉሌ የከበረ
ማዔዴን ብል የሚስይመውን ማንኛውንም ላሊ ማዔዴን ይጨምራሌ፤
4. ‘ብረት ነክ ማዔዴን’ ማሇት እንዯ ብረት፣ መዲብ፣ ነሏስ፣ እርሳስ፣ ክሮማይት፣ ኒኬሌ፣
ታንታሇም እና ማንጋኒስ የመሰሇ ማዔዴን ሲሆን፣ የከበሩና በከፉሌ የከበሩ ማዔዴናትን
ሳይጨምር ሚኒስቴሩ በመመሪያ ብረት ነክ ማዔዴን ብል የሚሰይመውን ላሊ ማዔዴን
ይጨምራሌ፤
5. ‘የግንባታ ማዔዴናት’ ማሇት ማናቸውም በቀጥታም ሆነ በተዖዋዋሪ መንገዴ
ሇኮንስትራክሽን በግብዒትነት የሚያገሇግሌ እንዯ ዔብነበረዴ፣ ግራናይት፣ ሊይምስቶን፣
ባዙሌት፣ አሸዋ፣ ጠጠር፣ ኢግኒምብራይትና የሸክሊ አፇር የመሰሇ ማዔዴን ሲሆን፣
ሚኒስቴሩ በመመሪያ የኮንስትራክሽን ማዔዴን ብል የሚሰይመውን ላሊ ማዔዴንን
ይጨምራሌ፤
6. ‘የኢንደስትሪ ማዔዴን’ ማሇት በቀጥታም ሆነ በተዖዋዋሪ ሇኢንደስትሪ በግብዒትነት
የሚያገሇግሌ እንዯ ካኦሉን፣ ቤንቶናይት፣ ኳርትዛ፣ የዴንጋይ ከሰሌ፣ ሊይምስቶን፣
ፕታሽ፣ ጂፔሰም፣ ፐሚስ፣ የሸክሊ አፇርና ግራፊይት የመሰሇ ማንኛውም ማዔዴን
ሲሆን፣ ብረት ነክና የከበሩና በከፉሌ የከበሩ ማዔዴናትን ሳይጨምር ሚኒስቴሩ

2
 የፌትህ ሚኒስቴር

በመመሪያ የኢንደስትሪ ማዔዴን ብል የሚሰይመውን ማንኛውንም ላሊ ማዔዴን

ይጨምራሌ፤
7. ‘ግብይት’ ማሇት ማዔዴናትን ሇንግዴ ዒሊማ ሇመግዙት፣ ሇመያዛ፣ ሇማጓጓዛ፣ በዔዯ
ጥበብ ሙያ ሇማዖጋጀት፣ ሇማጣራት፣ ሇማቅሇጥ፣ በሀገር ውስጥ ሇመሸጥ ወይም ወዯ
ውጪ ሀገር ሇመሊክ የሚከናወን ማናቸውም ተግባር ነው፤
8. ‘አቅራቢነት’ ማሇት በሀገር ውስጥ የተመረቱ ወርቅና ብር ማዔዴናትን ከሕጋዊ
አምራች በመግዙት ሇብሔራዊ ባንክ አካሌ፤ ከወርቅና ብር ውጪ ያለ የከበሩና
በከፉሌ የከበሩ ማዔዴናትን ሇሊኪዎች ወይም የመቅረጽ የዔዯ ጥበብ ፇቃዴ ሊሊቸው
እና ከነዘህ ከተጠቀሱት ውጪ ያለትን ማዔዴናት ሇተጠቃሚዎች የመሸጥ ሥራ ነው፤
9. ‘ዔዯ ጥበብ’ ማሇት ከከበሩ ወይም በከፉሌ ከከበሩ ወይም ከብረት ነክ ማዔዴናት
በማንጠር ወይም በመቅረጽ ወይም የሁሇቱን ውጤት አጣምሮ ላሊ ቅርጽ በማስያዛ
ማዔዴናት የመጨረሻ ቅርጻቸውን እንዱይ዗ የማዴረግ ሥራ ነው፤
10. ‘ማንጠር’ ማሇት የከበሩ ብረት ነክ ማዔዴናትን ሇተጠቃሚ ፌጆታ በሚሆን መሌኩ
ማቅሇጥ፣ ቅርጽ ማውጣትና ላልች ተመሳሳይ ተግባራትን ማከናወን ነው፤
11. ‘መቅረጽ’ ማሇት የከበሩና በከፉሌ የከበሩ የጌጣጌጥ ማዔዴናትን የመጨረሻቸውን
ቅርጽ እንዱይ዗ ሇማዴረግ የሚከናወን የመቁረጥ፣ ቅርጽ የማውጣት፣ የማሇስሇስና
ላልች ተመሳሳይ ሥራዎችን ማከናወን ነው፤
12. ‘ማጣመር’ ማሇት በማንጠር ወይም በመቅረጽ ሥራ የተሰራ ያሇቀሇት ወይም በከፉሌ
ያሇቀሇት ጌጥ በመጠቀም የሁሇቱ ጥምረትና ውጤት የሆነ የመጨረሻ ቅርጽ ያሇው
ጌጥ የማምረት ሥራ ነው፤
13. ‘ማቅሇጥ’ ማሇት ወርቅ፣ ብር ወይም ብረት ነክ ማዔዴናትን ሇሽያጭ ሉቀርቡ
በሚችለ መሌኩ አቅሌጦ የተፇሇገውን ቅርጽ የማስያዛ ሥራ ነው፤
14. ‘ማጣራት’ ማሇት የብረት ነክ ማዔዴናትን ጥራት ሇመጨመር ከውስጣቸው ያሇውን
አሊስፇሊጊ ንጥረ ነገር ማስወገዴ ወይም አብረው ያለ ተያያዥ ማዔዴናትን ሇመሇየት
የሚከናወን ተግባር ነው፤
15. ‘ፇቃዴ’ ማሇት በዘህ አዋጅ ዴንጋጌዎች መሠረት የሚሰጥ ማንኛውም የማዔዴናት
ግብይት ሇማከናወን የሚያስችሌ የንግዴ ፇቃዴ ነው፤
16. ‘የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት’ ማሇት በማዔዴናት ግብይት ሥራ ሊይ
ሇመሳተፌ የሚያስችሌ የንግዴ ፇቃዴ ሇማግኘት ብቁ ስሇመሆኑ የሚሰጥ ሠነዴ ነው፤

3
 የፌትህ ሚኒስቴር

17. ‘ማሰናዲት’ ማሇት ማዔዴናት የመጨረሻ ቅርጻቸውን እንዱይ዗ የተሇያዩ ዖዳዎችን

በመጠቀም ማጠብ፣ ማቅሇጥ፣ ማንጠር፣ መፌጨት፣ መቁረጥ፣ ቅርጽ ማውጣት፣
ማስዋብ፣ እና ላልች ተያያዥ ሥራዎችን ማከናወን ነው፤
18. ‘የውጭ ባሇሀብት’ ማሇት የውጭ ካፑታሌ ወዯ ኢትዮጵያ በማስገባት ኢንቨስት
ያዯረገ የውጭ ዚጋ ወይም በውጭ ዚጎች ባሇቤትነት የተያዖ ዴርጅት ሲሆን እንዯ
ውጭ ባሇሀብት መቆጠር የፇሇገ መዯበኛ ነዋሪነቱ በውጭ ሀገር የሆነ ኢትዮጵያዊን
ይጨምራሌ፤
19. ‘የሀገር ውስጥ ባሇሀብት’ ማሇት የኢንቨስትመንት ካፑታሌ በሥራ ሊይ ያዋሇ
ኢትዮጵያዊ ወይም መንግሥትንና የመንግሥት የሌማት ዴርጅትን እንዱሁም እንዯ
ሀገር ውስጥ ባሇሀብት መቆጠር የፇሇገ በትውሌዴ ኢትዮጵያዊ የሆነ የውጭ ሀገር
ዚጋን ይጨምራሌ፤
20. ‘ሊኪነት’ ማሇት ወርቅና ብር ሲሆን የመጨረሻ ቅርጻቸውን የያ዗፣ ላልች ማዔዴናት
ሲሆን በጥሬ ወይም በከፉሌ የተሰናዲውን ከአምራች፣ ከዔዯ ጥበብ ወይም ከአቅራቢነት
ባሇፇቃዴ በመግዙት ወዯ ውጭ ሀገር የመሊክ ሥራ ነው፤
21. ‘ማስተሊሇፌ’ ማሇት መሸጥ፣ በዔዲ ማስያዛ፣ ማውረስ፣ መዲረግ ወይም በላሊ
በማንኛውም መንገዴ አንዴ ሰው ያሇውን መብትና ግዳታ የላሊ ሰው እንዱሆን
ማዴረግ ነው፤
22. ‘ተረፇ ምርት’ ማሇት ማዔዴናት ሲሰናደ የሚገኙ ስብርባሪ፣ ውዲቂ፣ አሰር፣ ዛቃጭ፣
ቆሻሻ አዖሌ ዴፌርስ፣ ቆሻሻ፣ አመዴ የመሳሰለት ሲሆኑ ዋጋ ያሊቸውና ዋጋ
የላሊቸውን እንዱሁም በአካባቢ ሊይ ጉዲት ሉያዯርሱ የሚችለ ወይም ጉዲት
የማያዯርሱትን ያካትታሌ፤
23. ‘የግሌ መጠቀሚያ’ ማሇት ሇንግዴ ዒሊማ ሳይሆን ግሇሰብ በጌጥ መሌክ
የሚጠቀምበት የመጨረሻ ቅርፁን ያያዖ ወርቅና የከበረ ብረት ነክ ማዔዴን፣ የከበረ
የጌጥ ማዔዴን ወይም በከፉሌ የከበረ ማዔዴን ነው፤
24. ‘ፇቃዴ ሰጪ ባሇሥሌጣን’ ማሇት እንዯ አግባቡ የንግዴና ኢንደስትሪ ሚኒስቴር
ወይም አግባብ ያሇው የክሌሌ አካሌ ነው፤
25. ‘የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ሰጪ ባሇሥሌጣን" ማሇት እንዯአግባቡ
ሚኒስቴሩ ወይም የማዔዴን ዖርፌ ሥራ የሚመሇከተው የክሌሌ አካሌ ነው፤
26. ‘ሚኒስቴር’ ማሇት የማዔዴንና ነዲጅ ሚኒስቴር ነው፤

4
 የፌትህ ሚኒስቴር

27. ‘ክሌሌ’ ማሇት በኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ሕገ መንግሥት

አንቀጽ 47 (1) የተመሇከተው ማንኛውም ክሌሌ ሲሆን የአዱስ አበባ ከተማ እና
የዴሬዯዋ ከተማ አስተዲዯሮችን ይጨምራሌ፤
28. ‘ባንክ’ ማሇት የኢትዮጵያ ብሔራዊ ባንክ ነው፤
29. ‘የፇቃዴ ወይም የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ዖመን’ ማሇት በኢትዮጵያ
የዖመን አቆጣጠር ፇቃዴ ወይም የምስክር ወረቀት ከተሰጠበት ቀን ጀምሮ የሚቆጠር
የአንዴ አመት ጊዚ ነው፤
30. ‘የበጀት ዒመት’ ማሇት በኢትዮጵያ አቆጣጠር ከሏምላ 01 ቀን ጀምሮ እስከ ሰኔ
30 ቀን ያሇው ጊዚ ነው፤
31. ‘ሰው’ ማሇት የተፇጥሮ ሰው ወይም በሕግ የሰውነት መብት የተሰጠው አካሌ ነው፤
32. ‘የመጨረሻ ቅርጽ’ ማሇት በማዔዴናት ሊይ ዔሴት በመጨመር ሇግሌ ማስዋቢያ
ወይም ማስጌጫ እንዱያገሇግሌ የተዖጋጀ ያሇቀሇት የማዔዴናት ምርት ውጤት ነው
33. ማንኛዉም በወንዴ ጾታ የተገሇጸው ዴንጋጌ ሴትንም ይጨምራሌ፡፡
3. የተፇፃሚነት ወሰን

1. ይህ አዋጅ በኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዴሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ግዙት ውስጥ በሚካሄዴ

በማናቸውም መንገዴ በሚመረቱ ማዔዴናት ግብይት ሥራ ሊይ ተፇፃሚ ይሆናሌ፡፡
2. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ዴንጋጌ ቢኖርም የማዔዴን ሥራዎች አዋጅ
ዴንጋጌዎች እንዯተጠበቀ ሆኖ ማንኛውም የማዔዴን ማምረት ሥራ ባሇፇቃዴ
ያመረተውን ማዔዴን በሀገር ውስጥ ወይም በውጭ ሀገር ሇመሸጥ በዘህ አዋጅ
የተጠቀሰው ፇቃዴ ወይም የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት አያስፇሌገውም፡፡
4. ዒሊማ
የዘህ አዋጅ ዒሊማ የሚከተለት ናቸው፡-
1. ሇሚመረተው ማዔዴን ጠንካራ የግብይት ሥርዒት በመፌጠር የሀገሪቷ ማኅበራዊና
ኢኮኖሚያዊ ዔዴገት ውስጥ የጎሊ አስተዋጽኦ እንዱኖረው ሇማዴረግ፣

2. የማዔዴኑን የግብይት ሥርዒት ወቅታዊ አዴርጎ በማዯራጀት ግብይቱን ከሕገወጥ

ተጽዔኖዎች ሇመከሊከሌ፣
3. በማዔዴን ግብይት ዖርፈ የሚሰማሩ ባሇሀብቶች መብትና ግዳታቸውን ተረዴተው በሕጉ
አግባብ መመራት እንዱችለ ሇማዴረግ፤

5
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. የማዔዴን ግብይት ሥርዏቱ የአካባቢና ማኅበራዊ ጥበቃና እንክብካቤ መረሆዎችን

በዖሊቂነት በጠበቀ ሁኔታ መተግበሩን ሇማረጋገጥ፣
ክፌሌ ሁሇት

ስሇ ፇቃዴ እና የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት

5. የፇቃዴ ወይም የምስክር ወረቀት አስፇሊጊነት

1. ማንኛውም ሰው በዘህ አዋጅና አግባብነት ባሊቸው ላልች ሕጎች መሰረት የማዔዴን

ግብይት ፇቃዴ በማዉጣት የማዔዴን ግብይት ማካሄዴ ይችሊሌ፡፡
2. ማንኛዉም የማዔዴን ግብይት የንግዴ ፇቃዴ እንዱሰጠው የሚጠይቅ ሰው ፌቃደ
የሚሰጠው ከብቃት ማረጋገጫ መስክር ወረቀት ሰጪ ባሇስሌጣን የተሰጠ የብቃት
ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ሲያቀርብ ይሆናሌ፡፡
ምዔራፌ አንዴ
ፇቃዴ ስሇ መስጠት
6. የፇቃዴ ዒይነቶች
በዘህ አዋጅ እና አግባብነት ባሊቸው ላልች ሕጎች መሠረት የሚከተለት የማዔዴን
ግብይት ፇቃድች ይሰጣለ ፡-
1. የማዔዴን አቅራቢነት ፇቃዴ፣

2. የማዔዴን ዔዯ ጥበብ ፇቃዴ፣

3. የማዔዴን ማጣራት ፇቃዴ፣

4. የማዔዴን ማቅሇጥ ፇቃዴ፣

5. የማዔዴን ንግዴ ፇቃዴ፣

6. የማዔዴን ሊኪነት ፇቃዴ፣

7. የማዔዴን አቅራቢነት ፇቃዴ

1. የማዔዴን አቅራቢነት ፇቃዴ በሚከተሇው ሁኔታ በየማዔዴን ዒይነቱ ተሇይቶ

ይሰጣሌ፡፡

6
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሀ) የኮንስትራክሽን ወይም የኢንደስትሪ ማዔዴን ሲሆን ማዔዴኑን ከሕጋዊ አምራች

የመግዙት፣ ሇሽያጭ የመያዛ፣ የማዖዋወር፣ በሀገር ውስጥ ሇተጠቃሚ ወይም የሊኪነት
ፇቃዴ ሊሊቸው ሰዎች የመሸጥ መብት ይሰጣሌ፤
ሇ) ከወርቅ ወይም ከብር ውጭ ያለ የከበሩ ወይም በከፉሌ የከበሩ ማዔዴናት ሲሆን
ማዔዴኑን ከሕጋዊ አምራች የመግዙት፣ ሇሽያጭ የመያዛ፣ የማዖዋወርና በሀገር
ውስጥ የሊኪነት ፇቃዴ ሊሊቸው ወይም የዔዯ ጥበብ ሥራ ፇቃዴ ሊሊቸው ሰዎች
አሳማኝ ምክንያት ከላሇው በስተቀር ከ 60 ቀናት ባሌበሇጠ ጊዚ ውስጥ የመሸጥ
መብት ይሰጣሌ፤
ሏ) የወርቅ ወይም የብር ሲሆን፣ ማዔዴኑን ከሕጋዊ አምራች የመግዙት፣ ሇሽያጭ
የመያዛ፣ የማዖዋዋርና በሀገር ውስጥ 30 ቀናት ባሌበሇጠ ጊዚ ውስጥ ሇባንክ ወይም
ሕጋዊ ሥሌጣን ሊሇው አካሌ የመሸጥ መብት ይሰጣሌ፤
መ) በዘህ ንዐስ አንቀጽ በፉዯሌ ተራ ሀ፣ ሇ ወይም ሏ ከተጠቀሱት ውጪ ሊለት
ማዔዴናት የሚሰጥ የአቅራቢነት ፇቃዴ፣ ማዔዴኑን ከሕጋዊ አምራች የመግዙት፣
ሇሽያጭ የመያዛ፣ የማዖዋወር በሀገር ውስጥ ሇተጠቃሚ ወይም የሊኪነት ፇቃዴ
ሊሊቸው ሰዎች የመሸጥ መብት ይሰጣሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 1 ሥር የተጠቀሱት ፇቃድች ሲሰጡ በየማዔዴን ዒይነቱ
ተሇይተው የሚሰጡ ሲሆን ሇአንደ የማዔዴን ዒይነት የተሰጠው ፇቃዴ ሇላሊ
የማዔዴን አቅራቢነት አያገሇግሌም፡፡

8. የማዔዴን ዔዯ ጥበብ ፇቃዴ

1. በዘህ አዋጅ መሠረት የሚከተለት የማዔዴን ዔዯ ጥበብ ፇቃዴ ዒይነቶች ይሰጣለ፡-

ሀ) የማንጠር ፇቃዴ፣

ሇ) የመቅረጽ ፇቃዴ፣ወይም

ሏ) የማጣመር ፇቃዴ፣

2. የማንጠር ዔዯ ጥበብ ፇቃዴ ወርቅ ወይም ብርን ሕግ በሚወስነው መሠረት

የመግዙት፣ የመያዛ፣ የማጓጓዛ፣ የተበሊሹ ወይም የተሰበሩትን የመግዙት እና
የመጠገን፣ የማንጠር ሥራ የማከናወን እና ምርቱን በሀገር ውስጥና በውጭ ሀገር

7
 የፌትህ ሚኒስቴር

የመሸጥ መብት ይሰጣሌ፡፡ ሆኖም ይህ ባሇፇቃዴ ጥሬ ማዔዴናት ገዛቶ ጌጣጌጥ

መሥራትና መሸጥ አይችሌም፡፡

3. የመቅረጽ ዔዯ ጥበብ ፇቃዴ ከወርቅ፣ ከብርና ከፔሊቲንየም ውጪ ያለትን የከበሩና

በከፉሌ የከበሩ ማዔዴናት የመግዙት፣ የመያዛ፣ የማጓጓዛ፣ የመቅረጽ ሥራ የማከናወን
እና ምርቱን በሀገር ውስጥና በውጭ ሀገር የመሸጥ መብት ይሰጣሌ፤

4. የማጣመር ዔዯ ጥበብ ፇቃዴ ሙለ በሙለ ወይም በከፉሌ ያሇቀሊቸው ማዔዴናትን

የመግዙት፣ የማጓጓዛ፣ የመያዛ እና በማጣመር ጌጣጌጥ ሰርቶ ምርቱን በሀገር ውስጥና
በውጪ ሀገር የመሸጥ መብት ይሰጣሌ፤ ሆኖም ይህ ባሇፇቃዴ ጥሬ ማዔዴናት ገዛቶ
ጌጣጌጥ መሥራትና መሸጥ አይችሌም፡፡

9. የማዔዴን ማጣራት ፇቃዴ

የማዔዴን ማጣራት ፇቃዴ በሀገር ውስጥ የተመረቱ ወይም ከውጭ ሀገር የገቡ ወርቅ ወይም
ብር ወይም ላልች ብረት ነክ ማዔዴናትን ከማዔዴን ማምረት ባሇፇቃዴ፣ ከባንክ ወይም
ላሊ ሕጋዊ ፇቃዴ ካሇው ሰው ተቀብል የማጣራት ሥራ በማከናወን መሌሶ የማስረከብ
ወይም የመሸጥ መብት ይሰጣሌ፡፡

10. የማዔዴን ማቅሇጥ ፇቃዴ

የማዔዴን ማቅሇጥ ፇቃዴ በሀገር ውስጥ የተመረቱ ወይም ከውጪ የገቡ ብረት ነክ
ማዔዴናትን የማቅሇጥና ተፇሊጊውን ቅርጽ የማስያዛ ሥራ የማከናወን መብት ይሰጣሌ፡፡

11. የማዔዴን ንግዴ ፇቃዴ

1. የማዔዴን ንግዴ ፇቃዴ ከከበሩና በከፉሌ ከከበሩ ማዔዴናት ተሰርተው የመጨረሻ

ቅርፃቸውን የያ዗ ጌጣጌጦች በጅምሊ ገዛቶ በችርችሮ በሀገር ዉስጥ የመሽጥ መብት
ይሰጣሌ ፡፡
2. የማዔዴን ንግዴ ፇቃዴ በእያንዲንደ የማዔዴን ዒይነት ተሇይቶ የብቃት ማረጋገጫ
ሇተሰጠበት የማዔዴን ዒይነት ብቻ ይሆናሌ፡፡

8
 የፌትህ ሚኒስቴር

12. የማዔዴን ሊኪነት ፇቃዴ

1. የማዔዴን ሊኪነት ፇቃዴ የመጨረሻ ቅርፃቸዉን የያ዗ የወርቅና የብር ማዔዴናትን

፣ በጥሬ ፣ በከፉሌ ወይም ሙለ በሙለ የተሰናደ የከበሩ እና በከፉሌ የከበሩ
ማዔዴናትን እንዱሁም በጥሬዉና እሴት የተጨመረባቸዉን ላልች ማዔዴናትን
ወዯ ዉጭ ሀገር የመሊክ መብት ይሰጣሌ፡፡

2. የማዔዴን ሊኪነት ፇቃዴ በእያንዲንደ የማዔዴን ዒይነት ተሇይቶ የብቃት

ማረጋገጫ ሇተሰጠበት የማዔዴን ዒይነት ብቻ ይሆናሌ፡፡

13. ፇቃዴ ሇማግኘት ብቁ ስሇመሆን

1. አግባብ ባሇው ሕግ መሠረት የንግዴ ሥራ ማካሄዴ የሚችሌ ማንኛውም ሰው በዘህ

አዋጅና ይህን አዋጅ ሇማስፇጸም በሚወጡ ዯንብና መመሪያዎች የተገሇጹትን
ተፇሊጊ ሁኔታዎችን የሚያሟሊ ከሆነ በዘህ አዋጅ የተጠቀሱትን ፇቃድች ማግኘት
ይችሊሌ፡፡

2. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) ዴንጋጌ ቢኖርም፡-

ሀ) በዘሀ አዋጅ ከተጠቀሱት የፇቃዴ ዒይነቶች ውስጥ የአቅራቢነት ወይም

የወርቅና የብር ማቅሇጥ ፇቃዴ ሇውጭ ባሇሀብት አይሰጥም፤

ሇ) በዘህ አዋጅ መሠረት ፇቃደ የተሰረዖበት ሰው ፇቃደ ከተሰረዖበት ቀን ጀምሮ

ሇሁሇት ዒመታት ላሊ ፇቃዴ ማግኘት አይችሌም፤

ሏ) የማዔዴን ማምረት ባሇፇቃዴ ሇሆነ ሰው የማዔዴናት አቅራቢነት ፇቃዴ

አይሰጠውም፡፡ ይህ አዋጅ ሥራ ሊይ ከመዋለ በፉት የማዔዴን ማምረት ፇቃዴ
ሊሇው ሰው የተሠጠ የአቅራቢነት ፇቃዴ ይህ አዋጅ ሥራ ሊይ ከዋሇ ከ 120 ቀን
በኋሊ በፇቃደ ሊይ ያሇው መብት ቀሪ ይሆናሌ፡፡

14. ስሇፇቃዴ ማመሌከቻ

በላልች ሕጎች የተዯነገጉ መስፇርቶች እንዯተጠበቁ ሆኖው ሇፇቃዴ የሚቀረብ ማመሌከቻ

በጽሐፌ ሆኖ የሚከተለትን መያዛ ይኖርበታሌ፡፡

9
 የፌትህ ሚኒስቴር

1. ማመሌከቻው ሇማዔዴን አቅራቢነት ፇቃዴ ሲሆን፡-

ሀ) የአመሌካቹ ስም፣ የሥራ አዴራሻና ዚግነት፣
ሇ) ሉሰማራበት የፇሇገውን የማዔዴን ዒይነት፣
ሏ) ማዔዴኑን ሉገዙበትና ሉሸጥበት ያቀዯበት ሥፌራ፣
መ) እንዯማዔዴኑ ዒይነት የሚወሰን ሆኖ ቋሚ የማከማቻ ቦታ እና የመሥሪያ ቦታ
ስሇመኖሩ ማረጋገጫ ፣
ሠ) የንግዴ ዔቅደን፣
ረ) በንግዴ ህጉ መሰረት ሇንግዴ ዔቅደ ማሰፇፀሚያ የሚያስፇሌግ ካፑታሌ
መኖሩን ማረጋገጫ፣
2. ማመሌከቻው ሇማዔዴን ዔዯ ጥበብ ፇቃዴ ሲሆን፡-
ሀ) በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 1 በፉዯሌ ተራ (ሀ)፣ (ሇ)፣ (ሠ)፣ እና (ረ)
የተመሇከቱትን፣
ሇ) አሊስፇሊጊ ተረፇ ምርቶችን የሚያስወግዴበት ሥርዒት፣
ሏ) በአካባቢ ተጽዔኖ ግምገማ አዋጅ መሠረት የተዖጋጀ የአካባቢ ተጽዔኖ ግምገማ
ጥናት ሰነዴ፣
3. ማመሌከቻው ሇማዔዴን ማጣራት ፇቃዴ ሲሆን፡-
ሀ) በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 1 ፉዯሌ ተራ (ሀ)፣ (ሇ)፣ (መ)፣ (ሠ)፣ እና (ረ)
የተመሇከቱት፣
ሇ) የማጣሪያ ተቋሙን ሇማቋቋም ያሇው ችልታና ሌምዴ፣
ሏ) በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 2 ፉዯሌ ተራ (ሏ) የተጠቀሰውን፡፡
4. ማመሌከቻው ሇማዔዴን ማቅሇጥ ፇቃዴ ሲሆን፡-
ሀ) በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ አንዴ 1 በ (ሀ)፣ (ሇ)፣ (መ)፣ (ሠ)፣ እና (ረ)
የተመሇከቱትንና፣
ሇ) ማዔዴናትን ሇማቅሇጥ ያሇው የቴክኒክ ብቃት፣
ሏ) በዘህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ 2 (ሏ) የተጠቀሰውን፡፡
5. ማመሌከቻው ሇማዔዴን ንግዴ ፇቃዴ ሲሆን
ሀ) በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 1 ፉዯሌ ተራ (ሀ) ፣ (ሇ) (ሏ) ፣(መ) ፣ (ሠ) እና
(ረ) ሥር የተመሇከቱትን፤

10
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሇ) የሚሸጠውን ማዔዴን ያሇውን ጥራትና መጠን ሇተጠቃሚዎች ወይም

ሇዯንበኞች የሚያሳውቅበትን ሁኔታ፤
ሏ) የማዔዴን ንግዴ የሚያከናውንበት ቦታ እንዲሇው የሚያሳይ ማስረጃ፣
6. ማመሌከቻው ሇማዔዴን ሊኪነት ሲሆን
ሀ) በዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀጽ 1 ፉዯሌ ተራ (ሀ) ፣ (ሇ) ፣ (ሏ) ፣ (መ) እና (ሠ)
ሥር የተመሇከቱትን፤
ሇ) ሇመሊክ ያቀዯው ማዔዴን የሚያገኝበት ቦታ፤
ሏ) የ እዴ ጥበብ ስራ ሊይ የተሰማራ ከሆነ ያሇውን ፇቃዴ ቁጥር
15. ፇቃዴ ስሇመስጠት
1. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ማመሌከቻውን ከተቀበሇና አመሌካቹ ተገቢ ቅዴመ
ሁኔታዎችን ማሟሊቱን ካረጋገጠ በኋሊ ተገቢውን ክፌያ በማስከፇሌ ሇአመሌካቹ
ፇቃደን ይሰጠዋሌ፡፡
2. የቀረበው ማመሌከቻ ተቀባይነት ካሊገኘ ወይም አመሌካቹ በሕጉ መሰረት ፇቃዴ
ሉሰጠው የማይገባ ከሆነ ፇቃደ አይሰጥም፡፡
3. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ፇቃደን የማይሠጥ ከሆነ በ 10 ቀናት ውስጥ በጽሐፌ
ሇአመሌካቹ ከነምክንያቱ ማሳወቅ አሇበት፡፡
16. ስሇፇቃዴ ዖመን እና እዴሳት
1. ማንኛውም ፇቃዴ ከተሰጠበት ቀን ጀምሮ ሇአንዴ ዒመት የፀና ይሆናሌ፡፡
2. ፇቃዴ የተሰጠው ሰው ፇቃደን ሇማሳዯስ አስፇሊጊ የሆኑትን ሁኔታዎች ካሟሊና
የዘህን አዋጅ ወይም ይህንን አዋጅ ሇማስፇጸም የወጡ ዯንብ እና መመሪያዎችን
እንደሁም አግባብነት ያሊቸው ላልች ሕጎች በመተሊሇፌ ሇመሰረዛ የሚያበቃ ጥፊት
ካሌፇጸመ በስተቀር ተገቢውን ክፌያ በመክፇሌ ሇአንዴ አመት ጊዚ የማሳዯስ መብት
ይኖረዋሌ፤
3. ማንኛውም ፇቃዴ የተሰጠው ሰው በእያንዲንደ ፇቃዴ ዖመን ማብቂያ ሊይ ፇቃደን
ማሳዯስ አሇበት፤ ሆኖም በቅጣት ሉታዯስ የሚችሌበት ሁኔታ ይኖራሌ፡፡
4. ማንኛውም ፇቃዴ የተሰጠው ሰው ሇዔዴሳት በሚቀርብበት ወቅት የወቅቱን በጀት
ዒመት ግብር ስሇመክፇለ ከግብር ሰብሳቢ መሥሪያ ቤት ማስረጃ ማቅረብ አሇበት፡፡

11
 የፌትህ ሚኒስቴር

17. የባሇፇቃዴ ግዳታዎች

1. አግባብነት ባሊቸው ላልች ሕጎች የተዯነገጉ ግዳታዎች እንዯተጠበቁ ሆነው

ማንኛውም ባሇፇቃዴ የሚከተለት ግዳታዎች ይኖሩታሌ፡-

ሀ) እንዯማእዴኑ ዒይነት የገዙውን፣ ያስቀመጠውን፣ ያጣራውን፣ ያቀሇጠውን፣

የሸጠውን ወይም ወዯ ውጭ ሀገር የሊከውን ማዔዴን በተመሇከተ መዙግብትና
ማኅዯር የመያዛ፤
ሇ) በየአመቱ የበጀት ዖመኑ በተጠናቀቀ በ 45 ቀናት ውስጥ ያካሄዯውን ግብይት
በተመሇከተ ሇፌቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ሪፕርት የማቅረብ፤
ሏ) በሚኒስቴሩ ወይም አግባብነት ባሊቸው ላልች አካሊት የወጡ የአሰራር፣
የዯኅንነትና የጤንነት ዯረጃዎች አፇጻጸም በተመሇከተ በየሶስት ወሩ ሪፕርት
የማቅረብ፤
መ) በመመሪያ ከተወሰነው በሊይ ማዔዴን ያሇማከማቸት፤
ሠ) ሥራውን በሚያከናውንበት በማናቸውም ጊዚ ፇቃደን እና የብቃት ማረጋገጫ
የምስክር ወረቀቱን ይዜ የመገኘት ፤
ረ) በፇቃዴ ወይም የብቃት ማረጋገጫ ሰጪ ባሇሥሌጣን ወይም ሕገ ወጥ
ንግዴና ኮንትሮባንዴ ሇመቆጣጠር ሕጋዊ ሥሌጣን በተሰጣቸው አካሊት
በሚሰየም ተቆጣጣሪ ፇቃደን እንዱያሳይ ሲጠየቅ የማሳየት ፣
ሰ) የያዖውን ማዔዴን ምንጭ ሇተቆጣጣሪዎች የማሳየት ፡፡
ሸ) የሥራ ቦታዉን ሲቀይር በቅዴምያ ሇፇቃዴ ሰጪዉ አካሌ የማሳወቅ
2. የአቅራቢነት ባሇፇቃዴ የሚከተለት ግዳታዎች ይኖሩታሌ፡-

ሀ) በእያንዲንደ የበጀት ዒመት መጠኑ ከፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ጋር

በሚዯረገው ስምምነት የሚወሰነውን ወርቅና ብር ሇባንኩ ወይም በሕግ
ሥሌጣን ሇተሰጠው አካሌ የማቅረብ፤
ሇ) ከወርቅና ከብር ውጪ ያለ የከበሩና በከፉሌ የከበሩ ማዔዴናት በሀገር ውስጥ
በዘህ አዋጅ መሠረት ፇቃዴ ሊሊቸው የመሸጥ፤
ሏ) የኮንስትራክሽን እና የኢንደስትሪ ማዔዴናትን በሀገር ውስጥ በዘህ አዋጅ
መሠረት ፇቃዴ ሊሊቸው ወይም ሇተጠቃሚ የመሸጥ ፤
መ) የሚያቀርባቸውን ማዔዴናት ሕጋዊ ምንጭና አካባቢያቸውን የማሳወቅ፤
12
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሠ) ሥራውን የሚመራበት ቋሚ አዴራሻ የማዖጋጀት እና ሇፇቃዴ ሰጪው

ባሇሥሌጣን የማሳወቅ፤
ረ) ፇቃዴ በወሰዯበት ክሌሌ ውስጥ ብቻ ማዔዴን የመግዙት፤

ሰ) ወርቅና ብር ሲሆን አቅራቢያው በሚገኘው ግዠ ማዔከሌ ባንክ ወይም ሕጋዊ

ሥሌጣን የተሰጠው አካሌ ዴረስ፣ ከወርቅ ወይም ብር ውጪ ያለትን የከበሩና
በከፉሌ የከበሩ ማዔዴናት ሲሆን የሊኪነት ፇቃዴ ወይም መቅረጽ ባሇፇቃዴ
እስካሇበት ቦታ ዴረስ፣ ላልች ማዔዴናትን ቀጣይ ገዠ ወይም ተጠቃሚ
እስካሇበት ቦታ ዴረስ ብቻ ይዜ የመንቀሳቀስ፣
ሸ) ማዔዴን ሲገዙና ሲሸጥ ሕጋዊ ዯረሰኝ የመጠቀም፣
ቀ) በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ፉዯሌ ተራ (ሇ) መሰረት በየአመቱ
ከሚያቀርበው ሪፕርት በተጨማሪ የገዙቸውንና የሸጣቸውን ማዔዴናት
በተመሇከተ በየ 3 ወሩ ሇክሌሌ ፇቃዴ ሰጪ ባሇሥሌጣን ሪፕርት የማቅረብ፡፡
3. የዔዯ ጥበብ ባሇፇቃዴ የሚከተለት ግዳታዎች ይኖሩታሌ፡-

ሀ) ሇሥራ የሚያስፇሌገውን ጥሬ ወረቅ ወይም ብር ከባንክ ወይም ሕጋዊ

ሥሌጣን ከተሰጠው አካሌ ብቻ የመግዙት፣
ሇ) የገዙውን ወርቅ ወይም ብር በጥሬ መሌኩ ሇማንኛውም ሰው ያሇማስተሊሇፌ፣
ሏ) ከወርቅና ብር ውጪ የሆኑ ላልች ማዔዴናት ሲገዙ ምንጩ ሕጋዊ መሆኑን
የማረጋገጥ፣
መ) በሚያመርታቸው የማዔዴናት ውጤቶች ሊይ ሉሇዩ የሚችለ የራሱ የሆነ
ምሌክት የማዴረግ፣
ሠ) ማንኛውም ሰው ምርቱን በሚገዙበት ወቅት ምሌክቱን እንዱሇይ፣ ጥራቱንና
ብዙቱን እንዱያውቅ የማዴረግና ሇዘህም ሇተገሌጋዩ ማረጋገጫ የመስጠት፣
ረ) በመመሪያ ከተወሰነው በሊይ የወርቅና ብር ክምችት ሲኖረው ሇባንኩ ወይም
ሕጋዊ ሥሌጣን ሊሇው አካሌ የመሸጥ፡፡
4. የማዔዴን ማጣራት ባሇፇቃዴ በሚያጣራው ማዔዴን ሊይ ሉሇዩ የሚችለ የራሱ የሆነ
ምሌክት የማዴረግ፣ ጥራቱንና መጠኑን እንዱታወቅ የማዴረግና ሇዘህም ሇተገሌጋዩ
ማረጋገጫ የመስጠት ግዳታ አሇበት።

13
 የፌትህ ሚኒስቴር

5. የማዔዴን ማቅሇጥ ባሇፇቃዴ በሚያቀሌጠው ማዔዴን ምርት ሊይ ሉሇዩ የሚችለ

የራሱ የሆነ ምሌክት የማዴረግ፤ መጠኑን የመግሇጽ ሇዘህም ሇተገሌጋዩ ማረጋገጫ
የመስጠት ግዳታ አሇበት።
6. የማዔዴን ንግዴ ባሇፇቃዴ የሚከተለት ግዳታዎች ይኖሩታሌ፡-
ሀ) ከዔዯ ጥበብ ባሇፇቃድች የሚረከባቸውን ምርቶች ተገቢው ምሌክት
እንዲሊቸው የማረጋገጥ ፤
ሇ) ከዔዯ ጥበብ ባሇፇቃድች የሚረከባቸውን ምርቶች ይዜታቸውን ያሇመቀየር
ወይም ከላሊ ማዔዴናት ጋር ያሇመቀሊቀሌ፤
ሏ) ተጠቃሚ ወይም ዯንበኛው ከእሱ የሚገዙውን ምርት ጥራትና መጠን ማወቁን
የማረጋገጥ ሇዘህም ማረጋገጫ የመስጠት፡፡
7. የማዔዴን ሊኪነት ባሇፇቃዴ የሚከተለት ግዳታዎች ይኖሩታሌ፡-

ሀ) የሚሌከው ጥሬ ማዔዴን ከሆነ ማዔዴኑን ያገኘበትን ሕጋዊ ምንጭ የማሳየት፤

ሇ) የሚሌከው ሙለውን ወይም በከፉሌ ያሇቀሇት ማዔዴን ከሆነ ሕጋዊ ምንጩን
ከማሳየት በተጨማሪ ማዔዴኑን ያሰናዲውን ሰው ስምና የፇቃዴ ቁጥሩን የያዖ
ማስረጃ የማቅረብ ፤
ሏ) ማዔዴናት ወዯ ውጪ ሲሌክ ተገቢውን የባንክ ሕግ የማክበር፤
መ) ወዯ ውጪ የሚሊከው ወርቅ ወይም ብር ሲሆን በጌጥ መሌክ የተሰሩ
የመጨረሻ ቅርፃቸውን የያ዗ ብቻ የመሊክ፤
ሠ) ጥሬ ወይም በከፉሌ ያሇቀሇት ወይም የመጨረሻ ቅርጹን የያዖ ማዔዴን
ሲገዙና ሲሸጥ ሕጋዊ ዯረሰኝ የመጠቀም፤
ረ) እንዯ አግባብነቱ የገዙውን ወይም ወዯ ውጭ ሀገር የሊከውን ማዔዴን
በተመሇከተ መዙግብትና ማኅዯር የመያዛ፡፡
18. ፇቃዴ ማስተሊሇፌ

ከማዔዴን አቅራቢነት ፇቃዴ በስተቀር ላልች ፇቃድችን ፇቃዴ ሰጪውን ባሇሥሌጣን

አስቀዴሞ በማስፇቀዴ ማስተሊሇፌ ይቻሊሌ፡፡ ፇቃዴ የሚተሊሇፇው በንግዴ ምዛገባና
ፇቃዴ አዋጅ ዴንጋጌዎች መሠረት ይሆናሌ።

14
 የፌትህ ሚኒስቴር

19. ፇቃዴ ስሇማገዴና ስሇመሰረዛ

1. አግባብነት ያሊቸው ሕጎች እንዯተጠበቁ ሆነው በዘህ አዋጅ መሠረት የተሰጠ ፇቃዴ
ባሇፇቃደ፡-
ሀ) አግባብነት ባሊቸው ሕጎች መሠረት መያዛ የሚገባውን መዙግብትና ማኅዯሮች
ካሌያዖ፤
ሇ) ሕጋዊ የግብይት ሰነዴ ሳይጠቀም ማዔዴን ከገዙ ወይም ከሸጠ ወይም
ካስተሊሇፇ፤
ሏ) በፇቃደ ሊይ ከተገሇፀው ክሌሌ ወጪ ሲሰራ ከተገኘ፤
መ) ተቆጣጣሪዎች ወዯ ሥራ ቦታ እንዲይገቡ ከከሇከሇ ወይም ፇቃዯኛ ካሌሆነ
ወይም መዛገቦች፣ ማኅዯሮች ወይም ላልች ሰነድች እንዲያዩ ካዯረገ፤ ወይም
ሠ) የአካባቢን፣ ጤንነትንና ዯኅንነትን የሚመሇከቱ ግዳታዎችን ከጣሰ፤ፇቃደ
ይታገዲሌ፡፡
2. አግባብነት ያሊቸው ሕጎች እንዯተጠበቁ ሆነው በዘህ አዋጅ መሠረት የተሰጠ ፇቃዴ
ባሇፇቃደ፡-
ሀ) ባሇፇቃደ ሥራውን በራሱ ፌቃዴ የተወ እንዯሆነ፤
ሇ) ፇቃደን ያገኘው የሀሰት መረጃዎችን በማቅረብ ሲሆን፤
ሏ) በዘህ አዋጅ በተወሰነው የጊዚ ገዯብ ውስጥ ፇቃደን ሳያሳዴስ ከቀረ፤
መ) በፇቃደ ሊይ ባሌተመሇከቱ ማዔዴናት ግብይት ሥራዎች ሊይ ተሰማርቶ
ከተገኘ፤
ሠ) በፇቃደ የተፇቀዯሇትን ማዔዴን ፇቃዴ ከላሇው ሰው ከገዙ ወይም የገዙውን
ማዔዴን ፇቃዴ ሇላሇው ሰው ከሸጠ ወይም ካስተሊሇፇ፤
ረ) በተሰጠው ፇቃዴ ከሚሰራው ሥራ ጋር በተያያዖ ሕገወጥ ግብይት ካካሄዯ
ወይም የማጭበርበር ተግባር ከፇጸመ፤
ሰ) በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 1 ዴንጋጌዎች መሠረት ፇቃዴ ሇማገዴ
ምክንያት የሆኑትን ሁኔታዎች በዯንብ በሚወሰነው የጊዚ ገዯብ ውስጥ
ማሰተካከሌ ካሌቻሇ፤ፇቃደ ይሰረዙሌ፡፡

15
 የፌትህ ሚኒስቴር

20. ስሇፇቃዴ ክፌያ

በዘህ አዋጅ መሠረት ፇቃዴ ሇመስጠት፣ ሇማሳዯስና ሇላልች ተያያዥ አገሌግልቶች

የሚጠየቀው ክፌያ በፇቃዴ ሰጪዉ ባሇስሌጣን እየተሰራበት ባሇው ሕግና አሰራር
ተፇጻሚ ይሆናሌ፡፡
ምዔራፌ ሁሇት
ስሇ ብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት
21. የብቃት ማረጋጋጫ የምስክር ወረቀት ዒይነቶች
በማዔዴን ግብይት ስራ የሚከተለት የብቃት ማረጋጋጫ የምስክር ወረቀቶች ይሰጣለ፡-
1. የማዔዴን አቅራቢነት ብቃት የማረጋጋጫ የምስክር ወረቀት፤

2. የማዔዴን ዔዯ ጥበብ ብቃት የማረጋጋጫ የምስክር ወረቀት፤

3. የማዔዴን ማጣራት ብቃት የማረጋጋጫ የምስክር ወረቀት፤

4. የማዔዴን ማቅሇጥ ብቃት የማረጋጋጫ የምስክር ወረቀት፤

5. የማዔዴን ንግዴ ብቃት ማረጋጋጫ የምስክር ወረቀት፤

6. የማዔዴን ሊኪነት ብቃት ማረጋጋጫ የምስክር ወረቀት፤

22. የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ሇማግኘት ብቁ ስሇመሆን

1. ማንኛውም በንግዴ ሕግ መሠረት የንግዴ ሥራ ማካሄዴ የሚችሌ ሰው በዘህ

አዋጅና ይህን አዋጅ ሇማስፇጸም በሚወጡ ዯንብና መመሪያዎች የተገሇጹትን
ተፇሊጊ ሁኔታዎችን የሚያሟሊ ከሆነ በዘህ አዋጅ የተጠቀሰውን የብቃት
ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ማግኘት ይችሊሌ፡፡
2. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ዴንጋጌ ቢኖርም፡-
ሀ) የማዔዴን ንግዴ ወይም የሊኪነት ብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ሇውጭ
ባሇሀብት አይሰጥም፤
ሇ) በዘህ አዋጅ መሠረት የምስክር ወረቀቱ የተሰረዖበት ሰው የምስክር ወረቀት
ከተሰረዖበት ቀን ጀምሮ ሇሁሇት ዒመታት ላሊ የምስክር ወረቀት ማግኘት
አይችሌም፤

16
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. በዘህ አዋጅ መሠረት የምስክር ወረቀት የተሰጠው ሰው ሥራውን ከመጀመሩ

በፉት አግባብ ካሇው የመንግሥት መሥሪያ ቤት ተገቢ ሁኔታ በመሟሊት ፇቃዴ
መውሰዴ አሇበት፡፡
23. ስሇብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ማመሌከቻ
የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ሇማግኘት የሚቀርብ ማመሌከቻ በጽሐፌ ሆኖ
መያዛ ያሇበት መስፇርት እንዯአግባቡ ፌቃዴ ሇማግኘት በዘህ አዋጅ አንቀፅ 14
የተዯነገጉት እና ላልች ሚኒስትሩ በመመርያ የሚወስናቸው ይሆናሌ፡
24. የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ስሇመስጠት
1. የብቃት ማረጋገጫ ምስክር ወረቀት ሰጪው ባሇሥሌጣን ማመሌከቻውን ከተቀበሇና
አመሌካቹ ተገቢ ቅዴመ ሁኔታዎችን ማሟሊቱን ካረጋገጠ በኋሊ ተገቢውን ክፌያ
በማስከፇሌ ሇአመሌካቹ የምስክር ወረቀት ይሰጠዋሌ፡፡
2. የቀረበው ማመሌከቻ ተቀባይነት ካሊገኘ ወይም ሇአመሌካቹ በሕጉ መሰረት
የምስክር ወረቀት ሉሰጠው የማይገባ ከሆነ የምስክር ወረቀቱ አይሰጥም፡፡
3. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የምስክር ወረቀት የማይሰጥ ከሆነ በ 5 ቀናት ውስጥ
በጽሐፌ ሇአመሌካቹ ከነምክንያቱ ማሳወቅ አሇበት፡፡
25. ስሇብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ዖመን እና እዴሳት
1. ማንኛውም የምስክር ወረቀት ከተሰጠበት ቀን ጀምሮ ሇአንዴ ዒመት የፀና
ይሆናሌ፡፡
2. የምስክር ወረቀት የተሰጠው ሰው የምስክር ወረቀቱን ሇማሳዯስ አስፇሊጊ የሆኑትን
ሁኔታዎች ካሟሊና የዘህን አዋጅ ወይም ይህንን አዋጅ ሇማስፇጸም የወጡ ዯንብ
እና መመሪያዎችን በመተሊሇፌ ሇመሰረዛ የሚያበቃ ጥፊት ካሌፇጸመ በስተቀር
ተገቢውን ክፌያ በመክፇሌ ሇአንዴ አመት ጊዚ የማሳዯስ መብት ይኖረዋሌ፤
3. ማንኛውም የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ባሇቤት በያንዲንደ የምስክር
ወረቀት ዖመን ማብቂያ ሊይ ማሳዯስ አሇበት፡፡ ሆኖም በቅጣት ሉታዯስ
የሚችሌበት ሁኔታ ይኖራሌ፡፡አሇበት፡፡ዛርዛሩ በዯንብ ይወሰናሌ፡፡
4. ማንኛውም የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ባሇቤት ሇዔዴሳት በሚቀርብበት
ወቅት የወቅቱን በጀት ዒመት ግብር ስሇመክፇለ ከግብር ሰብሳቢ መሥሪያ ቤት
ማስረጃ ማቅረብ አሇበት፡፡

17
 የፌትህ ሚኒስቴር

26. የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ስሇማገዴና ስሇመሰረዛ

1. በዘህ አዋጅ መሠረት የተሰጠ የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት የምሥክር
ወረቀት ባሇቤቱ-
ሀ) አግባብነት ባሊቸው ሕጎች መሠረት መያዛ የሚገባውን መዙግብትና
ማኅዯሮች ካሌያዖ፤
ሇ) ሕጋዊ የግብይት ሰነዴ ሳይጠቀም ማዔዴናትን ከገዙ ወይም ከሸጠ ወይም
ካስተሊሇፇ፤
ሏ) ተቆጣጣሪዎች ወዯ ሥራ ቦታ እንዲይገቡ ከከሇከሇ ወይም ፇቃዯኛ
ካሌሆነ ወይም መዛገቦች፣ ማኅዯሮች ወይም ላልች ሰነድች እንዲያዩ
ካዯረገ የምስክር ወረቀቱ ይታገዲሌ፡፡
2. በዘህ አዋጅ መሠረት የተሰጠ የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ባሇቤቱ፡-
ሀ) ሥራውን በራሱ ፌቃዴ የተወ እንዯሆነ፤
ሇ) የምስክር ወረቀቱን ያገኘው የሀሰት መረጃዎችን በማቅረብ ከሆነ፤
ሏ) በዘህ አዋጅ በተወሰነው የጊዚ ገዯብ ውስጥ የምስክር ወረቀቱን ሳያሳዴስ
ከቀረ፤
መ) በምስክር ወረቀት ሊይ ባሌተመሇከቱ ማዔዴናት ግብይት ሥራዎች ሊይ
ተሰማርቶ ከተገኘ፤
ሠ) በብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀቱ የተፇቀዯሇትን ማዔዴን ፇቃዴ ከላሇው
ሰው ከገዙ ወይም ፇቃዴ ሇላሇው ሰው ከሸጠ ወይም ካስተሊሇፇ፤
ረ) በተሰጠው የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ከሚሰራው ሥራ ጋር
በተያያዖ ሕገወጥ ግብይት ካካሄዯ ወይም የማጭበረበር ተግባር ከፇጸመ፤
ሰ) በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 1 ዴንጋጌዎች መሠረት የብቃት ማረጋገጫ
የምስክር ወረቀት ሇማገዴ ምክንያት የሆኑትን ሁኔታዎች በዯንብ በሚወሰነው
የጊዚ ገዯብ ውስጥ ማሰተካከሌ ካሌቻሇ፤የምስክር ወረቀቱ ይሰረዙሌ፡፡
27. ስሇብቃት ማረጋገጫ ምስክር ወረቀት ክፌያ
በዘህ አዋጅ መሠረት የምስክር ወረቀት ሇመስጠት፣ ሇማሳዯስ ወይም ሇላልች ተያያዥ
አገሌግልት የሚጠየቀው ክፌያ ይህንን አዋጅ ሇማስፇፀም በሚወጣ ዯንብ የሚወሰን
ሲሆን ከዘህ በፉት ይሰራባቸው የነበሩት የክፌያ ሥርዒቶች ዯንቡ ሥራ ሊይ
እስከሚውሌበት ቀን ዴረስ ተፇጻሚነቱ ይቀጥሊሌ፡፡

18
 የፌትህ ሚኒስቴር

ክፌሌ ሦስት
ስሇ አስተዲዯር
28. ፇቃዴና የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት የመስጠትና የማስተዲዯር ሥሌጣን
1. የፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የሚከተለት ሥሌጣንና ተግባር ይኖሩታሌ፡-
ሀ) ፇቃዴ የመስጠት፣ የማዯስ፣ የመሰረዛ እና የግብይት ሥርዒቱ በአግባቡ
መከናወኑን የመከታተሌና የመቆጣጠር፤
ሇ) የማዔዴን ማጣራት ፇቃዴ፣ የብረትና ብረት ነክ ማዔዴናት ማቅሇጥ ፇቃዴ እና
የማዔዴናት ሊኪነት ፇቃዴ የመስጠት፤
ሏ) ከሚመሇከታቸው አካሊት ጋር በመሆን የማዔዴናት ግብይት ሕጋዊነትን
የመቆጣጠር እና ሕገወጥ የማዔዴናት ግብይት ፇጻሚዎች ሇሕግ እንዱቀርቡ
የማዴረግ፡፡
መ) ከሚመሇከታቸው አካሊት ጋር በመሆን አስፇሊጊነቱ ሇታመነባቸው ማዔዴናት
የገበያ ማዔከሌ የማቋቋም፤
2. የሚኒስቴሩ የሚከተለት ሥሌጣንና ተግባር ይኖሩታሌ፡-
ሀ) የማዔዴን ማጣራት ብቃት ማረጋገጫ፣ የብረትና ብረት ነክ ማዔዴናት ማቅሇጥ
ብቃት ማረጋገጫ እና የማዔዴናት ሊኪነት ብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት
የመስጠት፤
ሇ) የማንጠር፣ የመቅረጽ፣ የማጣመር እና የማጣራት ሥራዎች የሚያከናውኑበትን
የአሠራር ዯረጃ የማውጣትና የማስፇጸም፤
ሏ) ከሀገር በሚወጡና በሚገቡ ማዔዴናት ሊይ የቤተ-ሙከራ ምርመራ መዯረጉን
የማረጋገጥና የቁጥጥር ፌተሻ የማዴረግ፤
መ) በአሇም አቀፌ ዯረጃ ዋጋቸው በግሌጽ የማይታወቅ ማዔዴናት ሇሽያጭ ሲቀርቡ
ከሚመሇከታቸው አካሊት ጋር በመሆን ዋጋቸውን የመወሰን፤
ሰ) በዯረጃ ተሇይተው ሇውጭ ገበያ ሇሚቀርቡ ማዔዴናት ዯረጃ ማውጣት፡፡
3. ሚኒስቴሩ በዘህ አዋጅ ከተሰጠው ሥሌጣንና ተግባር ውስጥ አስፇሊጊነቱ የታመነበትን
ውስን ሥራ አግባብነት ሊሊቸው የፋዳራሌና የክሌሌ አካሊት በውክሌና ሉሰጥ
ይችሊሌ፡፡

19
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 1 ፉዯሌ ተራ ( ሇ ) እና ንዐስ አንቀጽ 2 ( ሇ )

ከተዖረዖሩት ውጭ ያለት ፇቃድችና የብቃት ማረጋገጫ ምስክር ወረቀቶች በክሌልች
ይሰጣለ፡፡
29. ስሇ ክትትሌና ቁጥጥር

1. የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ሰጪው ባሇስሌጣን የሚመዴባቸው

ተቆጣጣሪዎች የብቃት ማረጋገጫ የምስክርወረቀት ባሇቤት ስራ ቦታ የመግባት፣
ናሙና የመውሰዴ፣ የክትትሌና ቁጥጥር ስራዎችን የማከናወን ስሌጣን ይኖራቸዋሌ።
2. ተቆጣጣሪዎች ስራቸውን በሚያከናውኑበት ወቅት ሉኖራቸው የሚገቡ ግዳታዎች
በዯንብ ይወስናሌ፡፡

ክፌሌ አራት
ሌዩ ሌዩ ዴንጋጌዎች

30. የባንክ ኃሊፉነት

ባንኩ የሚከተለት ተግባርና ኃሊፉነቶች ይኖሩታሌ፡፡

1. በባሕሊዊና በሌዩ አነስተኛ ማዔዴን ማምረት ሥራ ባሇፇቃድች የሚመረተውን

የወርቅ ወይም የብር ማዔዴናት ከአምራቾች ወይም ከአቅራቢዎች የመግዙት፣
2. የዔዯ ጥበብ ባሇፇቃድች የሚያስፇሌጋቸውን የወርቅ ወይም የብር ማዔዴናት
በሽያጭ የማቅረብ፣
3. አቅራቢዎችን ሉያበረታቱ የሚችለ የክፌያ ሁኔታዎች እንዱመቻቹ ፣ የግዠ
ማዔከሊት ተዯራሽነት እንዱኖራቸው እና የግብይት ሥርዒቱ የተቀሊጠፇ እንዱሆን
የማዴረግ፣
31. የማዔዴናትን ናሙናዎች በጊዚያዊነት ወዯ ውጭ ሀገር ስሇመሊክ

1. የማዔዴን ዔዯ ጥበብ ባሇፇቃዴ የመጨረሻ ቅርጻቸውን የያ዗ ወርቅና ብር ወይም

በከፉሌ ወይም ሙለ ሇሙለ ያሇቀሊቸው የላልች ማዔዴናት ናሙናዎችን
ሇማስተዋወቅ ዒሊማ በባንኩ መመሪያ መሠረት በጊዘያዊነት ወዯ ውጭ ሀገር
መሊክ ይችሊሌ፤

20
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. የማዔዴናት ሊኪነት ፇቃዴ ባሇቤት የመጨረሻ ቅርጻቸውን የያ዗ ወርቅና ብር

እንዱሁም ላልች ማዔዴናትን በጥሬ፣ በከፉሌ ወይም ሙለ ሇሙለ የተሰናደ
ናሙናዎችን በባንኩ መመሪያ መሠረት ሇማስተዋወቅ ዒሊማ በጊዘያዊነት ወዯ
ወጭ ሀገር መሊክ ይችሊሌ፤
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 1 እና 2 የተመሇከተው ቢኖርም የዔዯ ጥበብ ወይም
የሊኪነት ፇቃዴ ያሇው ሰው የመጨረሻ ቅርጽ የያ዗ ወርቅ እና ብር እንዱሁም
ላልች ማዔዴናትን በጥሬ፣ በከፉሌ ወይም ሙለ በሙለ የተሰናዲውን
ሇማስተዋወቅ ዒሊማ ወዯ ውጪ መሊክ የፇሇገ ከሆነ በሚከተሇው ሥነ ሥርዒት
መሠረት ይሆናሌ፡-
ሀ) አመሌካቹ የዒሇም አቀፌ ዋጋ ሊሊቸው በዋጋቸው እንዱሁም ዒሇም አቀፌ
ዋጋ ከላሊቸው ዯግሞ ሚኒስቴሩ በሚተምነው መሠረት የባንክ ዋስትና
ያስይዙሌ፤

ሇ) ሚኒስቴሩ በዘህ አንቀጽ መሠረት የማዔዴናት ናሙናዎቹ ወዯ ውጭ ሀገር

ሲሊኩና ወዯ ሀገር ውስጥ ሲመሇሱ ዒይነታቸውን፣ ጥራታቸውንና መጠናቸውን
ያረጋግጣሌ፤
ሏ) በዘህ አንቀጽ መሠረት ወዯ ውጭ ሀገር የተሊኩት የማዔዴናት ናሙናዎች
በዖጠና ቀናት ውስጥ በሙለ ወይም በከፉሌ ካሌተመሇሱ ባንኩ እና ሚኒስቴሩ
በባንክ የተያዖው የዋስትና ገንዖብ ወዯ ሚመሇከተው የመንግሥት አካሌ ገቢ
እንዱሆን ያዯርጋለ፤
መ) ተመሊሽ የሆኑት ናሙናዎች ቀዯም ሲሌ ከተሊኩት ጋር በመጠን፣ በጥራት
ወይም በዒይነት አንዴ ዒይነት አሇመሆናቸውን ሚኒስቴሩ ካረጋገጠ የዘህ
ንዐስ አንቀጽ ፉዯሌ ተራ /ሏ/ ዴንጋጌ ተፇፃሚ ይሆናሌ፡፡ ሆኖም እንዯ
ማዔዴኑ ዒይነትና ባሕሪይ በምርመራ ወቅት ከመጠናቸው የተወሰነውን ያህሌ
ሉቀንሱ የሚችለ ማዔዴናት ዛርዛር በዯንብ ይገሇጻሌ፡፡

32. እሴት መጨመር

ዛርዛሩ እንዯ ማዔዴናቱ እና እንዯ ፇቃደ ዒይነት የሚወሰን ሆኖ የግብይት ባሇፌቃዴ
ማዔዴናት በተሻሇ ዋጋ መሽጥ እንዱችለ፣የማሇስሇስ ፣የማስዋብ የማጣመር፣ ቅርጽ
የማውጣት እና ላልች መሰሌ ተግባራትን ማከናወን አሇበት፡፡

21
 የፌትህ ሚኒስቴር

33. ተረፇ ምርት

1. የዔዯ ጥበብ ፣ የማጣራት፣ የማቅሇጥ ሥራዎች ሲከናውኑ የሚፇጠሩት ዋጋ የማያወጡ
የአካባቢ ብክሇት የሚያስከትለ ተረፇ ምርቶችን ባሇፇቃደ በአግባቡ ማስወገዴ
አሇበት፤
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 1 የተጠቀሰው ተረፇ ምርት ዋጋ የሚያወጣ ከሆነ ጥቅም
ሊይ የሚውሌበትን አግባብ ሚኒስቴሩ በመመሪያ ይወስናሌ፡፡
34. ስሇግሌ መጠቀሚያ
ማንኛውም ሰው ፇቃዴ ሳያስፇሌገው የመጨረሻ ቅርጹን የያዖ የግሌ መጠቀሚያውን
ማዔዴን መያዛ፣ ማጓጓዛ፣ ይዜ ከሀገር መውጣት ወይም ወዯ ሀገር ውስጥ ማስገባት
ስሇሚችሌበት ሁኔታ፣ መጠንና ጥራት በዯንብ ይወሰናሌ።
35. የመተባበር ግዳታ

ማንኛውም ሰው የዘህን አዋጅ አዋጁን ሇማስፇጸም የሚወጡ ዯንብና መመሪያዎችን

በማስፇጸም ሂዯት አግባብ ካሇው ባሇሥሌጣን ጋር የመተባበር ግዳታ አሇበት፡፡

36. የተከሇከለ ተግባራት

ከዘህ በታች የተመሇከቱትን ተግባራት መፇፀም የተከሇከሇ ነው፡፡
1. በዘህ አዋጅ እና አግባብነት ያሇቸው ላልች ሕጎች መሠረት የተሰጠ የፀና ንግዴ
ፇቃዴ ሳይኖረው የማዔዴን ግብይት ማከናወን፤
2. ማንኛውም ባሇፇቃዴ በፇቃደ ያሌተመሇከቱትን ሥራዎች ማከናወን፤
3. የአቅራቢነት ባሇፇቃዴ ወርቅ ወይም ብርን ከባንኩ ወይም በሕግ ሥሌጣን ከተሰጠው
አካሌ ውጭ ማስተሊሇፌ፣ የተሳሳተ ጥራት ያሇው ወርቅ ወይም ብር መሸጥ ወይም
በማናቸውም ሁኔታ ሇባንኩ ወርቅ ወይም ብርን ከመሸጥ ጋር በተያያዖ የማታሇሌ
ተግባር መፇፀም፤
4. ማንኛውም የማዔዴናት ንግዴ ፌቃዴ ባሇቤት አግባብ ባሇው የዔዯ ጥበብ ባሇፇቃዴ
ያሌተመረተን ምርት መሸጥ፣ በዔዯ ጥበብ ባሇፇቃዴ የተመረተን ምርት ጥራቱን
ወይም መጠኑን በሚያበሊሽ መሌኩ መቀያየር፣ ወይም ተጠቃሚ ወይም ዯንበኛ
የሚገዙውን ምርት ጥራትና መጠን ሉገባው ወይም ሉያውቀው በማይችሇው ሁኔታ
ማከናወንና የጽሐፌ ማረጋገጫ መግሇጫ አሇመስጠት፤

22
 የፌትህ ሚኒስቴር

5. ማንኛውም የዔዯ ጥበብ ባሇፇቃዴ ከባንክ ወይም ላሊ ሕጋዊ ሥሌጣን ከተሰጠው

አካሌ ውጭ ወርቅና ብርን መግዙት ወይም የገዙውን ወርቅና ብር በጥሬ መሌኩ
ሇላሊ ማስተሊሇፌ፤
6. ማንኛውም ባሇፇቃዴ የከበሩ ወይም በከፉሌ የከበሩ ማዴናትን በመመሪያ ከሚወሰነው
በሊይ ማከማቸት፤
7. ማንኛውም የሊኪነት ወይም የዔዯ ጥበብ ፇቃዴ ባሇቤት ሇማስተዋወቅ ወይም ሇየቤተ
ሙከራ ፌተሻ ተግባር በጊዚያዊነት ከሀገር ያወጣቸውን የከበሩና በከፉሌ የከበሩ
ማዔዴናት በዘህ አዋጅ ዴንጋጌ ከተመሇከተው ውጪ ሳይመሌስ መቅረት፤
8. ማንኛውም የዔዯ ጥበብ ባሇፇቃዴ በሚያመርታቸው ጌጣጌጦች ሊይ በዘህ አዋጅ
በተመሇከተው መሠረት ተገቢውን ምሌክት አሇማዴረግ ወይም የሚሸጣቸውን
ምርቶች ተጠቃሚ ወይም ዯንበኛው ጥራቱንና መጠኑን ሉገባው ወይም ሉያውቀው
በማይችሌበት ሁኔታ ማዴረግና ተገቢውን የጽሐፌ ማረጋገጫ አሇመስጠት፤ጥራት
የሚያጎዴለ ባዔዴ ነገሮችን መጨመር
9. የሊኪነት ፇቃዴ ባሇቤት የቤተ ሙከራ ውጤቱ የማይታወቅ ጥራቱ የተጓዯሇ ማዔዴን
ሇሽያጭ ወይም ሇማስተዋወቅ ዒሊማ ወዯ ውጭ መሊክ፤
10. በዘህ አዋጅ በተዯነገገው መሠረትና በኢንደስትሪው የሚፇሇገውን ተገቢውን
የቴክኒክ ዛግጅት ሳያዯርጉ የዔዯ ጥበብ ሥራውን ማከናወን፤
11. በሚኒስቴሩ ወይም በሚመሇከታቸው የመንግሥት መሥሪያ ቤቶች ስሇዯህንነትና
ስሇአካባቢ ጥበቃ የወጡትን የአሰራር ዯረጃዎችን መጣስ፤
12. ማንኛውም የማዔዴን ማጣራት ፇቃዴ ባሇቤት የተሳሳተ የማጣራት ውጤት
ማስተሊሇፌ ወይም የማጣራት ሥራውን ከተገቢወ ዯረጃ በታች ማከናወን፤
13. በዘህ አዋጅ ወይም አዋጁን ተከትል በሚወጣ ዯንብ መሰረት ሇግሌ መጠቀሚያ
ከተፇቀዯው በሊይ የከበሩና በከፉሌ የከበሩ ማዔዴናትን መያዛ፣ ማከማቸት፣ ማጓጓዛ፣
ከሀገር ማውጣት ወይም ወዯ ሀገር ውስጥ ማስገባት፣
14. ማኛውም የማዔዴን ማቅሇጥ ፇቃዴ ባሇቤት ከማዔዴን ማቅሇጥ ጋር በተያያዖ
ሥራውን በአግባቡ አሇማከናወን ወይም የማታሇሌ ተግባር መፇጸም፣
15. የዘህ አዋጅ ይህን አዋጅ ሇማስፇፀም የሚወጣ ዯንብ፣ መመሪያ መጣስ፡፡

23
 የፌትህ ሚኒስቴር

37. ቅጣቶች

1. ማንኛውም ሰው ተገቢ ፇቃዴ ወይም የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት

ሳይኖረው፡-
ሀ) በከበሩ ወይም በከፉሌ በከበሩ ወይም ብረት ነክ ማዔዴናት ግብይት ሥራ ሊይ
ከተሰማራ በእጁ የሚገኘው ማዔዴናትና ተያያዥ መሣሪያዎች ወይም ማሽኖች
የሚወረሱበት ሆኖ ከ 50ሺ - 100ሺ ብር ገንዖብ ቅጣት እና እስከ 7 ዒመት
በሚዯርስ ጽኑ እሥራት ይቀጣሌ፤
ሇ) በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ፉዯሌ ተራ (ሀ) ከተጠቀሰው ማዔዴን ውጭ
በላልች የማዔዴን ዒይነት ግብይት ሥራ ሊይ ከተሰማራ በእጁ የሚገኘው
ማዔዴናት የሚወረሱበት ሆኖ ከ 30ሺ - 50ሺ ብር ይቀጣሌ፤እና እስከ 1
ዒመት በሚዯርስ ጽኑ እሥራት ይቀጣሌ፤
2. ማንኛውም ባሇፇቃዴ በዘህ አዋጅ አንቀጽ 36 ንዐስ አንቀጽ 2፣ 6 እና 7 ሥር
የተዯነገገውን የተሊሇፇ ከብር 30ሺብር - 50ሺ ብር በሚዯርስ የገንዖብ መቀጫ እና
እስከ 7 ዒመት በሚዯርስ ጽኑ እስራት ይቀጣሌ፤
3. ማንኛውም ባሇፇቃዴ በዘህ አዋጅ አንቀጽ 36 ንዐስ አንቀጽ 3 እና 5 ሥር
የተዯነገገውን የተሊሇፇ ከሥራው ጋር ተያያዥነት ያሊቸው መሳሪያዎችና ማሽነሪዎች
እንዱሁም ማዔዴኑ የሚወረስና ዴርጅቱ የሚዖጋ ሆኖ ከብር 50ሺ - ብር 150ሺብር
በሚዯርስ የገንዖብ መቀጫ እና እሰከ 10 ዒመት በሚዯርስ ጽኑ እስራት ይቀጣሌ፤
4. ማንኛውም ባሇፇቃዴ በዘህ አዋጅ አንቀጽ 36 ንዐስ አንቀጽ 4፣ 8፣ 9፣ 10 እና 12
ሥር የተዯነገገውን የተሊሇፇ ከብር 50ሺ- ብር 80ሺ በሚዯርስ የገንዖብ መቀጫና
እሰከ 10 ዒመት በሚዯርስ ጽኑ እስራት ይቀጣሌ፤
5. ማንኛውም ባሇፇቃዴ በዘህ አዋጅ አንቀጽ 36 ንዐስ አንቀጽ 11 ሥር የተዯነገገውን
የተሊሇፇ የአካባቢ ተፅእኖ ግምገማ ጉዲይ ሊይ የተቀመጡትን የጥፊት ውሳኔዎች
ተግባራዊ ይሆናለ፤
6. ማንኛውም ባሇፇቃዴ በዘህ አዋጅ አንቀጽ 36 ንዐስ አንቀጽ 13 የተዯነገገውን የጣሰ
ማዔዴኑ ይወረሳሌ፡፡

24
 የፌትህ ሚኒስቴር

7. ማንኛውም የማዔዴን ማቅሇጥ ባሇፇቃዴ በዘህ አዋጅ አንቀጽ 36 ንዐስ አንቀጽ 14

የተዯነገገውን የማታሇሌ ተግባር ከፇፀመ ከብር 100ሺ- ብር 150ሺ በሚዯርስ የገንዖብ
መቀጫና እስከ 10 ዒመት በሚዯርስ ጽኑ እስራት ይቀጣሌ፤
8. ማንኛውም የማዔዴን ማቅሇጥ ባሇፇቃዴ በዘህ አዋጅ አንቀጽ 36 ንዐስ አንቀጽ 14
የተዯነገገው ሥራውን በአግባቡ ባሇማከናወን ሇሚያዯርሰው ጉዲት ከ 50ሺ- ብር
100ሺ በሚዯርስ የገንዖብ መቀጮ ይቀጣሌ፤
9. ማንኛውም የማንጠር ዔዯ ጥበብ ባሇፇቃዴ ከግሇሰብ በግዠ የሚሰበስባቸውን የተበሊሹ
ወይም የተሰበሩ የወርቅና ብር መጠን በዘህ አዋጅ በተመሇከተው መሠረት ሪፕርት
አሇማዴረግ ከብር 20ሺ- ብር 30ሺ በሚዯርስ የገንዖብ መቀጫና እሰከ 3 ዒመት
በሚዯርስ እስራት ይቀጣሌ፡፡
38. የመሸጋገሪያ ዴንጋጌ
ከከበሩ ማዔዴናት ዉጪ በሆነ የማዔዴን ግብይት ሊይ የዘህ አዋጅ ዴንጋጌዎቸ ተፇፃሚ
የሚሆነው አዋጁ ከጸናበት ቀን ጀምሮ ከስዴስት ወር በኃሊ ይሆናሌ፡፡
39. የተሻሩ ሕጎች
1. የከበሩ ማዔዴናት ግብይት አዋጅ ቁጥር 651/2001 በዘህ አዋጅ ተሽሯሌ፡፡
2. ከዘህ አዋጅ ጋር የሚቃረን ማንኛውም ሕግ፣ ዯንብ፣ መመሪያ ወይም የተሇመዯ
አሠራር በዘህ አዋጅ በተሸፇኑ ጉዲዮች ሊይ ተፇጻሚነት አይኖረውም፡፡
40. ዯንብና መመሪያ የማውጣት ሥሌጣን
1. የሚኒስትሮች ምክር ቤት ይህን አዋጅ ሇማስፇጸም የሚያስፇሌጉ ዯንቦችን ሉያወጣ
ይችሊሌ፡፡

2. ሚኒስቴሩ ይህን አዋጅና በዘህ አንቀጽ ንዏስ አንቀጽ 1 መሠረት የወጡ ዯንቦችን
ሇማስፇጸም የሚያስፇሌጉ መመሪያዎችን ሉያወጣ ይችሊሌ፡፡

25
 የፌትህ ሚኒስቴር

41. አዋጁ የሚፀናበት ጊዚ

ይህ አዋጅ በፋዯራሌ ነጋሪት ጋዚጣ ታትሞ ከወጣበት ቀን ጀምሮ የፀና ይሆናሌ፡፡

አዱስ አበባ ነሀሴ 9 ቀን 2011 ዒ.ም

ሳህሇወርቅ ዖውዳ

የኢትዮጽያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ፔሬዘዲንት

26
 የፌትህ ሚኒስቴር

አዋጅ ቁጥር 678/2002

የማዔዴን ሥራዎች አዋጅ1
በኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ሕገ መንግሥት የተፇጥሮ ሀብት ባሇቤትነት
የመንግሥትና የሕዛብ መሆኑ የተዯነገገ በመሆኑና መንግሥትም ይህን ሀብት የመጠበቅ
ኃሊፉነት የተጣሇበት በመሆኑ፤
ማዔዴናት የማይታዯሱ የተፇጥሮ ሃብቶች በመሆናቸው ጥበቃቸውና ሇመሊ ኢትዮጵያዊያን
ኢኮኖሚያዊና ማኅበራዊ ጥቅም መዋሊቸው በመንግሥት መረጋንጥ ያሇበት ስሇሆነ፤
ሇአሁኑና ሇወዯፉቱም ትውሌዴ ጥቅም አካባቢን መጠበቅና ከሥነምህዲር ጋር የሚጣጣም
ዖሊቂነት ያሇው የማዔዴን ሌማትን ማረጋገጥ የመንግሥት ኃሊፉነት በመሆኑ፤
እነዘህን ዒሊማዎች ከግብ ሇማዴረስ የማዔዴን ሥራዎችን በተመሇከተ አዱስ ሕግ ማውጣት
በማስፇሇጉ፤
በኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ሕገ መንግሥት አንቀጽ 55(1) የሚከተሇው
ታውጇሌ፡፡

ክፌሌ አንዴ
ጠቅሊሊ
1. አጭር ርዔስ
ይህ አዋጅ ‘የማዔዴን ሥራዎች አዋጅ ቁጥር 678/2002’ ተብል ሉጠቀስ ይችሊሌ፡፡
2. ትርጓሜ2
የቃለ አግባብ ላሳ ትርጉም የሚያሰጠው ካሌሆነ በስተቀር በዘህ አዋጅ ውስጥ፦
1. ‘መመሳጠር የላሇበት ግብይት’ ማሇት የሚሸጠውን የማዔዴን ሃብት ጥራትና
መጠን ብቻ ግምት ውስጥ በማስገባት ምንም ሽርክና ወይም የተሇየ ግንንኙነት
በላሊቸው ሰዎች መካከሌ በግሌጽ ገበያ ሊይ በነፃ ዴርዴር የዘህ አይነት ሃብት
በተመሳሳይ በሚሸጥበት ሁኔታ ሊይ ተመስርቶ የሚኖረው የገበያ ዋጋ ነው፤

1
የዘህ አዋጅ አንቀጽ 32 እና 33 በ20/27 (2006) አ. 816 አንቀጽ 2(9) መሰረት አዱስ የገቡ ሲሆን ነባሮቹ
አንቀጾች ከ32 እስከ 83 የነበሩት እንዯቅዯም ተከተሊቸው ከአንቀጽ 34 እስከ 85 ሆነው ተሸጋሽገዋሌ፡፡
2
የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 2፣ 19 እና 20 በ20/27 (2006) አ. 816 አንቀጽ 2 (1)፣ (2) እና (3) የተሻሻለ
ሲሆን ከአንቀጽ 41 እስከ 44 ያለት ዴንጋጌዎች በዘሁ በአዋጅ አንቀጽ 2(4) መሰረት አዱስ የገቡ ናቸው፡፡

27
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. ‘ባህሊዊ የማዔዴን ማምረት ስራ’ ማሇት አብዙኛው ተግባር በእጅ የሚከናወን እና

ተቀጣሪ ሰራተኛ የማይሳተፌበት የግሇሰቦች ወይም በጥቃቅንና አነስተኛ
ኢንተርፔራይዜች የሚከናወን የማዔዴን ማምረት ስራ ነው፤’
3. ‘የኮንስትራክሽን ማዔዴን’ ማሇት ማናቸዉም በቀጥታም ሆነ በተዖዋዋሪ መንገዴ
ሇኮንስትራክሽን በግብዒትነት የሚያገሇግሌ አንዴ ዔብነበረዴ፣ ግራናይት፤ ሊይምስቶን
ባዙሌት፣ አሸዋ፣ ጠጠር፣ ኢግኒምብራይትና የሸክሊ አፇር የመሰሇ ማዔዴን ሲሆን፣
ሚኒስቴሩ በመመሪያ የኮንስትራክሽን ማዔዴን ብል የሚሰይመውን ብረት ነክ ያሌሆነ
ላሊ ማዔዴንን ይጨምራሌ፤
4. ‘አሊቂ ዔቃዎች’ ማሇት ሇማዔዴን ሥራ የሚያስፇሌጉና በማዔዴን ሥራው ወቅት
በጥቅም ሊይ ውሇው የሚተኩ ኬሚካልችን ጨምሮ ሚኒስቴሩ በመመሪያ አሊቂ
ዔቃዎች ብል የሚሰይማቸው ናቸው፤
5. ‘ቀን’ ማሇት በቀን መቁጠሪያ ሊይ የሰፇረ ማንኛውም ቀን ሲሆን፣ በዘህ አዋጅ፣
በዯንብ ወይም በመመሪያ የተመሇከተ ተግባርን ሇማከናወን የተወሰኑ ቀናት
ተቆርጠው ከሆነ ቀናቱ የሚወስኑት የመጀመሪያውን ቀን በመቀነስ እና እሁዴና
ቅዲሜ ወይም በሕዛብ በአሊት ሊይ እስካሌዋሇ ዴረስ የመጨረሻውን ቀን
በመጨመር ይሆናሌ፤
6. ‘መመሪያ’ ማሇት በዘህ አዋጅ መሠረት የሚወጣ መመሪያ ነው፤
7. ‘የአገር ውስጥ ባሇሀብት’ ማሇት የኢንቨስትመንት ካፑታሌ በሥራ ሊይ ያዋሇ
ኢትዮጵያዊ ወይም መዯበኛ መኖሪያው ኢትዮጵያ ውስጥ የሆነ የውጭ አገር ዚጋ
ሲሆን፣ መንግስትና የመንግስትንና የሌማት ዴርጅትን እንዱሁም እንዯ አገር ውስጥ
ባሇሀብት መቆጠር የፇሇገ በትውሌዴ ኢትዮጵያዊ የሆነ የውጭ አገር ዚጋን
ይጨምራሌ፤
8. ‘ምርመራ’ ማሇት ሆን ብል ማዔዴን ሇማግኘት በማናቸውም የገፀምዴር ወይም ከርሰ
ምዴር፣ በውሃ አካሊት እንዱሁም ቀዯም ሲሌ ተቆፌሮ በወጣና በቀረ የተቆሇሇ
ማዔዴን አዖሌ አፇር ወይም አሇት ውስጥ በአካባቢ ሊይ ሇውጥ በሚያስከትሌ መሌኩ
በፍቶግራፌና ምስልች፣ በጂኦልጂ፣ በጂኦፉዘክስ በጂኦኬሚስትሪ፣ በተሇያዩ የጉዴጓዴ
ቁፊሮና በመሳሰለት ዖዳዎች አማካኝነት የማዔዴኑን መኖር፣ ኢኮኖሚያዊ
ጠቀሜታውን እና መጠኑን ሇማወቅና እና ሇማጣራት የሚዯረግ ሥራ ነው፤

28
 የፌትህ ሚኒስቴር

9. ‘የውጭ ባሇሀብት’ ማሇት የውጭ ካፑታሌ ወዯ ኢትዮጵያ በማስገባት ኢንቨስት

ያዯረገ የውጭ ዚጋ ወይም በውጭ ዚጎች ባሇቤትነት የተያዖ ዴርጅት ሲሆን እንዯ
ውጭ ባሇሀብት መቆጠር የፇሇገ መዯበኛ ነዋሪነቱ በውጭ አገር የሆነ ኢትዮጵያዊን
ይጨምራሌ፤
10. ‘መንግሥት’ ማሇት የኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ መንግሥት
ማሇት ሲሆን እንዯአግባቡ ክሌልችንም ይጨምራሌ፤
11. ‘የኢንደስትሪ ማዔዴን’ ማሇት በቀጥታም ሆነ በተዖዋዋሪ ሇኢንደስትሪ በግብዒትነት
የሚያገሇግሌ እንዯ ካኦሉን፣ ቤንቶናይት፣ ኳርትዛ፣ የዴንጋይ ከሰሌ፣ ሊይምስቶን፣
ጂኘሰም፣ ፐሚስ፣ የሸክሊ አፇርና ግራፊይት የመሰሇ ማንኛውም ማዔዴን ሲሆን፣ ብረት
ነክና የከበሩና በከፉሌ የከበሩ ማዔዴናትን ሳይጨምር ሚኒስቴሩ በመመሪያ ብል
የሚሰይመውን ማንኛውንም ላሊ ማዔዴን ይጨምራሌ፤
12. ‘ከፌተኛ ዯረጃ የማዔዴን ማምረት ሥራ’ ማሇት የከበሩ ወይም በከፉሌ የከበሩ
ዴንጋዮችን የማምረት ሥራን በሚመሇከት ካሌሆነ በቀር ከማዔዴኑ ሥፌራ በዒመት
የሚነሳው ማዔዴን አዖሌ አፇርና ዴንጋይ በዘህ አንቀጵ ንዐስ አንቀጽ (35)
ከተመሇከተው መጠን በሊይ የሆነ ማዔዴናትን የማምረት ሥራ ነው፤
13. ‘ፇቃዴ’ ማሇት በዘህ አዋጅ መሠረት የሚሰጥ የማዔዴን ቅኝት፣ ምርመራ፣ ይዜ
መቆየት ወይም ማምረት ፇቃዴ ነው፤
14. ‘የፇቃዴ ክሌሌ’ ማሇት ማናቸውም ፇቃዴ የተሰጠበት ሥፌራ ነው፤
15. ‘ባሇፇቃዴ’ ማሇት በዘህ አዋጅ መሠረት የተሰጠ የቅኝት ፇቃዴ፣ የምርመራ
ፇቃዴ፣ ይዜ የመቆየት ፇቃዴ ወይም የማምረት ፇቃዴ የተሰጠው ሰው ወይም
ተተኪው ነው፤
16. ‘ፇቃዴ ሰጪ ባሇሥሌጣን’ ማሇት እንዯ አግባቡ የማዔዴንና ኢነርጂ ሚኒስቴር3
ወይም ማዔዴን ዖርፌን በሚመሇከት ኃሊፉነት የተሰጠው የክሌሌ አካሌ ነው፤
17. ‘ብረት ነክ ማዔዴን’ ማሇት እንዯ ብረት፣ መዲብ፣ ነሏስ፣ እርሳስ፣ ክሮማይት፣
ኒኬሌ፣ ታንታሇም ማንጋኒስ የመሰሇ ማዔዴን ሲሆን፣ የከበሩና በከፉሌ የከበሩ
ማዔዴናትን ሳይጨምር ሚኒስቴሩ በመመሪያ ብረት ነክ ማዔዴን ብል የሚሰይመውን
ማንኛውንም ላሊ ማዔዴን ይጨምራሌ፤

3
በ25/08 (2011) አ. 1097 አንቀጽ 9(12) የማእዴናን ነዲጅ ሚንስቴር ሆኗሌ፡፡

29
 የፌትህ ሚኒስቴር

18. ‘ማዔዴን ማምረት’ ማሇት በማናቸውም አይነት ዖዳ በሚከናወን ሥራ ማዔዴንን

በገጸ ምዴር፣ በከርሰ ምዴር ወይም በውሃ አካሊት ከሚገኝ የማዔዴን ክምችት ወይም
ተራፉ የማዔዴን ክምችት ውስጥ ሇማውጣት የሚዯረግ ሥራ ሲሆን ከዘህ ጋር
የተያያዖ ማከማቸትን፣ ማዖጋጀትን፣ ፔሮሰስ ማዴረግን (ማቅሇጥንና ማጣራትን
ሳይጨምር)፣ ማጓጓዛንና መሸጥን ይጨምራሌ፤
19. ‘ማዔዴን’ ማሇት ማናቸውም ዋጋ ያሇው በጠጣር፣ በፇሳሽ ወይም በጋዛ መሌክ
በተፇጥሮ በመሬት ሊይ ወይም ውስጥ፣ በውሃ ውስጥ ወይም ስር የሚገኝ
በጂኦልጂ ሂዯት ወይም ሁኔታዎች የተፇጠረ ሲሆን ቀዯም ሲሌ ተቆፌሮ በወጣና
ተራፉ የተቆሇሇ ማዔዴን አዖሌ አፇር ወይም በቀሪ የማዔዴን ክምችት ውስጥ የሚገኝ
ማዔዴንን ይጨምራሌ፤ ሆኖም የሚከተለትን አይጨምርም፡-
ሀ) ሇመታጠቢያ፣ ሇመዛናኛ፣ ሇሕክምና ከሚውሌ የጂኦተርማሌ ውሃ እና ከውስጡ
ማዔዴን ሇማውጣት ከሚውሌ እንዯ ብራይን ውሃ በስተቀር ላሊውን ውሃ፤’
ሇ) አግባብ ባሇው የነዲጅ ሕግ ትርጓሜ የሚካተቱ የተፇጥሮ ዖይትና ጋዛን፤
ሏ) ሇም አፇርን (ሊይኛው አፇር) እና ነዲጅ አዖሌ አሇትን (ነዲጅ አዖሌ ሼሌ)፤
20. ‘የማምረት ፇቃዴ’ ማሇት በዘህ አዋጅ መሠረት የሚሰጥ የከፌተኛ ዯረጃ፣ የአነስተኛ
ዯረጃ፣ ሌዩ የአነስተኛ ዯረጃ ወይም የባህሊዊ ማዔዴን ማምረት ሥራ ፇቃዴ ነው፤’
21. ‘የማዔዴን ሥራ’ ማሇት ከማዔዴን ቅኝት፣ ምርመራ፣ ይዜ መቆየት ወይም ማምረት
ጋር የተያያዖ ተግባር ነው፤
22. ‘የማዔዴን መብት’ ማሇት ከቅኝት፣ ከምርመራ፣ ይዜ ከመቆየትና ከማምረት
ፇቃዴ ጋር የተያያዖ መብት ነው፤
23. ‘ሚኒስቴር’ ማሇት የማዔዴንና ኢነርጂ ሚኒስቴር4 ወይም ተተኪው ነው፤
24. ‘የከበረ ማዔዴን’ ማሇት እንዯ ፔሊቲነየም፣ ወርቅና ብር የመሰሇ የከበረ ብረት ነክ
ማዔዴን ወይም እንዯ አሌማዛ፣ ሩቢ፣ ኢመራሌዴና ሳፊየር ያሇ የከበረ ዴንጋይ
ሲሆን፣ ሚኒስቴሩ በመመሪያ የከበረ ማዔዴን ብል የሚሰይመውን ማናቸውንም
ላሊ ማዔዴን ይጨምራሌ፤
25. ‘ሰው’ ማሇት ማንኛውም የተፇጥሮ ሰው ወይም በሕግ የሰውነት መብት የተሰጠው
አካሌ ነው፤

በ25/08 (2011) አ. 1097 አንቀጽ 9(12) የማእዴናን ነዲጅ ሚንስቴር ሆኗሌ፡፡

4

30
 የፌትህ ሚኒስቴር

26. ‘ፔሮሰስ ማዴረግ’ ማሇት ማዔዴንን በተሇያየ ዖዳ ማውጣት፣ መቆፇር፣ ማጥሇሌ፣

ማዴረቅ፣ በዒይነት መመዯብ፣ መፌጨት፣ ማበጠር፤ ማጠብ፣ ማዴቀቅ ወይም ወዯጋዛ
መሇወጥ ነው፤
27. ‘ቅኝት’ ማሇት ማናቸውንም ማዔዴን ሇማግኘት የሚካሄዴ አጠቃሊይ የሆነ የማዔዴን
ፌሇጋ ሥራ ነው፤
28. ‘መዛገብ’ ማሇት በዘህ አዋጅ የተመሇከተው የማዔዴን መብቶች የተመዖገቡበት
መዛገብ ወይም የኤላክትሮኒክስ የማዔዴን ካዲስተር ነው፤
29. ‘ዯንብ’ማሇት በዘህ አዋጅ መሠረት የሚወጣ ዯንብ ነው፤
30. ‘ተራፉ ክምችት’ ማሇት የማዔዴን ፇቃዴ ሲቋረጥ፣ ሲሰረዛ ወይም ዖመኑ ሲያበቃ
የነበረ ማናቸውም ተራፉ ማዔዴን አዖሌ ቁሌሌ ነው፤
31. ‘ተራፉ ማዔዴን አዖሌ ቁሌሌ’ ማሇት ከማዔዴን ሥራ የተገኘ ወይም በማዔዴን
ሥራዉ ምክንያት የወጣና በማዔዴን ባሇፇቃደ እንዯገና ጥቅም ሊይ ሇማዋሌ ታስቦ
ተቆሌል፣ ተቀምጦ ወይም ተጠራቅሞ የነበረ ወይም የተተወ ማናቸዉም ፌራሽ፣
ውዲቂ፡ አሰር፡ ዛቃጭ፣ ብጣሪ፣ ቆሻሻ አዖሌ ዴፌርስ፣ ውዲቂ ዴንጋይ፣ ከብረት
ማቅሇጫ የሚወጣ አሸዋ፣ የማበሌጸጊያ ፊብሪካ ቆሻሻ፣ አመዴ ወይም ማናቸዉም
ተረፇ ምርት ነዉ፤
32. ‘ሮያሉቲ’ ማሇት የማዔዴን ሀብት ባሇቤት ሇሆነው መንግሥትና ሕዛብ ባሇፇቃዴ
ከማዔዴን ማመረቻ ቦታ ሊይ ከሚያመርተው የማዔዴን /ናት/ ምርት በየጊዚው
በመቶኛ እየተሰሊ የማምረቻና ሪስክ ወጪን ሳይጨምር የሚከፌሇዉ ክፌያ ነው፤
33. ‘የሽያጭ ዋጋ’ ማሇት ከኢትዮጵያ ወዯዉጭ ሀገር በሚሊክበት ኬሊ (ፍብ) ወይም
ሇሀገር ዉስጥ ፌጆታ ሲሆን አቅራቦቱ የተፇፀመበት ቦታ የማዔዴኑ የገበያ ዋጋ
የሚከተሇው ተቀንሶሰት ነው፦
ሀ) ማዔዴኑን ከተመረተበት ቦታ ወዯ ዉጭ ሀገር እስከሚሊክበት ኬሊ ወይም
ማስረከቢያ ቦታ ዴረስ የኢንሹራንስና ከማጓጓዛ ጋር የተያያ዗ ሌዩ ሌዩ ወጪዎች
ተጨምረው የወጣው የትራንስፕርት ዋጋ፤ እና
ሇ) የማበሌጸጊያ ወጪዎቹ እዘሁ ኢትዮጵያ ውስጥ በማዔዴኑ ሥፌራ በመዯበኛነት
ከሚዯረጉ ሂዯቶች ጋር የተያያ዗ ካሌሆነ በቀር ማዔዴኑን ሇማቅሇጥና ሇማጣራት
የወጡ ወይም ላልች የማበሌጸጊያ ወጪዎች፤

31
 የፌትህ ሚኒስቴር

34. ‘በከፉሌ የከበረ ማዔዴን’ ማሇት ሇማስዋቢያነት የሚውሌ ወጥ ወይም በተፇጥሮአዊ

አንዴነት የተጣመረ እንዯ ኦፒሌ፣ ሮድሊይት፣ ኦሉቪን፣ ጃዱይትና ሊ዗ራይት የመሰሇ
ማዔዴን ሲሆን፣ የከበሩ ማዔዴናትን ሳይጨምር ሚኒስቴሩ በመመሪያ በከፉሌ የከበረ
ማዔዴን ብል የሚሰይመውን ማንኛውንም ላሊ ማዔዴን ይጨምራሌ፤
35. ‘አነስተኛ የማዔዴን ማምረት ሥራ’ ማሇት ከማዔዴኑ ሥፌራ በአመት የሚመረተው
የማዔዴን አዖሌ አፇርና ዴንጋይ መጠኑ ከሚከተሇዉ የማይበሌጥ ማዔዴን የማምረት
ሥራ ነው፦
ሀ) ወርቅ፣ ፔሊቲኒየም፤ ብርና ላልች የከበሩና በከፉሌ የከበሩ ማዔዴናትን
በሚመሇከት፦
1) በዯሇሌ ሊይ ሇሚካሄደ ሥራዎች 100‗000 ሜትር ኩብ፤
2) በጽንሰ ማዔዴን ክምችቶች ሊይ የሚካሄደ ሥራዎች 75‗000 ቶን፤
ሇ) እንዯ ብረት፣ እርሳስ፣ መዲብና ኒኬሌ የመሳሰለ ሜታሌ ማዔዴናትን በሚመሇከት፡
1) በመሬት ሊይ ሇሚካሄደ ሥራዎች 150‗000 ቶን፤
2) በመሬት ዉስጥ ሇሚካሄደ ሥራዎች 75‗000 ቶን፤
ሏ) እንዯ ካኦሉን፣ ቤንቶናይት፣ ዱያቶማይት፣ ድልማይት ኳርትዛና የዴንጋይ ከሰሌ
የመሳሰለ የኢንደስትሪ ማዔዴናትን በሚመሇከት 120‗000 ቶን፤
መ) የኮንስትራክሽን ማዔዴናትን በሚመሇከት፡-
1) አሸዋ፣ ጠጠር፣ ፐሚስ፣ ኢግኒምብራይት፣ የሸክሊ አፇርና የመሳሰለትን
በሚመሇከት 80‗000 ሜትር ኩብ፤
2) እብነበረዴ፣ ግራናይትና የመሳሰለትን የዲይሜንሽን ዴንጋዮች በሚመሇከት
10‗000 ሜትር ኩብ፤
ሠ) የጂአተርማሌ ክምችትን በሚመሇከት፡-
1) ሇመታጠቢያ፣ ሇመዛናኛና ሇሕክምና አገሌግልት የሚዉለትን በሚመሇከት
2‗000‗000 ሜትር ኩብ፤
2) ሇኢንደስትሪና ሇላልች አገሌግልቶች የሚዉለትን በሚመሇከት 25 ሜጋዋት
ወይም ተመጣጣኝ የሆነ ኃይሌ ሉሰጥ የሚችሌ የጂኦተሮማሌ እንፊልት፤
ረ) ከዴንጋይ ወይም ከብራይን የሚመረቱ የጨው ዒይነቶችን በሚመሇከት 14‗000
ቶን፤

32
 የፌትህ ሚኒስቴር

36. ‘ክሌሌ’ ማሇት በኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ሕገ መንግሥት

አንቀፅ 47(1) የተመሇከተዉ ማንኛውም ክሌሌ ሲሆን፣ የአዱስ አበባና የዴሬዲዋ
ከተሞች አስተዲዯሮችንም ይጨምራሌ፡
37. ‘ስትራቴጂክ ማዔዴን’ ማሇት ሚኒስቴሩ በመመሪያ ስትራቴጂክ ማዔዴን ብል
የሚሰይመዉ ማንኛውም ማዔዴን ነው፤
38. ‘ማስተሊሇፌ’ ማሇት መሸጥ፣ በእዲ ማስያዛ፣ ማውረስ፣ መዲረግ ወይም በላሊ መንገዴ
ማስተሊሇፌ ነው፤
39. ‘የሥራ ፔሮግራም’ ማሇት እንዯነገሩ አግባብነት ሇምርመራ ወይም ሇማምረት
ሥራ የሚቀርብ ዛርዛር ስራውን፣ ሥራው የሚከናወንበትን ጊዚ፣ ወጪውን፣
መዋቅሩንና የሰው ኃይሌ ስብጥሩን የሚያመሊክት ዔቅዴ ነው፤
40. ማንኛውም በወንዴ ፆታ የተገሇጸዉ አነጋገር ሴትንም ይጨምራሌ።
41. ‘ፇቃዴ ተፇጻሚ የሆነበት ቀን’ ማሇት የማዔዴን ማምረት ፇቃዴ ጠያቂው እና
ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የማዔዴን ማምረት ስምምነት የተፇራረሙበት ቀን ሲሆን
ሇላልች የማዔዴን ሥራዎች ፇቃዴ መሰጠቱን የሚገሌጽ ዯብዲቤ በፇቃዴ ሰጪው
ባሇሥሌጣን የተፇረመበት ቀን ነው፤
42. ‘የማዔዴን ኢንደስትሪ ግሌጽነት ኢኒሼቲቭ’ ማሇት መንግሥት ከማዔዴን ማምረት
ባሇፇቃድች የሰበሰበውን ገቢ እና የማዔዴን አምራች ባሇፇቃዴ ሇመንግስት
የከፇሇውን ማንኛውንም ክፌያዎች ሇሕብረተሰቡ ማሳወቅ እንዱቻሌ በመንግስት፣
በማዔዴን አምራች ኩባንያዎች እና በሲቪሌ ማህበረሰብ የጋራ ጥምረት የተቋቋመ
አካሌ ነው፤
43. ‘የማዔዴን ማምረት ቅዴመ ዛግጅት ጊዚ’‖ ማሇት ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣንና
ባሇፇቃደ የማዔዴን ማምረት ውሌ ከተፇራረሙበት ቀን ጀምሮ የምርት ሥራው
እስከሚጀመርበት ጊዚ ዴረስ እንዯ ማዔዴኑ አይነትና ፀባይ ማዔዴኑን ሇማምረት
አስፇሊጊ የሆኑ ወዯ ማዔዴን ክምችቱ ሇመዴረስ፣ ማዔዴን አዖለን አካሇ ሇማወጣት፣
ሇመፌጨት፣ ሇማበሌጸግ፣ ማዔዴኑን ሇማምረት እና ሇማዔዴን ማምረት ሥራው
አገሌግልት አስፇሊጊ የሆኑ ላልች ግንባታዎች የሚከናወኑበት የዛግጅት ጊዚ ነው፤
44. ‘ሌዩ የአነስተኛ ዯረጃ የማዔዴን ማምረት ስራ’ ማሇት የባህሊዊ ማዔዴን ማምረት ስራ
ፇቃዴ ተሰጥቷቸው የጌጣጌጥ ማዔዴን ወይም ከዯሇሌ ክምችት የሚገኝ የወርቅ፣
የብር፣ የፔሊቲኒየም ወይም የታንታሇም ማዔዴን እያመረቱ ያለና የገንዖብ አቅማቸው

33
 የፌትህ ሚኒስቴር

ዖመናዊ የማምረቻ መሳሪያዎችን በመጠቀም ማምረት በሚያስችሊቸው ግሇሰቦች

ወይም የአነስተኛና የጥቃቅን ኢንተርፔራይዜች በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (35)
ፉዯሌ ተራ (ሀ) መሠረት የሚከናወን የማዔዴን ማምረት ሥራ ነው፡፡’
3. የተፇጸሚነት ወሰን
ይሀ አዋጅ በኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ግዙት ውስጥ በሚካሄደ
የማዔዴን ሥራዎችና ተዙማጅ ተግባራት ሊይ ተፇጸሚ ይሆናሌ፡፡
ክፌሌ ሁሇት
መሰረታዊ መርሆዎችና ጠቅሊሊ ዴንጋጌዎች
4. ዒሊማ
የዘህ አዋጅ አሊማዎች የሚከተለት ናቸው፡-
1. መንግሥት የሀገሪቱን የማዔዴን ሃብት ሇመጠበቅ የተጣሇበትን ኃሊፉነት ተግባራዊ
ማዴረግ፤
2. የሀገሪቱን ኢኮኖሚያዊና ማኀበራዊ ሌማት ማስፊፊት፤
3. የኢትዮጵያዊያንን የሥራ እዴሌ ማስፊፊትና ማኅበራዊና ኢኮኖሚያዊ ጥቅም
ማሳዯግ፤
4. በማዔዴን ምርመራና ማምረት ሥራ የተሰማሩትን ባሇሀብቶች የይዜታ ዋስትና
ማረጋገጥ፤ እና
5. የሀገሪቱ የማዔዴን ሀብት ሥርዒትና ዖሊቂነት ባሇው ሁኔታ መሌማቱን ማረጋገጥ፡፡
5. ስሇማዔዴን ሃብት ጠባቂነት
1. በኢትዮጵያ ወሰን ውስጥ በገጸ ምዴርም ሆነ በከርሰ ምዴር በተፇጥሮአዊ ሁኔታዉ
የሚገኝ የማዔዴን ሀብት የመንግሥትና የሁለም የኢትዮጵያ ሕዛቦች ሀብት ነው፡፡
2. መንግሥት የማዔዴን ሀብትን በሕዛብ ስም በይዜታዉ ሥር በማዴረግ ሇሁለም
ኢትዮጵያዊያን የጋራ ጥቅምና ዔዴገት መዋለን የማረጋገጥ ኃሊፉነት አሇበት፡፡
3. መንግሥት በፇቃዴ ሰጪው ባሇስሌጣን አማካኝነት የማዔዴን ሀብትን ይቆጣጠራሌ፤
ያስተዲዴራሌ፣ ፇቃዴ ይሰጣሌ፣ ይከሇክሊሌ፤ ፇቃድችን ያስተዲዴራሌ።
6. መሬትን ከሌል ስሇመጠበቅ
1. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) እና (3) ዴንጋጌዎች እንዯተጠበቁ ሆነው ማናቸዉም
በኢትዮጵያ ውስጥ የሚገኝ መሬት ሇማዔዴን ሥራዎች ክፌት ይሆናሌ፡፡

34
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. ሚኒስቴሩ ሇሀገሪቱ ጥቅም አስፇሊጊ ነው ብል ሲያምን የሕዛብ ማስታወቂያ

በማውጣት ማናቸውም መሬት የማዔዴን ሥራ የማይካሄዴበት ነው ብል መከሌከሌ
ይችሊሌ፡፡
3. ማናቸውም ሰው ቀጥል በተዖረዖሩት ሥፌራዎች ሊይ የማዔዴን ምርመራ ፇቃዴ፣ ይዜ
የመቆየት ፇቃዴ ወይም የማምረት ፇቃዴ አይሰጠውም፡-
ሀ) ሇመቃብርና ሃይማኖታዊ ጉዲዮች በተከሇለ ሥፌራዎች፤
ሇ) የቅዴመ ታሪክ ቅሪቶች ባለባቸው ወይም ብሔራዊ መታሰቢያዎች በቆሙባቸው
ሥፌራዎች፤
ሏ) ሇመሠረተ ሌማት አውታሮች በተከሇለ ቦታዎች፤
መ) ሇተፇጥሮ አከባቢ ጥበቃ ወይም ሇብሔራዊ ፒርክ በተከሇለ ሥፌራዎች፤
ሠ) ሇጉዲዩ ስሌጣን የተሰጠው አካሌ ካሌፇቀዯ በቀር ከመንዯሮች፣ ከከተማዎች
ወይም ከውሃ ማጠራቀሚያዎች ወይም ግዴቦች በ500 ሜትር ክሌሌ ውስጥ፤
ወይም
ረ) በላሊ ሕግ በተከሇከለ ቦታዎች፡፡
4. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) የተመሇከተው የሕዛብ ማስታወቂያ በሥራ ሊይ
በዋሇበት ቀን የማዔዴን መብት በጸናበት መሬት ሊይ ተፇጸሚ አይሆንም።
5. መንግሥት ሇብሔራዊ ጥቅም ሲባሌ ተገቢው የማካካሻ እርምጃ ተወስድ በዘህ አንቀጽ
ንዐስ አንቀጽ (2) ወይም (3) መሠረት የተከሇሇ ማንኛውም ሥፌራ ሇማዔዴን ሥራ
ክፌት እንዱሆን ሉፇቅዴ ይችሊሌ፡፡
7. የፇቃዴ አስፇሊጊነት
1. ማንኛውም ሰው በዘህ አዋጅ መሰረት ተገቢውን ፇቃዴ ሳያገኝ የማዔዴን ሥራዎች
ማካሄዴ አይችሌም።
2. ማንኛውም ሰው የፀና ፇቃዴ ሳይኖረው ማንኛውንም ማዔዴን በተፇጥሮአዊ ሁኔታው
መያዛ፣ ማዖዋወር ወይም መሸጥ አይችሌም።
3. ሕጋዊ የመሬት ባሇይዜታ የሆነ ሰው ሥፌራው በዘህ አዋጅ መሠረት የተያዖ
ወይም የተከሇከሇ ካሌሆነ በስተቀር የኮንስትራክሽን ማዔዴናትን በይዜታው ሥር
ከሚገኝ ሥፌራ ያሇክፌያና ፇቃዴ ሳያስፇሌገው ሇንግዴ ሊሌሆነ ዒሊማ አምርቶ
መጠቀም ይችሊሌ፡፡ ሆኖም የአዋሳኝ ባሇይዜታዎችን መሬት ወይም ንብረት
አጠቃቀም ማወክ ወይም በእነዘሁ ሊይ ጉዲት ማዴረስ የሇበትም፡፡

35
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. ማንኛውም ሰው ሇንግዴ ሊሌሆነ አሊማ መንገድችን፣ ግዴቦችን፣ የአውሮፔሊን

ማረፉያዎችን፣ ትምህርት ቤቶችን፣ ሆስፑታልችንና ላልች የሕዛብ አገሌግልት
ሥራዎችን ሇመሥራትና ሇመጠገን ፇቃዴ ሰጪውን ባሇሥሌጣን አስቀዴሞ
በማስፇቀዴ የኮንስትራክሽን ማዔዴናትን ያሇክፌያ ማምረትና መጠቀም ይችሊሌ፡፡
5. ማንኛውም ኢትዮጵያዊ ፇቃዴ ባይኖረውም የአንዴን ባሇፇቃዴ ወይም የላሊ ሰው
መብት ሳይነካ የማዔዴን ቅኝት ማካሄዴ ይችሊሌ፡፡
8. በመንግስት ስሇሚካሄደ የማዔዴን ሥራዎች
መንግስት ሇጠቅሊሊ ኢኮኖሚ ዔዴገት ወሳኝ ሚና የሚኖራቸውን የማዔዴን ሥራዎች
በራሱ ወይም ከግሌ ባሇሀብቶች ጋር በቅንጅት ሉያካሂዴ ይችሊሌ፡፡
9. የፇቃደ ዒይነቶች5
በዘህ አዋጅ መሰረት የሚከተለት ፇቃድች ሉሰጡ ይችሊለ፦
1. የቅኝት ፇቃዴ፤
2. የምርመራ ፇቃዴ፤
3. ይዜ የመቆየት ፇቃዴ፤
4. ባህሊዊ የማዔዴን የማምረት ሥራ ፇቃዴ፤
5. ሌዩ የአነስተኛ ዯረጃ ማዔዴን ማምረት ሥራ ፇቃዴ፤
6. የአነስተኛ ዯረጃ የማዔዴን ማምረት ሥራ ፇቃዴ፤ እና
7. የከፌተኛ ዯረጃ ማዔዴን ማምረት ሥራ ፇቃዴ፡፡
10. ስሇምስክር ወረቀት
በዘህ አዋጅ መሠረት የሚከተለት የምስክር ወረቀቶች ሲሰጡ ይችሊለ፡-
1. የግኝት ምስክር ወረቀት፤
2. የሙያ ብቃት ማረጋገጫ ምስክር ወረቀት፡፡
11. ፇቃዴ ሇማግኘት ብቁ ስሇመሆን
1. ማንኛውም ሰው በዘህ አዋጅ፣ በዯንብና በመመሪያ መሠረት ፇቃዴ ሇማግኘት
የሚያስፇሌጉ ሁኔታዎችን ካሟሊ፡ አግባብ ባሇው ሕግ መሠረት ንግዴ ማካሄዴ
የሚችሌ ከሆነ፣ እንዱሁም የማዔዴን ሥራውን ሇማከናወን የሚያስፇሌገው የገንዖብ

5
የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 5፣ በ20/27 (2006) አ. 816 አንቀጽ 2 (5) መሰረት አዱስ የገባ ሲሆን ነባሮቹ
ንዐስ አንቀጾች 5 እና 6 እንዯቅዯም ተከተሊቸው ንዐስ አንቀጽ 6 እና 7 ሆነው ተሸጋሽገዋሌ፡፡

36
 የፌትህ ሚኒስቴር

አቅም ያሇው ወይም ማግኘት የሚችሌና የቴክኒክ ችልታ ያሇው ከሆነ ፇቃዴ
ማግኘት ይችሊሌ።
2. ማንኛውም ሰው በባሕሊዊ ማዔዴን ማምረት ሥራ ሊይ ሇመሰማራት የገንዖብ፣
የቴክኒክና የሙያ ብቃት አያስፇሌገውም።
3. የሚከተለት ፇቃዴ ማግኘት አይችለም፡-
ሀ) ከኪሳራ ያሌወጣ ወይም ከአበዲሪዎቹ ጋር በገባዉ ሥምምነት መሥረት እዲዉን
ከሥር ከሥሩ በመክፇሌ ሊይ ያሇ ሰዉ፤
ሇ) የማፌረሱ ሂዯት የንግዴ ማኀበሩን እንዯገና ሇማቋቋም ወይም ከላሊ ኩባንያ ጋር
ሇማዋሃዴ እስካሌሆነ ዴረስ በመፌረስ ሊይ ያሇ የንግዴ ማኅበር፤
ሏ) ሌዩ የአነስተኛ ዯረጃ ማዔዴን ማምረት ሥራ ወይም የባህሊዊ ማዔዴን ማምረት
ሥራ ሲሆን ኢትዮጵያዊ ዚግነት የላሇው ሰው ወይም አግባብ ባሇው የአነስተኛ
እና ጥቃቅን ኢንተርፔራይዛ ህግ መሠረት ያሌተመዖገቡ የሰዎች ስብስብ፡፡’6
መ) ሇኢንዯስተሪ ግብዒትነት የሚውለ ወይም ከማጋጌጫ ዴንጋዮች ውጭ ያለ እንዯ
አሸዋ፣ ጠጠር፣ ገረጋንቲ እና የመሳሰለት የኮንስተራክሽን ማዔዴናት ሲሆን
ኢትዮጲያዊ ዚግነት የላሇው ሰው፡፡7
ሠ) ቢያንስ 25 በመቶ የሚሆን የአኪሲዮን ዴርሻ ከያዖ የሀገር ውስጥ ባሇሀብት ጋር
በጋራ በመሆን የከፌተኛ ዯረጃ የዯሇሌ መዔዴን ማምረት ስራ ሊይ ሇመሰማራት
ከሚፇሌግ የውጭ ባሇሀብት በስተቀር በላሊ በማንኛውም የዯሇሌ መዔዴን ስራ
ሇመሰማራት የሚፇሌግ የውጭ ባሇሀብት፡፡
4. በማጭበርበር ወይም የተሳሳተ መረጃ በማቅረብ ፇቃደ የተሰረዖበት ባሇፇቃዴ
ፇቃደ ከተሰረዖበት ቀን አንስቶ ሇአምስት አመታት ላሊ ፇቃዴ ማግኘት
አይችሌም።
12. ስሇፇቃዴ ማመሌከቻ
1. አግባብነት ባሊቸው የዘህ አዋጅ ዴንጋጌዎች መሠረት ፇቃዴ ሇማግኘት፣ ሇማሳዯስ
ወይም ሇማስተሊሇፌ ሇፇቃዴ ሰጪዉ ባሇሥሌጣን የሚቀርብ ማመሌከቻ በተወሰነው
ፍርም መሰረት የተዖጋጀ ሆኖ፡-

6
በ20/27(2006) አ.816 አንቀጽ 2(6) መሰረት ተሻሻሇ፡፡
7
በ26/63(2012) አ.1213 አንቀፅ 2(1) መሰረት ተሻሻሇ፡፡

37
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሀ) በዘህ አዋጅ፣ በዯንብና በመመሪያ የተገሇጹትን ሰነድች የያዖና ክፌያ

የተፇጸመበት፣ እና
ሇ) አመሌካቹ የንግዴ ማኅበር የሆነ እንዯ ሆነ አግባብነት ባሇው ሕግ መሰረት
የተመዖገበ መሆኑን የሚያረጋግጥ ማስረጃና ላልች አግባብነት ያሊቸውን ሕጋዊ
ሰነድች የያዖ፣
መሆን አሇበት፡፡
2. ፇቃዴ ሰጪ ባሇሥሌጣን የቀረበው ማመሌከቻ በቂ መሆኑን ሲያምንበት ወዱያውኑ
መዛግቦ ሇአመሌካቹ ዯረሰኝ ይሰጣሌ፡፡
13. ማመሌከቻዎች ሰሇሚስተናገደበት ቅዯም ተከተሌ
1. ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን የማዔዴኑን ኢኮኖሚያዊ ጠቀሜታ ወይም ላልች አግባብ
ያሊቸውን የኢንቨስትመንት ዒሊማዎች መሠረት በማዴረግ በላሊ አኳኋን ካሌወሰነ
በቀር፡-
ሀ) ሇከፌተኛ ዯረጃ ማዔዴን ማምረት ፇቃዴ የቀረበ ማመሌከቻ ሇአነስተኛ ዯረጃ
የማዔዴን ማምረት ፇቃዴና ሇባህሊዊ የማዔዴን ማምረት ፇቃዴ በቀረቡ
ማመሌከቻዎች እንዱሁም ሇአነስተኛ ዯረጃ ማዔዴን ማምረት ፇቃዴ የቀረበ
ማመሌከቻ ሇባህሊዊ የማዔዴን ማምረት ፇቃዴ በቀረበ ማመሌከቻ ሊይ ቀዲሚነት
ይኖራቸዋሌ፤
ሇ) ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ሇአንዴ ዒይነት ማዔዴን በአንዴ ቦታ ሊይ አንዴ
አይነት ዯረጃ ሊሊቸው ፇቃድች ከአንዴ በሊይ ማመሌከቻዎች ከቀረቡሇት
ማመሌከቻዎቹ በቀረቡሇት ቅዯም ተከተሌ መሰረት ማስተናገዴ አሇበት፤
ሏ) ሁሇት ወይም ከዘያ በሊይ አመሌካቾች ሇአንዴ ዒይነት ማዔዴን በአንዴ ቦታ ሊይ
በአንዴ ጊዚ አንዴ አይነት ዯረጃ ሊሊቸው ፇቃድች ማመሌከቻዎቻቸውን አቅረበው
ከሆነ ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ቅዴሚያውን ሇመወሰን ማመሌከቻዎቹን
የሚገመግም የቴክኒክ ቡዴን ያቋቁማሌ፤ የቴክኒክ ሥራ ቡዴኑ አመሌካቾቹ
ያቀረቡትን የቴክኒክ ሥራ እቅዴ፣ ሇሥራው ሉያወጡ ያሰቡትን የገንዖብ መጠን
እና የአመሌካቹን ብቃት ገምግሞ በዉጤቱ መሠረት ቀዲሚውን ይወሰናሌ፡፡
2. ሁሇት ወይም ከዘያ በሊይ አመሌካቾች በአንዴ ቦታ ሊይ የፇቃዴ
ማመሌከቻዎቻቸውን በአንዴ ጊዚ ሇሚኒስቱሩ እና ሇክሌሌ ፇቃዴ ሰጪ ባሇሥሌጣን
አቅርበዉ ከሆነ ሚኒስቴሩና የሚመሇከተዉ የክሌሌ ፇቃዴ ሰጪ ባሇሥሌጣን

38
 የፌትህ ሚኒስቴር

ማመሌከቻዎቹን የሚገመግሞ የጋራ የቴክኒክ ቡዴን ያቋቁማለ፤ የቴክኒክ ቡዴኑ

አመሌካችቹ ያቀረቡትን የቴክኒክ ሥራ እቅዴ፤ ሇሥራዉ ሉያወጡ ያሰቡትን
የገንዖብ መጠንና የአመሌካቾቹን ብቃት ገምግሞ በዉጤቱ መሰረት ቀዲሚዉን
ይወስናሌ፡፡
3. ሴት አመሌካች ካሇችና በዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀጽ (1) ወይም (2) መሠረት
የተካሄዯዉ የግምገማ ዉጤት እኩሌ ከሆነ ቅዴሚያ ይኖራታሌ፡፡
4. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1)፣ (2) እና (3) ዴንጋጌዎች ቢኖሩም አስፇሊጊ ሆኖ
ሲገኝ ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ማመሌከቻ የቀረበበትን ሥፌራ ጨረታ
ሉያወጣበት ይችሊሌ፡፡
14. ጉዲዩ የሚመሇከታቸውን ሰዎች ስሇማሳወቅ
1. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን በዘህ አዋጅ መሠረት የቀረበሇትን ማመሌከቻ ከመዖገበ
በኋሊ ጥያቄ የቀረበበትን ቦታ የጂኦግራፉ ኮኦርዴኔት በመጥቀስ ሰፉ ተዯራሽነት
ባሊቸው የመገናኛ ብ዗ሃን አማካይነት ሦስተኛ ወገኖች እንዱያዉቁት ያዯርጋሌ፡፡
2. ፇቃዴ እንዲይሰጥ የሚቃወም ሰዉ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት
እንዱታወቅ በተዯረገ በሰባት ቀናት ዉስጥ የቀረበ እንዯሆነ ፇቃዴ ሰጪዉ
ባሇሥሌጣን ተቃዉሞዉን ሇመፌታት እንዱችሌ ጉዲዩን በሚመሇከታቸዉ ወገኖች
መካከሌ ዴርዴር እንዱጀመር ያዯርጋሌ፡፡
3. ጉዲዩ የሚመሇከታቸዉ ወገኖች የቀረበዉን ተቃዉሞ በዴርዴር መፌታት ካሌቻለ
ፇቃዴ ሰጪዉ ባሇሥሌጣን የሁሇቱንም ወገኖች ክርክር ካዲመጠ በኃሊ የቀረበውን
ተቃውሞ በመቀበሌ ወይም ባሇመቀበሌ በ15 የሥራ ቀናት ውስጥ ዉሳኔ ይሰጣሌ፡፡
15. ስሇፇቃድቸና የመሬት ኪራይ መዛገብ
1. ፇቃዴ ሰጪዉ ባሇሥሌጣን የማዔዴን ፇቃድችና የመሬት ኪራይ መዛገብ ያቋቁማሌ፣
ይይዙሌ፡፡
2. መዛገቡ ፇቃዴ እንዱሰጣቸው ያመሇከቱና የተመዖገቡትን በሙለ እና ፇቃዴ
ተሰጥቷቸው ወይም ተከሌክሇው ከሆነ ይህንኑ ዛርዛር እንዱሁም አግባብ ባሊቸው የዘህ
አዋጅ ዴንጋጌዎች ፣ በዯንብና በመመሪያ የተመሇከቱ ዛርዛሮችን ይይዙሌ፡፡
3. ማንኛውም ፇቃዴ፣ የመሬት ኪራይ ውሌ እና ማንኛውም እንዱህ ያሇ መብት
የተሊሇፇበት፣ የተዲረገበት፣ የተተወበት፣ የታገዯበት፣ የተሰረዖበት፣ በዉርስ የተሊሇፇበት
ወይም በላሊ ሁኔታ የተከናወነበት ሰነዴ መመዛገብ አሇበት፡፡ ከእንዱህ ያሇ መብት

39
 የፌትህ ሚኒስቴር

ጋር የተያያዖ ማንኛዉም ሰነዴ በተዖጋጀ በ90 ቀናት ዉስጥ ቀርቦ ካሌተመዖገበ በህግ
ፉት ዋጋ አይኖረውም፡፡
4. መዛገብ ሇመመሌከት እንዱቻሌ ሇሕዛብ ክፌት ይሆናሌ፡፡
5. ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን ዖንዴ ሇምዛገባ የሚቀርብ ማንኛውም ሰነዴ ቅጂ
የሚመሇከተዉን ሥፌራ ሇመሇየት እንዱቻሌ ተያይዜ ከሚቀርብ ካርታና ላሊ ፔሊን
ጋር አግባብ ባሇው ሕግ መሠረት መንግሥት በሚይዖው የማይንቀሳቀሱ ንብረቶች
መዛገብ ሊይ መመዛገብ አሇበት፡፡
ክፌሌ ስዴስት
ስሇ ፇቃዴ
16. የቅኝት ፇቃዴ ስሇመስጠት
ሇቅኝት ፇቃዴ የቀረበው የሥራ ፔሮግራም በመሬት ገጽታ ሊይ ጉዲት ሉያዯርስ
የሚችሌ የጂኦልጂ ሥራ የላሇው ከሆነ፣ ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የብቻ የሆነ መብት
የማያስገኝ ፇቃዴ መስጠት አሇበት፡፡
17. የቅኝት ፇቃዴ ፀንቶ ስሇሚቆይበት ጊዚ
1. የቅኝት ፇቃዴ በፇቃደ ሊይ ሇተገሇጸው ጊዚ ፀንቶ ይቆያሌ፤ ሆኖም ይህ ጊዚ ከአስራ
ስምንት ወራት በሊይ ሲሆን አይችሌም።
2. የቅኝት ፇቃዴ ሉታዯስ አይችሌም፡፡
18. የምርመራ ፌቃዴ ስሇመስጠት
1. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የሚከተለትን ሁኔታዎች ከተሟለ የብቻ መብት
የሚያስገኝ የማዔዴን ምርመራ ፇቃዴ ይሰጣሌ፡-
ሀ) አመሌካቹ የታሰበውን የማዔዴን ምርመራ ሥራ በቀረበው የሥራ ፔሮግራም
መሰረት ሇማከናወን የሚያስችሌ የገንዖብ አቅምና አስፇሊጊው የቴክኒክ ችልታ
ያሇው ወይም ሇማግኘት የሚችሌ መሆኑን ካረጋገጠ፤
ሇ) የተገመተው የማዔዴን ምርመራ ሥራ ወጪ በተወሰነ ዛቅተኛ የምርመራ ወጪ
እና በምርመራ ሥራ ፔሮግራሙ መሰረት ከሆነ፤
ሏ) የአካባቢ ተጽዔኖ ግምገማው ተቀባይነት ካገኘ፤ እና
መ) አመሌካቹ የቅኝት ፇቃዴ የነበረው ከሆነ የዘህኑ ፇቃዴ ግዳታዎች ካሌጣሰ፡፡
2. የፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የምርመራ ፇቃዴ ሇአመሌካቹ የማይሰጠው ከሆነ
ይኸንኑ ውሳኔ በጽሐፌ ከነምክንያቱ ሇአመሌካቹ ያሳውቀዋሌ።

40
 የፌትህ ሚኒስቴር

19. የማዔዴን ምርመራ ፇቃዴ ፀንቶ ስሇሚቆይበት ጊዚና እዴሳት

1. የማዔዴን ምርመራ ፇቃዴ በፇቃደ ሊይ ሇተገሇጸው ጊዚ ፀንቶ ይቆያሌ፤ ሆኖም ይህ
ጊዚ ከሦስት ዒመት በሊይ ሉሆን አይችሌም።
2. የምርመራው ፇቃዴ እያንዲንደ ከአንዴ ዒመት ሇማይበሌጥ ጊዚ ሇሁሇት ጊዚ
ሉታዯስ ይችሊሌ። ባሇፇቃደ ቀዯም ሲሌ ከቀረበው የስራ ፔሮግራም ተጨማሪ
የምርመራ ተግባር ማከናወን እንዯሚያስፇሌግ ካረጋገጠ ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን
በእያንዲንደ ዒመት የሚታዯስ ተጨማሪ ዔዴሳት ሉፇቅዴ ይችሊሌ። ሆኖም ይህ ጊዚ
ከአምስት ዒመት በሊይ ሉሆን አይችሌም።
3. ባሇፇቃደ በፇቃደ የተመሇከቱትን ግዳታዎቹን አሟሌቶ ከፇፀመ፣ ሇዔዴሳት
የሚጠየቁ ተፇሊጊ ሁኔታዎችን ካሟሊ እና የዘህን አዋጅ ዴንጋጌዎች ወይም ዯንቦችን
ወይም መመሪያዎችን በመተሊሇፌ ፇቃደን ሇማገዴ ወይም ሇመሰረዛ የሚያበቃ
ጥፊት ካሌፇጸመ በስተቀር ፇቃደን የማሳዯስ መብት ይኖረዋሌ።
20. ስሇማዔዴን ምርመራ ባሇፇቃዴ መብትና ግዳታዎች
1. አግባብ ያሊቸው የዘህ አዋጅ ላልች ዴንጋጌዎች እንዯተጠበቁ ሆነው፣ የማዔዴን
ምርመራ ባሇፇቃዴ የሚከተለት መብቶች ይኖሩታሌ፡-
ሀ) ይዜ የመቆየት ፇቃዴ እንዱሰጠው የማመሌከትና የማግኘት መብት፤
ሇ) በማዔዴኑና ከምርመራ ፇቃደ ክሌሌ ጋር በተያያዖ የማምረት ፇቃዴ ሇማግኘት
የማመሌከትና ፇቃዴ የማግኘት መብት፤
ሏ) በቅዴሚያ ከፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የጽሐፌ ስምምነት በማግኘት ምርመራ፣
ሙከራና ትንተና ሇማዴረግ አስፇሊጊ በሆነው መጠን ማናቸውንም የማዔዴን
ናሙና ሇማውጣትና ሇማጓጓዛ፣ ሆኖም ማዔዴናቱ የመንግሥት ንብረት ሆነው
ይቆያለ፣ ያሇፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ፇቃዴ አይሸጡም፡፡
2. አግባብ ያሊቸው የዘህ አዋጅ ላልች ዴንጋጌዎች እንዯተጠበቁ ሆነው፣ የማዔዴን
ምርመራ ባሇፇቃዴ የሚከተለት ግዳታዎች ይኖሩበታሌ፡-
ሀ) የማዔዴን ምርመራ ፇቃደ ተፇፃሚ ከሆነበት ቀን ጀምሮ በ60 ቀናት ውስጥ
የምርመራ ሥራውን የመጀመር፤
ሇ) የምርመራ ፇቃደን ስምምነቶችና ግዳታዎች የማክበር፤
ሏ) ምርመራ፣ ሙከራና ትንተና ሇማዴረግ ያወጣቸውና ያጓጓዙቸው ማዔዴናትን
ናሙና ቅጂዎች የማስቀመጥ፡፡

41
 የፌትህ ሚኒስቴር

21. የሥራ ፔሮግራም ስሇመሇወጥ

1. የምርመራ ባሇፇቃዴ ተቀባይነት አግኝቶ የነበረውን የሥራ ፔሮግራም በማናቸውም
ጊዚ ሇመሇወጥ ማመሌከት ይችሊሌ፡፡
2. ማንኛውም የሥራ ፔሮግራም ሇውጥ ሇማዴረግ የሚቀርብ ማመሌከቻ፡-
ሀ) ተቀባይነት አግኝቶ የነበረውን የሥራ ፔሮግራም ሇመተግበር ያሊስቻለትን
ሁኔታዎች ማሳየት፣ እና
ሇ) የታሰበውን የሥራ ፔሮግራም ማሻሻያ መያዛ፣
አሇበት፡፡
3. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የሥራ ፔሮግራም ሇውጥ ሇማዴረግ የቀረበሇትን ጥያቄ
ከመረመረ በኋሊ፡-
ሀ) ተሻሽል የቀረበውን የሥራ ፔሮግራም ከተቀበሇ ያጸዴቀዋሌ፤ ወይም
ሇ) ሇውጥ ሇማዴረግ የቀረበውን ጥያቄ ውዴቅ ካዯረገው ሇውሳኔው ምክንያት
የሆኑትን ጉዲዮች በመዖርዖር ሇአመሌካቹ በጽሐፌ ያሳውቀዋሌ፡፡
22. ከፇቃዴ ክሌሌ ሊይ የተወሰነውን ስሇመሌቀቅ፤8
1. የምርመራ ፇቃዴ እንዱታዯስሇት የሚጠይቅ ባሇፇቃዴ በእያንዲንደ እዴሳት
ወቅት በፇቃደ ሊይ ከተመሇከተው የመሬት ክሌሌ ከሩብ እጅ የማያንሰውን ስፌራ
የሚሇቅ መሆኑን ማመሌከት አሇበት፡፡
2. የሚሇቀቁ ሥፌራዎች ቅርጽ፣ አቀማመጥና ላልች ዛርዛር ሁኔታዎች በመመሪያ
ይወስናለ፡፡
3. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) እና (2) ዴንጋጌዎች ቢኖሩም ፇቃዴ ሰጪው
ባሇሥሌጣን ከፇቃዴ ክሌለ ሊይ የተወሰነው ክፌሌ ሳይሇቀቅ በሚከተለት
ሁኔታዎች የምርመራ ፇቃዴ እዴሳት ሉፇቅዴ ይችሊሌ:-
ሀ) ማንኛውም የምርመራ ሥራ ባሇፇቃዴ ባከናወነው የምርመራ ሥራ የማዔዴን
ክምችት ማግኘቱን አረጋግጦ የምርት ሥራ ፇቃዴ ጥያቄ ሇማቅረብ የቅዴመ
አዋጭነት ወይም የአዋጭነት ጥናት ማከናወን እንዯሚያስፇሌገው
ሲያመሇክት፤ ወይም
ሇ) ማንኛውም የምርመራ ሥራ ባሇፇቃዴ በዯንብ በሚወሰነው መሠረት ከአቅሙ
በሊይ በሆነ ምክንያት የምርመራ ስራውን በጸዯቀው የስራ ፔሮግራም መሰረት

8
በ20/27 (2006) አ. 816 አንቀጽ 2 (7) መሰረት አዱስ የገቡ ናቸው፡፡

42
 የፌትህ ሚኒስቴር

ማከናወን ሳይችሌ ሲቀር፤ ሆኖም ባሇፇቃደ የሁኔታውን መከሰት በጽሐፌ

ማሳወቅና በፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ተቀባይነት ማግኘት አሇበት፡፡
4. የምርመራ ፇቃዴ እዴሳት፡-
ሀ) በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (3) ፉዯሌ ተራ (ሀ) መሠረት ሲሆን ከሁሇት ጊዚ
በሊይ፤ ወይም
ሇ) በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (3) ፉዯሌ ተራ (ሇ) መሠረት ሲሆን ከአንዴ ጊዚ
በሊይ፤
ሉፇቀዴ አይችሌም፡፡
23. ይዜ የመቆየት ፇቃዴ ስሇመስጠት
1. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የሚከተለት ሁኔታዎች ከተሟለ ሇአመሌካቹ የብቸኛ
መብት የሚሰጥ ይዜ የመቆየት ፇቃዴ ይሰጣሌ፡፡
ሀ) ባሇፇቃደ በምርመራ ፇቃዴ ክሌለ ውስጥ አዋጪ የሆነ የማዔዴን ክምችት
ማግኘቱን ያስረዲ ሲሆን፣ እና
ሇ) የማዔዴኑ ክምችት ሇጊዚው ባለት መሌካም ያሌሆኑ የገበያ ሁኔታዎች
ወይም ላልች ኢኮኖሚያዊ ሁኔታዎች ወይም ሇጊዚው ማዔዴኑን
ሇማበሌጸግ የሚያስችሌ ቴክኖልጂ አሇመኖር ምክንያት ወዱያውኑ ሉሇማ
የማይችሌ ከሆነ ፡፡
2. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን በሚከተለት ሁኔታዎች ይዜ የመቆየት ፇቃዴን
ሉከሇክሌ ይችሊሌ፡፡
ሀ) አስፇሊጊ የሆነው የማበሌጸጊያ ቴክኖልጂ ያሇና የማዔዴን ክምችቱ
በአትራፉነት ሉመረት የሚችሌ ሲሆን፤
ሇ) መሌካም ፈክክርን የሚያግዴ ሲሆን፣ ወይም
ሏ) የማዔዴን ሀብት በአመሌካቹ ቁጥጥር ሥር እንዱሰባሰብ የሚያዯርግ ሲሆን፡፡
3. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ይዜ የመቆየት ፇቃደን ሇአመሌካቹ የማይሰጠው
ከሆነ ይህንኑ ውሳኔ በጽሐፌ ከነምክንያቱ ሇአመሌካቹ ያሳውቀዋሌ፡፡
24. ይዜ የመቆየት ፇቃዴ ዖመንና እዴሳት
1. ይዜ የመቆየት ፇቃዴ በፇቃደ ሊይ ሇተገሇጸው ጊዚ ፀንቶ ይቆያሌ፤ ሆኖም ይህ
ጊዚ ከሶስት ዒመት በሊይ ሉሆን አይችሌም፡፡

43
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. በዘህ አዋጅ አንቀጽ 23 ንዐስ አንቀጽ (1) ሊይ የተመሇከቱት ሁኔታዎች የቀጠለ

መሆናቸውን ባሇፇቃደ ካስረዲ ፇቃደ ከሦስት አመት ሇማይበሌጥ ጊዚ አንዳ
ይታዯሳሌ፡፡
25. ይዜ የመቆየት ባሇፇቃዴ መብት እና ግዳታዎች
1. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) ዴንጋጌ እንዯተጠበቀ ሆኖ ይዜ የመቆየት
ባሇፇቃዴ የፇቃዴ ዖመኑ ከማሇቁ በፉት በይዜ መቆየት ፇቃደ መሠረት
የተያዖውን ክሌሌ እና ማዔዴን በተመሇከተ የማዔዴን ማምረት ፇቃዴ የማግኘት
መብት ይኖረዋሌ፡፡
2. ይዜ የመቆየት ባሇፇቃዴ፡-
ሀ) ያለትን የገበያና የቴክኒክ ሁኔታዎችና ውጤታቸውን እንዱሁም
በተመሇከተው ማዔዴንና መሬት ሊይ ይዜ የመቆየት ፇቃደ ፀንቶ እንዱቆይ
የሚያስፇሌግበትን ምክንያት፤ እና
ሇ) የፇቃደ ዖመን ከመጠናቀቁ በፉት የማዔዴን ማምረት ሥራውን ሇመጀመር
በማዴረግ ሊይ ያሇውን ጥረት፤
የሚያሳይ ዒመታዊ ሪፕርት ሇፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ማቅረብ አሇበት፡፡
26. የከፌተኛ ዯረጃ የማዔዴን የማምረት ሥራ ፇቃዴ ስሇመስጠት
1. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የሚከተለት ሁኔታዎች ከተሟለ የብቻ የሆነ መብት
የሚያስገኝ የከፌተኛ ዯረጃ የማዔዴን ማምረት ፇቃዴ ሇአመሌካቹ ይሰጣሌ፡፡
ሀ) የቀረበው የሥራ እቅዴ ተቀባይነት ካገኘ፤
ሇ) አመሌካቹ የታሰበውን የማምረት ሥራ በሊቀ ዯረጃና ዯህንነቱ በተጠበቀ ሁኔታ
ሇማከናወን የሚያስቸሌ የገንዖብ ምንጭና የቴክኒክ ችልታ ያሇው ወይም
ሇማግኘት የሚችሌ መሆኑን ካረጋገጠ፤
ሏ) የአካባቢ ተጽዔኖ ግምገማው ተቀባይነት ካገኘ፤ እና
መ) አመሌካቹ የምርመራ ፇቃዴ የነበረው ከሆነ የዘህኑ ግዳታ ያሌጣሰ ሆኖ
ከተገኘ፡፡
2. የፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የማምረት ፇቃዴ የማይሰጥ ከሆነ ይህንኑ በጽሐፌ
ከነምክንያቱ ሇአመሌካቹ ያሳውቀዋሌ፡፡

44
 የፌትህ ሚኒስቴር

27. የከፌተኛ ዯረጃ የማዔዴን ማምረት ፇቃዴ ጸንቶ ስሇሚቆይበት ጊዚና እዴሳት
1. የከፌተኛ ዯረጃ የማዔዴን ማምረት ፇቃዴ በፇቃደ ሊይ ሇተገሇጸው ጊዚ ፀንቶ
ይቆያሌ፤ ሆኖም ይህ ጊዚ ከ20 ዒመት በሊይ ሉሆን አይችሌም፡፡
2. የከፌተኛ ዯረጃ የማዔዴን ማምረት ፇቃዴ በዘህ ንዐስ አንቀጽ (3) የተዯነገገው
እንዯተጠበቀ ሆኖ በእያንዲንደ እዴሳት ወቅት ከ10 ዒመት ሇማይበሌጥ ጊዚ
እንዱያገሇግሌ ሉታዯስ ይችሊሌ፡፡
3. ባሇፇቃደ ክምችቱን ኢኮኖሚያዊ በሆነ ዯረጃ ማምረት መቀጠሌ የሚችሌ
መሆኑን ካሳየ፣ በፇቃደ የተመሇከቱትን ግዳታዎቹን አሟሌቶ ከፇፀመ እና የዘህን
አዋጅ ዴንጋጌዎች ወይም ዯንቦችን ወይም መመሪያዎችን በመተሊሇፌ ፇቃደን
ሇማገዴ ወይም ሇመሰረዛ የሚያበቃ ጥፊት ካሌፇጸመ በስተቀር ፇቃደን የማሳዯስ
መብት ይኖረዋሌ፡፡
28. የአነስተኛ ዯረጃ የማዔዴን ማምረት ሥራ ፇቃዴ ስሇመስጠት
1. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የሚከተለት ሁኔታዎች ከተሟለ የብቻ የሆነ መብት
የሚያስገኝ የአነስተኛ ዯረጃ የማዔዴን ማምረት ፇቃዴ ሇአመሌካቹ ይሰጣሌ፡፡
ሀ) የቀረበው የሥራ እቅዴ ተቀባይነት ካገኘ፤
ሇ) አመሌካቹ የታሰበውን የማምረት ሥራ በሊቀ ዯረጃና ዯህንነቱ በጠበቀ ሁኔታ
ሇማከናወን የሚያስችሌ የገንዖብ ምንጭና የቴክኒክ ችልታ ያሇው ወይም
ሇማግኘት የሚችሌ መሆኑን ካረጋገጠ፤
ሏ) የአካባቢ ተፅዔኖ ግምገማው ተቀባይነት ካገኘ፤ እና
መ) አመሌካቹ የምርመራ ፇቃዴ የነበረው ከሆነ የዘህኑ ግዳታ ያሌጣሰ ሆኖ
ከተገኘ፡፡
2. የፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የማምረት ፇቃዴ የማይሰጥ ከሆነ ይህንኑ በጽሐፌ
ከነምክንያቱ ሇአመሌካቹ ያሳውቀዋሌ፡፡
29. የአነስተኛ ዯረጃ የማዔዴን ማምረት ፇቃዴ ጸንቶ ስሇሚቆይበት ጊዚና እዴሳት
1. የአነስተኛ ዯረጃ ማዔዴን ማምረት ፇቃዴ በፇቃደ ሊይ ሇተገሇጸው ጊዚ ፀንቶ
ይቆያሌ፤ ሆኖም ይህ ጊዚ ከ10 ዒመት በሊይ ሉሆን አይችሌም፡፡
2. የአነስተኛ ዯረጃ የማዔዴን ማረት ፇቃዴ የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (3) ዴንጋጌ
እንዯተጠበቀ ሆኖ በእያንዲንደ እዴሳት ወቅት ከአምስት ዒመት ሇማይበሌጥ ጊዚ
እንዱያገሇግሌ ሉታዯስ ይችሊሌ፡፡

45
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. ባሇፇቃደ ክምችቱን ኢኮኖሚያዊ በሆነ ዯረጃ ማምረት መቀጠሌ የሚችሌ

መሆኑን ካሳየ፣ በፇቃደ የተመሇከቱት ግዳታዎቹን አሟሌቶ ከፇፀመ እና የዘህን
አዋጅ ዴጋጌዎች ወይም ዯንቦችን ወይም መመሪያዎችን በመተሊሇፌ ፇቃደን
ሇማገዴ ወይም ሇመሰረዛ የሚበቃ ጥፊት ካሌፇጸመ በስተቀር ፇቃደን የማሳዯስ
መብት ይኖረዋሌ፡፡
30. የአነስተኛና የከፌተኛ ዯረጃ የማዔዴን ማምረት ባሇፇቃድች መብትና ግዳታዎች9
1. የአነስተኛ ወይም የከፌተኛ ዯረጃ የማዔዴን ማምረት ባፇቃዴ ያመረታቸውን
ማዔዴናት ሇገበያ የማስተዋወቅና የመሸጥ መብት ይኖረዋሌ፡፡
2. የአነስተኛ ወይም የከፌተኛ ዯረጃ ማዔዴን ማምረት ባሇፇቃዴ፡-
ሀ) ፇቃደ ተፇፃሚ ከሆነበት ቀን ጀምሮ በሁሇት ዒመት ውስጥ የማዔዴን ማምረት
ሥራውን መጀመር፤ እና
ሇ) የፇቃደን ስምምነቶችና ግዳታዎች ማክበር፤
አሇበት፡፡
3. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን እንዯ ማዔዴኑ አይነት፣ የማዔዴኑ ክምችትና የማዔዴን
ሥፌራው ሁኔታ እያየ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) (ሀ) የተመሇከተውን ጊዚ
በዯንብ የሚወሰነውን መስፇርት ተከትል በሚዯረገው የማዔዴን ስምምነት ውስጥ
ሉያራዛመው ወይም ሉያሳጥረው ይችሊሌ፡፡
31. የሥራ ፔሮግራም ስሇመሇወጥ
1. የአነስተኛ ወይም የከፌተኛ ዯረጃ የማዔዴን ማምረት ባሇፇቃዴ ተቀባይነት
አግኝቶ የነበረውን የሥራ ፔግራም በማናቸውም ጊዚ ሇመሇወጥ ማመሌከት
ይችሊሌ፡፡
2. ማንኛውም የሥራ ፔሮግራም ሇውጥ ሇማዴረግ የሚቀርብ ማመሌከቻ፡-
ሀ) ተቀባይነት አግኝቶ የነበረውን የሥራ ፔሮግራም ሇመተግበር ያሊስቻለትን
ሁኔታዎች ማሳየት፣ እና
ሇ) የታሰበውን የሥራ ፔሮግራም ማሻሻያ መያዛ፣
አሇበት፡፡
3. ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን የሥራ ፔሮግራም ሇውጥ ሇማዴረግ የቀረበሇትን ጥያቄ
ከመረመረ በኋሊ፡-

9
የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 2፣ ንዐስ አንቀጽ 2 እና 3 ሆኖ በ20/22 (2006) አ. 816 አንቀጽ 2(8) ተሻሻሇ፡

46
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሀ) ተሻሽል የቀረበውን የሥራ ፔሮግራም ከተቀበሇ ያጸዴቀዋሌ፤ ወይም

ሇ) ሇውጥ ሇማዴረግ የቀረበውን ጥያቄ ውዴቅ ካዯረገው ሇውሳኔው ምክንያት
የሆኑትን ጉዲዮች በመዖርዖር ሇአመሌካቹ በጽሐፌ ያሳውቀዋሌ፡፡
32. ሌዩ የአነስተኛ ዯረጃ ማዔዴን ማምረት ስራ ፇቃዴ ስሇመስጠት10
1. ፇቃዴ ሰጪው ባሇስሌጣን የሚከተለት ሁኔታዎች ከተሟለ የብቻ የሆነ መብት
የሚያስገኝ ሌዩ የአነስተኛ ዯረጃ ማዔዴን ማምረት ስራ ፇቃዴ ሇአመሌካቹ
ይሰጣሌ፡-
ሀ) የቀረበው የስራ እቅዴ ተቀባይነት ካገኘ፣
ሇ) አመሌካቹ የታሰበውን የማምረት ስራ ሇማከናወን የሚያስችሌ የገንዖብ
አቅም ያሇው መሆኑን ካረጋገጠ፣
ሏ) የአካባቢ ተጽኖ ግምገማው ተቀባይነት ካገኘ፣ እና
መ) አመሌካቹ በጌጣጌጥ ማዔዴናት ወይም ከዯሇሌ በሚገኝ የወርቅ፣ የብር፣
የፔሊቲኒየም ወይም የታንታሇም ባህሊዊ የማዔዴን ማምረት ስራ ፇቃዴ
የነበረውንና የዘህኑ ግዳታ ያሌጣሰ ሆነ ከተገኘ፡፡
2. ሌዩ አነስተኛ ዯረጃ የማዔዴን ማምረት ሥራ ፇቃዴ የዘህ አንቀጽ ንዐስ
አንቀጽ(3) ዴንጋጌእንዯተጠበቀ ሆኖ በእያንዲንደ ዔዴሳት ወቅት ከአምስት
ዒመት ሇማይበሌጥ ጊዚ እንዱያገሇግሌ ሉታዯስ ይችሊሌ፡፡
3. ሌዩ የአነስተኛ ዯረጃ የማዔዴን ማምረት ስራ ባሇፇቃዴ በፇቃደ የተመሇከቱትን
ግዳታዎች አሟሌቶ ከፇፀመ እና የዘህን አዋጅ ዴንጋጌዎችን ወይም ዯንቦችን
ወይም መመሪያዎችን በመተሊሇፌ ፇቃደን ሇማገዴ ወይም ሇመሰረዛ የሚያበቃ
ጥፊት ካሌፇፀመ በስተቀር ፇቃደን የማሳዯስ መብት ይኖረዋሌ፡፡
33. ሌዩ የአነስተኛ ዯረጃ ማዔዴን ማምረት ስራ ፇቃዴ ፀንቶ ስሇሚቆይበት ጊዚና
እዴሳት
1. ሌዩ የአነስተኛ ዯረጃ ማዔዴን ማምረት ሥራ ፇቃዴ በፇቃደ ሊይ ሇተመሇከተው
ጊዚ ጸንቶ ይቆያሌ፤ ሆኖም ይህ ጊዚ ከ10 ዒመት በሊይ ሉሆን አይችሌም፡፡
2. ሌዩ አነስተኛ ዯረጃ የማዔዴን ማምረት ሥራ ፇቃዴ የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ
(3) ዴንጋጌ እንዯተጠበቀ ሆኖ በእያንዲንደ ዔዴሳት ወቅት ከአምስት ዒመት
ሇማይበሌጥ ጊዚ እንዱያገሇግሌ ሉታዯስ ይችሊሌ፡፡

በ20/22 (2006) አ. 816 አንቀጽ 2(9) አዱስ የተጨመረ አንቀጽ ነው፡፡

10

47
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. ሌዩ የአነስተኛ ዯረጃ የማዔዴን ማምረት ስራ ባሇፇቃዴ በፇቃደ የተመሇከቱትን

ግዳታዎች አሟሌቶ ከፇፀመ እና የዘህን አዋጅ ዴንጋጌዎችን ወይም ዯንቦችን
ወይም መመሪያዎችን በመተሊሇፌ ፇቃደን ሇማገዴ ወይም ሇመሰረዛ የሚያበቃ
ጥፊት ካሌፇፀመ በስተቀር ፇቃደን የማሳዯስ መብት ይኖረዋሌ፡፡
34. ስሇባህሊዊ ማዔዴን ማምረት ፇቃዴ11
1. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ማመሌከቻ ሲቀርብሇት አመሌካቹ ሇፇቃዴ ብቁ
መሆኑን አረጋግጦ የብቻ የሆነ መብት የሚያስገኝ የባህሊዊ ማዔዴን ማምረት
ፇቃዴ ሇአመሌካቹ ይሰጣሌ፡፡
2. የባህሊዊ ማዔዴን ማምረት ባሇፇቃዴ፡-
ሀ) ሇባህሊዊ ማዔዴን ማምረት ሥራ በሕግ በተወሰነው የአካባቢ ጥበቃና
የጤንነትና የዯህንነት ዯረጃዎች መሠረት የመስራት ግዳታ አሇበት፤
ሇ) የፇቃደን ስምምነቶችና ግዳታዎች ማክበር አሇበት፡፡
3. የባህሊዊ ማዔዴን ማምረት ሥራ ፇቃዴ በፇቃደ ሊይ ሇተገሇፀው ዖመን የፀና
ይሆናሌ፤ ሆኖም ይህ ዖመን ከሁሇት ዒመት ሉበሌጥ አይችሌም፡፡
4. የባህሊዊ ማዔዴን ሥራ ፇቃዴ አይታዯስም፡፡
5. የክምችቱን ኢኮኖሚያዊ አሇኝታ በተሻሇ ሁኔታ ሇማሌማት የሊቁ የምርመራና
የማምረት ዖዳዎችን መጠቀም እንዯሚያስፇሌግ ሲታመንበት ፇቃዴ ሰጪው
ባሇሥሌጣን የ90 ቀናት የጽሐፌ ማስጠንቀቂያ በቅዴሚያ በመስጠት ባህሊዊ
የማዔዴን ማምረት ሥራ ፇቃዴን ሉሰርዛ ይችሊሌ፡፡
6. ባሇፇቃደ ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን በሚወስነው አኳኋን በሊቀ የምርመራና
የማምረት ተግባር ሊይ ሇመሰማራት የሚያስፇሌገው የቴክኒክ ብቃትና የገንዖብ
ምንጭ እንዲሇው ሇማሳየት ከቻሇ የቅዴሚያ መብት ይሰጠዋሌ፡፡
7. ባሇፇቃደ የቅዴሚያ መብት የማይሰጠው ሲሆን ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን እንዯ
ባሇፇቃደ ምርጫ አዱስ ማዔዴን ማምረቻ ፇቃዴ ቦታ ወይም በፇቃደ መሰረዛ
ምክንያት ሇዯረሰበት ጉዲት ሉከፇሇው የሚገባውን የካሣ መጠን ይወስናሌ፡፡
ይህም ካሣ ሇባሇፇቃደ በተፊጠነ ጊዚ ውስጥ ይከፇሇዋሌ፡፡

11
የዘህ አንቀጽ (እንዯተሸጋሸገ) ንዐስ አንቀጽ 3 እና 4 በ20/27 (2006) አ. 816 አንቀጽ 2(10) ተሻሻለ፡፡

48
 የፌትህ ሚኒስቴር

35. ስሇባሇፇቃድች አጠቃሊይ መብቶች

1. በዘህ አዋጅ ላልች ዴንጋጌዎች የተመሇከቱት መብቶች እንዯተጠበቁ ሆነው
ማንኛውም ባሇፇቃዴ እንዯ ነገሩ አግባብነት የሚከተለት አጠቃሊይ መብቶች
ይኖሩታሌ፡-
ሀ) ወዯ ፇቃዴ ክሌሌ የመግባትና የማዔዴን ሥራዎችን ሇማካሄዴ አስፇሊጊ የሆኑ
ፊብሪካዎችን፣ ማሽነሪዎችንና መሳሪያዎችን የማስገባት፣ ከመሬት በሊይ
ወይም በመሬት ሥር የሚዖሩጉ መሠረተ ሌማቶች የመዖርጋትና የመገንባት፤
ሇ) አግባብነት ባሊቸው የውሃ ሀብት ሕጎች የተዯነገገው እንዯተጠበቀ ሆኖ
ሇማዔዴን ሥራዎች አስፇሊጊ የሆነውን ውሃ በፇቃዴ ክሌለ ውስጥ ከሚገኝ
ወይም አቋርጦ ከሚያሌፌ ከማናቸውም የውሃ ምንጭ የመጠቀም፣ ጥሌቅ
ወይም ጥሌቅ ያሌሆነ የውሃ ጉዴጓዴ የመቆፇር፤
ሏ) በፇቃዴ ክሌለ ውስጥ አስፇሊጊ የሆኑ መሰረተ ሌማቶችን ሇመዖርጋት
በፇቃዴ ክሌለና በአዋሳኝ ከሚገኝ ቦታ የግንባታ ማዔዴናትን የመጠቀም፤
መ) ከፇቃደ ክሌሌ ውጭ ሇሥራው የሚያስፇሌገውን ሥፌራ በኪራይ እንዱሠጠው
የሚመሇከተውን አካሌ የመጠየቅ፤ ሆኖም የኪራይ ውሌ ግዳታዎች
በሚመሇከተው አካሌ የሚወሰኑ ሆኖ የሚጸናበትም ዖመን ከማዔዴን ሥራ
ፇቃደ ዖመን የእዴሳት ጊዚውን ጨምሮ ማሇፌ የሇበትም፤
ሠ) የዯን ውጤቶችን ስሇመቁረጥና በምትካቸው ችግኞችን ስሇመትከሌ የወጡ
አግባብ ያሊቸው ሕጎችን በማክበር በፇቃዴ ክሌለና በተከራየው መሬት
ክሌሌ ውስጥ ሇማዔዴን ሥራው አስፇሊጊ የሆኑ የዯን ውጤቶችን የመቁረጥና
የመጠቀም፤
ረ) ላልች ሰዎች እንዲይገሇገለባቸው መሰናክሌ የማይፇጥር እስከሆነ ዴረስ
በነባር የመሠረተ ሌማት አውታሮች የመገሌገሌ፤
ሰ) ወዯ ፇቃዴ ክሌለ ሇመዴረስ አስፇሊጊ የሆነውን መንገዴ ሇማውጣት የግዴ
መቆረጥ ያሇባቸውን ዙፍች ብቻ የመቁረጥ፤
ሸ) በፇቃደ መሠረት የገባቸውን ግዳታዎች ካሟሊ ቅዴሚያ ማስጠንቀቂያ
በመስጠት የፇቃዴ ክሌለን በሙለ ወይም በከፉሌ ወይም በፇቃደ ሊይ
በተጠቀሱት ማዔዴናት ሊይ ያሇውን መብት የመሌቀቅ፣

49
 የፌትህ ሚኒስቴር

ቀ) ፇቃደ ላልች ማዔዴናትን እንዱያካትት ወይም የፇቃዴ ክሌለ የማዔዴን

ክምችቱን በሙለ የማያካትት ከሆነ የማዔዴን ክምችቱን ሙለ እንዱሸፌን
ተዯርጎ እንዱሻሻሌሇት የመጠየቅ፡፡
2. የማጭበርበር ዴርጊት ካሌተፇፀመ በስተቀር ፇቃዴ ሇመጠየቅ የቀረበ ማመሌከቻ
ወይም ፇቃዴ ከመስጠቱ ወይም የጊዚ ማራዖሚያ ከመዯረጉ በፉት በነበረው
ሂዯት የተፇጸመ የፍርማሉቲ አሇመሟሊት የባሇፇቃደን መብት አያጓዴሌበትም፡፡
36. ስሇ ባሇፇቃድች አጠቃሊይ ግዳታዎች
1. አግባብ ባሊቸው የዘህ አዋጅ ላልች ዴንጋጌዎች የተሇመሇከቱት ግዳታዎች
እንዯተጠበቁ ሆነው ማንኛውም ባሇፇቃዴ የሚከተለት ግዳታዎች ይኖሩበታሌ፡-12
ሀ) የማዔዴን ሥራውን በጥንቃቄ፣ ትጋትና ቅሌጥፌና በተሞሊበት ሁኔታ ተገቢ
በሆኑ ሕጎች፣ ቴክኖልጂና ሇማዔዴን ኢንደስትሪ ተቀባይነት ባገኘ የአሰራር
ሌምዴ መሰረት የማካሄዴ፤
ሇ) የወኪልቹን፣ የሠራተኞችንና የላልች ሰዎችን ጤንነት ዯህንነት
በሚያረጋግጥና በተፇጥሮ አካባቢ ሊይ የሚዯርስ ጉዲትን ወይም ብከሊን
በተቻሇ መጠን መከሊከሌ በሚያስችሌ ሁኔታ የማዔዴን ሥራውን የማከናወን፤
ሏ) ሇማዔዴን ሥራው አስፇሊጊ የሆነ ሥሌጠናና ትምህርት ሠራተኞቹ
እንዱያገኙ የማዴረግ፤
መ) በፇቃደ ክሌሌ፣ በተከራየው መሬትና አዋሳኝ በሆነ መሬት ሊይ ሕጋዊ
የይዜታ መብት ያሊቸውን ሰዎች ሊሇማወክ ተገቢውን ጥንቃቄ የመውሰዴ፤
ሠ) ከላልች ባሇፇቃድች ወይም ከላልች ሰዎች ጋር በጋራ ሇሚጠቀምባቸው
በፇቃደ ክሌሌ ወይም በተከራየው መሬት ሊይ ሇሚዖረጉ የመሠረት ሌማት
አውታሮች ግንባታና ጥገና የመተባበርና ገንዖብ የማዋጣት፤
ረ) በማዔዴኑ ሥራ ሊይ እንቅፊት የማይፇጥረበት እሰከሆነ ዴረስ በነጻ ወይም
ሇንግዴ ዒሊማ ሲሆን ተገቢውን ክፌያ ሇማስከፇሌ በዖረጋቸው የመሠረተ
ሌማት አውታሮች ላልች ሰዎች እንዱጠቀሙ የመፌቀዴ፣

12
የዘህ ንዐስ አንቀጽ ፉዯሌ ተራ (ኀ) እና (ነ) በ20/27 (2006) አ. 816 አንቀጽ 2(11) መሰረት አዱስ የገቡ
ናቸው፡

50
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሰ) ዴንገተኛ ሁኔታ ሲፇጠር ከመሠረተ ሌማት አውታሮች ሊይ ሇሚዯርሰው

ብሌሽት ብቻ ካሳ በማስከፇሌ ላልች ሰዎች ወይም መንግስት በጊዚያዊነት
እንዱገሇገለባቸው የመፌቀዴ፤
ሸ) ተፇሊጊ ችልታ ሊሊቸው ኢትዮጵያዊያን የቅጥር ቅዴሚያ የመስጠት፤
ቀ) በዋጋቸው ተወዲዲሪና በጥራታቸው ተመጣጣኝ ዯረጃ ያሊቸው እንዯሌብ
ሇሚገኙ የሃገር ውስጥ ዔቃዎችና አገሌግልቶች ቅዴሚያ የመስጠት፤
በ) በዘህ አዋጅ፣ በዯንብና በመመሪያ መሠረት የሚፇሇግበትን ማናቸውንም
ክፌያ በወቅቱ የመክፇሌ፣
ተ) መዙግብቶቹንና ሪኮርድችን በፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ወይም በሕግ
ሥሌጣን በተሰጣቸው ላልች አካሊት እንዱመረመሩ የማቅረብ፣
ቸ) የፇቃዴ ዖመኑ ሲያበቃ ወይም የፇቃዴ ክሌለን ሲሇቅ በፇቃዴ ክሌለንና
በተከራየው መሬት ሊይ የገነባቸውን ግንባታዎች የማስወገዴ፡፡
ኀ) ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን በተሇየ ሁኔታ ካሌወሰነ በስተቀር ያመረተውን
የማዔዴን ዒይነትና መጠን እያንዲንደ ወር ባሇቀ በ10 ቀናት ውስጥ ሇፇቃዴ
ሰጪው ባሇሥሌጣን ሪፕርት የማዴረግ እና በእያንዲንደ የበጀት ሩብ ዒመት
ያመረተውን ማዔዴን የበጀቱ ሩብ ዒመት ከተፇጸመ በኋሊ ከ30 ቀናት
ባሌበሇጠ ጊዚ ውስጥ የመሸጥና ሇፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የማሳወቅ፤
ነ) የአነስተኛ ወይም የከፌተኛ ዯረጃ ማዔዴን ማምረት ባሇፇቃዴ ሲሆን
የኢትዮጵያ ማዔዴን ኢንደስትሪ ግሌጽነት ኢኒሼቲቭ አባሌ የመሆን እና
ሇመንግስት ገቢ ያዯረገውን ገንዖብ ሇሕዛቡ ግሌጽ የማዴረግ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) (ሠ) የተመሇከተው የግንባታና የጥገና ወጪ ዴሌዴሌ
በተጠቃሚዎቹ የነፌስ ወከፌ ግሌጋልት መጠን ሊይ ተመስርቶ በፇቃዴ ሰጪ
ባሇሥሌጣን ይወሰናሌ፡፡
3. ባሇፇቃደ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) (ቸ) መሠረት ያሊነሳቸውን ግንባታዎች
መንግሥት ያሇምንም ክፌያ የራሱ ንብረት ሉያዯርጋቸው ይችሊሌ፡፡
37. የፇቃዴ ክሌሌ ወሰን
የፇቃዴ ክሌሌ፡-
1. የማዔዴን ማምረት ሥራው በዯሇሌ ወይም በጸንስ ተከማችተው የሚገኙ የማዔዴን
ክምችቶችን የሚመሇከት ሲሆን በዴንበሮቹ ውስጥ የሚገኘውን መሬትና

51
 የፌትህ ሚኒስቴር

በዴንበሮቹ ዗ሪያ ባሌተወሰነ ጥሌቀት በሚወርዴ ቀጥታ መስመር ውስጥ

የሚካተተውን የከርሰ ምዴር ክሌሌ ይይዙሌ፡፡
2. የማዔዴን ማምረት ሥራው በተራፉ ክምችት ሊይ ሲሆን የተራፉ ክምችቱን ብቻ
የሚያጠቃሌሌ ይሆናሌ፡፡
38. ስሇፇቃዴ መዯራረብ
የዘህ አዋጅ አንቀጽ 37(1) እንተጠበቀ ሆኖ፣ ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን በአንዴ
የፇቃዴ ክሌሌ ሊይ ሇተሇያዩ ማዔዴናት ፇቃድች ሉሰጥ ይችሊሌ፡፡ ሆኖም ፇቃዴ
ሰጪው ባሇሥሌጣን ተዯራራቢው ፇቃዴ ቀዯም ሲሌ በተሰጠው ፇቃዴ መሠረት
በሚካሄደ የማዔዴን ሥራዎች ሊይ የሚኖረውን ተጽዔኖ መገምገምና ይህንኑ
ሇቀዴሞው ባፇቃዴ ማሳወቅ አሇበት፡፡
39. ስሇፇቃዴ ቀዲሚነት
1. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የማዔዴኑን ኢኮኖሚያዊ ጠቀሜታ ወይም ላልች
አግባብ ያሊቸውን የኢንቨስትመንት ዒሊማዎች መሠረት በማዴረግ በላሊ አኳኋን
ካሌወሰነ በቀር፡-
ሀ) የከፌተኛ ዯረጃ ማዔዴን ማምረት ሥራዎች በአነስተኛ ዯረጃ የማዔዴን
ሥራዎች እና በባህሊዊ የማዔዴን ሥራዎች እንዱሁም የአነስተኛ ዯረጃ
ማዔዴን ማምረት ሥራዎች በባህሊዊ የማዔዴን ማምረት ሥራዎች ሊይ
ቀዲሚነት ይኖራቸዋሌ፤
ሇ) በአንዴ የተወሰነ ክሌሌ ሊይ ሇተሇያዩ ማዔዴናት ከአንዴ በሊይ የሆኑ
ተመሳሳይ ዯረጃ ያሊቸው ፇቃድች ከተሰጡ በመጀመሪያ የተሰጠ የማዔዴን
ሥራ ፇቃዴ በላልች የማዔዴን ሥራ ፇቃድች ሊይ ቀዲሚነት ይኖረዋሌ፡፡
2. ፇቃዴ በተሰጠበት ክሌሌ ሊይ ሇተመሳሳይ ማዔዴናት በተዯራቢ የተሰጠ ፇቃዴ
ቢኖር በክርክር ሊይ ያሇው ክሌሌ በቀዲሚው ባሇፇቃዴ ይዜታ ሥራ እንዲሇ ሆኖ
ይቆጠራሌ፡፡

52
 የፌትህ ሚኒስቴር

40. ፇቃዴ ስሇማስተሊሇፌ

1. ከቅኝትና ይዜ ከመቆየት ፇቃድች በስተቀር ማንኛውም ፇቃዴ ፇቃዴ ሰጪውን
ባሇስሌጣን በቅዴሚያ በማስፇቀዴ ሉተሊሇፌ ይችሊሌ፤ ሆኖም የባህሊዊ ወይም ሌዩ
የአነስተኛ ዯረጃ ማዔዴን ማምረት ሥራ ፇቃዴ በውርስ ካሌሆነ በስተቀር
ሉተሊሇፌ አይችሌም፡፡13
2. ማንኛውም ፇቃዴ በዘህ አዋጅ በአንቀጽ 11 ንዐስ አንቀጽ (3) ሇተመሇከተ ሰው
አይተሊሇፌም፡፡
3. ማናቸውም ፇቃዴ ሲተሊሇፌ ሇዘሁ ጉዲይ በተዖጋጀ መዛገብ ሊይ በፇቃዴ ሰጪው
ባሇሥሌጣን ካሌተመዖገበ በቀር ሕጋዊ ውጤት አይኖረውም፡፡
41. መብትን ስሇመተው
1. በፇቃደ ሊይ ያገባናሌ የሚለ ሰዎች መብት እንዯተጠበቀ ሆኖ፣ የአነስተኛ ወይም
የከፌተኛ ዯረጃ የማዔዴን ማምረት ሥራ ባሇፇቃዴ ወይም የኪራይ ውሌ
ባሇመብት ተቃራኒ ስምምነት ካሌኖረው በቀር ቢያንስ የ12 ወራት የቅዴሚያ
ማስጠንቀቂያ በጽሐፌ ሇፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን በመስጠት የፇቃዴ መብቱን
ሉተው ይችሊሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የፇቃዴ ወይም የኪራይ መብቱን የተወ
ማንኛውም ሰው ውለ ጸንቶ ሇቆየበት ጊዚ የሚያስከትሊቸውን ግዳታዎች
ከመፇጸም ነጻ አይሆንም፡፡
42. መረጃዎችን ስሇመግሇጽ
1. በዘህ አዋጅ መሠረት ሇፇቃዴ ሰጪው ባሇስሌጣን ወይም ሇላሊ የመንግሥት
አካሌ የቀረበ ማንኛውም መረጃ፣ ሰነዴ ወይም ዲታ በባሇፇቃደ ስምምነት ካሌሆነ
በስተቀር ፇቃደ ጸንቶ እስከሚቆይበት ጊዚ ዴረስ በሚስጥር ተጠብቆ መቆየት
አሇበት፡፡
2. መረጃው የሚገሇጸው፡-
ሀ) በፌትህ አካሊት ሇተያዖ ክርክር፣ ማጣራት ወይም ምርመራ ሲሆን፣
ሇ) እንዯነዘህ ያለ መረጃዎችን እንዱቀበሌ በፇቃዴ ሰጪ ባሇሥሌጣን
ሇተፇቀዯሇት የመንግሥት አማካሪ ወይም ሠራተኛ ሲሆን፣ ወይም

13
እንዯተሸጋሸገ በ20/27 (2006) አ. 816 አንቀጽ 2(12) ተሻሻሇ፡፡

53
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሏ) ሇጉዲዩ ከሚያስፇሌገው በሊይ ዛርዛር እስካሌሆነ ዴረስ ሇመንግሥት ወይም

መንግሥትን በመወከሌ የማዔዴን ሥራዎች ስታስቲክስ ሇማጠናቀር ሲሆን፣
በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተመሇከተው ክሌከሊ ተፇጻሚነት
አይኖረውም፡፡
43. ስሇሪኮርድችና ሪፕርቶች
1. ማንኛውም ባሇፇቃዴ የሚከተለትን መረጃዎች የያ዗ አግባብነት ያሊቸው
ሪኮርድች በሀገር ውስጥ በመያዛ ሇፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ሪፕርቶች ማቅረብ
አሇበት፡-
ሀ) ከጥሌቀት ጉዴጓዴ የወጣ ኮር እና የዘህንም ዛርዛር የተመዖገበ ዲታ ጨምሮ፣
የማዔዴን ሥራውንና የተገኙ ውጤቶች የሚመሇከቱ መረጃዎችን፤
ሇ) የቅጥር፣ የፊይናንስ፣ የንግዴና ላልች አግባብ ያሊቸው መረጃዎችን፡፡
2. ባሇፇቃደ ከፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን በጽሁፌ የተሰጠ ፇቃዴ ሳይኖረው በዘህ
አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተመሇከቱትን መዛገቦች ከጥሌቅ ጉዴጓዴ የወጣ ኮር
ወይም የኮሩን የተመዖገበ ዲታ ማስወገዴ ወይም ማጥፊት አይችሌም፡፡
44. ስሇማዔዴናት ባቤትነት፣ ስሇሽያጭና ወዯ ውጭ ሀገር ስሇመሊክ
1. የምረመራ ፇቃዴ ባሇይዜታ የሆነ ሰው ማዔዴናት ሇማውጣት፣ ሇማጓጓዛ
ሇመመርመርና ሚኒስቴሩን አስቀዴሞ በማስፇቀዴ ናሙናዎችን ወዯ ውጪ ሀገር
ሇፌተሻ ሇመሊክ ይችሊሌ፡፡ ሆኖም የናሙና ማዔዴናት የመንግስት ንብረት ሆነው
ይቆያለ፤ ያሇሚኒስቴሩም ስምምነት ባሇፇቃደ ሉሸጣቸው አይችሌም፡፡
2. ማዔዴን የማምረት ሥራ ባሇፇቃዴ በፇቃደ ሊይ የተጠቀሱትን ማዔዴናት
በማውጣት፣ የባሇቤትነት መብት ያገኛሌ፡፡
3. ማንኛውም የማዔዴን ማምረት ሥራ ባሇፇቃዴ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2)
የተመሇከቱትን ማዔዴናት በአገር ውስጥ ወይም ወዯውጭ አገር በመሊክ መሸጥ
ይችሊሌ፤ ሆኖም በወርቅ ወይም በብር ማዔዴናት ማምረት ሥራ ሊይ የተሠማራ
የባህሊዊ ወይም ሌዩ የአነስተኛ ማዔዴናት ማምረት ሥራ ባሇፇቃዴ ምርቱን
ሇኢትዮጵያ ብሔራዊ ባንክ መሸጥ አሇበት፡፡14

14
እንዯተሸጋሸገ በ20/27 (2006) አ. 816 አንቀጽ 2(13) ተሻሻሇ፡፡

54
 የፌትህ ሚኒስቴር

45. ስሇቴክኖልጂ ሽግግር ስምምነቶች

1. ማንኛውም ባሇፇቃዴ ከማዔዴን ሥራ ጋር በተያያዖ ሁኔታ የቴክኖልጂ ሽግግር
ስምምነት በሚያዯርግበት ጊዚ ስምምነቱን ሇሚኒስቴሩ በማቅረብ ማስፇቀዴና
ማስመዛገብ አሇበት፡፡
2. ሚኒስቴሩ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የቴክኖልጂ ሽግግር
ስምምነት ሲቀርብሇት በቴክኖልጂ ሽግግር የሚኒስትሮች ምክር ቤት ዯንብ ቁጥር
121/1983 መሠረት አስፇሊጊውን ግምገማ አዴርጎ ውሣኔ ይሰጣሌ፡፡
46. የማዔዴን መብቶችን ስሇማገዴና ስሇመሰረዛ
1. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (3) እና (4) እንዯተጠበቁ ሆነው ፇቃዴ ሰጪው
ባሇሥሌጣን የባሇፇቃደ ተግባር በማኀበረሰቡ በአካባቢ ወይም በሠራተኞች ሊይ
ከባዴ አዯጋ የሚያስከትሌ መሆኑን ሲያምንመበትና ባሇው ተጨባጭ ሁኔታ ማገዴ
ብቸኛው መፌትሔ ሆኖ ሲገኝ ፇቃደን ሙለ በሙለ ወይም በከፉሌ ማገዴ
ይችሊሌ፡፡ ፇቃዴ ሰጪው ባሇስሌጣን እግደ የሚነሳበትንና ስራ የሚጀምርበትን
ቀንም ሇባሇፇቃደ ማሳወቅ ይኖርበታሌ፡፡
2. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (3) እና (4) ዴንጋጌዎች እንዯተጠበቁ ሆነው
ባሇፇቃደ፡-
ሀ) በዘህ አዋጅ፣ በዯንብ ወይም በመመሪያ የተጣለበትን ገንዖብ ነክ ግዳታዎች
ካሌፇፀመ፤
ሇ) የማዔዴን ሥራዎችን በከባዴ ቸሌተኝነት ወይም ሆን ብል አግባብ ባሌሆነ
መንገዴ ከአካሄዯ፤
ሏ) የፇቃደን መሠረታዊ ስምምነቶች ወይም ግዳታዎች ከጣሰ፤
መ) በሥራ ፔሮግራሙ መሰረት የማዔዴን ሥራዎችን የማያካሄዴ ከሆነ፤
ሠ) የጸዯቀውን የአካባቢ ተጽዔኖ ግምገማና የጤንነትና ዯህንነት ዯረጃዎችን ጥሶ
ከተገኘ፤
ረ) በዘህ በአዋጅ፣ በዯንብ ወይም በመመሪያ መሰረት ማቅረብ ከሚገባው ጉዲይ
ጋር በተያያዖ ትክክሇኛ ያሌሆነ ወይም የተሳሳተ መረጃ አቅርቦ ከተገኘ፤
ሰ) የተሟለ፣ ትክክሇኛ የሆኑና ወቅታዊውን ሁኔታ የሚያሳዩ መዛገቦችንና
ሪኮርድችን ካሌያዖ፣ ተፇሊጊ ሪፕርቶችን ወይም ላልች ሰነድች በወቅቱ
ካሊቀረበ ወይም ተፇሊጊ ማስታወቂያዎችን በወቅቱ ካሌሰጠ፤ ወይም

55
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሸ) በአግባቡ ሥሌጣን የተሰጠው የፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ሠራተኛ ወዯ

ፇቃዴ ክሌለ ወይም በኪራይ ወዯተያዖው ክሌሌ እንዲይገባ ወይም የማዔዴን
ሥራዎች የሚካሄደባቸውን ቦታዎች ወይም ተቋማት ወይም የባሇፇቃደን
መዛገቦች፣ ሪኮርድች ወይም ላልች ሰነድች ወይም ማቴሪያልች እንዲያይ
ካዯረገ ወይም በሠራተኛው የተሰጠውን ሕጋዊ ትዔዙዛ ወይም መመሪያ
ካሌፇጸመ፤
ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ማንኛውንም ፇቃዴ ሉሰረዛ ይችሊሌ፡፡
3. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን በዘህ አንቀጽ በንዐስ አንቀጽ (1) ወይም (2)
መሠረት እርምጃ ከመውሰደ በፉት የሚከተለትን የያዖ የጽሁፌ ማስጠንቀቂያ
ሇባሇፇቃደ ይሰጠዋሌ፡፡
ሀ) ፇቃደን ሇማገዴ ወይም ሇመሰረዛ ምክንያት ናቸው የሚሊቸውን ነገሮች፤
ሇ) ባሇፇቃደ የፇጸማቸውን መተሊሇፍች፣ ጥሰቶች ወይም ጉዴሇቶች ሇማረም
ሉወስዲቸው የሚገባቸውን እርምጃዎች፤ እና
ሏ) ባሇፇቃደ የፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ሉያይሌኝ ይገባሌ የሚሊቸውን
ማናቸውም ጉዲዩች በጽሐፌ የሚያቀርብበት ከአምስት የሥራ ቀናት ያሊነሰ
በቂ ቀን፡፡
4. የፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የእገዲ ወይም የስረዙ ማስጠንቀቂያውን የሚያነሳው፡-
ሀ) ባሇፇቃደ ሇፇቃደ መታገዴ ወይም መሰረዛ ምክንያት ናቸው ተብሇው
የተዖረዖሩትን ነገሮች በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /3/ /ሇ/ በተሰጠው
ማስጠንቀቂያ በተገሇጸው ጊዚ ውስጥ በበቂ ሁኔታ ካረመ፣ ካሻሻሇ፣ ካስወገዯ
ወይም እንዲይዯገሙ ከተከሊከሇ፤ ወይም
ሇ) እገዲ ወይ ስረዙ ሉፇጽም አይገባም በማሇት ባሇፇቃደ በዘህ አንቀጽ ንዐስ
አንቀጽ/3/ /ሏ/ መሠረት ያቀረባቸውን ምክንያቶች ከተቀበሇ
ነው፡፡

56
 የፌትህ ሚኒስቴር

ክፌሌ አራት
ስሇምስክር ወረቀቶች15
47. ሇግኝት የምስክር ወረቀት ስሇሚቀርብ ማመሌከቻ
1. የማዔዴን መኖር ወይም ምሌክት ያገኘ ማንኛውም ሰው ያሇምንም ክፌያ
የተወሰነውን ፍርም በመሙሊት የግኝት የምስክር ወረቀት እንዱሰጠው ሇፇቃዴ
ሰጪው ባሇሥሌጣን ሉያመሇክት ይችሊሌ፡፡
2. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተመሇከቱት
ሁኔታዎች ተሟሌተው ሲገኙ የግኝት የምስክር ወረቀት ሇማግኘት የቀረበውን
ማመሌከቻ ተቀብል ይመዖግበዋሌ፡፡
48. የግኝት የምስክር ወረቀት ስሇመስጠት
ማዔዴናቱ በተገኙበት ቦታ ሊይ መኖራቸው ከዘያ በፉት የማይታወቅ ከሆነ፣
ማዔዴናቱና የተኙበት ሥፌራ የብቻ የሆነ ፇቃዴ የተሰጠባቸው ወይም ማመሌከቻ
የቀረበባቸው ወይም የተከሇከለ ካሌሆኑ ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ማመሌከቻውን
ከተቀበሇበት ጊዚ አንስቶ በ15 ቀናት ውስጥ ሇአግኚው የግኝት የምስክር ወረቀት
ይሰጠዋሌ፡፡
49. የግኝት የምስክር ወረቀት ዖመንና እዴሳት
1. የግኝት የምስክር ወረቀት ሇአስራ ስምንት ወራት የፀና ይሆናሌ፡፡
2. የግኝት የምስክር ወረቀት አይታዯስም፡፡
3. የግኝት የምስክር ወረቀት የሚሰጥበት የቦታ መጠን ቢበዙ ከ10 ካሬ ኪል ሜትር
አይበሌጥም፡፡
50. የግኝት የምስክር ወረቀት ባሇይዜታ የሆነ ሰው መብትና ግዳታ
1. የግኝት የምስክር ወረቀት የተሰጠው ሰው የምስክር ወረቀቱ ፀንቶ የሚቆይበት ጊዚ
ከማሇቁ በፉት አግባብ ሊሇው የፇቃዴ ማመሌከቻ የሚጠየቁትን ተፇሊጊ
ሁኔታዎች የሚያሟሊ ከሆነ እንዯአግባቡ የምርመራ ፇቃዴ ወይም የማምረት
ፇቃዴ ማመሌከቻ የማቅረብ ወይም ፇቃዴ ሰጪውን ባሇስሌጣን በማስፇቀዴ
ፇቃዴ የማግኘት መብቱን ሇላሊ ሰው የማስተሊሇፌ መብት ይኖረዋሌ፡፡

15
የዘህ ክፌሌ አንቀጽ 51፣ 52 እና 53 (እንዯተሸጋሸጉ) በ20/27 (2006) አ. 816 አንቀጽ 2(14) ተሻሽሇዋሌ፡፡

57
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተመሇከተው እንዯተጠበቀ ሆኖ የግኝት

የምስክር ወረቀት የተሰጠው ሰው ባሇፇቃዴ ከሆነ የቀዴሞው ፇቃዴ የተገኙትን
ማዔዴናት ወይም አዋሳኝ የሆነውን ክሌሌ እንዱጨምር ተዯርጎ እንዱሻሻሌሇት
በአማራጭነት የመጠየቅ መብት ይኖረዋሌ፡፡ ሆኖም የተሻሻሇው ክሌሌ ሉፇቀዴ
ከሚችሇው ጣሪያ ሉያሌፌ አይችሌም፡፡
51. የማማከር ወይም የቴክኒክ አገሌግልት ብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ሇማግኘት
የሚቀርብ ማመሌከቻ16
1. በማዔዴን ዖርፌ የማማከር አገሌግልት ሥራ ሊይ መሰማራት የሚፇሌግ
ማንኛውም ኢትዮጲያዊ ወይም ትውሌዯ ኢትዮጲያዊ ተገቢውን የማመሌከቻ
ክፌያ በመክፇሊና የማመሌከቻ ቅፅ በመሙሊት ሇሚኒስትሩ ማመሌከት
ይችሊሌ፡፡
2. በማዔዴን ዖርፌ እንዯ ዴሪሉንግ፣ የሊብራቶሪ ወይም ማዔዴናትን ከማዔዴን
አዖሌ አፇር ወይም አሇት መሇየት ባለት የቴክኒክ አገሌግልት ሥራ ሊይ
መሰማራት የሚፇሌግ ማንኛውም ሰው ተገቢውን የማመሌከቻ ክፌያ
በበመክፇሌና የማመሌከቻ ቅፅ በመሙሊት ሇሚኒስትሩ ማመሌከት ይችሊሌ
3. በማዔዴን ዖርፌ የመስክ ስራ ሊይ እንዯ ሕክምና፣ ዴንኳን መትከሌ ወይም
ምግብ ማዖጋጀት በመሳሰለ የቴክኒክ አገሌግልት ስራ ሊይ መሰማራት
የሚፇሌግ ማንኛውም ኢትዮጲያዊ ወይም ትውሌዯ ኢትዮጲያዊ ተገቢውን
የማመሌከቻ ክፌያ በመክፇሌና የማመሌከቻ ቅፅ በመሙሊት ሇሚኒስትሩ
ማመሌከት ይችሊሌ፡፡
4. ሚኒስቴሩ በዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀፅ 1፣2 እና 3 የተመሇከቱት ሁኔታዎች
ተሟሌተው ሲገኙ የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ማመሌከቻ ተቀብል
ይመዖግበዋሌ፡፡
52. የማማከር ወይም የቴክኒክ አገሌግልት ብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት
ስሇመስጠት
1. በማማከር አገሌግልት ሥራ ሊይ ሇመሰማራት የሚያመሇክት ሰው ባመሇከተበት
ሙያ አስፇሊጊው እውቀትና የሥራ ሌምዴ ያሇው መሆኑን ሚኒስቴሩ ሲያረጋግጥ
የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ይሰጠዋሌ፡፡

በ26/63(2012) አ.1213 አንቀፅ 2(2) መሰረት ተሻሻሇ፡፡

16

58
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. ማመሌከቻው የቀረበው እንዯ ዴሪሉንግ ወይም ሊብራቶሪ በመሳሰለ የቴክኒክ

አገሌግልት ሊይ ሇመሰማራት ሲሆን አመሌካቹ ባመሇከተበት የአገሌግልት ዖርፌ
አስፇሊጊው የባሇሙያና የማቴሪያሌ ዛግጅት እንዲሇው በሚኒስቴሩ ተረጋግጦ
የጠየቀው የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ይሰጠዋሌ፡፡
3. የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ፀንቶ የሚቆይበት ዖመን፣ የሚታዯስበትና
የሚሰረዛበት ሁኔታ በዯንብ ይወሰናሌ፡፡
53. የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት የተሰጠው ሰው መብትና ግዳታ
1. በዘህ አዋጅ አንቀጽ 52 ንዐስ አንቀጽ (1) ወይም (2) መሠረት የብቃት
ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት የተሰጠው ሰው በምስክር ወረቀቱ ሊይ በተመሇከተው
የማዔዴን ሥራ ዖርፌ የማማከር ወይም የቴክኒክ አገሌግልት መስጠት ይችሊሌ፡፡
2. የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት የተሰጠው ሰው በማማከር ወይም በቴክኒክ
አገሌግልት ሥራው ሊይ ከመሰማራቱ በፉት አግባብ ካሇው የመንግሥት መስሪያ
ቤት የንግዴ ፇቃዴ ማውጣት አሇበት፡፡
ክፌሌ አምስት
ስሇአስተዲዯር
54. የፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ሥሌጣንና ተግባር17
1. የክሌሌ ፌቃዴ ሰጪ ባሇሥሌጣን፡-
ሀ) የባህሊዊ ማዔዴን ማምረት ሥራ ፇቃዴና ሌዩ የአነስተኛ ማዔዴን ማምረት ስራ
ፇቃዴ መስጠት፤
ሇ) ሇአገር ውስጥ ባሇሀብቶች፡-
1) የኮንስትራክሽንና የኢንደስትሪ ማዔዴናትን በሚመሇከት የቅኝት፣
የምርመራና ይዜ የመቆየት ፇቃድች የመስጠት፤
2) የአነስተኛ ዯረጃ የኢንደስትሪ ማዔዴናት ማምረት ፇቃድች እንዱሁም
የአነስተኛ እና የከፌተኛ ዯረጃ የኮንስትራክሽን ማዔዴናት ማምረት
ፇቃድች የመስጠት፤እና
ሏ) በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) (ሇ) ከተመሇከተው ውጪ ሇሆኑት ማዔዴናት

17
የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 1 (ሀ) እና 2 (ሀ) (እንዯተሸጋሸገ) እንዯቅዯም ተከተሊቸው በ20/27 (2006) አ.
816 አንቀጽ 2 (15) እና 2 (16) የተሻሻለ ሲሆን ንዐስ አንቀጽ 4 ፉዯሌ ተራ (ተ) በአንቀጽ 2(17) መሰረት
አዱስ የገባ ነው፡፡

59
 የፌትህ ሚኒስቴር

የግኝት የምስክር ወረቀት የመስጠት፣

ሥሌጣንና ተግባሮች ይኖሩታሌ፡፡
2. ሚኒስቴሩ፡-
ሀ) በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ፉዯሌ ተራ (ሀ) እና (ሇ) መሠረት በክሌሌ
ፇቃዴ ሰጪ ባሇሥሌጣን ከሚሰጡት በስተቀር የቅኝት፣ የምርመራ፣ ይዜ
የመቆየትና የማዔዴን ማምረት ፇቃድች የመስጠት፤
ሇ) ሇስትራቴጂካዊ ማዔዴናት የግኝት የምስክር ወረቀት የመስጠት፤
ሏ) በማዔዴን ዖርፌ የማማከር አገሌግልት ሥራ መሰማራት ሇሚፇሌጉ
ባሇሙያዎች የሙያ ብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት የመስጠት፤
መ) ወዯ ውጭ የሚሊኩ የማዔዴን ናሙናዎችን የመመርመርና የመፌቀዴ፤

ሥሌጣንና ተግባሮች ይኖሩታሌ፡፡ ሆኖም የማዔዴን ማምረት ፇቃዴ የሚሰጠው

በቅዴሚያ የሚኒስትሮች ምክር ቤትን ይሁንታ በመጠየቅ ይሆናሌ፡፡

3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ወይም (2) በተመሇከተው መሠረት የተሰጠው
ማናቸውም ፇቃዴ የባሇቤትነት ይዖቱ የተቀየረ እንዯሆነ ፇቃደን የሰጠው ፇቃዴ
ሰጪ ባሇሥሌጣን ከፇቃደ ጋር የተያያ዗ ሰነድችን ሇሚመሇከተው ፇቃዴ ሰጪ
ባሇሥሌጣን ማስተሊሇፌ አሇበት፡፡
4. ማንኛውም ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የሚከተለት ሥሌጣንና ተግባሮች
ይኖሩታሌ፡-
ሀ) በዘህ አዋጅ መሠረት ሇማዔዴን ሥራዎች የሚቀርቡ ማመሌከቻዎችን
መቀበሌ፣ ፔሮሰስ ማዴረግ እና ውዴቅ ማዴረግ ወይም ማጽዯቅ፤
ሇ) ማንኛውም ባሇፇቃዴ በፇቃደ የተመሇከቱትን ግዳታዎች ሇመወጣት
አስፇሊጊው የገንዖብ ምንጭና የቴክኒክ ብቃት ያሇው መሆኑን የማረጋገጥ፤
ሏ) በጨረታ በማወዲዯር ወይም ቀጥተኛ በሆነ ዴርዴር መንግስትን ወክል
የማዔዴን ስምምነቶችን የማዴረግ፤
መ) በዘህ አዋጅ፣ በዯንብና በመመሪያ መሠረት ፇቃዴ የመስጠት፣ የማዯስ
የማገዴና የመሰረዛ፤
ሠ) የዘህ አዋጅ አንቀጽ 40 ዴንጋጌ እንዯተጠበቀ ሆኖ በአንቀጽ 41
የተመሇከቱትን መረጃና ሪከርድች የመቀበሌ፤

60
 የፌትህ ሚኒስቴር

ረ) የማዔዴን ሥራዎች በዘህ አዋጅ፣ በዯንቦች፣ በመመሪያዎችና አግባብ ባሊቸው

ስምምነቶች መሠረት መካሄዲቸውን የመቆጣርና የማረጋገጥ፤
ሰ) ባሇፇቃደ አስቀዴሞ የገባቸው ግዳታዎች እንዯተጠበቁ ሆነው ያመረታቸውን
ማዔዴናት በሙለ ወይም በከፉሌ ሽያጩ በሚከናወንበት ወቅት ባሇው የዒሇም
ገበያ ዋጋ ሇመንግስት፣ ሇመንግስታዊ ዴርጅት ወይም ሇላሊ ሰው በአገር
ውስጥ እንዱሸጥ የማዴረግ፤
ሸ) ባሕሊዊ ማዔዴን ማምረት ሥራ የሚካሄዴበትን ሥፌራ እያጠና በሕግ
ማስታወቂያ የመከሇሌ፤
ቀ) በዘህ አዋጅ፣ በዯንብና መመሪያ መሠረት የሚከፇለትን ፍያሉቲ፣ የመሬት
ኪራይና ላልች ክፌያዎች የመሰብሰብና ሂሳቡን የመመርመር፣
በ) ባሇፇቃድች የሚያካሂዶቸው የማዔዴን ሥራዎች የአካባቢ ጥበቃን ያገናዖቡና
ሇማኀበረሰቡ የአካባቢ ሌማት አስተዋጽኦ የሚያዯርጉ መሆኑን የማረጋገጥ፡፡
ተ) ከማዔዴን ማምረት ሥራ የሚሰበሰበውን ገቢ ሇሕብረተሰቡ ግሌጽ የማዴረግ፡፡
55. የማዔዴን ሥራዎች ምክር ቤት
1. ሚኒስቴሩን የሚያማክር የማዔዴን ሥራዎች ምክር ቤት ይቋቋማሌ፡፡
2. የማዔዴን ሥራዎች ምክር ቤት አባሊት ተዋጽኦ፣ ኃሊፉነትና ላልች ዛርዛር
ሁኔታዎች በዯንብ ይወሰናለ፡፡
56. ስሇ ቁጥጥር
1. ማንኛውም ሥሌጣን የተሰጠው የፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ተቆጣጣሪ በሥራ
ሰዒት ወዯ ማናቸውም የፇቃዴ ክሌሌ በመግባት፡-
ሀ) በፇቃዴ ክሌለ ሊይ ወይም ውስጥ በመካሄዴ ሊይ ያሇን ማናቸውንም
እንቅስቃሴ ወይም ሂዯት ሇመቆጣጠር፤
ሇ) ማናቸውንም መዛገብ፣ ሪኮርዴ፣ መግሇጫ ወይም ሰነዴ ሇመመርመርና
የሰነደን ወይም የሰነደን ክፌሌ ቅጅ ሇመውሰዴ፤
ሏ) በሥፌራው የሚገኙ ማቴሪያችንና መሣሪያዎችን ሇመመርመር፤
መ) ማናቸውንም ናሙና ሇመውሰዴና ሇመፇተሽ፣ ሇመመርመር ሇመተንተንና
በአይነት በአይነቱ ሇመሇየት፤
ሠ) በዘህ አዋጅ፣ በዯንብ ወይም በመመሪያ መጣስ ምክንያት ክስ
ሇመመስረት አስፇሊጊ የሆኑ ማቴሪያልችን፣ ዔቃዎችን፣ መሳሪያዎችን፣

61
 የፌትህ ሚኒስቴር

መዛገቦች፣ መግሇጫዎችን ወይም ሰነድችን ሇመያዛና በፇቃዴ ሰጪው

ባሇሥሌጣን ጥበቃ ሥር ሇማቆየት፤ እና
ረ) በዘህ ንዐስ አንቀጽ የተመሇከቱትን ተግባራት ሇመፇጸም እንዱችሌ
የሚያስፇሌጉት ዴጋፍች እንዱሰጠው ትዔዖዛ ሇመስጠት፤
ይችሊሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) (ሠ) መሠረት ማናቸውም ማቴሪያሌ፣
መሳሪያ፣ መዛገብ፣ መግሇጫ ወይም ሰነዴ በፇቃዴ ሰጪው ጥበቃ ሥር
እንዱቆይ ሲዯረግ፡-
ሀ) በይዜታው ወይም በቁጥጥሩ ሥራ የነበረ ሰነዴ የተያዖበት ሰው ተቆጣጣሪው
እየተከታተሇው የሰነደ ወይም የሰነደን ክፌሌ ቅጅዎች እንዱወስዴ
ማዴረግ ይቻሊሌ፣
ሇ) ከተያዖው ማቴሪያሌ፣ መሳሪያ፣ መዛገብ፣ መግሇጫ ወይም ሰነዴ ጋር
በተያያዖ ክስ ካሌተመሰረተ ወይም በማናቸውም ክርክር ወቅት
እንዯማስረጃ ሉያገሇግሌ መቻለ አጠራጣሪ ሆኖ ሲገኝ ወይም በፌርዴ
ቤት ትዔዙዛ ሇተያዖበት ሰው ወዱያወኑ ይመሇሳሌ፡፡
3. ተቆጣጣሪው በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት ምርመራውን
እንዱያካሄዴ በፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የተሰጠውን ዯብዲቤ አግባብ ሊሇው
የባሇፇቃደ ሠራተኛ የማሳየት ግዳታ አሇበት፡፡
57. በሰራተኞች ሊይ ጎጂ ተጽዔኖ የሚያስከትለ እርምጃዎች መውሰዴ ስሇሚከሇከለባቸው
ሁኔታዎች
ማንኛውም ባሇፇቃዴ ይህን አዋጅ፣ ዯንብን፣ መመሪያን ወይም የፇቃዴ ግዳታዎቹን
አሇማክበሩን በሥሩ የሚገኝ ሠራተኛ ሇፇቃዴ ሰጪ ባሇሥሌጣን በማሳወቁ ምክንያት
በሠራተኛው የሥራ ሁኔታ ሊይ ጎጂ ተጽዔኖ የሚያዯርስ እርምጃ ሉወሰዴ አይችሌም፡
58. የትርፊማነት ማነስ የማዔዴን ማምረት ሥራ መቀነስ
1. የአነስተኛ ወይም የከፌተኛ ዯረጃ ማዔዴን ማምረት ሥራ ባሇፇቃዴ የሚከተለት
ሁኔታዎች ሲከሰቱ ሇፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ያሳውቃሌ፡-
ሀ) የወቅቱ የኢኮኖሚ ሁኔታ የማዔዴን ሥራው ትርፌ ከገቢው ጋር ያሇውን
ንጽጽር ሇ12 ተከታታይ ወራት በአማካይ ከስዴስት በመቶ ያነሰ አዴርጎት
ከሆነ፤ ወይም

62
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሇ) ማናቸውም የማዔዴን ሥራ በማናቸውም የአስራ ሁሇት ወር ጊዚ ውስጥ

ከአሥር በመቶ በሊይ የሆነ ሠራተኛ ሉያስቀንስ በሚችሌ ዯረጃ የሚቀንስ
ወይም የሚቆም ሲሆን፡፡
2. የፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የሠራተኛና ማህበራዊ ጉዲይ ሚኒስቴርን ካማከረ
በኋሊ ጉዲዩ የሚመሇከተው የአነስተኛ ወይም የከፌተኛ ዯረጃ የማዔዴን ማምረት
ሥራ ባሇፇቃዴ የእርምት እርምጃዎች እንዱወስዴ በጽሁፌ መመሪያ ሉሰጠው
ይችሊሌ፡፡
3. የአነስተኛ ወይም የከፌተኛ ዯረጃ የማዔዴን ማምረት ሥራ ባሇፇቃደ በተሰጠው
መመሪያ መሰረት መፇጸምና የእርምት እርምጃዎቹ መወሰዲቸውን በጽሐፌ
ማረጋገጥ አሇበት፡፡
ክፌሌ ስዴስት
ስሇካሣ ክፌያ
59. ስሇካሳ መርሆዎች
1. የዘህን አዋጅ አሊማ ሇማስፇጸም አስፇሊጊ ሆኖ ሲገኝ ፇቃዴ ሰጪው
ባሇሥሌጣን ማናቸውንም የማይቀሳቀስ ንብረት አግባብ ባሇው ሕግ መሠረት
ሇሕጋዊ ባሇንብረቱ ተገቢውን ካሣ እንዱከፇሌ በማዴረግ መውረስ ይችሊሌ፡፡
ሇዘህም ጉዲይ አፇጻጸም ሲባሌ የማዔዴን ሥራ በፌትሏ ብሔር ሕግ ቁጥር
1460 መሠረት የሕዛብ አገሌግልት ሥራ ሆኖ ይቆጠራሌ፡፡
2. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ዴንጋጌ እንዯተጠበቀ ሆኖ ማንኛውም
ባሇፇቃዴ ከማዔዴን ሥራው ጋር በተያያዖ ማናቸውም ንብረት ሊይ
ሇሚያዯርሰው ጉዲት ካሣ የመክፇሌ ኃሊፉነት አሇበት፡፡
60. ስሇ ካሳ ስምምነቶች
1. ማንኛውም ባሇፇቃዴ ሇሚያካሂዯው የማዔዴን ሥራ መሬት እንዱሇቀቅሇት
የሚያስፇሌግ ከሆነ ሇሚሇቀቀው መሬት ወይም ሇንብረቱ የሚከፌሇው ካሳ ሇህዛብ
ጥቅም ሲባሌ የመሬት ይዜታ ስሇሚሇቀቅበትና ሇንብረት ካሳ ስሇሚከፇሌበት
ሁኔታ ሇመወሰን በወጣ አግባብ ባሇው ሕግ መሠረት ይሆናሌ፡፡18

18
በ20/27 (2006) አ. 816 አንቀጽ 2 (18) ተሻሻሇ፡፡

63
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. በባሇፇቃደና ባሇንብረቱ መካከሌ በካሣ ስምምነቱ ሁኔታዎችና ግዳታዎች ሊይ

ስምምነት እንዯተዯረሰ ባሇፇቃደ ወዱያውኑ የስምምነቱን ቅጅ ሇፇቃዴ ሰጪው
ባሇስሌጣን ማቅረብ አሇበት፡፡
3. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የተዯረገው የካሳ ስምምነት ቅጂ እንዯዯረሰው
ወዱያውኑ ይመዖግበዋሌ፡፡
61. ካሳን አስመሌክቶ ስሇሚቀርብ አቤቱታና ይግባኝ19
1. ካሳን አስመሌክቶ የሚቀርብ አቤቱታ ወይም ይግባኝ የመሬት ይዜታን ሇህዛብ
ጥቅም ሲባሌ ሇማስሇቀቅና ሇንብረት ካሳ ስሇሚከፇሌበት ሁኔታ ሇመወሰን በወጣ
አግባብ ባሇው ሕግ መሠረት ይፇጸማሌ፡፡
2. ፇቃዴ ሰጪው ባሇስሌጣን ከማዔዴን ሥራ ጋር በተያያዖ መሬትን ካሣ በመክፇሌ
ማስሇቀቅ አስፇሊጊ በሚሆንበት ጊዚ መሬትን ሇሕዛብ ጥቅም ካሳ ተከፌል
እንዱሇቀቅ የማዴረግ ሥሌጣን ከተሰጠው መሥሪያ ቤት ጋር በመመካከር ሥራው
በአፊጣኝ የሚፇፀምበትን ሁኔታ ያመቻቻሌ፡፡
ክፌሌ ሰባት
ስሇአካባቢ
62. የአካባቢ ተፅዔኖ ግምገማና የመሌሶ ማቋቋሚያ ፇንዴ
1. ከቅኝት፣ ከይዜ መቆየት ወይም ከባህሊዊ የማዔዴን ማምረት ፇቃዴ በስተቀር
ማንኛውም ፇቃዴ እንዱሰጠው የሚጠይቅ አመሌካች የአካባቢ ተጽእኖ
ግምገማውን አግባብ ሊሇው መሥሪያ ቤት በማቅረብ ማጸዯቅ አሇበት፡፡
2. ከቅኝት፣ ከይዜ መቆየት ወይም ከባህሊዊ የማዔዴን ማምረት ባሇፇቃዴ በስተቀር
ማንኛውም ባሇፇቃዴ ሇአካባቢ ተፅዔኖ መሌሶ ማቋቋሚያ ወጪ መሸፇኛ የሚውሌ
ፇንዴ ይመዴባሌ፡፡
3. ከባህሊዊ ማዔዴናት ማምረት ባሇፇቃዴ በስተቀር ማንኛዉም የማዔዴን ማምረት
ባሇፇቃዴና እንዯአግባቡ የማዔዴን ምርመራ ባሇፇቃዴ በፇቃዴ ክሌለ እና
በስምምነት በሚወሰን በፇቃዴ ክሌለ አካባቢ ሇሚኖሩ ነዋሪዎች የማህበረሰብ
ሌማት እቅዴ መሳተፌና ሇዘህ የሚያስፇሌግ ወጪ መመዯብ አሇበት፡፡20
4. ይህንን አንቀጽ ሇማስፇፀም ዛርዛር ጉዲይ በሚወጣ ዯንብ ይወሰናሌ፡፡

19
እንዯተሸጋሸገ በ20/27 (2006) አ. 816 አንቀጽ 2 (19) ተሻሻሇ፡፡
20
በ20/27 (2006) አ. 816 አንቀጽ 2 (20) ተሻሻሇ፡፡

64
 የፌትህ ሚኒስቴር

63. ስሇማዔዴን ሥራ መዖጋት

1. ሌዩ የአነስተኛ፣ የአነስተኛ ወይም የከፌተኛ ዯረጃ የማዔዴን ማምረት ስራ
ባሇፇቃዴ በሚከተለት ሁኔታዎች የማዔዴን ሥራ መዛጋት የምስክር ወረቀት
እንዱሰጠው ፇቃዴ ሰጪውን ባሇስሌጣን ሉጠይቅ ይችሊሌ፡-
ሀ) ፇቃደ ሲሰረዛ፤
ሇ) የማዔዴን ስራው ሲቋረጥ፤
ሏ) የማዔዴን ስራውን ክሌሌ በከፉሌ ወይም በሙለ ሲሇቅ፤ ወይም
መ) የማዔዴኑን ስራ ሲተው፡፡21
2. ማመሌከቻው በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተመሇከቱት ሁኔታዎች በተከሰቱ
በ180 ቀን ውስጥ መቅረብ አሇበት፡፡
3. የጤና፣ የዯህንነትና የአካባቢ ጥበቃን የሚመሇከቱ ዴንጋጌዎች መፌትሔ
የተሰጣቸው መሆኑ ካሌተረጋገጠ በስተቀር የማዔዴን መዖጋት የምስክር ወረቀት
አይሰጥም፡፡
4. የማዔዴን መዛጋት የምስከር ወረቀት መሰጠቱ፣ ባሇፇቃደን የማዔዴኑ ሥራ
ከተዖጋ በኋሊ በአካባቢው ሊይ ሉዯርስ ስሇሚችሇው ተጽእኖ የአካባቢ ተጽዔኖ
ግምገማው በሚጠይቀው መሠረት ክትትሌ የማዴረግ ኃሊፉነቱን በማናቸውም
መንገዴ አያስቀረውም፤ ውለ ጸንቶ ሇቆየበት ጊዚ የሚያስከትሊቸውን ግዳታዎች
ከመፇጸምም ነጻ አያዯርገውም፡፡
64. የፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን መፌትሄ የመስጠት ሥሌጣን
1. ባሇፇቃደ የሞተ እንዯሆነ ወይም ሉገኝ ካሌቻሇ ወይም ኩባንያ ሲሆን ህሌውናው
ካከተመ ወይም በኪሳራ ከተዖጋ ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ተጨማሪ ብክሇት
እንዲይዯርስ ሇማዴረግ አሊስፇሊጊ የሆኑ እርምጃዎች ይወስዲሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ በንዐስ አንቀጽ (1) የተመሇከተውን ሥራ ሇመስራት የሚያስፇሌገው
ገንዖብ ባሇፇቃደ ሇዘህ ተግባር ብል ካኖረው ወይም ሇዘህ ጉዲይ የተቀመጠ
ገንዖብ ከላሇ ወይም በቂ ካሌሆነ ሇዘሁ ጉዲይ ከመንግስት ግምጃ ቤት ከተመዯበ
ገንዖብ ሊይ ወጪ ተዯርጎ ይሠራሌ፡፡

21
በ20/27 (2006) አ. 816 አንቀጽ 2 (21) ተሻሻሇ፡፡

65
 የፌትህ ሚኒስቴር

ክፌሌ ስምንት
ስሇ ሮያሌቲ፣ የገቢ ግብርና ላልች ገንዖብ ነክ ጉዲዮች
65. ሮያሌቲ22
1. የማዔዴን ማምረት ሥራ ባሇፇቃዴ የተመረተውን ማዔዴን በንግዴ ሌውውጥ
በሸጠበት ዋጋ ሊይ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) እና (3) መሠረት ሮያሌቲ
ይከፌሊሌ፡፡
2. በከፌተኛ ዯረጃ የማዔዴን ማምረት ባሇፇቃድች የሚከፇሇው ሮያሌቲ በሚከተሇው
መጠን ይሆናሌ፡-
ሀ) ሇከበሩ ማዔዴናት 8 በመቶ፤
ሇ) በከፉሌ ሇከበሩ ማዔዴናት 6 ›› ፤
ሏ) ሇብረት ነክ ማዔዴናት 5 ›› ፤
መ) ሇኢንደስትሪ ማዔዴናት 4 ›› ፤
ሠ) ሇኮንስትራክሽን ማዔዴናት 3 ›› ፤
ረ) ሇጨው 4 ››፤
ሰ) ሇጂኦተርማሌ 2 › ›፡፡
3. በባህሊዊ፣ በሌዩ የአነስተኛ እና በአነስተኛ ዯረጃ ማዔዴን ማምረት ስራ ባሇፇቃድች
የሚከፇሇው የሮያሉቲ መጠን በክሌሌ ህጎች ይወሰናሌ፡፡
66. ሇጊዚው ስሇሚተመን የሮያሌቲ መጠን23
1. መከፇሌ የሚገባውን የሮያሌቲ መጠን ሇመተመን በማይቻሌበት ጊዚ ባሇፇቃደ
ጊዚያዊ የሮያሌቲ ክፌያ ይከፌሊሌ፡፡
2. መከፇሌ ያሇበት የሮያሌቲ መጠን ሲረጋገጥ ባሇፇቃደ ሌዩነቱን ይከፌሊሌ ወይም
የከፇሇው እሊፉ ተመሊሽ ይሆንሇታሌ፡፡
3. ፇቃዴ ሰጪው ባሇስሌጣን ተገቢ ሆኖ ሲያገኘው ማንኛውም ማዔዴን ማምረት
የጀመረ ባሇፇቃዴ ሉከፌሇው የሚገባውን የሮያሉቲ ክፌያ ሇመቀነስ፣ ሇጊዚው
ሇማንሳት ወይም ሇማስቀረት እንዯአግባቡ ሇሚኒስትሮች ምክር ቤት ወይም
ሇሚመሇከተው የክሌሌ የበሊይ ባሇስሌጣን ሀሳብ በማቅረብ ሉያስወስን ይችሊሌ፡፡

22
የዘህ አንቀጽ (እንዯተሸጋሸገ) ንዐስ አንቀጽ 2 (ሀ) እና 3 እንዯቅዯም ተከተሊቸው በ20/27 (2006) አ. 816
አንቀጽ 2 (22) እና 2 (23) ተሻሽሇዋሌ፡፡
23
የዘህ አንቀጽ (እንዯተሸጋሸገ) ንዐስ አንቀጽ 3 በ20/27 (2006) አ. 816 አንቀጽ 2 (24) ንዐስ አንቀጽ 3
እና 4 ሆኖ ተሻሻሇ፡፡

66
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (3) መሰረት የሮያሉቲ ክፌያ ሇመቀነስ፣ ሇጊዚው
ሇማንሳት ወይም ሇማስቀረት የሚያስችለ ዛርዛር መስፇርቶች በዯንብ ይወሰናለ፡
፡
67. የገቢ ግብር
1. ማንኛውም የከፌተኛ ዯረጃ የማዔዴን ማምረት ባሇፇቃዴ ከማዔዴን ሥራ
ከሚያገኘው ገቢ በማዔዴን ገቢ ግብር አዋጅ ቁጥር 53/1985 (እንዯተሻሻሇ)
መሠረት የገቢ ግብር ይከፌሊሌ፡፡
2. የባህሊዊ፣ ሌዩ የአነስተኛ እና የአነስተኛ ዯረጃ ማዔዴን ማምረት ስራ ባሇፇቃድች
ከማዔዴን ሥራ ከሚያገኙት ገቢ የሚከፌለት የገቢ ግብር በክሌሌ ህጎች
ይወሰናሌ፡፡24
68. መረጃ ስሇመሰብሰብ
1. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ማንኛውም ባሇፇቃዴ ከሮያሌቲው ክፌያ ጋር
በተያያዖ የዘህን አዋጅ ዴንጋጌዎች ማክበሩን ሇማረጋገጥ ማናቸውም የቃሌ፣
የጽሐፌ ወይም የኤላክትሮኒክስ መረጃ እንዱያቀርብ ወይም እንዱያሳይ በጽሁፌ
ማዖዛ ይችሊሌ፡፡
2. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት
የሚያስፇሌጉ መረጃዎች እንዲይቀርቡ ወይም እንዱጠፈ ተዯርገዋሌ ብል ሲያምን
በዘህ አዋጅ አንቀጽ 54 መሠረት ምርመራ እንዱካሄዴ ሉያዛ ይችሊሌ፡፡
69. ሮያሌቲና የገቢ ግብር ስሊሇመክፇሌ
ባሇፇቃደ መከፇሌ ባሇበት ጊዚ ውስጥ ሮያሉቲ፣ የገቢ ግብር ወይም ማናቸውንም ላሊ
ክፌያ ሳይከፌሌ ከቀረ፣ ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ያሌተከፇለ ክፌያዎች ተጠናቀው
እስኪከፇለ ወይም ክፌያውን ሇመፇጸም የሚያስችሌ በፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን
ተቀባይነት ያሇው ዖዳ እስኪመቻች ዴረስ ጉዲዩ ከሚመሇከተው ማንኛውም የማዔዴን
ማምረቻ ቦታ ወይም በባሇፇቃደ ከተያዖ ላሊ የማዔዴን ማምረቻ ቦታ ምንም አይነት
ማዔዴን እንዲይነሳና እንዲይሸጥ በመከሌከሌ ትዔዙዛ ሉሰጥ ይችሊሌ፡፡

24
በ20/27 (2006) አ. 816 አንቀጽ 2 (25) ተሻሻሇ፡፡

67
 የፌትህ ሚኒስቴር

70. የመሬት ኪራይ

1. ማንኛውም ባሇፇቃዴ በፇቃደ ሊይ ሇተመሇከተው ክሌሌ የመሬት ኪራይ
በየዒመቱ በቅዴሚያ ይከፌሊሌ፡፡ የኪራዩ መጠን ክሌልች የሚያወጧቸው ሕጎች
የሚወሰን ሆኖ ማናቸውም የኪራዩን መጠን የሚሇውጥ የሕግ ማሻሻያ ተፇጻሚ
የሚሆነው ማሻሻያው ከወጣበት ቀን በኋሊ በሚሰጡ ፇቃድች ሊይ ብቻ ይሆናሌ፡፡
2. ማንኛውም ባሇፇቃዴ ከፇቃዴ ክሌሌ ውጪ በኪራይ ሇያዖው መሬት በየዒመቱ
በቅዴሚያ ኪራይ ይከፌሊሌ፡፡ የኪራዩ መጠን የኪራዩ መብት በተመሠረተበት
ሰነዴ የሚወሰን ሆኖ በሰነደ ውስጥ ተቃራኒ ስምምነት ከላሇ በስተቀር እስከ
ኪራዩ ዖመን መጨረሻ የጸና ይሆናሌ፡፡
71. ስሇፇቃዴ ክፌያ
በዘህ አዋጅ መሠረት ሇሚሰጡ ፇቃድችና ፇቃድቹን ሇማሳዯስ የፇቃዴ ክፌያ
ይከፇሊሌ፡፡ የክፌያው መጠንና የአከፊፇለ ሁኔታ እንዯአግባቡ በዯንብና በክሌሌ
ህጎች ይወሰናሌ፡፡
72. በመንግስት ስሇሚያዛ አክሲዮን25
1. መንግስት በዘህ አዋጅ አንቀጽ 8 መሰረት የማዔዴን ስራዎች የማካሄዴ መብቱ
እንዯተጠበቀ ሆኖ በማንኛዉም ባሇፇቃዴ ከሚካሄዴ የከፌተኛ ዯረጃ የማዔዴን
ማምረት ስራዎች ኢንቨስትመንት አምስት በመቶ አክሲዮን ያሇምንም ክፌያ
ይይዙሌ፡፡ እንዱሁም ስሇዴርሻው መቶኛ፣ ስሇአከፊፇለ፣ ከተሳትፍ ስሇሚመነጩት
መብትና ግዳታዎች እና ላልች የተሳትፍ ዛርዛር ሁኔታዎች ከባሇፇቃደ ጋር
በሚዯረግ ስምምነት በሚወሰነው መሰረት መንግስት ተጨማሪ አክሲዮኖችን
መያዛ ይችሊሌ፡፡
2. ከአነስተኛ ዯረጃ የማዔዴን ማምረት ሥራዎች ኢንቨስትመንት መንግስት
ያሇምንም ክፌያ ሉይዛ የሚችሇው የአክሲዮን መጠን እና የተጨማሪ አክሲዮኖች
ሁኔታ በክሌሌ ህጏች ይወሰናሌ፡፡

25
እንዯተሸጋሸገ በ20/27 (2006) አ. 816 አንቀጽ 2 (26) ተሻሻሇ፡፡

68
 የፌትህ ሚኒስቴር

73. ስሇዋስትና
ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ፇቃዴ እንዱሰጠው ወይም እንዱታዯስሇት ወይም
ፇቃዴ ሇማስተሊሇፌ፣ ሇመዲረግ ወይም በዔዲ ሇማስያዛ የሚጠይቅ አመሌካች
ሇግዳታዎቹ መፇጸም ማረጋገጫ የሚሆን የገንዖብ፣ የባንክ ወይም ላሊ ዋስትና
እንዱያቀርብ ሉያዯርግ ይችሊሌ፡፡ ዋስትና የሚጠየቅበት ሁኔታ በመመሪያ
ይወሰናሌ፡፡
74. ስሇ ውጭ ምንዙሪ
1. ወዯ ውጭ የሚሊኩ ማዔዴናት የሚያመርት የከፌተኛ ወይም የአነስተኛ ዯረጃ
የማዔዴን ማምረት ሥራ ባሇፇቃዴ በውጭ ምንዙሪ ካገኘው የሽያጭ ገቢ ውስጥ
በኢትዮጵያ ብሔራዊ ባንክ መመሪያ የሚወሰን ዴርሻ በመያዛ በውጭ ምንዙሬ
ሇሚፇጸሙ ክፌያዎች ሉጠቀምበት ይቻሊሌ፡፡
2. የውጭ ባሇሀብት የሆነ የከፌተኛ ወይም የአነስተኛ ዯረጃ የማዔዴን ማምረት ሥራ
ባሇፇቃዴ የሚከተለት ክፌያዎች ወዯ ኢትዮጵያ ባስገባበት የውጭ ምንዙሬ
ዒይነት ወይም በላሊ በተፇቀዯ የውጭ ምንዙሪ ዛውውሩ በሚፇጸምበት ቀን ባሇው
የምንዖሪ ተመን መሠረት ከኢትዮጵያ ውጭ ሇማዙወር ይችሊሌ፡-
ሀ) ከማዔዴን ሥራ ኢንቨስትመንት ካፑታሌ የተገኘ ትርፌና የትርፌ ዴርሻ፤
ሇ) ከውጭ አገር በብዴር የሚገኝ ዋና ገንዖብና ወሇዴ፤
ሏ) ከማዔዴን ሥራው ጋር ግንኙነት ባሇው የቴክኖልጂ ወይም የሥራ አመራር
ስምምነት ምክንያት የሚከፇለ ገንዖቦች፣ ጥቅሞች ወይም ላልች ክፌያዎች
መ) የማዔዴን ሥራ ዴርጅት ፇርሶ ሂሳቡ ሲጣራ የሚገኝ ገቢ፤
ሠ) አክሲዮን ሇሀገር ውስጥ ባሇሀብት ሲዙወር ወይም ሲሸጥ ወይም የማዔዴን
ሰራው በከፉሌ ወይም በሙለ በሀገር ውስጥ ባሇሀብት ባሇቤትነት ሥር
ሲዯርግ የተገኘ ገንዖብ፡፡
3. በማዔዴን ሥራው ውስጥ ተቀጥረው የሚሰሩ የውጭ ሀገር ዚጎች ያገኙትን
ዯመወዛና ላልች ክፌያዎች አግባብ ባሇው የውጭ ምንዙሪ ዯንብ በሚፇቅዯው
መሠረት ወዯ ውጭ አገር ሇመሊክ ይችሊለ፡፡

69
 የፌትህ ሚኒስቴር

75. ከግምሩክ ቀረጥና ታክስ ነጻ ስሇመሆን26

1. ማንኛውም የምርመራ ባሇፇቃዴ ወይም የእርሱ ተቋራጭ ሇስራው
የሚያስፇሌጉና በፀዯቀው የሥራ ፔሮግራም መሠረት ከውጭ አገር ወዯ
ኢትዮጵያ የሚያስገቧቸው አሊቂ ዔቃዎች፣ መሣሪያዎች፣ ማሽነሪዎች እና
ተሽከርካሪዎች ከጉምሩክ ቀረጥና ታክስ ነጻ ይሆናለ፡፡
2. ማንኛውም የሌዩ አነስተኛ፣ የአነስተኛ ወይም የከፌተኛ ዯረጃ የማዔዴን
ማምረት ባሇፇቃዴ ወይም የእርሱ ተቋራጭ ሇሥራው የሚያስፇሌጉ እና
በማዔዴን ማምረት ስምምነቱና በጸዯቀው የሥራ ፔሮግራም መሠረት በምርት
ቅዴመዛግጅት ጊዚ ከውጭ አገር ወዯ ኢትዮጵያ የሚያስገባቸው
መሳሪያዎች፣ ማሽነሪዎች፣ ተሽከርካሪዎችና አሊቂ ዔቃዎች ከጉምሩክ ቀረጥና
ታክስ ነጻ ይሆናለ፡፡ ሆኖም መሳሪያዎችን፣ ማሽነሪዎችንና ተሽከርካሪዎችን
ከጉምሩክ ቀረጥ እና ታክስ ነፃ የማስገባት መብት ማምረት ከተጀመረበት ቀን
አንስቶ ከአምስት ዒመት በኋሊ ተፇጻሚ አይሆንም፡፡
3. የአነስተኛ ወይም የከፌተኛ ዯረጃ የማዔዴን ማምረት ባሇፇቃዴ ሇንግዴ በሆነ
መጠን ማዔዴን ማምረት ከጀመረበት ቀን አንስቶ ሇመጀመሪያዎቹ ሶስት
ወራት ሉያሰራው የሚችሌ ማናቸውንም አሊቂ ዔቃዎች በዘህ አዋጅ አንቀጽ
30 ንዐስ አንቀጽ (2) (ሀ) በተገሇጸው የጊዚ ገዯብ ውስጥ ከጉምሩክ ቀረጥና
ታክስ ነፃ ማስገባት ይችሊሌ፡፡
4. የአነስተኛ ወይም የከፌተኛ ዯረጃ የማዔዴን ማምረት ባሇፇቃዴ የምርት
ሥራውን በሊቀ ዯረጃ ሇማስፊፊት ሲፇሇግና የማስፊፉያው እቅዴ በፇቃዴ
ሰጪው ባሇሥሌጣን ሲፀዴቅ ሇማስፊፉያ ሥራው የሚያስፇሌጉ መሣሪያዎችና
ማሽነሪዎችን ከጉምሩክ ቀረጥና ታክስ ነጻ ማስገባት ይችሊሌ፡፡
5. ወርቅ ወይም ብር ከሚያመርት የባህሊዊ ወይም ሌዩ የአነስተኛ ዯረጃ ማዔዴን
ማምረት ሥራ ባሇፇቃዴ በስተቀር ማንኛውም የማዔዴን ማምረት ስራ
ባሇፇቃዴ በፇቃደ መሠረት ያመረታቸውን ማዔዴናት ወዯ ውጭ አገር ሲሌክ
አስፇሊጊውን የጉምሩክ እና የባንክ ፍርማሉቲ ማሟሊት እንዯተጠበቀ ሆኖ
ከማናቸውም የጉምሩክ ቀረጥና ታክስ ነጻ ይሆናሌ፡፡

26
የዘህ አንቀጽ (እንዯተሸጋሸገ) ንዐስ አንቀጽ 2፣ 3 እና 5በ20/27 (2006) አ. 816 አንቀጽ 2 (27)
ተሻሽሇዋሌ፡፡

70
 የፌትህ ሚኒስቴር

6. የባህሊዊ ማዔዴን ማምረት ባሇፇቃዴ ወይም አሸዋ ወይም ገረጋንቲ ሇማምረት

የሚያስችሌ ፇቃዴ ያሇው ማንኛውም የኮንስትራክሽን ማዔዴን ማምረት
ባሇፇቃዴ በዘህ አንቀጽ ከንዐስ አንቀጽ (1) እስከ (4) የተመሇከቱት የጉምሩክ
ቀረጥና ታክስ ነጻ መብት ተጠቃሚ አይሆንም፡፡
7. ማናቸውም በዘህ አንቀጽ መሠረት ከጉምሩክ ቀረጥና ታክስ ነጻ ሆኖ የገባ ዔቃ
ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን በቅዴሚያ ሳይፇቀዴና ተገቢው የጉምሩክ ቀረጥና
ታክስ ሳይከፇሌበት አይሸጥም፡፡ ሆኖም ዔቃው ተመሌሶ ከሀገር የሚወጣ ከሆነ
ከጉምሩክ ቀረጥና ታክስ ነጻ ይሆናሌ፡፡
76. ስሇባሇፇቃድች ምዛገባና ስሇውክሌና
1. ማንኛውም ባሇፇቃዴ አግባብ ባሇው ባሇሥሌጣን ዖንዴ በንግዴ መዛገብ ሊይ
የመመዛገብና ሇፇቃደ ዖመን በኢትዮጵያ ውስጥ ጽ/ቤት የማቋቋም ግዳታ
አሇበት፡፡
2. ባሇፇቃደ በፇቃደ ሊይ የተመሇከቱትን ማዔዴናት ሇማምረት፣ ሇመሸጥ ወይም
ወዯውጭ አገር ሇመሊክ ወይም ሇሥራዎቹ አስፇሊጊ የሆኑ ዔቃዎችን ወዯ አገር
ውስጥ ሇማስገባት ወይም የአእምሮ ሥራዎችን በውሌ ሇማግኘት ከላሊ የመንግስት
መሥሪያ ቤት ፇቃዴ አያስፇሌገውም፡፡
3. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) ዴንጋጌ የባሇፇቃደን የጉምሩክና የባንክ
ፍርማሉቲዎች የማሟሊት ግዳታ አያስቀርም፡፡
77. ስሇመንግሥት ዴጋፌ
1. መንግሥት፡-
ሀ) የሀገሪቱን ወቅታዊ ማህበራዊና ኢኮኖሚያዊ ችግሮችን ሇመፌታት እገዙ
ሇሚዯርጉ የማዔዴን ሥራዎች፣
ሇ) ማዔዴናትን በማበሌጸግ በሀገር ውስጥ ተጠቃሚነትን ሇሚያስፊፈ የማዔዴን
ሥራዎች፤ እና
ሏ) በኀብረት ሥራ ማህበራት ሇሚከናወኑ ባህሊዊ የማዔዴን ሥራዎች፤
ማበረታቻና ዴጋፌ ሉያዯርግ ይችሊሌ፡፡
2. የማበረታቻውና የዴጋፈ ዒይነትና ሁኔታ የማዔዴን ሥራውን መሠረት ያዯረገ ሆኖ
በዯንብ ይወሰናሌ፡፡

71
 የፌትህ ሚኒስቴር

78. አሇመግባባቶችን ስሇመፌታት

1. የማዔዴን ቅኝት፣ ምርመራ፣ ይዜ መቆየት ወይም ማምረትን ከተመሇከተ ስምምነት
በመነጨ፣ በስምምነቱ አተረጓጎም፣ መጣስ ወይም መቋረጥ ምክንያት ወይም
ከእነዘሁ ጋረ በተያያ዗ ምክንያቶች በመንግስትና በባሇፇቃዴ መካከሌ የሚፇጠር
ማንኛውም ክርክር፣ አሇመግባባት ወይም የይገባኛሌ ጥያቄ በተቻሇ መጠን በጋራ
ውይይት ይፇታሌ፡፡
2. ጉዲዩ በጋራ ውይይት ሉፇታ ካሌቻሇ በስምምነቱ ውስጥ በተመሇከተው ስነስርዒት
መሰረት በግሌግሌ ዲኝነት ታይቶ ይወሰናሌ፡፡ በግሌግሌ ዲኝነት የሚሰጠው ውሳኔ
በተዋዋይ ወገኖች ሊይ የፀና ይሆናሌ፡፡27
3. በግሌግሌ ዲኝነት በሚሰጠው ውሳኔ ቅር የተሰኘ ማንኛውም ወገን ቅሬታውን
ሇሚመሇከተው ፌርዴ ቤት ይግባኝ እንዱታይሇት ማቅረብ ይቻሊሌ፡፡
79. ስሇፇቃዴ መብት መቋረጥ
1. የፇቃዴ መብት፡-
ሀ) ባሇፇቃደ የፇቃደን ክሌሌ በሙለ ሲሇቅ ወይም የፇቃዴ መብቱን ሲተው፤
ሇ) በዘህ አዋጅ፣ በዯንቦችና በመመሪያዎች መሠረት ፇቃደ በፇቃዴ ሰጪው
ባሇሥሌጣን ሲሰረዛ፤
ሏ) የፇቃደ ዖመን ከተፇጸመ በኋሊ ሳይታዯስ ሲቀር፣ ወይም
መ) የወራሾች መብት እንዯተጠበቀ ሆኖ ባሇፇቃደ ሲሞት ወይም ባሇፇቃደ
የንግዴ ዴርጅቱ ከሆነ ሲፇርስ ወይም የመክሰር ውሳኔ ሲሰጥበት፤
ይቋረጣሌ፡፡
2. በስምምነት በላሊ ሁኔታ ካሌተገሇጸ በቀር የአነስተኛ ወይም የከፌተኛ ዯረጃ
የማዔዴን ማምረት ሥራ ፇቃዴ ሲቋረጥ ሇማዔዴን ሥራዎች ጥቅም ሊይ ውሇው
የእርጅና ቅናሻቸው ሙለ በሙለ ያሌተፇጸመውን የማይንቀሳቀሱና ተንቀሳቃሽ
ንብረቶች በባሇፇቃደ የሂሣብ መዛገብ ሊይ በሚታየው ዋጋቸው መንግስት
ሉወስዲቸው ይችሊሌ፡፡ መንግስት በዘህ መብቱ ካሌተጠቀመ ባሇፇቃደ አግባብ
ባሊቸው ሕጎች መሠረት ንብረቶቹን ሇላሊ ሰው ሉያስተሊሌፌ ይችሊሌ፡፡ ይህ
የማይሆን ከሆነ ስሇአካባቢው ጥበቃ በገባቸው ግዳታዎች መሠረት
እንዱያስወግዲቸው ይገዯዲሌ፡፡

27
በ20/27 (2006) አ. 816 አንቀጽ 2 (28) ተሻሻሇ፡፡

72
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. የአነስተኛ ወይም የከፌተኛ የማዔዴን መብት ሲቋረጥ በፇቃዴና በኪራይ ተይዜ

በነበረዉ ቦታ የሚገኙ ጉዴጓድችና ላልች ስራዎች በሰዎች ጤንነት፣ ሕይወትና
ንብረት ሊይ አዯጋ እንዲያስከትለ ፇቃዴ ሰጪዉ ባሇሥሌጣን አጥጋቢ ነዉ ብል
በሚቀበሇዉ አኳኋን ባሇፇቃደ እንዱያጥራቸዉና መከሊከያ እንዱያበጅሊቸዉ
ይገዯዲሌ፡፡
ክፌሌ ዖጠኝ
ሌዩ ሌዩ ዴንጋጌዎች
80. ቅጣት
ማንኛዉም ሰዉ፡-
1. በዘህ አዋጅ አንቀጽ 67 መሠረት የተሰጠን ትዔዙዛ ከጣሰ ወይም ካሊከበረ ወይም
እንዱህ ያሇ ትዔዙዛ መስጠቱንና በትዔዙ዗ም መሰረት ማዔዴኑን መሸጥ የተከሇከሇ
መሆኑን እያወቀ ማዔዴን ከተቀበሇ፤
2. ይህን አዋጅ፣ ዯንብን፣ መመሪያን ወይም የፇቃዴ ግዳታዎችን ከጣሰ ወይም
ካሊከበረ፤ ወይም
3. በዘህ አዋጅ፣ በዯንብ ወይም በመመሪያ መሰረት መቅረብ ካሇባቸዉ ጉዲዮች ጋር
በተያያዖ ትክክሌ ያሌሆነ ወይም የሚያሳስት መረጃ አቅርቦ ከተገኘ፤
እስከ ብር 200,000 በሚዯርስ የገንዖብ መቀጮ ወይም እስከ አምስት አመት
በሚዯርስ እስራት ወይም በሁሇቱም ይቀጣሌ፡፡
4. የዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀፅ (3) ዴንጋጌ ቢኖርም ስሇጥፊት ዯረጃና ሇእያንዲንደ
ዯረጃ የሚገባዉ ቅጣት ይህን አዋጅ ሇማስፇፀም በሚወጣ ዯንብ ይወሰናሌ፡፡
81. ስሇቅሬታ አቀራረብ
1. በዘህ አዋጅ መሰረት በተሰጠ አስተዲዯራዊ ዉሳኔ ቅር የተሰኘ ማንኛዉም ሰዉ
ቅሬታዉን በየዯረጃዉ ሇሚገኙ የፇቃዴ ሰጪዉ ባሇስሌጣን ኃሊፉዎች ማቅረብ
ይችሊሌ፡፡
2. ማንኛዉም ሰዉ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሰረት በተሰጠ አስተዲዯራዊ
ዉሳኔ ሊይ ይግባኝ እንዱታይሇት ሇፌርዴ ቤት ማቅረብ የሚችሇዉ በፇቃዴ
ሰጪዉ ባሇስሌጣን ያለ አስተዲዯራዊ መፌትሔዎች በሙለ ተሟጠዉ ካሇቁ በኋሊ
ነዉ፡፡

73
 የፌትህ ሚኒስቴር

82. ስሇአዋጁ አፇጻጸም

1. የሚኒስትሮች ምክር ቤት ይህንን አዋጅ በሚገባ ሇማስፇጸም የሚያስፇሌጉ
ዯንቦችን ሉይወጣ ይችሊሌ፡፡
2. ሚኒስቴሩ ይህን አዋጅና በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሰረት የወጡ
ዯንቦችን በሚገባ ሇማስፇጸም የሚያስፇሌጉ መመሪያዎችን ሉያወጣ ይችሊሌ፡፡
3. ፇቃዴ ሰጪዉ ባሇሥሌጣን ሇዴርዴር መነሻ የሚሆን ሞዳሌ የማዔዴን ስምምነት
ሉያዖጋጅ ይችሊሌ፡፡
4. ይህ አዋጅ በስራ ሊይ ከመዋለ በፉት ሇኢንዯስተሪ ግብዒትነት የሚውለ ወይም
ከማጋጌጫ ዴንጋዮች ውጪ ያለ እንዯ አሸዋ ፣ ጠጠር፣ ገረጋንቲ እና የመሳሰለት
የኮንስትራክሽን ማዔዴናት እንዱሁም የዯሌሌ መዔዴን ስራን በሚመሇከት ሇውጪ
ባሇሀብት የተሰጠ ፇቃዴ ወይም ከውጪ ባሇሀብት ጋር የተዯረገ የማዔዴን
ማምረት ስምምነት ፀንቶ ሇሚቆይበት ቀሪ ዖመን የፀና ይሆናሌ፡፡ ሆኖም የፇቃደ
ወይም የስምምነቱ ዖመን አብቅቶ ሲታዯስ በዘህ አዋጅ ዴንጋጌዎች መሰረት
ይፇፀማሌ፡፡28
83. የመሸጋገሪያ ዴንጋጌዎች
1. ይህ አዋጅ በሥራ ሊይ ከመዋለ በፉት የተሰጠ ወይም የተዯረገ ማንኛውም
የማዔዴን ማምረት ፇቃዴ ወይም የማዔዴን ማምረት ስምምነት ፀንቶ ሇሚቆይበት
ቀሪ ዖመን ፇቃደ በተሰጠበት ወይም ስምምነቱ በተዯረገበት ወቅት ተፇፃሚ
በነበረው ህግ መሠረት ባሇበት ይቀጥሊሌ፡፡ ሆኖም የፇቃደ ወይም የስምምነቱ
ዖመን አብቅቶ ሲታዯስ በዘህ አዋጅ ዴንጋጌዎች መሠረት ይፇፀማሌ፡፡29
2. የዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀፅ (1) ዴንጋጌ ቢኖርም አንዯኛዉ ወገን አግባብ ባሇዉ
ስምምነት ከሚያካሔዯዉ የማዔዴን ስራ በሚገኘዉ ጥቅም ሊይ በዘህ አዋጅ
ምክንያት ጉዲት የዯረሰ እንዯሆነ ጉዲት የዯረሰበት ወገን ሲጠይቅ ሁሇቱም
ወገኖች በቅን ሌቦና ተወያይተዉ አስፇሊጊዉን ማስተካከያ ሇማዴረግ ሉስማሙ
ይችሊለ፡፡

በ26/63(2012) አ.1213 አንቀፅ 2(2) መሰረት ተሻሻሇ፡፡

28

29
በ20/27 (2006) አ. 816 አንቀጽ 2 (29) ተሻሻሇ፡፡

74
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. ይህ አዋጅ በስራ ሊይ ከመዋለ በፉት የተፇጠረ ሇክስ መነሻ የሚሆን ጉዲይ

ወይም የተጀመረ የክርክር ወይም የአፇጻጸም ሂዯት ይህ አዋጅ በሥራ ሊይ
ከመዋለ በፉት ጸንተዉ በነበሩ ህጎች መሰረት ፌጻሜ ያገኛሌ፡፡
84. የተሻሩና ጸንተዉ የሚቆዮ ህጏች
1. የማዔዴን አዋጅ ቁጥር 52/1985 /እንዯሻሻሇ/ በዘህ አዋጅ ተሸሯሌ፡፡
2. የዘህን አዋጅ ዴንጋጌዎች የሚቃረን ማንኛዉም ሕግ፣ ዯንብ፣ መመሪያ ወይም
የአሰራር ሌምዴ በዘህ አዋጅ ውስጥ የተሸፇኑትን ጉዲዮች በሚመሇከት
ተፇጻሚነት አይኖረዉም፡፡
3. የማዔዴን ሥራዎች የሚኒስትሮች ምክር ቤት ዯንብ ቁጥር 182/1985 ዴንጋጌዎች
የዘህን አዋጅ ዴንጋጌዎች እስካሌተቃረኑ ዴረስ በዘህ አዋጅ መሰረት በሚወጣ
ዯንብ እስከሚተኩ ዴረስ ተፇጻሚነታቸው ይቀጥሊሌ፡፡
85. አዋጁ የሚፀናበት ጊዚ
ይህ አዋጅ በፋዳራሌ ነጋሪት ጋዚጣ ታትሞ ከወጣበት ቀን ጀምሮ የፀና ይሆናሌ፡፡

አዱስ አበባ ሏምላ 28 ቀን 2002 ዒ.ም

ግርማ ወሌዯጊዮርጊስ
የኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ፔሬዘዲንት

75
 የፌትህ ሚኒስቴር

ዯንብ ቁጥር 182/1986 ዒ.ም

ስሇ ማዔዴን ሥራዎች የወጣ የሚኒስትሮች ምክር ቤት ዯንብ
የሚኒስትሮች ምክር ቤት የጠቅሊይ ሚኒስትርንና የሚኒስትሮች ምክር ቤትን ሥሌጣንና
ተግባር ሇመወሰን በወጣው አዋጅ ቁጥር 2/1983 አንቀጽ 4 (2) መሠረት ይህን ዯንብ
አውጥቷሌ፡፡

ክፌሌ አንዴ
ጠቅሊሊ

1. አጭር ርዔስ
ይህ ዯንብ ‘የማዔዴን ሥራዎች የሚኒስትሮች ምክር ቤት ዯንብ ቁጥር 182/1986’
ተብል ሉጠቀስ ይችሊሌ፡፡
2. ትርጓሜ፣30
የቃለ አገባብ ላሊ ትርጉም ካሊሰጠው በቀር በዘህ ዯንብ ውስጥ
1. በማዔዴን አዋጅ ቁጥር 52/198531 ሇተዖረዖሩት ቃሊት የተሰጡት ትርጓሜዎች
ተፇጻሚ ይሆናለ፡፡
2. ‘አነስተኛ ዯረጃ የማዔዴን ማምረት ሥራ’ ማሇት ማንኛቸውንም ማዔዴናትን
በሚመሇከት ከማዔዴኑ ሥፌራ በአመት የሚመረተው ማዔዴን አዖሌ አፇርና
ዴንጋይ መጠኑ ከሚከተሇው የማይበሌጥ ማዔዴን የማምረት ሥራ ነው፡፡
ሀ) እንዯ ወርቅ፣ ፔሊቲንየም፣ ብር እና ላልችም የከበሩና በከፉሌ የከበሩ
ማዔዴናትን በሚመሇከት፣
1) በዯሇሌ ሊይ ሇሚካሄደ ሥራዎች እስከ 100,000 ሜትር ኩብ
2) በጽንሰ ማዔዴን ክምችቶች ሊይ የሚካሄደ ሥራዎች እስከ 75,000 ሺህ
ቶን፣
ሇ) እንዯ ብረት፣ እርሳስ፣ መዲብና ኒኬሌ የመሳሰለ ሜታሌ ማዔዴናትን
በሚመሇከት፡-
1) በመሬት ሊይ ሇሚካሄደ ሥራዎች እስከ 150,000 ቶን፤

30
የዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀፅ (5) እና (6) በማሻሻያ ዯንብ ቁጥር 12/24 (1998) አ. 124 አንቀፅ 2(1) መሰረት
የተጨመሩ ናቸው፡፡
31
ይህ አዋጅ በ16/45 (2002) አ. 678 ተሽሯሌ በዘህ አዋጅ የተዖረዖሩ ትርጓሜዎች በሙለ በሻሪው አዋጅ
ሊይ ተዖርዛረዋሌ፡፡

76
 የፌትህ ሚኒስቴር

2) በመሬት ውስጥ ሇሚካሄደ ሥራዎች እስከ 75,000 ቶን

ሏ) እንዯ ካኦሉን፣ ቤንቶናይት፣ ዲያቶማይት፣ ድልማይት፣ ኳርትዛ እና የዴንጋይ
ከሰሌ የመሳሰለ የኢንደስትሪ ማዔዴናትን በሚመሇከት እስከ 120,000 ቶን፣
መ) የኮንስትራክሽን ማዔዴናትን በሚመሇከት፣
1) አሸዋ፣ ጠጠር፣ ፐሚስ ዴንጋይ፣ የሸክሊ አፇርና የመሳሰለትን በሚመሇከት
80,000 ሜትር ኩብ፣
2) እብነበረዴ ግራናይትና የመሳሰለትን የዲይሜንሽን ዴንጋዮች በሚመሇከት
እስከ 10,000 ሜትር ኩብ፣
ሠ) የማዔዴን ውሃን በሚመሇከት እስከ 20,000 ሜትር ኩብ፣
ረ) የጂኦተርማሌ ክምችትን በሚመሇከት፣
1) ሇመታጠቢያ፣ ሇመዛናኛና ሇሕክምና አገሌግልት እስከ 2 ሚሉዮን
ሜትር ኩብ፣
2) ሇኢንደስትሪና ሇላልች አገሌግልቶች እስከ 25 ሜጋዋት ወይም
ተመጣጣኝ የሆነ ኃይሌ ሉሰጥ የሚችሌ የጂኦተርማሌ እንፊልት፣
ሰ) ከዴንጋይ ወይም ከብራይን ሇሚመረቱ የጨው ዒይነቶች እስከ 14,000 ቶን፣
3. ‘ከፌተኛ ዯረጃ የማዔዴን ማምረት ሥራ’ ማሇት የከበሩ ወይም በከፉሌ የከበሩ
ዴንጋዮችን የማምረት ሥራን በሚመሇከት ካሌሆነ በቀር ከማዔዴኑ ሥፌራ
በዒመት የሚነሣው ማዔዴን አዖሌ አፇርና ዴንጋይ መጠን በዘህ አንቀጽ ንዐስ
አንቀጽ (2) ከተመሇከተው መጠን በሊይ የሆነ ማዔዴናትን የማምረት ሥራ ነው፡፡
4. ‘አዋጅ’ ማሇት የማዔዴን አዋጅ ቁጥር 52/1985 ነው፡፡32
5. ‘የኢንደስትሪ ማዔዴናት’ ማሇት በፊብሪካ ሥራ ሂዯት አሌፇው ጠርሙስ፣
ወረቀት፣ ሲሚንቶ፣ ማዲበሪያና ሇምግብነት ወይም ሇላሊ ዒሊማ የሚውሌ ጨው
የመሳሰለ የፌጆታ ዔቃዎችን ሇመፇብረክ በጥሬ ግብዒትነት ጥቅም ሊይ የሚውለና
ሇኃይሌ ማመንጫነት የሚያገሇግለ በተፇጥሮ የሚገኙ ጠጣር ማዔዴናትን ሁለ
ያጠቃሌሊሌ፤

32
ይህ አዋጅ በአዋጅ ቁጥር 678/2002 ተሽሯሌ፡፡

77
 የፌትህ ሚኒስቴር

6. ‘በከፉሌ የከበሩ ማዔዴናት’ ማሇት በአዋጁ አንቀጽ 2(18) የተመሇከቱትን

ሳይጨምር ላልች ማናቸውም በተፇጥሮአዊ ግኝታቸው ሇማስዋቢያነት የሚውለ
ወጥ ወይም በተፇጥሮአዊ አንዴነት የተጣመሩ እንዯ ኦፒሌ፣ ሮድሊይት፣ ጋርኔትና
ኦሉቪን የመሳሰለ እንዱሁም ሚኒስቴሩ በመመሪያ በከፉሌ የከበሩ ማዔዴናት ብል
የሚሰይማቸው ላልች ተመሳሳይ ማዔዴናት ናቸው፡፡
ክፌሌ ሁሇት
ስሇማዔዴን ሥራ ፇቃድች
ምዔራፌ አንዴ
ስሇፇቃዴ ማመሌከቻዎች
3. ሇፌሇጋ ፇቃዴ ስሇሚቀርብ ማመሌከቻ
የፌሇጋ ፇቃዴ ሇማግኘት የሚቀርብ ማመሌከቻ የሚከተለትን ዛርዛሮች መያዛ
አሇበት፡፡
1. አመሌካቹ የተፇጥሮ ሰው ከሆነ፣
ሀ) ሙለ ስሙን ዚግነቱን የተወሇዯበት ጊዚና ቦታ፣
ሇ) ሙያውን፣
ሏ) የመኖሪያ ቦታውንና አዴራሻውን፣
2. አመሌካቹ በሕግ የሰውነት መብት የተሰጠው ከሆነ፣
ሀ) ስሙን ዚግነቱን የሕግ አቋሙንና ካፑታለን፣
ሇ) የዋና መሥሪያ ቤቱን አዴራሻ እና በኢትዮጵያ ውሰጥ የሚገኝ ወኪለን ስምና
አዴራሻ፣
ሏ) ትክክሇኛነታቸው አግባብ ባሇው የዴርጅቱ ሹም ተረጋግጦ የሚቀርብ
የሚከተለት ሰነድች፣
1) ዴርጅቱ የተቋቋመበት የመመሥረቻ ጽሁፌና የመተዲዯሪያ ዯንብ ቅጂ፣
2) የዱሬክተሮች ቦርዴ ዒመታዊ ሪፕርት ካሇ የመጨረሻውን ሪፕርት ቅጂ፣
3) ያሇፈት ሶስት ዒመታት የሂሣብ ሚዙን፣ የትርፌና ኪሣራ መግሇጫዎች
እንዱሁም የኦዱተሮች ሪፕርቶች ካለ የነዘህኑ ቅጂዎች፣
4) የዱሬክተሮች ቦርዴ ካሇ የአባሊቱን ስም፣ አዴራሻና ዚግነት እንዱሁም
በአመሌካቹ ዴርጅት ስም ሇመፇረም ሥሌጣን የተሰጠውን ሰው ስም፣

78
 የፌትህ ሚኒስቴር

5) ፇቃዴ የተጠየቀበትን የማዔዴን ዒይነት እና ፌሇጋው ሉካሄዴ የታሰበበትን

ሥፌራ የሚያሳይ በመመሪያ በሚወሰነው መሠረት የተዖጋጀ ካርታ፣
6) አመሌካቹ ቀዯም ሲሌ በኢትዮጵያ ውስጥ ተሰጥቶት የነበረ ፇቃዴ ወይም
የማዔዴን መብት ካሇ፣
7) የአመሌካቹን የፊይናንስ ሁኔታ የቴክኒክ ብቃትና ሌምዴ የሚያሳይ
መግሇጫ፣
8) ፇቃደ ጸንቶ በሚቆይበት ጊዚ አመሌካቹ ሉያከናውን ያሰበውን የሥራ
ፔሮግራምና ሉያወጣ ያቀዯውን የወጪ መጠን፣ እና
9) ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን በአግባቡ ያስፇሌጋለ ብል የሚጠይቃቸውን
ላልች መረጃዎች፡፡
4. ሇምርመራ ፇቃዴ ስሇሚቀርብ ማመሌከቻ፣
የምርመራ ፇቃዴ ሇማግኘት የሚቀርብ ማመሌከቻ የሚከተለትን መያዛ አሇበት፣
1. በዘህ ዯንብ አንቀጽ 3 የተዖረዖሩትን መረጃዎች፣
2. አመሌካቹ የምርመራ ፇቃዴ ሇመጠየቅ መሠረት ያዯረገው የፌሇጋ ፇቃዴ ካሇው
የፇቃደን መሇያ፣
3. ፇቃዴ ስሇተጠየቀባቸው ማዔዴናትና ሥፌራ በአመሌካቹ የሚታወቅ የጂኦልጂ መረጃ
አጭር ዖገባ፣
5. ሇማዔዴን ማምረት ሥራ ፇቃዴ ስሇሚቀርብ ማመሌከቻ
1. የአነስተኛ ወይም የከፌተኛ ዯረጃ የማዔዴን ማምረት ሥራ ፇቃዴ ሇማግኘት
የሚቀርብ ማመሌከቻ የሚከተለትን መያዛ አሇበት፣
ሀ) በዘህ ዯንብ አንቀጽ 3 የዖረዖሩትን መረጃዎች፣
ሇ) አመሌካቹ የማዔዴን ማምረት ሥራ ፇቃዴ ሇመጠየቅ መሠረት ያዯረገው
የምርመራ ፇቃዴ ካሇው የፇቃደን መሇያ፣
ሏ) ፇቃደ ጸንቶ እንዱቆይ የሚፇሇግበትን ጊዚ፣
መ) የተረጋገጠውንና የሚገመተውን የክምችት መጠንና የማዔዴናቱን ፉዘካሌ፣
ኬሚካሌ፣ ሚኖሮልጂካሌ፣ ቴክኒካሌ ባሕርይ ጨምሮ የክምችቱን ዛርዛር ሁኔታ
የሚገሌጽ ጥናት፣

79
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሠ) ኦፉሴሊዊ በሆነ የወሰን ቅየሳ ሊይ ተመሥርቶ ፇቃደ የተጠየቀበትን ሥፌራ

ወሰኖች መታጠፉያ ጂኦግራፉያዊ ከኦርዱኔቶችና በእነሱም መካከሌ ያሇውን
ርቀት የሚያመሇክትና ሥፌራውን ሇመሇየት የሚያስችለ አቢይ ምሌክቶችን
ሕንፃዎች የመሬት አቀማመጥና ላልች ገጽታዎችን የሚያሳይ አግባብ ባሇው
መስፇርት የተሠራ ካርታ፣
ረ) ሉከናወን ስሇታሰበው የሌማትና ምርት ዔቅዴ እና ላልችም ፇቃዴ ሰጭው
ባሇሥሌጣን ባግባቡ ያስፇሌጋለ ብል የሚጠይቃቸው መረጃዎች፡፡
2. የከፌተኛ ዯረጃ የማዔዴን ማምረት ሥራ ፇቃዴ ሇማግኘት የሚቀርብ ማመሌከቻ
በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ከተገሇጹት በተጨማሪ የሚከተለትን መያዛ
አሇበት፡፡
ሀ) የሽያጭ ገቢን የካፑታሌና የሥራ ማስኬጃ ወጪን የእርጅናና ላልች ተቀናሾችን
እንዱሁም የሚገመተውን ትርፌና የጥሬ ገንዖብ ፌሰት የሚያሳይ የተሟሊ
የፉዘቢሉቲ ጥናት፣
ሇ) የቅጥርና የሥሌጠና ፔሮግራም አጭር መግሇጫ፣
ሏ) የሚያስፇሌጉ የመሠረተ ሌማት አውታሮች ዛርዛር፣
መ) ሥራው በተፇጥሮ አካባቢ ሊይ ስሇሚያስከትሇው ተጽዔኖ የተዯረገ ግምገማ
ሪፕርት፣
3. ባሕሊዊ የማዔዴን ማምረት ሥራ ፇቃዴ ሇማግኘት የሚቀርብ ማመሌከቻ
የሚከተለትን መያዛ አሇበት፣
ሀ) የአመሌካቹን ሙለ ስም አዴራሻ የተወሇዯበትን ጊዚና ቦታ፣
ሇ) ፇቃዴ የተጠየቀባቸው ማዔዴናትና ሥፌራው፣
ሏ) ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን በአግባቡ ያስፇሌጋለ ብል የሚጠይቃቸውን ላልች
መረጃዎች፣

80
 የፌትህ ሚኒስቴር

ምዔራፌ ሁሇት
ስሇፇቃዴ አሰጣጥ
6. ማመሌከቻን ስሇመመዛገብ ስሇማስታወቅና ስሇማጣራት፣33
1. እያንዲንደ የፇቃዴ ማመሌከቻ በትክክሇኛው ፍርም ተሟሌቶ ሲቀርብ ፇቃዴ
ሰጪው ባሇሥሌጣን ሇዘሁ ተግባር ባዖጋጀው መዛገብ ሊይ እንዯአቀራረቡ ቅዯም
ተከተሌ ወዱያውኑ ይመዖግባሌ፤ እያንዲንደ አመሌካችም የምዛገባ ቀንና ቁጥሩን
የሚገሌጽ ዯረሰኝ ይሰጠዋሌ፡፡
2. ፇቃዴ ሰጭው ባሇስሌጣን ፇቃዴ ሇማግኘት የቀረበውን ማመሌከቻ ከመዖገበ በኋሊ
ወዱያውኑ በአመሌካቹ የቀረቡትን መረጃዎች በሙለ አጣርቶ ትክክሇኛነታቸውን
ያረጋግጣሌ፡፡
3. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የፇቃዴ ማመሌከቻዎችንና የተሰጡ ፇቃድችን የሚያሳይ
መዛገብ አዖጋጅቶ ሇሕዛብ ክፌት ያዯርጋሌ፡፡
7. መቃወሚያዎችን ስሇማቅረብ፣34
1. ማናቸውም ሰው የተጠየቀው ፇቃዴ እንዲይሰጥ ወይም የተሰጠ ፇቃዴ እንዱታገዴ
ወይም እንዱሰረዛ መቃወሚያውን ከነምክንያቶቹ በጽሁፌ ሇፇቃዴ ሰጪው
ባሇሥሌጣን ሉያቀርብ ይችሊሌ፡፡
2. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን መቃወሚያው እንዯዯረሰው ወዱያውኑ መርምሮ
ይወስናሌ፡፡
8. ፇቃዴን ስሇመስጠትና ስሇመመዛገብ፣
1. በዘህ ዯንብ አንቀጽ 6 (4) በተጠቀሰው የሠሊሳ ቀን ጊዚ ውስጥ በማመሌከቻው ሊይ
ምንም ዒይነት መቃወሚያ ካሌቀረበ ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን በማመሌከቻው
የቀረቡሇትን መረጃዎች ካጣራና አመሌካቹ የተወሰነውን የፇቃዴ ክፌያና የመሬት
ኪራይ ከከፇሇ በኋሊ ማመሌከቻው የቀረበበትን ሥፌራና ማዔዴናት በተመሇከተ
ወይም ማመሌከቻው ከቀረበበት ሥፌራና ማዔዴናት ውስጥ በአዋጁ አንቀጽ 6 እና
በዘህ ዯንብ አንቀጽ 11 መሠረት ያሌተያዖውን ወይም ያሌተከሇከሇውን እና ቀዯም

33
የዘህ አንቀፅ ቀዴሞ ንዐስ አንቀፅ (2)፣ (3) እና (4) ነበሩት በማሻሻያ በ12/24 (1998) ዯ. 124 አንቀፅ
2(2) መሰረት ተሰርዖው አዱስ ንኡስ አንቀጾች (2) እና (3) ተጨምረዋሌ፡፡
34
የዘህ አንቀፅ ቀዴሞ ንዐስ አንቀፅ (2) እና (3) ነበሩት በ12/24 (1998) ዯ. 124 አንቀፅ 2(3) መሰረት
ተሰርዖው በአዱስ ተተክተዋሌ፡፡

81
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሲሌ ብቸኛ የሆነ መብት የሚያስገኝ ፇቃዴ ያሌተሰጠበትን ወይም ማመሌከቻ

ያሌቀረበበትን ክፌሌ በሚመሇከት ፇቃዴ ይሰጣሌ፤ ሆኖም አመሌካቹ፣
ሀ) የተጠየቀው ፇቃዴ የሚያስከትሊቸውን ግዳታዎች ሇመወጣት የሚያስችሌ
የፊይናንስ ምንጭ የቴክኒክ ችልታና ሌምዴ እንዲሇው ሇፇቃዴ ሰጭው
ባሇሥሌጣን ካሊረጋገጠ፤ እና
ሇ) እንዯነገሩ ሁኔታ በፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን ተቀባይነት ያገኘ የሥራ
ፔሮግራምና የወጭ ወይም የሌማትና የምርት ፔሮግራም ግዳታዎች አቅርቦ
ወይም ስምምነት አዴርጏ ካሌሆነ በቀር፤ የፌሇጋ፣ የምርመራ ወይም የአነስተኛ
ወይም የከፌተኛ ዯረጃ የማዔዴን ማምረት ሥራ ፇቃዴ አይሰጥም፡፡
2. በዘህ ዯንብ አንቀጽ 7 መሠረት በማመሌከቻው ሊይ ተቃውሞ ከቀረበ ፇቃዴ
የመስጠቱ ሂዯት ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን ማመሌከቻው ከተመዖገበ ከአንዴ መቶ
ሃያ ቀናት ባሌበሇጠ ጊዚ ውስጥ በተቃውሞው ሊይ ውሳኔ እስከሚሰጥበት ዴረስ
ይዖገያሌ፡፡ የተሰጠው ውሳኔ ተቃውሞውን ውዴቅ የሚያዯርግ ከሆነ በዘህ አንቀጽ
ንዐስ አንቀጽ (1) የተዯነገገው እንዯተጠበቀ ሆኖ አመሌካቹ ወዱያውኑ ፇቃዴ
ይሰጠዋሌ፡፡
3. ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን የፇቃዴ ማመሌከቻውን ከተቀበሇውና ካጸዯቀው ውሳኔውን
ሇዘሁ ጉዲይ በተዖጋጀው መዛገብ ሊይ ያሰፌራሌ፡፡ አመሌካቹም በመዛገቡ ሊይ
ይፇርማሌ፡፡
4. በአዋጁ አንቀጽ 46 (1) እንዯተዯነገገው የብሄራዊ ክሌሊዊ መስተዲዴር የማዔዴንና
ኢነርጂ ቢሮ ሇባሕሊዊ የማዔዴን ማምረት ሥራዎች እና በሀገር ውስጥ ባሇሀብቶች
ሇሚካሄደ ኮንስትራክሽን ማዔዴናት ፇቃዴ የመስጠት ሥሌጣን የተሰጠው ሲሆን
ላልች ማናቸውንም የማዔዴን ሥራዎችን በተመሇከተ ፇቃዴ የሚሰጠው የማዔዴንና
ኢነርጂ ሚኒስቴር ነው፡፡
9. ፇቃዴን ስሇመከሌከሌ፣
1. ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን የቀረበው ማመሌከቻ ወይም ተያይዜ የቀረበው መረጃ በቂ
አይዯሇም ብል ከወሰነ ይህንኑ ከነምክንያቱ ሇአመሌካቹ ማሳወቅ አሇበት፣

82
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. አመሌካቹ የሚዯግፈትን ማስረጃዎች ሇማቅረብ እንዱችሌ ፇቃዴ ሰጭውን

ባሇሥሌጣን የማማከር ዔዴሌና የቀረበበትን ተቃውሞ ሇመቋቋም ከሠሊሳ ቀን ያሊነሰ
ጊዚ ይሰጠዋሌ እንዱሁም ማመሌከቻውን የማረም ወይም የማሟሊት መብት
ይኖረዋሌ፡፡
3. አመሌካቹ የፇቃዴ ሰጭውን ባሇሥሌጣን ምክር ካገኘና የተሰጠው ጊዚ ካሇፇም በኋሊ
ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን ማመሌከቻው ወይም የቀረበው መረጃ ወይም የአመሌካቹ
ችልታ የጠየቀውን ፇቃዴ ሇመስጠት የማያበቃ መሆኑን ሲያምንበት ይህንኑ
ሇአመሌካቹ ያሳውቀዋሌ፡፡
4. አመሌካቹ ፇቃደን በመከሌከለ ምክንያት የሚያነሳው ክርክር በዘህ ዯንብ አንቀጽ
44 (2)መሠረት እንዱታይሇት የማዴረግ መብት ይኖረዋሌ፡፡
10. ስሇፇቃዴ ክሌልች ስፊት፣
1. በአንዴ ፇቃዴ ሉያዛ የሚችሇው ክሌሌ ስፊት ጣሪያ እንዯሚከተሇው ይሆናሌ፡፡
ሀ) ሇፌሇጋ ፇቃዴ 50 ካሬ ኪል ሜትር
ሇ) ሇምርመራ ፇቃዴ 20 ካሬ ኪል ሜትር
ሏ) ሇባሕሊዊ የማዔዴን ሥራ ፇቃድች 5000 ካሬ ሜትር
መ) ሇአነስተኛ ዯረጃ የኢንደስትሪያሌና የኮንስትራክሽን ማዔዴናት ማምረት ሥራ
ፇቃዴ 20,000 ካሬ ሜትር፣
ሠ) ሇከፌተኛ ዯረጃ የኢንደስትሪያሌና ኮንስትራክሸን ማዔዴናት ማምረት ሥራ
ፇቃዴ 200,000 ካሬ ሜትር፣
ረ) ሇላልች ማዔዴናት ማምረት ሥራ ፇቃድች 10 ካሬ ኪል ሜትር፣
2. የባሕሊዊ የማዔዴን ማምረት ሥራ ባሇፇቃዴ በአንዴ ጊዚ በጠቅሊሊ ስፊቱ ከ10,000
ካሬ ሜትር የበሇጠ ከሁሇት በሊይ ፇቃዴ ሉይዛ አይችሌም፡፡
3. ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን በሚያወጣው መመሪያ በዘህ አንቀጽ የተመሇከተውን
የፇቃዴ ክሌሌ ስፊት ሉያሻሽሇውና በአንዴ ፇቃዴ ሉያዛ የሚችሇውንም የክሌሌ
ስፊት ጣሪያና ዛቅተኛ መጠን ሉወስን ይችሊሌ፡፡
11. ስሇተከሇከለ ሥፌራዎች፣
1. ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን በላሊ አኳኋን ካሌፇቀዯ በስተቀር በአርኪዎልጂ
ሥፌራዎች የባሕሌ ወይም የኃይማኖት መንፇሳዊ ክብር በተሰጣቸው ሥፌራዎች
በሕዛብ አገሌግልት ሕንጻዎች፣ በባቡር ሃዱድች፣ በአውራ ጏዲናዎች፣ አውሮፔሊን

83
 የፌትህ ሚኒስቴር

ማረፉያዎች፣ በግዴቦች፣ በውሃ ማጠራቀሚያዎች፣ በቧንቧ መስመሮች፣ በፊብሪካዎች

ወይም ላልች መንግሥታዊ ተቋሞች አካባቢ በ100 ሜትር ክሌሌ ውስጥ ፇቃዴ
አይሰጥም፡፡
2. በፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን በተሇይ ካሌተፇቀዯ በቀር ማንኛውም ሰው በከተማ
ክሌሌ በገጠር መንዯሮች፣ በመቃብር ሥፌራ ወይም በወቅቱ ሰብሌ ባሇበት የእርሻ
ቦታ በ100 ሜትር ክሌሌ ውስጥ የማዔዴን ፌሇጋ ማካሄዴ አይችሌም፡፡
3. በማናቸውም ላሊ ሕግ በተከሇከለ ሥፌራዎች የማዔዴን ሥራዎትን ማካሄዴ
አይቻሌም፡፡
12. ስሇተጣመረ ፇቃዴ፣
1. በአዋጁ አንቀጽ 34 መሠረት የተጣመረ ፇቃዴ እንዱሰጠው የሚጠይቅ አመሌካች
ሇእያንዲንደ ፇቃዴ አስፇሊጊ የሆኑትን የማመሌከቻ ግዳታዎች ማሟሊትና የተጣመረ
ፇቃዴ እንዱሰጠው የጠየቀበትን ምክንያት ማስረዲት አሇበት፡፡
2. ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን አመሌካቹ ሇእያንዲንደ ፇቃዴ መሟሊት ያሇበትን ግዳታ
ማሟሊቱን የተጣመረ ፇቃዴ እንዱሰጠው ያቀረበው ምክንያት አጥጋቢ መሆኑን እና
የማዔዴኑን ክምችት ሇማሌማትና ሇማምረት ችግር የማይፇጥር መሆኑን ሲያምንበት
የተጣመረውን ፇቃዴ ይሰጣሌ፡፡
13. የፇቃዴ ቅጂ ስሇመስጠትና ስሇመተካት፣
1. ባሇፇቃደ የፇቃደን አንዴ ወይም ተጨማሪ ቅጂ እንዱሰጠው ፇቃዴ ሰጭውን
ባሇሥሌጣን ሉጠይቅ ይችሊሌ፡፡ ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣንም ጥያቄው ሲዯርሰው
የፇቃደን የተረጋገጠ ቅጂ አዖጋጅቶ ይሰጠዋሌ፡፡
2. ፇቃዴ የጠፊበት ወይም የተበሊሸበት ባሇፇቃዴ ፇቃደ እንዱተካሇት ሇፇቃዴ ሰጭው
ባሇሥሌጣን ሉያመሇክት ይችሊሌ፡፡ ጥያቄው የቀረበሇት ፇቃዴ ሰጭ ባሇሥሌጣንም
ምትክ ፇቃዴ አዖጋጅቶ ሇባሇፇቃደ ይሰጠዋሌ፡፡
ምዔራፌ ሶስት
ፇቃድችን ስሇማዯስ፣ ስሇማስተሊሇፌና ስሇመሰረዛ
14. ስሇ ምርመራ ፇቃዴ ዔዴሳት
1. የምርመራ ፇቃዴን ሇማሳዯስ የሚቀርብ ማመሌከቻ የፇቃደ ዖመን ከመፇጸሙ
ከዖጠና ቀናት በፉት መቅረብና የሚከተለትን መያዛ አሇበት፡፡

84
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሀ) ፇቃደ መጀመሪያ ሲሰጥ ወይም ባሇፇው ዔዴሳት ወቅት በቀረቡ መረጃዎች ሊይ

የተዯረጉ ሇውጦች፣
ሇ) በመመሪያ የሚወሰኑ መረጃዎችን ያካተተ ዒመታዊ ሪፕርት፣
ሏ) አመሌካቹ በዔዯሳው ዖመን ሉያከናውን ያሰበውን የሥራ ፔሮግራምና ያቀዯውን
ወጭ የሚያሳይ ዛርዛር፣
መ) በአዋጁ አንቀጽ 11 መሠረት ከፇቃደ ክሌሌ ሊይ የሚሇቀውን ሥፌራ፣
ሠ) ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን በአግባቡ ያስፇሌጋለ ብል የሚጠይቃቸውን ላልች
መረጃዎች፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 1(መ) የተጠቀሰው የሚሇቀቅ ሥፌራ ፇቃዴ ሰጭው
ባሇሥሌጣን በላሊ አኳኋን ካሌተስማማ በቀር በመመሪያ በሚገሇፀው መሠረት
በብልክ በብልክ ሆኖ እያንዲንደ ብልክ ከአንዴ እስኩዌር ኪል ሜትር ያሊነሰና
ቀሊሌ ጂኦሜትራዊ ቅርፅ ያሇው መሆን አሇበት፡፡
3. ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን በማመሌከቻው የቀረቡሇትን መረጃዎች ካጣራና
አመሌካቹ የተወሰነውን የፇቃዴ ማሳዯሻ ክፌያና የመሬት ኪራይ ከከፇሇ በኋሊ
በአዋጁ አንቀጽ 10 (1) እና (2) መሠረት ፇቃደን ያዴስሇታሌ፡፡
15. ስሇባህሊዊ የማዔዴን ማምረት ሥራ ፇቃዴ ዔዴሳት፣
1. ባህሊዊ የማዔዴን ማምረት ሥራ ፇቃዴን ሇማሳዯስ የሚቀርብ ማመሌከቻ የፇቃደ
ዖመን ከመፇጸሙ ከሠሊሳ ቀናት በፉት መቅረብና የሚከተለትን መያዛ አሇበት፣
ሀ) ፇቃደ መጀመሪያ ሲሰጥ ወይም ባሇፇው ዔዴሳት ወቅት በቀረቡ መረጃዎች ሊይ
የተዯረጉ ሇውጦች፣
ሇ) ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን በአግባቡ ያስፇሌጋለ ብል የሚጠይቃቸውን ላልች
መረጃዎች፣
2. ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን በማመሌከቻው የቀረቡሇትን መረጃዎች ካጣራና
አመሌካቹ የተወሰነውን የፇቃዴ ማሳዯሻ ክፌያና የመሬት ኪራይ ከከፇሇ በኋሊ
በአዋጁ አንቀጽ 15 (1) መሠረት ፇቃደን ያዴስሇታሌ፡፡
16. ስሇአነስተኛና ከፌተኛ ዯረጃ የማዔዴን ማምረት ሥራ ፇቃድች ዔዴሳት
1. የአነስተኛ ወይም የከፌተኛ ዯረጃ የማዔዴን ማምረት ሥራ ፇቃዴን ሇማሳዯስ
የሚቀርብ ማመሌከቻ የፇቃደ ዖመን ከመፇጸሙ ከመቶ ሰማንያ ቀናት በፉት
መቅረብና የሚከተለትን መያዛ አሇበት፡፡

85
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሀ) ፇቃደ መጀመሪያ ሲሰጥ ወይም ባሇፇው ዔዴሳት ወቅት በቀረቡ መረጃዎች ሊይ

የተዯረጉ ሇውጦች፤
ሇ) ዔቅደን ጨምሮ የተረጋገጠውንና ይኖራሌ ተብል የሚገመተውን ቀሪውን የማዔዴን
ክምችት ዛርዛር ሁኔታ የሚያሳይ ሪፕርት፤
ሏ) ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን በአግባቡ ያስፇሌጋለ ብል የሚጠይቃቸውን ላልች
መረጃዎች፡፡
2. ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን ከማመሌከቻው ጋር ተያይዖው የቀረቡትን መረጃዎች
ካጣራና አመሌካቹ የተወሰነውን የፇቃዴ ማሳዯሻ ክፌያና የመሬት ኪራይ ከከፇሇ
በኋሊ እንዯሁኔታው በአዋጁ አንቀጽ 17 ወይም 19 መሠረት ፇቃደን ያዴስሇታሌ፡፡
17. ስሇፇቃዴ ማስተሊሇፌ፣ መዲረግ፣ በዔዲ ማስያዛና ስሇውርስ፣
1. የምርመራ ፇቃዴንና የባሇፇቃደን የአነስተኛ ወይም የከፌተኛ ዯረጃ የማዔዴን
ማምረት ሥራ ፇቃዴ የማግኘት መብት በአዋጁ አንቀጽ 9 (3) መሠረት
ሇማስተሊሇፌ ወይም ሇመዲረግ የሚቀርብ ማመሌከቻ እንዱሁም የአነስተኛ ዯረጃ
ወይም የከፌተኛ ዯረጃ የማዔዴን ማምረት ሥራ ፇቃዴን በአዋጁ አንቀጽ 16 (2)
ወይም 18(2) መሠረት ሇማስተሊሇፌ ወይም ሇመዲረግ የሚቀርብ ማመሌከቻ
የሚከተለትን መያዛ አሇበት፡፡
ሀ) ፇቃደ ሉተሊሇፌሇት ወይም ሉዯረግሇት የተፇሇገውን ሰው በተመሇከተ በዘህ
ዯንብ አንቀጽ 3 የተዖረዖሩትን መረጃዎች፤
ሇ) ፇቃደ ሉተሊሇፌሇት ወይም ሉዲረግሇት የተፇሇገው ሰው የፇቃደን ስምምነቶችና
ግዳታዎች እንዱሁም አግባብ ያሇው የሥራ ፔሮግራምና ወጭ ወይም የሌማትና
የምርት ፔሮግራምና የባሇፇቃደን ላልች ግዳታዎችን አክብሮ ሇመፇጸም
ግዳታ መግባቱን የሚያረጋግጥ ማስረጃ፣
ሏ) የታሰበውን ማስተሊሇፌ ወይም መዲረግ የሚመሇከቱ የውሌ፣ የኢክኖሚና
የፊይናንስ ነክ ስምምነቶችና ግዳታዎች ዛርዛር፣
2. የአነስተኛ ወይም የከፌተኛ ዯረጃ የማዔዴን ማምረት ሥራ ፇቃዴን በአዋጁ አንቀጽ
16(2) ወይም 18(2) መሠረት በዔዲ ሇማስያዛ የሚቀርብ ማመሌከቻ የሚከተለትን
መያዛ አሇበት፣
ሀ) የመያዡው ተጠቃሚ እንዱሆን የተፇሇገውን ሰው በተመሇከተ በዘህ ዯንብ አንቀጽ
3 የተዖረዖሩትን መረጃዎች፤

86
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሇ) ሉሰጥ የታሰበው የዋስትና ዒይነትና የዋስትናው ስምምነቶችና ግዳታዎች፤

ሏ) ፇቃደን በመጨረሻ የሚረከበውን ሰው የፊይናንስና የቴክኒክ ችልታ እንዱሁም
የፇቃደን ስምምነቶችና ግዳታዎች፣ የሌማትና የምርት ፔሮግራምና የባሇፇቃደን
ላልች ግዳታዎችን አክብሮ ሇመፇጸም የገባውን ግዳታ ሇማረጋገጥ ፇቃዴ
ሰጭው ባሇሥሌጣን የሚጠይቃቸውን መተማመኛዎች ጨምሮ ሉሰጥ የታሰበው
ዋስትና ተግባራዊ ሉዯረግ የሚችሌባቸውን ሁኔታዎች፡፡
3. የአነስተኛ ወይም የከፌተኛ ዯረጃ የማዔዴን ማምረት ሥራ ፇቃዴን በአዋጁ አንቀጽ
16 (2) ወይም 18 (2) መሠረት በውርስ ሇማስተሊሇፌ የሚቀርብ ማመሌከቻ
የሚከተለትን መያዛ አሇበት፡፡
ሀ) የባሇፇቃደ ወራሽ መሆንን ሇማረጋገጥ የተሰጠ የፌርዴ ቤት ማስረጃና ወራሾችን
በተመሇከተ በዘህ ዯንብ አንቀጽ 3 የተዖረዖሩትን መረጃዎች፣
ሇ) የአመሌካቹን የፊይናንስ አቋም፣ የቴክኒክ ችልታና ሌምዴ በዛርዛር የያዖ
መግሇጫ፣
ሏ) ወራሾች የፇቃደን ስምምነቶችና ግዳታዎች፣ የሌማትና የምርት ፔሮግራምና
የባሇፇቃደን ላልች ግዳታዎችን አክብረው ሇመፇጸም የገቡትን ግዳታ፡፡
4. በአዋጁ አንቀጽ 14 (2) መሠረት፣
ሀ) ባህሊዊ የማዔዴን ማምረት ሥራ ፇቃዴን ሇማስተሊሇፌ፣ ሇመዲረግ ወይም በዔዲ
ሇማስያዛ የሚቀርብ ማመሌከቻ ፇቃደ ሉተሊሇፌሇት፣ ሉዲረግሇት ወይም
የመያዡው ተጠቃሚ እንዱሆን የተፇሇገውን ሰው በተመሇከተ በዘህ ዯንብ
አንቀጽ 5 (3) የተዖረዖሩትን መረጃዎች መያዛ አሇበት፣
ሇ) ባህሊዊ የማዔዴን ማምረት ሥራ ፇቃዴን በውርስ ሇማስተሊሇፌ የሚቀርብ
ማመሌከቻ የባሇፇቃደ ወራሽ መሆንን ሇማረጋገጥ የተሰጠ የፌርዴ ቤት ማስረጃና
ወራሾችን በተመሇከተ በዘህ ዯንብ አንቀጽ 5(3) የተዖረዖሩትን መረጃዎች መያዛ
አሇበት፡፡
18. ፇቃዴን ስሇመዖረዛና ስሇማገዴ፣
1. ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን ባሇፇቃደ ጥፊት በመፇጸሙ ምክንያት በዘህ ዯንብ
አንቀጽ 40 በተዯነገገው መሠረት ማንኛውንም ፇቃዴ ሉሠርዛ ወይም ሉያግዴ
ይችሊሌ፡፡

87
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ከተመሇከተው በተጨማሪ ባህሊዊ የማዔዴን ማምረት
ሥራ ፇቃዴ በአዋጁ አንቀጽ 15 (2) መሠረት ሉሠረዛ ይችሊሌ፡፡
ክፌሌ ሦስት
ስሇ ግኝት
19. ግኝትን ስሇማስታወቅ፣
1. ማንኛውም ማዔዴን ወይም የማዔዴን ክምችት ያገኘ ሰው ወዱያውኑ እንዯ ሁኔታው
በግኝቱ ቦታ ሊይ ምሌክት ማኖር ወይም ክምችቱ ቦታ ሊይ ምሌክት ማኖር ወይም
ክምችቱ ይገኝበታሌ ተብል የሚገመተውን ሥፌራ ምሌክት በማዴረግ መከሇሌ
አሇበት፡፡ እያንዲንደ ምሌክት ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን በሚወስነው ዒይነትና
ቅርጽ ሆኖ የአግኝውን ስም መያዛ አሇበት፡፡
2. ማዔዴናትን ወይም የማዔዴናትን ክምችት ያገኘ ማንኛውም ሰው የግኝቱን ቦታና
ባህርይ የሚያሳይ የግኝት ማስታወቂያና የተገኘውን ማዔዴን ናሙና ሇፇቃዴ ሰጪው
ባሇሥሌጣን ማቅረብ አሇበት፡፡
3. ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን የግኝት ማስታወቂያ ሊቀረበው ሰው እንዲግባቡ ሽሌማት
እንዱሰጠው ሉያዯርግ ይችሊሌ፡፡
20. ስሇማጣራትና ስሇምስክር ወረቀት፣
1. ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን የግኝት ማስታወቂያው እንዯዯረሰው የቀረቡሇትን
የማዔዴን ናሙናዎች ባህርይና አግኝው ምሌክት ያዯረገበትን ሥፌራ ማጣራት እና
ሥፌራውና ማዔዴናቱ ብቸኛ የሆነ መብት የሚያስገኝ ፇቃዴ ቀዯም ሲሌ
ያሌተሰጠባቸው ወይም የፇቃዴ ማመሌከቻ ያሌቀረበባቸው መሆኑን ወይም የግኝቱ
ሥፌራ ያሌተያዖ ወይም ያሌተከሇከሇ መሆኑን ማረጋገጥ አሇበት፡፡
2. ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት ግኝቱን
ካጣራና የግኝቱ ሥፌራና ማዔዴናቱ የፇቃዴ ማመሌከቻ ሉቀርብባቸው የሚችለ
መሆኑን ካረጋገጠ በኋሊ ከተሰጠበት ቀን ጀምሮ ሇ12 ወራት ጸንቶ የሚቆይ የግኝት
የምስክር ወረቀት ሇአግኝው ይሰጣሌ፡፡
21. የግኝት የምስክር ወረቀት ባሇይዜታ መብት እና ግዳታ
1. የግኝት የምስክር ወረቀት ባሇይዜታ የሆነ ሰው፣ የምስክር ወረቀቱ ጸንቶ በሚቆይበት
ጊዚ ውስጥ ፇቃዴ እንዱሰጠው ካመሇከተና ሇፇቃዴ ማመሌከቻ የሚጠየቁ
ሁኔታዎችን ካሟሊ እንዯሁኔታው የምርመራ እና ወይም የማምረት ሥራዎችን

88
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሇማከናወን የሚያስችሌ የፊይናንስና የቴክኒክ ችልታ ያሇው ከሆነ ምርመራ ወይም

የማምረት ወይም ምርመራና ማምረትን ያጣመረ ፇቃዴ የማግኘት መብት
ይኖረዋሌ፡፡
2. አግኝው የግኝት የምስክር ወረቀቱ ጸንቶ በሚቆይበት ጊዚ ውስጥ የተገኘውን ማዔዴን
ወይም ክምችት በተመሇከተ የፌሇጋ ሥራ ማከናወን ይችሊሌ፣ ሆኖም በዘህ ጊዚ
ውስጥ የምርመራ ተግባር ማከናወንም ሆነ ማዔዴኑን ማውጣት ወይም ማስተሊሇፌ
አይችሌም፡፡
ክፌሌ አራት
የባሇፇቃድች መብትና ግዳታ
ምዔራፌ አንዴ
መብቶች
22. ስሇ መሠረተ ሌማት አውታሮችና ስሇላልች ግንባታዎች
1. በባሇፇቃደ የሚሠሩ የመሠረተ ሌማት አውታሮችና ላልች ግንባታዎች ተገቢ የሆነ
ዱዙይንና የቴክኒክ አሠራር መከተሌና አግባብ ባሇሙ መመሪያ መሠረት ዯኅንነቱ
የተጠበቀና ቀሌጣፊ አገሌግሇት ሉሰጡ በሚችለበት አኳኋን መገንባት መጠገንና
በጥቅም ሊይ መዋሌ አሇባቸው፡፡
2. ባሇፇቃደ የሠራቸው የመሠረተ ሌማት አውታሮች ሇንግዴ ዒሊማ ሇላልች
ባሇፇቃድችም አገሌግልት የሚሰጡ ከሆነ የመሠረተ ሌማት አውታሮቹን ሇመገንባትና
ሇማካሄዴ የሚወጣው ወጭ በተጠቃሚዎች መካከሌ እንዱከፊፇሌ ባሇፇቃደ ፇቃዴ
ሰጭውን ባሇሥሌጣን ሉጠይቅ ይችሊሌ፡፡
3. ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን የእያንዲንደን ተጠቃሚ የግሌጋልት ዴርሻ መሠረት
በማዴረግ ወጭውን ያከፊፌሊሌ፡፡ በተጠቃሚዎች መካከሌ የሚከፊፇሇው ወጭም
የመሠረተ ሌማት አውታሮቹ ዒመታዊ የእርጅና ቅናሽ የሥራ ማስኬጃና የጥገና
ወጭዎች ጠቅሊሊ ዴምር ይሆናሌ፡፡ ዒመታዊ የእርጅና ቅናሽ የሚሰሊው ገና ተቀናሽ
ያሌሆነውን የመሠረተ ሌማት አውታሮቹ የካፑታሌ ወጭ ሇባሇፇቃደ ቀሪ የፇቃዴ
ዖመን ዒመታት በማካፇሌ ይሆናሌ፡፡

89
 የፌትህ ሚኒስቴር

23. በፌሇጋና በምርመራ ወቅት በተገኙ ማዔዴናት ሊይ ስሇማዖዛ

1. የፌሇጋ ወይም የምርመራ ፇቃዴ ባሇይዜታ በፌሇጋው ወይም በምርመራው ወቅት
ያገናቸውን ማዔዴናት ይዜ ሇመቆየት ወይም ሉያዛባቸው ከፇሇገ ይህንኑ ሇፇቃዴ
ሰጭው ባሇሥሌጣን ማመሌከት ይችሊሌ፡፡
2. ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን አስፇሊጊ በመሰሇው ሁኔታ ማዔዴናቱ ከፇቃደ ቦታ
እንዱነሱና አመሌካቹ የተወሰነውን ክፌያ ወይም ሮያሌቲ ከፌል ይዝቸው እንዱቆይ
ወይም እንዱያዛባቸው ሉፇቅዴ ይችሊሌ፡፡
24. ስሇአየር ሊይ ፍቶግራፍችና መረጃዎች፣
1. ማንኛውም ባሇፇቃዴ በቅዴሚያ ፇቃዴ ሰጭውን ባሇሥሌጣንና ከፇቃዴ ሰጭው
ባሇሥሌጣን በሚያገኘው መረጃ መሠረት የሚመሇከተውን መንግሥታዊ አካሌ
በማስፇቀዴ ከአየር ሊይ ፍቶግራፍችን ማንሳት ይችሊሌ፡፡
2. ባሇፇቃደ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት ያነሳቸውን የአየር ሊይ
ፍቶግራፍች ቅጂ ሇፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን መስጠት አሇበት፡፡
3. ማንኛውም ባሇፇቃዴ በፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን ዖንዴ የሚገኙ ምስጢር ያሌሆኑ
ካርታዎችንና መረጃዎችን የማየት መብት ይኖረዋሌ፡፡
ምዔራፌ ሁሇት
ግዳታዎች
25. ወሰን ስሇመከሇሌ፣
1. የአነስተኛ ወይም የከፌተኛ ዯረጃ የማዔዴን ማምረት ሥራ ፇቃዴ ማመሌከቻ ያቀረበ
አመሌካች ፇቃዴ የተጠየቀበትን ሥፌራ በቅዴሚያ መከሇሌ አሇበት፡፡ የመከሇለ
ተግባር በእያንዲንደ የወሰኑ መታጠፉያና የቀጥታ መስመር ክፌሌፊይ ሊይ ምሌክት
በማዴረግ ይከናወናሌ፡፡
2. በወሰኑ መታጠፉያዎች ሊይ የሚዯረጉ ምሌክቶች ዱያሜትራቸው ከ25 ሴንቲ ሜትር
የማያንስ የተጠረቡ ዴንጋዮች፣ ብረቶች ወይም የመሳሰለት መሆን አሇባቸው፡፡
በወሰኑ ቀጥታ መስመር ክፌሌፊዮች ሊይ የሚዯረጉ ምሌክቶች ዱያሜትራቸው ከ10
ሴንቲ ሜትር የማያንስ የተጠረቡ ዴንጋዮች፣ ብረቶች ወይም የመሳሰለት መሆን
አሇባቸው፡፡ ማንኛውም ምሌክት ከፌታው ቢያንስ ከመሬት አንዴ ሜትር ሆኖ
መሬት ሊይ በዯንብ መቸከሌ አሇበት፡፡

90
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. በእያንዲንደ ምሌክት ሊይ የአመሌካቹ ስምና በኋሊም የፇቃዴ ቁጥሩን የሚገሌጽ

ምሌክት መሇጠፌ አሇበት፡፡
4. ባሇፇቃደ የፇቃዴ ክሌለ ወሰን በአዋጁ አንቀጽ 11 ወይም 31 መሠት የሚዯረጉ
ሇውጦችን እንዱያንጸባርቅ አዴርጏ መከሇሌና ምሌክቶቹ ሇውጡን እንዱያሳዩ
አዴርጏ ማስተካከሌ አሇበት፡፡
5. ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን የፇቃዴ ማመሌከቻ የቀረበበትን ወይም ፇቃዴ
የተሰጠበትን ሥፌራ ወሰን አከሊሇሌ ሇዘሁ ተግባር በተመዯበ የፇቃዴ ሰጭው
ባሇሥሌጣን ሠራተኛ እንዱመረመርና ወሰኑም በመንግሥት ቀያሽ እንዱረጋገጥ
ሉያዯርግ ይችሊሌ፡፡
6. እንዯነገሩ ሁኔታ አመሌካቹ ወይም ባሇፇቃደ የክሌለን ወሰን በማረጋገጥ ረገዴ
ሇፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን ሠራተኛ ወይም ሇቀያሹ ዴጋፌ መስጠት አሇበት፡፡
7. ቀያሹ የተከሇሇው ወሰን በቀረበው ማመሌከቻ ወይም በፇቃደ ሊይ የተገሇጸውን
ሥፌራ በትክክሌ የማያሳይ መሆኑን ሲያረጋግጥ ወሰኑ በዘሁ መሠት መስተካከሌና
ሇቅየሳው የወጣው ወጭ በአመሌካቹ ወይም በባሇ ፇቃደ መከፇሌ አሇበት፡፡
26. ስሇሥራ ፔሮግራምና ስሇወጭዎች፣
1. ሇፌሇጋ ወይም ሇምርመራ ፇቃዴ ያመሇከተ ሰው የሚያቀርበው የሥራ ፔሮግራምና
የወጭ ዛርዛር ማመሌከቻ የቀረበበትን ሥፌራ፣ የማዔዴናቱን ዒይነት፣ ሉከናወን
የሚችሇውን ሥራ ባህርይና ሉኖር የሚችሇውን ክምችት በማገናዖብ ተገቢ ከሚሆነው
የሥራ መጠን ጋር ተመጣጣኝ መሆንና በመመሪያ የሚወሰነውን ዛቅተኛ የሥራ
ፔሮግራምና የወጭ ግዳታ የሚያሟሊ መሆን አሇበት፡፡
2. የቀረበው የሥራ ፔሮግራምና የወጭ ዛርዛር በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1)
የተገሇጹትን ሁኔታዎች የሚያሟሊ ከሆነ ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን ያፀዴቀዋሌ፡፡
ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን የነበረው የሥራ ፔሮግራምና የወጭ ዛርዛር በቂ ሆኖ
ካሊገኘው ሇአስተያየቱ መሠረት የሆኑትን ምክንያቶች በመግሇጽ አመሌካቹ
ፔሮግራሙንና የወጭ ዖርዛሩን እንዱያስተካክሌ ያስታውቀዋሌ፡፡
3. ባሇፇቃደ በማንኛውም ዒመት የሚፇሇግበትን ዛቅተኛ የሥራ ፔሮግራምና የወጪ
ግዳታ ካሊሟሊ ከጉዴሇቱ ጋር ተመጣጣኝ የሆነ ገንዖብ ወዱያውኑ ሇመንግሥት
ተከፊይ ያዯርጋሌ፡፡ ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣንም ይህንኑ ገንዖብ ባሇፇቃደ
ካቀረበው ዋስትና ሊይ ሉወስዴ ይችሊሌ፡፡

91
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. ባሇፇቃደ በማንኛውም ዒመት ሉያከናውን ግዳታ ከገባው ሥራ በሊይ ካከናወነ ወይም

ወጪ ካወጣ ከግዳታው በሊይ የፇጸመው ሥራ ወይም ያወጣው ወጪ በሚቀጥሇው
ዒመት በስምምነት የተወሰነውን ዛቅተኛ የሥራ ፔሮግራምና የወጪ ግዳታ ከፇጸመና
አግባብነት ሲኖረው በዘሁ በሚቀጥሇው ዒመት ግዳታው ሊይ ታሳቢ ይዯረግሇታሌ፡፡
27. ስሇሌማትና ምርት ፔሮግራም
1. የአነስተኛ ወይም የከፌተኛ ዯረጃ የማዔዴን ማምረት ሥራ ፇቃዴ እንዱሰጠው
ባመሇከተ ሰው የሚቀርብ የሌማትና የምርት ፔሮግራም አመሌካቹ ሥራውን እንዳት
እንዯሚያዯራጅና ክምችቱን እንዯሚያወጣ በዛርዛር መግሇጽ አሇበት፡፡
2. ሥራው በተሇየ መንገዴ እንዱካሄዴ የሚያዯርግ ምክንያት ኖሮ በቅዴሚያ በፇቃዴ
ሰጭው ባሇሥሌጣን ካሌተፇቀዯ በስተቀር የሌማትና የምርት ፔሮግራሙ በአዋጁ
አንቀጽ 26 ከተገሇጹት ዒሊማዎች ጋር የሚጣጣም መሆን፣ እንዱሁም ከክምችቱ
ባህርይና ሁኔታ ከታቀደ የገበያ ሁኔታዎችና ከላልች ኢኮኖሚያዊና ቴክኒካዊ
ሁኔታዎች በተጣጣመ መንገዴ ማዔዴናቱን በከፌተኛ ዯረጃ ሇማሌማትና ሇማምረት
የሚያስችሌ መሆን አሇበት፡፡
3. የሌማትና የምርት ፔሮግራሙ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) የተገሇጸውን
የሚያሟሊ ከሆነ ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን ያጸዴቀዋሌ፡፡ ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን
ከጉዲዩ ጋር አግባብ ያሊቸውን ሁኔታዎች በሙለ ግምት ውስጥ በማስገባት
ፔሮግራሙ አጥጋቢ አይዯሇም ብል ሲያምን ሇአስተያየቱ መሠረት የሆኑትን
ምክንያቶች በመግሇጽ አመሌካቹ ፔሮግራሙን እንዱያስተካክሌ ያስታውቀዋሌ፡፡
28. ስሇቅጥርና ሥሌጠና፣
1. ባሇፇቃደ ቅጥርን በተመሇተ በአዋጁ አንቀጽ 27(1) እንዯተዯነገገው ሇኢትዮጵያ
ዚጏች ቅዴሚያ መስጠት አሇበት፡፡ አንዴን የሥራ ቦታ ሇመሙሊት ብቁ የሆነ
ኢትዮጵያዊ ካሌተገኘ ብቁ የሆነ የውጭ አገር ዚጋ ሉቀጥር ይችሊሌ፡፡ ፇቃዴ ሰጭው
ባሇሥሌጣን የሚቀጠሩት የውጭ አገር ዚጏችና ቤተሰቦቻቸው ወዯ አገር ውስጥ
የመግቢያና የመኖሪያ ፇቃዴ ከመንግሥት የሚያገኙበትን ሁኔታ በማመቻቸት ረገዴ
ባሇፇቃደን ይረዲሌ፡፡
2. የሠራተኛ ቅጥርና ሥሌጠና ከሥራው ባህርይና ዯረጃ ጋር የተጣጣመ እንዱሁም
ሥራው በተቀሊጠፇና ኢኮኖሚያዊ በሆነ መንገዴ እንዲይካሄዴ የማያዯናቅፌ መሆን
አሇበት፡፡

92
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. የምርመራ ፇቃዴ ባሇይዜታ የሆነ ሰው በየዒመቱ እያንዲንደ ዖመን ከማሇቁ ከሠሊሳ

ቀናት በፉት የሚቀጥሇውን ዒመት የቅጥርና የሥሌጠና ፔሮግራም ሇፇቃዴ ሰጭው
ባሇሥሌጣን ማቅረብ አሇበት፡፡ የቅጥርና የሥሌጠና ፔሮግራሙ በስምምነት በላሊ
አኳኋን ካሌተወሰነ በስተቀር በመሠረቱ ስፊት ያሇው አይሆንም፡፡
4. የአነስተኛ ወይም የከፌተኛ ዯረጃ የማዔዴን ማምረት ሥራ ፇቃዴ ባሇይዜታ የሆነ
ሰው በየዒመቱ ዖመኑ ከማሇቁ ከስሌሳ ቀናት በፉት የሚቀጥሇውን ዒመት የቅጥርና
የሥሌጠና ፔሮግራም ሇፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን ያቀርባሌ፡፡
5. ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (4) መሠረት የቀረበው
ፔሮግራም በቂ አይዯሇም ብል ሲያምን፤ ባሇፇቃደ ፔሮግራሙን እንዱያስተካክሌ
ሇአስተያየቱ መሠረት የሆኑትን ምክንያቶች በመግሇጽ ፔሮግራሙ በዯረሰው በሠሊሳ
ቀናት ውስጥ ሇባሇፇቃደ ያስታውቀዋሌ፡፡
6. በዘህ አንቀጽ መሠረት የሚቀርብ የቅጥርና የሥሌጠና ፔሮግራም ሠራተኞችን
ያሌሰሇጠኑ፣ የሰሇጠኑ የጽሕፇት፣ የቴክኒክና የአስተዲዯር ሠራተኞች በሚሌ ምዴብ
ከፊፌል በዛርዛር ማሳየት አሇበት፡፡
29. ስሇጤንነት፣ ዯኀንነትና የተፇጥሮ አካባቢ ጥበቃ
1. ማንኛውም ባሇፇቃዴ ሇወኪልቹና ሇሠራተኞቹ ተገቢ የሆኑ የሥራ ሌብሶችንና
የአዯጋ መከሊከያ መሣሪያዎችን ማቅረብ እንዱሁም ተገቢውን ሥሌጠና ያገኙ
መሆናቸውን ወይም በላሊ አኳኋን ሇሥራው ብቁ ሆነው መገኘታቸውን ማረጋገጥ
አሇበት፡፡
2. ባሇፇቃደ ከሥራው ባህርይና ዯረጃ ጋር ተመጣጣኝ የሆነ የጤናና የሕክምና
አገሌግልት ማቅረብና ሇሥራው የሚያስፇሌጉ ፇንጂዎችና ኬሚካልች አዯጋ
በማያዯርሱና ጥንቃቄ በተሞሊበት አኳኋን እንዱጓ዗፣ እንዱከማቹ፣ እንዱያ዗ና ጥቅም
ሊይ እንዱውለ ሇማዴረግ የሚያስፇሌጉ ሥነ ሥርዒቶችን መከተሌ አሇበት፡፡
3. ባሇፇቃደ በማንኛውም ሰው ሊይ የሞት ወይም ከባዴ የአካሌ ጉዲት ያዯረሰ ወይም
በማናቸውም ንብረት፣ በተፇጥሮ አካባቢ ወይም በማዔዴን ሥራው ሊይ ጉዲት
የሚያስከትሌ ዴርጊት ወይም ሁኔታ ሲከሰት ወዱያውኑ ሇፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን
ማሳወቅና ሁኔታው የሚያስከትሇውን ተጽዔኖ ሇመቀነስ የሚያስፇሌጉትን እርምጃዎች
መውሰዴ አሇበት፡፡

93
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. የፇቃዴ ዖመን ከመፇጸሙ ወይም ከመቋረጡ በፉት ባሇፇቃደ ጉዴጓድችን፣ ቦዮችንና

ላልች አዯጋ ሉያዯርሱ የሚችለ ሥራዎችን መሙሊት፣ መዛጋት ማጠር ወይም
በላሊ በማናቸውም ዖዳ አዯጋ ሉያዯርሱ እንዲይችለ ማዴረግ አሇበት፡፡
5. የአነስተኛ ወይም የከፌተኛ ዯረጃ የማዔዴን ማምረት ሥራ ባሇፇቃዴ፣ ፇቃዴ ሰጭው
ባሇሥሌጣን በላሊ አኳኋን ካሌፇቀዯ በስተቀር፣ በፇቃደና አግባብ ሆኖ ሲገኝም
በኪራይ የተያዖው ክሌሌ የፇቃዴ ዖመኑ ከመቋረጡ በፉት ወዯ ነበረበት ሁኔታ
እንዱመሇስ ወይም ሇላሊ የወዯፉት ጠቀሜታ እንዱውሌ ሇማስቻሌ በየዯረጃው
እንዯነበረ የመመሇስ፣ መሌሶ የማቅናት ወይም የማስተካከሌ እርምጃ መውሰዴ
አሇበት፡፡
6. ባሕሊዊ የማዔዴን ማምረት ሥራ ባሇፇቃዴ ከሥራው ጋር ተመጣጣኝ የሆኑ
ጉዴጓድችን እንዯ መዴፇን ዙፍችን እንዯመትከሌ ያለ የአካባቢ ጥበቃዎችን ማዴረግ
ግዳታው ሲሆን በሥራውም ሊይ እንዯ ሜርኩሪ ያለ ንጥረ ነገሮችን መጠቀም
አይፇቀዴሇትም፡፡
30. ስሇመዙግብትና ሪኮርዴ እና ሪፕርት
1. ማንኛውም ባሇፇቃዴ ፇቃደ ጸንቶ በሚቆይበት ጊዚ የሚከተለትን በኢትዮጵያ
ውስጥ መያዛ አሇበት፤
ሀ) የሚከተለትን የያዖና በነዘሁ ሊይ በየሳምንቱ የሚዯረጉ ሇውጦችን የሚያሳይ
መዛገብ፤
1) የተከናወኑ የማዔዴን ሥራዎች፤
2) በጠቅሊሊ ሠራተኞችን (በየሥራ መዯባቸው በመሇየት)፣ የሥራ ሁኔታዎችንና
አዯጋዎችን፤
3) የተመረቱትን፣ የተከማቹትን፣ የተዖጋጁትን የተጓጓ዗ትን፣ ወዯ ውጭ
የተሊኩትን እና የተሸጡትን ማዔዴናት ዛርዛር፤
4) የዔቃዎች፣ መሣሪያዎችና ላልች ንብረቶች ዛርዛር፣

ሇ) ከፇቃደ ሥፌራ የተወሰደ ማዔዴናትን ናሙናዎች እና ከፇቃደ ሥፌራ ጋር

የተያያ዗ የምርመራ እንዱሁም የቴክኒክና ላልች ሪፕርቶች ቅጂዎችን፡፡

94
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. የፌሇጋ ፇቃዴ ባሇይዜታ በመመሪያ የሚገሇጹ መረጃዎችን ያካተተ የዒመቱን

አጠቃሊይ ሪፕርት አመቱ ባሇፇ በሠሊሳ ቀን ውስጥ ሇፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን
ማቅረብ አሇበት፡፡
3. የምርመራ ፇቃዴ ባሇይዜታ በመመሪያ የሚገሇጹ መረጃዎች ያካተተ ዒመታዊ
ሪፕርት ዒመቱ ባሇፇ በሰሊሳ ቀናት ውስጥ ሇፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን ማቅረብ
አሇበት፡፡
4. የአነስተኛ ወይም የከፌተኛ ዯረጃ የማዔዴን ማምረት ሥራ ፇቃዴ ባሇይዜታ
እያንዲንደ ሩብ ዒመት ባሇቀ በሠሊሳ ቀናት ውስጥ የሚከተለትን አጠቃሌል የያዖ
የሩብ ዒመት ሪፕርት ሇፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን ማቅረብ አሇበት፤
ሀ) በየዯረጃው የተሠሩ የጂኦልጂካሌ ሥራዎችን ዒይነትና የተገኙ ውጤቶችን ጨምሮ
የተከናወኑ የማዔዴን ሥራዎችን በአጠቃሊይ፤ እንዱሁም የማዔዴናቱን ምርት
ሁኔታና በቀሪው ክምችት ሊይ ያሇውን ሇውጥ፤
ሇ) በዘህ ዯንብ አንቀጽ 28(6) በተገሇጸው መሠረት በየሥራ ምዴቡ የተሠማሩትን
ሠራተኞች ጠቅሊሊ የሥራ ቀናት ብዙት፣ እንዱሁም የሥራ ሁኔታዎችንና
አዯጋዎችን፤
ሏ) የተመረቱትን፣ የተከማቹትን፣ የተዖጋጁትን፣ የተጓጓ዗ትን፣ የተሸጡትንና ወዯውጭ
የተሊኩትን (የተገኘውን ኤፌ.ኦ.ቢ ወይም ላሊ ዋጋ ጨምሮ) ማዔዴናት ዛርዛር፣
ወዯ ውጭ የተሊኩትን ማዔዴናት መዴረሻ ሥፌራና የገዠዎችን ዚግነት፣
እንዱሁም ከጠቅሊሊው ሽያጭ የተገኘውን ገቢ፤
መ) የዔቃዎች፣ የመሣሪያዎችና የላልች ንብረቶችን ዛርዛርና በነዘሁ ሊይ የተዯረጉ
ሇውጦችን፤
ሠ) ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን በአግባቡ ያስፇሌጋለ ብል የሚጠይቃቸውን ላልች
መረጃዎች፡፡
5. ባሇፇቃደ በየዒመቱ መጨረሻ ፇቃደን የሚመሇከተው ዖመን ባሇቀ በሠሊሳ ቀን
ውስጥ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 4 የተዖረዖሩትን መረጃዎች የያዖ አጠቃሊይ
ሪፕርት ሇፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን ማቅረብ አሇበት፡፡

95
 የፌትህ ሚኒስቴር

31. ፇቃዴን ስሇማሳየት፣

ባሇፇቃደ ወይም ወኪለ ወይም ሠራተኛው፣ አግባብ ያሇው የመንግሥት ባሇሥሌጣን፣
በፇቃደ ክሌሌ ወይም በኪራይ በተያዖው መሬት ሊይ ሕጋዊ ባሇይዜታ የሆነ ሰው ወይም
ጉዲዩ የሚመሇከተው ላሊ ሰው ፇቃደን ሇማየት ሲጠይቅ ዋናውን ፇቃዴ ወይም በፇቃዴ
ሰጭው ባሇሥሌጣን ትክክሇኛነቱ የተረጋገጠውን የፇቃደን ኮፑ ማቅረብና ማሳየት
አሇበት፡፡
ክፌሌ አምስት
ስሇፇቃዴ ክፌያዎች፣ ስሇመሬት ኪራይ፣ ስሇሮያሌቲና ላልች ክፌያዎች
32. ስሇፇቃዴ ክፌያዎች
1. ፇቃዴ ሇማውጣት የሚጠይቅ አመሌካች በአዋጁ አንቀጽ 39 መሠረት የሚከፌሇው
የፇቃዴ ክፌያ እንዯሚከተሇው ይሆናሌ፤
ሀ) ሇፌሇጋ ፇቃዴ ብር 100
ሇ) ሇምርመራ ፇቃዴ ብር 200
ሏ) ሇባሕሊዊ የማዔዴን ማምረት ሥራ ፇቃዴ ብር 10
መ) ሇአነስተኛ ዯረጃ የማዔዴን ማምረት ስራ ፇቃዴ፤
1) ሇከበሩ ማዔዴናት ብር 300
2) ሇላልች ማዔዴናት ብር 200
ሠ) ሇከፌተኛ ዯረጃ የማዔዴን ማምረት ስራ ፇቃዴ ብር 5000
2. ፇቃዴ ሇማሳዯስ የሚጠይቅ አመሌካች በአዋጁ አንቀጽ 39 መሠረት የሚከፌሇው
የፇቃዴ ማሳዯሻ ክፌያ እንዯሚከተሇው ይሆናሌ፣
ሀ) ሇምርመራ ፇቃዴ ብር 100
ሇ) ሇባሕሊዊ የማዔዴን ማምረት ሥራ ፇቃዴ ብር 10
ሏ) ሇአነስተኛ ዯረጃ የማዔዴን ማምረት ሥራ ፇቃዴ፤
1) ሇከበሩ ማዔዴናት ብር 200
2) ሇላልች ማዔዴናት ብር 100
መ) ሇከፌተኛ የማዔዴን ማምረት ሥራ ፇቃዴ ብር 3,000

96
 የፌትህ ሚኒስቴር

33. ስሇሮያሌቲ፣35
1. ማንኛውም ባሇፇቃዴ በአዋጁ አንቀጽ 37(1) መሠረት የሚከፌሇው ሮያሌቲ
እንዯሚከተሇው ይሆናሌ፤
ሀ) ሇከበሩ ማዔዴናት 5 በመቶ
ሇ) ሇሜታሌ እና ሜታሌ ሊሌሆኑ ማዔዴናት፣
የኮንስትራክሰን ማዔዴናትን ጨምሮ 3 በመቶ
ሏ) ሇጂኦተርማሌ ክምችትና ሇማዔዴን ውኃ 2 በመቶ
መ) በከፉሌ ሇከበሩ ማዔዴናት 4 በመቶ36
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /1/ መሠረት የሚከፇሇው ሮያሌቲ የሚሰሊው ማዔዴናቱ
በተመረቱበት ሥፌራ በሚኖራቸው ዋጋ ሊይ ተመስርቶ ነው፡፡ ክፌያው
የሚፇጸመውም በየሩብ ዒመቱ ሆኖ እያንዲንደ ሩብ ዒመት በተፇጸመ በሠሊሳ ቀናት
ውስጥ ይሆናሌ፡፡
3. ቅዴሚያ ትኩረት በሚሰጣቸው የሌማት ክሌልች የሚካሄደ የማዔዴን ሥራዎችን
ማበረታታት አስፇሊጊ ሆኖ ሲገኝ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /1/ ከተመሇከተው ያነሰ
የሮያሌቲ ክፌያ በስምምነት ሉወሰን ይችሊሌ፡፡
4. ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን ተገቢ ሆኖ ሲያገኘው ማንኛውም ባሇፇቃዴ የሚጠየቀውን
የሮያሌቲ ክፌያ ሇመቀነስ ሇጊዚው ሇማንሳት ወይም ሇማስቀረት አግባብ ሊሇው
የመንግሥት አካሌ ሃሳብ በማቅረብ ሉያስወስን ይችሊሌ፡፡
34. ላልች ክፌያዎች፣37
1. በአዋጁ አንቀጽ 49 መሠረት ሇምዛገባ ሇሚቀርብ ሰነዴ ብር 50 ይከፇሊሌ፡፡
2. የሙያ ብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ሇማግኘት ብር 25ይከፇሊሌ።
3. በአዋጁ አንቀጽ 51 መሠረት ሇታዩ ጉዲዮች የውሳኔ ቅጂ ሇማግኘት ብር 25
ይከፇሊሌ፡፡
የፇቃዴ ቅጂ ወይም የሙያ ብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ምትክ ሇማውጣት
ብር 15 ይከፇሊሌ፡፡

35
በ 4/14 (1990) ዯ. 27 መሰረት ተሰርዜ ቀዴሞ ከአንቀፅ 34 እስከ 45 የነበሩት ከአንቀፅ 33 እስከ 44 ሆነው
ተሸጋሽገዋሌ፡፡
36
በ12/24 (1998) ዯ. 124 አንቀፅ 2(4) መሰረት የተጨመረ ነው፡፡
37
በ12/24 (1998) ዯ. 124 አንቀፅ 2(5) መሰረት ተሻሻሇ፡፡

97
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. ወዯ ውጭ ሀገር የሚሊኩ ማዔዴናትን ሇማስመርመርና ሠርተፉኬት ሇማውጣት

በማዔዴናቱ ክብዯት መሠረት የሚከተሇው ክፌያ ይከፇሊሌ፤
ሀ) እስከ 50 ኪል ግራም............................ ብር 20
ሇ) ከ50 በሊይ እስከ 200 ኪል ገራም ……..ብር 30
ሏ) ከ200 ኪል ግራም በሊይ ...................... ብር 40
35. ክፌያን ስሇማዖግየት፣
ማንኛውም በዘህ ዯንብ አንቀጽ 33 ወይም 34 መሠረት መፇጸም ያሇበት ክፌያ
በወቅቱ ካሌተፇጸመ ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን ክፌያው በመዖግየቱ ወይም
ባሇመፇጸሙ በዘህ ዯንብ ክፌሌ ስዴስት ዴንጋጌዎች መሠረት ሉወስዴ የሚችሇው
የቅጣት እርምጃ እንዯተጠበቀ ሆኖ ያሌተከፇሇው ገንዖብ ሇዖገየበት ሇእያንዲንደ ወር
ወይም ከወር ሊነሰ ጊዚ 2 በመቶ መቀጫ ተጨምሮበት ይከፌሊሌ፡
ክፌሌ ስዴስት
ስሇጥፊቶችና ስሇቅጣት
36. አንዯኛ ዯረጃ ጥፊቶች
1. ማንኛውም ሰው፡-
ሀ) በቅዴሚያ ተገቢውን ፇቃዴ ሳይዛ በማዔዴን ሥራ ሊይ ከተሠማራ፤
ሇ) ከፇቃዴ ማመሌከቻ ጋር በተያያዖ ሁኔታ ሀሰተኛ መረጃ ከሰጠ ወይም ካጭበረበረ
ወይም በአዋጁ አንቀጽ 12 እና በዘህ ዯንብ አንቀጽ 19 (2) መሠረት የግኝት
ማስታወቂያ ካሌሰ፤
2. ማንኛውም ባሇፇቃዴ፡-
ሀ) የማዔዴን ሥራዎችን በግዳሇሽነት፣ በከባዴ ቸሌተኛነት ወይም ሆነ ብል አግባብ
ባሌሆነ መንገዴ ከአካሄዯ፤
ሇ) የተፇጥሮ አካባቢን፣ ጤንነትን፣ ዯኅንነትን፣ ወይም ላልች የማዔዴን ሥራዎችን
የሚመሇከቱ ግዳታዎችን በተዯጋጋሚ ከጣሰ፤ወይም
ሏ) በተዯጋጋሚና በተጨባጭ ሁኔታ የማዔዴን ሥራዎችን የሚመሇከቱ
አስተዲዯራዊና የፊይናንስ ግዳታዎችን ካሊሟሊ፤
አንዯኛ ዯረጃ በሆነ ጥፊት ተጠያቂ ይሆናሌ፡፡

98
 የፌትህ ሚኒስቴር

37. ሁሇተኛ ዯረጃ ጥፊቶች

ማንኛውም ባሇፇቃዴ፡-
1. ተፇሊጊ መዛገቦችንና ሪኮርድችን ወይም ላልች ሰነድችን ወይም ማቴሪያልችን
ካሌያዖ ወይም መሠረታዊ በሆኑ ነጥቦች ሊይ ትክክሇኛ ያሌሆኑ ወይም ያሌተሟለ
መዛገቦችንና ሪኮርድችን ከያዖ ወይም ተፇሊጊ ሪፕርቶችን ወይም ላልች ሠነድችን
ካሊቀረበ ወይም ተፇሊጊ ማስታወቂያዎችን ካሌሰጠ፤
2. የማዔዴን ሥራዎችን በቸሌተኛነት ወይም የማንኛውንም ሰው ጤንነት ወይም
ዯኅንነት፣ የተፇጥሮ አካባቢን ወይም የማዔዴኑን ክምችት አዯጋ ሊይ በሚጥሌ አኳኋን
ከአካሄዯ፣ በአጠቃሊይ ተገቢ የማዔዴን አሠራር ሌምድችን ካሌተከተሇ ወይም ፇቃደ
የሚያስከትሌበትን ግዳታ ካሊከበረ፤
3. ሇመንግሥት ገቢ መዯረግ ያሇበት ማንኛውንም ክፌያ በወቅቱ ካሌከፇሇ ወይም
4. በአግባቡ ሥሌጣን የተሰጠው የፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን ሠራተኛ ወዯፇቃደ ክሌሌ
ወይም በኪራይ ወዯተያዖው ክሌሌ እንዲይገባ ወይም የማዔዴን ሥራዎች
የሚካሄደባቸውን ቦታዎች ወይም ተቋሞች ወይም የባሇፇቃደን መዛገቦች፣ ሪኮርድች
ወይም ላልች ሰነድች ወይም ማቴሪያልች እንዲያይ ካዯረገ ወይም በሠራተኛው
የተሰጠውን ሕጋዊ ትዔዙዛ ወይም መመሪያ ካሌፇጸመ፣ ሁሇተኛ ዯረጃ በሆነ ጥፊት
ተጠያቂ ይሆናሌ፡፡
38. አስተዲዯራዊ ጥፊቶች
ማንኛውም ባሇፇቃዴ፡-
1. መሠረታዊ በሆኑ ነጥቦች ሊይ ትክክሇኛ ያሌሆኑ ወይም ያሌተሟለ መዛገቦችንና
ሪኮርድችን የመያዛ ጉዴሇቶችን ሳይጨምር፣ የተሟለ፣ ትክክሇኛ የሆኑና ወቅታዊውን
ሁኔታ የሚያሳይ መዛገቦችንና ሪኮርድችን ካሌያዖ፤
2. ተፇሊጊ ሪፕርቶችንና ላልች ሰነድችን በወቅቱ ካሊቀረበ ወይም ተፇሊጊ
ማስታወቂያዎችን በወቅቱ ካሌሰጠ፤ወይም
3. ጥፊቱ የማንኛውም ሰው ጤንነት ወይም ዯኅንነት የተፇጥሮ አካባቢን ወይም
የማዔዴኑን ክምችት አዯጋ ሊይ የማይጥሌ ቢሆንም፤ የማዔዴን ሥራዎቹ ተገቢ በሆነ
መንግዴና በጥንቃቄ ካሊካሄዯ ወይም ዯንቦችን ወይም መመሪያዎችን ካሊከበረ፣
አስተዲዯሪዊ በሆነ ጥፊት ተጠያቂ ይሆናሌ፡፡

99
 የፌትህ ሚኒስቴር

39. ስሇቅጣቶች
1. በዘህ ዯንብ አንቀጽ 37 በተመሇከተው አንዯኛ ዯረጃ በሆነ ጥፊት ሥር የሚወዴቅ
በማዴረግ ወይም ባሇማዴረግ የሚፇጸም የጥፊት ዴርጊት የሚያስከትሇው ቅጣት
ፇቃዴን ወዱያውኑ መሠረዛንና ከብር 5000 የማይበሌጥ የገንዖብ ቅጣትን ሉጨምር
ይችሊሌ፤ እንዱሁም አጥፉው ያንኑ ጥፊት ዯግሞ ከፇጸመ የገንዖብ ቅጣቱ በእጥፌ
ሉጨምር ይችሊሌ፡፡
2. በዘህ ዯንብ አንቀጽ 38 የተመሇከተውን ሁሇተኛ ዯረጃ በሆነ ጥፊት ሥር የሚወዴቅ
ዴርጊት ስሇመፇጸሙ ማስጠንቀቂያ የዯረሰው ባሇፇቃዴ በማዴረግ ወይም ባሇማዴረግ
የፇጸመውን የጥፊት ዴርጊት ሇማረም ወዱያውኑ እርምጃ ከወሰዯ ጥፊቱ
የሚያስከትሌበት ቅጣት ከብር 2000 የማይበሌጥ የገንዖብ ቅጣት ይሆናሌ፡፡ አጥፉው
የእርምት እርምጃ መውሰዴ ካሌቻሇ ወይም ካሌወሰዯ የገንዖብ ቅጣቱ መጠን በእጥፌ
ሉጨምር ይችሊሌ፡፡ በተጨማሪም ሇፇቃደ የእርምት እርምጃ ካሌወሰዯ ወይም ጥፊቱ
በማንኛውም ሰው ጤንነት ወይም ዯኅንነት፣ በተፇጥሮ አካባቢ ወይም በማዔዴን
ክምችት ሊይ ሉዯርስ የተቃረበ ወይም ቀጣይነት ያሇው ጉዲት ካስከተሇ፣ ፇቃዴ
ሰጭው ባሇሥሌጣን ባሇፇቃደ ጥፊቱን እስከሚያስተካክሌ ዴረስ የማዔዴን ሥራዎቹን
ወዱያውኑ እንዱያቆም ሉያዖው ይችሊሌ፡፡ የጥፊቱ ዴርጊት ወይም ሁኔታ
እስኪስተካከሌም ፇቃደ ታግድ ይቆያሌ፡፡
3. ማንኛውም ባሇፇቃዴ በዘህ ዯንብ አንቀጽ 39 በተመሇከተው አስተዲዯራዊ ጥፊት
ሥር የሚወዴቅ ወይም በማዴረግና ባሇማዴረግ የተፇጸመ ጥፊት ስሇመፇጸሙ
ማስጠንቀቂያ ከዯረሰው በኋሊ ወዱያውኑ የእርምት እርምጃ ካሌወሰዯ ወይም የጥፊት
ዴርጊቱ ሉታረም የማይችሌ ከሆነ ብር 500 በማይበሌጥ የገንዖብ ቅጣት ይቀጣሌ፡፡
4. ማንኛውም በማዴረግ ወይም ባሇማዴረግ የተፇጸመ ሁሇተኛ ዯረጃ ወይም
አስተዲዯራዊ ጥፊት የቀጣይነት ወይም የተዯጋጋሚነት ባህርይ ያሇው ሆኖ ሲገኝ
ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን ጥፊቱን እንዯቅዯም ተከተለ አንዯኛ ዯረጃ ወይም
ሁሇተኛ ዯረጃ ጥፊት አዴርጏ ሉቆጥረውና ባሇፇቃደም በዘሁ መሠረት ሉቀጣ
ይችሊሌ፡፡
5. የዘህን ዯንብ ላልች ዴንጋጌዎች የተሊሇፇ ማንኛውም ሰው በአዋጁ አንቀጽ 53 (5)
መሠረት ይቀጣሌ፡፡

100
 የፌትህ ሚኒስቴር

ክፌሌ ሰባት
ሌዩ ሌዩ ዴንጋጌዎች
40. ስሇክርክሮች አወሳሰን ሥርዒት
1. በአዋጁ አንቀጽ 51/1/ መሠረት በፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን የስሌጣን ክሌሌ የሚነሱ
ክርክሮች የሚታዩበትና የሚወሰኑበት ሥርዒት እንዯሚተሇው ይሆናሌ፤
ሀ) አቤት ባዩ የክርክሩን ፌሬ ሃሣብና ማስረጃውን በማመሌከቻ ሇፇቃዴ ሰጭው
ባሇሥሌጣን ያቀርባሌ፡፡ ማመሌከቻው የአቤት ባዩን ቅሬታና እንዱሰጥሇት
የሚፇሌገውን ውሳኔ መግሇጽ አሇበት፡፡
ሇ) ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን ማመሌከቻውን እንዯተቀበሇ ተከሳሹ መጥሪያና
የማመሌከቻ ቅጂ እንዱዯርሰው ያዯርጋሌ፡፡ ክርክሩ የሚሰማበትን ጊዚና ቦታም
ሇሁሇቱም ወገኖች ያሳውቃሌ፡፡
ሏ) ባሇጉዲዮቹ በቀጠሮው ሰዒትና ቦታ ተገኝተው ጉዲያቸውን ሇፇቃዴ ሰጭው
ባሇሥሌጣን ያስረዲለ፣ ማስረጃዎቻቸውንም ያቀርባለ፡፡ ፇቃዴ ሰጭው
ባሇሥሌጣን የቀረቡሇትን ማስረጃዎች ይመዖግባሌ፡፡ ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን
ጉዲዩ በላሊ ጊዚና ቦታ እንዱታይ በቀጠሮ ሉያስተሊሌፌ እንዱሁም
በመጀመሪያውም ሆነ ከዘያ በኋሊ በተያዖው ቀጠሮ ከባሇጉዲዮቹ አንደ በላሇበት
ጉዲዩን ማየት ሉቀጥሌ ይችሊሌ፡፡
መ) ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን የክስ ማመሌከቻ ከቀረበሇት በኋሊና ውሳኔ ከመስጠቱ
በፉት በማናቸውም ጊዚ ክርክር የተነሳበት ማዔዴን ወይም ላሊ ንብረት
እንዱያዛ፣ ተከብሮ እንዱጠበቅ ወይም ባሇጉዲዩ በንብረቱ ዋጋ መጠን ዋስትና
እንዱያቀርብ ሉያዯርግ ይችሊሌ፡፡
ሠ) ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን በጉዲዩ የሰጠውን ውሳኔ ባሇጉዲዮቹ እንዱያውቁት
ማዴረግና ሇእያንዲንደ ባሇጉዲይ የውሳኔውን መዛገብ ግሌባጭ መስጠት
አሇበት፡፡
ረ) ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን ውሳኔውንና የውሳኔውን መዛገብ ግሌባጭ በጉዲዩ ሊይ
ሥሌጣን ሊሇው ፌርዴ ቤት ሉያስተሊሌፌ ይችሊሌ፡፡ ፌርዴ ቤቱም በሕግ
በተፇቀዯው መሠረት ውሳኔውን ያስፇጽማሌ፡፡
ሰ) በክርክሩ የተረታው ወገን የአገሌግልት ክፌያዎችንና ወጭዎችን እንዱከፌሌ
ሉዯረግ ይችሊሌ፡፡

101
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሸ) የዘህ ንዐስ አንቀጽ ላልች ዴንጋጌዎች እንዯተጠበቁ ሆነው፣ ጉዲዮችን

በመጀመሪያ ዯረጃ የማየት ሥሌጣን ባሇው ፌርዴ ቤት በሚታዩ የፌትሏ ብሔር
ጉዲዮች ሊይ ተፇጻሚ የሚሆኑ የፌትሏ ብሔር ሥነ ሥርዒት ሕግ ዴንጋጌዎች
በፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን ዖንዴ በሚታዩ ጉዲዮች ሊይ ተፇጻሚ ይሆናለ፡፡
2. ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን የቀረቡሇትን ክሶች፣ የክርክሩን ሂዯትና የሰጣቸውን
ውሳኔዎች መዛግቦ ይይዙሌ፡፡
41. ጊዚን ስሇማሳጠር ወይም ስሇማራዖም
አንዴ ዴርጊት በምን ያህሌ ጊዚ ውስጥ መፇጸም እንዲሇበት የሚወስኑ የዘህ ዯንብ
ዴንጋጌዎች ቢኖሩም ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን በበቂ ምክንያት ጊዚው እንዱያጥር
ወይም እንዱራዖም ሉወስን ይችሊሌ፡፡ ሆኖም የጊዚው ማጠር ወይም መርዖም
የባሇፇቃደን መብት የሚጏዲ ወይም በፇቃደ ወይም በአዋጁ የተመሇከቱትን
ተግባሮቹንና ግዳታዎቹን በመፇጸም አቅሙ ሊይ ተፅዔኖ የሚያሳዴር መሆን የሇበትም፡፡
42. ሇባሇፇቃድች ስሇሚሰጥ የመንግሥት ዴጋፌ
ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን ተገቢ ሆኖ ሲየገኘው ሇባሕሊዊና ሇአነስተኛ ዯረጃ የማዔዴን
ማምረት ሥራ ባሇፇቃድች በሚመሇከተው አኳኋን ዴጋፌና ዔርዲታ ሉሰጣቸው ይችሊሌ፡፡
1. የማዔዴን ክምችት ያሇበትን ሥፌራ ሇይቶ በመከሇሌና የባሕሊዊና የአነስተኛ ዯረጃ
የማዔዴን ማምረት ሥራ ባሇፇቃድች ብቻ እንዱሠማሩበት ማዴረግ፤
2. የቴክኒክና የአስተዯዯር ዴጋፌ፣ ዔርዲታና ሥሌጠና መስጠት፤
3. ሇሥራቸው የሚሆን የገንዖብ ዴጋፌ እንዱያገኙ መርዲት፤
4. በፇቃዯኛነት የሚመሠረቱ የማዔዴን አምራቾች የኅብረት ሥራ ማኅበራት
እንዱቋቋሙና ሥራቸውን እንዱያካሂደ መርዲት፤
5. የተመረቱ ማዔዴናትን በማዖጋጀት፣ በማጓጓዛ፣ በማከማቸትና ሇገበያ በማቅረብ ረገዴ
ምክር መስጠት፡፡
43. ስሇኮንትሮሇሩ ሥሌጣንና ተግባር
1. ኮንትሮሇሩ ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን በሚጠው መመሪያ መሠረት የማዔዴን
ሥራዎችን ቴክኒካዊና አስተዯዯራዊ እንቅስቃሴዎች መቆጣጠርና በአዋጁ የተሰጡትን
ተግባሮች በማከናወን ረገዴ ተቀዲሚ ኃሊፉነት ይኖረዋሌ፡፡
2. ሇፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን ላልች ኃሊፉዎች በተሇይ የሚሰጥ ውክሌና እንዱሁም
የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (3) እንዯተጠበቀ ሆኖ ኮንትሮሇሩ የፇቃዴ ሰጭው

102
 የፌትህ ሚኒስቴር

ባሇሥሌጣን በሚሰጠው መመሪያ መሠረት የዘህን ዯንብ ዴንጋጌዎች በሥራ ሊይ

ሇማዋሌ አስፇሊጊው ሥሌጣን ሁለ ተሰጥቶታሌ፡፡ ሆኖ በኮንትሮሇሩ ውሳኔዎች ሊይ
ቅር በመሰኘት የሚቀርቡ አቤቱታዎች ሇፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን የበሊይ ኃሊፉ
ሉቀርቡ ይችሊለ፡፡
3. ሇኮንትሮሇሩ ወይም ሇፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን ላልች ኃሊፉዎች በተሇይ ውክሌና
ካሌተሰጠ በስተቀር በዘህ ዯንብ አንቀጽ 41 መሠረት የሚቀርቡ ክርክሮች በፇቃዴ
ሰጭው ባሇሥሌጣን የበሊይ ኃሊፉ ታይተው ይወሰናለ፡፡
44. ዯንቡ የሚጸናበት ጊዚ
ይህ ዯንብ በነጋሪት ጋዚጣ ታትሞ ከወጣበት ቀን ጀምሮ የጸና ይሆናሌ፡፡
አዱስ አበባ ሚያዘያ 12 ቀን 1986 ዒ.ም
ታምራት ሊይኔ
የኢትዮጵያ የሽግግር መንግሥት ጠቅሊይ ሚኒስትር

103
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሇ/ ኢነርጂ
አዋጅ ቁጥር 295/1978
የነዲጅ ሥራዎችን ሇማስተዲዯር የወጣ አዋጅ
‘ኢትዮጵያ ትቅዯም’
የሀገሪቱ የነዲጅ ሀብት ተፇሌጏ በጥቅም ሊይ እንዱውሌ መዯረጉ ሇሰፉው የኢትዮጵያ ሕዛብ
የኢኮኖሚ ዔዴገትና ብሌጽግና ከፌተኛ አስተዋጽኦ የሚያበረክት በመሆኑ፤
የነዲጅ ሥራዎች ዖመናዊ ቴክኖልጂን በመጠቀምና ሀብትን በአግባብ በመጠበቅ መርህ
መሠረት የሚከናወኑ እና የሀገሪቱን የነዲጅ ሀብት አሇኝታ በይበሌጥ ሇማወቅ የሚያስችለ
መሆን ስሊሇባቸው፤
የነዲጅ ቴክኖልጂ ዔውቀት የሚቀሰምበትን ሁኔታ በማመቻቸት በመስኩ የሀገር ውሰጥ የሰው
ኃይሌና መሠረተ ሌማት ማዯራጀት ስሇሚያስፇሌግ፤
እንዘህን ዒሊማዎች ከግብ ሇማዴረስ የነዲጅ ሥራዎችን በሚመሇከት የተሇየ ሕግ ማውጣት
አስፇሊጊ ሆኖ በመገኘቱ፤
የጊዚያዊ ወታዯራዊ አስተዲዯር ዯርግንና የሚኒስትሮች ምክር ቤትን ሥሌጣንና ኃሊፉነት
እንዯገና ሇመወሰን በወጣው አዋጅ ቁጥር 110/1969 ዒ.ም አንቀጽ 5 (6) መሠረት
የሚከተሇው ታውጅዋሌ፡፡
1. አጭር ርዔስ
ይህ አዋጅ ‘የነዲጅ ሥራዎች አዋጅ ቁጥር 295/1978’ ተብል ሉጠቀስ ይችሊሌ፡፡
2. ትርጓሜ
በዘህ አዋጅ ውስጥ፤
1. ‘ኮንትራክተር’ ማሇት ከመንግሥት ጋር የነዲጅ ስምምነት የሚያዯርግ ማንኛውም
ሰው ነው፤
2. ‘የነዲጅ ዖይት ዴፌዴፌ’ ማሇት ስበቱ (ስፓስፉክ ግራቪቲ) ከግምት ሳይገባ፣ ነዲጁ
ከሚወጣበት ጉዴጓዴ አፌ ሊይ በፇሳሽ መሌክ የሚመረተው ሃይዴሮካርቦን፣
አስፊሌት፣ ኦዜክራይት እና ከተፇጥሮ ጋዛ ‘በኮንዯንሴሽን’ ወይም
በ‘ኤክስትራክሽን’ የሚገኘው ‘ዱስትላት’ ወይም ‘ኮንዯንሴት’ በመባሌ
የሚታወቀው ፇሳሽ ሃይዴሮካርቦን በሙለ ነው፤

104
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. ‘መንግሥት’ ማሇት የኅብረተሰብአዊት ኢትዮጵያ መንግሥት ነው፤38

4. ‘ሚኒስትር’ ወይም ‘ሚኒስቴር’ ማሇት የማዔዴንና የኃይሌ ምንጭ ሚኒስትር39
ወይም ሚንስቴር ሲሆን፣ እንዯሁኔታው የነዘህኑ ተተኪ ይጨምራሌ፤
5. ‘የተፇጥሮ ጋዛ’ ማሇት በአካባቢ የአየር ሙቀትና ግፉት ሁኔታ በጋዛነት ዯረጃ
የሚገኝ ሃይዴሮካርቦን ሲሆን፣ እርጥበት ያሇውን የማዔዴን ጋዛ፣ ዯረቅ የማዔዴን
ጋዛን፣ ፇሳሽ ሃይዴሮካርቦን እርጥበት ካሇው ጋዛ ከወጣ ወይም ከተሇየ በኋሊ
የሚቀረውን ኬዘንግሄዴ ጋዛና ዛቃጭ ጋዛ፣ እና ከፇሳሽ ወይም በጋዛነት መሌክ
ካሇ ሃይዴሮካርቦን ጋር የሚመረተውን ሃይዴሮካርቦን ያሌሆነ ጋዛ ይጨምራሌ፤
6. ‘ሰው’ ማሇት የተፇጥሮ ሰው ወይም በሕግ የሰውነት መብት የተሰጠው አካሌ ነው፤
7. ‘ነዲጅ’ ማሇት ከዖይት ሼሌ ወይም ከታር ሳንዴ የተገኘ ሃይዴሮካርቦንን ጨምሮ
የነዲጅ ዖይት ዴፌዴፌና የተፇጥሮ ጋዛ ነው፤
8. ‘የነዲጅ ስምምነት’ ማሇት የነዲጅ ሥራዎች ሇማካሄዴ በመንግሥትና
በኮንትራክተር መካከሌ የሚዯረግ ውሌ ወይም ላሊ ዒይነት ስምምነት ነው፤
9. ‘የነዲጅ ሥራዎች’ ማሇት የነዲጅ ዖይት ዴፌዴፌ ማጣራትን ሳይጨምር፣ ነዲጅ
መፇሇግ፣ ማሌማት፣ ማውጣት፣ ማምረት፣ በመስክ መሇያየት፣ ማዖጋጀት
(ማጣራትን ሳይጨምር)፣ ማከማቸት፣ ወዯ ውጭ ሀገር እስከሚሊክበት ወይም
ሇሀገር ውስጥ ፌጆታ ወዯሚሰራጭበት ሥፌራ ማጓጓዛ እና ሇገበያ ማቅረብ ሲሆን፣
ከተፇጥሮ ጋዛ የተሇያዩ ምርቶች ማውጣትን ይጨምራሌ፤
10. ‘ሰብኮንትራክተር’ ማሇት በነዲጅ ስምምነት መሠረት ሇነዲጅ ሥራዎች አፇጻጸም
አስፇሊጊ የሆነውን አገሌግልት ሇማቅረብ ከኮንትራክተሩ ጋር ውሌ ያዯረገ
ማንኛውም ሰው ነው፤
11. ‘የኢትዮጵያ ክሌሌ’ ማሇት የመሬት ክሌለ፣ በመሬት ክሌለ ውስጥ የሚገኙ
ውሀዎች፣ ዯሴቶች፣ በዯሴቶቹ ዗ሪያ የሚገኙ ውሀዎች፣ የባሕር ክሌለና የዘሁ
የባሕር ክሌሌ ወሇሌና ከርሰ ምዴር፣ ኤክስክለዘፌ ኢኮኖሚክ ዜን እና
ኮንቲኔንታሌ ሼሌፌ ነው፡፡

38
በኢፋዴ.ሪ ህገ መንግስት(1/1 (1987) አ.1 አንቀጽ 1) መሰረት መንግስት ማሇት የኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ
ዱሞክራሲያዊ ረፏብሉክ መንግስት ሆኗሌ፡፡
39
በአዋጅ ቁጥር 25/08 (2011) አ. 1097 አንቀጽ 9 (12) መሰረት የማዔዴንና ነዲጅ ሚኒስቴር ሆኗሌ፡፡

105
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. የአፇጻጸም ወሰን
1. ማንኛውም ኮንትራክተር በኢትዮጵያ ክሌሌ የሚያካሂዲቸው የነዲጅ ሥራዎች
ሁለ በዘህ አዋጅ መሠረት ይተዲዯራለ፡፡
2. ይህ አዋጅ ከፀናበት ቀን በፉት የነዲጅ ሥራዎችን በሚመሇከት የተዯረገ
ማናቸውም ስምምነት፣ ተዋዋዮቹ ወገኖች በላሊ አኳኋን ካሌተስማሙ በስተቀር፣
ስምምነቱ ተፇጻሚ በሆነበት ቀን በሥራ ሊይ በነበረው ሕግ መሠረት
ይተዲዯራሌ፡፡
4. የነዲጅ ባሇቤትነት
1. በኢትዮጵያ ክሌሌ ሊይ ውስጥም ሆነ በታች በተፇጥሮ መሌኩ የሚገኝ ነዲጅ
ባሇቤትነቱ የመንግሥት ነው፡፡
2. ነዲጁ ከተመረተ በኋሊ የሚኖረው የባሇቤትነት መብት አግባብ ባሇው የነዲጅ
ስምምነት መሠረት ይሆናሌ፡፡
5. የነዲጅ ሥራዎች ስሇሚካሄደበት ሁኔታ
መንግሥት የነዲጅ ሥራዎችን በነዲጅ ስምምነት መሠረት በኮንትራክተሮች ሉያካሂዴ
ይችሊሌ፡፡
6. ሚኒስትሩ መንግሥትን የሚወክሌ ስሇመሆኑ
1. ይህን አዋጅ በሚመሇከት ከኮንትራክተሩ ጋር ሇሚኖር ግንኙነት ሚኒስትር
መንግሥትን ይወክሊሌ፤ ይህን አዋጅ በሚገባ ሇማስፇጸምም ኃሊፉነት
ይኖርበታሌ፡፡
2. ይህን አዋጅ በሚመሇከት ዯንብ ሇማውጣትና የነዲጅ ስምምነት ሇመፇራረም
ወይም ሇመሰረዛ ከተሰጠው ሥሌጣን በስተቀር፤ ሚኒስትሩ በዘህ አዋጅ
የተሰጠውን ማናቸውንም ላሊ ሥሌጣን አስፇሊጊ ሆኖ ሲያገኘው በጽሐፌ ውክሌና
መስጠት ይችሊሌ፡፡
7. የሚኒስትሩ ሥሌጣን40
ሚኒስትሩ የሚከተለት ሥሌጣኖች ይኖሩታሌ፤
1. የዘህን አዋጅ ዴንጋጌዎች ሇማስፇጸም አስፇሊጊ የሆኑ ዯንቦችን የማውጣት፤

40
በዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀፅ (1) ሊይ ሚኒስቴሩ ዯንብ የማውጣት ሰሌጣን የተሰጠው ሲሆን ይህ ስሌጣን
አሁን ባሇው ስርዒት ሇሚኒስትሮች ምክር ቤት የተሰጠ ነው፡፡ ስሇሆነም ሚኒስቴሩ ዯንብ የማውጣት
ስሌጣን የላሇው መሆኑ ታሳቢ ተዯርጎ ይነበብ፡፡

106
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. ማንኛውም ኮንትራክተር አግባብ ባሇው የነዲጅ ስምምነት መሠረት ግዳታውን

ሇመወጣት አስፇሊጊው የገንዖብ አቅም፣ የቴክኒክ ብቃትና የሙያ ችልታ
እንዲሇው የማረጋገጥ፤
3. የፔሮዲክሺን ሼሪንግና የሞዯርን ኮንሴሽን የስምምነት ዒይነቶችን ጨምሮ የነዲጅ
ስምምነት መዯራዯሪያ ሞዳልችን የማዖጋጀት፤
4. በጨረታ በማወዲዯር ወይም የሚኒስትሮች ምክር ቤት በሚሰጠው መመሪያ
መሠረት በቀጥታ በመዯራዯር፡-
ሀ) ኮንትራክተሩን በተወሰነ ክሌሌ የነዲጅ ሥራዎች ሇማከናወን የሚያስችሇውን
ብቸኛ የሆነ የነዲጅ ስምምነት የመዋዋሌ፤ ወይም
ሇ) ኮንትራክተሩን በተወሰነ ክሌሌ ጂኦልጂካዊ እና ጂኦፉዘካዊ ጥናት ሇማካሄዴ
የሚያስችሇውን ብቸኛ ያሌሆነ የነዲጅ ስምምነት የመዋዋሌ፤
5. ኮንትራክተሩ የሚያካሂዲቸው ሥራዎች በነዲጅ ስምምነቱ መሠረት የሚከናወኑ
መሆኑን የመከታተሌና የማረጋገጥ፤
6. የነዲጅ ስምምነቱ በሚሸፌነው ክሌሌ ውሰጥ፣ ኮንትራክተሩ የሚያካሂዲቸውን
የነዲጅ ሥራዎች አሊግባብ በማያሰናክሌ መሌክ፣ ከነዲጅ በስተቀር ላልች
ማዔዴናትን ወይም የተፇጥሮ ሀብቶችን ሇመፇሇግ ወይም ሇማምረት የሚያስችሌ
ፇቃዴ ሇሶስተኛ ወገኖች የመስጠት፤
7. በዘህ አዋጅ በሚወጣ ዯንብ ወይም በነዲጅ ስምምነቱ መሠረት በኮንትራክተሩ
የሚከፇሇውን ወይም እንዱከፇሌ የሚወሰነውን፤
ሀ) ሮያሌቲ፤
ሇ) የመሬት መጠቀሚያ ክፌያ፤
ሏ) ቦነስ፤
መ) ኪራይ፤ ወይም
ሠ) ማናቸውንም ላሊ ክፌያ፤
በሚመሇከት ስላት የማውጣት፣ ክፌያውን የመሰብሰብና ሂሳቡን የመመርመር፡፡
8. በመመሪያ ስሇሚወሰኑ ጉዲዮች
ሚኒስትሩ፡-
1. የነዲጅ ሥምምነት ጨረታ የሚወጣበትንና የሚገመገምበትን መንገዴና ሥነ
ሥርዒት፤

107
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. የነዲጅ ሥራዎች ሇማካሄዴ የሚቀርበውን ማመሌከቻ ፍርምና ይዖት፤

3. የነዲጅ ሥራዎች ሇማካሄዴ የሚያመሇክት ሰው ማሟሊት ያሇበትን ተፇሊጊ
የሙያ ብቃትና የሥራ ሌምዴ፤ እና
4. ላልች ተመሳሳይ ጉዲዮችን፤
በመመሪያ ሉወስን ይችሊሌ፡፡
9. የነዲጅ ስምምነት ስሇሚይዙቸው ጉዲዮች
ማናቸውም የነዲጅ ስምምነት ከላልች ጉዲዮች በተጨማሪ፤ ከዘህ በታች
የተዖረዖሩትን መያዛ ይኖርበታሌ፤
1. በኢትዮጵያ የገቢ ግብር ሕግ መሠረት የሚከፇለትን ታክሶች ሳይጨምር፣
ስሇሮያሌቲ፣ ስሇመሬት መጠቀሚያ ክፌያ፣ ስሇቦነስ፣ ስሇኪራይ፣ ወይም
ሇመንግሥት መዯረግ ስሊሇባቸው ላልች ክፌያዎች፤
2. ሇአዯጋ መከሊከያ ሉወሰደ ስሇሚገባቸው ጥንቃቄዎችና ፔሮግራሞች፣
እንዱሁም በነዲጅ ሥራዎች ሊይ ከተሰማሩ ሠራተኞች የሥራ ሁኔታ ጋር
ስሇተያያ዗ ላልች ጉዲዮች፤
3. በነዲጅ ስምምነት መሠረት መከናወን ስሊሇበት አነስተኛ (ሚኒመም) የስራ
መጠንና መዯረግ ስሊሇበት አነስተኛ ወጪ እንዱሁም በየጊዚው መሇቀቅ
ስሊሇበት ክሌሌ፤
4. ስሇኮንትራክተሩ መብትና ግዳታ፤
5. በነዲጅ ሥራዎች ሊይ ክትትሌና ቁጥጥር ሇማዴረግ ሚኒስትሩ ስሇሚኖረው
ሥሌጣን፤
6. ስሇሪፕርቶችና መረጃዎች ይዖት እና ሇሚኒስትሩ ስሇሚቀርቡበት ጊዚና
ሁኔታ፤
7. ከነዲጅ ስምምነት የሚመነጭ የኮንትራክተሩ መብት ወይም ግዳታ
ስሇሚተሊሇፌበት ወይም ስሇሚዙወርበት ሥነ ሥርዒት፤
8. የነዲጅ ስምምነት ስሇሚሠረዛበት ወይም ስሇሚቋረጥበት ሁኔታ እና ክርክሮች
ስሇሚፇቱበት ሥነ ሥርዏት፤
9. መንግሥት በተወሰኑ ወይም በሁለም የነዲጅ ሥራ መስኮች ተሳትፍ
ስሇሚያዯርግበት ሁኔታ፤

108
 የፌትህ ሚኒስቴር

10. የተዋዋይ ወገኖች መብትና ግዳታ ሚዙን ተጠብቆ ስሇሚቆይበት ሁኔታ

(ስታቢሊይዚሽን ክልውዛ)፤
11. የአካባቢን ዯህንነት ሇመጠበቅ መሟሊት ስሊሇባቸው ሁኔታዎች፤
12. ስሇሂሳብ አያያዛ ሥነ ሥርዒት፤
13. ኮንትራክተሩ በነዲጅ ስምምነቱ መሠረት ግዳታዎቹን ሳይፇጽም ቢቀር
ስሇሚወሰደ እርምጃዎች፤
14. ስሇኢትዮጵያውያን ሠራተኞች አቀጣጠር፣ መብትና ግዳታ በተሇይም
ሥሌጠና፤ እና
15. የነዲጅ ሥራዎችን በትክክሌ ሇማካሄዴ አስፇሊጊ ስሇሆኑ ላልች ጉዲዮች፡፡
10. የነዲጅ ሥራዎች የማይካሄደባቸው ቦታዎች
1. ሚኒስትሩ፣ አግባብ ካሊቸው ላልች የመንግሥት መሥሪያ ቤቶች ጋር
በመመካከር፣ ከሀገር ጥቅምና ዯህንነት ጋር በተያያዖ ምክንያት የነዲጅ
ሥራዎች ሇማካሄዴ የማይፇቀዴባቸውን ቦታዎች ይወስናሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 1 መሠረት ሚኒስትሩ የሚያዯርገው ውሳኔ ቀዯም
ሲሌ በተዯረገ የነዲጅ ስምምነት መሠረት ሇነዲጅ ሥራዎች በተወሰነ ክሌሌ
ውስጥ የተገኘን መብት የሚነካ አይሆንም፡፡
11. የነዲጅ ስምምነት የጊዚ ገዯብ
1. የነዲጅ ስምምነት የጊዚ ገዯብ እንዯሚከተሇው ይሆናሌ፤
ሀ) ብቸኛ ባሌሆነ የነዲጅ ስምምነት መሠረት ሇሚከናወኑ ሥራዎች እስከ
ሁሇት ዒመት፤
ሇ) ብቸኛ በሆነ የነዲጅ ስምምነት መሠረት ሇሚካሄዴ የነዲጅ ፌሇጋ ሥራ
አስከ አራት ዒመት፤
ሏ) ብቸኛ በሆነ የነዲጅ ስምምነት መሠረት ሇሚካሄዴ ነዲጅ የማሌማትና
የማምረት ሥራ እስከ ሃያ አምስት ዒመት፡፡
2. ሚኒስትሩ ተገቢ ሆኖ ሲገኝ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 1 በተመሇከተው
ገዯብ ሊይ የሚከተሇውን የጊዚ ማራዖሚያ ሇመፌቀዴ ይችሊሌ፡-
ሀ) ብቸኛ ባሌሆነ የነዲጅ ስምምነት መሠረት ሇሚከናወኑ ሥራዎች እስከ
ሁሇት ዒመት፤

109
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሇ) ብቸኛ በሆነ የነዲጅ ስምምነት መሠረት ሇሚካሄዴ የነዲጅ ፌሇጋ ሥራ

እስከ አራት ዒመት፤
ሏ) ብቸኛ በሆነ የነዲጅ ስምምነት መሠረት ሇሚካሄዴ ነዲጅ የማሌማትና
የማምረት ሥራ እስከ አሥር ዒመት፡፡
3. ሚኒስትሩ በተወሰነው የጊዚ ገዯብ ማብቂያ ሊይ ኮንትራክተሩ እያካሄዯ ያሇውን
የቁፊሮ፣ የልጊንግ፣ የሙከራ ወይም ጉዴጓዴ የመዴፇን ሥራ ወይም የነዲጅ
ግኝት ግምገማ እንዱያጠናቅቅ ሇማስቻሌ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 2
ከተመሇከተው በተጨማሪ የጊዚ ገዯብ ማራዖሚያ ፇቃዴ ሉሰጠው ይችሊሌ፡፡
4. ከዘህ በሊይ ከተመሇከቱት ማራዖሚያዎች ላሊ ሚኒስትሩ ሇተፇጥሮ ጋዛ ግኝት
ግምገማ ተግባር እንዲስፇሊጊነቱ ተጨማሪ የጊዚ ገዯብ ማራዖሚያ ሉፇቅዴ
ይችሊሌ፡፡
12. ቅዴሚያ ስሇመስጠትና ስሇሥሌጠና
ማንኛውም ኮንትራክተር፡-
1. ተፇሊጊው ችልታና የሥራ ሌምዴ ሊሊቸው ኢትዮጵያውያን በተቻሇ መጠን
የቅጥር ቅዴሚያ ይሰጣሌ፤
2. የሀገር ውስጥ ማቴሪያሌ፣ የምርት ውጤትና አገሌግልት በሚፇሇገው ጊዚ፣
በተመጣጣኝ ዋጋና ጥራት ሉገኝ እስከቻሇ ዴረስ በነዘሁ ሇመጠቀም ቅዴሚያ
ይሰጣሌ፤
3. በነዲጅ ስምምነቱ መሠረት ኢትዮጵያውያንን በነዲጅ ሥራዎች ያሠሇጥናሌ፡፡
13. ስሇማስተሊሇፌና ስሇመተካት
1. ሚኒስትሩ በቅዴሚያ መፌቀደን በጽሐፌ ሲገሌጽ፣ ኮንትራክተሩ ከነዲጅ
ስምምነቱ የተገኙ መብቶቹን፣ ግዳታዎቹንና ጥቅሞቹን በከፉሌ ወይም በሙለ
ማስተሊሇፌ፣ ላልች እንዱተኩባቸው ማዴረግ ወይም በላሊ መንገዴ ማዙወር
ይችሊሌ፤ ሚኒስትሩም ሇዘሁ የሚያስፇሌገውን ፇቃዴ ያሇበቂ ምክንያት
ሉከሇክሌ አይችሌም፡፡
2. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 1 እንዯተጠበቀ ሆኖ የማስተሊሇፈ፣ ላልችን
የመተካቱ ወይም በላሊ መንገዴ የማዙወሩ ዛርዛር ሁኔታ አግባብ ባሇው
የነዲጅ ስምምነት መሠረት ይወሰናሌ፡፡

110
 የፌትህ ሚኒስቴር

14. የአሠራር ዯረጃ

ኮንትራክተሮች የነዲጅ ሥራዎች የሚያካሂደት በዒሇም አቀፌ ዯረጃ አጠቃሊይ
ተቀባይነት ያሇውን የነዲጅ ኢንደስትሪ የአሠራር ዯረጃና ሌምዴ በመከተሌ
እንዱሁም ነዲጅና ላልች ሀብቶች በማይባክኑበትና የሰው ሕይወት፣ ንብረትና
የአካባብ ዯህንነት በሚጠበቅበት አኳኋን ይሆናሌ፡፡
15. ንብረት ስሇማስተሊሇፌ
1. በነዲጅ ስምምነት መሠረት በተሇቀቀ ወይም የውሌ ዖመኑ በተቋረጠ ክሌሌ
ሊይ የሚገኙ ዴርጅቶችን፣ መሣሪያዎችንና ተቋሞችን ኮንትራክተሩ ያሇክፌያ
ሇመንግሥት ያስተሊሌፊሌ፤ ሆኖም የተጠቀሰው ክሌሌ ወይም ከፉለ፡-
ሀ) አግባብ ባሇው የነዲጅ ስምምነት በተገሇጸው ሁኔታ ሇንግዴ በሚውሌ ዯረጃ
ነዲጅ ሇማምረት የሚያስችሌ መሆኑ የተረጋገጠ፤ ወይም
ሇ) ሇንግዴ በሚውሌ ዯረጃ ነዲጅ በማምረት ሊይ የሚገኝ ወይም ቀዯም ሲሌ
በዘሁ ሁኔታ ሲያመርት የቆየ፤
መሆን አሇበት፡፡
2. ሚኒስትሩ የማስተሊሇፈን ሁኔታ ሊሇመቀበሌና ኮንትራክተሩ በመንግሥት ሊይ
ወጪ ሳያስከትሌ ዴርጅቱን፣ መሣሪያዎቹንና ተቋሞቹን በከፉሌ ወይም
በሙለ እንዱያነሳ ሇማስገዯዴ ይችሊሌ፡፡
16. በላልች ንብረት ስሇመጠቀም
ኮንትራክተሩ ከሚያካሂዲቸው የነዲጅ ሥራዎች ጋር በተያያዖ ሁኔታ በማናቸውም
ንብረት መጠቀም ሲያስፇሌገው፣ መንግሥት ሇነዲጅ ሥራዎች አስፇሊጊ የሆነውን
መብት ወይም ጥቅም ሉወስዴ ይችሊሌ፤ ሆኖም ኮንትራክተሩ ባሇመብት ወይም
ባሇጥቅም ሇሆነው ሰው ተገቢ ኪሣራ ይከፌሊሌ፡፡
17. ሇታሪካዊ ሥፌራዎችና ሇላልች ማዔዴናት ስሇሚዯረግ ጥንቃቄ
ማንኛውም ኮንትራክተር፡-
1. የነዲጅ ሥራዎች የሚያካሂዯው የአንትሮፕልጂ፣ የአርኪዮልጂና የታሪክ
ቅርሶችንና ሥፌራዎችን ዯኅንነት በማያናጋ ሁኔታ ይሆናሌ፤
2. የአንትሮፕልጂ፣ የአርኪዮልጂ፣ የታሪክ ቅርሶችንና ሥፌራዎችን ወይም ላልች
ማዔዴናትን ሲያገኝ በተቻሇ መጠን ወዱያውኑ ሁኔታውን ሇሚኒስትሩ
ያሳውቃሌ፤

111
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. እነዘህን የአንትሮፕልጂ፣ የአርኪዮልጂ፣ የታሪክ ቅርስ ወይም ላልች

ማዔዴናትን ሚኒስትሩ በቅዴሚያ ሳይፇቅዴ ካለበት ቦታ ማንቀሳቀስ
አይችሌም፡፡
18. ስሇሂሳብ አያያዛና ስሇመዙግብት
1. ማንኛውም ኮንትራክተር፡-
ሀ) ስሇሚያካሂዲቸው የነዲጅ ሥራዎች የተሟለና ትክክሇኛ የሆኑ የሂሳብ
መዙግብት በኢትዮጵያ ውስጥ ይይዙሌ፤
ሇ) በሚኒስትሩ ተቀባይነት ባሇውና በታወቀ ገሇሌተኛ ኦዱተር የተመረመረ
የሂሳብ መግሇጫ፣ የሂሳብ ሚዙን መግሇጫ እና የገቢና የወጪ ሂሳብ
መግሇጫን ጨምሮ፣ ሇሚኒስትሩና አግባብ ሊሊቸው የመንግሥት መሥሪያ
ቤቶች በየዒመቱ ያቀርባሌ፡፡
2. ማንኛውም ኮንትራክተር ሚኒስትሩ በሚያወጣው ዯንብ ውስጥ በሚገሇጸው
ሥርዒት ወይም የዘህ ዒይነቱ ዯንብ በማይኖርበት ጊዚ አግባብ ባሇው የነዲጅ
ስምምነት መሠረት፣ የቁፊሮ፣ የጂኦፉዘካሌ እና የጂኦልጂካሌ መረጃዎችን
ጨምሮ የነዲጅ ሥራዎቹን ክንዋኔ የሚያሳዩ መዙግብት ይይዙሌ፤ እንዱሁም
እነዘህኑ መረጃዎች፣ ሪፕርቶችንና መግሇጫዎችን ሇሚኒስትሩ ያቀርባሌ፡፡
19. ስሇመዴንና ከተጠያቂነት ስሇመጠበቅ
1. ኮንትራክተሩ የነዲጅ ሥራዎች ማካሄዴ ከመጀመሩ በፉት ሚኒስትሩ በጽሐፌ
ያጸዯቀው በቂ የሆነ ገንዖብና ሽፊን የሚሰጥ የሠራተኞች የጉዲት ካሣ፣
የንብረትና የሦስተኛ ወገን ኢንሹራንስ ይገባሌ፤ ጸንቶ እንዱቆይም ያዯርጋሌ፡
2. በንብረት ሊይ በዯረሰ ጥፊት ወይም ብሌሽት ወይም በሰዎች ሊይ በዯረሰ
የሞት አዯጋ ወይም የአካሌ ጉዲት ምክንያት ሉቀርቡ የሚችለትን ጨምሮና
በነዘህ ብቻ ሳይወሰን፣ ኮንትራክተሩ አግባብ ባሇው የነዲጅ ስምምነት ውስጥ
በተገሇጸው መሠረት ራሱ በሚያካሂዯው ወይም በስሙ በሚካሄዴሇት የነዲጅ
ሥራ ወይም ከሥራው በመነጨ ምክንያት በሚቀርቡ ማናቸውም ዒይነት የዔዲ
ጥያቄዎች፣ ኪሳራና ጉዲቶች ሁለ መንግሥት እንዲይጠየቅ የማዴረግ፣
የመከሊከሌና ከኃሊፉነት የማዲን ግዳታ አሇበት፡፡

112
 የፌትህ ሚኒስቴር

20. ሇአገር ውስጥ ገበያ ስሇማቅረብ

1. ኮንትራክተሩ ከነዲጅ ዖይት ዴፌዴፌ ዴርሻው ውስጥ ሇአገር ውስጥ ፌጆታ
የሚውሇውን ሇመንግሥት እንዱያቀርብ ሚኒስትሩ በጽሐፌ ሉያዖው ይችሊሌ፡፡
2. ኮንትራክተሩ እንዱያቀርብ የተጠየቀው የነዲጅ ዖይት ዴፌዴፌ ዋጋ፣ መጠንና
ላልች አስፇሊጊ የሆኑ ሁኔታዎች ሁሇቱ ወገኖች በሚስማሙበት አኳኋን
ይፇጸማሌ፡፡
21. ከቀረጦችና ታክሶች ነፃ ስሇመሆን
1. ማንኛውም ኮንትራክተርና ሰብኮንትራክተር ወዯ ኢትዮጵያ የሚያስገባቸው
የቁፊሮ፣ የጂኦልጂካሌ፣ የጂኦፉዘካሌ፣ የማምረቻ፣ የማዖጋጃ፣ የማጣሪያ፣
የማጓጓዡና ላልች ሇነዲጅ ሥራዎች አስፇሊጊ የሆኑ መሣሪያዎችና ዔቃዎች፣
የአየር፣ የባሕርና የየብስ ማጓጓዡዎችን፣ ላልች የማጓጓዡ መሣሪያዎችንና
መሇዋወጫቸውን ጨምሮ (የግሌ ኦቶሞቢልችንና ሇነዘሁ የሚያስፇሌገውን
ነዲጅ ሳይጨምር)፤ ነዲጅ፣ ኬሚካልች፣ ዖይትና ቅባቶች፣ ፉሌሞች፣
ሴስሚክቴፕች፣ ተንቀሳቃሽ ቤቶች፣ ተንቀሳቃሽ ቢሮዎችና የተገጣጣሚ
ስትራክቸሮች የተፇታቱ ክፌልች እና ሇነዲጅ ሥራዎች አስፇሊጊ የሆኑ ላልች
ማቴሪያልች ከገቢ ዔቃ የጉምሩክ ቀረጥ፣ ከታክስ እና ከማናቸውም ዒይነት
ተመሣሣይ ክፌያዎች ነፃ ይሆናለ፡፡
2. የውጭ ሀገር ዚጋ የሆኑ የኮንትራክተሩና የሰብኮንትራክተሩ ተቀጣሪ ሠራተኞች
ወዯ ኢትዮጵያ የሚያስገቧቸው የቤት ዔቃዎችና የግሌ መገሌገያዎች፣ አንዴ
የቤት መኪና ጨምሮ፣ በጊዚው በሚሠራበት ዯንብ መሠረት ከገቢ ዔቃ
የጉምሩክ ቀረጦች፣ ከታክሶችና ከማናቸውም ዒይነት ተመሳሳይ ክፌያዎች ነፃ
ይሆናለ፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 1 እና 2 መሠረት ወዯ ኢትዮጵያ የገቡ ዔቃዎች
ተመሌሰው ሲወጡ የወጭ ዔቃዎች የጉምሩክ ቀረጥና ላልች በወጭ ዔቃዎች
ሊይ የሚጣለ ታክሶች አይከፇለባቸውም፤ ሆኖም እነዘህ ዔቃዎች በኢትዮጵያ
ውሰጥ ሇላሊ ሰው ከተሊሇፈ እንዯነገሩ ሁኔታ ኮንትራክተሩ፣ ሰብኮንትራክተሩ
ወይም የውጭ ሀገር ዚጋ የሆኑ ሠራተኞቻቸው አግባብ ባሇው ሕግ መሠረት
የጉምሩክ ቀረጥና ላልች ክፌያዎችን ይፇጽማለ፡፡

113
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. ኮንትራክተሩ የተመረተ ነዲጅ ከአገር ውጪ ሲያወጣ ከወጪ ዔቃዎች

የጉምሩክ ቀረጥ፣ ከታክስ ወይም ከማናቸውም ዒይነት ተመሣሣይ ክፌያዎች
ነፃ ይሆናሌ፡፡
22. ሮያሌቲ
1. ማንኛውም ኮንትራክተር ሇተመረተ ነዲጅ ሮያሌቲ ይከፌሊሌ፡፡
2. የሮያሌቲው መጠንና የአከፊፇለ ሁኔታ በነዲጅ ስምምነቱ ይወሰናሌ፡፡
23. ስሇገቢ ግብርና ላልች ክፌያዎች
1. ማንኛውም ኮንትራክተርና ሰብኮንትራክተር አግባብ ባሇው የኢትዮጵያ ሕግ
መሠረት የገቢ ግብር ይከፌሊሌ፡፡
2. የውጭ ዚጋ የሆኑ የማንኛውም ኮንትራክተርና ሰብኮንትራክተር ተቀጣሪዎች
በነዲጅ ስምምነቱ መሠረት መሠራት ያሇበትን ተግባር ሲያከናውኑ
የሚከፇሊቸው ዯመወዛና በጥሬ ገንዖብም ሆነ በዒይነት የሚሰጣቸው ላሊ ጥቅም
የገቢ ግብር አይከፇሌበትም፡፡
3. ማንኛውም ኮንትራክተር አግባብ ባሇው የነዲጅ ስምምነት የተወሰነውን በታክስ
ስም የሚጠራ ወይም የማይጠራ ማናቸውንም ተጨማሪ ክፌያ ይከፌሊሌ፡፡
24. ስሇውጭ ምንዙሪ ዯንቦች፣
1. በኢትዮጵያ ውስጥ በየጊዚው የሚወጡት የውጭ ምንዙሪ ሕጎችና መመሪያዎች
በኮንትራክተሮችና ሰብኮንትራክተሮች ሊይ ተፇጻሚ ይሆናለ፤ ሆኖም አግባብ
ባሇው የነዲጅ ስምምነትና በገቢ ግብር ሕጎች መሠረት ኮንትራክተሮችና
ሰብኮንትራክተሮች የሚፇሇግባቸውን ክፌያና ግብር ካሟለ በኋሊ የሚከተለት
መብቶች ይኖሯቸዋሌ፤
ሀ) ከነዲጅ ሥራዎች የሚገኘውን ጨምሮ ማናቸውንም ገንዖብ ከኢትዮጱያ
ውጭ የማኖር ወይም በገንዖቡ የመጠቀም፤
ሇ) የውጪ ሰብኮንትራክተሮችንና ኢትዮጵያዊ ያሌሆኑ የኮንትራክተሩ
ተቀጣሪዎችን ከኢትዮጵያ ውጪ የመክፇሌ፤ ሆኖም የውጪ
ሰብኮንትራክተሮችና ኢትዮጵያዊ ያሌሆኑ የኮንትራክተሩ ሠራተኞች
በኢትዮጵያ ሉከፌለ የሚገቧቸውን ታክሶችና ሇኑሮ የሚያስፇሌጋቸውን
ወጪ ሇመሸፇን የሚያስችሊቸውን ገንዖብ በውጪ ምንዙሪ ወዯ አገር ውስጥ
እንዱያስገቡ ይገዯዲለ፡፡

114
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሏ) ወዯ አገር ውስጥ ያስገቡትን ወይም ከነዲጅ ሥራዎች፣ ከዔቃ ሽያጭ

ወይም ኪራይ የተገኘውን ወይም በነዲጅ ስምምነት መሠረት ከአገሌግልት
የተገኘውን ገንዖብ ወዯ ውጭ የመሊክ፡፡
2. ኮንትራክተሮችና ሰብኮንትራክተሮች የተቀበለትን፣ ያስገቡትን፣ የሊኩትንና
በውጭ አገር ያኖሩትን ገንዖብ በሚመሇከት ሇኢትዮጵያ ብሔራዊ ባንክ
በየወቅቱ ሪፕርት ያቀርባለ፡፡ የሪፕርቱ አቀራረብ አግባብ ባሇው የነዲጅ
ስምምነት ይወሰናሌ፡፡
25. ስሇግሌግሌ
1. በመንግሥትና በኮንትራክተሩ መካከሌ በነዲጅ ስምምነቱ፣ በስምምነቱ
አተረጓጏም፣ በስምምነቱ መጣስ ወይም መቋረጥ ምክንያት ወይም ከእነዘሁ
ጋር በተያያ዗ ምክንያቶች የሚፇጠር ማናቸውም ክርክር፣ አሇመግባባት ወይም
ክስ በተቻሇ መጠን በጋራ ውይይት ይፇታሌ፡፡
2. ጉዲዩ በጋራ ውይይት ሉፇታ ካሌቻሇ በነዲጅ ስምምነቱ ውስጥ በተመሇከተው
ሥነ ሥርዒት መሠረት በግሌግሌ ዲኝነት ታይቶ ይወሰናሌ፡፡
26. ተፇጻሚ ስሇሚሆነው ሕግ
የዘህ አዋጅ አንቀጽ 25 እንዯተጠበቀ ሆኖ፣ በነዲጅ ስምምነቶችና በነዲጅ
ሥራዎች ሊይ ሁለ ተፇጻሚ የሚሆነው የኢትዮጵያ ሕግ ነው፡፡
27. ከላልች ሕጎች ጋር ስሊሇው ቅራኔ
በዘህ አዋጅ ውስጥ በግሌጽ የተጠቀሱ ጉዲዮችን በሚመሇከት በጽሐፌ ያለም ሆነ
በሌማዴ ሲሰራባቸው የቆዩ ሕጎች ወይም መመሪያዎች፣ በተሇይም የነዲጅ
ሥራዎችን በሚመሇከት የሚከተለት ሕጎች፣ ተፇጻሚነት አይኖራቸውም፤
ሀ) የማዔዴን አዋጅ ቁጥር 282/63
ሇ) የማዔዴን ዯንብ ቁጥር 396/63
ሏ) የጋራ ሌማት ማኅበር አዋጅ ቁጥር 235/75

115
 የፌትህ ሚኒስቴር

28. አዋጁ የሚጸናበት ጊዚ፣

ይህ አዋጅ በነጋሪት ጋዚጣ ታትሞ ከወጣበት ቀን ጀምሮ የጸና ይሆናሌ፡፡
አዱስ አበባ፣ መጋቢት 17 ቀን 1978 ዒ.ም
ጊዚያዊ ወታዯራዊ አስተዲዯር ዯርግ

116
 የፌትህ ሚኒስቴር

ዯንብ ቁጥር 49/1991 ዒ.ም

የኤላክትሪክ ሥራዎች የሚኒስትሮች ምክር ቤት ዯንብ
የሚኒስትሮች ምክር ቤት የኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ አስፇጻሚ
አካሊትን ሥሌጣንና ተግባር ሇመወሰን በወጣው አዋጅ ቁጥር 4/1987 አንቀጽ 5 እና
በኤላክትሪክ አዋጅ ቁጥር 86/1989 አንቀጽ 28 (1) መሠረት ይህን ዯንብ አውጥቷሌ፡፡

ክፌሌ አንዴ
ጠቅሊሊ

1. አጭርርዔስ
ይህ ዯንብ ‘የኤላክትሪክ ሥራዎች የሚኒስትሮች ምክር ቤት ዯንብ ቁጥር 49/1991’
ተብል ሉጠቀስ ይችሊሌ፡፡
2. ትርጓሜ
የቃለ አገባብ ላሊ ትርጉም ካሊሰጠው በቀር በዘህ ዯንብ ውስጥ፦
1. ‘አዋጅ’ ማሇት የኤላክትሪክ አዋጅ ቁጥር 86/198941 ሲሆን በአዋጁ ሇተዖረዖሩት
ቃሊት የተሰጡት ትርጓሜዎች ሇዘህ ዯንብም ተፇፃሚ ይሆናለ፤
2. ‘ኤጀንሲ’ ማሇት የኢትዮጵያ ኤላክትሪክ ኤጀንሲ ነው፤42
3. ‘የማመንጫ ተቋም’ ማሇት ኤላክትሪክ ሇማመንጨት የሚያገሇግሌ የቴክኖልጂ
ስብስብ ነው፤
4. ‘ከፌተኛ የኃይሌ ፌሊጎት’ ማሇት በኤላክትሪክ ተጠቃሚዎች በተወስነ የጊዚ ክሌሌ
ውስጥ የሚከሰት ከፌተኛው የፌጆታ መጠን ነው፤
5. ‘ቋሚ የሲስተም ጭነት’ ማሇት በኃይሌ አቅርቦት ተቋም ሊይ በተከታታይነት
የሚታይ የፌጆታ መጠን ነው፤
6. ‘ማርጅናሌ የማመንጫ አቅም ዋጋ’ ማሇት በኪልዋት የሚተመን አንዴ ተጨማሪ
ኃይሌ ሇማመንጨት የሚያስፇሌግ ወጪ ነው፤

41
በ20/12 (2006) አ. 810 ተሽሯሌ፡፡
42
ይህ ኤጀንሲ የተቋቋመበት አዋጅ ቁጥር 86/1989 ከሊይ እንዯተገሇፀው የተሻረ እና ኤጀንሲውም በዯንብ
ቁጥር 20/36 (2006) አ. 308 በተቋቋመው የኢትዮጵያ የኢነርጂ ባሇስሌጣን የተተካ እና መብት እና
ግዳታውም የተሊሇፇ በመሆኑ ኤጀንሲው የሚሇው ባሇስሌጣኑ በሚሌ እና መስሪያ ቤቱም የኢትዮጵያ
የኢነርጂ ባሇስሌጣን በሚሌ ተተክቶ የሚነበብ ይሆናሌ፡፡ ውስጥ ዯንቡ ዛርዛር ሊይ ኤጀንሲው የሚሇው
ባሇስሌጣኑ በሚሌ ተተክቶ የሚነበብ ይሆናሌ፡፡

117
 የፌትህ ሚኒስቴር

7. ‘ማርጅናሌ የኢነርጂ ዋጋ’ ማሇት በኪልዋት ሰዒት የሚተመን አንዴ ተጨማሪ

ኢነርጂ ሇማምረት የሚያስፇሌግ ወጪ ነው፤
8. ‘የሲስተም ማመንጫ ዋጋ’ ማሇት በኃይሌ አቅርቦት ተቋም ውስጥ የተሇያየ
የማመንጫ ዋጋ ሉኖራቸው በሚችሌ የኤላክትሪክ ማመንጫ ቴክኖልጂዎች
የሚመነጨውን ኢነርጂ የሚወክሌ አንዴ የኢነርጂ ዋጋ ነው፤
9. ‘የሲስተም ማርጅናሌ ማስተሊሇፉያ አቅም ዋጋ’ ማሇት በኪልዋት የሚሇካ አንዴ
ተጨማሪ የኤላክትሪክ ኃይሌ ሇማስተሊሇፌና ትራንስፍርም ሇማዴረግ
የሚያስፇሌግ ወጪ ነው፤
10. ‘የሲስተም ማርጅናሌ የማከፊፇያ አቅም ዋጋ’ ማሇት በኪልዋት የሚሇካ አንዴ
ተጨማሪ የኤላክትሪክ ኃይሌ ሇማከፊፇሌና ትራንስፍርም ሇማዴረግ የሚያስፇሌግ
ወጪ ነው፤
11. ‘ከፌተኛ ቮሌቴጅ’ማሇት ከ60,000 ቮሌት በሊይ የሆነ የቮሌቴጅ መጠን ነው፤
12. ‘መካከሇኛ ቮሌቴጅ’ ማሇት ከ1000 በሊይ እስከ 60,000 ቮሌት የሆነ የቮሌቴጅ
መጠን ነው፤
13. ‘ዛቅተኛ ቮሌቴጅ’ ማሇት እስከ 1000 ቮሌት የሆነ የቮሌቴጅ መጠን ነው፤
14. ‘ሰው’ ማሇት የተፇጥሮ ሰው ወይም በሕግ የሰውነት መብት የተሰጠው አካሌ
ነው።
ክፌሌ ሁሇት
ስሇኤላክትሪክ ሥራ ፇቃድች
ምዔራፌ አንዴ
ስሇፇቃዴ ማመሌከቻዎች
3. ጠቅሊሊ
1. የኤላክትሪክ ኃይሌ ሇማመንጨት፣ ሇማስተሊሇፌ፣ ሇማከፊፇሌና ሇመሸጥ፣
እንዱሁም ወዯ ሀገር ውስጥ ሇማስገባት ወይም ወዯ ውጭ ሇመሊክ የሚያስችሌ
ፇቃዴ ሇማግኘት ሇኤጀንሲው የሚቀርብ ማመሌከቻ የሚከተለትን መያዛ
አሇበት፡-
ሀ) የአመሌካቹን ማንነትና አዴራሻ፤
ሇ) የፔሮጀክቱን የፉዘቢሉቲ ጥናት፤
ሏ) የአካባቢ ተፅዔኖ ጥናት፤

118
 የፌትህ ሚኒስቴር

መ) የአመሌካቹን የፊይናንስ ሁኔታ፣ የቴክኒክ ብቃትና ሌምዴ የሚያሳዩ

ሠነድች፤
ሰ) የግንባታና ኢንስታላሽን ዱዙይን፤ እና
ረ) ኤጀንሲው ያስፇሌጋለ ብል በመመሪያ የሚወስናቸው ላልች መረጃዎች።
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) (ሇ) የተመሇከተው የፉዘቢሉቲ ጥናት
የሚከተለትን መረጃዎች መያዛ አሇበት፤
ሀ) የማህበራዊና ኢኮኖሚ ተፅዔኖ ጥናት፤
ሇ) የፔሮጀክቱን ወጪና ገቢ ግምት፤
ሏ) ፔሮጀክቱ የሚቆይበትን ጊዚ፤
መ) የግንባታና የኢንስታላሽን ፔሮግራምና አገሌግልት መስጠት የሚጀምርበትን
ቀን።
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) (ሏ) የተመሇከተው የአካባቢ ተፅዔኖ ጥናት
የሚከተለትን መረጃዎች መያዛ አሇበት፤
ሀ) በአካባቢ ሊይ ሉዯርሱ የሚችለ ማናቸውንም ጉዲዮች እና እነዘህኑ ሇማቃሇሌ
የሚያስችሌ እንዱሁም አካባቢውን ወዯ ቀዴሞው ሁኔታ ሇመመሇስ ወይም
ሇላሊ ጥቅም ሇማዋሌ የሚያስችሌ ዔቅዴና የሚፇናቀለ ሰዎችን መሌሶ
የማቋቋሚያ ፔሮግራም፤
ሇ) በዘህ ንዐስ አንቀጽ በፉዯሌ ተራ (ሀ) የተመሇከቱትን ዔቅድችና ፔሮግራሞች
ሇመተግበር የሚያስፇሌገውን ወጪግምት፡፡
4. የዘህ ዯንብ አንቀጽ 9 እና 10 ዴንጋጌዎች እንዯተጠበቁ ሆነው ማንኛውም
አመሌካች ሇኤጀንሲው የሚያቀርባቸው መረጃዎች በምስጢር መጠበቅ
አሇባቸው፡፡
4. ሇኤላክትሪክ ማመንጨት ፇቃዴ ስሇሚቀርብ ማመሌከቻ
የኤላክትሪክ ማመንጨት ፇቃዴ ሇማግኘት የሚቀርብ ማናቸውም ማመሌከቻ በዘህ
ዯንብ አንቀጽ 3 ከተመሇከቱት አጠቃሊይ ሁኔታዎች በተጨማሪ የሚከተለትን መያዛ
አሇበት፤
1. የኤላክትሪክ መገኛውን ምንጭ፤
2. ኤጀንሲው በሚወስነው ስኬሌ መሠረት የተዖጋጀ የፔሮጀክቱን ቦታ የሚያሳይ
ካርታ፤

119
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. የኤላክትሪክ ፔሮጀክቱ አጠቃሊይ የኤላክትሪክ ኃይሌ የማመንጨት አቅም፤

4. እንዯአግባቡ የኤላክትሪክ ኃይሌ ግዠ ውሌ፡፡
5. የኤላክትሪክ ማስተሊሇፌ ፇቃዴ ሇማግኘት የሚቀርብ ማመሌከቻ
የኤላክትሪክ ማስተሊሇፌ ፇቃዴ ሇማግኘት የሚቀርብ ማመሌከቻ በዘህ ዯንብ አንቀጽ
3 ከተመሇከቱት አጠቃሊይ ሁኔታዎች በተጨማሪ የሚከተለትን መያዛ አሇበት፤
1. ዋናና አማራጭ የኤላክትሪክ ማስተሊሇፉያ መስመሮች አቋርጠው ሚያሌፈባቸውን
ሥፌራዎች የሚጠቁም ካርታ፤
2. የማስተሊሇፉያ መስመሮች ጠቅሊሊ ርዛመትና የሚያስተሊሌፈት ከፌተኛ
የኤላክትሪክ ኃይሌ ጭነት መጠን፤
3. የቮሌቴጁን ዯረጃና ፌሪኩዌንሲ፡፡
6. ኤላክትሪክ ሇማከፊፇሌና ሇመሸጥ ፇቃዴ ስሇሚቀርብ ማመሌከቻ
የኤላከትሪክ ማከፊፇሌና መሸጥ ፇቃዴ ሇማግኘት የሚቀርብ ማመሌከቻ በዘህ ዯንብ
አንቀጽ 3 ከተመሇከቱት አጠቃሊይ ሁኔታዎች በተጨማሪ የሚከተለትን መያዛ
አሇበት፤
1. የማከፊፇያ ጣቢያው ኤላክትሪክ የሚያገኝበትን ምንጭ፤
2. ከፔሮጀክቱ ተጠቃሚ ይሆናለ ተብሇው የሚገመቱ ዯንበኞችን ብዙትና
የኤላክትሪክ ኃይሌ መሸጫ ዋጋ፤
3. እንዯአግባቡ የኤላክትሪክ ኃይሌ ግዥ ውሌ፡፡
7. ሇኤላክትሪክ አስመጭነት ወይም ሊኪነት ፇቃዴ ስሇሚቀርብ ማመሌከቻ
ኤላክትሪክ ወዯ ሀገር ውስጥ ሇማስገባት ወይም ወዯ ውጭ ሀገር ሇመሊክ የሚያስችሌ
ፇቃዴ ሇማግኘት የሚቀርብ ማመሌከቻ በዘህ ዯንብ አንቀጽ 3 ከተመሇከቱ አግባብ
ካሊቸው አጠቃሊይ ሁኔታዎች በተጨማሪ የሚከተለትንመያዛ አሇበት፤
1. ኤላክትሪክ ከሚያስመጣበት ወይም ከሚሌክበት ሀገር ጉዲዩ ከሚመሇከተው
ባሇሥሌጣን ጋር የተዯረገስምምነት፤
2. የቮሌቴጁንና የፌሪኩዌንሲውን ዯረጃ፤
3. እንዯአግባቡ የኤላክትሪክ ኃይሌ ግዠ ውሌ፡፡

120
 የፌትህ ሚኒስቴር

ምዔራፌ ሁሇት
ስሇማመሌከቻ ምዛገባና ማስታወቂያ
8. ማመሌከቻን ስሇመመዛገብ
እያንዲንደ ማመሌከቻ በዘህ ዯንብ ምዔራፌ አንዴ መሠረት በትክክሇኛው ፍርም
ተሟሌቶ ሲቀርብ ኤጀንሲው ሇዘሁ ተግባር ባዖጋጀው መዛገብ ሊይ እንዯአቀራረቡ
ቅዯም ተከተሌ ወዱያውኑ ይመዖግበዋሌ፤ እያንዲንደ አመሌካችም የምዛገባውን
ቀንና ቁጥሩን የሚገሌጽ ዯረሰኝ ይሰጠዋሌ፡፡
9. ማመሌከቻን ስሇማስታወቅ
1. ፇቃዴ ሇማግኘት የቀረበው ማመሌከቻ ማስታወቂያ በሀገሪቱ ውስጥ ሰፉ ስርጭት
ባሊቸው ጋዚጦች በሁሇት ተከታታይ እትሞች እንዱወጣ ኤጀንሲው ማመሌከቻው
በተመዖገበ በሦስት የሥራ ቀናት ውስጥ ማስታቂያውን ሇሚመሇከተው አሳታሚ
ይሌካሌ፡፡
2. ማስታወቂያው የፇቃደን ዒይነት፣ ዒሊማና የፇቃደን ሥፌራ የሚገሌጽና የካርታ
ቅጅዎች የሚታዩበትን ወይም የሚገ዗በትን አዴራሻና ጉዲዩ ይመሇከተኛሌ የሚሌ
ማናቸውም ሰው ያሇውን ተቃውሞ ወይም አስተያየት የሚያቀርብበትን
የኤጀንሲውን አዴራሻ የሚገሌጽ መሆን አሇበት።
3. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) እና (2) ዴንጋጌዎች እንዯተጠበቁ ሆነው
ማስታወቂያው ሇሦስት ተከታታይ ቀናት በሬዱዮና በቴላቪዥን መነገር አሇበት፡፡
4. አመሌካቹ ሇማስታወቂያው የሚያስፇሌጉትን ወጪዎች በሙለ ይሸፌናሌ፡፡
10. የካርታዎችን ቅጅዎች በይፊ እንዱታዩ ስሇማዴረግ
አመሌካቹ የፇቃደን ሥፌራ የሚያሳዩት የካርታ ቅጅዎች በይፊ እንዱታዩ
በኤጀንሲው ቢሮና ፇቃደ በተጠየቀበት አካባቢ ባሇ የከተማ መስተዲዯርር ጽ/ቤት
ማስቀመጥ አሇበት።
11. መቃወሚያዎችን ስሇማቅረብ
1. ማንኛውም ጉዲዩ ይመሇከተኛሌ የሚሌ ሰው ማስታወቂያው በጋዚጣ ሇመጨረሻ
ጊዚ ከወጣበት ቀን ጀምሮባለት 60 ቀናት ውስጥ በተጠየቀው ፇቃዴ ሊይ ያሇውን
ተቃውሞ ወይም አስተያየት ከነምክንያቶቹ በጽሁፌ ሇኤጀንሲው ሉያቀርብ
ይችሊሌ፡፡

121
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የቀረበ መቃወሚያ ውዴቅ ከተዯረገ
ኤጀንሲው ውሳኔውን ከነምክንያቱ በጽሐፌ ገሌጾ ሇተቃዋሚው እንዱዯርሰው
ያዯርጋሌ፡፡
12. ማመሌከቻን ስሇማሻሻሌ
ማመሌከቻውን ሇማሻሻሌ የሚፇሌግ ማናቸውም አመሌካች ማሻሻያውን ሇኤጀንሲው
በጽሁፌ ማቅረብ አሇበት፡፡ የዘህ ምዔራፌ ዴንጋጌዎች በቀረበው ማሻሻያ ሊይም
ተፇጻሚ ይሆናለ፡፡
ምዔራፌ ሦስት
ፇቃዴ ስሇመስጠትና ስሇመከሌከሌ
13. ፇቃዴ ስሇመስጠት
1. በዘህ ዯንብ አንቀጽ 11 በተጠቀሰው የ60 ቀናት ጊዚ ውስጥ ከማመሌከቻው ሊይ
ምንም ዒይነት መቃወሚያ ካሌቀረበና ኤጀንሲው በአመሌካቹ የተጠየቀው ፇቃዴ
የሚያስከትሊቸውን ግዳታዎች ሇመወጣት የሚያስችሌ የፊይናንስ ምንጭ፣
የቴክኒክ ችልታና ሌምዴ አመሌካቹ ያሇው መሆኑን ሲያምንበት የተወሰነውን
ክፌያ በማስከፇሌ በ30 ቀናት ውስጥ ፇቃደን ይሰጠዋሌ፡፡
2. በዘህ ዯንብ አንቀጽ 11 መሠረት በማመሌከቻው ሊይ ተቀውሞ ከቀረበ ፇቃዴ
የመስጠቱ ሂዯት ማመሌከቻው በኤጀንሲው ከተመዖገበ ከ120 ቀናት ባሌበሇጠ
ጊዚ ውስጥ በተቃውሞው ሊይ ውሳኔ እስከሚሰጥበትዴረስ ይዖገያሌ፡፡ የተሰጠው
ውሳኔ ተቃውሞውን ውዴቅ የሚያዯርግ ከሆነ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1)
የተዯነገገው እንዯተጠበቀ ሆኖ አመሌካቹ ወዱያውኑ ፇቃዴ ይሰጠዋሌ፡፡
3. አመሌካቹ አግባብ ባሇው የኢንቨስትመንት ሕግ መሠረት ኢንቨስት ሇማዴረግ
የሚፇቀዴሇት ካሌሆነ በስተቀር በዘህ ዯንብ መሠረት ፇቃዴ አይሰጠውም፡፡
14. ፇቃዴን ስሇመከሌከሌ
1. ኤጀንሲው የቀረበው ማመሌከቻ ወይም ተያይዜ የቀረበው መረጃ ወይም
የአመሌካቹ የፊይናንስ አቅም የቴክኒክ ችልታና ሌምዴ በቂ አይዯሇም ብል
ከወሰነ ይህንኑ ከነምክንያቱ ሇአመሌካቹ በጽሁፌ ማሳወቅ አሇበት፡፡
2. አመሌካቹ የሚዯግፈትን መረጃዎች ሇማቅረብ እንዱችሌ ኤጀንሲውን የማማከር
ዔዴሌና የቀረበበትን ተቃውሞ ሇመቋቋም ከ30 ቀናት ያሊነሰ ጊዚ ይሰጠዋሌ፤
እንዱሁም ማመሌከቻውን የማረም ወይም የማሟሊት መብት ይኖረዋሌ።

122
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. አመሌካቹ የኤጀንሲውን ምክር ካገኘና የተሰጠው ጊዚ ካሇፇም በኋሊ ኤጀንሲው

ማመሌከቻው ወይም የቀረበው መረጃ ወይም የአመሌካቹ ችልታ የጠየቀውን
ፇቃዴ ሇመስጠት የማያበቃ መሆኑን ሲያምንበት ይህንኑ ሇአመሌካቹ በጽሁፌ
ያሳውቀዋሌ፡፡
15. የፇቃዴ ቅጅ ስሇመስጠትና ስሇመተካት
1. ባሇፇቃደ የተወሰነውን ክፌያ በመክፇሌ አንዴ ወይም ተጨማሪ የፇቃደን
ቅጂዎች እንዱሰጠው ሉጠይቅ ይችሊሌ፡፡ ኤጀንሲውም ጥያቄው እንዯዯረሰው
የፇቃደን የተረጋገጠ ቅጂ አዖጋጅቶ መስጠት አሇበት፡፡
2. ባሇፇቃደ የተወሰነውን ክፌያ ከፌል የጠፊበትን ወይም የተበሊሸበትን ፇቃዴ
ምትክ እንዱሰጠው ኤጀንሲውን ሉጠይቅ ይችሊሌ፡፡ ኤጀንሲውም ጥያቄው
እንዯዯረሰው የጠፊውን ወይም የተበሊሸውን ፇቃዴ ምትክ አዖጋጅቶ መስጠት
አሇበት፡፡
16. ፇቃዴ ስሇማስተሊሇፌ
ማንኛውም ባሇፇቃዴ በአዋጁ አንቀጽ 12 ዴንጋጌዎች መሠረት ፇቃደን
ሉያስተሊሌፌ ይችሊሌ፤ ሆኖም ፇቃደ የሚተሊሇፌሇት ሰው በፇቃደ የተመሇከቱትን
ግዳታዎች ሇመወጣት የሚያስችሌ ብቃት ያሇው መሆን አሇበት፡፡
17. ፇቃዴ ስሇማሻሻሌ
ማንኛውም ባሇፇቃዴ ፇቃደን ሇማሻሻሌ ከፇሇገ ሇኤጀንሲው በጽሁፌ
ያመሇክታሌ፡፡ በማመሌከቻው ሊይም የዘህ ክፌሌ ምዔራፌ ሁሇት ዴንጋጌዎች
ተፇጻሚ ይሆናለ፡፡
18. ስሇፇቃዴ ዖመንና እዴሳት
1. በአዋጁናበዘህ ዯንብ መሰረት የሚሰጥፇቃዴጸንቶ የሚቆይበት ዖመን በፔሮጀክቱ
ዔዴሜ ሊይ የተመሠረተሆኖ ጣሪያው እንዯሚከተሇውይሆናሌ፤
ሀ) ሇኃይዴሮ ኤላክትሪክ ኃይሌ ማመንጫ ፇቃዴ ...................... 40 ዒመት
ሇ) ሇኤላክትሪክ ኃይሌ ማስተሊሇፉያ ፇቃዴ ............................... 50 ዒመት
ሏ) ሇኤላክትሪክ ኃይሌ ማከፊፇሌና መሸጥ ፇቃዴ ..................... 50 ዒመት
መ) ሇኤላክትሪክ አስመጭነት ወይም ሊኪነት ፇቃዴ ................... 10 ዒመት
2. ከኃይዴሮ ውጭ ሇላልች ኃይሌ ማመንጫዎች የፇቃዴ ዖመን ጣሪያ በሚኒስቴሩ
በሚወጣው መመሪያ ይወሰናሌ፡፡

123
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. ማናቸውም ባሇፇቃዴ፦
ሀ) የፇቃደ ዖመን ከማሇቁ ሁሇት ዒመት በፉት ፇቃደ እንዱታዯስሇት ከጠየቀ፤
ሇ) የአዋጁን፣ የዘህን ዯንብና በእነዘሁ መሠረት የሚወጡ መመሪያዎችን
በመተሊሇፌ ፇቃደን ሇመሰረዛ የሚያበቃ ጥፊት ካሌፇጸመ፤ እና
ሏ) የሥራውን ዯረጃ የኤላክትሪክ ኢንደስትሪ በወቅቱ በዯረሰበት ዖመናዊ
ቴክኖልጂና አጠቃሊይ ተቀባይነት ባሇው የአሠራር ሌምዴ ሇማሳዯግ
ከተስማማ፤
ፇቃደ በተከታታይ ሉታዯስሇት ይችሊሌ፤ ሆኖም እያንዲንደ የእዴሳት ዖመን
ከፇቃደ የመጀመሪያ ዖመን ግማሽ በሊይ ሉሆን አይችሌም።
4. የዘህ ክፌሌ ምዔራፌ ሁሇት ዴንጋጌዎች በፇቃዴ እዴሣት ሊይም ተፇጸሚ
ይሆናለ፡፡
19. ፇቃዴን ስሇመሰረዛ
የአዋጁ አንቀጽ 14 (2) ዴንጋጌ እንዯተጠበቀ ሆኖ፣ ባሇፇቃደ ከሚከተለት ጥፊቶች
አንደን ከፇጸመ ፇቃደ ሉሰረዛበት ይችሊሌ፤
1. የቴክኒክ ዯረጃዎችን ካሌጠበቀ፣ የዯኅንነት መመሪያዎችንና የአካባቢ ጥበቃ
ሕጎችን ካሊከበረ፤
2. የታሪፌ ዯንቦችን ካሊከበረ፤
3. ከአቅም በሊይ የሆነ ምክንያት በላሇበት ሁኔታ የኤላክትሪክ አቅርቦትን
በተዯጋጋሚ ካቋረጠ፣ ከቀነሰ ወይም ካቆመ።
20. ስሇፇቃዴ መቋረጥ
1. ፇቃዴ በሚከተለት ሁኔታዎች ይቋረጣሌ፤
ሀ) በዘህ ዯንብ አንቀጽ 18 መሠረት ሳይታዯስ ከቀረ፤
ሇ) በዘህ ዯንብ አንቀጽ 19 ዴንጋጌዎች መሠረት በኤጀንሲው ከተሰረዖ፤
ሏ) የወራሾች መብት እንዯተጠበቀ ሆኖ ባሇፇቃደ ከሞተ ወይም ባሇፇቃደ
የንግዴ ዴርጅት ሲሆን ከፇረስ ወይም የመክሰር ውሳኔ ከተሰጠበት፡፡
2. ፇቃደ ሲቋረጥ የኤላክትሪክ ኃይሌ አቅርቦቱ ሳይቋረጥ እንዱቀጥሌ ሇማዴረግ
የግዴ አስፇሊጊ የሆኑ የባሇፇቃደን የኤላክትሪክ ተቋሞች መንግሥት ከመጽሏፌ
ወይምከመተኪያ ዋጋቸው አነስተኛ በሆነው ስላት ሊይ የተመሠረተ የካሣ ክፌያ
በማሰብ ሉወስዴ ይችሊሌ፡፡

124
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. ተቋሞቹ ከአገሌግልት ውጭ በመሆናቸው መንግሥት ሉወስዲቸው ካሌፇሇገ

ባሇፇቃደ በራሱ ወጭ ተቋሞቹን ማስወገዯ አሇበት፡፡
21. ስሇፇቃዴ ክፌያዎች
1. የኤላክትሪክ ሥራ ፇቃዴ ሇማውጣት የሚጠይቅ ማንኛውም አመሌካች የፇቃዴ
ማመሌከቻው ሲመዖገብ በዘህ አንቀጽ መሠረት የሚጠየቀውን የፇቃዴ ክፌያ 20
ፏርሰንት በቅዴሚያ ይከፌሊሌ፤ ሆኖም አመሌካቹ በዘህ ዯንብ አንቀጽ 14
መሠረት ፇቃዴ የሚከሇከሌ ከሆነ ክፌያው አይመሇስሇትም፡፡
2. ሇኤላክትሪክ ማመንጨት ፇቃዴ የሚጠየቀው ክፌያ በእያንዲንደ ኪል ዋት ብር
1 ይሆናሌ፤ ሆኖም ዛቅተኛው ክፌያ ብር 1,000 ይሆናሌ፡፡
3. ሇኤላክትሪክ ማስተሊሇፌ ፇቃዴ የሚጠየቀው ክፌያ በእያንዲንደ ሰርኪዩት ኪል
ሜትር ብር 20 ይሆናሌ፤ ሆኖም ዛቅተኛው ክፌያ ብር 2,000 ይሆናሌ፡፡
4. ሇኤላክትሪክ ማከፊፇሌና መሸጥ ፇቃዴ የሚጠየቀው ክፌያ በእያንዲንደ ኪል
ቮሌት አምፑር የትራንስፍርመር አቅም ብር 2 ይሆናሌ፤ ሆኖም ዛቅተኛው ክፌያ
ብር 1,000 ይሆናሌ፡፡
5. ሇኤላክትሪክ አስመጭነት ወይም ሊኪነት ፇቃዴ የሚጠየቅ ክፌያ በሜጋዋት ሰዒት
ብር 1 ይሆናሌ፤ ሆኖም ዛቅተኛው ክፌያ ብር 2,000 ይሆናሌ፡፡
6. ፇቃዴን ሇማሻሻሌ ወይም ሇማሳዯስ የሚጠየቀው ክፌያ ሇፇቃደ ማውጫ
የሚጠየቀው ክፌያ 50 ፏርሰንት ይሆናሌ።
7. ፇቃዴ ሇማስተሊሇፌ የሚጠየቀው ክፌያ ሇፇቃደ ማውጫ የሚጠየቀው ክፌያ 20
ፏርሰንት ይሆናሌ፡፡
8. የፇቃዴ ቅጅ ወይም ምትክ ሇመስጠት የሚጠየቀው ክፌያ ብር 150 ይሆናሌ፡፡
ክፌሌ ሦስት
የባሇፇቃድች እና የዯንበኞች ግዳታዎች
22. የባሇፇቃድች መብት
ባሇፇቃድች የሚከተለት መብቶች ይኖሯቸዋሌ፤
1. የኤላከትሪክ ሥራዎችን ሇማካሄዴ በፇቃደ ወዯተሸፇነው ክሌሌ የመግባት፤
2. የዘህን ዯንብ ዴንጋጌዎችና በዘህ ዯንብ መሠረት የወጡ መመሪያዎችን ሇሚጥሱ
ዯንበኞች ማስጠንቀቂያ በመስጠት የኤላክትሪከ አቅርቦትን የማቋረጥ፤
3. የዯንበኞችን የኤላከትሪክ ኢንስታላሽን የመመርመር፡፡

125
 የፌትህ ሚኒስቴር

23. የባሇፇቃድች ግዳታ

ባሇፇቃድች የሚከተለት ግዳታዎች ይኖሯቸዋሌ፤
1. በአዋጁ፣ በዘህ ዯንብና በነዘሁ መሠረት በሚመጡ መመሪያዎች እና በፇቃደ
በተመሇከቱት ግዳታዎች መሠረት የኤላክትሪክ ሥራዎችን ማካሄዴ፤
2. የሰውን ሕይወት፣ የንብረትና የአካባቢን ዯኅንነት ሇመጠበቅ የሚያስፇሌጉ
የጥንቃቄ እርምጃዎችን የመወሰዴ፤
3. ሇዯንበኞች የማያቋርጥ የኤላክትሪክ አገሌግልት የመስጠት፤
4. በፇቃደ ክሌሌ የሚገኙ አዱስ ዯንበኞች የሚያቀርቡትን የአገሌግልት መስመር
የማስቀጠሌ ጥያቄ በፌጥነት የማስተናገዴ፤
5. ኤላክትሪክ ከመቋረጡ በፉት ሇዯንበኞች የቅዴሚያ ማስጠንቀቂያ የመስጠት፤
6. በአዋጁ አንቀጽ 16 የተመሇከቱት ኤላክትሪክ ሇማቋረጥ የሚያስችለ ምክንያቶች
እንዯተወገደ የኤላክትሪክ አገሌግልቱን ወዱያውኑ የመጀመር፤
7. ስሇ ኤላክትሪክ አጠቃቀም ሇዯንበኞች አስፇሊጊውን መመሪያ የመስጠት፤
8. ዯንበኞች ሇሚያቀርቡት አቤቱታ ወዱያውኑ ምሊሽ የመስጠት፤
9. የቅጥር፣ የገንዖብ፣ የንግዴና ላልች የሂሣብ መዙግብትና ስሇኤላክትሪክ ሥራዎች
ሪኮርድች የመያዛና በመመሪያ በሚወሰነው መሠረት በየወቅቱ ሪፕርት
የማቅረብ፤
10. ማንኛውንም መዙግብትና ሪከርድችን ሇኤጀንው ምርመራ የማቅረብ፤
11. ሇኤላክትሪክ ሥራ አስፇሊጊ የሆነውን ሥሌጠናና ትምህርት ሇሠራተኞቻቸው
የመስጠት፤
12. በዋጋቸው ተወዲዲሪና በጥራታቸው ተመጣጣኝ ዯረጃ ሊሊቸው፤ በሚፇሇገውም
መጠን ሇሚገኙ የሀገር ውስጥ ዔቃዎችና አገሌግልቶች ቅዴሚያ የመስጠት።
24. የዯንበኞች መብት
ዯንበኞች የሚከተለት መብቶች ይኖሯቸዋሌ፡-
1. ከባሇፇቃድች ያሌተቋረጠ፣ ከአዯጋ የተጠበቀና ጥራት ያሇው የኤላክትሪክ
አቅርቦት የማግኘት፤
2. የኤላክትሪክ አገሌግልትን የሚመሇከቱ አቤቱታዎችን እንዯ ነገሩ አግባብነት
ሇባሇፇቃደ ወይም ሇኤጀንሲው የማቅረብ፡፡

126
 የፌትህ ሚኒስቴር

25. የዯንበኞች ግዳታ

ዯንበኞች የሚከተሇው ግዳታዎች ይኖሯቸዋሌ፡-
1. ስሇኤላክትሪክ አጠቃቀም የሚሰጡ ማስታወቂያዎችንና መመሪያዎችን የማክበር፤
2. የኤላክትሪከ ኢንስታላሽን፣ ጥገና፣ ምርመራና የቆጣሪ ንባብ ሥራዎች ሲካሄደ
አስፇሊጊውን ትብብር የማዴረግ፤
3. ማናቸውም የኤላክትሪክ ብሌሽት ሲያጋጥም ወዱያውኑ ሇባሇፇቃደ የማሳወቅ፡፡

ክፌሌ አራት
ስሇ ኤላክትሪክ ዋጋና ታሪፌ
26. አጠቃሊይ መርህ
1. የኤላክትሪክ ዋጋ አተማመን ሀብትን በብቃት በመጠቀም መርህ ሊይ ተመስርቶ
ተጠቃሚዎችና አምራቾች ተጨማሪ የኢነርጂ ምርትና ፌጆታ የሚያስከትሇውን
ትክክሇኛውን የፌጆታና የማምረቻ ዋጋ በሚያገኙበት መሌክ ይከናወናሌ፡፡
2. በዯንበኞች ሊይ የሚጣሇው የአቅርቦት ዋጋ በሲስተሙ ሊይ ከሚያስከትሇው የወጪ
ተጽዔኖ አንፃር ተመጣጣኝ በሆነ መሌኩ ሆኖ የኢነርጂ አጠቃቀሙን በተቻሇ
መጠን ምርቱን ሇማስገኘት ከሚወጣው ወጪ አንፃር ሚዙናዊ ሇማዴረግ
በሚያስችሌ መሌኩ ይሆናሌ፡፡
3. የዋጋ ተመኑ በቂና ቀጣይነት ያሇው የመዋዔሇ ንዋይ ምንጭ ሇማስገኘትና
አስተማማኝ አገሌግልት ሇማቅረብ የሚያስችሌ ሆኖ፤ የአገሌግልት ብቃትን
ሇማሻሻሌ የሚያስችሌ የዋጋ አተማመን ሥርዒት መያዛ አሇበት፡፡
4. ዛርዛር የታሪፌ መዯቦች አወጣጥ የአፇጸጸም ችግሮችን ሇማስወገዴ ወይም
ሇመቀነስ እንዱያስችሌ በተቻሇ መጠን ያሌተወሳሰበ እንዱሆን ይዯረጋሌ፡፡
27. የዋጋ አተማመን አጠቃሊይ ስሌቶች
1. ሇጅምሊም ሆነ ሇችርቻሮ ተጠቃሚዎች የኢነርጂና የኃይሌ አቅርቦት ዋጋ
የሚተመነው፡-
ሀ) በሲስተሙ ሊይ የተወሰነ ተጨማሪ ኃይሌ ወይም ኢነርጂ ሇማመንጨት
በሚዯረገው ወጪ፤ እና
ሇ) በሲስተሙ የከፌተኛ ውጤታማነት ዔቅዴ ሊይ የተመሰረተ ሆኖ አስፇሊጊ ነው
ተብል በሚወሰነው ገዯብ የፊይናንስ ፌሊጎትን ሉያሟሊ በሚችሌ መሌኩ
ሉስተካከሌ ይችሊሌ፡፡

127
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. ከብሔራዊ ግሪዴ ውጭ ሇሚዯረግ የዋጋ አተማመን በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ

(1) የተመሇከተው ስሌት በቴክኒካዊ ምክንያት ተግባራዊ ሉሆን የማይችሌ ሲሆን
የአቅርቦት ዋጋ አተማመኑ፤
ሀ) በአማካይ የአቅርቦት ዋጋ፤ እና
ሇ) ተቀባይነት ባሇው የትርፌ መጠን፤
ሊይ ይመሠረታሌ፡፡
28. የማመንጫ ዋጋ አተማመን
1. በብሔራዊ ግሪዴ ሲስተም ውስጥ የኃይሌ ማመንጫ ዋጋ አተማመንን
በሚመሇከት፡-
ሀ) ማርጅናሌ የኃይሌ ማመንጫ ዋጋ የሚተመነው የሲስተሙን ከፌተኛ የኃይሌ
ፌሊጎት ሇመሸፇን ይችሊሌ ተብል በሚገመት ከፌተኛ ብቃት ባሇው የማመንጫ
ተቋም ዋጋ ሊይ ተመስርቶ ይሆናሌ፤
ሇ) የኢነርጂ ዋጋ የሚተመነው ቋሚ የሲስተም ጭነትን ሇመሸፇን ይችሊሌ ተብል
በሚገመተው ከፌተኛ ብቃት ባሇው የማመንጫ ተቋም ዋጋ ሊይ ተመስርቶ
ይሆናሌ፣
ሏ) ሇውኃ ኃይሌ ማመንጫ ማርጅናሌ የኢነርጂ ዋጋ የሚተመነው ከአጠቃሊይ
ወጪው ሊይ የኃይሌ አቅርቦት ዋጋ ተቀንሶ በሚቀረው ዋጋ ሊይ በመመስረት
ይሆናሌ፡፡
መ) በነዲጅ የሚንቀሳቀስ የኃይሌ ማመንጫ ወጪ እንዱሁም በጅምሊ ግዥ
የሚገኝ የኃይሌና የኢነርጂ ዋጋ በማመንጨት ዔቅዴ ሊይ በመመስረት
ተተምኖ በሲስተሙ የማመንጨት ዋጋ ሊይ ይከፊፇሊሌ፡፡
2. ከብሔራዊ ግሪዴ ሲስተም ውጭ የማመንጫ ዋጋ አተማመንን በሚመሇከት፡-
ሀ) ማርጅናሌ የማመንጫ አቅም ዋጋ የሚተመነው የገበያውን ፌሊጎት ሉሸፌን
በሚችሌ ከፌተኛ ብቃት ባሇው የማመንጫ ተቋም ዋጋ ሊይ ተመስርቶ
ይሆናሌ፤
ሇ) ሇእያንዲንደ የማመንጫ ተቋም ማርጅናሌ የኢነርጂ ዋጋ ይተመናሌ፤
ሏ) ሇአነስተኛ የውኃ ኃይሌ ማመንጫ ተቋማት እንዯ አግባብነቱ በብሔራዊ
ግሪዴ ሲስተም ውስጥ ሊለት የውኃ ኃይሌ ማመንጫ ተቋማት የሚሠራበት
የዋጋ አተማመን ሉወሰዴ ይችሊሌ፤

128
 የፌትህ ሚኒስቴር

መ) ሇየማመንጫው የተተመነው ዋጋ በአቅርቦት ክሌሌ ውስጥ ሇማመንጨት

በታቀዯው የኢነርጂ መጠን አኳያ በአቅርቦቱ አጠቃሊይ ዋጋ ሊይ እንዱበተን
ይዯረጋሌ፤ ይህ ዋጋ እንዯአስፇሊጊነቱ በየጊዚው በኤጀንሲው ይገመገማሌ፤
ሠ) በነዲጅ ኃይሌ የሚሠሩ የኃይሌ ማመንጫዎች በበቂ ዯረጃ የሚገኙበትን
ሁኔታ ሇማመቻቸት የሚያስችሌ ተገቢ የማበረታቻና የመቅጫ ስሌቶች በዋጋ
አተማመኑ እንዱካተቱ ይዯረጋሌ።
3. ከግሌ አምራቾች በጅምሊ የሚገዙ ኃይሌና ኢነርጂ ዋጋ ኤጀንሲው በሚያጸዴቀው
የግዠ ውሌ መሠረት የሚተመን ሆኖ ወዯ ተጠቃሚ ዯንበኞች በቀጥታ
የሚተሊሇፌ ይሆናሌ፡፡
29. የኃይሌ ማስተሊሇፉያ ዋጋ አተማመን
1. በብሔሪዊ ግሪዴ ሲስተም ውስጥ የኃይሌ ማስተሊሇፉያ ዋጋ አተማመንን
በሚመሇከት የሲስተም ማርጅናሌ ማስተሊሇፉያ አቅም ዋጋ ሇማስተሊሇፉያ ዋጋ
አተማመን መሠረት ይሆናሌ፡፡
2. ከብሔራዊ ግሪዴ ሲስተም ውጭ የኃይሌ ማስተሊሇፉያ ዋጋ አተማመንን
በሚመሇከት፤ የሲስተሙ የኃይሌ ማስተሊሇፉያ ዋጋ የሚተመነው በሂሣብ አያያዛ
በተዯረሰበት ግምታዊ ወይም የተረጋገጠ ወጪ እና ተቀባይነት ባሇው የትርፌ
መጠን ሊይ ተመስርቶ ይሆናሌ፡፡
30. የኃይሌ ማከፊፇያ ዋጋ አተማመን
1. በብሔራዊ ግሪዴ ሲስተም ውስጥ የኃይሌ ማከፊፇያ ዋጋ አተማመንን
በሚመሇከት የሲስተም ማርጅናሌ የማከፊፇሌ አቅም ዋጋ ሇማከፊፇያ ዋጋ
አተማመን መሠረት ይሆናሌ፡፡
2. ከብሔራዊ ግሪዴ ሲስተም ውጭ የኃይሌ ማከፊፇያ ዋጋ አተማመንን
በሚመሇከት የሲስተሙ የኃይሌ ማከፊፇያ ዋጋ የሚተመነው በሂሣብ አያያዛ
በተዯረሰበት ግምታዊ ወይም የተረጋገጠ ወጭ እና ተቀባይነት ባሇው
የኢንቨስትመንት ምሊሽ መጠን ሊይ ተመስርቶ ይሆናሌ፡፡
3. በዯንበኞች ሊይ ተፇጻሚ የሚሆነው ታሪፌ የሚወሰነው በሚጠቀሙበት ቮሌቴጅ
ዯረጃ ተሰሌቶ በሚገኘው የማከፊፇያ ወጪ ሊይ የማመንጫና የማስተሊሇፉያ
ወጪዎች ተዯምረውበት ይሆናሌ፡፡

129
 የፌትህ ሚኒስቴር

31. ላልች ክፌያዎች

1. የኃያሌና ኢነርጂ ቆጣሪ ወጪዎችና የኤላክትሪክ ፌጆታ ክፌያን ሇማስፇጸም
የሚያስፇሌጉ ወጪዎች ሇዯንበኞች አገሌግልት ዋጋ አተማመን መሠረት
ይሆናለ፡፡
2. የማስቀጠያ ክፌያ አዱስ የኃይሌ ጥያቄን ሇዯንበኛ ሇማቅረብ በሚያስፇሌገው
ተጨማሪ ወጪ ሊይ የሚመሠረት ይሆናሌ፡፡
3. የሪአክቲቭ ፌጆታ ክፌያ ፌጆታው በሚፇጸምበት ቮሌቴጅ ዯረጃ የእያንዲንደ
የሪአክቲቭ ፌጆታ ከሚፇጥረው የተጨማሪ አቅም ዋጋ ጋር እንዱገናዖብ
ይዯረጋሌ፡፡
4. ላልች እንዯአስፇሊጊነቱ የሚፇጸሙ ክፌያዎች በባሇፇቃድችና በዯንበኞች መካከሌ
የሚዯረጉ ስምምነቶችን መሠረት በማዴረግ ይፇጸማለ።
32. ስሇ አሠራር ብቃት መሇኪያዎችና ስሇዋጋ ትመና ሥርዒት
1. የኤላክትሪክ አቅርቦትን የማሻሻሌ ዔዴልችን ሇመጠቆሚየነት የሚያገሇግለና
በአቅርቦት ዋጋዎች ሊይ ተጽዔኖ ሉያስከትለ የሚችለ የማመንጫ፣
የማስተሊሇፉያና የማከፊፇያ የአሠራር ብቃት መሇኪያዎችን ኤጀንሲው
ከባሇፇቃድች ጋር በመመካከር ይወስናሌ፡፡
2. አግባብነት ያሊቸውን የዋጋ መተመኛ መስፇርቶች ሁለ አቀናጅቶ በመጠቀም
የዘህን ክፌሌ ዯንጋጌዎች ሥራ ሊይ ሇማዋሌ የሚያስችሌ ዛርዛር የዋጋ ትመና
ሥርዒት በኤጀንሲው ይወሰናሌ፡፡
33. ስሇዋጋ ወቅታዊ ማስተካከያዎችና ታሪፌ ክሇሳ ጥናቶች
1. የማመንጫ፣ የማስተሊሇፉያና የማከፊፇያ ዋጋ ወቅታዊ ማስተካከያዎች
ከሚመሇከታቸው የምርት ግብአቶች ዋጋ ሇውጥና ከአሠራር ብቃት መሇኪያዎች
አኳያ ይዯረጋለ፡፡
2. የዋጋ ወቅታዊ ማስተካከያ የሚዯረግበት የጊዚ ገዯብ በኤጀንሲው ይወሰናሌ፡፡
3. አጠቃሊይ የታሪፌ ክሇሳ ጥናት በየአራት ዒመቱ ይካሄዲሌ።
34. ስሇሂሣብ መዛገብ አያያዛ
1. ተቀባይነት ካሊቸው የሂሣብ አያያዛ ሥርዒት አጠቃሊይ መርሆች ጋር
የተጣጣመና የዋጋ ቁጥጥር ሥርዒቱን ሇመዯገፌ የሚችሌ ሆኖ በባሇፇቃድች ሥራ
ሊይ የሚውሌ አንዴ ወጥ የሆነ የሂሳብ አያያዛ ሥርዒት በኤጀንሲው ይወሰናሌ፡፡

130
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. ማንኛውም ባሇፇቃዴ የመንግሥት የበጀት ዒመት ባሇቀ በስዴስት ወራት ውስጥ

በኦዱተር የተመረመረ የሂሳብ ሪፕርት ሇኤጀንሲው ያቀርባሌ፡፡
ክፌሌ አምስት
የዯኅንነት፣ የቴክኒክና የአገሌግልት ጥራት ዯረጃዎች
ምዔራፌ አንዴ
አጠቃሊይ የዯኀንነት መመሪያዎች
35. ስሇኤላክትሪክ አቅርቦት መስመሮችና መሣሪያዎች ዯኅንነት
የኤላክትሪክ አቅርቦት መስመሮችና መሣሪያዎች፤
1. በተዖረጉበት የአካባቢ ሁኔታዎች የሚጠበቅባቸውን አገሌግልት መስጠት
እንዱችለ በቂ ኃይሌ የመሸከምና የኢንሱላሽን ብቃት እንዱሁም በብሌሽት
ወቅት ሉከሰት የሚችሇውን የኤላክትሪክ መጠን የመቋቋም ችልታና በቂ
የሜካኒካሌ ጥንካሬ ዯረጃ ሉኖራቸው፤ እና
2. በሰው፣ በእንስሳትና በንብረት ሊይ ጉዲት በማያስከትሌ ሁኔታ ሉገነቡ፣
ሉገጣጠሙ፣ ሉጠበቁና ሉጠገኑ ይገባሌ፡፡
36. ከተጠቃሚዎች ጋር ስሇሚገናኙ የአገሌግልት መስመሮችና መሣሪያዎች
1. ማንኛውም ባሇፇቃዴ በዯንበኛ ግቢ ውስጥ የሚገኙና የራሱ ንብረት የሆኑ ወይም
በእርሱ ኃሊፉነት ሥር የሆኑ የኤላክትሪክ አቅርቦት መስመሮች ተገጣጣሚዎችና
መሣሪያዎች አዯጋ በማያስከትሌ ሁኔታ ሇአገሌግልት ብቁ ሆነው መገኘታቸውን
ማረጋገጥ አሇበት፡፡
2. ማንኛውም ዯንበኛ በግቢው ውስጥ የሚገኙ የባሇፇቃደን መሣሪያዎች በተቻሇው
መጠን አዯጋ በማያስከትለ ሁኔታ በጥንቃቄ መጠበቅ አሇበት፡፡
37. ታወሮችንና ምሰሶዎችን ግራውንዴ ስሇማዴረግ
1. የኤላክትሪክ መስመር ተሸካሚ ባሇብረት ታወሮችና ምሰሶዎች ሁለ ከእግሮቻቸው
በአንደ ሊይ ግራውንዴ የማዴረግ ሥራ 20 ሚ.ሜ ስፊት ባሇው የብረት ዖንግ
መከናወን አሇበት ፡፡
2. የታወሮች ማቆሚያ የሬዘስታንስ መጠንን ወዯ 10 ኦምስ ዛቅ ማዴረግ ካስፇሇገ
በእግሮቻቸው ሊይ ተጨማሪ ግራውንዴ የማዴረግ ሥራ መከናወን አሇበት፡፡
3. ከፌተኛ ሬዘስታንስ ባሊቸው ሌዩ በሆኑ ዴንጋያማ አካባቢዎች የታወሮች ማቆሚያ
ሬዘስታንስ እስከ 20 ኦምስ ሉዯርስ ይችሊሌ፡፡

131
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. ከመሬት በሊይ የሚዖረጉ የኤላክትሪክ መስመሮችን የሚሸከሙ የብረት ምሰሶዎች

ወይም በብረት ዖንግ የተጠናከሩ የሲሚንቶ አርማታ ምሰሶዎች እንዱሁም
ከመስመሩ ጋር ግንኙነት ያሊቸው የብረታ ብረት ተገጣጣሚዎች፣
የትራንስፍርመር ኒውትራሌ እና የዯንበኞች መቆጣጠሪያ ፒነልች
በሚያስተማምን ሁኔታ ግራውንዴ መዯረግ አሇባቸው፡፡
38. የስዊቾችና የማቋረጫ መሣሪያዎች አቀማመጥ
ከመሬት ከተገናኘ ወይም ኒውትራሌ ሽቦና ኤላክትሪክ የሚተሊሇፌባቸውን ሽቦዎች
በአንዴ ሊይ ሇማገናኘት ወይም ሇማቋረጥ ተብል ከተዖጋጀ የማገናኛ ስዊች በስተቀር፣
ማንኛውም ሰርኪዩት ብሬከር፣ ማገናኛ ወይም ስዊች ሇትራንፍርመርና ጀኔሬተር
ሙከራ ተግባር ሇማገናኘት ወይም ጀኔሬተር ወይም ትራንስፍርመርን ሇመቆጣጠር
ሇሚዯረግ ጥናት ካሌሆነ በስተቀር በማናቸውም ዒይነት ሁኔታ ከባሇሁሇት ሽቦ
መስመሮች ወይም ከባሇበርካታ ሽቦ መስመሮች ኒውትራሌ ወይም ከመሬት ጋር
ከተገናኘ ሽቦጋር መገጠም የሇበትም፡፡
39. ስሇ መከሊከያ ሽቦዎች
1. ማንኛውም የመከሊከያ ሽቦ፡-
ሀ) የመበጠስ ጥንካሬ ከ635 ኪል ግራም ማነስ የሇበትም፤
ሇ) ኤላክትሪክ መተሊሇፌ በሚቋረጥባቸው ቦታዎች ሊይ ከመሬት ጋር መያያዛ
አሇበት፤
ሏ) ብረት ወይም ስቲሌ ከሆነ ጋሌቫናይዛዴ መሆን አሇበት፡፡
2. ማናቸውም የመከሊከያ ሽቦ ወይም ተጠሊሌፇው የተሠሩ የመከሊከያ ሽቦዎች
በአዯጋ ወቅት ከሽቦዎች ጋር የተገናኘው የኤላክትሪክ መሥመር እስኪወገዴ
ዴረስ እንዲይቀሌጡ በቂ ኤላክትሪክ የመሸከም ችልታ ሉኖራቸው ይገባሌ፡፡
40. የቀሇም ምሌክቶች
ባሇፇቃደ ኤጀንሲው በሚያጠጣው መመሪያ መሠረት በማከፊፉያ ጣቢያዎች፣ በኔት
ስቴሽኖችና በዯንበኛው የማሠራጫ ባዛ ባሮች ሊይ ከመሬት የተገናኙ ኒውትራሌ
ሽቦዎችን ወይም ኃይሌ ከሚተሊሇፌባቸው መስመሮች ጋር የተያያ዗ ላልች
መስመሮችን መሇየት በሚያስችሌ ሁኔታ ቋሚ የቀሇም ምሌክቶች ማዴረግ
ይኖርበታሌ፡፡

132
 የፌትህ ሚኒስቴር

41. ስሇአዯጋ መከሊከያ መሣሪያዎችና መገሌገያዎች

1. በማንኛውም የመንገዴ አካሌ ወይም ሕዛብ በብዙት ሉገኝ በሚችሌበት ላሊ
ሥፌራ፣ በፊብሪካ፣ በማዔዴን ሥፌራ ወይም በማናቸውም ዯንበኛ ግቢ ውስጥ
ከምዴር በሊይ የሚዖረጋ የኤላክትሪክ መስመር ኤጀንሲው ተቀባይነት
ይኖራቸዋሌ ብል ያጸዯቃቸው የአዯጋ መከሊከያ መሣሪያዎች ሉገጠሙሇት
ይገባሌ፡፡
2. በዯረቅና በንጹህ አሸዋ የተሞለ የእሳት ማጥፉያ ባሉዎች፣ የእሳት ማጥፉያ
መሣሪያዎችና የመጀመሪ ያዔርዲታ መስጫ ሣጥኖች ወይም መዯርዯሪያዎች
በግሌጽ ተጽፍባቸው በኤላክትሪክ ማመንጫ ጣቢያዎች ውስጥ መቀመጥ
አሇባቸው፡፡
3. አምስትና ከዘያ በሊይ ሜጋዋት የማመንጨት ችልታ ባሊቸው የኤላክትሪክ
ማመንጫ ጣቢያዎች እንዱሁም አምስትና ከዘያ በሊይ ሜጋቮሌት አምፑር አቅም
ያሊቸው ትራንስፍርመሮች ባለባቸው የቤት ውስጥ ማከፊፇያ ጣቢያዎች ውስጥ
እሳት ወይም ጢስ በሚያስከትሌ አዯጋ ወቅት መጠቀም እንዱቻሌ በቂ ብዙት
ያሊቸው ጭንብልች ግሌጽ በሆነና በቀሊለ ሉዯረስበት በሚችሌ ቦታ መቀመጥ
አሇባቸው፡፡
42. ስሇመብረቅ መከሊከያ
ሇመብረቅ የተጋሇጡ ከምዴር በሊይ የተዖረጉ የኤላክትሪክ መስመሮች፣ የማከፊፇያ
ጣቢያዎች ወይም የማመንጫ ጣቢያዎች ያለት ማንኛውም ባሇፇቃዴ የመብረቅ
ኤላክትሪክን ፌሰት አቅጣጫ ወዯ መሬት የሚመሩ ብቃት ያሊቸው አስተማማኝ
ዖዳዎችን በጥቅም ሊይ ማዋሌ አሇበት፡፡
43. ስሇአዯጋ ማስጠንቀቂያ
የከፌተኛ ቮሌቴጅ ኢንስታላሽን ያሇው ባሇፇቃዴ በአማርኛ፣ በእንግሉዛኛና
በአካባቢው ቋንቋ የተጻፇበትና የሰው የራስ ቅሌና አጥንቶች አጽም ቅርጽ ያሇበት
የአዯጋ ምሌክት በጀኔሬተሮች፣ በትራንስፍርመሮች፣ በቀሊለ መወጣጣት
በሚቻሌባቸው ከምዴር በሊይ የተዖረጉ ምሰሶዎች እና በኤጀንሲው መመሪያ
በሚወሰኑ ላልች ኢንስታላሽኖች ሊይ በግሌጽ በሚታይና በዖሊቂነት ሉቆይ
በሚችሌበት ሁኔታ መሇጠፌ አሇበት፡፡

133
 የፌትህ ሚኒስቴር

44. ስሇኤላክትሪክ ጉዲት ማስወገጃ መመሪያ

1. ባሇፇቃደ በኤላክትሪክ ንዛረት ሇሚጎደ ሰዎች አስቸኳይ ዔርዲታ ሇመስጠት
የሚረዲ በአማርኛ፣ በእንግሉዛኛና በአካባቢው ቋንቋ የተጻፇ መመሪያ
በኤላክትሪክ ማመንጫ ጣቢያዎች፣ በቤት ውስጥ የማከፊፇያና የመቆጣጠሪያ
ጣቢያዎች እና በፊብሪካዎች ውስጥ ግሌጽ በሆነ ቦታ ማስቀመጥ አሇበት፡፡
2. ባሇፇቃደ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተመሇከተው መመሪያ ቅጂ
እንዱሰጠው ሇሚጠይቅ ማንኛውም ሰው በኤጀንሲው መመሪያ የተወሰነውን
ክፌያ አስከፌል ይሰጠዋሌ።
3. በሰዎች በሚጠበቁ ባሇከፌተኛ ቮሌቴጅ ማመንጫ ጣቢያዎች፣ በማከፊፇያ
ጣቢያዎችና በመቆጣጠሪያ ጣቢያዎች ውስጥ በጥሩ ሁኔታ የሚሠሩ የሰው ሠራሽ
የመተንፇሻ መሣሪያዎች ሉኖሩ ይገባሌ፡፡
45. ስሇአዯጋ ሪፕርት
ከኤላክትሪክ ማመንጨት፣ ማስተሊሇፌ፣ ማከፊፇሌ ወይም መጠቀም ጋር በተያያዖ
ምክንያት በተከሰተ አዯጋ በሰውና በእንስሳት ሊይ የዯረሰን ጉዲት ወይም የሕይወት
መጥፊት ወይም የንብረት ጥፊት ባሇፇቃደ ካወቀበት ጊዚ ጀምሮ 24 ሰዒት ባሌሞሊ
ጊዚ ውስጥ ሇኤጀንሲው ሪፕርት ማዴረግ አሇበት።
46. አገሌግልት ስሊቋረጡ የኤላክትሪክ መስመሮች
የኤላክትሪክ መስመሮች አገሌግልት መስጠታቸውን ካቋረጡ በኋሊ ባሇፇቃደ አዯጋ
በማያስከትሌ ሁኔታ ተጠብቀው እንዱቆዩ ወይም እንዱወገደ ማዴረግ አሇበት፡፡
47. ክሌከሊዎች
1. አምፕልችን፣ ፊኖችን፣ ፉውዜችን፣ ማብሪያ ማጥፉያዎችን፣ የዛቅተኛ ቮሌት የቤት
ውስጥ የኤላክትሪክ ቁሳቁሶችንና ተገጣጣሚዎችን ከመሇወጥ በስተቀር በማገሌገሌ
ሊይ ባሇ የኤላክትሪክ ኢንስታላሽን ሊይ በመጨመር፣ በመቀየር፣ በመጠገን
ወይም በማስተካከሌ የኃይሌ ብቃቱን ወይም ባህሪውን የሚቀይሩ ሥራዎችን
ከባሇፇቃደ ውጭ ወይም በባሇፇቃደ ስምምነትና በኤላክትሪክ ሥራ ተቋራጭ
ከሚሠራ ውውጭ በዯንበኞቹ ግቢ ውስጥ ማከናወን የተከሇከሇ ነው፡፡
2. ከመሬት በሊይ በተዖረጋ የኃይሌ መስመር ሥር ወይም መጠበቅ በሚገባው የጏን
ርቀት ክሌሌ ውስጥ ግንባታ ማከናወን ወይም ዙፍችን ማሳዯግ የተከሇከሇ ነው፡፡

134
 የፌትህ ሚኒስቴር

48. የኤላክትሪክ ኢንስታላሽኖችን ስሇመመርመርና ስሇመፇተሽ

ኤጀንሲው አስፇሊጊ ሆኖ ሲያገኘው የኤላክትሪክ ማመንጫ ጣቢያዎችን፣ የማከፊፇያ
ጣቢያዎችን፣ የማስተሊሇፉያ መስመሮችን፣ የመቆጣጠሪያ ጣቢያዎችንና ላልች
የኤላክትሪክ ኢንስታላሽኖችን በማናቸውም ጊዚ ሉመረምርና ሉፇትሽ ይችሊሌ፡፡
ምዔራፌ ሁሇት
ስሇማስተሊሇፉያ መስመሮችና ማከፊፇያ ጣቢያዎች
49. የኤላክትሪክ መስመር አቋርጦ ስሇሚያሌፌባቸው ሥፌራዎች
የኤላክትሪክ ኃይሌ ማስተሊሇፉያ መስመር አቋርጦ የሚያሌፌባቸው ሥፌራዎች
በሚመረጡበት ወቅት የሚተሊሇፇው የኤላክትሪክ ጭነት መጠንና ባህርይ፣ የኃይሌ
ምንጩ አስተማማኝነት፣ የማከፊፇያ ጣቢያዎች አቀማመጥ፣ የአቅርቦቱ የወዯፉት
መስፊፊት ዔዴሌ፣ የዯኅንነትና የአካባቢ ተጽዔኖዎች እንዱሁም የግንባታና የሥራ
ማስኬጃ ወጪዎች ከግምት ውስጥ መግባት አሇባቸው፡፡
50. ስሇማስተሊሇፉያና የመከሊከያ ሽቦዎች
1. የኤላክትሪክ ኃይሌ ማስተሊሇፉያ ሽቦዎች የሚጠበቅባቸውን የኤላክትሪካሌ፣
መካኒካሌና ኢኮኖሚያዊ መስፇርቶችን ማሟሊት አሇባቸው፡፡
2. የሽቦዎቹ መጠን የሚመረጠው በብሔራዊ ዯረጃዎች ወይም ብሔራዊ ዯረጃዎች
ከላለ በኢንተርናሽናሌ ኤላክትሮ ቴክኒካሌ ኮሚሽን ዯረጃዎች ተስማሚነት
ካሊቸውና በዯረጃዎቹ መስፇርቶች ከሚታቀፈት መካከሌ ይሆናሌ፡፡
3. የዘህን አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) እና (2) በመከተሌ የሚዯረገው ምርጫ
የኤጀንሲውን አጠቃሊይ መመሪያ መሠረት አዴርጏ መፇጸምና የተመረጡትን
ሽቦዎች ኤላክትሪክ የመሸከም ችልታ፣ የኮሮናንና የሬዱዮ ጫጫታ የማስወገዴ
ብቃት፣ ቮሌቴጅ የመቀነስ ሁኔታና ሇላልች ቴክኒካዊ ጠባዮች በመፇተሽ
መታገዛ አሇበት፡፡
51. ስሇኢንሱላተሮች
1. ሇተሇያዩ መሣሪያዎች፣ ዔቃዎች፣ ስትራክቸሮች የሚያስፇሌገው የኢንሱላሽን
ዯረጃ የሚመረጠውና ሥራ ሊይ የሚውሇው የኢንሱላተሮች ብሌሽትና
የአገሌግልት መቋረጥ ብዙት በኢኮኖሚያዊ መመዖኛ የተቀባይነትን ዯረጃ
ማሟሊት እንዱችሌ ሇማዴረግ የኦቨር ቮሌቴጅ መጠንና መስመሩን ከአዯጋ

135
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሇመከሊከሌ የተገጠሙትን ሌዩ ሌዩ መሣሪያዎች ጠባያት ከግምት ውስጥ

በማስገባት ይሆናሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የሚዯረገው ምርጫ በብሔራዊ
ዯረጃዎች ወይም ብሔራዊ ዯረጃዎች ከላለ በኢንተርናሽናሌ ኤላክትሮ ቴከኒካሌ
ኮሚሽን ዯረጃዎች መሠረት ይፇጸማሌ፡፡
52. ስሇተገጣጣሚዎች
ቦሌ አይና ሶኬት ካፔሉንግ፣ የኮሻክሌስ፣ ክሊምፔስ፣ አርኪንግ ሆርን፣ ቫይብሬሽን
ዲምፏርና አርመር ሮዴን የሚያካትቱ የቅጥሌጥሌ ስኒዎች ተገጣጣሚዎች እንዯ
ቮሌቴጅ መጠናቸው የብሔራዊ ዯረጃዎችን ወይም ብሔራዊ ዯረጃዎች ከላለ
የኢንተርናሽናሌ ኤላክትሮ ቴክኒካሌ ኮሚሽን ዯረጃዎችን በጠበቀ ሁኔታ መመረጥ
አሇባቸው፡፡
53. የፋዛ ሽቦዎችን ቦታ ስሇመቀያየር
የኤላክትሪክ ኃይሌ ማስተሊሇፉያ የፋዛ ሽቦዎችን ቦታ የመቀያየር ተግባር
ሇአጫጭር ርዛመት መስመሮች ከሆነ በየመካከለ በሚገኙ የማከፊፇያ ጣቢያዎች
ሇባሇ 132 ኪል ቮሌትና ከዘያ በሊይ ሇሆኑ ረጃጅም መስመሮች ከሆነ እንዯ ፋዜቹ
አቀማመጥ አመቺ በሆነ ቦታ ሊይ መከናወን ይኖርበታሌ፡፡
54. ስሇታወሮች ዱዙይን
1. የከፌተኛ ቮሌቴጅ ማስተሊሇፉያ ታወሮች የኤላክትሪክ መስመሩ ይኖረዋሌ ተብል
በሚገመተው ዔዴሜ ወቅት ሉከሰቱ የሚችለትን የሚከተለትን ሸክሞች መቋቋም
በሚችለበት ሁኔታ ዱዙይን መዯረግ አሇባቸው፡-
ሀ) የነፊስን ግፉት፣ የማስተሊሇፉያና የመከሊከያ ሽቦዎችንና የቅጥሌጥሌ ሲኒዎችን
ክብዯትና የሽቦዎችን ውጥረት፤
ሇ) በማስተሊሇፉያና መከሊከያ ሽቦዎች መበጠስ ሳቢያ የሚከሰቱ የመዛመምና
የመጠምዖዛ እንቅስቃሴዎች የሚያስከትለትን ጭነት፤
ሏ) በግንባታና በጥገና ሥራ ወቅት ሉከሰቱ የሚችለ ጭነቶችን፡፡
2. የሽቦዎች ጥንካሬ የሚሰሊው በማንኛውም ጊዚ ሉከሰት የሚችሇውን የአየር
ሙቀትና ቅዛቃዚ መጠንና የንፊስ ፌጥነት ከግምት ውስጥ በማስገባት ይሆናሌ፡፡
3. የታወር መጠን በሚተመንበት ጊዚ በፋዜች መካከሌ፣ በፋዜችና በላልች አካልች
መካከሌና ከመሬት የሚኖረው የኤላክትሪክ መስመር ርቀት፣ የቅጥሌጥሌ

136
 የፌትህ ሚኒስቴር

ስኒዎች ርዛመት እና የርግበትና የሺሌዴ መከሊከያ ሽቦ አንግሌ ከግምት ውስጥ

መግባት አሇባቸው፡፡
4. የታወር መሠረት ዱዙይኖች በመዯበኛ አገሌግልት ወቅት ከሚኖረው ጭነትና
ከሽቦዎች መበጠስ ሁኔታ በእያንዲንደ እግር የሚከሰተውን የአፏሉፌትና
ኮምፔሬሽን ኃይሌ ከመቋቋምና አግባብነት ካሊቸው የዯኅንነት መስፇርቶች አንጻር
መታየት ይኖርባቸዋሌ፡፡
5. የታወር ዱዙይን እንዯአግባቡ የወዯፉት ኃይሌ የማስተሊሇፌ ፌሊጎት ዔዴገትን
በማገናዖብ መሠራት አሇበት፡፡
55. ኃይሌ በሚተሊሇፌባቸውና በማይተሊሇፌባው አካሊት መካከሌ መጠበቅ ስሇሚገባው
ርቀት
የኤላክትሪክ ኃይሌ በሚተሊሇፌባቸውና ከመሬት ጋር በተገናኙ ኃይሌ
በማይተሊሇፌባቸው አካሊት መካከሌ መኖር የሚገባው ዛቅተኛ ርቀት በኤጀንሲው
መመሪያ መሠረት ይወሰናሌ፡፡
56. በፋዜች መካከሌ መጠበቅ ስሇሚገባው ርቀት
በኤላክትሪክ ኃይሌ ማስተሊሇፉያ ወይም በመከሊከያ ሽቦዎች መካከሌ መጠበቅ
የሚገባው ርቀት የሚወሰነው በከፌተኛ ሙቀት ወቅት ሽቦዎች የሚኖራቸውን
የርግበት መጠን የቅጥሌጥሌ ሲኒዎችን ርዛመት ከግምት ውስጥ በማስገባትና
ኤጀንሲው የወሰነውን ስታንዲርዴ በመከተሌ ይሆናሌ፡፡
57. ከምዴር፣ ከመንገድችና ሇመጓጓዡነት ከሚያገሇግለ የውኃ አካሊት መጠበቅ
ስሇሚገባው ርቀት
1. የኤላክትሪክ ኃይሌ ማስተሊሇፉያ ሽቦዎች፣ በሚተሊሇፌባቸውና በማይተሊሇፌባቸው
አካሊት መካከሌ ሉኖር ከሚገባው ዛቅተኛ ርቀት በተጨማሪ በከፌተኛ የአየር
ሙቀት ወቅት ከምዴር ወይም ከውኃ ወሇሌ በሊይ ቢያንስ የ5 ሜትር ከፌታ
ሉኖራቸው ይገባሌ፡፡
2. የኤላክትሪክ ኃይሌ ማስተሊሇፉያ ሽቦዎች ከመንገዴ ወሇሌ በሊይ ሉኖራቸው
የሚገባው ከፌታ፡-
ሀ) በከፌተኛ የአየር ሙቀት ወቅት ከ8 ሜትር፤ እና
ሇ) በአጎራባች ታወሮች ሊይ የተወጠሩ ሽቦዎች በሚበጠሱበት አጋጣሚ መጠበቅ
የሚገባው ርቀት ከ7 ሜትር ማነስ የሇበትም፡፡

137
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. በካናልችና በላልች ሇመጓጓዡነት ከሚያገሇግለ የውሃ አካልች በሊይ የሚዖረጉ

የኤላክትሪክ ኃይሌ ማስተሊሇፉያ ሽቦዎች ኃይሌ በሚተሊሇፌባቸውና
በማይተሊሇፌባቸው አካሊት መካከሌ ሉኖር ከሚገባው ዛቅተኛ ርቀት በተጨማሪ፤
በከፌተኛ የአየር ሙቀት ወቅት በከፌተኛው የውኃው አካሌ ሊይ ከሚንቀሳቀሰው
ማጓጓዡ ከፌተኛ ምሰሶ ጫፌ በሊይ ቢያንስ የ1.5 ሜትር ከፌታ ሉኖራቸው
ይገባሌ፡፡
58. ከሕንጻዎችና ግንባታዎች መጠበቅ ስሇሚገባው ርቀት
1. የኤላክትሪክ ኃያሌ ማስተሊሇፉያ ሽቦዎች በከፌተኛ ንፊስ ወቅት ከማንኛውም
የሕንጻ ወይም የግንባታ አካሌ ቢያንስ 4.5 ሜትር የጎን ርቀት ሉኖራቸው
ይገባሌ።
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተዯነገገውን ሁኔታ ማሟሊት የማይቻሌ
በሚሆንበት ጊዚ የኃይሌ ማስተሊሇፉያ ሽቦዎቹ ከሕንጻው ወይም ከግንባታው ጫፌ
በሊይ የሚኖራቸው ከፌታ በከፌተኛ የአየር ሙቀት ወቅት እንዱሁም በአጎራባች
ታወሮች ሊይ የተወጠሩ ሽቦዎች በሚበጠሱበት አጋጣሚ መጠበቅ የሚገባው ርቀት
ቢያንስ 5.5 ሜትር መሆን አሇበት፡፡
59. ከዙፍች መጠበቅ ስሇሚገባው ርቀት
1. የኤላክትሪክ ኃይሌ ማስተሊሇፉያ ሽቦዎች ኃይሌ በሚተሊሇፌባቸውና
በማይተሊሇፌባቸው አካሊት መካከሌ ሉኖር ከሚገባው ዛቅተኛ ርቀት በተጨማሪ
በከፌተኛ የአየር ሙቀትና በከፌተኛ ንፊስ ወቅት ከዙፍች ሉኖራቸው የሚገባው
የከፌታና የጎን ርቀት ቢያንስ 1.5 ሜትር መሆን አሇበት፡፡
2. የፌራፌሬ ዙፍች ሲሆኑ፤ ኃይሌ በሚተሊሇፌባቸውና በማይተሊሇፌባቸው አካሊት
መካከሌ ሉኖር ከሚገባው ዛቅተኛ ርቀት በተጨማሪ በዘህ አንቀጽ ንዐስ
አንቀጽ (1) በተዯነገገው መሠረት መኖር ያሇበት ርቀት 4 ሜትር ይሆናሌ፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) እና (2) የተመሇከቱት ርቀቶች የሚወሰኑት ዙፍቹ
ይኖራቸዋሌ ተብል የሚገመተውን የእዴገት መጠን ግንዙቤ ውስጥ በማስገባት
ይሆናሌ፡፡

138
 የፌትህ ሚኒስቴር

60. ከላልች መስመሮች መጠበቅ ስሇሚገባው ርቀት

1. ጎን ሇጎን የተዖረጉ መስመሮችን በሚመሇከት በኤላክትሪክ ኃይሌ ማስተሊሇፉያ
ሽቦዎችና በላልች የማስተሊሇፉያ መስመሮች ወይም የቴላኮሚኒኬሽን መስመሮች
መካከሌ በከፌተኛ ንፊስ ወቅት ሉኖር የሚገባው ርቀት፣ ኃይሌ በሚተሊሇፌባቸውና
በማይተሊሇፌባቸው አካሊት መካከሌ ሉኖር ከሚገባው ዛቅተኛ ርቀት
በተጨማሪቢያንስ 2.5 ሜትር መሆን አሇበት፡፡
2. መስመሮቹ አንደ ላሊውን በማቋረጥ የተዖረጉ ሲሆን ኃይሌ በሚተሊሇፌባቸውና
በማይተሊሇፌባቸው አካሊት መካከሌ ሉኖር ከሚገባው ዛቅተኛ ርቀት በተጨማሪ
በከፌተኛ የአየር ሙቀት ወቅትና በአጎራባች ታወሮች ሊይ የተወጠሩ ሽቦዎች
በሚበጠሱበት አጋጣሚ መጠበቀ የሚገባው የከፌታ ርቀት ቢያንስ 1.5 ሜትር
መሆን አሇበት፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) የተጠቀሱት መስመሮች የተሇያየ ቮሌቴጅ
የሚኖራቸው ሲሆን ርቀቱ የሚወሰነው ከፌተኛውን ቮሌቴጅ መሠረት በማዴረግ
ይሆናሌ፡፡
61. ስሇማከፊፇያ ጣቢያዎች
1. የማንኛውም የማከፊፇያ ጣቢያ ዱዙይን የአቅርቦት አስተማማኝነትን፣
የመስፊፊትና የመታዯስ ብቃትንና ከአዯጋ ሁኔታዎች መጠበቅን እንዱሁም
ኢኮኖሚያዊ አሠራርን ሇማረጋገጥ በሚያስችሌ አኳኋን መከናወን አሇበት፡፡
2. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) አጠቃሊይ አነጋገር እንዯተጠበቀ ሆኖ ማንኛውም
የማከፊፇያ ጣቢያ ቢያንስ አንዴ የዛቅተኛ ቮሌቴጅ መጋቢ መስመር
እንዱኖረውና የወዯፉቱን የኤላክትሪክ ጭነት ዔዴገት ምጣኔ መሠረት ያዯረገና
ቢያንስ የአምስት ዒመትየአቅርቦት ዋስትና የሚሰጥ ሆኖ ዱዙይን መዯረግ
አሇበት፡፡
3. የመሣሪያዎች መረጣ በብሔራዊ ዯረጃዎች ወይም ብሔራዊ ዯረጃዎች ከላለ
በኢንተርናሽናሌ ኤላክትሮ ቴክኒካሌ ኮሚሽን ዯረጃዎች ሊይ መመሥረትና
ወቅታዊና የወዯፉት ፌሊጎቶችን እንዱሁም ኤጀንሲው በሥራ ሊይ እንዱውሌ
ያጸዯቀውን የመሣሪያዎች አቀማመጥና ቅንጅት ያገናዖበ መሆን አሇበት፡፡

139
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. የማከፊፇያ ጣቢያ የኤላክትሪክ ዔቃዎች የማምረት ሥራ ሉጀመር የሚችሇው

የጣቢያው ንዴፌ በኤጀንሲው ከጸዯቀ በኋሊ ብቻ ይሆናሌ፤ እንዱሁም በኤጀንሲው
ያሌጸዯቀ ማንኛውንም ሇውጥ በንዴፈ ሊይ ማዴረግ አይቻሌም፡፡
5. የማከፊፇያ ጣቢያ የሚገነባበትን ቦታ በመምረጥ ረገዴ የወጭ ቅነሳና እንዯ
መንገዴ መኖር፣ የመስፊፊት ችልታ፣ ሇጭነት ማዔከሊት ቅርበት፣ ከብክሇት ነጻ
መሆንና የሠራተኞች ማኅበራዊና ባህሊዊ ፌሊጏቶችን ማሟሊት የመሳሰለ
የጣቢያውን ሥራ ሇማካሄዴ የሚያስፇሌጉ ሁኔታዎች ትኩረት ሉሰጣቸው
ይገባሌ፡፡
ምዔራፌ ሦስት
ኤላክትሪክ ስሇማከፊፇሌ
62. ስሇማከፊፇያ መስመር ዱዙይን አጠቃሊይ መስፇርቶች
1. የማከፊፇያ ኔትወርክ ዱዙይን፤
ሀ) የወዯፉቱን የመስፊፊት ዔቅዴ ያገናዖበ፤ እና
ሇ) በማከፊፇለ ፇቃዴ ዖመን ውስጥ ሉያጋጥሙ የሚችለትን የአካባቢው
የኤላክትሪከ ጭነት ጠባያትን ከግምት ውስጥ ያስገባ፣
መሆን አሇበት፡፡
2. የማከፊፇያ ኔትወርክ ዱዙይን የኤላክትሪክ ብክነትን፣ መቋረጥንና የሥራ
ማስኬጃና የጥገና ወጪዎችን በመቀነስ ኢኮኖሚያዊ ጥቅም ሉያስገኝ በሚችሌ
ሁኔታ መሠራት አሇበት፡፡
3. የማከፊፇያ ኔትወርክ አዖረጋግ ዱዙይን በአካባቢው ማስተር ፔሊን ወይም
ማስተር ፔሊን ከላሇ በኤጀንሲው በጸዯቀ ፔሊን ሊይ የተመሠረተ መሆን
አሇበት፡፡
4. የማከፊፇያ ኔትወርከ ዔቃዎች መጠንና የግንባታ ዒይነት የብሔራዊ
ዯረጃዎችን ወይም ብሔራዊ ዯረጃዎች ከላለ የኢንተርናሽናሌ ኤላክትሮ
ቴክኒካሌ ኮሚሽን ዯረጃዎችን መስፇርቶች የተከተሇ መሆን አሇበት፡፡
63. ስሇትራንስፍርመሮች
ሇማከፊፇያ ኔትወርክ አገሌግልት የሚውለ ትራንስፍርመሮች የአገሌግልትና የብቃት
ዯረጃ እንዱሁም የግንባታ ዒይነት በኤጀንሲው መመሪያ መሠረት ይወሰናሌ፡፡

140
 የፌትህ ሚኒስቴር

64. ስሇምሰሶዎች አተካከሌ

1. የኤላክትሪክ ምሰሶዎች አተካከሌ ማስተር ፔሊንን ወይም ማስተር ፔሊን ከላሇ
በኤጀንሲው የጸዯቀ ፔሊንን የተከተሇ መሆን አሇበት፡፡
2. የኤላክትሪክ ምሰሶዎች ርዛመትና በመካከሊቸው የሚኖረው ርቀት የሚወሰነው
በኤጀንሲው መመሪያ መሰረት ይሆናሌ፡፡
65. የአገሌግልት መስመር
ማንኛውንም ወዯ ዯንበኞች የሚዖረጋ የኤላክትሪክ መስመር ከምሰሶዎች ሊይ ካሌሆነ
በስተቀር በመጥሇፌ መገናኘት አይቻሌም፡፡
66. የኤላክትሪክ ኃይሌ ማከፊፇያና የመከሊከያ ሽቦዎች
1. የኤላክትሪክ ኃይሌ ማከፊፇያና የመከሊከያ ሽቦዎች በቴክኒካዊና ኢኮኖሚያዊ
መስፇርቶች ተቀባይነትያሊቸው መሆን አሇባቸው፡፡
2. የሽቦዎቹ መጠን የሚመረጠው በብሔራዊ ዯረጃዎች ወይም ብሔራዊ ዯረጃዎች
ከላለ በኢንተርናሽናሌ ኤላክትሮ ቴክኒካሌ ኮሚሽን ዯረጃዎች መሠረት
ይሆናሌ፡፡
67. መጠበቅ ስሇሚገባቸው ርቀቶች
የመካከሇኛና ዛቅተኛ ቮሌቴጅ ሽቦዎች ከሕንጻና ግንባታዎች ከአይሮፔሊን
መንዯርዯሪያ መንገድች፣ ከባቡር ሀዱድች፣ ከውኃ ሊይ መንገድች፣ ከተሇያዩ የመሬት
አካሊት፣ ከኮሙኒኬሽን ሰርኪዩት፣ በአየር ሊይ ከተዖረጋ የማከፊፇያ ኬብሌና ከመብረቅ
መከሊከያ ሽቦዎች የሚኖራቸው ርቀት እንዱሁም በፋዜች መካከሌና ከመሬት
በተገናኙና ኃይሌ በሚተሊሇፌባቸው አካሊት መካከሌ መጠበቅ የሚገባው ርቀት
በኤጀንሲው መመሪያ መሠረት ይወሰናሌ፡፡
68. ስሇኤላክትሪክ ፌጆታ ቆጣሪዎች
1. የኤላክትሪክ ፌጆታ ቆጣሪ ሌዩ ሌዩ ክፌልች የአገሌግልትና የብቃት ዯረጃ
የብሔራዊ ዯረጃዎችን ወይም ብሔራዊ ዯረጃዎች ከላለ የኢንተርናሽናሌ
ኤላክትሮ ቴክኒካሌ ኮሚሽን ዯረጃዎችን መስፇርት የሚያሟሊ መሆን አሇበት፡፡
2. የኤላክትሪክ ፌጆታ ቆጣሪዎች ሇዯንበኞች ከመገጠማቸው በፉት በተገቢው
የጭነት ዯረጃ ካሉብሬት መዯረግ አሇባቸው፡፡

141
 የፌትህ ሚኒስቴር

69. ኤላክትሪክ ስሇማከፊፇሌ አገሌግልት ጥራት

1. የኤላክትሪክ ማከፊፇሌ አገሌግልት ጥራት የሚሇካው በቀጣዮቹ አንቀጾችና
በኤጀንሲው መመሪያ በተመሇከተው አኳኋን የሚከተለትን መስፇርቶች መሠረት
በማዴረግ ይሆናሌ፡፡
ሀ) የቮሌቴጅ ዯረጃ፤
ሇ) የፋዜች መመጣጠን፤
ሏ) ህውከት የሚያስከትለ ችግሮች፣ ፇጣንየቮሌቴጅ መርገብገብና ሀርሞኒክ
ዱስቶርሽን አሇመኖር፤
መ) በኮሙኒኬሽን ሥርዒት ውስጥ ጣሌቃ አሇመግባት፤
ሠ) አማካይ የኃይሌ መቋረጥ ዴግግሞሽ አነስተኛነት፤
ረ) አጠቃሊይ የኃይሌ መቋረጥ የጊዚ መጠን አነስተኛነት፤
ሰ) የፌጆታ ክፌያ አሰባሰብ፡፡
2. ባሇፇቃደ የአገሌግልት ጥራትን ሇመሇካት የሚያስፇሌጉ መረጃዎችን የመሰብሰብ
ግዳታ ይኖርበታሌ፡፡
70. ስሇቮሌቴጅ ዯረጃ
ባሇፇቃደ የሚያሰራጨው የቮሌቴጅ መጠን ከዯንበኞች በሚያገናኙ ሌዩ ሌዩ
መዴረሻ ጫፍች ሊይ እንዯሚከተሇው መሆን አሇበት፡-
1. የመካከሇኛ ቮሌቴጅ ፔራይመሪ ማከፊፇያ ሲሆን፤
ሀ) መነሻው 15,000 ቮሌት ሆኖ በ10 ፏርሰንት ሉጨምር ወይም ሉቀንስ
የሚችሌ፤ እና
ሇ) መነሻው 33,000 ቮሌት ሆኖ በ10 ፏርስንት ሉጨምር ወይም ሉቀንስ
የሚችሌ፡፡
2. የዛቅተኛቮሌቴጅ ማከፊፇያ ሲሆን፡-
ሀ) መነሻው 220 ቮሌት ሆኖ በ5 ፏርሰንት ሉጨምር ወይም ሉቀንስ የሚችሌ፤
እና
ሇ) መነሻው 380 ቮሌት ሆኖ በ 5 ፏርሰንት ሉጨምር ወይም ሉቀንስ
የሚችሌ፡፡

142
 የፌትህ ሚኒስቴር

71. ስሇ ፌሪኩዌንሲና ፒወር ፊክተር

1. የሥርዒቱ ፌሪኩዌንሲ 50 ኸርዛ ሆኖ በ1 ፏርሰንት ሉጨምር ወይም ሉቀንስ
ይችሊሌ፡፡
2. የኤላክትሪክን ኃይሌ ሇንግዴ ወይም ሇኢንደስትሪ የሚጠቀሙ ዯንበኞች
የሚገጥሟቸው ማሽኖችና መሣሪያዎች ፒወር ፊክተር ከ0.9 ማነስ የሇበትም፡፡
72. የፋዜች መመጣጠን
1. የኤላክትሪክ ጭነቶች በባሇፇቃደ የሥርጭት ሥርዒት ውስጥ በየፋዜቹ መከፊፇሌ
ይገባቸዋሌ።
2. የአንዴ ፋዛ ጭነት ከላሊ ፋዛ ጭነት ሲነጻጸር ከ10 ፏርሰንት በሊይ መብሇጥ
አይኖርበትም፡፡
73. ስሇዋጋ ማስከፇያ ኢንቮይሶች
1. ባሇፇቃደ በፌጆታ ንባብ መሠረት ትክክሇኛና ግሌጽ የሆኑ የኤላክትሪክ ፌጆታ
ዋጋ ማስከፇያ ኢንቮይሶች ማቅረብ አሇበት፡፡
2. በኢንቮይሶች ሊይ የሚከተለት መረጃዎች ሇዯንበኞች መገሇጽ አሇባቸው፡-
ሀ) የመክፇያ ቦታ፤
ሇ) ዯንበኞች የሚሰተናገደበት ቦታና ጊዚ፤
ሏ) የአገሌግልት እጦት ቅሬታና የአዯጋ ወይም የማንኛውም ላሊ ብሌሽት
ሪፕርት መቀበያ የስሌክ ቁጥሮች፡፡
74. የአቅርቦት አገሌግልትን ስሇመቀጠሌ
ባሇፇቃደ በክፌያ መስተጓጎሌ ምክንያት አቋርጦት የነበረን የኤላክትሪክ አቅርቦት
አገሌግልት ዯንበኛው የፌጆታንና የሚፇሇግበትን ተጨማሪ ክፌያ በፇጸመ በ24 ሰዒት
ጊዚ ውስጥ መሌሶ መቀጠሌ አሇበት፡፡
75. ስሇዯንበኞች ቅሬታ መዛገብ
1. ባሇፇቃደ በሚሰጠው አገሌግልት አሇመሟሊት ወይም ከአገሌግልቱ ጋር በተያያዖ
ማናቸውም ምክንያት በዯንበኞች የሚቀርብሇትን እያንዲንደን ቅሬታ በመቀበሌ
የቅሬታ አቅራቢውን የውሌ ቁጥርና ስም፣ ቅሬታው የቀረበበትን ቀንና ሰዒት
ከነምክንያቱ መመዛገብ አሇበት፡፡

143
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. ባሇፇቃደ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት ሇሚዯረግ የቅሬታ ምዛገባ
የሚያገሇግሌ የዯንበኞች ቅሬታ መዛገብ በየንግዴ አገሌግልት ጣቢያዎቹ ማኖር
አሇበት፡፡
ክፌሌ ስዴስት
ሌዩ ሌዩ ዴንጋጌዎች
76. ስሇሙያ ብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት
1. የኤላክትሪክ ሥራ ተቋራጭነት የሙያ ብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት
ሇማግኘት በኤጀንሲው የሚቀርብ ማመሌከቻ የሚከተለትን መያዛ አሇበት፡-
ሀ) የአመሌካቹን ማንነትና አዴራሻ፤
ሇ) አመሌካቹ ያገኘው ዱግሪ ዱፔልማ ወይም የምስክር ወረቀት ካሇው ይህንኑ፤
ሏ) አመሌካቹ የሥራ ሌምዴ ካሇው ይህንኑ፤
መ) ኤጀንሲው ያስፇሌጋለ ብል በመመሪያ የሚወስናቸውን ላልች መረጃዎች፡፡
2. ኤጀንሲው በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 1 መሠረት የቀረቡሇትን መረጃዎች ካጣራ
በኋሊ የአመሌካቹን የሙያ ብቃትና ሌምዴ ሇመገምገምና የምስክር ወረቀቱን
ዯረጃ ሇመወሰን እንዲስፇሊጊነቱ የጽሐፌና የተግባር ፇተና ሉሰጥ ይችሊሌ፡፡
3. ኤጀንሲው አመሌካቹ የተወሰነውን ክፌያ ከከፇሇ በኋሊ በ30 ቀናት ውስጥ የሙያ
ብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ይሰጠዋሌ፡፡
4. ሇሙያ ብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት የሚጠየቀው ክፌያ እንዯሚከተሇው
ይሆናሌ፡፡
ሀ) ሇዯረጃ አንዴ ................................... ብር 500
ሇ) ሇዯረጃ ሁሇት ................................... ብር 400
ሏ) ሇዯረጃ ሦስት ................................... ብር 300
መ) እስከ ዯረጃ አራት ሇሚሆኑ ዛቅተኛ ዯረጃዎች ........................ ብር 100
5. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) መሠረት ስሇሚሰጥ ፇተናና ስሇሙያ ብቃት
የምስክር ወረቀት ዯረጃዎች ሚኒስቴሩ ዛርዛር መመሪያ ሉያወጣ ይችሊሌ፡፡
77. መመሪያ የማውጣት ሥሌጣን
አግባብ ባሊቸው የዘህ ዯንብ ዴንጋጌዎች ሇኤጀንሲው የተሰጠው ሥሌጣን
እንዯተጠበቀ ሆኖ ሇዘህ ዯንብ አፇጻጸም የሚያስፇሌጉ መመሪያዎችን ሚኒስቴሩ
ሉያወጣ ይችሊሌ፡፡

144
 የፌትህ ሚኒስቴር

78. የመሸጋገሪያ ዴንጋጌ

1. ይህ ዯንብ ከመጽናቱ በፉት የኤላክትሪክ ኃይሌ በማመንጨት፣ በማስተሊሇፌ
ወይም በማከፊፇሌ ሥራ ሊይ የተሰማራ ማንኛውም ሰው ኤጀንሲው በሚወስነው
የጊዚ ገዯብ ውስጥ በዘህ ዯንብ መሠረት ፇቃዴ ማውጣት አሇበት፡፡
2. ይህ ዯንብ ከመጽናቱ በፉት የኤላክትሪክ ኃይሌ ሇንግዴ ሊሌሆነ አሊማ
በማመንጨት፣ በማስተሊሇፌ ወይም በማከፊፇሌ ተግባር ሊይ የተሰማራ ማንኛውም
ሰው ኤጀንሲው በሚወስነው የጊዚ ገዯብ ውስጥ የአዋጁን አንቀጽ 10 (2) ዴንጋጌ
ማሟሊት አሇበት፡፡
3. ከአዋጁ መውጣት በፉት በቀዴሞው የኢትዮጵያ ኤላክትሪክ መብራትና ኃይሌ
ባሇሥሌጣን ተሰጥቶ የነበረ ማንኛውም የኤላክትሪክ ተቋራጮች የሙያ ብቃት
ምስክር ወረቀት ኤጄንሲው በሚወስነው የጊዚ ገዯብ ውስጥ በዘህ ዯንብ መሠረት
በሚሰጥ የሙያ ብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት እስከሚተካ ዴረስ ጸንቶ
ይቆያሌ፡፡
79. ዯንቡ የሚጸናበት ጊዚ
ይህ ዯንበ በፋዳራሌ ነጋሪት ጋዚጣ ታትሞ ከወጣበት ቀን ጀምሮ የጸና ይሆናሌ፡፡
አዱስ አበባ ግንቦት 12 ቀን 1991
መሇስ ዚናዊ
የኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ጠቅሊይ ሚኒስትር

145
 የፌትህ ሚኒስቴር

አዋጅ ቁጥር 247/1993 ዒ.ም

የነዲጅ ዋጋ ማረጋጊያ ፇንዴ ማቋቋሚያ አዋጅ
የነዲጅ ምርቶች ከማንኛውም ኢኮኖሚያዊና ማኅበራዊ እንቅስቃሴ ጋር ያሊቸውን ከፌተኛ
ትስስር እና ኢኮኖሚያዊ ጠቀሜታ በመገንዖብ፤

የነዲጅ ዋጋን ማረጋጋት የሚያስችሌ ፇንዴ ማቋቋም አስፇሊጊ ሆኖ በመገኘቱ፤

በኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ሕገ መንግሥት አንቀጽ 55(1) መሠረት

የሚከተሇው ታውጇሌ፡፡

1. አጭር ርዔስ
ይህ አዋጅ ‘የነዲጅ ዋጋ ማረጋጊያ ፇንዴ ማቋቋሚያ አዋጅ ቁጥር 247/1993’ ተብል
ሉጠቀስ ይችሊሌ፡፡
2. መቋቋም
የነዲጅ ዋጋ ማረጋጊያ ፇንዴ (ከዘህ በኋሊ ‘ፇንደ’ እየተባሇ የሚጠራ) የገንዖብ
ሚኒስቴር በሚከፌተው ሌዩ የባንክ ሂሣብ ውስጥ ተቀማጭ እንዱሆን በዘህ አዋጅ
ተቋቁሟሌ፡፡
3. የፇንደ ዒሊማ43
የፇንደ ዒሊማ፦
1. በዒሇም ገበያ በሚከሰተው የነዲጅ ዋጋ ማዯግ ምክንያት የሚያስፇሌገውን
ተጨማሪ ወጪ በመዯጏም የነዲጅን ዋጋ ማረጋጋት፤
2. ነዲጅ ዋጋ ማረጋጊያ ፇንዴ አሊማን ሳያዯናቅፌ መንግስት ቅዴሚያ ሇሚሰጣቸው
ሥራዎች ወጪ መሸፇን፤ ይሆናሌ፡፡
4. ፇንደ ምንጮች
ፇንደ ከሚከተለት ምንጮች የሚሰበሰብ ይሆናሌ፤
1. በዒሇም ገበያ የነዲጅ ዋጋ በመቀነሱ ምክንያት ከሚገኝ ተራፉ ሂሣብ፤
2. ሇነዲጅ ዋጋ ማረጋጊያ እንዱውሌ ከሚገኝ የውጭ ዔርዲታ፤ ይሆናሌ፡፡

43
በ9/62 (1995) 342 አንቀፅ 2 መሰረት የቀዴሞ ተሰርዜ ተተክቷሌ፡፡

146
 የፌትህ ሚኒስቴር

5. የፇንደ ተሰብሳቢ ገንዖብ

1. የኢትዮጵያ ነዲጅ ዴርጅት የአገር ውስጥ የነዲጅ መሸጫ ዋጋ በሚወሰንበት ጊዚ
ሇነዲጅ መግዡና ሇላልችም ጉዲዮች ታሳቢ ተዯርገው በነበሩ ወጪዎች እና
በትክክሌ በተዯረገው ወጪ መካከሌ የሚኖረውን ሌዩነት ሇፇንደ ሂሣብ ገቢ
ያዯርጋሌ፡፡
2. የኢትዮጵያ ነዲጅ ዴርጅት በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተገሇፀውን ሂሣብ
ሇፇንደ ገቢ የሚያዯርገው በየሦስት ወሩ የሚዯረገው የነዲጅ ምርቶች ዋጋ
ማስተካከያ ተግባራዊ ከተዯረገበት ወር እ.ኤ.አ. በሚቀጥሇው ወር44 አምስት
የሥራ ቀናት ውስጥ ይሆናሌ፡፡
6. ስሇክፌያዎች
ከፇንደ ሂሣብ ገንዖብ ወጪ ሆኖ የሚከፇሇው የሚኒስትሮች ምክር ቤት ሲፇቅዴ
ይሆናሌ፡፡
7. የገንዖብ ሚኒስትሩ ሥሌጣን
የገንዖብ ሚኒስትሩ፡-
1. ፇንደ የሚቀመጥበትን ሌዩ የባንክ ሂሣብ ይከፌታሌ፤
2. የፇንደን ሂሣብ ይይዙሌ፤ በሚኒስትሮች ምክር ቤት ሲፇቀዴም ሥራ ሊይ
ያውሊሌ፡፡
8. የሂሳብ መዙግብት
የፇንደ የመዛገብና የሂሣብ አያያዛ ሥርዒት የፋዳራሌ መንግሥት የፊይናንስ
አስተዲዯር አዋጅን የሚከተሌ ይሆናሌ፡፡
9. ኦዱት
የፇንደ ሂሣብና መዙግብት በዋናው ኦዱተር በየዒመቱ ይመረመራለ፡፡
10. አዋጁ የሚፀናበት ጊዚ
ይህ አዋጅ ከሰኔ 26 ቀን 1993 ዒ.ም ጀምሮ የፀና ይሆናሌ፡፡
አዱስ አበባ ሰኔ 26 ቀን 1993 ዒ.ም
ድ/ር ነጋሶ ጊዲዲ
የኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ፔሬዘዲንት

44
በ8/3 (1994) ማ. 1 ታረመ፡፡

147
 የፌትህ ሚኒስቴር

አዋጅ ቁጥር 317/1995

የገጠር ኤላክትሪፉኬሽን ፇንዴ ማቋቋሚያ አዋጅ
የገጠሩን አካባቢ ማኅበራዊና ኢኮኖሚያዊ ዔዴገት ሇማሻሻሌ የኤላክትሪክ አገሌግልት
ማቅረብ አስፇሊጊ በመሆኑ፤
በብዴር ሊይ የተመሠረተ የቴክኒክ አገሌግልትና የፊይናንስ ዴጋፌ በመሥጠት በገጠር
ኤላክትሪፉኬሽን ተግባር የሚሠማሩ የግሌ ባሇሀብቶችን እና የኅብረት ሥራ ማህበራትን
ማበረታታት አስፇሊጊ በመሆኑ፤
ሇዘህ ተግባራዊነት የፊይናንስ ምንጭ ሆኖ የሚያገሇግሌ ፇንዴ ማቋቋም አስፇሊጊ በመሆኑ፤
በኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ሕገ መንግሥት አንቀጽ 55 (1) መሠረት
የሚከተሇው ታውጇሌ።
ክፌሌ አንዴ
ጠቅሊሊ

1. አጭር ርዔስ
ይህ አዋጅ ‘የገጠር ኤላክትሪፉኬሽን ፇንዴ ማቋቋሚያ አዋጅ ቁጥር 317/1995’
ተብል ሉጠቀስ ይችሊሌ።
2. ትርጓሜ45
የቃለ አገባብ ላሊ ትርጉም የሚያሰጥ ካሌሆነ በስተቀር በዘህ አዋጅ ውስጥ፤
1. ‘ኤጀንሲ’ ማሇት የኢትዮጵያ ኤላክትሪክ ኤጀንሲ ነው፣46
2. ‘ማዔከሌ’ ማሇት በአዋጅ ቁጥር 269/1994 የተቋቋመው የኢትዮጵያ የገጠር
ኢነርጂ ሌማትና ማስፊፉያ ማዔከሌ ነው፣
3. ‘ኮርፕሬሽን’ ማሇት የኢትዮጵያ ኤላክትሪክ ኃይሌ ኮርፕሬሽን ነው፣

45
አንቀፅ 2/2 ሊይ ማዔከሌ፣ 2/3 የማዔከለ ዲይሬክተር እና አንቀፅ 2/5 ሊይ አስፇፃሚ ሴክሬተሪያት ሇሚለ
ቃሊት የተሰጠው ትርጓሜ ሊይ መሰረት የተዯረገው በአዋጅ ቁጥር 269/1994 መሰረት የተቋቋመው
የኢትዮጵያ የገጠር ኢነርጂ ሌማት እና ማስፊፊያ ማዔከሌ በአዋጅ ቁጥር 691/2003 መሰረት ማቋቋሚያ
አዋጁ የፇረሰ እና የማዔከለ መብት እና ግዳታ በወቅቱ ሇነበረው የውሃ እና ኢነርጂ ሚኒስቴር ሇአሁኑ
የውሃ፣ መስኖ እና ኤላክትሪክ ሚኒስቴር የተሊሇፇ በመሆኑ እነዘህ ቃሊት አስፇሊጊ አይዯሇም፡፡
46
ይህ ኤጀንሲ የተቋቋመበት አዋጅ ቁጥር 3/50 (1989) አ. 86 ከሊይ እንዯተገሇፀው የተሻረ እና ኤጀንሲውም
በዯንብ ቁጥር 308/2006 በተቋቋመው የኢትዮጵያ የኢነርጂ ባሇስሌጣን የተተካ እና መብት እና ግዳታውም
የተሊሇፇ በመሆኑ ኤጀንሲው የሚሇው ባሇስሌጣኑ በሚሌ እና መስሪያ ቤቱም የኢትዮጵያ የኢነርጂ
ባሇስሌጣን በሚሌ ተተክቶ የሚነበብ ይሆናሌ፡፡ ውስጥ ዯንቡ ዛርዛር ሊይ ኤጀንሲው የሚሇው ባሇስሌጣኑ
በሚሌ ተተክቶ የሚነበብ ይሆናሌ፡፡

148
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. ‘ዲይሬክተር’ ማሇት የኢትዮጵያ የገጠር ኢነርጂ ሌማትና ማስፊፉያ ማዔከሌ ዋና

ዲይሬክተር ነው፣
5. ‘አስፇጻሚ ሴክሬታሪያት’ ማሇት የኢትዮጵያ የገጠር ኢነርጂ ሌማትና ማስፊፉያ
ማዔከሌ ነው፣
6. ‘ከግሪዴ ውጭ’ ማሇት በኮርፕሬሽን ያሌተሸፇነ የኤላክትሪክ አቅርቦት ነው፣
7. ‘የገጠር አካባቢ’ ማሇት ከግሪዴ ውጭ ያሇ አካባቢ ነው፤
8. ‘መንግሥት’ ማሇት የኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ መንግሥት
ነው፣
9. ‘ሚኒስቴር’ እና ‘ሚኒስትር’ ማሇት እንዯ ቅዯም ተከተሊቸው የገጠር ሌማት
ሚኒስቴር እና ሚኒስትር47 ነው፣
10. ‘ኦፔሬተር’ ማሇት ከግሪዴ ውጭ ሇንግዴ ዒሊማ ኤላክትሪክ የማመንጨት፣
የማከፊፇሌና የመሸጥ ሥራ የሚሠራ ሰው ነው፣
11. ‘ኦፔሬሽን’ ማሇት ከግሪዴ ውጭ ሇንግዴ ዒሊማ ኤላክትሪክ የማመንጨት፣
የማከፊፇሌና የመሸጥ ሥራ ነው፣
12. ‘የገንዖብ ባሇአዯራ ተቋም’ ማሇት ከፇንደ ሌዩ ሌዩ ምንጮች የሚሰበሰበውን
ገንዖብ የሚያስቀምጥና በቦርደ ትዔዙዛ ብዴር የሚሰጥና ብዴሩንም ተቀብል
በፇንደ የባንክ ሂሳብ የሚያስቀምጥ ማንኛውም የፊይናንስ ተቋም ነው፤
13. ‘ክሌሌ’ ማሇት በኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ሕገ መንግሥት
አንቀጽ 47(1) የተገሇጸ ክሌሌ ሲሆን፤ ሇዘህ አዋጅ ዒሊማ አፇጻጸም አዱስ አበባና
ዴሬዲዋን ይጨምራሌ፤
14. ‘ታዲሽ የኃይሌ ምንጭ’ ማሇት ከተፇጥሮ የሚገኝ በራሱ ወይም በሰው አማካይነት
በማያቋርጥ ዐዯት ሂዯቱን ጠብቆና እንዯአስፇሊጊነቱ ተተኪም በመሆን ሇሰዎች
አገሌግልት ጥቅም ሊይ የሚውሌ እንዯ የፀሏይ፣ የነፊስ፣ የውሃ፤ የባዮማስና
የመሳሰለት የኃይሌ ምንጭ ነው፤
15. ‘የገጠር ኢላክትሪፉኬሽን’ ማሇት ከግሪዴ ውጭ ኤላክትሪክ ማመንጨት፣
ማስተሊሇፌ፣ ማከፊፇሌ፣ መሸጥና እነዘህን ሇማስፇጸምና ሇማስፊፊት የሚከናወኑ
ተጓዲኝ ተግባሮች ናቸው፤

25/08 (2011) አ.1097 አንቀጽ 9(6) የግብርና ሚንስቴር ሆኗል፡፡

47

149
 የፌትህ ሚኒስቴር

16. ‘የገጠር ኤላክትሪፉኬሽን መርሏ ግብር’ ማሇት በገጠር አካባቢ ሇፇንደ

ከተቀመጡት ዒሊማዎች አንፃር በፇንደ እየታገዖ የኤላክትሪከ አቅርቦትን
ሇማስፊፊት በቦርደ የሚጸዴቅ የእንቅስቃሴ አቅጣጫ ነው፤
17. ‘የገጠር ኤላክትሪፉኬሽን ፔሮጀክት’ ማሇት ከግሪዴ ውጭ የኤላክትሪክ
አገሌግልትን ሇማዲረስ የሚከናወን የዱዙይን፣ የግንባታ፣ የማመንጨት፣
የማስተሊሇፌና ላልች ተጓዲኝ ሥራዎች ናቸው፤
18. ‘ሰው’ ማሇት የተፇጥሮ ሰው ወይም በሕግ የሰውነት መብት የተሰጠው አካሌ ነው፤
19. ‘የአሠራር ወጥነት መመሪያ’ ማሇት በፇንደ ሌዩ ሌዩ አካሊትና ፇንደን
በሚያስፇጽሙ የክሌሌ አስፇጻሚ ጽሕፇት ቤቶች የሚከናወኑ የገጠር
ኤላክትሪፉኬሽን ተግባራት ወጥነትና ቅንጅት ባሇው አኳኋን እንዱሠሩ የሚመራ
መመሪያ ነው።
3. መቋቋም
የገጠር ኤላክትሪፉኬሽን ፇንዴ (ከዘህ በኋሊ ‘ፇንደ’ እየተባሇ የሚጠራ) ቋሚ
የፊይናንስ ምንጭ ሆኖ የገንዖብና የኢኮኖሚ ሌማት ሚኒስቴር48 በሚከፌተው ሌዩ
የባንክ ሂሳብ ውስጥ ተቀማጭ እንዱሆን በዘህ አዋጅ ተቋቁሟሌ።
4. የፇንደ ዒሊማዎች
ፇንደ የሚከተለት ዒሊማዎች ይኖሩታሌ፤
1. በግሌ፣ በህብረት ሥራ ማህበራትና በአካባቢ ኅብረተሰብ ሇሚካሄደና በተሇይም
በዋነኝነት ታዲሽ የኃይሌ ምንጮችን ሇሚጠቀሙ የገጠር ኤላክትሪፉኬሽን
ፔሮጀክቶች የብዴርና የቴክኒክ አገሌግልት መስጠት፤
2. በገጠሩ አካባቢ የኤላክትሪክ አገሌግልት ሇምርትና ሇማህበራዊ አገሌግልት
እንዱውሌ ማበረታታት።
5. የፇንደ ምንጮች
የፇንደ ምንጮች የሚከተለት ይሆናለ፤
1. ከመንግሥት የሚመዯብ በጀት፤
2. ከላልች መንግሥታት የሚገኝ ብዴርና ዔርዲታ፤
3. ከዒሇም አቀፌ የገንዖብ ዴርጅቶች የሚገኝ ብዴርና ዔርዲታ፤
4. መንግሥታዊ ካሌሆኑ ዴርጅቶች ከሚገኝ ፅርዲታ፤

48
በ25/08 (2011) አ. 1097 አንቀጽ 9(4) መሰረት የገንዖብ ሚኒስቴር ሆኗሌ፡፡

150
 የፌትህ ሚኒስቴር

5. ከላልች ሌዩ ሌዩ ምንጮች የሚገኝ ገቢ፡፡

ክፌሌ ሁሇት
የፋዳራሌ የፇንደ አካሊት
6. የፇንደ አካሊት
1. ፇንደ በፋዳራሌ ዯረጃ፤
ሀ) በገጠር ኤላክትሪፉኬሽን ቦርዴ (ከዘህ በኋሊ ‘ቦርደ’ እየተባሇ የሚጠራ)፤
ሇ) አስፇጻሚ ሴክሬታሪያት፤
ይኖረዋሌ
2. ቦርደ ተጠሪነቱ ሇሚኒስትሩ ይሆናሌ፤
3. ክሌልች የራሳቸውን የገጠር ኤላክትሪፉኬሽን አስፇጻሚ ሴክሬታሪያት ሉያቋቁሙ
ይችሊለ፣
4. የክሌሌ የገጠር ኤላክትሪፉኬሽን ሴክሬታሪያት ጽሕፇት ቤቶች፤ የየክሌልቻቸው
የገጠር ኤላክትሪፉኬሽን ፔሮጀክቶች በዘህ ሕግና ቦርደ በሚያወጣቸው ሌዩ ሌዩ
መርሏ ግብሮችና መመሪያዎች መሠረት መከናወናቸውን ይከታተሊለ፡፡
7. የቦርደ አባሊት
1. ቦርደ በመንግሥት የሚሰየሙ ይኖሩታሌ።
2. የቦርደ አባሊት የሥራ ዖመን አምስት ዒመት ይሆናሌ፡፡ ሆኖም ማንኛውም አባሌ
ሇተጨማሪ የሥራ ዖመናት እንዯገና ሉመዯብ ይችሊሌ፡፡
3. አንዴን የቦርዴ አባሌ መንግሥት በማናቸውም ጊዚ እና ምክንያት ሉያነሳው እና
በላሊ ሉተካው ይችሊሌ፡፡
4. የቦርደ አባሊት ቁጥር በሞት፣ ሥራን በፇቃዴ በመሌቀቅ ወይም በማናቸውም ላሊ
ምክንያት ቢቀንስ፤ ክፌት ቦታው በሦስት ወር ጊዚ ውስጥ ይሞሊሌ፡፡
5. ማንኛውም የቦርዴ አባሌ በቦርደ ውስጥ ካሇው ሥራ ጋር በቀጥታም ሆነ
በተዖዋዋሪ መንገዴ በጥቅም የሚጋጭ ማንኛውንም ተግባር ማከናወን የሇበትም፡፡
በቦርደ ውስጥ ካሇ ሥራ ጋር በቀጥታም ሆነ በተዖዋዋሪ መንገዴ የጥቅም ግጭት
ሲያጋጥመው ይህንኑ ሇቦርደ በማሳወቅ ጉዲዩ ከሚታይባቸው የቦርደ ስብሰባዎች
እራሱን ማግሇሌ አሇበት፡፡

151
 የፌትህ ሚኒስቴር

8. የቦርደ ሥሌጣንና ተግባር

ቦርደ የሚከተለት ተግባራት ይኖሩታሌ፤
1. ሚኒስቴሩን በፕሉሲ ጉዲዮች ሊይ ያማክራሌ፣
2. የገጠር ኤላክትሪፉኬሽን መርሏ ግብርን ሥራ ሊይ ሇማዋሌ የሚያገሇግለ
የአሠራር ሥርዒቶችን መመሪያዎችን፤ ዯረጃዎችንና የፔሮጀክት አፇጻጸም
መመሪያዎችን ያፀዴቃሌ። እነዘህኑ በየጊዚው እየመረመረ ተገቢውን ማስተካከያ
ያዯርጋሌ፤
3. ብዴር ሇመስጠት የሚያስችለ ግሌፅ መመሪያዎችን፣ መስፇርቶችንና አግባብ
ያሊቸውን የአሠራር ሥርዒቶች ያፀዴቃሌ፤
4. በዘህ አዋጅ አንቀጽ 16 ንዐስ አንቀጽ (4) መሠረት ኦፔሬሽናቸውን በኮርፕሬሽኑ
አማካይነት ሇሇቀቁ ኦፔሬተሮች ካሳ የሚከፇሌበትን መስፇርት አውጥቶ
በሚኒስቴሩ ያስፀዴቃሌ፤
5. ሪፕርቶችን ይቀበሊሌ፣ ይመረምራሌ፣ እንዯ አስፇሊጊነታቸው ያፀዴቃሌ፤
6. ፇንደን ያስተዲዴራሌ፤
7. ከሌዩ ሌዩ የፇንደ ምንጮች ገቢ የሚዯረገውን ገንዖብ በኃሊፉነት የሚያስቀምጥ
የገንዖብ ባሇአዯራ ተቋም በሴክሬታሪያቱ ሲቀርብሇት ያጸዴቃሌ፤
8. ስሇ ገንዖብ ባሇአዯራ ተቋሙ ዛርዛር አሠራር መመሪያ ያወጣሌ፤
9. አስፇሊጊ ሆኖ ሲያገኘው ሥሌጣንና ተግባሩን ሇክሌሌ የገጠር ኤላክትሪፉኬሽን
ሴክሬታሪያት ጽሕፇት ቤቶች በውክሌና ሉሠጥ ይችሊሌ፤
10. የገጠር ኢላክትሪፉኬሽንን የሚያጠናክሩ ላልች ሥራዎች ያከናውናሌ፤
11. የቦርደ ውሳኔዎች፣ መርሏ ግብሮች እና አመራሮች ሇሕዛብ ግሌፅ እንዱሆኑ
ያዯርጋሌ፤
12. በዘህ አዋጅ አንቀጽ 5 ከተጠቀሱት የፇንደ ምንጮች የሚገኘው ገቢ
በሚመሇከተው አካሌ በጊዚው መሰብሰቡን ያረጋግጣሌ፡፡
9. የቦርደ ስብሰባዎች
1. ቦርደ በየሦስት ወሩ ይሰበሰባሌ፡፡ ሉቀመንበሩ ሲጠራ በማናቸውም ጊዚ ላልች
አስቸኳይ ስብሰባዎችን ያዯርጋሌ፡፡
2. ከቦርደ አባሊት ከግማሽ በሊይ በስብሰባው ሊይ ከተገኙ ምሌዏተ ጉባኤ ይሆናሌ፡፡

152
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. የቦርደ ውሳኔ ሆኖ የሚፀናው በስብሰባው ከተገኙት ከግማሽ በሊይ ዴምፅ

የሰጡበት ውሳኔ ነው። እኩላታ ዴምፅ ሲገኝ ሉቀመንበሩ ዴምፁን የሰጠበት ወገን
አብሊጫ ዴምፅ ይሆናሌ፡፡
4. ቦርደ የራሱን የስብሰባ ሥነ ሥርዒት ዯንብ ሉያወጣ ይችሊሌ።
10. የአስፇጻሚ ሴክሬታሪያቱ ሥሌጣንና ተግባር
አስፇጻሚ ሴክሬታሪያቱ የሚከተለት ሥሌጣንና ተግባር ይኖሩታሌ፡-
1. ዒመታዊና አስፇሊጊ በሆነ ጊዚ ሪፕርትን በማዖጋጀት በቦርደ ያስፀዴቃሌ፤
2. የገጠር ኤላክትሪፉኬሽን ፔሮጀክት ኦፔሬተሮችን ማመሌከቻ ይመረምራሌ፤
ቦርደ ባፀዯቃቸው መስፇርቶች መሠረት ይወስናሌ፤
3. መስፇርቶችን አውጥቶ በውዴዴር ሊይ በተመሠረተ አሠራር ባሇአዯራ የፊይናንስ
ተቋምን ይመርጣሌ፤ ይህንኑ እንዱያፀዴቀው ሇቦርደ ያቀርባሌ፤
4. ብዴር የሚሰጥባቸውን ግሌፅ መመሪያዎችና አግባብ ያሇውን የገጠር
ኤላክትሪፉኬሽን ፔሮጀክት ሇመምረጥ የሚያስችለ የምርጫ መስፇርቶችና
ሥርዒቶችን አዖጋጅቶ ሇቦርደ በማቅረብ ያስፀዴቃሌ፤
5. የገጠር ኤላክትሪፉኬሽን መርሏ ግብር ከላልች የገጠር ሌማት ተግባራት ጋር
እንዱቀናጅ የበኩለን አስተዋጽኦ ያዯርጋሌ፣
6. በገጠር ውስጥ የኤላክትሪክ አገሌግልት እንዱስፊፊ ሇምርትና ማህበራዊ ጥቅም
እንዱውሌ ያዯርጋሌ፤
7. የገጠር ኤላክትሪፉኬሽን ጣቢያዎችን ሇመትከሌ፣ ሇማንቀሳቀስና ሇማስተዲዯር
በሚያስችለ የአቅም ግንባታ ተግባሮች ሊይ ከሚመሇከታቸው ጋር ይተባበራሌ፤
8. ተቀባይነት ያሊቸውንና የገጠር ኤላክትሪፉኬሽን የዯህንነት ዯረጃና ኢኮኖሚያዊ
አቅም ያገናዖቡ ቁሳቁሶችን፣ መሣሪያዎችንና ቴክኖልጂን ዛርዛር ያዖጋጃሌ
ይይዙሌ፤ እንዱሁም በመረጃነት እንዱሠራጩ ያዯርጋሌ፤
9. ሇፇንደ ተጨማሪ የገቢ ምንጭ ሉሆኑ የሚችለ ሁኔታዎችን ያጠናሌ፤
10. የቦርደን የሥራ መዙግብት፣ ዖገባዎችና የስብሰባ ቃሇ ጉባኤዎች ይይዙሌ፣
እንዱሁም የቦርደ ውሳኔዎችና መመሪያዎች በትክክሌ መፇጸማቸውን ተከታትል
ያረጋግጣሌ፤
11. በዘህ አዋጅ ከተጠቀሱት የፇንደ ምንጮች የሚገኘው ገንዖብ በጊዚው
መሰብሰቡንና በፇንደ ሂሳብ ገቢ መዯረጉን ያረጋግጣሌ፤

153
 የፌትህ ሚኒስቴር

12. ላልች ከተግባርና ኃሊፉነቱ ጋር የሚገናኙ ሥራዎችን ይሠራሌ፤

13. ፇንደ በየጊዚው ሇሚወጥነው የገጠር ኤላክትሪፉኬሽን ፔሮግራም የበሇጠ
ውጤታማ በሆነ መንገዴ ሥራ ሊይ የሚውሌበትን እያጠና ሇቦርደ የውሳኔ ሃሳብ
ያቀርባሌ።
11. የዲሬክተሩ ሥሌጣንና ተግባር
ዲሬክተሩ ፇንደን በሚመሇከቱ ጉዲዮች ተጠሪነቱ ሇቦርደ ሆኖ በዘህ አዋጅ አንቀጽ
10 የተመሇከቱትን የአስፇጻሚ ሴክሬታሪያቱን ሥሌጣንና ተግባሮች በሥራ ሊይ
ያወጣሌ።
ክፌሌ ሦስት
ሌዩ ሌዩ ዴንጋጌዎች
12. የአሠራር ወጥነት
1. የአሠራር ወጥነት እንዱኖር ሁለም የፇንደ አሠራሮችና ተግባሮች በአሠራር
መመሪያ ይመራለ፡፡
2. ቦርደ የአሠራር መመሪያ ያወጣሌ።
13. የገንዖብ ባሇአዯራው ተቋም ኃሊፉነት
1. የገንዖብ ባሇአዯራው ተቋም በዘህ አዋጅ አንቀጽ 5 ከተጠቀሱት የፇንደ ምንጮች
የሚገኘውን ገንዖብ በኃሊፉነት ይይዙሌ፡፡
2. በቦርደ ትዔዙዛ ሇገጠር ኤላክትሪፉኬሽን ፔሮጀክቶች የሚሰጠውን ብዴር
ይሰጣሌ፡ በብዴር የተሰጠ ገንዖብ ሲመሇስ ይቀበሊሌ፡፡
3. ተበዲሪዎች የወስደት ገንዖብ በጊዚው መመሇሱን ይከታተሊሌ፡፡
4. የፇንደን ገቢና ወጪ የሚያሳይ የሂሳብ መዛገብ ያዖጋጃሌ፡፡ ይህንኑ ቦርደ
በመመሪያ በሚወስነው ጊዚ ሇቦርደ ያቀርባሌ፡፡
5. ላልች ከኃሊፉነቱ ጋር አግባብ ያሊቸውን ሥራዎች ይሠራሌ፡፡
14. ሇገጠር ኢላክትሪፉኬሽን ፔሮጀክቶች ፇቃዴ ስሇመስጠት
ኤጀንሲው አግባብ ባሇው ሕግ መሠረት ሇገጠር ኤላክትሪፉኬሽን ፔሮጀክቶች ፇቃዴ
ይሰጣሌ፣ ያዴሳሌ፣ ያቋርጣሌ፣ ይሰርዙሌ፡፡
15. ሇብዴር ብቁ ስሇመሆን
ከፇንደ ሇመበዯር የሚፇሌግ ሰው በገጠር ኤላክትሪክሽን ሥራ ሇመሠማራት ብቁ
መሆንና ብዴር ሇማግኘት የሚያስችለ መስፇርቶችን ማሟሊት አሇበት፡፡

154
 የፌትህ ሚኒስቴር

16. የገጠር ኤላክትሪፉኬሽን አሌሚዎች ዋስትና

1. የኮርፕሬሽኑ የኤላክትሪክ አቅርቦት በየ10 ዒመት ምን ያህሌ የአገሪቱን ክፌሌ
እንዯሚሸፌን የሚያሳይ ጠቋሚ የገጠር ኤላክትሪፉኬሽን ማስተር ፔሊን ማውጣት
አሇበት፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተጠቀሰው የገጠር ኤላክትሪፉኬሽን ማስተር
ፔሊን ሇሕዛብ ግሌፅና የገጠር ኤላክትሪፉኬሽንን ፔሮግራም በማስፇጸም ረገዴ
ተገቢ ትኩረት የሚሰጠው መሆን አሇበት፡፡
3. ኮርፕሬሽኑና ሴክሬታሪያቱ በየዒመቱ እየተገናኙ ሇሚኒስቴሩና ሇኤጀንሲው
ከሚያቀርቡት ዒመታዊ የገጠር ኤላክትሪፉኬሽን ጠቋሚ ዔቅዴ አኳያ ዔቅዲቸውን
ያቀናጃለ፡፡
4. የኮርፕሬሽኑ ኤላክትሪክ አቅርቦት ሂዯት በገጠር ኤላክትሪፉኬሽን ተግባር
የተሠማራውን ባሇሀብት፣ የኅብረት ሥራ ማህበር ወይም የአካባቢ ኅብረተሰብ
ያስሇቀቀ እንዯሆነ ሇአሌሚው ፇጣንና ትክክሇኛ ካሣ ይከፇሇዋሌ፡፡
17. የገጠር ኤላክትሪፉኬሽን ዯንበኞች መብት
1. ኦፔሬተሩ ኤጀንሲው በሕግ በተሰጠው ሥሌጣን አማካይነት ከሚወስነው
ኤላክትሪክ ታሪፌ በሊይ አያስከፌሌም፡፡
2. የኤላክትሪክ አገሌግልቱን ከማቋረጡ በፉት ኦፔሬተሩ አግባብ ባሇው መንገዴ
ሇዯንበኛው ማሳወቅ አሇበት፡፡
3. ኦፔሬተሩ የኤላክትሪክ አገሌግልቱን ከማቆሙ ከ3 ወር በፉት ሇኤጀንሲው
ማሳወቅ አሇበት፡፡
4. አግባብ ባሇው ሕግ ስሇ ኤላክትሪክ ዯንበኞች መብት የተዯነገጉት ዴንጋጌዎች፣
ሇገጠር ኤላክትሪፉኬሽን ዯንበኞችም ተፇጻሚ ይሆናሌ፡፡
18. ከብሔራዊ ግሪዴ ጋር መያያዛ
አስፇጻሚ ሴክሬታሪያቱ የገጠር ኤላክትሪፉኬሽን ፔሮጀክቶች ወዯፉት ከብሔራዊ
ግሪዴ ጋር በሚገናኙበት አቅጣጫ እንዱንቀሳቀሱ ፔሊን ያወጣሌ፤ ይህንኑ
ይመከራሌ፡፡
19. የፀዯቁ ፔሮጀክቶች ቁጥጥርና ክትትሌ
የአስፇጻሚ ሴክሬታሪያቱ እንዯአስፇሊጊነቱ የገጠር ኤላክትሪፉኬሽኖች ፔሮጀክቶች
ሇፔሮጀክቶቹ ክንዋኔ በፀዯቀው መርሏ ግብር መሠረት መከናወናቸውን ይቆጣጠራሌ

155
 የፌትህ ሚኒስቴር

ያረጋግጣሌ፤ ሇፔሮጀክቱ በተገባው ውሌ መሠረትም አስፇሊጊውን ሕጋዊ እርምጃ

ይወስዲሌ፡፡
20. የመንገዴና የመሬት አጠቃቀም
የኤላክትሪክ አዋጅ ቁጥር 86/198949 ስሇ መንገዴና መሬት አጠቃቀም የሚዯነግገው
ሇገጠር ኤላክትሪፉኬሽን ፔሮጀክቶችም ተፇፃሚ ይሆናሌ፡፡
21. የአካባቢ ጥበቃ
የገጠር ኤላክትሪፉኬሽን ፔሮጀክቶች ዔቅዴ፣ ግንባታ፣ ሥራና ጥገና የአካባቢ ጥበቃ
ሕጏችን ያከበሩ መሆን አሇባቸው።
22. ዯህንነት
1. ኦፔሬተሮች ሠራተኞቻቸውን፣ ሕዛቡንና ንብረቱን ከአዯጋ ሇመጠበቅ ተገቢ
የሆነውን ቅዴመ ዯህንነት እርምጃ ይወስዲለ፡፡
2. የኤላክትሪክ አዋጅ ቁጥር 86/198950፣ ዯንብ ቁጥር 49/1991 እና የዯህንነት
መመሪያዎች በገጠር ኤላክትሪፉኬሽን ሊይ ተፇፃሚ ይሆናለ።
23. የሂሣብ መዙግብት
አስፇጻሚ ሴክሬታሪያቱ የፇንደን ትክክሇኛና የተሟለ የሂሣብ መዙግብትና አስረጅ
ሰነድችን ይይዙሌ፡፡
24. ኦዱት
1. ሇዋናው ኦዱተር በሕግ የተሰጠው ሥሌጣን እንዯተጠበቀ ሆኖ፣ የፇንደ ሂሣብ
ቦርደ በሚሰይመው የውጭ ኦዱተር በየዒመቱ ይመረመራሌ፡፡
2. ሂሣቡ የሚመረመረው በዒሇም አቀፌ ዯረጃ ተቀባይነት ባሇው የሂሣብ ምርመራ
መርሆዎችና ሥርዒት መሠረት ሆኖ የኦዱት ሪፕርቱ ቦርደና የገንዖብና
የኢኮኖሚ ሌማት ሚኒስቴር አስተያየት እንዱሰጡበት ይቀርብሊቸዋሌ፡፡
3. የቴክኒክ ምርመራ በተመረጡት ተግባራት ሊይ በየዒመቱ ይከናወናሌ፡፡
25. የመተባበር ግዳታ
ማንኛውም ሰው ሇዘህ አዋጅ አፇጻጸም የመተባበር ግዳታ አሇበት፡፡

49
በ20/12 (2006) አ. 810 ተሽሯሌ፡፡
50
በ20/12 (2006) አ. 810 ተሽሯሌ፡፡

156
 የፌትህ ሚኒስቴር

26. ዯንብና መመሪያ የማውጣት ሥሌጣን

1. ይህን አዋጅ ሇማስፇጸም የሚያስፇሌጉ ዯንቦችን የሚኒስትሮች ምክር ቤት
ሉያወጣ ይችሊሌ፡፡
2. ይህን አዋጅ ሇማስፇጸም የሚያስፇሌጉ መመሪያዎችን በዯንቡ በሚወሰነው
መሠረት ሚኒስቴሩ ወይም ቦርደ ሉያወጡ ይችሊለ፡፡
27. ተፇጻሚ የማይሆኑ ሕጏች
ከዘህ አዋጅ ጋር የሚቃረን ማናቸውም ሕግ በዘህ አዋጅ በተዯነገጉት ጉዲዮች ሊይ
ተፇጻሚነት አይኖረውም።
28. አዋጁ የሚፀናበት ጊዚ
ይህ አዋጅ ከጥር 29 ቀን 1995 ዒ.ም ጀምሮ የፀና ይሆናሌ፡፡
አዱስ አበባ ጥር 29 ቀን 1995 ዒ.ም
ግርማ ወሌዯ ጊዮርጊስ
የኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ፔሬዘዲንት

157
 የፌትህ ሚኒስቴር

አዋጅ ቁጥር 810/2006

የኢነርጂ አዋጅ
ሇአገሪቱ የተፊጠነ የኢኮኖሚና ማህበራዊ እዴገት ዋነኛ ከሆኑ ግብዒቶች ውስጥ ኢነርጂ
አንደ በመሆኑ፤
በሥራ ሊይ ያሇውን የኤላክትሪክ አዋጅ ከወቅቱ ብሔራዊ እና አካባቢያዊ የኢነርጂ ቁጥጥር
አሰራር እዴገት አንጻር ማሻሻሌና የኢነርጂ ብቃትና ቁጠባ ቁጥጥርን በማካተት በአዱስ
የኢነርጂ አዋጅ መተካት በማስፇሇጉ፤
በኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ሕገ-መንግስት አንቀጽ 55(1) መሠረት
የሚከተሇው ታውጇሌ፡፡
ክፌሌ አንዴ
ጠቅሊሊ

1. አጭር ርዔስ
ይህ አዋጅ ‘የኢነርጂ አዋጅ ቁጥር 810/2006 ተብል ሉጠቀስ ይችሊሌ፡፡
2. ትርጓሜ
የቃለ አገባብ ላሊ ትርጉም የሚያሰጠው ካሌሆነ በስተቀር በዘህ አዋጅ ውስጥ፦
1. ‘ኢነርጂ’ ማሇት ከውሃ ኃይሌ፣ ከፀሏይ፣ ከነፊስ፣ ከከርሰ ምዴር እንፊልት ወይም
ከላሊ ምንጭ የሚገኝ የኤላክትሪክ ኃይሌ ነው፤
2. ‘ማመንጨት’ ማሇት ኤላክትሪክ ማምረት ነው፤
3. ‘ማስተሊሇፌ’ ማሇት በከፌተኛ ቮሌቴጅ የኤላክትሪክ ኃይሌ ማጓጓዛ ነው፤
4. ‘ማከፊፇሌ’ ማሇት በመካከሇኛና በአነስተኛ ቮሌቴጅ መስመሮች አማካይነት
ሇዯንበኞች የሚቀርብ የኤላክትሪክ አገሌግልት ነው፤
5. ‘ግሪዴ’ ማሇት የኤላክትሪክ ኃይሌ ከማመንጫ ጣቢያ ተነስቶ ሇዯንበኞች
የሚቀርብበት የማገናኛ ቦታዎችን ጨምሮ የተያያዖው የማስተሊሇፉያና ማከፊፇያ
ሥርዒት ነው፤
6. ‘ዛቅተኛ ቮሌቴጅ’ ማሇት እስከ 400 ቮሌት የሚዯርስ የቮሌቴጅ መጠን ነው፤
7. ‘መካከሇኛ ቮሌቴጅ’ ማሇት ከ400 በሊይ እስከ 33,000 ቮሌት የሆነ የቮሌቴጅ
መጠን ነው፤
8. ‘ከፌተኛ ቮሌቴጅ’ ማሇት ከ33,000 ቮሌት በሊይ የሆነ የቮሌቴጅ መጠን ነው፤

158
 የፌትህ ሚኒስቴር

9. ‘የኤላክትሪክ ሥራ‖‖ ማሇት የኤላክትሪክ ዱዙይን፣ ኢንስታላሽን፣ ጥገና፣ ፌተሻ፣

መቆጣጠር፣ ተቋራጭነት፣ ወይም ማማከር፣ የኤላክትሮ መካኒካሌ ሥራ ወይም
ማንኛውም ላሊ የኤላክትሪክ ነክ ሥራ ነው፤51
10. ‘ኢንስታላሽን’ ማሇት ኢላክትሪክን ከአቅርቦቱ አንስቶ ጥቅም ሊይ
እስከሚውሌበት ቦታ ሇማዴረስ ጥቅም ሊይ የዋለ ወይም እንዱውለ የተገጠሙ
ሽቦዎችን፣ እቃዎችን፣ አያያዦችን እና ላልች ቁሳቁሶችን ያጠቃሌሊሌ፤
11. ‘ዯንበኛ’ ማሇት ከባሇፇቃዴ የኤላክትሪክ አገሌግልት የሚያገኝ ሰው ነው፤
12. ‘ኮዴ’ ማሇት በባሇሥሌጣኑ መመሪያ የተዯነገጉ የኤላክትሪክ ሥራዎችን ወይም
የአገሌግልት አሰጣጥ ዯረጃዎችን የሚመሇከቱ የሥርዒቶችና የአሠራሮች ስብስብ
ነው፤
13. ‘የኢነርጂ ኦዱት’ ማሇት
ሀ) የአንዴን ዯንበኛ የኢነርጂ ፌጆታ አጠቃቀም በቂ እውቀት ሇማግኘት፤
ሇ) አዋጭ የሆኑ የኢነርጂ ቁጠባ እዴልችን ሇመሇየትና መጠናቸውን ሇመሇካት፤
እና
ሏ) ግኝቶቹን ሪፕርት ሇማዴረግ፤
የሚያስችሌ የተቀናጀ ሥርዒት ነው፤
14. ‘የኢነርጂ ቁጠባ’ ማሇት በአንዴ ሂዯት ወይም ሥርዒት ውስጥ ጥቅም ሊይ
የሚውሇውን የኢነርጂ መጠን ብክነትን በማስወገዴ እና ኢኮኖሚያዊና አግባብ
በሆነ አጠቃቀም መቀነስ ነው፤
15. ‘የኢነርጂ ብቃት’ ማሇት በዛቅተኛ የኢነርጂ ፌጆታ ተመሳሳይ ወይም ከፌ ያሇ
ምርት ወይም አገሌግልት ማቅረብ መቻሌ ነው፤
16. ‘የኢነርጂ ብቃት ተሇጣፉ ምሌክት’ ማሇት ተጠቃሚዎች ግዠ በሚፇጽሙበት
ወቅት ስሇንብረቱ የኢነርጂ አጠቃቀም ብቃት እንዱያውቁ አስፇሊጊውን ግንዙቤ
ሇመስጠት የሚያስችሌ መረጃን የያዖ በንብረቱ ሊይ የሚሇጠፌ ምሌክት ነው፤
17. ‘የኢነርጂ አገሌግልት ኩባንያ’ ማሇት የዯንበኛን መገሌገያ ወይም ይዜታ
በሚመሇከት የኢነርጂ ብቃት ማሻሻያ አገሌግልት የሚሰጥና ሇሰጠው
አገሌግልትም ክፌያውን በሙለ ወይም በከፉሌ በተገኘው የኃይሌ ብቃት
መሻሻሌ ሊይ ተመሥርቶ የሚቀበሌ ኩባንያ ነው፤

51
በ24/42(2010) አ.1085 አንቀፅ 2(1) ተሻሻሇ፡፡

159
 የፌትህ ሚኒስቴር

18. ‘የፇቃዯኝነት ስምምነት’ ማሇት የኢነርጂ ብቃትን ሇማሻሻሌ በሁለም ተሳታፉ

ወገኖች ስምምነት የተዯረሰባቸው ኢሊማዎች በተቀመጠው የጊዚ ሰላዲ መሰረት
እንዱያከናውኑ ሇማስቻሌ ግዳታዎችን የሚጥሌ ባሇሥሌጣኑ ከማንኛውም ሰው
ጋር የሚያዯርገው ውሌ ነው፤
19. ‘ፇንዴ’ ማሇት በዘህ አዋጅ አንቀጽ 23 መሠረት የተቋቋመው የኢነርጂ ብቃትና
ቁጠባ ፇንዴ ነው፤
20. ‘ባሇአዯራ ወኪሌ’ ማሇት ከፇንደ ሌዩ ሌዩ ምንጮች የሚሰበሰበውን ገንዖብ
እንዱያስቀምጥ፣ በቦርደም ትዔዙዛ ብዴር እንዱሰጥና ተከፊይ ገንዖቡንም
እንዱቀበሌ የተወከሇ ማንኛውም የፊይናንስ ተቋም ነው፤
21. ‘ፇቃዴ’ ማሇት ሇንግዴ ዒሊማ ኤላክትሪክ ሇማመንጨት፣ ሇማስተሊሇፌ፣
ሇማሰራጨትና ሇመሸጥ፣ ወዯ ሀገር ውስጥ ሇማስገባት ወይም ወዯ ውጭ አገር
ሇመሊክ፣ ወይም የኢነርጂ ኦዱት፣ የኢነርጂ ብቃትና ቁጠባ ተቋራጭ ወይም
የማማከር አገሌግልቶችን ሇማከናወን በዘህ አዋጅ መሠረት የሚሰጥ ፇቃዴ ነው፤
22. ‘ባሇፇቃዴ’ ማሇት በዘህ አዋጅ መሰረት ፇቃዴ የተሰጠው ሰው ነው፤
23. ‘የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት’ ማሇት የኤላክትሪክ ስራዎች የማከናወን
ብቃትን በማረጋገጥ ሇማንኛውም ሰው በባሇስሌጣኑ የሚሰጥ ሰነዴ ነው፤
24. ‘ታሪፌ’ ማሇት ሇኤላክትሪክ አገሌግልት የሚከፇሌ የዋጋ ተመን ዛርዛር ነው፤
25. ‘ባሇስሌጣን’ ማሇት በሚኒስትሮች ምክር ቤት ዯንብ የሚቋቋም የኢትዮጵያ
ኢነርጂ ባሇሥሌጣን ነው፤52
26. ‘ቦርዴ’ ማሇት የባሇሥሌጣኑ ቦርዴ ነው፤
27. ‘ክሌሌ’ ማሇት በኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ሕገ መንግሥት
አንቀጽ 47(1) የተመሇከተው ማንኛውም ክሌሌ ሲሆን የአዱስ አበባ እና የዴሬዲዋ
ከተሞች አስተዲዯሮችንም ይጨምራሌ፤
28. ‘ሰው’ ማሇት ማንኛውም የተፇጥሮ ሰው ወይም በሕግ የሰውነት መብት የተሰጠው
አካሌ ነው፤
29. ማንኛውም በወንዴ ጾታ የተገሇጸው የሴትንም ይጨምራሌ።

52
በ20/36 (2006) ዯ.308 መሰረት የኢትዮጵያ ኢነርጂ ባሇሥሌጣን ተቋቁሟሌ፡፡

160
 የፌትህ ሚኒስቴር

ክፌሌ ሁሇት
የኢትዮጵያ ኢነርጂ ባሇሥሌጣን
3. መቋቋም
የኢትዮጵያ ኢነርጂ ባሇሥሌጣን የሚኒስትሮች ምክር ቤት በሚያወጣው ዯንብ
ይቋቋማሌ፡፡
4. የባሇሥሌጣኑ ሥሌጣንና ተግባር
ባሇሥሌጣኑ የሚከተለት ሥሌጣንና ተግባራት ይኖሩታሌ፦
1. በዘህ አዋጅ እና በአዋጁ መሠረት በወጡ ዯንቦችና መመሪያች መሠረት ፇቃዴና
የብቃት ማረጋገሪጫ የምስክር ወረቀት መስጠትና ማዯስ፤
2. ማንኛውም ባሇፇቃዴ ወይም የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት የተሰጠው ሰው
የዘህን አዋጅ ዴንጋጌዎች እና በአዋጁ መሠረት የወጡ ዯንቦችንና መመሪያችን
አክብሮ እየሠራ መሆኑን መቆጣጠር፤ ይህ አዋጅ ወይም በዘህ አዋጅ መሠረት
የወጡ ዯንቦች ወይም መመሪያዎች ተጥሰው ሲገኙም እንዯጥፊቱ ክብዯት
ባሇፇቃደን ወይም የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት የተሰጠውን ሰው
በገንዖብ መቅጣት ወይም ፇቃደን ማገዴ ወይም መሠረዛ፤
3. በባሇፇቃዴ የሚቀርብሇትን ከብሔራዊ ግሪደ ጋር የተያያዖ ታሪፌ መገምገምና
እንዱጸዴቅ ሇመንግስት የውሳኔ ሀሳብ ማቅረብ፤ ሲጸዴቅም አፇጻጸሙን
መቆጣጠር፣ ከብሔራዊ ግሪደ ውጭ የሆኑ ታሪፍችን አወሳሰን መመሪያ
ማውጣትና አፇጸጸሙን መቆጣጠር፤
4. የረጅም፣ የመካከሇኛና የአጭር ጊዚ የኢነርጂ ብቃትና ቁጠባ ስትራቴጂና
ፔሮግራም በአገር አቀፌ እንዱሁም በዖርፌ ዯረጃ ማዖጋጀት እና አፇጸጸማቸውን
በየወቅቱ በሚቀርቡሇት ሪፕርቶች መሠረት መገምገም፤
5. የኢነርጂ ብቃትና ቁጠባን በብሔራዊ እና በዖርፌ ዯረጃ ማስፊፊት፤
6. የኢነርጂ ኦዱት ኮዴ፣ የኢነርጂ ብቃት ዯረጃዎች ኮዴ፣ የኢነርጂ ብቃት
ማረጋገረጫ ተሇጣፉ ምሌክት ኮዴ፣ የግሪዴ ኮዴ፣ የዯንበኞች አገሌግልት አሰጣጥ
ኮዴ፣ የኢንስፓክሽን ኮዴ፣ የአገሌግልት ጥራት ዯረጃ ኮዴ፣ የሕንፃ ኤላክትሪክ
መስመር ዛርጋታ ኮዴ፣ የቴክኒካሌ ስታንዲርዴ ኮዴ እና ላልች ኮድችን ማውጣት
እና አፇጻጸማቸውንም መቆጣጠር፤
7. የኤላክትሪክ ኃይሌ ግዠ እና የኔትወርክ አገሌግልት ስምምነቶችን ማጽዯቅ፤

161
 የፌትህ ሚኒስቴር

8. የኢነርጂ ብቃትና ቁጠባን፣ የኢነርጂ ሌማትን እና የኤላክትሪክ ኃይሌ ንግዴን

ሇማስፊፊት ከሥሌጠና ተቋማት እና ከአህጉራዊና ከዒሇም አቀፌ መዴረኮች
ጋር መተባበር፤
9. የኢነርጂ ብቃት መፇተሻ ሊብራቶሪዎችን ማቋቋም እና የፌተሻ ሥርዒቶችን
ማውጣትና መተግበር፤
10. የኢነርጂ ብቃትና ቁጠባ ጥናትን፣ ሌማትንና ሠርቶ ማሳያን እንዱሁም
የቴክኖልጂ ዛውውር ተግባራትን ማስፊፊትና ማስተባበር፤
11. ከኢነርጂ ብቃትና ቁጠባ ጋር የተዙመደ መረጃዎችን መሰብሰብ፣ መተንተን፣
ማዯራጀትና ማሰራጨት፤
12. በዘህ አዋጅ መሠረት ቁጥጥር ሉዯረግበት በሚገባ በማናቸውም ጉዲይ ሊይ
በሚመሇከታቸው ወገኖች መካከሌ አሇመግባባት በመከሰቱ የቀረበ አቤቱታን
መስማት፣ ማጣራት እና አስፇሊጊ ሆኖ ሲያገኘውም ማስማማት ወይም በግሌግሌ
መጨረስ፤
13. በአዋጁ መሠረት በሚወጣ ዯንብ የሚወሰኑ ፇቃዴና የብቃት ማረጋገጫ የምስክር
ወረቀት ሇመስጠትና ሇማዯስ እና ሇሚሰጣቸው ላልች አገሌግልቶች የሚጠየቁ
ክፌያዎችን እና የፇንደን ገቢዎች መሰብሰብ፤
14. እንዯአስፉሊጊነቱ ሥሌጣንና ተግባሩን አግባብ ሊሊቸው የክሌሌ አስፇጻሚ አካሊት
በውክሌና ማስተሊሇፌና የአቅም ግንባታ ዴጋፌ መስጠት፡፡
5. የቦርደ ሥሌጣንና ተግባር
የዘህ አዋጅ ላልች ዴንጋጌዎች እንዯተጠበቁ ሆኖ ቦርደ የሚከተለት ሥሌጣንና
ተግባራት ይኖሩታሌ፦
1. ከብሔራዊ ግሪዴ ጋር በተያያዖ የሚቀርቡ የታሪፌ የውሳኔ ሃሳቦችን መርምሮ
እንዱጸዴቁ ሇመንግሥት ያቀርባሌ፤
2. ከብሔራዊ ግሪደ ውጭ የሆኑ ታሪፍች አወሳሰን መመሪያን፣ ብሔራዊ የኢነርጂ
ብቃትና ቁጠባ ስትራቴጂንና ፔሮግራምን እና የኤላክትሪክ ኃይሌ ግዠና
የኔትወርክ አገሌግልት ስምምነቶችን ያጸዴቃሌ፤
3. በዘህ አዋጅ መሠረት ባሇሥሌጣኑ የሚያወጣቸውን መመሪያዎች ያጸዴቃሌ፤
4. ፇንደ በወቅቱ መሰብሰቡንና በአግባቡ ሥራ ሊይ መዋለን ያረጋግጣሌ፤
5. የባሇአዯራ ወኪሌ ምርጫን እንዯሁም ከፇንደ የሚሰጡ ብዴሮችን ያጸዴቃሌ፡፡

162
 የፌትህ ሚኒስቴር

ክፌሌ ሦስት
ስሇፇቃዴ እና የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት
6. የፇቃዴ አስፇሊጊነት
1. ማንኛውም ሰው በዘህ አዋጅና አዋጁን ሇማስፇጸም በሚወጣ ዯንብ መሰረት
ፇቃዴ ሳይኖረው ሇንግዴ ዒሊማ ኤላክትሪክ ማመንጨት፣ ማስተሊሇፌ፣
ማከፊፇሌና መሸጥ፣ ወዯ ውጭ አገር መሊክ ወይም ወዯ አገር ውስጥ ማስገባት
ወይም የኢነርጂ ብቃትና ቁጠባ ማማከር፣ የኢነርጂ አገሌግልት ተቋራጭነት፣
የኢነርጂ ኦዱት ወይም ከእነዘህ ሥራዎች ጋር ተዙማጅ የሆኑ ላልች ተግባራትን
መስራት አይችሌም።
2. ሇንግዴ ሊሌሆነ ዒሊማ ኤላክትሪክ ሇማመንጨት፣ ሇማስተሊሇፌ ወይም ሇማከፊፇሌ
ፌሊጎት ያሇው ማንኛውም ሰው በቅዴሚያ ሇባሇሥሌጣኑ ማሳወቅ እና የአካባቢ
ጥበቃና የአዯጋ መከሊከያ ሁኔታዎችን ማሟሊቱን ሇማረጋገጥ የሚያስችለ
መረጃዎችን ማቅረብ አሇበት፡፡
3. ይህ አዋጅ ከመውጣቱ በፉት ኤላክትሪክ በማመንጨት፣ በማስተሳሇፌ፣
በማከፊፇሌና መሸጥ፣ የኢነርጂ ብቃትና ቁጠባን በማማከር፣ የኢነርጂ አገሌግልት
ተቋራጭነት፣ የኢነርጂ ኦዱት ወይም ላልች ከዘህ አዋጅ ጋር የተያያ዗
ተግባራትን ሲያከናውን የነበረ ማንኛውም ሰው አስፇሊጊ የሆኑ ዛርዛር
መረጃዎችን የያዖ ማመሌከቻ ሇባሇሥሌጣኑ በማቅረብ ፇቃዴ ማግኘት
ይኖርበታሌ፡፡
7. ፇቃዴ ሇማግኘት ብቁ ስሇመሆን
ማንኛውም ሰው በዘህ አዋጅ እና በአዋጁ መሰረት በሚወጣ ዯንብ፣ በኢንቨስትመንት
እና በላልች አግባብነት ባሊቸው ሕጎች የተገሇጹትን ፇቃዴ ሇማግኘት ብቁ
የሚያዯረጉ መስፇርቶችን ካሟሊ፣ በንግዴ ሕግ መሠረት የንግዴ ሥራ ማካሄዴ
የሚችሌ እንዱሁም የፇቃዴ ግዳታዎችን ሇመወጣት የሚያስችሌ የገንዖብ ምንጭ፣
የቴክኒክ ችልታ፣ ሙያ እና ሌምዴ ያሇው መሆኑ በባሇሥሌጣኑ ሲረጋገጥ ፇቃዴ
ይሰጠዋሌ፡፡

163
 የፌትህ ሚኒስቴር

8. ፇቃዴን ስሇማዯስ፣ ስሇማገዴ እና ስሇመሰረዛ

1. ፇቃዴ እንዱታዯስሇት የሚያመሇክት ማንኛውም ባሇፇቃዴ በዘህ አዋጅና በአዋጁ
መሰረት በወጡ ዯንቦችና መመሪያዎች የተመሇከቱትን መስፇርቶች አሟሌቶ
መቅረብ አሇበት፡፡
2. ባሇፇቃደ በዘህ አዋጅ፣ በአዋጁ መሠረት በወጡ ዯንቦች ወይም መመሪያዎች
ወይም በፇቃደ ሊይ የተጠቀሱትን ግዳታዎች ካሊከበረ ባሇሥሌጣኑ በገንዖብ
ሉቀጣው ወይም ፇቃደን ሇያግዴ ወይም ሉሰርዛ ይችሊሌ፡፡
3. ባሇሥሌጣኑ ፇቃዴ ከመሰረ዗ በፉት ባሇፇቃደ ስህተቱን እንዱያርም በቂ ይሆናሌ
ብል የሚገምተውን ጊዚ ይሰጠዋሌ።
4. የወራሾች መብት እንዯተጠበቀ ሆኖ እንዯአግባብነቱ ባሇፇቃደ ሲሞት ወይም
በሕግ የሰውነት መብት የተሰጠው አካሌ ከሆነ ሲፇርስ ወይም አግባብ ባሇው ሕግ
መሠረት የመክሰር ውሳኔ ሲሰጥበት ፇቃደ ሉሰረዛ ይችሊሌ፡፡
5. በዘህ አዋጅ አንቀጽ 10 ንዐስ አንቀጽ (ሀ) ወይም (ሇ) መሠረት ፇቃዴ የተሰጠው
ማንኛውም ባሇፇቃዴ ሥራ ያሌጀመረው ከአቅም በሊይ በሆነ አስገዲጅ ምክንያት
መሆኑን ማመሌከቻ አቅርቦ ባሇስሌጣኑም ይህንኑ ካረጋገጠ ፇቃደን ሇሁሇት ጊዚ
ብቻ በየዒመቱ ሉያዴስ ይችሊሌ፡፡53
6. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (5) ዴንጋጌ ቢኖርም ማንኛውም ባሇፇቃዴ ፇቃዴ
ከወሰዯበት ጊዚ ጀምሮ በሁሇት ዒመት ውስጥ ሥራውን ሳይጀምር ከቀረ ወይም
በዘህ አዋጅ በአንቀጽ 10 ንዐስ አንቀጽ (ሀ) ወይም (ሇ) የተዯነገገውን ሁኔታ
ያሊከበረ እንዯሆነ ያሇምንም ቅዴመ ሁኔታ ፇቃደ ይሰረዙሌ፡፡
7. ባሇፇቃደ በዘህ አዋጅ አንቀጽ 10 ንዐስ አንቀጽ (ሀ) ወይም (ሇ) መሠረት
በፇቃደ ሊይ በተመሇከተው የጊዚ ገዯብ ውስጥ ሥራ መጀመሩን ሇባሇስሌጣኑ
በሪፕርት ካሳወቀ እንዯሁኔታው ባሇሥሌጣኑ ክትትሌ አዴርጎ ማረጋገጡ
እንዯተጠበቀ ሆኖ፤ የፇቃዴ ዖመኑ ባሇፇቃደ ሥራ ስሇመጀመሩ ሪፕርት
ካዯረገበት ጊዚ ጀምሮ የሚቆጠር ይሆናሌ፡፡

53
ንዐስ አንቀፅ (5)፣ (6) እና (7) በ24/42(2010) አ.1085 አንቀፅ 2(2) መሰረት አዱስ የገቡ ናቸው፡፡

164
 የፌትህ ሚኒስቴር

9. ፇቃዴን ስሇማስተሊሇፌና ምትክ ፇቃዴ ስሇመስጠት

1. በባሇሥሌጣኑ የተሰጠ ማናቸውም ፇቃዴ በዘህ አዋጅና አዋጁን ሇማስፇጸም በወጣ
ዯንብ መሠረት በባሇሥሌጣኑ የጽሐፌ ስምምነት ሇላሊ ሰው ሉያስተሊሇፌ
ይችሊሌ፡፡
2. የማመንጨት፣ የማስተሊሇፌ፣ የማከፊፇሌና የመሸጥ፣ ወዯ አገር ውስጥ የማስገባት
ወይም ወዯ ውጭ አገር የመሊክ ባሇፇቃዴ የንግዴ ሥራው በዋስትና በመያ዗፣
በመተሊሇፈ ወይም ከላሊ ጋር በመቀሊቀለ ምክንያት በመቆጣጠር ወይም
በባሇቤትነት መብቱ ሊይ ሇውጥ ሲዯረግ በባሇሥሌጣኑ መጽዯቅ ይኖርበታሌ፡፡
3. ማናቸውንም የባሇፇቃደን የማይንቀሳቀስ ንብረት ወይም ከሃያ አምስት በመቶ
በሊይ የሆነን የአክስዮን ዴርሻ የሚመሇከት ሽያጭ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ
(2) በተገሇጸው መሠረት በመቆጣጠር ወይም በባሇቤትነት መብት ሊይ ሇውጥ
እንዯተዯረገ ያስቆጥራሌ፡፡
4. ፇቃደ የጠፊበት ወይም የተበሊሸበት ባሇፇቃዴ ምትክ ፇቃዴ እንዱሰጠው
ሲያመሇከት በዘህ አዋጅ መሠረት በወጣ ዯንብ የተወሰነውን ክፌያ በማስከፇሌ
ምትክ ፇቃደ ሉሰጠው ይችሊሌ፡፡
10. የባሇፇቃዴ ግዳታዎች
1. ማንኛውም ባሇፇቃዴ፦
ሀ) በዘህ አዋጅ መስረት በወጡ ዯንቦችና መመሪያዎች መሰረት ስሇ ሥራው
አግባብነት ያሊቸውን ሪከርድች ይይዙሌ፤ እንዱሁም እቅድችን፣ ሪፕርቶችን፣
መረጃዎችንና ዯጋፉ ማስረጃዎችን ሇባሇሥሌጣኑያቀርባሌ፤
ሇ) መዙግብቱና ሪከርድቹ በአግባቡ ሥሌጣን በተሰጣቸው የባሇሥሌጣኑ ሃሊፉዎች
እንዱመረመሩ ሲጠየቅ ሇምርመራ ያቀርባሌ፡፡
2. ማንኛውም ባሇፇቃዴ ሥራዎቹን ሲያከናውን ይህን አዋጅ፣ በአዋጁ መሰረት
የወጡ ዯንቦችንና መመሪያዎችን እና አግባብነት ያሊቸውን የአካባቢ ጥበቃ
ሕጎችን እንዱሁም በባሇሥሌጣኑ የተወሰኑትን የጥንቃቄ፣ የጥራትና የአተገባበር
ዯረጃዎችን ማክበር አሇበት፡፡

165
 የፌትህ ሚኒስቴር

54
3. ሀ) ከጂኦተርማሌ ወይም ከውሃ ኃይሌ ኤላክትሪክ ሇማመንጨት ፇቃዴ
የወሰዯ
ማንኛውም ሰው ፇቃደን ከወሰዯበት ጊዚ ጀምሮ በአምስት ዒመት የጊዚ
ገዯብ ውስጥ ሥራ መጀመርና ሥራውን ስሇመጀመሩም ሇባሇሥሌጣኑ
ሪፕርት ማቅረብ አሇበት፡፡
ሇ) ከፀሏይ ኃይሌ፣ ከንፊስ፣ ከባዮማስ፣ ከዴንጋይ ከሰሌ፣ ከተፇጥሮ ጋዛ ወ.ዖ.ተ.
ኤላክትሪክ ሇማመንጨት ፇቃዴ የወሰዯ ማንኛውም ሰው ፇቃደን
ከወሰዯበት ጊዚ ጀምሮ በሶስት ዒመት የጊዚ ገዯብ ውስጥ ሥራውን
መጀመርና ሥራውን ስሇመጀመሩም ሇባሇሥሌጣኑ ሪፕርት ማቅረብ
አሇበት።
ሏ) ኤላክትሪክ ኃይሌን ከውጪ ማስመጣት ወይም ወዯ ውጭ ሀገር መሊክ
ሇመንግስት ብቻ የተከሇሇ ሥራ ነው።
11. ስሇብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት
1. የኤላክትሪክ ሥራ ተግባራትን ማከናወን የሚፇሌግ ማንኛውም ሰው በዘህ አዋጅና
አዋጁን ሇማስፇጸም በሚወጣ ዯንብ መሠረት በባሇሥሌጣኑ የተሰጠ የብቃት
ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ማግኘት አሇበት፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሰረት ከባሇሥሌጣኑ የብቃት ማረጋገጫ
የምስክር ወረቀት የወሰዯ ማንኛውም ሰው ሥራ ከመጀመሩ በፉት እንዯአግባብነቱ
ከፋዳራሌ ንግዴ ሚኒስቴር55 ወይም ከክሌሌ ንግዴ ቢሮ ተገቢውን የንግዴ
ፇቃዴ ማውጣት ይኖርበታሌ፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሰረት ከባሇሥሌጣኑ የብቃት ማረጋገጫ
የምስክር ወረቀት የወሰዯ ማንኛውም ግሇሰብ የብቃት ማረጋገጫ የምስክር
ወረቀቱን ሇማሳዯስ ሲፇሌግ በዘህ አዋጅ መሰረት በሚወጣ ዯንብ የሚገሇጸውን
አግባብነት ያሇውን የሥራ ሌምዴ ወይም የተከታታይ ትምህርት ፔሮግራም
ተሳትፍ ማስረጃ ማቅረብ ይኖርበታሌ፡፡

በ24/42(2010) አ.1085 አንቀፅ 2(3) መሰረት ተሻሻሇ፡፡

54

55
25/08 (2011) አ. 1097 አንቀጽ 9(7) የንግዴና ኢንደስትሪ ሚንስቴር

166
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ሇመስጠት፣ ሇማዯስ፣ ሇማገዴ፣ ሇመሰረዛ

ወይም ምትክ ሇመስጠት መሟሊት የሚኖርባቸው መስፇርቶችና ሁኔታዎች በዘህ
አዋጅ መሠረት በሚወጣ ዯንብ ይወሰናለ፡፡
ክፌሌ አራት
የኤላክትሪክ አቅርቦት ተግባራትን የሚመሇከቱ ዴንጋጌዎች
12. ባሇፇቃደ የኤላክትሪክ አገሌግልቶችን የሚያቋርጥባቸው ሁኔታዎች
1. ባሇፇቃደ በሚከተለት ምክንያቶች ካሌሆነ በስተቀር የኤላክትሪክ አገሌግልቶችን
ሉያቋርጥ አይችሌም፦
ሀ) የኤላክትሪክ እቃዎችን ወይም መስመሮችን ሇመፇተሽ፣ ሇመጠገን፣ ሇማዯስ፣
ሇማስተካከሌ ወይም ተያያዥነት ያሊቸውን ላልች አስፇሊጊ ሥራዎችን
ሇማከናወን፤
ሇ) እንዯ ውሃ ሙሊት፣ የመሬት መናዴና መንቀጥቀጥ ያለ ወይም ከባሇፇቃደ
አቅም በሊይ የሆኑ ላልች የተፇጥሮ አዯጋዎች ሲከሰቱ፤
ሏ) ዯንበኛው ክፌያ ሳይፇጽም ሲቀር፤
መ) ዯንበኛው ስምምነት ካዯረገበት ግዳታዎች እና ሁኔታዎች ውጪ
ያሌተፇቀዯሇትን ኤላክትሪክ ሲጠቀም ወይም የገባሇትን የኤላክትሪክ ቆጣሪ
ሲያሰናክሌ፡፡
2. ባሇፇቃደ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) (ሀ) በተዯነገገው መሰረት የኤላክትሪክ
አገሌግልቱን ከማቋረጡ አስቀዴሞ በዘህ አዋጅ መሠረት በሚወጣው ዯንብ
በተገሇጸው ጊዚ ውስጥ ሇህብረተሰቡ ማስታወቅ አሇበት፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) (ሇ)፣ (ሏ) እና (መ) የተመሇከቱት ሁኔታዎች
እንዯተስተካከለ ባሇፇቃደ የኤላክትሪክ አገሌግልቱን ወዱያውኑ መቀጠሌ
አሇበት፡፡
13. ብሔራዊ ግሪዴ
1. መንግስት ማንኛውንም የኤላክትሪክ ማስተሊሇፉያ መስመር በማስታወቂያ
ብሔራዊ ግሪዴ ብል ሇመሰየም ይችሊሌ፡፡
2. በብሔራዊ ግሪደ መጠቀም የሚቻሌበት አግባብ ይህን አዋጅ ሇማስፇጸም
በሚወጣው ዯንብ መሰረት ይሆናሌ፡፡

167
 የፌትህ ሚኒስቴር

14. የኤላክትሪክ ኃይሌ ንግዴ

1. የኤላክትሪክ ኃይሌ ወዯ አገር ውስጥ የሚገባበት ወይም ወዯ ውጭ አገር
የሚሊክበት ሁኔታ ይህን አዋጅ ሇማስፇጸም በሚወጣ ዯንብ ይወሰናሌ፡፡
2. የኃይሌ ግዠ ስምምነት ሳይኖር የኤላክትሪክ ኃይሌ ንግዴ የሚከናወንበት
አግባብ በዘህ አዋጅ መሰረት በሚወጣ ዯንብ ይወሰናሌ፡፡
15. ስሇመቆጣጠር
1. በባሇሥሌጣኑ የተወከሇ ሃሊፉ ሇህሉና ግምት ተገቢ በሆነ በማናቸውም ሰዒት
የኤላክትሪክ ማመንጨት፣ ማስተሊሇፊ፣ ማከፊፇሌና መሸጥ ወይም የኤላክትሪክ
ኢንስታላሽ ስራዎችን ሳያግዴ ወይም ሳያዯናቅፌ በቦታው ውስጥ በመግባት
መመርመር ወይም መቆጣጠር ይችሊሌ፡፡
2. ማናቸውም የኤላክትሪክ ኢንስታላሽን የዯህንነት መስፇርትን ስሇማሟሊቱ ፇቃዴ
ባሇው የኤላክትሪክ ተቆጣጣሪ ሳይረጋገጥ ከባሇፉቃደ የኤላክትሪክ አቅርቦት
መስመር ጋር ማገናኘት አይቻሌም፡፡
ክፌሌ አምስት
ሇኤላክትሪክ አቅርቦት ሥራዎች በመሬት ስሇመጠቀም
16. በመሬት ስሇመጠቀም
ማንኛውም የማመንጨት፣ የማስተሊሇፌ፣ የማከፊፇሌ፣ የመሸጥ፣ ወዯ አገር ውስጥ
የማስገባት ወይም ወዯ ውጭ አገር የመሊክ ባሇፇቃዴ፦
1. በማንኛውም ሰው ይዜታ ሥር ወዯ ሆነ መሬት ወይም ቅጥር ግቢ በመግባት
አዱስ የኤላክትሪክ ኢንስታላሽን መዖርጋት የሚችሇው በቅዴሚያ ከባሇይዜታው
ፇቃዴ በማግኘት ነው፤
2. በማንኛውም ሰው ይዜታ ሥር ወዯ ሆነ መሬት ወይም ቅጥር ግቢ በመግባት
የኤላክትሪክ መስመር ሇማገናኘት፣ ሇመጠገን፣ ሇማሻሻሌ፣ ሇመመርመር
ወይም መስመሩን ሇማንሳት የሚያስፇሌጉ ተግባራትን ሇማከናወን የሚችሇው
በቅዴሚያ ባሇይዜታውን በማሳወቅ ነው፤
3. የኤላክትሪክ ግንባታ ሥራዎችን ሇማካሄዴ መሰናከሌ የሚሆኑ ወይም
በኤላክትሪክ መስመር ሊይ አዯጋ ሉያስከትለ የሚችለ ዙፍችን የመቁረጥ ወይም
የመመሌመሌ ወይም ሰብልችን አትክሌቶችን ወይም ላልች ነገሮችን የማስወገዴ
መብት አሇው፡፡

168
 የፌትህ ሚኒስቴር

17. ካሣ ስሇመክፇሌ
ባሇፇቃደ በዘህ አዋጅ አንቀጽ 16 የተዯነንጉትን ተግባራት ሲያከናውን በባሇይዜታው
ንብረት ሊይ ሊዯረሰው ጉዲት አግባብ ባሇው ሕግ መሠረት ካሣ የመክፇሌ ግዳታ
አሇበት፡፡
18. መሬትን ስሇመውሰዴ
ማንኛውም የማመንጨት፣ የማስተሊሇፌ፣ የማከፊፇሌ እና የመሸጥ፣ ወዯ አገር ውስጥ
የማስገባት ወይም ወዯ ውጭ አገር የመሊክ ባሇፇቃዴ መንግሥት ሇሕዛብ ጥቅም
ሲባሌ አግባብ ባሇው ሕግ መሰረት ከግሌ ባሇይዜታ የወሰዯው መሬት ተጠቃሚ
ሉዯረግ ይችሊሌ፡፡

ክፌሌ ስዴስት
የኢነርጂ ብቃትና ቁጠባን የሚመሇከቱ ዴንጋጌዎች
19. የኢነርጂ ብቃትና ቁጠባ ተግባራትን መቆጣጠር
1. የኢነርጂ ብቃትና ቁጠባ ቁጥጥር ተግባራት በኢንደስትሪና በሕንጻ ዖርፍች
እና በኤላክትሪክ እቃዎችና መገሌገያ ቴክኖልጂዎች ሊይ ተፇጻሚ ይሆናሌ፡፡
2. የኢነርጂ ብቃትና ቁጠባ ተግባራት ቁጥጥር አንዯአስፇሊጊነቱ ከሚከተለት አንደን
ወይም ከዘያ በሊይ የሆኑትን ተግባራዊ በማዴረግ ሉፇጸም ይችሊሌ፦
ሀ) ዛቅተኛ የኢነርጂ ብቃት ዯረጃን፤
ሇ) የኢነርጂ ብቃት ተሇጣፉ ምሌክት ኮድችን፤
ሏ) አስገዲጅ የኢነርጂ ኦዱትን፤
መ) የፇቃዯኝነት ስምምነትን፤
ሠ) አስገዲጅ የኢነርጂ ቁጠባን፤ ወይም
ረ) አስገዲጅ የኢነርጂ ብቃትና ቁጠባ እቃ ማስገጠምን፡፡
3. ባሇሥሌጣኑ የኢነርጂ ብቃትና ቁጠባ ተግባራት ቁጥጥርን በራሱ ወይም ፇቃዴ
ባሇው የኢነርጂ አገሌግልት ዴርጅት አማካይነት ሉያከናውን ይችሊሌ፡፡
4. ባሇሥሌጣኑ በዘህ አዋጅ መሠረት በሚወጣው ዯንብ መሰረት ከፌተኛ የኢነርጂ
ተጠቃሚዎች የራሳቸውን የኢነርጂ አስተዲዯር ክፌሌ እንዱያቋቁሙና በየወቅቱም
ሪፕርት እንዱያቀርቡ ሉያስገዴዲቸው ይችሊሌ፡፡

169
 የፌትህ ሚኒስቴር

5. ባሇሥሌጣኑ በኢነርጂ ብቃትና ቁጠባ ከፌተኛ የአፇጻጸም ዯረጃ ሇማግኘት

እንዱያስችሇው ከኢነርጂ መገሌገያ እቃ አምራቾች፣ አስመጪዎች ወይም
ከከፌተኛ የኢነርጂ ተጠቃሚዎች ጋር ውጤቱ የሚሇካና አስገዲጅነት ያሇው
የፇቃዯኝነት ስምምነት መግባት ይችሊሌ፡፡
20. ብሔራዊ የኢነርጂ ብቃትና ቁጠባ ስትራቴጂዎችና ፔሮግራሞች
1. ባሇሥሌጣኑ ብሔራዊ የኢነርጂ ብቃትና ቁጠባ ስትራቴጂዎችንና ፔሮግራሞችን
ያዖጋጃሌ፤ ተግባራዊ ያዯርጋሌ፡፡
2. ብሔራዊ የኢነርጂ ብቃትና ቁጠባ ስትራቴጂዎችና ፔሮግራሞች በዛርዛር
ኢኮኖሚያዊ የግምገማ ዒሊማዎችና በሚሇኩ ግቦች የተዯገፈ መሆን አሇባቸው፡፡
3. ባሇሥሌጣኑ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተጠቀሱትን ብሔራዊ የኢነርጂ
ብቃትና ቁጠባ ስትራቴጂዎችንና ፔሮግራሞችን በየወቅቱ ይገመግማሌ፡፡
21. ስሇሪፕርት አቀራረብ
1. ማንኛውም የኢነርጂ ብቃትና ቁጠባ አፇጻጸም ሪፕርት አስፇሊጊ የሆኑ
ስታንዲርድችን መከተሌ እና የኢነርጂ ብቃትና ቁጠባ ተግባሩ ሉፇጽመው
የታሰበውን ሁለንም ጉዲዮችን መያዛ እንዱሁም በዘህ አዋጅ መሠረት በሚወጣ
ዯንብ የተመሇከቱትን የሪፕርት አቀራረብ ሥርዒቶችን መከተሌ ይኖርበታሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሰረት የሚቀርበው ሪፕርት ባሇሥሌጣኑ
ስሇኢነርጂ ብቃትና ቁጠባ አሰራር ተገቢ ግንዙቤ እንዱያገኝ የሚያስችሇው መሆን
አሇበት፡፡
22. የፇቃዯኝነት ስምምነት
1. የፇቃዯኝነት ስምምነቶች ግሌጽና የማያሻማ ዒሊማዎች እንዱሁም ዒሊማዎቹም
የማይፇጸሙ ወይም ሉፇጸሙ የማይችለ በሚሆንበት ጊዚ ወዯ ተሻሻለ ወይም
ወዯ ተጨማሪ እርምጃዎች ሉመሩ የሚያስችለ ከክትትሌና ከሪፕርት አቀራረብ
መስፇርቶች ጋር የተያያ዗ ሥርዒቶች ሉኖሩዋቸው ይገባሌ፡፡
2. ግሌጽነትን ከማረጋገጥ አንጻር የፇቃዯኝነት ስምምነቶች ተግባራዊ ከመሆናቸው
በፉት ሚስጥራዊ ዴንጋጌዎች እስከፇቀደ ዴረስ ሇህብረተሰቡ ሉዯርሱ እና
ሉታተሙ እንዱሁም ጉዲዩ የሚመሇከታቸው አካሊትም አስተያየት እንዱሰጡባቸው
የሚጋብ዗ መሆን አሇባቸው፡፡

170
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. ባሇሥሌጣኑ በብሔራዊ ዯረጃ የኢነርጂ ብቃትን የሚያበረታታ የፇቃዯኝነት

ስምምነት ተግባራዊ እንዱሆን የሚያስችሌ ፔሮግራም ቀርጾ ሉተገብር ይችሊሌ፡፡
4. የፇቃዯኝነት ስምምነት ሇመግባትና የኢነርጂ ብክነቱን በተቀመጠው ግዳታና
የጊዚ ሰላዲ መሰረት ሇመቀነስ ፇቃዯኛ ያሌሆነ ማንኛውም የከፌተኛ ኢነርጂ
ተጠቃሚ ዯንበኛ ሇሚያስከትሇው የኢነርጂ ብክነት በዘህ አዋጅ መሰረት በሚወጣ
ዯንብ የሚወሰነውን ክፌያ እንዱፇጽም ይዯረጋሌ፡፡
23. የኢነርጂ ብቃትና ቁጠባ ፇንዴ
1. የኢነርጂ ብቃትና ቁጠባ ፇንዴ በዘህ አዋጅ ተቋቁሟሌ፡፡
2. ፇንደ በኢነርጂ ብቃትና ቁጠባ ተግባር ሊይ ሇተሠማሩ ሰዎች ብዴርና ዴጋፌ
ሇመስጠት ዒሊማ ይውሊሌ፡፡
3. ፇንደ የሚከተለት የገንዖብ ምንጮች ይኖሩታሌ፡-
ሀ) በመንግሥት የሚመዯብ በጀት፤
ሇ) ከዒሇም አቀፌ የገንዖብ ተቋማት የሚገኝ ብዴር እና ስጦታ፤
ሏ) መንግሥታዊ ካሌሆኑ ዴርጅቶች የሚገኝ ስጦታ፤
መ) የኢነርጂ ብቃት ከላሊቸው የኤላክትሪክ እቃዎችና መገሌገያዎች፣ ሕንጻዎች
እና ኢንደስትሪዎች ከሚሰበሰብ መቀጮ፤ እና
ሠ) ከላልች ምንጮች የሚገኙ ገቢዎች፡፡
4. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (3) (መ) መሠረት የሚሰበሰበው የፇንደ ገቢ በዘህ
አዋጅ መሰረት በሚወጣ ዯንብ ይወሰናሌ፡፡
ክፌሌ ሰባት
የወንጀሌ ጥፊቶች እና ቅጣቶች
24. ፇቃዴ ሳይኖር ስሇመስራት
በላሊ ሕግ ሇህብረት ሥራ ማህበራት የተሰጠው መብት እንዯተጠበቀ ሆኖ ፇቃዴ
ሳይኖረው ሇንግዴ ዒሊማ ኤላክትሪክ ያመነጨ፣ ያስተሊሇፇ፣ ያከፊፇሇና የሸጠ፣ ወዯ
አገር ውስጥ ያስገባ ወይም ወዯ ውጭ አገር የሊከ ወይም የኤላክትሪክ ሥራን፣
ኢነርጂ ኦዱትን፣ የኢነርጂ ብቃትና ቁጠባ የተቋራጭነት ወይም የማማክር
አገሌግልትን ያከናወነ ማንኛውም ሰው እስከ አስር ዒመት በሚዯርስ ጽኑ እስራት
ወይም እስከ ብር 50,000 በሚዯርስ የገንዖብ መቀጮ ወይም በሁሇቱም ይቀጣሌ፤
አገሌግልት ሲሰጥባቸው የተገኙ ዔቃችና መገሌገያዎችም በመንግስት ይወረሳለ፡፡

171
 የፌትህ ሚኒስቴር

25. ከብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ጋር የተያያ዗ ወንጀልች

ማንኛውም ሰው በዘህ አዋጅ ወይም በአዋጁ መሰረት በወጡ ዯንቦች ወይም
መመሪያዎች የተመሇከቱትን የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት መስፇርቶች፣
ሁኔታዎች ወይም ግዳታዎች ያሌፇጸመ እንዯሆነ እስከ ሦስት ዒመት በሚዯርስ ቀሊሌ
እስራት ወይም እስከ ብር 15,000 በሚዯርስ የገንዖብ መቀጮ ወይም በሁሇቱም
ይቀጣሌ፡፡
26. በኤላክትሪክ ተቋማት ሊይ ጉዲት ስሇማዴረስ
በማመንጫ፣ ማስተሊሇፉያ ወይም ማከፊፉያ ተቋማት ሊይ ጉዲት ያዯረሰ ማንኛውም
ሰው ከአምስት እስከ አስራ አምስት ዒመት በሚዯርስ ጽኑ እስራት ወይም እስከ ብር
50,000 በሚዯርስ የገንዖብ መቀጮ ወይም በሁሇቱም ይቀጣሌ፡፡
27. የባሇሥሌጣኑን ሥራ ስሇማሰናከሌ
ማንኛውም የባሇሥሌጣኑ ተቆጣጣሪ በዘህ አዋጅ መሰረት ሥራውን በሚያከናውንበት
ጊዚ የተቃወመ፣ ያዯናቀፇ፣ ችግር የፇጠረ ወይም በኢንስፓክተሩ በአግባቡ
የተሰጠውን መመሪያ ሆነ ብል ተሊሌፍ የተገኘ ማንኛውም ሰው ከአምስት ዒመት
በማይበሌጥ ቀሊሌ አስራት ወይም እስከ ብር 25,000 በሚዯርስ የገንዖብ መቀጮ
ወይም በሁሇቱም ይቀጣሌ፡፡
28. የኤላክትሪክ ኃይሌ ስሇመስረቅ
ማንኛውም ሰው፦
1. ማናቸውንም የኤላክትሪክ ኃይሌ የሰረቀ፣ በሕገ-ወጥ መንገዴ ከላሊ መስመር
ጋር ያገናኘ፣ መስመሩን ያሰናከሇ ወይም የኤላክትሪክ ኃይሌ እንዱሰረቅ ከላሊ
መስመር ጋር እንዱገናኝ ወይም መስመሩ እንዱሰናከሌ ያዯረገ፤ ወይም
2. መስመሩ የተሰረቀ፣ በሕገወጥ መንገዴ ከላሊ መስመር ጋር የተገናኘ ወይም
የተሰናከሇ መሆኑን እያወቀ ከዘሁ መስመር ማናቸውንም የኤላክትሪክ ኃይሌ
ሇፌጆታ ያዋሇ ወይም የተገሇገሇ እንዯሆነ፤

እስከ አምስት ዒመት በሚዯርስ ጽኑ እስራት ወይም እስከ ብር 20,000 በሚዯርስ

የገንዖብ መቀጮ ወይም በሁሇቱም ይቀጣሌ፡፡

172
 የፌትህ ሚኒስቴር

29. በኢነርጂ ሊይ የሚፇጸሙ ላልች የወንጀሌ ጥፊቶች

ማንኛውም ሰው፡-
1. በዘህ አዋጅ መሰረት በተሰጠ ፇቃዴ ውስጥ የተመሇከቱትን ማናቸውንም
ሁኔታዎች የተሊሇፇ እንዯሆነ፤
2. ከባሇፇቃደ ስምምነት ውጪ ባሇፇቃደ የኤላክትሪክ ኃይሌ በሚያቀርብበት
በማናቸውም የኤላክትሪክ ኃይሌ አቅርቦት መስመር ሊይ ማናቸውንም
የኤላክትሪክ አስተሊሊፉ ነገር ወይም የኤላክትሪክ ዔቃ ያስቀመጠ፣ የተከሇ ወይም
የዖረጋ ወይም እንዱቀመጥ፣ እንዱተከሌ ወይም እንዱዖረጋ የፇቀዯ እና ከዘሁ ጋር
ያገናኘ ወይም እንዱገናኝ የፇቀዯ እንዯሆነ፤
3. በተከሇሇው የኤላክትሪክ ኢንስታላሽን ይዜታ ውስጥ የገነባ፣ ያረሰ ወይም የቆፇረ
ወይም ሰብልችን፣ አትክሌቶችን ወይም ዙፍችን ያበቀሇ ወይም የኤላክትሪክ
ግንባታ ወይም ሥራዎችን የሚያውኩ ወይም በኤላክትሪክ ኢንስታላሽኖች ሊይ
ጉዲት ሉያዯርሱ የሚችለ ግንባታዎችን አሊፇርስም፣ ዙፍችን አሌቆርጥም ወይም
አሌመሇምሌም ወይም ሰብልችን፣ አትክሌቶችን ወይም ላልች ነገሮችን
አሊስወግዴም ያሇ እንዯሆነ፤
4. በባሇፇቃደ የተገጠመሇትን የኤላክትሪክ ቆጣሪ ያሰናከሇ ወይም እንዱሰናከሌ
የፇቀዯ ወይም የኤላክትሪክ ፌጆታን እንዲይመዖግብ ያዯረገ ወይም የተባበረ
እንዯሆነ፤
5. ከባሇፇቃደ ስምምነት ውጪ ማናቸውንም ዒይነት የኤላክትሪክ አስተሊሇፉ
ነገሮችን ወይም የኤላክትሪክ ዔቃዎችን የባሇፇቃደ ከሆኑት የኤላክትሪክ
አቅርቦት መስመሮች ሊይ ያሇያየ ወይም እንዱሇያዩ የፇቀዯ ወይም የተባበረ
እንዯሆነ፤
6. ከባሇፇቃደ በቅዴሚያ የይሁንታ ማረጋገጫ ሳያገኝ በቋሚነት በተዖረጋሇት
የኤላክትሪክ መስመር ሊይ ማናቸውንም ሇውጥ ያዯረገ ወይም ሇውጥ
እንዱዯረግበት የፇቀዯ እንዯሆነ፤
7. በማናቸውም መንገዴ የኤላክትሪክ ኃይሌ የአቅርቦት መጠኑ በሜትር ተሇክቶ
ሳይረጋገጥ ወይም ሉከፌሌበት ከተዋዋሇው ማናቸውም የኤላክትሪክ እቃዎች
ወይም መሣሪያዎች ውጪ የተጠቀመ ወይም እነዘህኑ የኤላክትሪክ እቃዎች

173
 የፌትህ ሚኒስቴር

ወይም መሳሪያዎች ከተወሰነው ጊዚ እና ሉከፌሌባቸው ከተዋዋሇው ውጪ

የተጠቀመባቸው እንዯሆነ፤
8. የቀረበሇትን የኤላክትሪክ ኃይሌ ከቀረበበት ተግባር ውጪ ሇላሊ ተግባር
የተጠቀመ እንዯሆነ፤
9. ከባሇፇቃደ ስምምነት ውጪ በባሇፇቃደ የተሰጠውን ማናቸውንም የኤላክትሪክ
ኃይሌ ሇማንኛውም ላሊ ሰው የሰጠ እንዯሆነ፤
10. ማናቸውንም የኤላክትሪክ መስመር ተሸካሚ ምሰሶዎችን ወይም የተሸካሚ
አካሊትን ያሇያየ ወይም የሰረቀ ወይም በመሇያየቱ ወይም በስርቆቱ የተባበረ
እንዯሆነ፤ ወይም
11. በባሇፇቃደ ቁጥጥር ስር ባሇ ማናቸውም ከኤላክትሪክ ጋር ተያያዥነት ባሇው
ሥራ ሊይ ሆነ ብል ወይም በግዴየሇሽነት ጉዲት ያዯረሰ ወይም ይህንኑ ያቋረጠ
እንዯሆነ፤
እስከ አምስት ዒመት በሚዯርስ ጽኑ እስራት ወይም ከብር 25,000 ባሌበሇጠ
የገንዖብ መቀጮ ወይም በሁሇቱም ይቀጣሌ፡፡
30. የኢነርጂ ብቃትን የሚመሇከቱ ወንጀልች
1. በዘህ አዋጅ ወይም በአዋጁ መሠረት በሚወጣው ዯንብ መሠረት በተቀመጡት
የኢነርጂ ብቃት አስገዲጅ ዯረጃዎች የተመሇከቱትን መስፇርቶች ያሊሟሊ
ማናቸውንም ምርት ያመረተ፣ ወዯ አገር ውስጥ ያስገባ፣ የተገበያየ፣ ያከፊፇሇ
ወይም የተጠቀመ ማንኛውም ሰው እስከ አምስት ዒመት በሚዯርስ እስራት ወይም
እስከ ብር 25,000 በሚዯርስ የገንዖብ መቀጮ ወይም በሁሇቱም ይቀጣሌ፡፡
2. ወንጀሇኛው ዯጋጋሚ ጥፊተኛ ሲሆን ወይም የተፇጸመው ወንጀሌ የአገርን
ብሔራዊ ኢኮኖሚ በከፌተኛ ዯረጃ የሚጎዲ ሲሆን ቅጣቱ እስከ አስር ዒመት
የሚዯርስ ጽኑ እስራት ወይም እስከ ብር 100,000 በሚዯርስ የገንዖብ መቀጮ
ወይምበሁሇቱም ሉሆን ይችሊሌ፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተመሇከተው ጥፊት ተፇጽሞባቸው የተገኙ
የኢነርጂ ብቃት የላሊቸው ምርቶች በመንግስት ይወረሳለ፡፡

174
 የፌትህ ሚኒስቴር

31. ሪፕርት ማዴረግንና ሪከርዴ መያዛን ስሇመተሊሇፌ

ማንኛውም ሰው፦
1. በዘህ አዋጅ ወይም በአዋጁ መሰረት በወጡ ዯንቦች ወይም መመሪያዎች
መሠረት ሇባሇሥሌጣኑ ማቅረብ የሚገባውን ሪፕርት ሳያቀርብ ከቀረ ወይም
የተሳሳተ ሪፕርት ካቀረበ፤ ወይም
2. ባሇሥሌጣኑ በወሰነው ወይም ባጸዯቀው ቅጽ እና አቀራረብ መሠረት መያዛ
የሚገባውን ሪከርዴ ሳይዛ ከቀረ፤

እስከ ሁሇት ዒመት በሚዯርስ ቀሊሌ እስራት ወይም እስከ ብር 15,000 በሚዯርስ
መቀጮ ወይም በሁሇቱም ይቀጣሌ፡፡

32. ሃሰተኛ ወይም አሳሳች መግሇጫ ስሇማቅረብ

ማንኛውም ሰው በዘህ አዋጅ መሠረት መቅረብ የሚገባውን መረጃ በሚመሇከት
ሃሰተኛ ወይም አሳሳች መግሇጫ ሇባሇሥሌጣኑ ያቀረበ እንዯሆነ እስከ አምስት ዒመት
በሚዯርስ ቀሊሌ እስራት ወይም እስከ ብር 25,000 በሚዯርስ የገንዖብ መቀጮ ወይም
በሁሇቱም ይቀጣሌ፡፡
33. ሕግ የሰውነት መብት በተሰጠው አካሌ ሊይ ስሇሚጣሌ ቅጣት
በዘህ አዋጅ የተመሇከቱት ወንጀልች በሕግ የሰውነት መብት በተሰጠው ሰው
በተፇጸመ ጊዚ ቅጣቱ አግባብ ያሊቸውን የወንጀሌ ሕግ ዴንጋጌዎች ተከትል
ይወሰናሌ፡፡
ክፌሌ ስምንት
ሌዩ ሌዩ ዴንጋጌዎች
34. ክፌያዎች
ማንኛውም ባሇፌቃዴ በዘህ አዋጅ እና አዋጁን ሇማስፇጸም በሚወጣ ዯንብ መሰረት
ከተወሰነው ታሪፌ በሊይ ክፌያ ሉጠይቅ አይችሌም፡፡

35. ስሇከተማ ፔሊን

1. ማንኛውም የከተማ ፔሊን የኤላክትሪክ ማከፊፇያ ሥርዒቱን በግሌጽ መሇየት እና
ማሳየት ይኖርበታሌ።
2. ማንኛውም ባሇፇቃዴ የኤላክትሪክ መስመር ሲዖረጋ የከተማውን ማስተር ፔሊን
ተከትል መሆን አሇበት፡፡

175
 የፌትህ ሚኒስቴር

36. ስሇላልች ግንባታዎች እና ሥራዎች

ከኤላክትሪክ ማስተሊሇፉያ እና ማከፊፉያ ጣቢያዎች ወይም መስመሮች ይህን አዋጅ
ሇማስፇጸም በሚወጣ ዯንብ ወይም መመሪያ በሚወሰን የርቀት ክሌሌ ውስጥ
ማናቸውንም ዒይነት ግንባታዎች፣ እርሻዎች፣ ተክልች ወይም ላልች የቋሚነት ጸባይ
ያሊቸውን ሥራዎች ማከናወን አይቻሌም፡፡

37. በነባር የማስተሊሇፉያ እና የማከፊፇያ መስመሮች ስሇመጠቀም

በባሇፇቃደ የማስተሊሇፉያ እና የማከፊፇያ መስመሮች ላልች ባሇፇቃድች
የባሇፇቃደን ሥራዎች በማያዯናቅፌ ሁኔታና ባሇሥሌጣኑ የሚወስነውን ታሪፌ
በመክፇሌ እንዱገሇገለበት ሲጠይቁ መፌቀዴ አሇበት፡፡

38. ስሇክሮክሮች አፇታት

1. ባሇሥሌጣኑ፦
ሀ) ይህን አዋጅ ሇማስፇጸም በሚወጣ ዯንብ በሚዯነገገው መሰረት ባሇፇቃደ
ባሊከበራቸው ከኤላክትሪክ አገሌግልቶች ወይም ከኢነርጂ ብቃትና ቁጠባ
ተግባራት ጋር በተገናኘ ዯንበኛው በባሇፇቃደ የተመቻቸውን አቤቱታ
የመስማት ሂዯቶች በሙለ ከፇፀመ በኋሊ የሚቀርብሇትን የዯንበኛውን
አቤቱታ መስማት አሇበት፤
ሇ) ከኤላክትሪክ አቅርቦት ሁኔታዎች፣ ከታሪፌ ወይም ከአቅርቦት ወይም
ከአገሌግልት ጥራት ጋር በተገናኘ በባሇፇቃድች መካከሌ ወይም
በባሇፇቃዴና በዯንበኛ መካከሌ አሇመግባባት ሲከሰት እና ጉዲዩን
ሇባሇሥሌጣኑ ሇማቅረብ ሲስማሙ ባሇሥሌጣኑ አሇመግባባቱን በማስማማት
ሉፇታው ወይም በግሌግሌ ሉዲኘው ይችሊሌ፡፡
2. ባሇስሥሌጣኑ አሇመግባባቱን በማስማማት ሇመፌታት ቅዴሚያ ይሰጣሌ፤ ሆኖም
አሇመግባባቱን በማስማማት ሇመፌታት የማይቻሌ ከሆነ የመጨረሻና አስገዲጅነት
ያሇው ዲኝነት በመስጠት አሇመግባባቱን በግሌግሌ ይፇታሌ፡፡
3. ባሇሥሌጣኑ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) (ሇ) እና (2) መሰረት
አሇመግባባቶችን በግሌግሌ ሇመፌታት እንዱችሌ የግሌግሌ ፒናሌ ያቋቁማሌ፡፡

176
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. የግሌግሌ ፒናለ አባሊት እና በዘህ አንቀጽ መሠረት የሚቀርቡ አሇመግባባቶች

እና አቤቱታዎች የሚፇቱበት ሥነ ሥርዒት በዘህ አዋጅ መሰረት በሚወጣ ዯንብ
ይወሰናሌ፡፡

39. ስሇመክሰር
1. አግባብ ባሊቸው የንግዴ ሕግ ዴንጋጌዎች መሰረት በባሇፇቃደ ሊይ የመክሰር
ውሳኔ ከተሰጠና አዱስ ባሇፉቃዴ ሥራውን ሇመቀጠሌ ፌሊጎቱን ካሳየ የዯንበኞችን
ፌሊጎት ከመጠበቅ አኳያ ባሇሥሌጣኑ የቀዴሞውን ፇቃዴ በመሰረዛ እና
ማናቸውንም በቁጥጥሩ ስር ያለ ተግባራትን ሁለ በመፇጸም ሥራውን ወዯ አዱሱ
ባሇፇቃዴ ማስተሊሇፌ አሇበት፡፡
2. የቀዴሞው ባሇፇቃዴ ሥራዎች በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት ሇአዱስ
ባሇፇቃዴ ሉተሊሇፈ የቀዴሞው ባሇፇቃዴ ንብረቶች በሙለ ወይም በከፉሌ ወዯ
አዱሱ ባሇፇቃዴ እንዱተሊሇፈሇት ባሇሥሌጣኑ አግባብ ካሊቸው አካሊት ጋር
መተባበር አሇበት፡፡

40. ዯንብና መመሪያ የማውጣት ሥሌጣን

1. የሚኒስትሮች ምክር ቤት ይህን አዋጅ በሚገባ ሇማስፇጸም የሚያስፇሌጉ ዯንቦችን
ሉያወጣ ይችሊሌ፡፡
2. ባሇሥሌጣኑ ይህን አዋጅና በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የወጡ
ዯንቦችን በሚገባ ሇማስፇጸም የሚያስፇሌጉ መመሪያዎችን ሉያወጣ ይችሊሌ፡፡
41. የመመሪያዎች አወጣጥና ሕትመት
1. ባሇሥሌጣኑ በዘህ አዋጅ አንቀጽ 40 (2) መሰረት ማንኛውንም መመሪያ
ከማውጣቱ በፉት፦
ሀ) ባሇፇቃድችን፤
ሇ) ከፌተኛ የኤላክትሪክ አገሌግልት ተጠቃሚዎችን፤
ሏ) የኢነርጂ ብቃትን የሚተገብሩ ተቋማትን፤ እና
መ) ላልች ባሇዴርሻዎችን፤
ሉወክለ ይችሊለ ብል የሚገምታቸውን ሰዎች ማማከር አሇበት፡፡
2. ባሇሥሌጣኑ የሚያወጣቸውን መመሪያዎች የማሳተም ሃሊፉነት አሇበት፡፡

177
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) መሠረት ማናቸውም መመሪያ ስሇሚታተምበት

አግባብ በባሇሥሌጣኑ ይወሰናሌ፡፡
42. የተሻሩና ተፇጻሚነት የማይኖራቸዉ ሕጎች
1. የኤላክትሪክ አዋጅ ቁጥር 86/1989 በዘህ አዋጅ ተሽሯሌ፡፡
2. ከዘህ አዋጅ ጋር የሚቃረን ማናቸውም ሕግ ወይም የአሰራር ሌምዴ በዘህ አዋጅ
በተሸፇኑ ጉዲዮች ሊይ ተፇፃሚነት አይኖረውም።
43. የመሸጋገሪያ ዴንጋጌዎች
1. የዘህ አዋጅ አንቀጽ 42 (1) ዴንጋጌ ቢኖርም በዘህ አዋጅ አንቀጽ 3 መሠረት
የሚወጣው ዯንብ እስከሚጸናበት ቀን ዴረስ በኤላክትሪክ አዋጅ ቁጥር 86/1989
ተቋቁሞ የነበረው የኤላክትሪክ ኤጀንሲ ሕጋዊ ሰውነቱን እንዯያዖ በመቀጠሌ
በዘህ አዋጅ የተዯነገገውን የባሇሥሌጣኑን ሥሌጣንና ተግባራት በሥራ ሊይ
ያውሊሌ፡፡
2. የዘህ አዋጅ አንቀጽ 42 (2) ዴንጋጌ እንዯተጠበቀ ሆኖ በኤላክትሪክ አዋጅ ቁጥር
86/1989 መሰረት ወጥተው የነበሩ ዯንቦች፣ መመሪያዎችና ስታንዲርድች በዘህ
አዋጅ መሰረት በሚወጡ ዯንቦች፣ መመሪያዎችና ስታንዲርድች እስከሚተኩ ዴረስ
ተፇጻሚነታቸው ይቀጥሊሌ።
3. በኤላክትሪክ አዋጅ ቁጥር 86/1989 እና በአዋጁ መሠረት በወጡ ዯንቦችና
መመሪያዎች መሰረት ተሰጥተው የነበሩ ፇቃድችና የብቃት ማረጋገጫ ምስክር
ወረቀቶች በዘህ አዋጅና አዋጁን ሇማስፇጸም በወጡ ዯንቦችና መመሪያዎች
መሠረት እንዯተሰጡ ይቆጠራሌ።
44. አዋጁ የሚፀናበት ጊዚ
ይህ አዋጅ በፋዳራሌ ነጋሪት ጋዚጣ ታትሞ ከወጣበት ቀን ጀምሮ የፀና ይሆናሌ፡፡

አዱስ አበባ ጥር 19 ቀን 2006 ዒ.ም

ድ/ር ሙሊቱ ተሾመ
የኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ፔሬዘዲንት

178
 የፌትህ ሚኒስቴር

ዯንብ ቁጥር 447/2011

የኢነርጂ ዯንብ
የሚኒስትሮች ምክር ቤት የኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ የአስፇጻሚ
አካሊትን ሥሌጣንና ተግባር ሇመወሰን በወጣው አዋጅ ቁጥር 1097/2011 አንቀጽ 5 እና
በኢነርጂ አዋጅ ቁጥር 810/2006 (እንዯተሻሻሇ) አንቀጽ (40) (1) መሠረት ይህንን ዯንብ
አውጥቷሌ፡፡

ክፌሌ አንዴ

ጠቅሊሊ

1. አጭር ርዔስ
ይህ ዯንብ ‘የሚኒስትሮች ምክር ቤት የኢነርጂ ዯንብ ቁጥር 447/2011’ ተብል
ሉጠቀስ ይችሊሌ፡፡
2. ትርጓሜ
በዘህ ዯንብ ውስጥ:-
1. ‘አዋጅ’ ማሇት የኢነርጂ አዋጅ ቁጥር 810/ 2006 (በአዋጅ ቁጥር 1085/2010
እንዯተሻሻሇ) ነው፤
2. በአዋጁ የተመሇከቱት ትርጓሜዎች በዘህ ዯንብ ሊይ ተፇጻሚ ናቸው፤
3. ‘የኢነርጂ ብቃት ውጤታማነት እርምጃ’ ማሇት የኢነርጂ ብቃትን ሇማሻሻሌ
የተወሰዯ የአዯረጃጀት፣ የቅርጽ፣ የቴክኒክ፣ የአፇጻጸም፣ የቴክኖልጂ፣ የተቋም
ወይም የቁጥጥር ሇውጥ ነው፤
4. ‘የኢነርጂ ብቃት አገሌግልት’ ማሇት የኢነርጂ አገሌግልቱ ባሇበት እንዱቀጥሌ
ወይም እንዱጨምር ሆኖ የኢነርጂ ፌጆታ እንዱቀንስ የሚያስችለ የምርመራ፣
የምክር፣ የጥናት፣ የንዴፌ፣ የግንባታ፣ የኢንስታላሽን፣ የማሻሻሌ፣ የመጠገን፣
የማስተዲዯር እና የመቆጣጠር ተግባራትን በማሽን፣ በዔቃዎችና በሕንጻዎች ሊይ
ማከናወን ነው፤
5. ‘የአጭር ጊዚ ፔሮግራም’ ማሇት ከአንዴ ዒመት እስከ ሦስት ዒመት ዴረስ
የሚሸፌን ፔሮግራም ነው፤
6. ‘የመካከሇኛ ጊዚ ፔሮግራም’ ማሇት ከአራት ዒመት እስከ ስዴስት ዒመት ዴረስ
የሚሸፌን ፔሮግራም ነው፤
179
 የፌትህ ሚኒስቴር

7. ‘የረጅም ጊዚ ፔሮግራም’ ማሇት ከሰባት ዒመት እስከ አስር ዒመት ዴረስ

የሚሸፌን ፔሮግራም ነው፤
8. ‘ፊሲሉቲ’ ማሇት ሇሥራቸው ኢነርጂ የሚጠቀሙ ኢንደስትሪን፣ ሕንጻን፣ ይዜታን
እና ተያያዥ ኢንስታላሽን እና መሣሪያዎችን ይጨምራሌ፤
9. ‘ኢንደስትሪ’ ማሇት ሇንግዴ ዒሊማ ዔቃዎችን በማምረት ተግባር የተሰማራ እና
ሇዘሁ ተግባር ኤላክትሪክ የሚጠቀም ፊብሪካ ነው፤
10. ‘የተመረጠ ፊሲሉቲ’ ማሇት የኢነርጂ አጠቃቀምን መሠረት በማዴረግ
በባሇሥሌጣኑ በሚወጣ መመሪያ መሠረት የተመረጠ ኢንደስትሪ ወይም ሕንጻ
ነው፤
11. ‘የማመንጫ ፊሲሉቲ’ ማሇት ኤላክትሪክን የሚያመነጭ የቴክኖልጂ ስብስብ ነው፤
12. ‘ግሪዴ ኮዴ’ ማሇት የኤላክትሪክ ኃይሌ የማመንጨት፣ የማስተሊሇፌ እና
የማከፊፇሌ ሥርዒትን በሚመሇከት አስፇሊጊ የቴክኒክ አፇጻጸም መመዖኛዎችን
የያዖ በባሇስሌጣኑ የሚወጣ ኮዴ ነው፤
13. ‘ይዜታ’ ማሇት ከማናቸውም መሬት፣ ሕንጻ ወይም ግንባታ ጋር በተያያዖ የሚኖር
እንዯአግባቡ የመጠቀም ወይም የይዜታ መብት ነው፤
14. ‘የኔትወርክ አገሌግልት’ ማሇት የኤላክትሪክ ኃይሌ የማስተሊሇፌ ወይም
የማከፊፇሌ አገሌግልት ሲሆን የቮሌቴጅ እና ፌሪኩዌንሲ መጠኑን ስምምነት
ከተዯረሰበት መጠን እንዲያሌፌ ሇመጠበቅ የሚያስችለ ተጨማሪ
አገሌግልቶችንም ያጠቃሌሊሌ፤
15. ‘ቆጣሪ’ ማሇት ማናቸውንም ተያያዥ እቃዎችን ጨምሮ የኤላክትሪክ ፌጆታን
የሚሇካ መሣሪያ ነው፤
16. ‘ዴጋፌ ሰጪ አገሌግልት’ ማሇት ኤላክትሪክ ከማመንጨት እና ከማቅረብ ውጭ
የሚሰጡ አገሌግልቶች ሲሆኑ የፌሪኩዌንሲ ቁጥጥርን፣ የመጠባበቂያ አቅም
መጠን፣ የቮሌቴጅ እና አፊጣኝ የኃይሌ ዴጋፌ፣ ኤላክትሪክ ከተቋረጠ በኋሊ
እንዯገና የማስጀመር እና የኃይሌ ጭነት መጠን መቀነስን ወይም ማቋረጥን
ያጠቃሌሊሌ፤
17. ‘ብቃቱ የተረጋገጠ ሰው’ ማሇት በዘህ ዯንብ መሠረት ሇኤላክትሪክ ሥራ የብቃት
ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት የተሰጠው ሰው ነው፤

180
 የፌትህ ሚኒስቴር

18. ‘የብቻ ፇቃዴ’ ማሇት ባሇሥሌጣኑ ሇብቻ ፇቃዴ በሰጠበት መሌክዒ ምዴራዊ
አካባቢ ሇተመሳሳይ ተግባር ላሊ ፇቃዴ የማይሰጥበት ፇቃዴ ዒይነት ነው፤
19. ‘የብቻ ያሌሆነ ፇቃዴ’ ማሇት በተመሳሳይ መሌከዒ ምዴራዊ አካባቢ ሇተመሳሳይ
ዒይነት ተግባራት እንዱያገሇግሌ በተጨማሪ ፇቃዴ ሉሰጥበት የሚችሌ የፇቃዴ
ዒይነት ነው፤
20. ‘አግባብ ያሇው ፇቃዴ ሰጪ ባሇሥሌጣን’ ማሇት እንዯየአግባቡ ባሇሥሌጣኑ
ወይም ንግዴ ሚኒስቴር56 ወይም ማናቸውም የክሌሌ የንግዴ፣ የኢንደስትሪ
ወይም የግንባታ ቢሮ ነው፤
21. ‘ወቅታዊ ገበያ’ ማሇት ገዥዎች የኤላክትሪክ ዋጋውን ሇመክፇሌ የተዖጋጁበት
እና ሻጮችም የኤላክትሪክ ኃይለን ሇማስረከብ የተዖጋጁበት የኤላክትሪክ የገበያ
ሥርዒት ነው፤
22. ‘የግሌ ኃይሌ አመንጪ’ ማሇት በኃይሌ ግዥ ስምምነት ሇብሔራዊ ግሪደ
ኤላክትሪክ በጅምሊ የሚሸጥ የኤላክትሪክ ኃይሌ ማመንጫ ተቋም ባሇቤት የሆነ
ማናቸውም ሰው ነው፤
23. ‘ታዲሽ የኃይሌ ምንጭ'' ማሇት ኢነርጂ ሇማመንጨት ጥቅም ሊይ የሚውሌ እንዯ
ፀሀይ ብርሃን፣ ነፊስ፣ ውኃ እና የከርሰምዴር እንፊልት ያሇ ታዲሽና የማያሌቅ
የተፇጥሮ ሀብት ነው፤
24. ‘ቁጥጥር የሚዯረግበት መሠረታዊ ንብረት’ ማሇት በባሇሥሌጣኑ የእርጅና ቅናሽ
ሊይና የንብረት ተመሊሽ ሊይ በመመስረት ባሇፇቃደ ከሽያጭ ሉያገኝ የሚገባውን
ገቢ የሚያሰሊበት በባሇሥሌጣኑ የተፇቀዯ የባሇፇቃደ ንብረት ነው፡፡
ክፌሌ ሁሇት
ፇቃዴ እና የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት
3. ስሇማመሌከቻ አቀራረብና ፇቃዴ አሰጣጥ ጠቅሊሊ መስፇርቶች
1. ማናቸውንም ፇቃዴ ሇማግኘት ሇባሇሥሌጣኑ የሚቀርብ ማመሌከቻ ባሇሥሌጣኑ
ሇዘህ ዒሊማ ያዖጋጀውን ቅጽ በመሙሊት ከሚከተለት የአመሌካቹ መረጃዎች ጋር
ተያይዜ መቅረብ አሇበት:-
ሀ) የአመሌካቹን ማንነት እና አዴራሻ፤
ሇ) የአመሌካቹን የፊይናንስ አቅምና ሁኔታ፤

56
25/08 (2011) አ.1097 አንቀጽ9(7) የንግዴና ኢንዴስትሪ ሚንስቴር ሆኗሌ፡፡

181
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሏ) የአመሌካቹን የቴክኒክ ብቃት እና ሌምዴ፤

መ) የማመሌከቻ መመርመሪያ ክፌያ ዯረሰኝ፡፡
2. ባሇሥሌጣኑ ሇአመሌካቹ ፇቃደን መስጠት የሚችሇው አመሌካቹ ፇቃዴ
እንዱሰጠው በማመሌከቻ የጠየቀውን የኤላክትሪክ ተቋም ገንብቶ አገሌግልት ሊይ
የማዋሌ ብቃት ያሇው መሆኑን በማረጋገጥ ይሆናሌ፡፡
3. ባሇሥሌጣኑ አመሌካቹ ብቁ መሆኑን አረጋግጦ ፇቃዴ ሇመስጠት የሚከተለትን
ሁኔታዎች ከግምት ውስጥ ሉያስገባ ይችሊሌ፡-
ሀ) አመሌካቹ የቀዴሞ እና የወቅቱ የንግዴ ሥራዎቹንና እና ተያያዥ ሕጋዊ
ግዳታዎቹን መፇጸሙንና ካሌፇጸመም ምክንያቱን፤ እና
ሇ) በአዋጁ መሠረት ፇቃዴ በተሰጣቸው የንግዴ ዖርፍች ሊይ በማጭበርበር
ወይም በተመሳሳይ ጥፊት በወንጀሌ ተከሶ አሇመቀጣቱን፡፡
4. አመሌካቹ በሕግ የሰውነት መብት የተሰጠው ሰው ከሆነ በዘህ አንቀጽ ንዐስ
አንቀጽ (3) የተመሇከቱት ጉዲዮች ተፇጻሚነት የሚኖራቸው እንዯየአግባቡ በህግ
የሰውነት መብት የተሰጠው አካሌ የሥራ ኃሊፉዎች ሊይም ይሆናሌ፡፡
5. በዘህ ዯንብ መሠረት ፇቃዴ የተሰጠው ሰው ተቋሙን ሇማሌማት፣ ሇመገንባት፣
ሇማሠራት ወይም ሇመጠገን ተግባራዊ የሚሆኑ አግባብነት ያሊቸውን ላልች
ሕጎችን የማክበር ግዳታ አሇበት፡፡
6. ባሇሥሌጣኑ አመሌካቹ የጠየቀውን ፇቃዴ የከሇከሇ እንዯሆነ ፇቃደን
የከሇከሇበትን ምክንያት ሇአመሌካቹ በጽሁፌ መግሇጽ እና ቅሬታ ካሇው እንዯገና
እንዱታይሇት ሇመጠየቅ መብት እንዲሇው ማሳወቅ አሇበት፡፡
7. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (6) መሠረት የውሳኔው ማስታወቂያ የዯረሰው
አመሌካች ቅሬታውን በአንዴ ወር ጊዚ ውስጥ ሇባሇሥሌጣኑ ቅሬታ ሰሚ አካሌ
ማቅረብ ይችሊሌ፡፡
8. ባሇሥሌጣኑ ከብሔራዊ ግሪዴ ውጭ ስሇሚሰሩ አነስተኛ የኤላክትሪክ ኃይሌ
የማመንጨት፣ የማከፊፇሌና እና የመሸጥ ፇቃዴ አሰጣጥ ሥርዒትን በተመሇከተ
መመሪያ ያወጣሌ፡፡
9. የአዋጁ አንቀጽ 6 (2) እንዯተጠበቀ ሆኖ ሇንግዴ ሊሌሆነ ዒሊማ ኤላክትሪክ ኃይሌ
ሇማመንጨት፣ ሇማስተሊሇፌ ወይም ሇማከፊፇሌ ፌሊጎት ያሇው ማንኛውም ሰው

182
 የፌትህ ሚኒስቴር

ይህን ዯንብ ሇማስፇጸም በሚወጣ መመሪያ መሠረት መረጃዎችን ሇባሇሥሌጣኑ

ማቅረብ አሇበት፡፡
4. የፇቃዴ ማመሌከቻን ስሇመመዛገብ
1. ባሇሥሌጣኑ የፇቃዴ ማመሌከቻ በዘህ ዯንብ እንቀጽ 3 በተመሇከተው መሠረት
ተሟሌቶ መቅረቡን በማረጋገጥ ሇዘሁ ተግባር በተዖጋጀው የምዛገባ ማመሌከቻ
መዛገብ ሊይ እንዯ ማመሌከቻው ቅዯም ተከተሌ በመመዛገብ ሇአመሌካቹ
የምዛገባ ቀኑንና ቁጥሩን የሚገሌጽ ዯረሰኝ ይሰጣሌ፡፡
2. ባሇሥሌጣኑ የሚሰጠውን እያንዲንደን ፇቃዴ እና የብቃት ማረጋገጫ የምስክር
ወረቀት መዛግቦ መያዛ እና መዛገቡንም ሇሕዛብ ክፌት ማዴረግ አሇበት፡፡
5. የፇቃዴ ማመሌከቻን ይፊ ስሇማዴረግ
1. ባሇሥሌጣኑ ፇቃዴ ከመስጠቱ በፉት በአመሌካቹ ወጪ የፇቃዴ ጥያቄውን ሰፉ
ሽፊን ባሇው ጋዚጣ ወይም በላልች የመገናኛ ብ዗ሃን ዖዳዎች አማካኝነት
የሚከተለትን መረጃዎች ይፊ ማዴረግ አሇበት:-
ሀ) ሇፇቃዴ ጥያቄ የቀረበውን ማመሌከቻ እና የአመሌካቹን ስም፤
ሇ) ሚስጥራዊ ከሆኑ የንግዴ መረጃዎች በስተቀር ኅብረተሰቡ ማመሌከቻውን
ከባሇሥሌጣኑ ቢሮ ቀርቦ ሉመሇከት የሚችሌ መሆኑን፤
ሏ) የተጠየቀው ፇቃዴ ቢሰጥ ጉዲት ይዯርስብኛሌ የሚሌ ካሇ በጋዚጣ ወይም
በላሊ መገናኛ ብ዗ሃን ሊይ በተገሇጸ በ30 ቀናት ውስጥ ተቃውሞውን በጽሁፌ
ሇባሇሥሌጣኑ ማቅረብ የሚችሌ መሆኑን፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት በወጣ ማስታወቂያ ሊይ ተቃውሞ
የቀረበ እንዯሆነ ባሇሥሌጣኑ የሚመሇከታቸው ወገኖች በስምምነት ሇመጨረስ
ዴርዴር እንዱያካሂደ ያዯርጋሌ፡፡
3. የቀረበውን ተቃውሞ አስመሌክቶ ዴርዴር እንዱያካሂደ ከተወሰነበት ቀን ጀምሮ
በ30 ቀናት ውስጥ ጉዲዩ የሚመሇከታቸው ወገኖች መስማማት ካሌቻለ፤
ባሇሥሌጣኑ የሁሇቱንም ወገኖች ክርክር በመስማት የቀረበውን ተቃውሞ
በመቀበሌ ወይም ውዴቅ በማዴረግ በ30 ቀናት ውስጥ ውሣኔ ይሰጣሌ፡፡
6. ማመሌከቻን ስሇማሻሻሌ
1. አመሌካቹ በማመሌከቻው ሊይ ማናቸውንም ማሻሻያ ሇማዴረግ የፇሇገ እንዯሆነ
ሇባሇሥሌጣኑ በጽሁፌ ማመሌከት አሇበት፡፡

183
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. ተሻሽል በቀረበው ማመሌከቻ ሊይ የዘህ ክፌሌ ዴንጋጌዎች ተፇጻሚ ይሆናለ፡፡

7. የማመንጨት ፇቃዴ ማመሌከቻ
ማንኛውም ኤላክትሪክ የማመንጨት ፇቃዴ ሇማግኘት የሚቀርብ ማመሌከቻ በዘህ
ዯንብ አንቀጽ 3 ከተመሇከቱት ጠቅሊሊ መስፇርቶች በተጨማሪ የሚከተለትን መያዛ
አሇበት:-
1. በቅዴሚያ የፇቃዴ ማመሌከቻ ጥያቄ ሲቀርብ:-
ሀ) የኤላክትሪክ መገኛ ምንጩን፤
ሇ) የፔሮጀክቱን ቦታ የሚያሳይ ካርታ፤
ሏ) የፔሮጀክቱን አጠቃሊይ የማመንጨት አቅም በመሇኪያ፤
መ) የሚገናኘውን የማስተሊሇፉያ ግሪዴ ወይም የተያያዖ የአቅርቦት ኔትወርክ
ወይም ከግሪዴ ውጭ የሚሰራ ስሇመሆኑ፤
ሠ) ቢያንስ የፔሮጀክት ቅዴመ አዋጪነት ጥናት፤
ረ) የታቀዯ የገንዖብ ምንጭ እና የብዴር እና የመዋጮ ተነጻጻሪነት በመቶኛ፤
ሰ) ፇቃደ ፀንቶ እንዱቆይ የሚፇሇግበት ጊዚ፤ እና
ሸ) ፇቃዴ ሰጪው አስፇሊጊ ናቸው ብል ያመነባቸውን ላልች ተያያዥ
ማስረጃዎች፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የቀረበ የፇቃዴ ማመሌከቻ ጥያቄ
መሠረት ፇቃዴ ሲሰጥ በፇቃደ ሊይ የተመሇከተውን የንግዴ ሥራ ከመጀመሩ
በፉት:-
ሀ) እንዯአግባቡ የፀዯቀ የኃይሌ ግዥ ስምምነት፤
ሇ) እንዯአግባቡ የፔሮጀክት ፊይናንስ ስምምነት፤
ሏ) ከሚመሇከተው አካሌ የአካባቢ ተጽዔኖ ሁኔታ ግምገማ ይሁንታ የምስክር
ወረቀት፤
መ) እንዯአግባቡ፤ የንግዴ ምዛገባ የምስክር ወረቀት፤ የግብር ከፊይ መሇያ
ቁጥር፤ የመሬት አጠቃቀም የምስክር ወረቀት፤ የውሃ መጠቀሚያ ፇቃዴ፤
የከርሰምዴር እንፊልት ኃይሌ የማሌማት ፇቃዴ፣ ላልች ቀዲማይ የኢነርጂ
ምንጮችን የማሌማት ፇቃዴ፤ እና የግንባታ ፇቃዴ፤ ተሟሌተው መቅረብ
አሇባቸው፡፡

184
 የፌትህ ሚኒስቴር

8. የኤላክትሪክ ማስተሊሇፌ ፇቃዴ ማመሌከቻ

ከብሔራዊ ግሪደ ጋር በተያያዖ ኤላክትሪክ የማስተሊሇፌ ፇቃዴ ጥያቄ ማቅረብ
የሚችሇው መንግሥታዊ ተቋም ብቻ መሆኑ እንዯተጠበቀ ሆኖ የማስተሊሇፌ ፇቃዴ
ጥያቄ ማመሌከቻው በዘህ ዯንብ አንቀጽ 3 ከተመሇከቱት አጠቃሊይ መስፇርቶች
በተጨማሪ የሚከተለትን መያዛ ይኖርበታሌ:-
1. የማስተሊሇፉያ ግሪደ የሚያሌፌበት መስመር ካርታና የሥራ ቦታ፤
2. የፔሮጀክት አዋጪነት ጥናት፤
3. የማስተሊሇፉያ ግሪደ ከላሊ ግሪዴ ጋር የሚገናኝ ከሆነ የሚገናኘው ላሊኛው
የማስተሊሇፉያ ግሪዴ፤
4. ትክክሇኛ የማስተሊሇፉያ ግሪደ ወሰን፤
5. ሉገናኝ የሚችሌበትን የአቅርቦት ኔትወርክ፤
6. ከሚመሇከተው አካሌ የአካባቢ ተጽዔኖ ሁኔታ ግምገማ ይሁንታ የምስክር
ወረቀት፤ እና
7. ፇቃደ ፀንቶ እንዱቆይ የሚፇሇግበት ጊዚ፡፡
9. ሇኤላክትሪክ ማከፊፇሌ እና መሸጥ ፇቃዴ ስሇሚቀርብ ማመሌከቻ
በብሔራዊ ግሪደ ውስጥ ኤላክትሪክ የማከፊፇሌና የመሸጥ ሥራ ሇመሥራት ብቸኛ
መብት ባሇው የመንግሥት ተቋም ኤላክትሪክ የማከፊፇሌ እና የመሸጥ ፇቃዴ
ሇማግኘት የሚቀርብ ማመሌከቻ በዘህ ዯንብ አንቀጽ 3 ከተመሇከቱት አጠቃሊይ
መስፇርቶች በተጨማሪ የሚከተለትን መያዛ አሇበት:-
1. የማከፊፇሌ ኔትወርክ የሚያሌፌበት መስመር ካርታና እና የሥራ ቦታ፤
2. የፔሮጀክት አዋጪነት ጥናት፤
3. የማከፊፇሌ ሥራው ከላሊ የማከፊፇሌ እና የመሸጥ ኔትወርክ ጋር የሚገናኝ ከሆነ
ሉገናኝ የሚችሌበት የላሊኛው የማከፊፇሌ እና የመሸጥ ኔትወርክ ዋና ዋና
መረጃዎች፤
4. ትክክሇኛ የማከፊፇሌ እና የመሸጥ ኔትወርክ ወሰን፤
5. ሉገናኝ የሚችሌበት የማስተሊሇፉያ ኔትወርክ ወይም የኤላክትሪክ ምንጭ፤
6. እንዯአግባቡ የኃይሌ ግዥ ስምምነት
7. ከሚመሇከተው አካሌ የአካባቢ ተጽዔኖ ሁኔታ ግምገማ ይሁንታ የምስክር
ወረቀት፤ እና

185
 የፌትህ ሚኒስቴር

8. ፇቃደ ፀንቶ እንዱቆይ የሚፇሇግበት ጊዚ፡፡

10. ሇኤላክትሪክ አስመጪነት ወይም ሊኪነት ፇቃዴ ስሇሚቀርብ ማመሌከቻ
ኤላክትሪክ ወዯውጭ ሃገር ሇመሊክ ወይንም ከውጭ ሃገር ሇማስገባት የሚቀርብ
ማመሌከቻ በዘህ ዯንብ አንቀጽ 3 ከተመሇከቱት አግባብ ካሊቸው መስፇርቶች
በተጨማሪ የሚከተለትን መያዛ አሇበት፡-
1. ከብሔራዊ ግሪዴ ኮዴ ጋር የተጣጣመ መሆኑን የሚያረጋግጥ የቴክኒክ ዯረጃ፤
2. እንዯአግባቡ የኃይሌ ግዥ ስምምነት ወይንም የኃይሌ ማስተሊሇፌ አገሌግልት
ስምምነት፤
3. እንዯአግባቡ በወቅታዊ ገበያ ሇመሳተፌ የሚያስችሇው ተቀባይነት ያሇው አግባብ
ካሇው ተቋም የተሰጠ ፇቃዴ ወይንም የሰነዴ ማስረጃ፤
4. ከሃገር ውስጥ ወዯውጭ ሃገር እንዱሊክ ወይንም ከውጭ ሃገር ወዯሃገር ውስጥ
እንዱገባ የሚፇሇግ የኃይሌና የኢነርጂ መጠንና ምንጩ፤
5. ወዯውጭ ሃገር የሚሊከው ወይንም ከውጭ ወዯሃገር ውስጥ እንዱገባ የሚፇሇገው
የኃይሌ መጠን በተገሌጋዮችና በኢኮኖሚው ሊይ ሉያሳዴር የሚችሇው አንዯምታ፤
እና
6. እንዯአግባቡ ኤላክትሪክ ከሚያስመጣበት ወይንም ከሚሌክበት ሃገር ጉዲዩ
ከሚመሇከታቸው አካሊት ጋር የተዯረገ ስምምነት፡፡
11. ስሇብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት አሰጣጥ
1. ማንኛውም ሰው ከባሇሥሌጣኑ የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ሳይሰጠው
የኤላክትሪክ ሥራ ተግባራትን ማከናወን አይችሌም፡፡
2. የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ሇማግኘት በባሇሙያ የሚቀርብ ማናቸውም
ማመሌከቻ ከዛርዛር የቴክኒክ መስፇርቶችና መረጃዎች በተጨማሪ የሚከተለትን
መያዛ አሇበት:-
ሀ) የአመሌካቹን ማንነት እና አዴራሻ፤
ሇ) የትምህርት ዯረጃ፤ እና
ሏ) እንዯአስፇሊጊነቱ የሥራ ሌምዴ፡፡
3. የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ሇማግኘት በዴርጅት የሚቀርብ ማናቸውም
ማመሌከቻ ከዛርዛር የቴክኒክ መስፇርቶችና መረጃዎች በተጨማሪ የሚከተለትን
መያዛ አሇበት፡-

186
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሀ) የአመሌካቹን አዴራሻ፤
ሇ) በቋሚነት ስሇተቀጠሩ ብቁ ባሇሙያዎች፤
ሏ) እንዯአግባቡ የመመስረቻ ጽሁፌና የመተዲዯሪያ ዯንብ፡፡
4. አመሌካች ማመሌከቻውን በዘህ ዯንብ በሰንጠረዥ 1 ከተገሇፀው የማመሌከቻ
መመርመሪያና የምዛገባ ክፌያ ጋር አያይዜ ማቅረብ አሇበት፡፡
5. ባሇሥሌጣኑ አመሌካች ከማመሌከቻው ጋር አያይዜ ያቀረባቸውን መረጃዎች
ትክከሇኛነት መርምሮ ካረጋገጠ በኋሊ አመሌካቹ ሊመሇከተበት የምስክር ወረቀት
ዯረጃ ብቁ ስሇመሆኑ ሇመወሰን እንዯአግባቡ የጽሁፌ እና የተግባር ፇተና ሉሰጥ
ይችሊሌ፡፡
6. ባሇሥሌጣኑ በዘህ አንቀጽ የተዯነገገው የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት
መስፇርቶች መሟሊታቸውን ያረጋገጠ እንዯሆነ በዘህ ዯንብ በሰንጠረዥ 1
የተገሇፀውን የምስክር ወረቀት ክፌያ በማስከፇሌ የብቃት ማረጋገጫ የምስክር
ወረቀቱን ሇአመሌካቹ መስጠት አሇበት፡፡
7. የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ሇመስጠት የሚያስፇሌጉ ዛርዛር የቴክኒክ
መስፇርቶችና መረጃዎች ይህን ዯንብ ሇማስፇጸም በሚወጣ መመሪያ
ይወሰናሌ፡፡
8. ባሇሥሌጣኑ የብቃት ማረጋገጫ እንዱሰጠው የጠየቀው ሰው ያቀረበው መረጃ በቂ
አይዯሇም ብል ከወሰነ ይህንኑ ውሳኔ ሇአመሌካቹ በጽሁፌ ማሳወቅ
አሇበት፡፡
12. ፇቃደ ጸንቶ የሚቆይበት ጊዚ እና እዴሳት
1. በአዋጁ እና በዘህ ዯንብ መሠረት የሚሰጥ ፇቃዴ ጸንቶ የሚቆይበት ጊዚ
እንዯሚከተሇው ይሆናሌ:-
ሀ) ሇውኃ እና ሇጂኦተርማሌ ኃይሌ ማመንጫ ፇቃዴ እስከ 25 ዒመት፤
ሇ) ሇነፊስ፣ ሇፀሀይ፣ ሇባዮማስ፣ ሇከተማ ቆሻሻ፣ ሇተርማሌ እና ሇባዮጋዛ ኃይሌ
ማመንጫ ፇቃዴ እስከ 20 ዒመት፤
ሏ) ሇማስተሊሇፌ ፇቃዴ እስከ 30 ዒመት፤ እና
መ) ሇማከፊፇሌ እና ሇመሸጥ ፇቃዴ እስከ 20 ዒመት፡፡
2. በላሊ ሕግ በተሇየ ሁኔታ ካሌተዯነገገ በስተቀር ፇቃዴ ሉታዯስ የሚችሇው
ባሇፇቃደ የሚከተለትን ሁኔታዎች ሲያሟሊ ብቻ ይሆናሌ፡-

187
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሀ) የፇቃዴ ጊዚው ከማብቃቱ ከአንዴ ዒመት በፉት ሲያመሇክት እና ፊሲሉቲዎች

በጥሩ የሥራ ሁኔታ ሊይ ስሇመሆናቸው በባሇሥሌጣኑ ሲረጋገጥ፤
ሇ) ባሇፇቃደ ሇፇቃዴ መሠረዛ ምክንያት ሉሆኑ የሚችለ ማናቸውንም የአዋጁን፣
የዘህን ዯንብ እና ይህን ዯንብ ሇማስፇጸም የሚወጣ መመሪያ ዴንጋጌዎችን
ያሌጣሰ ከሆነ፤ እና
ሏ) በኃይሌ ኢንዯስትሪ ውስጥ በአጠቃሊይ ተቀባይነት ባገኘ ዖመናዊ ቴክኖልጂ
መሠረት ሥራዎችን ሇማሳዯግ የተስማማ ከሆነ፡፡
3. እያንዲንደ የፇቃዴ እዴሳት ጊዚ ፇቃደ ሇመጀመሪያ ጊዚ ሲሰጥ ጸንቶ እንዱቆይ
የተዯረገበት ዒመታት ካበቃ በኋሊ እንዯሚከተሇው ይሆናሌ:-
ሀ) ሇውኃ ኃይሌ ማመንጫ ፇቃዴ እስከ 12 ዒመት ከ6 ወር፤
ሇ) ሇነፊስ፣ ሇፀሀይ፣ ሇባዮማስ፣ ሇከተማ ቆሻሻ፣ ሇተርማሌ እና ሇባዮጋዛ ኃይሌ
ማመንጫ ፇቃዴ እስከ 10 ዒመት፤
ሏ) ሇማስተሊሇፌ ፇቃዴ እስከ 15 ዒመት፤
መ) ሇማከፊፇሌ እና ሇመሸጥ ፇቃዴ እስከ 10 ዒመት፡፡
4. የኤላክትሪክ ኃይሌን ወዯውጭ ሃገር ሇመሊክ ወይንም ከውጭ ሃገር ሇማስመጣት
የሚሰጥ ፇቃዴ ዖመን እና የእዴሳት ጊዚ በዘህ አንቀጽ ሇማስተሊሇፉያና
እንዯአግባቡም ሇማከፊፇሌና ሇመሸጥ ከተቀመጠው ፇቃዴ ዖመን ጋር ተመሳሳይ
ነው፡፡
13. ፇቃዴን ስሇማሻሻሌ
1. ፇቃደን ሇማሻሻሌ የሚፇሌግ ማንኛውም ባሇፇቃዴ የጽሁፌ ማመሌከቻ
ሇባሇሥሌጣኑ ማቅረብ አሇበት፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የቀረበ ማመሌከቻ ሊይ የዘህ ክፌሌ
ዴንጋጌዎች ተፇጻሚ ይሆናለ፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የሚቀርብ ማመሌከቻ ሇዘሁ ተብል
በተዖጋጀ ቅጽ ተሞሌቶ ከሚከተለት ሰነድች ጋር ሇባሇሥሌጣኑ መቅረብ አሇበት፡-
ሀ) የነባሩ ፇቃዴ ቅጂ፤
ሇ) ማመሌከቻው የቀረበው በወኪሌ ከሆነ የውክሌና ማስረጃ ቅጂ፤
ሏ) ኢንቨስትመንቱ የሚፇጸመው በንግዴ ማኅበር ሲሆን የንግዴ ምዛገባ
የምስክር ወረቀት ቅጂ፤ እና

188
 የፌትህ ሚኒስቴር

መ) ላልች በባሇሥሌጣኑ መመሪያ የተወሰኑ ሰነድች፡፡

4. ማንኛውም ሰው በተመሳሳይ ሥራ በተሇያየ ቦታ ሇመሰማራት ወይም ሥራውን
ሇብቻ ፇቃዴ ካሌሆነ አካባቢ ውጭ ሇማስፊፊት ሲወስን አዱስ ፇቃዴ ማውጣት
አሇበት፡፡
14. ፇቃዴን ስሇማስተሊሇፌ
ማንኛውም ባሇፇቃዴ ፇቃደን ሉያስተሊሌፌ የሚችሇው ፇቃደ የሚተሊሇፌሇት ሰው
በፇቃደ የተመሇከቱትን ግዳታዎች ሇመወጣት የሚያስችሌ ብቃት ያሇው ስሇመሆኑ
በባሇሥሌጣኑ ሲረጋገጥ ይሆናሌ፡፡
15. የፇቃዴ ወይም የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀትን ስሇማገዴ ወይም ስሇመሰረዛ
1. ከሚከተለት ምክንያቶች በአንደ ፇቃዴ ሉታገዴ ይችሊሌ፡-
ሀ) በባሇስሌጣኑ ከተሰጠው ዯረጃ ውጭ መሠረታዊ የአገሌግልት አቅርቦት ጥራት
ጉዴሇት ወይም የዯህንነት ጉዴሇት ሲፇጠርና በተሰጠው የማስተካከያ ጊዚ
ውስጥ የእርምት እርምጃ ያሌወሰዯ እንዯሆነ፤
ሇ) በዘህ ዯንብ ዴንጋጌዎች መሠረት ማቅረብ የሚገባውን ሪፕርት አሟሌቶ
ያሊቀረበ ወይም የተሳሳተ ሪፕርት ያቀረበ እንዯሆነ ወይም አስፇሊጊ ሰነድችን
ሳይዛ የቀረ እንዯሆነ፤
ሏ) የባሇሥሌጣኑ የቁጥጥር ሥራ እንዲይከናወን ሆነ ብል ያሰናከሇ ወይም ያወከ
እንዯሆነ፤
መ) ከባሇሥሌጣኑ እውቅና ውጭ ሇሦስተኛ ወገን ፇቃደን አሳሌፍ የሰጠ
እንዯሆነ፤ ወይም
ሠ) የማመንጫ ባሇፇቃዴ ሲሆን፣ የፇቃዴ ስምምነቱ በሚጠይቀው መሠረት
የታዯሰ የኃይሌ ግዥ ስምምነት ያሊቀረበ እንዯሆነ፡፡
2. ከሚከተለት ምክንያቶች በአንደ የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ሉታገዴ
ይችሊሌ፡-
ሀ) በብቃት ማረጋገጫ ምስክር ወረቀት ሊይ ከተፇቀዯው ሥራ ውጭ መሰማራት
ወይም ዯረጃውን ያሌጠበቀ ሥራ መስራት፤
ሇ) የሰራው ሥራ መሠረታዊ በሆነ የዯህንነትና የጥራት ችግር ምክንያት
በተገሌጋዩ ሊይ የህይወት ወይም የንብረት አዯጋ መፌጠር፤

189
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሏ) በዘህ ዯንብ መሠረት መቅረብ የሚገባውን ሪፕርት ሳያሟሊ ማቅረብ ወይም

የተሳሳተ ሪፕርት ማቅረብ ወይም አስፇሊጊ ሰነድችን አሇመያዛ፤
መ) የባሇስሌጣኑ የቁጥጥር ሥራ እንዲይከናወን ሆነ ብል ማሰናከሌ ወይም ማወክ፣
እና
ሠ) በባሇሥሌጣኑ የተሰጠውን የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ሇሦስተኛ
ወገን አሳሌፍ መስጠት፡፡
3. ባሇሥሌጣኑ ፇቃዴን ወይም የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀትን ከማገደ
በፉት ሇማገጃ ምክንያት የሆኑ ጉዲዮችን በመግሇጽ ቢያንስ ከ45 (አርባ አምስት)
ቀናት በፉት ሇባፇቃደ ወይም ሇብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ባሇቤቱ
የጽሁፌ ማስጠንቀቂያ መስጠት አሇበት፡፡
4. ፇቃዴ ወይም የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት የታገዯበት ማንኛውም ሰው
በዘህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ (3) መሠረት በተሰጠው የጊዚ ገዯብ ውስጥ
የማስተካከያ እርምጃ ያሌወሰዯ እንዯሆነ ወይም በሁሇት ዒመት ውስጥ እገዲን
ሉያስከትሌ የሚችሌ ላሊ ጥፊት ዯግሞ የመፇጸመ እንዯሆነ ፇቃደ ይሰረዙሌ፡፡
5. ባሇሥሌጣኑ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (3) መሠረት በሚሰጠው የጽሁፌ
ማስጠንቀቂያ ውስጥ ባሇፇቃደ ወይም የብቃት ማረጋገጫ ምስክር ወረቀት
ባሇቤቱ የሚወስዯውን እርምጃ ወይም የመፌትሔ ሀሳብን ሇባሇሥሌጣኑ በጽሁፌ
እንዱያቀርብ ማሳወቅ አሇበት፡፡
6. ባሇሥሌጣኑ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (8) የተመሇከተው ጊዚ እንዲበቃ፡-
ሀ) ማናቸውንም ፇቃዴ በሙለ ወይም በከፉሌ ሲያግዴ ወይም ሲሰርዛ
ስሇእገዲው ወይም ስሇስረዙው ሰፉ ስርጭት ባሇው መገናኛ ብ዗ሃን ሇሕዛብ
ይፊ ማዴረግ አሇበት፡፡
ሇ) ማናቸውንም የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት በሙለ ወይም በከፉሌ
ሲያግዴ ወይም ሲሰርዛ ስሇእገዲው ወይም ስሇስረዙው ሰፉ ስርጭት ባሇው
መገናኛ ብ዗ሃን ሇሕዛብ ይፊ ሉያዯርግ ይችሊሌ፡፡
7. ባሇሥሌጣኑ ፇቃደን ወይንም የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀቱን ሇማገዴ
ሲወስን ፇቃደ ወይም የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀቱ በመታገደ ወይም
በመሰረ዗ ምክንያት በማንኛውም ሰው ሊይ ሉዯርስ የሚችሇውን የጉዲት መጠን
ከግምት ውስጥ ማስገባት አሇበት፡፡

190
 የፌትህ ሚኒስቴር

8. ፇቃደ ወይም የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀቱ የታገዯበት ወይም

የተሰረዖበት ማንኛውም ሰው በአንዴ ወር ጊዚ ውስጥ ውሳኔው እንዯገና
እንዱታይሇት በጽሁፌ ሇባሇስሌጣኑ ማመሌከት ይችሊሌ፡፡
16. የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ጸንቶ ስሇሚቆይበት ጊዚ እና እዴሳት
1. የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ከተሰጠበት ቀን ጀምሮ ሇሁሇት ዒመታት
ጸንቶ ይቆያሌ፡፡
2. የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ጸንቶ የሚቆይበት ጊዚ ከማብቃቱ ቢያንስ
ከ15 (ከአስራ አምስት) ቀናት በፉት ከማመሌከቻ ጋር ቀርቦ መታዯስ አሇበት፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) በተመሇከተው ጊዚ ገዯብ ውስጥ የምስክር
ወረቀቱ ሳይታዯስ ጊዚው ያሇፇበት ማንኛውም ሰው የእዴሳት ዖመኑ ካበቃ በኋሊ
ቀጥል ባለት 90 (ዖጠና) ቀናት ውስጥ የምስክር ወረቀቱ እንዱታዯስሇት
ሇባሇሥሌጣኑ ሉያመሇክት የሚችሌ ሲሆን፣ ባሇሥሌጣኑም በመመሪያ በሚወሰን
መሠረት ቅጣት አስከፌል፣ ሉያዴስ ይችሊሌ፡፡
4. የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት የተሰጠው ማንኛውም ባሇሙያ የምስክር
ወረቀቱን ሇማሳዯስ ሲቀርብ የምስክር ወረቀቱ ጸንቶ በቆየበት ጊዚ ውስጥ ቢያንስ
ሇሦስት ወራት ያህሌ የሥራ ሌምዴ ያገኘበትን የሚገሌጽ ማስረጃ ወይም ከብቃት
ማስረጃው ጋር ግንኙነት ባሇው ተከታታይ የስሌጠና ፔሮግራም ሇ16 ሰዒታት
ሥሌጠና መካፇለን የሚያረጋግጥ ማስረጃ ማቅረብ አሇበት፡፡
5. ማንኛውም ብቃቱ የተረጋገጠ ዴርጅት የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀቱን
ሇማሳዯስ ሲቀርብ የዴርጅቱን ባሇሙያዎች የትምህርት ማስረጃ ከነብቃት
ማረጋገጫ የምስክር ወረቀቱ እና አስፇሊጊ ከሆኑ ላልች ሰነድች ጋር በማያያዛ
ሇባሇሥሌጣኑ ማቅረብ አሇበት፡፡
17. ፇቃዴ ወይም የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ስሇመተካት
1. ማንኛውም ባሇፇቃዴ ወይም የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት የተሰጠው ሰው
በዘህ ዯንብ በሰንጠረዥ 1 የተወሰነውን የማመሌከቻና የምዛገባ ክፌያ በመክፇሌ
የጠፊበትን ወይም የተበሊሸበትን ፇቃዴ ወይም የብቃት ማረጋገጫ የምስክር
ወረቀት ምትክ እንዱሰጠው ሇባሇሥሌጣኑ ሉያመሇክት ይችሊሌ፡፡

191
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. ባሇሥሌጣኑ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት ማመሌከቻውን ከተቀበሇ

በኋሊ አግባብ ያሇውን ማጣራት አካሂድ ምትክ ፇቃዴ ወይም የብቃት ማረጋገጫ
የምስክር ወረቀት ይሰጣሌ፡፡
18. ቁጥጥር ስሇማካሄዴ
1. የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት የተሰጠው ሰው በምስክር ወረቀቱ መሠረት
ሥራውን እያከናወነ መሆኑን ሇማረጋገጥ ባሇሥሌጣኑ ተቆጣጣሪ ሠራተኛ
ይመዴባሌ፡፡
2. በባሇሥሌጣኑ የተመዯበ ተቆጣጣሪ ሠራተኛ የቁጥጥር ተግባሩን በሚያከናውንበት
ጊዚ ከባሇሥሌጣኑ የተሰጠውን መታወቂያ በማሳየት የብቃት ማረጋገጫ ምስክር
ወረቀት ያሇውን ሰው እንዯአግባቡ ሰነድችን፣ መዛገቦችን፣ ማሽኖችን፣ የመገሌገያ
መሣሪያዎችን እና ላልች በእጁ ያለ መረጃዎችን ሉጠይቅ እና ሉመረምር
ይችሊሌ፡፡
3. ማንኛውም የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት የተሰጠው ሰው በብቃት
ማረጋገጫ ምስክር ወረቀቱ ስሇተከናወኑ ተግባራት ይህን ዯንብ ሇማስፇጸም
በሚወጣ መመሪያ መሠረት ባሇሥሌጣኑ ያዖጋጀውን ቅጽ በመሙሊት
የማጠናቀቂያ ሪፕርት ሇባሇሥሌጣኑ ማቅረብ አሇበት፡፡
19. ስሇፇቃዴ እና የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት መሰረዛ
ፇቃዴ ወይም የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት በሚከተለት ሁኔታዎች
ይሰረዙሌ፤
1. በዘህ ዯንብ አንቀጽ 12 እና አንቀጽ 16 መሠረት ያሌታዯሰ እንዯሆነ፤ ወይም
2. በዘህ ዯንብ አንቀጽ 15 መሠረት በባሇሥሌጣኑ የተሰረዖ እንዯሆነ፤ ወይም
3. የወራሾች መብት እንዯተጠበቀ ሆኖ ባሇፇቃደ ወይም የብቃት ማረጋገጫ
የምስክር ወረቀት ያዟ ግሇሰብ የሞተ እንዯሆነ ወይም የንግዴ ዴርጅት ሲሆን
የፇረሰ ወይም የመክሰር ውሳኔ የተሰጠበት እንዯሆነ፡፡
20. ስሇፇቃዴ እና ስሇብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ክፌያ
ፇቃዴ መስጠትን፣ ማስተዲዯርን እና የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀትን
በተመሇከተ ባሇሥሌጣኑ ሇሚሰጣቸው አገሌግልቶች የሚፇጸሙ ክፌያዎች
የአገሌግልት ክፌያን በተመሇከተ በዘህ ዯንብ በሰንጠረዥ 1 መሠረት ተፇጻሚ
ይሆናሌ፡፡

192
 የፌትህ ሚኒስቴር

ክፌሌ ሦስት
መብትና ግዳታ
21. የባሇፇቃደ መብቶች
ማንኛውም ባሇፇቃዴ የሚከተለት መብቶች ይኖሩታሌ፡-
1. በዘህ ዯንብ አንቀጽ 22 (9) ሊይ ከተዯነገገው መጠን በታች የሆነ መዋዔሇ ነዋይ
እንዱጸዴቅሇት በራሱ ፌሊጎት ሇባሇሥሌጣኑ የማቅረብ፤
2. በፀዯቀው ታሪፌ መሠረት ገቢውን የመሰብሰብ፤
3. በአዋጁ አንቀጽ 16 መሠረት የኤላክትሪክ አቅርቦት ሥራዎችን ሇማካሄዴ
በዯንበኛው ይዜታ ውስጥ የመግባት፤
4. በአዋጁ አንቀጽ 12 መሠረት የዯንበኞችን የኤላክትሪክ አገሌግልት የማቋረጥ፤
እና
5. የዯንበኞችን የኤላክትሪክ ኢንስታላሽኖችን የመመርመር፡፡
22. የባሇፇቃደ ግዳታዎች
ማንኛውም ባሇፇቃዴ በአዋጁ አንቀጽ 10 የተዯነገገው እንዯተጠበቀ ሆኖ የሚከተለት
ግዳታዎች አለበት፡-
1. በአዋጁ፣ በዘህ ዯንብ እና ይህን ዯንብ ሇማስፇጸም በሚወጡ መመሪያዎች እና
የፇቃዴ ሁኔታዎች መሠረት የኤላክትሪክ አቅርቦት ሥራዎችን የማካሄዴ፤
2. የፇቃደን ተግባራት ሇመጀመር የሚያስፇሌጉትን ፊሲሉቲዎች ባሇሥሌጣኑ
በሚያወጣው የግሪዴ ኮዴና ላልች አሠራሮች መሠረት የማሟሊት፤
3. ሁለንም የቅጥር፣ የገንዖብ፣ የንግዴና ላልች መዙግብትን እና ሪከርድችን
እንዱሁም የኤላክትሪክ ሥራዎችን መዙግብቶች ቢያንስ ሇ10 ዒመታት የመያዛ፤
4. ዔቅዴን፣ መረጃን እና ሪፕርቶችን በዘህ ዯንብ እና ይህን ዯንብ ሇማስፇጸም
በሚወጣ መመሪያ የአሠራር ሥርዒት በተወሰነው መሠረት የማቅረብ፤
5. የግንባታ ፔሊንና ሪፕርት የማቅረብ፤
6. የንግዴ ሥራውን በብቃት ሇመምራት የሚያስችለ ፕሉሲዎችን፣ ሥርዒቶችን እና
የአስተዲዯር ዖዳዎችን ተግባራዊ ማዴረግ እና ይህም አግባብነት ካሊቸው
ከሠራተኞች ጤና እና ዯህንነት፤ ከሕዛብ፣ ከአካባቢ እና ከተፇጥሮ ሀብት ጥበቃ
ሕጎች ጋር የተጣጣመ ስሇመሆኑ ሇባሇሥሌጣኑ መረጃ የማቅረብ፤

193
 የፌትህ ሚኒስቴር

7. የሰውን ህይወት፣ ንብረት፣ የአካባቢ እና የተፇጥሮ ሀብት ዯህንነትን ሇመጠበቅ

የጥንቃቄ እርምጃ የመውሰዴ፤
8. በኤላክትሪክ አቅርቦት የያዖውን የብቸኛነት ቦታ ከፌተኛ ታሪፌ ሇማስከፇሌ
ወይም የወጪ ቅነሳ ብቃት እርምጃዎች እንዲይካተቱ ሇማዴረግ አሇመጠቀም፤
9. ባሇሥሌጣኑ ባፀዯቀው የኃይሌ ግዥ ስምምነት ወይም በባሇሥሌጣኑ በተፇረመ
ላሊ ስምምነት ሊይ ካሌተመሇከተ በስተቀር በፇቃደ ከተሸፇነውና ቁጥጥር
ከሚዯረግበት ሀብት ከ10 በመቶ (ከአስር በመቶ) ዋጋ በሊይ ሇሚያዯርገው
የመዋዔሇ ነዋይ ኢንቨስትመንት በቅዴሚያ በባሇሥሌጣኑ እንዱፀዴቅ የማዴረግ፤
10. ሇሠራተኞቹ አግባብ ያሇው ሥሌጠና የመስጠት፤
11. አግባብ ባሇው አካሌ በፀዯቀ ታሪፌና የኃይሌ ግዥ ስምምነት መሠረት ብቻ ክፌያ
የመሰብሰብ፤
12. በባሇሥሌጣኑ የሚሰጡ ሁለንም ማስታወቂያዎች ተግባራዊ የማዴረግ፤ እና
13. የተሰረዖበትን ፇቃዴ ሇባሇስሌጣኑ በአንዴ ወር ጊዚ ውስጥ የመመሇስ፡፡
23. የማመንጨት ባሇፇቃዴ መብቶች እና ግዳታዎች
1. በአዋጁ አንቀጽ 10 (3) (ሀ) የተዯነገገው እንዯተጠበቀ ሆኖ ኤላክትሪክ
የማመንጨት ባሇፇቃዴ የሚከተለት መብቶች ይኖሩታሌ፡-
ሀ) በፇቃደ ውስጥ የተገሇጸውን የማመንጫ ተቋም በፇቃደ ውስጥ ከተገሇጸው
ማስተሊሇፉያ ወይም የአቅርቦት ኔትወርክ ጋር በማገናኘት ኤላክትሪክ
የመሸጥ፤
ሇ) በፇቃደ ውስጥ በተመሇከተው መሠረት በዘህ ዯንብ እና ይህን ዯንብ
ሇማስፇጸም በሚወጣ መመሪያ መሠረት በአካባቢ ወይንም በዒሇም አቀፌ
የገበያ ትስስር በወቅታዊ የገበያ ዋጋ ኤላክትሪክ የመሸጥ፤
ሏ) ባሇስሌጣኑ ባፀዯቀው የኃይሌ ግዥ ስምምነት ሊይ የተመሇከተውን ክፌያ
የማስከፇሌ፤
መ) በኢንቨስትመንት አዋጁና ላልች አግባብነት ባሊቸው የሕግ ዴንጋጌዎች
መሠረት ከማናቸውም የኢነርጂ ምንጮች ኤላክትሪክ የማመንጨት፤ እና
ሠ) አግባብ ባሇው አካሌ በፀዯቀ ታሪፌ ወይም ባሇስሌጣኑ በቅዴሚያ ባፀዯቀው
የኃይሌ ግዥ ስምምነት መሠረት ሇማስተሊሇፌ ወይም ሇማከፊፇሌ እና
ሇመሸጥ ባሇፇቃደ ኤላክትሪክ የማቅረብና ክፌያ የመሰብሰብ፡፡

194
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. የማመንጨት ባሇፇቃደ የሚከተለት ግዳታዎች ይኖሩበታሌ:-

ሀ) በፇቃደ ውስጥ በተገሇጸው ጊዚ እና ቅዴመ ሁኔታዎች መሠረት ሥራ
የመጀመር፤
ሇ) ሇማስተሊሇፉያ ግሪደ ወይም በፇቃደ ውስጥ ሇተገሇጸው የአቅርቦት ኔትወርክ
ጥራቱን የጠበቀ ኤላክትሪክ የማቅረብ፤
ሏ) በፇቃደ ሊይ ሇተገሇጸው አካሌ ብቻ ኤላክትሪክ የመሸጥ፤
መ) ከማስተሊሇፉያ ግሪዴ ጋር የማገናኘት ቴክኒካሌ ሁኔታዎችን ወይም በፇቃደ
ውስጥ የተገሇጸውን የአቅርቦት ኔትወርክ ወይም በዘህ ዯንብ እና ይህን ዯንብ
ሇማስፇጸም በሚወጣ መመሪያ የተገሇጹትን ሁኔታዎች የማክበር፤
ሠ) በፇቃደ መሠረት የሚያከናውናቸው ተግባራት በአካባቢው ሊይ ስሊሊቸው
ተጽዔኖ ተገቢውን ጥንቃቄ የመውሰዴ፤
ረ) በአገሌግልት ክፌያ ዯንቡ መሠረት ፇቃደን ሇማስተዲዯር የተወሰነውን ክፌያ
የመክፇሌ፤
ሰ) ባሇሥሌጣኑ በፇቃደ ሊይ የሚያካትታቸውን ላልች ግዳታዎች የመፇጸም፤
ሸ) በማስተሊሇፌ ወይም በማከፊፇሌ እና በመሸጥ በባሇፇቃደ ጥያቄ መሠረት
ኤላክትሪክ የማመንጨትና ላልች አስፇሊጊ የሆኑ ተጨማሪ አገሌግልቶችን
የማቅረብ፤
ቀ) የማመንጫ ተቋሙን ብቃትና አስተማማኝነት ማረጋገጥና የሕዛቡን እና
የሠራተኞቹን ዯህንነት የመጠበቅ፤ እና
በ) አግባብነት ያሊቸውን የግሪዴ እና የአፇጻጸም ኮድችን የማክበርና ከባሇሥሌጣኑ
ጋር ስምምነት በተገባው መሠረት ተገቢ በሆነ ጊዚ ውስጥ በግሪዴ እና
በአፇጻጸም ኮድች የተቀመጡትን ግቦች የማሳካት፡፡
24. የማስተሊሇፌ ባሇፇቃዴ መብቶች እና ግዳታዎች
1. በአዋጁ አንቀጽ 10 (3) (ሀ) የተዯነገገው እንዯ ተጠበቀ ሆኖ፤ የማስተሊሇፌ
ባሇፇቃዴ የሚከተለት መብቶች ይኖሩታሌ፡-
ሀ) በፇቃደ ውስጥ የተገሇጸውን የማስተሊሇፌ ግሪዴ የመስራት፣ በፇቃደ ውስጥ
ተገሌጾ ከሆነም የማስተሊሇፉያ ግሪደን ከላሊ የማስተሊሇፉያ ግሪዴ፣
የማከፊፇያ ኔትወርክ ወይም በፇቃደ ውስጥ ከተገሇጸ ማናቸውም
የማስተሊሇፌ ቮሌቴጅ ሽያጭ ቦታ ጋር የማገናኘት፤

195
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሇ) በፇቃዴ ክሌለ ውስጥ ኤላክትሪክ የማስተሊሇፌ፤

ሏ) አግባብ ባሇው አካሌ በፀዯቀ የኤላክትሪክ ማስተሊሇፉያ ታሪፌ መሠረት
ሇማከፊፇሌ እና ሇመሸጥ ባሇፇቃደ ኤላክትሪክ የማስተሊሇፌ፤
መ) አዋጪና የሃገር ውስጥ አቅርቦቱን የማያሰናክሌ ሆኖ ሲገኝ በአዋጁ አንቀጽ
14 (2) መሠረት ወጪና ገቢ የኃይሌ ሽያጭና ግዥ ሥራ ሊይ አስቀዴሞ
በሚፇረም የኃይሌ ግዥ ስምምነት መሠረት ወይም በወቅታዊ የኃይሌ ገበያ
የመሳተፌ፤
ሠ) የተገናኘውን የኤላክትሪክ ሥርዒት ዖሊቂነት፣ ዯህንነት እና አስተማማኝነት
ሇማረጋገጥ አስፇሊጊ የሆኑ ተጨማሪ አገሌግልቶችን እንዱያቀርብሇት
የማመንጫ ባሇፇቃደን የመጠየቅ እና ግዥ የመፇጸም፡፡
2. የማስተሊሇፌ ባሇፇቃዴ የሚከተለት ግዳታዎች ይኖሩበታሌ፡-
ሀ) በቂ፣ ኢኮኖሚያዊ፣ አስተማማኝ እና ዯህንነቱ የተጠበቀ ኤላክትሪክ
ማስተሊሇፈን ሇማረጋገጥ የማስተሊሇፉያ ግሪደን የማሰራት፣ የመንከባከብ፣
የመጠገን እና የመጠበቅ፤.
ሇ) ቴክኒካዊ እና ኢኮኖሚያዊ ሁኔታዎች እስከፇቀደ ዴረስ ግሪደ የኔትወርክ
አገሌግልት ሇመስጠት በበቂ አቅሙ የሚሠራ መሆኑን የማረጋገጥ፤
ሏ) በዘህ ዯንብ እና ይህን ዯንብ ሇማስፇጸም በሚወጣ መመሪያ መሠረት
ተግባራዊ የሚሆኑ ዯረጃዎችን፣ ሁኔታዎችን እና ኮድችን የማክበር፤
መ) እንዯአግባቡ በቀጥታ ወይም በተዖዋዋሪ ከተገናኘው የላልች ሀገራት
የማስተሊሇፉያ ግሪዴ ጋር በመተባበር የብሔራዊ ግሪደን ሥራ ማከናወን፤
ሠ) የማስተሊሇፌ ኔትወርኩ ኢኮኖሚያዊ ሆኖ ብቃት፣ አስተማማኝነት እና
ዖሊቂነት ኖሮት የሕዛብን እና የሠራተኞቹን ምቾት እንዱያረጋግጥ የመጠገን
እና የማሌማት፤
ረ) የኤላክትሪክ ፌሊጎትን አስተማማኝ እና ኢኮኖሚያዊ በሆነ መሌክ ሇማሟሊት
የሚያስችሌ የኃይሌ ማመንጫ ተቋማት ጠቋሚ እቅዴ የማዖጋጀት፤
ሰ) በዔቅዴ ሊይ ተመስርቶ የማስተሊሇፉያ ኔትወርኩን አቅም ከፌሊጎት ጋር
በማጣጣም ሇአስተማማኝ አገሌግልት ዛግጁ የማዴረግ፤
ሸ) አግባብነት ያሊቸውን የግሪዴ እና የአፇጻጸም ኮድችን የማክበርና ከባሇሥሌጣኑ
ጋር በስምምነት በተወሰነው ተገቢ በሆነ ጊዚ ውስጥ ግቦችን የማሳካት፤ እና

196
 የፌትህ ሚኒስቴር

ቀ) በዔቅዴ ሊይ ተመሥርቶ አዱስ የኃይሌ ማመንጫ ተቋማትን እና ወጣ ያሇ

የማከፊፇያ ኔትወርክን ሇማገናኘት በወቅቱ ያሇውን ኔትወርክ የማጠናከር
ወይም ሽፊኑን የማስፊት፡፡
25. የማከፊፇሌ እና የመሸጥ ባሇፇቃዴ መብቶችና ግዳታዎች
1. በአዋጁ አንቀጽ 10 (3) (ሀ) የተዯነገገው እንዯ ተጠበቀ ሆኖ የማከፊፇሌ እና
የመሸጥ ባሇፇቃደ የሚከተለት መብቶች ይኖሩታሌ፡-
ሀ) በብሔራዊ ግሪዴ ውስጥ በተሰጠ የፇቃዴ ክሌሌ ኤላክትሪክ የማከፊፇሌ እና
የመሸጥ የብቻ ፇቃዴ መብት፤
ሇ) ከብሔራዊ ግሪዴና ከየብቻ የፇቃዴ ክሌሌ ውጭ ሊለ አገሌግልት ፇሊጊዎች
ኤላክትሪክ የማከፊፇሌና የመሸጥ የብቻ ያሌሆነ ፇቃዴ መብት፤
ሏ) ከኤላክትሪክ ተጠቃሚ ዯንበኞች የኤላክትሪክ አቅርቦትና ላልች ተያያዥነት
ያሊቸውን የአገሌግልት ክፌያዎች አግባብ ባሇው አካሌ በፀዯቀ ታሪፌ
መሠረት የመሰብሰብ፤
መ) በዘህ ዯንብ እና ይህን ዯንብ ሇማስፇፀም በሚወጡ መመሪያዎች መሠረት
ከማመንጨት ወይም ከማስተሊሇፌ ባሇፇቃዴ ኤላክትሪክ የመግዙት፤
ሠ) ዯንበኛው በአዋጁና በውሇታው መሠረት ኃይሌ ሇማቋረጥ የሚያበቁ
ግዳታዎቹን ሲጥስና/ወይንም ከውሌ ውጭ አገሌግልቱን ሲጠቀም ኃይሌ
የማቋረጥ፤
ረ) አዋጪና የሃገር ውስጥ አቅርቦቱን የማያሰናክሌ ሆኖ ሲያገኘው አግባብ ባሇው
ፇቃዴ ወጪና ገቢ የኃይሌ ግዥና ሽያጭ ሥራ ሊይ የመሳተፌ፤ እና
ሰ) የማከፊፇሌ እና የመሸጥ የብቻ ፇቃዴ ሲሆን በፇቃዴ ክሌለ ውስጥ የአቅርቦት
ኔትወርኩን ተጠቅሞ ኤላክትሪክ የማቅረብ፡፡
2. የአገሌግልት ጠያቂው ይዜታ ከባሇፇቃደ የማከፊፇሌ እና የመሸጥ ፇቃዴ ክሌሌ
ውጭ ከሆነ ባሇፇቃደ የአቅርቦት ኔትወርኩን ሇብቻ እስካሌሆነው ፇቃዴ ክሌሌ
ዴረስ በመውሰዴ የኤላክትሪክ አገሌግልት ሇጠያቂው መስጠት ይችሊሌ፡፡
3. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) ተግባራዊ ሉሆን የሚችሇው የሚከተለት
ሁኔታዎች እስከተሟለ ዴረስ ብቻ ነው:-
ሀ) የአገሌግልት ጠያቂው ይዜታ በላሊ የማከፊፇሌ እና የመሸጥ ባሇፇቃዴ
የማከፊፇሌ እና የመሸጥ ክሌሌ ውስጥ ካሌሆነ፤

197
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሇ) በላሊ የማከፊፇሌ እና የመሸጥ ባሇፇቃዴ ክሌሌ ከሆኑ ቴክኒካዊ እና

ኢኮኖሚያዊ ጉዲዮች አንጻር ተግባራዊ ሇማዴረግ ሇላሊኛው ማከፊፇሌ እና
መሸጥ ባሇፇቃደ ስሇማይቻሌ ሇጠያቂው ኤላክትሪክ ሇማቅረብ የማይችሌ
መሆኑ ከታወቀ፤ ወይም የማከፊፇሌ እና የመሸጥ ባሇፇቃደን ሇማገናኘት እና
ሇማቅረብ የሚስማማ ከሆነ፤ እና
ሏ) ኃይሌ የማቅረብ ባሇፇቃደ በራሱ የማከፊፇሌ እና የመሸጥ ክሌሌ ውስጥ
ያለበትን ግዳታዎቹን ሇማሟሊት የማይጎዲው እስከሆነ ዴረስ ብቻ ነው፡፡
4. የማከፊፇሌ እና የመሸጥ ባሇፇቃደ የአዋጁ አንቀጽ 10 እንዯተጠበቀ ሆኖ
የሚከተለት ግዳታዎች አለበት:-
ሀ) በውለ መሠረት ሇዯንበኞች ኤላክትሪክ የማቅረብ፤
ሇ) በፇቃደ ክሌሌ ውስጥ ሇአዱስ ኃይሌ የማገናኘት ጥያቄ ፇጣን ምሊሽ
የመስጠት፤
ሏ) የታቀዯ የኤላክትሪክ ማቋረጥን ከ72 (ከሰባ ሁሇት) ሰዒታት በፉት ሇዯንበኞች
የማሳወቅ፤
መ) ሇዯንበኞች ስሇኤላክትሪክ አጠቃቀም አስፇሊጊ የሆነ መመሪያ የመስጠት፤
ሠ) ብቁ፣ አስተማማኝ እንዱሁም የኅብረተሰቡን፣ የሠራተኞችን እና የዯንበኞችን
ዯህንነት በሚያረጋግጥ ሁኔታ የማከፊፇያ ሥርዒቱን የማሌማት እና
የመንከባከብ፤
ረ) አግባብነት ያሊቸውን የግሪዴ እና የአፇጻጸም ኮድችን የማክበርና ከባሇሥሌጣኑ
ጋር በተዯረሰው ስምምነት መሠረት ተገቢ በሆነ ጊዚ ውስጥ በኮድችና
በአገሌግልት አሰጣጥ ዯረጃዎች ሊይ የተቀመጡትን ግቦችን የማሳካት፤
ሰ) ሇዯንበኞች አቤቱታ አፊጣኝ ምሊሽ የመስጠት፤
ሸ) የዯንበኞችን አቤቱታዎች መዛግቦ የመያዛ እና በሦስተኛ አካሌ ሉዯረግ
ሇሚችሌ ምርመራ ዛግጁ የማዴረግ፤
ቀ) የዯንበኞች አቤቱታ የሚሰማበትንና የሚፇታበትን መዴረክ የማቋቋም፤
በ) በእቅዴ ሊይ ተመስርቶ የማከፊፇያ ኔትወርኩን አቅም ከፌሊጎት ጋር
በማጣጣም ሇአስተማማኝ አገሌግልት ዛግጁ የማዴረግ፤
ተ) በዔቅዴ ሊይ ተመሥርቶ አዱስ የኃይሌ ማመንጫ ተቋማትን ሇማገናኘት
በወቅቱ ያሇውን ኔትወርክ የማጠናከር ወይም ሽፊኑን የማስፊት፤

198
 የፌትህ ሚኒስቴር

ቸ) ኢኮኖሚያዊ ብቃት እንዯሚያመጡ የታመነባቸውን የዯንበኞች የኃይሌ

አጠቃቀም ማሻሻያ የኢነርጂ ብቃትና ቁጠባ ፔሮግራሞች እንዱተገበሩ
የማዴረግ እና ሇፔሮግራሞቹ አግባብ የሆነ የገንዖብ ዴጋፌ ሇማግኘት
በቅዴሚያ በባሇሥሌጣኑ ተቀባይነት የማግኘት፤
ነ) በትክክሇኛ የኤላክትሪክ ፌጆታ ንባቦች በመመስረት ግሌጽ እና ትክክሇኛ
ዯረሰኝ የመስጠት፤ እና
ኘ) ሇዯንበኞች አመቺ የሆነ የቅዴመ ክፌያ ቆጣሪ አስተዲዯርንና የክፌያ ዖዳን
የመተግበር፡፡
5. ቦታው በባሇፇቃደ የማከፊፇሌ እና የመሸጥ ክሌሌ ውስጥ ከሆነና የቦታው
ባሇይዜታ ሇቦታው የኤላክሪትክ አገሌግልት እንዱሰጠው ከጠየቀ ባሇፇቃደ
አገሌግልት የመስጠት ግዳታ አሇበት፡፡
6. ባሇፇቃደ የዯንበኛውን ማመሌከቻ በተቀበሇ በ2 (በሁሇት) ወር ውስጥ
የኤላክትሪክ አገሌግልት መስጠት አሇበት፤ ሆኖም በወቅቱ አገሌግልቱን
ሇመስጠት የማያስችሇው አሳማኝ ሁኔታ ካሇ ሇዯንበኛው በጽሁፌ መግሇጽ
ይኖርበታሌ፡፡
7. ባሇፇቃደ ሇአገሌግልት ጠያቂው የኤላክትሪክ አገሌግልት ሇማቅረብ ሲወስን
ከአገሌግልት ጠያቂው ጋር ውሌ መፇጸም አሇበት፡፡
8. ባሇፇቃደ ሇዯንበኞቹ በቂ፣ ኢኮኖሚያዊ፣ አስተማማኝ እና ዯህንነቱ የተጠበቀ
ኤላክትሪክ ማገናኘት እና ማቅረብ በሚያስችሌ ሁኔታ የአቅርቦት ኔትወርኩን
መገንባት፣ ሥራውን ማካሄዴ፣ መጠገን እና መጠበቅ አሇበት፡፡
9. ብቃት ያሇው የኤላክትሪክ አቅርቦትን ሇማረጋገጥ እንዱቻሌ ባሇፇቃደ ቴክኒካዊ
እና ኢኮኖሚያዊ ሁኔታዎች እስከፇቀደ ዴረስ የፌሊጎት እና የአቅርቦት
አማራጮችን ከግምት ውስጥ ማስገባት አሇበት፡፡
10. ባሇፇቃደ ሇዘህ ዯንብ ተፇጻሚ የሚሆኑ ዯረጃዎች፣ ፔሮቶኮልች፣ ኮድች እና ይህን
ዯንብ ሇማስፇጸም የሚወጣ መመሪያን የማክበር እና በራሱ ኔትወርክ ሥር
ያሇውን የአቅርቦት ኔትወርክ የመቆጣጠር ኃሊፉነት አሇበት፡፡
26. የአስመጪና ሊኪ ባሇፇቃዴ መብቶችና ግዳታዎች
1. በአዋጁ አንቀጽ 10 (3) (ሏ) የተዯነገገው እንዯ ተጠበቀ ሆኖ አስመጪ እና ሊኪ
ባሇፇቃደ የሚከተለት መብቶች አለት፡-

199
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሀ) በፇቃደ ሊይ በተገሇጸው የፇቃዴ አግባብና ሁኔታ መሠረት እንዱሁም

እንዯአግባቡ በሚዯረስ የማስተሊሇፉያ ስምምነት መሠረት የኤላክትሪክ
ኃይሌን ወዯሃገር ውስጥ ሇማስገባት ወይንም ወዯውጭ ሃገር ሇመሊክ ብሔራዊ
ግሪደን በመጠቀም የማስተሊሇፌ፤
ሇ) በፇቃደ ሊይ በተገሇጸው የፇቃዴ አግባብና እንዯአግባቡ በሚዯረስ
የማስተሊሇፌ ስምምነት መሠረት በብሔራዊ ግሪደ ውስጥ ያሇአዴሌኦ
የመገሌገሌ፡፡
2. አስመጪ እና ሊኪ ባሇፇቃደ የሚከተለት ግዳታዎች አለበት:-
ሀ) እንዯአግባብነቱ አሰራሩን ከብሔራዊ የማከፊፇያና የማስተሊሇፉያ ግሪዴ ኮዴ
ጋር የተጣጣመ የማዴረግ፤
ሇ) የፀዯቀ ሪጅናሌ ግሪዴ ኮዴ ባሇበት ሁኔታ አሰራሩን ከሪጅናሌ ግሪዴ ኮዴ ጋር
የማጣጣም፡፡
27. የዯንበኛ መብቶችና እና ግዳታዎች
1. ዯንበኛ የሚከተለት መብቶች ይኖሩታሌ፡-
ሀ) ከባሇፇቃደ አስተማማኝ፣ ኢኮኖሚያዊ እና ዯህንነቱ የተጠበቀ የኤላክትሪክ
አገሌግልት የማግኘት፤
ሇ) እንዯየአግባቡ ከኤላክትሪክ አገሌግልት ጋር በተያያዖ ማናቸውም አቤቱታ
በባሇሥሌጣኑ በሚወጣ የአሰራር ሥርዒት መሠረት ሇባሇፇቃደ ወይም
ሇባሇሥሌጣኑ የማቅረብ፤ እና
ሏ) ዯረጃውን ባሌጠበቀ የኤላክትሪክ አቅርቦት ምክንያት በዔቃዎች እና
መገሌገያዎች ሊይ ሇሚዯርስ ማናቸውም ጉዲት ተመጣጣኝ ካሣ በወቅቱ
የማግኘት፡፡
2. ዯንበኛ የሚከተለት ግዳታዎች ይኖርበታሌ:-
ሀ) ስሇኤላክትሪክ አጠቃቀም የወጡ ማስታወቂያዎችንና ትዔዙዜችን የማክበር፤
ሇ) በዯንበኛው ይዜታ ውስጥ የኤላክትሪክ ሥራዎች ሲከናወኑ የመተባበር፤
ሏ) ኤላክትሪክን በውለ ውስጥ ከተገሇጸው አገሌግልት ውጭ ያሇመጠቀም፤
መ) ሇተጠቀመበት ኤላክትሪክ ክፌያ የመፇጸም፤
ሠ) ከኤላክትሪክ አቅርቦት ጋር በተያያዖ ማናቸውም ያሌተሇመዯ ሁኔታ
ሲያጋጥም ሇባሇፇቃደ በፌጥነት የማሳወቅ፤ እና

200
 የፌትህ ሚኒስቴር

ረ) በባሇሥሌጣኑ የፀዯቀውንና በባሇፇቃደ የወጣውን አግባብነት ያሇውን

የዯንበኞች ቻርተር ዴንጋጌ የማክበር፡፡
28. የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት የተሰጠው ሰው መብቶች እና ግዳታዎች
1. ማንኛውም የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት የተሰጠው ሰው የሚከተለት
መብቶች ይኖሩታሌ፡-
ሀ) የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት በተሰጠበት አግባብ የተፇቀደ
የኤላክትሪክ ሥራዎችን በሀገሪቱ ውስጥ የማከናወን፤
ሇ) በዘህ ዯንብ በተገሇጸው ሁኔታ ካመሇከተ እና አስፇሊጊ መስፇርቶችን ካሟሊ
በ15 (በአሥራ አምስት) ቀናት ውስጥ እንዯአግባቡ፤ የብቃት ማረጋገጫ
የምስክር ወረቀት እዴሳት ወይም፤ ምትክ የብቃት ማረጋገጫ የምስክር
ወረቀት የማግኘት፡፡
2. የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት የተሰጠው ማንኛውም ሰው የሚከተለት
ግዳታዎች ይኖሩበታሌ:-
ሀ) የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ያገኘበትን ተግባር በከፌተኛ ጥንቃቄና
ዯረጃውን በጠበቀ የሥራ አፇጻጸም የማከናወን፤
ሇ) በባሇሥሌጣኑ የወጣ የሥነ ምግባር ኮዴን የማክበር፤
ሏ) የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀቱን ሇላሊ ማንኛውም ሰው በማንኛውም
መሌኩ አሳሌፍ ያሇመስጠት፤
መ) የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀቱ ከተሰረዖ ወዱያውኑ ሇባሇስሌጣኑ
የመመሇስ፡፡
ክፌሌ አራት
ስሇኤላክትሪክ ታሪፌ እና ስሇግሪዴ አጠቃቀም
ንኡስ ክፌሌ አንዴ
ስሇኤላክትሪክ ታሪፌ
29. አጠቃሊይ መርሆዎች
ባሇሥሌጣኑ የግሪዴና ተያያዥነት ያሇውን ታሪፌ ሇመገምገም እና የውሳኔ ሀሳብ
ሇማቅረብ ወይም ከግሪዴ ውጭ ያሇውን ታሪፌ ሇማፅዯቅ በሚከተለት መርሆዎች
ይመራሌ፡-

201
 የፌትህ ሚኒስቴር

1. ኤላክትሪክ የማመንጨት፣ የማስተሊሇፌ፣ የማከፊፇሌ እና የመሸጥ ተግባራት

በዖርፈ የንግዴ መርሆዎች እና የሊቀ አሰራር መሠረት መመራታቸውን፤
2. እንዯአግባቡ ውዴዴር ማበረታታቱን፣ የሀብት አጠቃቀሙ ኢኮኖሚያዊ መሆኑን፣
የአፇጻጸም ብቃቱ፣ ግሌጽነቱ፣ የኃይሌ አቅርቦት ሥርዒቱ የተቀናጀ መሆኑን እና
የኤላክትሪክ ዖርፈ መዋዔሇ ነዋይ መሳብ መቻለን፤
3. የዯንበኞችን ፌሊጎት ማሟሊቱን እና አግባብነት ባሇው ዯንብ መሠረት
የኤላክትሪክ ወጪው መሸፇኑን፤
4. አንዴ ዒመት በሊይ ጸንቶ የሚቆይ ታሪፌ መሆኑን፤
5. ከታዲሽ የኃይሌ ምንጮች እና የሚባክን የሙቀት ኃይሌን ተጠቅሞ ኤላክትሪክ
ማመንጨትን ማበረታታቱን፤
6. በዴጎማ፣ በጎንዮሽ ዴጎማ ወይም በስጦታ የተሸፇነ ወጪን በንግዴ ሥራው ወጪ
ውስጥ ያሇመካተታቸውን፤ እና
7. በተቻሇ መጠን የታሪፌ ክሇሳው የዋጋ መረጋጋትን የሚያረጋገጥና ሇመተግበር
የሚያመች መሆኑን፡፡
30. ስሇታሪፌ ግምገማ፣ የውሳኔ ሀሳብ እና ማፀዯቅ
1. ኤላክትሪክ ከማመንጨት፣ ከማስተሊሇፌ፣ ከማከፊፇሌ እና ከመሸጥ ጋር በተያያዖ
የግሪዴ ታሪፌ ሲገመገም እና የውሳኔ ሀሳብ ሲቀርብ ወይም ከግሪዴ ውጭ ያሇ
ታሪፌ ሲፀዴቅ የሚከተለትን እና ላልች አግባብነት ያሊቸውን ሁኔታዎች
ከግንዙቤ ሉያስገባ ይችሊሌ፡-
ሀ) የነዲጅ ወጪን፤
ሇ) የኃይሌ ግዥ ወጪን፤
ሏ) የዋጋ ግሽበት ምጣኔን፤ እና
መ) የውጭ ምንዙሪ መዋዞቅን፡፡
2. ባሇሥሌጣኑ ከግሪደ ጋር ተያያዥነት ያሇውን ታሪፌ ሲገመግም እና የውሳኔ ሀሳብ
ሲያቀርብ ወይም ከግሪዴ ውጭ ያሇውን ታሪፌ ሲያፀዴቅ በታሪፌ መመሪያው
በተገሇጸው መሠረት አስፇሊጊ ናቸው ብል የሚያምንባቸውን መረጃዎች
እንዱያቀርብ ባሇፇቃደን ሉጠይቅ ይችሊሌ፡፡

202
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. ባሇሥሌጣኑ ከግሪደ ጋር ተያያዥነት ያሇውን ታሪፌ ሲገመግም እና የውሳኔ ሀሳብ

ሲያቀርብ ወይም ከግሪዴ ውጭ ያሇን ታሪፌ ሲያፀዴቅ ሇማንኛውም የኤላክትሪክ
ዯንበኛ ከዘህ ቀጥል ከተመሇከቱት ውጭ አሊስፇሊጊ ሌዩነት ማዴረግ የሇበትም:-
ሀ) የዯንበኞች ልዴ ፊክተር፣ ፒወር ፊክተር፣ ቮሌቴጅ፤
ሇ) በማንኛውም የተወሰነ ጊዚ ውስጥ ያሇን የኤላክትሪክ ፌጆታ፤
ሏ) የማናቸውም ስፌራ መሌክዒ ምዴራዊ የቦታ አቀማመጥ፣ የአቅርቦቱን ባህሪ
እና የተፇሇገበት ተግባር፡፡
31. ስሇታሪፌ ግምገማ፣ የውሳኔ ሀሳብ እና የማፀዯቅ ሥነ-ሥርዒት
1. በዘህ ዯንብ አንቀጽ 29 መሠረት ከግሪደ ጋር ተያያዥነት ያሇውን ታሪፌ
ሇግምገማ እና ሇውሳኔ ሀሳብ ወይም ከግሪዴ ውጭ የሆነን ታሪፌ ሇማፀዯቅ
ባሇፇቃደ ማመሌከቻውን ሇባሇሥሌጣኑ ማቅረብ አሇበት፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት ባሇሥሌጣኑ ማመሌከቻውን በተቀበሇ
በ120 (በአንዴ መቶ ሃያ) ቀናት ውስጥ እና ከሕዛብ የተቀበሇውን አስተያየት እና
ተቃውሞ ከግምት ውስጥ በማስገባት አስፇሊጊ ማስተካከያዎችን በማዴረግ ከግሪዴ
ውጭ ታሪፌን ያፀዴቃሌ ወይም ምክንያቱን በመመዛገብ ማመሌከቻውን ውዴቅ
ያዯርጋሌ፤ ሆኖም ማመሌከቻውን ውዴቅ ከማዴረጉ በፉት የባሇፇቃደ ሀሳብ
እንዱሰማ እዴሌ መሰጠት አሇበት፡፡
3. ባሇሥሌጣኑ ከግሪደ ጋር ተያያዥነት ያሇውን ታሪፌ የውሳኔ ሀሳብ ሇማፀዯቅ
አግባብነት ሊሇው የመንግሥት አካሌ ማቅረብ አሇበት፡፡
4. ባሇሥሌጣኑ ከግሪደ ጋር ተያያዥነት ያሇውን ታሪፌ ወይም ከግሪዴ ውጭ ያሇው
ታሪፌ በፀዯቀ በ7 (በሰባት) ቀናት ውስጥ የፀዯቀውን ታሪፌ ቅጅ ሇሚመሇከተው
ባሇፇቃዴ መሊክ አሇበት፡፡
5. ባሇፇቃደ የፀዯቀውን ታሪፌ በኅብረተሰቡ ዖንዴ በቂ ግንዙቤ እንዱፇጠር ሰፉ
ተዯራሽነት ባሇው መገናኛ ብ዗ሃንና ላልች የመገናኛ መንገድችን በመጠቀም
ሇሕዛብ ማስታወቅ አሇበት፡፡
6. ባሇሥሌጣኑ ሁለም ባሇፇቃድች ሉከተለት የሚገባ የሚከተለትን ክፌልች ያካተተ
መመሪያ ሉያወጣ ይችሊሌ፡-
ሀ) ቁጥጥር የሚዯረግበት መሠረታዊ ንብረት፤
ሇ) የእርጅና ቅናሽ፤

203
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሏ) የሥራ ካፑታሌ፤
መ) የካፑታሌ ወጪ፤
ሠ) ከኢንቨስትመንት የሚገኝ ትርፌ፤
ረ) የዯንበኛ ማገናኛን ጨምሮ የሥራ ማስኬጃና የጥገና ወጪ፤ እና
ሰ) ላልች ግንኙነት ያሊቸውን ወጪዎች፡፡
7. ባሇፇቃደ ባሇስሌጣኑ በሚያወጣው የታሪፌ ስላት ሥርዒት መሠረት የታሪፌ
ክሇሳ ጥናት በየአራት ዒመቱ ማካሄዴ እና የጥናት ሪፕርቱንም ሇባሇስሌጣኑ
ማቅረብ አሇበት፡፡
8. ባሇፇቃደ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (7) ከተቀመጠው የታሪፌ ማስተካከያ የጊዚ
ገዯብ ውጭ ባሇፇቃደ የታሪፌ ክሇሳ ጥያቄ ስሇሚያቀርብበት አግባብ ባሇሥሌጣኑ
በሚያወጣው መመሪያ መሠረት ይወሰናሌ፡፡
32. ወጥ ስሇሆነ የሂሳብ አያያዛ ሥርዒትና የኦዱት ሪፕርት
1. ባሇሥሌጣኑ በሁለም ባሇፇቃድች ሊይ ተፇጻሚነት የሚኖረው የታሪፌ ሥርዒትን
የሚዯግፌ፣ የሂሳብ አያያዛ መርሆዎችን መሠረት ያዯረገ ወጥ የሆነ የሂሳብ
አያያዛ ሥርዒት መመሪያ ያወጣሌ፡፡
2. ማንኛውም ባሇፇቃዴ የሂሳቡን ኦዱት ሪፕርት የመንግሥት በጀት ዒመት ባሇቀ
በ6 (በስዴስት) ወራት ውስጥ ሇባሇሥሌጣኑ ማቅረብ አሇበት፡፡

ንኡስ ክፌሌ ሁሇት

ስሇግሪዴ አጠቃቀም
33. መርሆዎች
1. በፇቃደ ሊይ በተገሇጸው የፇቃዴ ሁኔታዎች መሠረት የብሔራዊ ማስተሊሇፉያ
ግሪደ ሇዒሇም አቀፊዊ የኃይሌ ትስስር ክፌት ይሆናሌ፤ አጠቃቀሙም ግሌጽና
ወጪን ያገናዖበና በሚፀዴቅ የማስተሊሇፌ ስምምነት መሠረት መሆን አሇበት፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ሊይ በተዯነገገው መሠረት የብሔራዊው
የማስተሊሇፉያ መስመር አጠቃቀም በነባር ተገሌጋይ ሊይ አለታዊ ተፅዔኖ
የሚያሣዴር መሆን የሇበትም፡፡
34. አጠቃቀምን ስሇመከሌከሌ

204
 የፌትህ ሚኒስቴር

1. ባሇፇቃደ የብሔራዊ የማስተሊሇፉያ ግሪደ ትስስር ወይም አጠቃቀም በዘህ ዯንብ

አንቀጽ 33 ሊይ ከተዯነገገው የግሪዴ አጠቃቀም መርህ ጋር የሚጋጭ ከሆነ
ሁኔታው እስከሚሻሻሌ ዴረስ ትስስሩን ወይም አጠቃቀሙን መገዯብ ወይም
መከሌከሌ ይችሊሌ፡፡
2. ባሇሥሌጣኑም በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት በባሇፇቃደ የተወሰዯው
እርምጃ አግባብ መሆን አሇመሆኑን በማጣራት ውሳኔ ይሰጣሌ፡፡
ክፌሌ አምስት
ስሇኢነርጂ ብቃት እና ቁጠባ
ምዔራፌ አንዴ
ስሇኢነርጂ ብቃት እና ቁጠባ ኦዱት፣ ተቋራጭነት ወይም የማማከር አገሌግልት
ፇቃዴ እና ስሇ ፇንዴ

35. ስሇፇቃዴ ማመሌከቻ አቀራረብ

1. ማንኛውም ሰው ከባሇሥሌጣኑ ፇቃዴ ሳያገኝ የኢነርጂ ብቃት እና ቁጠባ ኦዱት፣
ተቋራጭነት ወይም የማማከር አገሌግልቶችን ማከናወን አይችሌም፡፡
2. ማንኛውም የኢነርጂ ብቃት እና ቁጠባ ኦዱት፤ የተቋራጭነት ወይም የማማከር
ፇቃዴ ማመሌከቻ ሇባሇሥሌጣኑ ሲቀርብ የሚከተለትን መያዛ አሇበት:-
ሀ) የአመሌካቹን አዴራሻ፤ የመታወቂያውን ኮፑ፤
ሇ) እንዯየአግባቡ የተቀጣሪ ሠራተኞችን የብቃት ማረጋገጫ ማስረጃ፤
ሏ) እንዯየአግባቡ ዱግሪ፣ ዱፔልማ ወይም የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት
እና ቀጥታ ግንኙነት ያሇው የሥራ ሌምዴ፤ እና
መ) ባሇሥሌጣኑ በመመሪያ የሚወስናቸው ላልች አስፇሊጊ መረጃዎች፡፡
3. አመሌካቹ የጠየቀው ፇቃዴ ሉሰጥ የሚችሌ መሆን አሇመሆኑን ሇመመዖን እና
የፇቃደን ዯረጃ ሇመወሰን በአገሌግልት ክፌያ ዯንቡ መሠረት የማይመሇስ
የማመሌከቻ መመርመሪያ ክፌያ ከፇቃዴ ማመሌከቻ ጋር መቅረብ አሇበት፡፡
4. ባሇሥሌጣኑ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) መሠረት የቀረቡትን መረጃዎች
ትክክሇኛነት ካረጋገጠ በኋሊ የአመሌካቹን ብቃት ሇመመዖን እና የፇቃደን ዯረጃ
ሇመወሰን እንዯየአግባቡ የጽሁፌ ወይም የተግባር ፇተና ሉሰጥ ይችሊሌ፡፡

205
 የፌትህ ሚኒስቴር

5. ባሇሥሌጣኑ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (4) የተጠቀሱትን የፇቃዴ ምዖና እና

የዯረጃ መስፇርቶችን በተመሇከተ መመሪያ ሉያወጣ ይችሊሌ፡፡
6. ባሇሥሌጣኑ አመሌካቹ የፇቃዴ መስፇርቶችን ማሟሊቱን ካረጋገጠ በኋሊ
ተገቢውን የአገሌግልት ክፌያ በማስከፇሌ ፇቃደን መስጠት አሇበት፡፡
7. ባሇሥሌጣኑ በአመሌካቹ የቀረበው መረጃ በቂ አይዯሇም ብል ከወሰነ ውሳኔውን
ሇአመሌካቹ በጽሁፌ ማሳወቅ አሇበት፡፡
36. ስሇፇቃዴ ማመሌከቻ ምዛገባ የቀረበው የፇቃዴ ማመሌከቻ ጥያቄ
በዘህ ዯንብ አንቀጽ 35 መሠረት ተሟሌቶ የቀረበ እንዯሆነ ሇዘሁ ተግባር
በባሇሥሌጣኑ ቢሮ ውስጥ በተዖጋጀ የማመሌከቻ መመዛገቢያ መዛገብ ሊይ
ወዱያውኑ እንዯቅዯም ተከተለ እንዱመዛገብ ተዯርጎ ሇእያንዲንደ አመሌካች
የምዛገባ ቀኑን እና ቁጥሩን የሚያመሇክት ዯረሰኝ መሰጠት አሇበት፡፡
37. ፇቃዴ ፀንቶ ስሇሚቆይበት ጊዚ እና እዴሳት
1. በዘህ ዯንብ አንቀጽ 35 መሠረት የተሰጠ ፇቃዴ:-
ሀ) ከተሰጠበት ቀን ጀምሮ ሇ2 (ሇሁሇት) ዒመታት ፀንቶ ይቆያሌ፤
ሇ) በየሁሇት ዒመቱ መታዯስ አሇበት፤
ሏ) ጸንቶ የሚቆይበት ጊዚ ከማብቃቱ ከ15 (ከአሥራ አምስት) ቀናት በፉት
ሇእዴሣት መቅረብ አሇበት፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) (ሏ) መሠረት ሇእዴሳት ሳያቀርብ የፇቃደ
ዖመን ያበቃበት ማንኛውም ሰው የእዴሳት ዖመኑ ካበቃበት በኋሊ ባለት 90
(ዖጠና) ቀናት ውስጥ ፇቃደ እንዱታዯስሇት ሉያመሇክት የሚችሌ ሲሆን፣
ባሇሥሌጣኑም ፇቃደ ካበቃበት በኋሊ ሊሇው ሇእያንዲንደ ቀን በአገሌግልት ክፌያ
ዯንቡ የተመሇከተውን የዖገየ እዴሳት ክፌያ በማስከፇሌ ፇቃደን ያዴስሇታሌ፡፡
3. ፇቃዴ ሇማሳዯስ የሚፇሌግ ማንኛውም ባሇፇቃዴ ፇቃደ ጸንቶ በቆየበት ጊዚ
ውስጥ በፇቃደ ስሊከናወነው ተግባር የተሟሊ ሪፕርት ሇባሇሥሌጣኑ ማቅረብ
አሇበት፡፡
4. ማንኛውም ፇቃዴ የተሰጠው የሕግ ሰውነት ያሇው ዴርጅት ፇቃደን ሇማሳዯስ
ሲቀርብ የተቀጣሪ ባሇሙያዎቹን የታዯሰ የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት
ሇባሇሥሌጣኑ ማቅረብ አሇበት፡፡
38. ስሇምትክ ፇቃዴ

206
 የፌትህ ሚኒስቴር

1. ማንኛውም ባሇፇቃዴ የተወሰነውን የአገሌግልት ክፌያ በመክፇሌ ሇጠፊበት

ወይም ሇተበሊሸበት ፇቃዴ ምትክ እንዱሰጠው ሇባሇሥሌጣኑ ሉያመሇክት
ይችሊሌ፡፡
2. ባሇሥሌጣኑ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት ማመሌከቻውን ከተቀበሇ
በኋሊ መርምሮ በአገሌግልት ክፌያ ዯንቡ የተወሰነውን በማስከፇሌ ምትክ
ፇቃደን መስጠት አሇበት፡፡
39. ፇቃዴን ስሇማገዴ ወይም ስሇመሰረዛ
1. ከሚከተለት ምክንያቶች በአንደ የኢነርጂ ኦዱት፤ የማማከር ወይም የተቋራጭነት
ፇቃዴ ሉታገዴ ይችሊሌ፡-
ሀ) በፇቃደ ሊይ ከተጠቀሰው ገዯብ ውጭ በሥራ ሊይ መሰማራት ወይም ዯረጃውን
ያሌጠበቀ ሥራ መሥራት፤
ሇ) የሰራው ሥራ መሠረታዊ የሆነ የዯህንነትና የጥራት ችግር ያሇበት በመሆኑ
ምክንያት በተገሌጋዩ ህይወት ወይም ንብረት ሊይ አዯጋ መፌጠር፤
ሏ) በዘህ ዯንብ መሠረት ማቅረብ የሚጠበቅበትን ሪፕርት አሟሌቶ አሇማቅረብ
ወይም የተሳሳተ ሪፕርት ማቅረብ ወይም አስፇሊጊ ሰነድችን በአግባቡ
አሇመያዛ፤
መ) የባሇሥሌጣኑ የቁጥጥር ሥራ እንዲይከናወን ሆነ ብል እክሌ መፌጠር ወይም
ማወክ፤ ወይም
ሠ) በባሇስሌጣኑ የተሰጠውን ፇቃዴ ያሇባሇሥሌጣኑ ስምምነት ሇሦስተኛ ወገን
አሳሌፍ መስጠት፡፡
2. ፇቃዴ የታገዯበት ማንኛውም ሰው በተሰጠው የጊዚ ገዯብ ውስጥ የማስተካከያ
እርምጃ ያሌወሰዯ እንዯሆነ ወይም በሁሇት ዒመት ውስጥ እገዲን ሉያስከትሌ
የሚችሌ ላሊ ጥፊት ዯግሞ የፇጸመ እንዯሆነ ፇቃደ ይሰረዙሌ፡፡
3. ባሇፇቃደ ግሇሰብ ሲሆን የሞተ እንዯሆነ ወይም የንግዴ ዴርጅት ሲሆን በፌርዴ
ቤት የመክሰር ውሳኔ የተሰጠበት ወይም የፇረሰ እንዯሆነ የወራሾች መብት
እንዯተጠበቀ ሆኖ በዘህ ምዔራፌ መሠረት የተሰጠ ፇቃዴ ይሰረዙሌ፡፡
4. ባሇሥሌጣኑ ፇቃደን ከማገደ ወይም ከመሰረ዗ በፉት ፇቃደ የሚታገዴበትን
ወይም የሚሠረዛበትን ምክንያት በመግሇጽ የጽሁፌ ማስጠንቀቂያ ሇባሇፇቃደ
መስጠት አሇበት፡፡

207
 የፌትህ ሚኒስቴር

5. በዘህ አንቀጽ በንዐስ አንቀጽ (4) መሠረት ማስጠንቀቂያ የዯረሰው ባሇፇቃዴ

የተሰጠው ፇቃዴ ሉሰረዛበት ወይንም ሉታገዴበት እንዯማይገባ የሚያነሳውን
ተቃውሞ ወይም መከሊከያ ግሌጽ አዴርጎ በ15 (በአሥራ አምስት) ቀናት ውስጥ
ሇባሇስሌጣኑ በጽሁፌ ማቅረብ አሇበት፡፡
6. ባሇሥሌጣኑ የባሇፇቃደ መከሊከያ ወይም ተቃውሞ በቂና አሳማኝ ሆኖ ያሊገኘው
እንዯሆነ ወይም ባሇፇቃደ በ15 (በአሥራ አምስት) ቀናት ውስጥ ምንም መከሊከያ
ወይም ተቃውሞ ያሊቀረበ እንዯሆነ ፇቃደን በሙለ ወይም በከፉሌ አግድ ወይም
ሰርዜ በ15 (በአሥራ አምስት) ቀናት ውስጥ ስሇእገዲው ወይም ስሇስረዙው
ሇባሇፇቃደ በጽሁፌ ያሳውቃሌ፤ አስፇሊጊ ሆኖ ሲያገኘውም የተወሰዯውን እርምጃ
ሇህዛብ ማስታወቅ ይችሊሌ፡፡
40. ስሇአገሌግልት ክፌያ
የኢነርጂ ብቃት እና ቁጠባ፣ ኦዱት ተቋራጭነት ወይም የማማከር አገሌግልቶች
ፇቃዴ ማመሌከቻ መመርመሪያ፤ ሇጽሁፌና ሇተግባር ፇተና ማካሔጃ፤ ፇቃዴ
ሇመስጠት፣ ሇማዯስ እና ሇመተካት በባሇስሌጣኑ የሚፇጸመው የአገሌግልት ክፌያ
መጠን ከዘህ ዯንብ ጋር በተያያዖው በሰንጠረዥ 1 መሠረት ተፇጻሚ ይሆናሌ፡፡
41. የባሇፇቃደ መብቶችና ግዳታዎች
1. በዘህ ዯንብ ክፌሌ አምስት መሠረት የተሰጠን ፇቃዴ የያዖ ማንኛውም ባሇፇቃዴ
የሚከተለት መብቶች ይኖሩታሌ:-
ሀ) በመሊው ሀገሪቱ ውስጥ በፇቃደ የተመሇከቱ ተግባራትን የማከናወን፤
ሇ) በፇቃደ የተጠቀሰውን አገሌግልት ሇመስጠት አስፇሊጊ የሆኑ መረጃዎችን
የመጠየቅና የማግኘት፤ እና
ሏ) በፇቃደ መሠረት በቂ አገሌግልት ሇሰጠበት ተገቢውን ክፌያ የማግኘት፡፡
2. በዘህ ዯንብ ክፌሌ አምስት መሠረት የተሰጠን ፇቃዴ የያዖ ማንኛውም ባሇፇቃዴ
የሚከተለት ግዳታዎች ይኖሩበታሌ:-
ሀ) በአዋጁ፣ በዘህ ዯንብ፣ ይህን ዯንብ ሇማስፇጸም በሚወጣ መመሪያ እና በፇቃዴ
ሁኔታዎች መሠረት የኢነርጂ ብቃት እና ቁጠባ ተግባራትን የማከናወን፤
ሇ) ከዯንበኛው ጋር በተዯረሰው ስምምነት መሠረት አገሌግልት የመስጠት፤
ሏ) ከመጨረሻ ውይይት በኋሊ የክንውን ኦዱት ሪፕርቱን ኦዱት ሇተዯረገው አካሌ
በአንዴ ወር ውስጥ የማቅረብ፤

208
 የፌትህ ሚኒስቴር

መ) ሇዯንበኞች አቤቱታ ወዱያውኑ ምሊሽ የመስጠት፤

ሠ) በኢነርጂ ብቃት አጠቃቀም ሊይ አስፇሊጊ መመሪያዎችን ሇዯንበኞች
የመስጠት፤
ረ) የሠራተኛ፣ የገንዖብ፣ የንግዴ እና ላልች መዛገቦችን እና ሬከርድችን ቢያንስ
ሇ5 (ሇአምስት) ዒመታት የመያዛ፤
ሰ) በባሇሥሌጣኑ ሲጠየቅ መዙግብትን ሇቁጥጥር ሥራ የማቅረብ፤
ሸ) ሇሠራተኞቹ አግባብ የሆነ ሥሌጠና የመስጠት፤ እና
ቀ) የተሰረዖ ፇቃዴ ሇባሇስሌጣኑ የመመሇስ፡፡

ምዔራፌ ሁሇት
የኢነርጂ ብቃት እና ቁጠባን ስሇማስተዋወቅ እና መቆጣጠር
42. አጠቃሊይ መርሆዎች
1. ባሇሥሌጣኑ የኢነርጂ ብቃትና ቁጠባ የቁጥጥር እርምጃዎችን ሇመተግበር
በእርምጃዎቹ ጥቅሞች ሊይ ትኩረት በማዴረግ ሇግንዙቤ ማስጨበጫ ሥራዎች
ቅዴሚያ ይሰጣሌ፡፡
2. ባሇሥሌጣኑ የእርምጃዎችን ባህሪ እና የሚያመጡትን ጥቅም መሠረት በማዴረግ
የኢነርጂ ቁጠባ የቁጥጥር እርምጃዎችን ዯረጃ በዯረጃ መፇጸም አሇበት፡፡

43. የባሇፇቃድችን የኢነርጂ ብቃት እና ቁጠባ ሥራዎች ስሇመቆጣጠር

1. ባሇሥሌጣኑ የኢነርጂ ኦዱት፣ የኢነርጂ ብቃትና ቁጠባ ተቋራጭነት ወይም
የማማከር አገሌግልት ተግባራትን ሇማከናወን ፇቃዴ በተሰጣቸው ሰዎች ሊይ
የቁጥጥር ተግባር የሚያካሂዴ ተቆጣጣሪ ሠራተኛ ይመዴባሌ፡፡
2. በባሇሥሌጣኑ የተመዯበ ተቆጣጣሪ ሠራተኛ በማንኛውም የሥራ ሰዒት
ከባሇሥሌጣኑ የተሰጠውን መታወቂያ በማሳየት የባሇፇቃደን የኢነርጂ ኦዱት፣
የኢነርጂ ብቃትና ቁጠባ ተቋራጭነት ወይም የማማከር አገሌግልትን መቆጣጠር
ይችሊሌ፡፡
3. ተቆጣጣሪ ሠራተኛው ቁጥጥር በሚያካሂዴበት ወቅት ማናቸውንም የባሇፇቃደን
የኢነርጂ ኦዱት፣ የኢነርጂ ብቃት እና ቁጠባ ተቋራጭነት ወይም የማማከር
አገሌግልት ሰነድች፣ ሪከርድች፤ መገሌገያዎች እና ላልች ማናቸውም ሇቁጥጥሩ
አስፇሊጊ የሆኑ መረጃዎች እንዱቀርቡ ሉጠይቅ ይችሊሌ፡፡

209
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. ተቆጣጣሪ ሠራተኛው በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) እና (3) መሠረት

ስሊካሄዯው የቁጥጥር ተግባር ሇባሇሥሌጣኑ የጽሁፌ ሪፕርት ማቅረብ አሇበት፡፡
5. ባሇሥሌጣኑ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) እና (3) መሠረት በተካሄዯው
የቁጥጥር ተግባር ባሇፇቃደ የኢነርጂ ኦዱት፣ የኢነርጂ ብቃት እና ቁጠባ
ተቋራጭነት ወይም የማማከር አገሌግልት ተግባራትን ሲያከናውን ይህን ዯንብ
እና ዯንቡን ሇማስፇጸም በወጣው መመሪያ የተመሇከቱትን ማናቸውንም
ግዳታዎች ጥሶ የተገኘ እንዯሆነ አስፇሊጊውን የማስተካከያ እርምጃ እንዱወስዴ
ባሇሥሌጣኑ የጽሁፌ ማስጠንቀቂያ መስጠት አሇበት፡፡
6. ባሇፇቃደ በጽሁፌ ማስጠንቀቂያው ውስጥ በተመሇከተው የጊዚ ገዯብ ውስጥ
የማስተካከያ እርምጃ ያሌወሰዯ እንዯሆነ ባሇሥሌጣኑ ፇቃደን እንዯሁኔታው
ሉያግዴ ወይም ሉሰርዛ ይችሊሌ፡፡
44. ሪፕርት ስሇማዴረግ
1. የኢነርጂ ብቃት እና ቁጠባ ተግባራትን ሇማከናወን ፇቃዴ የተሰጠው ማንኛውም
ሰው ስሇሥራውና ስሇክንውኑ በየዒመቱ ሇባሇሥሌጣኑ ሪፕርት ማቅረብ
አሇበት፡፡
2. ባሇስሌጣኑ የኢነርጂ ብቃት እና ቁጠባ ሪፕርት የሚቀርብበትን ቅጽ በመመሪያ
ሉያወጣ ይችሊሌ፡፡

ምዔራፌ ሦስት
ስሇኤላክትሪክ ዔቃዎች እና መገሌገያዎች

45. ስሇኢነርጂ ብቃት አፇጻጸም ዯረጃ

ባሇሥሌጣኑ በአዋጁ አንቀጽ 4(6) መሠረት የኤላክትሪክ ዔቃዎችን እና
መገሌገያዎችን ዛቅተኛ እና ከፌተኛ የኢነርጂ ብቃት የአፇጻጸም ዯረጃ እንዱወጣ
ያዯርጋሌ፡፡
46. ስሇኤላክትሪክ ዔቃዎች እና መገሌገያዎች
1. ማንኛውም የኤላክትሪክ ዔቃ እና መገሌገያ አምራች፣ አስመጪ፣ አከፊፊይ ወይም
ቸርቻሪ አስገዲጅ የብሔራዊ የኢነርጂ ብቃት ዯረጃዎችን ያሊሟሊ እና የብቃት
ማረጋገጫ ምስክር ወረቀት ያሌተሰጠውን የኤላክትሪክ ዔቃ እና መገሌገያ
210
 የፌትህ ሚኒስቴር

ማምረት፣ ማስመጣት፣ በጅምሊም ሆነ በችርቻሮ መሸጥ፣ ማከራየት ወይም

በማናቸውም መሌኩ በኢትዮጵያ ገበያ ውስጥ ገብቶ ጥቅም ሊይ እንዱውሌ
ማዴረግ አይችሌም፡፡
2. ማናኛቸውም የኤላክትሪክ ዔቃዎች እና መገሌገያዎች አምራች ወይም አስመጪ
ብሔራዊ የኢነርጂ ብቃት ዯረጃ የወጣሊቸውን የኤላክትሪክ ዔቃዎች እና
መገሌገያዎች ከማምረቱ ወይም ከማስመጣቱ በፉት በዘህ ዯንብ መሠረት
በሚወጣ መመሪያ ከባሇሥሌጣኑ የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ማግኘት
አሇበት፡፡
3. የኤላክትሪክ ዔቃዎችና መገሌገያዎች የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት
አሰጣጥ ሥርዒት ይህን ዯንብ ሇማስፇጸም በሚወጣ መመሪያ ይወሰናሌ፡፡
4. ባሇሥሌጣኑ የሚጠበቀውን የኢነርጂ ብቃት ተሇጣፉ ምሌክት እና ዛቅተኛ
የኢነርጂ ብቃት አፇጻጸም ዯረጃዎችን ባሊከበሩ አምራቾች፣ አስመጪዎች፣ ጅምሊ
ሻጮች ወይም ቸርቻሪዎች ሊይ አስፇሊጊውን እርምጃ እንዱወስዴ አግባብነት
ሊሇው ፇቃዴ ሰጪ አካሌ ሉያሳውቅ ይችሊሌ፡፡
47. ስሇኤላክትሪክ ዔቃዎች እና መገሌገያዎች ተሇጣፉ ምሌክት
1. ማንኛውም ሰው አስገዲጅ የተሇጣፉ ምሌክት የሚጠይቅን ማናቸውንም
የኤላክትሪክ እቃ እና መገሌገያ ተሇጣፉ ምሌክት ሳያዯርግ ማምረት፣
ማስመጣት፣ በጅምሊ ወይም በችርቻሮ መሸጥ አይችሌም፡፡
2. ተሇጣፉ ምሌክቱ የኤላክትሪክ ዔቃውን እና የመገሌገያውን የኢነርጂ ብቃትና
ላልች ይህን ዯንብ ሇማስፇጸም በሚወጣ መመሪያ የሚወሰኑ አስፇሊጊ
መረጃዎችን መያዛ አሇበት፡፡
3. ተሇጣፉ ምሌክቱ በእያንዲንደ የኤላክትሪክ እቃ መገሌገያ እና ማሸጊያ ሊይ
በአማርኛና በእንግሉዛኛ ቋንቋ መጻፌ እና ግሌጽ ቦታ ሊይ መሇጠፌ አሇበት፡፡
4. ማንኛውም ሰው በዘህ ዯንብ መሠረት ተሇጣፉ ምሌክት የተዯረገበትን
የኤላክትሪክ እቃ ወይም መገሌገያ ሇመጀመሪያ ቸርቻሪ ከመሸጡ ወይም
ሇመጀመሪያ ተከራይ ከማከራየቱ በፉት በምርቱ ወይም በማሸጊያው ሊይ
የተሇጠፇውን ማናቸውንም የኢነርጂ ብቃት ተሇጣፉ ምሌክት ማስወገዴ፣
ማበሊሸት፣ መዯበቅ ወይም መሇወጥ የሇበትም፡፡

211
 የፌትህ ሚኒስቴር

5. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተመሇከተው ማንኛውም ሰው በተሇጣፉ

ምሌክቱ ሊይ ስሊሇው መረጃ ትክክሇኛነት ኃሊፉነት አሇበት፡፡
6. ባሇሥሌጣኑ የኢነርጂ ብቃት እና ቁጠባ ዔቃዎች እና መገሌገያዎች ወይም
የማሸጊያቸውን ተሇጣፉ ምሌክት ቅርጽ፣ ይዖት፣ ዒይነት፣ ምሌክት እና ዛርዛር
ሥርዒቶችን አስመሌክቶ መመሪያ ሉያወጣ ይችሊሌ፡፡
48. ስሇኤላክትሪክ ዔቃዎች እና መገሌገያዎች የኢነርጂ ብቃት ፌተሻ
1. ባሇሥሌጣኑ እንዯአስፇሊጊነቱ ማንኛውም አምራች ወይም አስመጪ የኤላክትሪክ
ዔቃውን እና መገሌገያውን የኢነርጂ ብቃት እንዱያስፇትሽ ባሇሥሌጣኑ
በሚገሌጸው ቦታ እና በባሇሥሌጣኑ የተመረጡ ናሙናዎችን እንዱያቀርብ ሉጠየቅ
ይችሊሌ፤ አምራቹ ወይም አስመጪውም በጥያቄው መሠረት የኤላክትሪክ
ዔቃውን እና መገሌገያውን የማቅረብ እና የማስፇተሽ ግዳታ አሇበት፡፡
2. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ዴንጋጌ እንዯተጠበቀ ሆኖ ባሇሥሌጣኑ
ናሙናዎችን በመምረጥ ከገበያ ሊይ በመግዙት መፇተሽ ይችሊሌ፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የፌተሻ ሥራው ናሙናውን
መፇታታትንና መክፇትን ግዴ የማይሌ ከሆነና ንብረቱ ሊይ ምንም ዒይነት ጉዲት
የማያስከትሌ ሲሆን ፌተሻውን ያሇፈት ናሙናዎች ሇአስመጪው ወይንም
ሇአምራቹ ይመሇሳለ፡፡
4. ሇፌተሻ ሥራው የቀረቡ ናሙናዎች ተመሌሰው አገሌግልት ሉሰጡ በማይችለበት
ሁኔታ መፇታታትን ግዴ የሚለ ከሆነ ፌተሻውን ቢያሌፈም ናሙናዎቹ
እስካሌተጠየቁ ዴረስ ሇአስመጪው ወይም ሇአምራቹ ሊይመሇሱ ይችሊለ፡፡
5. ባሇሥሌጣኑ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የቀረበሇትን ማናቸውንም
የኤላክትሪክ ዔቃ እና መገሌገያ ናሙና በትኖ ሉመረምር እንዱሁም የኢነርጂ
ብቃቱን በአግባቡ ሇመወሰን አስፇሊጊ ናቸው የሚሊቸውን ላልች የፌተሻ
ዖዳዎችንም ሉጠቀም ይችሊሌ፤ ሆኖም የፌተሻውን ዖዳ እንዯየአግባቡ ሇአምራቹ
ወይም ሇአስመጪው በቅዴሚያ ማሳወቅ አሇበት፡፡
6. ባሇሥሌጣኑ የኤላክትሪክ ዔቃዎችን እና መገሌገያዎችን የኢነርጂ ብቃት
ሇማስፇተሽ አግባብነት ካሇው አካሌ ጋር ስምምነት ሉገባ ይችሊሌ፡፡
ምዔራፌ አራት
ስሇኢንደስትሪዎች የኢነርጂ ብቃት እና ቁጠባ

212
 የፌትህ ሚኒስቴር

49. ጠቅሊሊ መርሆዎች

1. በኢንደስትሪዎች ውስጥ የኢነርጂ ብቃት እና ቁጠባ ተግባራት የሚከተለትን
ሉያካትቱ ይችሊለ:-
ሀ) የኢነርጂ ብክነት መከሊከሌን፤
ሇ) የቀዲሚ ኢነርጂ ምንጭ መቀጣጠሌ መሻሻሌን፤
ሏ) የኢነርጂ ተረፇ ምርትን መሌሶ መጠቀምን፤
መ) አንዴን የኢነርጂ ዒይነት በላሊ መተካትን፤
ሠ) ፒወር ፊክተርን በማሻሻሌ የኤላክትሪክ አጠቃቀምን የበሇጠ ብቁ ማዴረግን፤
ረ) በሲስተሙ ከፌተኛ የኤላክትሪክ ፌሊጎት በሚኖርበት ጊዚ ከፌተኛ የኃይሌ
ፌሊጎትን መቀነስን፤
ሰ) ዯረጃቸውን የጠበቁ ዔቃዎች መጠቀምን፤ እና
ሸ) የኢነርጂ ብቃት ያሇው መሣሪያ ወይም ዔቃ እንዱሁም ሇኢነርጂ ቁጠባ
አስተዋጽዕ የሚያዯርጉ የኦፔሬሽን መቆጣጠሪያ ሲስተሞችን መጠቀምን፡፡
2. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ዴንጋጌ እንዯተጠበቀ ሆኖ ባሇስሌጣኑ ተጨማሪ
የኢነርጂ ብቃት እና ቁጠባ ዖዳዎችን ይህን ዯንብ ሇማስፇጸም በሚወጣ መመሪያ
ሉወስን ይችሊሌ፡፡
50. ስሇተመረጡ ኢንደስትሪዎች
1. ባሇሥሌጣኑ ይህን ዯንብ ሇማስፇፀም በሚወጣ መመሪያ መሠረት
ኢንደስትሪዎችን በዒይነት፣ በኢነርጂ ፌጆታ ወይም በኢነርጂ አጠቃቀም ዖዳ
መምረጥ ይችሊሌ፡፡
2. የተመረጠው የኢንደስትሪ ባሇቤት ባሇሥሌጣኑ በሚያወጣው መመሪያ፣ ዯረጃ፣
ቅዴመ ሁኔታዎችና ሥርዒቶች መሠረት፡-
ሀ) የኢንደስትሪውን የኢነርጂን ፌጆታ መቆጠብ፣
ሇ) በተወሰነ ጊዚ ገዯብ የኢንደስትሪውን የኢነርጂ አጠቃቀም ኦዱት ማስዯረግ
እና መተንተን፣
ሏ) የኢንደስትሪውን የኢነርጂ አጠቃቀም መረጃ ዎችን ሇባሇሥሌጣኑ ሪፕርት
ማዴረግ፣ እና
መ) የፇቃዯኝነት ስምምነት መግባት፣ አሇበት፡፡

213
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. ባሇስሌጣኑ የተመረጡ ኢንደስትሪዎች ተግባራዊ ማዴረግ ያሇባቸውን የኢነርጂ

አጠቃቀምን ሇማሻሻሌ የሚያስችለ እርምጃዎችን በተመሇከተ ትዔዙዛ መስጠት
ይችሊሌ፡፡
51. ስሇተመረጠ ኢንደስትሪ ባሇቤት ግዳታዎች
1. በአዋጁ አንቀጽ 19 (4) እና (5) እንዱሁም አንቀጽ 22 (4) መሠረት ማንኛውም
የተመረጠ የኢንደስትሪ ባሇቤት የሚከተለት ግዳታዎች አለበት፡-
ሀ) በኢንደስትሪው ውስጥ ሇኢነርጂ ብቃት እና ቁጠባ እርምጃዎች ሙለ
ኃሊፉነት እና ብቃት ያሇው ቢያንስ አንዴ ባሇሙያ የመመዯብ፤
ሇ) የኢነርጂ ፌጆታ፣ የምርት እና የኢነርጂ ብቃት እና ቁጠባ እርምጃዎችን
በተመሇከተ ሇባሇሥሌጣኑ ሪፕርት የማቅረብ፤
ሏ) ይህን ዯንብ ሇማስፇጸም በሚወጣ መመሪያ ከሚዯነገጉት ቅዴመ ሁኔታዎች
እና ሥርዒቶች ጋር በተጣጣመ ሁኔታ በኢነርጂ ፌጆታ እና በኢነርጂ ብቃት
እና ቁጠባ ሊይ ተጽዔኖ የሚያሣዴሩ የኢንስታላሽን፣ የማሽን ሇውጥ ወይም
የኤላክትሪክ ዔቃዎችን እና መገሌገያዎችን መዛግቦ የመያዛ፤
መ) ከኢነርጂ ጋር የተያያ዗ መዛገቦችን ቢያንስ ሇ5 (ሇአምስት) ዒመታት
የማቆየት፤
ሠ) ከመመዖኛዎች፣ ሥርዒቶች እና የጊዚ ሰላዲዎች ጋር በማጣጣም ሇኢነርጂ
ብቃት እና ቁጠባ ሇማሳካት ግብ እና ዔቅዴ በማውጣት ሇባሇሥሌጣኑ
ማቅረብ እና የተመረጠ ኢንደስትሪ ሥራን ኦዱት እና ትንተና የማዴረግ፤
እና
ረ) በተመረጡ በ180 (በአንዴ መቶ ሰማንያ) ቀናት ውስጥ ስሇኢንደስትሪው
ሇባሇሥሌጣኑ ሪፕርት የማዴረግ፡፡
2. የዘህን አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) (ሇ)፣ (መ) እና (ሠ) በአግባቡ ሇማስፇጸም
የሚያግ዗ ቅጾች፣ መመዖኛዎች፣ ሥርዒቶች እና የጊዚ ሰላዲዎች ይህን ዯንብ
ሇማስፇጸም በሚወጣ መመሪያ ይወሰናለ፡፡
52. ስሇፇቃዯኝነት ስምምነት
1. ቀጣይነት ሊሇው የኢነርጂ ብቃት መሻሻሌ በአዋጁ አንቀጽ 22 መሠረት
ባሇሥሌጣኑ ከእያንዲንደ አግባብ ካሇው ከተመረጡ ከፌተኛ ኢነርጂ ተጠቃሚ
ኢንዯስትሪዎች፤ እንዯ የአግባቡም ከኢነርጂ መሣሪያዎች እና መገሌገያዎች

214
 የፌትህ ሚኒስቴር

አምራቾች ወይም አስመጪዎች ጋር የፇቃዯኝነት ስምምነት መዯራዯር፣

መፇራረምና መፇጸም ይችሊሌ፡፡
2. የፇቃዯኝነት ስምምነቱ ተመሳሳይነት ካሊቸውና ከተመረጡ ኢንደስትሪዎች ውስጥ
በተግባር የዋለ የኢነርጂ ብቃት ማሻሻያ እርምጃዎችን ከግምት ውስጥ ማስገባት
እና ብቃትን ዯረጃ በዯረጃ ሉያሻሽለ የሚችለ የተረጋገጡና ከሁኔታዎች ጋር
የተጣጣሙ እርምጃዎችንም ሉያካትት ይገባሌ፡፡
3. የፇቃዯኝነት ስምምነቱ የኢነርጂ ብቃት መሻሻሌን በተመሇከተ ከእያንዲንደ
የማሻሻያ እርምጃ በዒመት ውስጥ የሚጠበቀውን ውጤት በመቶኛ የሚያመሊክት
መሆን አሇበት፡፡
4. ማንኛውም የተመረጠ ኢንደስትሪ ባሇቤት የፇቃዯኝነት ስምምነቱ በአግባቡ
ስሇመፇጸሙ፣ የኢነርጂ ብቃት ስኬቱን በመቶኛ እንዱሁም ያጋጠመውን
ማናቸውንም ላሊ መሰናክሌ በመግሇጽ በስምምነቱ ሊይ በሚገሇጸው የአቀራረብ
አግባብ ወቅታዊ ሪፕርት ሇባሇሥሌጣኑ ማቅረብ አሇበት፡፡
5. ባሇሥሌጣኑ የሪፕርቱን ትክክሇኛነት ሇማረጋገጥ ተጨማሪ መረጃዎችን በመጠየቅ
ወይም በአካሌ በመገኘት በሪፕርቱ የተጠቀሱትን ጉዲዮች ትክክሇኛነት ሉያጣራ
ይችሊሌ፡፡
6. በአዋጁ አንቀጽ 22 (4) መሠረት የፇቃዯኝነት ስምምነቱ በተገባው ውሌ መሠረት
ያሇበቂ ምክንያት ያሌተፇጸመ እንዯሆነ ባሇስሌጣኑ አስተዲዯራዊ መቀጫ ሉወስን
ይችሊሌ፡፡
53. ስሇኢነርጂ አስተዲዯር ክፌሌ
1. የተመረጠው ኢንደስትሪ ባሇቤት በተመረጠው ኢንደስትሪ ውስጥ ሙለ
ኃሊፉነትን ወስድ ከኢነርጂ ፔሮግራም አንጻር የሚሰራ የኢነርጂ አስተዲዯር ክፌሌ
ማቋቋም እና ባሇሙያዎችን መመዯብ አሇበት፡፡
2. የኢነርጂ አስተዲዯር ክፌሌ ሠራተኞች በኤላክትሪካሌ ወይም ኤላክትሮ-መካኒካሌ
ወይም በላሊ አግባብ በሆነ የምህንዴስና መስክ የተማሩ እና የኢነርጂ ብቃት እና
ቁጠባ ኃሊፉነትን ሇመወጣት ብቁ መሆን አሇባቸው፡፡
3. የኢነርጂ አስተዲዯር ክፌሌ የሚከተለት ኃሊፉነቶች ይኖሩታሌ:-
ሀ) ኢነርጂ የሚጠቀም ማሽንን እና ዔቃን በየወቅቱ የመጠገን እና ብቃቱን
የመፇተሽ፤

215
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሇ) የኢነርጂ ብቃት እና ቁጠባ መርህን ተከትል የኢነርጂ ፌጆታን የማሻሻሌ፤

ሏ) በባሇሥሌጣኑ ሇተመዯበ ተቆጣጣሪ ወይም ባሇፇቃዴ የመዙግብቱን
ትክክሇኛነት ሇመፇተሽ እና ሇማረጋገጥ እንዱችሌ መረጃ መያ዗ን
የማረጋገጥ፤
መ) የኢነርጂ ብቃት እና ቁጠባ ግቦች እና ዔቅድች ዛግጅትን የማገዛ፤ እና
ሠ) የምርመራ እና የግምገማ ውጤቶችን ትክክሇኛነት የማረጋገጥ፡፡
54. ስሇመረጃ ስርጭት
ባሇሥሌጣኑ የኢነርጂ ብቃት እና ቁጠባ መረጃን እና አግባብነት ያሇውን
ማናቸውንም ላሊ መረጃ ሇማሰራጨት የትምህርት ተቋማትን፣ የፋዯራሌ እና የክሌሌ
መንግሥታት ተቋማትን፣ መንግሥታዊ ያሌሆኑ ዴርጅቶችን፣ አገሌግልት
አቅራቢዎችን፣ የንግዴ ዴርጅቶችን፣ የሙያ እና የኅብረት ሥራ ማህበራትን እና
የመሳሰለትን ሉጠቀም ይችሊሌ፡፡

ምዔራፌ አምስት
ስሇሕንጻዎች ኢነርጂ ብቃት እና ቁጠባ
55. ስሇሕንጻዎች የኢነርጂ ብቃት እና ቁጠባ የቁጥጥር ተግባራት
1. የሕንጻ ኢነርጂ ብቃት እና ቁጠባ ቁጥጥር በኢነርጂ ብቃትና ቁጠባ ኮድች፣
ዯረጃዎች ወይም ተሇጣፉ ምሌክቶች መካከሌ በአንደ ወይም በሁለም ሉካሄዴ
ይችሊሌ፡፡
2. በግንባታ ወይም በጥገና ወቅት የኢነርጂ ብቃት እና ቁጠባ እርምጃዎች ታሣቢ
እንዱዯረጉ በሕንጻ ኮድች ውስጥ መካተት አሇበት፡፡
56. ስሇሕንጻ ኢነርጂ ብቃት እና ቁጠባ ዖዳዎች
1. የሕንጻ ኢነርጂ ብቃት እና ቁጠባ ከሚከተለት ዖዳዎች ውስጥ አንደን ወይም
ከዘያ በሊይ ሉያካትት ይችሊሌ:-
ሀ) ወዯ ሕንጻው የሚገባውን የፀሏይ ብርሃን ሙቀት መቀነስ፤
ሇ) ክፌለን በአስፇሊጊው የሙቀት ዯረጃ የሚጠብቅ ብቁ የአየር ሙቀት
መቆጣጠሪያ መሣሪያዎችን መጠቀም፤
ሏ) ኢነርጂ ቆጣቢ የሆኑ የሕንጻ ግንባታ ዔቃዎችን መጠቀም፤
መ) በቂ የተፇጥሮ ብርሃንን በሕንጻው ውስጥ መጠቀም፤ ወይም

216
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሠ) በሕንጻው ውስጥ ሇኃይሌ ቁጠባ አስተዋጽዕ የሚያዯርጉ ዔቃዎችን እና

መሣሪያዎችን መትከሌና መጠቀም፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተመሇከተው ቢኖርም ስሇሕንጻው የኢነርጂ
ብቃት እና ቁጠባ ተጨማሪ ዖዳዎች ይህን ዯንብ ሇማስፇጸም በሚወጣ መመሪያ
ሉወሰን ይችሊሌ፡፡
57. ስሇተመረጡ ሕንጻዎች
1. ባሇሥሌጣኑ ይህን ዯንብ ሇማስፇፀም በሚወጣ መመሪያ ሕንጻዎችን በዒይነት፣
በስፊት፣ በኢነርጂ ፌጆታ መጠን ወይም በኢነርጂ አጠቃቀም ዖዳ ሉመርጥ
ይችሊሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት በባሇሥሌጣኑ የሚወጣ መመሪያ
የሚከተለትን ማካተት አሇበት፡-
ሀ) የሕንጻውን አጠቃሊይ ሙቀት የማስተሊሇፌ አቅም እና የኢነርጂ ፌጆታ፤
ሇ) የሕንጻውን ሙቀት የማስተሊሇፌ አቅም መገመገሚያ መመዖኛዎች፣ ሥርዒቶች
እና ሁኔታዎች፣ የግንባታ መሣሪያዎች አጠቃሊይ ሙቀት የማስተሊሇፌ አቅም
እንዱሁም የኢነርጂ አጠቃቀም፤ እና
ሏ) የሕንጻውን የአየር ሁኔታ መቆጣጠሪያ ዖዳውን፣ የሚጠቀመውን ውሃና
አካባቢን የማሞቂያ ቴክኖልጂ፡፡
3. የተመረጠው ሕንጻ ባሇቤት የሕንጻውን ኢነርጂ ፌጆታ ሇመቆጠብ አግባብነት
ያሇውን እርምጃ መውሰዴና በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) መሠረት በሚወጣ
መመሪያ በተመሇከቱ መስፇርቶችና አሰራሮች መሠረት የሕንጻውን ኢነርጂ
ፌጆታ ማስተንተን አሇበት፡፡
4. ማንኛውም በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የተመረጠ ሕንጻ ፇቃዴ
ባሇው ኢነርጂ ኦዱተር፣ ተቋራጭ ወይም አማካሪ በየሦስት ዒመቱ ኦዱት መዯረግ
አሇበት፡፡
ምዔራፌ ስዴስት
ስሇኢነርጂ ብቃት እና ቁጠባ ፇንዴ
58. ፇንደ ሇሚከተለት ዒሊማዎች ይውሊሌ
1. ቦርደ ኢንደስትሪዎች፣ ሕንጻዎች እና ላልች የንግዴ ዴርጅቶች አስቀዴሞ
በተካሄዯ የኢነርጂ ኦዱት ሪፕርትና መነሻ ጥናትን መሠረት በማዴረግ ቀጥል

217
 የፌትህ ሚኒስቴር

የተዖረዖሩትን ከኢነርጂ ብቃትና ቁጠባ ጋር የተገናኙ ሥራዎችን ሇመተግበር

ከፇንደ በመንግሥት የንግዴ ባንክ ወሇዴ ምጣኔ ወይም በአነስተኛ ወሇዴ ምጣኔ
ወይም ከወሇዴ ነጻ በሆነ ሙለ ወይም ከፉሌ ብዴር ወይም ሙለ ወይም ከፉሌ
የብዴር ዋስትና ወይም ወጪ በመጋራት መሌክ፡-
ሀ) ሇአጭር፣ ሇመካከሇኛ እና ሇረጅም ጊዚ የኢነርጂ ብቃት እና ቁጠባ
ማስፇጸሚያ ፔሮጀክቶች፤
ሇ) የኢነርጂ ብቃት እና ቁጠባ ሇምርምር እና ሇሌማት፣ ሇማማከር አገሌግልት፣
ሇኢነርጂ ኦዱት፣ ሇሰርቶ ማሳያ ፔሮጀክቶችና ሇአቅም ግንባታ ሥራዎች፤
ሏ) የኢነርጂ ብቃት እና ቁጠባ ሇመረጃ ስርጭት እና ተያያዥ ሇሆኑ የሕዛብ
ግንኙነት ተግባራት፤ ሇመሳሰለት እንዱጠቀሙበት ሉፇቅዴ ይችሊሌ፡፡
2. ባሇሥሌጣኑ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት ፇንደን ሇመጠቀም
የሚያስችሌ ዛርዛር መስፇርት በመመሪያ ይወስናሌ፡፡
59. ስሇቦርደ ሥሌጣንና ተግባራት
1. ቦርደ በአዋጁ አንቀጽ 5 የተሰጡት ሥሌጣንና ተግባራት እንዯተጠበቁ ሆነው
ፇንደን በተመሇከተ የሚከተለት ሥሌጣንና ተግባራት ይኖሩታሌ:-
ሀ) ሇፇንደ የገንዖብ ማግኛ ፕሉሲዎችን የመቅረጽ፤
ሇ) ዒሊማዎቹን መሠረት በማዴረግ የፇንደን ዴሌዴሌ የመወሰን፤
ሏ) የፇንደን ዒመታዊ ግብ የመወሰን፤
መ) በብዴር የተሰጠውን ፇንዴ በመሰብሰብ ሇተመሣሣይ ዒሊማ በተዖዋዋሪ
ብዴርነት ሥራ ሊይ እንዱውሌ የመወሰን፤ እና
ሠ) ከፇንደ ብዴር እና ዴጎማ ሇማግኘት የጥያቄ አቀራረብ ሥርዒትና የዴሌዯሊ
መመዖኛ መመሪያ የማዖጋጀት፡፡
2. ባሇሥሌጣኑ ከፇንደ አስተዲዯር ጋር የተያያ዗ የዔሇት ተዔሇት ተግባራትን
ያከናውናሌ፡፡
3. ቦርደ ፇንደ በአዋጁ አንቀጽ 23 (2) ሇተገሇጸው ዒሊማ ስሇመዋለ በየጊዚው
ክትትሌ ማዴረግ አሇበት፡፡
60. ስሇፇንደ አስተዲዯር
1. የኢነርጂ ቦርዴ ስሇ ፇንደ አስተዲዯር መመሪያ ያወጣሌ፡፡

218
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. የኢነርጂ ቦርዴ ከተሇያየ ምንጭ የሚሰበሰበውን ፇንዴ የሚያስተዲዴር የገንዖብ

ባሇአዯራ ተቋም በመምረጥ ማፅዯቅ አሇበት፡፡
3. ሇፇንደ የሚዯረግ መዋጮ በቅዴሚያ ሇኢነርጂ ቦርዴ በማስታወቅ በባሇአዯራ
ወኪሌ ዖንዴ እንዱቀመጥ ይዯረጋሌ፡፡
61. ስሇፇንደ አሰባሰብ
1. በአዋጁ አንቀጽ 23 (3) ሊይ ከተገሇጹት ምንጮች የሚሰበሰበው ገንዖብ በየዒመቱ
ተሰብስቦ ሇተመረጠው የገንዖብ ባሇአዯራ ተቋም ገቢ መዯረግ አሇበት፡፡
2. ቦርደ ፇንደ በየጊዚው መሰብሰቡን እና በገንዖብ ባሇአዯራ ተቋሙ ዖንዴ
መቀመጡን ማረጋገጥ አሇበት፡፡
62. ስሇፇንደ አጠቃቀም ሪፕርት
በዘህ ዯንብ ሇተመሇከቱት ዒሊማዎች ከፇንደ ብዴር ወይም ዴጋፌ ያገኙ
ተጠቃሚዎች በባሇሥሌጣኑ በሚዖጋጁ ቅጾች መሠረት የሩብ፣ የግማሽ እና ዒመታዊ
ሪፕርት ሇቦርደ ማቅረብ አሇባቸው፡፡
63. የገንዖብ ባሇአዯራ ተቋሙ ኃሊፉነት
ባሇአዯራ ወኪለ የሚከተለት ኃሊፉነቶች ይኖሩታሌ፤
1. በአዋጁ አንቀጽ 23 (3) ዴንጋጌ መሠረት ባሇአዯራ ወኪለ ከተሇያዩ የፇንደ
ምንጮች የተገኘውን ገቢ የመቀበሌ እና የማስቀመጥ፤
2. ባሇአዯራ ወኪለ በቦርደ ትዔዙዛ ሇኢነርጂ ብቃት እና ቁጠባ ተግባራት እንዱውሌ
የተወሰነን ብዴር ሇተበዲሪው መስጠት እና ከተበዲሪው መሌሶ የመሰብሰብ፤
3. ባሇአዯራ ወኪለ በውለ መሠረት የፇንደን ገቢ እና ወጪ የሚያሳይ የሩብ፣
የግማሽ እና ዒመታዊ የሂሳብ መግሇጫ ማዖጋጀት እና ሇቦርደ የማቅረብ፤
4. ከፇንደ ጋር በተያያዖ በቦርደ በውሌ የሚሰጡትን ላልች ተጨማሪ ተግባራት
የማከናወን፡፡
ክፌሌ ስዴስት
አሇመግባባትን ስሇ መፌታት
ምዔራፌ አንዴ
ጠቅሊሊ
64. አጠቃሊይ መርሆዎች

219
 የፌትህ ሚኒስቴር

1. ማናቸውም አሇመግባባቶች እና አቤቱታዎች በቅዴሚያ በተከራካሪ ወገኖች

መካከሌ በሚዯረግ የጋራ ስምምነት ሉፇቱ ይችሊለ፡፡
2. ተከራካሪ ወገኖች አሇመግባባታቸውን በጋራ ስምምነት መፌታት ካሌቻለ
አሇመግባባታቸው እንዱፇታሊቸው አቤቱታቸውን ሇባሇስሌጣኑ ወይም ሇአስማሚው
ሉያቀርቡ ይችሊለ፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) መሠረት አሇመግባባቱ በአስማሚው ካሌተፇታ
በግሌግሌ ዲኝነት እንዱፇታ ሉያቀርቡ ይችሊለ፡፡
4. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (3) መሠረት የግሌግሌ ዲኝነቱን ውሣኔ የሰጠው
ባሇስሌጣኑ ከሆነ ውሳኔው በተከራካሪዎች ሊይ አስገዲጅና የመጨረሻ ይሆናሌ፡፡

65. ከዯንበኞች የሚቀርብ አቤቱታን ስሇመስማት

1. ዯንበኛው ባሇፇቃደ ያዖጋጀውን ሁለንም አቤቱታ የመስማት ሥርዒቶች አሟጦ
ከጨረሰ እና በባሇፇቃደ ውሳኔ ያሌረካ ከሆነ ወይም ባሇፇቃደ አቤቱታው
በዯረሰው በአንዴ ወር ውስጥ ውሳኔ ካሌተሰጠ አቤቱታውን ሇባሇሥሌጣኑ ማቅረብ
ይችሊሌ፡፡
2. ባሇፇቃደ ውሳኔ ከሰጠበት ቀን ጀምሮ በ15 (በአሥራ አምስት) ቀናት ውስጥ
ዯንበኛው አቤቱታውን በጽሁፌ ሇባሇሥሌጣኑ ማቅረብ ያሇበት ሲሆን
ባሇሥሌጣኑም አቤቱታውን በተቀበሇ በ15 (በአሥራ አምስት) ቀናት ውስጥ ውሳኔ
መስጠት አሇበት፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) መሠረት ባሇሥሌጣኑ በቀረበሇት አቤቱታ ሊይ
የሚሰጠው ውሳኔ አስገዲጅና የመጨረሻ ይሆናሌ፡፡

ምዔራፌ ሁሇት
አሇመግባባትን በማስማማት ስሇመፌታት

66. አስማሚ ስሇመሰየም

1. በዘህ ዯንብ አንቀጽ 64 (1) መሠረት ተከራካሪ ወገኖች አሇመግባባታቸውን
በስምምነት መፌታት ካሌቻለ አንደ ወይም ሁለም ወገኖች ባሇሥሌጣኑ አስማሚ
እንዱሰይም ጥያቄ ሉያቀርቡ ይችሊለ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት አስማሚ እንዱሰየም የሚቀርብ
ጥያቄ፡-

220
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሀ) የተከራካሪ ወገኖችን ስም እና አዴራሻን፤

ሇ) የአሇመግባባቱን መነሻ እና ከማስማማት ሂዯቱ የሚፇሇግ መፌትሄን፤ እና ሏ)
በአስማሚነት እንዱሰየም የታጨውን ሰው ስምና አዴራሻ መያዛ አሇበት፡፡
3. ባሇሥሌጣኑ የአስማሚ ይሰየምሌን ጥያቄን በተቀበሇ በ10 (በአስር) ቀናት ውስጥ
መሰየም አሇበት፡፡

67. የአስማሚ መሰየምን ስሇመቃወም

1. ማንኛውም ተከራካሪ ወገን በዘህ ዯንብ አንቀጽ 66 (3) መሠረት በተሰጠ መሰየም
ካሌተስማማ አስማሚው በተሰየመ በ5 (በአምስት) ቀናት ውስጥ ተቃውሞውን
ከነምክንያቱ በጽሁፌ ሇባሇሥሌጣኑ ማቅረብ ይችሊሌ፡፡
2. ባሇሥሌጣኑ ስያሜውን በመቃወም የቀረበው ምክንያት አሳማኝ ሆኖ ካገኘው
ተከራካሪ ወገኖች በስምምነት ላሊ ተተኪ ተሰያሚ ዔጩ እንዱያቀርቡ ትዔዙዛ
ይሠጣሌ፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ (2) መሠረት አስማሚ ምርጫ ሲያካሂደ ተከራካሪ
ወገኖች ሳይስማሙ ቀርተው ባሇሥሌጣኑ አስማሚ እንዱሰየምሊቸው ከጠየቁ
ባሇሥሌጣኑ ጥያቄው በቀረበ በ5 (በአምስት) ቀናት ውስጥ ተተኪ አስማሚ
በመመዯብ ሇተከራካሪ ወገኖች በጽሁፌ ማሳወቅ አሇበት፡፡
68. ማስማማትን ስሇመጀመር
1. አስማሚው በተሾመ በ10 (በአስር) ቀናት ውስጥ ማስማማቱን መጀመር
አሇበት፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት አስማሚው ሥራውን መጀመር
እንዱችሌ ተከራካሪ ወገኖች ከአስማሚው ጋር የመተባበር ግዳታ አሇባቸው፡፡
69. ከአስማሚነት ስሇመሌቀቅ ወይም ስሇመነሳት
1. አስማሚው እንዯተመዯበ በሥራው ሊይ አዴሌኦ ወይም ወገንተኛነት ሉፇጥሩ
የሚችለ ማናቸውም ምክንያቶች መኖራቸውን ከተረዲ ወዱያውኑ ሥራውን
በመሌቀቅ ሇተከራካሪ ወገኖች እና ሇባሇሥሌጣኑ ካሳወቀ በላሊ መተካት
አሇበት፡፡
2. አስማሚው በማናቸውም ጊዚ ነጻ ሆኖ ወይም ያሇ ወገንተኛነት የመሥራት
ችልታውን ሉጎደ የሚችለ ወይም አግባብነት ባሇው መንገዴ ይጎዲለ ተብሇው

221
 የፌትህ ሚኒስቴር

የሚታሰቡ ማናቸውም ዒይነት ጥቅም ግጭት እንዲሇው በተከራካሪ ወገኖች

ተቃውሞ ሲቀርብና በባሇሥሌጣኑ ሲረጋገጥ ተነስቶ በላሊ መተካት አሇበት፡፡
70. ማስማማት ስሇሚቋረጥበት ሁኔታ
1. የማስማማት ሂዯት ከሚከተለት ሁኔታዎች በአንደ ሉቋረጥ ይችሊሌ፡-
ሀ) ተከራካሪዎቹ አሇመግባባታቸውን በስምምነት ከፇቱ ወይም ሉፇቱ ካሌቻለ፤
ሇ) አስማሚው ከተከራካሪዎች ጋር ከተመካከረ በኋሊ የማስማማት ሂዯቱ ቢቀጥሌ
ማስማማት የማይቻሌ መሆኑን ሇተከራካሪዎች እና ሇባሇሥሌጣኑ በጽሁፌ
ካሳወቀ፤ ወይም
ሏ) ከተከራካሪዎች አንደ ወይም ሁለም ምክንያት መግሇጽ ሳያስፇሌግ በራሳቸው
ፌሊጎት ማስማማቱ እንዱቋረጥ የወሰኑ መሆኑን ሇአስማሚው እና
ሇባሇሥሌጣኑ በጽሁፌ ካሳወቁ፡፡
2. አስማሚው በማስማማቱ የተዯረሰበትን የመጨረሻ ውጤት ሇባሇሥሌጣኑ በጽሁፌ
ሪፕርት ማዴረግ አሇበት፡፡
ምዔራፌ ሦስት
አሇመግባባትን በግሌግሌ ዲኝነት ስሇመፌታት
71. ስሇግሌግሌ ዲኝነት
በዘህ ዯንብ መሠረት አሇመግባባቱ በማስማማት ካሌተፇታ ተከራካሪ ወገኖች
ጉዲያቸው በባሇስሌጣኑ የግሌግሌ ዲኝነት እንዱታይ ሉስማሙ ይችሊለ፡፡
72. ስሇግሌግሌ ዲኝነት ፒናሌ መቋቋም
1. ባሇሥሌጣኑ በዘህ ዯንብ አንቀጽ 71 መሠረት የሚቀርብ አሇመግባባትን
ሇመፌታት የግሌግሌ ዲኝነት ፒናሌ ያቋቁማሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የሚቋቋመው የግሌግሌ ዲኝነት ፒናሌ
የዲኞች ብዙት ሰብሳቢውን ጨምሮ ከሦስት መብሇጥ የሇበትም፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) የተዯነገገው ቢኖርም እንዯ አሇመግባባቱ
የውስብስብነት ዯረጃ ባሇስሌጣኑ በአንዴ ዲኛ ብቻ እንዱዲኝ ሉወስን ይችሊሌ፡፡
4. ባሇሥሌጣኑ ስሇግሌግሌ ዲኝነት ፒናሌ አባሊት ብቃት፣ ሹመት፣ ሽረት እና
መተካት በመመሪያ ሉያወጣ ይችሊሌ፡፡
73. ስሇግሌግሌ ፒናሌ የዲኝነት ሥሌጣን

222
 የፌትህ ሚኒስቴር

የግሌግሌ ዲኝነት ፒናሌ በአዋጁ፣ በዘህ ዯንብ እና ይህን ዯንብ ሇማስፇጸም በሚወጣ
መመሪያ በሚሸፇኑ ጉዲዮች ሊይ የዲኝነት ሥሌጣን አሇው፡፡
74. ስሇግሌግሌ ዲኝነት ፒናሌ ሥነ-ሥርዒት
በዘህ ዯንብ አንቀጽ 72 መሠረት በሚቋቋመው የግሌግሌ ዲኝነት ፒናሌ በሚካሄዴ
ክርክር ሊይ የፌትሏ ብሔር ሥነ-ሥርዒት ሕግ ተፇጻሚ ይሆናሌ፡፡
75. ስሇግሌግሌ ዲኝነት የአገሌግልት ክፌያ
ባሇሥሌጣኑ የግሌግሌ ዲኞች አገሌግልት ክፌያን በተመሇከተ በቀጥታ ጉዲዩ
የሚመሇከታቸውና ወጪውን በሚሸፌኑት አካሊት ፇቃዯኝነት ሊይ ተመሰርቶ
በዴርዴር ይወስናሌ፡፡
ክፌሌ ሰባት
ሌዩ ሌዩ ዴንጋጌዎች
76. ስሇ ጽሐፌ ማስጠንቀቂያ እና የገንዖብ ቅጣት
1. በኤላክትሪክ አቅርቦት ሊይ የተሰማራ የማመንጨት፣ የማስተሊሇፌ ወይም
የማከፊፇሌና እና የመሽጥ ባሇፇቃዴ አገሌግልት የሚሰጠው በተቀመጠሇት ዯረጃ
መሠረት ያሇመሆኑ ሲረጋገጥ ባሇስሌጣኑ ሇባሇፇቃደ ከበቂ የማስተካከያ ጊዚ ጋር
የጽሁፌ ማስጠንቀቂያ ይሰጣሌ፡፡
2. በኢነርጂ ብቃትና ቁጠባ አስገዲጅ አሠራሮች ሊይ የአፇጻጸም ክፌተት ሲኖር፤
የብቃት ምስክር ወረቀት የተሰጣቸው ሙያተኞች፣ ፇቃዴ ያሊቸው የኢነርጂ
ኦዱተሮች ወይም አማካሪዎች ወይም ኮንትራክተሮች አገሌግልት አሰጣጣቸው
በተቀመጠሇት ዯረጃ ወይም ተቀባይነት ባሇው አሠራር መሠረት ያሇመሆኑ
ሲረጋገጥ ባሇሥሌጣኑ የጽሁፌ ማስጠንቀቂያ ከበቂ የማስተካከያ ጊዚ ጋር
ይሰጣሌ፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት በተሰጠ በቂ የማስተካከያ ጊዚ ውስጥ
ባሇፇቃደ አገሌግልቱን በተፇሇገው ዯረጃ ባሇማሻሻለ በተገሌጋዩ እና
በኅብረተሰቡ ሊይ ችግር ከተፇጠረ በአዋጁ አንቀጽ 4 (2) እና አንቀጽ 8 (2)
መሠረት ባሇስሌጣኑ:-
ሀ) እንዯጥፊቱ ክብዯት እስከ 10 ሚሉዮን (አስር ሚሉዮን) ብር የሚዯርስ
አስተዲዯራዊ የገንዖብ ቅጣት ይወስናሌ፤

223
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሇ) በአንዴ ዒመት ጊዚ ውስጥ በአንዴ ባሇፇቃዴ ሊይ በዘህ ንዐስ አንቀጽ (ሀ)

መሠረት የሚጣሇው ጠቅሊሊ የቅጣት መጠን ከብር 20 ሚሉዮን (ሃያ ሚሉዮን)
መብሇጥ የሇበትም፡፡
4. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) መሠረት በተሰጠ በቂ የማስተካከያ ጊዚ ውስጥ
የሙያ ብቃት የተረጋገጠሊቸው ፇቃዴ ያሊቸው የኢነርጂ ኦዱተሮች ወይም
አማካሪዎች ወይም ኮንትራክተሮች የአገሌግልት ዯረጃቸው በተቀመጠው ዯረጃ
ወይም በአዋጁ አንቀጽ 4 (6) እንዯተዯነገገው በባሇስሌጣኑ በሚወጣ ኮዴ መሠረት
ያሇመሆኑ ሲረጋገጥና ማስጠንቀቂያውን ተመስርቶ የማስተካከያ ወይም የእርምት
እርምጃ ካሌተወሰዯ ባሇሥሌጣኑ በአዋጁ አንቀጽ 4 (2) መሠረት እስከ ብር
200ሺ (ሁሇት መቶ ሺ) የሚዯርስ አስተዲዯራዊ የገንዖብ ቅጣት
ይወስናሌ፡፡
5. በዘህ አንቀጽ መሠረት ባሇሥሌጣኑ የገንዖብ ቅጣት እርምጃ በሚወስዴ ጊዚ
በጥፊቱ ምክንያት የዯረሰውን ጉዲት ከግምት ያስገባ መሆን አሇበት፡፡
6. ባሇስሌጣኑ ቅጣቱን ከመወሰኑ በፉት ሉወሰን ያሇውን ቅጣት አስመሌክቶ
ሇባሇጉዲዩ በመግሇጽ መከሊከያ ሀሳብ ካሇው እንዱያቀርብ ወይም የማቅሇያ ሀሳብ
እንዱያቀርብ በቂ ጊዚ መስጠት አሇበት፡፡
7. ዛርዛር የቅጣት እርከንና ዋስትና ሉሰጥባቸው የሚገቡ ዛቅተኛ የአገሌግልት
ዯረጃዎች ይህን ዯንብ ሇማስፇጸም በሚወጣ መመሪያ ይወስናሌ፡፡
77. ስሇጅምሊ የኤላክትሪክ ኃይሌ የግዥ ሥነ-ሥርዒት
1. የጅምሊ ኤላክትሪክ ኃይሌ የሚገዙበት ሥነ- ሥርዒት አግባብ ባሇው የሀገሪቱ ሕግ
መሠረት በተቻሇ መጠን ፌትሏዊ፣ ግሌጽ እና ውዴዴርን የሚያበረታታ መሆን
አሇበት፡፡
2. ባሇሥሌጣኑ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የጅምሊ ኤላክትሪክ ኃይሌ
ግዥ አሠራር ሥርዒት መመሪያ ሉያወጣ ይችሊሌ፡፡
3. ሇባሇስሌጣኑ ረቂቅ የጅምሊ ኃይሌ ግዥ እና ረቂቅ የኔትወርክ አጠቃቀም
ስምምነት በአዋጁ አንቀጽ 4 (7) መሠረት ሲቀርብሇት መርምሮ ያፀዴቃሌ፡፡
78. ስሇ ዯህንነት፣ ቴክኒክ እና የአገሌግልት ጥራት ዯረጃዎች
ባሇሥሌጣኑ ስሇ ዯህንነት፣ ቴክኒክና የአገሌግልት ጥራት ዯረጃዎች መመሪያ
ያወጣሌ፡፡

224
 የፌትህ ሚኒስቴር

79. አዯጋን ስሇማሳወቅ

1. የኤላክትሪክ ኃይሌ ከማመንጨት፣ ከማስተሊሇፌ፣ ከማከፊፇሌ ወይም ከመጠቀም
ጋር በተገናኘ ሇሰው ሕይወት ማሇፌ ምክንያት የሆነ ወይም ከባዴ የአካሌ ጉዲት
ያዯረሰ ወይም በንብረት ሊይ ከባዴ ውዴመት ያዯረሰን ማናቸውንም አዯጋ
ባሇፇቃደ ባወቀ በ24 ሰዒት ውስጥ ሇባሇሥሌጣኑ እና አግባብ ሊሇው የመንግሥት
አካሌ ሪፕርት ማቅረብ አሇበት፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ (1) መሠረት ከባዴ የአካሌ ጉዲት ማሇት ተጎጂው
በሆስፑታሌ ተኝቶ የሚታከም ሲሆን እንዱሁም ከባዴ የንብረት ጉዲት ማሇት
አብዙኛው የንብረቱ ክፌሌ የተበሊሸ ወይም የወዯመ እንዯሆነ ነው፡፡
80. በባሇሥሌጣኑ ስሇሚዯረግ ምርመራ
1. ማንኛውም በባሇሥሌጣኑ የተወከሇ ተቆጣጣሪ በባሇፇቃደ ይዜታ በሆነ
በማንኛውም ቦታ ውስጥ የመግባት እና በማናቸውም ጊዚ የመቆጣጠር፣
የመመርመር እንዱሁም መረጃ የመውሰዴ መብት አሇው፡፡
2. ባሇፇቃደ በቁጥጥር እና በምርመራ ወቅት በባሇሥሌጣኑ ከተወከሇው ተቆጣጣሪ
ጋር መተባበር እና ዴጋፌ ማዴረግ አሇበት፡፡
3. በባሇሥሌጣኑ የተወከሇ ተቆጣጣሪ የቁጥጥር ተግባሩን ከመጀመሩ በፉት
ከባሇሥሌጣኑ የተሰጠውን የተቆጣጣሪነት መታወቂያ ካርዴ ወይንም አግባብነት
ያሇውን ፇቃዴ ማሳየት አሇበት፡፡
81. ከግሪዴ ውጭ የማከፊፇሌ፣ የመሸጥ እና የማመንጨት ባሇፇቃዴ ስሇሚዯረግ ጥበቃ
1. ብሔራዊ ግሪደ ከግሪዴ ውጭ ከሚሰራ የማመንጨት፣ የማስተሊሇፌ ወይም
የማከፊፇሌ እና የመሸጥ የብቻ የሆነ ባሇፇቃዴ ኔትወርክ ዖንዴ በሚዯርስበት
ወቅት የብሔራዊ ግሪደ ባሇፇቃዴ በስምምነት አግባብነት ያሇው ካሳ ሇባሇፇቃደ
በመክፇሌ የማከፊፇሌ እና የመሸጥ የብቻ ፇቃዴ ኔትወርኩንና እና ተያይዜ
ያሇውን የማመንጫ ፊሲሉቲ ከብሔራዊ ግሪደ ጋር እንዱጠቃሇሌ ሉያዯርግ
ይችሊሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) በተጠቀሰው መሠረት የአቅርቦት ፊሲሉቲው ወዯ
ብሔራዊ ግሪደ የሚካተተው ዯረጃውን ጠብቆ የተሰራ መሆኑ ሲረጋገጥ ብቻ ነው፡
፡

225
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የሚከፇሇውን የካሳ መጠን አስመሌክቶ
ስምምነት ሊይ ካሌተዯረሰ ባሇሥሌጣኑ በግሌግሌ ዲኝነት አይቶ ይወስናሌ፡፡
4. ከግሪዴ ውጭ ያሇ የማከፊፇሌ እና የመሸጥ ባሇፇቃዴ በመፌረሱ ወይም በመክሰሩ
ምክንያት የኤላክትሪክ አገሌግልት መስጠት ያሌቻሇ እንዯሆነ የነባር ዯንበኞች
አገሌግልት እንዲይቋረጥ ሇማዴረግ የብሔራዊ ግሪደ እንዲስፇሊጊነቱ የማስተሊሇፌ
ወይም የማከፊፇሌና የመሸጥ ባሇፇቃዴ ከግሪዴ ውጭ ያሇውን የማመንጫና
የማከፊፇያ ፊሲሉቲ እንዱያገናኝ ባሇሥሌጣኑ ውሣኔ ሉሰጥ ይችሊሌ፡፡
82. መመሪያ የማውጣት ሥሌጣን
ባሇሥሌጣኑ ይህን ዯንብ በአግባቡ ሇማስፇጸም የሚያስፇሌጉ መመሪያዎችን ሉያወጣ
ይችሊሌ፡፡
83. የመሸጋገሪያ ዴንጋጌዎች
1. ይህ ዯንብ ከመጽናቱ በፉት ሇንግዴ ዒሊማ የተሰጠ ኤላክትሪክ የማመንጨት፣
የማስተሊሇፌ ወይም የማከፊፇሌና የመሸጥ ወይም የአስመጪነት እና የሊኪነት
ፇቃዴ በባሇሥሌጣኑ በማስታወቂያ በሚገሇጸው የጊዚ ገዯብ ውስጥ በዘህ ዯንብ
መሠረት በሚሰጥ አዱስ ፇቃዴ መተካት አሇበት፡፡
2. ይህ ዯንብ ከመጽናቱ በፉት የተሰጠ የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት በዘህ
ዯንብ መሠረት በባሇሥሌጣኑ ማስታወቂያ በሚገሇጽ የጊዚ ገዯብ ውስጥ በአዱስ
የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት እስኪተካ ዴረስ ጸንቶ ይቆያሌ፡፡
84. የተሻሩ እና ተፇጻሚነት የማይኖራቸው ሕጎች
1. የኤላክትሪክ ሥራዎች የሚኒስትሮች ምክር ቤት ዯንብ ቁጥር 49/1991 ተሽሯሌ፡
፡
2. ይህን ዯንብ የሚቃረን ማንኛውም ዯንብ፣ መመሪያ ወይም የአሠራር ሌምዴ በዘህ
ዯንብ በተሸፇኑ ጉዲዮች ሊይ ተፇጻሚነት አይኖረውም፡፡
85. ዯንቡ የሚጸናበት ጊዚ
ይህ ዯንብ በፋዯራሌ ነጋሪት ጋዚጣ ታትሞ ከወጣበት ቀን ጀምሮ የጸና ይሆናሌ፡፡
አዱስ አበባ ጥር 20 ቀን 2011 ዒ.ም
ድ/ር አብይ አህመዴ
የኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ጠቅሊይ ሚኒስትር

226
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሠንጠረዥ 1

ሇፇቃዴ እና ሇብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት አሰጣጥ የክፌያ ዛርዛር

1. ሇቁጥጥር/ ሇሪጉላሽን የአገሌግልት ክፌያ

ተ.ቁ የአገሌግልት ዒይነት ሇአገሌግልቱ የሚከፌሇው
ክፌያ መጠን በብር

1. የኤላክትሪክ ዖርፌ ቁጥጥር 0.117 ብር/ በተሸጠ ሜጋ

አገሌግልት ዋት ሰዒት በዒመት

2. የኤላክትሪክ ሥራ ፌቃዴ ክፌያ

ተ.ቁ የአገሌግልት ዒይነት ሇአገሌግልቱ የሚከፌሇው
ክፌያ መጠን በብር

1 የኤላክትሪክ ማመንጨት 496

/ማሰተሊሇፌ/ ማከፊፇሌና መሸጥ
ፇቃዴ ማመሌከቻ
2 የኤላክትሪክ
ማመንጨት/ማሰተሊሇፌ/
ማከፊፇሌና መሸጥ ፇቃዴ መስጠት
እስከ 10 ሜጋዋት 2500

ከ10 ሜጋዋት በሊይ 6883

3 የማመንጫ/ማስተሊሇፉያ/ማከፊፇያና
መሸጥ ፇቃዴ ዔዴሳት/ማሻሻሌ/
ማስተሊሇፌ
እስከ 10 ሜጋዋት 1668

ከ10 ሜጋዋት በሊይ 4595

227
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት የአገሌግልት ክፌያ

3.1. በባሇሙያ የሚከፇሌ የአገሌግልት ክፌያ
የሙያ ዯረጃ የአገሌግልት ዒይነት ሇአገሌግልቱ የሚከፌሇው
ክፌያ መጠን በብር
ዯረጃ 1 ምዛገባ 51.56
የጽሁፌ ፇተና 212.32
የተግባር ፇተና 272.98

ሰርተፌኬት 69.76
እዴሳት 121.33

ዯረጃ 2 ምዛገባ 41.25

የጽሁፌ ፇተና 169.85
የተግባር ፇተና 218.39
ሰርተፌኬት 55.81
እዴሳት 97.06

ዯረጃ 3 ምዛገባ 30.95

የጽሁፌ ፇተና 127.39
የተግባር ፇተና 163.79
ሰርተፌኬት 41.85
እዴሳት 72.80

ዯረጃ 4 ምዛገባ 20.63

የጽሁፌ ፇተና 84.93
የተግባር ፇተና 109.20
ሰርተፌኬት 27.90

እዴሳት 48.53
ዯረጃ 5 ምዛገባ 10.30
የጽሁፌ ፇተና 42.46
የተግባር ፇተና 54.60

228
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሰርተፌኬት 13.95
እዴሳት 24.27
3.2. በዴርጅቶች ሇብቃት ማረጋገጫ የሚከፇሌ የአገሌግልት ክፌያ
ዯረጃ የአገሌግልት ዒይነት ሇአገሌግልቱ የሚከፌሇው
ክፌያ መጠን በብር
ዯረጃ 1 የብቃት ማረጋገጫ ሇመስጠት 606.64
የብቃት ማረጋገጫ ሇማዯስ 121.33
ዯረጃ 2 የብቃት ማረጋገጫ ሇመስጠት 400.38
የብቃት ማረጋገጫ ሇማዯስ 80.08
ዯረጃ 3 የብቃት ማረጋገጫ ሇመስጠት 200.19

የብቃት ማረጋገጫ ሇማዯስ 40.04

4. የኢነርጂ ኦዱተሮችና ሇኢነርጂ አገሌግልት ሰጪ ኩባንያዎች ፇቃዴ
የአገሌግልት ክፌያ
የአገሌግልት ዒይነት ሇአገሌግልቱ የሚከፌሇው
ክፌያ መጠን በብር
ሇኢነርጂ ኦዱተሮች ሇፌቃዴ ማመሌከቻ 321.5
ፌቃዴ ሇመስጠት 402
ፌቃዴ ሇማዯስ 143

ሇኢነርጂ ሇፌቃዴ ማመሌከቻ 68

አገሌግልት ሰጪ ፌቃዴ ሇመስጠት 163
ኩባንያዎች ፌቃዴ ሇማዯስ 40.75
(ESCOs) ፇቃዴ

229
 የፌትህ ሚኒስቴር

አዋጅ ቁጥር 838/2006

የነዲጅና የነዲጅ ውጤቶች አቅርቦት ሥራ መቆጣጠሪያ አዋጅ
በሀገሪቱ ውስጥ የሚካሄዯው የነዲጅና የነዲጅ ውጤቶች አቅርቦት ሥራ ዒሇም አቀፌ
ዯረጃውንና ጥራቱን በጠበቀ ሁኔታና በሰው ጤና፣ በንብረትና በአካባቢ ሊይ ጉዲት
በማያዯርስ መሌኩ መከናወኑን ማረጋገጥ አስፇሊጊ ሆኖ በመገኘቱ፤
ይህንን ዒሊማ ከግብ ሇማዴረስም ነዲጅና የነዲጅ ውጤቶችን በማጣራት፣ በማከማቸት፣
በማጓጓዛ፣ በማከፊፇሌና በመቸርቸር እና ከእነዘሁ ጋር ተያያዥነት ያሊቸውን ሥራዎች
የሚሠሩ ተቋማትና ባሇሙያዎች ዒሇም አቀፌ ሌምዴ በሚጠይቀው መሠረት በሚፇሇገው
የብቃት ዯረጃ ሊይ የሚገኙ መሆኑን መከታተሌና መቆጣጠር አስፇሊጊ ሆኖ በመገኘቱ፤
በኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ሕገ መንግሥት አንቀጽ 55 (1) መሠረት
የሚከተሇው ታወጇሌ፡፡

ክፌሌ አንዴ
ጠቅሊሊ

1. አጭር ርዔስ
ይህ አዋጅ ‘የነዲጅና የነዲጅ ውጤቶች አቅርቦት ሥራ መቆጣጠሪያ አዋጅ ቁጥር
838/2006’ ተብል ሉጠቀስ ይችሊሌ፡፡
2. ትርጓሜ
የቃለ አገባብ የተሇየ ትርጉም የሚያሰጠው ካሌሆነ በስተቀር በዘህ አዋጅ ውስጥ፦
1. ‘ነዲጅ’ ማሇት ዴፌዴፌ ነዲጅ እና ከዴፌዴፌ ነዲጅ፣ ከከሰሌ ዴንጋይ፣ ከሺስት፣
ከቅርፉት፣ ከፑት የሚሠራ ማናቸውንም ፇሳሽ ወይም ጋዛ ወይም ማናቸውንም
የዴፌዴፌ ነዲጅ ምርት እና ኮንዯንሴትን ያካትታሌ፤
2. ‘የነዲጅ ውጤት’ ማሇት የተፇጥሮ ዴፌዴፌ ነዲጅን፣ ባዮ-ፉውሌን ወይም ሲንተቲክ
ነዲጅን ከማጣራት ወይም ከማቀነባበር የተገኘ ንፁህ ወይም የተቀሊቀሇ ውጤት
ሲሆን የሚከተለትን ያካትታሌ፡-
ሀ) ሬንጅ፣ ቢትመን፣ የፓትሮሉየም ኮክ እና ላልች ዛቃጭ ምርቶችን፤
ሇ) ሇሞተሮች ማንቀሳቀሻ ወይም ሇቦይሇሮች ማሞቂያ ወይም ሇማሞቂያ ፇርነሶች
የሚውለ ባንከሮች ወይም ከባዴ ዛቃጭ የነዲጅ ዖይቶችን፤

230
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሏ) ሇንግዴ የሚውለ ጋዜች ማሇትም ሚቴን፣ ኢቴን፣ ፔሮፓን፣ ቡቴን እና ላልች

መሰሌ የፓትሮሉዬም ጋዜች፣ የተፇጥሮ ጋዛ ወይም በጋዛነትም ሆነ በፇሳሽ
መሌክ የእነዘህ ጋዜች ዴብሌቅን፤
መ) ቤንዘን ወይም ናፌጣ፣ ባዮ-ዱዛሌ፣ ኢንደስትሪያዊ የማሪን ወይም ሲንተቲክ
ናፌጣዎችን፤
ሠ) የባዮ-ኤታኖሌ ምርቶችን፤
ረ) ሇኢለሚኔሽን ወይም ኮምባስችን የሚሆኑ ነጭ ሊምባ ወይም ላልች መሰሌ
ዖይቶችን፤
ሰ) የተሽከርካሪ ቅባት ዖይቶች፣ የቤዛ ዖይቶች ወይም የተጣሩና የተቀሊቀለ
ያሇቀሊቸው ነዲጅ ዖይቶችን፤
ሸ) ሇአውሮፔሊን የሚያገሇግለ ነዲጆችን፤
ቀ) በፓንሲኪ-ማርተንስ ዛግ የመሞከሪያ አፒራተስ በተወሰነው መሠረት ከ120
ዱግሪ ሴሌሺየስ ያነሰ ፌሳሽ ፕይንት ያሊቸው ላልች የዴፌዴፌ ነዲጅ
ምርቶች ወይም ተረፇ ምርቶችን፤
3. ‘የነዲጅ አቅርቦት ሥራ’ ማሇት ነዲጅና የነዲጅ ውጤት ወዯ ሀገር ውስጥ
የማስገባት፣ ወዯ ውጭ የመሊክ፣ የማጣራት፣ የማዯባሇቅ፣ የማጓጓዛ፣ የማከማቸት፣
የማከፊፇሌ፣ የመቸርቸር ወይም ከእነዘህ ጋር ተያያዥነት ያሇው ማናቸውም
ሥራ ሲሆን የነዲጅ ምርትን ሇራሳቸው በግብአትነት በቀጥታ ከአከፊፊይ የሚገ዗
ተቋማት ተግባራትን ይጨምራሌ፤
4. ‘የአቅርቦት ሠንሰሇት’ ማሇት ከነዲጅ አቅርቦት ሥራ ጋር በቀጥታ ወይም
በተዖዋዋሪ መንገዴ ግንኙነት ያሊቸውን ተግባሮች፣ ሥራዎች፣ ተቋሞችና
መሣሪያዎች ያካትታሌ፤
5. ‘የነዲጅ ተቋም’ ማሇት ነዲጅና የነዲጅ ውጤቶችን ሇማጣራት፣ ሇመዯባሇቅ፣
ሇማከማቸት፣ ሇማጓጓዛ፣ ወዯውጭ ሇመሊክ፣ ወዯሀገር ውስጥ ሇማስገባት፣
ሇማከፊፇሌ ወይም ሇመቸርቸር እና ላልች ተያያዥነት ያሊቸውን ሥራዎች
ሇመሥራት በጥቅም ሊይ የሚውሌ ማንኛውም ተቋም ነው፤
6. ‘ማጣሪያ’ ማሇት ከዴፌዴፌ ነዲጅ የነዲጅ ምርቶችንና ፇሳሽ ፓትሮሉየም ጋዛ
ሇማምረት የሚያገሇግሌ የነዲጅ ማጣሪያ ፊብሪካ ነው፤

231
 የፌትህ ሚኒስቴር

7. ‘የቧንቧ መስመር’ ማሇት ነዲጅ ወይም የነዲጅ ውጤቶችን ሇማጓጓዛ ጥቅም ሊይ

የሚውሌ ቧንቧ ወይም የቧንቧዎች ኔትወርክ ሲሆን ተያያዥ ሥራዎችንና
መሣሪያዎችን ያካትታሌ፤
8. ‘ግንባታ’ ማሇት የተያያዥ ህንፃዎችን ግንባታ ሳይጨምር የነዲጅ ተቋም ግንባታ
ነው፤
9. ‘መዯባሇቅ’ ማሇት የተሻሇ ኢኮኖሚያዊና አካባቢያዊ ጠቀሜታ ሇማግኘት የነዲጅ
ውጤትን ከባዮ-ፉውሌ ወይም ከላሊ የቴክኖልጂ ውጤት ጋር በተወሰነና
በተመጣጠነ መጠን የማቀሊቀሌ ተግባር ነው፤
10. ‘ብክሇት’ ማሇት የዘህን አዋጅ ወይም አግባብ ያሇውን ሕግ ዴንጋጌ በመጣስ ከፌ
ያሇ የጥራት ዯረጃ ያሇውን የነዲጅ ውጤት ዛቅተኛ የጥራት ዯረጃ ካሇው የነዲጅ
ውጤት ጋር በመዯባሇቅ የተከሰተ ሇሰው፣ ሇላልች ሕያዋን ሇሆኑ ነገሮች፣
ሇአካባቢ፣ ሇመሣሪያዎች ወይም ሇማሽነሪዎች አዯገኛ ሉሆን የሚችሌ ሁኔታ ነው፤
11. ‘ማከማቸት’ ማሇት ነዲጅና የነዲጅ ውጤቶች ወዯ ማከማቻ ወይም ወዯ
ማከፊፇያዎች እስከሚሠራጩ ዴረስ ሇተወሰነ ጊዚ ይዜ ማቆየት ነው፤
12. ‘ማጓጓዛ’ ማሇት የተሇያዩ የማጓጓዡ ዖዳዎችን በመጠቀም የነዲጅ ውጤቶችን
ከኢትዮጵያ ውጭ ከሚገኝ የማከማቻ ተቋም ሀገር ውስጥ ወዯሚገኝ ማከማቻ
ተቋም ወይም ሀገር ውስጥ ከሚገኝ የማከማቻ ተቋም ወዯ ላሊ ማከማቻ ተቋም
ወይም በቀጥታ ሇተጠቃሚው ወዯ ሚከፊፇሌበት ተቋም ማጓጓዛ ነው፤
13. ‘ማከፊፇሌ’ ማሇት የነዲጅ ውጤቶችን ሇነዲጅ ማዯያዎች ወይም በቀጥታ
ተጠቃሚ ሇሆኑ አካሊት በጅምሊ ማቅረብ ነው፤
14. ‘ጅምሊ ሻጭ’ ማሇት በላሊ ሕግ ነዲጅና የነዲጅ ውጤቶች ወዯ አገር ውስጥ
ማስገባትን በተመሇከተ የተዯነገገው እንዯተጠበቀ ሆኖ ነዲጅና የነዲጅ ውጤቶችን
ከአምራች ወይም ከአስመጪ ገዛቶ ሇቸርቻሪ የሚሸጥ ማንኛውም ሰው ሲሆን
አምራች ወይም አስመጪ ነዲጅና የነዲጅ ውጤቶችን ሇቸርቻሪ ወይም ሇጅምሊ
ሻጭ ሲሸጥ በጅምሊ ንግዴ እንዯተሳተፇ ይቆጠራሌ፤
15. ‘ቸርቻሪ’ ማሇት ነዲጅና የነዲጅ ውጤቶችን ከጅምሊ ሻጭ፣ ከአስመጪ ወይም
ከአምራች ገዛቶ ሇተጠቃሚ የሚሸጥ ማንኛውም ሰው ሲሆን ጅምሊ ሻጭ፣
አስመጪ ወይም አምራች ነዲጅና የነዲጅ ውጤቶችን በቀጥታ ሇተጠቃሚ ሲሸጥ
በችርቻሮ ንግዴ ውስጥ እንዯተሳተፇ ይቆጠራሌ፤

232
 የፌትህ ሚኒስቴር

16. ‘የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት’ ማሇት ሇንግዴ ዒሊማ ቢሆንም ባይሆንም
ነዲጅና የነዲጅ ውጤቶችን የማጣራት፣ የመዯባሇቅ፣ ወዯአገር ውስጥ የማስገባት፣
ወዯውጭ የመሊክ፣ የማከማቸት፣ የማጓጓዛ፣ የማከፊፇሌ፣ የመቸርቸር ወይም
የመዯባሇቅና ከእነዘሁ ጋር ተያይዖው የሚከናወኑ ላልች ሥራዎች የመሥራትን
ብቃት ሇማረጋገጥ የሚሰጥ የምስክር ወረቀት ነው፤
17. ‘ክትትሌ’ ማሇት የነዲጅ ተቋማት በተሰጣቸው የብቃት ማረጋገጫ የምስክር
ወረቀት መሠረት መሥራታቸውን የማረጋገጥ ሂዯት ነው፤
18. ‘ባሇፇቃዴ’ ማሇት በዘህ አዋጅ መሠረት እንዯ አግባቡ የብቃት ማረጋገጫ
የምስክር ወረቀት ወይም የግንባታ ፇቃዴ የተሰጠው ሰው ነው፤
19. ‘ሚኒስቴር’ ወይም ‘ሚኒስትር’ ማሇት እንዯ ቅዯም ተከተለ የውሃ፣ የመስኖና
ኢነርጅ ሚኒስቴር ወይም ሚኒስትር ነው፤
20. ‘ክሌሌ’ማሇት በኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ሕገ መንግሥት
አንቀጽ 47 (1) የተመተሇከተው ማንኛውም ክሌሌ ሲሆን የአዱስ አበባ እና
የዴሬዲዋ ከተማ አስተዲዯሮችን ይጨምራሌ፤
21. ‘ኮሚቴ’ ማሇት በዘህ አዋጅ አንቀጽ 26 የተመሇከተው ኮሚቴ ነው፡፡
22. ‘ሰው’ ማሇት ማንኛውም የተፇጥሮ ሰው ወይም በሕግ የሰውነት መብት የተሰጠው
አካሌ ነው፤
23. ማንኛውም በወንዴ ፆታ የተገሇጸው የሴትንም ያካትታሌ፡፡
3. የተፇፃሚነት ወሰን
1. ይህ አዋጅ በኢትዮጵያ ውስጥ በሚካሄዴ ማናቸውም ነዲጅና የነዲጅ ውጤቶች
አቅርቦት ሥራ ሊይ ተፇፃሚ ይሆናሌ፡፡
2. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ዴንጋጌ ቢኖርም ይህ አዋጅ በኢትዮጵያ ግዙት
ውስጥ በሚካሄዴ የነዲጅ ፌሇጋ፣ ማሌማትና ማውጣት ሥራ እና ሌማቱ
በሚካሄዴበት አካባቢ በሚከናወን ነዲጅ የማጓጓዛና የማከማቸት ተግባር እንዱሁም
ሇወታዯራዊ አገሌግልት በሚውሌ የነዲጅ አቅርቦት ሥራ ሊይ ተፇፃሚ
አይሆንም።
ክፌሌ ሁሇት
ስሇብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት እና ስሇግንባታ ፇቃዴ
4. የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት

233
 የፌትህ ሚኒስቴር

ማናቸውም ሰው በዘህ አዋጅ መሠረት የተሰጠ የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት

ሳይኖረው በነዲጅ አቅርቦት ሥራ ሊይ መሠማራት አይችሌም።
5. ማመሌከቻ ስሇማቅረብ
1. በነዲጅ አቅርቦት ሥራ መሠማራት የሚፇሌግ ማንኛውም ሰው የብቃት ማረጋገጫ
የምስክር ወረቀት እንዱሰጠው ሇሚኒስቴሩ ማመሌከት አሇበት፡፡
2. ማመሌከቻ የሚቀርብበት፣ የሚገመገምበትና የሚፀዴቅበት ሥርዒት እንዱሁም
መሟሊት የሚገባቸው ቅዴመ ሁኔታዎችና መቅረብ የሚገባቸው መረጃዎችና
ማስረጃዎች ይህን አዋጅ ሇማስፇፀም በሚወጣ መመሪያ የሚወሰኑ ይሆናሌ፡፡
6. የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ስሇመስጠት
1. ሚኒስቴሩ በዘህ አዋጅ አንቀጽ 5 መሠረት የቀረበን ማመሌከቻ በዘህ አንቀጽ
ንዐስ አንቀጽ (2) ሥር ከተዖረዖሩት ሁኔታዎች አንፃር በመገምገም የተጠየቀውን
የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ይሰጣሌ ወይም ይከሇክሊሌ።
2. ሚኒስቴሩ የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ከመስጠቱ በፉት የሚከተለትን
ሁኔታዎች ከግምት ውስጥ ማስገባት አሇበት፡-
ሀ) የተጠቃሚዎችን የወዯፉት የነዲጅ ውጤቶች ፌሊጎትን ከማሟሊት አንፃር
የሚያበረክተውን አስተዋጽዕ፤
ሇ) ከሀገሪቱ የኢነርጂ ዔቅዴና ስትራቴጂዎች ጋር የሚጣጣም መሆኑን፤
ሏ) በነዲጅና በነዲጅ ውጤቶች አቅርቦት ኢንደስትሪ ውስጥ የውዴዴር ሁኔታ
ሇመፌጠር የሚኖረውን አስተዋጽዕ፤
መ/ ከማኅበራዊና አካባቢ ጥበቃ አንፃር ሉያስከትሌ የሚችሇውን ተጽፅኖ፤
ሠ) በሕዛብ ጤና እና ዯህንነት እንዱሁም በዴርጅቱ ሠራተኞች ሊይ ሉያሳዴር
የሚችሇውን ተጽዔኖ፤
ረ) አመሌካቹ ከሕግ፣ ከቴክኒክና ከፊይናንስ አንፃር ያሇውን ችልታና ብቃት፤
ሰ) ሉሠራ የታሰበውን ሥራ አስመሌክቶ በአካባቢው ህብረተሰብ የቀረበ ጥያቄ
ወይም አስተያየት፤ እና
ሸ) ሉሠራ በታሰበው ሥራ ምክንያት ሉጎደ የሚችለ ላልች ሕዛባዊ ጥቅሞች፡፡
3. በዘህ አንቀጽ መሠረት ሚኒስቴሩ የተጠየቀውን ፇቃዴ የከሇከሇ ከሆነ ምክንያቱን
ይህን አዋጅ ሇማስፇጸም በሚወጣ ዯንብ በተወሰነው የጊዚ ገዯብ ውስጥ
ሇአመሌካቹ በጽሐፌ መግሇጽ አሇበት፡፡

234
 የፌትህ ሚኒስቴር

7. የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ፀንቶ ስሇሚቆይበት ጊዚና እዴሳት

1. በዘህ አዋጅ መሠረት የተሰጠ የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ፀንቶ
የሚቆይበት ጊዚ እና የሚታዯስበት የጊዚ ገዯብ ይህን አዋጅ ሇማስፇፀም
በሚወጣው ዯንብ በሚወሰነው መሠረት ይሆናሌ፡፡
2. የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት የተሰጠው ሰው በዘህ አዋጅና ይህን አዋጅ
ሇማስፇፀም በሚወጣው ዯንብ እና መመሪያ ውስጥ የተመሇከቱትን አስፇሊጊ
ሁኔታዎች ማክበሩን ሚኒስቴሩ ሲያረጋግጥ የምስክር ወረቀቱን ያዴሳሌ፡፡
3. የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት
በተወሰነው የጊዚ ገዯብ ውስጥ ሳይታዯስ ከቀረ እንዯተሠረዖ ይቆጠራሌ።
8. የአገሌግልት ክፌያ
የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት በሚሰጥበትና በሚታዯስበት ጊዚ በአመሌካቾች
ሉከፇሌ የሚገባው የአገሌግልት ክፌያ ይህን አዋጅ ሇማስፇፀም በሚወጣ ዯንብ
ይወሰናሌ።
9. የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀትን ስሇማስተሊሇፌ
ሚኒስቴሩ በጽሐፌ ካሌፇቀዯ በስተቀር የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀትን ሇላሊ
ሰው ማስተሊሇፌ አይቻሌም።
10. የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀትን ስሇማገዴ ወይም ስሇመሰረዛ
በዘህ አዋጅ መሠረት የተሰጠ የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት፣ የምስክር
ወረቀት የተሰጠው ሰው፡-
1. የአካባቢ ጥበቃን፣ የማኅበረሰብ ዯህንነትን፣ አነስተኛ የአከፊፊይ የነዲጅ ውጤቶች
የማከማቸት አቅምንና በሥሩ የሚተዲዯሩ የችርቻሮ ተቋማት ቁጥርን፣ የነዲጅ
ውጤቶች ጥራት ዯረጃን፣ የነዲጅ ውጤቶች ብክሇትን፣ የነዲጅ ውጤቶች ሕገ ወጥ
ንግዴን ወይም ታክስ ማጭበርበርን አስመሌክቶ በዘህ አዋጅም ሆነ በላሊ ሕግ
የወጡ ዴንጋጌዎችን ካሊከበረ፤
2. ማሟሊት ያሇበትን የነዲጅ ተቋም ዯረጃዎችና መሥፇርቶች አስመሌክቶ
እንዱያርም በጽሐፌ ተገሌጾሇት ይህን አዋጅ ሇማስፇጸም በሚወጣ ዯንብ
በተወሰነው የጊዚ ገዯብ ውስጥ ካሊረመ፣
ሉታገዴ ወይም ሉሠረዛ ይችሊሌ፡፡
11. የነዲጅ ተቋት ግንባት

235
 የፌትህ ሚኒስቴር

ማንኛውም ሰው በዘህ አዋጅ መሠረት የተሰጠ የነዲጅ ተቋም ግንባታ ፇቃዴ

ሳይኖረው የነዲጅ ተቋም ግንባታ ማካሄዴ አይችሌም። ሆኖም በአንዴ ነባር የነዲጅ
ተቋም ውስጥ ሇሚካሄዴ መዯበኛ የጥገና ሥራዎች እና የቧንቧ መስመር ዛርጋታ
አዱስ የግንባታ ፇቃዴ ማውጣት አያስፇሌግም።
12. ስሇግንባት ፇቃዴ ማመሌከቻ
የግንባታ ፇቃዴ ሇማግኘት የሚቀርብ ማመሌከቻ የሚከተለትን መረጃዎች ማካተት
አሇበት፡-
1. የአመሌካቹን ስምና አዴራሻ፤
2. ሉገነባ የታቀዯውን የሥራ ዒይነት፤
3. ሉገነባ የታቀዯው ሥራ ጠቀሜታና ኢኮኖሚያዊ አዋጭነት፤
4. ሉገነባ ሇታቀዯው ሥራ የተፇቀዯ ፔሊንና ዛርዛር መሥፇርት ከሦስት ቅጂዎች
ጋር፤
5. ሉገነባ የታቀዯው የነዲጅ ቧንቧ መሥመር ዛርጋታ ሥራ ከሆነ መነሻውና
መዴረሻውን እንዱሁም የቧንቧ መሥመሩ የሚያሌፌበት መሬትን የመጠቀም
ፇቃዴ አግባብ ካሇው አካሌ የተሰጠው ስሇመሆኑ የሚያረጋግጥ የጽሐፌ ማስረጃ፤
6. ላልች ይህን አዋጅ ሇማስፇፀም በወጡ ዯንቦችና መመሪያዎች የተገሇፁ ዛርዛር
መረጃዎች፡፡
13. የግንባታ ፇቃዴ የሚያበቃበት ግዚ
የነዲጅ ተቋም ግንባታ ፇቃዴ በተሰጠ በ12 ወራት ጊዚ ውስጥ የተፇቀዯው የግንባታ
ሥራ ካሌተጀመረ የተሰጠው ፇቃዴ እንዯተሠረዖ ይቆጠራሌ፡፡
14. የግንባታ ፇቃዴ መታገዴ ወይም መሠረዛ
1. ሚኒስቴሩ በሰጠው የግንባታ ፇቃዴ የተካተቱ ገዯቦች ወይም ሁኔታዎች
ካሌተሟለ የአንዴ ወር ማስጠንቀቂያ በመስጠት በዘህ አዋጅ መሠረት የተሰጠ
ፇቃዴን ማገዴ ይችሊሌ።
2. ሚኒስቴሩ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት በሰጠው የአንዴ ወር
ቅዴሚያ ማስጠንቀቂያ ጊዚ ውስጥ ባሇፇቃደ ፇቃደ የታገዯበትን ምክንያት
ካረመ ሚኒስቴሩ እገዲውን ያነሳሌ።
3. ባሇፇቃደ በተሰጠው የአንዴ ወር ማስጠንቀቂያ ጊዚ ውስጥ ፇቃደ የታገዯበትን
ምክንያት ካሇረመ ሚኒስቴሩ ፇቃደን ይሠርዙሌ።

236
 የፌትህ ሚኒስቴር

15. የተፇቀዯ ግንባታም ስራ ሊይ ስሇማዋሌ

በዘህ አዋጅ መሠረት በተሰጠ የግንባታ ፇቃዴ የተሠራ ማናቸውም የነዲጅ ተቋም
ይህን አዋጅ ሇማስፇፀም በወጣ መመሪያ እንዱሟለ የተዖረዖሩ ቅዴመ ሁኔታዎች
ስሇመሟሊታቸው በሚኒስቴሩ የጽሐፌ ማረጋገጫ ሳይሰጥ ሥራ ሊይ ሉውሌ
አይችሌም።
16. ሕጎችን ስሇማክበር
1. ማንኛውም ባሇፇቃዴ ከነዲጅ ተቋም ጋር በተያያዖ የሠራተኞች ጤና አጠባበቅን፣
የሕዛብ ዯህንነትን እና የአካባቢ ጥበቃን የሚመሇከቱ አግባብነት ያሊቸውን ሕጎች
የማክበርና ዯረጃዎችንና የቴክኒክ ዛርዛር መሥፇርቶችን የማሟሊት ግዳታ
አሇበት፡፡
2. ማንኛውም ባሇፇቃዴ የሥራውን እንቅስቃሴ የሚመሇከቱ መዛገቦችንና ሪኮርድችን
የመያዛና በሚኒስቴሩ ሲጠየቅ ሪፕርቶችን የማቅረብ ግዳታ አሇበት።
3. ማንኛውም ባሇፇቃዴ በሚኒስቴሩ የተመዯበ ተቆጣጣሪ በማንኛውም የነዲጅ ተቋም
ወይም የነዲጅ ተቋም ግንባታ ቦታ ተገኝቶ የቁጥጥርና ክትትሌ ሥራ ማካሄዴ
ሲፇሌግ የመተባበር ግዳታ አሇበት፡፡
ክፌሌ ሶስት
የሕዛብ ጤናና ዯህንነት እና አካባቢ ጥበቃ
17. ስሇዯረጃዎችና ዛርዛር መስፇርቶች
ሚኒስቴሩ በነዲጅ ውጤቶች የአቅርቦት ሠንሰሇት መሠረተ ሌማት እና በነዲጅ
ምርቶችና አገሌግልቶች የጥራት ዯረጃዎችና መሥፇርቶች እንዱሁም በሥነ-ምግባር
ዯንቦች ዛግጅት ረገዴ ከሚመሇከታቸው አካሊት ጋር በመተባበር ይሠራሌ።
18. የአካባቢ ተፅዔኖ ግምገማ
ሚኒስቴሩ አግባብ ካሇው አካሌ ጋር በመመካከር በዘህ አዋጅ መሠረት የብቃት
ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ሇመስጠት በቅዴመ ሁኔታነት የአካባቢ ተፅዔኖ ግምገማ
የሚያስፇሌጋቸውን የነዲጅ አቅርቦት ሥራዎች ይህን አዋጅ ሇማስፇፀም በሚወጣ
መመሪያ ይወሰናሌ፡፡
19. የነዲጅ እና የነዲጅ ውጤቶች ፌተሻ

237
 የፌትህ ሚኒስቴር

1. ከ500 ሉትር በሊይ ነዲጅ ወይም የነዲጅ ውጤት በፇሰሰ ጊዚ ንብረቱን በኃሊፉነት
የያዖው አካሌ ምርቶቹ በፇሰሱ በ24 ሰዒታት ውስጥ ስሇ ሁኔታው ሇሚኒስቴሩ
ወይም ሚኒስቴሩ ሇወከሇው አካሌ ሪፕርት ማዴረግ አሇበት፡፡
2. የፇሰሰው ነዲጅ ወይም የነዲጅ ውጤት በይዜታው ሥር የነበረ ሰው ወይም ባሇቤት
ፌሳሹ በአካባቢ ሊይ ጉዲት እንዲያስከትሌ ተገቢነት ያሊቸውን እርምጃዎች
ወዱያውኑ መውሰዴ ይኖርበታሌ።
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ወይም (2) የተመሇከተው ሰው ግዳታውን
ሳይወጣ ቀርቶ ሚኒስቴሩ ወይም በሚኒስቴሩ የተወከሇ አካሌ ችግሩን ሇማስወገዴ
ተገቢ እርምጃዎችን በመውሰደ የወጣ ወጪ ቢኖር የመተካት ግዳታ አሇበት፡፡

ክፌሌ አራት
የነዲጅ ወይም የነዲጅ ውጤቶች አቅርቦት ስራ
20. ዯረጃዎችን ስሇማሟሊት
ሇተጠቃሚዎች የሚከፊፇሌ ነዲጅ ወይም የነዲጅ ውጤት የአገሪቱን ዯረጃዎችና
መሥፇርቶች ማሟሊት አሇበት፡፡
21. ስሇነዲጅና የነዲጅ ውጤቶች ማጓጓዛ
ማንኛውም ነዲጅ ወይም የነዲጅ ውጤቶችን በማጓጓዛ ሥራ ሊይ የሚውሌ ቦቴ ወይም
የነዲጅ ማጓጓዡ ቧንቧ መሥመር ይህንኑ በሚመሇከት የወጡ ዯረጃዎችንና
መሥፇርቶችን ማሟሊት አሇበት፡፡
22. የነዲጅና የነዲጅ ውጤቶች አጠባበቅ

ማንኛውም ነዲጅ ወይም የነዲጅ ውጤት ሇታሰበሇት አገሌግልት ብቻ መዋሌ አሇበት፡፡

23. የነዲጅ ውጤቶችን ከባዮ-ፉውሌ ስሇመዯባሇቅ

የነዲጅ ውጤት ከባዮ-ፉውሌ እና ከላሊ የቴክኖልጂ ውጤት ጋር ስሇሚዯባሇቅበት
ሁኔታ ሚኒስቴሩ መመሪያ ሉያወጣ ይችሊሌ፡፡
24. መጠባበቂያ የነዲጅ ውጤቶች ስሇመያዛ
በሀገር ውስጥ በበቂ ሁኔታ የነዲጅ ውጤቶች አቅርቦት አስተማማኝነትን ሇማረጋገጥ
ማንኛውም አከፊፊይ ከ500 ሜትር ኩብ ያሊነሰ የመጠባበቂያ ክምችት መያዛ
አሇበት፡፡
ክፌሌ አምስት
238
 የፌትህ ሚኒስቴር

ስሇሚኒስቴሩ ስሌጣንና ተግባር እና ስሇቴክኒክ አማካሪ ኮሚቴ መቋቋም

25. የሚኒስቴሩ ስሌጣንና ተግባር
ሚኒስቴሩ የሚከተለት ሥሌጣንና ተግባራት ይኖሩታሌ፦
1. በነዲጅና በነዲጅ ውጤቶች አቅርቦት ፕሉሲና ስትራቴጂ ነክ ጉዲይ ሊይ
መንግሥትን ያማክራሌ፤
2. ነዲጅና የነዲጅ ውጤቶች አቅርቦት ሰንሰሇት ሥራዎችን በሚመሇከት የሚቀርቡ
የሕግና የቁጥጥር የውሳኔ ሃሳቦቸን ያስተባብራሌ፤
3. አግባብ ካሇው አካሌ ጋር በመመካከር ከውጭ ወዯሀገር ውስጥ የሚገቡ ወይም
በሀገር ውስጥ የሚመረቱ ነዲጅና የነዲጅ ውጤቶቹን የሚመሇከት ዛርዛር የቴክኒክ
መሥፇርትና የጥራት ቁጥጥር አሠራር እንዱወጣ በማዴረግ ተግባራዊነቱን
ይከታተሊሌ፣ ይቆጣጠራሌ፤
4. የኅብረተሰቡን ጤንነትና ዯህንነት ሇመጠበቅና የአካባቢ ጥበቃን ሇማረጋገጥ በዘህ
አዋጅ መሠረት የሚቀርቡ ማመሌከቻዎችን ከሚመሇከታቸው አካሊት ጋር
በመመካከር እየመረመረ ይፇቅዲሌ፤ በአቅርቦት ሰንሰሇት ውስጥ የሚከናወኑ
ሥራዎችን የዯህንነት ጥንቃቄ ያረጋግጣሌ፤
5. ሇአስቸኳይ ጊዚ አቅርቦት የሚውሌ የነዲጅና የነዲጅ ውጤቶች በቂ ክምችት በሕግ
ሥሌጣን በተሰጠው አካሌ መያ዗ን እና በገበያ ውስጥ የነዲጅና የነዲጅ ውጤቶች
አቅርቦት በበቂ መጠን መኖሩን ያረጋግጣሌ፤
6. ከነዲጅና ከነዲጅ ውጤቶች አቅርቦት ጋር በተያያዖ ሇአስተዲዯራዊና ቁጥጥር
ተግባራት አስፇሊጊ የሆኑ ጥናቶችን ያካሂዲሌ ወይም እንዱካሄደ ያዯርጋሌ፤
7. በዘህ አዋጅና አዋጁን ሇማስፇጸም በሚወጡ ዯንቦች መሠረት የኮንስትራክሽን
ፇቃዴ እና የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ይሰጣሌ፣ ያዴሳሌ፣ ያግዲሌ
ወይም ይሠርዙሌ፤
8. የነዲጅ አቅርቦት ሥራዎች ከቴክኒካዊ፣ ኢኮኖሚያዊ፣ አካባቢያዊና ዯህንነት
ጉዲዮች ጋር በተያያዖ የሚያስከትለትን ተፅእኖ በሚመሇክት አስፇሊጊ ቁጥጥርና
ምርመራዎችን ያካሂዲሌ፤
9. ሇሚሰጣቸው ፇቃድችና የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀቶች ይህን አዋጅ
ሇማስፇጸም በሚወጣ ዯንብ በሚወሰነው መሠረት የአገሌግልት ክፌያ ያስከፌሊሌ፤

239
 የፌትህ ሚኒስቴር

10. በዘሁ አዋጅ መሠረት አገሌግልቶችን ከሚሰጡ ሰዎች ጋር በተያያዖ የሥነ-

ምግባር መመሪያ ያወጣሌ፣ መከበሩን ያረጋግጣሌ፤
11. ላልች ተያያዥነት ያሊቸው ተግባራትን ያከናውናሌ፤
12. እንዲስፇሊጊነቱ አግባብነት ሊሊቸው የክሌሌ አካሊት የሥሌጣን ውክሌና
ይሰጣሌ፡፡
26. ስሇ ቴክኒክ አማካሪ ኮሚቴ መቋቋም
1. ከነዲጅ አቅርቦት ሥራዎች ጋር በተያያዖ የሚያማክር የቴክኒክ ኮሚቴ (ከዘህ
በኋሊ ‘ኮሚቴ’ እየተባሇ የሚጠራ) በዘህ አዋጅ ተቋቁሟሌ።
2. የኮሚቴው ተጠሪነት ሇሚኒስትሩ ይሆናሌ፡፡
27. የኮሚቴው አባሊት

የኮሚቴው አባሊት ሰብሳቢውን ጨምሮ ከሚመሇከታቸው መንግሥታዊ አካሊትና የግለ

ዖርፌ ተውጣጥተው በመንግሥት ይሰየማለ፤ ቁጥራቸውም እንዲስፇሊጊነቱ ይወሰናሌ፡፡

28. የኮሚቴው ተግባር

ኮሚቴው፡-
1. ከነዲጅ አቅርቦት ሥራዎች እና ተያያዥ ጉዲዮች ጋር በተያያዖ በሚኒስቴሩ
ተጠንተውና ተዖጋጅተው የሚቀርቡሇትን ፕሉሲዎች፣ ረቂቅ ሕጎችና የአፇፃፀም
ሥሌቶች ይመረምራሌ፣ በውይይት አዲብሮ የውሳኔ ሃሳቡን ሇሚኒስትሩ ያቀርባሌ፤
2. ከነዲጅ አቅርቦት ሥራዎችና ላልች ተዙማጅ ጉዲዮች ጋር በተያያዖ መወሰዴ
አሇባቸው የሚሊቸውን አዎንታዊ እርምጃዎች በሚመሇከት ሚኒስትሩን ያማክራሌ፡
29. ስሇኮሚቴው ስብሰባ
1. ኮሚቴው በዒመት ሁሇት ጊዚ መዯበኛ ስብሰባ ያዯርጋሌ፡፡ ሆኖም አስፇሊጊ ሆኖ
ሲገኝ በማናቸውም ጊዚ አስቸኳይ ስብሰባ ሉያዯርግ ይችሊሌ።
2. በኮሚቴው ስብሰባ ሊይ አብሊጫ ቁጥር ያሊቸው አባሊት ከተገኙ ምሌዒተ ጉባዓ
ይሆናሌ።
3. የኮሚቴው ውሳኔዎች በዴምጽ ብሌጫ ያሌፊለ፤ ሆኖም ዴምጽ እኩሌ በእኩሌ
የተከፇሇ አንዯሆነ ሰብሳቢው ወሳኝ ዴምጽ ይኖረዋሌ።
4. የዘህ አንቀጽ ዴንጋጌዎች እንዯተጠበቁ ሆነው ኮሚቴው የራሱን የስብሰባ ሥነ-
ሥርዒት ዯንብ ሉያወጣ ይችሊሌ፡፡

240
 የፌትህ ሚኒስቴር

ክፌሌ ስዴስት
ሌዩ ሌዩ ዴንጋጌዎች
30. ቅጣት
ማንኛውም በነዲጅ አቅርቦት ሠንሰሇት ሥራ ውስጥ የተሠማራ ሰው ሕገወጥ ጥቅም
ሇማግኘት በይዜታው ሥር የሚገኝ የነዲጅ ውጤትን ከማንኛውም ላሊ ዛቅተኛ
የጥራት ዯረጃ ካሇው የነዲጅ ውጤት ወይም ጠጣርም ሆነ ፇሳሽ ነገር ጋር ቀሊቅል
ቢገኝ በንግዴ ውዴዴር እና የሸማቾች ጥበቃ አዋጅ ቁጥር 813/2006 አግባብ ባሊቸው
ዴንጋጌዎች መሠረት ይቀጣሌ፡፡
31. ዯንብና መመሪያ የማውጣት ስሌጣን
1. የሚኒስትሮች ምክር ቤት ሇዘህ አዋጅ አፇፃፀም የሚያስፇሌጉ ዯንቦችን ሉያወጣ
ይችሊሌ።
2. ሚኒስቴሩ ይህን አዋጅና በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የወጡ
ዯንቦችን ሇማስፇፀም የሚያስፇሌጉ መመሪያዎችን ሉያወጣ ይችሊሌ።
32. ተፇፃሚነት ስሇማይኖራቸው ህጎች
ከዘህ አዋጅ ጋር የሚቃረን ማንኛውም ሕግ ወይም የአሠራር ሌምዴ በዘህ አዋጅ
በተመሇከቱ ጉዲዮች ሊይ ተፇፃሚነት አይኖረውም፡፡
33. የመሸጋገሪያ ዴንጋጌ
ይህ አዋጅ ከመፅናቱ በፉት በነዲጅ ውጤቶች አቅርቦት ሠንሰሇት ውስጥ ተሠማርቶ
የሚገኝ ማንኛውም ሰው የነዲጅ ተቋሙንና አሠራሩን ሚኒስቴሩ በሚወስነው የጊዚ
ገዯብ ውስጥ በዘህ አዋጅ ዴንጋጌዎችና አዋጁን ሇማስፇፀም በሚወጡ ዯንቦችና
መመሪያዎች መሠረት ማስተካከሌ አሇበት፡፡
34. አዋጁ የሚፀናበት ግዚ
ይህ አዋጅ በፋዳራሌ ነጋሪት ጋዚጣ ታትሞ ከወጣበት ቀን ጀምሮ የፀና ይሆናሌ፡፡
አዱስ አበባ ነሏሴ 9 ቀን 2006 ዒ.ም
ድ/ር ሙሊቱ ተሾመ
የኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ፔሬዘዲንት

241
 የፌትህ ሚኒስቴር

አዋጅ ቁጥር 981/2008 ዒ.ም

የጂኦተርማሌ ሀብት ሌማት አዋጅ
የጂኦተርማሌ ሀብት ተጠብቆና ሇምቶ ሇአገሪቱ ኢኮኖሚያዊና ማኅበራዊ ጥቅም እንዱሁም
ዔዴገት መዋለን ማረጋገጥ አስፇሊጊ በመሆኑ፤
የጂኦተርማሌ ሀብት ኤላክትሪክ ኃይሌ ማመንጨትን ጨምሮ ሇአገሪቱ ከፌተኛ ኢኮኖሚያዊ
ጠቀሜታ ሊሊቸው አገሌግልቶች መዋለን ማረጋገጥ አስፇሊጊ በመሆኑ፤
በመንግሥትና በግለ ዖርፌ የሚካሄደ የጂኦተርማሌ ኃይሌ ማመንጨት ተግባራትን
የሚዯግፌ የሕግ እና የቁጥጥር ማዔቀፌ መኖር ሇውጤታማ የጂኦተርማሌ ሀብት ሌማትና
ጥቅም ሊይ መዋሌ አስፇሊጊ በመሆኑ፤
የጂኦተርማሌ ሀብት ሌማት እና ተግባራት ዒሊማዎችን ከግብ ሇማዴረስ የሚመራ አዱስ ሕግ
ማውጣት በማስፇሇጉ፤
በኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዳሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ሕገ-መንግሥት 55 (2) (ሀ) መሠረት
የሚከተሇው ታውጇሌ፡፡

ክፌሌ አንዴ
ጠቅሊሊ

1. አጭር ርእስ
ይህ አዋጅ ‘የጂኦተርማሌ ሀብት ሌማት አዋጅ ቁጥር 981/2008’ ተብል ሉጠቀስ
ይችሊሌ፡፡
2. ትርጓሜ
የቃለ አገባብ የተሇየ ትርጉም የሚያሰጠው ካሌሆነ በስተቀር በዘህ አዋጅ ውስጥ፦
1. ‘የጂኦተርማሌ ሥራ’ ማሇት በዘህ አዋጅ መሠረት የሚሰጥ ፇቃዴ
የሚያስፇሌጋቸው ተግባራት ናቸው፤
2. ‘የጂኦተርማሌ ሀብት’ ማሇት የማዔዴንም ሆነ የውሃ ሀብት ወይም ቁሳዊ ንብረት
ያሌሆነ ነገር ግን ሇዘህ አዋጅ አፇፃፀም የጂኦተርማሌ ኢነርጂ፣ የጂኦተርማሌ
ተረፇ ምርትን እና የጂኦተርማሌ ፇሳሽን የሚያካትት ተፇጥሯዊ የመሬት ሙቀት
ነው፤

242
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. ‘የጂኦተርማሌ ኢነርጂ’ ማሇት በማንኛውም ሁኔታ ከመሬት ገፀ-ምዴር በታች

የሚገኝ ሆኖ ከተፇጥሮአዊ የመሬት ሙቀት የተገኘ ወይም የተፇጠረ ወይም
ከዘሁ የተፇጥሮ ሙቀት ውስጥ የወጣ ኢነርጂ ነው፤
4. ‘የጂኦተርማሌ ተረፇ-ምርት’ ማሇት ዖይት፣ የሃይዴሮ ካርቦን ጋዛና ሂሉየምን
ሳይጨምር በመጠን፣ በጥራት ወይም በቴክኒክ ረገዴ ሇማውጣት ወይም ሇማምረት
አስቸጋሪ በመሆኑ ምክንያት ራሳቸውን ችሇው እንዲይወጡ ወይም እንዲይመረቱ
በቂ ጠቀሜታ የላሊቸው ሆኖም ውህዴ ሆኖ ወይም በጂኦተርማሌ እንፊልት
ውስጥ የሚገኙ ማንኛውም ማዔዴን ነው፤
5. ‘የጂኦተርማሌ ፇሳሽ’ ማሇት ውሃ፣ ብራይንና እንፊልትን አካቶ በሚገኝበት ከፌታ
ወይም ጥሌቀት ሙቀቱ ውሃ የሚፇሊበት ዯረጃ የዯረሰም ይሁን ከዙ በሊይ
እንዱሁም ሙቀቱ የተገኘው በተፇጥሮም ይሁን በሪኢንጄክሽን ከጅኦተርማሌ
ሀብት ጋር የተያያዖ ፇሳሽ ነው፤
6. ‘የጂኦተርማሌ ሀብት ክሌሌ’ ማሇት ማንኛውም የጂኦተርማሌ ሀብት የተገኘበት
ወይም የሀብቱ መገኛ እንዯሆነ ታምኖ በፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን በሕዛብ
ማስታወቂያ የተሰየመ ማንኛውም መሬት ነው፤
7. ‘የንግዴ ማህበር’ ማሇት በኢትዮጵያ የንግዴ ሕግ የተሰጠው ትርጉም ይኖረዋሌ፤
8. ‘ዯረጃ I የጂኦተርማሌ ሀብት’ ማሇት የኤላክትሪክ ኃይሌ ሇማመንጨት ብቃት
ያሇውና በዘያው አካባቢ እንዯማሞቂያና የተቀናጀ ሙቀትና ኃይሌ የመሣሠለ
አገሌግልቶች መስጠት የሚችሌ ጂኦተርማሌ ሀብት ነው፤
9. ‘ዯረጃ II የጂኦተርማሌ ሀብት’ ማሇት የኤላክትሪክ ኃይሌ ማመንጨትን
ሣይጨምር የሙቀት ኃይለን በቀጥታ ጥቅም ሊይ ሇሚያውለ አገሌግልቶች፣
ሇግብርና እና ሇኢንደስትሪ፣ ሇመዛናኛ ገሊ መታጠቢያ እንዱሁም ሇህክምናና
ሇመሣሠለ ላልች አገሌግልቶች የሚውሌ የጂኦተርማሌ ሀብት ነው፤
10. ‘አግባብ ያሇው አካሌ’ ማሇት ሏረጉ የተጠቀሰበት ዴንጋጌ በሚመሇከተው ጉዲይ
ሊይ በሕግ ኃሊፉነት እና ሥሌጣን የተሰጠው መንግሥታዊ አካሌ ነው፤
11. ‘አሊቂ ዔቃዎች’ ማሇት ሇጂኦተርማሌ ስራ የሚያስፇሌጉና በጂኦተርማሌ ሥራው
ወቅት በጥቅም ሊይ የሚውለ ወይም የሚተኩ ኬሚካልች፣ ሲሚንቶን ጨምሮ
ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን በመመሪያ አሊቂ ዔቃዎች ብል የሚሰይማቸው
ናቸው፤

243
 የፌትህ ሚኒስቴር

12. ‘ሰነዴ’ ወይም ‘ሪከርዴ’ ማሇት የኤላክትሮኒክስ ጽሐፍችን ወይም ሪከርድችን

ጨምሮ ማንኛውም ጽሐፌ ወይም ሪከርዴ ነው፤
13. ‘መቆፇር’ ማሇት ሇጂኦተርማሌ ሥራ የሚዯረግ የጉዴጓዴ ቁፊሮ ነው፤
14. ‘የምርመራ ፇቃዴ’ ማሇት የጂኦተርማሌ ሀብት መኖሩንና የሀብቱን መጠንና
የኢኮኖሚ ጥቅም ሇማረጋገጥ ሲባሌ ጉዴጓድችን መቆፇርን እንዱሁም ሇጉዴጓዴ
ፌተሻ ሲባሌ የጂኦተርማሌ ፇሣሾችን መሌቀቅን ጨምሮ ዛርዛር የጂኦልጂ፣
የጂኦኬሚስትሪና የጂኦፇዘክስ ጥናቶችን በማከናወን የጂኦተርማሌ ሀብትን መጠን፣
አቀማመጥ፣ ባሕርያትና ወሰን ሇማረጋገጥ የሚረደ ሥራዎችን ሇማካሄዴ መብት
የሚሠጥ ፇቃዴ ሲሆን የአካባቢና ማህበረሰብ ተጽዔኖ፣ የሀብት መጠንና
የአዋጭነት ጥናቶችን ማጥናትና ላልች ተዙማጅ ሥራዎችን ማካሄዴንም
ይጨምራሌ፤
15. ‘ኮር’ ማሇት በቁፊሮ ከጉዴጓዴ የሚወሰዴ ጠጣር የአሇት ናሙና ነው፤
16. ‘ማመንጨት’ ማሇት በኢነርጂ አዋጅ የተሰጠው ትርጓሜ ይኖረዋሌ፤
17. ‘መንግሥት’ ማሇት የኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዳሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ መንግሥት
ሲሆን እንዯ አግባቡ ክሌሌ መንግሥታትንም ይጨምራሌ፤
18. ‘የታወቀ የጂኦተርማሌ ሀብት ክሌሌ’ ማሇት የታወቀ የጂኦተርማሌ ሀብት ክሌሌ
ተብል በፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን በሕዛብ ማስታወቂያ የተሰየመ አካባቢ ነው፤
19. ‘መሬት’ ማሇት ከመሬት በታችም ይሁን በሊይ የንብረት አገሌግልት መብት
ወይም ጥቅም የተገኘበት በማንኛውም ዒይነት ይዜታ ሥር የሚገኝ መሬት ሲሆን
በውሃ የተሸፇነ መሬትንም ያካትታሌ፤
20. ‘ፇቃዴ ሰጪ ባሇሥሌጣን’ ማሇት የኢትዮጵያ ኢነርጂ ባሇሥሌጣን ነው፤
21. ‘የሕዛብ ማስታወቂያ’ ማሇት ሰፉ ተዯራሽነት ባሇው መገናኛ ብ዗ሀን ወይም
የኤላክትሮኒክስ መገናኛ ዖዳ በዘህ አዋጅ ውስጥ የተካተቱ መሠረታዊ ጉዲዮችን
ይፊ ማዴረግ ነው፤
22. ‘የቅኝት ፇቃዴ’ ማሇት አንዴ ቦታ የጂኦተርማሌ ሀብት ሉኖረው እንዯሚችሌ
ሇማረጋገጥ ሲባሌ የጂኦልጂ፣ የጂኦኬሚስትሪና የጂኦፉዘክስ ባሕርያቱን ሇማጥናት
የሚያስችለና በአካባቢው ተፇጥሮ ሊይ ተጽዔኖ የላሊቸውን የመሬት ሊይ
የምርመራ ሥራዎችን ሇማካሄዴ መብት የሚሠጥ ፇቃዴ ሲሆን ጉዴጓዴ
መቆፇርን አያካትትም፤

244
 የፌትህ ሚኒስቴር

23. ‘ሪኢንጄክሽን’ ማሇት የጂኦተርማሌ ፇሳሽን በጉዴጓዴ አማካኝነት ከመሬት በታች

መሌሶ መጨመር ነው፤
24. ‘መሠረዛ’ ማሇት ባሇፇቃደ ፇቃደን በፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን አስገዲጅነት
እንዱመሌስ ማዴረግ ነው፤
25. ‘መመሇስ’ ማሇት በባሇፇቃደ በፇቃዯኝነት ፇቃደን ወይም ከፇቃደ ክሌሌ ውስጥ
የተወሰነን ቦታ ሇፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን መመሇስ ነው፤
26. ‘የሙቀት መሇኪያ ጉዴጓዴ’ ማሇት የጂኦሳይንትፉክ ወይም ከሙቀት ጋር
የተያያዖ መረጃ ሇማግኘት ሲባሌ የሚቆፇር ማንኛውም ጉዴጓዴ ነው፤
27. ‘መቋረጥ’ ማሇት ከፇቃዴ መሠረዛ፣ መነጠቅ ወይም መመሇስ ጋር በተያያ዗
ምክንያቶች ባሇፇቃደ የነበረው መብት ሲያበቃ ነው፤
28. ‘ማስተሊሇፌ’ ማሇት የጂኦተርማሌ ፇቃዴ ወይም ከፇቃደ ጋር ተያያዥ ሀብትን
መሸጥ፣ በዔዲ ማስያዛ፣ ማውረስ፣ መዲረግ ወይም በላሊ መንገዴ ባሇቤትነትን
ማስተሊሇፌ ነው፤
29. ‘ጉዴጓዴ’ ማሇት የጂኦተርማሌ ሀብት ሇመፇሇግ ወይም ሇማምረት ወይም
የጂኦተርማሌ ሀብቱን ሪኢንጀክት ሇማዴረግ ወይም ሇመከታተሌ በማንኛውም
መሬት ሊይ ተቆፌሮ የተጠናቀቀ ጉዴጓዴ ነው፤
30. ‘የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማትና የመጠቀም ፇቃዴ’ ማሇት
የጂኦተርማሌ የሀብት መጠንና የአዋጭነት ጥናቶችን ሇማጥናት፣ ከፌተኛ ዯረጃ
የጂአልጂ፣ የጂኦኬሚስትሪና የጂኦፉዘክስ ጥናቶችን ሇማካሄዴ፣ የምርት፣
የሪኢንጄክሽንና የክትትሌ ጉዴጓድችን ሇመቆፇር፣ የእንፊልት መስክን
ሇማሌማት፣ የጂኦተርማሌ ሀብትን ከመሬት ሥር ሇማውጣትና ሇመጠቀም መብት
የሚሠጥ ፇቃዴ ነው፤
31. ‘የሥራ ፔሮግራም’ ማሇት ዛርዛሩ በዘህ አዋጅ እና ይሀን አዋጅ ሇማስፇጸም
በሚወጣ ዯንብና መመሪያ የሚወሰን ሆኖ የጂኦተርማሌ ቅኝት ፇቃዴ እና
የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማትና የመጠቀም ፇቃዴ ሇመስጠት
እንዱሁም የጆአተርማሌ ምርመራ ፇቃዴ ሇመስጠት ወይም ሇማዯስ እንዯቅዴመ
ሁኔታ መቅረብ ያሇበት የሥራ ዛርዛር እና የወጪ ዔቅዴ ነው፤

245
 የፌትህ ሚኒስቴር

32. ‘ክሌሌ’ ማሇት በኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዳሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ሕገመንግሥት

አንቀጽ 47 (1) የተመሇከተው ማንኛውም ክሌሌ ሲሆን፣ የአዱስ አበባና የዴሬዲዋ
ከተሞች አስተዲዯሮችንም ይጨምራሌ፤
33. ‘ሰው’ ማሇት ማንኛውም የተፇጥሮ ሰው ወይም በሕግ የሰውነት መብት የተሰጠው
አካሌ ነው፤
34. ማንኛውም በወንዴ ፆታ የተገሇፀው የሴትንም ይጨምራሌ ፡፡
3. የተፇፃሚነት ወሰን
ይህ አዋጅ በኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዳሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ግዙት ውስጥ በሚካሄደ
የጂኦተርማሌ ሀብት ሌማት ሥራዎች ሊይ ተፇፃሚ ይሆናሌ፡፡
4. ዒሊማ
ይህ አዋጅ የሚከተለት ዒሊማዎች ይኖሩታሌ፦
1. የሀገሪቱ የጂኦተርማሌ ሀብት ሥርዏትና ዖሊቂነት እንዱሁም የአካባቢ ጥበቃን
ግምት ውስጥ ባስገባ ሁኔታ መሌማቱን ማረጋገጥ፤
2. ከጂኦተርማሌ ኃይሌ ሇአገር ውስጥ እና ሇውጭ አገር ፌጆታ የሚውሌ
ኤላክትሪክ ማመንጨትንና ማቅረብን መዯገፌ፤
3. የዯረጃ II ጂኦተርማሌ ሀብትን ሇሌዩ ሌዩ አገሌግልቶች የሚውሌበትን ሁኔታ
ማራመዴ፤
4. በጂኦተርማሌ ሀብት ሌማት ሥራ ሊይ የተሠማሩ ባሇሀብቶች መብቶችን
የማረጋገጥ፤ እና
5. በኢትዮጵያ ቀጣይነት ያሇው ከካርቦን ነፃ የሆነ ኢኮኖሚን ማበረታታት፡፡

ክፌሌ ሁሇት
ስሇጂኦተርማሌ ሀብት ሌማት ጠቅሊሊ ዴንጋጌዎች

5. ውጤታማ የመሬትና ላልች የተፇጥሮ ሀብቶች አጠቃቀም

1. አዋጭና ከዘህ አዋጅ ጋር የሚስማማ እስከሆነ ዴረስ ሇጂኦተርማሌ ሀብት ሌማት
በሚሰጥ የፇቃዴ ክሌሌ ውስጥ የሚገኙ ላልች የተፇጥሮ ሀብቶች አግባብነት
ባሊቸው ሕጎች መሠረት ከጂኦተርማሌ ፇቃደ ጎን ሇጎን ጥቅም ሊይ እንዱዉለ
አግባብ ባሇው አካሌ ሉወሰን ይችሊሌ።

246
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የጂኦተርማሌ ሥራ በሚካሄዴበት የፇቃዴ ክሌሌ

ውስጥ ጂኦተርማሌን የማይመሇከቱ ላልች የሌማት ሥራዎች ጎን ሇጎን
የሚካሄደበትን አሠራር በተቻሇ መጠን መዯገፌ አሇበት።
6. የሀብት ጥበቃና ዖሇቄታዊነት
የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማትና የመጠቀም ፇቃዴ ያሇው ባሇፇቃዴ
ተገቢነት ያሇውና ከአካባቢ ብክሇት የጸዲ አሠራር የመከተሌ ግዳታ ያሇበት ሲሆን
የጂኦተርማሌ ሀብቱ ዖሇቄታዊነት መጠበቁን ሇማረጋገጥ ሲባሌ ከጂኦተርማሌ
ኢንደስትሪ ምርጥ አሠራርና ከጂኦተርማሌ ሀብቱ ባሕርያት ጋር የተጣጣመ መሆኑን
በማረጋገጥ የጂኦተርማሌ ፉሣሾች ሪኢንጄክሽንን መተግበር አሇበት።
7. መሬትን ሇጆኦተርማሌ ስራዎች ስሇመከሇሌ
1. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (3) እና (4) ዴንጋጌዎች እንዯተጠበቁ ሆነው
ማናቸውም በኢትዮጵያ ውስጥ የሚገኝ መሬት ሇጂኦተርማሌ ሥራዎች ክፌት
ይሆናሌ፡፡
2. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ሇሕዛብ ጥቅም አስፇሊጊ ነው ብል ሲያምን የሕዛብ
ማስታወቂያ በማውጣት ማናቸውም መሬት የታወቀ የጂኦተርማሌ ክሌሌ ነው
ብል ሉሰይም ይችሊሌ፡፡ ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የታወቀ የጂአተርማሌ
ክሌሌን መጠን እና ቅርጽን ሇመወሰን ከላልች ሁኔታዎች በተጨማሪ፦
ሀ) እንዱከሇሌ ሀሣብ የቀረበበትን አካባቢ የታወቀ የጂኦልጂካሌ፣ ጂኦኬሚካሌ እና
ጂኦፉዘካሌ ባህርያትን፤ እና
ሇ) የጂኦተርማሌ ሀብቱ የሚገኝበት መሬት በወቅቱ እየሰጠ ያሇውንና ወዯፉት
ሉሰጥ የሚችሇውን ላሊ ጠቀሜታ፣ ግምት ውስጥ ማስገባት አሇበት፡፡
3. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ሇሕዛብ ጥቅም አስፇሊጊ ነው ብል ሲያምን የሕዛብ
ማስታወቂያ በማውጣት ማናቸውም መሬት የጂኦተርማሌ ስራ የማይካሄዴበት ነው
ብል መከሇሌ ይችሊሌ፡፡ ሆኖም ይህን የመሰሇው ክሌከሊ በዘህ አዋጅ መሠረት
ፇቃዴ በተሰጠው ሰው ሊይ ጉዲት ያዯረሰ ከሆነ አግባብ ባሇው ሕግ መሠረት
የመካስ መብት ይኖረዋሌ።
4. ማንኛውም ሰው ቀጥል በተዖረዖሩት ሥፌራዎች ሊይ የጂኦተርማሌ ሥራዎች
ፇቃዴ አይሰጠውም፡-
ሀ) ሇመቃብርና ሃይማኖታዊ ጉዲዮች በተከሇለ ሥፌራዎች፤

247
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሇ) የቅዴመ ታሪክ ቅሪቶች ባለባቸው ወይም ብሔራዊ መታሰቢያዎች

በቆሙባቸው ሥፌራዎች፤
ሏ) ሇመሠረተ ሌማት አውታሮች በተከሇለ ቦታዎች፤
መ) ሇተፇጥሮ አካባቢ ጥበቃ ወይም ሇብሔራዊ ፒርክ በተከሇለ ሥፌራዎች፤
ሠ) አግባብ ያሇው አካሌ ካሌፇቀዯ በቀር ከመንዯሮች፣ ከከተማዎች ወይም ከውኃ
ማጠራቀሚያዎች ወይም ግዴቦች በአምስት መቶ (500) ሜትር ክሌሌ
ውስጥ፤ እና
ረ) በላሊ ሕግ በተከሇከለ ቦታዎች፡፡
5. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) የተመሇከተው የሕዛብ ማስታወቂያ በሥራ ሊይ
በዋሇበት ቀን ይህ አዋጅ ከመውጣቱ በፉት ፇቃዴ በተሰጠበት እና የፀና የኃይሌ
ግዥ ስምምነት ባሇው መሬት መጠንና ቅርጽ ሊይ ተፇፃሚ አይሆንም።
6. መንግሥት ሇሕዛብ ጥቅም ሲባሌ ተገቢው የማካካሻ እርምጃ ተወስድ በዘህ
አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (3) ወይም (4) መሠረት የተከሇሇ ማንኛውም ሥፌራ
ሇጂኦተርማሌ ሥራ ክፌት እንዱሆን ሉፇቅዴ ይችሊሌ፡፡
8. በመንግስት ስሇሚካሄዴ የጂኦተርማሌ ስራ
1. መንግሥት ሇሀገሪቱ የኢኮኖሚ እና ማኅበራዊ ዔዴገት ወሳኝ ሚና የሚኖራቸውን
የጂኦተርማሌ ሥራዎች በራሱ ወይም ከላልች ባሇሀብቶች ጋር በቅንጅት
ሉያካሂዴ ይችሊሌ፡፡
2. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ዴንጋጌ እንዯተጠበቀ ሆኖ ፇቃዴ ሰጪው
ባሇሥሌጣን የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማትና የመጠቀም ፇቃዴን
አወዲዴሮ ሇመስጠት የሚያስችሇው በቂ መረጃ እንዱኖረው ሇማስቻሌ መንግሥት
የጂኦተርማሌ ሀብት ፌሇጋ እና ሌማት ሥራዎች ያካሂዲሌ።
9. ስሇ ጂኦተርማሌ ሀብት መዛገብ
1. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የጂኦተርማሌ ሀብት መዛገብ አዯራጅቶ ይይዙሌ፡፡
2. በጂኦተርማሌ ሀብት መዛገብ ውስጥ የፇቃዴ ማመሌከቻዎችና ፇቃዴን
ሇመስጠት፣ ሇመከሌከሌ ወይም ሇመሠረዛ የተሰጡ ውሳኔዎች፣ የይግባኝ
ሪከርድችና በዘህ አዋጅ፣ ይህን አዋጅ ሇማስፇጸም በሚወጣ ዯንብና መመሪያ
የሚወሰኑ የጽሐፌ ሰነድች ይመዖገባለ፡፡

248
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. ከፇቃዴ ጋር የተገናኙና በግሌ የተካሄደ ግብይቶችን፣ ማስተሊሇፌን፣ በዔዲ

መያዛን፣ በውርስ ማስተሊሇፌን የሚመሇከቱ ሰነድች ስምምነቱ ከተከናወነ ወይም
ህጋዊነትን ካገኘ በኋሊ ባለት በዖጠና (90) ቀናት ውስጥ መብቱን ባገኘው ሰው
አማካይነት ቀርበው መመዛገብ አሇባቸው። ሇምዛገባ በወቅቱ ያሌቀረቡ
ስምምነቶች በሕግ ፉት ዋጋ አይኖራቸውም።
4. የጂኦተርማሌ ሀብት መዛገብ ሇሕዛብ ክፌት ይሆናሌ።
10. ጉዲዩ የሚመሇከታቸውን ሰዎች ስሇማሳወቅ
1. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን በዘህ አዋጅ መሠረት የቀረበሇትን ማመሌከቻ
በጂኦተርማሌ ሀብት መዛገብ ከመዖገበ በኋሊ ጥያቄ የቀረበበትን ቦታ የጂኦግራፉ
ኮኦርዴኔት በመጥቀስ ሰፉ ተዯራሽነት ባሇው የመገናኛ ብ዗ሃን አማካይነት
ሦስተኛ ወገኖች እንዱያውቁት ያዯርጋሌ፡፡
2. ፇቃዴ እንዲይሠጥ ተቃውሞ የሚያቀርብ ሰው በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1)
መሠረት ጥያቄ የቀረበበት ቦታ በመገናኛ ብ዗ሃን እንዱታወቅ በተዯረገ በአሥራ
አምስት (15) ቀናት ውስጥ ተቃውሞውን ያቀረበ እንዯሆነ ፇቃዴ ሰጪው
ባሇሥሌጣን በጉዲዩ ሊይ በሚመሇከታቸው ወገኖች መካከሌ ዴርዴር እንዱጀመር
ያዯርጋሌ።
3. ጉዲዩ የሚመሇከታቸው ወገኖች የቀረበውን ተቃውሞ አስመሌክቶ ፇቃዴ ሰጪው
ባሇሥሌጣን ዴርዴሩ እንዱጀመር ከወሰነበት ቀን ጀምሮ በስሌሣ (60) ቀናት
ውስጥ መስማማት ካሌቻለ ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የሁሇቱንም ወገኖች
ክርክር ካዲመጠ በኋሊ በአሥራ አምስት (15) የሥራ ቀናት ውስጥ የቀረበውን
ተቃውሞ የመቀበሌ ወይም ያሇመቀበሌ ውሣኔ ይሰጣሌ፡፡
ክፌሌ ሦስት
ፇቃዴ ሰጪ ባሇሥሌጣን
11. የፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ስሌጣንና ተግባር
ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የሚከተለት ሥሌጣንና ተግባራት ይኖሩታሌ፡-
1. የጂኦተርማሌ ሀብት ሌማት ኢንቨስትመንትን ሇማሣዯግ የሚረደ ሁኔታዎችን
የማመቻቸት፤

249
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. የጂኦተርማሌ ሀብት ሌማትን የሚመሇከቱ ተግባራት በዘህ አዋጅ፣ ይህን አዋጅ

ሇማስፇፀም በሚወጣ ዯንቦችና መመሪያዎች መሠረት መከናወናቸውን
የማረጋገጥ፤
3. የጂኦተርማሌ ሀብት ሌማትን በማሳዯግ እና ባሇፇቃድች ኃሊፉነቶቻቸውን
እንዱወጡ በማዴረግ መካከሌ የሚኖርን ወይም ሉከሰት የሚችሌ የጥቅም ግጭትን
ሇማስወገዴ ተገቢ እርምጃ የመውሰዴ፤
4. በዯረጃ I እና ዯረጃ II የጂኦተርማሌ ሀብት ሊይ የጂኦተርማሌ ሥራ ፇቃድችን
የመስጠት ወይም የመከሌከሌ የተሰጡ ፇቃድችን የማዯስ፣ የማገዴ፣ የማራዖም እና
የመሠረዛ፤
5. ሇጂኦተርማሌ ዖርፌ የማማከር አገሌግልት ሥራ እና ሇጂኦተርማሌ ቴክኒክ ነክ
ሥራ የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት የመስጠት፤
6. የጂኦተርማሌ ፇሳሽና ተያያዥ ውጤቶች ወዯ ውጪ እንዱሊኩ ፇቃዴ የመስጠት
ወይም የመከሌከሌ፤
7. አግባብ ካሇው አካሌ ጋር በመመካከር የጂኦተርማሌ ተረፇ ምርት ጥቅም ሊይ
እንዱውሌ ወይም እንዱሸጥ የመፌቀዴ፤
8. የፇቃዴ ክሌሌ በጨረታ ወይም በማመሌከቻ የሚሰጥበትን ሁኔታ የመወስን፤
9. በዘህ አዋጅ መሠረት ማንኛውም ባሇፇቃዴ በፇቃደ የተመሇከቱ ግዳታዎችን
ሇመወጣት አስፇሊጊው የገንዖብ ምንጭ፣ የቴክኒክ ብቃትና ሌምዴ ያሇው መሆኑን
የማረጋገጥ፤
10. አንዴን አካባቢ የታወቀ የጂኦተርማሌ ሀብት መገኛ ክሌሌ ብል የመሰየም፤
11. በዘህ አዋጅ እና በዘህ አዋጅ መሠረት በወጡ ዯንቦችና መመሪያዎች የተመሇከቱ
መረጃዎችን እና ሪከርድችን የመቀበሌ፤
12. የጂኦተርማሌ ሥራዎች በዘህ አዋጅ፣ ይህን አዋጅ ሇማስፇጸም በሚወጣ ዯንብ፣
መመሪያና አግባብ ባሊቸው ስምምነቶች መሠረት መካሄዲቸውን የመቆጣጠርና
የማረጋገጥ፤
13. በመንግሥት በሚወጣ ተመን መሠረት የፇቃዴና ላልች ክፌያዎችን
የመሰብሰብ፤

250
 የፌትህ ሚኒስቴር

14. አግባብ ካሇው አካሌ ጋር በመተባበር የጂኦተርማሌ ሥራዎች ከኢትዮጵያ

የአካባቢ፣ የጤና እና የዯህንነት ሕግጋት ጋር የተጣጣሙ መሆናቸውን
የማረጋገጥ፤
15. ከጂኦተርማሌ ሥራ ጋር ተያያዥነት ያሊቸው የጤናና የዯህንነት ዯረጃዎችን፣
የጉዴጓዴ ቁፊሮ ኮድችን፣ የቁጥጥር መመሪያዎችንና ላልች መሰሌ ኮድችን
የማውጣትና አፇፃፀማቸውንም የመቆጣጠር፤
16. ይህን አዋጅ ሇማስፇፀም አግባብ ካሊቸው አካሊት ጋር የመተባበር፡፡
ክፌሌ አራት
ስሇፇቃድች እና የሙያ ብቃት ማረጋገጫ ምስክር ወረቀቶች
12. የፇቃዴ አስፇሊጊነት
ማንኛውም ሰው በዘህ አዋጅ መሠረት ተገቢውን ፇቃዴ ከፇቃዴ ሰጪው
ባሇሥሌጣን ሳያገኝ የጂኦተርማሌ ሥራ ማካሄዴ አይችሌም።
13. የፇቃዴ ዒይነቶች
1. ማንኛውም አመሌካች በዘህ አዋጅ፣ ይህን አዋጅ ሇማስፇጸም በሚወጣ ዯንብና
መመሪያ መሠረት ፇቃዴ ሇማግኘት የሚያስፇሌጉ ሁኔታዎችን ካሟሊ
የሚከተለት የጂኦተርማሌ ሥራ ማካሄዴ የሚያስችለ ፇቃድችን በዯረጃ I
የጂኦተርማሌ ሀብት ሊይ ሉሰጡት ይችሊለ፦
ሀ) የቅኝት ፇቃዴ፤
ሇ) የምርመራ ፇቃዴ፤ እና
ሏ) የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማትና የመጠቀም ፇቃዴ፡፡
2. በዯረጃ II የጂኦተርማሌ ሀብት ሊይ የጂኦተርማሌ ሥራ ፇቃዴ የሚሰጥበት ሁኔታ
እና ዛርዛር ይህን አዋጅ ሇማስፇፀም በሚወጣ ዯንብና መመሪያ ይወሰናሌ፡፡
3. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) እና (2) ዴንጋጌዎች አንዯተጠበቁ ሆነው
ክሌልች ሙቀቱ ከአንዴ መቶ ሀያ (120) ዱግሪ ሴንቲግሬዴ በማይበሌጥ እና
መጠኑ በዒመት ከሁሇት ሚሉዮን (2 ሚሉዮን) ሜትር ኪዩብ በማይበሌጥ የዯረጃ
II የጂኦተርማሌ ሀብት ሊይ የጂኦተርማሌ ሥራ ፇቃዴ ይሰጣለ።
14. የቅኝት ፇቃዴ
1. የቅኝት ፇቃዴ የብቻ የሆነ መብት የማያስገኝና ያሇውዴዴር የሚሰጥ ፇቃዴ
ነው፡፡

251
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. የቅኝት ፇቃዴ በፇቃደ ሊይ ሇተገሇፀው ጊዚ ፀንቶ ይቆያሌ፣ ሆኖም ይህ ጊዚ

ከሃያ አራት (24) ወር በሊይ ሉሆን አይችሌም።
3. የቅኝት ፇቃዴ አይታዯስም፡፡
4. የቅኝት ፇቃዴ ያዥ የቅኝት ክሌሌ በምርመራና በጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ
የማሌማትና የመጠቀም ፇቃዴ ሥር ያሌተያዖ ከሆነ እና በዘህ አዋጅ፣ ይህን
እዋጅ ሇማስፇጸም በሚወጣ ዯንብና መመሪያ የተገሇፁ አስፇሊጊ መስፇርቶችን
የሚያሟሊ ከሆነ የምርመራ ፇቃዴ እንዱሰጠው ሉያመሇከት ይችሊሌ፡፡
5. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የቅኝት ፇቃዴ ሥር የነበረን ክሌሌ በከፉሌ ወይም
ሙለ በሙለ ሇላሊ ሰው የምርመራ ወይም የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ
የማሌማትና የመጠቀም ፇቃዴ የሰጠ ከሆነ ይህንኑ ሇቅኝት ፇቃዴ ያዟ
ማስታወቅ አሇበት፡፡
15. የምርመራ ፌቃዴ
1. የብቻ የሆነ መብት የሚያስገኝ የምርመራ ፇቃዴ የሚሰጠው፡-
ሀ) በፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ተቀባይነት ያገኘ የሥራ ዔቅዴ አና የአካባቢና
የማኅበረሰብ ተጽዔኖ ግምገማ ጥናት ሊቀረበ፤
ሇ) የታሰበውን የምርመራ ሥራ በቀረበው የሥራ ፔሮግራም መሠረት ሇማከናወን
የሚያስችሌ የገንዖብ አቅም ያሇው ወይም ሇማግኘት የሚችሌ መሆኑን እና
አስፇሊጊው የቴክኒክ ችልታ ያሇው መሆኑን ሊረጋገጠ፤
ሏ) ከዘህ በፉት የጂኦተርማሌ ሥራ ፇቃዴ የነበረው ከሆነ የዘህኑ ፇቃዴ
ግዳታዎች ሊሌጣሰ አመሌካች ይሆናሌ፡፡
2. የምርመራ ፇቃዴ በፇቃደ ሊይ ሇተገሇፀው ጊዚ ፀንቶ ይቆያሌ፤ ሆኖም ይህ ጊዚ
ከአምስት (5) ዒመት በሊይ ሉሆን አይችሌም።
3. የምርመራ ፇቃዴ እያንዲንደ ከአንዴ (1) ዒመት ሇማይበሌጥ ሇሁሇት ጊዚ
በፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ተቀባይነት ሲያገኝ ሉታዯስ ይችሊሌ፤ ሆኖም
ሇሁሇተኛ ጊዚ የታዯሰ የምርመራ ፇቃዴ ፀንቶ የሚቆይበት ጊዚ እንዲበቃ
ይሠረዙሌ፡፡
4. ባሇፇቃደ በፇቃደ የተመሇከቱትን ግዳታዎች አሟሌቶ ከፇፀመ፣ ሇዔዴሳት
የሚጠየቁ ተፇሊጊ ሁኔታዎችን ካሟሊና ይህን አዋጅ፣ አዋጁን ተከትሇው የወጡ
ዯንቦችን ወይም መመሪያዎችን ዴንጋጌዎች በመተሊሇፌ ፇቃደን ሇማገዴ ወይም

252
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሇመሠረዛ የሚያበቃ ጥፊት ካሌፇፀመ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (3) መሠረት
መንግሥት ፇቃደን ሉያዴስሇት ይችሊሌ፡፡
16. የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማትና የመጠቀም ፇቃዴ
1. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የብቻ የሆነ መብት የሚያስገኝ የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ
መስክ የማሌማትና የመጠቀም ፇቃዴ የሚሰጠው የሚከተለትን ሁኔታዎች
ሇሚያሟሊ አመሌካች ይሆናሌ፦
ሀ) በፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ተቀባይነት ያገኘ የሥራ ዔቅዴ፣ የአዋጭነት
ጥናትና የአካባቢ እና የማኅበረሰብ ተጽዔኖ ግምገማ ጥናት ሊቀረበ፤
ሇ) ሕጋዊ የኃይሌ ግዥ ስምምነት ሊሇው፤
ሏ) የታሰበውን ሥራ በቀረበው የሥራ ፔሮግራም መሠረት ሇማከናወን
የሚያስችሌ የገንዖብ አቅምና አስፇሊጊው የቴክኒክ ችልታ ያሇው ወይም
ሇማግኘት የሚችሌ መሆኑን ሊረጋገጠ፤
መ) ከዘህ በፉት የጂኦተርማሌ ሥራ ፇቃዴ የነበረው ከሆነ የዘህኑ ፇቃዴ
ግዳታዎች ሊሌጣሰ፡፡
2. የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማትና የመጠቀም ፇቃዴ በፇቃደ ሊይ
ሇተገሇፀው ጊዚ ፀንቶ ይቆያሌ፤ ሆኖም ይህ ጊዚ ከሃያ አምስት (25) ዒመት በሊይ
ሉሆን አይችሌም።
3. የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማትና የመጠቀም ፇቃዴ ጸንቶ የሚቆይበት
ጊዚ ሲያበቃ መንግሥት በሚመቸው መንገዴ የጂኦተርማሌ ሀብት ሌማቱን
ሉያስቀጥሌ ይችሊሌ፡፡
4. የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማትና የመጠቀም ባሇፇቃዴ በዯረጃ I
ጂኦተርማሌ ሀብት ሊይ የኃይሌ ማመንጨት ተግባርን ብቻ የማካሄዴ ወይም
በተጓዲኝ ጥቅም ሊይ የዋሇ የጂኦተርማሌ ሀብትን ሇራሱ የመጠቀም ወይም
በሽያጭ መንግስት እንዱጠቀምበት የማዴረግ መብት አሇው፡፡
5. አግባብነት ያሊቸውን የኢነርጂ ሕግ ዴንጋጌዎች የሚያሟሊና በዯረጃ I ጂአተርማሌ
ሀብት ሊይ የኃይሌ ማመንጨት ተግባር ሇማካሄዴ ብቁ የሆነ የጂኦተርማሌ
ጉዴጓዴ መስክ የማሌማትና የመጠቀም ባሇፇቃዴ ሇፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን
ማመሌከቻ ሲያቀርብ ኤላክትሪክ ሇማመንጨት ፇቃዴ ይሰጠዋሌ፡፡

253
 የፌትህ ሚኒስቴር

6. በዯረጃ I የጂኦተርማሌ ሀብት ሊይ የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማትና

የመጠቀም ባሇፇቃዴ በሀገሪቱ የኢነርጂ እና የኢንቬስትመንት ሕግ መሠረት
ከጂኦተርማሌ ሀብት ኤላክትሪክ የማመንጨት እና ያመነጨውን ኤላክትሪክ
አግባብ ሊሇው አካሌ የመሸጥ ግዳታ አሇበት፡፡
17. ፇቃዴን በውዴዴር ስሇመስጠት
1. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የሙከራ ጉዴጓዴ ቁፊሮ ሥራዎች ተከናውነውና
የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማትና የመጠቀም ፇቃዴ ሇመስጠት
በሚያስችሌ ዯረጃ የጂኦተርማሌ ሀብት መኖሩ የተረጋገጠ የታወቀ የጂኦተርማሌ
ሀብት ክሌሌን በማወዲዯር የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማትና የመጠቀም
ፇቃዴ ሉሰጥ ይችሊሌ፡፡
2. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የተወሰነን ክሌሌ የሚመሇከት የምርመራ ፇቃዴ
ማመሌከቻ የቀረበሇት እንዯሆነ የሕዛብ ማስታወቂያ በማውጣት ፌሊጎት የሊቸው
ላልች ሰዎች የሕዛብ ማስታወቂያው በወጣ በሠሊሳ (30) ቀን ውስጥ ማመሌከቻ
ሇቀረበበት ቦታ የቴክኒክ ብቃትንና የገንዖብ አቅምን በመመዖኛነት በመጠ
ቀም እንዱወዲዯሩ መጋበዛ አሇበት፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) መሰረት ሇፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን
ማመሌከቻ ያሌቀረበሇት እንዯሆነ በቅዴሚያ የተቀበሇውን ማመሌከቻ
ያስተናግዲሌ።
18. ስሇማመሌከቻ ሥነ-ሥርዒት
ፇቃዴ ሇማግኘት የሚቀርቡ ማመሌከቻዎች በፌጥነትና በብቃት የሚስተናገደበትን
ሁኔታ ሇማረጋገጥ የሚያስችለ ሥነ-ሥርዒቶች፣ መሟሊት ያሇባቸው ሁኔታዎችና የጊዚ
ገዯቦች ይህን አዋጅ ሇማስፇጸም በሚወጣ ዯንብ ይወሰናለ።
19. ፇቃዴ ሇማግኘት ብቁ ስሊሇመሆን
1. የዘህ አዋጅ አንቀጽ 13 (1) ዴንጋጌ እንዯተጠበቀ ሆኖ የሚከተለት ፇቃዴ
ማግኘት አይችለም፦
ሀ) ሥሌጣን ባሇው ፌርዴ ቤት መክሠሩ የተረጋገጠ ማንኛውም ሰው፤
ሇ) የማፌረሱ ሂዯት የንግዴ ማኅበሩን እንዯገና ሇማቋቋም ወይም ከላሊ ኩባንያ
ጋር ሇማዋሃዴ እስካሌሆነ ዴረስ በመፌረስ ሊይ ያሇ የንግዴ ማኅበር፤

254
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሏ) ከማመሌከቻው ጋር የተሳሳተ መረጃ ሆን ብል ያቀረበ ወይም ማመሌከቻውን

አስመሌክቶ ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ሇሚሰጠው ውሣኔ አስፇሊጊ የሆነ
መረጃ ሆን ብል ያሊቀረበ ሰው፤
መ) ቀዴሞ ፇቃዴ የነበረው ከሆነ የተሳሳተ መረጃ ሆን ብል ያቀረበ ወይም
ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ሇሚያካሂዯው የሪፕርት ግምገማ አስፇሊጊ የሆነ
መረጃ ሆን ብል ያሊቀረበ ሰው።
2. በማጭበርበር ወይም ሇፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን አስፇሊጊ የሆነ መረጃን ሆን
ብል ባሇማቅረብ ፇቃደ የተሠረዖበት ባሇፇቃዴ ፇቃደ ከተሠረዖበት ቀን አንስቶ
ሇአሥር (10) ዒመታት ማንኛውንም ዒይነት ፇቃዴ ማግኘት አይችሌም።
20. ስሇስራ ፔሮግራም
1. ማንኛውም ዒይነት ፇቃዴ እንዱሰጠው የሚያመሇከት ሰው ከማመሌከቻው ጋር
የሥራ ፔሮግራሙን፣ በጀቱን እና በፇቃደ የተሸፇኑ ተግባራትን የሚመሇከቱ
ዛርዛር ሥራዎችን የያዖ የሥራ ፔሮግራም ማቅረብ አሇበት፡፡
2. ባሇፇቃደ በጀትን ጨምሮ ተቀባይነት አግኝቶ የነበረውን የሥራ ፔሮግራም
በማንኛውም ጊዚ ሇመሇወጥ ሇፇቃዴ ሰጪ ባሇሥሌጣን ማመሌከት ይችሊሌ፡፡
3. በማንኛውም የሥራ ፔሮግራም ሊይ ሇውጥ ሇማዴረግ የሚቀርብ ማመሌከቻ፡-
ሀ) ተቀባይነት አግኝቶ የነበረውን የሥራ ፔሮግራም ሇመተግበር ያሊስቻለትን
ክስተቶች ወይም የባሇፇቃደን የቀዴሞ ሥራ ፔሮግራም መሠረት በማዴረግ
ሇውጡ ያስፇሇገበትን የቴክኒክና የፊይናንስ ምክንያቶችን ሇይቶ ማሳየት እና
መሠረታዊ ሇውጥ የሚዯረግ ከሆነም አሳማኝ ምክንያቶችን ማቅረብ፤ እና
ሇ) የታሰበውን የሥራ ፔሮግራም ማሻሻያና በጀት መያዛና የሚከፇሌ ክፌያ ካሇ
መከፇሌ አሇበት፡፡
4. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የሥራ ፔሮግራም ሇውጥ ሇማዴረግ ማመሌከቻ
በቀረበ በአሥር (10) ቀን ውስጥ፦
ሀ) ተሻሽል የቀረበው የሥራ ፔሮግራም አሳማኝ ሆኖ ከተገኘ ተቀብል
ያፀዴቀዋሌ፤ ወይም
ሇ) የሥራ ፔሮግራም ሇውጥ ሇማዴረግ የቀረበውን ጥያቄ ውዴቅ ካዯረገው
ሇውሣኔው ምክንያት የሆኑትን ጉዲዮች በመዖርዖር ሇአመሌካቹ በጽሐፌ
ያሳውቃሌ።

255
 የፌትህ ሚኒስቴር

21. ስሇባሇፇቃድች አጠቃሊይ መብቶች

በዘህ አዋጅ ላልች ዴንጋጌዎች የተመሇከቱት መብቶች እንዯተጠበቁ ሆነው በዘህ
አዋጅ የተመሇከቱ ተግባራትን ሇማከናወን አስፇሊጊ እስከሆኑና በፇቃደ ሊይ የተዯረጉ
ማናቸውም ገዯቦች እንዯተጠበቁ ሆኖ የፇቃደ ጊዚ እስከሚያበቃ ዴረስና ተፇጻሚነት
ያሊቸው ላልች ሕጎችን መሠረት በማዴረግ ባሇፇቃደ የሚከተለት መብቶች
ይኖሩታሌ፡-
1. በጀትን ጨምሮ ተቀባይነትን ባገኘ የሥራ ዔቅዴ መሠረት በፇቃደ የተዖረዖሩ
የጂኦተርማሌ ሥራዎችንና እነዘህኑ ሥራዎች ሇመሥራት አስፇሊጊ የሆኑ
ማናቸውንም ተግባራት ሇማከናወን ወዯ ፇቃዴ ክሌሌ የመግባት፤
2. በሥራ ዔቅደ መሠረት ወዯ ፇቃዴ ክሌለ ሠራተኞችንና ሥራዎቹን ሇማካሄዴ
አስፇሊጊ የሆኑ ፊብሪካዎችን፣ ማሽነሪዎችንና መሣሪያዎችን የማስገባት፤
3. አግባብነት ያሊቸው የውሃ ሀብት ሕጎችና የተፊሰስ ዔቅድችን በማክበር፣ የተሻለ
የአሠራር ሌምድች፣ የጤናና ዯህንነት ዯንቦችና መመሪያዎች በማክበር ሇሥራው
አስፇሊጊ የሆነ ውሃን በፇቃዴ ክሌለ ውስጥ ከሚገኝ የገፀ-ምዴር፣ የከርሠ-ምዴር
ወይም አቋርጦ ከሚያሌፌ ከማንኛውም የውሃ አካሌ የመጠቀም ወይም የውሃ
ጉዴጓዴ የመቆፇር፤
4. የጂኦተርማሌ ሥራ ሇማካሄዴ አስፇሊጊ የሆኑ ከመሬት በሊይ ወይም በመሬት ሥር
የሚዖረጉ መሠረተ ሌማቶችን የመዖርጋትና የመገንባት እንዱሁም
እንዯአስፇሊጊነቱ ፊብሪካዎችንና ማሽነሪዎችን መትከሌ ሕንፃዎችንና ላልች
ግንባታዎችን የማካሄዴ እና የማዯስ፤
5. በፇቃዴ ክሌለ ውስጥ አስፇሊጊ የሆኑ መሠረተ ሌማቶችን ሇመዖርጋት በፌቃዴ
ክሌለ በሚገኙ የግንባታ ማዔዴናት የመጠቀም፤
6. ማንኛውንም የጂኦተርማሌ ፇሳሽ የመያዛና የመጠቀም፤
7. አግባብነት ያሊቸው የውሀ ሀብት ሕጎችን፣ የተፊሰስ ዔቅድችንና ተያያዥነት
ያሊቸውን የአካባቢ ጥበቃ ሕጎችን በማክበር ጥቅም ሊይ የዋሇ ውሃን የማስወገዴ፤
8. የዯን ውጤቶችን ስሇመቁረጥና በምትካቸው ችግኞችን ስሇመትከሌ የወጡ አግባብ
ያሊቸው ሕጎችን በማክበር በፇቃዴ ክሌለ ውስጥ ሇጂአተርማሌ ሥራው ብቻ
አስፇሊጊ የሆኑ የዯን ውጤቶችን የመቁረጥና የመጠቀም፤

256
 የፌትህ ሚኒስቴር

9. ላልች ሰዎች እንዲይገሇገለባቸው መሰናክሌ በማይፇጥር ሁኔታ በነባር መንገድች፣

ዴሌዴዮችና የመሠረተ ሌማት አውታሮች የመገሌገሌ፤
10. በፇቃደ መሠረት መሬቱን ጥቅም ሊይ ሇማዋሌና ወዯ ፇቃዴ ክሌለ ሇመግባት
የሚያስፇሌጉ መጋቢ መንገድችን፣ ዴሌዴዮችንና ላልች የመገናኛ ዖዳዎችን
የአካባቢ ዔቅዴንና የግንባታ ዯረጃን ጠብቆ የመገንባትና የማዯስ፤
11. አግባብነት ያሊቸውን ዴንጋጌዎችና መመሪያዎች በማክበር ሇጂኦተርማሌ ሥራው
አስፇሊጊ የሆኑ ጉዴጓድችን የመቆፇርና የመገንባት፤
12. ሇራሱና ሇሠራተኞቹ መኖሪያ የሚያገሇግለ ጊዚያዊ ቤቶች ግንባታዎችን
የማካሄዴ፣ የመገንባትና የመጠገን እና እነዘህን ቤቶችና ግንባታዎች የመተው፤
13. ጂኦተርማሌ ፇቃዴ ሇመስጠት መሟሊት ካሇባቸው ሁኔታዎች ጋር በተጣጣመ
መንገዴ በዯረጃ I የጂኦተርማሌ ሀብት ሊይ ከማመንጫ ተቋም የሚወጣ
የጂኦተርማሌ ፌሳሽን ሇኤላክትሪክ አገሌግልት ሊሌሆነ ተግባር በፇቃዴ ክሌለ
ውስጥ ወይም በፇቃደ ክሌሌ አካባቢ የመጠቀም ወይም የመሸጥ፤
14. ባሇፇቃደ የውጭ ባሇሀብት ሲሆን በኢትዮጵያ ተቀባይነት ባሇው የሂሣብ አሠራር
መሠረት እና የኢትዮጵያ ብሔራዊ ባንክ ባወጣው መመሪያ መሠረት የውጭ
ምንዙሪ የባንክ ሂሣብ የመያዛ።
22. ስሇባሇፇቃድች አጠቃሊይ ግዳታዎች
1. በዘህ አዋጅ አና አግባብነት ባሊቸው ሕጎች የተመሇከተ ላልች ግዳታዎች
እንዯተጠበቁ ሆነው ባሇፇቃደ የሚከተለት ግዳታዎች ይኖሩታሌ፡-
ሀ) የጂኦተርማሌ ሥራውን ተገቢ በሆኑ ሕጎች፣ ቴክኖልጂና ሇጂኦተርማሌ ሥራ
ዒሇም አቀፌ ተቀባይነት ባገኘ የአሠራር ሌምዴ መሠረት የማካሄዴ፤
ሇ) የወኪልቹን፣ የሠራተኞቹንና የላልች ሰዎችን ጤንነትና ዯህንነት
በሚያረጋግጥና በተፇጥሮ አካባቢ ሊይ የሚዯርስ ጉዲትን ወይም ብከሊን
መከሊከሌ በሚያስችሌ ሁኔታ ሥራውን የማከናወን፤
ሏ) ሇጂኦተርማሌ ሥራው አስፇሊጊ የሆነና በጂኦተርማሌ ኢንደስትሪ ተቀባይነት
ባገኘ የአሠራር ሌምዴ መሠረት ሁለም ሠራተኞች ትምህርትና ሥሌጠና
ያገኙ መሆናቸውን የማረጋገጥ፤
መ) በፇቃደ ክሌሌና አዋሳኝ በሆነ መሬት ሊይ ሕጋዊ የይዜታ መብት ያሊቸውን
ሰዎች ሊሇማወክ ተገቢውን ጥንቃቄ የመውሰዴ፤

257
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሠ) በፇቃዴ ክሌለ ከላልች ሰዎች ጋር በጋራ ሇሚጠቀምባቸው እንዯ መንገዴ

የመሳሰለ ሌማቶች ግንባታና ጥገናን በሚመሇከት በተጠቃሚዎቹ የነፌስ
ወከፌ የአገሌግልት መጠን ሊይ ተመሥርቶ በሚዯርስ ስምምነት መሠረት
ገንዖብ የማዋጣት፤
ረ) በጂኦተርማሌ ሥራው ሊይ እንቅፊት የማይፇጥርበት እስከሆነ ዴረስ
በዖረጋቸው የመንገድችና የዴሌዴዮች መሠረተ ሌማቶች ላልች ሰዎች በነፃ
እንዱጠቀሙ የመፌቀዴ፤
ሰ) ዴንገተኛ ሁኔታ ሲፇጠር፣ ሇሚዯርሰው ብሌሽት ብቻ ካሣ በማስከፇሌ
መንግሥት ወይም ላልች ሰዎች በመንገደ በሕንጻው፣ በመገናኛ መሳሪያዎቹ
በመሳሰለ መሠረተ ሌማቶች በጊዚያዊነት እንዱገሇገለ የመፌቀዴ፤
ሸ) ተፇሊጊው ችልታ ሊሊቸው ኢትዮጵያውያን የቅጥር ቅዴሚያ የመስጠት፤
ቀ) በዋጋቸው ተወዲዲሪና በጥራታቸው ተመጣጣኝ ዯረጃ ያሊቸው እንዯሌብ
ሇሚገኙ የሀገር ውስጥ ዔቃዎች ግዥና አገሌግልቶች ቅዴሚያ የመስጠት፤
በ) በዘህ አዋጅ፣ ይህን አዋጅ ሇማስፇጸም በሚወጣ ዯንብና መመሪያ መሠረት
የሚፇሇግበትን ማናቸውንም ክፌያ በወቅቱ የመክፇሌ፤
ተ) ፇቃደንና የሥራ ፔሮግራሙን የሚመሇከቱ ማናቸውንም ሁኔታዎች
የማክበር፤
ቸ) መዙግብቶችንና ሪከርድችን ጨምሮ አግባብነት ያሊቸውን ሰነድች በሙለ
በፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ወይም በላሊ ሕግ ሥሌጣን በተሰጣቸው
እንዱመረመሩ የማቅረብ፤
ኀ) የሰውን ጤና እና ዯህንነት አዯጋ ሊይ የሚጥሌ ዴንገተኛ ሁኔታ ሲፇጠር
መንግሥት ወዯ ቦታው ገብቶ አስፇሊጊውን እንዱፇጽም የመፌቀዴ፤
ነ) በአካባቢና በኅብረተሰቡ ሊይ የሚዯርስ ተፅዔኖን የመቀነስና እንዱሁም ተገቢ
ሆኖ ሲገኝ ተቀባይነት ባገኘው የአካባቢና የኅብረተሰብ ሊይ የሚዯርስ ተፅዔኖ
መቀነሻ ዔቅዴ መሠረት እርምጃ የመውሰዴ፤
ኘ) የጂኦተርማሌ ሥራ ፇቃዴ ሲያበቃ፣ ሲቋረጥ ወይም የፇቃዴ ክሌለን በራሱ
ፇቃዴ ሲሇቅ በፇቃዴና በኪራይ ተይዜ በነበረው ቦታ የሚገኙ ጉዴጓድችና
ላልች ሥራዎች በሰዎች ጤንነት፣ ሕይወትና ንብረት ሊይ አዯጋ
እንዲያስከትለ ተቀባይነት ባገኘው የአካባቢ ተፅዔኖ ጥናት ግምገማ መሠረት

258
 የፌትህ ሚኒስቴር

ማጠር፣ ግንባታዎች ማንሳት፣ የቆፇራቸውን ጉዴጓድች በአግባቡ በመዴፇን

የመተው እና መከሊከያ የማበጀት፤
አ) አግባብ ባሇው አካሌ ዖንዴ በንግዴ መዛገብ ሊይ የመመዛገብና ሇፇቃደ ዖመን
በኢትዮጵያ ውስጥ ጽሕፇት ቤት የማቋቋም፤
ከ) በሚመሇከተው ክሌሌ ህግ መሠረት ሇፇቃዴ ክሌለና በኪራይ ሇያዖው መሬት
በየዒመቱ በቅዴሚያ ክፌያ መክፇሌ።
2. ባሇፇቃደ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) (ኘ) መሠረት ያሊነሳቸውን ግንባታዎች
መንግሥት ያሇምንም ክፌያ የራሱ ንብረት ሉያዯርጋቸው
ይችሊሌ፡፡
23. የፇቃዴ ክሌሌ ወሰን
1. የታወቀ የጂኦተርማሌ ክሌሌ መጠንና ዴንበር በፇቃዴ ሰጪው ባሇስሌጣን
ይወሰናሌ፡፡
2. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) እና የዘህ አዋጅ አንቀጽ 7 ዴንጋጌዎች
እንዯተጠበቁ ሆነው ከታወቀ የጂኦተርማሌ ክሌሌ ውጭ የሚገኝ የጂኦተርማሌ
ክሌሌን የሚመሇከት ፇቃዴ ሇመስጠት በግልባሌ ፕዘሽንንግ ሲስተም
(በጂ.ፑ.ኤስ) ኮኦርዴኔት የሚገሇጹ የማዔዖን ነጥብ ባለት አንዴ የጂኦሜትሪ ቅርጽ
የወሰን መስመሮች ውስጥ የተወሰነ የቦታ መጠን የሚኖረው ሆኖ፡-
ሀ) ሇቅኝት ፇቃዴ ሲሆን ከሁሇት ሺህ (2000) ስኩዌር ኪል ሜትር የማይበሌጥ፤
ሇ) ሇምርመራ ፇቃዴ ሲሆን ከሁሇት መቶ (200) ስኩዌር ኪል ሜትር የማይበሌጥ
ሆኖ፣ አንዴ ሰው እስከ ሁሇት ፇቃዴ ብቻ፤ ወይም
ሏ) ሇጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማትና የመጠቀም ፇቃዴ ሲሆን ከሃምሳ
(50) ስኩዌር ኪል ሜትር የማይበሌጥ የጂኦተርማሌ ሀብት ክሌሌ ሉፇቀዴ
ይችሊሌ፡፡
3. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) እና (2) ዛርዛር አፇፃፀም አዋጁን ሇማስፇፀም
በሚወጣ ዯንብ ይወሰናሌ።
24. የላልች አገሌግልቶች ፇቃዴ ስሇመዯረብ
አግባብነት ያሇው አካሌ ከፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ጋር በመመካከርና ሇአገሪቱ
የሚያስገኘውን የኢኮኖሚ ጥቅምና በነባር ባሇፇቃዴ ሊይ ሉዯርስ የሚችሇውን ተፅዔኖ
በተመሇከተ አመሌካቹ ያካሄዯውን ጥናት ግምት ውስጥ በማስገባት፣

259
 የፌትህ ሚኒስቴር

እንዱሁም ነባሩን ባሇፇቃዴ በቅዴሚያ በማሳወቅና በሥራዎቹና በአፇጸጸሙ ሊይ

አለታዊ ተፅዔኖ አሇማሣረፊቸውን አረጋግጦ በተመሳሳይ የፇቃዴ ክሌሌ ውስጥ
ሇላልች አገሌግልቶች ፇቃዴ ዯርቦ ሉሰጥ ይችሊሌ፡፡
25. ስሇፇቃዴ ቀዲሚነት
1. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የጂኦተርማሌ ሀብቱን ኢኮኖሚያዊ ጠቀሜታ ወይም
ላልች አግባብ ያሊቸውን የኢንቨስትመንት ዒሊማዎች መሠረት በማዴረግ በላሊ
አኳኋን ካሌወሰነ በቀር ፇቃዴ በመስጠት ሂዯት በዯረጃ I የጂኦተርማሌ ሀብት
ሊይ የጂኦተርማሌ ሥራ ፇቃዴ መሰጠት በዯረጃ II የጂኦተርማሌ ሀብት ሊይ
በሚሰጥ የጂኦተርማሌ ሥራ ፇቃዴ ሊይ ቀዲሚነት ይኖረዋሌ።
2. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የጂኦተርማሌ ሀብቱን ኢኮኖሚያዊ ጠቀሜታ ወይም
ላልች አግባብ ያሊቸውን የኢንቨስትመንት ዒሊማዎች መሠረት በማዴረግ በላሊ
አኳኋን ካሌወሰነ በቀር ፇቃዴ በመስጠት ሂዯት የምርመራ ፇቃዴ በቅኝት
ፇቃዴ ሊይ እና የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማትና የመጠቀም ፇቃዴ
በምርመራና በቅኝት ፇቃዴ ሊይ ቀዲሚነት ይኖረዋሌ።
3. ፇቃዴ በተሰጠበት ክሌሌ በተዯራቢ የተሰጠ ፇቃዴ ቢኖር በክርክር ሊይ ያሇው
የጂኦተርማሌ ሀብት ፇቃዴ ክሌሌ በቀዲሚው ባሇፇቃዴ ይዜታ ሥር እንዲሇ ሆኖ
ይቆጠራሌ።
26. ፇቃዴ ስሇማስተሊፌ
1. ከቅኝት ፇቃዴ በስተቀር ማንኛውም ፇቃዴ የያዖ ባሇፇቃዴ በቅዴሚያ የፇቃዴ
ሰጪውን ባሇሥሌጣን የጽሐፌ ስምምነት በማግኘትና ይህን አዋጅ ሇማስፇጸም
በሚወጣ ዯንብ የተመሇከተ የፇቃዴ ማስተሊሇፌ ክፌያ በመፇፀም ፇቃደን ሇላሊ
ሰው ሉያስተሊሌፌ ይችሊሌ፡፡
2. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ማንኛውንም ፇቃዴ እንዱተሊሇፌ ከመፇቀደ በፉት
ፇቃዴ እንዱተሊሇፌሇት የሚፇሌገው ሰው አስፇሊጊው የገንዖብ አቅም፣ የቴክኒክ
ችልታና ሌምዴ ያሇውና በማንኛውም ፇቃዴ ሥር ያለ ግዳታዎችንና ይህን
አዋጅ ሇማስፇጸም በሚወጣ በዯንብና በመመሪያ የተዖረዖሩ ላልች መሥፇርቶችን
የሚያሟሊ ስሇመሆኑ ማረጋገጥ አሇበት፡፡

260
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. ከፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን በቅዴሚያ ስምምነት ካሌተገኘ በስተቀር ፇቃደ

የሚተሊሇፌባቸው ሰነድች የሚከተለትን የስምምነት ዴንጋጌዎች ማካተት
አሇባቸው፦
ሀ) ያሇምንም ሌዩነት ፇቃደ የሚመሇከተው ክሌሌና የፇቃደ ሁኔታዎች
በአጠቃሊይ የሚተሊሇፈ መሆኑን፤ እና
ሇ) ፇቃደ የሚተሊሇፌሇት ሰው ተቀባይነት ባገኘው የሥራ ፔሮግራም መሠረት
ሇመፇፀም የተስማማ መሆኑን።
4. በዘህ አዋጅ በአንቀጽ 19 (1) እና (2) ሇተመሇከተ ሰው ማንኛውም ዒይነት
ፇቃዴ አይተሊሇፌም፡፡
5. በሚተሊሇፌ ፇቃዴ ሥር ያሇ ማንኛውም መብት በፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን
ተቀባይነት አግኝቶ ካሌተመዖገበ በቀር ፇቃደ ተሊሌፎሌ ሇተባሇሇት ሰው
የሚያስገኘው ሕጋዊ ውጤት አይኖረውም፡፡
27. መብትን ስሇመተው
1. ባሇፇቃደ ፇቃደን ወይም የፇቃዴ ክሌለን የትኛውንም ክፌሌ በቅዴሚያ ፇቃዴ
ሰጪውን ባሇሥሌጣን በጽሐፌ በማሳወቅ መተው ይችሊሌ፡፡ ሆኖም መብቱን
በራሱ ፌሊጎት ከተወ በኋሊም የሇቀቀውን ቦታ ቀዴሞ ወዯነበረበት ሁኔታ
የመመሇስ ወይም በራሱ ተግባራት ምክንያት የተከሰቱ ብክሇቶችን የማስወገዴ
ወይም ሇዘህ ተግባር የሚውሌ ዋስትና ወይም ገንዖብ የማስያዛ የመሣሠለት
ግዳታዎች አለበት።
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የፇቃዴ ወይም የኪራይ መብቱን የተወ
ማንኛውም ሰው ፇቃደ ወይም የኪራይ ውለ ፀንቶ ሇቆየበት ጊዚ
የሚያስከትሊቸውን ግዳታዎች ከመፇፀም ነፃ አይሆንም።
28. መረጃዎችን ስሇመግሇጽ
1. የአዔምሯዊ ንብረት ባሇቤትነት መብት እንዲሇው ወይም ሚስጥር መሆኑ
በባሇፇቃደ ምሌክት ተዯርጎበት በዘህ አዋጅ መሠረት የቀረበ ማንኛውም መረጃ፣
ሪፕርት፣ ሰነዴ ወይም ዲታ በባሇፇቃደ ስምምነት ካሌሆነ በስተቀር ፇቃደ ፀንቶ
አስከሚቆይበት ጊዚ ዴረስ በፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ወይም በላሊ
የመንግሥት አካሌ ሇላሊ ሦስተኛ ወገን መገሇጽ የሇበትም፡፡ ሆኖም ባሇፇቃደ

261
 የፌትህ ሚኒስቴር

በፇቃደ ሥር የነበረ ክሌሌን ከተወ ወይም ፇቃደ ከተሠረዖ በኋሊ ማናቸውም

የጂኦተርማሌ ሀብቱን የሚመሇከቱ መረጃዎች ሇሕዛብ ክፌት ይሆናለ።
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተመሇከተው ክሌከሊ፡-
ሀ) በፌትሕ አካሊት ዖንዴ ሇተያዖ ክርክር፣ ማጣራት ወይም ምርመራ ሲሆን፤
ሇ) እንዯዘህ ያለ መረጃዎችን እንዱቀበሌ በፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን
የተፇቀዯሇት ከመንግሥት ጋር ውሇታ ያሇው አማካሪ ሲሆንና ይኸው አማካሪ
በዘህ አንቀጽ መሠረት መንግሥት ሚስጥር ሇመጠበቅ እንዯገባው
በተመሳሳይ ግዳታ ያሇበት ሲሆን፤ ወይም
ሏ) ሇጉዲዩ ከሚያስፇሌገው በሊይ ዛርዛር እስካሌሆነ ዴረስ ሇመንግሥት ወይም
መንግሥትን በመወከሌ የሌማት ሥራዎችን ስታትስቲክስ ሇማጠናቀር ሲሆን፣
ተፇፃሚነት አይኖረውም፡፡
29. ስሇሪከርድችና ሪፕርቶች
1. ማናቸውም ባሇፇቃዴ በፇቃደ በግሌጽ እንዯሚያስፇሌጉ ከተጠቀሱ ዛርዛር
ሪከርድችና ሪፕርቶች በተጨማሪ የሚከተለትን መረጃዎች የያ዗ ሰነድችን
በኢትዮጵያ ግዙት ውስጥ መያዛ እና እነዘህኑ ሪፕርቶች ሇፇቃዴ ሰጪው
ባሇሥሌጣን ማቅረብ አሇበት፡-
ሀ) ስሇጉዴጓዴና ከጉዴጓዴ ስሇወጣ ኮር የተመዖገበ ዛርዛር ዲታ፤ ጉዴጓደም
ስሇሚሰጠው ምርት፣ ስሇ ሪኢንጄክሽን ተግባራትና በጉዴጓድች መካከሌ
ሉኖር የሚችሌ ተጽዔኖን ሇመፇተሽ የተዯረጉ ሙከራዎችን ጨምሮ
የጂኦተርማሌ ሥራውንና የተገኙ ውጤቶችን የሚመሇከቱ መረጃዎችን፤
ሇ) የቅጥር፣ የፊይናንስ፣ የንግዴና ላልች በፇቃዴ፣ ይህን አዋጅ ሇማስፇጸም
በሚወጣ በዯንብና በመመሪያ የተመሇከቱ አግባብነት ያሊቸው መረጃዎችን፡፡
2. ባሇፇቃደ የፇቃዴ ሰጪውን ባሇሥሌጣን በጽሐፌ የተሰጠ ይሁንታን ሳያገኝ በዘህ
አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) (ሀ) የተመሇከቱትን ማናቸውንም ከጉዴጓዴ ጋር
የተያያዖ ወይም ከጉዴጓዴ የወጣ ኮር ወይም የኮሩን የተመዖገበ ዲታ ማስወገዴ
ወይም ማጥፊት አይችሌም።
30. ከጂኦተርማሌ ጋር የተያያ዗ ናሙናዎችን ወዯ ውጭ ስሇመሊክ

262
 የፌትህ ሚኒስቴር

1. ባሇፇቃደ ከፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን በቅዴሚያ በጽሐፌ በተሰጠ ፇቃዴ

መሠረት የጂኦተርማሌ ፇሳሾችን፣ ብራይንና ላልች የጂኦልጂካሌ ናሙናዎችን
ወዯ ውጭ ሀገር ሇፌተሻ የመሊክ መብት አሇው፡፡
2. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ዴንጋጌ እንዯተጠበቀ ሆኖ የጂኦተርማሌ
ናሙናዎች መጠን፣ አያያዛ፣ ምርመራና ቁጥጥር አፇጻጸም ይህን አዋጅ
ሇማስፇጸም በሚወጣ ዯንብና መመሪያ ይወሰናሌ፡፡
31. ስሇቴክኖልጂ ሽግግር
1. ማንኛውም ባሇፇቃዴ ከጂኦተርማሌ ሥራው ጋር በተያያዖ ሁኔታ የቴክኖልጂ
ሽግግር ስምምነት በሚያዯርግበት ጊዚ ሰምምነቱን ሇፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን
በማቅረብ ማስፇቀዴና ማስመዛገብ አሇበት፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሰረት ሇፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን መቅረብ
የሚገባቸው መረጃዎች አና መቅረብ የማይገባቸው የአዔምሯዊ ንብረት መረጃዎች
በዯንብና በመመሪያ ይወስናለ።
3. የዘህ አዋጅ አንቀጽ 28 ዴንጋጌዎች ባሇፇቃደ ሇፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን
በሚሰጣቸው መሰሌ የቴክኖልጂና የአዔምሮአዊ ንብረት ባሇቤትነት መብቶች ሊይ
ተፇፃሚ ይሆናለ።
4. ከባሇፇቃደ ጋር የሚዯረጉ የቴክኖልጂ ሽግግር ስምምነቶች ከአገሪቱ የቴክኖልጂ
ሽግግር ሕጎች ጋር የሚጣጣም መሆኑን ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ማረጋገጥ
አሇበት፡፡
32. ፇቃዴ ስሇማገዴ
1. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) እና (3) ዴንጋጌዎች እንዯተጠበቁ ሆነው ፇቃዴ
ሰጪው ባሇሥሌጣን ወዯ ፇቃዴ ክሌለ በመግባት ቁጥጥር በማዴረግ የባሇፇቃደ
ተግባር በማኅበረሰቡ፣ በሠራተኞቹ ወይም በአካባቢ ሊይ ከባዴ አዯጋ
የሚያስከትሌ መሆኑን ሲያምንበትና ባሇው ተጨባጭ ሁኔታ ማገዴ ብቸኛው
መፌትሄ ሆኖ ሲያገኘው ፇቃደን ሙለ በሙለ ወይም በከፉሌ ማገዴ ይችሊሌ፡፡
2. የሕዛብን ጤና፣ ዯህንነት ወይም አካባቢን ሇመታዯግ ፇጣን ምሊሽ የሚያስፇሌገው
ዴንገተኛ ሁኔታ ካሌተፇጠረ በስተቀር ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ፇቃደን
ከማገደ በፉት፦

263
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሀ) ፇቃደን ሇማገዴ ምክንያት ናቸው የሚሊቸውን ነገሮች፣ ባሇፇቃደ

የፇፀማቸውን የዘህን አዋጅ፣ ላልች ሕጎችንና ዯንቦችን ጥሰቶች ሇማረም
ሉወስዲቸው የሚገባቸውን በጊዚ የተገዯቡ እርምጃዎች፤ እና
ሇ) ባሇፇቃደ የፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን እገዲ ሉፇጸም አይገባም የሚሊቸውን
ማናቸውም ጉዲዮች በጽሐፌ የሚያቀርብበት ከሃያ (20) ያሌበሇጠ በቂ የሥራ
ቀን የያዖ የጽሐፌ ማስጠንቀቂያ መስጠት አሇበት፡፡
3. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የእገዲ ማስጠንቀቂያውን በማንሳት ባሇፇቃደ
ወዯነበረበት ሁኔታ ሥራዉን እንዱቀጥሌ የሚፇቅዯው፦
ሀ) ባሇፇቃደ ሇፇቃደ መታገዴ ምክንያት ናቸው ተብሇው የተዖረዖሩትን ነገሮች
በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) (ሀ) በተሰጠው ማስጠንቀቂያ በተገሇፀው የጊዚ
ገዯብ ውስጥ በበቂ ሁኔታ ካረመ፣ በበቂ ሁኔታ ካሻሻሇ፣ ካስወገዯ ወይም
እንዲይዯገሙ ከተከሊከሇ፣ ወይም
ሇ) እገዲ ሉፇፀም አይገባም በማሇት ባሇፇቃደ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2)
(ሇ) መሠረት ያቀረባቸውን ምክንያቶች ከተቀበሇ፣ ይሆናሌ፡፡
33. ስሇፇቃዴ መሠረዛና መቋረጥ
1. በዘህ አዋጅ መሠረት የተሰጠ ፇቃዴ የሚሰረዖው፡-
ሀ) ባሇፇቃደ የፇቃደን ክሌሌ በሙለ ሲሇቅ ወይም የፇቃዴ መብቱን ሲተው፤
ሇ) በዘህ አዋጅ፣ ይህን አዋጅ ሇማስፇጸም በሚወጣ ዯንብና መመሪያ መሠረት
ፇቃደ በፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ሲሠረዛ፤
ሏ) የፇቃደ ዖመን ከተፇፀመ በኋሊ ሳይታዯስ ሲቀር፤
መ) የወራሾች መብት እንዯተጠበቀ ሆኖ ባሇፇቃደ የተፇጥሮ ሰው ከሆነ ሲሞት
ወይም ባሇፇቃደ የሕግ ሰውነት መብት ያሇው የንግዴ ማህበር ከሆነ መፌረሱ
ሲረጋገጥ ወይም የመክሰር ውሣኔ ሲሰጥበት፤ ይሆናሌ፡፡
2. በዘህ አዋጅ መሠረት የተሰጠ ፇቃዴ ሉቋረጥ የሚችሇው ባሇፇቃደ፡-
ሀ) በዘህ አዋጅ፣ ይህን አዋጅ ሇማስፇጸም በሚወጣ ዯንብና መመሪያ የተመሇከቱ
የፊይናንስ ግዳታዎችን ካሊከበረ፤
ሇ) የጂኦተርማሌ ሥራዎችን በከባዴ ቸሌተኝነት ወይም ሆን ብል አግባብ
ባሌሆነ መንገዴ ካካሄዯ፤
ሏ) የፇቃደን መሠረታዊ ስምምነቶች ወይም ግዳታዎች ከጣሰ፤

264
 የፌትህ ሚኒስቴር

መ) በሥራ ፔሮግራሙ መሠረት የጂኦተርማሌ ሥራዎችን የማያካሂዴ ከሆነ፤

ሠ) የተፇቀዯ የአካባቢና ማህበረሰብ ተጽዔኖ ግምገማ ጥናት ተግባራዊ ያሊዯረገ
ወይም የዯህንነትና የጤና ዯረጃዎችን ያሊከበረ ከሆነ፤
ረ) በዘህ አዋጅ፣ ይህን አዋጅ ሇማስፇጸም በሚወጣ ዯንብና መመሪያ መሠረት
ማቅረብ ከሚገባው ጉዲይ ጋር በተያያዖ ትክክሇኛ ያሌሆነ ወይም የተሳሳተ
መረጃ አቅርቦ ከተገኘ፤
ሰ) በማናቸውም ይህን አዋጅ ሇማስፇጸም በሚወጣ ዯንብና መመሪያ መሠረት
የተሟለ፣ ትክክሇኛ የሆኑና ወቅታዊውን ሁኔታ የሚያሳዩ መዛገቦችንና
ሪከርድችን ካሌያዖ ወይም በፇቃደ መሠረት መቅረብ የሚገባቸውን ሪፕርቶች
ወይም ላልች መዛገቦችን ካሊቀረበ፤
ሸ) በአግባቡ ሥሌጣን የተሰጠው የፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ሠራተኛ ወዯ
ፇቃዴ ክሌለ ወይም በኪራይ ወዯተያዖው ክሌሌ እንዲይገባ ወይም
የጂኦተርማሌ ሥራዎች የሚካሄዴባቸውን ቦታዎች ወይም ተቋማት ወይም
የባሇፇቃደን መዛገቦች፣ ሪከርድች ወይም ላልች ሰነድች ወይም ማቴሪያልች
እንዲያይ ካዯረገ ወይም በሠራተኛው የተሰጠውን ሕጋዊ ትዔዙዛ ወይም
መመሪያ ካሌፇፀመ፤
ቀ) በፇቃደ ውስጥ በተቀመጠው መሠረት ሇፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ማቅረብ
ያሇበትን አስፇሊጊ መሠረታዊ መረጃ ያሊቀረበ ከሆነ፡፡
3. በፇቃደ ወይም በላሊ ስምምነት፣ በላሊ ሁኔታ ካሌተገሇፀ በቀር በዯረጃ I ወይም
በዯረጃ II የጂኦተርማሌ ሀብት ሊይ የሚሰጥ የጂኦተርማሌ ሥራ ፇቃዴ ሲቋረጥ
ሇጂኦተርማሌ ሥራዎች ጥቅም ሊይ ውሇው የእርጅና ቅናሻቸው ሙለ በሙለ
ያሌተጠናቀቁ ጉዴጓድችን ሳይጨምር የማይንቀሳቀሱና ተንቀሳቃሽ ንብረቶች
በባሇፇቃደ የሂሣብ መዛገብ ሊይ በሚታየው ዋጋቸው መንግሥት ሉገዙቸው
ይችሊሌ፡፡
4. መንግሥት በአንዴ ዒመት ጊዚ ውስጥ ወይም ይህን አዋጅ ሇማስፇጸም በሚወጣ
ዯንብ በሚወሰን የጊዚ ገዯብ ውስጥ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (3) የተመሇከቱ
ንብረቶችን ሉያነሳቸው ካሌቻሇ፣ ባሇፇቃደ አግባብ ባሊቸው ሕጎች መሠረት
ንብረቶቹን ሇላሊ ሰው ሉያስተሊሌፌ ይችሊሌ፣ ንብረቱ ሉተሊሇፌ የማይችሌ ከሆነ
ስሇአካባቢ ጥበቃ በገባቸው ግዳታዎች መሠረት ያስወግዲቸዋሌ።

265
 የፌትህ ሚኒስቴር

34. የጂኦተርማሌ የማማከር አገሌግልት ወይም የቴክኒክ ነክ ስራ የሙያ ብቃት

ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት
1. ማንኛውም በጂኦተርማሌ የማማከር አገሌግልት ሊይ መሠማራት የሚፇሌግና
ከጂኦተርማሌ ጋር የተያያዖ ሙያ ያሇው ግሇሰብ በዘህ አዋጅ እና ይህንን አዋጅ
ሇማስፇፀም በሚወጣ ዯንብ መሰረት የሙያ ብቃት ማረጋገጫ የምሥክር
ወረቀት እንዱሰጠው ሇፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ሉያመሇከት ይችሊሌ፡፡
2. ማንኛውም በጂኦተርማሌ የማማከር አገሌግልት ወይም ቴክኒክ ነክ ሥራ ሊይ
መሰማራት የሚፇሌግ በሕግ የሰውነት መብት የተሰጠው የንግዴ ማህበር በዘህ
አዋጅ እና ይህንን አዋጅ ሇማስፇፀም በሚወጣ ዯንብ መሠረት የብቃት
ማረጋገጫ ወረቀት እንዱሰጠው ሇፇቃዴ ሰጪው ባሇስሌጣን ሉያመሇከት ይችሊሌ፡
ክፌሌ አምስት
ስሇ አስተዲዯር፣ ስሇካሳ ክፌያ፣ ከጉምሩክ ቀረጥና ታክስ ክፌያ ነጻ ስሇመሆን፣ ስሇ
ገቢ ግብር፣ ስሇፇቃዴ ክፌያ እና ስሇአካባቢ ዯህንነት57
35. ስሇ ቁጥጥር
1. ማንኛውም ሥሌጣን የተሰጠው የፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ተቆጣጣሪ ሠራተኛ
ተገቢ በሆነ የሥራ ሰዒት ከባሇሥሌጣኑ የተሰጠውን የጸና መታወቂያ ካርዴ
በማሳየት ወዯማንኛውም የፇቃዴ ክሌሌ በመግባት፡-
ሀ) የፇቃዴ ክሌለንና በፇቃዴ ክሌለ ውስጥ በመካሄዴ ሊይ ያሇን ማናቸውንም
እንቅስቃሴ ወይም ሂዯት ሇመቆጣጠር፤
ሇ) ማንኛውንም ሪከርዴ፣ መግሇጫ ወይም ላሊ ሰነዴ ሇመመርመርና የሰነደን
ወይም የሰነደን ክፌሌ ቅጅ ሇመውሰዴ፤
ሏ) ማንኛውንም ናሙና ሇመውሰዴና ሇመፇተሸ፣ ሇመመርመር፣ ሇመተንተንና
በዒይነት በዒይነቱ ሇመሇየት፤ ይችሊሌ፡፡
2. ባሇፇቃደ ሥሌጣን ሇተሰጠው ተቆጣጣሪ ዴጋፌ የሚሰጥ አግባብ ያሇው ሰራተኛ
መመዯብና በፇቃደ ክሌሌ ውስጥ ባሇ ጊዚ ሁለ ዯህንነቱን የማረጋገጥና በፇቃዴ
ክሌለ ውስጥ ሇሚገኙ ላልች ሠራተኞች የታዯሇውን የዯህንነት መጠበቂያ መሳያ
መስጠት አሇበት፡፡

በ26/52(2012) አ.1204 አንቀፅ 2(1) መሰረት ተሻሻሇ፡፡

57

266
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. ሥሌጣን የተሰጠው ተቆጣጣሪ በማስረጃዎችና በአካባቢ ሁኔታዎች ሊይ

በመመስረት የዘህ አዋጅ ዴንጋጌዎች መጣሳቸውን፣ እየተጣሱ ወይም ሉጣሱ
መሆኑን ካመነ የፇቃዴ ሰጪው ባሇስሌጣን በጽሐፌ በሚሰጠው ይሁንታ መሰረት
አስተዲዯራዊ ወይም ህጋዊ ክስ ሇመመስረት አስፇሊጊ የሆኑ መዛገቦችን፣
ሪከርድችን፣ መግሇጫዎችን ወይም ላልች ሰነድችን ዯረሰኝ በመስጠት ሇመያዛና
በፇቃዴ ሰጪው ባሇስሌጣን ጥበቃ ስር ሇማቆየት
ይችሊሌ፡፡
4. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) (ሏ) መሰረት ናሙና ሲወሰዴ ወይም በዘህ
አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (3) መሰረት ማንኛውም ሰነዴ ሲያዛና በፇቃዴ ሰጪው
ባሇስሌጣን ጥበቃ ስር እንዱቆይ ሲዯረግ፡-
ሀ) በይዜታው ወይም በቁጥጥሩ ሥር የነበረ ሰነዴ የተያዖበት ሰው እነዘሁ
ሰነድች ከመወሰዲቸው በፉት ተቆጣጣሪው እየተከታተሇው የሰነደን ወይም
የሰነደን ክፌሌ ቅጅዎች እንዱወስዴ ማዴረግ ይቻሊሌ፤ ወይም
ሇ) ከተያዖው የትኛውም ነገር ጋር በተያያዖ ክስ ካሌተመሠረተ ወይም
በማናቸውም ክርክር ወቅት እንዯማስረጃ ሉያገሇግሌ መቻለ አጠራጣሪ ሆኖ
ሲገኝ ወይም በፌርዴ ቤት ትዔዙዛ ሇተያዖበት ሰው ወዱያውኑ ይመሇሳሌ፡፡
36. የሠራተኞች ጥበቃ
ማንኛውም ባሇፇቃዴ የፇቃዴ ግዳታዎቹን ወይም ይህን አዋጅ ይህንን አዋጅ
ሇማስፇፀም የሚወጣ ዯንብና መመሪያን አሇማክበሩን በሥሩ የሚገኝ ሠራተኛ
ሇፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ወይም ሇላሊ ሇማንኛውም ሥሌጣን ሇተሰጠው ሰው
በማሳወቁ ምክንያት በሠራተኛው የሥራ ሁኔታ ሊይ ጎጅ ተጽዔኖ የሚያዯርስ እርምጃ
ሉወሰዴ አይችሌም።
37. ስሇ ካሳ
ማንኛውም የጂኦተርማሌ ሥራ ሇማከናወን መሬትን ማስሇቀቅ የሚጠይቅ ባሇፇቃዴ
ሇሚሇቀቀው የመሬትን ንብረት ባሇይዜታ ሇሕዛብ ጥቅም መሬት የሚሇቀቅበትንና
ሇንብረት ካሣ የሚከፇሌበትን ሁኔታዎች ሇመወሰን በወጣ አዋጅ መሰረት ካሣ
መክፇሌ አሇበት፡፡
38. የአካባቢና የማህበረሰብ ተጽዔኖ ግምገማ

267
 የፌትህ ሚኒስቴር

1. የጂኦተርማሌ ሥራ ሇማከናወን ፇቃዴ ሇማግኘት ማመሌከቻ የሚያቀርብ

ማንኛውም ሰው፣ ከቅኝት ፇቃዴ በስተቀር የአካባቢና የማኅበረሰብ ተጽዔኖ
ግምገማ ሰነዴ አግባብ ሊሇው አካሌ አቅርቦ ማፀዯቅ አሇበት፡፡
2. ከቅኝት ባሇፇቃዴ በስተቀር ማንኛውም ባሇፇቃዴ የፇቃዴ ክሌለን ፇቃዴ
ከመስጠቱ በፉት ከነበረበት ሁኔታ በተሻሇ ወይም በነበረበት ሁኔታ
ሇመመሇስ የሚውሌ ፇንዴ ይመዴባሌ።
39. ተፇጥሮአዊና ባህሊዊ ሀብቶችን ስሇመንከባከብና መጠበቅ
ባሇፇቃደ የጂኦተርማሌ ሥራውን በጂኦተርማሌ ወይም በላሊ የኃይሌ ወይም
የማዔዴን ሀብት ሊይ አስፇሊጊ ያሌሆነ ብክነት ወይም ጉዲት በማያዯርስ ሁኔታ፤ በገፀ-
ምዴርና በከርሠ-ምዴር ውሃ ሀብቶች ጥራት ሊይ እንዱሁም በአየርና በላልች
የተፇጥሮ ሀብቶች፣ የደር እንስሳትን፣ አፇርና እጽዋትን ጨምሮ በባህሊዊ ሀብቶችና
በአርኪዎልጂ ቅርሶች፣ የተፇጥሮ መስህቦችና ሇመዛናኛ የሚውለ ሀብቶች ሊይ ጉዲት
በማያዯርስ ሁኔታ ማካሄዴ አሇበት፡፡
40. ስሇሰዎችና ንብረት ዯህንነት
1. ባሇፇቃደ የጂኦተርማሌ ሥራው የሰውን ጤናና ዯህንነት በጠበቀና በንብረት ሊይ
ጉዲት በማያዯርስ ሁኔታ ማካሄዴ አሇበት፡፡
2. ባሇፇቃደ በሥራው ምክንያት ሆን ተብልም ይሁን በቸሌተኝነት በላሊ
በማንኛውም ሰው ወይም ንብረት ሊይ ሇሚዯርስ ማናቸውም ጥፊት፣ ጉዲት ወይም
አዯጋ ተጠያቂ ይሆናሌ፡፡
41. ስሇማህበረሰብ ሌማት ፇንዴ
የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማትና የመጠቀም ፇቃዴ ሇማግኘት ያመሇከተ
ሰው ባመሇከተበት የፇቃዴ ክሌሌ ውስጥ ወይም አካባቢ ከሚኖሩ ነዋሪዎች ጋር
በመመካከር በጽሐፌ የተዖጋጀ የኅብረተሰብ ሌማት ዔቅዴ ማካተት አሇበት፡፡ ዔቅደ
የነዋሪዎቹን ማኀበራዊ ተቋማት ሇማሻሻሌ የሚመዯበውን ፇንዴ ጨምሮ የዔቅደን
ማስፇፀሚያ መርሃግብር መያዛ አሇበት፡፡
42. ስሇጂኦተርማሌ ስራዎች መዖጋት የምስክር ወረቀት
ባሇፇቃደ ፇቃደ ሲሠረዛ፣ ሲቋረጥ ወይም ሥራውን ሲተው ይህን አዋጅ ተከትል
በወጣ ዯንብና መመሪያ መሠረት የጂኦተርማሌ ሥራዎቹን በአካባቢና ማህበረሰብ

268
 የፌትህ ሚኒስቴር

ተጽዔኖ ዔቅዴ በሚያዖው መሠረት መዛጋቱን የሚያረጋግጥ የምስክር ወረቀት

እንዱሰጠው ሇፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ማመሌከቻ ማቅረብ አሇበት፡፡
43. የፇቃዴ ሰጪው ባሇስሌጣን መፌትሔ የመስጠት ሥሌጣን
1. ባሇፇቃደ የሞተ እንዯሆነ ወይም ሉገኝ ካሌቻሇ ወይም የሕግ ሰውነት ያሇው
የንግዴ ማህበር ሲሆን ህሌውናው ካከተመ ወይም በኪሣራ ከተዖጋ ፇቃዴ ሰጪው
ባሇሥሌጣን የአካባቢ ተጽዔኖን ሇመከሊከሌና የኀብረተስቡን ጤና፣ ዯህንነትና
ማኅበራዊ ተቋማት ሇመጠበቅ አስፇሊጊውን እርምጃ ሉወስዴ ይችሊሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተመሇከተውን ሥራ ሇመሥራት የሚያስፇሌገው
ገንዖብ ባሇፇቃደ ሇዘህ ተግባር ብል ካስቀመጠው የአካባቢ ፇንዴ ወጪ ይሆናሌ፡
፡
44. ከጉምሩክ ቀረጥና ታክስ ነጻ ስሇመሆንና በባሇፇቃዴ ስሇሚከፇሌ የገቢ ግብር58
1. ማንኛውም የጂኦተርማሌ ሥራ ባሇፇቃዴ ሇሥራው የሚያስፇሌጉና በፀዯቀው
የሥራ ፔሮግራም መሠረት ከውጭ አገር ወዯ ኢትዮጵያ የሚያስገባቸው አሊቂ
ዔቃዎች፣ መሣሪያዎች፣ ማሽነሪዎችና ተሽከርካሪዎች ተጨማሪ ዔሴት ታክስን
ጨምሮ ከጉምሩክ ቀረጥና ታክስ ነፃ ይሆናለ፡፡
2. ማናቸውም በዘህ አንቀጽ መሠረት ከጉምሩክ ቀረጥና ታክስ ነፃ ሆኖ የገባ ዔቃ
ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን በቅዴሚያ በጽሐፌ ሳይፇቅዴና ተገቢው የጉምሩክ
ቀረጥና ታክስ ሳይከፇሌበት በማንኛውም ሁኔታ በአገር ውስጥ ሇላሊ ሰው
አይተሊሇፌም፤ ሆኖም ዔቃው ተመሌሶ ከሀገር የሚወጣ ከሆነ ከጉምሩክ ቀረጥና
ታክስ ነፃ ይሆናሌ፡፡
3. የጂኦተርማሌ ኃይሌ አሌምቶ በመሸጥ ሊይ የተሰማራ ማንኛውም ዴርጅት ሊይ
ተፇጻሚ የሚሆኑት የግብር ምጣኔዎች በፋዯራሌ ገቢ ግብር አዋጅ ቁጥር
979/2008 ምዔራፌ 4 ሊይ ሇማዔዴንና ነዲጅ ሥራዎች የተመሇከቱት ምጣኔዎች
ይሆናለ፤59
45. ስሇፇቃዴ ክፌያ
1. በዘህ አዋጅ መሠረት ፇቃዴ ሲሰጥ የፇቃዴ ማውጫ ክፌያ ይፇፀማሌ፡፡

በ26/52(2012) አ.1204 አንቀፅ 2(2) መሰረት ተሻሻሇ፡፡

58

በ26/52(2012) አ.1204 አንቀፅ 2(3) መሰረት ተሻሻሇ፡፡

59

269
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የተሰጠ ፇቃዴ በየዒመቱ የፇቃዴ
ማሳዯሻ ክፌያ ሲፇጸም የሚታዯስ ይሆናሌ፡፡
3. የፇቃዴ ማውጫ እና የፇቃዴ ማሳዯሻ ክፌያ የአከፊፇሌ ሁኔታና የገንዖቡ መጠን
ይህን አዋጅ ሇማስፇፀም በሚወጣ ዯንብ ይወሰናሌ፡፡
ክፌሌ ስዴስት
ሌዩ ሌዩ ዴንጋጌዎች
46. አሇመግባባቶችን ስሇመፌታት
1. በፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣንና በባሇፇቃዴ መካከሌ ከውሌ በመነጨ ወይም
ከፇቃዴ ጋር በተያያዖ የሚፇጠር ማንኛውም ክርክር፣ አሇመግባባት ወይም
የይገባኛሌ ጥያቄ በተቻሇ መጠን በጋራ ውይይት ይፇታሌ፡፡
2. በፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣንና በባሇፌቃደ መካከሌ የሚፇጠር አሇመግባባት
በዖጠና (90) ቀናት ውስጥ ሉፇታ ካሌተቻሇ በግሌግሌ ዲኝነት ሥርዒት ታይቶ
የመጨረሻና አስገዲጅ ውሳኔ ያገኛሌ፤60
47. ዯንብና መመሪያ የማውጣት ሥሌጣን
1. የሚኒስትሮች ምክር ቤት ይህን አዋጅ ሇማስፇፀም የሚያስፇሌጉ ዯንቦችን
ሉያወጣ ይችሊሌ፡፡
2. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ይህን አዋጅና በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1)
መሠረት የወጡ ዯንቦችን ሇማስፇፀም የሚያስፇሌጉ መመሪያዎችን ሉያወጣ
ይችሊሌ፡፡
48. የመሸጋገሪያ ዴንጋጌዎች
1. ይህ አዋጅ በሥራ ሊይ ከመዋለ በፉት በማዔዴን ሥራዎች አዋጅ ቁጥር
678/2002 (እንዯተሻሻሇ) መሠረት ከጂኦተርማሌ ሥራ ጋር በተያያዖ የተሰጠ
ፇቃዴና ስምምነት ፀንቶ ሇሚቆይበት ቀሪ ዖመን ተፇፃሚነቱ ይቀጥሊሌ፡፡
2. ይህ አዋጅ በሥራ ሊይ ከመዋለ በፉት በማዔዴን ሥራዎች አዋጅ ቁጥር
678/2002 (እንዯተሻሻሇ) መሠረት ከጂኦተርማሌ ሥራ ጋር በተያያዖ ፇቃዴና
ስምምነት ያሇው ባሇፇቃዴ በማንኛውም ጊዚ በዘህ አዋጅ፣ ይህን አዋጅ
ሇማስፇጸም በሚወጣ ዯንብና መመሪያ የተመሇከተ ፇቃዴ እንዱሰጠው
ሉያመሇከት ይችሊሌ፡፡

በ26/52(2012) አ.1204 አንቀፅ 2(5)(6) መሰረት ተሻሻሇ ንዐስ አንቀፅ 3 ተሰረዖ፡፡

60

270
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. ይህ አዋጅ በስራ ሊይ ከመዋለ በፉት በማዔዴን ሥራዎች አዋጅ ቁጥር 678/2002

(እንዯተሻሻሇ) መሰረት የጂኦተርማሌ ሀብት ምርመራ ፇቃዴ ተሰጥቶባቸው
የጂኦተርማሌ ሀብት ስራዎች ሇመስራት በዴርዴር ሂዯት ሊይ ከነበሩ ስምምነቶች
ጋር የሚቃረኑ የአዋጁ ዴንጋጌዎች በስምምነቶች (በተዋዋይ ወገኖች
እንዯተሻሻለ) ሊይ ተፇፃሚ አይሆኑም፤61
49. ተፇጻሚ ስሇማይሆኑ ህጎች
1. የዘህን አዋጅ ዴንጋጌዎች የሚቃረን ማንኛውም ሕግ፣ ዯንብ፣ መመሪያ ወይም
የአሠራር ሌምዴ በዘህ አዋጅ የተሸፇኑትን ጉዲዮች በሚመሇከት ተፇፃሚነት
አይኖረውም፡፡
2. የዘህ አዋጅ አንቀጽ 48 ዴንጋጌ እንዯተጠበቀ ሆኖ የማዔዴን ሥራዎች አዋጅ
ቁጥር 678/2002 (እንዯተሻሻሇ) ጂኦተርማሌ ሀብትን በሚመሇከት ተፇጻሚነት
አይኖረውም፡፡
50. አዋጁ የሚፀናበት ጊዚ
ይህ አዋጅ በፋዳራሌ ነጋሪ ጋዚጣ ታትሞ ከወጣበት ቀን ጀምሮ የፀና ይሆናሌ፡፡

አዱስ አበባ መስከረም 6 ቀን 2009 ዒ.ም.

ድ/ር ሙሊቱ ተሾመ
የኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ፔሬዘዲንት

በ26/52(2012) አ.1204 አንቀፅ 2(6) መሰረት ተሻሻሇ ንዐስ አንቀፅ 3 ተሰረዖ፡፡

61

271
 የፌትህ ሚኒስቴር

የሚኒስትሮች ምክር ቤት ዯንብ ቁጥር 453/2011

ስሇ ጂኦተርማሌ ሀብት ሌማት የወጣ የሚኒስትሮች ምክር ቤት ዯንብ
የሚኒስትሮች ምክር ቤት የኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ አስፇጻሚ አካሊትን
ሥሌጣንና ተግባር ሇመወሰን በወጣው አዋጅ ቁጥር 1097/2011 አንቀጽ 5 እና
በጂኦተርማሌ ሀብት ሌማት አዋጅ ቁጥር 981/2010 አንቀጽ 47 (1) መሠረት ይህንን ዯንብ
አውጥቷሌ፡፡
ክፌሌ አንዴ
ጠቅሊሊ
1. አጭር ርዔስ
ይህ ዯንብ ‘የሚኒስትሮች ምክር ቤት የጂኦተርማሌ ሀብት ሌማት ዯንብ ቁጥር
453/2011’ ተብል ሉጠቀስ ይችሊሌ፡፡
2. ትርጓሜ
በዘህ ዯንብ ውስጥ የቃለ አግባብ ላሊ ትርጉም ካሌተሰጠው በስተቀር፦
1. ‘አዋጅ’ ማሇት የጂኦተርማሌ ሀብት ሌማት አዋጅ ቁጥር 981/2010 ነው፤
2. በአዋጁ አንቀጽ 2 የተሰጡት ትርጓሜዎች ሇዘህ ዯንብም ተፇፃሚ ይሆናለ፣
3. የማመንጨት ፇቃዴ’ ማሇት የጂኦተርማሌ ሀብትን በመጠቀም ኤላክትሪክ
ሇማምረት የሚሰጥ ፇቃዴ ነው፤
4. ‘ፌለው ቴስት’ ማሇት በጂኦተርማሌ ምርመራ ሥራ ወቅት የቁፊሮ ሥራ
ከተከናወነ በኋሊ የጂኦተርማሌ ፇሳሸ ማከማቻው ሁኔታና የጂኦተርማሌ ፇሳሸ
የማውጣት አቅም ሇመገመት የሚከናወን የአሰራር ሂዯት ነው፤
5. ‘የቁፊሮ እቅዴ" ማሇት ፔሮጀክቱን ሇማሌማት የሚዖረጋ አጠቃሊይ የመሠረተ
ሌማት አውታሮች እና ሕንጻን፣ ይዜታን፣ ተያያዥ ኢንስታላሽንና መሣሪያዎችን
ጨምሮ መንገድችን፣ ፒይፔሊይን፣ ጉዴጓድችን እና የውሃ መገኛና ማከማቻዎችን
የሚያብራራ ዔቅዴ ፔሮግራም ነው፤
6. ‘የቁፊሮ ፔሮግራም’ ማሇት ባሇፇቃደ በፇቃዴ ይዜታው ባሇው የጂኦተርማሌ
ክምችት የሚያከናውነውን የቁፊሮ ሥራን እና ሙከራን በተመሇከተ የሚያብራራ
ፔሮግራም ሲሆን በፇቃዴ ቦታው ከአንዴ በሊይ የሆኑ የቁፊሮ ሥራ
የሚከናውንባቸው እና የጉዴጓዴ መዯቦችና ሇማሌማት የሚጠበቁ ጉዴጓድችን
ዔቅዴ አካቶ የያዖ ፔሮግራም ነው፤

272
 የፌትህ ሚኒስቴር

7. ‘የጉዴጓዴ ንዴፌ ዔቅዴ’ ማሇት በባሇፇቃደ አጠቃሊይ የጉዴጓዴ ቁፊሮ አሰራር

ሊይ የታቀዯውን ንዴፌ የሚያብራራ ሲሆን በተጨማሪም ቁፊሮን፣ ልጊንግ፣
የሙከራ ሥራ እና የእያንዲንደ ጉዴጓዴ የቁፊሮ ሥራ ማጠቃሇያን ያካትታሌ፤
8. ‘የቁፊሮ ይሁንታ ፇቃዴ’ ማሇት በቁፊሮ ፔሮግራሙ መሠረት ሇእያንዲንደ
ጉዴጓዴ በፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የሚሰጥ ፇቃዴ ነው፤
9. ‘ኮንሴፔሽዋሌ ሞዳሌ’ ማሇት በጂኦልጂ፣ ጂኦኬሚስትሪና ጂኦፉዘክስ በተገኙ
ጥናቶች መሠረት የሪዖርኮሩ ሙቀትና ግፉት፣ ሪቻርጅ ዜን፣ የሪዖርኮር ጸባይና
የሪዖርኮር ፇሳሹ የኬሚካሌ ይዖቱ መረጃ በመጠቀም የሙቀቱን ምንጭ፣ የሪዖርኮሩ
ሙቀትና ግፉት እና በውስጡ የሚዯረገው እንቅስቃሴ እንዱሁም የተገመተው
ሪዖርኮሩ መጠንን የሚያሳይ ሞዳሌ ነው፤
10. ‘ልግኢንግ’ ማሇት በሥነምዴር ጥናት ጊዚ በጉዴጓዴ ቁፊሮ ወቅት በጂኦፉዘክስ
ሥራ ወይም ከጉዴጓዴ የወጣ የኮር ናሙና ተፇጥሮዊ አቀማመጡን የመርመርና
የማጤን ሂዯት ነው፤
11. ‘ግለባሌ ፕሲሽኒንግ ሲስተም" ማሇት ቢያንስ ሃያ አራት) ሳተሊይቶችን
በመጠቀም ያሇንበትን ቦታ ሇማወቅ የሚረዲን መሳሪያ ነው፤
12. ‘ሪዖርኮር’ ማሇት በመሬት ውስጥ የሚገኝ የጂኦተርማሌ ፇሳሽ መያዛ የሚችሇው
የዴንጋይ ስብስብ ነው፤
13. ‘ኤዘንግ’ ማሇት የጉዴጓዴ ቁፊሮ ከተከናወነ በኋሊ ተዯርምሶ ጉዴጓደ
እንዲይዯፌነው የሚከናወን ሥራ ነው፡፡
ክፌሌ ሁሇት
ስሇ ፇቃዴ
ምዔራፌ አንዴ
የዯረጃ 1 የጂኦተርማሌ ሀብት ፇቃዴ
3. ሇቅኝት ፇቃዴ ስሇሚቀርብ ማመሌከቻ
1. የቅኝት ፇቃዴ ሇማግኘት ሇፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የሚቀርብ ማመሌከቻ
የተዖጋጀውን የማመሌከቻ ቅጽ በመሙሊት እና ተገቢውን ክፌያ በመፇጸም
ከሚከተለት መረጃዎች ጋር መቅረብ ይኖርበታሌ፦
ሀ) አመሌካቹ የተፇጥሮ ሰው ከሆነ፥-
1) ሙለ ስሙን፣ ጾታውን፣ እዴሜውን፣ ዚግነቱን፣ የትውሌዴ ቀንና ቦታ፣

273
 የፌትህ ሚኒስቴር

2) ሙያውን፤
3) የመኖሪያ ቦታውንና አዴራሻ፣ የስሌክ ቁጥር እና የኢሜይሌ አዴራሻ፣
4) የውጪ ዚጋ ሲሆን በኢትዮጵያ ውስጥ ሥራ እንዱሰራ መብት የሚሰጥ
ፇቃዴ፣
5) ፌቃዴ የተጠየቀበትን ቦታና የግልባሌ ፕሲሽኒንግ ሲስተም ኮርዱኔት
የያዖ አካባቢያዊ ገዔፅታውንና ስነ-ምዴራዊ ተፇጥሮ አቀማመጡን፣
በመሬት ሊይ የሚታዩ ቅሪቶችና ስነ-ምዴራዊ ሇውጦች የሚያሳይ
የተቀናጀ ካርታ፤
6) በፌቃዴ ዖመኑ ወቅት አመሌካቹ ሉያከናውን ያቀዯው የሥራ
ፔሮግራም፣፤
7) በፇቃዴ ክሌሌ ውስጥ ያለ ነዋሪዎች፣ አርብቶአዯር ማህበረሰቦችን
ጨምሮ የሚኖሩትን በመሇየት በፇቃዴ ቦታው አካባቢ ሇመከናወን
የታቀደ ሥራዎች ሊይ በማተኮር: በአካባቢ ማህበረሰቦች ሊይ
የሚያስከትሎቸው ተፅእኖዎች እና ተጽዔኖዎችን ሇመቀነስ የቀረበ
እቅዴ፣
8) ማንኛውም በመሬት ሊይ ሇሚዯርስ ተፅዔኖዎች የሚዯረግ የማስተካከያ
እቅዴ፣ እና
9) በሥራ ፔሮግራሙ ውስጥ የተገሇፀውን ሥራ ሇማከናወን የሚያስችሌ
ከቴክኒክና የገንዖብ አቅም ጋር የተያያዖ መረጃ፡፡
ሇ) አመሌካቹ በሕግ የሰውነት መብት የተሰጠው ከሆነ፡-
1) ስሙ፣ዚግነቱን፣የሕግ አቋሙን፣ የንግዴ ሁኔታ እና ዋና የንግዴ ቦታ፣
2) የዋና ቢሮውን አዴራሻ፣ የስሌክ ቁጥር እና የኢሜይሌ አዴራሻ፤
3) አግባብ ባሇው መሥሪያ ቤት የተረጋገጠ በኢትዮጵያ ውስጥ የሚገኝ
የአመሌካቹ ወኪሌ ስም፣ አዴራሻ፣ የስሌክ ቁጥር እና የኢሜይሌ
አዴራሻ፣
4) አግባብ ባሇው መስሪያ ቤት የተረጋገጠ ዴርጅቱ የተቋቋመበት
የመመስረቻ ጽሁፌና የመተዲዯሪያ ዯንብ ቅጂዎች፣ እና
5) በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ፉዯሌ ተራ(ሀ) ስር ከንዐስ አንቀጽ (4
እስከ ንዐስ አንቀጽ (9) የተጠቀሱትን ዛርዛር መረጃዎች፡፡

274
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. አመሌካቹ በዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀፅ (1) ከተጠቀሱ መረጃዎች በተጨማሪ ፇቃዴ
በተጠየቀበት ቦታ ውስጥ የተካተተውን አካባቢ ሇመሇየት፤ ስሇ ቦታው በማጣራትና
አሳማኝ የትንታኔ መረጃዎችን ያካተተ የሚከተለትን የያዖ ዔቅዴ ሉያቀርብ
ይችሊሌ፡-
ሀ) የቦታውን አቀማመጥ፤ ስነ ምዴራዊ ገጽታ፤ በመሬት ሊይ የሚታዩ ዋና
ዋና ክስተቶች የሚገሌፅ ጂኦልጂካሌ ካርታ፤
ሇ) ከውሀ እና ከጋዛ ናሙና የተገኘ የሙቀት መጠን የሚገሌፅ መረጃ፤
ማንኛውም ከጂኦፉዘክስ ስራ የተገኘ የጥናት ውጤትና
መ) ወዯ ፌቃዴ ቦታው ሇመዴረስ የሚጠቀምበት መንገዴ፣ እና
ሠ) አመሌካቹ በኢትዮጵያ ውስጥ በአሁኑ ጊዚ የያዖው ወይም ከዘህ በፉት
ይዜ ሲንቀሳቀስበት የነበረ የጂኦተርማሌ ፌቃዴ ካሇ፡፡
3. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ከተጠቀሱት መረጃዎች በተጨማሪ ሉቀርቡ
የሚገባቸው ላልች መረጃዎች በመመሪያ ሉወስን ይችሊሌ፡፡
4. በዘህ አንቀዔ ሇምርመራ ፇቃዴ ሰሇሚቀርብ ማመሌከቻ
1. የምርመራ ፇቃዴ ሇማግኘት ሇፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የሚቀርብ ማመሌከቻ
የተዖጋጀውን የማመሌከቻ ቅጽ በመሙሊት እና ተገቢውን ክፌያ በመፇጸም
ከሚከተለት መረጃዎች ጋር መቅረብ ይኖርበታሌ፡፡
ሀ) አመሌካቹ የተፇጥሮ ሰው ከሆነ፥-
1. ሙለ ስሙን ፣ ፆታውን ፣እዴሜውን፣ ዚግነቱን፣የትውሌዴ ቀንና ቦታ፤
2. ሙያውን፤
3. የመኖሪያ ቦታውንና አዴራዙቫ፣ የስሌክ ቁጥር እና የኢሜይሌ አዴራሻ፣
4. የውጪ ዚጋ ሲሆን በኢትዮጵያ ውስጥ ሥራ እንዱሰራ መብት የሚሰጥ
ፇቃዴ፣፤
5. ፇቃዴ የተጠየቀበትን ቦታና የግልባሌ ፕሲሽኒንግ ሲስተም ኮርዱኔት የያዖ
አካባቢያዊ ገዔታውንና ስነምዴራዊ ተፇጥሮ አቀማመጡን፣ በመሬት ሊይ
የሚታዩ ቅሪቶችና ስነ-ምዴራዊ ሇውጦች የሚያሳይ የተቀናጀ ካርታ፤
6. አመሌካቹ አካባቢው እንዳት እና ሇምን ሇጂኦተርማሌ ሌማትና ጥቅም
አቅም እንዲሇው ሉያሳምነው የቻሇውን አጠቃሊይ መረጃ፤

275
 የፌትህ ሚኒስቴር

7. የጤንነት፤ የዯህንነት፤ የአካባቢ እና የማህበረሰብ ሌማት ተገዠነትን የማረጋገጥ

ሀሊፉነት ያሇባቸው ሰራተኞች ስም እና የሚገኙበት
መረጃ፤
8. ሇታቀዯው የምርመራ ሥራ የመነሻ ሁኔታዎችን የሚያሳይ የፀዯቀ የአካባቢ እና
ማህበራዊ ተጽዔኖ ግምገማ ሰነዴ፣
9. አመሌካቹ ፔሮጀክቱን ሇማከናወን የቴክኒክ፣ የገንዖብ አቅም እና ሌምዴ
እንዲሇው የሚያሳዩ መረጃዎች፡፡
ሇ)አመሌካቹ በሕግ የሰውነት መብት የተሰጠው አካሌ ከሆነ፡-
1. ስሙ፣ ዚግነቱን፣ የሕግ አቋሙን፣ የንግዴ ሁኔታ እና ዋና የንግዴ ቦታ፤
2. የዋና ቢሮውን አዴራሻ፣ የስሌክ ቁጥር እና የኢሜይሌ አዴራሻ፤
3. የአመሌካቹ በኢትዮጵያ ተወካይ ስም፣ አዴራሻ፣ የስሌክ ቁጥር እና
የተወካይ ኢሜይሌ አዴራሻ፤
4. አግባብ ባሇው መስሪያ ቤት የተረጋገጠ ዴርጅቱ የተቋቋመበት የመመስረቻ
ጽሁፌና የመተዲዯሪያ ዯንብ ቅጂዎች፣
5. የዴርጅቱ ዋና ኃሊፉዎች ስም፣ ዚግነት፣ የሥራ ሌምዴ፣ በተጨማሪም
ዲይሬክተሮችና ኃሊፉዎች እና የሕግ ሰውነት ያሇው አካሌ ካፑታሌ ዴርሻ
ካሇው ከ5% በሊይ ዴርሻ ማንኛውም ሰው፤ ያሇው
6. የዲይሬክቶሮች ቦርዴ ስም ዛርዛር አዴራሻና ዚግነት፤
7. በአመሌካቹ ስም ሇመፇረም ስሌጣን የተሰጠው ሰው ስም አና የሥራ
ዴርሻ፣ እና
8. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ፉዯሌ ተራ(ሀ) ስር ከንዐስ ንዐስ አንቀፅ
(4) እስከ (9) የተጠቀሱትን ዛርዛር መረጃዎች፡፡
2. የምርመራ ፌቃዴ ሇማግኘት የሚቀርበው የሥራ ፔሮግራም የሚከተለትን
መረጃዎች መያዛ አሇበት፡-
ሀ) በመጀመሪያ ዒመት የሚከናወኑ የምርመራ ሥራዎች ዛርዛር ማብራሪያ፣
በተጨማሪ የሚካሄደ የቅኝት ሥራዎች ካለ እንዱሁም የመነሻ ምርመራ
ጉዴጓዴ ሇመቆፇር የተሇዩ ቦታዎች ካለ፣

276
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሇ) ቢበዙ በሶስተኛ ዒመት መጨረሻ ዴረስ የሚጠናቀቅ የጉዴጓዴ ቁፊሮ

ዔቅዴና በአራተኛ ዒመት የጉዴጓዴ ቁፊሮ ሥራ መጀመርን ያካተተ የረዥም
ጊዚ የምርመራ ሥራዎች ዔቅዴ፤
ሏ) የነባር መንገድች የሚገኙበትን ቦታ እና አስፇሊጊ የሆኑ መንገድች
ሇመገንባት የተያዖ ዔቅዴ፣
መ) ቁሌፌ ሇሆኑ ሥራዎች ወጪዎችን ሇማሳየት የሚረዲ የፌቃዴ ዖመኑ
የሥራ
ፔሮግራም እና ተያያዥ በጀት፣
ሠ) የጤና እና የዯህንነት ዔቅዴ፤ እና
ረ) ከአፌሪካ ህብረት የጂኦተርማሌ ቁፊሮ የትግበራ ኮዴ ጋር የሚጣጣም
በመመሪያ በሚወሰነው መሥረት የጉዴጓዴ ቁፊሮ፣ ሙከራ እና ሪፕርት
ማዴረጊያ ዔቅዴ፡፡
3. አመሌካቹ በዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀፅ (1) ከተገሇፁ መረጃዎች በተጨማሪ
ፇቃዴ በተጠየቀበት ቦታ ውስጥ የተካተተውን አካባቢ ሇመሇየት፤ ስሇ ቦታው
በማጣራትና አሳማኝ የትንታሄ መረጃዎችን ያካተተ የሚከተለትን መረጃዎች
የያዖ ዔቅዴ ሉያቀርብ ይችሊሌ፡-
ሀ) ዋና ዋና የጂኦልጂ እና ስትራክቸራሌ ባህርያት፤ በመሬት ሊይ የሚታዩ
ሇውጦችን የሚያሳይ የፌቃዴ ቦታውንና አካባቢውን የሚገሌፅ የጂኦልጂ
ካርታ፤ ሇ) በቦታው የተከናወኑ የጂኦኬሚካሌ ሰርቬይ ጥናቶችና ትንታኔዎችን
የሚያሳይ እና የጂኦተርማሌ ፇሳሽ ማከማቻው ባህርያትና ሉኖር የሚችሇው
ሀብት ሙቀት መጠን መግሇጫ፤
ሏ) ማንኛውም ከጂኦፉዘክስ ሥራ የተገኘ የጥናት ውጤት፣ ጂኦፉዘካሌ
ክሮስሴክሽንና ካርታ፣
መ) ወዯ ፌቃዴ ቦታው ሇመዴረስ የሚጠቀምበት መንገዴ፤
ሠ) የፌተሻ ጉዴጓድች ሉቆፇሩ የሚችለባቸው ቦታዎችን የሚሳይ ካርታ፤
ረ) በእያንዲንደ የጥናት ዯረጃ ሳሊይ የተሳተፈ ሰዎች ስም፣ የጂኦተርማሌ
ምርመራ ሥራ ሊይ ያሊቸው ብቃትና ሌምዴ የሚገሌፅ ማብራሪያ፤
ሰ) የዲይሬክተሮች ቦርዴ የቅርብ ጊዚ ዒመታዊ ሪፒርት፤ እና

277
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሸ) የትርፌና ኪሳራ መግሇጫዎች ሰነዴ እና የባሇፈት 3 (ሦስት) ዒመታት

የኦዱተሮች ሪፕርቶች ቅጂ፡፡
4. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን በዘህ አንቀፅ ከተጠቀሱት መረጃዎች በተጨማሪ
ሉቀርቡ የሚገባቸው ላልች መረጃዎች በመመሪያ ሉወስን ይችሊሌ፡፡
5. የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማት እና የመጠቀም ፌቃዴ ማመሌከቻ
1. የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማት እና የመጠቀም ፇቃዴ ሇማግኘት ሇፇቃዴ
ሰጪው ባሇሥሌጣን የሚቀርብ ማመሌከቻ የተዖጋጀውን የማመሌከቻ ቅጽ
በመሙሊት እና ተገቢውን ክፌያ በመፇጸም ከሚከተለት መረጃዎች ጋር
መቅረብ ይኖርበታሌ፡፡
ሀ) አመሌካቹ የተፇጥሮ ሰው ከሆነ፡-
1. ሙለ ስሙን፣ ፆታውን፣ እዴሜውን፣ ዚግነቱን፣ የትውሌዴ ቀንና ቦታ፣
2. ሙያውን፤
3. የመኖሪያ ቦታውንና አዴራሻ፣ የስሌክ ቁጥር እና የኢሜይሌ አዴራሻ፤
4. የውጪ ዚጋ ሲሆን በኢትዮጵያ ውስጥ ሥራ እንዱሰራ መብት የሚሰጥ
ፇቃዴ፣፤
5. ፇቃደ ሇምን ያህሌ ጊዚ እንዯተፇሇገ፣
6. የጂኦተርማሌ ሀብቱ ሙቀት፣ ፇሳሽ የማሳሇፌና የመያዛ እና የጂኦተርማሌ
የግፉት መጠን አቅሙ፣ እንዱሁም ከጉዴጓዴ የተገኘ የውሃ ኬሚስትሪ
መረጃ፤
7. ፇቃደ የተጠየቀበትና ሥራው ሉካሄዴ የታሰበበት ቦታዴንበር መታጠፉያዎችን
ጭምር የሚያሳይ ጂኦሜትሪያዊ ቅርፅ ያሇው የግልባሌ ፕሲሽኒንግ ሲስተም፣
ጂኦግራፉክ ኮርዱኔት እና አመሊካች የሆነ የመሬት ሊይ ምሌክቶች፣ መሌካ
ምዴራዊ እና አካሊዊ ገፅታ የሚያሳይ ካርታ፤
8. የጂኦተርማሌ ክምችቱ ምን ያህሌ ጥሌቀት እና ስፊት እንዲሇው የሚያሳይ
የመነሻ ፅንሰ-ሃሳብ ሞዳሌና ሉኖር የሚችሌ የክምችት መጠን፣ የጂኦተርማሌ
ክምችቱ ፀባይ፣ ስፊቱንና መጠኑን በተሻሇ ሇማረጋገጥና የበሇጠ ሇማብራራት
የሚጠቀምበትን መንገዴ የሚያሳይ የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማት
ፔሮግራም ሪፕርት፣

278
 የፌትህ ሚኒስቴር

9. በፇቃዴ ቦታው ያለና የታቀደ ጉዴጓድች፣ እንፊልቱን ማሰባሰቢያ ዖዳዎች፣

የጂኦተርማሌ ሀብቱን ሇማሌማት እና ሇመጠቀም የሚያስችለ ህንፃዎችና
ንብረቶች፣ በቀጣይ ቁፊሮና ሌማት ወቅት ዔቅደ ሉሻሻሌ እንዯሚችሌ ታውቆ
በቦታው ያለና የሚገነቡ አገሌግልት መስጫዎች ዔቅዴ ጨምሮ በቦታውና
ከቦታው ውጭ የሚዯረግ ማሻሻያዎች ዛርዛር፣
10. ፇቃዴ ሰጪው ባሇስሌጣን በሚያወጣው መመሪያ በሚጠይቀው መሠረት
የሚጠበቀው ዱስቻርጅና ኢንጄክሽን፣ የጂኦተርማሌ ፇሳሽ ማከማቻ ሪዖርኮር
ፀባይ፣ የጂኦተርማሌ ሀብት ምርት እና ትንተና፣
11. ዒመታዊ የሥራ ፔሮግራምና በጀት (11)ጨምሮ በፇቃዴ ዖመኑ የመጀመሪያ
ሁሇት ዒመታት የሚከናወኑ ዛርዛር የሥራ ፔሮግራምና በጀት እና ሇቀሪው
የፇቃዴ ዖመን የበጀት ዔቅዴ፤
12. በአመሌካቹ ሇህብረተሰቡ የተዯረገ የአገሌግልት፣ የእርዲታና የማስተባበር ሥራ
ካሇ እንዱሁም ከአከባቢው ህብረተሰብ ጋር በመተባበር የሚመጣውን ተፅእኖ
ሇመሇየትና ሇመፌታት የታቀዯ ዔቅዴ፣
13. አግባብ ባሊቸው የክሌሌ ባሇስሌጣናት የፀዯቁ የማህበረሰብ ሌማት እቅድች፤
14. የካፑታሌ እና የሥራ ማስፇጸሚያ ወጪዎች ትንበያና እንዱሁም የፔሮጀክቱን
የፊይናንስ አዋጭነት የሚያሳይ የበጀት ምንጭ እና የፊይናንስ እቅዴ፤
15. የኢትዮጵያ ዚጏችን ቅጥርና ሥሌጠና በተመሇከተ የቅጥር እና የሥሌጠና
ፔሮግራሞች፤
16. በሚመሇከታቸው ሕጎች መሠረት የፀዯቀ የአካባቢ እና ማህበራዊ ተጽዔኖ
ግምገማ ሪፕርት፤
17. ሇጂኦተርማሌ ሥራ የሚያስፇሌጉ በኢትዮጵያ ውስጥ ሉገኙ የሚችለ እቃዎችና
አገሌግልቶች፣ ከሥራው ጋር ተዙማጅነት ያሊቸው ከውጪ የሚገቡ እቃዎችና
አገሌግልቶች እና እነዘህ እቃዎችና አገሌግልቶች በሥራ ሊይ እንዳት
እንዯሚውለ የሚያሳዩ ዔቅድች፤
18. የጂኦተርማሌ ሥራው በሚዖጋበት ጊዚ የጉዴጓድችን መዴፇንና መተው
እንዱሁም ህንጻዎችንና መገሌገያዎችን የማጠር ወይም የማንሳት ዔቅዴ፤ እና
19. የጂኦተርማሌ ሀብት ጥቅም እንዱውሌ የታቀዯው ሇተቀናጀ ሙቀትና ኃይሌ
ከሆነ፣ በዘህ ዯንብ አንቀጽ 24 መሠረት የሚፇሇግ መረጃ፡፡

279
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሇ) አመሌካቹ በሕግ የሰውነት መብት የተሰጠው አካሌ ከሆነ፡-

1. ስሙ፣ ዚግነቱን፣ የሕግ አቋሙን፣ የንግዴ ሁኔታ እና ዋና የንግዴ
ቦታ፤
2. የዋና ቢሮውን አዴራሻ፣ የስሌክ ቁጥር እና የኢሜይሌ አዴራሻ፣
3. የአመሌካቹ በኢትዮጵያ ተወካይ ስም፣ አዴራሻ፣ የስሌክ ቁጥር፣ እና
የተወካይ ኢሜይሌ አዴራሻ፤
4. አግባብ ባሇው መስሪያ ቤት የተረጋገጠ ዴርጅቱ የተቋቋመበት
የመመስረቻ ጽሁፌና የመተዲዯሪያ ዯንብ ቅጂዎች፤
5. የዴርጅቱ ዋና ኃሊፉዎች ስም፣ ዚግነት፣ የሥራ ሌምዴ፣ በተጨማሪም
ዲይሬይክተሮችና ኃሊፉዎች እና የሕግ ሰውነት ያሇው አካሌ ካፑታሌ
ዴርሻ ካሇው 5% በሊይ ዴርሻ ያሇው ማንኛቸውም ሰው፤
6. የዲይሬክተሮች ቦርዴ ስም ዛርዛር፣
7. አዴራሻና ዚግነት፤ በአመሌካቹ ስም ሇመፇረም ስሌጣን
የተሰጠው/የተሰጣቸው ሰዎች ስም/ ስሞች እና የሥራ ዴርሻቸው፣ እና
8. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ፉዯሌ ተራ(ሀ) ስር ከንዐስ ንዐስ (4)
እስከ (19) የተገሇጹት ዛርዛር መረጃዎች፡፡
2. አመሌካቹ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 1 ከተገሇጹት መረጃዎች በተጨማሪ
የሚከተለትን መረጃዎች ሉያቀርብ ይችሊሌ፡-
ሀ) አመሌካቹ ፇቃዴ ሇመጠየቅ መሠረት ያዯረገውን የምርመራ ፇቃዴ የፇቃዴ
ቁጥር፣
ሇ) በሚሰጠው የፇቃዴ ቦታ በአመሌካቹ የተካሄዯ የምርመራ ሥራ ካሇ
የማጠቃሇያ ሪፕርት፤
ሏ) የዲይሬክተሮች ቦርዴ የቅርብ ጊዚ ዒመታዊ ሪፒርት ቅጂ፣ እና
መ) የትርፌና ኪሳራ መግሇጫዎች ሰነዴ፣ እና የባሇፈት ሦስት ዒመታት
የኦዱተሮች ሪፕርቶች ቅጂዎች፡፡
3. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን በዘህ አንቀጽ ከተጠቀሱት መረጃዎች በተጨማሪ
ሉቀርቡ የሚገባቸው ላልች ዛርዛር መረጃዎችን በመመሪያ ሉወስን
ይችሊሌ፡፡

280
 የፌትህ ሚኒስቴር

ምዔራፌ ሁሇት
የዯረጃ 2 የጂኦተርማሌ ሀብት ፇቃዴ
6. የዯረጃ 2 የጂኦተርማሌ ሀብት ፇቃዴ የመስጠት ስሌጣን
1. በአዋጁ አንቀጽ 13(3) መሠረት ሇሚመሇከተው የክሌሌ መንግሥት የቀረበ
የዯረጃ 2 የጂኦተርማሌ ሀብት ፇቃዴ ማመሌከቻን ፇቃዴ ሰጪው የክሌሌ
መንግሥት ምዛገባ እና የመጀመሪያ ምሌከታ ያዯርጋሌ፡፡
2. ሇሚመሇከተው የክሌሌ መንግሥት የቀረበ የዯረጃ 2 የጂኦተርማሌ ሀብት
ፌቃዴ ማመሌከቻ ፔሮጀክቱ በየዒመቱ ከሁሇት ሚሉዮን (2 ሚሉዮን)
ኪዩቢክ ሜትርና ከዘያ ያነሰ የጂኦተርማሌ ሀብት እና አማካይ የሙቀት
መጠን ከመቶ ሃያ (120) ዱግሪ ሴሌሺየስ ወይም ከዘያ በታች ከሆነ የክሌለ
መንግሥት በሚዯነግገው አሠራር መሠረት ማመሌከቻው የሚስተናገዴ
ሲሆን ሇመረጃ አያያዛና ሇቅንጅታዊ አሰራር ሇፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን
ከፌቃዴ ጥያቄው ጋር የተያያ዗ መረጃዎችን ሇፇቃዴ ሰጪው ያጋራሌ፡፡
7. ሇዯረጃ 2 የጂኦቷርማሌ ሀብት ፌቃዴ ሇፇቃዴ ሰጪው ባሇስሌጣን የሚቀርብ
ማመሌከቻ
ሇዯረጃ 2 የጂኦተርማሌ ሀብት ፌቃዴ ሇፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የሚቀርብ
ማመሌከቻ የተዖጋጀውን የማመሌከቻ ቅጽ በመሙሊት እና ተገቢውን ክፌያ
በመፇጸም ከሚከተለት መረጃዎች ጋር መቅረብ ይኖርበታሌ፡፡
1. አመሌካቹ የተፇጥሮ ሰው ከሆነ፡-
ሀ ሙለ ስሙን፣ ፆታውን፣ እዴሜውን፣ ዚግነቱን፣ የትውሌዴ ቀንና ቦታ፤
ሇ)ሙያውን፤
ሏ) የመኖሪያ ቦታውንና አዴራሻ፣ የስሌክ ቁጥር እና የኢሜይሌ አዴራሻ፣
መ) የውጪ ዚጋ ሲሆን በኢትዮጵያ ውስጥ ሥራ እንዱሰራ መብት የሚሰጥ
ፇቃዴ
ሠ) ፇቃዴ የተጠየቀበት ቦታ ይሸፌነዋሌ ተብል የታሰበበትን ሥፌራ
የሚያሳይ ካርታ እና የግልባሌ ፕሲሽኒንግ ሲስተም ኮርዱኔት እና የቦታውን
አስፇሊጊነት የሚያሳይ የመጀመሪያ ዯረጃ ቅዴመ ጥናት፤
ረ) አመሌካቹ አካባቢው እንዳት እና ሇምን ሇጂኦተርማሌ ሌማትና ጥቅም
አቅም እንዲሇው ሉያሳምነው የቻሇውን አጠቃሊይ መረጃ፤

281
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሰ) በፇቃዴ ክሌሌ ውስጥ ያለ ነዋሪዎች፣ አርብቶ አዯር ማህበረሰቦችን

ጨምሮ የሚኖሩትን በመሇየት በፇቃዴ ቦታው አካባቢ ሇመከናወን የታቀደ
ሥራዎች ሊይ በማተኮር፤ በአካባቢ ማህበረሰቦች ሊይ የሚያስከትሎቸው
ተፅዔኖዎች እና ተጽዔኖዎችን ሇመቀነስ የቀረበ እቅዴ፣
ሸ) በፌቃዴ ጊዚ ውስጥ የሚመረቱ ምርቶች፣ የገቢ እና ወጪዎች፣ እንዱሁም
የአካባቢውን ማህበረሰብ የሥራ እና የሥሌጠና ተጠቃሚነትን የሚጨምር
የሸያጭ ዔቅዴ፣
ቀ) በመርሃ ግብሩ ውስጥ የተገሇጸውን ሥራ ሇመፇጸም የሚያስችሌ ከቴክኒክ
እና የገንዖብ አቅም ጋር የተያያዖ መረጃ፣
በ) ፇሳሽ ሙቀት ሇመሇካት የሚያስችሌ በቂ የሆነ የሙከራ እና የክትትሌ
እቅዴ፤
ተ) የሚገመተው ዯረጃ 2 የጂኦተርማሌ ሀብት ምርት፣ ፌሰትና ሪኢንጄክሽን
እና የጂኦተርማሌ ሀብቱ ጥቅም ሊይ መዋሌ የሚጀምርበት የጊዚ ሰላዲ
ማብራሪያ፤
ቸ) ተፅዔኖን መከሊከሌ ወይም መቀነስን ያካተተ የአካባቢ እና ማህበራዊ
ተጽእኖ ግምገማ ጥናት፣፤
ኀ) የኢትዮጵያ ዚጏችን ቅጥርና ሥሌጠና በተመሇከተ የቅጥርና የሥሌጠና
ፔሮግራሞች፤ እና
ነ) ሇጂኦተርማሌ ሥራ የሚያስፇሌጉ በኢትዮጵያ ውስጥ ሉገኙ የሚችለ
እቃዎችና አገሌግልቶች እና ከሥራው ጋር ተዙማጅነት ያሊቸው ከውጪ
የሚገቡ እቃዎችና አገሌግልቶች ዔቅድች፡፡
2. አመሌካቹ በሕግ የሰውነት መብት የተሰጠው ከሆነ፡-
ሀ) ስሙ፤ዚግነቱን፡›የሕግ አቋሙን፣ የንግዴ ሁኔታ፤
ሇ) የዋና ቢሮው አዴራሻ፣
ሏ) የአመሌካቹ በኢትዮጵያ ተወካይ ስም፣ አዴራሻ፣ የስሌክ ቁጥር እና
የተወካይ ኢሜይሌ አዴራሻ፤
መ) አግባብ ባሇው የመንግስት መስሪያ ቤት የተረጋገጠ ዴርጅቱ
የተቋቋመበት የመመስረቻ ጽሁፌና የመተዲዯሪያ ዯንብ ቅጂዎች፣

282
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሠ) የዴርጅቱ ዋና ኃሊፉዎች ስም፣ ዚግነት፣ የሥራሌምዴ፣ በተጨማሪም

ዲይሬክተሮችና ኃሊፉዎች እና የሕግ ሰውነት ያሇው አካሌ ካፑታሌ ዴርሻ
ካሇው ከአምስት በመቶ (5%) በሊይ ዴርሻ ያሇው ማንኛውም ሰው፤
ረ) የዲይሬክተሮች ቦርዴ ስም ዛርዛር አዴራሻና ዚግነት፤
ሰ) በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ከፉዯሌ ተራ (መ) እስከ (ነ) ስር
የተጠቀሱትን ዛርዛር ማስረጃዎች፤
ሸ) በአመሌካቹ ስም ሇመፇረም የተሰጠው ሰው ስም እና ሥሌጣን፡፡
3. አመሌካቹ በዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀፅ (6) ከተገሇፁ መረጃዎች በተጨማሪ
የሚገኝ ከሆነ ፇቃዴ በተጠየቀበት ቦታ ውስጥ የተካተተውን አካባቢ
ሇመሇየት፣ ስሇ ቦታው በማጣራትና አሳማኝ የትንታኔ መረጃዎችን ያካተተ
ዔቅዴና የሚከተለትን ሉያቀርብ ይችሊሌ፡-
ሀ) የቦታውን አቀማመጥ፣ ስነ ምዴራዊ ገጽታ፣ በመሬት ሊይ የሚታዩ ዋና
ዋና ክስተቶች የሚገሌፅ ጂኦልጂካሌና ስትራክቸራሌ ካርታ፡-
1) ከውሀ እና ከጋዛ ናሙና የተገኘ የሙቀት መጠን ውጤት መግሇጫ፤
2) ማንኛውም ከጂኦፉዘክስ ስራ የተገኘ የጥናት ውጤትና ካርታዎች፡፡
ሇ) የታቀደ ማሻሻያዎችን የሚያሳይ የቅየሳ ቦታውን የሚያሳይ ዔቅዴ፤
ሏ) የዲይሬክተሮች ቦርዴ የቅርብ ጊዚ ዒመታዊ ሪፕርት፤
መ) የትርፌና ኪሳራ መግሇጫዎች ሰነዴ እና የባሇፈት ሦስት ዒመታት
ኦዱተሮች ሪፕርቶች ቅጂ ካሇ፤
ሠ) ወዯ ፌቃዴ ቦታው ሇመዴረስ የሚጠቀምበት መንገዴ፤
ረ) አመሌካቹ በኢትዮጵያ ውስጥ በአሁኑ ጊዚ የያዖው ወይም ከዘህ በፉት
ይዜ ሲንቀሳቀስበት የነበረ የጂኦተርማሌ ፌቃዴ ካሇ ስሇፇቃደ መረጃ፤
ሰ) በአመሌካቹ ሇአከባቢው ህብረተሰብ የተሰጠ አገሌግልት ወይም
የትብብር ሥራ ካሇናነእንዱሁም ከአከባቢው ህብረተሰብ ጋር በመተባበር
ችግሮችን ሇመሇየትና ሇማስወገዴ የታቀዯ ዔቅዴ፡፡
4. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ምክንያታዊ የሆነ ላልች ተጨማሪ
መረጃዎችን በሚወጣ መመሪያ ሉጠይቅ ይችሊሌ፡፡

283
 የፌትህ ሚኒስቴር

8. የማመሌከቻዎች ማስታወቂያ ምዛገባ እና ህትመት

1. ሇፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን እና ሇሚመሇከተው የክሌሌ መንግሥት
ሇዯረጃ 2 የጂኦተርማሌ ሀብት ፌቃዴ የቀረበ ማንኛውም ማመሌከቻ፣
ፌቃዴ፣ ዔዴሳት፣ ጊዚ ማራዖሚያ፣ ፌቃዴ መመሇስ፣ መዲረግ ወይም
ማንኛውም ዒይነት በዔዲ ማስያዛ ጥያቄ ማመሌከቻ በጂኦተርማሌ መዛገብ
መመዛገብ አሇበት፡፡
2. ሇማንኛውም ማመሌከቻ ጥያቄ ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን፡-
ሀ) የዯረጃ 2 የጂኦተርማሌ ሀብት ፌቃዴ ማመሌከቻ ስሇታቀዯው ፔሮጀክት፣
አካባቢ እና በመመሪያ በሚወጣው መሠረት ላልች አስፇሊጊ ጉዲዮችን
አካቶ ሰፉ ተዯራሽነት ባሇው ጋዚጣ ሊይ ያሳውቃሌ፤
ሇ) ማስታወቂያው በጋዚጣ ሊይ በወጣ በአስራ አምስት (15) ቀናት ውስጥ
ተቃውሞ ካሌቀረበ በሚቀጥለት አስር (10) የሥራ ቀናት ውስጥ በቴክኒክና
ፊይናንስ መስፇርት መሠረት ይገመግማሌ፤
ሏ) የቴክኒክና ፊይናንስ መስፇርት ዯንብ መሠረት በመመሪያ ይወጣሌ፡፡
3. አመሌካቹ ሁለንም የምዛገባ እና የህትመት ወጪዎች ይሸፌናሌ፡፡
9. የዯረጃ 2 የጂኦተርማሌ ሀብት ፌቃዴ ስሇመስጠት
1. በመመሪያ በሚወሰነው ቅጽና መስፇርት መሠረት የብቻ የሆነ መብት
የሚያስገኝ የዯረጃ 2 የጂኦተርማሌ ሀብት ፌቃዴ ሇጂኦተርማሌ ሀብት ቀጥተኛ
ጥቅም የሚውሌ ያሇ ውዴዴር ይሰጣሌ፡፡
2. እንዯአግባቡ የዯረጃ 2 የጂኦተርማሌ ሀብት ፌቃዴ አመሌካቹ ከዘህ በፉት
የቅኝት ወይም የምርመራ ፇቃዴ ሳይኖረው ሉሰጠው ይችሊሌ፡፡
3. የዯረጃ 2 የጂኦተርማሌ ሀብት ባሇፇቃዴ ማሟሊት ያሇበት ዒመታዊ የመሇኪያ
እና ሪፕርት ማዴረጊያ መስፇርቶች፡-
ሀ) የእንፊልት እና/ወይም የሞቀ ውሃ ፌሰት፤
ሇ) በተቋሙ ውስጥ ያሇው ሙቀት፤
ሏ) ከተቋሙ ውጭ ያሇው ሙቀት፤ እና
መ) በፇቃዴ ሰጪው ባሇስሌጣን የሚያስፇሌጉ ተጨማሪ መሇኪያዎች እንዯ
ተቋሙ ዒይነት፣ የጂኦተርማሌ ሀብቱ ሁኔታና ጥራት እና የማንኛውም የሽያጭ
ውልች፡፡

284
 የፌትህ ሚኒስቴር

10. በባሇፇቃዴ የሚያዛ የፇቃዴ ቦታ ስፊት ወሰንና መያዛ የሚቻሇው የፇቃዴ

ቁጥር ብዙት
1. በዯረጃ 11 የጂኦተርማሌ ሀብት ፇቃዴ መያዛ የሚገባው የቦታ ስፊትና ወሰን
የሚወሰነው ሇዯረጃ 2 የጂኦተርማሌ ስራ የሚያስፇሌግ ቦታ እና በባሇፇቃደ
ፔሮጀክት በሚቀርበው ዔቅዴ አቅምና ማረጋገጫ ማስረጃ መሠረት
ይሆናሌ፡፡
2. ባሇፇቃደ ሇማመሌከት እና ፇቃዴ ሇማግኘት አስፇሊጊውን መስፇርት
አሟሌቶ ከተገኘ ሇዯረጃ 2 የጂኦተርማሌ ሀብት ፇቃዴ የቁጥር ወሰን
የሇውም፡፡
11. ስሇመዙግብት እና ሪፕርቶች
የዯረጃ 2 የጂኦተርማሌ ሀብት ባሇፇቃዴ ፌቃዴ የወሰዯው ከፇቃዴ ሰጪው
ባሇሥሌጣንም ይሁን ከሚመሇከተው የክሌሌ ባሇሥሌጣን የሚከተለትን ሇፌቃዴ
ሰጪው ባሇሥሌጣን ወይም ሇሚመሇከተው የክሌሌ ባሇሥሌጣን ማሳወቅ
ይኖርበታሌ፡-
1. በአዯጋ ሳቢያ በሰው ሊይ የአካሌ ጉዲት ወይም ሞት የሚያስከትሌ አዯጋ
ከዯረሰ ወይም በውሃ ወይም በአየር ጥራት ሊይ ጎጂ ውጤት ከተከሰተ
ወዱያውኑ ማሳወቅ፣
2. ባሇፇቃደ በየዒመቱ ፇቃደን ከተሰጠበት ቀን በኋሊ ባለት ስሌሳ (30)
ቀናት ውስጥ ያሇፇውን ዒመት ዒመታዊ ሪፕርት የሚከተለትን በማጣቀስ
ማቅረብ አሇበት፡-
ሀ) በክትትሌ እቅዴ እንዯተቀመጠው የጂኦተርማሌ ሀብቱን ክትትሌ
ውጤት፣
ሇ) የወጣውንና ጥቅም ሊይ የዋሇውን ጂኦተርማሌ ፇሳሽ መጠን፤
ሏ) ከጂኦተርማሌ ፇሳሹ የወጣ ተረፇ-ምርት ካሇ መጠኑን ወይም ከሽያጭ
ሥራው የተገኘ ውጤት፤
መ) በየመዯቡ የተከፊፇለ የተቀጠሩ

285
 የፌትህ ሚኒስቴር

ክፌሌ ሶስት
ፇቃድችን ስሇማዯስ፣ ስሇመተካት ፣ ስሇማስተሊሇፌ እና ስሇመሰረዛ
12. ስሇምርመራ ፇቃዴ ዔዴሳት
1. የምርመራ ፇቃዴን ሇማዯስ የሚቀርብ ማመሌከቻ የፇቃደ ዖመን ከመፇፀሙ
ከስሌሳ (60) ቀናት በፉት የሚከተለትን በማሟሊት መቅረብ አሇበት፡-
ሀ) በፌቃዴ ዖመኑ ጊዚ የሚጠበቁበትን ሁለንም መስፇርቶች ስሇማሟሊቱ
ማስረጃ፣
ሇ) ፇቃደ በመጀመሪያ ሲሰጥ ወይም ዔዴሳት ከመከናወኑ በፉት የተዯረጉ
ሇውጦች ካለ በወቅቱ የቀረቡ መረጃዎች፤
ሏ) በመመሪያ የሚወሰኑ መረጃዎችን ያካተተ ዒመታዊ ሪፕርት፣
መ) በቅርብ ጊዚ ሊከናወናቸው የምርመራ ሥራዎች ሇሚቀርበው ሪፕርት
የሥራ ፔሮግራም እና ሇሥራው የወጣ ወጪ፤
ሠ) አመሌካቹ በዔዴሳት ጊዚው ሇመስራት ያቀዯው የሥራ ፔሮግራም እና
ወጪዎች ዔቅዴ፣
ረ) በአዋጁ አንቀጽ 27 የተዯነገገው እንዯተጠበቀ ሆኖ በፇቃዯኝነት ከፇቃዴ
ቦታው ከየትኛው አካባቢ በከፉሌ የሚሇቀው ቦታ ካሇ ዛርዛር፣
ሰ) ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ሉቀርቡ የሚገባቸውን ላልች መረጃዎች
በመመሪያ ሉወስን ይችሊሌ፡፡
2. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የቀረበውን የዔዴሳት ጥያቄ እና ሰነድች ከመረመረ
በኋሊ ተገቢው የዔዴሳት ክፌያ ሲፇጸምና የዔዴሳት ጥያቄው ሲጸዴቅ በአዋጁ
አንቀጽ መሠረት በፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የምርመራ ፇቃደ
ይታዯስሇታሌ፡፡
3. በመጀመሪያው የምርመራ ፇቃዴ ዖመን የጂኦተርማሌ ፇሳሸ ማከማቻ
ማረጋገጫ ጥሌቅ ጉዴጓዴ ቁፊሮ ካሌተጠናቀቀ የምርመራ ፇቃዴ ዔዴሳቱ
አይከናወንም፡፡

286
 የፌትህ ሚኒስቴር

13. የዯረጃ 2 የጂኦተርማሌ ሀብት ፇቃዴ ዔዴሳት

የዯረጃ 2 የጂኦተርማሌ ሀብት ፇቃዴ የሚሰጠው ከሀያ አምስት ዒመታት ሊሌበሇጠ
ጊዚ ሆኖ በሚቀርበው የፔሮጀክቱ ጥናት ሊይ በመመርኮዛ እና የፔሮጀክቱ የፇቃዴ
ጊዚ ሲያበቃ በመመሪያው እንዯሚገሇጸው እንዯ መጀመሪያው ፇቃዴ ተመሳሳይ
ጊዚና ሁኔታ መሥረት ሉታዯስ ይችሊሌ፡፡
14. ፇቃዴ ስሇማስተሊሇፌ
1. የምርመራ ፇቃዴ ወይም በዯረጃ 2 የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማትና
የመጠቀም ፌቃዴ ሇማስተሊሇፌ በአዋጁ አንቀጽ 26 በተዯነገገው መሠረት
በጽሁፌ በመመሪያ በሚወጣው የማመሌከቻ ቅፅ በመሙሊትና በማያያዛ
ተገቢውን ክፌያ በመፇጸም የሚከተለትን በማካተት መቅረብ አሇበት፡-
ሀ) ፇቃደ ሉተሊሇፌሇት የተፇሇገውን ሰው ማንነት፣ የቴክኒክ እና የገንዖብ
አቅም የሚያሳይ መረጃ፤
ሇ) ባሇፇቃደ የፌቃዴ ቦታውን ሙለ ሇሙለ ወይም ከአንዴ ብልክ በሊይ
ከሆነ በከፉሌ ሇማስተሊሇፌ ስሇፇሇጋቸው ብልኮች ማረጋገጫ፤
ሏ) ፇቃደ ሉተሊሇፌሇት የተፇሇገው ሰው ከር የፇቃደን ስምምነቶችና
ግዳታዎች እንዱሁም አግባብ ያሇው የሥራ ፔሮግራምና ወጪ የባሇ ፇቃደን
ላልች ግዳታዎች አክብሮ ሇመፇጸም ግዳታ መግባቱን የሚያረጋግጥ
የተፇረመበት ማስረጃ፣
መ) የታሰበውን ማስተሊሇፌ የሚመሇከቱ የውሌ፣ የኢኮኖሚና ገንዖብ ነክ
ስምምነቶችና ግዳታዎች ዛርዛር፡፡
2. የምርመራ ፇቃዴ ወይም በዯረጃ 2 የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማትና
የመጠቀም ፌቃዴ በአዲ ሇማስያዛ በጽሁፌ በመመሪያ በሚጸዴቀው
የማመሌከቻ ቅፅ በመሙሊትና በማያያዛ ተገቢውን ክፌያ በመፇጸም
የሚከተለትን በማካተት መቅረብ አሇበት፡-
ሀ) በዔዲ ያዥነት የሚተሊሇፌሇት ሰው ማንነት፣
ሇ) ሉሰጥ ስሇታቀዯው የዯህንነት ጥበቃ ሁኔታና አኳኋን፤ እና
ሏ) ፇቃደን የሚቀበሇው የፇቃዴ ሰጪ ባሇስሌጣን የሚጠይቀውን መሟሊት
የሚገባቸውን ሇሟሟሊት እና የፌቃደን ውልችና ግዳታዎች ሇማክበር
የሚያስፇሌጉትን የገንዖብ እና የቴክኒካሌ መስፇርቶች ማረጋገጥ፤ የሚገባውን

287
 የፌትህ ሚኒስቴር

የዯህንነት ጥንቃቄ፣ የሥራ ፔሮግራም እና ላልች የባሇፇቃደ ግዳታዎች

ማሟሊት፡፡
3. ሇዯረጃ 2 ጂኦተርማሌ ሀብት ፇቃዴ የማስተሊሇፌ ወይም በዔዲ የማስያዛ
ማመሌከቻ የፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ከተቀበሇ በዘህ ዯንብ በአንቀጽ 7
መሠረት የተቀመጡትን አስፇሊጊ መስፇርቶች ማሟሊት ይኖርበታሌ፡፡
4. ፇቃዴ ሰጪው ባሇስሌጣን እነዘህን 4/ ማመሌከቻዎች መገምገምና በሚወጡ
መመሪያዎች መሥረት ውሳኔዎችን መስጠት አሇበት፡፡
15. ስሇማገዴና ስሇመሰረዛ
ፇቃዴ ሰጪው ባሇስሌጣን በአዋጁ አንቀጽ በተዖረዖሩት ምክንያቶች ውስጥ
በአንደ ማንኛውንም ፇቃዴ ሉሰርዛ ይችሊሌ፡-
1. አስቀዴሞ በማሳወቅ ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን አስተዲዯሪያዊ ትእዙዜችን
በመስጠት ቅጣቶችን ሉወስን ይችሳሊሌ፤
2. የፇቃዴ ሰጭው ባሇስሌጣን በኢትዮጵያ ሕጎች መሠረት ማንኛውንም
ተጨማሪ ቅጣቶች ወይም መፌትሄዎችን ሉሰጥ ይችሊሌ፤
3. ከፇቃዴ ሰጪው ባሇስሌጣን ውጪ በሆነ በላሊ ባሇሥሌጣን የተሰጡ ፇቃድች
ሉታገደ የሚችለት ተፇጻሚነት ባሊቸው ሕጎችና ዯንቦች መሠረት ይሆናሌ፡፡
16. ያፇቃዴ ወረቀት ስሇመተካት
ባሇፇቃደ ሇጠፊበት ወይም ሇተበሊሸበት የፇቃዴ ወረቀት የፇቃዴ ሰጪው
ባሇስሌጣን እንዱተካሇት መጠየቅ ይችሊሌ፣ ከሚመሇከተው የመንግሥት መስሪያ
ቤት ማረጋገጫ ተያይዜ ጥያቄ እንዯቀረበና ተገቢው ክፌያ በዘህ ዯንብ በአንቀጽ
62 መሠረት ሲፇጸም የፇቃደ የምስክር ወረቀት ምትክ
ይሰጠዋሌ፡፡
ክፌሌ አራት
መረጃ ስሇመያዛ ፣የፇቃዴ አሰጣጥ እና የፇቃደ አፇፃፀም ሁኔታ
17. ያመረጃ አዯረጃጀት ስርዒት ዛርጋታ
1. የፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የጂኦልጂካሌ ሀብት መረጃ የመሰብሰብ እና
የማዯራጀት ሥርዒት ከኢትዮጵያ ጂኦልጂካሌ ሰርቬይ ወይም በእርሱ ምትክ
የእርሱን ተግባር እንዱሰራ ከተቋቋመ ተቋም ጋር በመተባበር
ይዖረጋሌ፡፡

288
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. የፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን እና የኢትዮጵያ ጂኦልጂካሌ ሰርቬይ ወይም

በእርሱ ምትክ የእርሱን ተግባር እንዱሰራ የተቋቋመ ተቋም ትብብር
በሚከተለት ተግባራትና መርሆዎች ይመራለ፡-
ሀ) ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን እና የኢትዮጵያ ጂኦልጂካሌ ሰርቬይ ወይም
በእርሱ ምትክ የእርሱን ተግባር እንዱሰራ ከተቋቋመ ተቋም መረጃ ማግኛ፣
ተዯራሽነት እና ኃሊፉነቶች ጋር የተያያ዗ የመግባቢያ ስምምነት ይፇጽማለ፤
ሇ) ከኢትዮጵያ ጂኦልጂካሌ ሰርቬይ ወይም በእርሱ ምትክ የእርሱን ተግባር
እንዱሰራ ከተቋቋመ ተቋም ዯረጃውን የጠበቀና ወጥ የሆነ የዲታ ምዛገባ፣
የሪፕርት ፔሮቶኮልችን የትግበራ መሇኪያ እና ሇመቆጣጠር ኃሊፉነት
ያሇበትን ሰው በመሾም የዲታ ተዒማኒነትን እንዱረጋገጥ ያዯርጋሉ፣
ሏ) ፇቃዴ ሰጪው ባሇስሌጣን መረጃዎች በሚጠየቁበት ጊዚ ተፇጻሚነት
ባሊቸው ሕግና በሚወጡ መመሪያዎች መሠረት ይሰጣሌ፤ እንዯአግባቡ ተገቢ
ክፌያዎችን ሉያስከፌሌ ይችሊሌ፤
መ) በኢትዮጵያ የጂኦተርማሌ ሀብት መረጃ የማዯራጀት ሥርዒት ከተዖረጋ
የመረጃ ቋት በማቋቋም የኤላክትሮኒክስ መረጃ ክፌሌ በመመስረት
የኢትዮጵያን የጂኦተርማሌ ሀብት መረጃ ወዯ ቋቱ በማስገባት ሇጠቅሊሊው
ሕብረተሰብ ተዯራሽ ማዴረግ፤
ሠ) የረጅም ጊዚ ግቡ በነባር ወይም በአዱስ የመንግስት አካሌ የሰው ኃይሌ
እና በመሳሪያ አቅምን በመገንባት፣ የኤላክትሮኒክስ መረጃ ሥርዒት
በመዖርጋትና በማስተዲዯር. ሃሊፉነትና ተጠያቂነት ባሇው ሁኔታ የመረጃውን
ምንጭና መረጃውን በተመሇከተ መረጃ የሚሰጥ ሇህዛብ እና የግሌ ጠያቂዎች
ምሊሽ ሇመስጠትና መረጃን ሇማሰራጨት ማስቻሌ ነው፡፡
18. ስሇ ጂኦተርማሌ ሀብት መዛገብ
ፇቃዴ ሰጭው ባሇሥሌጣን በአዋጁ አንቀጽ 9 መሠረት ከተገሇፁ የሚመዖገቡ
የጽሐፌ ሰነድች በተጨማሪ የሚከተለትን መረጃዎች የያዖ የጽሐፌ ሰነድች
በጂኦተርማሌ ሀብት መዛገብ ይመዖግባሌ፡-
ሀ) የመጀመሪያ ዯረጃ ትንበያዎችን የሚያመሇክቱ የጂኦተርማሌ ሀብት
ሉገኙባቸው ይችሊለ ተብል የሚታመንባቸውን ሆኖም ያሌተረጋገጠባቸውን
ቦታዎች የሚያሳይ ካርታ እና ጂኦግራፉክ ኮርዱኔት፤

289
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሇ) በአዋጁ መሠረት ፇቃዴ የተሰጠባቸው ቦታዎች የሚያሳይ ካርታ፤

ሏ) በአዋጁና በዘህ ዯንብ መሠረት የታዯሱ ፇቃድች ፣ የፇቃዴ ቁጥሩንና
የቦታውን ስም፣
መ) ፇቃዴን፣ የፇቃዴ መብትን፣ የፇቃዴ ቦታን ወይንም የተወሰነውን የፇቃዴ
ቦታ የማስተሊሇፌን፣ የጊዚ ማራዖምን፣ የመተውን፣ የመሰረዛን ወይም
የማቋረጥን፣ማስታወቂያዎችን እና/ወይም ትዔዙዜችን፤ እና
ሠ) በመመሪያ በሚወሰነው መሠረት የታወቀ የጂኦተርማሌ ሀብት ቦታዎችን
የሚያሳይ ካርታና ጂኦግራፉክ ኮርዱኔቶችን፡፡
2. እያንዲንደ ማመሌከቻ ሇፇቃዴ ጥያቄ በሚቀርብበት ጊዚ፣ በተጨማሪም
በጨረታ ጊዚ ስኬታማ ተጫራች አመሌካች በሚሜሚፇርምበት ጊዚ መዛግቦ
መያዛ አሇበት፡፡
19. የጂኦተርማሌ ስራ ፇቃዴ ማመሌከቻዎችን ስሇማረጋገጥ እና ምዛገባ
1. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን በዘህ ዯንብ መሠረት የጂኦተርማሌ ሥራ ፇቃዴ
ጥያቄ ማመሌከቻው በዯረሰው (3) በሶስት የሥራ ቀናት ውስጥ መስፇርቱን
የሚያሟሊ መሆን እና አሇመሆኑን በማጣራት ይወስናሌ፤ ማመሌከቻው
መስፇርቶቹን አሟሌቶ ካሌተገኘ ጥያቄውን ውዴቅ በማዴረግ ሇአመሌካቹ
ማመሌከቻው ተቀባይነት አሇማግኘቱን ከነምክንያቱ በጽሁፌ ማሳወቅ አሇበት፡፡
2. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ማመሌከቻው ሁለንም መስፇርቶች እንዲሟሊ
ካረጋገጠ ወዱያውኑ በመመዛገብ ሇአመሌካቹ ስሇምዛገባው በጽሁፌ
የምዛገባውን ቀን በመጥቀስ ማሳወቅ አሇበት፡፡
20. የጂኦተርማሌ ስራ ፇቃዴ ማመሌከቻዎችን ስሇማስታወቅ
1. በአዋጁ አንቀጽ 17 (2) መሠረት የሕዛብ ማስታወቂያው ወጥቶ ሰሊሳ ቀናቱ
ከተጠናቀቀ በኋሊ ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የምርመራ ፇቃደን ሇመስጠት
ማመሌከቻ ያቀረቡ አመሌካቾችን ሰነድች በአስራ አምስት የሥራ ቀናት
ውስጥ የቴክኒካሌና የገንዖብ አቅም መስፇርት መሠረት በመገምገም ከሁለም
አመሌካቾች የሚበሌጠውን ይወስናሌ::

290
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. የሕዛብ ማስታወቂያው በወጣበት ሰሊሳ ቀናት ውስጥ ላሳ ማመሌከቻ ካሌቀረበ

ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ሇአመሌካቹ የምርመራ ፇቃደን ሇመስጠት
የቴክኒክና የገንዖብ አቅም መስፇርቱን ያሟሊ መሆኑን ሇማረጋገጥ ሰነድቹን
በአስር የሥራ ቀናት ውስጥ ይገመግማሌ::
3. የቴክኒካሌና የገንዖብ አቅም መስፇርት በዘህ ዯንብ መሠረት በሚወጣ
መመሪያ ይወጣሌ፡፡
4. ከምርመራ ፇቃደ ግምገማ እና የቅኝት፣ ዯረጃ I የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ
የማሌማትና የመጠቀም ወይም ዯረጃ 2 ጂኦተርማሌ ሀብት የሥራ ፇቃዴ
ማመሌከቻ ከተመዖገበ በኋሊ በአዋጁ አንቀጽ 10 መሠረት ፇቃዴ ሰጪው
ባሇሥሌጣን ፌቃደ የሚገኝበትን ቦታ እና ስሇ ፔሮጀክቱ ማብራሪያ በመመሪያ
በሚወሰነው መሠረት ማስታወቂያ በማዖጋጀት ሇፇቃዴ ጠያቂው በመስጠት
በአገሪቱ ሰፉ ሽፊን ባሇው ጋዚጣ እንዱወጣ በማዴረግ ሇአስራ አምስት ቀናት
እንዱቆይ ማዴረግ አሇበት፡፡
5. አመሌካቹ በዘህ ዯንብ በሚወጣ መመሪያ መሠረት ሁለንም ሇምዛገባውና
ሇህትመት የሚወጣውን ወጪዎች መሸፇን አሇበት፡፡
21. የፌቃዴ መስፇርቶች እና ግዳታዎች
የፇቃዴ ሰጪው ባሇስሌጣን የቀረበውን ማመሌከቻ በመገምገም በአዋጁ፣ በዘህ
ዯንብና በሚወሰን መመሪያ መሠረት ተሟሌተው ሲገኙ በሚከተለት መጠይቆች
እና መስፇርቶች መሠረት ፇቃዴ መስጠት አሇበት፦
1. ሇምርመራ ፇቃዴ፡-
ሀ) በአዋጁ አንቀጽ 15 እና አንቀጽ 17(2) በተዯነገገው መሠረት የብቻ የሆነ
መብት የሚያስገኝ ፇቃዴ በውዴዴር በመመሪያ በሚወሰነው ቅጽና መስፇርት
መሠረት ይሰጣሌ፤
ሇ) ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን በምርመራ ፇቃዴ መሥፇርት መሠረት
ፇቃዴ ሲሰጥ ባሇፇቃደ የዯረጃ 1 የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማትና
የመጠቀም ፌቃዴ የእያንዲንደ ፇቃዴ ቦታ ከሃምሳ (50) ካሬ ኪል ሜትር
ያሌበሇጠ አንዴ ወይም ከአንዴ በሊይ የምርመራ ፇቃዴ ቦታውን በአጠቃሊይ
ወይም በከፉሌ በሚሸፌን ቦታ ሇማግኘት መብት ይኖረዋሌ፣ ሆኖም
የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማትና የመጠቀም ፌቃዴ ሇማግኘት

291
 የፌትህ ሚኒስቴር

በአዋጁ፣ በዘህ ዯንብ እና በሚወጣ መመሪያ መሠረት መስፇርቶችና

ግዳታዎች የምርመራ ፇቃዴ ዖመኑ ከመጠናቀቁ በፉት አሟሌቶ መገኘት
ይኖርበታሌ፡፡
2. ሇምርመራ ፇቃዴ ወይም የዯረጃ 1 የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማትና
የመጠቀም ፌቃዴ፡-
ሀ) አግዴም የሚቆፇሩ ጉዴጓድችን ጨምሮ በፇቃዴ ክሌለ ውስጥ የሚካሄደ
ማናቸውም የጂኦተርማሌ ሥራዎች አዋሳኝ የላልች የጂኦተርማሌ ፇቃድች
ክሌሌ ውስጥ ጣሌቃ መግባት የሇባቸውም፤
ሇ) ሇእያንዲንደ ጉዴጓዴ ወይም አንዴ የጉዴጓዴ አፌ ሇሚሜሚጋሩ
ጉዴጓድች የጂኦተርማሌ ፇሳሹን ፌሰት፣ ሙቀትና የግፉት ሌኬት መጠን
በአፌሪካ ህብረት የጂኦተርማሌ ቁፊሮ የአሰራር ኮዴ መሠረት በሚወጣ
መመሪያ ባገናዖበ መሌኩ መሇካትና ቢያንስ በዒመት አንዴ ጊዚ ሪፕርት
ማዴረግ፣
ሏ) የኤላክትሪክ ማመንጪያ መሣሪያዎች የሚከተለትን ጨምሮ መሇካትና
በየሩብ ዒመቱ ሪፕርት መዯረግ አሇበት፡-
1) ወዯ ማመንጫ ተቋሙ የሚገባው የእንፊልት ወይም/እና ሙቅ ውሃ
መጠን፤
2) የእንፊልት ኬሚስትሪ እንዯ ክልራይዴ ፣ ፑ.ኤች፣ እርጥበት ወይም
የውሃ ኬሚስትሪ፣
3) ወዯ ማመንጫ ተቋሙ የሚገባው የውሃ እና/ወይም እንፊልት ሙቀት
መጠን፣
4) ወዯ ማመንጫ ተቋሙ የሚገባው የውሃ እና/ወይም እንፊልት ግፉት
መጠን፣
5) አጠቃሊይ የሚመነጨው የኤላክትሪክ ኃይሌ
6) ማመንጫ ተቋሙ የሚያወጣው የተጣራ ኤላክትሪክ ኃይሌ፤
7) በመሸጫ ቦታ ሊይ የሚቀርብ ኤላክትሪክ ኃይሌ፣
8) በየዒመቱ ከማመንጫ ተቋሙ የሚወጣው የማይዖቅጥ እንዯ ካርቦን
ዲዮክሳይዴ፣ ሃይዴሮጅን ሰሌፊይዴ፣ ሜቴንና የመሳሰለ ግምታዊ የጋዛ
መጠን፤

292
 የፌትህ ሚኒስቴር

9) ከማመንጫ ተቋሙ የሚወጣው የእንፊልት እና/ወይም ሙቅ ውሃ

ሙቀት መጠን፡፡
3. ሇዯረጃ 1 የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማትና የመጠቀም ፇቃዴ
የሚሰጠው፡-
ሀ) የብቻ የሆነ መብት ያሇው፣ የምርመራ ፇቃዴ በውዴዴር አሸንፍ ፇቃዴ
የተሰጠውና የዯረጃ 1 የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማትና የመጠቀም
ፌቃዴ ሇማግኘት የተቀመጡትን ሁኔታዎች ያሟሊ፣ ወይንም በአዋጁ አንቀጽ
17(1) እና በዘህ ዯንብ የተዯነገገውን በውዴዴር ፇቃዴ የማግኘት መብት
አሟሌቶ ሲገኝ፤
ሇ) የፀዯቀ የኃይሌ ግዠ ስምምነት ተያይዜ ከቀረበ፤
ሏ) በአዋጁ አንቀጽ 20 መሠረት የሚከተለትን ጨምሮ የያዖ የጸዯቀ የሥራ
ፔሮግራም ሲቀርብ፡-
1) የኃይሌ ማመንጨት አቅሙ ጋር የአመሌካቹን ፌሊጎት ታሳቢ ያዯረገ
የቴክኒክ ሪፕርት፤
2) የሚጠበቅ የኃይሌ ማመንጨት አቅም እና ላልች ውጤቶች ወይም
ተረፇ
ምርቶች፤
3) በፇቃደ ጊዚ የሚጠናቀቅ ሥራዎችን ያካተተ የሥራ አተገባበር ዔቅዴ፤
4) የጤና እና የዯህንነት ዔቅዴ፤
5) ኃይሌ ሇማመንጨት ወይንም የመነጨውን ኃይሌ ግዠ አስመሌክቶ
ከመንግሥት ጋር የተዯረጉ ውሇታዎችና ስምምነቶች በሙለ፤
6) በባሇፇቃደ የጂኦተርማሌ ፇሳሹን ሇላሊ ጥቅም ሇማዋሌ የተያዖ ዔቅዴ
ወይንም የጂኦተርማሌ ፇሳሹን ሇሶስተኛ ወገን እንዱጠቀም የተዯረገ
ስምምነት ዔቅዴ ዛርዛር ማብራሪያ፤
7) የመረጃ አሰባሰብና አጠባበቅ ዔቅዴና ሪፕርት አዯራረግን አስመሌክቶ
ከአፌሪካ ህብረት የጂኦተርማሌ ቁፊሮ የትግበራ ኮዴ ጋር የሚጣጣም
በመመሪያ በሜወሰነው መሠረት የሚወጣ ዛቅተኛ መስፇርት እና
ሪፕርት አዯራረግ የተመሇከተ የጊዚ ሰላዲ ዔቅዴ፤

293
 የፌትህ ሚኒስቴር

8) በፇቃዴ ቦታው አካባቢ ከሚገኙ ማህበረሰቦች ጋር በጋራ ተባብሮ

ሇመስራት የተቀረፀ ዔቅዴ፤
9) ፔሮጀክቱ ተፅዔኖ ሉያዯርስ በሚችሌባቸው ማህበረሰቦች ሊይ
የሚያስከትሇውን ተፅዔኖ ሇመቀነስ ወይም ሇማቃሇሌ ያሇው ዔቅዴ፤
10)በተሰጠው ፇቃዴ ሥራ ሊይ በከፌተኛ ዯረጃ በአካባቢው ሊይ ሉያዯርስ
የሚችሇው ጥፊት ማብራሪያ እና ጥፊቱን ሇመቆጣጠር ወይም ሇመቀነስ
የሚወሰዯው እርምጃ ዔቅዴ፤
11)ሇአካባቢ ጥበቃ የሚውሌ ፇንዴ ስሇማቋቋምና ስሇመጠቀም የተዖጋጀ
ፅቅዴ፤
12)በፇቃዴ ዖመኑ የሚያስፇሌግ የካፑታሌ ኢንቨስትመንት፣ የመዯበኛ
ሥራ ወጪ እና የገንዖብ ምንጭ የሚያሳይ በጀትና ዔቅዴ፤
13)የጂኦተርማሌ ሥራውን በሚያከናውን- በት ወቅት ሇመቅጠርና
ሇማሰሌጠን የያዖው ዔቅዴ፤
14)የጂኦተርማሌ ሥራው ሲዖጋ የሚዖጋበት እቅዴና በተጨማሪም
የማይሰሩ ጉዴጓድችን የመተውና መዛጋት፣ የሚሰሩ ጉዴጓድችን
የመክዯን እና ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን በሚፇቅዯው መሥረት ይዜ
የማቆየትና የማዖግየት እና የፔሮጀክቱ መሠረተ ሌማትና አገሌግልት
መስጫ ዔቃዎችን የማስወገዴ ሥራ፤
15)በፇቃዴ ሰጪው ባሇስሌጣን እንዯአስፇሊጊነቱ በሚያወጣቸው
መመሪያዎች የሚወሰኑ ላልች ዴንጋጌዎች፡፡
መ) ባሇፇቃድች በታቀዯው የሥራ ፔሮግራም መሠረት ስሇተከናወኑ ሥራዎች
ዒመታዊ ሪፕርት ማቅረብ እና የሚቀጥሇው ዒመት የሥራ ዔቅዴ እና ወጪ
በመመሪያ በሚዯነገገው መሠረት ማቅረብ አሇባቸው፡፡
22. የዯረጃ 1 የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማትና የመጠቀም ፌቃዴ እና
የማመንጨት ፇቃዴ ግንኙነት
በመጀመሪያ ሇሚገነባው የኃይሌ ማመንጫ ተቋም እና በመቀጠሌ በፇቃዴ ቦታው
በተጨማሪ ሇሚገነቡት ሇእያንዲንደ የኃይሌ ማመንጫ ተቋሞች የማመንጨት
ፇቃዴ ሇዯረጃ 1 የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማትና የመጠቀም ፌቃዴ
ያህሌ ጊዚ ይሰጣሌ፤ የኤላክትሪክ ኃይሌ የማመንጫ ፇቃዴ ሲፇቀዴ እንዱህ

294
 የፌትህ ሚኒስቴር

ዒይነቱን ፇቃዴ ከሚመሇከተው የዯረጃ 1 የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ

የማሌማትና የመጠቀም ፌቃዴ ጋር በማጣቀሻነት በማያያዛ ይካተታሌ፡፡
23. በባሇፇቃድች መያዛ የሚቻሇው የፇቃዴ ቁጥር ብዙት እና የፇቃዴ ቦታ ስፊት
ወሰን
የአዋጁ አንቀጽ 23 ዴንጋጌዎች እንዯተጠበቁ ሆነው፡-
1. የቅኝት ባሇፇቃዴ በአንዴ ጊዚ ከአንዴ በሊይ ፇቃድችን መያዛ ቢችሌም
የእነዘህ ፇቃድች ጠቅሊሊ ስፊታቸው ከሁሇት ሺህ (2000) ካሬ ኪል ሜትር
መብሇጥ አይችሌም::
2. ሇዯረጃ 1 የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማትና የመጠቀም ፌቃዴ
በፇቃደ የተቀመጡትን ግዳታዎች ከተገበረ እና በሥራ ፔሮግራሙ
የተቀመጡትን ካከበረ፣ ሇዯረጃ 1 የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማትና
የመጠቀም ፌቃዴ የፇቃዴ ብዙት ቁጥር ወሰን የሇውም፡፡
24. የዯረጃ 1 የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማትና የመጠቀም ፌቃዴ እና
በተጨማሪ የተጣመረ የኃይሌና ሙቀት በጋራ ስሇመጠቀም
1. የዯረጃ 1 የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማትና የመጠቀም ፌቃዴ
አመሌካች ወይም ባሇፇቃዴ ሇፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የጂኦተርማሌ
ተረፇ-ምርት ፌሳሹን በምን መሌኩ ሇመጠቀም እንዲቀዯ የሚያሳይ የሥራ
ፔሮግራም ማቅረብ ይችሊሌ፤ በተጨማሪም፡-
ሀ) ሇታቀዯው ጥቅም ማብራሪያ ዔቅዴ፤
ሇ) ኤላክትሪክ ከማመንጨት በተጨማሪነት ከጂኦተርማሌ ፇሳሽ ማከማቻ
ምንጩ፡ ሇመጠቀም የታቀደት ሥራዎችና በምንጩ ሊይ ሉኖረው ይችሊሌ
ተብል የሚታሰበው ተጽእኖ፤ እና
ሏ) የጥምር ሥራው በሠራተኞች፣ በጤናና በዯህንነት ጥበቃ፣፥ የማህበረሰብ
ሌማትና የባሇፇቃደ የፊይናንስና ቴክኒካሌ አቅም፣ የበጀት፣የአካባቢ ጥበቃ፣
ኢኮኖሚ እና ላልች አስፇሊጊ ናቸው ተብሇው በመመሪያ የሚወሰኑ
ሁኔታዎችሊይ ያሇው ተፅዔኖ፡፡
2. ሇአዱስ የዯረጃ 1 የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማትና የመጠቀም ፌቃዴ
አመሌካች፣ ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን በመስፇርቱ መሠረት ተሟሌቷሌ ብል
ሲያምን እና የአመሌካቹ የኃይሌና የሙቀት የጋራ የመጠቀም ጥያቄ ዔቅዴ

295
 የፌትህ ሚኒስቴር

እንዱሁም በጀት በህዛቡ ዯህንነትና በጂኦተርማሌ ሀብቱ ሊይ ተፅዔኖ

እንዯላሇው ሲያምን የዯረጃ 1 የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማትና
የመጠቀም ፌቃዴ እና የጂኦተርማሌ ፇሳሽን ሇኃይሌና ሇሙቀት የመጠቀም
ፇቃዴ ይሰጣሌ፡፡
3. ቀዯም ሲሌ የዯረጃ 1 የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማትና የመጠቀም
ፌቃዴ የጂኦተርማሌ ፇሳሹን ሇተጨማሪ ጥቅም ሇማዋሌ የቀረበው ዔቅዴ
በፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ተቀባይነት ሲያገኝና ተገቢው ክፌያ ሲፇጸም
እንዱሁም ባሇው ፇቃዴ ኃይሌ በማመንጨት ሊይ ምንም ተፅዔኖ ከሉሇው፣
ባሇፇቃደ በግሌጽ የቴክኒክ ወይም የገንዖብ ችግር እንዲሇበት ካሌታየ
በስተቀር ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የተሻሻሇ የዯረጃ 1 የጂኦተርማሌ
ጉዴጓዴ መስክ የማሌማትና የመጠቀም ፌቃዴ እና የጂኦተርማሌ ፇሳሽ
ኃይሌና ሙቀት በጋራ የመጠቀም ፇቃዴ ሊሇው ፇቃዴ ዖመን ሉሰጥ ይችሊሌ፡
25. ዛቅተኛ የሥራ እና የማሻሻያ መስፇርቶች
1. ሇቅኝት ፇቃዴ በፇቃደ ዖመን መጨረሻ የተጠናቀቁ ሥራዎች የማጠቃሇያ
ሪፕርት እና ያሌተጠናቀረ ጥሬ መረጃ እና የተጠናቀረ መረጃ መቅረብ
አሇበት፡፡
2. ሇምርመራ ፇቃዴ፡-
ሀ) ባሇፇቃደ በየዒመቱ የተከናወኑ ሥራዎች ማጠቃሇያ ሪፕርት እና
የተሰበሰበ ያሌተጠናቀረ ጥሬ መረጃ እና የተጠናቀረ መረጃ፣ የሥራ ፔሮግራም
ማሻሻያ ዔቅዴ እንዱሁም ወጪና በቂ ምክንያት የያዖ ሪፕርት ማቅረብ
አሇበት፤
ሇ) ባሇፇቃደ በሶስተኛ ዒመት መጨረሻ ወይም ከዘያ በፉት ሇፇቃዴ ሰጪው
ባሇሥሌጣን የመጀመሪያ የቅዴመ ፅንሰ ሃሳብ ሞዳሌና ማብራሪያ፣ ስሇ
ጂኦተርማሌ ሀብት ከመሬት ገጽታ ምርመራ ሥራና ከጉዴጓዴ ቁፊሮ
ምርመራ ዔቅዴ በመነሳት ማቅረብ አሇበት፤
ሏ) ባሇፇቃደ በአራት ዒመት መጨረሻ ወይም ከዘያ በፉት የጂኦተርማሌ
ምርት
ማረጋገጫ የጥሌቅ ጉዴጓዴ ቁፊሮ ሥራ መጀመር አሇበት፡፡

296
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. ሇዯረጃ 1 የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማትና የመጠቀም ፌቃዴ፡-

ሀ) የዯረጃ 1 የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማትና የመጠቀም ፌቃዴ
በተሰጠ በአራት ዒመት ውስጥ ባሇፇቃደ ኤላክትሪክ የማመንጨት ፇቃዴ
የመጠየቅ መብትና ኃሊሬነት አሇበት፤
ሇ) የዯረጃ 1 የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማትና የመጠቀም ፌቃዴ
ከተጀመረ በአራት ዒመት ውስጥ ባሇፇቃደ ከጂኦተርማሌ ፇሳሽ ማከማቻ
ሌማት ሥራ ጋር በተያያዖ እንዯ ምርት እና ሪኢንጄክሽን ጉዴጓዴ ቁፊሮ እና
ላልች ሥራዎች ማከናወን ይገባዋሌ፤ የተሻሻሇ የፅንሰ ሃሳብ ሞዳሌና
ማከማቻ ሪፕርት፣ የምርት እና የሪኢንጄክሽን ጉዴጓዴ ቁፊሮ ሉያከናውን
የሚችሌባቸው ቦታዎች የሚያሳይ ካርታ ዔቅዴ እና በቀሪው ፇቃዴ ዖመን
የሚገነቡ አገሌግልት መስጫዎች ዔቅዴ ማቅረብ አሇበት፤
ሏ) ባሇፇቃደ በየዒመቱ መጨረሻ ባለ ስሌሳ ቀናት ውስጥ የሚፇሇግበትን
ዛቅተኛውን መረጃ ማስረከቢያ መስፇርቶች እንዯ የምርት እና ሪኢንጄክሸን
መረጃዎች በመመሪያ በሚወጣው መሠረት እና ማሻሻያ የሥራ ፔሮግራምና
በጀት ማቅረብ አሇበት፡፡
26. ስሇመዙግብት እና ሪፕርት
1. ማንኛውም ባሇፇቃዴ ፇቃደ ፀንቶ በሚቆይበት ጊዚ የሚከተለትን የያዖና
በእነዘህ ሊይ የሚዯረጉ ወቅታዊ ሇውጦችን የሚያሳይ መዛገብ በኢትዮጵያ
ውስጥ መያዛ አሇበት::
ሀ) መዯበኛ መዙግብት፡-
1) የሰውን ጤንነት ወይም አካባቢን የሚጎደ ወይም ጉዲት የሚያዯርሱ
አዯጋዎች ወይም ግጭቶችን መመዛገብና በተፇጸሙ በ24 ሰዒት ውስጥ
ሪፕርት ማዴረግ፤
2) በሥራ እና በአገሌግልት ሊይ የተዯረገ ሇውጥ ካሇ፤
3) በየመዯቡ የተከፊፇለ የተቀጠሩ ሠራተኞች መረጃዎች፤
4) የሁለም መሳሪያዎች፣ ማሽኖች እና ላልች ቁሳዊ ንብረቶች ዛርዛር፡፡
ሇ) ሁለንም የቴክኒካሌ ሪፕርት ትንተና፣ ከአካባቢ ጥበቃ እና ከፌቃዴ ቦታው
የጂኦተርማሌ ሀብት ጋር የተያያ዗ ሪፕርቶች ቅጂዎች፡፡

297
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሏ) በሥራ ፔሮግራሙ በታቀዯው መሠረት እና ሇቁፊሮ ሥራ በአፌሪካ

ህብረት የጂኦተርማሌ ቁፊሮ ትግበራ ኮዴ መሠረት በሚወጡ መመሪያዎች
ባከበረ መሌኩ በተሰጠው የፇቃዴ ቦታ ሊይ የተሰበሰበ መረጃ፡፡
2. የምርመራ ባሇፇቃደ የሚከተለትን መዙግብት መያዛ ይኖርበታሌ፡-
ሀ) በጉዴጓዴ ቁፊሮ ሊይ የተሟሊ መረጃና የጉዴጓደ ልግ መረጃ፤
ሇ) የጉዴጓድች በምርት እና በሪኢንጄክሽን ጊዚ የየቀኑን የሙቀት፣ ግፉት እና
የጂኦተርማሌ ፌሰት ሙለ መረጃ፤እና
ሏ)በፇቃደ ሊይ የተገሇጹ ላልች መረጃዎች፡፡
3. የምርመራ ባሇፇቃዴ የሚከተለትን መረጃዎች በመመዛገብ ሇፇቃዴ ሰጪው
ባሇስሌጣን ማስረከብ ይኖርበታሌ፡-
ሀ) ሇእያንዲንደ ጉዯጓዴ እና የፌተሻ ሥራዎች ሇሁለም ጉዴጓድች ወርሃዊ
ሪፕርቶች፣ ከልግ ጋር የተያያዖ መረጃ እና ከጉዴጓደ ጋር የተያያ዗ የምዛገባ
ማስታወሻዎች፣ የቁፊሮና የሙከራ ስራ ውጤቶችን እንዱሁም የጉዴጓደን
ማጠናቀቂያ ሪፕርት ያካተተ፤
ሇ) የምርመራ ባሇፇቃዴ በየዒመቱ ፇቃደ ከተሰጠበት ቀን በኋሊ ባለት ስሌሳ
ቀናት ውስጥ ያሇፇውን ዒመት ማጠቃሇያ ሪፕርት የሚከተለትን የያዖ በዒመቱ
ያቀርባሌ፡-
1) በሥራው መርሃ ግብር መሠረት የተከናወነውን ሥራ፤፣
2) የተገኙ ውጤቶች፤
3) አዯጋዎች ወይም ፌሳሾችን ያካተተ ዋና ዋና የሆኑ ክስተቶች፤
4) በየመዯቡ የተከፊፇለ የተቀጠሩ ሠራተኞች ብዙት፤
5) ወጪዎች በየመዯብ ዒይነት፡፡
4. የዯረጃ 1 የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማት እና የመጠቀም ባሇፇቃዴ
ፇቃደን ከወሰዯበት ማብቂያ በኋሊ ባለት ስሌሳ (60) ቀናት ውስጥ ያሇፇውን
ዒመት በየወሩ የተከናወኑትን የሚከተለትን የያዖ ሪፕርት ያቀርባሌ፡-
ሀ) አጠቃሊይ የወጣው ጂኦተርማሌ ፌሰት መጠን እና ማንኛውም ከዘያ በኋሊ
የተከሰተውን ፉዘካሊዊ እና ኬሚካሊዊ ባህሪያት ያካተተ፤
ሇ) ወዯ አገሌግልት መስጫው. የገባውን የጂኦተርማሌ ፇሳሽ መጠን፤
ሏ)ከጂኦተርማሌ ፌሳሽ የወጡ ተረፇ ምርቶች ካለ መጠናቸው፤

298
 የፌትህ ሚኒስቴር

መ) ከፌተኛ ጉዲት ወይንም ሞት ያዯረሱ ሁለንም ክስተቶች እና አዯጋዎች

ወይንም በማህበረሰቡና በአካባቢው ሊይ የዯረሱ ተፅዔኖዎች እንዱሁም
ተፅዔኖውን ሇመቀነስ የተወሰደ እርምጃዎች፤
ሠ) በየመዯቡ የተከፊፇለ የተቀጠሩ ሠራተኞች ብዙት፡፡
5. የኤላክትሪክ የመጨረሻ ማስተሊሇፉያ ቦታ ወይም ባስ ባር ወይም ስምምነት
ከተዯረገበት ማስተሊሇፉያ ቦታ ወዯ ማስተሊሇፉያ ግሪዴ የተሊሇፇው
የኤላክትሪክ ኃይሌ መጠን፡፡
6. የዯረጃ 1 የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማትና የመጠቀም ባሇፇቃዴ
ቢያንስ በየአምስት ዒመት ውስጥ በፌቃዴ ሰጪው ባሇስሌጣን ተቀባይነት
ያሇው የአሃዛ ሪዖርኮር ሞዳሌ ጨምሮ ወቅታዊ የጂኦተርማሌ ፇሳሽ ክምችት
ሪፕርት ሇፌቃዴ ሰጪው ባሇስሌጣን ማቅረብ አሇበት፡፡
7. የዯረጃ 1 የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማትና የመጠቀም ፌቃዴ ወይም
የዯረጃ 2 የጂኦተርማሌ ሀብት ፌቃዴ በሕግ ሰውነት ያገኘ ባሇፇቃዴ፣
ባሇፇቃደ ዒመታዊ ጠቅሊሊ ጉባዓውን ባዯረገ በዙው ወር ውስጥ የቦርደን
ሪፕርት እና የሂሳብ ተቆጣጣሪዎች ከባሇፇው የበጀት ዒመት ጋር የተያያ዗
የሑሳብ መግሇጫዎች እና በስብሰባው ተቀባይነት ያገኙ ካለ የጂኦተርማሌ
ሌማት ሥራዎች ጋር የተያያ዗ ቅጂዎች ሇፌቃዴ ሰጪው ባሇስሌጣን ማቅረብ
አሇበት፡
ክፌሌ አምስት
ጨረታ
27. ስሇ ጨረታ ውዴዴር
ፇቃዴ ሰጪው ባሇስሌጣን በአዋጁ አንቀጽ 17 እና በዘህ ዯንብ መሠረት
የምርመራ ፇቃዴ እና የዯረጃ 1 የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማትና
የመጠቀም ፇቃድችን በጨረታ አወዲዴሮ ሉሰጥ ይችሊሌ፡፡
28. የፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ኃሊፉነት እና ስሌጣን
ፇቃዴ ሰጪው ባሇስሌጣን አንዴን የፌቃዴ ቦታ በጨረታ በሚያወዲዴርበት ጊዚ
የሚከተለትን መስፇርቶች መከተሌ ይኖርበታሌ፡-
1. ሇጨረታ ማስታወቂያና ሇምርጫ ሂዯት የጊዚ ሰላዲ ማዖጋጀት፤
2. ሇጨረታ የሚቀርበውን ቦታ መወሰን፤

299
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. በጨረታ ሰነዴ ውስጥ ሉጠቃሇለ የሚችለ ዛቅተኛ የቴክኒክ ብቃትን እና.

የገንዖብ አቅምን መወሰን፤
4. የጨረታውን ምዖና ሂዯት ማሇትም የኃይሌ ማመንጫ ተቋማትን ማቋቋም
የኤላክትሪክ ማመንጫ እና የሀይሌ ፌጆታ ታሪፌን በተመሇከተ በኢነርጂ
አዋጅ ቁጥር 810/2006 አንቀጽ 4(3) መሠረት ከብሔራዊ ግሪደ ጋር በተያያዖ
የሚቀርብሇትን ታሪፌ መገምገምና ሇመንግሥት ሇውሳኔ ማቅረብ፤
5. ሇዯረጃ 1 የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማትና የመጠቀም ፌቃዴ ሀይሌ
ግዥ ስምምነቶችንና ላልች የፔሮጀክት ስምምነቶችን ጨምሮ የጨረታ
ሰነድችን ማዖጋጀት፤
6. ሇእያንዲንደ ጨረታ ማስታወቂያ ዛቅተኛ የጨረታ ዋጋ እና ተቀባይነት ያሇው
የጥሬ ገንዖብ ክፌያዎች ወይም ላሊ የክፌያ አማራጭን ማዖጋጀት፤
7. ሇጨረታ ማስከበሪያና ይፊ ሊሌሆነ ስምምነት ማስፇፀሚያ ክፌያ ሇከፇለ
በጨረታ መወዲዯር ሇሚችለ ተጫራቾች በቀሊለ ሉያገኙት የሚችለትን
መረጃዎች በኤላክትሮኒክስ ማዖጋጀት፤
8. ስሇጨረታው በተገቢው መንገዴ ይፊ ማዴረግ፤
9. የቀረቡ ጨረታዎችን መገምገም፤
10. አሸናፉውን ተወዲዲሪ መሇየት፤
11. ሇአሸናፉ ተጫራች ስሇሚሰጠው የፇቃዴ ጊዚ ዴርዴር ማዴረግና ማጠናቀቅ
ወይም ምንም አሸናፉ ተጫራች ከላሇ የታቀዯውን የፇቃዴ ክሌሌ በውዴዴር
ከሚሰጥ ጨረታ ማውጣት ወይም ሇምርመራ ፇቃዴ ከጨረታው ማስታወቂያ
በፉት አንዴ አመሌካች ካመሇከተ የጨረታው ሂዯት እንዲሇቀ አመሌካቹን
መግሇፅ እና አመሌካቹ የዘህን ዯንብ አንቀፅ 11 ቅዴመ ሁኔታ ካሟሊ ፇቃደን
መስጠት፤
12. ክፌያዎች መሰብሰብና የጨረታ ማስያዡውን እንዲስፇሊጊነቱ ማረጋገጥ፤ እና
13. ውጤቱን ሇተጫራቾች ማሳወቅ እና ከውጤቱ በኋሊ ባለት ሰሊሳ (30) ቀናት
ውስጥ ተጫራቾች ሇሚያቀርቡት ጥያቄ ስሇ ጨረታው ግምገማ ተገቢውን
ማብራሪያ መስጠት፡፡

300
 የፌትህ ሚኒስቴር

29. የጨረታ ሰነዴ

የጨረታ ሰነዴ በፇቃዴ ሰጪው ባሇስሌጣን ወይም ጨረታውን ሇመመዖን ብቃት
ያሊቸው ቴክኒካሌ ባሇሙያዎችን በማካተት በሚቋቋም የጨረታ ኮሚቴ ይዖጋጃሌ፤
የጨረታ ሰነደን ተወዲዲሪዎች በሚጠይቁበት ጊዚ እና አስፇሊጊውን ክፌያ
ከፇጸሙ በኋሊ ይቀርብሊቸዋሌ፣ የጨረታ ሰነደ ሇዘሁ ዒሊማ በተዖጋጀ
የኤላክትሮኒክስ መረጃ ክፌሌ የሚገኝ ሲሆን የሚከተለትን መረጃዎች
ሉይዛ ይችሊሌ:-
1. የጨረታ ማመሌከቻ ማስገቢያ እና መክፇቻ የጊዚ ገዯብ፣
2. አሸናፉውን ተጫራች መሇያ የመመዖኛ እና የመምረጫ መስፇርቶች እና
ሂዯት፣
3. ሇዯረጃ 1 ጉዴጓዴ ማሌማት እና መጠቀም ፇቃዴ የሚቀርብ ጨረታ የዯረጃ
ጉዴጓዴ ማሌማት፣ መጠቀም እና የሃይሌ ማመንጨት ረቂቅ ሞዳሌ የያዖ
ሰነዴ፤
4. አነስተኛ የጨረታ ዋጋው፤
5. በጨረታው አሸናፉ የሆነው የአከፊፇለ ሁኔታ የሚከተለትን ይጨምራሌ፡-
ሀ) የጨረታው አሸናፉ በሜገሇጽበት ጊዚ የሚከፇሌ ከአጠቃሊይ የጨረታ
ዋጋው ቢያንስ ሃያ በመቶ (5%)፤ እና
ሇ) ቀሪው የጨረታ ዋጋ ክፌያ የባሇፇቃደ የረጅም ጊዚ የፔሮጀክት ሂሳብ
መዛጊያ ጊዚ ወይም በሀይሌ ማመንጫ ጣቢያው ሥራ ማስጀመሪያ አንዴ
ዒመት ጊዚ ውስጥ ወይም ከሁሇቱ በቀዯመው ሉሆን ይችሊሌ፡፡6
6. አሸናፉው ተጫራች ካቀረበው - የገንዖብ ማስያዥያ በመነሳት፣ የሚጠበቅበት
ክፌያ ወይንም የዋስትና ቦንዴ ወይንም ማስያዥያ::
7. ሇዯረጃ 1 የጉተዴጓዴ ማሌማት እና መጠቀም ፇቃዴ ረቂቅ የሀይሌ ግዥ
ሰነዴ እና ላልች የፔሮጀክት ሰነድች፤ እና
8. በፇቃዴ ሰጪው ባሇስሌጣን የተረጋገጡ እና የዘህን ዯንብ ተፇፃሚነት
የሚያረጋግጡ ላልች አጠቃሊይ መረጃዎች ወይም ማስረጃዎች::

301
 የፌትህ ሚኒስቴር

30. ስሇ ጨረታ ውዴዴር ሇህዛብ የማስተዋወቅ ሂዯት

1. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ጨረታውን ሇማስጀመር የሚያዯርገውን
የማስታዎቂያ ጥሪ በኢትዮጵያ ውስጥ በስፊት ተዯራሽነት ባሇው ጋዚጣ
እና/ወይም በፌቃዴ ሰጪው ባሇስሌጣን ዴረ- ገፅና በላልች የመገናኛ ዖዳዎች
የመወዲዯሪያ የጨረታ ማስታዎቂያውን ያቀርባሌ፡፡
2. ጨረታውን ሇማስጀመር የሚዯረገው ጥሪ የሚከተለትን ማካተት ይኖርበታሌ፡-
ሀ) የጨረታ ውዴዴር ይሸፌነዋሌ ተብል የሚታሰበው የፌቃዴ ቦታ ስም ወይም
የስያሜ ቁጥር፤
ሇ) ሥፌራውን የሚያሳይ ካርታ፣ የታቀዯውን ፌቃዴ ወሰን የሚገሌጽ የግልባሌ
ፕሲሽኒንግ ሲስተም ኮኦርዱኔት እና ማግኘት ከተቻሇ የሳተሊይት ምስሌ፤
ሏ) ተጫራቹ ከኤላክትሮኒክስ የጨረታ መረጃ ክፌሌ መረጃ ማግኘት
የሚሜችሌበት መንገዴ፣ ሇጨረታ ሰነደ የሚያስፇሌግ ክፌያ፣ ይፊዌ ያሌሆነ
ስምምነትን የሚገሌጽ መረጃ፣፤ እንዱሁም ሇተጫራቾች የጨረታ ማስከበሪያ
ዋስትና፤
መ) የጨረታው መቀበያ እና የጨረታው መክፇቻ ቦታ፣ ቀን እና ሰዒት ፤
የጨረታ ማስከበሪያ ቦንዴ ማስያዡ መጠንና ክፌያ፤ እና
ሠ) በፇቃዴ ሰጪው ባሇስሌጣን በሚወሰን ተሳታፉነትን የሚያበረታታ ላሊ
መረጃ፡፡
31. ስሇጨረታ አቀራረብ
ተጫራቾች በጨረታ ሰነደ ውስጥ በተመሇከቱት መስፇርቶች መሠረት አስፇሊጊ
ሰነዴ ማቅረብ እንዱሁም፦
1. የጨረታውን ሰነዴ በተወሰነሇት የጊዚ ገዯብ ማቅርብ፤
2. የፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ባዖጋጀው ፍርም አሰራር መሠረት የጨረታውን
ሰነዴ ማቅረብ፤
3. በፇቃዴ ሰጪው ባሇስሌጣን የተረጋገጠ የጨረታ ማስከበሪያ በእያንዲንደ
ጨረታ ማካተት፤

302
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. በጨረታ ሰነደ ሊይ በተጠየቀው መሠረት የቴክኒክ አቅም፣ የሥራ

ፔሮግራም፣ ተያያዥነት ያሇው የበጀት መጠን፣ በሥራ ፔሮግራሙ መሥረት
የጊዚ ሰላዲ እና ጨረታው ካሇፇ ሇፔሮጀክቱ ማስፇፀሚያ
ከአበዲሪ ዴርጅቶች ጋር የተፇፀሙ ስምምነቶችን የሚያሳይ ዯብዲቤ አያይዜ
ማቅረብ፤
5. በጨረታ ሰነደ ውስጥ በተጠቀሰው መሠረት የቀረበ የፊይናንስ እቅዴ
ማቅረብ፤
6. የተሟሊ የፌቃዴ ማመሌከቻ ማቅረብ፤
7. በመጫረቻ ፕስታው ሊይ የፌቃዴ ቦታው ስምና የስያሜ ቁጥር እና
"በጨረታው ማስታዎቂያ ሊይ ከተገሇፀው ቀን በፉት እንዲይከፇት" በመጻፌ
ከጨረታ ማስከበሪያ ቦንዴ ጋር በማያያዛ ሇፇቃዴ ሰጪው ባሇስሌጣን
በጨረታ ሰነደ በተገሇፀው አዴራሻ በተጠቀሰው ቀንና ሰዒት ሁሇት (2)
ኤላክትሮኒክ ኮፑ በማያያዛ ማስገባት፤
8. በተጫራቾች መካከሌ ግጭት ወይንም ማስፇራራት የተከሇከሇ መሆኑን
ማስገንዖብ፡፡
32. በጨረታ ዉዴዴር ሇመሳተፌ የሚያስፇሌጉ ዛቅተኛ መመዖኛዎች
1. በጨረታ አማካኝነት ፇቃድች ተጫራቹ በአዋጁ እና በዘህ ዯንብ ሊይ
የተቀመጡ መስፇርቶችን ማሟሊት አሇበት፡፡
2. ተጫራቾች እንዯ አስፇሊጊነቱ ቦንዴ ያስይዙለ፡፡
3. ተጨራቾች ፇቃዴ ሰጪው ባሇስሌጣን የሚያቀርበውን የቴክኒክና የፊይናንስ
መመዖኛዎች ማሟሊት አሇባቸው፡፡
4. አንዴ ተጫራች የጨረታው መቀበያ ጊዚ ካበቃ በኋሊ ጨረታውን ማቋረጥ
አይችሌም፤ ጨረታውን መሊክ በጨረታው ሇመወዲዯር ሕጋዊ ግዳታ ሆኖ
ያገሇግሊሌ፡፡
33. ጨረታን ውዴቅ ስሇማዴረግ
ፇቃዴ ሰጪው ባሇስሌጣን ጨረታን ውዴቅ ሉያዯርግ የሚችሇው፡-
1. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ካስቀመጠው ዛቅተኛ የጨረታ ዋጋ በሊይ የሆነ
ጨረታ ከላሇ፤ እና

303
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. የፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን በጨረታ ሰነደ ውስጥ ያስቀመጠውን የቴክኒክ

እና የገንዖብ አቅም መስፇርትን የሚያሟሊ ተጫራች እንዯላሇ ካረጋገጠ፡፡
34. ስሇጨረታ ሂዯት እና አሸናፉነት
1. ጨረታዎች ማስታዎቂያ ከወጣበት ጊዚ አንስቶ ባለት ዖጠና ቀናት
ውስጥ ሉቀርቡ ይችሊለ፡፡
2. የጨረታው ማስታዎቂያ በጋዚጣ ከወጣ ከዖጠና ቀናት በኋሊ
በማስታዎቂያው ሊይ በተገሇፀው ጊዚ ሇህዛብ ክፌት ሆኖ በፇቃዴ ሰጪው
ባሇስሌጣን ይከፇታሌ፡-
ሀ) ጨረታው የሚከፇተው የቀረቡትን ጨረታዎች ሇህዛብ ሇማሳወቅ እና
ሇመመዛገብ ነው፤
ሇ) በዘህ ጊዚ ማንኛውንም ዒይነት ጨረታ መቀበሌም ሆነ ውዴቅ
ማዴረግ አይቻሌም፡፡
3. ፇቃዴ ሰጪው ባሇስሌጣን የተጫራቾችን ሰነዴ ሇጨረታ ገምጋሚ ኮሚቴ
ያቀርባሌ፣የጨረታ ኮሚቴው ሚስጥራዊነቱን ጠብቆ የቴክኒካሌ እና
ፊይናንስ ሁኔታ በመገምገም አሸናፉውን ይገሌጻሌ፡፡
4. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን አሸናፉውን ተጫራች ሇመምረጥ ጨረታ
ገምጋሚ ኮሚቴው ያቀረበውን የግምገማ ውጤት ከግምት ውስጥ
በማስገባት ያጸዴቃሌ፡፡ ነገር ግን በጨረታ ገምጋሚ ኮሚቴው ውጤት
የማይስማማ ከሆነ ጉዲዩን ከቀረበው ምክንያት ጋር ይመሌሰዋሌ፡፡
5. ጨረታው ከተከፇተ በኋሊ ባለት ሃያ (20) ቀናት ውስጥ ፇቃዴ ሰጭው
ባሇስሌጣን በጨረታ ሰነደ ሊይ በተገሇጸው መሠረት የጨረታ ማስከበሪያ
ሊስያ዗ ተጫራቾች ውሳኔውን በጽሁፌ ማሳወቅ ይኖርበታሌ፡፡
6. ጨረታው ሊሸናፉው ከተገሇጸና ከተሊሇፇ በስሌሳ ቀናት ውስጥ በፌቃዴ
ሰጪው የተዖጋጁ ሁሇት ኦሪጅናሌ የፌቃዴ ሰነድች እንዱሁም ሙለ
በሙለ ተፇጻሚነት ያሇው የሀይሌ ግዥ ስምምነት እና ላልች
የፔሮጀክት ሰነድች ከአሸናፉነት ማስታዎቂያ ጋር ሇጨረታው አሸናፉ
ይሊካሌ፡፡

304
 የፌትህ ሚኒስቴር

7. ተጫራቹ ፇቃደ ከተሊሇፇሇት በኋሊ ከአስራ አምስት ቀን ባሌበሇጠ ጊዚ

ውስጥ ፌቃደን አሸናፉ ስሇመሆኑ እውቅና እና ተያያዥ ድክመንቶችን
ጨምሮ የፌቃዴ ውልችን መቀበለን ሇማረጋገጥ በሁሇቱም ዋና የፌቃዴ
ሰነድች ሊይ ይፇርማሌ፡፡ የተፇረመበትን እያንዲንደን የፌቃዴ
ድክመንት ሇፌቃዴ ሰጪው ባሇስሌጣን ይመሌሳሌ፡፡ በመመሪያው
እንዯተቀመጠው ሇክሌልች የአንዴ ዒመት የመሬት ኪራይ ክፌያ እና
ላልች በጨረታው ሊይ የተቀመጡትን ክፌያዎች ይከፌሊሌ፡፡
8. የጨረታው አሸናፉ ፇቃደን እንዯወሰዯ ሇተቀሩት ተወዲዲሪዎች ሇጨረታ
ማስከበሪያ ያስያ዗ት ገንዖብ ይመሇስሊቸዋሌ፡፡
9. አንዴ አሸናፉ ተጫራች በተጠቀሰው ጊዚ ውስጥ የፇቃዴ ውለን
ካሌፇፀመ ሇጨረታ ያስያዖው ገንዖብ ተወርሶ በፇቃዴ ሰጪው
ባሇሥሌጣን ፇንዴ ውስጥ ይቀመጣሌ፡፡
10. የፌቃዴ አሸናፉው የተፇፀመው በህጋዊ ወኪሌ በኩሌ ከሆነ፤ ህጋዊ ወኪለ
ጉዲዩን ማስፇፀም እንዯሚችሌ የሚገሌጽ የቦታውን ስም ወይንም
መሇያ ቁጥር የያዖ ህጋዊ ማስረጃ ማቅረብ አሇበት፡፡
11. በአዋጁ አንቀጽ 9 የጂኦተርማሌ ሃብት ምዛገባ እንዱሁም በዘህ ዯንብ
መሠረት ፇቃዴ ሰጪው ባሇስሌጣን ስሇ መረጃው መመዛገብ በጽሁፌ
ሇባሇፌቃደ ማሳወቅ አሇበት፡፡
12. ፇፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ሇውዴዴር የታቀደ ቦታዎች ሊይ
ሇመወዲዯር የቀረቡ ጨረታዎችን በከፉሌ ወይም ሙለ ሇሙለ
ሉሰርዛ ይችሊሌ፣ ነገር ግን ከጨረታ መወዲዯሪያው ዛቅተኛ ዋጋ በሊይ
የሚቀርቡ ጨረታዎችን ሊይሰርዛ ይችሊሌ፡፡
35. የጨረታ አሸናፉው የአከፊፇሌ ሁኔታ
1. የተመረጠው ተጫራች በፇቃዴ ሰጪዉ ባሇሥሌጣን ተቀባይነት ባሇዉ መሌኩ
ክፌያዎችን መፇጸም አሇበት፡፡
2. የጨረታው አሸናፉ በሚገሇጽበት ቀን የሥራ ሰዒት ሳይጠናቀቅ ወይም የፌቃዴ
ሰጪው ባሇስሌጣን በሚወስነው ላሊ ጊዚ አሸናፉው ተጫራች ሇእያንዲንደ
የፌቃዴ ቦታ የሚከተለትን ማስገባት ይኖርበታሌ፡-

305
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሀ) በጨረታ ሰነደ ውስጥ እንዯተመሇከተው በፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን

ተቀባይነት ያሇው የክፌያ ሁኔታ እና ወይም የውሌ ስምምነት፤
ሇ) ሇመጀመሪያው ዒመት የመሬት ኪራይ ክፌያ፤ እና
ሏ) መፇፀም ያሇባቸው የፇቃዴ ክፌያዎች፡፡
3. የጨረታው አሸናፉ በሚኖረው የፊይናንስ ውሌ እና የጊዚ ገዯብ መሠረት
ተጨማሪ ክፌያዎችን ሉፇፅም ይችሊሌ፡፡
4. የጨረታው አሸናፉ የሚጠበቅበትን ክፌያ መፇፀም ካሌቻሇ ፇቃዴ ሰጪው
ባሇስሌጣን የጨረታውን ተቀባይነት ማገዴ እና የተሊከውን ማንኛውም ገንዖብ
መያዛ ይችሊሌ፣ እንዱሁም ተጫራቹ ያስያዖውን የጨረታ ማስከበሪያ ገንዖብ
ሇፇቃዴ ሰጪው ባሇስሌጣን በቅጣት መሌክ ይከፌሊሌ፡፡
36. ስሇተቃውሞ አቀራረብ
1. ተጫራቾች የጨረታው ውጤት ከተገሇጸ በኋሊ ባለት አስር የሥራ ቀናት
ውስጥ የቅሬታቸውን አሳማኝ ምክንያት እና መረጃ በጽሁፌ
በመግሇጽ ሇፇቃዴ ሰጪው ባሇስሌጣን ሉያቀርቡ ይችሳሊለ፡፡
2. ፇቃዴ ሰጪው ባሇስሌጣን ተቃውሞውን ከተቀበሇ በኋሊ ተቃውሞው ውሳኔ
እስኪያገኝ የጨረታና የፇቃዴ ሂዯቱን እና ከጨረታው ጋር ተያያዥነት
ያሊቸውን ክንውኖች በማቆም በሚቀጥለት አስር የሥራ ቀናት ውስጥ
መርምሮ ውሳኔውን ማሳወቅ አሇበት፡፡
3. በጨረታው ተሳታፉ የቀረበ ተቃውሞ የቀረበው ምክንያት አሳማኝ ከሆነ
ጨረታው በዴጋሚ ሉታይ ወይም ዯግሞ በፌቃዴ ሰጪው ውሳኔ
መሠረት ጨረታው ሉዯገም ይችሊሌ፡፡
37. ስሇይሁንታ ፇቃድች እና ማረጋገጫዎች
ፇቃዴ ሰጪው ባሇስሌጣን ከታክስ አተገባበር እና ከጉምሩክና ቀረጥ ነፃ
ከመሳሰለ ሇባሇፇቃደ ከሚያስፇሌጉት የተሇያዩ የይሁንታ ፇቃድችና
ማረጋገጫዎች ኃሊፉነቱን በአግባቡ በመወጣት እና በመተግበር በሚመሇከተው
የኢትዮጵያ ሕጎችና ዯንቦች መሠረት ከሚመሇከታቸው አካሊት ዴጋፌ
እንዱያገኝ ያዯርጋሌ፡፡

306
 የፌትህ ሚኒስቴር

ክፌሌ ስዴስት
ስሇዯረጃ 1 የጂኦተርማሌ ቁፊሮ ሥራዎች
38. ሇቁፊሮ ሥራዎች አግባብነት ያሊቸው አጠቃሊይ መስፇርቶች
1. ሇዯረጃ 1 የጂኦተርማሌ ሀብት ሌማት ቁፊሮ ሥራዎች የቁፊሮ ፇቃዴና
ሇሥራዎቹ የሚያስፇሌጉ መስፇርቶችን በተመሇከተ በዘህ ዯንብ በላሊ
አኳኋን ካሌተገሇጸ በስተቀር ሁለም ከጉዴጓዴ ቁፊሮ በፉት የሚከናወኑ
አስፇሊጊ የመሠረተሌማት ዛርጋታ እቅዴና ሌማት እና ሇተመሳሳይ
ሥራዎች የሚከናወኑ የፌልው ቴስት፣ ጂኦተርማሌ ፇሳሾችን የማውጣት፣
ፇሳሾችን መሌሶ ወዯ ጂኦተርማሌ ሪዖርቫየሩ ሪኢንጄክት ማዴረግ ወይንም
ጉዴጓድችን መዛጋትና መተው በዘህ ክፌሌ መሠረት መተግበር
አሇባቸው፡፡
2. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) እንዯተጠበቀ ሆኖ የቁፊሮ ሥራዎች
የሚከተለትን ማሟሊት ይኖርባቸዋሌ፡-
ሀ) ሁለንም የአካባቢ ዯህንነት መስፇርቶችን አሟሌቶ መገኘት፤
ሇ) የጂኦተርማሌ ሀብቱን መጠበቅ እና ብክነትን መቀነስ፤
ሏ) በመሬት ሊይ እና በከርሰ ምዴር በሚገኙ እና በላልች ሀብቶች ሊይ
አሊስፇሊጊ ተፅዔኖዎችን እንዲያዯርሱ መከሊከሌ፤
መ) የህዛብን እና የሠራተኛን ጤንነትና ዯህንነት አግባብነት ያሊቸውን
ሕጎች በመከተሌ መጠበቅ፤
ሠ) በዒሇም አቀፌ ምርጥ ተሞክሮዎች ሊይ በመመርኮዛ የሚወጡ
መመሪያዎችን መከተሌ፤
ረ) በአዋጁ እና በዘህ ዯንብ የተቀመጡ ሁለንም መስፇርቶችን ማሟሊት፡፡
39. በፇቃዴ ሰጪ ባሇስሌጣን የሚፀዴቁ እና የሚሰጡ የይሁንታ ፇቃድች
1. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን አግባብ ባሇው ሁኔታ የሚከተለትን
ሉያፀዴቅ ወይም የይሁንታ ፇቃዴ ሉሰጥ ይችሊሌ፡-
ሀ) የቁፊሮ ዔቅዴና ፔሮግራም፤
ሇ) ሇአንዴ ወይም ከአንዴ በሊይ ሇሆኑ ጉዴጓድች የጉዴጓዴ ንዴፌ
ዔቅዴ እና የቁፊሮ የይሁንታ ፇቃዴ፤

307
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የቁፊሮ ፔሮግራሙን ሳያጸዴቅሇት

ባሇፇቃደ በቁፊሮ ፔሮግራሙ የታቀደ ምንም አይነት ሥራዎችን
መጀመር አይችሌም፡፡
3. በባሇፇቃደ በፀዯቀ የቁፊሮ ዔቅዴ፣ የቁፊሮ ፔሮግራም እና የጉዴጓዴ
ንዴፌ ዔቅዴ ሊይ የሚዯረግ ማንኛውም ሇውጥ ሇፇቃዴ ሰጪው
ባሇሥሌጣን በጽሁፌ የተዯረገውን ሇውጥና ሇሇውጡ ምክንያት የሆኑትን
ጉዲዮች በማብራራት የግምገማ ሪፕርት መቅረብ አሇበት፡፡
40. የቁፊሮ ዔቅዴ ስሇማፅዯቅ
1. ባሇፇቃደ የቁፊሮ ዔቅደን ሇማፅዯቅ ሇፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን
የሚከተለትን ማቅረብ ይኖርበታሌ፡-
ሀ) የቁፊሮ ፔሮጀክቱን የተሟሊ የሌማት
ሇ) የጤንነትና ዯህንነት ዔቅዴ፤ እና
ሏ) የመጀመሪያ ዯረጃ የማመሳከሪያ የአካባቢ እና ማህበረሰብ ዲሰሳ ጥናት፡
2. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የቁፊሮ ዔቅደ ሁለንም የሕግ እና የቴክኒካሌ
መስፇርቶችን አሟሌቶ ሲገኝ ማመሌከቻ በተቀበሇ አስራ
አምስት (15) የሥራ ቀናት ውስጥ ሉያፀዴቀው ይችሊሌ፡፡
3. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የቁፊሮ ዔቅደን ካሊፀዯቀ ባሇፇቃደ በተሰጠው
አስተያየት መሠረት የተሻሻሇ ፔሮግራም እንዱያቀርብ ሇማስቻሌ ፇቃዴ
ሰጪው ባሇሥሌጣን ያሊፀዯቀበትን ምክንያት በጽሁፌ መግሇጽ
ይኖርበታሌ፡፡
4. ባሇፇቃደ የቁፊሮ ዔቅደ ከፀዯቀሇት በኋሊ የሥራ ቦታ ማሻሻያን የመጀመር
እና በተጨማሪም የአካባቢ ጥናት እና ማህበረሰብ አጠባበቅ ሥራ
ሉያከናወን ቢችሌም ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ሇአንዴ ወይንም ከአንዴ
በሊይ ሇሆኑ ጉዴጓድች የቁፊሮ ፔሮግራም እና የጉዴጓዴ ንዴፌ ዔቅዴ
እስኪያጸዴቅና የቁፊሮ ፇቃዴ እስኪያገኝ ዴረስ የቁፊሮ ሥራ
መጀመር አይችሌም፡፡

308
 የፌትህ ሚኒስቴር

41. የቁፊሮ ፔሮግራም ስሇማፅዯቅ

1. የቁፊሮ ፔሮግራም ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ሇዘሁ ተግባር
በሚያዖጋጀው ቅጽ ሊይ ተሞሌቶ መቅረብ ይኖርበታሌ፡፡
2. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የቁፊሮ ፔሮግራሙ ሁለንም የሕግ እና
የቴክኒካሌ መስፇርቶችን አሟሌቶ ሲገኝ ማመሌከቻ በተቀበሇ አስራ አምስት
(15) የሥራ ቀናት ውስጥ ሉያፀዴቀው ይችሊሌ፡፡
3. የቁፊሮ ኘሮግራሙ ሇእያንዲንደ ጉዴጓዴ የአካባቢያዊ እና ማህበራዊ
ተፅዔኖዎችን ሇመገምገም በቂ መረጃ መስጠት የሚኖርበት ሲሆን
በተጨማሪም የሚከተለትን ማቅረብ ይኖርበታሌ፡-
ሀ) የጉዴጓዴ መቆፇሪያ መዯብ አቀማመጥ፤
ሇ) የነባርና አዱስ ሇታቀደ የመዲረሻ መንገድች ሁኔታ ማብራሪያ፤
ሏ) ማናቸውም አስፇሊጊ የዴጋፌ አገሌግልት መስጫና የመሠረተ ሌማት
አውታሮች ማብራሪያ፤
መ) ሇጉዴጓዴ መቆፇሪያ መዯብ እና ሇመንገዴ መገንቢያ የሚሆኑ
ግብዒቶች መገኛ፤
ሠ) የውሃ መገኛዎች፣ ጥቅም ሊይ የሚውለበት ዒሊማ፣ መጠን እና የመጠቀም
ፇቃዴ፤
ረ) የቁፊሮ ቦታውን ገፀ-ምዴር ወዯነበረበት ይዜታ የመመሇስ ዔቅዴ፤
ሰ) አካባቢን እና ላልች ሀብቶችን ሇመጠበቅ የሚከናወኑ ተግባራት
ማብራሪያ፤
ሸ) የአካባቢ ተፅዔኖ ግምገማ ጥናት፤
ቀ) የማህበራዊና ማህበረሰብ ጥናት ግምገማና አዯጋ መከሊከያ እርምጃዎች፣
እና
በ) ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ምክንያታዊ የሆኑ ላልች ተጨማሪ
መረጃዎችን በሚወጣ መመሪያ ሉጠይቅ ይችሊሌ፡፡
4. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የቁፊሮ ፔሮግራሙን ካሊፀዯቀ ባሇፇቃደ
በተሰጠው አስተያየት መሠረት የተሻሻሇ ፔሮግራም እንዱያቀርብ
ሇማስቻሌ ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ያሊፀዯቀበትን ምክንያት በጽሁፌ
መግሇጽ ይኖርበታሌ፡፡

309
 የፌትህ ሚኒስቴር

42. የጉዴጓዴ ንዴፌ ዔቅዴ እና ጉዴጓዴ ቁፊሮ የይሁንታ ፇቃዴ ማመሌከቻ

1. ባሇፇቃደ የጉዴጓዴ ንዴፌ ዔቅዴ እና የቁፊሮ የይሁንታ ፇቃዴ
ማመሌከቻ ከቁፊሮ ፔሮግራም ጋር በአንዴ ሊይ ማቅረብ ይችሊሌ፡፡
2. የጉዴጓዴ ንዴፌ ዔቅዴ ሇእያንዲንደ ጉዴጓዴ መቅረብ ያሇበት ሲሆን
ንዴፈ አመቺ መሆኑን ምክንያታዊ በሆነ በግሌጽ ሇመወሰንና
ሇመረዲት የሚያስችሌ በቂ መረጃ መያዛ ይኖርበታሌ፤በተጨማሪም
የጂኦልጂካሌ ኢሊማ ቦታዎችን፣ ማናቸውም የታቀዯ አግዴማዊ
ቁፊሮ እና ዛርዛር የጉዴጓዴ ኬዘንግ ፔሮግራምና የሚጠቀሙበት ቁሳቁስ
መረጃዎች ማብራሪያ ማካተት ይኖርበታሌ፡፡
3. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የጉዴጓዴ ንዴፌ ዔቅዴ እና የቁፊሮ
የይሁንታ ፇቃዴ ሁለንም የሕግ እና የቴክኒካሌ መስፇርቶችን አሟሌቶ
ሲገኝ ማመሌከቻውን በተቀበሇ አስር የሥራ ቀናት ውስጥ ውሳኔ መስጠት
የሚኖርበት ሲሆን በነዘህ ቀናት ውስጥ ውሳኔ ካሌተሰጠ የጉዴጓዴ ንዴፌ
ዔቅደ እና የቁፊሮ የይሁንታ ፇቃዴ ጥያቄው እንዯፀዯቀ ይቆጠራሌ፡፡
43. ከአንዴ ጉዴጓዴ በሊይ ሇመቆፇር ስሇሚቀርብ ጥያቄ
1. የባሇፇቃደ የቁፊሮ ፔሮግራም ከአንዴ በሊይ ሇሆኑ ጉዴጓድች ሉተገበር
የሚችሌ ቢሆንም የጉዴጓዴ ቁፊሮ ሥራው በተመሳሳይ ሁኔታ የሚካሄዴ
ከሆነና እና ቀዴሞ ከተዯረገ ሳይንሳዊ የስነምዴር ጥናት ውጤት በመነሳት
ተመሳሳይ የጂኦልጂና የጂኦተርማሌ ፇሳሽ ክምችት ሁኔታ
እንዯሚጠብቀው ካመነ መሆን አሇበት፡፡
2. ባሇፇቃደ የጉዴጓዴ ንዴፌ ዔቅዴ እና የቁፊሮ የይሁንታ ፇቃዴ
ሇእያንዲንደ ሇሚቆፇረው ጉዴጓዴ ማቅረብ የሚኖርበት ሲሆን እንዱሁም
ከአንዴ በሊይ ሇሆኑ ጉዴጓድች በተመሳሳይ ጊዚ ማቅረብ ይችሊሌ፡፡
44. የቁፊሮ ሥራዎችን ስሇማካሄዴ
የጉዴጓዴ ቁፊሮ ሥራ ሇማካሄዴ ቁፊሮ ከመጀመሩ በፉትና በቁፊሮ ጊዚ
ባሇፇቃደ የሚከተለትን መፇርቶች ማሟሊት ይጠበቅበታሌ፡-

310
 የፌትህ ሚኒስቴር

1. የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ ቁፊሮውን በቁፊሮ ፔሮግራሙ መሠረት እና

ሇባሇፇቃደ ከፀዯቀው የጉዴጓዴ ንዴፌ ዔቅዴና የቁፊሮ የይሁንታ ፇቃዴ
ጋር በሚጣጣም መሌኩ ሇመቆጣጠር የሚችሌ በጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ
ቁፊሮ ብቁ የሆነ ባሇሙያ ያሇው፤
2. ተገቢውን የዯህንነት ጥበቃ አሰራር በመቅረጽና በመተግበር ሇፇቃዴ
ሰጪው ባሇሥሌጣን የዯህንነት ጥበቃውን በሚመሇከተው የሕግ ማዔቀፌ
መሠረት መከናወኑን የሚያረጋግጥ ወይንም የሕግ ማዔቀፈ በላሇበት
ሁኔታ በአፌሪካ ህብረት የጂኦተርማሌ ቁፊሮ የአሰራር ኮዴ መሠረት
በሚወጣ መመሪያ ባገናዖበ መሌኩ የሚያረጋግጥ ባሇሙያ ያሇው፤
3. ሇባሇሙያዎቹ በመዯበኛ እና በአዯጋ ጊዚ አሰራሮችን ፇጣን እና
ውጤታማ በሆነ መሌኩ ማከናወን የሚያስችሊቸው ስሌጠና መስጠት፣
4. በአግባቡ ሇሥራ ብቁ የሆኑ መሳሪያዎችን የሚጠቀም፤
5. ፇጣን እና ውጤታማ የሆነ የአስቸኳይ አዯጋ ምሊሽ የሚሰጡ የአፇፃፀም
አሰራሮችን ተግባራዊ ማዴረግ፤
6. በጉዴጓዴ ቁፊሮ ወቅት ሁለንም ሥራዎች መቆጣጠር፣ የእያንዲንደን
ጉዴጓዴ ቁፊሮ ከመነሻ እስከ ማጠናቀቂያው በመከታተሌ በየቀኑ
የሚከናወኑ ሥራዎችን ሪፕርት ሇማዴረግ የሚያስችሌ አሰራር መዖርጋትና
ሇፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን እነዘህን ሪፕርቶች እንዯአስፇሊጊነቱ
በሚጠየቅበት ጊዚ ማቅረብ፤
7. ጉዴጓድቹ ሁሌጊዚ በቁጥጥር ሥር መሆናቸውን ማረጋገጥ፤ እና
8. የዯህንነት ጥበቃን በተመሇከተ ውይይቶችን በመዯበኛነት ማዴረግ፡፡
45. ሇቁፊሮ ሥራዎች የአካባቢ፣ የጤንነት እና የዯህንነት መስፇርቶች
1. ባሇፇቃደ የቁፊሮ ሥራዎቹን መሌኩ ማከናወን አሇበት፡-
ሀ) ከመሬት ሊይ ወይም ከከርሰምዴር የሚገኝ በሚከተሇው ውሃ፣ አየር፣
የተፇጥሮ ሀብቶች፣ የደር አራዊት፣ አፇር፣ ዔጽዋት እና ታሪካዊ
ቦታዎችን የመጠበቅ፤
ሇ) ባህሊዊ እሴቶችን፣ ውብ ተፇጥሯዊ ቦታዎችን እና የመዛናኛ
ሀብቶችን መጠበቅ፤
ሏ) ከሥራው ጋር የተያያ዗ የዴምፅ ሁከትን መቀነስ፤

311
 የፌትህ ሚኒስቴር

መ) የንብረት ማጥፊትን እና አስፇሊጊ ያሌሆነ የመሬት ጉዲትን

መከሊከሌ፡፡
2. ባሇፇቃደ በሥራ ሊይ የማይገኙ መሳሪያዎችንና ቁሳቁሶችን ማስወገዴ
ወይንም በተገቢው ሁኔታ ማስቀመጥ አሇበት፡፡
3. ባሇፇቃደ ከቁፊሮ እና ከጉዴጓድች ፌተሻ የሚወጡ ፇሳሾችን በተገቢ
ሁኔታ በተዖጋጁ በማቆሪያ ጉዴጓድች ወይም ታንከሮች
ማስቀመጥ አሇበት፡፡
4. ባሇፇቃደ የማቆሪያ ጉዴጓድቹ የማያስፇሌጉትመ ከሆነ ቦታውን ፇቃደን
በወሰዯበት ጊዚ ወዯነበረበት ወይም ወዯ ተሻሇ ሁኔታ መመሇስ
አሇበት፡፡
5. ባሇፇቃደ በአካባቢ ጥበቃ መስፇርቶች መሠረት ችግር ሲያጋጥም
በአካባቢው ሊይ የሚከሰተውን ማንኛውንም ተፅዔኖ ሇመቀነስ ወዱያውኑ
እርምጃዎችን መውሰዴ አሇበት፡፡
6. ባሇፇቃደ ሇሥራው የሚጠቀምባቸውን አዯገኛ የሆኑ ኬሚካልች እና
ፇንጂዎች ሇሥራው በሚያስፇሌገው መጠን ብቻ መጠቀም ሲኖርበት
በሚያጓጉዛበት እና በሚያከማችበት ጊዚ የዒሇም አቀፌ መርሆዎችና
ምርጥ ተሞክሮዎችን እና የኢትዮጵያን የሕግ ማዔቀፍች መከተሌ
ይጠበቅበታሌ፡፡
7. ባሇፇቃደ የሚከተለት ሁኔታዎች ሲከሰቱ ሇፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን
እና ሇአከባቢው መስተዲዴር አካሊት ወዴያውኑ ማሳወቅ አሇበት፡-
ሀ) ጉዴጓደ ከቁጥጥር ውጪ ከሆነ፤
ሇ) በፇቃዴ ቦታው እና በአካባቢው በሰው ሊይ የሚዯርሱ የአካሌ ጉዲት
ወይም ሞት ጨምሮ በሰው እና በማህበረሰቡ ሊይ አዯጋ ያስከተለ ወይም
ሉያስከትለ የሚችለ አጋጣሚሜዎችን፤
ሏ) ወዯ አካባቢ የሚሇቀቁ በዒይነት ወይም በመጠን ሇአካባቢው ጎጂ
የሆኑ ንጥረ ነገሮች፡፡
8. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የዯህንነት ቁጥጥር ፔሮግራም ሉያወጣ
የሚችሌ ሲሆን ይህም የዯህንነት ተቆጣጣሪን በመሰየም በጤናና
ዯህንነት መስፇርት መሠረት መከናወኑን ሉያረጋግጥ ይችሊሌ፡፡

312
 የፌትህ ሚኒስቴር

9. ፇቃደን ሇማፅዯቅ ከቀረበው የጤናና ዯህንነት ዔቅዴ በተጨማሪ

ባሇፇቃደ የህዛቡን ጤንነትና ዯህንነት፣ የሰራተኛውን ዯህንነት ወይንም
አካባቢ ሊይ ሇሚዯርስ አዯጋ ፇጣን እና ውጤታማ የአስቸኳይ አዯጋ
ምሊሽ የሚሰጡ የአስቸኳይ ጊዚ አፇጻጸም አሰራሮችን እንዱያቀርብ
ፇቃዴ ሰጭው ባሇስሌጣን ሉጠይቅ ይችሊሌ፡፡
46. ያአካባቢ ፇንዴ ስሇመመዯብ
1. በአዋጁ አንቀጽ 38(2) መሠረት ባሇፇቃደ ሇዘህ ዒሊማ በተከፇተ ዛግ
የባንክ ሂሳብ ውስጥ የአካባቢ ፇንዴ ማስቀመጥ አሇበት፡፡
2. በባሇፇቃደ የሚቀመጠው የገንዖብ መጠን የሚወሰነው በፀዯቀው
የአካባቢያዊ እና ማህበረሰብ ተፅዔኖ ግምገማ ጥናት መሠረት ሲሆን
ሇምርመራና የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማት እና የመጠቀም
ፇቃዴ ሇየፔሮጀክቱ ጠቅሊሊ ሥራ ከሚወጣው ወጪ ከ0.1 በመቶ
(0.1%) ያነሰ መሆን አይችሌም፡፡
3. ባሇፇቃደ ሇፇቃዴ ሰጭው ባሇስሌጣን ፇንደን ስሇማስቀመጡ ማስረጃ
ማቅረብ አሇበት፡፡
47. የአካባቢ ፇንዴ ስሇመሌቀቅ
ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ባሇፇቃደ የአካባቢ ፇንደ እንዱሇቀቅሇት
በሚጠይቅበት ጊዚ የሚከተለት ሁኔታዎች መሟሊታቸውን ሲያረጋግጥ
ይሇቅሇታሌ፡-
1. ከተቋረጠ ወይም ከተሰረዖ እና ባሇፇቃደ የፌቃዴ ቦታውን ፇቃደ
ከመሰጠቱ በፉት ወዯነበረበት ወይም ወዯተሻሇ ሁኔታ መሌሶ ካስተካከሇ፤
ወይም
2. ፇቃደ ወዯ ላሊ ሰው ከተሊሇፇ እና ተመሳሳይ መጠን ያሇው ፇንዴ
በአዱሱ ባሇፇቃዴ ከተተካ፡፡
48. ማስረጃ ስሇማረጋገጥ
1. ሁለም የቁፊሮ ሰራተኞች የቁፊሮ ሥራ ከመጀመራቸው በፉት በዒሇም አቀፌ
ዯረጃ በተገቢው ሁኔታ የተረጋገጠ የትምህርት ማስረጃ ሇፇቃዴ ሰጪው
ባሇሥሌጣን ማቅረብ ይኖርባቸዋሌ፡፡ ማስረጃው በ የሁሇት ዒመቱ መታዯስ
ይኖርበታሌ፡፡

313
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. የጉዴጓዴ መዛጊያውን ማገናኛ መበየዴ የሚገባው የበያጅነት የብቃት

ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ያሇው በያጅ መሆን
የሚገባው ሲሆን የሚበየዴበት ዔቃዎችም ሇዘሁ ተግባር በተወሰነው መመሪያ
መሠረት መሆን ይገባዋሌ፡፡
49. የዯረጃ 2 የጂኦተርማሌ ሀብት ጉዴጓዴ ቁፊሮ ወዯ ዯረጃ 1 የሚተሊሇፌበት
ሁኔታ
1. በፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ወይም በሚመሇከተው የክሌሌ ባሇሥሌጣን
የተሰጠ የዯረጃ 2 የጂኦተርማሌ ሀብት ፇቃዴ በሚከተለት ሁኔታ በቁፊሮ
ጊዚ ያሇውን ሙቀት ከሜፇሇግበት ነጥብ ጥሌቀት በአስር
ዱግሪ ሴሌሺየስ ሉዯርስ እንዯሚችሌ ወይም ከዯረሰና ከአካባቢው ውሃ ሌክ
ጋር ሲታይ ወዱያውኑ የቁፊሮ ሥራውን በማቆም ሇፇቃዴ ሰጪው
ባሇሥሌጣን በማሳወቅ ሇዯረጃ 1 የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማት
እና የመጠቀም ፇቃዴ በሚካሄዴበት ሂዯት መከናወን ይገባዋሌ፡፡
2. አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተገሇጹት ክስተቶች ሲኖሩ ባሇፇቃደ
ፔሮጀክቱን የፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ባስቀመጠው መስፇርት ሉቀጥሌ
ይችሊሌ ወይም ሇዯረጃ 1 የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማት እና
የመጠቀም ፇቃዴ በአዋጁና ዯንቡ መሠረት ማሌማት ይችሊሌ፤ ካሌሆነም
የዯረጃ 2 የጂኦተርማሌ ሀብት ፇቃደንና ይዜታውን መመሇስ ይችሊሌ፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) እና (2) ሊይ የተዯነገገው እንዯተጠበቀ ሆኖ
በሚመሇከተው የክሌሌ መንግሥት የዯረጃ 2 የጂኦተርማሌ ሀብት ፇቃዴ
ሊይ የሚከናወኑ የቁፊሮ ሥራዎች የምስክር ወረቀትን ጨምሮ የውሃ
ጉዴጓዴ ቁፊሮ አሰራር ሂዯትን ተከትል ይከናወናሌ፡፡
ክፌሌ ሰባት
ስሇብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀቶች
50. ሇብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ሇማግኘት ስሇሚቀርብ ማመሌከቻ
1. በአዋጁ አንቀጽ 34 መሠረት በጂኦተርማሌ አማካሪነት የብቃት ማረጋገጫ
ምስክር ወረቀት እንዱሰጠው ማመሌከቻ ያቀረበ ማንኛውም አመሌካች
የሚከተለትን ማካተት ይኖርበታሌ:-
ሀ) አመሌካቹ የተፇጥሮ ሰው ከሆነ፡-

314
 የፌትህ ሚኒስቴር

1) ሙለ ስሙን፣ጾታውን፣ እዴሜውን፣ ዚግነቱን፣የትውሌዴ ቀንና ቦታ፤

2) የመታወቂያ ቅጂ፤
3) የመኖሪያ ቦታውንና አዴራሻ፣ የስሌክ ቁጥር እና የኢሜይሌ
አዴራሻ፤
4) ሙያውን፤
5) የትምህርት ማስረጃ ቅጂ እና በመመሪያ በሚገሇጸው መሠረት
አግባብ ያሇው የሥራ ሌምዴ ማስረጃ፤
6) የማማከር ብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት የጠየቀበትን የሙያ
ዖርፌ፣
7) ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን በመመሪያ የሚወስናቸው ላልች
ተጨማሪ መረጃዎች፡፡
ሇ) አመሌካቹ በሕግ የሰውነት መብት የተሰጠው አካሌ ከሆነ፡-
1) ስሙን ፣ ዚግነቱን ፣ የሕግ አቋሙንና የንግዴ ሁኔታ፤
2) የዋና ቢሮውን አዴራሻ፣ የስሌክ ቁጥር እና የኢሜይሌ አዴራሻ፤
3) በዴርጅቱ የተቀጣሪ ባሇሙያዎች የትምህርት፣ የሥራ ውሌ እና
በመመሪያ በሚገሇጸው መሠረት አግባብ ያሇው የሥራ ሌምዴ
ማስረጃ፤
4) አግባብ ባሇው የመንግስት መስሪያ ቤት የተረጋገጠ ዴርጅቱ
የተቋቋመበት የመመስረቻ ጽሁፌና የመተዲዯሪያ ዯንብ ቅጂዎች፤
5) በአመሌካቹ ዴርጅት ስም ሇመፇረም ስሌጣን የተሰጠውን ኃሊፉ
ስም እና ማንነት የሚገሌጽ ማስረጃ፣ አዴራሻ፣ የስሌክ ቁጥር እና
የኢሜይሌ አዴራሻ፤
6) የውጪ ዚጋ ሲሆን በኢትዮጵያ ውስጥ ሥራ እንዱሰራ መብት
የሚሰጥ ፇቃዴ፤
7) በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 1 ፉዯሌ ተራ (ሀ) ስር ከ(6) እስከ (7)
የተጠቀሱትን መረጃዎች፡፡
2. በጂኦተርማሌ ሇቴክኒክ ነክ ሥራዎች ሇሜሰጡት የብቃት ማረጋገጫ
ምስክር ወረቀት ማመሌከቻ ያቀረበ ማንኛውም በሕግ የሰውነት መብት
የተሰጠው አመሌካች የሚከተለትን ማካተት ይኖርበታሌ፦

315
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሀ) ስሙን ፣ ዚግነቱን ፣ የሕግ አቋሙን የንግዴ ሁኔታ፤

ሇ) የዋና ቢሮውን አዴራሻ፣ የስሌክ ቁጥር እና የኢሜይሌ አዴራሻ፤
ሏ) በዴርጅቱ የተቀጣሪ ባሇሙያዎችን የትምህርት፣ የሥራ ውሌ እና
በመመሪያ በሚገሇጸው መሠረት አግባብ ያሇው የሥራ ሌምዴ ማስረጃ፤
መ) አግባብ ባሇው መስሪያ ቤት የተረጋገጠ ዴርጅቱ የተቋቋመበት
የመመስረቻ ጽሁፌና የመተዲዯሪያ ዯንብ ቅጂዎች፤
ሠ) በአመሌካቹ ዴርጅት ስም ሇመፇረም ስሌጣን የተሰጠውን ኃሊፉ ስም
እና ማንነት የሚገሌጽ ማስረጃ፣ አዴራሻ፣ የስሌክ ቁጥር እና የኢሜይሌ
አዴራሻ፤
ረ) የውጭ ዚጋ ሲሆን በኢትዮጵያ ውስጥ ሥራ እንዱሰራ መብት የሚሰጥ
ፇቃዴ፤
ሰ) በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 1 በፉዯሌ ተራ (ሀ) ስር ከ(6) እስከ (7)
የተጠቀሱትን መረጃዎች፤
ሸ) የጂኦተርማሌ የቴክኒክ ነክ ሥራዎች ወይም ሇጂኦተርማሌ ምክር
አገሌግልት የብቃት ማረጋገጫ ምስክር ወረቀት የጠየቀበትን ዖርፌ፤
ቀ) የተገሇጸውን ሥራ ሇመፇፀም የሚያስችሌ ቴክኒካዊ እና የገንዖብ አቅም
ጋር የተያያዖ መረጃ፡፡
3. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን በሚያወጣው መመሪያ መሠረት የጂኦተርማሌ
የቴክኒክ ነክ ሥራዎች ብቃት እና የጂኦተርማሌ የማማከር የምስክር
ወረቀት በየሙያው ዖርፈ ሉሇያይ ይችሊሌ፡፡
51. የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ስሇመስጠት
1. በዘህ ዯንብ አንቀጽ 50 (1) እና (2) መሠረት ተሟሌቶ የቀረበ ማመሌከቻ
ተገቢው የማመሌከቻ ክፌያ እንዯተፇፀመ ይመዖገባሌ፤
2. ከማመሌከቻው ጋር ተያይዖው የቀረቡ ሰነድችን ፇቃዴ ሰጪው ባሇስሌጣን
ማመሌከቻውን ከተቀበሇ በኋሊ ባለት አስር (10) የሥራ ቀናት ውስጥ
በመመሪያው በሚወሰነው መስፇርት መሠረት የሜያሟሊ መሆኑን
በማጣራትና በመገምገም የምስክር ወረቀት ይሰጣሌ ወይንም የማያሟሊበትን
ምክንያት በጽሁፌ በመግሇጽ ሉከሇክሌ ይችሊሌ፡፡

316
 የፌትህ ሚኒስቴር

52. የብቃት ማረጋገጫ ፀንቶ የሚሟቆይበት ጊዚና ዔዴሳት

1. የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ሇሁሇት ዒመት የፀና ይሆናሌ፡፡
2. የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ፀንቶ የቆየበት ጊዚ ካሇቀ በኋሊ
በየዒመቱ መታዯስ አሇበት፡፡
3. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ዔዴሳቱን የሚፇጽመው ባሇፇቃደ በገባው
ግዳታና መሇኪያ መሠረት ማከናወኑን ካረጋገጠ በኋሊ ይሆናሌ፡፡
4. የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ባሇቤት በተሰጠው የብቃት ማረጋገጫ
የምስክር ወረቀት መሠረት የሙያው ሥነ-ምግባርና የቴክኒክ ብቃቱ
የሚጠይቀውን ግዳታ ያሌተወጣ መሆኑ ከተረጋገጠ የምስክር ወረቀቱ
አይታዯስም፡፡
5. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የብቃት ማረጋገጫ ምስክር ወረቀት የዔዴሳት
ማመሌከቻውን ካሌተቀበሇ በአስር የሥራ ቀናት ውስጥ ሇአመሌካቹ በጽሁፌ
ማሳወቅ አሇበት፡፡
53. የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ስሇመሰረዛ
1. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን በሚከተለት ምክንያቶች የብቃት
ማረጋገጫውን ሉሰርዛ ይችሊሌ፡-
ሀ) የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀቱ የተሳሳተ ማስረጃ በማስገባት
የተገኘ መሆኑ ከተረጋገጠ፤
ሇ) የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ባሇቤት የጂኦተርማሌ ዖርፈ
የሚጠይቀውን ወቅታዊ ብቃትና ቴክኖልጂ ያገናዖበ እንዱሁም ሙያዊ
ሥነ-ምግባርን ያሟሊ አገሌግልት መስጠት አሇመቻለ በፇቃዴ ሰጪው
ባሇሥሌጣን ከተረጋገጠ የምስክር ወረቀቱ ጸንቶ የሚቆይበት ዖመን ከማሇቁ
በፉት ሉሰረዛ ይችሊሌ፤
ሏ) የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት የያዖ ሰው የዘህን ዯንብ ወይም
ዯንቡን ሇማስፇፀም የወጡትን መመሪያዎች ዴንጋጌዎች ወይም
መመሪያዎች ካሊከበረ ወይም የጽሁፌ ማስጠንቀቂያ ከተቀበሇ በኋሊ በአንዴ
ወር ጊዚ ውስጥ የማስተካከያ እርምጃዎችን ካሌወሰዯ ሉሰረዛ ይችሊሌ፡፡

317
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት የተሰጠው ሰው ከተሰረዖበት ከአንዴ

ዒመት በኋሊ አዱስ የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ሉጠይቅ ይችሊሌ፡
፡ሆኖም አመሌካቹ ፇቃደ ሇመሰረ዗ ምክንያት የነበሩትን ቀዯምት
ስህተቶች ማስተካከሌ እና በፇቃዴ ሰጭ ባሇስሌጣን የተቀመጠውን ሁለንም
መስፇርቶች ማሟሊት ይኖርበታሌ፡፡
3. የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት የተሰረዖበት ወይም ሥራውን ያቆመ
ማንኛውም ሰው የብቃት ማረጋገጫውን ሇፇቃዴ ሰጪው ባሇስሌጣን
መመሇስ አሇበት፡፡
ክፌሌ ስምንት
ጥፊቶችና አስተዲዯራዊ ቅጣቶች
54. አንዯኛ ዯረጃ ጥፊቶችና አስተዲዯራዊ ቅጣቶች፡-
1. ማንኛውም ሰው፡-
ሀ) በቅዴሚያ ተገቢውን ፇቃዴ ሳይዛ በጂኦተርማሌ ሥራ ሊይ ከተሰማራ፤
ሇ) ከፇቃዴ ማመሌከቻ ወይም ፇቃዴ ወይም ከብቃት ማረጋገጫ
የምስክር ወረቀት ጥያቄና እዴሳት ጋር በተያያዖ ሁኔታ ሀሰተኛ መረጃ
ከሰጠ ወይም ካጭበረበረ፤
ከሁሇት መቶ ሺህ (200,000) ብር እስከ ሶስት መቶ ሺህ (300,000) ብር
በሚዯርስ የገንዖብ መቀጮ ይቀጣሌ፡፡
2. ማንኛውም ባሇፇቃዴ፡-
ሀ) የጂኦተርማሌ ሥራውን በአዋጁ፣ በዘህ ዯንብና ይህን ዯንብ ሇማስፇፀም
በሚወጡ መመሪያዎች መሰረት ቴክኖልጂውና የጂኦተርማሌ
ኢንዯስትሪው ተቀባይነት ባገኘ አሰራር ሌምዴ ካሊከናወነ፤
ሇ) ዖሊቂነት በላሇው መሌኩ እና ከሪዖርቫየር ኢንጅነሪንግ ሪፕርት ጋር
ወጥነት የላሇው የጂኦተርማሌ ሥራ ካከናወነ፤
ሏ) ከፇቃዴ መብቱ ጋር በተያያዖ ማንኛውንም የማጭበርበር ዴርጊት
ከፇጸመ፣ ወይም ከጂኦተርማሌ ሥራው ጋር በተያያዖ ሀሰተኛ መረጃ
ከሰጠ፤
መ) የተፇጥሮ አካባቢን፣ ጤንነትን፤ ዯህንነትን፣ ወይም ላልች
የጂኦተርማሌ ሥራዎችን የሚመሇከቱ ግዳታዎችን ከጣሰ፤ ወይም

318
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሠ) በተጨባጭ ሁኔታ የጂኦተርማሌ ሥራዎችን የሚመሇከቱ

አስተዲዯራዊና የገንዖብ ግዳታዎችን ካሊሟሊ፤
ከአንዴ መቶ ሺህ (100,000)ብር እስከ አንዴ መቶ ሃምሳ ሺህ (150,000)
ብር በማሚዯርስ የገንዖብ መቀጮ ይቀጣሌ፡፡ እንዱሁም አጥፉው ያንኑ
ጥፊት ዯግሞ ከፇጸመ የገንዖብ ቅጣቱ በእጥፌ ሉጨምር ይችሊሌ፡፡
55. ሁሇተኛ ዯረጃ ጥፊቶች እና ቅጣቶች፡-
ማንኛውም ባሇፇቃዴ፡-
1. እንዯአግባቡ በዘህ ዯንብ አንቀጽ ዴንጋጌዎች የተመሇከቱትን ተፇሊጊ
መዛገቦችና ሪከርድችን ወይም ላልች ሰነድችን በተገቢው መሌኩ ካሌያዖ
ወይም መሠረታዊ በሆኑ ነጥቦች ሊይ ትክክሇኛ ያሌሆኑ ወይም ያሌተሟለ
መዛገቦችንና ሪከርድችን ከያዖ ወይም ተፇሊጊ ሪፕርቶችን ወይም ላልች
ሰነድችን ካሊቀረበ ወይም ተፇሊጊ ማስታወቂያዎችን ካሌሰጠ፤
2. በአግባቡ ስሌጣን የተሰጠው የፇቃዴ ሰጪው ባሇስሌጣን ሠራተኛን ወዯ
ፇቃደ ክሌሌ ወይም የጂኦተርማሌ ሥራዎች የሚካሄደባቸው ቦታዎች
ወይም ተቋሞች እንዲይገባ ከከሇከሇ ወይም የባሇፇቃደን መዛገቦች፣
ሪከርድች ወይም ላልች ሰነድች እንዲያይ ካዯረገ ወይም በሠራተኛው
የተሰጠውን ሕጋዊ ትዔዙዛ ወይም መመሪያ ካሌፇጸመ፤
3. የማማከር እና የቴክኒክ አገሌግልት የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት
ባሇቤት የጂኦተርማሌ ዖርፈ የሚጠይቀውን ወቅታዊ የሙያ ብቃትና
ቴክኖልጂ ያገናዖበ እንዱሁም ሙያዊ ሥነ ምግባርን ያሟሊ አገሌግልት
መስጠት ካሌቻሇ፤ የፇጸመውን የጥፊት ዴርጊት ሇማረም ወዱያውኑ
እርምጃ ከወሰዯ ከሃምሳ ሺህ (50,000) ብር እስከ ሰማንያ ሺህ (80,000)
ብር በሚዯርስ የገንዖብ መቀጮ ይቀጣሌ፤ ጥፊቱን ሇማረም ወዱያውኑ
የእርምት እርምጃ ካሌወሰዯ የገንዖብ ቅጣቱ እጥፌ ይሆናሌ፤ ጥፊቱ
በማንኛውም ሰው ጤንነት ወይም ዯህንነት፣ በተፇጥሮ አካባቢ ወይም
በጂኦተርማሌ ሀብቱ ሊይ ሉዯርስ የተቃረበ ወይም ቀጣይነት ያሇው ጉዲት
ካስከተሇ፣ ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን ባሇፇቃደ ጥፊቱን እስከሚያስተካክሌ
ዴረስ የጂኦተርማሌ ሥራዎቹን ወዱያውኑ እንዱያቆም ያዯርጋሌ፤ የጥፊቱ
ዴርጊት ወይም ሁኔታ እስኪስተካከሌ ፇቃደ ታግድ ይቆያሌ፡፡

319
 የፌትህ ሚኒስቴር

56. ሶስተኛ ዯረጃ ጥፊቶች እና ቅጣቶች፡-

ማንኛውም ባሇፇቃዴ፡-
1. መሠረታዊ በሆኑ ነጥቦች ሊይ ትክክሇኛ ያሌሆኑ ወይም ያሌተሟለ
መዛገቦችንና ሪኮርድችን የመያዛ ጉዴሇቶችን ሳይጨምር የተሟለ
ትክክሇኛ የሆኑና ወቅታዊውን ሁኔታን የሚያሳዩ መዛገቦችንና ሪከርድችን
ካሌያዖ፤
2. ተፇሊጊ ሪፕርቶችንና ላልች ሰነድችን በወቅቱ ካሊቀረበ ወይም ተፇሊጊ
መግሇጫዎችን በወቅቱ ካሌሰጠ፤ ወይም
3. ጥፊቱ የማንኛውንም ሰው ጤንነት ወይም ዯህንነት፣ የተፇጥሮ አካባቢን
ወይም የጂኦተርማሌ ፇሳሽ ክምችቱን አዯጋ ሊይ የማይጥሌ ቢሆንም
የጂኦተርማሌ ሥራዎቹን ተገቢ በሆነ መንገዴና በጥንቃቄ ካሊካሄዯ
ወይም ዯንቦችንና መመሪያዎችን ካሊከበረ፤
ማስጠንቀቂያ እንዯዯረሰው ወዱያውኑ የእርምት እርምጃ ካሌወሰዯ ወይም
የጥፊት ዴርጊቱ ሉታረም የማይችሌ ከሆነ ከሰሊሳ ሺህ (30,000)ብር እስከ
ሃምሳ ሺህ (50,000) ብር በሜዯርስ የገንዖብ መቀጮ ይቀጣሌ፡፡
4. ማንኛውም ባሇፇቃዴ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2 እና 3) የተፇፀመ
ጥፊት የቀጣይነት ወይም የተዯጋጋሚነት ባህርይ ያሇው ሆኖ ሲገኝ
ፇቃዴ ሰጪው ባሇስሌጣን ጥፊቱን እንዯቅዯም ተከተለ አንዯኛ ዯረጃ
ወይም ሁሇተኛ ዯረጃ ጥፊት አዴርጎ ሉቆጥረውና ባሇፇቃደም በዘሁ
ሉቀጣ ይችሊሌ፡፡
ክፌሌ ዖጠኝ
ሌዩ ሌዩ ዴንጋጌዎች
57. ከጂኦተርማሌ ጋር የተያያ዗ ናሙናዎችን ወዯ ውጪ ስሇመሊክ
1. በአዋጁ አንቀጽ 30 መሠረት ማንኛውም የጂኦተርማሌ ሥራ ባሇፇቃዴ
የጂኦተርማሌ ናሙናዎች ሇሊቦራቶሪ ምርመራ ወዯ ውጪ አገር መሊክ
የሚችሇው ፇቃዴ ሰጪውን ባሇስሌጣን በማስፇቀዴ እና ተገቢውን
የአገሌግልት ክፌያ በመፇፀም ይሆናሌ፡፡

320
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. አመሌካቹ በምርምር ተቋማት የሚሠራ ወይም በውጪ አገር ከፌተኛ

ትምህርት በመከታተሌ ሊይ የሚገኝ ሰው ከሆነ የጂኦተርማሌ ናሙናዎቹ
ሇትምህርታዊ ምርምር አስፇሊጊ መሆናቸውን የሚገሌጽ አግባብ ካሇው
ተቋም የተሰጠ የዴጋፌ ዯብዲቤ ማቅረብ ይኖርበታሌ፡፡
3. በአዋጁ አንቀፅ 30 (2) መሠረት የጂኦተርማሌ ናሙና ሇመሊክ ሇሚፇሌግ
የጂኦተርማሌ ሥራ ባሇፇቃዴ የሚከተለትን መስፇርቶች ማሟሊት አሇበት፡-
ሀ) ከፌተኛ ሙቀት ካሊቸው ጉዴጓድች፣ ሞቃታማ ምንጮች እና የሞቀ ውኃ
ጉዴጓድች በአንዴ ነጠሊ ናሙና ከፌተኛው አምስት (5) ሉትር ፇሳሽ፤
ሇ) በአንዴ ጉዴጓዴ እስከ ሁሇት ነጥብ አምስት(2.5) ቶን ኮር ወይም
የዴንጋይ ናሙና፡፡
4. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን በዘህ ዯንብ እና በሚወጣው መመሪያ መሠረት
ከጂኦተርማሌ ጋር ተያያዥነት ያሊቸው ናሙናዎችን ሇመሊክ ሉወስን
ይችሊሌ፡፡
58. ስሇቅጥርና ሥሌጠና
1. በአዋጁ አንቀጽ 22 (1) ፉዯሌ ተራ (ሸ) ስሇቅጥር የተዯነገገው እንዯተጠበቀ
ሆኖ ማንኛውም ባሇፇቃዴ አንዴን የሥራ መዯብ ሇመሙሊት ብቁ የሆነ
ኢትዮጵያዊ ማግኘት አሇመቻለን የሚያስረዲ ማስረጃ ሲያቀርብና ፇቃዴ
ሰጪው ባሇሥሌጣን አረጋግጦ ፇቃዴ ሲሰጥ ብቁ የሆነ የውጭ አገር ዚጋ
ሉቀጥር ይችሊሌ፡፡
2. ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን የሚቀጠሩት የውጭ አገር ዚጏችና
ቤተሰቦቻቸው ወዯ አገር ውስጥ የመግቢያና የመኖሪያ ፇቃዴ ከሚመሇከተው
የመንግሥት መስሪያ ቤት እንዱያገኙ ዴጋፌ ያዯርጋሌ፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የውጪ አገር ዚጋ እንዱቀጥር
የተፇቀዯሇት ባሇፇቃዴ አግባብ ያሇው ክህልትና ዔውቀት የሚተሊሇፌሇት
ተተኪ ኢትዮጵያዊ ሠራተኛ አብሮ የሚሠራበትን ሁኔታ ማመቻቸት
ይኖርበታሌ፡፡

321
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. የውሙመራ አገር ዚግነት ያሇው ባሇሙያዔውቀቱንና ክህልቱን ሇኢትዮጵያዊ

ሠራተኛ በበቂ ሁኔታ ሇማስተሊሇፌ የሠራበት ጊዚ በቂ
መሆኑን ፇቃዴ ሰጪው ባሇሥሌጣን በክትትሌ ሂዯት ሲያረጋግጥ ባሇፇቃደ
የውጪ አገር ዚጋውን በኢትዮጵያዊ ባሇሙያ መተካት አሇበት፡፡
5. የሠራተኛ ቅጥር ሁኔታና ሥሌጠና አሠጣጥ ከሥራው ባህርይና ዯረጃ ጋር
የተጣጣመ እንዱሁም ሥራውን በተቀሊጠፇና ኢኮኖሚያዊ በሆነ መንገዴ
ማካሄዴ የሚያስችሌ መሆን ይኖርበታሌ፡፡
59. የፇቃዴ ክፌያዎች
ፇቃዴ ሇማውጣት የሚጠይቅ አመሌካች በአዋጁ አንቀጽ 45 መሠረት
የሚከፌሇው የፇቃዴ ክፌያ እንዯሚከተሇው ይሆናሌ፡-
1. የቅኝት የማመሌከቻ ክፌያ……….500 ብር
2. የምርመራ የማመሌከቻ ክፌያ ............ 500 ብር
3. ሇዯረጃ 1 የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማት እና የመጠቀም ፇቃዴ
የማመሌከቻ ክፌያ.......500ብር
4. የዯረጃ 11 የጂኦተርማሌ ሀብት ማመሌከቻ ክፌያ ..............500 ብር
5. የቅኝት ፇቃዴ ክፌያ ……….4000 ብር
6. የምርመራ ፇቃዴ ክፌያ…….5050
7. ሇዯረጃ 1 የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማት የመጠቀም ፇቃዴ ክፌያ
…..9560 ብር
8. የዯረጃ 11 የጂኦተርማሌ ሀብት ፇቃዴ ክፌያ…..5050 ብር
60. የፇቃዴ እዴሳት ክፌያ
ፇቃዴ ሇማዯስ የሚጠይቅ አመሌካች በአዋጁ አንቀጽ 45 መሰረት የሚከፌሇው
የፇቃዴ ክፌያ እንዯሚከተሇው ይሆናሌ፡-
1. የምርመራ ፇቃዴ እዴሳት ክፌያ .......3320 ብር
2. ሇዯረጃ 1 የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማት ሺ ብበ እና የመጠቀም
ፇቃዴ የእዴሳት ክፌያ......7000 ብር
3. የዯረጃ 11 የጂኦተርማሌ ሀብት ፇቃዴ እዴሳት ክፌያ......... 3320 ብር

322
 የፌትህ ሚኒስቴር

61. የምትክ ወይም ተጨማሪ የፇቃዴ ቅጂ ክፌያ

በባሇ ፇቃደ ሇጠፊ፣ የተቃጠሇ፣ የተበሊሸ፣ የተሰረቀ ወይም ተጨማሪ የፇቃዴ
ወይም የምስክር ወረቀት ቅጂ የሚከፇሇው ክፌያ የሚከተለት ናቸው፡
1. የቅኝት ፇቃዴ የምስክር ወረቀት .......300 ብር
2. የምርመራ ፇቃዴ የምስክር ወረቀት......300 ብር
3. ሇዯረጃ 1 የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማት እና የመጠቀም ፇቃዴ
የምስክር ወረቀት….. 300 ብር
4. የዯረጃ 11 የጂኦተርማሌ ሀብት ፇቃዴ የምስክር ወረቀት .......300 ብር
5. የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት........300 ብር
6. ላሊ ሰነዴ በገጽ ............................ 50 ብር
62. ፇቃዴ የማስተሊሇፉያ ክፌያ
በባሇ ፇቃደ የሚከፇሌ የፇቃዴ ሇውጥ ክፌያ የሚከተለት ናቸው:-
1. የምርመራ ፇቃዴ ምስክር ወረቀት.... 1010 ብር
2. ሇዯረጃ 1 የጂኦተርማሌ ጉዴጓዴ መስክ የማሌማት እና የመጠቀም
ፇቃዴ..............1010ብር
3. የዯረጃ 11 የጂኦተርማሌ ሀብት ፇቃዴ የምስክር ወረቀት.......... 1010 ብር
63. የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት አገሌግልት ክፌያ
1. የማማከር አገሌግልት የምዛገባ ክፌያ......100 ብር
2. የቴክኒክ የቴክኒክ ነክ አገሌግልት የምዛገባ ክፌያ …….1010 ብር
3. የማማከር አገሌግልት የፇቃዴ ክፌያ 4000 ብር
4. የቴክኒክ የቴክኒክ ነክ አገሌግልት ፇቃዴ ክፌያ …..2650 ብር
5. የማማከር አገሌግልት እዴሳት ክፌያ…… 200 ብር
6. የቴክኒክ ነክ አገሌግልት የእዴሳት ክፌያ ……200 ብር
64. ሌዩ ሌዩ የአገሌግልት ክፌያዎች
በባሇ ፇቃደ የሚከፇሌ ሌዩ ሌዩ የአገሌግልት ክፌያዎች የሚከተለት ናቸው:
1. የናሙና መሊኪያ
ከ10 ኪል በታች በጥቅሌ ............... 50 ብር
ከ20 ኪል በታች በጥቅሌ..............100 ብር
ከ20 ኪል እና ከዘያ በሊይ በጥቅሌ......200 ብር

323
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. የጉዴጓዴ ቁፊሮ የይሁንታ ፇቃዴ በጉዴጓዴ.......1050 ብር

65. ዯንቡ የሚፀናበት ጊዚ
ይህ ዯንብ በፋዯራሌ ነጋሪት ጋዚጣ ታትሞ ከወጣበት ቀን ጀምሮ የፀና
ይሆናሌ፡፡
አዱስ አበባ ሏምላ 15 ቀን 2011 ዒ.ም
ድ/ር አብይ አህመዴ
የኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ጠቅሊይ ሚኒስትር

324
 የፌትህ ሚኒስቴር

ክፌሌ 20
ትራንስፕርትና መገናኛ
ሀ/ የመንገዴ ትራንስፕርት
የሕግ ክፌሌ ማስታወቂያ ቁጥር 261/1955
የተሽከርካሪ መኪናዎች ክብዯትና ሌክ መወሰኛ ዯንብ
ስሇ ትራንስፕርት በ1935 ዒ.ም በወጣው አዋጅ መሠረት የወጣ ዯንብ
1. የሥራና መገናኛ ሚኒስትር፣ ስሇ ትራንስፕርት በ1935 ዒ.ም በቁጥር 35 በወጣው
አዋጅ (በዘህ ዯንብ ውስጥ ‘አዋጅ’ ተብል በሚጠቀሰው) በ59ኛው አንቀጽ በተሰጠው
ሥሌጣን መሠረት ይህን ዯንብ አውጥቷሌ፡፡
2. ይህ ዯንብ የ1955 ዒ.ም ‘የተሽከርካሪ መኪናዎች ክብዯትና ሌክ መወሰኛ ዯንብ’
ተብል ሉጠቀስ ይቻሊሌ፡፡
ትርጓሜ
3. በዘህ ዯንብ ውስጥ በቃለ አግባብ ላሊ ትርጉም አንዱሰጠው ካሊስፇሇገ በቀር፣
ሀ) የተፇቀዯሇት ሹም’ ማሇት ይህን ዯንብና ወዯፉትም እንዲስፇሊጊነታቸው
ተሇይተው በሚነገሩ መንገድች ሊይ ስሇሚካሄዯው የትራንስፕርት ሥራ
የሚወጡትን ላልች ዯንቦች ሇማስፇጸም ከመገናኛ ክፌሌ ዋና መሥሪያ ቤት 62
በሚገባ የተፇቀዯሇት ሰው ነው፡፡
ሇ) ‘የአክስ ጭነት’ ማሇት አንዴ ተሽከርካሪ መኪና በርዛመቱ አቅጣጫ በሚገኙት
አማካይ ሥፌራዎች አንዴ ሜትር ወይም ከዘህ ባነሰ ርቀት በተዯረጉት እግሮቹ
ሇሚጓ዗በት አውራ ጏዲና የሚያስተሊሌፇው ጠቅሊሊ ክብዯት ነው፡፡
ሏ) ‘የንግዴ ተሽከርካሪ መኪና’ ትርጉሙ በአዋጁ ውስጥ እንዯተመሇከተው ነው፡፡
መ) ‘የመንገዴ ትራንስፕርት መቆጣጠር ሥራ ዱሬክተር’ ማሇት ይህ ዯንብ ጸንቶ
እንዱሠራበት ሇማዴረግና አፇጻጸሙንም ሇመጠባበቅ ከሥራና መገናኛ
ሚኒስትር63 የተሾመ ሰው ነው፡፡
ሠ) ‘አውራ ጏዲና’ ማሇት ከግሌ መንገድች በቀር በኢትዮጵያ ንጉሠ ነገሥት
መንግሥት ግዙት ውስጥ የሚገኙት ማናቸውም ዒይነት መንገድች ናቸው፡፡

62
የመገናኛ ክፌሌ ዋና መስሪያ ቤት ተብል የተገሇፀው የትራንስፕርት ሚኒስቴር ወይም የትራንስፕርት
ባሇስሌጣን ሆኗሌ፡፡
63
በ22/12 (2008) አ. 916 አንቀጽ 9 (12) መሰረት የትራንስፕርት ሚኒስቴር ወይም የትራንስፕርት
ባሇስሌጣን ሆኗሌ፡፡

325
 የፌትህ ሚኒስቴር

ረ) ‘ባሇሞተር ተሽከርካሪ መኪና’ ትርጉሙ በአዋጁ ውሰጥ እንዯተመሇከተው ነው፡፡

ሰ) ‘ኦምኒበስ አውቶመቢሌ’ ትርጉሙ በአዋጁ ውስጥ እንዯተመሇተው ነው፡፡
ሸ) ‘ያዯባባይ የኪራይ ተሽከርካሪ መኪና’ ትርጉሙ በአዋጁ ውስጥ እንዯተመሇከተው
ነው፡፡
ቀ) ‘ግማሽ ተሳቢ’ ማሇት ሇመንገዯኞች ወይም ሇጭነት ማጓጓዡ የሚያገሇግሌና
ሞተር ባሇው በላሊ መኪና የሚሳብ ሆኖ ነጠሊ ክብዯቱና የተሸከመውም የጭነቱ
ክብዯት ጭምር በከፉሌ በላሊው መኪና ሊይ እንዱያርፌ ወይም በላሊው መኪና
እንዱሳብ ተዯርጎ የተሠራ ማናቸውም ተሽከርካሪ ነው፡፡
በ) ‘ተሳቢ’ ማሇት ሇራሱ የተሇየ የሞተር ኃይሌ የላሇውና ጏታች በሆነ በላሊ
ተሽከርካሪ መኪና ሊይ ሉቀጠሌና ሉጏተት የሚችሌ ጠቅሊሊ ክብዯቱ በጏታቹ
መኪና ሊይ እንዯሚያርፌ ተዯርጎ የተሠራ ማናቸውም ተሽከርካሪ ነው፡፡
ተ) ‘ጏታች መኪና’ ማሇት በተሇይ ላልች ተሽከርካሪዎችን ሇመጏተቻ የሚያገሇግሌ
ሆኖ የተጏታቹ ተሽከርካሪ ነጠሊ ክብዯቱና ጭነቱም ጭምር በሱ ሊይ
እንዯሚያርፌ ተዯርጎ የተሠራ ማናቸውም ተሽከርካሪ ነው፡፡
ተሽከርካሪ መኪናን ማንቀሳቀስና መንዲት ስሇ መከሌከሌ
4. ከዘህ ቀጥል በተመሇከተው አኳኋን ካሌሆነ በቀር ማንም ሰው በማናቸውም መንገዴ
ሊይ ሌኩና ክብዯቱ ከዘህ ዯንብ ውስጥ ከተወሰነው በሊይ የሆነ ማናቸውም ተሽከርካሪ
መኪና እንዲይነዲ ወይም እንዲያንቀሳቅስ ወይም ማንኛውም የተሽከርካሪ ባሇቤት
እያወቀ ተሽከርካሪው እንዱንቀሳቀስ ወይም ተነዴቶ እንዱሄዴ እንዲያዯርግ ወይም
እንዲይፇቅዴ ተከሌክሎሌ፡፡
የተሽከርካሪዎችን የትሌቅነት ሌክ ስሇ መወሰን
5. ሀ) ማናቸውም ባሇሞተር ተሽከርካሪ መኪና ወይም ተሳቢ ወይም ግማሽ ተሳቢ፣
ጭነት ቢኖረውም ባይኖረውም ጠቅሊሊ የጏኑ ስፊት ከውጭ በኩሌ እየተሇካ ከ2
ሜትር ከ5064 መብሇጥ የሇበትም፡፡
ሇ) ማናቸውም ባሇሞተር ተሽከርካሪ መኪና ወይም ተሳቢ ወይም ግማሽ ተሳቢ ጭነት
ቢኖረውም ባይኖረውም ቁመቱ ወዯ ሊይ ከ3 ሜትር ከ80 መብሇጥ የሇበትም፡፡

64
በህግ ክፌሌ ማስታወቂያ ቁጥር 23/23 (1956) ህ. 292 አንቀጽ 3 መሰረት ተሻሻሇ፡፡

326
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሏ) ተሳቢ የላሇው አንዴ ባሇሞተር ተሽከርካሪ ጭነት ቢኖረውም ባይኖረውም

ከፉትና ከኋሊ፣ መገፉያዎቹ ጭምር ተሇክቶ ጠቅሊሊ ርዛመቱ ከ11 ሜትር
መብሇጥ የሇበትም፡፡ እንዱሁም መንገዯኞችን የጫነ ማናቸውም አውቶቡስ
ከማናቸውም ዒይነት ተሽከርካሪ መኪና ወይም ተሳቢ ወይም ግማሽ ተሳቢ ጋር
ተቀጥል እንዲይጓዛ ተከሌክሎሌ፡፡
መ) ጏታች ካሚዮንና ግማሽ ተሳቢ ተብሇው የሚጠሩት ከላሊ ጋር የሚቀጠለ
ተሽከርካሪዎች ጭነት ቢኖራቸውም ባይኖራቸውም ከፉትና ከኋሊ መግፉያቸው
ጭምር ተሇክቶ ጠቅሊሊ ርዛመታቸው ከ14 ሜትር ማሇፌ የሇበትም፡፡
ሠ) ማናቸውም ዒይነት ተቀጣጣይ የሆኑ ተሽከርካሪዎች ተሳቢዎች ወይም ግማሽ
ተሳቢዎች ባንዴ ጊዚ ተቀጣጥሇው የሚጓ዗ ከሁሇት ተሽከርካሪዎች እንዲይበሌጡ
ክሌክሌ ነው፣ እንዱሁም እነዘህ ተቀጣጥሇው የሚጓ዗ት ተሽከርካሪዎች ጭነት
ቢኖራቸውም ባይኖራቸውም ጠቅሊሊ ርዛመታቸው ከፉትና ከኋሊ መግፉያቸው
ጭምር ተሇክቶ ከ18 ሜትር መብሇጥ የሇበትም፡፡
የተሽከርካሪዎች የክብዯት ወሰን
6. ሀ) ማናቸውም ያንዴ ተሽከርካሪ መኪና አንዴ አክስ ከ8 ሜትሪክ ቶንስ የበሇጠ ጭነት
እንዱሸከም አይፇቀዴም፣
ሇ) ከፉት በኩሌ ከሚገኘው የመሪው አክስ ከሚባሇው በቀር አንዴ የተሽከርካሪ መኪና
እስከ ከ6 ሜትሪክ ቶንስ የበሇጠ ጭነት የሚሸከም በሆነ ጊዚ በእግሩ ሊይ ጥንዴ
ሊስቲክ እንዱኖረው ያስፇሌጋሌ፡፡ በዘህ መሠረት ሇሁሇቱ አክሶች አንዴ ዒይነት
የሆኑ 4 ሊስቲኮች እንዱዯረጉሊቸው ይህ ዯንብ ያስገዴዲሌ፡፡
ሏ) አፇጻጸሙ በዘህ በ6ኛው አንቀጽ ‘ሀ’ እንዯ ተነገረው ሆኖ፣ በማናቸውም ያንዴ
ተሽከርካሪ ወይም ተቀጣጥሇው በሚጓ዗ ተሽከርካሪዎች አንዴ አክስ ወይም ሁሇት
ወይም ሶስት አክሶች አማካይነት በአውራ ጏዲናው ሊይ የሚያርፇው ጠቅሊሊ
ክብዯት የዘህ ዯንብ አባሪ በሆነው ሠንጠረዥ ሊይ ከተመሇከተው ማሇፌ
የሇበትም፡፡
መ) በዘህ ዯንብ ሠንጠረዥ ውስጥ በተመሇከተው መሠረት በጠቅሊሊው የሚፇቀዯው
ክብዯት መከበሩን ሇመቆጣጠር በአክሶቹ መካከሌ ያሇው ርቀት የሚሇካው
በተሽከርካሪው በርዛመቱ አቅጣጫ ሆኖ በአክሶቹ ውስጥ በመጀመሪያውና
በመጨረሻው መካከሌ ያሇውን ርቀት በመውሰዴ ነው፡፡

327
 የፌትህ ሚኒስቴር

ስሇ ሌዩ ሌዩ ፇቃዴ አሰጣሌ
7. ዱሬክተሩ ወይም እሱ በሚገባ በጽሕፇት ሥሌጣን የሰጠው ወኪለ በዘህ ዯንብ
ከተወሰነው በሊይ የሆነ ክብዯት ወይም ትሌቅነት ሊሇው አንዴ ተሽከርካሪ መኪና
ወይም የተቀጣጠለ ተሽከርካሪዎች ወይም ተሳቢ ወይም ግማሽ ተሳቢ ሊንዴ ጊዚ
ባንዴ የመንገዴ መሥመር ሊይ ሇመጓዛ ብቻ ዱሬክተሩ ወይም ወኪለ አስፇሊጊና
ትክክሌ መስል በሚታየው አኳኋን ሌዩ ፇቃዴ ሇመስጠት ይችሊሌ፡፡
ክብዯትን ሇመቀነስ ሇዱሬክተሩ የተሰጠ ሥሌጣን
8. ሀ) በዘሁ ዯንብ የተፇቀደት የጭነት ክብዯቶች ሇመንገድች ወይም ሇመንገዴ
ክፌልች ጉዲት የሚያወጡ ሆነው በተገኙ ጊዚ ዱሬክተሩ ተሇይተው በተነገሩት
መንገድች ወይም የመንገዴ ክፌልች ሊይ ተገቢ ሲሆን ሇተወሰነ ጊዚያት ሊንዴ አክስ
ወይም ሇብ዗ አክሶች የሚፇቀዯውን የክብዯት መጠን አስፇሊጊ መስል እንዯታየው
ሇመቀነስ ሥሌጣን አሇው፡፡
ሇ) ዱሬክተሩ ወይም በራሱ ፉርማ በሚገባ በጽሕፇት ሥሌጣን የሰጠው ወኪለ
በማናቸውም ዴሌዴይ፣ የቦይ መሻገሪያ ወይም የመንገዴ ሕንፃ ሊይ ሇማስተሊሇፌ
የሚፇቀዯውን ጠቅሊሊ ክብዯት ሌክ ሇመወሰን ይችሊሌ፡፡
ሏ) በዘህ በ8ኛው አንቀጽ ‘ሀ’ እና ‘ሇ’ በተመሇከተው መሠረት ማናቸውም
የክብዯትመቀነስ ወይም መወሰን በተዯረገ ጊዚ ውሳኔው በሚነካቸው ዴሌዴዮች፣
የቦይ መሻገሪያዎችና የመንገዴ ሕንፃዎች ወይም የነዘሁ ክፌልች ሊይ
ማስታወቂያ ይሇጠፊሌ፡፡ ከዘህም በቀር ጉዲዩ የሚመሇከታቸው ሰዎች ውሳኔውን
ያውቁት ዖንዴ ዱሬክተሩ የተሻሇ መስል በሚታየው ላሊ መንገዴ አስፇሊጊዎቹን
ጥንቃቄዎች ያዯርጋሌ፡፡
9. እያንዲንደ የንግዴ ተሽከርካሪ መኪና ወይም ተሳቢ ወይ ግማሽ ተሳቢ የራሱ ነጠሊ
ክብዯትና እንዱሁም ፇቃዴ ሲቀበሌ በተመዖገበበት ሰነዴ ሊይ የተወሰነሇት ጠቅሊሊ
ክብዯት ጭምር በግሌጽ በሚነበቡ ቢያንስ 5 ሳንቲ ሜትር ቁመት ባሊቸው ቁጥሮችና
ፉዯልች ከሁሇት ፉት እንዱጻፌበት ያስፇሌጋሌ፡፡
ከተሽከርካሪው ርዛመት ተርፍ ውጭ የሚውሇውን ጭነት
ስሇ መወሰን
10. በማናቸውም ተሽከርካሪ ወይም ተሳቢ ወይም ግማሽ ተሳቢ የሚገኘው ጭነት
ከተሽከርካሪው ከፉቱ ጫፌ ከአንዴ ሜትር በሊይ፣ እንዱሁም ከኋሊ በኩሌ ከዔቃ

328
 የፌትህ ሚኒስቴር

መሸከሚያው አሌጋ ጫፌ ከሁሇት ሜትር በሊይ ተርፍ ውጭ እንዲይውሌ ክሌክሌ

ነው፡፡ ስሇሆነም በዘህ አንቀጽ ውስጥ ስሇ ርዛመት የተመሇከተው ዯንብ
በግንዱሊዎች፣ ቧንቧዎች፣ ሇሕንፃ ሥራ የሚያገሇግለ ዔቃዎች ወይም በማይነጣጠለ
ዔቃዎች ሊይ አይጸናም፡፡ ይህም ቢባሌ ዯግሞ ርዛመታቸው ከ18ሜትር በሊይ የሆኑ
ግንዱሊዎች፣ ቧምቧዎች፣ ላልችም ሇሕንፃ ሥራ የሚያገሇግለ ዔቃዎችን ያሇ
ዱሬክተሩ ሌዩ ፇቃዴ በመንገዴ ሊይ ሇማጓጓዛ የተከሇከሇ ነው፡፡
የምሌክት መብራትና መሇያ
11. በተሽከርካሪው ሊይ የሚገኘው ጭነት የኋሇኛውን ቀይ መብራት እንዲይሸፌን ተዯርጎ
መስተካከሌ አሇበት፡፡ መብራቱ ከኋሊ ሇሚከተለት ተሽከርካሪዎች በግሌጽ የማይታይ
በሆነ ጊዚ፣ በላሉት ሲጓዛም ሆነ ቆሞ የተሽከርካሪው ወይም የተሳቢው ወይም
የግማሽ ተሳቢው ጭነት ከኋሊ በኩሌ ከጭነቱ ወሇሌ ተርፍ ውጭ የዋሇ እንዯ ሆነ
ስፊቱ ቢያንስ 30 ሳንቲ ሜትር ሆኖ በአራት ማዔዖን ቅርጽ የተሠራ ቀይ ጨርቅ
በስተኋሊ ከጭነቱ ጫፌ ሊይ ማዴረግ ያስፇሌጋሌ፡፡
ጭነትን አዯሊዴልና አጥብቆ ስሇ ማሰር
12. ማንም ሰው ጭነቱ ወይም የጭነቱ ሌባስ ተዯሌዴልና በመንገዴ ሊይ እንዲይሊሊ
ወይም እንዲይፇታ ተዯርጎ በጥብቅ ያሌታሰረ አንዴ ተሽከርካሪ መኪና ወይም ተሳቢ
ወይም ግማሽ ተሳቢ በማናቸውም መንገዴ ሊይ ይዜ እንዲይጓዛ ክሌክሌ
ነው፡፡
የመንገዯኞች ማመሊሇሻ ተሽከርካሪዎች ስሇሚጭኑት ጭነት
13. ሀ) ማናቸውም ያዯባባይ የኪራይ ተሽከርካሪ መኪና ከፉትና ኋሊ መግፉያዎቹ
ተርፍ ውጭ የሚውሌ ማናቸውም ዒይነት ጭነት ይዜ በማናቸውም መንገዴ ሊይ
እንዲይጓዛ ተከሌክሎሌ፡፡
ሇ) ማናቸውም የመንገዯኞች ማመሊሇሻ ተሽከርካሪ ከተሽከርካሪው ውጭ የተንጠሇጠሇ
ወይም ያፇነገጠ ከፉትም ሆነ ከኋሊ በኩሌ ከተሽከርካሪው ተርፍ ውጭ የዋሇ
ማናቸውም ዒይነት ዔቃ ይዜ እንዲይጓዛ ክሌክሌ ነው፡፡
ይህ ዯንብ የማይጸናባቸው፣
14. የእሳት አዯጋ መከሊከያ መሣሪያዎች ወይም ሇጊዚው በመንገድች ሊይ የሚዖዋወሩ
የመንገዴ ሥራ መኪናዎችና ሌዩ ፇቃዴ ተሰጥቶዋቸው የሚመሊሇሱ ተሽከርካሪዎች
በዘህ ዯንብ ውስጥ በቁጥር 4፣ 5፣ 8ና 9 የተነገሩት አይጸናባቸውም፡፡

329
 የፌትህ ሚኒስቴር

የማቆም የመመርመር የመሇካት ወይም የመመዖን ሥሌጣን

15. ሀ) ሙለ የዯንብ ትጥቁን የሇበሰ ማናቸውም ሇዘህ የተመዯበ ፕሉስ ወይም
የተፇቀዯሇት ሹም አንዴ የተጫነ ወይም ያሌተጫነ ተሽከርካሪ መኪና ወይም
ተቀጣጥሇው የሚጓ዗ ተሽከርካሪዎች ወይም ተሳቢ ወይም ግማሽ ተሳቢ የዘህን
ዯንብ ቃሌ ያሌፇጸመ ሆኖ ሲገኝ የነጂውን የመንጃ ፇቃዴ ሇመጠየቅ፤
ተሽከርካሪውን ሇማቆመና መጠኑ እንዱሇካ፤ እንዱመረመርና ክብዯቱ
እንዱመዖን ሇማዖዛ ይችሊሌ፡፡
ሇ) የተሽከርካሪው ወይም ተቀጣጥሇው የሚጓ዗ት ተሽከርካሪዎች በተዖዋዋሪ ወይም
አንዴ ቦታ ቀዋሚ በሆነ ሚዙን እዘያው እየተያ዗በት ቦታ ሊይ አንዱመዖኑ
ሇማዴረግ ይችሊሌ፡፡
ሏ) አንዴ የተፇቀዯሇት ሹም ወይም ሇዘሁ የተመዯበ ፕሉስ አንደን ተሽከርካሪና
ጭነቱን በሚያስመዛንበት ጊዚ ክብዯቱ በዘህ ዯንብ ከተፇቀዯው በሌጦ
ቢያገኘው ትርፈን ጭነት ተሽከርካሪው በሚያሌፌበት በመጀመሪያው ከተማ
አራግፍ ክብዯቱን በዘህ ዯንብ ከተወሰነው ጋር እንዱያስተካክሌ ነጂዉን
ሇማስገዯዴ ሥሌጣን አሇው፡፡
መ) ማናቸውም የተፇቀዯሇት ሹም ሇዘሁ የተመዯበ ፕሉስ እንዱራገፌ ስሊዯረገው
ጭነት ጥበቃ ምንም ዒይነት ኃሊፉነት አይነካውም፡፡
ሠ) አንዴ ተሽከርካሪ ወይም ተቀጣጥሇው የሚጓ዗ት ተሽከርካሪዎች ይህንን ዯንብ
ተሊሌፇው በተገኙበት ቦታ የተፇቀዯሇት ሹም ወይም ሇዘሁ የተመዯበ ፕሉስ
ሇተሽከርካሪው ነጂ በሕግ ተሊሊፉነት የሚከሰስ መሆኑን ወዱያውኑ ካስታወቀው
በኋሊ፤ ተሽከርካሪው ወይም ተቀጣጥሇው የሚጓ዗ት ተሽከርካሪዎች መንገዲቸውን
እንዱቀጥለ ከመፇቀደ በፉት ከምርመራው ያገኘውን የመመዖን ወይም
የመሇካት ውጤት፤ እንዱሁም የተሽከርካሪውን ወይም ተቀጣጥሇው የሚጓ዗ትን
ተሽከርከሪዎች የሠላዲ ቁጥር፤ የባሇቤትነቱንና የነጂውን ስም ጭምር የሚገሌጽ
ሙለ ማስታወሻ መያዛ አሇበት፡፡
ስሇ መቀጫ
16. ይህን ዯንብ የተሊሇፇ ወይም በዘህ ዯንብ መሠረት የተሰጠውን የማናቸውንም ፇቃዴ
ግዲጆች ሳይፇጽም የቀረ ማናቸውም ሰው ከጥፊተኛ ተቆጥሮ በፌርዴ ቤት

330
 የፌትህ ሚኒስቴር

ተመስክሮበት ሲፇረዴበት በ1949 ዒ.ም በወጣው የወንጀሇኛ መቅጫ ሕግ65

በተመሇከተው መሠረት ይቀጣሌ፡፡
17. ይህ ዯንብ በነጋሪት ጋዚጣ ታትሞ ከወጣበት ቀን ጀምሮ የጸና ይሆናሌ፡፡
ሠንጠረዥ
በተሽከርካሪውበመጀመሪያውና ሇተሽከርካሪ መኪና አክሶች
በመጨረሻው አክስ መካከሌ መኖር የሚፇቀዴ የማይታሇፌ
የሚገባው ርቀት ሌክ ጭነት ሌክ

በሳንቲ ሜትር በኪል ግራም

120 14,515

150 14,515

185 14,515

215 14,515

245 14,790

275 15,230

305 15,670

335 16,105

365 16,545

395 16,975

425 17,400

455 17,875

65
በ1949 ዒ.ም በወጣው የወንጀሇኛ መቅጫ ሕግ በሚሌ የተገሇጸው በ1996 ዒ/ም በወጣው የኢፋዳሪ ወንጀሌ
ህግ ተተክቷሌ፡፡

331
 የፌትህ ሚኒስቴር

485 18,250

520 18,670

550 19,085

580 19,500

610 19,915

640 20,320

670 20,730

700 21,135

730 21,530

760 21,930

790 22,325

820 22,720

855 23,110

885 23,495

915 23,880

945 24,265

975 24,645

1005 25,020

1035 25,395

1065 25,765

332
 የፌትህ ሚኒስቴር

1095 26,130

1130 26,500

1160 26,860

1190 27,220

1220 27,580

1250 27,930

1280 28,285

1310 28,635

1340 28,980

1370 29,325

1400 29,665

1450 30,175

1500 30,675

አዱስ አበባ ጥቅምት 21 ቀን 1955 ዒ.ም

ባሊምባራስ ማኅተመ ሥሊሴ ወሌዯ መስቀሌ
የሥራና የመገናኛ ሚኒስትር

333
 የፌትህ ሚኒስቴር

የሕግ ክፌሌ ማስታወቂያ ቁጥር 361/1961

የ1961 ዒ.ም የባሇሞተር ተሽከርካሪዎች ፌጥነት ወሰን ዯንብ
በ1960 ዒ.ም በመንገድች ሊይ ጉዜንና ማመሊሇሻን (ትራንስፕርትን)
ሇመቆጣጠር በተዯነገገው አዋጅ መሠረት የወጣ ዯንብ

1. አውጪው ባሇሥሌጣን
ይህን ዯንብ የመገናኛ ሚኒስትሩ ያወጣው በ1960 ዒ.ም፤ በመንገድች ሊይ ጉዜንና
ማመሊሇሻን ሇመቆጣጠር በወጣው አዋጅ (አዋጅ ቁጥር 256/1960 ዒ.ም) አንቀጽ
5/2(ሠ) እና (በ) ከዘህ በታች ‘ዋናው አዋጅ’ እየተባሇ የሚጠቀሰው በተሰጠው
ሥሌጣን መሠረት ነው፡፡
2. አጭር አርእስት
ይህ ዯንብ ‘የ1961 ዒ.ም የባሇሞተር ተሽከርካሪዎች ፌጥነት ወሰን ዯንብ’ ተብል
ሉጠቀስ ይችሊሌ፡፡
3. ስሇ መሻር
የ1956 ዒ.ም የትራንስፕርት ማሻሻያ ዯንብ፤ የሕግ ማስታወቂያ ቁጥር 279/1956
ዒ.ም አንቀጽ 17 እና አንቀጽ 18 በ1960 ዒ.ም በወጣው በሕግ ክፌሌ ማስታወቂያ
ቁጥር 335 እንዯገና እንዱጸና ተዯርጎ የነበረው ተሽሮ በዘህ የሕግ ክፌሌ ማስታወቂያ
ተተክቷሌ፡፡
4. ትርጉም
የቃለ አግባብ ላሊ ትርጉም እንዱሰጥ ካሊስፇሇገ በስተቀር፤ በዋናው አዋጅ በአንቀጽ
3 ውስጥ ያለት ቃሊት ትርጉም በዘህ ዯንብ ውስጥ ተፇጻሚ ይሆናሌ፤ የሚከተለት
ተጨማሪ ቃሊትም ከታች የተዖረዖረ ትርጉም ይኖራቸዋሌ፡፡
1. ‘የፌጥነት ወሰን’ ማሇት በማንኛውም ሁኔታ አንዴ ባሇሞተር ተሽከርካሪ ሉነዲ
የሚቻሌበት ከፌተኛው ፌጥነት ማሇት ነው፡፡
2. ‘የእርሻ መሣሪያ’ ማሇት ሇእርሻ፣ ሇአትክሌት ወይም ሇከብት እርባት ሥራ
እንዱውሌ የተሠራ ወይም የተዯረገ ማንኛውም ተሽከርካሪ ወይም እንዯዘህ
ያሇውን ተሽከርካሪ ሇማንሣት፣ ሇመሸከም ወይም ሇመሳብ የተሠራ ወይም
የተዯረገ ተሽከርካሪ ማሇት ነው፡፡
3. ‘የአንዯኛ ዯረጃ አውራ ጏዲና’፤

334
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሀ/ ከጏረቤት አገሮች የንግዴና የገበያ ጣቢያዎች ጋር ኢትዮጵያን የሚያገናኝ፣

ሇ) ታሊሊቅ ከተሞችን፣ የጠቅሊይ ግዙትና ዋና ከተሞችን፣ የባሕር ወዯቦችንና
የጠረፌ ዋና ጣቢያዎችን ከንጉሠ ነገሥቱ መንግሥት፣ መናገሻ ከተማ ጋር
የሚያገናኝ፣
ሏ) ሕዛብ የሚበዙባቸው ዋና ዋና ሥፌራዎችን እርስ በርሳቸው የሚያገናኝ
እና/ወይም
መ) የገበያ፣ የሌማት ሥራና የኢኮኖሚ እዴገት ዋና ዋና ጣቢያዎችን የሚያገናኝ
ማንኛውም ብሔራዊ መንገዴ ነው፡፡
4. ‘የሁሇተኛ ዯረጃ አውራ ጏዲና’ የአንዯኛ ዯረጃ አውራ ጏዲና ያሌሆነ፣ ማንኛውም
ብሔራዊ መንገዴ ሆኖ፣
ሀ) በየጠቅሊይ ግዙቱ በእርሻ፣ በከብት እርባታ፣ በእንደስትሪና በገበያ ወረዲዎች
የሚገኙ ዋና ከተማዎችን እና/ወይም መንዯሮችን እርስ በርሳቸው የሚያገናኝ፣
እና/ወይም
ሇ) የአውራጃ አስተዲዯር መቀመጫ የሆኑ ከተማዎችን ከአንዯኛ ዯረጃ አውራ
ጏዲናዎች ጋር የሚያገናኝ ማንኛውም ብሔራዊ መንገዴ ነው፡፡
5. ‘የመጋቢ መንገዴ’ የአንዯኛ ዯረጃና የሁሇተኛ ዯረጃ አውራ ጏዲና ያሌሆነ
ማንኛውም ብሔራዊ ጏዲና ሆኖ፣
ሀ) የእርሻ ወረዲዎችን ከገበያ ሥፌራዎች ጋር የሚያገናኝ፣
ሇ) ትንንሽ ከተማዎችንና መንዯሮችን እርስ በርሳቸው የሚያገናኝ እና/ወይም፣
ሏ) የእርሻ፣ የማዔዴንና የላሊ የሌማት ሥራ ወረዲዎችን ከአንዯኛ ዯረጃ አውራ
ጏዲናዎችና ከሁሇተኛ ዯረጃ አውራ ጏዲናዎች ጋር የሚያገናኝ ነው፡፡
6. ‘የቀበላ መጋቢ መንገዴ’ ማሇት በንጉሠ ነገሥቱ መንግስት የአውራ ጏዲና
ባሇሥሌጣን መሪነትና ተቆጣጣሪነት ያሌታቀዯ፣ ያሌተሠራ ወይም ያሌተጠበቀ፣
በጠቅሊሊው ሇሕዛብ አገሌግልት ክፌት የሆነና ተሽከርካሪዎች ሉመሊሇሱበት
የሚችለ ማንኛውም መንገዴ ነው፡፡

335
 የፌትህ ሚኒስቴር

5. ጠቅሊሊ መሠረታውያን አሳቦች

1. ማናቸውም ሰው፣ ተሽከርካሪው አዯጋን ሳያስከትሌ ሉነዲ የሚችሌበትን ሁናቴ
ሁለ በሚገባ አመዙዛኖ ካሌሆነ በቀር፣ በማንኛውም በንጉሠ ነገሥቱ መንግሥት
ግዙት መንገዴ ሊይ ከፌ ባሇ ፌጥነት ተሽከርካሪ መንዲት የሇበትም፡፡ የተባሇው
ሁናቴም በዘህ ብቻ ሳይወሰን የሚከተሇውን ይጠቀሌሊሌ፡፡
ሀ) የመንገደን ንጣፌ፣ ስፊትና ጠቅሊሊ ሁኔታ፤
ሇ) መንገደ የሚያሌፌበትን መሬት ሁኔታና በዘህ ምክንያት የሚገጥመውን
የመንገዴ መጠምዖዛና የመንገደ ስፊት መጠን፤
ሏ) የዛናም፣ የጭጋግ ወይም የላሊ የተፇጥሮ ሁኔታ መኖርና ይህ ማየትንና
መንዲትን እንዳት እንዯሚነካ፤
መ) የዛናም፣ የጭጋግ ወይም የላሊ የተፇጥሮ ሁኔታ መኖርና ይህ ማየትንና
መንዲትን እንዳት እንዯሚነካ፤
መ) በአካባቢው ያሇው የነዋሪው ሕዛብ መጠን፤
ሠ) ያሇው ወይም ይኖራሌ ተብል የሚገመተው የትራፉክ ብዙት መጠን፤
ረ) መዜሪያዎች፣ የተዖጉ መተሊሇፉዎች፣ የተሰናከለ ተሽከርካሪዎች፣ የወዯቀ
አሇትና ላሊም መተሊሇፌን የሚያውክ መሰናክሌ መኖርንና፤
ሰ) ነጂው በማንኛውም ጊዚ ተሽከርካሪውን በሙለ እንዲይቆጣጠርና አዯጋን
በማያዯርስ አኳኋን እንዲይነዲ የሚያውክ ማንኛውም ሁኔታ፡፡
2. ከሊይ በንዐስ አንቀጽ 1 የአነዲዴ ሁናቴ ቢዖረዖርም፣ ማናቸውም ሰው፣ በዘህ
ዯንብ በአንቀጽ 6 እና 7 ወይም በአንቀጽ 8 የተመዯበውን የፌጥነት ወሰን
በመተሊሇፌ ባሇሞተር ተሽከርካሪን በማንኛውም በንጉሠ ነገሥቱ መንግሥት ግዙት
መንገዴ ሊይ መንዲት የሇበትም፡፡
3. ማናቸውም ሰው በማንኛውም በንጉሠ ነገሥቱ መንግሥት ግዙት መንገዴ ሊይ
ባሇሞተር ተሽከርካሪውን በሚነዲበት ጊዚ፤ ከአዯጋ ሇመዲን በዛግታ
እንዱያሽከረክር አስፇሊጊ ካሌሆነ በቀር የትራፉክን መንቀሳቀስ በማይገባ
በሚያግዴ ዛቅተኛ ፌጥነት መንዲት የሇበትም፡፡

336
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. አዯጋ እንዲይዯርስ በዛግታ መንዲት አስፇሊጊ ሲሆን ወይም በዘህ ዯንብ በአንቀጽ
6 እና 7 ወይም በአንቀጽ 8 መሠረት በዛግታ መንዲት የተመዯበ ሲሆን
በአጠገቡ ከሚንቀሳቀስ ትራፉክ ሲነፃፀር በዛግታ የሚነዲና በዘያው አቅጣጫ
የሚጓዛ ማንኛውም ባሇሞተር ተሽከርካሪ የመንገደን የቀኝ ጠርዛ ይዜ መሄዴ
አሇበት፡፡
6. ከከተማ ክሌሌ ውጪ በጠቅሊሊ የሚፇቀዴ የፌጥነት ወሰን66
ማናቸውም ሰው ከከተማ ክሌሌ ውጪ፣
1. የግሌ ኦቶሞቢሌ ወይም ሞተር ሳይክሌ ቀጥል ከተመሇከተው የፌጥነት መጠን
በሊይ መንዲት የሇበትም፤
ሀ) በአንዯኛ ዯረጃ አውራ ጏዲና በሰዒት መቶ (100) ኪል ሜትር፤
ሇ) በሁሇተኛ ዯረጃ አውራ ጏዲና ሊይ በሰዒት ሰባ (70) ኪል ሜትር፤
ሏ) በመጋቢ መንገዴና በቀበላ መጋቢ መንገዴ ሊይ በሰዒት ስሌሳ (60) ኪል
ሜትር፤
2. የንግዴ ወይም የኪራይ ተሽከርካሪ ቀጥል ከተመሇከተው የፌጥነት መጠን በሊይ
መንዲት የሇበትም፤
ሀ) በአንዯኛ ዯረጃ አውራ ጏዲና ሊይ በሰዒት ሰማንያ (80) ኪል ሜትር፤
ሇ) በሁሇተኛ ዯረጃ አውራ ጏዲና ሊይ በሰዒት ስሌሳ (60) ኪል ሜትር፤
ሏ) በመጋቢ መንገዴና በቀበላ መጋቢ መንገዴ ሊይ በሰዒት ሃምሳ (50) ኪል
ሜትር፤
3. ባሇሞተር ተሽከርካሪና ተሳቢ፣ ከባዴ ካምዮንና ግማሽ ተሳቢ፣ የእርሻ መሣሪያ
ወይም ማንኛውንም ባሇሞተር ተሽከርካሪ ከሚከተሇው የፌጥነት መጠን በሊይ
መንዲት የሇበትም፤
ሀ) በአንዯኛ አውራ ጏዲና ሊይ በሰዒት ሰባ (70) ኪል ሜትር፤
ሇ) በሁሇተኛ ዯረጃ አውራ ጏዲና ሊይ በሰዒት ሃምሳ (50) ኪል ሜትር፤
ሏ) በመጋቢ መንገዴና በቀበላ መጋቢ መንገዴ ሊይ በሰዒት አርባ (40) ኪል
ሜትር፤

66
የዘህ አንቀጽ ዴንጋጌ በዯንብ ቁጥር 17/89 (2003) ዯ. 208 ከአንቀፅ 11 እስከ 13 በተጠቀሱት ዴንጋጌዎች
የተሸፇነ በመሆኑ በግሌጽ ሳይነገር ተሽሯሌ፡፡

337
 የፌትህ ሚኒስቴር

7. በከተማ ክሌሌ ውስጥ በጠቅሊሊ የሚፇቀዴ የፌጥነት ወሰን፣67

ማናቸውም ሰው በከተማ ክሌሌ ውስጥ፣
1. የግሌ ኦቶሞቢሌ ወይም ሞተር ሳይክሌ በማንኛውም መንገዴ ሊይ በሰዒት ከስዴሳ
(60) ኪል ሜትር በሊይ መንዲት የሇበትም፤
2. ከነጭነቱ በሕግ የተፇቀዯው ጠቅሊሊ ክብዯቱ ከሶስት ሺ አምስት መቶ (3500)
ኪል ግራም የማይበሌጥ የንግዴ ተሽከርካሪ ወይም የኪራይ ተሽከርካሪ በሰዒት
ከአርባ (40) ኪል ሜትር በሊይ መንዲት የሇበትም፡፡
3. ከነጭነቱ በሕግ የተፇቀዯ ጠቅሊሊ ክብዯቱ ከሶሰት ሺ አምስት መቶ (3500) ኪል
ግራም የሚበሌጥ የንግዴ ተሽከርካሪ፣ ባሇሞተር ተሽከርካሪና ተሳቢ፣ ከባዴ
ካምዮንና ግማሽ ተሳቢ፣ የእርሻ መሣሪያ ወይም ላሊ ባሇሞተር ተሽከርካሪ በሰዒት
ከሠሊሳ (30) ኪል ሜትር በሊይ መንዲት የሇበትም፡፡
8. ሌዩ የፌጥነት ወሰን፣
1. በማንኛውም ጊዚና ሁኔታ፣ ሇሕዛብ ዯኅንነት አስፇሊጊ ሲሆን፣ በማንኛውም
መንገዴ ወይም በከፉለ ወይም በማንኛውም ዴሌዴይ ሊይ የሚሽከረከር
ማንኛውም ዒይነት ባሇሞተር ተሽከርካሪ ከሊይ በአንቀጽ 6 እና 7 የተመዯበውን
የፌጥነት መጠን መቀነስ አሇበት፡፡
2. ሀ) ከከተማ ክሌሌ ውጪ ከሊይ በአንቀጽ 6 ከተመዯበው የተሇየ የፌጥነት ወሰን
የመመዯብ አሊፉነት ሇአውራ ጏዲና ባሇሥሌጣን በውክሌና ተሰጥቶአሌ፣
ሇ) በከተማ ክሌሌ ውስጥም፣ ከሊይ በአንቀጽ 7 ከተመዯበው የተሇየ የፌጥነት ወሰን
የመመዯብ አሊፉነት፣ በየከተማቸው እነዱሠሩበት፣ ሇከተማ ባሇሥሌጣኖች
በውክሌና ተሰጥቷሌ፡፡
ስሇሆነም፤ በተሇይ የሚመዯበው የፌጥነት ወሰን ማስታወቂያ የመንገዴ ምሌክት
አሌፍ አሌፍ በግሌጽ በሚታይ ሥፌራ በመንገድቹ ወይም በዴሌዴዮቹ ሊይ
መዯረግ አሇበት፡፡

67
የዘህ አንቀጽ ዴንጋጌ በዯንብ ቁጥር 17/89 (2003) ዯ. 208 ከአንቀፅ 11 እስከ 13 በተጠቀሱት ዴንጋጌዎች
የተሸፇነ በመሆኑ በግሌጽ ሳይነገር ተሽሯሌ፡፡

338
 የፌትህ ሚኒስቴር

9. ይህን ዯንብ ስሇ መተሊሇፌ

በዘህ ዯንብ ውስጥ ወይም በዘህ ዯንብ መሠረት ከተመዯበው የፌጥነት ወሰን በሊይ
ማንኛውንም ዒይነት ባሇሞተር ተሽከርካሪ የሚነዲ ማናቸውም ሰው፣ በዋናው አዋጅ
አንቀጽ 24 መሠረት፣ እንዯ ጥፊተኛ ተቆጥሮ በተፇረዯበት ጊዚ በወንጀሇኛ መቅጫ
ሕግ68 ይቀጣሌ፡፡
10. ይህ ዯንብ ስሇሚጸናበት ጊዚ
ይህ ዯንብ በነጋሪት ጋዚጣ ታትሞ ከወጣበት ቀን ጀምሮ የጸና ይሆናሌ፡፡

አዱስ አበባ የካቲት 15 ቀን 1961 ዒ.ም

አማኑኤሌ አብርሃም
የመገናኛ ሚኒስትር

68
በ1949 ዒ.ም በወጣው የወንጀሇኛ መቅጫ ሕግ በሚሌ የተገሇጸው በ1996 ዒ/ም በወጣው የኢፋዳሪ ወንጀሌ
ህግ ተተክቷሌ፡፡

339
 የፌትህ ሚኒስቴር

አዋጅ ቁጥር 468/1997

ትራንስፕርትን ስሇመቆጣጠር የወጣ አዋጅ
ሇአገሪቱ ኢኮኖሚያዊና ማሕበራዊ ዔዴገት የትራንስፕርት አገሌግልት የበሇጠ ተወዲዲሪ፣
ዯህንነቱ የተጠበቀና ብቃት ያሇው ሆኖ እንዱራመዴ ክትትሌ ስሇሚያስፇሌገው፤
የትራንስፕርት አዯረጃጀት የመንግሥት ፕሉሲን በአግባቡ ሇመተግበር አመቺ ሁኔታ
በሚፇጥር መሌኩ እንዯገና መዋቀር ስሇሚገባው፤
ትራንስፕርትን አስመሌክቶ የፋዳራሌና የክሌሌ አስፇጻሚ አካሊት የተሰጣቸውን ሥሌጣንና
ተግባር በማያሻማ ሁኔታ ማስቀመጥ አስፇሊጊ በመሆኑ፤
በኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዳሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ሕገ መንሣሥት አንቀጽ 55/1/ መሠረት
የሚከተሇው ታውጇሌ፡፡
ክፌሌ አንዴ
ጠቅሊሊ
1. አጭር ርዔስ
ይህ አዋጅ ‘የትራንስፕርት አዋጅ ቁጥር 468/1997’ ተብል ሉጠቀስ ይችሊሌ፡፡
2. ትርጓሜ
የቃለ አገባብ ላሊ ትርጉም የሚያሰጠው ካሌሆነ በስተቀር በዘህ አዋጅ ውስጥ፤
1. ‘ሚኒስቴር’ ወይም ‘ሚኒስትር’ ማሇት እንዯ ቅዯም ተከተለ የመሠረተ ሌማት
ሚኒስቴር ወይም ሚኒስትር ነው፤69
2. ‘ማህበር’ ማሇት የህዛብ የንግዴ የመንገዴ ማመሊሇሻ ሥራ ሊይ ሇተሰማሩ ሰዎችና
ዴርጅቶች የተቋቋመና በዘህ አዋጅ መሰረት የተመዖገበ ማህበር ነው፤
3. ‘የንግዴ የመንገዴ ማመሊሇሻ’ ማሇት በግሇሰብ ወይም በሕግ የሰውነት መብት
በተሰጠው አካሌ በሚካሄዴ ዴርጅት መንገዯኞችን ወይም ዔቃዎችን ሇኪራይ፣ ሇጥቅም
ወይም ሇትርፌ የማመሊሇስ ሥራ ሆኖ እንዯሚከተሇው የግሌ ወይም የህዛብ ተብል
ይከፇሊሌ፤
ሀ) ‘የግሌ የንግዴ የመንገዴ ማመሊሇሻ’ ማሇት መንገዯኞችን ወይም ዔቃዎችን
የሚያመሊሌስ ሰው ተሽከርካሪ ንብረትነቱ የዴርጅቱ ሆኖ፤

69
በአዋጅ ቁጥር በ22/12(2008) አ.916 አንቀጽ 9 (12) አማካኝነት የትራንስፕርት ሚኒስቴር ሆኗሌ፡፡

340
 የፌትህ ሚኒስቴር

i. የሚመሊሇሱት ዔቃዎች የዘያው የዴርጅት ንብረት የሆኑ ወይም ሇጥገና ወይም

ሇማዯስ በአዯራ የተሰጡት የሆኑ እንዯሆኑና ዔቃዎቹን ማመሊሇስ ሇዴርጅቱ
ዒይነተኛ የንግዴ ሥራ አስፇሊጊና ማሟያ የሆነ እንዯሆነ፣ ወይም
ii. የሚመሊሇሱት መንገዯኞች የዘያው ዴርጅት ሠራተኞች ሆነው
የሚመሊሇሱትም ወዯ ሥራ ቦታቸውና ከሥራ ቦታቸው የሆነ ወይም
የዴርጅቱን ሥራ ሇማከናወን የሆነ እንዯሆነ ነው፤
ሇ) ‘የህዛብ የንግዴ የመንገዴ ማመሊሇሻ’ ማሇት የግሌ ተብል ያሌተመዯበ የንግዴ
የመንገዴ ማመሊሇሻ ሁለ ነው፤
4. ‘የዱሲፔሉን መምሪያ’ ማሇት በሚኒስትሩ የወጣ የዱሲፔሉን እርምጃ አወሳሰንና
አፇጻጸም መምሪያ ነዉ፤
5. ‘አውራ ጎዲና’ ማሇት የኢትዮጵያ መንገድች ባሇሥሌጣን የሚያስተዲዴረውና አውራ
ጎዲና ብል የሚሰይመው መንገዴ ነው፤
6. ‘የስምሪት ፔሮግራም’ ማሇት የህዛብ የንግዴ የመንገዴ ማመሊሇሻ ተሽከርካሪዎችን
የዒመት፣ የወር፣ የሣምንት ወይም የቀን እንቅስቃሴ የሚወስን ዴሌዴሌ ነው፤
7. ‘የስምሪት መስመር’ ማሇት በባሇሥሌጣኑ የሚወሰን የህዛብ የንግዴ የመንገዴ
ማመሊሇሻ ተሽከርካሪዎች የስምሪት መነሻና መዴረሻ ነው፤
8. ‘የመንጃ ፌቃዴ’ ማሇት ባሇሞተር ተሽከርካሪዎችን ሇመንዲት የሚያስችሌ በዘህ አዋጅ
መሠረት በሚወጣ ዯንብና መመሪያ መሠረት የሚሰጥ የመንጃ ፇቃዴ ነው፤
9. ‘የፋዳራሌ የመንጃ ፇቃዴ’ ማሇት በጋራ ጥቅም መርሕ /ሪስፔሮሲቲ/ መሠረት
ሇውጭ አገር ዚጎች ወይም ሇጉብኝት፣ ሇንግዴ ሥራ ወይም ሇመንግሥት ሥራ ወዯ
ውጭ አገር ሇሚሄደ ኢትዮጵያዉያን ባሇሞተር ተሽከርካሪ ሇማሽከርከር የሚያስችሌ
በዘህ አዋጅ መሠረት በሚወጣ ዯንብና መመሪያ መሠረት የሚሰጥ የመንጃ ፇቃዴ
ነው፤
10. ‘መንገዯኛ’ ማሇት በተሽከርካሪ ተሣፌሮ የሚሄዴ ማንኛውም ሰው ሲሆን ነጂውን፣
ገንዖብ ተቀባዩንና በተሽከርካሪው ሊይ የተመዯበ ማንኛውንም ላሊ ሠራተኛ
አይጨምርም፤
11. ‘ክትትሌ’ ማሇት የትራንስፕርት አዋጅ፣ ዯንቦች፣ መመሪያዎች፣ ዯረጃዎችና ውሳኔዎች
በትክክሌ በሥራ ሊይ መዋሊቸውን የማረጋገጥ ተግባር ነው፤

341
 የፌትህ ሚኒስቴር

12. ‘መንገዴ’ ማሇት ሇማናቸውም ተሊሊፉ ክፌት ካሌሆነ የግሌ መንገዴ በስተቀር
ተሽከርካሪዎች በተሇምድ የሚጠቀሙበት ማናቸውም ጎዲና፣ የከተማ መንገዴ፣ አውራ
ጎዲና ወይም መተሊሇፉያ ነው፤
13. ‘ተሽከርካሪ’ ማሇት ሌዩ ወታዯራዊ ተሽከርካሪዎችን ሳይጨምር በመንገዴ ሊይ
በመንኮራኩር የሚሄዴ ማንኛውም ዒይነት ተሽከርካሪ ሆኖ ሠረገሊ፣ ብስክላት፣
ባሇሞተር ተሽከርካሪ፣ ግማሽ ተሣቢ እና ተሣቢ ተብል ይከፇሊሌ፤
14. ‘ሠረገሊ’ ማሇት ከብስክላት፣ ከባሇሞተር ተሽከርካሪ፣ ከግማሽ ተሣቢ እና ከተሣቢ
በስተቀር ማናቸውም ተሽከርካሪ ነው፤
15. ‘ብስክላት’ ማሇት በሚነዲው ሰው ኃይሌ እየተንቀሳቀሰ የሚሄዴ ተሽከርካሪ ነው፤
16. ‘ባሇሞተር’ ተሽከርካሪ ማሇት በመካኒካሌ ወይም በኤላክትሪክ ኃይሌ እየተንቀሣቀሰ
የሚሄዴ ተሽከርካሪ ሆኖ የጭነት ማመሊሇሻ ተሽከርካሪ፣ ባሇሞተር ብስክላት፣ የግሌ
አውቶሞቢሌ፤ የህዛብ ማመሊሇሻ ተሽከርካሪ፣ ጎታች መኪና አና ሌዩ ተንቀሳቃሽ
መሣሪያ ተብል ይከፇሊሌ፤
17. ‘የጭነት ማመሊሇሻ ተሽከርካሪ’ ማሇት ማናቸውንም ዒይነት ዔቃ እንዱያመሊሌስ
ተብል የተሰራና ሇዘሁ አገሌግልት እንዱውሌ የተዯረገ ባሇሞተር ተሽከርካሪ ሲሆን
ጎታች መኪናን ይጨምራሌ፤
18. ‘ባሇሞተር ብስክላት ማሇት’ የጎን ተሽከርካሪውን ሳይጨምር ክብዯቱ ከ400 ኪል
ግራም የማይበሌጥ ከአራት መንኮራኩር በታች ያሇው ባሇሞተር ተሽከርካሪ ነው፤
19. ‘የግሌ ተሽከርካሪ’ ማሇት ከጭነት ማመሊሇሻ ተሽከርካሪ፣ ከባሇሞተር ብስክላት፣
ከሕዛብ ማመሊሇሻ ተሽከርካሪ፣ ከጎታች መኪና እና ከሌዩ ተንቀሳቃሽ መሣሪያ የተሇየ
ሇግሌ መጠቀሚያ የሚውሌ ባሇሞተር ተሽከርካሪ ነው፤
20. ‘የሕዛብ ማመሊሇሻ ተሽከርካሪ’ ማሇት መንገዯኞችን ሇማመሊሇስ የሚያገሇግሌ
ባሇሞተር ተሽከርካሪ ሲሆን የንግዴ አውቶሞቢሌና አውቶቡስ ተብል ይከፇሊሌ፤
21. ‘የንግዴ አውቶሞቢሌ’ ማሇት ከአሥራ ሁሇት የማይበሌጡ መንገዯኞችን የሚያሳፌር
የሕዛብ ማመሊሇሻ ተሽከርካሪ ነው፤
22. ‘አውቶቡስ’ ማሇት ከአሥራ ሁሇት መንገዯኞች በሊይ ሇማሳፇር የሚችሌ የህዛብ
ማመሊሇሻ ተሽከርካሪ ነው፤

342
 የፌትህ ሚኒስቴር

23. ‘ጎታች መኪና’ ማሇት በተሇይ ላልች ተሽከርካሪዎችን ሇመጎተት የሚያገሇግሌ ሆኖ

የላሊ ጭነትን ሳይሆን የሚጎትተውን ተሽከርካሪና በርሱ ሊይ ያሇውን ጭነት ክብዯት
ብቻ በከፉሌ ሇመሸከም የተሰራ ባሇሞተር ተሽከርካሪ ነው፤
24. ‘ሌዩ ተንቀሳቃሽ መሣሪያ’ ማሇት ሰውን ወይም ዔቃን በመንገዴ ሊይ እንዱያመሊሌስ
ሆኖ የተሰራ ተሽከርካሪ ሳይሆን ሇእርሻ፣ ሇአትክሌት፣ ሇከብት እርባታ፣ ሇመንገዴ፣
ሇሕንፃ፣ ሇቁፊሮ ወይም ሇማናቸውም ተመሳሳይ ላሊ ሥራ የተሰራ ወይም ሇዘሁ
ጉዲይ እንዱውሌ የተዯረገ ባሇሞተር ተሽከርካሪ ነው፤
25. ‘ግማሽ ተሳቢ’ ማሇት ሇመንገዯኞች ወይም ሇጭነት ማመሊሇሻ የሚያገሇግሌና በላሊ
ባሇሞተር ተሽከርካሪ የሚሳብ ሆኖ የተሽከርካሪውም ጭነቱም ክብዯት በከፉሌ በላሊ
ተሽከርካሪ ሊይ እንዱያርፌ ወይም በላሊ ተሽከርካሪ እንዱሳብ ተዯርጎ የተሰራ
ተሽከርካሪ ነው፤
26. ‘ተሳቢ’ ማሇት ሇራሱ የተሇየ የሞተር ኃይሌ የላሇው ሆኖ ጎታች በሆነ በላሊ ባሇሞተር
ተሽከርካሪ ሊይ ሉቀጠሌና ሉጎተት የሚችሌና ክብዯቱ ጎታች በሆነው ባሇሞተር
ተሽከርካሪ ሊይ እንዯማያርፌ ሆኖ የተሰራ ተሽከርካሪ ነው፤ ሆኖም ከባሇሞተር
ብስክላት ጋር ተያይዜ የሚሳበውን የጎን ተሽከርካሪ አይጨምርም፤
27. ‘ክሌሌ’ ማሇት በሕገ መንግሥቱ አንቀጽ 47 የተመሇከተው ማንኛውም ክሌሌ ሲሆን
የአዱስ አበባና የዴሬዲዋ ከተማ አስተዲዯሮችን ያካትታሌ፤
28. ‘አገር አቋራጭ የመንገዴ ትራንስፕርት’ አገሌግልት ማሇት ሁሇት ወይም ከሁሇት
በሊይ ክሌልችን በሚያገናኝ መንገዴ ሊይ የሚካሄዴ ማናቸውም የመንገዴ
ትራንስፕርት አገሌግልት ነዉ፤
29. ‘ዒሇም አቀፌ የመንገዴ ትራንስፕርት አገሌግልት’ ማሇት የኢትዮጵያ ዴንበሮችን
አቋርጦ የሚካሄዴ ማንኛውም የመንገዴ ትራንስፕርት አገሌግልት ወይም እንቅስቃሴ
ነው፤
30. ‘ትራንስፕርት’ ማሇት በመንገዴ፣ በሀዱዴና በውሃ ሊይ በሞተር ኃይሌ በሚንቀሳቀሱ
አጓጓዦች የሚዯረግ የትራንስፕርት አገሌግልት ነው፤
31. ‘መርከብ’ ማሇት በሞተር ኃይሌ የሚንቀሳቀስ የውሃ ማጓጓዡ ነው፤
32. ‘ቢሮ’ ማሇት የትራንስፕርት ሕጎችን የሚያስፇጽም የክሌሌ አስፇጻሚ አካሌ ነው፤

343
 የፌትህ ሚኒስቴር

33. 70
34. ‘ሏዱዴ’ ማሇት ሇባቡር መሄጃ ተብል የተሰራ መተሊሇፉያ ነው፤
35. ‘ባሕረኛ’ ማሇት በኢትዮጵያ መርከብ ወይም በአገር አቋራጭ የውሃ ሊይ ማጓጓዡ ሊይ
ተቀጥሮ ወይም ተመዴቦ እንዱሰራ የተዯረገ ማንኛውም ሰው ሲሆን አዙዟን፣ ነጅውንና
ሇማጁን ያጠቃሌሊሌ፡፡
3. የአፇጻጸም ወሰን
ሇክሌሌ ቢሮዎች በሕግ የተሰጠው ሥሌጣንና ተግባር እንዯተጠበቀ ሆኖ ይህ አዋጅ
1. በኢትዮጵያ ውስጥ በሚገኙ መንገድች አጠቃቀም፣ በመንገድች በሚገሇገለ
ተሽከርካሪዎችና አሽከርካሪዎች፣
71
2.
3. በኢትዮጵያ መርከቦችና ባህረኞች፣
እንዱሁም በጠቅሊሊ የየብስና የውሃ ትራንስፕርት ነክ በሆኑ ጉዲዮች ሊይ ተፇፃሚ
ይሆናሌ፡፡
ክፌሌ ሁሇት
የትራንስፕርት ባሇሥሌጣን
4. መቋቋም
1. የትራንስፕርት ባሇሥሌጣን ከዘህ በኋሊ ባሇሥሌጣን እየተባሇ የሚጠራ የሕግ ሰውነት
ያሇው የመንግሥት መሥሪያ ቤት ሆኖ በዘህ አዋጅ ተቃቁሟሌ፡፡
2. ባሇሥሌጣኑ ተጠሪነቱ ሇሚኒስቴሩ ይሆናሌ፡፡
5. ዋና መሥርያ ቤት
የባሇሥሌጣኑ ዋና መሥሪያ ቤት በአዱስ አበባ ውስጥ ሆኖ አንዯአስፇሊጊነቱ
በማንኛቸውም ሥፌራ ቅርንጫፌ ጽ/ቤት ሉያቋቁም ይችሊሌ።
6. የባሇስሌጣኑ ዒሊማዎች
ባሇሥሌጣኑ የሚከተለት ዒሊማዎች ይኖሩታሌ፡-
1. ቀሌጣፊ፣ ብቁ፣ ኢኮኖሚያዊ እና የተመጣጠነ የትራንስፕርት ሲስተም እንዱስፊፊ
ማዴረግ፤
2. የትራንስፕርት አገሌግልት ዯህንነቱ የተጠበቀና ምቾት ያሇው መሆኑን ማረጋገጥ፤

70
በ23/73 (2009) አ.1048 አንቀፅ 51(1) ተሻረ፡፡
71
በ23/73 (2009) አ.1048 አንቀፅ 51(1) ተሻረ፡፡

344
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. ብሔራዊና ዒሇም አቀፌ የትራንስፕርት አገሌግልት መሥመሮች እንዱዖረጉና

እንዱዯራጁ ማዴረግ፤ እና
4. ትራንስፕርት በማንኛውም ረገዴ እንዱያዴግ ማበረታታት፡፡
7. የባሇሥሌጣኑ ሥሌጣንና ተግባር
ባሇሥሌጣኑ የሚከተለት ሥሌጣንና ተግባሮች ይኖሩታሌ፤
1. ትራንስፕርትን በአጠቃሊይ በተመሇከተ፤
ሀ) ትራንስፕርትን የሚመሇከቱ የፕሉሲ ሃሳቦችን አዖጋጅቶ ሇሚኒስቴሩ ማቅረብ
ሲፇቀደም ተግባራዊ ማዴረግ፤
ሇ) ዯህንነቱ የተረጋገጠ፣ ቀሌጣፊ፣ የተሟሊና የተመጣጠነ የትራንስፕርት አገሌግልት
መኖሩን መከታተሌ፤
ሏ) ትራንስፕርትን የሚመሇከቱ የመንግስት ፕሉሲዎችና ሕጎችን እንዱሁም ኢትዮጵያ
የተቀበሇቻቸውን ዒሇም አቀፌ ስምምነቶች ሥራ ሊይ ማዋሌና ማስፇጸም፤
መ) በአገር ዯረጃና ዒሇም አቀፌ የትራንስፕርት አገሌግልት መስመሮች እንዱዖረጉ
ማዴረግ፤
ሠ) የተቀናጀ የሕዛብና የዔቃ ትራንስፕርት ሥርዒት እንዱስፊፊ ማዴረግ፤
ረ) መንገዯኞች፣ ዔቃዎችና ፕስታዎች በንግዴ ትራንስፕርት ስሇሚጓ዗በት ሁኔታ
መመሪያ ማውጣትና አፇፃፀሙን መከታተሌ፤
ሰ) ትራንስፕርትን የሚመሇከቱ ማናቸውም መረጃዎችንና ስታትስቲኮችን በቋሚ
ሁኔታ መሰብሰብና ማጠናቀር፤
ሸ) ስሇትራንስፕርት አገሌግልት እንዯ አግባቡ የሥሌጠናና የምክር አገሌግልት
መስጠት፣ አንዯአስፇሊጊነቱም የማሰሌጠኛ ተቋሞችን ማቋቋምና ማካሄዴ፤
ቀ) ትራንስፕርትን በማንኛውም ረገዴ ስሇሚያዴግበት ሁኔታ ጥናቶችን ማካሄዴ፣
እንዱካሄዴ ማበረታታት እንዱሁም ፔሊንና ፔሮግራም ማዖጋጀት፣ ሲፇቀዴም
ተግባራዊ ማዴረግ፤
በ) ከሚመሇከተው አካሌ ጋር በመተባበር የአካባቢ መበከሌን ሇመከሊከሌ
ከተሽከርካሪዎችና ባቡሮች ስሇሚወጣው ጪስ፣ ጋዛ፣ ተንና ስሇመሳሰለት
ከአገሪቱ አቅምና ከዒሇም አቀፌ መመዖኛዎች ጋር የተገናዖበ ዯረጃ አዖጋጅቶ
ማቅረብ፤ ሲፇቀዴም ተግባራዊነቱን መከታተሌ፤
ተ) ሇሚሰጠው አገሌግልት ዋጋ ማስወሰንና መሰብሰብ፤

345
 የፌትህ ሚኒስቴር

ቸ) በህዛብ የንግዴ የመንገዴ ማመሊሇሻ ሥራ ሊይ በተሰማሩት ግሇሰቦች ዴርጅቶችና

ማህበራት የገበያ እጦት ሲያጋጥም ወይም በተገሌጋይ ህብረተሰብ የትራንስፕርት
አገሌግልት እጥረት ሲከሰት ክትትሌ ማዴረግ፤ እንዱሁም የትራንስፕርት
አገሌግልት አቅርቦትና ፌሊጎት መጣጣሙን ማረጋገጥና ስምሪቱ ፌትሃዊ
እንዱሆን ማዴረግ፤
ኀ) የቢሮዎችን አቅም ሇማጎሌበት አመች ሁኔታዎችን ማመቻቸት፤
2. የመንገዴ ትራንስፕርትን በተመሇከተ፤
ሀ) በመንገድች የሚጠቀሙ ባሇሞተር ተሽከርካሪዎች ከሚሰጡት አገሌግልት ዒይነት
ሉኖራቸው የሚገባውን የዯህንነት መሳሪያዎች ክብዯትና መጠናቸውን እንዱሁም
የተሳፊሪን ብዙትና የጭነት ክብዯት መወሰን፤ በዘሁም መሠረት ምዛገባ
እንዱካሄዴ የማረጋገጫ ሰርትፉኬት መስጠት፤
ሇ) በአገር አቋራጭና በዒሇም የንግዴ የመንገዴ ማመሊሇሻ ሥራ ሊይ ሇሚሰማሩ
ሰዎችና ዴርጅቶች የሙያ ወይም የብቃት ማረጋገጫ ምስክር ወረቀት
መስጠትና መከታተሌ፤
ሏ) ከውጭ ሀገር የሚመጡትንና በአገር ውስጥም የሚሰሩትን፣ የሚገጣጠሙትን
ወይም በከፉሌ የሚሰሩትን ማናቸውንም ባሇሞተር ተሽከርካሪዎች መከታተሌ፤
ሇዘሁም መመዖኛ /ስፓሲፉኬሽን/ ማውጣት፤
መ) በአገር አቋራጭና በዒሇም አቀፌ የንግዴ የመንገዴ ማመሊሇሻ ሥራ ሊይ
የሚሰማሩ ወይም ንብረትነታቸው የዱፔልማቲክ፣ የዒሇም አቀፌ ዴርጅቶች፣
ከአንዴ ክሌሌ በሊይ የሚንቀሳቀሱ የተራዴአ ዴርጅቶች ወይም የፋዳራሌ
መንግሥት የሆኑ ባሇሞተር ተሽከርካሪዎችን መመዛገብና የቴክኒክ ምርመራ
ማካሄዴ እንዱሁም መከታተሌ፤
ሠ) መንጃ ፇቃዴን የሚመሇከት መመሪያ ማውጣትና ተግባራዊነቱን መከታተሌ፤
የፋዳራሌ የመንጃ ፇቃዴ መስጠትና ማዯስ፤
ረ) በባሇሥሌጣኑ ወይም በክሌሌ ቢሮዎች በሚመዖገቡ ባሇሞተር ተሽከርካሪዎች ሊይ
የሚሇጠፈ ሠላዲዎች ማምረት፤

346
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሰ) በአገር አቋራጭና በዒሇም አቀፌ የህዛብ ማመሊሇሻ ሥራ ሊይ የተሰማሩት ሰዎች፣

ዴርጅቶች ወይም ማህበራት የሚያስከፌለትን ታሪፌ ሇሚሰጡት አገሌግልት
ማግኘት ስሇሚገባቸው ጥቅምና የተጠቃሚውን የመክፇሌ አቅም ግምት ውስጥ
በማስገባት ማጽዯቅ፤
ሸ/ በዒሇም አቀፌ የንግዴ የመንገዴ ማመሊሇሻ ወይም በተመሳሳይነት ሥራ ሊይ
ሇተሰማሩ ተሽከርካሪዎችና አሽከርካሪዎች የትራንዘት ፇቃዴ መስጠትና
መከታተሌ፤
ቀ) ስሇተሽከርካሪዎች አመዖጋገብና የቴክኒክ ምርመራ መመሪያ ማውጣትና
መከታተሌ፤
በ) ባሇሞተር ተሽከርካሪ መንዲት ሇሚያስተምሩ ሰዎችና ትምህርት ቤቶች የሥራ
ፇቃዴ አሰጣጥ መመሪያ ማውጣትና ተግባራዊነቱን መከታተሌ፤
ተ) ማናቸውንም የተሽከርካሪ መጠገኛና ማዯሻ ጋራዥ የቴክኒክ ብቃት ስሇማረጋገጥ፣
የሥራ ፇቃዴ አሰጣጥና ስሇዯረጃው አወሳሰን መመሪያ ማውጣትና ተግባራዊነቱን
መከታተሌ፤
ቸ) ሇሕዛብ የንግዴ የመንገዴ ማመሊሇሻ ተሽከርካሪዎች አገሌግልት የሚውለ
መናኸሪያዎች ዯረጃና መመዖኛ /ስፓስፌኬሽን/ ማውጣትና መከታተሌ፤
ኀ) በአገር አቋራጭና በዒሇም አቀፌ የሕዛብ ማመሊሇሻ ሥራ ሇሚሰማሩ
ተሽከርካሪዎች ማኅበራት የሚያቀርቡሇትን የስምሪት ፔሮግራም ማጽዯቅ
ካሌቀረበሇትም ራሱ ማዖጋጀትና ሇዘሁ የወጣውን የዱሲፔሉን መመሪያ
ተግባራዊ ማዴረግ አስፇሊጊ ሆኖ ሲገኝም በገበያ ሥርዒት አገሌግልት እንዱሰጡ
ምቹ ሁኔታ መፌጠር፤
ነ) የተፇጥሮ አዯጋ ሲያጋጥም ወይም ጊዚያዊ የኢኮኖሚ ወይም የማህበራዊ ችግሮች
ሲከሰቱ የንግዴ የመንገዴ ማመሊሇሻ ተሽከርካሪዎችን ሚኒስቴሩ በሚያፀዴቀው
መመሪያ መሠረት በአስፇሊጊው ቦታና መስመር ዯሌዴል ማሰራትና መከታተሌ
ኘ) በአገር አቋራጭና በዒሇም የንግዴ የመንገዴ ማመሊሇስ ሥራ ሊይ የተሰማሩት
ሰዎችና ዴርጅቶች የሚያቋቁሙአቸውን ማህበራት መመዛገብ፤ ስሇ አሠራራቸው
መመሪያ ማውጣትና መከታተሌ፤

347
 የፌትህ ሚኒስቴር

አ) ባሇሞተር ተሽከርካሪዎች በሦስተኛ ወገን ሊይ ሇሚያዯርሱት አዯጋ የመዴን

ዋስትና ሽፊን እንዯሚኖራቸው ማረጋገጥ፤ እንዱሁም ከሚመሇከታቸው አካሊት
ጋር በመመካከር በሕዛብ የንግዴ የመንገዴ ማመሊሇሻ ሇሚጓጓ዗ መንገዯኞችና
ዔቃዎች ሉኖር ስሇሚገባው የመዴን ዋስትና ሽፊን መመሪያ ማውጣትና
ማስፇፀም፤
ከ) ተሽከርካሪዎች እንዯገና ስሇሚሰሩበት፣ ስሇሚፇታቱበት ወይም ከጥቅም ውጭ
ስሇሚዯረጉበት ሁኔታ መመሪያ ማውጣትና መከታተሌ፤
ኸ) በአውራ ጎዲናዎች ሊይ የመንገዴ ትራንስፕርት አዋጆች፣ ዯንቦችና መመሪያዎች
መከበራቸውን መከታተሌ፤
ወ) አስፇሊጊ ሆኖ ሲገኝ በአገር አቋራጭ እና በዒሇም አቀፌ የንግዴ የመንገዴ
ማመሊሇሻ ሥራ ሊይ የሚሰማሩ ተሽከርካሪዎችን የቀሇም ዒይነትና ዒርማ
መወሰን፤
ዏ) በሕዛብ የንግዴ የመንገዴ ማመሊሇሻ ሥራ ሊይ የተሰማሩ ሰዎችና ዴርጅቶች፣
ማኅበራት፣ የሚመሇከታቸው የመንግሥት መሥሪያ ቤቶችና ተጠቃሚዎች
የሚወከሇብት አማካሪ ኮሚቴ ማቋቋም፤
ዖ) የተሽከርካሪ ዋጋ ግምት የመተመን አገሌግልት መስጠት፤
ዞ) የመካከሇኛ የትራንስፕርት መገሌገያ መሣሪያዎች በአገሪቷ የቦታ አቀማመጥ
በሚያመች መሌኩ እንዱስፊፊ ማበረታታት ፡፡
3. የዘህ አዋጅ አንቀጽ 3 ዴንጋጌ ቢኖርም ሇፋዳራሌ መንግሥት ተጠሪ የሆኑ
ከተሞችን የመንገዴ ትራንስፕርት በተመሇከተ፤
ሀ) የትራንስፕርት አገሌግልቱ እንዱስፊፊ ማዴረግ፤ የአውቶቡስና የታክሲ
ፋርማታዎች፣ መናኸሪያዎችና መዴረሻዎች እንዱሰሩ ማዴረግና ማስተዲዯር፤
ሇ) ተሽከርካሪዎችን መመዛገብ፤ ዒመታዊ የቴክኒክ ምርመራ ማካሄዴና መከታተሌ፤
ሏ) በትራንስፕርት ሥራ የተሰማሩ ግሇሰቦችንና ዴርጅቶችን ማዯራጀት፤ የትራፉክ
አመራር ውጤታማ የሚሆንበትን ስሌት በመቀየስ ተግባራዊ ማዴረግ፤ የአቅም
ግንባታ ዴጋፌ መስጠት፤
መ) በትራንስፕርትና በጋራዥ አገሌግልት ሇሚሰማሩ ግሇሰቦችና ዴርጅቶች የብቃት
ማረጋገጫ መስጠት፤

348
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሠ) ባሇሞተር ተሽከርካሪ መንዲት ሇሚያስተምሩ ሰዎችና ትምህርት ቤቶች የሥራ

ፇቃዴ መስጠት፤ የመንጃ ፇቃዴ መስጠት፤
ረ) የሕዛብን ዯኀንነት የሚጎደ ተሽከርካሪዎችን እንቅስቃሴ በመከታተሌ ማገዴ፤
ሰ) ከከተሞቹ ትራንስፕርት አገሌግልት ጋር ተያያዥነት ያሊቸውን ላልች
ተግባራት ማከናወን፤
72
4.
73
5.
6. የንብረት ባሇቤት መሆን፣ ውሌ መዋዋሌ፣ መክሰስና መከሰስ፤ እና
7. ላልች ሇሥራው አስፇሊጊ የሆኑ ሕጋዊ ተግባሮችን ማከናወን፤
8. የባሇሥሌጣኑ አመራር
ባሇሥሌጣኑ፣
1. በሚኒስትሩ አቅራቢነት በመንግሥት የሚሾም አንዴ ዋና ሥራ አስኪያጅ፣ እና
2. አስፇሊጊ የሆኑ ሠራተኞች፣ ይኖሩታሌ።
9. የዋና ሥራ አስከያጁ ሥሌጣንና ተግበር
1. ዋና ሥራ አስኪያጅ ከሚኒስቴሩ በሚሰጠው አጠቃሊይ መመሪያ መሠረት
የባሇሥሌጣኑን ሥራዎች ይመራሌ፣ ያስተዲዴራሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /1/ የተመሇከተው አጠቃሊይ አነጋገር እንዯተጠበቀ ሆኖ፣
ዋናው ሥራ አስኪያጅ፣
ሀ) በዘህ አዋጅ የተመሇከቱትን የባሇሥሌጣኑን ሥሌጣንና ተግባሮች በሥራ ሊይ
ያዉሊሌ፤
ሇ) በፋዳራሌ መንግሥት ሠራተኞች ሕግ መሠረት የባሇሥሌጣኑን ሠራተኞች
ይቀጥራሌ፣ ያስተዲዴራሌ፤
ሏ) የባሇሥሌጣኑን የሥራ ፔሮግራምና በጀት አዖጋጅቶ ሇሚኒስቴሩ ያቀርባሌ፣
ሲፇቀዴም በሥራ ሊይ ያውሊሌ፤
መ) ሇባሇሥሌጣኑ በተፇቀዯው በጀትና የሥራ ፔሮግራም መሠረት ገንዖብ ወጪ
ያዯርጋሌ፤
ሠ) ከሦስተኛ ወገኖች ጋር በሚዯረጉ ግንኙነቶች ሁለ ባሇሥሌጣኑን ይወክሊሌ፤

72
በ23/73 (2009) አ.1048 አንቀፅ 51(1) ተሻረ፡፡
73
በ13/60 (1999) አ. 549 አንቀጽ 17(2) ሀ መሰረት ተሰርዝሌ፡፡

349
 የፌትህ ሚኒስቴር

ረ) የባሇሥሌጣኑን ዒመታዊ የሥራ የሂሣብ ሪፕርት አዖጋጅቶ ሇሚኒስቴሩ

ያቀርባሌ።
3. ዋናው ሥራ አስኪያጅ ሇባሇሥሌጣኑ ሥራ ቅሌጥፌና በሚያስፇሌግ መጠን ሥሌጣንና
ተግባሩን በከፉሌ ሇባሇሥሌጣኑ ኃሊፉዎችና ላልች ሠራተኞች በውክሌና
ሉያስተሊሌፌ ይችሊሌ፤ ሆኖም እርሱን ተከቶ የሚሠራው ኃሊፉ ከ30 ቀናት
ሇሚበሌጥ ጊዚ የሚሠራ ከሆነ ውክሌናው አስቀዴሞ ሇሚኒስትሩ ቀርቦ መጽዯቅ
አሇበት፡፡
10. በጀት
የባሇሥሌጣኑ በጀት ከሚከተለት ምንጮች የተውጣጣ ይሆናሌ፤
1. ባሇሥሌጣኑ ሇሚሰጠው ፇቃዴና አገሌግልት ከሚያስከፌሇው ክፌያ፤
2. በመንግሥት ከሚሰጥ የበጀት ዴጋፌ፤ እና
3. ከማናቸውም ላሊ ምንጭ፡፡
11. ስሇሂሳብ መዙግብት
1. ባሇሥሌጣኑ የተሟለና ትክክሇኛ የሆኑ የሂሣብ መዙግብት ይይዙሌ፡፡
2. የባሇሥሌጣኑ የሂሣብ መዙግብትና ገንዖብ ነክ ሰነድች በዋናው ኦዱተር ወይም
ዋናው ኦዱተር በሚሰይመው ኦዱተር በየዒመቱ ይመረመራሌ።
ክፌሌ ሦስት
የሕዛብ የንግዴ የመንገዴ ማመሊሇሻ ሥራ ስሇማካሄዴና
ስሇ ሕዛብ የንግዴ የመንገዴ ማመሊሇሻ ማኅበራት
12. የሕዛብ የንግዴ የመንገዴ ማመሊሇሻ ሥራ ስሇማካሄዴ
1. ማንኛውም ግሇሰብ ወይም በሕግ መሠረት የተቋቋመ ዴርጅት በሕዛብ የንግዴ
የመንገዴ ማመሊሇሻ ሥራ ሉሠማራ ይችሊሌ፡፡
2. በሕዛብ የንግዴ የመንገዴ ማመሊሇሻ ሥራ ሊይ ሇመሠማራት ፇቃዴ የተሰጣቸው
ሰዎችና ዴርጅቶች በዘህ አዋጅ አንቀጽ 13 መሠረት የሚቋቋም ማኅበር አባሌ
በመሆን ሥራቸውን ሉያካሂደ ወይም የማኀበር አባሌ ሳይሆኑ ሥራቸውን በግሊቸው
ሉያካሂደ ይችሊለ፡፡
13. ስሇማኀበራት መቋቋም
1. በሕዛብ የንግዴ የመንገዴ ማመሊሇሻ ሥራ ሊይ የተሠማሩ ሰዎችና ዴርጅቶች
የሕዛብ የንግዴ የመንገዴ ማመሊሇሻ ማኅበር ሉያቋቁሙና አባሌ ሉሆኑ ይችሊለ፡፡

350
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. በመንገዴ ትራንስፕርት አገሌግልት ውዴዴር መኖሩን ሇማረጋገጥ በአንዴ ማህበር

የሚታቀፈ የአባሊት ብዙት ባሇሥሌጣኑ ይወሰናሌ፡፡
3. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /2/ ዴንጋጌ እንዯተጠበቀ ሆኖ ማንኛዉም በማኀበሩ
መተዲዯሪያ ዯንብ የተመሇከቱትን ሁኔታዎች የሚያሟሊ ሆኖ የተገኘዉን
ማንኛዉንም በሕዛብ የንግዴ የመንገዴ ማመሊሇሻ ሥራ ሊይ የተሠማራ ሰው ወይም
ዴርጅት በአባሌነት የመቀበሌ ግዳታ አሇበት።
4. በሕዛብ የንግዴ የመንገዴ ማመሊሇሻ ሥራ ሊይ የተሠማራ ማንኛውም ሰው ወይም
ዴርጅት በአንዴ ጊዚ በአንዴ የሥምሪት መስመር ውስጥ ከአንዴ በሊይ በሆኑ
ማኅበራት ውስጥ አባሌ ሉሆን አይችሌም።
5. ባሇሥሌጣኑ የማኅበራትን ሞዳሌ መተዲዯሪያ ዯንብ ያወጣሌ።
14. ተፇፃሚነት የሚኖረዉ ህግ
በፌትሏብሔር ሕግ ከአንቀጽ 404-482 የተመሇከቱት ዴንጋጌዎች ከዘህ አዋጅ ጋር
እስካሌተቃረኑ ዴረስ በሕዛብ የንግዴ የመንገዴ ማመሊሇሻ ማኀበሮች ሊይ ተፇጸሚ
ይሆናለ፤ ሆኖም በነዘሁ ዴንጋጌዎች ሇፌትሕ ሚኒስቴርና74 ሇማኅበሮች ጽሕፇት ቤት
የተሰጠው ኃሊፉነት ማኅበራቱን በሚመሇከት በዘህ አዋጅ ሇባሇሥሌጣኑ ተሊሌፍአሌ፡፡
15. ስሇማህበራት ምዛገባ
1. ማናቸውም ማኅበር እንዯተቋቋመ ወዱያውኑ የምዛገባ ማመሌከቻውን ከማኅበሩ
መተዲዯሪያ ዯንብ ጋር አያይዜ ሇባሇሥሌጣኑ ማቅረብ አሇበት።
2. ሇባሇሥሌጣኑ የምዛገባ ማመሌከቻ ሲቀርብሇት፤
ሀ) የማኅበሩ መተዲዯሪያ ዯንብ ሕግንና ባሇሥሌጣኑ ያወጣዉን ሞዳሌ መተዲዯሪያ
ዯንብ የተከተሇ መሆኑን፣
ሇ) አግባብነት ያሇው ማንኛቸውም ሕግ የሚጠይቀው ሁኔታ መሟሊቱን በማረጋገጥ፣
እና የተወሰነውን የመመዛገቢያ ክፌያ በማስከፇሌ ማኅበሩን ይመዖግበዋሌ፡፡
3. ባሇሥሌጣኑ የማኅበሩን የመመዛገቢያ ጥያቄ የማይቀበሇው ከሆነ ያሌተቀበሇበትን
ምክንያት በመግሇጽ በ7 ቀናት ውስጥ ሇማኅበሩ ማስታወቅ አሇበት፡፡ ባሇሥሌጣኑ
በተጠቀሰው ጊዚ ውስጥ በማመሌከቻው ሊይ አንዲችም ውሳኔ ካሌሰጠ ማኀበሩ
እንዯተመዖገበ ይቆጠራሌ።
4. ማኅበሩ ከተመዖገበበት ቀን ጀምሮ በሕግ የሰውነት መብት ያገኛሌ፡፡

74
በአዋጅ ቁጥር 22/62 (2008) አ. 943 አንቀጽ 3(1) መሰረት የፋዯራሌ ጠቅሊይ ዏ/ህግ ሆኗሌ፡፡

351
 የፌትህ ሚኒስቴር

16. የምዛገባ ዔዴሳት

1. ማንኛውም ማህበር በየዒመቱ ከመስከረም 1 ቀን እስከ የካቲት 30 ቀን ባሇው ጊዚ
ውስጥ አስፇሊጊውን ክፌያ በመፇፀም ምዛገባዉን ማሳዯስ አሇበት፡፡
2. ምዛገባው በየዒመቱ ካሌታዯሰ ማህበሩ ሥራውን አይቀጥሌም፡፡
17. የማኅበራት ዒሊማና ተግባር
ማኀበራት የሚከተለት ዒሊማዎችና ተግባሮች ይኖራቸዋሌ፤
1. ሇአባሊት የሕዛብ ማመሊሇሻ ተሽከርካሪዎች የስምሪት ፔሮግራም ማዖጋጀትና እንዯ
አግባቡ በባሇሥሌጣኑ ሲጸዴቅ ማስፇጸም፤
2. ሇአባሊት የጋራ ጥቅም የሚያገሇግለትን የሕዛብ የንግዴ የመንገዴ ማመሊሇሻ
ተሽከርካሪዎች መናኸሪያዎችን፣ የመንገዴ ጣቢያዎችን፣ የጭነት ማከፊፇያ
ጽ/ቤቶችን፤ የጥገና ተቋሞችን፣ የነዲጅ ማዯያ ጣቢያዎችን፣ የመሇዋወጫ ዔቃ
መዯብሮችንና የመሳሰለትን ማቋቋምና ማካሄዴ፤
3. ባሇሥሌጣኑ በሚያወጣው መመሪያ መሠረት አስፇሊጊ የሆኑ መረጃዎችንና ሰነድችን
በሚገባ መያዛና በባሇሥሌጣኑ ሲጠየቁም ማቅረብ፤
4. ስሇመንገዴ ትራንስፕርት የወጡትን ሕጎች፣ ዯንቦችና መመሪያዎች አባሊት
እንዱያውቁና እንዱያከብሩ ማዴረግ፤
5. የአባሊቱ ተሽከርካሪዎች የሚያዯርሱትን የትራፉክ አዯጋ ሇመቀነስ የሚያስችሌ
የግንዙቤ ማዲበሪያና ስሌጠና ስርዒት ማመቻቸት፤ እና
6. ከሥራቸው ጋር በተገናኙ ላልች ሕጋዊ ተግባሮችን ማከናወን።
ክፌሌ አራት
ሌዩ ሌዩ ዴንጋጌዎች
18. የመረጃ ማዔከሌ ስሇማቋቋም
1. ባሇሥሌጣኑ ትራንስፕርትን የሚመሇከቱ መረጃዎችን ሇማሰባሰብና ሇማጠናቀር
የመረጃ ማዔከሌ ያቋቁማሌ፡፡

352
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. የክሌሌ ቢሮዎች የፋዳራሌና የክሌሌ ፕሉስ ኮሚሽኖች፣ የህዛብ የንግዴ የመንገዴ

ማህበራት፣ ግሇሰቦች እና ላልች ዴርጅቶች ባሇሥሌጣኑ በሚያወጣው መመሪያ
መሠረት ከትራንስፕርት ጋር የተያያዖ አስፇሊጊውን መረጃ በወቅቱ ማቅረብ ወይም
ማስተሊሇፌ አሇባቸዉ።
3. አስፇሊጊውን መረጃ ሇማስተሊሇፌ የሚረዲ የናሙና ቅጽ ባሇሥሌጣኑ ያዖጋጃሌ፡፡
19. በሕዛብ የንግዴ የመንገዴ ማመሊሇሻ ሥራ ሊይ የተሠማሩ ሰዎችና ዴርጅቶች ግዳታ
በሕዛብ የንግዴ የመንገዴ ማመሊሇሻ ሥራ ሊይ የተሠማሩ ሰዎችና ዴርጅቶች
ስሇመንገዴ ትራንስፕርት የወጡትን አዋጆች፣ ዯንቦችና መመሪያዎች ማክበር
አሇባቸው።
20. ስሇብቸኛ መብቶችና ዉልች
1. ባሇሥሌጣኑ አስፇሊጊ ሆኖ ሲያገኘዉ በዒሇም አቀፌና በአገር አቋራጭ የሕዛብ
የንግዴ የመንገዴ ማመሊሇሻ ሥራ ሊይ ሇተሠማሩ ሰዎች፣ ዴርጅቶች ወይም
ማህበራት የተረጋገጠ ገቢ የሚያገኙበትን ሁኔታ በመፌጠር የሕዛብ የንግዴ
የመንገዴ ማመሊሇሻ አገሌግልት በማያገኙ ወይም በቂ ባሌሆነባቸዉ መስመሮች
እንዱሰሩ ሇማበረታታት ብቸኛ ወይም የተወሰኑ መብቶች ሇመስጠት የሚያስችሌ
መመሪያ ያወጣሌ።
2. የዘህ አዋጅ ዴንጋጌዎች ማንኛዉም አስጫኝ የሕዛብ የንግዴ የመንገዴ ማመሊሇሻ
ሥራ የሚሠሩ ሰዎች ወይም ዴርጅቶች ጋር ብቸኛ የማጓጓዡ ዉሌ የማዴረግ
መብቱን የማገዴ ወይም የመገዯብ ዉጤት አይኖራቸዉም።
21. ተሽከርካሪዎችን የማስመዛገብ ግዳታ
1. የፌጥነት ወሰኑ በሰዒት ከ20 ኪል ሜትር ከማይበሌጥ ሌዩ ተንቀሣቃሽ መሳሪያ
በስተቀር፣
ሀ) በዘህ አዋጅ መሠረት በሚወጣ ዯንብና መመሪያ መሠረት ያሌተመዖገበ፣
እና
ሇ) ተገቢዉን የመኪና ሰላዲ ወይም ላሊ የመሇያ ምሌክት የላሇዉን፣ ተሽከርካሪ
በማናቸዉም መንገዴ ሊይ መንዲት ክሌክሌ ነው።
2. ተገቢዉን የመኪና ሠላዲ ወይም ላሌ የመሇያ ምሌክት አሇመኖር ተሽከርካሪዉን
እንዲሌተመዖገበ ስሇሚያስቆጥረዉ ተገቢዉ ምርመራ እስከሚፇፀም ዴረስ ፕሉስ
እንዱህ ያሇውን ተሽከርካሪ ሇማቆየት ይችሊሌ፡፡

353
 የፌትህ ሚኒስቴር

22. የመንጃ ፇቃዴ አስፇሊጊነት

1. ማንኛውም ሰው ዒይነቱ ተሇይቶ የተገሇጽን ባሇሞተር ተሽከርካሪ ሇመንዲት በዘህ
አዋጅ መሠረት በሚወጣ ዯንብና መመሪያ መሠረት የተሰጠው የጸና የመንጃ
ፇቃዴ ከላሇው በስተቀር በማናቸውም መንገዴ ሊይ ማናቸውንም ዒይነት
ባሇሞተር ተሽከርካሪ መንዲት አይችሌም።
2. ማናቸውም የባሇሞተር ተሽከርካሪ ባሇቤት የጸና የመንጃ ፇቃዴ የላሇው ሰው
ተሽከርካሪውን እንዱነዲ መፌቀዴ የሇበትም፡፡
3. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /1/ እና /2/ ዴንጋጌ ቢኖርም፣ የመንጃ ፇቃዴ
የላሊቸው ሰዎች የባሇሞተር ተሽከርካሪ አነዲዴ ሇመማር መንዲት የሚችለበት
ሁኔታ ባሇሥሌጣኑ በሚያወጣው መመሪያ ይወሰናሌ፡፡
23. የባህሪኛና የባቡር ነጅነት ፇቃድች
75
1.
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /1/ የተመሇከተው ቢኖርም ከዘህ አዋጅ መጽናት
በፉት በሚመሇከተው አካሌ የተሰጠ ፇቃዴ በፇቃደ እስከተመሇከተው ጊዚ የጸና
ይሆናሌ፡፡
24. ስሇሥሌጣን ዉክሌና
1. አስፇሊጊ ሆኖ ሲገኝ ባሇሥሌጣኑ ከስሌጣንና ተግባሩ በከፉሌ አንዯ አግባቡ
ሇክሌሌ ቢሮዎች፣ ሇማዖጋጃ ቤቶችና ሇላልች መንግሥታዊ ወይም መንግሥታዊ
ሊሌሆኑ አካሊት በውክሌና መስጠት ይችሊሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /1/ መሠረት ውክሌና የተሰጣቸው አካሊት በውክሌና
የተቀበለትን ሥሌጣንና ተግባር በሥራ ሊይ ሉያውለ ስሇትራንስፕርት የወጡ
አዋጆችን፣ ዯንቦችን፣ መመሪያዎችንና በባሇሥሌጣኑ የሚወጡ ዯረጃዎችን
መከተሌና መጠበቅ ይገባቸዋሌ፡፡
25. የተሻሩና ጸንተው የሚቆዩ ሕጎች
1. የመንገዴ ትራንስፕርት አዋጅ ቁጥር 14/1984 በዘህ አዋጅ ተሽሯሌ፡፡

75
በ13/60 (1999) አ. 549 አንቀጽ 17(2) (ሇ) እንዱሁም በ23/73 (2009) አ.1048 አንቀፅ 51(1) ተሻረ፡፡

354
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀፅ /1/ ዴንጋጌ ቢኖርም በአዋጅ ቁጥር 14/1984
ወጥተዉ ወይም ጸንተው የነበሩ ዯንቦች ሁለ ከዘህ አዋጅ ዴንጋጌዎች ጋር
እስካሌተቃረኑ ዴረስ በዘህ አዋጅ መሠረት እንዯወጡ ተቆጠረው የፀኑ ይሆናለ፡
3. ይህን አዋጅ የሚቃረን ላሊ ማንኛውም አዋጅ፣ ዯንብ፣ መመሪያ ወይም የአሠራር
ሌምዴ በዘህ አዋጅ ውስጥ በተመሇከቱ ጉዲዮች ሊይ ተፇጻሚነት አይኖረውም፡፡
26. ስሇመብትና ግዳታዎች መተሊሇፌ
1. በአዋጅ ቁጥር 14/1984 ተቋቁሞ የነበረው የመንገዴ ትራንስፕርት ባሇሥሌጣን
መብትና ግዳታዎች በዘህ አዋጅ ሇባሇሥሌጣኑ ተሊሌፇዋሌ፡፡
2. የአዱስ አበባ ከተማ የትራንስፕርት ባሇሥሌጣንና የዴሬዲዋ ከተማ
የትራንስፕርት ኤጀንሲ መብትና ግዳታዎች በዘህ አዋጅ ሇባሇሥሌጣኑ
ተሊሌፇዋሌ፤ የባሇሥሌጣኑ ቅርንጫፌ ጽ/ቤቶች ሆነዉ ይዯራጃለ፡፡
27. የመሸጋገሪያ ዴንጋጌ
1. በአዋጅ ቁጥር 14/1984 መሠረት የተቋቋሙ ማህበራት በዘህ አዋጅ
እንዯተቋቋሙ ተቆጥረው ሥራቸውን ይቀጥሊለ።
2. ክሌልች የራሳቸውን እስኪያወጡ ዴረስ የዘህ አዋጅ ዴንጋጌዎች ትራንስፕርት
ነክ በሆኑት ጉዲዮች ሊይ በክሌልች ውስጥ ተፇፃሚነት ይኖራቸዋሌ።
28. ዯንብ የማዉጣት ስሌጣን
ይህን አዋጅ በአግባቡ ሥራ ሊይ ሇማዋሌ የሚኒስትሮች ምክር ቤት ዯንብ
የማውጣት ሥሌጣን ይኖረዋሌ።
29. ቅጣት
ይህን አዋጅና በዘህ አዋጅ መሠረት የወጡ ዯንቦችን የተሊሇፇ ማንኛውም ሰው
በወንጀሌ ሕግ መሠረት ይቀጣሌ፡፡
30. አዋጁ የሚጸናበት ጊዚ
ይህ አዋጅ ከሏምላ 6 ቀን 1997 ዒ.ም ጀምሮ የፀና ይሆናሌ፡፡

አዱስ አበባ ሏምላ ቀን 1997 1ዒ.ም

ግርማ ወሌዯጊዮርጊስ
የኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ፔሬዘዲንት

355
 የፌትህ ሚኒስቴር

አዋጅ ቁጥር 547/1999

በየብስ የዔቃ ማጓጓዛ ሥራን ሇመዯንገግ ተሻሽል የወጣ አዋጅ
የትራንስፕርት አገሇግልት የአገራችንን ሌማት ሇማሳካት፣ ሇአጠቃሊይ የንግደ ክፌሇ
ኢኮኖሚ ዔዴገትና ሇሕዛቦች መቀራረብ ወሳኝ ሚና የሚጫወት የአገሌግልት ዖርፌ
በመሆኑ፤
በማናቸውም የማጓጓዡ ዒይነት ዔቃ ማጓጓዛን የሚመሇከቱ የአገራችን የትራንስፕርት
ሕጏች አንደ ከላሊው ጋር መጣጣምና ተቀናጅቶ አገሌግልት በመስጠት ሇአገራችን
የኢኮኖሚ ዔዴገት የበኩለን ዴርሻ መወጣት የሚጠበቅበት በመሆኑ፤
ከዘህ አንፃር በ1952 ዒ.ም በንግዴ ሕግ አማካኝነት ወጥቶ በሥራ ሊይ ያሇውን ሕግ
በተሇይም የአጓጓዦችን የኃሊፉነት መሠረት፣ የኃሊፉነት መጠን ወሰንና ላልች መብቶችና
ግዳታዎችን አስመሌክቶ ዒሇም ዒቀፌ ይዖት ካሇውና በአዋጅ ከወጣው የመሌቲ ሞዲሌ
ትራንስፕርት አሠራር ጋር በማቀናጀት ወጥ የሆነና የተቀሊጠፇ አግሌግልት መስጠት
በሚያስችሌ መሌኩ አሻሽል መዯንገግ አስፇሊጊ ሆኖ በመገኘቱ፤
በኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ሕገ መንግሥት አንቀጽ 55 /1/ መሠረት
የሚከተሇው ታውጇሌ፡፡
ክፌሌ አንዴ
ጠቅሊሊ

1. አጭር ርዔስ

ይህ አዋጅ ‘በየብስ የዔቃ ማጓጓዛ ሥራን ሇመዯንገግ ተሻሽል የወጣ አዋጅ ቁጥር
547/1999’ ተብል ሉጠቀስ ይችሊሌ፡፡

2. ትርጓሜ
በዘህ አዋጅ ውስጥ፡-
1. ‘ዔቃን በየብስ የማጓጓዛ ውሌ’ ማሇት አጓጓዟ የጭነት ክፌያ ወይም ዋጋ
በማስከፇሌ ዔቃን የአገር ውስጥ ውኃን ጨምሮ በየብስ ሊይ ከአንዴ ቦታ ወዯ ላሊ
ቦታ በተሽከርካሪ ሇማጓጓዛ ግዳታ የገባበት ማንኛውም ውሌ ማሇት ነው፤
2. ‘ዔቃ’ ማሇት የቁም እንስሳትን ጨምሮ ኮንቴነሮችን፣ የዔቃ ማሸጊያዎችን ወይም
ተመሳሳይ የዔቃ ማሸጊያ ቁሶችን ወይም በዔቃ ሊኪው ወይም በዔቃ አስረካቢ
በጥቅሌ መሌክ ሇጭነት የሚቀርብ ማንኛውም ንብረት ነው፣
356
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. ‘አጓጓዥ’ ማሇት ዔቃን በተሽከርካሪ አማካኝነት በየብስ ወይም በአገር ውስጥ ውኃ

የሚያጓጉዛ ሰው ማሇት ነው፤
4. ‘ሰው’ ማሇት ማንኛውም የተፇጥሮ ሰው ወይም በሕግ የሰውነት መብት የተሰጠው
አካሌ ነው፤
5. ‘ሊኪ’ ማሇት ሇራሱ ወይም ሇሦስተኛ ወገኖች ሲሌ ዔቃውን እንዱያጓጉዛ ሇአጓጓዟ
የሚያስረክብ ሰው ማሇት ነው፤
6. ‘ተረካቢ’ ማሇት ዔቃውን ሇመቀበሌ ሕጋዊ መብት ያሇው ሰው ማሇት ነው፤
7. ‘አዯገኛ ዔቃዎች’ ማሇት በባህሪያቸው አዯጋ የሚያመጡ ዔቃዎች ወይም አዯጋ
ሉያስከትለ ይችሊለ ተብሇው የተመዯቡ፣ ተቀጣጣይ፣ የሬዴዮ ሞገዴ
የማመንጨትና የመርጨት ባህሪ ያሊቸው፣ በጤንነት ሊይ አዯጋ ማስከተሌ የሚችለ
አዯገኛ የንጥረ ነገር ወይም የጋዛ ወይም የፇሳሽ ባህሪ
ያሊቸው፤ በአጠቃሊይ በሰዉ ሌጆችና በአካባቢ ሊይ ጥፊት ማስከተሌ የሚችለትን
ሁለ የሚያጠቃሌሌ ሆኖ ዛርዛሩ አግባብ ባሇው አካሌ ይወሰናሌ፤
8. ‘ተሽከርካሪ’ ማሇት ማንኛውንም ዒይነት ዔቃ ወይም ጭነት እንዱያመሊሌስ
ተብል የተሠራና ሇዘሁ አገሌግልት እንዱውሌ የተዯረገ ባሇሞተር ሲሆን ባቡርን፣
ግማሽ ተሣቢንና ተሣቢን ይጨምራሌ፣
9. ‘ጭነት ማስተሊሇፌ’ ማሇት ዔቃን ሇማጓጓዛ የማጓጓዡ ውሌ ከፇፀመው ተሽከርካሪ
ባሇቤት ወዯ ላሊ ተሽከርካሪ ባሇቤት ወይም ወዯ ላሊ የትራንስፕርት ዒይነት
ማስተሊሇፌ ማሇት ነው ፣
10. ‘ተጨማሪ ክፌያ ’ ማሇት በገበያ ዋጋ መሠረት መከፇሌ ከሚገባው መዯበኛ
የጭነት ክፌያ ተመን በሊይ ክፌያ ማስከፇሌ ማሇት ነው፡፡
11. ‘እስፑሻሌ ዴሮዊንግ ራይት’ ማሇት በጥቅሌ ወይም በኪል ግራም የተጠቀሰዉ
የአጓጓዟ የኃሊፉነት መጠን የዒሇም አቀፌ የገንዖብ ፇንዴ አሠራርን መሠረት
በማዴረግ ገንዖቡ ከሚከፇሌበት አገር ጋር ተመጣጣኝ የሆነ የምንዙሪ ተመን
ማሇት ነው፣

357
 የፌትህ ሚኒስቴር

12. ‘ዔቃ አስተሊሊፉ’ ማሇት በአገር ውስጥ ወይም በዒሇም አቀፌ ዯረጃ ዔቃ ተቀባይን
ወይም ዔቃ ሊኪን በመወከሌ የጉምሩክ ሥነ-ሥርዒት፣ የወዯብ ሥነ-ሥርዒት እና
ላልች ሥነ-ሥርዒቶችን አስፇፅሞ የገቢ ወይም የወጪ ዔቃዎች በወዯብ እንዱገቡ
ወይም እንዱወጡ ማዴረግ ሲሆን ዔቃን የማጓጓዛንና የማስረከብን ሥራ
ይጨምራሌ፡፡
3. የተፇፃሚነት ወሰን
1. የዘህ አዋጅ ዴንጋጌ በተሽከርካሪ አማካኝነት ዔቃን በክፌያ በየብስ ሊይ እና
በአገር ውስጥ ውሃ ሊይ ሇማጓጓዛ በሚዯረግ ማናቸዉም ዉሌ ሊይ ተፇፃሚ
ይሆናሌ፡፡
2. የዘህ አዋጅ ዴንጋጌ የማጓጓ዗ ሥራ በዘህ አዋጅ ተፇጻሚነት ወሰን ክሌሌ ውስጥ
በሆነ ጊዚ በመንግሥት ወይም በመንግሥት ተቋማት በሚከናወን የማጓጓዛ ሥራ
ሊይም ተፇፃሚ ይሆናሌ፡፡
3. የዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀፅ /1/ እና /2/ ዴንጋጌዎች እንዯተጠበቁ ሆኖ የዘህ አዋጅ
ዴንጋጌ በሚከተለት ሊይ ተፇጻሚ አይሆንም።
ሀ) በፕስታ አገሌግልት ሕግ መሠረት በሚከናወን የማጓጓዛ ስራ፣
ሇ) የቤት ዔቃን ከቤት ቤት የማጓጓዛ ሥራ፡፡
4. ሇዘህ አዋጅ ዒሊማዎች ሲባሌ የአጓጓዟ ወኪልች፣ ሰራተኞችና የማጓጓዛ ሥራውን
ሇማከናወን የሚጠቀምበት ላሊ ማናቸውም ሰው ሇሚፇጽሙት ዴርጊትና መፇፀም
ሲገባቸው ሣይፇፀሙ ሇቀሩተ ተግባር አጓጓዟ ኃሊፉ የሚሆን ሲሆን፤ እነዘሁ
ወኪልች፣ ሠራተኞችና ላልች ሰዎች የፇፀሙት ተግባር በቅጥር ውሊቸው
መሠረት ከሆነ ስራውን መፇፀማቸው ወይም አሇመፇፀማቸው የአጓዟ ኃሊፉነት
ብቻ ተዯርጎ ይወሰዲሌ፡፡
ክፌሌ ሁሌት
የማጓጓዛ ውሌ ስሇመመስረት
4. የማጓጓዡ ሰነዴ
1. ዔቃ የማጓጓዛ ውሌ በማጓጓዡ ሰነዴ መረጋገጥ አሇበት፡፡
2. የዔቃ ማጓጓዛ ሰነዴ አሇመኖር፣ ያሌተሟሊ መሆን ወይም መጥፊት፣ በዘህ አዋጅ
የተመሇከተውን ዴንጋጌና ዔቃዎቹን ስሇማጓጓዛ የተዯረገውን ውሌ ዋጋ ያሇውና
ተፉጸሚ መሆኑን ሉያስቀረው አይችሌም።

358
 የፌትህ ሚኒስቴር

5. የማጓጓዡ ሰነዴ ቅጅዎች

1. የዔቃ ማጓዡው ሰነዴ በሦስት ዋና ቅጅዎች ዔቃውን በሚሌከዉ ሰው ይዖጋጃሌ፡፡
ሀ) የመጀመሪያ ቅጅ በሊኪው ተፇርሞበት ሇአጓጓዟ ይሰጣሌ፡፡
ሇ) ሁሇተኛዉ ቅጅ ሊኪዉና አጓጓዟ ፇርመዉበት ከዔቃዉ ጋር ይሆናሌ፡፡
ሏ) ሦስተኛው ቅጅ አጓጓዟ ፇርሞበት ዔቃውን ከተቀበሇ በኋሊ አጓጓዟ ሇሊኪው
ይሰጠዋሌ።
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀፅ 1/ሏ/ የተጠቀሰዉ ፉርማ የታተመ ወይም በሊኪዉና
በአጓጓዞ ማኀተም የሚተካ ሉሆን ይችሊሌ፡፡
3. የሚጓጓ዗ት ዔቃዎች በተሇያዩ ተሽከርካሪዎች፣ የባቡር ፈርጎዎች ወይም በተሇያዩ
ዒይነት ማጓጓዡዎች ወይም በተሇያዩ ጭነቶች የተከፊፇለ ሲሆኑ፣ ሊኪዉ ወይም
አጓጓዞ ሇእያንዲንደ ተሽከርካሪ ወይም የባቡር ፈርጎ ወይም ሇእያንዲንደ
ማጓጓዡ ዒይነት ወይም የዔቃዎች ጭነት የተሇያየ የማጓጓዡ ሰነዴ የመጠየቅ
መብት ይኖረዋሌ።
6. የዔቃ ማጓጓዡ ሰነዴ የሚይዙቸው ዛርዛሮች
1. የዔቃ ማጓጓዡዉ ሰነዴ የሚከተለትን ዛርዛሮች መያዛ ይኖርታሌ፡፡
ሀ) የዔቃ ማጓጓዡ ሰነደ የተሰጠበትን ቀንና ቦታ፤
ሇ) የሊኪውን ስምና አዴራሻ፣
ሏ) የአጓጓዟን ስምና አዯራሻ፣
መ) ዔቃዎቹን ሇማጓጓዛ ርክክብ የተዯረገበት ቀንና ቦታ፣ መዴረሻ ሊይ
የማስረከቢያ ቦታ፤
ሠ) የተረካቢዉ ስምና አዴራሻ፣
ረ) ስሇ ዔቃዎቹ ዛርዛር መግሇጫ፣ የዔቃውን ባህሪ እና የአስተሻሸግ ዖዳ፣
እንዱሁም አዯገኛ ዔቃዎች በሆኑ ጊዚ የታወቀው አጠቃሊይ ባህሪያቸው
መግሇጫ፣
ሰ) የጥቅልቹ ብዙት ሌዩ ምሌክትና ቁጥራቸዉ፣
ሸ) የዔቃዎቹ ጠቅሊሊ ክብዯት ወይም ይህ ካሌተገሇፀ ብዙታቸዉ፤
ቀ) ከማጓጓ዗ ጋር የተያያ዗ የማጓጓዡ ክፌያዎች፣ ተጨማሪ ክፌያዎችና ላልች
ውለ ከተዯረገበት ጊዚ እስከ ማስረከቢያው ጊዚ ዴረስ የሚወጡ ወጪዎች

359
 የፌትህ ሚኒስቴር

በ) በዘህ አዋጅ አንቀፅ 13 ዴንጋጌ መሠረት ሇጉምሩክ መብት ማስፇፀም እና

ሇላልች ስነ-ሥርዒቶች የሚጠየቁ ሰነድች አስፇሊጊ ሆኖ በተገኘ ጊዚ
በአባሪነት መያያዙቸዉን፡፡
2. አስፇሊጊ በሚሆንበት ገዚ የማጓጓዡው ሰነዴ ከዘህ በታች የተመሇከቱትን
ዛርዛሮችም መያዛ አሇበት፤
ሀ) ጭነት ማስተሊሇፌ የማይፇቀዴ መሆኑን የሚያመሇክት ፅሁፌ፤
ሇ) ሊኪው ሇመክፇሌ ግዳታ የገባባቸዉ ክፌያዎች፣
ሏ) የዔቃዎቹ ዋጋ መግሇጫ፣
መ) የዔቃዎቹን የመዴን ዋስትና በተመሇከተ፤ ሊኪዉ ሇአጓጓዟ
የሚሰጣቸዉን መመሪያዎች፣
ሠ) ዔቃዉን ሇማጓጓዛ ስምምነት የተዯረሰበት የጊዚ ገዯብና የሚጓጓዛበት የጉዜ
መስመር፤
ረ) ሇአጓጓዟ የተሰጡ ሰነድች ዛርዛር፤
3. ተዋዋይ ወገኖች ጠቃሚ ናቸው ብሇው ካመኑ በዘህ አንቀጽ ያሌተጠቀሱ ላልች
ዛርዛሮችን በማጓጓዡ ሰነደ ሊይ ሉያስገቡ ይችሊለ፡፡
7. ሇታዖዖሇት የሚሌ የዔቃ ማጓጓዡ ሰነዴ
ሊኪውና አጓጓዟ ከተስማሙ የማጓጓዡው ሰነዴ ተቀባዩ ሰው ሊዖዖው በሚሌ ሉዖጋጅ
ይችሊሌ፡፡
8. ላሊ የማጓጓዡ ሰነዴ
1. ሊኪውና አጓጓዟ ከተስማሙ የማጓጓዡዉ ሰነዴ አጓጓዟ በሚሰጠዉና ሊኪዉ ተገቢ
የሆኑትን ጽሐፍች በሚያሰፌርበት እንዯ ዯረስኝ ባለ ላልች ሰነድች ሉተካ
ይችሊሌ፡፡
2. በዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀፅ 1 የተጠቀሰው ዯረሰኝ ወይም ሰነዴ የዘህን አዋጅ
ዴንጋጌዎች የሚቃረን የዉሌ ቃሌ ይዜ ቢገኝ የማጓጓዡ ዉለ በዘህ አዋጅ
ዴንጋጌዎች መሠረት ተፇፃሚነት ያገኛሌ።
9. ስሇሊኪዉ ጽሐፌ
1. የሚከተለትን አስመሌክቶ፡
ሀ) በአንቀጽ 6 ንዐስ አንቀጽ 1 (ሇ)፣ (መ)፣ (ሠ)፣ (ረ)፣ (ሰ)፣ (ሸ)፣ (ቀ) እና (በ)
የተጠቀሱትን በመሙሊት ረገዴ፣

360
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሇ) በአንቀጽ 6 ንዐስ አንቀጽ 2 የተጠቀሱትን በመሙሊት ረገዴ እና

ሏ) የማጓጓዡ ሰነደ እንዱዖጋጅሇት ወይም በሰነደ ሊይ እንዱገባ በተሰጡ
ላልች መመሪያዎች ወይም ትዔዙዜች በአግባቡ ባሇመፇፀማቸው ወይም
ትክክሇኛ ያሌሆነ ወይም ያሌተሟሊ መግሇጫ በመስጠቱ ምክንያት
አጓጓዟ ሇወጪ ቢዲረግ ወይም ኪሣራና እና ጉዲት ቢዯርስበት ሊኪው
በሙለ ኃሊፉነት አሇበት፡፡
2. በሊኪው ጠያቂነት አጓጓዟ በአንቀጽ 6 (1) ሊይ የተጠቀሱትን ዛርዛሮች በዔቃ
ማጓጓዡ ሰነደ ሊይ አስገብቶ ከሆነ ተቃራኒ ማስረጃ ካሌቀረበ በስተቀር አጓጓዟ
በሊኪዉ ስም እንዲዯረገው ይቆጠራሌ፡፡
3. አስፇሊጊ በሆነ ጊዚ የዔቃ ማጓጓዡው ሰነዴ በአንቀጽ 6 ንዐስ አንቀጽ 1 (በ)
የተጠቀሱትን ሰነድች በአባሪነት ካሌያዖ፣ ወይም የዔቃ ማጓጓዡው ሰነዴ በአንቀጽ
6 የተጠቀሱትን ዛርዛሮች ባሌያዖ በዘህ አዋጅ አንቀፅ 8 ዴንጋጌ መሠረት እንዯ
ዯረሰኝ ባለ ላልች ሰነድች ከተተካ አጓጓዟ ይህን ሣያረጋግጥ ዔቃ በመቀበለ
ምክንያት ሇዯረሱ ወጭዎች፣ ኪሣራ እና ጉዲት በዔቃዎቹ ሊይ የማዖዛ መብት
ሊሇው ሰው ኃሊፉነት አሇበት፡፡
ክፌሌ ሦስት
የዔቃ ማጓጓዡ ዉሌ አፇፃፀም
10. መጠቅሇሌ
1. ከዔቃዎቹ ባህሪ አንፃር መጠቅሇሌ የሚያስፇሌጋቸዉ ሆኖ ሲገኝ፤ ዔቃዎቹ
እንዲይጠፈና እንዲይጎደ ሊኪዉ መጠቅሇሌ ወይም ማሸግ ይኖርበታሌ።
2. ከአጠቃሊሇሌ ጉዴሇት የተነሳ በዔቃዉ ሊይ ሇሚዯርስ ማናቸውም ጉዲት ሊኪዉ
ኃሊፉ ይሆናሌ።
3. እንዱሁም ዔቃዎቹ ያሌታሸጉ መሆኑን ወይም አስተሻሸጉ ጉዴሇት የነበረበት
መሆኑን አጓጓዟ እያወቀ ዔቃዎቹን ተቀብል ያጓጓዖ እንዯሆነ ሇሚዯርሰው ጉዲት
ራሱ ኃሊፉ ይሆናሌ፡፡

361
 የፌትህ ሚኒስቴር

11. አሇመስማማትን ስሇመግሇፅ

1. አጓጓዟ ዔቃዎቹን ሲረከብ፣
ሀ) በማጓጓዡ ሰነደ ሊይ የሰፇሩትን የዔቃዎች ብዙት ወይም የጥቅልችን
ቁጥር፣ በጥቅልች ሊይ ያሇውን ሌዩ ምሌክቶችንና መግሇጫዎችን
ትክክሇኛነት እና እንዱሁም የዔቃዎቹን ክብዯት፣
ሇ) የዔቃዎቹን ውጭያዊ ሁኔታና አስተሻሸጋቸውን ማረጋገጥ አሇበት፡፡
2. አጓጓዟ ከዘህ በሊይ በዘህ አንቀፅ በንዐስ አንቀጽ /1/ የተጠቀሱትን ዛርዛሮች
ሇማረጋገጥ የሚችሌበት ተቀባይነት ያሇው መንገዴ የላሇው ከሆነ ምክንያቱን
መሠረት ያዯረገበትን ከመግሇጽ ጋር አሇመስማማቱን በማጓጓዡ ሰነደ ሊይ
ማስፇር ይኖርበታሌ፡፡ የዔቃዉን ግሌፅ ሁኔታና አስተሻሸጋቸዉን በተመሇከተም
በተመሳሳይ ሁኔታ ማንኛዉንም አሇመስማማት መግሇፅ አሇበት፡፡
3. በማጓጓዡ ሰነደ ሊይ በቀረቡት ያሇመስማማት መግሇጫዎች እንዯሚገዯዴ በግሌፅ
ካሌተስማማ በስተቀር ሊኪው በእነዘህ መግሇጫዎች ውጤት
አይገዯዴም፡፡
4. ሊኪው ሇጭነት ያቀረበውን የዔቃዉን ጠቅሊሊ ክብዯት፤ ወይም መጠን፣ ጥቅሌ
ከሆነ ጥቅለ በውስጡ የያዖውን አጓጓዟ እንዱያረጋግጥ ሉጠይቅ ይችሊሌ፡፡
5. የማረጋገጡም ውጤት በዔቃ ማጓጓዡው ሠነዴ ሊይ መገሇፅ አሇበት፡፡ አጓጓዟ
ዔቃዎቹን በተገሇፀው ሁኔታ ሇማረጋገጥ ያወጣው ወጪ ካሇ ይህን ወጪ ሊኪው
እንዱከፌሇው መጠየቅ ይችሊሌ፡፡
12. የማጓጓዡ ሰነዴ የሚሰጠው ውጤት
1. ተቃራኒ ማስረጃ ቀርቦ ማስተባበሌ ካሌተቻሇ በስተቀር የማጓጓዡ ሰነዴ ወይም
ከአንቀጽ 4 - 8 ባለት ዴንጋጌዎች መሠረት የተዖጋጀ ላሊ ሰነዴ የማጓጓዡ ውሌ
ስሇመዯረጉ፣ የውለን ሁኔታዎችና ዔቃዎቹን አጓጓዟ ስሇ መቀበለ፣ ስሇ ዔቃዎቹ
ዒይነት፣ ብዙት፣ መጠንና ክብዯት ማስረጃ ነው።
2. ተቃራኒ ማስረጃ ቀርቦ ማስተባበሌ አስካሌተቻሇ ዴረስ በዘሁ አዋጅ አንቀፅ 11
(2) ዴንጋጌ መሠረት በአጓጓዟ በግሌጽ ተሇይቶ የሰፇረዉን የአሇመስማማት
መግሇጫ ያሌያዖ የማጓጓዡ ሰነዴ፤ አጓጓዟ በተረከባቸዉ ጊዚ ዔቃዎቹና
አስተሻሸጋቸዉ በጥሩ ሁኔታ ሇአጓጓዟ አንዯተሰጡና የጥቅልቹ ብዙት፣ ክብዯት

362
 የፌትህ ሚኒስቴር

ምሌክቶቻቸዉና ቁጥሮቹ በማጓጓዡ ሰነደ ሊይ ከተጠቀሱት ጽሐፍች ጋር

የተጣጣሙ እንዯሆኑ ይገመታሌ።
13. የጉምሩክና ላልች ሥነ-ሥርዒቶች
1. ሊኪው የጉምሩክን ወይም ላልች ሥነ-ሥርዒቶችን ሇማስፇፀም ሲባሌ አስፇሊጊ
የሆኑ ሰነድችን ከማጓጓዡ ሰነዴ ጋር በማያያዛ ሇአጓጓዟ መስጠት
ይኖርበታሌ፡፡
2. አጓጓዟ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /1/ የተጠቀሱትን ሰነድችና መረጃዎች
ትክክሇኛነትም ሆነ የተሟለ ስሇመሆናቸው ሇመመርመር ምንም አይነት ግዳታ
የሇበትም፡፡
3. ሊኪው በእነዘህ ሰነድችና መረጃዎች አሇመኖር፣ ያሇመሟሊት ወይም ግዴፇት
የተነሳ ሇሚዯርሰው ጉዲት በአጓጓዟ ጥፊት ወይም ቸሌተኝነት ካሌሆነ በስተቀር
ሇአጓጓዟ ኃሊፉ ይሆናሌ፡፡
4. አጓጓዟ የተጠቀሱትን ሰነድችና ከማጓጓዡ ሰነደ ጋር ተያያዥ የሆኑትን ሰነድች
የሚረከበዉ በወኪሌነት ሲሆን የሰነድች መጥፊት፣ ወይም ተገቢ ያሌሆነ
አጠቃቀም ሇሚያስከትሇው ውጤት ኃሊፉነት አሇበት፡፡
5. ይህም ኃሊፉነት አጓጓዟ ዔቃዉ በጠፊ ጊዚ ከሚከፌሇው ካሣ ሉበሌጥ አይችሌም፡፡
14. ሊኪው በዔቃዉ ሇማዖዛ ስሊሇው መብት፣
1. ሊኪው በማጓጓዡ ዉለ መሠረት ግዳታዎችን በሙለ ከፇፀመ ዔቃውን ከአጓጓዟ
መሌሶ በመዉሰዴ ወይም ዔቃዉ በጉዜ ሊይ እያሇ በማስቆም ወይም የዔቃዉን
የማስረከቢያ ቦታ በመሇወጥ ወይም በጉዜ ሊይ እየሇ ዔቃዉ ሉራገፌበት የሚገባው
ቦታ ከመዴረሱ በፉት በማጓጓዡ ሰነደ ሊይ ከተመሇከተዉ ተረካቢ ዉጪ ሇላሊ
ሰዉ እንዱሰጥ በማዴረግ ዔቃዉን የማስተሊሇፌ መብት አሇው፡፡
2. የማጓጓዡ ሰነደ ሇሊኪው ተሰጥቶ ከሆነ ሊኪው ይህንን የማጓጓዡ ሰነዴ ሇአጓጓዟ
ሳያቀርብ በዔቃዉ ሊይ ያሇውን መብት ማስተሊሇፌ አይችሌም።
3. በዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀፅ /1/ የተጠቀሰዉ የዔቃ ሊኪው በዔቃዉ ሊይ የማዖዛ
መብት የሚቋረጠዉ የማጓጓዡ ሰነዴ ሇዔቃ ተረካቢዉ ሰው ከተሰጠ በኋሊ ወይም
ዔቃው መዴረሻ ሥፌራው ዯርሶ ተቀባዩ አጓጓዟ ዔቃውን እንዱያስረክበው ከጠየቀ
በኋሊ ነው።

363
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. በዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀፅ /3/ የተጠቀሰው ቢኖርም ሊኪው በማጓጓዡ ሰነደ ሊይ
ዔቃ ተቀባዩ እቃውን የማስተሊሇፌ መብት ይኖረዋሌ የሚሌ አካቶ ከሆነ ተረካቢዉ
የማጓጓዡ ሰነደ ከተፃፇበት ጊዚ ጀምሮ ዔቃውን የማስተሊሇፌ መብት አሇው፡፡
5. ተቀባዩ ዔቃውን የማስተሊሇፌ መብቱን በሚገሇገሌበት ጊዚ ዔቃዎቹ ሇላሊ ሰው
እንዱሰጡ አዜ ከሆነ ይሄዉ የታዖዖሇት ሦስተኛ ሰዉ ላልች ተረካቢዎችን
ሇመሰየም መብት አይኖረዉም፡፡
6. በዔቃዉ ሊይ ያሇውን መብት ሇላሊ የማስተሊሇፌ መብት በሚከተለት ሁኔታዎች
ሊይ ይመሰረታሌ
ሀ) ሊኪው ወይም እንዯነገሩ ሁኔታ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 4 በተጠቀሰዉ
መሠረት ተቀባዩ አዱስ መመሪያዎች ያለበትን የማጓጓዡ ሰነደን አንዯኛ
ቅጅ ሇአጓጓዟ በማቅረብ መብቱን የማስተሊሇፈ ትዔዙዛ አፇፃፀም
ያስከተሇውን ወጪ፤ ኪሣራና ጉዲት አስመሌክቶ አጓጓዟን በመካሥ፣
ሇ) እንዯዘህ ዒይነቶቹ ትዔዙዜች ፇፃሚዉ ሰዉ ዖንዴ በዯረሱ ጊዚ ሉፇፀሙ
የሚችለና ትዔዙዜቹ ከአጓጓዟ መዯበኛ አሰራር ጋር የማይጋጩ የሆነ
እንዯሆነ ወይም የሊኪዉንና የተቀባዩን ላልች ዔቃዎችን ከማጓጓዛ ሥራ
ጋር የማይጋጩ ሆነው ሲገኙ እና፤
ሏ) ትዔዙዜቹ በማጓጓዡ ውለ ሊይ የተመሇከተውን ጭነት የመከፊፇሌ ውጤት
የማይኖራቸው ሲሆን ነው።
7. አጓጓዟ በንዐስ አንቀጽ 6 (ሇ) በተጠቀሰዉ ምክንያት የተቀበሊቸዉን ትዔዙዜች
መፇፀም ባሌቻሇ ጊዚ ትዔዙ዗ን ሇሰጠው ሰዉ ወዱያውኑ ማሳወቅ ይኖርበታሌ።
8. አጓጓዟ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /1/ እስከ /7/ በተጠቀሱት ሁኔታዎች
የተቀበሊቸውን ትዔዙዜች ያሌፇፀመ እንዯሆነ ወይም የዔቃ ማጓጓዡ ሰነደን አንዯኛ
ቅጂ ሣይጠይቅ ትዔዙዜቹን ተቀብል የፇፀመ እንዯሆነ ሇሚዯርሰው ጥፊት ወይም
ጉዲት የመብት ጥያቄ ሇማቅረብ መብት ሊሇው ሰው ተጠያቂ ይሆናሌ፡፡
15. የማጓጓዛ ዉሌን መፇፀም የማያስችሌ ሁኔታ
1. የማጓጓዛ ዉሌን በማጓጓዡ ሰነዴ ሊይ በተመሇከቱት ሁኔታዎች መሠረት
ሇመፇፀም የማያስችሌ ምክንያት ካሇ አጓጓዟ በዔቃዎቹ ሊይ የማዖዛ መብት
ካሇው ሰው፣ በአንቀጽ 14 ንዐስ አንቀዕች 1 እስከ 8 ባለት ዴንጋጌዎች መሠረት
ምን መዯረግ እንዲሇበት ትዔዙዛ አንዱሰጠዉ መጠየቅ አሇበት፡፡

364
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. የዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀጽ /1/ ቢኖርም በተፇጠረዉ ሁኔታ በማጓጓዡ ሰነደ
ከተመሇከቱት ሁኔታዎች በተሇየ መሌኩ ዔቃውን ሇማጓጓዛ የሚያስችለ ከሆነና
አጓጓዟ በቂ ነው ተብል በሚገመት ጊዚ ውስጥ በአንቀጽ 14 ከንዐስ አንቀጽ 1
እስከ 8 ዴረስ ባለት ሁኔታዎች መሠረት በዔቃዎቹ ሊይ ሇማዖዛ መብት ካሇው
ሰው ሊይ ትዔዙዛ ማግኘት ካሌቻሇ በዔቃዎቹ ሊይ ሇማዖዛ መብት ያሇውን ሰው
ተገቢ ጥቅም ሇማስጠበቅ አስፇሊጊ የመሰሇውን እርምጃ መውሰዴ አሇበት፡፡
16. የተረካቢዉ መብት
1. ተቀባዩ ዔቃዎቹ መዴረስ ካሇባቸው ቦታ ከዯረሱ በኋሊ ዔቃውን የሚያመሇክት
ሰነዴ ወይም የማጓጓዡ ሰነደ ሁሇተኛ ቅጂ አባሪ ካሇዉ ከእነአባሪዉ ዔቃዎቹን
እንዱሰጠዉ አጓጓዟን ሇመጠየቅ ይችሊሌ፡፡
2. የዔቃዎቹ መጥፊት ታውቆ ከሆነ ወይም በአንቀጽ 25 የተጠቀሰዉ ጊዚ ካበቃ
በኋሊ ዔቃዎቹ ካሌዯረሱ፣ ተቀባዩ ከማጓጓዡ ውለ የሚመነጩ ማናቸውም
መብቶች እንዱፇፀምሇት በራሱ ስም አጓጓዟን ሇማስገዯዴ መብት አሇው፡፡
3. ተረካቢዉ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /1/ በተሰጡት መብቶች የሚጠቀም ከሆነ፣
በማጓጓዡ ሰነደ የተመሇከቱትን ክፌያዎች መክፇሌ አሇበት፡፡ ሆኖም በዘህ ጉዲይ
ሊይ አሇመግባባት በተከሰተ ጊዚ አጓጓዟ ከተቀባዩ ዋስትና እስካሌተሰጠዉ ዴረስ
እቃዎችን እንዱያስረከብ አይገዯዴም፡፡
17. ማስረከብ ስሊሌተቻሇ ዔቃ
1. ዔቃዎቹ መረከብ ካሇባቸው ቦታ ከዯረሱ በኋሊ ሇማስረከብ ሁኔታዎች በከሇከለ
ጊዚ፣ አጓጓዟ ሊኪዉ ምን ማዴረግ እንዲሇበት ትዔዙዛ እንዱሰጠዉ መጠየቅ
አሇበት፡፡ ተቀባዩ ዔቃውን አሌቀበሌም ያሇ እንዯሆነ ሊኪዉ የማጓጓዡ ሰነደን
አንዯኛ ቅጅ ሇማቅረብ ሳይገዯዴ ዔቃውን ሇላሊ ሰው የማስተሊሇፌ መብት
ይኖረዋሌ።
2. ተቀባዩ ዔቃውን ሇመረከብ ፇቃዯኛ ባይሆንም፣ በዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀጽ /1/
መሠረት አጓጓዟ ሊቀረበው የመመሪያ ጥያቄ ከሊኪዉ ተቃራኒ የሆነ መመሪያ
እስካሌዯረሰዉ ዴረስ ተቀባዩ ሃሳቡን በመቀየር አጓጓዟ ዔቃዉን እንዱያስረክበዉ
ሇመጠየቅ ይችሊሌ፡፡

365
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. አጓጓዟ ሇማስረከብ ያሌተቻሇዉ ዔቃ የሚበሊሽ የሆነ እንዯሆነና ከሊኪው በቂ ነው

ተብል በሚገመት ጊዚ ውስጥ ትዔዙዛ ያሌዯረሰዉ እንዯሆነ በዘህ አዋጅ አንቀጽ
20 ዴንጋጌ መሠረት ዔቃዉ እንዱሸጥ ማዴረግ አሇበት፡፡
4. አጓጓዟ ዔቃውን ሇማስረከብ ያሌቻሇበት ሁኔታ የተፇጠረው ዔቃው ዯርሶ
ተረካቢው መብቱን በመጠቀም ዔቃዉ ሇሦስተኛ ሰዉ እንዱሰጥ ካዖዖ በኋሊ ከሆነ
ዔቃ ተረካቢው እንዯ ሊኪ፣ ይህ የታዖዖሇት ሦስተኛ ሰዉ ዯግሞ እንዯ ዔቃ ተረካቢ
ተቀጥረው የዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀጽ 1 እና 2 ተፇጻሚ ይሆናለ።
18. ወጭዎች
አጓጓዟ መፇፀም ሲገባው ባሇመፇፀሙ ወይም መፇፀም የማይገባውን በመፇፀሙ
ምክንያት የዯረሰ ወጪ ካሌሆነ በስተቀር አጓጓዟ ሊኪዉ ትዔዙዛ እንዱሰጠው፤
እነዘህን ትዔዙዜች ሇማከናወን ያወጣቸውን ማናቸውንም ወጭዎች እንዱተካሇት
የመጠየቅ መብት አሇው፡፡
19. ዔቃን ማራገፌና ማስቀመጥ
በአንቀጽ 15 ንዐስ አንቀጽ /1/ እና በአንቀጽ 17 ዴንጋጌዎች የተጠቀሰው ሁኔታ
በተፇጠረ ጊዚ አጓዟ ዔቃውን እንዱያዛባቸው መብት ባሇው ሰዉ በሚታሰብ ወጪ
ዔቃውን ወዱያውኑ አውርድ ያራግፊሌ፡፡ ይህም በሆነ ጊዚ የማጓጓዛ ሥራዉ
እንዯተጠናቀቀ ይቆጠራሌ። ከዘህ በኋሊ አጓጓዟ ዔቃውን መብት ባሇው ሰዉ ስም
ያስቀምጣሌ። በማጓጓዡ ሰነደ የተጠቀሱት ክፌያዎችና ላልች ወጭዎች በጠቅሊሊ
በእቃዎቹ ሊይ የሚታስቡ ይሆናለ።
20. ዔቃዎችን አጓጓዟ ስሇሚሸጥበት ሁኔታ
1. አጓጓዟ በዘህ አንቀፅ 17 ዴንጋጌ መሠረት ዔቃውን አጓጓዟ ማስረከብ ሳይችሌ
ሲቀርና ዔቃዎቹ የሚባሊሹ የሆነ እንዯሆነ ወይም የዔቃው ሁኔታ ወዯ መበሊሸት
ማምራቱ ዔርግጠኛ በሆነ ጊዚ ወይም የማስቀመጫዉ ወጭ ከዔቃው ዋጋ በሊይ
የሆነ እንዯሆነ ዔቃዎቹን የሚያዛባቸው ሰው የሚሰጠውን ትዔዙዛ ሳይጠብቅ
ሉሸጣቸው ይችሊሌ፡፡
2. በላልች ሁኔታዎች አጓጓዟ ዔቃውን መሸጥ የሚችሇው በእቃዉ ሊይ ሇማዖዛ
መብት ያሇው ሰው ተቃራኒ የሆነ ትዔዙዛ ጥያቄው በአጓጓዟ በቀረበ 30 ቀን ጊዚ
ውስጥ መሌስ ሣይሰጥ ሲቀር ነው።

366
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. ሽያጩ ተካሄድ ሇዔቃዎቹ መከፇሌ ያሇበት ወጭ ከተቀነሰ በኋሊ፣ ቀሪ ካሇ

ዔቃዎቹን ሇማስተሊሇፌ መብት ሊሇው ሰው ይሰጣሌ፡፡ እነዘህ ክፌያዎች በሽያጭ
ከተገኘው በሊይ ከሆኑ አጓጓዟ ሌዩነቱን የማግኘት መብት አሇው፡፡
4. ሽያጩም አግባብ ባሇዉ ሕግ መሠረት በጨረታ ይፇጸማሌ፡፡

ክፌሌ አራት
የአጓጓዟ ኃሊፉነት

21. የኃሊፉነት መሠረትና የጊዚ ገዯብ

አጓጓዟ ዔቃውን በተረከበበት እና በሚያስረክብበት ጊዚ መካከሌ፤ የማስረከቢያ
ጊዚው በማሇፈና በመዖግየቱ ምክንያት፤ ዔቃዉ በከፉሌም ሆነ በሙለ ቢጠፊ ወይም
ጉዲት ቢዯርስበት ኃሊፉ ይሆናሌ፡፡
22. የአጓጓዟ ከኃሊፉነት ነፃ መሆን
በአንቀጽ 21 የተዯነገገዉ ቢኖርም አጓጓዟ ከኃሊፉነት ነፃ የሚሆነው ዔቃ የጠፊዉ
ወይም ጉዲት የዯረሰበት ወይም የዖገየዉ ከዏቅም በሊይ በሆነ ምክንያት ወይም
በዔቃዉ ዉስጣዊ ይዖት ጉዴሇት ምክንያት ወይም በሊኪዉ ወይም በተቀባዩ ጥፊት
ምክንያት መሆኑን ያስረዲ እንዯሆነ ነው።
23. ስሇተሽከርካሪ ሁኔታ፡
አጓጓዟ ዔቃውን ሇማጓጓዛ በተጠቀመባቸው ተሽከርካሪ ብሌሽት ወይም ጉዴሇት
ምክንያት ወይም ተሽከርካሪዉን በአከራየዉ ሰው ጥፊት ወይም ቸሌተኝነት
ምክንያት ወይም በወኪለ ወይም በአከራዩ ሰራተኛ የጥፊት ዴርጊት ወይም
ቸሌተኝነት ምክንያት ዔቃ ቢጠፊ ወይም ጉዲት ቢዯርስበት ወይም ርክክቡ ቢዖገይ
ከሃሊፉነት ሇመዲን አይችሌም፡
24. ከማስረከቢያ ጊዚ ስሇመዖግየት
የማስረከቢያ ጊዚ ዖገየ ሚባሇዉ፡-
1. በማጓጓዡ ዉሌ ሊይ በተጠቀሰዉ ጊዚ ሳይፇፀም ሲቀር፤

367
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. የማስረከቢያ ጊዚ ስምምነት በማጓጓዡ ዉለ ሊይ ባሌተጠቀሰ ጊዚ ሁኔታዎችን

ከግንዙቤ ውስጥ በማስገባት ጉዜው በእርግጥ የወሰዯውን ጊዚ፣ በተሇይም ከፉሌ
ጭነት በሆነ ጊዚ በመዯበኛዉ ሁኔታ ጭነቱን ሇመጨረስ የሚወስዯውን ጊዚ
ከግምት ውስጥ በማስገባት፤ የሚወሰዴ ሆኖ አንዴ ጠንቃቃ አጓጓዥ ከሚወስዴበት
ጊዚ በሌጦ ሲገኝ።
25. ዔቃን አሇማስረከብ
1. አንዴ አጓጓዥ በማጓጓዡ ሰነደ ሊይ የተጠቀሰዉ ጊዚ ካበቃ በኋሊ በሰሊሣ ቀናት
ጊዚ ውስጥ ዔቃውን ሳያስረክብ የቀረ እንዯሆነ፣ ወይም በማጓጓዡ ውለ መሠረት
ስምምነት የተዯረሰበት ጊዚ ከላሇ ዔቃዎቹን አጓጓዟ ሇማጓጓዛ ከተረከበበት ጊዚ
ጀምሮ በስሌሣ ቀናት ውስጥ ማስረከብ ካሌቻሇ ዔቃዎቹ የጠፈ ሇመሆናቸው
ሉስተባበሌ የማይችሌ ይሆናሌ፡፡
2. በዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀፅ /1/ የጠቀሰዉ ጊዚ ካሇፇ በኋሊ ዔቃዎቹን ሇመጠየቅ
መብት ያሇዉ ሰዉ እቃዎቹ እንዯጠፊ ቆጥሮ መብቱን ከአጓጓዟ ሉጠይቅ
ይችሊሌ፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /2/ መሠረት በዔቃው ሊይ መብት ያሇው ሰው
ሇጠፈት ዔቃዎች ካሣ ከተቀበሇ ካሣዉ ከተከፇሇበት ቀን በኋሊ ባሇው አንዴ
አመት ጊዚ ውስጥ እቃዎቹ ከተገኙ አጓጓዟ ስሇ ዔቃው መገኘት በፅሁፌ
እንዱያሣውቀው ወዱያውኑ ሇመጠየቅ ይችሊሌ፤ አጓጓዟም በጽሐፌ ዔውቅና
ሉሰጥ ይገባሌ፡፡
4. በዔቃው ሊይ የማዖዛ መብት ያሇው ሰው የፅሁፌ ማረጋገጫ በተሰጠው 30 ቀናት
ጊዚ ውስጥ በአንቀፅ 29 እና 30 የተጠቀሰው እንዯተጠበቀ ሆኖ በማጓጓዡ ሰነደ
ያሇውን ክፌያ ከፌል፣ እንዱሁም ካሣ ክፌያው ካሳ ክፌያ ዉስጥ የተጨመሩ
ላልች ክፌያዎች ከተቀነሱ በኋሊ የወሰዯውን ካሣ በመመሇስ አጓጓዟ ዔቃውን
እንዱያስረክበው መጠየቅ ይችሊሌ፡፡
26. አዯገኛ ዔቃዎች
1. ሊኪው አዯገኛነት ያሊቸውን ዔቃዎች ሇአጓጓዟ ባስረከበ ጊዚ ሇአጓጓዟ የዔቃዎቹን
የአዯገኝነት ባህሪ እና አስፇሊጊ በሆነም ጊዚ ሉወሰዴ የሚገባውን የጥንቃቄ
እርምጃ በትክክሌ ማሊወቅና ማመሌከት አሇበት፡፡

368
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. ይህ መረጃ በማጓጓዡ ሰነደ ውስጥ ያሌተካተተ ከሆነ አጓጓዟ ሇማጓጓዛ ሲረከብ

የዔቃዎቹን የአዯገኛነት ባህሪ ያወቅ የነበረ መሆኑን የማስረዲት ኃሊፉነት የሊኪዉ
ወይም የተረካቢው ይሆናሌ፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /1/ በተጠቀሰዉ ሁኔታ አጓጓዟ ዔቃዎቹ አዯገኛ
መሆናቸዉን የማያዉቅ ከሆነ ካሣ ሇባሇዔቃው መክፇሌ ሣይኖርበት በማናቸዉም
ጊዚ ወይም ቦታ ይህን አዯገኛ ዔቃ ማራገፌ ወይም ከጥቅም ዉጪ ማዴረግ፣
ወይም ጉዲት እንዲያዯርስ ሉያመክነው ይችሊሌ፡፡
27. የኃሊፉነት መጠን ወሰን
1. ዔቃ በመጥፊቱ ወይም በመጏዲቱ ምክንያት አጓጓዟ በዘህ አዋጅ ዴንጋጌዎች
ተጠያቂና ኃሊፉ በሚሆንበት ጊዚ ሇጠፊው ወይም ሇተጏዲው ዔቃ ካሣ የመክፇሌ
ኃሊፉነቱ ዔቃውን ማስረከብ በሚገባው ቦታ ዔቃው በሚያወጣው የገበያ ዋጋ ሌክ
ይሆናሌ፡፡ የዔቃዉ የገበያ ዋጋ የማይታወቅ ከሆነ ተመሣሣይ ዔቃ በሚኖረው
የገበያ ዋጋ መሠረት ይሆናሌ፡፡
2. የዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀፅ /1/ ዴንጋጌ እንዯተጠበቀ ሆኖ አጓጓዟ የሚከፌሇው
የካሣ መጠን በጥቅሌ ከኤስ.ዱ.አር 835 ወይም ላሊ የጭነት መሇኪያ ወይም
በኪል ግራም ከኤስ.ዱ.አር 2.5 ከሁሇቱ ከፌተኛ ከሆነው መብሇጥ የሇበትም፡፡
3. ከዘህ በሊይ በንዐስ አንቀፅ /1/ እና /2/ የተዯነገገው እንዯተጠበቀ ሆኖ የማጓጓዡ
ውሌ በሚመሠረትበት ጊዚ የዔቃዎቹን ዋጋ የሚገሌፅ ሰነዴ የማጓጓዡ ውለ አካሌ
ከተዯረገ ዔቃው ቢጠፊ ወይም ጉዲት ቢዯርስበት አጓጓዟ የሚከፌሇው የካሣ
መጠን በሰነደ ሊይ የተገሇፀው የዔቃ ዋጋ ሊይ ዔቃውን ማስረከብ በሚገባው ቦታና
ቀን ዔቃው የሚኖረው የገበያ ዋጋ መሠረት ሌዩነቱን ጨምሮ ይሆናሌ፡፡
4. አጓጓዟ ዔቃውን በወቅቱ ሳያዯርስ ያዖገየ እንዯሆነ በዘህ አዋጅ አንቀጽ 21 እና
24 መሠረት አጓጓዟ ርክክባቸው የዖገየውን ዔቃዎች አስመሌክቶ ከዔቃ ሊኪው
ወይም አስጫኝ ወይም ተቀባይ የሚከፇሇውን የጭነት ማጓጓዡ ዋጋ ሁሇት ተኩሌ
(21/2) ጊዚ አጥፍ ሇዔቃ ተቀባይ ወይም በዔቃው ሊይ የማዖዛ መብት ሊሇው ሰው
የመክፇሌ ኃሊፉነት ይኖርበታሌ፡፡ ነገር ግን ይህ ክፌያ በማጓጓዡ ዉለ ሊይ
ከተጠቀሰው ጠቅሊሊ የጭነት አገሌግልት ክፌያ ዋጋ ሉበሌጥ አይችሌም፡፡

369
 የፌትህ ሚኒስቴር

28. የካሣ መጠን አወሣሰን

በአንቀጽ 27 ንዐስ አንቀጽ /1/ እና /2/ መሠረት ከፌተኛውን መጠን ሇማስሊት ሲባሌ
ከዘህ በታች የተመሇከቱት ዴንጋጌዎች ተፇፃሚዎች ይሆናለ፣
1. ዔቃውን አቀናጅቶ ሇመጫን ጥቅም ሊይ የዋሇው ኮንቴይነር፣ የዔቃ ማሸጊያ ሣጥን
/ፕላት/ ወይም ዔቃን ሇማቀናጀት ጥቅም ሊይ የሚዉለ ተመሣሣይ የዔቃ
ማሸጊያዎች ወይም በማጓጓዡ ሰነደ የተጠቀሰው የጭነት መሇኪያ በውስጡ
የያዙቸው ጥቅልች ተገሌፀው ማጓጓዡ ሰነደ ሊይ ካሌሰፇሩ በቀር ኮንቴይነሩ፣
የዔቃ ማሸጊያ ሣጥኑ ወይም ተመሣሣይ የሆነው የዔቃ መጠቅሇያ ወይም ማሸጊያ
ብቻ እንዯ አንዴ ጥቅሌ ይቆጠራሌ፡፡
2. የዔቃ ማሸጊያ ኮንቴይነር ራሱ በጠፊ፣ ጉዲት በዯረሰበት ጊዚ ኮንቴይነሩ የአጓጓዟ
ንብረት ወይም በአጓጓዟ የቀረበ ካሌሆነ በቀር እንዯ አንዴ መጠቅሇያ ሆኖ
ይቆጠራሌ፡፡
3. የዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀዔን /1/ እና /2/ ዴንጋጌዎች እንዯተጠበቁ ሆነዉ ጆንያ
ከረጢትና የመሣሠለት እንዯ ዔቃ መጠቅሇያ አይቆጠሩም፡፡ ዔቃ የያዖ ጆንያ
ወይም ከረጢት ወይም ተመሣሣይ የሆነ የዔቃ መቋጠሪያ ከነዔቃዉ ቢጠፊ ወይም
ቢጏዲ ካሣ የሚከፇሇው የዘህ ዒይነቱ ዔቃ ባሇዉ የገበያ ዋጋ መሠረት ብቻ
ይሆናሌ።
29. ስሇከፌተኛ ካሣ
ዔቃ በአጓጓዠ ቁጥጥር ሥር ባሇ ጊዚ በሙለ ወይም በከፉሌ ቢጠፊ ወይም ጉዲት
ቢዯርስበት በአንቀጽ 27 ንዐስ አንቀፅ /1/ ወይም ንዐስ አንቀፅ /2/ ከተጠቀሰው በሊይ
ካሣ መጠየቅ የሚቻሇው በንዐስ አንቀፅ (3) መሠረት የዔቃው ዋጋ ተገሌጾ ከሆነ
ወይም ዔቃውን በጊዚ ማስረከቡን አስመሌክቶ ሌዩ ጥቅም ያሇው መሆኑን ዔቃ ሊኪው
ገሌጾ የማጓጓዡ ውለ አካሌ ባዯረገው ጊዚ ነው፡፡
30. አጠቃሊይ ሃሊፉነት
የአጓጓዞ ጠቅሊሊ የኃሊፉነት መጠን ዔቃዎቹ ጠቅሊሊ ቢጠፈ በአንቀፅ 21 እና 27
መሠረት ከሚኖርበት ኃሊፉነት መጠን መብሇጥ አይኖርበትም፡፡

370
 የፌትህ ሚኒስቴር

31. ስሇ ተጨማሪ ሃሊፉነት

1. ሊኪዉ ከመዯበኛ ክፌያ በሊይ ተጨማሪ ክፌያ እንዱዯረግ ስምምነት በማዴረግ
የዔቃዉ ዋጋ በአንቀዔ 27 ንዐስ አንቀፅ /3/ መሠረት የገሇፀ እንዯሆነ ዔቃ በጠፊ
ወይም ጉዲት በዯረሰበት ጊዚ የአጓጓዟ ካሣ የመክፇሌ ኃሊፉነት በቀረበዉ የዋጋ
ሰነዴ ሆኖ፣ የካሣ ክፌያው በአንቀፅ 29 በተዯነገገው መሠረት ተፇፃሚ ይሆናሌ፡
2. ዔቃ አስረካቢው አጓጓዟ ዔቃውን በተወሰነ ጊዚ ማስረከቡ ሌዩ ጥቅም
እንዯሚያስገኝሇት አስቀዴሞ የማጓጓዛ ውለ በሚመሠረትበት ጊዚ ገሌጾ ከሆነ፣
አጓዟ በውለ መሠረት ርክክቡን ባሇመፇፀሙ ሇዯረሰዉ ተጨማሪ ጥፊት ወይም
ጉዲት ከአንቀጽ 27 - 30 ከተመሇከተዉ ካሣ ውጪ በተገሇፀው ሌዩ ጥቅም መጠን
ከአጓጓዟ ካሣ መጠየቅ ይችሊሌ፡፡
32. ሆን ተብል ስሇሚፇፀም ጥፊት ዴርጊት
1. አጓጓዟ በእቃዉ ሊይ የዯረሰዉ ጉዲት ሆነ ተብል በተፇፀመ የጥፊት ዴርጊት
መሆኑ በማስረጃ ሲረጋገጥ፣ በዘህ አዋጅ ዴንጋጌ መሠረት ከኃሊፉነት ነፃ ሇመሆን
ወይም ኃሊፉነቱን መጠን የመወሰን መብቱን ሉጠቀምበት አይችሌም፡፡
2. ሆን ተብል የተፇፀመው ዴርጊት ወይም ጥፊት በአጓጓዟ ወኪሌ ወይም ሠራተኛ
ወይም የማጓጓ዗ን ሥራ ሇማከናወን በተጠቀመባቸው ላሊ ማናቸውም ሰው
የተፇፀመ እንዯሆን እነዘህ ወኪልች፣ ሠራተኞች ወይም ላልች ሰዎች ያከናወኑት
ተግባር በቅጥር ውሊቸው መሠረት ከሆነ የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /1/
ዴንጋጌዎች ተፇጻሚዎች ይሆናለ፡፡
3. በተጨማሪም በዘህ ሁኔታ ወኪልቹ ወይም ሰራተኞቹ በዘህ አዋጅ ዴንጋጌ
መሠረት የግሌ ኃሊፉነታቸዉን መሠረት በማዴረግ ሇመከራከር አይችለም፡፡
ክፌሌ አምስት
መብት እንዱከበር ስሇመጠየቅና ክስ ስሇማቅረብ
33. ርክክብ ጊዚ ቅሬታ ስሇማቅረብ
1. ዔቃ ተረካቢው በአጓጓዟ በኩሌ የማታሇሌ ነገር ካሌተሠራ በቀር በግሌጽ የሚታዩ
የዔቃ ጉዴሇቶች ወይም ጉዲቶች መኖራቸውን ሳያረጋግጥ ከአጓጓዞ ዛም ብል
ከተቀበሇ ወይም ዔቃዎቹ መጥፊታቸውን ወይም መጎዲታቸውን ወዱያውኑ
እንዯተረከበ ቅሬታውን በፅሁፌ ካሊቀረበ በስተቀር ክስ ማቅረብ አይችሌም፡፡

371
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. ዔቃ ተረካቢው በዔቃው ሊይ የዯረሰው ጉዴሇት ወይም ጉዲት በግሌፅ የማይታይ

በሆነ ጊዚ በሰባት ቀን ጊዚ ውስጥ የዔቃዎቹን መጥፊት ወይም መጎዲት
አስመሌክቶ ስሇተረከበው ዔቃ ዛርዛር ሁኔታ ቅሬታውን ሇአጓጓዟ ካሌገሇፀ
ዔቃዎቹን በማጓጓዡ ሰነደ ሊይ በተመሇከተው መሰረት በጥሩ ሁኔታ እንዯተቀበሇ
ይቆጠራሌ፡፡
3. የዯረሰው ጥፊት ወይም ጉዲት በማጓጓዡ ሰነደ ሊይ ስሇዔቃው ከተሰጠ መግሇጫ
ጋር የማይጣጣም መሆኑ በዔቃ ተረካቢው በፅሐፌ ከተገሇፀ አጓጓዟ በኃሊፉነት
ይጠየቃሌ፡፡
4. የዔቃዎቹ ሁኔታ በርክክብ ጊዚ በአጓጓዟና በተረካቢ በአንዴነት በሚገባ
ተረጋግጠዉ ከሆነ፣ ይህን የሚያፊሌስ ተቃራኒ ማስረጃ ተቀባይነት የሚኖረው
የጠፊዉ ዔቃ ወይም የዯረሰዉ ጉዲት ርክክቡ በተፇፀመበት ጊዚ በግሌፅ ሉታይ
የማይቻሌ ሲሆንና ተቀባዩ እሁዴና የበዒሌ ቀናትን ሳይጨምር የማረጋገጥ
ፌተሻዉ ከተካሄዯበት ቀን ጀምሮ በሰባት ቀናት ውስጥ ቅሬታዉን በፅሐፌ
ማስታወሻ ሇአጓጓዟ ሰጥቶ ሲገኝ ነው፡፡
5. ተቀባዩ ዔቃዎቹን ከተረከባቸዉ ቀን ጀምሮ በ15 ቀናት ውስጥ ሇአጓጓዟ የዔቃዉን
መዖግየት አስመሌክቶ ያሇውን ቅሬታ በፅሁፌ ማስታወሻ ሇአጓጓዞ ካሌሊከ
በስተቀር አጓጓዞ ዔቃዉን ሇማስረክብ ሇዖገየበት ጊዚ ካሣ
አይከፇሇዉም፡፡
6. በዘህ አንቀጽ ከንዐስ አንቀጽ /1/ አስከ /5/ የተጠቀሱት ጊዚያት ሲሰለ አጓጓዟ
ዔቃውን የሚያስረክብበት ቀን ወይም ተረካቢው መረከብ ይችሌ ዖንዴ ሇማረጋገጥ
ፌተሻ የተዯረገበት ቀን ወይም ዔቃዎቹ ሇተረካቢው የተሰጠበት ቀንን
አይጨምርም፡፡
7. አጓጓዟና ተረካቢው በዔቃዎቹ ሊይ የሚያስፇሌጉ ምርመራዎችንና
ማረጋገጫዎችን ሇማዴረግ የሚያስችሌ አንደ ሇአንደ አስፇሊጊ አቅርቦቶችን
መስጠት ይኖርበታሌ፡፡
34. የዲኝነት ስሌጣን
በዘህ አዋጅ መሠረት ማጓጓዛን አስመሌክቶ ክርክር የተነሣ እንዯሆነ ከሣሽ የሆነ
ወገን ሥሌጣን ሊሇዉ ፌርዴ ቤት ጉዲዩን የማቅረብ መብት አሇው፡፡ ክሱን ሇማቅርብ
የሚችሌበት ሥሌጣን ያሇዉ ፌርዴ ቤትም፡-

372
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሀ) በተከሳሽ መዯበኛ መኖሪያ ወይም ዋና መ/ቤት ወይም ቅርንጫፌ ጽ/ቤቱ ወይም

ውለን እንዱዋዋለ ያዯረገው ወኪሌ ባሇበት፤ ወይም
ሇ) ዔቃዉን ሇማጓጓዛ የማጓጓዡ ውሌ የተፇፀመበት ቦታ ወይም በውለ መሠረት
የዔቃው ማስረከቢያ ቦታ ባሇ ፌ/ቤት እንጂ በላሊ ፌርዴ ቤት ሉያቀርብ
አይችሌም፡፡
35. ይርጋ
1. በዘህ አዋጅ በተመሇከቱ ዴንጋጌዎች መሠረት በማጓጓዡ ዉሌ ምክንያት ክስ
ሇማቅረብ የሚቻሇው በሁሇት ዒመት ጊዚ ውስጥ ነው፡፡ የይርጋዉ ጊዚ መቆጠር
የሚጀምረዉ፡-
ሀ) በከፉሌ ሇጠፊ፣ ሇተጏዲ ወይም ከማስረከቢያ ጊዚ ሇዖገየ፣ ከማስረከቢያ ቀን
ጀምሮ፤
ሇ) ሙለ በሙለ ሇጠፊ፣ የዉለ ጊዚ ከአሇቀ በኋሊ ከሰሊሳ ቀን ጀምሮ፣
ስምምነት በላሇ ጊዚ ዔቃዎቹ በአጓጓዟ ከተጫኑበተ ቀን ጀምሮ ስሌሣ ቀን
ካሇፇ በኋሊ፤
ሏ) በላልች በማናቸዉም ሁኔታዎች የማጓጓዡ ውሌ የተዯረገበት ጊዚ ካሇቀ
ሦስት ወራት በኋሊ፡፡
2. በዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀፅ /1/ የተዯነገገዉ እንዯተጠበቀ ሆኖ አጓጓዟ የጠፊዉን
ወይም ጉዲት የዯረሰበትን ወይም ርክክቡ የዖገየውን ዔቃ አስመሌክቶ በዔቃ
ተረካቢው በፅሁፌ ከተገቢው ሰነዴ ጋር የቀረበሇትን የካሣ ክፌያ ጥያቄ
አሇመቀበለን ከአጓጓዟ ወይም ከተቀባይ የተሊከሇትን ሰነዴ መሌስ በማያያዛ
በፅሁፌ እስከሚገሌፅ ጊዚው ይራዖማሌ፡፡
3. የጽሁፌ ጥያቄው ስሇመዴረሱ ወይም ስሇምሊሹና ሰነድች ስሇመመሇሳቸው
የማስረዲት ሸክሙ በእነዘህ መረጃዎች ሇመጠቀም በሚያስፇሌገው ወገን ሊይ
ይወዴቃሌ፡፡

373
 የፌትህ ሚኒስቴር

ክፌሌ ስዴስት
በመቀባበሌ ስሇሚፇፀም ማጓጓዛ

36. አንዴ ውሌ ስሇመሆኑ

የማጓጓ዗ ሥራ በአንዴ ውሌ የሚገዙ ሆኖ፣ በተሇያዩ አጓጓዞች በመቀባበሌ የሚፇፀም
ከሆነ የመጀመሪያው አጓጓዟ በገባዉ የማጓጓዡ ዉሌ መሠረት፤ ሁሇተኛው አጓጓዥና
ተከታዮቹ አጓጓዦች የማጓጓዡ ሰነደንና ውለ የሚያስከትሇውን ግዳታ በመቀበሊቸዉ
የተነሣ የማጓጓዡ ውለ ተዋዋይ ወገን ተዯርገው በመቆጠር እያንዲንደ አጓጓዡ
በተናጠሌ ስሇ አጠቃሊዩ የማጓጓ዗ ሥራ ኃሊፉነት ይኖርበታሌ።
37. በቅብብልሽ የማጓጓዛ ሥራ ጋር የተያያ዗ ላልች ነድች
1. ዔቃዎችን አስቀዴሞ ካሇው አጓጓዥ የተቀበሇ አጓጓዥ ስሇተረከበዉ ዔቃ ቀኑ
ተጽፍበት የተፇረመ ዯረሰኝ መስጠት ይገባዋሌ፡፡ ይኸው ተቀባይ አጓጓዥ
በማጓጓዡ ሰነደ ሁሇተኛዉ ቅጂ ሊይ ስሙንና አዴራሻዉን ማስገባት አሇበት፡፡
2. እንዱሁም አስፇሊጊ በሆነ ጊዚ ተቀባይ አጓጓዡ አንቀጽ 11 ንዐስ አንቀጽ /2/
የተመሇከቱትን አይነት ዔቃውን አስመሌክቶ በማጓጓዡ ሰነደ ሊይ የሠፇረው
መግሇጫ ወይም የዔቃውን ሁኔታ አስመሌክቶ ቅሬታ ካሇው በማጓጓዡ ሰነደ
ሁሇተኛው ቅጅ ሊይና በዯረሰኙ ሊይ ማመሌከት አሇበት፡፡
3. አንቀጽ 11 ንዐስ አንቀጾች /1/ እና /2/ ዴንጋጌዎች በተቀባይ አጓጓዦች መካከሌ
ባሇ ግንኙነትም ሊይ ተፇፃሚዎች ይሆናለ፡፡
38. ኃሊፉነት ያሇበት አጓጓዥ
1. በዔቃዉ ሊይ መብት ያሇው ሰው የዔቃዎች መጥፊት፣ መጎዲት፣ ወይም መዖግየት
የሚያስከትለትን ኃሊፉነት በተመሇከተ፤ በመጀመሪያ አጓጓዥ፣ በመጨረሻ
አጓጓዥ ወይም የዔቃ መጥፊት፣ መጎዲት፣ ወይም መዖግየት ዴርጊት በተፇጠረ
ጊዚ የማጓጓዛ ሥራውን ሲያከናውን በነበረው አጓጓዥ ሊይ ክስ ሉያቀርብ
ይችሊሌ፡፡
2. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /1/ ዴንጋጌ እንዯተጠበቀ ሆኖ ክስ አቅራቢዉ በዘህ
አዋጅ አንቀጽ 36 በተጠቀሱት አጓጓዦች ሊይ በአንዴነትና በነጠሊ ክስ ማቅረብ
ይችሊሌ፡፡

374
 የፌትህ ሚኒስቴር

39. በአጓጓዦች መካከሌ ስሇሚኖር ግንኙነት

ከዘህ በታች የተመሇከቱት ዴንጌጋዎች እንዯተጠበቁ ሆነው፣ የዘህን አዋጅ
ዴንጋጌዎች ሇማክበር ሲሌ ወይም በፌርዴ ቤት ውሣኔ መሠረት ካሣ የከፇሇ
አጓጓዥ፣ የከፇሇዉን ክፌያና ያወጣቸዉን ወጭዎች ከእነወሇደ በማጓጓ዗ ሥራ ሊይ
የተካፇለ ላልች አጓጓዦች በሚከተሇው አኳኋን እንዱተኩሇት መጠይቅ ይችሊሌ፡፡
ሀ) በዔቃዎቹ መጥፊት ወይም መጎዲት የተነሣ ካሣ ሇመክፇሌ ኃሊፉ የሆነ አጓጓዥ
ካሣዉን ራሱም ሆነ ላሊ አጓጓዥ ቢከፌሇዉ ሇካሣዉ ብቸኛ ወሳኝና ተጠያቂ
አጓጓዥ ይሆናሌ፡፡
ሇ) የዯረሰው የዔቃ መጥፊት ወይም መጎዲት በሁሇት ወይም ከዘያ በሊይ በሆኑ
አጓጓዦች ምክንያት የሆነ እንዯሆነ እያንዲንዲቸው ባሇባቸው የኃሊፉነት መጠን
ካሣ መክፇሌ አሇባቸው፡፡ የኃሊፉነት መጠን ማከፊፇሌ የማይቻሌ በሆነ ጊዚ
እያንዲንደ አጓጓዥ ከማጓጓ዗ ሥራ የሚያገኘው የማጓጓዡ ክፌያ መሠረት
በማዴረግ የሚዯርስበትን የካሣ መጠን መክፇሌ ይኖርበታሌ፡፡
40. በአጓጓዦች መካከሌ ስሇሚኖርመዋጮ
1. የዘህ አዋጅ አንቀጽ 34 ዴንጋጌ በአጓጓዦች መካከሌ ከማጓጓዡ ውሌ የመነጨ
የዔዲ ወይም የመብት ጥያቄ ጉዲይ ሊይ ተፉፃሚ ይሆናሌ፡፡
2. በአጓጓዦች መካከሌ የሚኖረው የዔዲ ክፌያ የይርጋ ጊዚው የሚጀምረው በዘህ
አዋጅ ዴንጋጌዎች መሠረት የሚከፇሇው የካሣ መጠን የመጨረሻ ውሣኔ ካገኘበት
ቀን ጀምሮ፣ ወይም የዘህ ዒይነት ውሣኔ በላሇበት ጊዚ ክፌያው ከተፇፀመበት ቀን
ጀምሮ ነው፡፡
ክፌሌ ሰባት
ሌዩ ሌዩ ዴንጋጌዎች
41. በዔቃ አስተሊሊፉ የሚዯረግ የማጓጓዡ ውሌ
1. ዔቃ አስተሊሊፉ በፌትሏብሔር ሕግ ቁጥር 2251 ዴንጋጌዎች መሠረት ዔቃን
የማጓጓዛ ሥራ በራሱ ስም ወይም በራሱ ትራንስፕርት ያጓጓዖ እንዯሆነ ወይም
ሇዔቃ አስተሊሊፉው የተሰጠዉ የዔቃ ማስተሊሇፌ የውክሌና ሥራ ትዔዙዛ ዔቃ
አስተሊሊፉው የዘህ አይነት ግዳታዎች እንዲለበት ባመሇከተ ጊዚ ዔቃ
አስተሊሊፉው እንዯ ዔቃ አጓጓዥ ተቆጥሮ የዘህ አዋጅ ዴንጋጌዎች በዔቃ
አስተሊሊፉው ሊይ ተፇፃሚዎች ይሆናለ፡፡

375
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. ስሇሆነም ዔቃ አስተሊሊፉ በዘህ አዋጅ ሇአጓጓዟ በተሰጡት መብቶች የመጠቀም፤

እንዯዘሁም ግዳታዎችን የመወጣትኃሊፉነት ይኖርበታሌ፡፡
42. የዘህን አዋጅ ዴንጋጌዎች ስሇመቃረን
1. የዘህን አዋጅ ዴንጋጌዎች በቀጥታም ሆነ በተዖዋዋሪ የሚቃረኑ የውሌ ቃልች
ተፇጻሚነት አይኖራቸዉም፡፡ የእነዘህ የውሌ ቃልች ተፇፃሚ አሇመሆን የላልቹን
የውሌ ቃልች ፇራሽ አያዯርገውም።
2. በተሇይ የአጓጓዟን የመዴህን ዋስትና ጥቅሞች ሇአጓጓዟ አሳሌፍ መስጠትን
ወይም የማስረዲት ሸክምን የሚጥሱ የዘህ አዋጅ ዴንጋጌዎች ተፇጻሚነት
አይኖራቸውም፡፡
43. የተሻሩ ሕጎች
1. ስሇ ሰው ማጓጓዛ ውሌ የተዯነገጉት አንቀፆች እንዲለ ወይም እንዯተጠበቁ ሆነው፣
ዔቃ ማጓጓዛን በተመሇከተ የተዯነገጉት የንግዴ ሕግ ሦስተኛ መጽሏፌ አንቀጽ 1
ዴንጋጌዎች በሙለ በዘህ አዋጅ ተሽረዋሌ፡፡
2. ይህንን አዋጅ የሚቃረኑ ሕጎች፣ ዯንቦች፣ መመሪያዎችና ውሣኔዎች ይህንን አዋጅ
በሚመሇከት ተፇፃሚ አይሆኑም፡፡
44. የመሸጋገሪያ ዴንጋጌዎች
1. ይህ አዋጅ ከመውጣቱ በፉት የተፇጠሩ ህጋዊ ሁኔታዎች የዘህ አዋጅ ዴንጋጌዎች
ቢያሻሽሎቸዉ ቀዯም ሲሌ የተፇጠረው ሁኔታ ተፇፃሚነት ይኖረዋሌ፡፡
2. ይህ አዋጅ ከዘህ አዋጅ መውጣት በፉት ውጤት ያገኙ ሕጋዊ ሁኔታዎችን
ተፇፃሚነት አያግዴም፡፡
3. ይህ አዋጅ ከመዉጣቱ በፉት የተዯረገ የማጓጓዡ ስራ ዉልች በንግዴ ህግ
ዴንጋጌዎች መሠረት የሚገ዗ ይሆናለ፡፡
45. አዋጁ የሚፀናበት ጊዚ
ይህ አዋጅ በፋዳራሌ ነጋሪት ጋዚጣ ታትሞ ከወጣበት ቀን ጀምሮ የፀና ይሆናሌ፡፡

አዱስ አበባ ጳጉሜ 1 ቀን 1999 ዒ.ም

ግርማ ወሌዯጊዮርጊስ
የኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ፔሬዘዲንት

376
 የፌትህ ሚኒስቴር

አዋጅ ቁጥር 548/1999

የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አዋጅ
የኢትዮጵያ ህዛብና መንግሥት ዋነኛ ዒሊማ የሆነውን ጠንካራ የኢኮኖሚ ግንባታና
ሁሇንተናዊ ዔዴገት ዔውን ሇማዴረግ ንግዴና ትራንስፕርት ሉነጣጠለ በማይችለበት ሁኔታ
ተሣሥረው የሚገኙ ከመሆኑም በሊይ ትራንስፕርት ሇዒሇም ዒቀፌ ንግዴ፣ ሇክሌሊዊ ዒሇም
ዒቀፌ ውህዯት እና የተመጣጠነ ብሔራዊ ዔዴገት ሇማረጋገጥ ቁሌፌ ሚና የሚጫወት
የኢኮኖሚ ዖርፌ በመሆኑ፤

ወጪና ገቢ ዔቃዎችን ከማስተናገዴ በተያያዖ ሁኔታ የወዯብ ሊይ ዔቃ አያያዛ፣ ዔቃን ወዯብ

ሊይ መጋዖን ውስጥ ማቆየት፤ የጉምሩክና የወዯብ መብት የማስፇጸምና ከሰነዴ ጋር በተያያዖ
መሌኩ ላልች ሥነ-ሥርዒቶችን ማስፇጸሙ ጊዚ ወሳጅ ብቻ ሣይሆን ከፌተኛ ወጪ
የሚያስከትሌ በመሆኑ መሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አሠራርን በመተግበር የተፊጠነ
የትራንዘት ልጂስቲክስ አገሌግልት መስጠት የተጠቀሱትን ችግሮች በማቃሇሌ ረገዴ
ከፌተኛ ጠቀሜታ የሚያስገኝ በመሆኑ፤ በኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፐብሉክ ሕገ
መንግሥት አንቀፅ 55/1/ መሠረት የሚከተሇው ታውጇሌ፡፡
ክፌሌ አንዴ
ጠቅሊሊ
1. አጭር ርዔስ
ይህ አዋጅ ‘የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አዋጅ ቁጥር 548/1999’ ተብል ሉጠቀስ
ይችሊሌ፡፡
2. ትርጓሜ
በዘህ አዋጅ ውስጥ:-
1. ‘ዒሇም አቀፌ መሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት’ ማሇት ቢያንስ በሁሇት የተሇያዩ
የማጓጓዡ ዒይነቶች፣ ወጥ በሆነ የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ውሌ መሠረት
መሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ ከአንዴ የተወሰነ ቦታ ተረክቦ በማጓጓዛ
ላሊ አገር ውስጥ የሚገኝ የማስረከቢያ ቦታ ሇማስረከብ የሚዯረግ የማጓጓዛ ሥራ
ነው፡፡ በአንዴ አይነት ማጓጓዡ ተጓጉዜ የመጣን ዔቃ ተቀብል ማዴረስ እንዯ
መሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አይቆጠርም፤

377
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. ‘መሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኝ’ ማሇት ማንኛውም ሰዉ በራሱ ወይም

በሱ ስም በሚሰራ ላሊ ሰው አማካይነት የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ውሌ
የተዋዋሇ እና ዋና ሆኖ የሚሰራ ወይም በመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ክንውን
የሚሳተፌ እና ስሇ ውለ አፇፃፀም ኃሊፉ የሆነ ሰው ማሇት ነው፣
3. ‘የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ዉሌ’ ማሇት ዒሇም አቀፌ የመሌቲ ሞዲሌ
ትራንስፕርት አከናዋኙ የመጫኛ ዋጋ ተከፌልት የመሌቲ ሞዲሌ
ትራንስፕርትን ሇመፇፀም ወይም እንዱፇፀም ሇማዴረግ የተዯረገ ውሌ ነው፣
4. ‘የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ሰነዴ’ ማሇት የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት
ውሌ መኖሩን፣ እቃዉ በመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ ኃሊፉነት ስር
ያሇ መሆኑን እና አከናዋኙም በውለ ዴንጋጌ መሠረት እቃውን ሇማስረከብ
ግዳታ ያሇበት መሆኑን የሚያረጋግጥ ሰነዴ ነው፡
5. ‘ዔቃ ሊኪ’ ማሇት ማንኛውም ከመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ ጋር
የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ዉሌ የፇፀመ ወይም ማንኛዉም በሊኪዉ ስም
ወይም ሊኪዉን ወክል በመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ዉለ መሠረት ዔቃ
ሇመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ ያስረከበ ሰው ማሇት ነው፣
6. ‘ዔቃ ተረካቢ’ ማሇት እቃውን ሇመረከብ መብት ያሇው ሰው ማሇት ነው፡፡
7. ‘ዔቃ’ ማሇት ማንኛውም ንብረት ሆኖ የቁም ከብቶችን፣ እንዱሁም
ኮንቴይነሮችን፣ የዔቃ ማሸጊያ ሣጥን (ፕላትስ) ወይም ተመሳሳይ ዔቃ
የሚታሸግበት ወይም በዔቃ አስረካቢው የሚሸጡ ማናቸውም የዔቃ ማሸጊያዎችን
ይጨምራሌ፣
8. ‘ሰው’ ማሇት በተፇጥሮ ወይም በሕግ ሕጋዊ ሰውነት የተሰጠው ማሇት ነው፣
9. ‘ማስረከብ’ ማሇት፡-
i. ሉተሊሇፌ የሚችሌ የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ሰነዴ በሚሆንበት ጊዚ
ዔቃውን ሇተረካቢው ወይም ሇመረከብ መብት ሊሇው ማናቸውም ሰው
ማስረከብ ወይም በቁጥጥር ስር እንዱሆን ማዴረግ ማሇት ነው፡፡
ii. ተሊሊፉ ያሌሆነ የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ሰነዴ በሚሆንበት ጊዚ
ዔቃውን ሇተረካቢው ወይም በተረካቢዉ ስም እንዯተረካቢው ሆኖ ሇመረከብ
ስሌጣን ሇተሰጠው ማናቸውም ሰው ማስረከብ ወይም በቁጥጥሩ ሥር
እንዱሆን ማዴረግ ማሇት ፡፡

378
 የፌትህ ሚኒስቴር

10. ‘የተሊሇፇሇት’ ማሇት ሇእሱ ጥቅም ሲባሌ በዔቃዉ ሊይ ያሇ መብት የተሊሇፇሇት

ሰው ሲሆን፣ ተከታታይ የማስተሊሇፌ ተግባር ከተዯረገ በመጨረሻ የተሊሇፇሇት
ሰው ማሇት ነው፤
11. ‘ማስተሊሇፌ’ ማሇት ሉተሊሇፌ በሚችሌ የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ሰነዴ ሊይ
ዔቃ ተቀባዩ ወይም ሰነደ የተሊሇፇሇት ሰው ሰነደ ሊይ ፉርማውን በመጨመር
ከመመሪያ ጋር በሰነደ ሊይ የተመሇከተው ንብረት ባሇቤትነት ተሇይቶ ሇታወቀ
ሰዉ እንዱተሊሇፌ ማዴረግ ነው፣
12. ‘ስፓሻሌ ዴሮዊንግ ራይት /ኤስዱአር/’ ማሇት በጥቅሌ ወይም በኪል ግራም
የተጠቀሰው የአጓጓዟ የኃሊፉነት መጠን የዒሇም አቀፌ የገንዖብ ዴርጅት
አሰራርን መሠረት በማዴረግ ገንዖቡ ከሚከፇሌበት አገር ጋር ተመጣጣኝ የሆነ
የምንዙሪ ተመን ማሇት ነው፤
13. ‘ኃሊፉነት መውሰዴ’ ማሇት ዔቃ ሇመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ
መሰጠቱንና እርሱም ዔቃውን ሇማጓጓዛ መቀበለን ማረጋገጥ ማሇት ነው፤
14. ‘የትራንስፕርት አይነት’ ማሇት እቃዎችን በመንገዴ፣ በአየር፣ በባቡር፤ ወይም
በባህር የማጓጓዛ ዖዳ ነው፤
15. ‘አዯገኛ ዔቃ’ ማሇት በባህሪያቸው አዯጋ የሚያመጡ ዔቃዎች ወይም አዯጋ
ሉያስከተለ ይችሊለ ተብሇው የተመዯቡ ተቀጣጣይ፣ የሬዳዮ ሞገዴ ማመንጨት
የሚችለ፣ በጤንነት ሊይ አዯጋ ማስከተሌ የሚችለ፣ የንጥረ ነገር ወይም የጋዛ
ባህሪ ያሊቸው ወይም የሰው ሌጅ ጤንነትና አካባቢ ሊይ ጥፊት ማስከተሌ
የሚችለ ዔቃዎች ማሇት ነው፡፡
3. የተፇፃሚነት ወሰን
1. ይህ አዋጅ የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ ዔቃውን ሇማጓጓዛ
የተረከበበት ቦታ ወይም አጓጉዜ የሚያስረክብበት ቦታ ኢትዮጵያ ውስጥ የሆነና፤
የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ስነዴ በዘህ አዋጅ ከአንቀጽ 4 አስከ 10 ባለት
ዴንጋጌዎች መሠረት በተሰጠባቸው ማናቸውም የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት
ውሌ ሊይ ተፇፃሚ ይሆናሌ፡፡
2. በዘህ አዋጅ አንቀጽ 2 ንዐስ አንቀጽ 1 መሠረተ የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት
ውሌ ሲመሰረት የዘህ አዋጅ ዴንጋጌዎች በዉለ ሊይ ግዳታ ተፇፃሚ ይሆናለ።

379
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 1 እና 2 ዴንጋጌዎች መኖር ዔቃ ሊኪዉ ዔቃውን

በመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ወይም በተናጠሌ የማጓጓዛ ዖዳ ሇመሊክ ከፇሇገ
የመምረጥ መብቱን አይነኩም፡፡
ክፌሌ ሁሇት
የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ስነዴ
4. የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ስነዴ ስሇመስጠት
1. መሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ ዔቃውን ሲረከብ መሌቲ ሞዲሌ
ትራንስፕርት ስነዴ ይሰጣሌ፣ ስነደም እንዯ ዔቃ ሊኪ ምርጫ ሉተሊሇፌ በሚችሌ
ወይም ሉተሊሇፌ በማይችሌ አይነት ይሆናሌ፡፡
2. መሌቲ ሞዲሌ ትንስፕርት ሰነዴ በመሌቲሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ ወይም
በእሱ የውክሌና ስሌጣን በተሰጠው ሰው መፇረም አሇበት፡፡
3. በመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ሰነደ ሊይ የሚኖረው ፉርማ በእጅ የተፇረመ፣
በፊክስ መሌዔክትነት የታተመ፣ በማኀተም የተመታ፣ በምሌክት፣ ወይም በላሊ
በመካኒካሌና በኤላክትሮኒክስ ዖዳ የተዯረገ ሉሆን ይችሊሌ፡፡
4. የኢትዮጵያ የፌትሏብሔር ሕግ ቁጥር 1727 (2) ሇዘህ አዋጅ ዴንጋጌዎች
ተፇፃሚ አይሆንም፡፡
5. ሉተሊሇፌ የማይችሌ የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ሰነዴ
1. ዔቃ ሊኪዉ ከተስማማ መካኒካሌ እና ኤላክትሮኒክስ በሆነ ዖዳ ወይም በአንቀጽ
8 ሊይ በተመሇከተው መሠረት በመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ሰነደ ሊይ
የሚጠቀሱ ዛርዛር ጽሐፍችን ጠብቆ ሉያቆይ በሚችሌ ላሊ ዖዳ በመጠቀም
ሉተሊሇፌ የማይችሌ የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ሰነዴ መስጠት ይችሊሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 1 ሊይ በተመሇከተው ሁኔታ የመሌቲ ሞዲሌ
ትራንስፕርት አከናዋኙ ዔቃውን ተረክቦ ሇዔቃ ሊኪዉ ሉነበብ የሚችሌ ሁለንም
ዛርዛሮች የያዖ ሰነዴ ያስረክበዋሌ፡፡ ይህም ሰነዴ ሇዘህ አዋጅ ዴንጋጌዎች
አፇፃፀም ሲባሌ እንዯ መሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ሰነዴ ይቆጠራሌ፡፡
3. የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ሰነዴ በማይተሊሇፌ አይነት ሲዖጋጅ የተረካቢዉን
ስም ማመሌከተ ይገባዋሌ፡፡

380
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ እቃውን ከማስረከብ ግዳታው ነፃ

የሚሆነው ዔቃውን ሉተሊሇፌ በማይችሇዉ የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ሰነዴ
ሊይ በስም ሇተጠቀሰዉ ተረካቢ ወይም ይህ በስም የተጠቀሰው ተረካቢ በዯንቡ
መሠረት በፅሐፌ ሊዖዖዉ ሰው ሲያስረክብ ብቻ ነው፡፡
6. ሉተሊሇፌ የሚችሌ የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ሰነዴ
የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ሰነዴ ሉተሊሇፌ በሚችሌ መሌኩ ሲዖጋጅ፡-
1. ሇአምጪዉ ወይም ሇታዖዖሇት በሚሌ ይዖጋጃሌ፤
2. ሇታዖዖሇት በሚሌ ከተዖጋጀ በሰነደ ሊይ በመፇረም ሇላሊ ሰዉ የሚተሊሇፌ
እንዱሆን ይዯረጋሌ፡፡
3. ሇአምጪዉ በሚሌ የተዖጋጀ ከሆነ በሊዩ ሊይ መፇረም ሣያስፇሌግ የሚተሊሇፌ
ይሆናሌ፣
4. ከአንዴ በሊይ በሆነ ቅጅ ዋና ሰነድች የተዖጋጀ ከሆነ የእያንዲንደን ዋና ቅጅ
ሰነዴ ቁጥር ማመሌከት ይኖርበታሌ፡፡
5. ኮፑ ሰነድች የሚሰጡ ከሆነ እያንዲንደ ኮፑ የማይተሊሇፌ ኮፑ ተብል ምሌክት
ሉዯረግበት ይገባሌ፡፡
7. የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ሰነዴ የባሇቤትነት ማረጋገጫ ሰነዴ ሆኖ ሇመቆጠሩ
1. ሉተሊሇፌ በሚችሌ ወይም ሉተሊሇፌ በማይችሌ የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት
ሰነዴ ሊይ ስሙ የተጠቀሰ ዔቃ ተቀባይ እና እንዯየሁኔታው ሰነደ የተሊሇፇሇት
ሰው ሁለ በሰነደ ሊይ የተጠቀሰው የንብረት ባሇቤትነት ሰነዴ ሊይ በመፇረም
የተሊሇፇሇት ሰውም ሆነ መብት የተሰጠው ሰው ሰነዴ ወይም መብቱ በመተሊሇፈ
ምክንያት የዔቃ ሊኪውን መብትና ግዳታ ይወስዲሌ፡፡
2. ነገር ግን በዘህ አንቀፅ በንዐስ አንቀጽ 1 የተመሇከተዉ በማናቸውም መሌክ
የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ ከዔቃ ሊኪዉ አስረካቢው የጭነት ዋጋ
ሇመጠየቅ ወይም በተረካቢነት ወይም የተሊሇፇሇት በመሆኑ ምክንያት
በተረካቢውና በተሊሇፇሇት ሰው ሊይ ማናቸውንም ኃሊፉነት እንዱወጡ
ሇማስገዯዴ ያሇውን መብት የሚነካ አይዯሇም፡፡

381
 የፌትህ ሚኒስቴር

8. የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ሰነዴ ይዖት

የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ሰነዴ የሚከተለትን ዛርዛሮች ያካትታሌ፡፡
ሀ) የዔቃዉን አጠቃሊይ ሁኔታ፣ እቃውን ሇመሇየት አስፇሊጊ የሆኑ መሪ ምሌክቶችን፣
እንዯየአስፇሊጊነቱ የዔቃዉን አዯገኛነት የሚገሌፁ ጽሐፍችን፣ የእሽጎቹን ወይም
የነጠሊ ዔቃዉን ቁጥርና አጠቃሊይ ክብዯት ወይም በመጠን የተገሇፀ ከሆነ ይህንኑና
በዔቃ ሊኪዉ የሚሰጡ ዛርዛሮችን፤
ሇ) የዔቃው ውጭያዊ ሁኔታ መግሇጫ፣
ሏ) የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ ስምና መዯበኛ የንግዴ ሥራ ማከናወኛ
ቦታ፤
መ) የዔቃ ሊኪዉ ስም፤
ሠ) በሊኪዉ የተጠቀሰ የተረካቢዉ ስም፤
ረ) መሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ ዔቃውን የተረከበበተ ቀንና ቦታ፤
ሰ) ዔቃውን አጓጉዜ የማስረከቢያ ቦታ፣፤
ሸ) በተዋዋይ ወገኖች ስምምነት የተዯረገበት ከሆነ፣ የማስረከቢያ ቦታ የዔቃዉ
ማስረከቢያ ቀን ወይም ጊዚ፤
ቀ) የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ሰነደ ተሊሊፉ ወይም የማይተሊሇፌ መሆኑን የሚገሌፅ
ጽሐፌ፤
በ) የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ ወይም የዉክሌና ስሌጣን ያሇዉ ሰዉ
ፉርማ፤
ተ) ተዋዋይ ወገኖች በግሌጽ የተስማሙ ከሆነ ሇእያንዲንደ የትራንስፕርት አይነት
የመጫኛ ወይም የመጫኛ ዋጋ ተከፊይ በሚሆንበት የገንዖብ አይነት፣ በተረካቢው
የሚከፇሌ ከሆነ ምን ያህለ እንዯሚከፇሌ ወይም የመጫኛ ዋጋዉ በእርሱ ሉከፇሌ
መሆኑን ላሊ አመሊካች የሆነ መግሇጫ፤
ቸ) ሰነደ በሚዖጋጅበት ጊዚ የሚታወቅ ከሆነ የታሰበዉን የጉዜ መስመር
የትራንስፕርቱን አይነት እና ዔቃው ከአንደ የማጓጓዡ ዒይነት ወዯ ላሊዉ
የማጓጓዡ ዒይነት የሚተሊሇፌበትን ቦታ፤
ኅ) በአንቀጽ 44 የተጠቀሰውን ቃሌ ያጠቃሌሊሌ፤

382
 የፌትህ ሚኒስቴር

ነ) በኢትዮጵያ ተፇፃሚነት ካሊቸው ሕጎችና ዯንቦች ጋር የሚቃረኑ ካሌሆነ በስተቀር

ማናቸውም ተዋዋይ ወገኖቹ በመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ሰነደ እንዱካተት
የተስማሙበትን ዛርዛር የሚጨምር ይሆናሌ፤
ኘ) የአንቀጽ 2 ንዐስ አንቀጽ 4 መመዖኛዎችን እስካሟሊ ዴረስ፣ የመሌቲ ሞዲሌ
ትራንስፕርት ሰነደ በአንቀጽ 8 ሊይ ከተዖረዖሩተ አንዴ ወይም ከአንዴ በሊይ
የሆኑትን ሳያሟሊ መቅረቱ የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ሰነዴነት ያሇውን ሕጋዊ
ባህሪ አያሳጣውም፤
9. በመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ሰነዴ ሊይ ስሇሚሠፌር ቅሬታ
1. የመሌቲ ምዲሌ ትራንስፕርት ሰነደ የዔቃውን አጠቃሊይ ሁኔታ፣ መሇያ ምሌክቶች፣
የዔሽጎች ወይም የነጠሊ ዔቃዎች ቁጥር፣ ክብዯት ወይም ብዙት የያዖ ከሆነና ይህም
በመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ ወይም እርሱ በወከሇው ሰዉ የሚታወቅ
ከሆነ ወይም ስሇተረከበው ዔቃ የተሰጡት ዛርዛር መግሇጫዎች ዔቃውን በትክክሌ
የማይወክለ መሆኑን በበቂ ምክንያት ከተጠራጠረ ወይም የተሰጠውን መገሇጫ
ትክክሇኛነት የሚያረጋግጥበት መንገዴ የላሇው ከሆነ የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት
አከናዋኙ ወይም እርሱን ወክል የሚሰራው ሰው በመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት
ሰነዴ ሊይ ትክክሇኛ ያሌሆኑትን መግሇጫዎች፣ ሇጥርጣሬው መንስኤ የሆነውን
ምክንያት ወይም የተሰጠውን መግሇጫ ትክክሇኛነት ማረጋገጫ መንገዴ ያሌነበረው
መሆኑን ገሌጾ ቅሬታውን ማስፇር አሇበት፡፡
2. የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ ወይም ወኪለ በመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት
ሰነደ ሊይ እቃዉ ያሇበትን ውጭያዊ ሁኔታ ያሌገሇፀ ከሆነ መሌቲ ሞዲሌ
ትራንስፕርት አከናዋኙ መሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ሰነደ ሊይ እቃዉ በጥሩ
ሁኔታ የነበረ መሆኑን እንዯጠቀሰ ወይም በጥሩ ሁኔታ እንዯተረከበ ተዯርጎ
ይቆጠራሌ፡፡
10. የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ሰነዴ የማስረጃነት ውጤት
በአንቀጽ 9 መሠረት ሰነደ ሊይ የሚሰፌሩትን ዛርዛር አስመሌክቶ የቅሬታ ማስታወሻ
ሉቀርብባቸዉ ይችሊሌ ተብሇዉ ከተፇቀደት ዉጪ፡-
1. የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ሰነዴ የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ ዔቃዉን
በሰነደ ሊይ በተጠቀሰዉ ዛርዛር መሠረት የተረከበ ሇመሆኑ ግምት የሚወስዴበት
በቂ ማስረጃ ነው፡፡

383
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ሰነደ የተዖጋጀው ሉተሊሇፌ በሚችሌ አይነት ከሆነና

ሰነደ ሊይ ዔቃውን አስመሌክቶ የተጠቀሰውን ዛርዛር መግሇጫ በቅን ሌቦና
በመቀበለ ዔቃ ተቀባዩን ጨምሮ ሰነደ የተሊሇፇሇትን ሦስተኛ ወገን አስመሌክቶ
በመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ የሚቀርብ ማናቸውም ተቃራኒ ማስረጃ
ተቀባይነት የሇውም።
11. ሆን ተብል የሰፇረ የተሳሳተ ወይም ሳይሰፌር የቀረ ቃሌ
መሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ ሆነ ብል ሇማታሇሌ በማሰብ በመሌቲ ሞዲሌ
ትራንስፕርት ሰነደ ሊይ ዔቃዉን በተመሇከተ ሀሰተኛ መረጃ የሰጠ ወይም በአንቀጽ 8
ንዐስ አንቀጽ (ሀ) ወይም (ሇ) ወይም አንቀጽ 9 (1) (2) መሠረት እንዱካተቱ የሚፇሇጉ
መረጃዎችን ያስቀረ ከሆነ፣ በዘህ አዋጅ በተዯነገገው መሠረት የኃሊፉነት ጣሪያ ወሰን
ተጠቃሚነት መብት ከማጣቱም በሊይ በሰነደ ሊይ ዔቃዉን አስመሌክቶ በሰፇረዉ
መረጃ በመተማመን ዔቃ ተቀባዩን ጨምሮ ሰነደ የተሊሇፇሇት ሦስተኛ ወገን
ሇሚዯርስበት ኪሣራ፣ ጉዲት ወይም ወጪ መሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ
ተጠያቂ ይሆናሌ፡፡
12. ዔቃ ሊኪዉ ስሇሚሰጠዉ ዋስትና
1. የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አክናዋኙ እቃውን በሚረክብበት ጊዚ ስሇእቃዉ
አጠቃሊይ ሁኔታ ያሇውን ዛርዛር በተመሇከተ ምሌክቱን፣ ቁጥሩን፣ ክብዯቱንና
መጠኑን እና እንዯ ሁኔታው የዔቃዉን የአዯገኛነት ባህሪ መግሇጫ በተመሇከተ
በቂነትና ትክክሇኛነት ዔቃ ሊኪዉ በመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ሰነደ ውስጥ
እንዱካተት በሚሌ በሰጠው መረጃ መጠን መሠረት ሇመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት
አከናዋኙ ዋስትና እንዯሰጠ ተዯርጎ የቆጠራሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 1 ሊይ የተመሇከተውን ዛርዛር አስመሌክቶ ትክክሇኛ
መረጃ ባሇመስጠቱ የተነሣ ወይም ከዛርዛሮቹ አሇመሟሊት የተነሣ የመሌቲ ሞዲሌ
ትራንስፕርት አከናዋኙ የሚዯርስበትን ኪሣራ ዔቃ ሊኪዉ ይተካሌ፡፡ የመሌቲ ሞዲሌ
ትራንስፕርት ሰነደ ሇላሊ የተሊሇፇ ቢሆንም እንኳን ዔቃ ሊኪዉ ኃሊፉ ይሆናሌ፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 1 የተጠቀሰዉ የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ
ያወጣውን ወጪ እንዱተካሇት የማዴረግ መብት በመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ውለ
መሠረት ዔቃ ተረካቢዉን አስመሌክቶ ካሌሆነ በስተቀር የኃሊፉነት ጣሪያ ወሰን
አይኖረውም፡፡

384
 የፌትህ ሚኒስቴር

13. ላልች ሰነድች

የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ሰነዴ መስጠት አስፇሊጊ ከሆነ ላልች ከትራንስፕርት
ጋር የተገናኙ ሰነድችን ወይም መሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት የሚያካትቱ ላልች
አገሌግልቶች ተፇጻሚነት ያሊቸውን ዒሇም አቀፌ ስምምነቶች ወይም ብሔራዊ ሕጎችን
መሠረት በማዴረግ ሰነዴ መስጠትን አይከሇክሌም፡፡ ነገር ግን የእነዘህ ላልች ሰነድች
መሰጠት የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ሰነደን ሕጋዊ ባህሪ የሚቃረን አይሆንም።

ክፌሌ ሦስት
የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ ኃሊፉነትና ተጠያቂነት

14. ዔቃ ማስረከብ
1. ዔቃውን ከመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ ወይም ከወኪለ ሇመረክብ መጠየቅ
የሚቻሇው አስፇሊጊ በሆነ ጊዚ ሉተሊሇፌ የሚችሌ መሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ሰነዴ
እንዯ ሰነደ ዒይነት በአግባቡ ሇዔቃ ተቀባዩ በፉርማ የተሊሇፇ፣ የማይተሊሇፌ ከሆነ
ይህንኑ ሰነዴ በማስረከብ ብቻ ነው፡፡
2. መሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ሰነደ የተሰጠው ከአንዴ በሊይ በሆነ ዋና የሰነዴ ቅጅ
ከሆነ የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ ዔቃውን የማስረከብ ኃሊፉነቱን
ማውረዴ የሚችሇው ራሱ ወይም ወኪለ በቅን ሌቦና ከዋናዎቹ ሰነድች አንደን ብቻ
በመቀበሌ ዔቃውን የሇቀቀ እንዯሆነ ብቻ ነው፡፡
15. የኃሊፉነት ጊዚ ወሰን
1. በዘህ አዋጅ መሠረት መሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ ሇእቃዉ ያሇበት
ኃሊፉነት የሚሸፌነው ጊዚ ዔቃውን ከተረከበበት እስከ አስረከበበት ያሇውን ጊዚ ነው፤
2. ሇአንቀጽ 14 ዴንጋጌዎች አፇፃፀም ሲባሌ፣ መሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ
ሇተረከበዉ ዔቃ ኃሊፉነት እንዲሇበት የሚቆጠረዉ፡-
ሀ) እቃውን ሇማጓጓዛ በኃሊፉነት ከሚከተለት ከተረከበበት ጊዚ አንስቶ ነው፡-
i. ከዔቃ ሊኪው ወይም ከወኪለ፣
ii. በማስረከቢያ ቦታ ተፇፃሚ በሚሆነው ሕግና ዯንብ መሠረት ዔቃው ሉጓጓዛ
ይችሌ ዖንዴ እንዱቀበሌ ከተፇቀዯሇት ባሇስሌጣን ወይም ላሊ ሦስተኛ
ወገን፣
ሇ) ዔቃውን በሚከተሇው አኳኋን እስከ ሚያስረክብበት ጊዚ፡-

385
 የፌትህ ሚኒስቴር

i. ሇተረካቢው በማስረከብ ወይም

ii. ተረካቢው ዔቃውን ከመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ በማይረከብበት
ጊዚ፣ በመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ውለ መሠረት ወይም በሕግ ወይም
በማስረከቢያ ቦታ ተፇፃሚ በሆነው ሌዩ የአሰራር ሌማዴ መሠረት ዔቃን
ተረካቢው ሉረከብ በሚችሌ ሁኔታ በማስቀመጥ ወይም
iii. እቃውን በማስረከቢያ ቦታ ተፇፃሚነት ባሇው ሕግና ዯንብ መሠረት
ዔቃውን ሇባሇዔቃዉ መሌሶ ሇማስረከብና መረከብ እንዱችሌ ሇተፇቀዯሇት
ባሇስሌጣን ወይም ሦስተኛ ወገን፣
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) እና (2) መሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ
በሚሌ የተጠቀሰው የአከናዋኙን ሰራተኞች ወይም ወኪልች ወይም ሇመሌቲ ሞዲሌ
ትራንስፕርት ውሌ አፇፃፀም ሲባሌ በመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ
የተቀጠሩ አገሌግልት ሰጪዎችን እና ላልችን ይጨምራሌ። አስረካቢ ወይም ተረካቢ
በሚሌ የተጠቀሰውም አገሌግልት የሚሰጡትንና ወኪልቻቸዉን
ይጨምራሌ፡፡
16. የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ ሇሠራተኞቹ፣ ሇወኪልቹና ሇላልች ሰዎች
ያሇበት ኃሊፉነት
የዘህ አዋጅ አንቀጽ 25 ዴንጋጌ ተፇፃሚነት እንዯተጠበቀ ሆኖ የመሌቲ ሞዲሌ
ትራንስፕርት አከናዋኙ ሠራተኞቹ ወይም ወኪልቹ ተግባራቸውን በተሰጣቸዉን
ስሌጣን ወሰን ውስጥ ሆነዉ በሚያከናዉኑበት ወይም ሇመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት
ውለ መፇፀም አገሌግልታቸውን የተጠቀሙባቸው ማናቸዉም ሰዎች በዉለ አፇፃፀም
ጊዚ ሊከናወኑት ዴርጊት ወይም ማከናወን ሲገባቸዉ ሳያከናዉኑ ሇቀሩት ዴርጊት
የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ እነዘህ ዴርጊቶች እንዯራሱ ዴርጊት ወይም
ዴርጊቱን ሣይፇፅም እንዯቀረ ተቀጥሮ ኃሊፉ ይሆናሌ፡፡
17. የኃሊፉነት መሰረት
1. የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ ሠራተኞቹ ወይም ወኪልቹ ወይም በአንቀጽ
16 የተጠቀሰው ማናቸውም ሰው የተከሰተውን ሁኔታ እና የተከተሇውን ውጤት
ሇማስቀረት ሉወሰደ የሚገባቸውን ማናቸውንም ተገቢ እርምጃ ሁለ የፇፀመ መሆኑን
ካሊስረዲ ዴረስ መሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ ዔቃው በአንቀጽ 15 (1)
በተዯነገገው መሠረት በኃሊፉነቱ ሥር እያለ በመጥፊታቸዉ ወይም ጉዲት

386
 የፌትህ ሚኒስቴር

የዯረሰባቸው ወይም ርክክቡን በማዖግየት ምክንያት ሇሚዯርሰው ጉዲት ኃሊፉ

ይሆናሌ፡፡
2. ዔቃን ማስረከብ ዖገየ የሚባሇው በዉለ ሊይ በግሌፅ በተጠቀሰዉ ጊዚ እቃዎቹን
ባሇማስረከብ ወይም ይህ አይነት ስምምነት ከላሇ አንዯየሁኔታዉ አንዴ ኃሊፉነቱን
በትጋት የሚወጣ የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኝ ሉወስዴበት ይችሊሌ ተብል
የሚገመተውን በቂ ጊዚ መሠረት በማዴረግ ነው፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /2/ ከተወሰኑት የማስረከቢያ ቀን ጀምሮ ባለት 90
ተከታታይ ቀናት ውስጥ ዔቃዎቹን ካሊስረከበ ባሇመብቱ ዔቃዎቹ እንዯጠፈ ሉቆጥር
ይችሊሌ፡፡
18. ከኃሊፉነት ነፃ ስሇመሆን
የዔቃዉ መጥፊት ወይም መጎዲት፤ ወይም መዖግየት የተከሰተው በባሇመብቱ ጥፊት
ወይም ቸሌተኝነት ከሆነ፣ በአጓጓዟ ጥፊት ወይም ቸሌተኝነት ሣይሆን በባሇመብቱ
በተሰጡ መመሪያዎች፣ እቃዉ ከራሱ ውስጣዊ ይዖት ግዴፇት ወይም ከአቅም በሊይ
በሆነ ኃይሌ ከሆነ አጓጓዟ ከኃሊፉነት ነፃ ይሆናሌ፡፡
19. ተዯራራቢ ምክንያቶች
በመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ በኩሌ በሠራተኞቹ ወይም ወኪልቹ ወይም
በአንቀጽ 16 ሊይ በተጠቀሱ በማናቸውም ሰዎች የተፇፀመው ጥፊት ወይም ቸሌተኝነት
ከላሊ ምክንያት ጋር ተዲምሮ ጥፊቱን፣ ጉዲቱን ወይም መዖግየት ካስከተሇ የመሌቲ
ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ የዔቃ መጥፊት ወይም መጎዲት ወይም መዖግየት በዘህ
ምክንያት የዯረሰ ሇመሆኑ ካሊስረዲ በስተቀር በተባሇዉ ጥፊት ወይም ቸሌተኝነት
ምክንያት ሇተከሰተዉ የዔቃ መጥፊት ወይም መጎዲት ወይም መዖግየት የመሌቲ ሞዲሌ
ትራንስፕርት አከናዋኙ ባዯረገዉ ጥፊት ወይም ቸሌተኝነት ጋር ተመጣጣኝ የሆነ
ኃሊፉነት ይኖርበታሌ፡፡

20. የኃሊፉነት ወሰን

1. መሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ ዔቃዉ ሇማጓጓዛ ከመረከቡ በፉት በሊኪዉ
ዒይነታቸዉና ዋጋቸዉ የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ሰነደ ሊይ ያሌተገሇፁ
ማናቸውም ዔቃዎች ቢጠፊ፣ ጉዲት ቢዯርስባቸዉ የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት
አከናዋኙ ካሣ የመክፇሌ ኃሊፉነት ከስፓሻሌ ዴሮዊንግ ራይት /ኤስ.ዱ.አር/ 835
በጥቅሌ ወይም ላሊ የጭነት መሇኪያ ወይም ከጠፈት ወይም ጉዲት ከዯረሰባቸዉ

387
 የፌትህ ሚኒስቴር

ዔቃዎች ዋጋ ስፓሻሌ ዴሮዊንግ ራይት /ኤስ.ዱ.አር/ በ2.5 በኪል ግራም ሆኖ ከሁሇቱ

ከፌተኛውን ካሣ ይከፌሊሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /1/ መሠረት ከፌተኛዉን መጠን ሇማስሊት ሲባሌ ከዘህ
በታች የተመሇከቱት ዯንቦች ተፇፃሚ ይሆናለ፡፡
ሀ) ዔቃውን አጠቃል ሇመጫን ጥቅም ሊይ የዋሇው ኮንቴይነር የዔቃ ማሸጊያ ሳጥን
ወይም ዔቃን አጠቃል ሇማሸግ ጥቅም ሊይ የዋለ ላሊ በማጓጓዡ ሰነደ የተጠቀሱ
ጥቅሌ ይይዙሌ ተብል የተጠቀሰዉ ወይም ላሊ የጭነት መሊኪያ፡፡ በዔሽጉ ዉስጥ
የሚገኙ ዔቃዎች ዛርዛር በሰነደ ሊይ ካሌተገሇፀ በስተቀር ዔቃዎችን አቀናጅቶ
ሇመያዛ የሚጠቅም ጥቅሌ ወይም የጭነት መሊኪያ እንዯ አንዴ ጥቅሌ ብቻ
ይቆጠራሌ፡፡
ሇ) የዔቃ ማሸጊያዉ ራሱ በጠፊ ወይም ጉዲት በዯረሰበት ጊዚ ይህ የዔቃ
ማሸጊያ የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ ንብረት ወይም በእርሱ የቀረበ
ካሌሆነ በቀር እንዯ አንዴ የተሇየ የጭነት መሇኪያ ይቆጠራሌ።
3. የዔቃዉ መጥፊት ወይም መጎዲት በተከሰተበት ወቅት ትራንስፕርቱ የተከናወነዉ
በአንዴ የትራንስፕርት አይነት በሚከናወንበት የማጓጓዡ ሥራዉ ክፌሌ ከሆነና
ሇዘህም በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 1 ሊይ ከተመሇከተዉ የኃሊፉነት መጠን በሊይ
ከፌተኛ ኃሊፉነት መጠን ተፇፃሚ እንዱሆን የሚዯነግግ ሕግ ካሇ፣ የመሌቲ ሞዲሌ
ትራንስፕርት አከናዋኙ ሇጠፊዉ ወይም ጉዲት ሇዯረሰበት ዔቃ የሚኖርበት ኃሊፉነት
የሚወሰነው የዔቃዉ መጥፊት ይም መጎዲት በዯረሰ ጊዚ የማጓጓዛ ሥራውን
ያከናወነዉ አጓጓዥን አስመሌክቶ ሇተከናወነበት ተፇፃሚ የሚሆነዉ አግባብነት ያሇዉ
ሕግ መሠረት ይሆናሌ፡፡
21. በዔቃዉ መዖግየት ሳቢያ የኃሊፉነት ወሰን
መሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ ዔቃውን በወቅቱ ሳያዯርስ በመዖግየቱ ሳቢያ
በዘህ አዋጅ አንቀጽ 16 እና 17 መሠረት አጓጓዟ የዖገዩትን ዔቃዎች ሇማጓጓዛ
የተቀበሇውን ወይም ባሇዔቃዉ መክፇሌ ያሇበትን የጭነት አገሌግልት ዋጋ በሁሇት
ተኩሌ (21/2) ተባዛቶ ሇባሇዔቃዉ የመክፇሌ ኃሊፉነት ይኖርበታሌ፡፡ ነገር ግን ይህ
ክፌያ በማጓጓዡ ውለ ሊይ ከተጠቀሰዉ የጭነት አገሌግልት ጠቅሊሊ ዋጋ ሉበሌጥ
አይችሌም፡፡

388
 የፌትህ ሚኒስቴር

22. አጠቃሊይ ኃሊፉነት

በአንቀጽ 20 እና 21 ወይም በአንቀጽ 15 እና 17 መሠረት የአጓጓዟ ጠቅሊሊ
የኃሊፉነት መጠን ዔቃዉ ጠቅሊሊ ቢጠፊ በአንቀጽ 20 ወይም አንቀጽ 23 መሠረት
ከተወሰነው የኃሊፉነት መጠን ሉበሌጥ አይችሌም፡፡
23. ስሇተጨማሪ ኃሊፉነት
በመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ እና በዔቃ ሊኪ መካከሌ በሚፇፀም ስምምነት
መሠረት በአንቀጽ 20 እና 21 ከተመሇከቱት የኃሊፉነት ወሰን በሊይ ከፌ በማዴረግ
በመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ሰነደ ውስጥ በመጥቀስ መወሰን ይችሊሌ፡፡
24. ከዉሌ ዉጪ የሚዯርስ ኃሊፉነት
የእቃውን መጥፊት ወይም መጏዲት ወይም መዖግየት በተመሇከተ ዉሌን፣ ከዉሌ
ዉጪ ኃሊፉነትን ወይም ላሊ የኃሊፉነት ምንጭን መሠረት በማዴረግ በመሌቲ ሞዲሌ
ትራንስፕርት አከናዋኙ ሊይ ሇሚመሰረት ክስ በዘህ አዋጅ ሊይ የተመሇከቱት
መከሊከያዎችና የኃሊፉነት መጠን ወሰኖች ተፇፃሚ ይሆናለ፡፡
25. የሠራተኞችና ወኪልች መከሊከያ
እቃዎቹ በመጥፊታቸዉ፣ ወይም ጉዲት ስሇዯረሰባቸዉ ወይም በመዖግየት ምክንያት
በመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ ሰራተኛው ወይም ወኪሌ ሊይ ክስ ከተመሰረተ
እና ይኸዉ ሠራተኛ ወይም ወኪሌ ተግባሩን ያከናወነዉ በሥራ ውለ መሠረት መሆኑን
ያስረዲ እንዯሆነ ወይም የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ዉለን ሇመፇፀም ሲሌ
አገሌግልታቸውን በተጠቀመባቸዉ በላልች ማናቸዉም ሰዎች ከሆነና ይኸዉ ላሊኛ
ሰዉ ዯግሞ ዴርጊቱን የፇፀመዉ ዉለን በአግባቡ ሇመፇፀም መሆኑን ያስረዲ እንዯሆነ
ሠራተኛዉ ወይም ወኪለ ወይም ላሊኛዉ ሰዉ የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ
በዘህ አዋጅ ዴንጋጌዎች መሠረት አንስቶ ሉከራከርባቸዉ የሚችሊቸዉን መከሊከያዎችና
የኃሊፉነት መጠን ወሰን ክርክሮችን ጠቅሰዉ የመከራከር መብት ይኖራቸዋሌ፡፡
26. ከፌተኛዉ የካሳ መጠን
በአንቀጽ 27 እና 28 ሊይ ከተመሇከተው በስተቀር ከመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት
አከናዋኙ እና ከሠራተኛዉ ወይም ወኪለ ወይም ሇመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ውለ
አፇፃፀም አገሌግልታቸውን ከተጠቀመባቸው በማናቸውም ላልች ሰዎች በጠቅሊሊ
ሉከፇሌ የሚችሇው የካሣ መጠን በዘህ አዋጅ ዴንጋጌዎች ከተመሇከተው ኃሊፉነት ወሰን
ሉበሌጥ አይችሌም።

389
 የፌትህ ሚኒስቴር

27. የኃሊፉነትን መጠንን ሇመወሰን መብት ስሇማጣት

1. የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ የዔቃዉ መጥፊት፣ መጏዲት ወይም
መዖግየት እንዱከሰት ያዯረገዉ ሆነ ብል ወይም በከፌተኛ ቸሌተኝነትና ዔቃዉ
ሉጠፊ ወይም ሉጎዲ ወይም ሉዖገይ እንዯሚችሌ እያወቀ በፇፀመዉ ዴርጊት ወይም
መፇፀም ሲገባዉ ባሇመፇፀሙ ምክንያት መሆኑ ከተረጋገጠ የመሌቲ ሞዲሌ
ትራንስፕርት አከናዋኙ በዘህ አዋጅ ሊይ የተመሇከተዉን ኃሊፉነት መጠን ወሰን
ተጠቃሚ የመሆን መብት ያጣሌ፡፡
2. የአንቀጽ 25 ዴንጋጌዎች እንዯተጠበቁ ሆነው የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት
አከናዋኙ ሠራተኛ ወይም ወኪለ የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ ሇዉለ
አፇፃፀም አገሌግልታቸውን የተጠቀሙባቸው ማናቸውም ሰው የፇፀሙት ዴርጊት
ወይም መፇፀም ሲገባው ሣይፇጽመው የቀረው ዴርጊት ሇዔቃው መጥፊት ወይም
መጎዲት ወይም መዖግየት ምክንያት ከሆነ ወይም የፇፀሙት ሆነ ብሇው ይህንኑ የዔቃ
መጥፊት ወይም መጏዲት ወይም መዖግየት ሇማስከተሌ ከሆነ ወይም በከፌተኛ
ቸሌተኝነት ይኸው የዔቃ መጥፊት ወይም መጏዲት ወይም መዖግየት ሉከሰት
እንዯሚችሌ ያውቁ የነበረ መሆኑ ከተረጋገጠ በዘህ አዋጅ ዴንጋጌ የተመሇከተው
የሃሊፉነት መጠን ወሰን ተጠቃሚ አይሆኑም፡፡
ክፌሌ አራት
የእቃ ሊኪዉ ኃሊፉነት
28. አጠቃሊይ ዴንጋጌ
የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ በዔቃ ሊኪዉ ወይም በሠራተኞቹ ወይም
በወኪልቹ ጥፊት ወይም ቸሌተኝነት ምክንያት ጉዲት የዯረሰበት በሆነ ጊዚና እነዘህም
ሠራተኞች ወይም ወኪልች ተግባራቸውን ያከናወኑት በሥራ ውሊቸዉ መሠረት ከሆነ
ዔቃ አስረካቢው የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ በዘህ ምክንያት ሇዯረሰበት
ኪሣራ ኃሊፉ ይሆናሌ፡፡ ማንኛውም የዔቃ አስረካቢዉ ሠራተኛ ወይም ወኪሌ በራሱ
በኩሌ በተፇፀመ ጥፊት ወይም ቸሌተኝነት ሇዯረሰ ኪሣራ ኃሊፉ ነዉ፡፡
29. በአዯገኛ እቃዎች ሊይ ተፇፃሚ ስሇሚሆን ሌዩ ዯንብ
1. ዔቃ አስረካቢዉ በተገቢ ሁኔታ አዯገኛ እቃዉን አዯገኛ በማሇት ማመሌከት ወይም
በሚሇጠፌ ነገር ማሣየት አሇበት፡፡

390
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. መሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ አዯገኛነት ያሊቸውን ዔቃዎች ሇአጓጓዟ

ወይም በእሱ ስም የማጓጓዛ ስራውን ሇሚሰራ ማንኛውም ሰው ባስረከበ ጊዚ ሇአጓጓዟ
የዔቃውን የአዯገኝነት ባህሪ እና አስፇሊጊ በሆነም ጊዚ ሉወሰዴ የሚገባውን የጥንቃቄ
እርምጃ በትክክሌ ማሳወቅና ማመሌከት አሇበት፡፡
30. የአዯገኛ እቃው ምሌክት
ዔቃ አስረካቢው በአንቀጽ 29 ንዐስ አንቀጽ /2/ መሠረት ሇመሌቲ ሞዲሌ
ትራንስፕርት አከናዋኙ ሳያሳውቀው ከቀረ እና የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ
በበኩለ የአዯገኛነት ባህሪያቸውን የማያውቅ ከሆነ፡-
1. የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ እነዘህን አዯገኛ ዔቃዎች በመጫኑና
በማጓጓ዗ ምክንያት ሇሚዯርስበት ኪሣራ ዔቃ አስረካቢዉ ኃሊፉ ይሆናሌ፡፡
2. ያሇምንም ካሣ ክፌያ እንዯየሁኔታው አስፇሊጊነት እቃዎቹ ጉዲት እንዲያዯርሱ
በማናቸውም ጊዚ እንዱራገፈ፤ እንዱወዯሙ፣ እንዱወገደ ሉያዯርግ ይችሊሌ፡፡
31. የአጓጓዟ ስሇዔቃው ባህሪ ማወቅ
1. በመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ውሌ መሠረት እቃዎቹ በኃሊፉነት ተወስዯው
የተጓጓ዗ት የአዯገኛነት ባህሪያቸው እየታወቀ ከሆነ በአንቀጽ 30 የተመሇከቱት
ዴንጋጌዎች በማናቸውም ሰው በመከሊከያነት ሉጠቀሱ አይችለም፡፡
2. የአንቀጽ 30 (2) ዴንጋጌ ተፇፃሚ በማይሆንበት ወይም በመከሊከያነት ሉጠቀስ
በማይችሌበት ጊዚ አዯገኛ ዔቃዉ ሇህይወት ወይም ሇንብረት በእርግጥም አዯገኛ
እንዯሆኑ ስሇሚቆጠር እንዱራገፈ፤ እንዱወዴሙ ወይም ጉዲት እንዲያዯርሱ
እንዱወገደ ሉዯረግ ይችሊሌ፡፡ በዘህም ጊዚ በአንቀጽ 16 እና 17 በተመሇከቱት
ዴንጋጌዎች መሠረት የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ ኃሊፉ ካሌሆነ ወይም
በዘህ አዋጅ አንቀጽ 38 ዴንጋጌ መሠረት ጉዲትን የመጋራት ግዳታ ከላሇ
በስተቀር ካሣ አይከፇሌም፡፡

391
 የፌትህ ሚኒስቴር

ክፌሌ አምስት
ማስታወቂያ ስሇመስጠትና በፌርዴ ቤት ክስ ስሇመመስረት
32. በግሌጽ ሉታወቅ የሚችሌ የዔቃ መጥፊት ወይም መጎዲት ሲፇጠር የሚሰጥ ማስታወቂያ
እቃው ሇተረካቢው ከተሰጠበት ቀን በኋሊ ያሇው የሥራ ቀን ሳያሌፌ አጠቃሊይ
የዯረሰው የዔቃ መጥፊት ወይም መጎዲት በግሌፅ ሉታወቅ የሚችሌ ከሆነ የጠፈ ወይም
ጉዲት የዯረሰባቸዉ ሇመሆኑ ዔቃ ተረካቢው ሇመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ
በጽሏፌ ማስታወቂያ እስካሌሰተጠዉ ዴረስ መሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ
በመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ውሌ በተገሇፀው መሠረት እቃውን በአግባቡ እንዲስረከበ
ይገመታሌ፡፡
33. በግሌጽ ሉታይ የማይችሌ የዔቃ መጥፊት ወይም መጎዲት ሲከሰት የሚሰጥ
ማስታወቂያ
1. የጠፊዉን ወይም ጉዲት የዯረሰበትን ዔቃ በርክክብ ወቅት በግሌፅ አይቶ ማወቅ
የማይቻሌ ከሆነ የዔቃዉ ርክክብ ከተፇፀመበት ቀን በኃሊ ባለት ሰባት ተከታታይ
ቀናት ውስጥ በጽሐፌ ማስጠንቀቂያ ካሌተሰጠ የአንቀጽ 32 ዴንጋጌዎች ሇዘህ
ሁኔታም ተፇፃሚ ይሆናለ፡፡
2. እቃውን ተረካቢዉ ሲረከብ የዔቃዉ ሁኔታ በተዋዋዮቹ ወይም በሕጋዊ ወኪልቻቸዉ
በጋራ የተመረመሩ ወይም ቁጥጥር የተዯረገባቸው ከሆነ በዘህ ቁጥጥር ወይም
ምርመራ አማካኝነት የተረጋገጠውን ዔቃ መጥፊት ወይም መጎዲት በተመሇከተ
የፅሐፌ ማስታወቂያ መስጠት አያስፇሌግም፡፡
3. የእቃዎቹ መጥፊት ወይም መጉዲት እርግጠኛ ሲሆን ወይም ወዱያው የተረጋገጠ
ሲሆን የጠፊዉን ዔቃ ወይም ጉዲት የዯረሰበትን ሇመመርመርና ሇመሇየት ይቻሌ
ዖንዴ የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ እና ዔቃ ተረካቢዉ አንደ ሇላሊዉ
ምርመራዉን ሇማካሄዴ የሚያስችሌ ተገቢ የሆኑትን ነገሮች ሁለ ማሟሊት
ይኖርባቸዋሌ፡፡
34. የዔቃ ርክክብ በመዖግየቱ ምክንያት ስሇሚሰጥ ማስታወቂያ
እቃዎቹ ሇተረካቢዉ ከተሰጡበት ቀን በኋሊ ባለት ስሌሣ ተከታታይ ቀናት ውስጥ
ሇመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ የፅሐፌ ማስታወቂያ ካሌተሰጠዉ በስተቀር
ወይም ሇዔቃ ተረካቢዉ በአንቀጽ 15 (2) (ሇ) (¡) እና (¡¡) መሠረት ርክክቡ የተፇፀመ

392
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሇመሆኑ ማስታወቂያ የተሰጠው ከሆነ ሇዔቃ ማስረከቡ በመዖግየቱ ምክንያት በመሌቲ

ሞዲሌ አከናዋኙ የሚከፇሌ ካሣ አይኖርም፡፡
35. የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ ሇሚዯርስበት ኪሣራ ወይም ጉዲት የሚሰጠዉ
ማስታወቂያ
ኪሣራ ወይም ጉዲት ከዯረሰ በኋሊ ባለት 90 ተከታታይ ቀናት ባሌበሇጠ ጊዚ ውስጥ
ወይም በአንቀጽ 15 ንዐስ አንቀጽ 2(ሇ) መሠረት ርክክብ ከተዯረገ በኋሊ ከሁሇቱ
ዖግይቶ የተፇፀመዉን ዴርጊት መሰረት በማዴረግ መሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት
አከናዋኙ ስሇዯረሰበት ኪሣራ ወይም ጉዲት አጠቃሊይ ሁኔታ ጠቅሶ ሇዔቃ አስረካቢዉ
ማስታወቂያ ካሌሰጠ ዔቃ አስረካቢው ወይም ሠራተኞቹ ወይም ወኪልቹ በፇፀሙት
ጥፊት ወይም ቸሌተኝነት የተነሣ የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ ምንም
ዒይነት ኪሣራ ወይም ጉዲት እንዲሌዯረሰበት በቂ ማስረጃ ነው፡፡
36. የሥራ ቀን ባሌሆነ ጊዚ ማስታወቂያ የሚቋረጥ ስሇመሆኑ
ከአንቀፅ 32 እስከ 35 ባለት ዴንጋጌዎች መሠረት የሚሰጥ ማስታወቂያ የሚያበቃበት
ጊዚ ዔቃዎቹ በሚራገፈበት ቦታ በሥራ ቀን ሊይ ካሌዋሇ ማስታወቂያው የሚያበቃበት
ጊዚ እስከሚቀጥሇው የስራ ቀን ዴረስ ይራዖማሌ፡፡
37. በላልች የሚሰጥ ማስታወቂያ
መሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ አገሌግልቱን የሚጠቀምበትን ላሊ ሰው ጨምሮ
ሇመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አክናዋኙ ወኪሌ ሆኖ በስራ ቦታ ሊይ ሇሚሰራ ሰዉ
ወይም የዔቃ አስረካቢዉ ወኪሌ ሆኖ ሇሚሰራ ሰዉ ቢሰጥ ከአንቀጽ 32 - 36 ሊለት
ዴንጋጌዎች አፇፃፀም ሲባሌ ሇመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አክናዋኙ ወይም ሇዔቃ
ሊኪዉ እንዯተሰጠ ይቆጠራሌ።
38. በባሕር ማጓጓዛ ወቅት በአዯጋ ምክንዯት የዯረስ የጋራ ጉዲት
የዘህ አዋጅ ማናቸዉም ዴንጋጌዎች የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ውለ ዴንጋጌዎች
ወይም የባህር ሕግ ዴንጋጌዎች መሠረት ዔቃ በባህር ሲጓጓዛ በአዯጋ ምክንያት
በአጓጓዟና በባሇዔቃዉ ሊይ ሇዯረሰ የጋራ ጉዲት ክፌያ ማስተካከያ ዯንቦች
የሚኖራቸውን ተፇፃሚነትና የተፇፃሚነት ወሰን በተመሇከተ ክሌከሊ አያዯርግም፡፡

393
 የፌትህ ሚኒስቴር

39. መሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ እቃዎችንና ሰነድችን በመያዡነት ሇመያዛ

ያሇው መብት
መሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አክናዋኙ በመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ውለ መሠረት
ሉከፇሇው የሚገባውን ማናቸውንም ክፌያ እና የመጋዖን ኪራይን ጨምሮ እነዘህን
አጠቃሊይ ክፌያዎች ሇማስከፇሌ የሚያወጣቸዉን ወጪዎች ጭምር ሇማስከፇሌ
እቃዎቹንና ሰነድቹን በመያዡነት የመያዛ መብት አሇው፡፡
40. ስሇ ክስ ይርጋ
1. በዘህ አዋጅ ዴንጋጌዎች መሠረት ከመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አፇፃፀም ጋር
በተገናኘ በፌ/ቤት የሚቀርቡ ክርክሮች በሁሇት ዒመት ጊዚ ውስጥ ሇፌ/ቤት ካሌቀረቡ
በይርጋ ቀሪ ይሆናለ።
2. ይሁን እንጂ ርክክቡ ከተፇፀመበት ቀን በኋሊ ባለት 6 ወራት ውስጥ የክሱን
አጠቃሊይ ይዖትና ዋና ዋና ዛርዛሮች የሚገሌፁ፣ የጽሐፌ ማስታወቂያ ወይም
የዔቃዎቹ ርክክብ ያሌተዯረገ ከሆነ ዯግሞ የእቃዎቹ ርክክብ መዯረግ ከነበረበት ቀን
ቀጥል ባሇዉ ቀን ጀምሮ ክስ ካሌተመሰረተ ይህ ጊዚ እንዲበቃ በይርጋ ይቋረጣሌ፤
3. የይርጋ ጊዚው መታሰብ የሚጀምርው ዔቃዎቹን በሙለ ወይም በከፉሌ ካስረከበበት
ቀን ቀጥል ካሇው ቀን፣ ወይም ርክክብ ያሌተዯረገ ከሆነ ርክክቡ መዯረግ ከነበረበት
የመጨረሻ ቀን ቀጥል ካሇው ቀን ጀምሮ ነው፡፡
4. ይርጋ በሚታሰብበት በማናቸውም ጊዚ ውስጥ ግዳታ እንዱፇጽምሇት የተጠየቀው
ሰው ሇባሇመብቱ ተገቢውን መግሇጫ በመስጠት የይርጋ ጊዚውን ሇማራዖም ይችሊሌ፡
፡ ይህ ጊዚ ላሊ መግሇጫ በመስጠት በተጨማሪ ሉራዖም ይችሊሌ፡፡
5. አግባብ ባሇው ሕግ መሠረት ኃሊፉ የተባሇዉ ሰው በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 1 ሊይ
የተመሇከተው የይርጋ ጊዚ ቢያሌፌም በበኩለ ሇመጠየቅ የሚችሇው የካሣ ጥያቄ
ካሣውን ሇጠየቀው ሰው የካሣ ክፌያውን ከፇፀመበት ቀን ወይም ካሣ የቀረበበት
በመሆኑ የፌርዴ ቤት መጥሪያ ከዯረሰው ቀን በኃሊ ባለት 90 ቀናት ውስጥ ክሱን
ከመሠረተ ነዉ፡፡
41. የዲኝነት ስሌጣን
ከመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ጋር በተገናኘ የሚኖረው የፌ/ቤት ክርክር ከሣሽ
በመሰሇው ሃሣብ መሠረት ስሌጣን ያሇው ፌ/ቤት በሚገኝበት ቀጥል ከተመሇከቱት
ቦታዎች በአንደ ክስ ሉመሰርት ይችሊሌ፡፡

394
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሀ) በተከሣሽ መዯበኛ የንግዴ ሥራ ማከናወኛ ቦታ፣ ይህ በላሇ ጊዚ አዖወትሮ

በሚኖርበት ቦታ፣
ሇ) ተከሣሹ የንግዴ ቦታ ወይም ቅርንጫፌ ወይም ዉለ እንዱፇፀም የተዯረገበት ወኪሌ
የሚኖርበት ከሆነ የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ዉለ በተፇፀመበት ቦታ፣
ሏ) ዔቃዎቹን በመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ሇማጓጓዛ በኃሊፉነት የተሰጠበት ወይም
የማስረከቢያ ቦታ፣
መ) በመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ውለ መሠረት ሇዘሁ ዒሊማ በሚሌ በመሌቲ
ሞዲሌ ትራንስፕርት ውለ ሊይ በተጠቀሰ ማናቸዉም ቦታ፡፡
ክፌሌ ስዴስት
ተጨማሪ ዴንጋጌዎች
42. ፇራሽ የዉሌ ቃልች
1. የዘህን አዋጅ ዴንጋጌዎች በቀጥታም ሆነ በተዖዋዋሪ የሚቃረኑ የውሌ ቃልች
ተፇፃሚነት አይኖራቸውም፡፡ የእነዘህ የውሌ ቃልች ተፇፃሚ አሇመሆን የላልቹን
የውሌ ዴንጋጌዎች ፇራሽ አያዯርግም፡፡
2. ሇእቃዎቹ የሚገባውን የመዴን ውሌ ሇመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ ጥቅም
እንዱሆን መብት የሚያስተሊሌፌ ወይም ላሊ ማናቸውም የውሌ ዴንጋጌ በሕግ ፉት
ውጤት አይኖረዉም፡፡
43. ኃሊፉነትን ወይም ግዳታን ስሇመጨመር
የአንቀጽ 44 ዴንጋጌዎች ቢኖሩም መሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ ከዔቃ
አስረካቢው ጋር በመስማማት በዘህ አዋጅ የተጣለበትን ኃሊፉነቶችና ግዳታዎች
ሉጨምር ይችሊሌ፡፡
44. የዘህን አዋጅ ዴንጋጌዎች በአስገዲጅ ሁኔታ ተፇፃሚ ስሇማዴረግ
የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ሰነደ በዘህ አዋጅ ዴንጋጌዎች ሊይ የተመሰረተና
አዋጁንም የሚቃረን የውሌ ቃሌ ካሇ ዋጋ እንዯማይኖረው፤ ይህም የዔቃ አስረካቢውን
ወይም የተረካቢውን መብትና ጥቅም በእጅጉ የሚጎዲ እንዯሚሆን የሚገሌጽ ጽሐፌ
መያዛ አሇበት፡፡

395
 የፌትህ ሚኒስቴር

45. የዘህን አዋጅ ዴንጋጌዎች አሇማክበር ስሇሚያስከትሇዉ ቅጣት

ባሇመብቱ እቃዎቹን በአንቀጽ 42 መሠረት ፇራሽ እንዱሆን በተዯረገ የውሌ ቃሌ
የተነሣ ወይም በአንቀጽ 44 ሊይ በተጠቀሰዉ መሠረት ማስገባት ያሇበትን ጽሐፌ ቀሪ
በማዴረጉ የተነሣ ኪሣራ ቢዯርስበት ባሇመብቱ በዘህ አዋጅ ዴንጋጌዎች መሠረት
ሇጠፈ ወይም ሇተጎደ ወይም ሇዖገዩ እቃዎች ሉከፇሇዉ እስከሚገባዉ የካሣ መጠን
ዴረስ የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አከናዋኙ ካሣ የመክፇሌ ግዳታ አሇበት፡፡
46. አዋጁ የሚፀናበት ጊዚ
ይህ አዋጅ በፋዳራሌ ነጋሪት ጋዚጣ ታትሞ ከወጣበት ቀን ጀምሮ የፀና ይሆናሌ፡ ፡

አዱስ አበባ ነሏሴ 29 ቀን 1999 ዒ.ም

ግርማ ወሌዯጊዮርጊስ
የኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ፔሬዛዯንት

396
 የፌትህ ሚኒስቴር

አዋጅ ቁጥር 589/2000

የመንገዴ ሌማት ፔሮጀክቶች ተዖዋዋሪ ፇንዴ ማቋቋሚያ አዋጅ
የመንገዴ ሌማት ፔሮጀክቶችን በገንዖብ የሚዯግፈ ሇጋሽ ወይም አበዲሪ ዴርጅቶች ሇነዘህ
ፔሮጀክቶች ዔቃ ሇሚያቀርቡ ወይም የሥራ ተቋራጭነት ወይም የማማከር አገሌግልት
ሇሚሰጡ ሰዎች ወይም ዴርጅቶች መክፇሌ ያሇበትን ገንዖብ ሇመሌቀቅ በመዖግየታቸው
ምክንያት የተፇጠሩ ችግሮች ወዯፉት እንዲያጋጥሙ ሇመከሊከሌ ሇመንገዴ ሌማት
ፔሮጀክቶች ተዖዋዋሪ ፇንዴ ማቋቋም አስፇሊጊ ሆኖ በመገኘቱ፣
በኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ሕገ መንግሥት አንቀጽ 55(1) መሠረት
የሚከተሇው ታዉጇሌ።

1. አጭር ርዔስ
ይህ አዋጅ ‘የመንገዴ ሌማት ፔሮጀክቶች ተዖዋዋሪ ፇንዴ ማቋቋሚያ አዋጅ ቁጥር
589/2000’ ተብል ሉጠቀስ ይችሊሌ፡፡
2. መቋቋም
የመንገዴ ሌማት ፔሮጀክቶች ተዖዋዋሪ ፇንዴ ከዘህ በኋሊ ‘ፇንደ’ በመባሌ የሚጠራ
እና የገንዖብና ኢኮኖሚ ሌማት ሚኒስቴር76 በሚከፌተው ሌዩ የባንክ ሂሣብ ውስጥ
ተቀማጭ የሚሆን ፇንዴ በዘህ አዋጅ ተቋቁሟሌ፡፡
3. የፇንደ ዒሊማዎች
ፇንደ የሚከተለት ዒሊማዎች ይኖሩታሌ።
1. የመንገዴ ሌማት ፔሮጀክቶችን አፇፃፀም ማፊጠን፤
2. የመንገዴ ሌማት ፏሮጀክቶችን በገንዖብ የሚዯግፈ ሇጋሽ ወይም አበዲሪ
ዴርጅቶች ገንዖብ በተገቢው ጊዚ ባሇመሌቀቃቸው ዔቃ አቅራቢዎች፣ ሥራ
ተቋራጮች ወይም አማካሪዎች ሇዖገየባቸው ክፌያ በኢትዮጵያ መንገድች
ባሇሥሌጣን ሊይ በሚያቀርቡት የወሇዴና የካሣ ጥያቄ ምክንያት በመንግሥት
ሊይ የሚዯርሰውን የገንዖብ ኪሣራ መከሊከሌ ነው።
4. የፇንደ ምንጭ
የፇንደ ምንጭ አንዴ ጊዚ ከመንግሥት የሚመዯብ ብር 75‗000‗000 /ሰባ አምስት
ሚሉዮን ብር/ በጀት ይሆናሌ።

76
በ25/08 (2011) አ. 1097 አንቀጽ 9(4) መሰረት የገንዖብ ሚኒስቴር ሆኗሌ፡፡

397
 የፌትህ ሚኒስቴር

5. የገንዖብና ኢኮኖሚ ሌማት ሚኒስቴር ሥሌጣን

ሚኒስቴሩ፡-
1. የፇንደ ገንዖብ የሚቀመጥበትን ሌዩ የባንክ ሂሣብ ይከፌታሌ፤
2. የፇንደን ሂሣብ ይይዙሌ፤ ያስተዲዴራሌ፡፡
6. ስሇ ክፌያና ማስተካት
የገንዖብና ኢኮኖሚ ሌማት ሚኒስቴር፡-
1. የኢትዮጵያ መንገድች ባሇሥሌጣን ከሥራ ተቋራጮች፣ ከአማካሪዎች ወይም
ከዔቃ አቅራቢዎች ጋር በተፇራረመው ውሌ መሠረት በየጊዚው ሉከፇሌ
ስሇሚገባው ሂሣብ በሰነዴ የተዯገፇ የክፌያ ጥያቄ ሲያቀርብ ከፇንደ ወጪ
በማዴረግ ሇባሇመብቶቹ ይከፌሊሌ፤
2. በየጊዚው ከፇንደ ወጪ ሆኖ ሇሥራ ተቋራጮች፤ ሇአማካሪዎች ወይም ሇዔቃ
አቅራቢዎች የተከፇሇውን ገንዖብ ፔሮጀክቱን በገንዖብ ሇሚዯግፇው ሇጋሽ ወይም
አበዲሪ ዴርጅት በሰነዴ የተዯገፇ ጥያቄ በማቅረብ እንዱተካ ያዯርጋሌ፡፡
7. የሂሣብ መዙግብት
የፇንደ የመዛገብና የሂሣብ አያያዛ ሥርዒት የፋዳራሌ መንግሥት የፊይናንስ
አስተዲዯር አዋጅን የሚከተሌ ይሆናሌ።
8. ኦዱት
የፇንደ ሂሣብና መዙግብት በዋናዉ ኦዱተር በየዒመቱ ይመረመራለ።
9. አዋጁ የሚፀና በት ጊዚ
ይህ አዋጅ በፋዳራሌ ነጋሪት ጋዚጣ ታትሞ ከወጣበት ቀን ጀምሮ የፀና ይሆናሌ፡፡

አዱስ አበባ ሏምላ 7 ቀን 2000 ዒ.ም

ግርማ ወሌዯጊዮርጊስ
የኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ፔሬዘዲንት

398
 የፌትህ ሚኒስቴር

አዋጅ ቁጥር 681/2002

ስሇተሽከርካሪ መሇያ፣ መመርመሪያና መመዛገቢያ አዋጅ
በሰው ህይወትና ንብረት ሊይ በመዴረስ ሊይ ሊሇው የመንገዴ ትራፉክ አዯጋ አንደ መንስኤ
የተሽከርካሪ ምዛገባና ዒመታዊ የቴክኒክ ምርመራ ስርዒት ችግር ያሇው ሆኖ በመገኘቱ
በመሆኑ፤
የተሽከርካሪ ምዛገባና ዒመታዊ የቴክኒክ ምርመራ በአገር አቀፌ ዯረጃ ወጥነት ባሇው ሁኔታ
እንዱፇጸም የሚያስችሌ ዒሇም አቀፌ ዯረጃውን የጠበቀ መመዖኛ ማውጣት በማስፇሇጉ፤
በኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዳሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ሕገ-መንግሥት አንቀጽ 55/1/ መሠረት
የሚከተሇዉ ታዉጇሌ፡፡
ክፌሌ አንዴ
ጠቅሊሊ

1. አጭር ርዔስ
ይህ አዋጅ ‘የተሽከርካሪ መሇያ፣ መመርመሪያና መመዛገቢያ አዋጅ ቁጥር
681/2002’ ተብል ሉጠቀስ ይችሊሌ።
2. ትርጓሜ
በዘህ አዋጅ ውስጥ የቃለ አገባብ ላሊ ትርጉም የሚያሰጠው ካሌሆነ በስተቀር በዘህ
አዋጅ ውስጥ፦
1. ‘ተሽከርካሪ’ ማሇት ሌዩ ወታዯራዊ ተሽከርካሪዎችን ሳይጨምር በመንገዴ ሊይ
በመንኮራኩር የሚሄዴ ማንኛውም ዒይነት ተሽከርካሪ ሆኖ ሠረገሊ፣ ብስክላት፣
ባሇሞተር ተሽከርካሪ፣ ግማሽ ተሣቢ እና ተሳቢ ተብል ይከፇሊሌ፤
2. ‘ሠረገሊ’ ማሇት ከብስክላት፣ ከባሇሞተር ተሽከርካሪ፣ ከግማሽ ተሣቢና ከተሳቢ
በስተቀር ማናቸውም ተሽከርካሪ ነው፤
3. ‘ብስክላት’ ማሇት በሚነዲው ሰው ኃይሌ እየተንቀሳቀሰ የሚሄዴ ተሽከርካሪ
ነው፤
4. ‘ባሇሞተር ተሽከርካሪ’ ማሇት በመካኒካሌ ወይም በኤላክትሪክ ኃይሌ በመንገዴ
ሊይ እየተንቀሳቀሰ የሚሄዴ ተሽከርካሪ ነው፤

399
 የፌትህ ሚኒስቴር

5. ‘ተሳቢ ወይም ግማሽ ተሳቢ’ ማሇት ሇራሱ የተሇየ የሞተር ሃይሌ የላሇው ጎታች
በሆነ በላሊ ባሇሞተር ተሽከርካሪ ሊይ ሉቀጠሌና ሉጎተት የሚችሌ ተሽከርካሪ
ነው፤
6. ‘ሌዩ ተንቀሳቃሽ መሣሪያ’ ማሇት ሰዉን ወይም እቃን በመንገዴ ሊይ
እንዱያመሊሌስ ሆኖ የተሰራ ተሽከርካሪ ሳይሆን ሇእርሻ፣ ሇአትክሌት፣ ሇከብት
እርባታ፣ ሇመንገዴ፣ ሇሕንፃ፣ ሇቁፊሮ ወይም ሇማናቸዉም ተመሳሳይ ላሊ ስራ
የተሰራ ወይም ሇዘህ ጉዲይ እንዱውሌ የተዯረገ ባሇሞተር ተሽከርካሪ ነው፤
7. ‘ምዛገባ የተዯረገሇት ተሽከርካሪ’ ማሇት ተፇሊጊ ሰነድች መሟሊታቸው
ተረጋግጦ በባሇንብረቱ ስም ምዛገባ የተዯረገሇት ተሽከርካሪ ነው፤
8. ‘መሇያ ቁጥር’ ማሇት አንዴ ተሽከርካሪ ዯህንነቱና ምቾቱ በምርመራ ተረጋግጦ
አግባብነት ባሇው አካሌ ሲመዖገብ የሚሰጠው የቁጥሮች፣ የፉዯልችና የምሌክቶች
ጣምራ ነው፤
9. ‘ዒመታዊ የምርመራ ተሇጣፉ ምሌክት’ ማሇት አንዴ ተሽከርካሪ በመንገዴ ሊይ
ሇመንቀሳቀስ የቴክኒክ ብቃትና ምቾት ያሇው መሆኑን ሇማረጋገጥ የሚሰጥና
ሇአንዴ ዒመት የሚፀና ተሇጣፉ ምሌክት ነው፤
10. ‘የመሇያ ቁጥር ሠላዲ’ ማሇት ተሽከርካሪውን በመንገዴ ሊይ በቀሊለ ሇመሇየት
እንዱያስችሌ በተሽከርካሪው ሊይ የሚዯረግ መሇያ ቁጥሮች የተጻፇበት ሠላዲ
ነው፤
11. ‘የኢንተርናሽናሌ ትራፉክ’ ማሇት በውጭ አገር የተመዖገበና በኢትዮጵያ
ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ መንገድች ሊይ ሇተወሰነ ጊዚ ሇመሽከርከር
እውቅና የተሰጠው ተሽከርካሪ ነው፤ ሆኖም የዘህ ዒይነቱ እውቅና የሚሰጠው
ተሽከርካሪዉ የተመዖገበበት አገር በተመሳሳይ ሁኔታ በኢትዮጵያ የተመዖገበ
ተሽከርካሪ በመንገድቹ ሊይ እንዱሽከረከር የሚፇቅዴ ከሆነ ነው፤
12. ‘የአካሌ ጉዲተኛ ጋሪ’ ማሇት ባሇመንኮራኩር ወንበርና ባሇሦስት እግር ብስክላት
የመሳሰሇ አካሌ ጉዲተኛ የሆኑ ሰዎችን ሇማጓጓዡ ብቻ የተሰራና ሇዘህ ሥራ
ብቻ የሚውሌ ተሽከርካሪ ነው፤
13. ‘በመዛገብ የተያዖ ተሽከርካሪ’ ማሇት በባሇፊብሪካ፣ በነጋዳ፣ በዲግም ሰሪ ወይም
ከጥቅም ውጭ የሆኑ ተሽከርካሪዎችን በሚሰበስብ ሰው መዛገብ ሇሽያጭ የተያዖ
ማንኛውም ተሽከርካሪ ነው፤

400
 የፌትህ ሚኒስቴር

14. ‘ባሇፊብሪካ’ ማሇት ተሽከርካሪዎችን ሠርቶ ወይም ገጣጥሞ በማቅረብ የንግዴ

ሥራ ሊይ የተሰማራ ማንኛውም ሰው ነው፤
15. ‘የመከሊከያ ኃይሌ ተሽከርካሪ’ ማሇት የአገር መከሊከያ ሚኒስቴር ንብረት ሆኖ
ሇወታዯራዊ ተግባር ብቻ እንዱውሌ የተመዯበ ማንኛውም ተሽከርካሪ ነው፤
16. ‘ኦፉሲዬሌ ሰነድች’ ማሇት በዘህ አዋጅ መሠረት ባሇንብረትነትን በሚገባ
ሇማሳወቅና የቴክኒክ ምርመራ ሇማካሄዴ የሚቀርቡ ማመሌከቻዎች፣ የጉምሩክ
ሰነድች፣ የቴክኒክ ምርመራ ቅጾች፣ ዯብዲቤዎችና ላልች ጽሁፍች ናቸው፤
17. ‘ኦፉሲዬሌ መዛገብ’ ማሇት የተሽከርካሪ ባሇንብረትነትንና ዒመታዊ ምርመራን
የሚመሇከቱ መግሇጫዎች የሚጻፈበት መዛገብ ነው፤
18. ‘ባሇይዜታ’ ማሇት የባሇንብረት መብት ባይኖረውም አንዴ ተሽከርካሪ ይዜ
ሇመጠቀም ሕጋዊ መብት ያሇው ማናቸውም ሰው ነው፤
19. ‘ዲግም ሰሪ’ ማሇት ማንኛውንም አሮጌ ወይም አዱስ ተሽከርካሪ ዋና ዋና
ዔቃዎቹን በማውሇቅ፣ በመሇወጥ ወይም በመጨመር በመጀመሪያ አሰራሩ ሊይ
ዒይነተኛ ሇውጥ አዴርጎ የማቅረብ የንግዴ ሥራ ሊይ የተሰማራ ሰው ነው፤
20. ‘የመመርመሪያ ጊዚ’ ማሇት ዒመታዊ የተሽከርካሪ ምርመራ የሚከናወንበት ጊዚ
ነው፤
21. ‘ሬከር’ ማሇት ከጥቅም ውጭ የሆኑ ተሽከርካሪዎችን በመፇታታት ጠቃሚ
ክፌልቻቸውን ሇዲግም አገሌግልት የማቅረብ ንግዴ ሥራ ሊይ የተሰማራ ሰው
ነው፤
22. ‘የባሇንብረትነት መታወቂያ ዯብተር’ ማሇት አግባብነት ባሇው አካሌ ሇአንዴ
ተሽከርካሪ ባሇንብረት የሚሰጥ የባሇሀብትነት ማረጋገጫ ሰነዴ ነው፤
23. ‘ጊዚያዊ የመንቀሳቀሻ ፇቃዴ’ ማሇት አንዴ ተሽከርካሪ ምዛገባን እስከሚያካሂዴ
ዴረስ ሇቅዴመ ምዛገባ ዛግጅት አግባብነት ባሇው አካሌ የሚሰጥ ጊዚያዊ
የመንቀሳቀሻ ፇቃዴ ነው፤
24. ‘ነጋዳ’ ማሇት ተሽከርካሪ በመግዙትና በመሸጥ ንግዴ ሥራ ሊይ የተሰማራ ሰው
ነው፤
25. ‘የተሽከርካሪ ምርመራ’ ማሇት አንዴ ተሽከርካሪ በመንገዴ ሊይ የቴክኒክ
ብቃትና ምቾት ያሇው መሆኑንና መንቀሳቀስ የመቻሌ ብቃቱን ሇማረጋገጥ
የሚዯረግ የቴክኒክ ምርመራ ነው፤

401
 የፌትህ ሚኒስቴር

26. ‘ባሇሥሌጣን’ ማሇት በትራንስፕርት አዋጅ ቁጥር 468/1997 የተቋቋመው

የትራንስፕርት ባሇሥሌጣን ነው፤
27. ‘አግባብነት ያሇው አካሌ’ ማሇት ባሇሥሌጣኑ ወይም ተሽከርካሪ ሇመመዛገብና
ሇመመርመር ሥሌጣን የተሰጠው የክሌሌ መንግሥት አካሌ ነው፤
28. ‘ሰዉ’ ማሇት የተፇጥሮ ሰው ወይም በሕግ የሰውነት መብት የተሰጠው አካሌ
ነው፤
29. ማንኛውም በወንዴ ጾታ የተገሇጸው አነጋገር ሴትንም ይጨምራሌ።
3. የተፇፃሚነት ወሰን
የዘህ አዋጅ ዴንጋጌዎች በኢትዮጵያ መንገድች ሊይ በሚሽከረከሩ ተሽከርካሪዎች ሊይ
ተፇጻሚነት ይኖራቸዋሌ።
ክፌሌ ሁሇት
ስሇ ምዛገባና የባሇንብረት መታወቂያ ዯብተር
4. ምዛገባና የባሇንብረት መታወቂያ ዯብተር ስሇማስፇሇጉ
የማንኛዉም ተሽከርካሪ ባሇንብረት ተሽከርካሪዉን በማንኛዉም መንገዴ ሊይ
ሇማንቀሳቀስ ምዛገባ በማካሄዴ አግባብነት ካሇዉ አካሌ የባሇንብረትነት መታወቂያ
ዯብተር መቀበሌ አሇበት፡፡
5. ምዛገባና የባሇንብረትነት መታወቂያ ዯብተር የሚያስፇሌጋቸው ተሽከርካሪዎች
የሚከተለት ተሽከርካሪዎች የባሇንብረትነት መታወቂያ ዯብተርና ምዛገባ
አያስፇሌጋቸዉም፡-
1. በመዛገብ የተያ዗ ተሽከርካሪዎች፤
2. በኢንተርናሽናሌ ትራፉክ ሥራ ሊይ የተሰማሩ ተሽከርካሪዎች፤
3. ከፌተኛ ፌጥነታቸው በሰዒት ከ20 ኪል ሜትር የማይበሌጥ ሌዩ ተንቀሳቃሽ
መሣሪያዎች፤
4. የአካሌ ጉዲተኛ ጋሪዎች፡፡
6. ሇምዛገባና ሇባሇንብረትነት መታወቂያ ዯብተር ስሇሚቀርብ ማመሌከቻ
1. ከውጭ ወዯ አገር ውስጥ የገባ ተሽከርካሪን በሚመሇከት አግባብነት ሊሇው አካሌ
የሚቀርብ የምዛገባና የባሇንብረት መታውቂያ ዯብተር ማመሌከቻ ከተሽከርካሪው
የጉምሩክ ዱክሊራሲዮንና ከላልች አስፇሊጊ ሰነድች ጋር ተያይዜ መቅረብ
አሇበት፡፡

402
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. በአገር ውስጥ የተሰራ አዱስ ተሽከርካሪን በሚመሇከት አግባብነት ሊሇው አካሌ

የሚቀርብ የምዛገባና የባሇንብረት መታወቂያ ዯብተር ማመሌከቻ ተሽከርካሪው
ከተገዙበት ኢንቮይስና ላልች አስፇሊጊ ሰነድች ጋር ተያይዜ መቅረብ አሇበት፡፡
3. ተሽከርካሪ በግዥ፣ በስጦታ፣ በውርስ ወይም በማናቸውም ሁኔታ የተሊሇፇሇት
ማንኛውም ሰው የባሇንብረትነት መታወቂያ ዯብተሩ በስሙ እንዱዙወርሇት
በስዴስት ወር ጊዚ ውስጥ አግባብነት ሊሇው አካሌ ማመሌከት አሇበት፡፡
4. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /3/ መሠረት የሚቀርበው ማመሌከቻ ተሽከርካሪውን
በሚመሇክት ቀዯም ሲሌ ተሰጥቶ ከነበረው የባሇንብረትነት መታወቂያ ዯብተርና
የዛውውሩን ሕጋዊነት ሇማስረዲት በሚመሇከተው አካሌ ከተሰጠ ወይም
ከተረጋገጠ ሰነዴ ጋር ተያይዜ መቅረብ አሇበት፡፡
7. ተሽከርካሪን ስሇመመዛገብና የባሇንብረትነት ዯብተር ስሇመስጠት
1. አግባብነት ያሇው አካሌ በዘህ አዋጅ አንቀጽ 6 መሠረት የቀረበሇትን ማመሌከቻ
ትክክሇኛነትና የተሽከርካሪውን የቴክኒክ ብቃትና ሇተመዖገበበት አገሌግልት ምቹ
መሆኑን ካረጋገጠና የተወሰነው የአገሌግልት ክፌያ ከተፇጸመ በኋሊ፣
የሚከተለትን የተሽከርካሪውን ዛርዛር መግሇጫ በኦፉስዬሌ መዛገብ ውስጥ
አስፌሮ የቀረቡሇትን ሰነድች ሁለ አያይዜ ያስቀምጣሌ፡-
ሀ) የባሇንብረቱን ስምና አዴራሻ፤
ሇ) የሻንሲ ቁጥሩንና የምርቱን ዖመን፤
ሏ) የሞተሩን ቁጥርና የምርቱን ዖመን፤
መ) የወንበሩን ብዙት ወይም የመጫን አቅሙን፣ ቁመቱንና ርዛመቱን፤
ሠ) ቀሇሙን፤
ረ) ቀረጥ መከፇለን ወይም አሇመከፇለን፤ እና
ሰ) ላልች አስፇሊጊ መረጃዎችን።
2. አግባብነት ያሇው አካሌ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /1/ መሠረት ተሽከርካሪን
እንዯመዖገበ ሇአመሌካቹ የባሇንብረት መታወቂያ ዯብተር ይሰጠዋሌ፡፡
8. ስሇምዛገባ ሇውጥና የባሇንብረትነት መታወቂያ ዯብተርን ስሇማሳረምና ስሇመተካት
1. በኦፉስዮሌ መዛገብ ውስጥ ወይም በባሇንብረትነት መታወቂያ ዯብተር ሊይ
ከሰፇሩት መግሇጫዎች መካከሌ የተሳሳተ ነገር መኖሩን ባሇቤቱ ሰነደ ከተሰጠበት
ቀን አንስቶ በሠሊሳ ቀናት ውስጥ ስህተቱን አግባብነት ሊሇው አካሌ ማሳወቅና

403
 የፌትህ ሚኒስቴር

ዯብተሩን ሇእርምት ማቅረብ አሇበት፡፡ ይህም ሲሆን ስህተቱ ያጋጠመው

አግባብነት ባሇው አካሌ ጥፊት ብቻ ካሌሆነ በስተቀር ተገቢውን የአገሌግልት
ክፌያ ባሇንብረቱ ይፇጽማሌ፡፡
2. በኦፉስዮሌ መዛገቡ ውስጥና በባሇንብረትነት መታወቂያ ዯብተሩ ሊይ በሰፇሩት
መግሇጫዎች ሊይ ሇውጥ ሲያጋጥም ምዛገባው እንዱስተካከሌና ዯብተሩ በዘሁ
መሠረት እንዱሻሻሌ ባሇቤቱ በሠሊሳ ቀናት ውስጥ ዯብተሩን ማቅረብ አሇበት፡፡
ተገቢውን የአገሌግልት ክፌያም ይፇጽማሌ፡፡
3. የባሇንብረትነት መታወቂያ ዯብተር የጠፊ፣ የተበሊሸ ወይም የማይነበብ የሆነ
እንዯሆነ ባሇቤቱ ምትክ ዯብተር እንዱሰጠው ወዱያው አግባብነት ሊሇው አካሌ
ማመሌከት አሇበት፡፡
4. አግባብነት ያሇው አካሌ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /3/ መሠረት ማመሌከቻ
ሲቀርብሇት አመሌካቹ ተገቢውን የአገሌግልት ክፌያ እንዱፇጽም በማዴረግ
በጠፊው ምትክ ዯብተር ይሰጠዋሌ።
5. ጠፌቶ የነበረና ምትክ የተሰጠበትን የባሇንብረትነት መታወቂያ ዯብተር መሌሶ
ያገኘ ሰው ተጨማሪ የሆነው የባሇንብረትነት መታወቂያ ዯብተር እንዱሰረዛና
እንዱወገዴ ወዱያው አግባብነት ሊሇው አካሌ ማስረከብ አሇበት፡፡
9. የባሇንብረትነት መታወቂያ ዯብተርን ስሇመመሇስ
ማንኛውም ተሽከርካሪ ከአገር እንዱወጣ ወይም እንዱወሊሌቅ ወይም ጨርሶ በመንገዴ
ሊይ እንዲይንቀሳቀስ በተዯረገ በ30 ቀናት ውስጥ ባሇንብረቱ ወይም ባሇይዜታው
የባሇንብረትነት መታወቂያ ዯብተሩ እንዱሰረዛ አግባብነት ሊሇው አካሌ መሌሶ
ማስረከብ አሇበት፡፡
ክፌሌሦስት
ስሇመሇያ ቁጥር ሰላዲዎች
ንዐስ ክፌሌ አንዴ
የወሌ ዴንጋጌዎች
10. የመሇያ ቁጥር ሰላዲ አስፇሊጊነት
ማናቸውም ተሽከርካሪ አግባብነት ባሇው አካሌ የተሰጠ የመሇያ ቁጥር ሰላዲ
ካሌተሇጠፇሇት በስተቀር በማንኛውም መንገዴ ሊይ እንዱንቀሳቀስ ሉዯረግ
አይችሌም፡፡

404
 የፌትህ ሚኒስቴር

11. የመሇያ ቁጥር ሰላዲ የማያስፇሌጋቸው ተሽከርካሪዎች

የሚከተለትን ተሽከርካሪዎች በሚመሇከት የዘህ አዋጅ አንቀጽ 10 ዴንጋጌ ተፇጻሚ
አይሆንም፡-
1. በኢንተርናሽናሌ ትራፉክ ሥራ ሊይ የተሰማሩ ተሽከርካሪዎች፤
2. ከፌተኛ ፌጥነታቸው በሰዒት ከ20 ኪል ሜትር የማይበሌጥ ሌዩ ተንቀሳቃሽ
መሣሪያዎች፤
3. የአካሌ ጉዲተኛ ጋሪዎች፡፡
12. የመሇያ ቁጥር ሰላዲ እንዱታይ ስሇማዴረግ
1. የመሇያ ቁጥር ሰላዲ በሚከተሇው አኳኋን ተሇጥፍ እንዱታይ መዯረግ አሇበት፡
ሀ) ሇሞተር ብስክላት ሲሆን፤ በሞተር ብስክላቱ የኋሊ አግዲሚ ዖንግ ሊይ በዖጠና
ዱግሪ ማዔዖን፤
ሇ) ሇባሇሞተር ተሽከርካሪ ሲሆን በተሽከርካሪው የፉትና የኋሊ አግዲሚ ዖንግ ሊይ
ሇዘሁ ተብል በተዖጋጀው ቦታ በዖጠና ዱግሪ ማዔዖን፤
ሏ) ሇተሣቢ ሲሆን በተሳቢው የኋሊ አግዲሚ ዖንግ ሊይ ሇዘሁ ተብል በተዖ ጋጀው
ቦታ በዖጠና ዱግሪ ማዔዖን።
2. የማንኛውም ተሽከርካሪ የመሇያ ቁጥር ሰላዲ ጎሌቶ እንዱታይና ከዔይታ
እንዲይከሇሌ መዯረግ አሇበት፡፡
13. የመሇያ ቁጥር ሰላዲን ስሇመሇወጥና ስሇመተካት
1. የመሇያ ቁጥር ሰላዲን የቀሇም ኅብር፣ የፉዯሌ ጥምረት ወይም ማናቸውም ላሊ
ምሌክት በተመሇከተ ግዴፇት መኖሩን የተሽከርካሪው ባሇቤት ወይም ባሇይዜታ
ሠላዲው ከተሰጠበት ቀን ጀምሮ በአሥር ቀናት ውስጥ የመሇያ ቁጥር ሰላዲው
በትክክሇኛው ሰላዲ እንዱሇወጥ አግባብነት ሊሇው አካሌ ማቅረብ አሇበት፡፡ ይህም
ሲሆን ግዴፇቱ ያጋጠመው አግባብነት ባሇው አካሌ ጥፊት ምክንያትነት ብቻ
ካሌሆነ በስተቀር ተገቢውን የአገሌግልት ክፌያ ባሇንብረቱ ወይም ባሇይዜታው
ይፇጽማሌ፡፡
2. የመሇያ ቁጥር ሰላዲ የጠፊ፣ የተበሊሸ ወይም የማይነበብ የሆነ እንዯሆነ
የተሽከርካሪው ባሇቤት ወይም ባሇይዜታ ምትክ የመሇያ ቁጥር ሰላዲ እንዱሰጠው
ወዱያው አግባብነት ሊሇው አካሌ ማመሌከት አሇበት፡፡

405
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. አግባብነት ያሇው አካሌ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /2/ መሠረት ማመሌከቻ
ሲቀርብሇት አመሌካቹ ተገቢውን የአገሌግልት ክፌያ እንዱፇጽም በማዴረግ
ምትክ የመሇያ ቁጥር ሰላዲ ይሰጠዋሌ፡፡
4. ጠፌቶ የነበረና ምትክ የተሰጠበትን የመሇያ ቁጥር ሰላዲ መሌሶ ያገኘ ሰው
ተጨማሪ የሆነው ሰላዲ እንዱወገዴ አግባብነት ሊሇው አካሌ ማስረከብ አሇበት፡፡
14. ስሇመሇያ ቁጥር ሰላዲ አሇመኖር
1. የተሽከርካሪ መሇያ ቁጥር ሰላዲ አሇመኖር የተሽከርካሪው ባሇንብረትነት በሚገባ
ያሌተረጋገጠ ሇመሆኑ መነሻ ግምት ያስወስዲሌ። የተሽከርካሪውን ባሇንብረትነት
በሚገባ የማረጋገጥ ተግባርም የተሽከርካሪው ባሇይዜታ ይሆናሌ።
2. ማንኛውም ተሽከርካሪ ትክክሇኛ የመሇያ ቁጥር ሰላዲ ሳይዯረግበት በማንኛውም
መንገዴ ሊይ የተንቀሳቀሰ እንዯሆነ የባሇንብረትነቱ ሁኔታ በሚገባ እስኪጣራ ዴረስ
አግባብ ያሇው ሕግ የማስከበር ሥሌጣን የተሰጠው አካሌ ተሽከርካሪውን ይዜ
ማቆየት ይችሊሌ።
15. የመሇያ ቁጥር ሰላዲ ዒይነቶችና ምሌክቶች
1. አግባብነት ባሇው አካሌ የሚሰጡ የመሇያ ቁጥር ሰላዲ ዒይነቶችና ምሌክቶች
ከዘህ አዋጅ ጋር በተያያዖው ሠንጠረዥ በተመሇከተው መሠረት ይሆናሌ፡፡
2. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /1/ ዴንጋጌ እንዯተጠበቀ ሆኖ የመሇያ ቁጥር ሰላዲ
ይዖት፣ ቅርጽ እና ሚስጥራዊ ምሌክቶች በባሇሥሌጣኑ ይወሰናለ፡፡

ንዐስ ክፌሌ ሁሇት

ስሇቋሚ የመሇያ ቁጥር ሰላዲዎች
16. ቋሚ የመሇያ ቁጥር ሰላዲዎች ስሇመስጠት
አግባብነት ያሇው አካሌ በዘህ አዋጅ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /1/፤ /2/ ወይም /3/
መሠረት በቀረበ ማመሌከቻ ሊይ ተመሥርቶ የባሇንብረትነት መታወቂያ ዯብተር
በሚሰጥበት ወቅት ተገቢውን የአገሌግልት ክፌያ በማስክፇሌ ሇተሽከርካሪው
የሚያስፇሌገውን ያህሌ ቋሚ የመሇያ ቁጥር ሰላዲዎች መስጠት አሇበት፡፡

406
 የፌትህ ሚኒስቴር

17. ቋሚ የመሇያ ቁጥር ሰላዲ ጸንቶ የሚቆይበት ጊዚ

ማንኛውም ቋሚ የመሇያ ቁጥር ሰላዲ በዘህ አዋጅ አንቀጽ 13 መሠረት እንዱሇወጥ
ወይም እንዱተካ ካሌተዯረገ በስተቀር ተሽከርካሪው እንዱወሊሌቅ ወይም ጨርሶ
በመንገዴ ሊይ እንዲይንቀሳቀስ እስከሚዯረግበት ጊዚ ዴረስ ጸንቶ ይቆያሌ፡፡
18. ቋሚ የመሇያ ቁጥር ሰላዲዎችን ስሇመመሇስ
ማንኛውም ቋሚ የመሇያ ቁጥር ሰላዲ በዘህ አዋጅ አንቀጽ 17 የተመሇከተው ጸንቶ
የሚቆይበት ጊዚ ሲያበቃ ወይም የተሽከርካሪው ምዛገባ ሲሰረዛ የተሽከርካሪው
ባሇቤት ወይም ባሇይዜታ በዘህ አዋጅ አንቀጽ 9 መሠረት ከሚመሇሰው
የባሇንብረትነት መታወቂያ ዯብተር ጋር አግባብነት ሊሇው አካሌ ማስረከብ አሇበት፡
ንዐስ ክፌሌ ሦስት
ዔሇታዊ የመሇያ ቁጥር ሰላዲዎች
19. ዔሇታዊ የመሇያ ቁጥር ሰላዲ ስሇመስጠት
ቋሚ የመሇያ ቁጥር ሰላዲ በዘህ አዋጅ አንቀጽ 16 መሠረት ከባሇንብረትነት
መታወቂያ ዯብተር ጋር መሰጠት የማይቻሌበት ሁኔታ ሲያጋጥም ወይም
የባሇንብረትነት መታወቂያ ዯብተር ከመሰጠቱ በፉት ተሽከርካሪውን በማንኛውም
መንገዴ ሊይ ሇማንቀሳቀስ የሚያስገዴዴ ምክንያት ሲኖር አግባብነት ያሇው አካሌ
ተገቢውን የአገሌግልት ክፌያ በማስከፇሌ ሇተሽከርካሪው የሚያስፇሌገውን ያህሌ
ዔሇታዊ የመሇያ ቁጥር ሰላዲዎች ከጊዚያዊ ማንቀሳቀሻ ፇቃዴ ጋር መስጠት
ይችሊሌ፡፡
20. ዔሇታዊ የመሇያ ቁጥር ሰላዲ ጸንቶ የሚቆይበት ጊዚ
1. ዔሇታዊ የመሇያ ቁጥር ሰላዲ ጸንቶ የሚቆየው ከተሰጠበት ቀን አንስቶ ሇ15 ቀናት
ይሆናሌ፡፡
2. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /1/ ዴንጋጌ ቢኖርም የተወሰነው የአገሌግልት ክፌያ
ተከፌል ሇ15 ቀናት ሁሇት ጊዚ እንዱራዖም አግባብነት ያሇው አካሌ ሉፇቅዴ
ይችሊሌ።
3. የዔሇት መሇያ ቁጥር ሰላዲ ጸንቶ የሚቆይበት ጊዚ እንዲበቃ ወይም ጊዚው
ከማብቃቱ በፉት ሇተሽከርካሪው ቋሚ የመሇያ ቁጥር ሰላዲ ከተሰጠ የተሽከርካሪው
ባሇንብረት ወይም ባሇይዜታ ሰላዲውን አግባብነት ሊሇው አካሌ ወዱያውኑ
ማስረከብ አሇበት፡፡

407
 የፌትህ ሚኒስቴር

ንዐስ ክፌሌ አራት

ተሊሊፉ የመሇያ ቁጥር ሰላዲዎች
21. የተሊሊፉ መሇያ ቁጥር ሰላዲ አጠቃቀም
1. ተሊሊፉ የመሇያ ቁጥር ሰላዲ የሚያገሇግሇው በተሽከርካሪ ባሇፊብሪካ፣ ነጋዳ
ወይም ዲግም ሠሪ መዛገብ ሇተያ዗ ተሽከርካሪዎች ብቻ በማሇዋወጥ እንዱሰራበት
ነው፡፡
2. ተሊሊፉ ሰላዲ የተዯረገበት ተሽከርካሪ በማንኛውም መንገዴ ሊይ ሉንቀሳቀስ
የሚችሇው ሇሚከተለት ጉዲዮች ብቻ ነው፦
ሀ) ከገባበት ወዯብ ወይም ከተገዙበት ሥፌራ ወዯ ንግዴ ሥፌራ ሇማዙወር፤
ሇ) አሌፍ አሌፍ ከመጋዖን ወዯ ማሳያ ክፌሌ ወይም ሇሽያጭ ወዯ ሚቀርብበት
ሥፌራ ሇመውሰዴና ወዯ መጋዖን ሇመመሇስ፤
ሏ) ሇፌተሻ ወይም ሇማሳያ ከሃያ አምስት ኪል ሜትር ሇማይበሌጥ የዯርሶ መሌስ
ርቀት ሇሚዯረግ መንዲት፤
መ) ከንግዴ ሥፌራ ሇገዥ ወይም ሇተሊሇፇሇት ላሊ ሰው ወዯማስረከቢያ ስፌራ
ሇማዴረስ፤ ወይም
ሠ) ወዯ ምርመራና ምዛገባ ቦታ ሇማዴረስ፡፡
3. የተሽከርካሪ ባሇፊብሪካ ነጋዳ ወይም ዲግም ሰሪ መገሌገያ በሆኑ ተሽከርካሪዎች
ሊይ ምንጊዚም ቢሆን ተሊሊፉ የመሇያ ቁጥር ሰላዲ አይዯረግም፡፡
22. ተሊሊፉ የመሇያ ቁጥር ሰላዲዎች ስሇመስጠት
1. ማናቸውም የተሽከርካሪ ባሇፊብሪካ፣ ነጋዳ ወይም ዲግም ሰሪ ተሊሊፉ የመሇያ
ቁጥር ሰላዲዎች እንዱሰጡት ሲፇሌግ ማመሌከቻውን በተባሇው ሥራ ሊይ
እንዱሰማራ ከተሰጠው ፇቃዴ ቅጅ ጋር አያይዜ አግባብነት ሊሇው አካሌ ማቅረብ
አሇበት፡፡
2. አግባብነት ያሇው አካሌ የቀረበሇት ማመሌከቻና የተያያዖው የፇቃዴ ቅጅ
እውነተኛና ትክክሇኛ መሆኑን ሲያረጋግጥ ተገቢውን የአገሌግልት ክፌያ አስከፌል
የተጠየቁትን ተሊሊፉ የመሇያ ቁጥር ሰላዲዎች ሇአመሌካቹ ይሰጠዋሌ፡፡

408
 የፌትህ ሚኒስቴር

23. ተሊሊፉ የመሇያ ቁጥር ሰላዲ ጸንቶ የሚቆይበት ጊዚ

1. ተሊሊፉ የመሇያ ቁጥር ሰላዲ ጸንቶ የሚቆየው ከተሰጠበት ቀን አንስቶ ሇአንዴ
ዒመት ብቻ ነው፡፡
2. ተሊሊፉ የመሇያ ቁጥር ሰላዲ ጸንቶ የሚቆይበት ጊዚ እንዱራዖም ሲጠየቅ
አግባብነት ያሇው አካሌ በእያንዲንደ የዔዴሳት ዖመን ተገቢውን የአገሌግልት
ክፌያ እያስከፇሇ ሇአንዴ ዒመት ሉያራዛመው ይችሊሌ።
24. ስሇተሊሊፉ የመሇያ ቁጥር ሰላዲዎች አጠቃቀም መዛገብ
1. ተሊሊፉ የመሇያ ቁጥር ሰላዲዎች የተሰጡት ማንኛውም የተሽከርካሪ ባሇፊብሪካ
ነጋዳ ወይም ዲግም ሰሪ ሰላዲዎቹ በጥቅም ሊይ የዋለባቸውን ተሽከርካሪዎች
በሚመሇከት አግባብነት ባሇው አካሌ በተወሰነው አኳኋን መዛግቦ መያዛና
በየወሩ አግባብነት ሊሇው አካሌ ሪፕርት ማዴረግ አሇበት፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /1/ የተመሇከተውን መዛገብ ማንኛውም
የተፇቀዯሇት አግባብነት ያሇው አካሌ ሰራተኛ ወይም የትራፉክ ፕሉስ
ሇምርመራ ሉያየው ይችሊሌ፡፡
ክፌሌ አራት
ዒመታዊ የተሽከርካሪ ምርመራ
25. ዒመታዊ ምርመራ ስሇማስፇሇጉ
ማናቸውም ተሽከርካሪ የቴክኒክ ምርመራ አዴርጏ ዒመታዊ የምርመራ ተሇጣፉ
ምሌክት ካሌተዯረገበት በስተቀር በማንኛውም መንገዴ ሊይ ሉንቀሳቀስ አይችሌም፡፡
26. ዒመታዊ ምርመራ ስሇማያስፇሌጋቸው ተሽከርካሪዎች
የሚከተለት ተሽከርካሪዎች ዒመታዊ ምርመራ አያስፇሌጋቸውም፡-
1. በኢንተርናሽናሌ ትራፉክ የተሰማሩ ተሽከርካሪዎች፤
2. በመዛገብ የተያ዗ ተሽከርካሪዎች፤
3. ከፌተኛ ፌጥነታቸው በሰዒት ከ20 ኪል ሜትር የማይበሌጥ ሌዩ ተንቀሳቃሽ
መሣሪያዎች፤ እና
4. የአካሌ ጉዲተኛ ጋሪዎች፡፡
27. ተሽከርካሪዎችን ሇምርመራ ስሇማቅረብ
1. የተሽከርካሪ ባሇንብረት ወይም ባሇይዜታ ተሽከርካሪውን በዘህ አዋጅ በተዯነገገው
መሠረት ሇዒመታዊ የተሽከርካሪ ምርመራ ማቅረብ አሇበት፡፡

409
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. ማንኛውም አመሌካች በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /1/ መሠረት ተሽከርካሪውን

በመመርመሪያ ጊዚ ሇምርመራ ማቅረብ የማያስችሇው በቂ ምክንያት
ሲያጋጥመው አግባብነት ያሇው አካሌ ሇምርመራ የማቅረቢያ ጊዚውን ከሁሇት
ወር ሊሌበሇጠ ጊዚ ሉያራዛምሇት ይችሊሌ፡፡
28. የምርመራ ጣቢያዎች
1. አግባብነት ባሇው አካሌ የተቋቋመ የምርመራ ጣቢያ ወይም አግባብነት ባሇው
አካሌ ውክሌና የተሰጠው ዴርጅት በዘህ አዋጅ አንቀጽ 29 በተዯነገገው
የምርመራ መሥፇርቶች መሠረት የተሽከርካሪ ዒመታዊ ምርመራ ማካሄዴ
አሇበት።
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /1/ መሠረት ውክሌና የተሰጠው ዴርጅት የምርመራ
መሥፇርቶችን በሚገባ ተከትል ዒመታዊ የተሽከርካሪ ምርመራ እንዱካሄዴ
ካሊዯረገ አግባብነት ካሇው አካሌ ጋር በገባው የውክሌና ስምምነት መሠረት
ተጠያቂ ይሆናሌ፡፡
29. ስሇምርመራ መሥፇርቶች
1. በምርመራ ጣቢያዎች ምርመራ ሇማካሄዴ ሥሌጣን የተሰጠው መርማሪ
የሚከተለት መስፇርቶች መሟሊታቸውን ሇማረጋገጥ እያንዲንደን ተሽከርካሪ
መመርመር አሇበት፡-
ሀ) ተሽከርካሪውን ሇመሇየት በአካለ፣ በሻንሲው ወይም በሞተሩ ሊይ በፊብሪካው
የተጻፈትና በባሇንብረትነት መታወቂያ ዯብተሩ መግሇጫዎች ወይም
በመዛገብ ሊይ የተጠቀሱት ቁጥሮችና ፉዯልች ትክክሇኛ መሆናቸውን፤
ሇ) ተሽከርካሪው ሇተመዖገበበት ዒሊማ አዯጋን በማያስከትሌ አኳኋን በመንገዴ
ሊይ ሉንቀሳቀስ የሚችሌ መሆኑን፤
ሏ) ተሽከርካሪው በሕግ መሠረት የተወሰኑትን የተሽከርካሪ አሰራር፣ መሣሪያዎች፣
መጠንና ክብዯትን የሚያሟሊና ሇተመዖገበበት አገሌግልት ምቹ መሆኑን፤
እና
መ) አግባብ ባሇው ህግ መሠረት ስሇአካባቢ ብክሇት መከሊከሌ የወጣውን
መስፇርት ያሟሊ መሆኑን፡፡

410
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /1/ የተዯነገገው እንዯተጠበቀ ሆኖ ባሇሥሌጣኑ

ተጨማሪ የምርመራ መስፇርቶችንና የዘህን አንቀጽ አፇጻጸም በሚመሇከት
መመሪያ ሉያወጣ ይችሊሌ።
30. የምርመራ ምስክር ወረቀት
ሥሌጣን የተሰጠው መርማሪ የሚፇሌግበትን የምርመራ መስፇርት በሙለ ማሟሊቱን
ካረጋገጠ በኋሊ የምርመራ ምስክር ወረቀት ወዱያውኑ ይሰጣሌ።
31. የምርመራ ምስክር ወረቀት ጸንቶ የሚቆይበት ጊዚ
1. የምርመራ የምስክር ወረቀት ከተሰጠበት ቀን ጀምሮ ሇአንዴ ዒመት ጸንቶ
ይቆያሌ።
2. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /1/ ዴንጋጌ ቢኖርም የመመዛገቢያ ጊዚውን አሳሌፍ
የቀረበ ተሽከርካሪን በሚመሇከት የሚሰጥ የምርመራ የምስክር ወረቀት ጸንቶ
የሚቆይበት ጊዚ መቆጠር የሚጀምረው ከመዯበኛው የመመርመሪያ የመጨረሻ
ቀን ጀምሮ ይሆናሌ።
32. ዒመታዊ የምርመራ ተሇጣፉ ምሌክት ስሇመስጠት
1. አግባብነት ያሇው አካሌ ሇዒመታዊ የምርመራ ተሇጣፉ ምሌክት ማመሌከቻ
ሲቀርብሇት፡-
ሀ) ማመሌከቻውን ከኦፉሲዬሌ መዛገቡና ከሰነድቹ ጋር ያመሳክራሌ፤
ሇ) በማመሌከቻው ሊይ የተመሇከቱትን የመሇያ ቁጥሮች በተሰረቁና በተሇወጡ
ተሽከርካሪዎች ዛርዛር ውስጥ ካለ ቁጥሮች ጋር ያስተያያሌ፤
ሏ) አመሌካቹ የተሽከርካሪው እውነተኛ ባሇንብረት ወይም ባሇይዜታ መሆኑን
ወይም የዘህ ዒይነቱ ሰው ሕጋዊ ወኪሌ መሆኑን ያረጋግጣሌ፡፡
2. አግባብነት ያሇው አካሌ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /1/ በተመሇከተው ምርመራ
ውጤትና በዘህ አዋጅ አንቀጽ 30 መሠረት የተሰጠን የተሽከርካሪ ምርመራ
የምስክር ወረቀት መሠረት በማዴረግ እና ተገቢውን የአገሌግልት ክፌያ
በማስከፇሌ ተሽከርካሪውን በሚመሇከት ዒመታዊ የምርመራ ተሇጣፉ ምሌክት
ሇአመሌካቹ ይሰጣሌ፡፡

411
 የፌትህ ሚኒስቴር

33. ዒመታዊ የምርመራ ተሇጣፉ ምሌክት እንዱታይ ስሇማዴረግ

1. ሇባሇሞተር ተሽከርካሪ የተሰጠ ዒመታዊ የምርመራ ተሇጣፉ ምሌክት
በተሽከርካሪው የፉት መስታወት በታችኛው የቀኝ ማዔዖን ሊይ ተሇጥፍ መታየት
አሇበት፡፡
2. የፉት መስተዋት ሇላሇው ባሇሞተር ተሽከርካሪ የተሰጠ ዒመታዊ የምርመራ
ተሇጣፉ ምሌክት ተሽከርካሪው በማንኛውም መንገዴ ሊይ በሚንቀሳቀስበት ጊዚ
በተሽከርካሪው ውስጥ መቀመጥና በትራፉክ ፕሉስ ሲጠየቅ እንዱታይ መዯረግ
አሇበት፡፡
3. ሇተሳቢ የተሰጠ ዒመታዊ የምርመራ ተሇጣፉ ምሌክት ተሳቢውን ሇሚጎትተው
ባሇሞተር ተሽከርካሪ ከተሰጠው ዒመታዊ የምርመራ ተሇጣፉ ምሌክት ጎን ሇጎን
ተሇጥፍ መታየት አሇበት፡፡
34. ዒመታዊ የምርመራ ተሇጣፉ ምሌክትን ስሇማሳረም እና ስሇመተካት
1. በዒመታዊ የምርመራ ተሇጣፉ ምሌክት ሊይ ከሰፇሩት መግሇጫዎች መካከሌ
የተሳሳተ ነገር መኖሩን የተሽከርካሪው ባሇቤት ወይም ባሇይዜታ ተሇጣፉው
ከተሰጠበት ቀን ጀምሮ በአስር ቀናት ውስጥ ተሇጣፉ ምሌክቱን ሇእርምት
አግባብ ሊሇው አካሌ ማቅረብ አሇበት፡፡ ይህም ሲሆን ስህተቱ ያጋጠመው አግባብ
ባሇው አካሌ ጥፊት ምክንያትነት ብቻ ካሌሆነ በስተቀር ተገቢውን የአገሌግልት
ክፌያ ባሇንብረቱ ወይም ባሇይዜታው ይፇጽማሌ፡፡
2. በዒመታዊ የምርመራ ተሇጣፉ ምሌክት ሊይ በሰፇሩት መግሇጫዎች ሊይ ሇውጥ
ሲያጋጥም ተሇጣፉ ምሌክቱ በዘሁ መሠረት እንዱሻሻሌ የተሽከርካሪው ባሇቤት
ወይም ባሇይዜታ በአስር ቀናት ውስጥ ተሇጣፉ ምሌክቱን አግባብ ሊሇው አካሌ
ማቅረብ አሇበት፡፡ ተገቢውን የአገሌግልት ክፌያም ባሇንብረቱ ወይም
ባሇይዜታው ይፇጽማሌ፡፡
3. ዒመታዊ የምርመራ ተሇጣፉ ምሌክት የጠፊ፣ የተበሊሸ ወይም የማይነበብ የሆነ
እንዯሆነ የተሽከርካሪው ባሇቤት ወይም ባሇይዜታ ምትክ ተሇጣፉ ምሌክት
እንዱሰጠው ወዱያውኑ አግባብ ሊሇው አካሌ ማመሌከት አሇበት፡፡
4. አግባብ ያሇው አካሌ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /3/ መሠረት ማመሌከቻ
ሲቀርብሇት አመሌካቹ ተገቢውን የአገሌግልት ክፌያ እንዱፇጽም ካዯረገ በኋሊ
ምትክ ዒመታዊ የምርመራ ተሇጣፉ ምሌክት ይሰጠዋሌ፡፡

412
 የፌትህ ሚኒስቴር

5. ጠፌቶ የነበረና ምትክ የተሰጠበትን ዒመታዊ የምርመራ ተሇጣፉ ምሌክት መሌሶ

ያገኘ ሰው ተጨማሪ የሆነው ዒመታዊ የምርመራ ተሇጣፉ ምሌክት እንዱሰረዛና
እንዱወገዴ ወዱያውኑ አግባብ ሊሇው አካሌ ማስረከብ አሇበት፡፡
35. ዒመታዊ የምርመራ ተሇጣፉ ምሌክት ጸንቶ የሚቆይበት ጊዚ
ዒመታዊ የምርመራ ተሇጣፉ ምሌክት ጸንቶ የሚቆይበት ጊዚ ሇተሇጣፉ ምሌክቱ
መሰጠት መሠረት የሆነው የምርመራ ምስክር ወረቀት ጸንቶ ከሚቆይበት ጊዚ ጋር
ተመሳሳይ ይሆናሌ፡፡
36. ዒመታዊ የምርመራ ተሇጣፉ ምሌክት አሇመኖር
1. ዒመታዊ የምርመራ ተሇጣፉ ምሌክት አሇመኖር ተሽከርካሪው ዒመታዊ የቴክኒክ
ምርመራ አሇማዴረጉን መነሻ ግምት ያስወስዲሌ፡፡ ተሽከርካሪው መመርመሩን
የማስረዲቱ ተግባርም የተሽከርካሪው ባሇንብረት ወይም የባሇይዜታ ይሆናሌ፡፡
2. ማንኛውም ተሽከርካሪ የዘህን አዋጅ አንቀጽ 33 በመተሊሇፌ በማንኛውም መንገዴ
ሊይ እንዱንቀሳቀስ ከተዯረገ የመመርመሩ ሁኔታ በሚገባ እስኪጣራ ዴረስ አግባብ
ያሇው ሕግ የማስከበር ሥሌጣን የተሰጠው አካሌ ተሽከርካሪውን ይዜ ማቆየት
ይችሊሌ፡፡
37. ስሇሌዩ ምርመራ
1. ማንኛውም ተሽከርካሪ የዘህን አዋጅ አንቀጽ 30 ዴንጋጌ የሚያሟሊ ቢሆንም
አግባብነት ያሇው አካሌ አስፇሊጊ ሆኖ ሲያገኘው ሌዩ ምርመራ ሉያዯርግበት
ይችሊሌ፡፡
2. ማንኛውም ተሽከርካሪ፡-
ሀ) በመንገዴ ሊይ ሇማገሌገሌ ብቁ አሇመሆኑ፤
ሇ) አሰራሩ፣ መሣሪያዎቹ፣ መጠኑ ወይም ክብዯቱ አግባብ ባሇው ሕግ መሠረት
የተወሰኑትን ዯረጃዎች የማያሟሊ መሆኑ፤ ወይም
ሏ) በአዯጋ ምክንያት ከባዴ ጉዲት የዯረሰበት መሆኑ፤
በግሌጽ የሚታይ ሲሆን አግባብ ያሇው ሕግ የማስከበር ሥሌጣን የተሰጠው አካሌ
ተሽከርካሪው በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /1/ መሠረት ሇሚዯረግ ሌዩ ምርመራ
እንዱቀርብ ሉያስገዴዴ ይችሊሌ።
3. በዘህ አንቀጽ መሠረት ሇሚዯረግ የተሽከርካሪ ሌዩ ምርመራ የአገሌግልት ክፌያ
አይጠየቅም፡፡

413
 የፌትህ ሚኒስቴር

ክፌሌ አምስት
ስሇተሽከርካሪዎች ኦፉሲዬሌ መዛገብና ሰነድች
38. ኦፉሲዬሌ መዛገብና ሰነድች ስሇመያዛ
አግባብነት ያሇው አካሌ ባሇንብረትነታቸው የታወቀና የተመዖገቡ ተሽከርካሪዎችን
በሚመሇከት ኦፉሲዬሌ መዛገብና ሰነድች እንዱሁም የዒመቱን የተጠቃሇሇ
የተሽከርካሪዎች ዛርዛር አዯራጅቶ በሚገባ ይይዙሌ።
39. የተሰረቁ ወይም የተሇወጡ ተሽከርካሪዎች ዛርዛር
1. አግባብነት ያሇው አካሌ የተሰረቁ፣ የተሇወጡ፣ ጠፌተው የተገኙና ባሇንብረቱ
ያሌተገኘ ተሽከርካሪዎችን የተጠቃሇሇ ዛርዛር አዯራጅቶ በሚገባ ይይዙሌ፤
ሲጠየቅም ሇሚመሇከተው አካሌ ይሰጣሌ፡፡
2. አግባብነት ያሇው አካሌ አስፇሊጊና ተገቢ መስል ሲያገኘው በማናቸውም ጋዚጣ
ዛርዛሩን ሉያሳትም ይችሊሌ።
40. በኦፉሲዬሌ መዛገብና ሰነድች የተያዖን መረጃ ስሇማግኘት መብት
1. ማንኛውም ጉዲዩ የሚመሇከተው ሰው በኦፉሲዬሌ መዛገብና ሰነድች ውስጥ ያሇን
መረጃ ሇማየት ወይም የተረጋገጠ ቅጅው እንዱሰጠው ሲጠይቅ ተገቢውን
የአገሌግልት ክፌያ አስከፌል መረጃውን እንዱያይ ወይም ቅጅው እንዱሰጠዉ
ያዯርጋሌ፡፡
2. ማንኛውም የሕግ አስፇጻሚ አካሌ ሇሥራው አፇጻጸም የሚያስፇሌገውን መረጃ
ሇማየት ወይም ቅጅው እንዱሰጠው ሲጠይቅ የአገሌግልት ክፌያ አይጠየቅም፡፡
41. ቀዯምትነት ስሇሚኖረው ማስረጃ
1. በኦፉሲዬሌ ሰነዴነት የተያ዗ ማመሌከቻዎች፣ ዯብዲቤዎችና ቅጾች እንዱሁም
በኦፉሲዬሌ መዛገብ ሊይ የሰፇሩ መግሇጫዎች ሇተመዖገቡት ጉዲዮች መነሻ
ማስረጃ ይሆናለ፡፡
2. የባሇንብረትነት መብት በተሊሇፇሊቸው ሰዎች መካከሌ ክርክር በሚነሳበት ጊዚ
ቀዯምትነት ያሇው ማስረጃ የሚወሰነው የባሇንብረትነት መታወቂያ ዯብተር
በተሰጠበት ቀን ቅዯም ተከተሌ ሊይ ተመሠርቶ ይሆናሌ፡፡

414
 የፌትህ ሚኒስቴር

ክፌሌ ስዴስት
ሌዩ ሌዩ ዴንጋጌዎች
42. የተከሇከለ ተግባሮች
ማንኛውም ሰው፦
1. አግባብነት ካሇው አካሌ የጽሐፌ ፇቃዴ ሳይኖረው ከዘህ አዋጅ ጋር በተያያዖው
ሠንጠረዥ ከተመሇከቱት ላሊ የቀሇም ኅብር፣ የፉዯሌ ጣምራ ወይም ምሌክቶች
ሇተሽከርካሪው መሇያ ቁጥር ሰላዲ መጠቀም፤
2. በተሽከርካሪው መሇያ ቁጥር ሰላዲና አካባቢው ማስታወቂያዎችን ወይም
ላልች ምሌክቶችን መሇጠፌ፤
3. ሇተሽከርካሪው በፊብሪካው ከተገጠመሇት መዯበኛ መብራት ተጨማሪ መብራት
ማስገባት፤
4. የነጂውን የማየት ችልታ በሚያውክ ሁኔታ አሻንጉሉቶችን ወይም ላልች
ጌጣጌጦችን ማስቀመጥ፤ ወይም
5. አግባብነት ካሇው አካሌ አስቀዴሞ ሳያስፇቅዴ በባሇቤትነት መታወቂያ ዯብተር
ሊይ የሰፇሩ መረጃዎችን በተሽከርካሪው አካሊት ሊይ መቀየር ወይም
ተሽከርካሪውን መበተን፤ አይችሌም፡፡
43. የማስጠንቀቂያ ምሌክቶች
አግባብነት ያሇው አካሌ እንዯአስፇሊጊነቱ በማንኛውም ተሽከርካሪ ሊይ አንፀባራቂ
የሆኑ ማስጠንቀቂያ ምሌክቶች እንዱዯረጉ ሉያዛ ይችሊሌ፡፡
44. ስሇሰላዲ ሥራ እና ቁጥር አፃፃፌ
ባሇሥሌጣኑ ሰላዲ አምርቶ የማሰራጨት ተግባሩ እንዯተጠበቀ ሆኖ ተፇሊጊ ሆኖ
ሲያገኘው ተጨማሪ ፉዯሊትና ቁጥሮች ያሇው ሰላዲ በሥራ ሊይ ማዋሌ ይችሊሌ።
45. ስሇመከሊከያ ኃይሌ ተሽከርካሪዎች
1. ሇመከሊከያ ኃይሌ ተሽከርካሪዎች የባሇቤትነት መታወቂያ ዯብተር፣ የመሇያ ቁጥር
ሰላዲዎችና ዒመታዊ የምርመራ ተሇጣፉ ምሌክት የሚሰጠው በአገር መከሊከያ
ሚኒስቴር ይሆናሌ።
2. ሇመከሊከያ ኃይሌ ተሽከርካሪዎች የሚሰጠው የመሇያ ቁጥር ሰላዲ ከዘህ አዋጅ
ጋር በተያያዖው ሠንጠረዥ ከተመሇከቱት የቀሇም ሕብር፣ የፉዯሌ ጣምራና
ምሌክቶች የተሇየ መሆን አሇበት።

415
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /1/ እና /2/ ዴንጋጌዎች እንዯተጠበቁ ሆኖ ይህ

አዋጅ እንዯአግባብነቱ ሇመከሊከያ ኃይሌ ተሽከርካሪዎች ተፇጻሚነት ይኖረዋሌ።
46. በኢንተርናሽናሌ ትራፉክ ስሇተሰማራ ተሽክርካሪ
በአገሮች መካከሌ የሚዯረግ የጋራ መጠቃቀም መርህ እንዯተጠበቀ ሆኖ፣
ከባሇሥሌጣኑ የተሰጠ ጊዚያዊ የማንቀሳቀሻ ፇቃዴ ካሌኖረ በስተቀር ማንኛውንም
በኢንተርናሽናሌ ትራፉክ የተሰማራ ተሽከርካሪን በኢትዮጵያ መንገድች ሊይ
ማንቀሳቀስ የሚቻሇው አገር ውስጥ ከገባበት ቀን ጀምሮ ከአንዴ ወር ሊሌበሇጠ ጊዚ
ብቻ ነው፡፡
47. የተሽከርካሪ መመርመሪያና መመዛገቢያ ክፌያ
ሇተሽከርካሪ መመርመሪያ፣ መመዛገቢያና ተያያዥነት ሊሊቸው አገሌግልቶች
የሚጠየቀው ክፌያ፡-
1. ባሇሥሌጣኑ የሚመዖግባቸውን ተሽከርካሪዎች በሚመሇከት የሚኒስትሮች ምክር
ቤት በሚያወጣው ዯንብ፤
2. በክሌሌ አካሊት የሚመዖገቡ ተሽከርካሪዎችን በሚመሇከት በየክሌለ በሚወጣ
ሕግ፤ ይወሰናሌ፡፡
48. ቅጣት
1. ማንኛውም ሰው፦
ሀ) ዒመታዊ ምርመራ ወቅቱን አሳሌፍ ተሽከርካሪውን ሇምርመራ ካቀረበ
ሇእያንዲንደ ሇዖገየበት 15 ቀን ብር 100 ይቀጣሌ፤
ሇ) ዒመታዊ የተሽከርካሪ ምርመራ አዴርጎ ምሌክቱን ሳይሇጥፌ በመንገዴ ሊይ
እንዱሽከረከር ያዯረገ ወይም በአንቀጽ 42 /2/፣ /3/ እና /4/ የተጠቀሱትን
ክሌከሊዎች የተሊሇፇ ብር 200 /ሁሇት መቶ ብር/ እንዱሁም የተበሊሸ ወይም
በሚገባ ሉታይ የማይችሌ የመሇያ ቁጥር ሰላዲ ሇጥፍ በመንገዴ ሊይ
እንዱሽከረከር ያዯረገ ከሆነ ብር 500 /አምስት መቶ ብር/ ይቀጣሌ፤
ሏ) ሇተሽከርካሪው ዒመታዊ ምርመራ ሳያካሂዴ በመንገዴ ሊይ እንዱሽከረከር
ያዯረገ ከሆነ ወይም የተሽከርካሪውን ስም ንብረትነቱን በስሙ ማዙወር
ሲገባው በስዴስት ወር ጊዚ ውስጥ ሳያዙውር የቀረ እንዯሆነ ብር 700 /ሰባት
መቶ ብር/ ይቀጣሌ፤

416
 የፌትህ ሚኒስቴር

መ/ የተሽከርካሪው አካሌ ጉዴሇት ኖሮት እንዱያስተካክሌ አግባብነት ባሇው አካሌ

በጽሐፌ ተገሌፆሇት እስከ አምስት የሥራ ቀናት ውስጥ ሳያስተካክሌ
እንዱሽከረከር ካዯረገ ብር 1,000 /አንዴ ሺ ብር/ ይቀጣሌ።
2. ማንኛውም ሰው፦
ሀ) አንዴን ተሽከርካሪ የራሱ ያሌሆነ ወይም በማስመሰሌ የተዖጋጀ ዒመታዊ
የምርመራ ምሌክት በመሇጠፌ በመንገዴ ሊይ እንዱሽከረከር ያዯረገ ከሆነ፤
ሇ) አንዴን ተሽከርካሪ የመሇያ ቁጥር ሰላዲ ሳይሇጠፌበት በመንገዴ ሊይ
እንዱሽከረከር ያዯረገ ወይም የራሱ ያሌሆነ ወይም በማስመሰሌ የተዖጋጀ
የመሇያ ቁጥር ሰላዲ ሇጥፍበት ከተገኘ ወይም በመንገዴ ሊይ እንዱሽከረከር
ያዯረገ ከሆነ፤
ሏ) የተሽከርካሪን የሻንሲ ቁጥር፣ የሞተር ቁጥር ወይም የምርት ዖመን ወይም
በአንቀፅ 42 /5/ የተክሇከለትን ተግባሮች አግባብነት ሊሇው አካሌ ሳያሳውቅ
የሇወጠ ከሆነ፤ ወይም
መ) በመጥፊቱ ወይም በላሊ ምክንያት በምትክነት የተሰጠ እያሇ የቀዴሞውን
የተሽከርካሪ የባሇቤትነት መታወቂያ ዯብተር፣ የመሇያ ቁጥር ሰላዲ ወይም
ዒመታዊ ተሇጣፉ ምሌክት መሌሶ የተጠቀመ ከሆነ፤
ጥፊተኛነቱ በፌርዴ ቤት ሲረጋገጥ፣ በወንጀሌ ህግ በተዯነገገው መሠረት የበሇጠ
የሚያስቀጣ ካሌሆነ በስተቀር ከብር 2500 እስከ ብር 5000 በሚዯርስ መቀጮ
ወይም ከሁሇት ዒመት በማይበሌጥ ቀሊሌ እስራት ወይም በሁሇቱም ይቀጣሌ፡፡
3. የሚፇሇግበትን የምርመራ መስፇርት ሙለ በሙለ ሇማያሟሊ ተሽከርካሪ
የምርመራ ምስክር ወረቀት የሰጠ ወይም እንዱሰጥ ያዯረገ አግባብነት ያሇው
አካሌ ወይም ውክሌና የተሰጠው ዴርጅት ሠራተኛ ጥፊተኛነቱ በፌርዴ ቤት
ሲረጋገጥ፣ በወንጀሌ ህግ በተዯነገገው መሠረት የበሇጠ የሚያስቀጣ ካሌሆነ
በስተቀር እስከ ብር 3,000 በሚዯርስ የገንዖብ መቀጮና ከስዴስት ወር እስከ
ሁሇት ዒመት በሚዯርስ ቀሊሌ እስራት ይቀጣሌ፡፡
4. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /1/ መሠረት አግባብነት ባሇው አካሌ በተጣሇበት
የገንዖብ መቀጮ ቅር የተሰኘ ሰው በ30 ቀናት ውስጥ ሥሌጣን ሊሇው ፌርዴ ቤት
ይግባኝ ማቅረብ ይችሊሌ።

417
 የፌትህ ሚኒስቴር

5. መቀጮው የተጣሇበት ሰው አግባብነት ያሇው አካሌ ውሳኔ ከተሰጠበት ቀን ወይም

በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /4/ መሠረት ይግባኝ አቅርቦ ከሆነ ይግባኙ ውዴቅ
ከተዯረገበት ቀን ጀምሮ በ30 ቀናት ውስጥ ገቢ ሳያዯርግ ቢቀር ክፌያው
መፇጸሙን የሚያሳይ ዯረሰኝ እስኪያቀርብ ዴረስ የሚመሇከተው ፕሉስ ጥፊቱ
የተፇጸመበትን ተሽከርካሪ ይዜ የማቆየት ሥሌጣን ይኖረዋሌ።
49. ዯንብ የማውጣት ሥሌጣን
1. የሚኒስትሮች ምክር ቤት ይህን አዋጅ ሇማስፇጸም የሚያስፇሌጉ ዯንቦችን
ሉያወጣ ይችሊሌ።
2. የትራንስፕርትና መገናኛ ሚኒስቴር77 ይህን አዋጅና በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ
/1/ መሠረት የወጡ ዯንቦችን ሇማስፇጸም የሚያስፇሌጉ መመሪያዎችን ሉያወጣ
ይችሊሌ፡፡
50. ስሇ አዋጁ አፇጻጸም
ባሇሥሌጣኑ የዘህ አዋጅ ዴንጋጌዎችና ይህን አዋጅ ሇማስፇጸም የወጡ ዯንቦችና
መመሪያዎች በአገር አቀፌ ዯረጃ ወጥ በሆነ መንገዴ በሥራ ሊይ መዋሊቸውን
ሇማረጋገጥ ክትትሌ ያዯርጋሌ፣ የመመዛገብና የመመርመር ኃሊፉነት ሇተሰጣቸው
የክሌሌ አካሊት አስፇሊጊውን የቴክኒክ ዴጋፌ ይሰጣሌ፡፡
51. የተሻሩና ተፇጻሚነት የማይኖራቸው ሕጎች
1. የባሇሞተር ተሽከርካሪና የተሣቢ መሇያ፣ መመርመሪያና መመዛገቢያ ዯንብ
ቁጥር 360/1961 /እንዯተሻሻሇ/ በዘህ አዋጅ ተሽሯሌ።
2. የዘህን አዋጅ ዴንጋጌ የሚቃረን ማንኛውም ሕግ፣ ዯንብ፣ መመሪያ ወይም
የአሠራር ሌምዴ በዘህ አዋጅ በተመሇከቱት ጉዲዮች ሊይ ተፇጻሚነት
አይኖረውም።
52. አዋጁ የሚፀናበት ጊዚ
ይህ አዋጅ በፋዳራሌ ነጋሪት ጋዚጣ ታትሞ ከወጣበት ቀን ጀምሮ የፀና ይሆናሌ።

አዱስ አበባ ነሏሴ 5 ቀን 2002 ዒ.ም

ግርማ ወሌዯጊዮርጊስ
የኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ፔሬዘዲን

77
25/08 (2011) አ. 1097 አንቀጽ 9(9) የትራንስፕርት ሚንስቴር ሆኗሌ፡፡

418
 የፌትህ ሚኒስቴር

ዯንብ ቁጥር 205/2003

ብሔራዊ የመንገዴ ትራፉክ ዯህንነት ምክር ቤትን ሇማቋቋም የወጣ የሚኒስትሮች ምክር
ቤት ዯንብ
የሚኒስትሮች ምክር ቤት የኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ አስፇጻሚ
አካሊትን ሥሌጣንና ተግባር ሇመወሰን በወጣው አዋጅ ቁጥር 691/2003 አንቀጽ 5 እና
በትራንስፕርት አዋጅ ቁጥር 468/1997 አንቀጽ 28 መሠረት ይህን ዯንብ አዉጥቷሌ፡፡

1. አጭር ርዔስ
ይህ ዯንብ በብሔራዊ የመንገዴ ትራፉክ ዯህንነት ምክር ቤት ማቋቋሚያ የሚኒስትሮች
ምክር ቤት ዯንብ ቁጥር 205/2003 ተብል ሉጠቀስ ይችሊሌ፡፡
2. ትርጓሜ
በዘህ ዯንብ ውስጥ የቃለ አገባብ ላሊ ትርጉም የሚያሰጠው ካሌሆነ በስተቀር፡-
1. በትራንስፕርት አዋጅ ቁጥር 468/1997 አንቀጽ 2 የተመሇከተው ትርጓሜ ተፇጻሚ
ይሆናሌ፤
2. ‘የመንገዴ ትራፉክ ዯህንነት’ ማሇት የመንገዴ ተጠቃሚዎችና ማናቸውም ሀብት
ከትራፉክ አዯጋ የሚጠበቁበት ሁኔታ ነው፤
3. ‘ሚኒስቴር’ ማሇት የትራንስፕርት ሚኒስቴር ነዉ፡፡
3. መቋቋም
1. ብሔራዊ የመንገዴ ትራፉክ ዯህንነት ምክር ቤት (ከዘህ በኋሊ ‘ምክር ቤት’ እየተባሇ
የሚጠራ) በዘህ ዯንብ ተቋቁሟሌ፡፡
2. ምክር ቤቱ ተጠሪነቱ ሇሚኒስቴሩ ይሆናሌ፡፡
4. ዒሊማ
የምክር ቤቱ ዒሊማ የመንገዴ ትራፉክ ዯህንነት ስሌቶችን በመቀየስ ሇተግባራዊነቱ ጉዲዩ
የሚመሇከታቸው አካሊትን ማስተባበር ይሆናሌ፡፡
5. የምክር ቤቱ ስሌጣንና ተግባር
ምክር ቤቱ በዘህ ዯንብ አንቀጽ 4 የተመሇከተውን ዒሊማ እውን ሇማዴረግ የሚከተለት
ሥሌጣንና ተግባራት ይኖሩታሌ፡-
1. ብሔራዊ የመንገዴ ትራፉክ ዯህንነት ዔቅድችንና ኘሮግራሞችን ማዖጋጀት፤

419
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. የመንገዴ ትራፉክ ዯህንነትን ሇማሻሻሌ የሚመሇከታቸው አካሊትን ተሳትፍ

ማጠናከር፤ የመንገዴ ትራፉክ አዯጋን ሇመቀነስ የሚያዯርጉት እንቅስቃሴ
ተቀናጅቶና የበሇጠ ውጤታማ ሆኖ እንዱከናወን ማስተባበርና ዴጋፌ መስጠት፤
3. መንገዴን፤ተሽከርካሪንና የመንገዴ ተጠቃሚን የሚመሇከቱ በሥራ ሊይ ያለ ህጎች፤
ስታንዲርድችና መመሪያዎች የመንገዴ ትራፉክ አዯጋን ከመግታት አኳያ
ውጤታማነታቸውን በመገምገም የማሻሻያ ሀሳብ ማቅረብ፤
4. የመንገዴ ትራፉክ ዯህንነት ትምህርት በመዯበኛና በተጓዲኝ ትምህርት ውስጥ
እንዱጠናከር ከሚመሇከታቸው አካሊት ጋር መተባበርና እንዯአስፇሊጊነቱ ዴጋፌ
መስጠት፤
5. የመንገዴ ትራፉክ አዯጋን ሇመግታት የሚያስችለ መዴረኮች እንዱካሄደ ሁኔታዎችን
ማመቻቸትና ማካሄዴ፤
6. የመንገዴ ትራፉክ ዯህንነትን ሇማስፇን ከሚመሇከታቸው አካሊት ጋር በመተባበር
ህብረተሰቡ የሚሳተፌበትን ሁኔታ ማመቻቸትና የብ዗ሃን መገናኛ ተሳትፍን
ማጠናከርና እገዙ ማዴረግ፤
7. በሌዩ ሌዩ የመንገዴ ትራፉክ ዯህንነት እንቅስቃሴዎች ውስጥ የግለ ዖርፌ ተሳትፍ
እንዱጠናከር ማዴረግ፤
8. የሚመሇከታቸው አካሊት የመንገዴ ትራፉክ ዯህንነትን ሇማረጋገጥ የነዯፈትን
ስትራቴጂና ፔሮግራም ውጤታማነት በየጊዚው በመከታተሌና በመገምገም ሇሚኒስቴሩ
ሪፕርት ማቅረብ፤
9. የመንገዴ ትራፉክ ዯኅንነትን ሇማሻሻሌ አስፇሊጊ ሆኖ ሲገኝ ከሚመሇከታቸው አካሊት
የተውጣጡ አባሊትን የያ዗ የቴክኒክ ኮሚቴዎችን ማቋቋምና እንቅስቃሴዎቻቸውን
ማስተባበር፤
10. ዒሊማዎቹን ሇማስፇጸም የሚያስፇሌጉ ላልች ተግባራትን ማከናወን፡፡
6. የምክር ቤቱ አባሊት
የምክር ቤቱ አባሊት ሰብሳቢውን ጨምሮ በመንግስት ይሰየማለ። ቁጥራቸውም
አንዯአስፇሊጊነቱ ይወሰናሌ፡፡
7. የምክር ቤቱ ስብሰባዎች
1. የምክር ቤቱ መዯበኛ ስብሰባ በየስዴስት ወሩ ይካሄዲሌ፤ ሆኖም በሰብሳቢው ጥሪ
በማናቸውም ጊዚ አስቸኳይ ስብሰባ ሉዯረግ ይችሊሌ፡፡

420
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. የምክር ቤቱ አብሊጫው አባሊት በስብሰባ ሲገኙ ምሌዒተ ጉባዓ ይሆናሌ፡፡

3. የምክር ቤቱ ውሳኔዎች በዴምጽ ብሌጫ ያሌፊለ፤ ሆኖም ዴምጽ እኩሌ በእኩሌ
የተከፇሇ እንዯሆነ ሰብሳቢው ወሳኝ ዴምጽ ይኖረዋሌ።
4. የዘህ አንቀጽ ዴንጋጌዎች አንዯተጠበቁ ሆኖ ምክር ቤቱ የራሱን የስብሰባ ሥነ
ሥርዒት ዯንብ ሉያወጣ ይችሊሌ፡፡
8. የምክር ቤቱ ጽሕፇት ቤት
1. ምክር ቤቱ በሚኒስቴሩ ውስጥ የተዯራጀ ጽሕፇት ቤት ይኖረዋሌ፤
2. ጽሕፇት ቤቱ ፡-
ሀ) የምክር ቤቱ ሴክሬታርያት ሆኖ ያገሇግሊሌ፤
ሇ) የምክር ቤቱን ጉዲዮችና ስብሰባዎች ሪከርዴ ይይዙሌ፤
ሏ) የምክር ቤቱ ውሳኔዎች በአግባቡ በሥራ ሊይ መዋሊቸውን ይከታተሊሌ፤
መ) በመንገዴ ትራፉክ ዯህንነት ጥናት በማካሄዴ የረጅም ጊዚ የመንገዴ ትራፉክ
ዯህንነት ማሻሻያ ኘሮግራም አዖጋጅቶ ሇምክር ቤቱ ያቀርባሌ፤
ሠ) የኘሮግራሙን አፇጻጸም በመከታተሌና በመመዖን የማሻሻያ ሃሳብ ሇምክር ቤቱ
ያቀርባሌ፣
ረ) በሚመሇከታቸው አካሊት የሚቀርቡ የኘሮግራምና ስትራቴጂ አተገባበር
ሪፕርቶችን ይሰበስባሌ፣ ያጠናቅራሌ፤
ሰ) የመንገዴ ትራፉክ አዯጋ መረጃዎችን ይተነትናሌ፤ የምክር ቤቱን ሥራዎች
ሇማሳካት አስፇሊጊ የሆኑ ሕትመቶችን ያዖጋጃሌ፤
ሸ) በምክር ቤቱ የሚሰጡትን ላልች ተግባራት ይፇጽማሌ።
9. የመተባበር ግዳታ
የሚመሇከታቸው የመንግሥት አካሊትና መንግሥታዊ ያሌሆኑ ዴርጅቶች የመንገዴ
ትራፉክ ዯህንነት ፕሉሲዎችን፣ ስትራቴጂዎችንና ዔቅድችን በመተግበር ረገዴ ከምክር
ቤቱ ጋር የመተባበር ግዳታ አሇባቸው።
10. መመሪያ የማዉጣት ስሌጣን
ይህንን ዯንብ በሚገባ ሇማስፇጸም የሚያስፇሌጉ መመሪያዎችን ሚኒስቴሩ ሉያወጣ
ይችሊሌ፡፡

421
 የፌትህ ሚኒስቴር

11. ዯንቡ የሚጸናበት ጊዚ

ይህ ዯንብ በፋዳራሌ ነጋሪት ጋዚጣ ታትሞ ከወጣበት ቀን ጀምሮ የጸና ይሆናሌ፡፡

አዱስ አበባ መጋቢት 21 ቀን 2003 ዒ.ም.

መሇስ ዚናዊ
የኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ጠቅሊይ ሚኒስትር

422
 የፌትህ ሚኒስቴር

ዯንብ ቁጥር 206/2003

የተሽከርካሪ መሇያ፣ መመርመሪያና መመዛገቢያ ክፌያ ሇመወሰን የወጣ የሚኒስትሮች
ምክር ቤት ዯንብ
የሚኒስትሮች ምክር ቤት የኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዳሞክራሲያዊ ሪፐብሉክ አስፇጻሚ
አካሊትን ሥሌጣንና ተግባር ሇመወሰን በወጣው አዋጅ ቁጥር 691/2003 አንቀጽ 5 እና
በተሽከርካሪ መሇያ፣ መመዛገቢያና መመርመሪያ አዋጅ ቁጥር 681/2002 አንቀጽ 47(1)
መሠረት ይህን ዯንብ አውጥቷሌ፡፡

1. አጭር ርዔስ
ይህ ዯንብ ‘የተሽከርካሪ መሇያ፣ መመርመሪያና መመዛገቢያ ክፌያ የሚኒስትሮች ምክር
ቤት ዯንብ ቁጥር 206/2003’ ተብል ሉጠቀስ ይችሊሌ፡፡
2. ትርጓሜ
በተሽከርካሪ መሇያ፣ መመርመሪያና መመዛገቢያ አዋጅ ቁጥር 681/2002 አንቀጽ 2
የተሠጡ ትርጓሜዎች ሇዘህ ዯንብም ተፇጻሚነት ይኖራቸዋሌ።
3. የተፇፃሚነት ወሰን
ይህ ዯንብ በፋዳራሌ ትራንስፕርት ባሇሥሌጣን በሚመዖገቡ ተሽከርካሪዎች ሊይ
ተፇጻሚ ይሆናሌ፡፡
4. የአገሌግልት ክፌያዎች
ሇተሽከርካሪ መሇያ፣ መመርመሪያ፣ መመዛገቢያና ተያያዥነት ሊሊቸው አገሌግልቶች
የሚጠየቀው ክፌያ ከዘህ ዯንብ ጋር በተያያዖው ሠንጠረዥ በተመሇከተው መሠረት
ይሆናሌ፡፡
5. ዯንቡ የሚፀናበት ጊዚ
ይህ ዯንብ በፋዳራሌ ነጋሪት ጋዚጣ ታትሞ ከወጣበት ቀን ጀምሮ የጸና ይሆናሌ፡፡
አዱስ አበባ ሚያዛያ 6 ቀን 2003 ዒ.ም.
መሇስ ዚናዊ
የኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ጠቅሊይ ሚኒስትር

423
 የፌትህ ሚኒስቴር

¾›ÑMÓKAƒ õÁ-‹ c’Ö[»

¡õÁ
}.l ¾›ÑMÓKAƒ ¯Ã‖ƒ
(w`)

1 ¾vK’w[ƒ Sታ¨mÁ Åw}`

1.
KV}` dÃKA‹ 8 00
1

1.
KK?KA‹ }iŸ`"]-‹ 15 00
2

1.
´`´` Ñ<ÇÄ‹’ KTeK¨Ø uእÁ’Ç’Æ Ñ<Çà 5 00
3

1.
uUƒ‖ƒ c=cØ Ÿª‘ õÁ u}ÚT] 5 00
4

2 ¾SKÁ lØ` WK?Ç

2.
¾°Kƒ cK?Ç (K›’É ¨`) 250 00
1

2.
sT> WK?Ç KV}` dáM c=cØ ¨ÃU c=}" 10 00
2

2.
sT> WK?Ç KK?KA‹ }iŸ`"]-‹ c=cØ ¨ÃU c=}" 15 00
3

2.
}LLò WK?Ç c=cØ ¨ÃU c=ታÅe (K›’É ¯Sƒ) 250 00
4

3 ¯Sታ© ¾}iŸ`"] U`S^ ¾Ue` ¨[kƒ‘ ¾U´Ñv }K×ò UMƒ

424
 የፌትህ ሚኒስቴር

¡õÁ
}.l ¾›ÑMÓKAƒ ¯Ã‖ƒ
(w`)

3.
KV}` dáM 20 00
1

3. KÓM ›¨<‚Vu=KA‹‘ ¾Q´w TSLKh }iŸ`"]-‹ ¾‖Í=¨<’

2 SkSÝ ÚUa&

Ÿ›Ueƒ ¾TÃuMØ SkSÝ LL‛¨< 50 00

G ®
u}ÚT] uSkSÝ 3
®

Ÿ6 እስከ 44 SkSÝ LL‛¨< 65 00

K
u}ÚT] uSkSÝ 4 00

Ÿ45 እስከ 64 SkSÝ LL‛¨< 70 00

N
u}ÚT] uSkSÝ 4 00

65 SkSÝ LL‛¨< 80 00
S
u}ÚT] uSkSÝ 4 00

3.
¾ß‖ƒ }iŸ`"]-‹
3

®
Ÿ5 እስከ 70 Ÿ<ንታM KT>ß‖< 55
®
G
®
u}ÚT] uŸ<’ታM 4
®

®
K Ÿ71 እስከ 12 ኩንታM KT>ß‖< 140
®

425
 የፌትህ ሚኒስቴር

¡õÁ
}.l ¾›ÑMÓKAƒ ¯Ã‖ƒ
(w`)

®
u}ÚT] uŸ<’ታM 3
®

®
Ÿ120 Ÿ<’ታM uLÃ KT>ß‖< 22®
N ®

u}ÚT] uŸ<’ታM 2 0®

®
T’—¨<U }du= 55
S ®

u}ÚT] uŸ<’ታM 1 00

3. ®
KM¿ }’kdni SX]Á 23®
4 ®

3. ®
´`´` Ñ<ÇÄ‹’ KTeK¨Ø uእÁ’Ç’Æ Ñ<Çà 4
5 ®

3. ®
K}K×ò ¾U`S^ UMƒ ÓMvß 8
6 ®

3. ®
K¯Sታ© ¾U´Ñv "`É ÓMvß 10
7 ®

4 S´Ñw’' W‖Ê‹’‘ S²`´a‹’ KT¾ƒ

4. ®
S´Ñw’' W‖Ê‹’‘ S´`´a‹’ KSSMŸƒ 5
1 ®

4. uS´Ñw ¨ÃU uW‖Ê‹ ¨<eØ ¾T>ј S[Í’ pÏ KS¨<cÉ ®

8
2 uÑê ®

426
 የፌትህ ሚኒስቴር

¡õÁ
}.l ¾›ÑMÓKAƒ ¯Ã‖ƒ
(w`)

4. ®
¾S´`´` pÏ KS¨<cÉ uÑê 5
3 ®

427
 የፌትህ ሚኒስቴር

ዯንብ ቁጥር 208/2003

የመንገዴ ትራንስፕርት ትራፉክ መቆጣጠሪያ ዯንብ
የሚኒስትሮች ምክር ቤት የኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ አስፇጻሚ
አካሊትን ሥሌጣንና ተሣባር ሇመወሰን በወጣው አዋጅ ቁጥር 691/2003 አንቀጽ 5 እና
በትራንስፕርት አዋጅ ቁጥር 468/1997 አንቀጽ 28 መሠረት ይህን ዯንብ አውጥቷሌ፡፡
ክፌሌ አንዴ
ጠቅሊሊ
1. አጭር ርዔስ
ይህ ዯንብ ‘የመንገዴ ትራንስፕርት ትራፉክ መቆጣጠሪያ የሚኒስትሮች ምክር ቤት
ዯንብ ቁጥር 208/2003’ ተብል ሉጠቀስ ይችሊሌ፡፡
2. ትርጓሜ
በዘህ ዯንብ ውስጥ የቃለ አገባብ ላሊ ትርጉም የሚያሰጠዉ ካሌሆነ በስተቀር፡-
1. ‘ተሽከርካሪ’፣ ‘ሠረገሊ’፣ ‘ብስክላት’፣ ‘ባሇሞተር ተሽከርካሪ’ እና "ሌዩ ተንቀሳቃሽ
መሣሪያ’ በተሽከርካሪ መሇያ፣ መመርመሪያና መመዛገቢያ አዋጅ ቁጥር 681/2002
በአንቀጽ 2 ንዐስ አንቀፅ (1)፣ (2)፣ (3)፣ (4) እና (6) የተሰጣቸውን ትርጉም ይይዙለ፤
2. ‘የጭነት ማመሊሇሻ ተሽከርካሪ’ ማሇት ማናቸውንም ዒይነት ዔቃ እንዱያመሊሌስ
ተብል የተሰራና ሇዘሁ አገሌግልት እንዱውሌ የተዯረገ ባሇሞተር ተሽከርካሪ ሲሆን
ጎታች መኪናን ይጨምራሌ፤
3. ‘ባሇሞተር ብስክላት’ ማሇት የጎን ተሽከርካሪውን ሳይጨምር ክብዯቱ ከ400 ኪል
ግራም የማይበሌጥ ከአራት መንኮራኩር በታች ያሇው ባሇሞተር ተሽከርካሪ ነው፤
4. ‘የግሌ ተሽከርካሪ’ ማሇት ከጭነት ማመሊሇሻ ተሽከርካሪ፣ ከባሇሞተር ብስክላት፣
ከሕዛብ ማመሊሇሻ ተሽከርካሪ፣ ከጎታች መኪና እና ከሌዩ ተንቀሳቃሽ መሣሪያ የተሇየ
ሇግሌ መጠቀሚያ የሚውሌ ባሇሞተር ተሽከርካሪ ነው፤
5. ‘የሕዛብ ማመሊሇሻ ተሽከርካሪ’ ማሇት መንገዯኞችን ሇማመሊሇስ የሚያገሇገሌ
ባሇሞተር ተሽከርካሪ ሲሆን የንግዴ አውቶሞቢሌና አውቶቡስ ተብል ይከፇሊሌ፤
6. ‘አዉቶቡስ’ ማሇት ከአሥራ ሁሇት መንገዯኞች በሊይ ሇማሳፇር የሚችሌ የህዛብ
ማመሊሇሻ ተሽከርካሪ ነው፤

428
 የፌትህ ሚኒስቴር

7. ‘ጎታች መኪና’ ማሇት በተሇይ ላልች ተሽከርካሪዎችን ሇመጎተት የሚያገሇገሌ ሆኖ

የላሊ ጭነትን ሳይሆን የሚጎትተውን ተሽከርካሪና በርሱ ሊይ ያሇውን ጭነት ክብዯት
ብቻ በከፉሌ ሇመሸከም የተሰራ ባሇሞተር ተሽከርካሪ ነው፤
8. ‘ግማሽ ተሣቢ’ ማሇት ሇመንገዯኞች ወይም ሇጭነት ማመሊሇሻ የሚያገሇግሌና በላሊ
ባሇሞተር ተሽከርካሪ የሚሳብ ሆኖ የተሽከርካሪው ጭነትና ክብዯት በከፉሌ በላሊ
ተሽከርካሪ ሊይ እንዱያርፌ ወይም በላሊ ተሽከርካሪ እንዱሳብ ተዯርጎ የተሰራ
ተሽከርካሪ ነው፤
9. ‘ተሳቢ’ ማሇት ሇራሱ የተሇየ የሞተር ኃይሌ የላሇው ሆኖ ጎታች በሆነ በላሊ
ባሇሞተር ተሽከርካሪ ሊይ ሉቀጠሌና ሉጎተት የሚችሌና ክብዯቱ ጎታች በሆነው
ባሇሞተር ተሽከርካሪ ሊይ እንዯማያርፌ ሆኖ የተሰራ ተሽከርካሪ ነው፣ ሆኖም
ከባሇሞተር ብስክላት ጋር ተያይዜ የሚሳበዉን የጎን ተሽከርካሪ አይጨምርም፤
10. ‘መንገዴ’ ማሇት ሇማናቸውም ተሊሊፉ ክፌት ካሌሆነ የግሌ መንገዴ በስተቀር
ተሽከርካሪዎች በተሇምድ የሚጠቀሙበት ማናቸውም የከተማ መንገዴ፡ የገጠር
መንገዴ፣ አውራ ጎዲና ወይም መተሊሇፉያ ነው፤
11. ‘ትራፉክ’ ማሇት በማንኛውም መንገዴ አንዴ ወይም ብ዗ ሆነው የሚተሊሇፈ
እግረኞች ወይም ሰው ተቀምጦባቸው ወይም እየተነደ ወይም እየተጠበቁ የሚሄደ
እንስሶችና ተሽከርካሪዎች ናቸዉ፤
12. ‘ትራፉክ ተቆጣጣሪ’ ማሇት የዘህ ዯንብ ዴንጋጌዎች መከበራቸውን ሇመቆጣጠር እና
የትራፉክ ፌሰትን ሇማስተናበር አግባብነት ባሇው ሕግ ሥሌጣን የተሰጠው ሰው ሲሆን
ትራፉክ ተቆጣጣሪ ፕሉስ ወይም የትራንስፕርት ተቆጣጣሪ በሚሌ ይታወቃሌ፤78
13. ‘ትራፉክ ተቆጣጣሪ ፕሉስ’ ማሇት የዘህ ዯንብ ዴንጋጌዎች መከበራቸውን
ሇመቆጣጠር እና የትራፉክ ፌሰትን ሇማስተናበር አግባብነት ባሇው ሕግ ሥሌጣን
የተሰጠው የፕሉስ አባሌ ነው፤79

78
በ23/8(2009) ዯ.395 አንቀፅ 2(1) ተሻሻሇ፡፡
79
የዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀጾች (13) እና (14) በ23/8(2009) ዯ.395 አንቀፅ 2(1) መሰረት አዱስ ተጨመሩ
ሲሆን ነባሮቹ ንዐስ አንቀጾች እንዯቅዯም ተከተሊቸው ከንዐስ አንቀጽ (15) እስከ (35) ሆነው ተሸጋሽገዋሌ፡፡

429
 የፌትህ ሚኒስቴር

14. ‘ትራንስፕርት ተቆጣጣሪ’ ማሇት የዘህ ዯንብ ዴንጋጌዎች መከበራቸውን

ሇመቆጣጠር በተሇይም በመንገዴ ሊይ የሚንቀሳቀሱ ተሽከርካሪዎችን የቴክኒክ ብቃት
እንዱያረጋግጥና ከትራንስፕርት አስተዲዯር ጋር በተያያዖ የወጡ መመሪያዎችን
አፇፃፀም ሇመቆጣጠር አግባብ ባሇው አካሌ ሥሌጣን የተሰጠው ሰው ነው፤’
15. ‘እንስሳ’ ማሇት ከውሻና ከዴመት በቀር ማናቸውም የቤት እንስሳ ነው፡
16. ‘የአዯጋ አገሌግልት ተሽከርካሪ’ ማሇት የአዯጋ አገሌግልት ተግባሩን ሇመፇጸም
በሚዖዋወርበት ወቅት በግንባሩ አቅጣጫ ሳያቋርጥ ብሌጭ ብሌጭ የሚሌ ቀይ ወይም
ሰማያዊ የመብራት ምሌክት የሚያሳይ ወይም ሇማስጠንቀቂያ ተስማሚ የሆነ የዴምፅ
ምሌክት ወይም ዯወሌ የሚያሰማ አምቡሊንስ፣ የመከሊከያ ወይም የፕሉስ ኃይሌ
ወይም የእሳት አዯጋ መከሊከያ ተሽከርካሪ ነው፣
17. ‘መስቀሇኛ መንገዴ’ ማሇት ሁሇት ወይም ከሁሇት የበሇጡ መንገድች በመስቀሇኛ
መሌክ የሚገናኙበት ሥፌራ ነዉ፤
18. ‘ነጠሊ መንገዴ’ ማሇት በአንዴ ረዴፌ የሚጓ዗ ተሽከርካሪዎችን የሚያስኬዴ በቂ
ስፊት ያሇው የመንገዴ ክፌሌ ነዉ፤
19. ‘የማብሪያ ጊዚ’ ማሇት ከፀሏይ መጥሇቂያ እስከ ፀሏይ መዉጫ ዴረስ ያሇው ጊዚና
እንዱሁ በአየር ሁኔታ ምክንያት የማይቻሌበት ወቅት ነው፤
20. ‘የከተማ ክሌሌ’ ማሇት የከተማ ምክር ቤት በቀጥታ የሚያስተዲዴረው ቀበላ ወይም
ከተማ ክሌሌ ነው፤
21. ‘የከተማ መንገዴ’ ማሇት በከተማ ክሌሌ ዉስጥ የሚገኝ ማናቸውም መንገዴ ነው፤
22. ‘ባሇአንዴ አቅጣጫ መንገዴ’ ማሇት ተሽከርካሪዎች በአንዴ አቅጣጫ ብቻ
እንዱሄደበት የተፇቀዯ መንገዴ ነዉ፤
23. ‘ተሽከርካሪን በመዖግየት ማቆም’ ማሇት ተሳፊሪዎችን ሇማሳፇር ወይም ሇማዉረዴ
ወይም የንግዴ ዔቃዎችን ሇመጫን ወይም ሇማራገፌ ከሚያስፇሌገዉ ጊዚ በሊይ
ተሳፊሪ ወይም የንግዴ ዔቃ በዉስጡ ቢኖርም ባይኖርም የተሽከርካሪ መቆም ነው፤
24. ‘እግረኛ ማቋረጫ’ ማሇት እግረኞች አቋርጠው እንዱያሌፈበት ተብል በመንገደ ሊይ
የመንገዴ ምሌክት የተዯረገሇት የመንገዴ ክፌሌ ወይም ዴሌዴይ ነዉ፤
25. ‘የሏዱዴ መንገዴ ማቋረጫ’ ማሇት መንገዴና የሏዱዴ መንገዴ የሚገናኙበት
መስቀሇኛ መንገዴ ነው፤

430
 የፌትህ ሚኒስቴር

26. ‘የመንገዴ ምሌክት’ ማሇት ተሽከርካሪዎች የሚተሊሇፈበትን አቅጣጫ ሇመወሰንና

እንዱሁም ሇተሊሊፉዎችን የሚያስጠነቅቅ፣ የሚከሇክሌ፣ የሚያስገዴዴ፣ ቅዴሚያ
የሚያሰጥ እና መረጃ ሇመስጠት የሚያገሇገሌ ማንኛውም የመንገዴ ምሌክት ነው፤
27. ‘ተሽከርካሪን ሇጥቂት ጊዚ ማቆም’ ማሇት ተሳፊሪዎችን ሇማሳፇር ወይም ሇማውረዴ
የንግዴ ዔቃዎችን ሇመጫን ወይም ሇማራገፌ ሲባሌ በመጫኑ ወይም በማውረደ ጊዚ
ብቻ ተሽከርካሪ ሇጥቂት ጊዚ ሲቆም ነው፤
28. ‘ተሽከርካሪን ሇጊዚው ማቆም’ ማሇት በውስጡ ተሳፊሪን ወይም የንግዴ ዔቃ ቢኖርም
ባይኖርም ተሽከርካሪን ሇጊዚውም ቢሆን ማቆም ነው፤
29. ‘የማቆሚያ መስመር’ ማሇት የትራፉክ መቆጣጠሪያ ምሌክት ወይም የቁም ምሌክት
ወይም የትራፉክ ተቆጣጣሪ እንዱቆም ምሌክት ሲሰጥ ትራፉክ እንዱቆምበት ተብል
በመንገዴ ሊይ የሚዯረግ የመስመር ምሌክት ነው፤
30. የመንገዴ ማመሊከቻ‖ ማሇት ተሊሊፉዎችን ሇማቆምና ሇማስተሊሇፌ የሚያገሇግሌ
በእጅ፣ በመካኒክ፣ ወይም በኤላክትሪክ ሀይሌ አማካኝነት በመሇዋወጥ የሚሰጥ
ምሌክት ነው፤80
31. ‘በመጎተት ያሇ ተሽከርካሪ’ ማሇት ተሣቢ ወይም ግማሽ ተሣቢ ያሌሆነ በላሊ
ተሽከርካሪ የሚሣብ ማንኛውም ተሽከርካሪ ነው፡
32. ‘አሽከርካሪ’ ማሇት የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ያሇው ሰው ነው፣
33. ‘ባስሥሌጣን’ ማሇት በትራንስፕርት አዋጅ ቁጥር 468/1997 የተቋቋመው
የትራንስፕርት ባሇሥሌጣን ነው፤
34. ‘አግባብነት ያሇው አካሌ’ ማሇት የትራንስፕርት ባሇሥሌጣን የመንገዴ
ትራንስፕርትን ሇመምራት ስሌጣን የተሰጠው የክሌሌ ወይም የከተማ ትራንስፕርት
ቢሮ ነው፤
35. ማንኛዉም በወንዴ ፆታ የተገሇፀዉ የሴትንም ይጨምራሌ።
3. ዒሊማ
የዘህ ዯንብ ዒሊማ በመንገዴ ሊይ ዯህንነቱ የተጠበቀና ቀሌጣፊ የትራፉክ እንቅስቃሴ
መኖሩን ሇማረጋገጥ ነው።

80
በ23/8(2009) ዯ.395 አንቀፅ 2(2) ተሻሻሇ፡፡

431
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. የተፇፃሚነት ወሰን
ይህ ዯንብ ማንኛውም ትራፉክ በኢትዮጵያ መንገድች ሊይ በሚያዯርገው እንቅስቃሴ ሊይ
ተፇፃሚነት ይኖረዋሌ።
5. ጠቅሊሊ የጥንቃቄ መርሆዎች
1. በቸሌታ ያሇበቂ ጥንቃቄ ስሇመንዲት
ማንኛውም አሽከርካሪ፡-
ሀ) የጊዚውንና የአየሩን ሁኔታ እንዱሁም የመንገደን ዒይነትና በመንገደ ሊይ
የሚተሊሇፇውን ተመሊሊሽ ሁኔታና ብዙት ሳይገምት እንዱሁም በትምህርት ቤት፣
በጤና ተቋም እና በመሳሰለት ያሇ ጥንቃቄ ወይም በሕዛብ ሊይ ጉዲት
ሉያስከትሌ በሚችሌ ፌጥነት፤ ወይም
ሇ) በመንገደ በሚተሊሇፈ ሇላልች ዯኀንነት ሳያስብና በሚገባ ሳይጠነቀቅ፤
በቸሌታ ተሽከርካሪ ማሽከርከር የሇበትም፡፡
2. ስሇተንቀሳቃሽ ስሌክ እና ምስልች
ሀ) ከአዯጋ አገሌግልት ተሽከርካሪ አሽከርካሪ በስተቀር ማንኛውም አሽከርካሪ
ተንቀሳቃሽ ስሌክን ወይም ሬዱዮ በእጁ ይዜ እየተነጋገረ፣ አጭር መሌዔክት
እየፃፇ፣ እየሊከ፣ ወይም እያነበበ ማንኛውንም ተሽከርካሪ ማሽከርከር የሇበትም፡፡81
ሇ) ማንኛዉም አሽከርካሪ ቴላቪዥን ወይም ላልች ተንቀሳቃሽ ምስልችን
በተሽከርካሪ ውስጥ እያየ ማንኛውንም ተሽከርካሪ ማሽከርከር የሇበትም፡፡
ሏ) የዘህ ንዐስ አንቀጽ ፉዯሌ ተራ (ሀ) ዴንጋጌ በአዯጋ አገሌግልት ተሽከርካሪ
አሽከርካሪዎች ሊይ አይጸናም፡፡
መ) የዘህ ንዐስ አንቀጽ ፉዯሌ ተራ (ሀ) እና (ሇ) ዴንጋጌዎች እንዯተጠበቀ ሆኖ
በተሽከርካሪ ውስጥ ስሇ ሬዱዮ መገናኛ አጠቃቀም ባሇሥሌጣኑ መመሪያ
ያወጣሌ፡፡
3. ስሇዯኅንነት ቀበቶ
ሀ) ማንኛውም አሽከርካሪ ከሞተር ብስክላት በስተቀር የዯኅንነት ቀበቶ ሳያስር
በመንገዴ ሊይ ማንኛውንም ተሽከርካሪ ማሽከርከር የሇበትም፡፡

81
በ23/8(2009) ዯ.395 አንቀፅ 2(3) ተሻሻሇ፡፡

432
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሇ) ማንኛውም አሽከርካሪ ከሞተር ብስክላት በስተቀር ላሊ ተሽከርካሪን

በሚያሽከረክርበት ወቅት በተሽከርካሪዉ ውስጥ የተሊፇረዉ ሰው የዯኀንነት ቀበቶ
ማሰሩን ማረጋገጥ አሇበት፡፡
ሏ) የዘህ ንዐስ አንቀፅ ፉዯሌ ተራ (ሇ) ዴንጋጌ ተፇፃሚ የማይሆንባቸው ተሸከር
ካሪዎችን በሚመሇከት ባሇሥሌጣኑ ይወስናሌ፡፡
4. ስሇመንገዴ አጠቃቀም
በመንገዴ የሚጠቀም ማንኛዉም ሰው፡-
ሀ) በሕይወትም ሆነ በንብረት ሊይ ጉዲት እንዲይዯርስ ጥንቃቄ ማዴረግ፤
ሇ) ሇትራፉክ እንቅፊት አሇመሆን፤ እና
ሏ) አግባብነት ያሇው አካሌ ካሌፇቀዯ በስተቀር በተሽከርካሪ ወይም በእግረኞች
መንገዴ ሊይ ኢኮኖሚያዊ ማህበራዊና ላልች ተግባራትን አሇማከናወን፤
ይጠበቅበታሌ፡፡
5. የመንገዴ ምሌክቶች፣ ማመሊከቻዎች፣ እና በትራፉክ ተቆጣጣሪ ስሇሚሰጡ
ምሌክቶች፦82
ሀ) በመንገዴ የሚጠቀም ማንኛውም ሰው በመንገዴ ምሌክቶች፣ በማመሊከቻዎች እና
በትራፉክ ተቆጣጣሪ አማካኝነት የሚሰጠውን ትዔዙዛ መፇጸም አሇበት፡፡
ሇ) በዘህ ንዐስ አንቀጽ በፉዯሌ ተራ (ሀ) የተዯነገገው ቢኖርም በመንገዴ የሚጠቀም
ሁለ አስፇሊጊ ሆኖ ሲገኝ ይህንን ዯንብ የሚቃረን ቢሆንም እንኳ የትራፉክ
ተቆጣጣሪ የሚያሳየውን ምሌክትና የሚሰጠውን ትእዙዛ ወዱያዉኑ መፇጸም
አሇበት፡፡
6. ፇቃዴ ስሇማስፇሇጉ
የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ሣይኖሪው ማንኛውም ሰው ማንኛውንም
ባሇሞተር ተሽከርካሪ አንዱያሽከረክር አይፇቀዴም፡፡
7. ስሇ አሽከርካሪ
ሀ) ማንኛውም አሽከርካሪ፡-
(1) ጫት ቅሞ ወይም እየቃመ፣ በመዴኃኒት ተመርዜ፣ አዯንዙዥ ዔጽ ወስድ ወይም
አሌኮሌ ጠጥቶ በመስክር፤
(2) በሰውነቱ ጤናማ ያሇመሆን የተነሳ ወይም በዴካም መንፇስ፣ ወይም

82
በ23/8(2009) ዯ.395 አንቀፅ 2(4) ተሻሻሇ፡፡

433
 የፌትህ ሚኒስቴር

(3) ከአዔምሮ ጉዴሇት የተነሣ አዯጋ በማያስከትሌ አኳኋን ሇመንዲት በማይችሌበት

ጊዚ፤
ማናቸውንም ተሽከርካሪ ማሽከርከር የሇበትም፡፡
ሇ) ማንኛውም አሽከርካሪ በተገቢ አካሌ በመስከር ሲጠረጠርና ሲጠየቅ የአሌኮሌ
መጠኑን መመርመር አሇበት፡፡ አሽከርካሪዉ በመጠጥ ሰከሯሌ ማሇት የሚቻሇው
ሇዘሁ ተግባር በተሠራው መሣሪያ ሲመረመር ከፌተኛ የአሌኮሌ መጠን ዯም
ውስጥ ዚሮ ነጥብ ስምንት ግራም በሉትር ወይም ከትንፊሹ በሚያስወጣው አየር
ውስጥ ዚሮ ነጥብ አራት ሚሉግራም በሉትር ንጹህ አሌኮሌ በሌጦ ሲገኝ ነው፡፡
ሏ) በዘህ ንዐስ አንቀጽ ፉዯሌ ተራ (ሇ) መሠረት አሽከርካሪው ሇመመርመር
ፇቃዯኛ ካሌሆነ በመጠጥ እንዯሰከረ ይቆጠራሌ፡፡
መ) አዯንዙዥ ዔፅ ወስድ ወይም በአሌኮሌ መጠጥ ሰክሮ የተገኘ አሽከርካሪ ላሊ ሰው
ተሽከርካሪውን እንዱያሽከረከርሇት ካሊዯረገ በስተቀር ትራፉክ ተቆጣጣሪው
ተሽከርካሪውን ሇ12 ሰዒታት ይዜ ማቆየት ይችሊሌ፡፡
8. ተሽከርካሪ ማሽከርከር የሚከሇከሌበት ሁኔታ
ማንኛውም አሽከርካሪ፡-
ሀ) አሠራሩ፣ ዔቃዎቹና ሁኔታው በተሽከርካሪ አሠራር ሕግ ከተወሰነው ውጭ የሆነ፤
ሇ) ዒመታዊ ምርመራ ተዯርጎሇት የቴክኒክ ብቃቱ ያሌተረጋገጠ፤
ሏ) ከኋሊ አንፀባራቂ ምሌክት ያሌተሇጠፇበት፣
መ) ማንኛውም አሽከርካሪ የፉትና የኋሊ ሠላዲ የላሇውን፣83
ተሽከርካሪ ማሽከርከር የሇበትም፡፡
9. የተሽከርካሪንና የእንሰሳን እንቅስቃሴ መቆጣጠር
ሀ) ማንኛውም አሽከርካሪ ተሽከርካሪውን በሚያንቀሳቅስበት ጊዚ በተሽከርካሪው
እንቅስቃሴ አስፇሊጊ ካሌሆነ በስተቀር መሪውን በሁሇት እጆቹ መያዛ አሇበት፡፡
ሇ) ማንኛውም ሰው በእንሰሳ ሊይ ተቀምጦ ሲሄዴ፣ ወይም እንሰሳን እየነዲ ወይም
እየጎተተ ሲሄዴ፣ ወይም በእንሰሳ የሚንቀሳቀስ ጋሪን ወይም ሰረገሊን እየነዲ
በመንገዴ ሊይ በሚሄዴበት ጊዚ አስፇሊጊውን ጥንቃቄ ማዴረግ አሇበት፡፡84
10. የመንገደን ቀኝ ጠርዛ ይዜ ማሽከርከር

83
በ23/8(2009) ዯ.395 አንቀፅ 2(5) መሰረት አዱስ ገባ ነው፡፡
84
በ23/8(2009) ዯ.395 አንቀፅ 2(6) ተሻሻሇ፡፡

434
 የፌትህ ሚኒስቴር

በዘህ ዯንብ ውስጥ በላሊ አኳኋን ካሌታዖዖ በቀር ማንኛውም አሸከርካሪ የመንገደን
ቀኝ ጠርዛ ይዜ ማሽከርከር አሇበት፡፡
11. በዛግታ ስሇሚጓ዗ ተሽከርካሪዎች
ከሚከተለትና በአጠገቡ ከሚተሊሇፊት ተሽከርካሪዎች ባነሰ ፌጥነት የሚሄዴ
ተሽከርካሪ ከቀኝ በኩሌ የሚገኘውን የመንገደን ጠርዛ ተጠግቶ መሄዴ አሇበት፡፡
12. ማየት ባሌተቻሇበት ጊዚ
ማንኛውም የተሽከርካሪ አሽከርካሪ ዔይታውን የሚያውክ ወይም በተወሰነ ርቀት
ሇማየት ባሌቻሇበት ጊዚ የሚሄዴበትን ነጠሊ መሥመር ሇውጦ ወዯ ላሊው መሥመር
ሇመሻገር አይፇቀዴሇትም፡፡
13. በመንገድች ስሇመጠቀም
ሀ) ማንኛውም የተሽከርካሪ አሽከርካሪ መንገዴ ባሇበት ሥፌራ በመንገደ ሊይ ብቻ
ማሽከርከር አሇበት።
ሇ) ሇአንዴ ዒይነት ተሽከርካሪ ተብል የተዖጋጀ የተሇየ ነጠሊ መንገዴ ሲኖር
ማንኛውም የዘህ ዒይነት ተሽከርካሪ አሽከርካሪ በዘሁ ነጠሊ መንገዴ ብቻ
ማሽከርከር አሇበት፤ የላሊ ዒይነት ተሽከርካሪ አሽከርካሪዎች በዘሁ ነጠሊ መንገዴ
እንዱተሊሇፈ አይፇቀዴም፡፡
14. የተከፊፇለ መንገድች
ሀ) መንገደ በዴንጋይ ምሌክት፣ በአትክሌት፣ በትራፉክ ዯሴትና ይህን በመሳስሇ
የተከፊፇሇ እንዯሆነ እያንዲንደ የመንገደ አጋማሽ ባሇአንዴ አቅጣጫ መንገዴ
ሆኖ ይቆጠራሌ፡፡
ሇ) በማያቋርጥ የቀሇም መሥመር በተከፇሇ መንገዴ ሊይ የሚጓ዗ ተሽከርካሪዎች
ቀኙን ረዴፌ ይዖው መሄዴ አሇባቸው፡፡ የቀሇሙ መሥመር በሚቆራረጥበት ቦታ
ሊይ ካሌሆነ ተሽከርካሪዎች ከቀኝ ወዯ ግራ እንዱሻገሩ አይፇቀዴም፡፡
6. ‘እሇፌ’፣ ‘ቁም’ እና ‘የማስጠንቀቂያ’ ትራፉክ ምሌክቶች
1. "እሇፌ" የሚሌ ምሌክት
ሀ/ የምሌክቱ አሠጣጥ፡-
(1) በትራፉክ መቆጣጠሪያ መብራት ሲሆን አረንጓዳ ቀሇም ወይም አረንጓዳ
መብራት ይታያሌ፣

435
 የፌትህ ሚኒስቴር

(2) በትራፉክ ተቆጣጣሪ ሲሆን ተሽከርካሪው እንዱያሌፌ ወዯሚፇቅዴበት

አቅጣጫ በትራፉክ ተቆጣጣሪው አንዴ ወይም ሁሇት ክንድቹን ዖርግቶ
መዲፊን በመክፇት ያመሇክታሌ።
ሇ) የምሌክቱ ትርጉም፦
(1) በትራፉክ መቆጣጠሪያ መብራት ወይም በትራፉክ ተቆጣጣሪ ሲሰጥ፡-
ሀ) ተሽከርካሪው ጉዜውን በቀጥታ ወዯፉት ሇመቀጠሌ፣ ወዯቀኝና ወዯግራ
ሇመታጠፌ፣ እና
ሇ) እግረኞች ላሊ ትራፉክ በሚሄዴበት አቅጣጫ መንገደን ሇማቋረጥ ይችሊለ፣
ሏ) አንቀጽ ንዐስ አንቀፅ (1) (ሇ) (1) (ሇ) የተዯነገገው እንዯተጠበቀ ሆኖ
መንገደን የሚያቋርጡ እግረኞች ሇእነርሱ ተብል የተሰራውን የእግረኞች
የትራፉክ መቆጣጠሪያ ምሌክት ወይም የትራፉክ ተቆጣጣሪውን ትዔዙዛ
ማክበር አሇባቸው፤
መ) የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀፅ (1) (ሇ) (1) (ሏ) ምሌክት ወይም ትዔዙዛ
በማይኖርበት ጊዚ የይሇፌ ምሌክት የተሰጣቸው ተሽከርካሪዎች
እስከሚያሌፈ ጠብቀው ወይም ተሽከርካሪ አሇመኖሩን በማረጋገጥ
መንገደን ማቋረጥ አሇባቸው፡፡
(2) በትራፉክ መቆጣጠሪያ መብራት ሲሰጥ፡-
(ሀ) በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) (ሇ) (1) (ሀ) የተዯነገገው
እንዯተጠበቀ ሆኖ ከፉት ሇፉት በኩሌ የተቃረበ ተሽከርካሪ ካሇ ወዯ
ግራ መጠምዖዛ ክሌክሌ በመሆኑ "ማስጠንቀቂያ" ምሌክት እስኪሰጥ
ቆሞ መጠበቅ፣ እና
(ሇ) የትራፉክ መቆጣጠሪያ መብራት አረንጓዳ ቀሇም ያሳየ አንዯሆነ
ትራፉክ ቀስቱ በሚያሳየው አቅጣጫ መንገደን መቀጠሌ
ይችሊሌ፡፡
(3) በትራፉክ ተቆጣጣሪ ሲሰጥ፡-
በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) (ሇ) (1) (ሀ) የተዯነገገው እንዯተጠበቀ ሆኖ
አሽከርካሪዉ ወዯ ግራ ሇመጠምዖዛ የሚችሇው ትራፉክ ተቆጣጣሪ ምሌክት
ሲሰጠው ነዉ፡፡
2. "ቁም" የሚሌ ምሌክት

436
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሀ) የምሌክቱ አሠጣጥ፡-
(1) በትራፉክ መቆጣጠሪያ መብራት ሲሆን ቀይ ቀሇም ወይም ቀይ መብራት
ይታያሌ፤
(2) በትራፉክ ተቆጣጣሪ ሲሆን ተሽከርካሪው ወዯሚቆምበት መሥመር ትራፉክ
ተቆጣጣሪው አንዴ ወይም ሁሇት ክንድቹን ዖርግቶ የእጁን መዲፌ ከፌቶ
ያመሇክታሌ።
ሇ) የምሌክቱ ትርጉም፦
(1) የሚተሊሇፈት ተሽከርካሪዎች ሁለ ሇመቆሚያ በተወሰነው መስመር ሊይ ወይም
ከእግረኞች ማቋረጫ አጠገብ ይቆማለ፤ በመንገዴ ሊይ የማቆሚያ መስመር
ወይም የእግረኛ ማቋረጫ መስመር ምሌክት ባይኖር ተሽከርካሪዎች ሇላልች
ተሽከርካሪዎችና እግረኞች እንቅፊት በማይሆኑበት ቦታ ሊይ መቆም፣ እና
(2) ቁም በሚሌ ምሌክት ምክንያት የቆሙት ተሽከርካሪዎች በሚሄደበት አቅጣጫ
የሚሄደ እግረኞች መንገደን ማቋረጥ አይችለም፡፡
3. ‘የማስጠንቀቂያ’ ምሌክት
ሀ) የምሌክቱ አሠጣጥ፡-
(1) በትራፉክ መቆጣጠሪያ መብራት ሲሆን ቢጫ መብራት ይታያሌ ወይም
ቢጫና ቀይ መብራት በመፇራረቅ ይታያሌ፤
(2) በትራፉክ ተቆጣጣሪው ሲሆን ትራፉክ ተቆጣጣሪው አንዴ ክንደን ከራሱ በሊይ
በቀጥታ ዖርግቶ ያመሇክታሌ።
ሇ) የምሌክቱ ትርጉም፦
(1) ‘እሇፌ’ ከሚሇው ምሌክት በኋሊ የማስጠንቀቂያ ምሌክት ሲሰጥ ከመስቀሇኛው
መንገዴ ውስጥ ገና ያሌገቡ ተሽከርካሪዎች በመቆሚያው መሥመር ሊይ
መቆም አሇባቸው፤ ከመስቀሇኛዉ መንገዴ ውስጥ የገቡ ተሽከርካሪዎች ግን
ፇጥነው ማሇፌ አሇባቸዉ፤
(2) "ቁም" ከሚሇው ምሌክት በኋሊ የማስጠንቀቂያ ምሌክት ሲሰጥ "እሇፌ" የሚሌ
ምሌክት እስኪሰጥ ዴረስ ተሽከርካሪዎች ተዖጋጅተው መጠበቅ እንጂ ማሇፌ
የሇባቸውም፡
(3) እግረኞች መንገደን ማቋረጥ ክሌክሌ ነው፤ እና

437
 የፌትህ ሚኒስቴር

(4) ወዯ ግራ ሇመጠምዖዛ የሚጠባበቁ ተሽከርካሪዎች ላልች ተሊሊፉ

ተሽከርካሪዎች ሁለ ከመስቀሇኛው መንገዴ ወዱያው እንዯወጡ ወዯ ግራ
ሇመጠምዖዛ ይችሊለ፡፡
4. የሚያቋርጥ ቀይ ወይም ቢጫ መብራት ስሇማሳየት፡-
ሀ) በማንኛውም መስቀሇኛ መንገዴ ሊይ የትራፉኩ መቆጣጠሪያ ምሌክት ሳያቋርጥ
ብሌጭ ጥፌት የሚሌ ቀይ ምሌክት ሲያሳይ ማናቸውም ባሇተሽከርካሪ
በማቆሚያው መስመር ሊይ መቆም አሇበት፤ የማቆሚያ መስመር ምሌክት
ባሌተዯረገበት መንገዴ ሊይ ግን ከመስቀሇኛው መንገዴ ሳይገባ ቆሞ መጠበቅና
በራሱና በላልች ተሊሊፉዎች ሊይ ጉዲት የሚያዯርስ መሆኑን አረጋግጦ ማሇፌ
ይችሊሌ።
ሇ) በማንኛውም መስቀሇኛ መንገዴ ሊይ የትራፉኩ መቆጣጠሪያ ምሌክት የማያቋርጥ
ቢጫ መብራት ሲያሳይ ባሇተሽከርካሪ ሁለ ፌጥነታቸውን ቀንሰው በጥንቃቄ
መንዲት አሇባቸዉ፡፡
5. በትራፉክ ተቆጣጣሪው የሚሰጥ ትዔዙዛ አስገዲጅ ስሇመሆኑ፡-
ሀ) በትራፉክ ተቆጣጣሪው የምሌክት አሰጣጥ በእርግጥ የሚያጠራጥር ካሌሆነ
በስተቀር የምሌክቱ አሰጣጥ በዘህ ዯንብ በተወሰነው አኳኋን ባይሆንም ትራፉክ
ተቆጣጣሪዉ የሚሰጠው ትእዙዛ የግዴ መፇጸም አሇበት፡፡
ሇ) አግባብነት ያሇው አካሌ በዘህ ዯንብ የተመሇከቱትን የመንገዴ ምሌክቶች በከፉሌ
ወይም በሙለ ሇሁሌጊዚ ወይም ሇአጭር ጊዚ እንዲይፇፀሙበት በጽሁፌ አንዴን
ሰዉ ነፃ ሇማዴረግና እንዯዘህ ያሇውን ነፃነት ሇማስቀረት ወይም ሇመሰረዛ
ይችሊሌ፡፡
ክፌሌ ሁሇት
በመንገዴ ስሇመጠቀምና ፌጥነት
7. የተሊሊፉዎችን እንቅስቃሴ ስሇማሰናከሌ
1. ማንኛዉም ሰው ሥሌጣን ሳይኖረው ወይም ሳያስፇቅዴ ሆነ ብል ወይም
በቸሌተኝነት፦
ሀ/ በመንገዴ እንዲያስተሊሌፌ የሚያዯርግ ወይም የጉዜን ፌጥነት የሚያስቀንስ ወይም
እንዯ ሌብ ሇመንቀሳቀስ የማያስችሌ ማናቸውንም ነገር፤

438
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሇ/ በመንገደ የሚጠቀሙበትን የሚያዯናቅፌ ወይም ጉዲት ሉያዯርስባቸው የሚችሌ

ወይም ተሊሊፉዎችን የሚያውክ ወይም ሰዎችንና ተሽከርካሪዎችን በማንኛውም
አኳኋን ሉጎዲ የሚችሌ ነገር፤
በማንኛውም መንገዴ ሊይ ማስቀመጥ፣ ማዴረግ ወይም ማንቀሳቀስ የሇበትም፡፡
2. የዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀፅ (1) ፉዯሌ ተራ (ሀ) እና (ሇ) ዴንጋጌ እንዯተጠበቀ ሆኖ
አግባብነት ያሇው አካሌ በሕዛብ ማስታወቂያ ወይም የመንገዴ ምሌክት በማዴረግ
ተሽከርካሪዎች ሁለ ወይም የተወሰኑ ተሽከርካሪዎች፣ እግረኞች ወይም እንስሶች
የተወሰነ የመንገዴ ክፌሌ እንዲይገቡ ወይም እንዲይወጡ መከሌከሌ ይችሊሌ፡፡
8. መንገድችን ስሇማበሊሸት
ማንኛውም ሰው፡-
1. ከአሰራሩ፣ ከአያያ዗ ወይም ከአቀማመጡ ገዴሇት የተነሣ ጎማዎቹ ወይም ጎማዎቹን
በሚያሽከረከሩ ክብ ነገሮች፣ ኩሽኔታዎች ወይም በላሊው የአካሊቱ ክፌሌ መንገደን
ሇማበሊሸት የሚችሌ ተሽከርካሪ ወይም መጎተት የሇበትም፤
2. ዖይት ወይም ማንኛውንም መንገዴን ሉያበሊሹ የሚችለ ነገሮችን መንገዴ ሊይ
ማፌሰስ የሇበትም፤
3. ሇተሇያዩ ሥራዎች ሲባሌ መንገዴን የሚቆፌር ማንኛውም አካሌ መንገደን ከመቆፇሩ
በፉት የሚመሇከተውን አካሌ አስቀዴሞ ማስፇቀዴና ሥራው እንዲሇቀ ወዱያውኑ
በነበረበት ሁኔታ እንዱስተካከሌ ማዴረግ አሇበት፡፡
4. በተሽከርካሪ ወይም በእግረኛ መንገዴ ሊይ ወይም ፌሳሹ ወዯ እግረኛ ወይም ወዯ
ተሽከርካሪ መንገዴ በሚገባበት ስፌራ ሊይ ተሽከርካሪውን ማጠብ ወይም ማሳጠብ
የሇበትም፡፡85
9. በመንገዴ ሊይ ተሽከርካሪዎችን ስሇመጠገን
1. ማንኛዉም ሰው በመንገዴ ሊይ ተሽከርካሪን መጠገን የሇበትም፡፡
2. በዘህ አንቀፅ በንዐስ አንቀፅ (1) የተዯነገገዉ ቢኖርም የተሽከርካሪዉን ጉዜ ያቋረጠው
አነስተኛ ብሌሽት ከሆነና የጥገና ሥራው በመንገደ ሇሚጠቀሙት ላልች ተሊሊፉዎች
እንቅፊት ካሌሆነ ተሽከርካሪዉን ሇማንቀሳቀስ ወይም ካሇበት ቦታ ሇማንሣት ያህሌ
የሚያስፇሌገዉን የመጠገን ሥራ የመንገደን ጠርዛ በመያዛ ሇመሥራት ይችሊሌ፤
ይሁን እንጂ ተሽከርካሪዉ በማናቸዉም አኳኋን በመንገዴ ሊይ ያሇማቋረጥ፡-

85
በ23/8(2009) ዯ.395 አንቀፅ 2(7) መሰረት አዱስ ገባ ነው፡፡

439
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሀ) ከከተማ ክሌሌ ውጭ ሲሆን ከሃያ አራት (24) ሰዒት በሊይ፤ እና

ሇ) በከተማ ክሌሌ ወስጥ ሲሆን ሇከባዴ ተሽከርካሪ ከሦስት (3) ሰዒት በሊይ እና
ሇቀሊሌና መካከሇኛ ተሽከርካሪ ከሁሇት (2) ሰዒት በሊይ፤
በመንገዴ ሊይ መቆየት የሇበትም፡፡
3. አንዴ ተሽከርካሪ ባሇማቋረጥ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) ከተወሰነው በሊይ
በአንዴ ቦታ ሊይ ቢቆይ በአንቀጽ 33 የተዯነገገው ይፇፀምበታሌ፡፡
4. ማንኛዉም ሰዉ የተጎዲ ወይም የተበሊሽ ተሽከርካሪ ከመንገዴ ሊይ በሚያነሳበት ጊዚ
በመንገደ ሊይ የወዲዯቁ ስብርባሪ ነገሮች ሁለ ከመንገደ ሊይ ማስወገዴ አሇበት፡፡
5. ማንኛውም ተሽከርካሪ በመንገዴ ሊይ ቢበሊሽ አሽከርካሪው ከተሽከርካሪው ፉትና ኋሊ
ባሇው መንገዴ በ30 ሜትር ርቀት ሊይ ሇላሊ ትራፉክ በግሌፅ በሚታይ መሌኩ
ዴንጋይ፣ እንጨት እና የመሳሰለትን ሳይሆን ባሇሦስት ማዔዖን አንፀባራቂ ሠላዲ
ማስቀመጥ አሇበት።
10. ጢስ፣ ነዲጅ፣ ዖይትና ዴምፅ ቁጥጥር
1. ማንኛውም አሽከርካሪር፡-
ሀ) ከሚገባው መጠን በሊይ ጢስ፣ እንፊልቶት፣ ዖይት ወይም ነዲጅ የሚተፊ በላልች
ተሊሊፉዎች ሊይና በአካባቢው ሊይ ጉዲት የሚያመጣ ወይም የሚያውክና በዯንብ
ያሌተጠገነ ተሽከርካሪ፤
ሇ) በሚገባ ባሇመታዯሱ ወይም የቴክኒኩ ሁኔታ በሚገባ ሇመጠበቁ ወይም ከአጫጫኑ
ጉዴሇት የተነሣ ከመጠን በሊይ ዴምፅ የሚያሰማ ተሽከርካሪ፤ እና
ሏ) ተሽከርካሪ ውስጥ ከመጠን በሊይ ማንኛውንም ዴምጽ እያሰማ ወይም በጆሮ
እያዲመጠ፤
ማሽከርከር የሇበትም፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀፅ (1) የተመሇከተው መጠን በትራንስፕርት ባሇሥሌጣን
ይወሰናሌ፡፡
11. የፌጥነት ወሰን
1. ማንኛዉም አሽከርካሪ በፌጥነት ወሰን ህግ ዉስጥ የተመሇከተዉን መጠን አክብሮ
ማሽከርከር አሇበት፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) በተመሇከተው የፌጥነት ወሰን እንዯተጠበቀ ሆኖ
ማንኛዉም ሰዉ በማናቸውም መንገዴ ሊይ ሲያሽከረክር የመንገደን ሁኔታ፣

440
 የፌትህ ሚኒስቴር

የትራፉኩን ብዙት፣ ተሊሊፉን ሇማየትና ተሽከርካሪውን ሇመቆጣጠር ያሇው ችልታ

ከሚፇቅዴሇት ፌጥነት በሊይ ማሽከርከር የሇበትም፡፡
12. ሌዩ ሁኔታ
1. አስፇሊጊ ሆኖ ሲገኝ የመንገዴ ምሌክቶችን ሇመትከሌ ሥሌጣን የተሰጠው አካሌ
በማናቸውም የመንገዴ ክፌሌ ውስጥ ተገቢውን የመንገዴ ምሌክት በማዴረግ በዘህ
ዯንብ በአንቀጽ 11 በተወሰነው ፌጥነት ሌክ ሇጊዚው ወይም በቋሚነት ሇማሳነስ
ይችሊሌ፡፡
2. የዘህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ (1) ዴንጋጌ እንዯተጠበቀ ሆኖ ባሇሥሌጣኑ
በተሽክርካሪዎች ሊይ የፌጥነት መገዯቢያ መሳሪያ ስሇሚገጠምበት ሁኔታ በመመሪያ
ይወስናሌ።
13. በዛግታ ስሇማሽከርከር
ማንኛዉም አሽከርካሪ ከመስቀሇኛ፣ ከጉብታማ፣ በእግረኛ ማቋረጫ፣ ከመታጠፉያ፣ ከጠባብ
ዴሌዴይ፣ ከኮረብታ ጫፌ፣ ወይም ቁሌቁሇት መንገዴ ሲቃረብ፣ በጠባብ ወይም
በጠመዛማዙ መንገዴ ሊይ በሚነዲበት ጊዚ፣ የማየት ኃይሌ በተቀነሰበት ወቅትና አዯጋ
ሉያስከትሌ የሚያሠጋበት ጊዚ ሁለ የተሽከርካሪውን ፌጥነት በመቀነስ በዛግታ
ማሽከርከር አሇበት፡፡
ክፌሌ ሦስት
ስሇትራፉክ ዴንጋጌዎች
14. ተከትል እና ተከታትል ስሇማሽከርከር
1. ማንኛውም አሽከርካሪ ላሊ ተሽከርካሪ ተከትል ሲያሽከረከር በማናቸውም ጊዚ
ያሇአንዲች አዯጋ ማቆም እንዱችሌ የራሱንና ከፉቱ የሚሄዯውን ተሽከርካሪ ፌጥነት፣
የመንገደን ሁኔታ፣ እይታንና የትራፉኩን ብዙት በማመዙዖን በቂ ርቀት ጠብቆ
ማሽከርከር አሇበት፡፡
2. ቁጥራቸው አራት ወይም ከአራት በሊይ ሆነዉ ከከተማ ክሌሌ ውጭ ተከታትሇው
የሚሄደ ተሽከርካሪዎችን የሚያሽከረክር ማንኛዉም አሽከርካሪ ላሊው ተሽከርካሪ
ያሇአንዲች አዯጋ ከመካከሌ ሇመግባት እንዱችሌ በተሽከርካሪው መካከሌ ሰፊ ያሇ
ርቀት ጠበቆ ማሽከርከር አሇበት፡፡
3. በዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀፅ (2) የተዯነገገዉ አስከሬን አጅበው ወይም በላሊ ሌዩ
አጋጣሚ ምክንያት አጅበው በሚሄደ አሽከርካሪዎች ሊይ አይጸናም፡፡

441
 የፌትህ ሚኒስቴር

15. ፉት ሇፉት ስሇመገናኘትና ቀዴሞ ስሇማሇፌ

1. በተቃራኒ አቅጣጫ የሚተሊሇፈ ሁሇት ተሽከርካሪዎች ከሚጓ዗በት መስመር ሳይዙነፈ
ያሇአንዲች አዯጋ ሇመተሊሇፌ በማያስችሌ ጠባብ መንገዴ ሊይ ፉት ሇፉት የተገናኙ
እንዯሆነ ፌጥነታቸዉን ቀንሰው በተቻሇ መጠን የመንገደን ቀኝ ጠርዛ ይዖዉ
መተሊሊፌ አሇባቸው።
2. ሇአዉቶብስ በማንኛዉም ጊዚ የማሇፌ ትዴሚያ መስጠቱ እንዯተጠበቀ ሆኖ
ተሽከርካሪዎች በአቀበት ወይም በቁሌቁሇት ሊይ ሲገናኙ ቁሌቁሌ የሚሄዯው
አሽከርካሪ ወዯ አቀበት ሇሚወጣዉ አሽከርካሪ የማሇፌ ቅዴሚያ መስጠት አሇበት፡፡
3. ማንኛውም አሽከርካሪ ላሊውን ተሽከርካሪ ቀዴሞ ሇማሇፌ ሲፇሌግ በግራዉ በኩሌ
ብቻ ማሇፌ አሇበት።
4. ማንኛውም አሽከርካሪ ከፉት ሇፉት ሇሚመጣ ተሽከርካሪ ወይም ሇሚቀዴመው
ተሽከርካሪ አዯጋ ወይም እንቅፊት ሳያስከትሌ መቅዯም እንዱያስችሌ በርቀት ከፉት
ሇፉት የሚመጣ ተሊሊፉ ተሽከርካሪ አሇመኖሩን ሳያረጋግጥ ቀዴሞ ማሇፌ
የሇበትም፡፡
5. ማንኛዉም አሽከርካሪ፡-
ሀ) አርቆ ወይም አሻግሮ ሇማየት ባሌቻሇበት ጊዚ፤
ሇ) ከኮረብታ ጫፌ፣ ከቁሌቁሇት፣ ከዴሌዴይ፡ ተነጥል ከተሰራ መሿሇኪያ ወይም
ከጎባጣ መንገዴ ሇመዴረስ በተቃረበ ጊዚ፤ ወይም
ሏ) ከመስቀሇኛ ወይም ከሀዱዴ መንገዴ በሀምሳ ሜትር ርቀት ውስጥ፤
ላሊውን ተሽከርካሪ መቅዯም አይፇቀዴሇትም፡፡
6. በላሊ ተሽከርካሪ የሚቀዯም አሽከርካሪ ከመንገደ ወዯ ቀኝ በመጠጋት የሚቀዴመው
ተሽከርካሪ ጨርሶ አሌፍት ከመሄደና አዯጋ በማያስከትሌ ርቀት ከመንገደ ወዯ ቀኝ
ጥግ ከመመሇሱ በፉት የጉዜውን ፌጥነት መጨመር የሇበትም።
16. አቅጣጫ ስሇመሇወጥ
1. ማንኛውም አሽከርካሪ፡-
ሀ) አርቆ ወይም አሻግሮ ሇማየት ባሌቻሇበት ጊዚ፡
ሇ) ከኮረብታ ጫፌ፣ ቁሌቁበት፣ ከዴሌዴይ፣ ተነጥል ከተሠራ መሿሇኪያ ወይም
ከጎባጣ መንገዴ ሲዯርስ፤

442
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሏ) ከመስቀሇኛ ወይም በሏዱዴ መንገዴ ማቋረጫ ሃምሳ ሜትር ርቀት ውስጥ፤

ወይም
መ) የማያቋርጥ የቀሇም መሥመር በተዯረገበት መንገዴ ሊይ፡
ወዯ ግራ መጠምዖዛ የሇበትም፡፡
2. በትራፉክ ዯሴት ዗ሪያ የሚያሽከረክር ማንኛዉም አሽከርካሪ የትራፉክ ዯሴት ቀኙን
አቅጣጫ ተከትል መንዲት አሇበት፡፡
3. በነጠሊ መንገድች በተከፊፇሇ መንገዴ የሚያሽከረክር ማንኛዉም አሽከርካሪ፡-
ሀ) በላሊዉ ተሊሊፉ ወይም በሚከተሇው ተሽከርካሪ ሊይ አዯጋ የሚያስከትሌ
መሆኑን ካሊረጋገጠ በቀር ከአንደ ነጠሊ መንገዴ ወዯ ላሊዉ ሇመሻገር
አይፇቀዴሇትም፤
ሇ) አንዴ መንገዴ በሦስት ወይም በአምስት እና በሊይ ነጠሊ መንገድች ተከፊፌል
ሲገኝ ማንኛዉም አሽከርካሪ፡-
(1) ወዯ ግራ ሇመጠምዖዛ ካሌሆነ፤
(2) ላሊ ተሽከርካሪ ሇመቅዯም ካሌሆነ፤ወይም
(3) ነጠሊዉ መንገዴ ተሽከርካሪው በሚሄዴበት አቅጣሜ በአንዴ አቅጣጫ
ትራፉክ ብቻ የተመዯበ ካሌሆነ፤
በስተቀር ከመካከሇኛው ነጠሊ መንገዴ ውስጥ ገብቶ እንዱያሽከርክር
አይፇቀዴሇትም፡፡
17. ስሇመጠምዖዛና ወዯ ኋሊ ስሇማሽከርከር
1. ማንኛውም አሽከርካሪ በላሊ ተሊሊፉና ተከትሇዉት በሚመጡ ተሽከርካሪዎች ሊይ
አዯጋ የማያስከትሌ መሆኑን ሳያረጋግጥ አቅጣጫዉን ወዯ ላሊ መንገዴ መጠምዖዛ
ወይም መሇወጥ ወይም የቆመ ተሽከርካሪውን ሲያስነሳ የነበረበትን አቅጣጫ መሇወጥ
የሇበትም፡፡
2. ወዯ ቀኝ ሇመጠምዖዛ የሚፇሌግ አሽከርካሪ በቀኝ በኩሌ የሚጓዛ ላሊ ተሽከርካሪ
አሇመኖሩን አረጋግጦና በተቻሇ መጠን የመንገደን ቀኝ ተጠግቶ መጠምዖዛ አሇበት፡
፡
3. ወዯ ግራ የሚጠመዖዛ ማንኛውም አሽከርካሪ በ15 ሜትር ርቀት በፉት ራሱን
በማዖጋጀት፦

443
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሀ) ከባሇሁሇት አቅጣጫ መንገዴ ወዯ ባሇሁሇት አቅጣጫ መንገዴ ሇመጠምዖዛ፣

የመስቀሇኛ መሀሌ አካፊዩን መስመር ወዯ ግራ በመተው መስቀሇኛ መንገዴ
መግባትና ወዯ ግራ በሚጠመዖዛበት አቅጣጫ ባሇው መንገዴ ያሇውን የመሀሌ
አካፊይ መስመር ወዯ ግራ በመተዉ መስቀሇኛውን መንገዴ መዉጣት፤
ሇ) ከባሇሁሇት አቅጣጫ መንገዴ ወዯ ባሇአንዴ አቅጣጫ መንገዴ ሇመጠምዖዛ፣
የመሀሌ አካፊዩን መስመር ወዯ ግራ በመተው መስቀሇኛ መንገዴ መግባትና ወዯ
ግራ በሚጠመዖዛበት አቅጣጫ ያሇውን ባሇአንዴ አቅጣጫ መንገዴ የግራ ጠርዛ
ይዜ ከመስቀሇኛው መንገዴ መዉጣት፤
ሏ) ከባሇአንዴ አቅጣጫ መንገዴ ወዯ ባሇ ሁሇት አቅጣጫ መንገዴ ሇመጠምዖዛ፣
የባሇአንዴ አቅጣጫ መንገዴ የግራ ጠርዛ በመያዛ ወዯ ግራ በሚጠመዖዛበት
አቅጣጫ ያሇውን ባሇሁሇት አቅጣጫ መንገዴ የመሀሌ አካፊይ መስመር ወዯ
ግራ በመተዉ መስቀሇኛዉን መንገዴ መዉጣት፤
መ) ከባሇአንዴ አቅጣጫ መንገዴ ወዯ ላሊ ባሇአንዴ አቅጣጫ መንገዴ ሇመጠምዖዛ፤
የባሇአንዴ አቅጣጫ መንገዴ የግራ ጠርዛ በመያዛ ወዯ ግራ በሚጠመዖዛበት
አቅጣጫ ያሇውን ባሇአንዴ አቅጣጫ መንገዴ የግራ ጠርዛ ይዜ ከመስቀሇኛ
መንገዴ መዉጣት፤
ሠ) የመስቀሇኛ መንገዴን አቋርጦ ወዯግራ የሚታጠፌ አሽከርካሪ በዘህ ንዐስ አንቀፅ
ከፉዯሌ ተራ (ሀ) እስከ (መ) በተመሇከተው አኳኋን መጠምዖዛ፤
አሇበት፡፡
4. ማንኛውም አሽከርካሪ ወዯ ኋሊ ማሽከርከር አስፇሊጊ ከሆነበት አዯጋ እንዲይዯርስ
ተገቢውን ጥንቃቄ አዴርጎ በማንኛውም መንገዴ ሊይ አስፇሊጊ በሆነ መጠን ወዯ ኋሊ
ማሽከርከር ይችሊሌ፡፡
18. የባቡር ሏዱዴ ማቋረጥ
1. ማንኛውም አሽከርካሪ በሏዱዴ ማቋረጫ ሲዯርስ አስፇሊጊ ሆኖ ሲገኝ ሇማቆም
እንዱችሌ ተሽከርካሪውን በዛግታ መንዲትና አስፇሊጊዉን ጥንቃቄ ማዴረግ
አሇበት፡፡
2. ማንኛውም አሽከርካሪ፡-
ሀ) ከባቡር ሏዱዴ ማቋረጫ ሲዯርስ፣ ባቡር የተቃረበ መሆኑን ሇማስጠንቀቅ በጥበቃ
ክፌሌ ወይም በመካኒከ ወይም በኤላትሪክ ኃይሌ ምሌክት በሚሰጥበት ጊዚ፤

444
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሇ) በማቋረጫው ሊይ ያሇው በር በሚከፇትበት ወይም በሚዖጋበት ጊዚ፤ ወይም

ሏ) መጪ ባቡር በሚታይበት፣ ዴምፅ በሚሰማበት ወይም በማንኛዉም አኳኋን
መቃረቡ በሚታወቅበት ጊዚ፤
ከሚቀርበው ሏዱዴ ከስዴስት (6) ሜትር በማያንስ ርቀት ተሽከርካሪዉን አቁሞ
የሏዱዴ በሮች እስከሚከፇቱ ወይም በር የላሇ እንዯሆነ ባቡሩ እስከሚያሌፌ ጉዜውን
መቀጠሌ የሇበትም፡፡
3. ማንኛዉም ሰዉ በሏዱዴ ማቋረጫ ሊይ ወይም ያሇው በር በመዖጋት ወይም
በመከፇት ሊይ ሳሇ ወይም ከተዖጋ በኋሊ በበሩ ሊይ ወይም በሥሩ ወይም በሩን ዜሮ
እንዱያሌፌ አይፇቀዴሇትም፡፡
4. ፇንጂ ወይም ተቀጣጣይ ነገሮችን የጫነ ተሽከርካሪ ወይም አውቶቡስ ወይም
ከስምንት መንገዯኞች በሊይ የጫነ የተሽከርካሪ አሽከርካሪ ከባቡሩ ሏዱዴ ማቋረጫ
ሲቃረብ ከሚቀርበው ሏዱዴ ከስዴስት ሜትር በማያንስ ርቀት ተሽከርካሪውን አቁም
መጪው ባቡር አሇመቃረቡን የሚያስጠነቅቅ ምሌክት አሇመሰጠቱን ሇማረጋገጥ
የሏዱደን ግራና ቀኝ አቅጣጫ ከተመሇከተና ካዲመጠ በኋሊ አዯጋ የማያስከትሌ
መሆኑን አረጋገጦ ጉዜውን መቀጠሌ አሇበት፡፡
5. ማንኛዉም አሽከርከሪ ከባቡር ሏዱዴ ማቋረጫ በዯረሰ ጊዚ ከቅርቡ ሏዱዴ
ሇመዴረስ በሚቀረው ስዴስት ሜትር ርቀትና የሏዱደን ማቋረጫ ተሻግሮ ባሇው
ስዴስት ሜትር ርቀት መካከሌ ማርሽ መቀያየር የሇበትም፡፡
19. ምሌክት ስሇመስጠት
1. ማንኛውም አሽከርካሪ ከመጠምዖ዗፣ አቅጣጫ ከመሇወጡ፣ ፌጥነት ከመቀነሱ ወይም
ከማቆሙ አስቀዴሞ በከተማ ክሌሌ ውስጥ በ 25 ሜትር እና ከከተማ ክሌሌ ውጪ
በ50 ሜትር ርቀት ሊይ ሇላልች የመንገዴ ተጠቃሚዎች ጉሌህ ሆኖ ሉታይ የሚችሌ
የማስጠንቀቂያ ምሌክት መስጠት አሇበት፡፡86
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የሚሰጡት የማስጠንቀቂያ ምሌክቶች
በመካኒክ ወይም በኤላክትሪክ ኃይሌ በሚንቀሳቀሱ መሣሪያዎች መሆን አሇበት፡፡
በመካኒክ ወይም በኤላክትሪክ መሣሪያዎች ማስጠንቀቂያ ምሌክት ሲሰጥ፡-
ሀ) ወዯቀኝ ሇመጠምዖዛ ወይም አቅጣጫ ሇመሇወጥ አሽከርካሪዉ በተሽከርካሪው
ቀኝ ብርሃን ያሇዉ ቀስት ወይም አመሌካች ያሳያሌ ወይም ከተሽከርካሪው ኋሊ

86
በ23/8(2009) ዯ.395 አንቀፅ 2(8) ተሻሻሇ፡፡

445
 የፌትህ ሚኒስቴር

ቀኝ ብሌጭ ዴርግም የሚሌ ቀይ ወይም ቢጫ መብራትና በተሽከርካሪው ግንባር

ቀኝ ብሌጭ ዴርግም የሚሌ ነጭ ወይም ቢጫ መብራት፤
ሇ) ወዯ ግራ ሇመጠምዖዛ ወይም አቅጣጫ ሇመሇወጥ አሽከርካሪው በተሽከርካሪው
ግራ ብርሃን ያሇው ቀስት ወይም አመሌካች ወይም በተሽከርካሪው ኋሊ ግራ
ብሌጭ ዴርገም የሚሌ ቀይ ወይም ቢጫ መብራትና በተሽከርካሪው ግንባር ግራ
ብሌጭ ዴርግም የሚሌ ነጭ ወይም ቢጫ መብራት፤
ሏ) የተሽከርካሪውን ፌጥነት ሇመቀነስ ወይም ሇማቆም አሽከርካሪው ከተሽከርካሪው
ኋሊ ካለት መብራቶች ቢያንስ አንደን ቀይ መብራት፤
ማሳየት አሇበት፡፡
3. የመካኒክ ወይም የኤላክትሪክ መሣሪያዎች የተበሊሹ ወይም በመካኒክ ጉዴሇት
ምክንያት ሇመሥራት ባሌቻለ ጊዚ አሽከርካሪው የማስጠንቀቂያ ምሌክት በእጅ
መስጠት አሇበት። በእጅ የማስጠንቀቂያ ምሌክት ሲስጥ፡-
ሀ) ወዯ ቀኝ ሇመጠምዖዛ ወይም አቅጣጫ ሇመሇወጥ በፇሇገ ጊዚ አሽከርካሪው የግራ
ክንደን ከግራ ወዯ ቀኝ በማዜር፤
ሇ) ወዯ ግራ ሇመጠምዖዛ በፇሇገ ጊዚ አሽከርካሪዉ የግራ ክንደን ወዯ ውጭ
አግዴሞሸ በመዖርጋት መዲፊን ወዯታች በማዴረግ፤
ሏ) በዛግታ ሇመንዲት ወይም ሇማቆም በሚፇሌግበት ጊዚ አሽከርካሪዉ የግራ
ክንደን ከፌና ዛቅ እያዯረገ መዲፊን ወዯታች በማዴረግ፤
ማሳየት አሇበት፡፡
4. የመካኒክ ወይም የኤላክትሪክ መሣሪያዎች በሚገባ መሥራታቸውን መቆጣጠር
የአሽከርካሪው ኃሊፉነት ሲሆን በእነዘህ መሣሪያዎች የመካኒክ ጉዴሇት አሽከርካሪው
ተገቢውን የማስጠንቀቂያ ምሌክት ባሇመስጠቱ ሇሚያዯርሰው ጥፊት ተጠያቂ ነው፡፡
5. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (3) አና (4) እንዯተዯነገገው ከፉት ሇፉት በሚሔዴ
አሽከርካሪ ምሌክት የተሰጠው ማንኛውም አሽከርካሪ የተሽከርካሪውን ፌጥነት መቀነስ
ወይም አስፇሊጊ ሆኖ ሲገኝ ማቆምና ምሌክት ሰጪው አሽከርካሪ ያሇአንዲች
እንቅፊት ሇመጠምዖዛ፣ አቅጣጫውን ሇመሇወጥ፣ ፌጥነትን ሇመቀነስ
ወይም እንዯነገሩ ሁኔታ ተሽከርካሪውን ሇማቆም እንዱቻሌ አስፇሊጊውን ጥንቃቄ
ሁለ መፇጸም አሇበት፡፡
20. የማስጠንቀቅያ ዴምፅ መሣሪያዎች

446
 የፌትህ ሚኒስቴር

በዘህ ዯንብ ውስጥ በላሊ አኳኋን በተሇይ ካሌታዖዖና ጉዲዩ በሚመሇከተው ባሇሥሌጣን
በሕግ ካሌተፇቀዯ በስተቀር ማንኛውም አሽከርካሪ በፉሽካ፣ በዯዉሌ ወይም ከጭስ
ማዉጫ ጋር በተያያዖ መሣሪያ ወይም በሕግ ባሌተፇቀዯ በላሊ በማንኛውም መሣሪያ
የማስጠንቀቂያ ዴምፅ ማሰማት ክሌክሌ ነው።
21. የማስጠንቀቂያ ዴምፅ ስሇመጠቀም
ማንኛውም አሽከርካሪ የሚገጥመውን አዯጋ ሇመከሊከሌ የግዴ አስፇሊጊ ካሌሆነ አዯጋውን
የሚከሊከሌበት ላሊ መንገዴ ከላሇውና የሚያሰማውም የማስጠንቀቂያ ዴምፅ በተቻሇ
መጠን አጭር ካሌሆነ በስተቀር በከተማ መንገዴ ውስጥ የማስጠንቀቂያ ዴምፅ ማሰማት
አይፇቀዴሇትም፡፡ ተሽከርካሪው በቆመበት ጊዚ በማናቸውም አኳኋን የማስጠንቀቂያ
ዴምፅ ማሰማት ክሌክሌ ነው፡፡
ክፌሌ አራት
ቅዴሚያ ስሇመስጠት
22. ከመስቀሇኛ መንገድች ስሇመዴረስና ስሇመግባት
1. ማንኛውም አሽከርካሪ ከአንዴ መስቀሇኛ መንገዴ በዯረሰ ጊዚ መስቀሇኛውን መንገዴ
ሇማሇፌ አስቀዴሞ ከመስቀስኛው መንገዴ ውስጥ ሇገባ ተሽከርካሪ ቅዴሚያ መስጠት
አሇበት፡፡
2. ከተሇያየ አቅጣጫ ሁሇት ወይም ከሁሇት የሚበ዗ ተሽከርካሪዎች በአንዴ ጊዚ
ከመስቀስኛው መንገዴ የዯረሱ እንዯሆነ ማንኛውም አሽከርካሪ ከቀኝ በኩሌ
ሇተቃረበው ተሽከርካሪ ቅዴሚያ መስጠት አሇበት፡፡
3. በአንዴ መስቀሇኛ መንገዴ ሊይ የትራፉክ ክብ ተሠርቶ እንዯሆነ ወዯ ክቡ
የተቃረበው አሽከርካሪ አስቀዴሞ ክቡን በመዜር ሊይ ሊለት ተሽከርካሪዎች ሁለም
ቅዴሚያ መስጠት አሇበት፡፡
23. በመስቀሇኛ መንገዴ ሊይ ወዯ ግራ ስሇመጠምዖዛ
ማንኛውም አሽከርካሪ ከመስቀሇኛ መንገዴ ውስጥ ከገባ በኋሊ ወዯ ግራ ሇመጠምዖዛ
ቢፇሌግ አዯጋ እንዲያስከትሌ በቂ በሆነ ርቀት ሊይ አቁም ከፉት ሇፉቱ ሇተቃረበው
ተሽከርካሪ ቅዴሚያ መስጠት አሇበት።
24. ቅዴሚያ ወዯሚሰጥበት መንገዴ ስሇመግባት

447
 የፌትህ ሚኒስቴር

1. ማንኛውም አሽከርካሪ ቅዴሚያ የሚሰጥበት መንገዴ ጋር ከተያያዖ መስቀሇኛ

መንገዴ በተቃረበ ጊዚ የማሇፌ ቅዴሚያ ምሌክት ከተዯረገበት መንገዴ ማንኛውም
አቅጣጫ ወዯ መስቀሇኛው መንገዴ ሇተቃረበ ተሽከርካሪ ቅዴሚያ መስጠት
አሇበት፡፡
2. ማንኛውም አሽከርካሪ ከፉት ሇፉቱ ቁም የሚሌ ምሌክት ከተዯረገበት መስቀሇኛ
መንገዴ በዯረሰ ጊዚ ተሽከርካሪውን በማቆሚያዉ መሥመር ወይም በእግረኞች
ማቋረጫ አጠገብ ወይም አቋራጩን መንገዴ አሻግሮ ሇማየት በሚያስችሇው ቅርብ
ቦታ ሊይ አቁሞ ከአቋራጩ መንገዴ ሇተቃረበዉ ማንኛውም ተሽከርካሪ ቅዴሚያ
መስጠት አሇበት፡፡
3. ማንኛውም አሽከርካሪ ባሇ አራት ጎን ቢጫ የትራፉክ መስመር በተቀባ መስቀሇኛ
መንገዴ ሊይ በተቃረበ ጊዚ ወዯተቀባው የትራፉክ መስመር ቀዴሞ ሇገባው አሽከርካሪ
ቅዴሚያ መስጠት አሇበት፡፡87
25. ወዯ ዋና መንገዴ ስሇመግባት
ማንኛውም አሽከርከሪ ከግሌ መንገዴ፣ ከአጥር ግቢ፣ ከቤት መውጫ ወይም ከላሊ
መንገዴ ወጥቶ ወዯ ዋና መንገዴ ሇመግባት በፇሇገ ጊዚ የእግረኞችን መሔጃ ወይም
የመንገደን ጠርዛ ከመሻገሩ በፉት ሇእግረኞችና በዋናው መንገዴ ሇማሇፌ ሇተቃረቡት
ተሽከርካሪዎች ሁለ ቅዴሚያ መስጠት አሇበት፡፡
26. ከእግረኞች ማቋረጫ መንገዴ ሊይ ስሇመቃረብ
ማንኛውም አሽከርካሪ ከእግረኞች ማቋረጫ መንገዴ ሊይ ወይም የእግረኛ መንገዴ
በላሇበት ተሽከርካሪዉ በሚሔዴበት አቅጣጫ ሇትራፉክ የተመዯበ የመንገዴ ክፌሌ
በተቃረበ ጊዚ የተሽከርካሪውን ፌጥነት መቀነስና እግረኞቹ ካለ መንገደን ጨርሰው
እስኪሻገሩ ዴረስ ተሽከርካሪውን ማቆም አሇበት፡፡
27. ሇአዯጋ አገሌግልት ተሽከርካሪዎች
1. የአዯጋ አገሌግልት ተሽከርካሪ በተቃረበ ጊዚ ከፉት ሇፉት መንገዴ ሊይ የሚገኙ
ትራፉኮች ሁለ የሚከተሇውን መፇጸም አሇባቸው፡-
ሀ) አሽከርካሪዎች ተሽከርካሪዎቻቸዉን በፌጥነት ከመንገደ ወዯ ቀኝ ጠርዛ
መንዲትና አዯጋ በማያዯርስ ርቀት ሊይ የአዯጋ አገሌግልት ተሽከርካሪው
እስኪያሌፌ ዴረስ ማቆም አሇባቸዉ፤

87
በ23/8(2009) ዯ.395 አንቀፅ 2(9) መሰረት አዱስ የገባ ነው፡፡

448
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሇ) በመንገደ ሊይ የሚገኙ እግረኞች ወይም እንስሳትን የሚጠብቁ ወይም የሚነደ

ሁለ እንስሳትን ይዖው መንገደን በፌጥነት መሌቀቅ አሇባቸው፡፡
2. ተሽከርካሪዉ የአዯጋ አገሌግልት ካሌሆነ በስተቀር ማንኛውም የተሽከርካሪ አሽከርካሪ
ወይም ተሳፊሪው ከተሽከርካሪው ሊይ ቀይ ወይም ሰማያዊ ብርሃን እንዱያሳይ ወይም
በፈጨትም ሆነ ወይም በዯወሌ የማስጠንቀቂያ ምሌክት እንዱሰጥ አይፇቀዴሇትም፡፡
28. ስሇአዯጋ አገሌግልት ተሽከርካሪዎች ሌዩ ሁኔታዎች
1. ማንኛውም የአዯጋ አገሌግልት አሽከርካሪ ተግባሩን በሚያከናዉንበት ጊዚ በተቻሇ
ሁኔታ ተግባሩ በሚፇሌገዉ መጠን፡-
ሀ) በዘህ ዯንብ ወይም በላሊ ህግ የተዯነገገውን ግዳታ ሳይጠብቅ ተሽከርካሪውን
ሇማቆም፤
ሇ) አዯጋ እንዲይዯርስ በሚበቃ አኳኋን የተሽከርካሪዉን ፌጥነት ቀንሶ ቁም በሚሌ
ምሌክት ሊይ ሳይቆም ሇማሇፌ፤
ሏ) ከተወሰነዉ ፌጥነት በሊይ ሇመንዲት፤ እና
መ) ተግባሩን ሇመፇጸም በሚያስፇሌገዉ መጠን ስሇትራፉክ የወጡትን ዴንጋጌዎችና
የመንገዴ ምሌክቶች ሳይመሇከት በፇቀዯዉ አቅጣጫ ሇመጠምዖዛ፤
ተፇቅድሇታሌ፡፡
2. ማንኛውም የአዯጋ አገሌግልት አሽከርካሪ ከተፇቀዯሇት ተግባር ውጭ ሇሆኑ ሇላልች
ጉዲዮች ተሽከርካሪውን መጠቀም የሇበትም፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተዯነገገው እንዯተጠበቀ ሆኖ ማንኛውም የአዯጋ
አገሌግልት አሽከርካሪ በዘህ ዯንብ በአንቀጽ 5 ንዐስ አንቀጽ (4) (ሀ) አና (ሇ)
የተዯነገገውን ግዳታ ማክበር አሇበት፡፡
4. ቀዴሞ የሚሔዯዉ የአዯጋ አገሌግልት ተሽከርካሪ በሚፇጽመው ተግባር ተካፊይ
ሇመሆን የሚከተሌ የላሊ የአዯጋ አገሌግልት አሽከርካሪ ካሌሆነ በቀር ማንኛውም
አሽከርካሪ ከአንዴ መቶ ሜትር ባነሰ ርቀት ከአንዴ የአዯጋ አገሌግልት ተሽከርካሪ
ኋሊ ተጠግቶ መንዲት የሇበትም፡፡
ክፌሌ አምስት
ተሽከርካሪን ስሇማቆም
29. ተሽከርካሪን እንዲይቆም ስሇሚከሇከሌበት ሁኔታ
የዘህ ዯንብ አንቀጽ 9 ዴንጋጌ እንዯተጠበቀ ሆኖ፡-

449
 የፌትህ ሚኒስቴር

1. ከከተማ ክሌሌ ውጭ በሆነ በማንኛውም መንገዴ ሊይ ተሽከርካሪ የሚያሽከረክር ማን

ኛውም አሽከርካሪ ከመንገዴ ሊይ ሇተሽከርካሪዉ ማቆሚያ ቦታ ከላሇ በስተቀር
ከተሽከርካሪው ቢወርዴም ባይወርዴም ትራፉክ በብዙት በሚተሊሇፌበት መንገዴ ሊይ
ሇጊዚው ወይም ሇረጅም ጊዚ፤
2. ማንኛውም አሽከርካሪ የመንገደ ስፊት ከ12 ሜትር በሊይ ካሌሆነ በቀር
ተሽከርካሪውን ከላሊ ተሽከርካሪ ተቃራኒ አንጻር ከመንገዴ ሊይ ሇጊዚው ወይም
ሇረጅም ጊዚ፤
3. ማንኛውም አሽከርካሪ በዘያው መንገዴ የሚነዲ የላሊ ተሽከርካሪ አሽከርካሪ ከሁሇቱም
አቅጣጫ ከ50 ሜትር ርቀት ሊይ ሇማየት በማይቻሌበት ሁኔታ በመንገዴ ሊይ፤
ተሽከርካሪውን ማቆም የሇበትም፡፡
30. ስሇማሰናከሌ
ማንኛውም አሽከርካሪ ላሊውን ተሊሊፉ በሚያሰናክሌ ወይም በሚከሇክሌ ወይም ላልች
የመንገደ ተጠቃሚዎች የመንገደን ምሌክት በግሌፅና በነፃነት ሇማየት በማያስችሊቸው
ሁኔታ ተሽከርካሪውን ሇጊዚው ወይም ሇረጅም ጊዚ ማቆም የሇበትም፡፡
31. ተሽከርካሪን ሇጊዚዉ ወይም ሇረጅም ጊዚ ማቆም የተከሇከሇባቸዉ ሥፌራዎች
ማንኛውም አሽከርካሪ ከላሊ ትራፉክ ጋር እንዲይጋጭ ሇመከሊከሌ ወይም ማናቸውንም
ላሊ ህግ ሇመፇጸም ካሌሆነ በስተቀር፤
1. መንገደ ባሇአንዴ አቅጣጫ ሆኖ አግባብነት ያሇው አካሌ ካሌፇቀዯ በስተቀር
በማናቸውም መንገዴ በስተግራ፤
2. በእግረኛ መሄጃ ሊይ፤
3. በመስቀሇኛ መንገዴ ውስጥ ወይም ከመስቀሇኛ መንገዴ በ12 ሜትር ውስጥ፤
4. በግሌ መንገዴ፣ ተሽከርካሪዎች በሚተሊሇፈበት የቤት መዉጫ ወይም መግቢያ ወይም
የመንገደ ስፊት ከ12 ሜትር ያነሰ ሆኖ ሲገኝ፤
5. የጎርፌ ማስተሊሇፉያ ፈካ ካሇበት በ5 ሜትር ውስጥ፤
6. በእግረኛ ማቋረጫ ውስጥ ወይም ከእግረኛ ማቋረጫ በ12 ሜትር ውስጥ፤
7. ቁም የሚሌ ምሌክት ወይም የመንገዴ ምሌክት ካሇበት ሥፌራ በ12 ሜትር ውስጥ፤
8. በሏዱዴ መንገዴ ማቋረጫ ከሚቀርበው ሏዱዴ በ12 ሜትር ውስጥ፤
9. ከእሳት አዯጋ ጣቢያ ወይም የመጀመሪያ ሕክምና ዔርዲታ ከሚሰጥበት ጣቢያ ወይም
ሆስፑታሌ መግቢያ በ12 ሜትር ውስጥ ወይም ከመግቢያው መካከሌ ጀምሮ

450
 የፌትህ ሚኒስቴር

ከመንገደ ግራና ቀኝ በ25 ሜትር ውስጥ፤ ይሁን እንጂ በሽተኛ ወይም የተጎዲ ሰው
ወይም የአዯጋ መከሊከያ መሣሪያ ይዖው ከዘሁ ከተጠቀሱት ጣቢያዎች የሚወጡ
ወይም የሚገቡ ተሽከርካሪዎች በእነዘህ ሥፌራዎች ሉቆሙ ይችሊለ፤
10. በመንገዴ ጥግ ቆሞ ከሚገኝ ላሊ ተሽከርካሪ ጋር ተዯርቦ፤
11. በዴሌዴይ ወይም በመሿሇኪያ ሊይ፤
12. ከአውቶቡስ ማቆሚያ በስተኋሊና በስተፉት በ15 ሜትር ውስጥና የመንገደ ስፊት
ከ12 ሜትር በሊይ ካሌሆነ በቀር በመንገደ አንጻር ከአውቶቡስ ማቆሚያ በ30 ሜትር
ውስጥ፤ ወይም
13. በእያንዲንደ አቅጣጫ ሇትራፉክ አንዴ ነጠሊ መንገዴ ብቻ ባሇበትና መንገደ በነጭ
ቀሇም በተከፊፇሇበት ሥፌራ፤
ተሽከርካሪውን ሇአጭር ወይም ሇረጅም ጊዚ ማቆም የሇበትም፡፡
32. ተሽከርካሪን ስሇማቆም
1. ማንኛውም አሽከርካሪ እርሱ በላሇበት ጊዚ ተሽከርካሪው ከቆመበት ሥፌራ
እንዲይነሳ ወይም እንዲይንቀሣቀስ አስፇሊጊውን ጥንቃቄ ከሊዯረገ በቀር
ተሽከርካሪውን በማንኛውም መንገዴ ሊይ አቁሞ መሄዴ የተከሇከሇ ነው፡፡
2. ማንኛውም አሽከርካሪ ሞተሩን ሳያጠፊና ማስነሻውን ሳይቆሌፌ፣ የማንሻውን ቁሌፌ
ሳያነሳና እጅ ፌሬን ወይም ተሽከርካሪው ከቆመበት ሥፌራ እንዲይንቀሳቀስ
የሚያዯርገውን ላሊውንም መሣሪያ ሳያጠብቅና በሮቹን ሳይዖጋ ተሽከርካሪዉን ትቶ
መሄዴ የተከሇከሇ ነው፡፡
3. ማንኛውም አሽከርካሪ ተሽከርካሪዉን ከቁሌቁሇት መንገዴ ሊይ ባቆመ ጊዚ
የተሽከርካሪዉን የፉት እግሮች ከመንገደ በጣም ወዯሚቀርበው ጠርዛ መመሇስ
አሇበት፡፡
4. የዴንጋይ ጠርዛ ባሇበት መንገዴ ሊይ ተሽከርካሪውን ሇአጭር ወይም ሇረጅም ጊዚ
የሚያቆም ማንኛውም ሰው ከዴንጋይ ጠርዛ በጣም የሚቀርበውን የተሽከርካሪው
እግር ከ40 ሜትር እንዲይርቅ አዴርጎ ከዴንጋይ ጠርዛ በትይዩ መስመር ማቆም
አሇበት፡፡ ሆኖም ሥራው የሚመሇከተው ባሇሥሌጣን ተሽከርካሪው በማዔዖናዊ
አቅዋም እንዱቆም ፇቅድ ምሌክት ባዯረገበት መንገዴ ሊይ ይህ ዴንጋጌ
አይፀናም፡፡

451
 የፌትህ ሚኒስቴር

5. ማንኛውም አሽከርካሪ በማብሪያ ጊዚ ተሽከርካሪውን በመንገዴ ሊይ ሲያቆም

የማቆሚያ መብራት ማብራት አሇበት፡፡
33. የትራፉክ ተቆጣጣሪ ሥሌጣን
1. የዘህ ዯንብ አንቀጽ 9 ዴንጋጌ እንዯተጠበቀ ሆኖ ማንኛውም ትራፉክ ተቆጣጣሪ፡-
ሀ) ተሽከርካሪ እንዲይቆም ከተከሇከሇበት መንገዴ ሊይ ቆሞ ባገኘ ጊዚ ተሽከርካሪውን
ወዱያው እንዱያነሣ አሽከርካሪውን ወይም ተሽከርካሪውን በኃሊፉነት የተረከበውን
ሰው ማዖዛ፤
ሇ) ተሊሊፉዎችን የሚያሰናክለ ነገሮችን ሇማስቀረት አስፇሊጊ መስል ሲታየው
ተሽከርካሪውን በማንኛውም ሥፌራ እንዱያቆም ወይም ተሽከርካሪውን ከቆመበት
ሥፌራ ወዯ ላሊ እንዱያዙውር ማንኛዉም የተሽከርካሪ አሽከርካሪ ወይም
ተሽከርካሪውን በኃሊፉነት የተረከበውን ሰው ማዖዛ፤
ሏ) አንዴ ተሽከርካሪ በግጭት ወይም በመገሌበጥ ምክንያት መንገዴ ዖግቶ ቢገኝ
የተሽከርካሪው ባሇንብረት ወይም አሽከርካሪዉ ተሽከርካሪውን በአስቸኳይ
እንዱያስነሳ ሇማዴረግ፤
መ) በዘህ ንዐስ አንቀጽ በፉዯሌ ተራ (ሀ)፣ (ሇ) እና (ሏ) በተዯነገገው መሠረት
አሽከርካሪው ወይም ተሽከርካሪውን በኃሊፉነት የተረከበው ሰው ከትራፉክ
ተቆጣጣሪዉ የተሰጠውን ትእዙዛ ሳይፇጽም ቢቀር ወይም በዘያን ጊዚ
ከሥፌራው ባይገኝ ተሽከርካሪውን ሇማንሳት ወይም እንዱነሣ በማዴረግ፤
ይችሊሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ በንዐስ አንቀጽ (1) በተሰጠው ሥሌጣን መሠረት አንዴ ተሽከርካሪ
ከቆመበት ሥፌራ እንዱነሣ በፇሇገ ጊዚ የተባሇውን ተሽከርካሪ ወዯ ጋራዥ ወይም
አዯጋ ወዯማያሠጋበት ላሊ ሥፌራ ሇማዙወር ይችሊሌ፡፡ ይህንን በሚያዯርግበት ጊዚ
ስሇተሽከርካሪው ዯኀንነት አስፇሊጊውን ጥንቃቄ ማዴረግ አሇበት፡፡ ትራፉክ
ተቆጣጣሪው ይህንን ሇመፇፀም ያወጣውን ወጪ የተሽከርካሪው ባሇቤት ይሸፌናሌ፡፡
34. ስሇተሽከርካሪ ማቆሚያ ስፌራ
1. ማናቸውም መንገዴ በከተማ ክሌሌ ውስጥ በተቻሇ መጠን ሇተሽከርካሪ መቆሚያነት
ሳይሆን ሇትራፉክ እንቅስቃሴ ክፌት መሆን አሇበት፡፡
2. የከተማ አስተዲዯር በከተማው ክሌሌ ውስጥ ከመንገዴ ውጭ በቂ የሆነ የተሽከርካሪ
ማቆሚያ ስፌራ እንዱዖጋጅ ማዴረግ አሇበት፡፡

452
 የፌትህ ሚኒስቴር

ክፌሌ ስዴስት
የመንገዯኛ ማመሊሇሻ
35. ስሇመሳፇርና መዉረዴ
1. ማንኛዉም ሰው ተሽከርካሪው ጨርሶ ሳይቆም ከተሽከርካሪ ሊይ መውጣት ወይም
መዉረዴ የሇበትም፡፡
2. ከአሽከርካሪዉ በስተቀር ማንኛዉም ሰዉ ከተሽከርካሪ ሊይ መውጣት ወይም
መዉረዴ የሚፇቀዴሇት ተሽከርካሪዉ የቆመዉ ከመንገደ በስተቀኝ እንዯሆነ
በስተቀኝ በኩሌ ወይም ተሽከርካሪዉ የቆመዉ ከመንገደ በስተግራ እንዯሆነ በግራ
በኩሌ ብቻ ነዉ፤
3. ተሽከርካሪ ሊይ ሇመዉጣት ወይም ከተሽከርካሪ ሇመውረዴ የተሇየ ቦታ፣ መዛጊያ
ወይም ላሊ መግቢያ ያሇ እንዯሆነ ማንኛዉም ሰዉ በዘያው መግቢያ ካሌሆነ በቀር
ተሽከርካሪው ሊይ መውጣት ወይም መውረዴ የሇበትም፡፡
36. መንገዯኞችን ስሇማጓጓዛ
1. ማንኛውም አሽከርካሪ ተሽከርካሪው የሞተር ብስክላት ወይም ብስክላት ካሌሆነ
በስተቀር ማንኛውም ሰው ከተሽከርካሪው አካሌ በስተውጭ እንዱሳፇር መፌቀዴ
የሇበትም፡፡ አሽከርካሪውም ሇተሳፊሪዎች ዯህንነትና ምቾት በሚስማማ አኳሃን
ማጓጓዛ አሇበት፡፡
2. ማንኛውም አሽከርካሪ የተሽከርካሪው በሮች ካሌተዖጉ፣ እንዲይከፇቱ ሆነዉ
ካሌተጠበቁና ወዯ ተሽከርካሪው በሚወጡበት ወይም ከተሽከርካሪዉ በሚወርደበት
ወይም በተሽከርካሪው ዉስጥ ባሇዉ ወይም ወዯ ተሽከርካሪው በተቃረበዉ ማንኛውም
ሰዉ ሊይ አዯጋ እንዲይዯርስ ሇማረጋገጥ ተገቢዉን ጥንቃቄ ካሌወሰዯ በቀር
ተሽከርካሪውን ማንቀሳቀስ ወይም ማሽከርከር የሇበትም፡፡
3. ማንኛውም ሰው ማንኛውም ተሽከርካሪ በመንቀሳቀስ ሊይ ባሇበት ጊዚ ወይም በላልች
ተሊሊፉዎች ሊይ አዯጋ እንዲይዯርስ ተገቢውን ጥንቃቄ ካሊዯረገ በስተቀር
የማንኛዉንም ተሽከርካሪ በር መክፇት የሇበትም፡፡
4. ማንኛውም አሽከርካሪ በተጓዦች ጤንነት ሊይ ጉዲት የሚያዯርስ ወይም ሉያዯርስ
የሚችሌ መርዛን፣ በሽታን፣ መጥፍ ሽታን፣ ጨረርን፣ ዴምጽን፣ ንዛረትን፣ ሙቀትን
ወይም ላሊ ክስተትን የሚያመነጭ ማንኛውንም ነገር ወይም ላሊ ቁሳቁስ
ከተሳፊሪዎች ጋር አብሮ መጫን የሇበትም፡፡

453
 የፌትህ ሚኒስቴር

5. ተሳፊሪዎችን በመቀመጫ ሌክ የሚያሳፌር አሽከርካሪ ተሳፊሪዎች መቀመጣቸውን

ሳያረጋገጥ ተሽከርካሪውን ማንቀሳቀስ የሇበትም፡፡
37. አሽከርካሪዉ አጠገብ ስሇሚቀመጡ መንገዯኞች
ማንኛዉም አሽከርካሪ ከግንባር በቀኝ በኩሌ ባሇዉ መቀመጫ ከአንዴ መንገዯኛ በሊይ
ማስቀመጥ አይችሌም፤ ይሁን እንጂ የተሽከርካሪዉ የፉት ሇፉት መቀመጫ ስፊት በቂ
መሆኑ በባሇሥሌጣኑ ሲፇቅዴ ሁሇት መንገዯኞች ሇማስቀመጥ ይቻሊሌ።
38. መንገዯኛን ስሇማሳፌር
1. የጭነት ተሽከርካሪ የሚያሽከረክር ማንኛውም አሽከርካሪ በአሽከርካሪዉ መቀመጫ
ክፌሌ ካሌሆነ በስተቀር እንዯዘህ ባሇው ተሽከርካሪ ሊይ ማንኛውንም ሰዉ ማሳፇር
የሇበትም፡፡
2. በዘሀ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተዯነገገው ቢኖርም የጭነት ተሽከርካሪው፡-
ሀ) መንገዯኞችን ያሇ አንዲች አዯጋ በማሳፇር ተሽከርካሪው ተስማሚና በቂ ዛግጅት
ካሇዉ፤
ሇ) አዯጋ የማያስከትሌ መቀመጫ ካሇዉ፤ እና
ሏ) መንገዯኞች በዘሁ መቀመጫ ሊይ ብቻ የሚቀመጡ መሆኑን፤
በማረጋገጥ አግባብነት ባሇው አካሌ ሕዛብ ሇማመሊሇስ ፇቃዴ ሉሰጠው ይችሊሌ፡፡
3. በዘህ አንቀጽ በንዐስ አንቀፅ (1) እና (2) የተዯነገገው በማንኛውም መከሊከያ ኃይሌ
ወይም በፕሉስ ሠራዊት ተሽከርካሪዎች ሊይ ተፇፃሚነት አይኖረውም፡፡
39. ትርፌ ሰዉ ስሇማሳፇር
1. ማንኛውም አሽከርካሪ ተሽከርካሪው በህግ ከተፇቀዯሇት የማሣፇር አቅም በሊይ
ማሳፇር የሇበትም፡፡
2. ማንኛውም የሕዛብ የመንገዴ ማመሊሇሻ ተሽከርካሪ ትርፌ ሰው አሣፌሮ ሲጓዛ ቢገኝ
የትራፉክ ተቆጣጣሪው ወዱያውኑ ትርፈን ተሣፊሪ እንዱወርዴ በማዴረግ
አሽከርካሪውን ይከሳሌ፡፡
3. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) ዴንጋጌ ቢኖርም ከአካባቢው ርቆ እና ሇዯህንነት
አስጊ ከሆነ የዘህ አሽከርካሪ በተቻሇ መጠን ቀርብ ወዯሆነው ከተማ ተሣፊሪውን
በትራፉክ ተቆጣጣሪው አጃቢነት ፌጥነቱን በመቀነስ እንዱጓዛ በማዴረግ ማውረዴ
አሇበት፡፡ በመሆኑም ሇዘህ የወጣውን ወጪ አሽከርካሪው ወይም ባሇንብረቱ
ይከፌሊሌ፡፡

454
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) እና (3) ዴንጋጌዎች እንዯተጠበቁ ሆነው

ከተሽከርካሪው የመጫን አቅም በሊይ የሆነ መቀመጫ ወይም ማንኛውንም
እንዯመቀመጫ የሚያገሇግሌን ነገር በተሽከርካሪው ሊይ ተገጥሞ ወይም ተቀምጦ
ሲያገኝ የትራንስፕርት ተቆጣጣሪው ይኸው እንዱነሳ ወይም ከተሽከርካሪው ሊይ
እንዱያወርዴ አሽከርካሪውን ሇማዖዛና ይኸው እስኪፇፀም ዴረስም ተሽከርካሪው
እንዱቆም ሇማዴረግ ይችሊሌ፡፡88
40. ሕፃናትን ስሇማሳፇር
1. ማንኛውም አሽከርካሪ በተሽከርካሪው ሊይ ከሰባት ዒመት በታች የሆነ ህፃን
በሚያሣፌርበት ጊዚ አዯጋ እንዲይዯርስበት ከአዋቂ ጋር መሆኑን ወይም ሇዯህንነት
ሲባሌ በተሠራ መሣሪያ መታቀፈን ማረጋገጥ አሇበት፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተዯነገገው እንዯተጠበቀ ሆኖ ዔዴሜያቸው ከ 13
ዒመት በታች የሆኑ ሕፃናትን በአሽከርካሪው ጎን በሚገኘው የመኪናው የፉተኛው
ክፌሌ ማስቀመጥ የሇባቸውም፡፡89
ክፌሌ ሰባት
ዔቃዎችን ስሇማመሊሇስ
41. የንግዴ ሸቀጦች አጫጫን
1. ማንኛውም አሽከርካሪ፡-
ሀ) የተሽከርካሪው አሠራር ዔቃዎችን ያሇአዯጋ ሇመጫን ወይም ፇሳሽን ሇማጓጓዛ
ተስማሚና በቂ ዛግጅት ከላሇዉ፤
ሇ) ጭነቱ ከተሽከርካሪ ጎን ተርፍ የሚወጣ ከሆነ፤
ሏ) ጭነቱ ከተሽከርካሪው በስተፉት ባሇው ጫፌ ከአንዴ ሜትር በስተኋሊ
ከተሽከረካሪው፣ ከተሳቢው ወይም ከግማሽ ተሳቢዉ አካሌ ከሁሇት ሜትር በሊይ
ተርፍ የሚወጣ ከሆነ፤
መ) ጭነቱ አሽከርካሪው ወዯፉት ወይም ወዯ ጎን እንዲያይ የሚከሇከሌ፣
በሚያሽከረክርበት ጊዚ የአሽከርካሪውን እንቅስቃሴ የሚያሰናክሌ ወይም ወዯ
አሽከርካሪው መቀመጫ እንዯሌብ ሇመግባት ወይም ሇመውጣት የሚከሇክሌ
ከሆነ፤ እና

88
በ23/8(2009) ዯ.395 አንቀፅ 2(10) መሰረት አዱስ የገባ ነው፡፡
89
በ23/8(2009) ዯ.395 አንቀፅ 2(11) ተሻሻሇ፡፡

455
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሠ) የሚጓጓ዗ ዔቃዎችን ጥራት የሚያበሊሽ ወይም ጥራታቸውን የሚቀንስ ከሆነ፤

በማንኛውም ተሽከርካሪ ውስጥ ወይም በሊዩ ሊይ ማንኛውንም ዒይነት ዔቃ፣ ፇሳሸ
ወይም ሸቀጥ መጫን ወይም እንዱጫን ማዴረግ የሇበትም፡፡
2. ማንኛውም አሽከርካሪ ከሚጭናቸው ዔቃዎች ባህሪ አንጻር ተገቢውን ተሽከርካሪ
መጠቀም አሇበት፡፡
3. ሁሇት ተሽከርካሪዎች ተቀጣጥሇዉ በርዛመቱ ምክንያት በአንዴ ተሽከርካሪ ብቻ
ሉጫን የማይቻሌ ጭነት በአንዴነት የሚጭኑ ሲሆን ሁሇቱ ተሽከርካሪዎች በዘህ
አንቀጽ ሇተመሇከተዉ ዒሊማ እንዯ አንዴ ተሽከርካሪ ይቆጠራለ።
4. ባሇሥሌጣኑ ዔቃዎችና እንስሳት ስሇሚጫኑበት ወይም ስሇሚጓጓ዗በት ሥርዒት
መመሪያ ሉያወጣ ይችሊሌ፡፡
42. ተራፉ ጭነት ሊይ ምሌክት ስሇማዴረግ
1. በዘህ ዯንብ በአንቀጽ 41 ንዐስ አንቀጽ (1) (ሇ) የተዯነገገዉ እንዯተጠበቀ ሆኖ
የአንዴ ተሽከርካሪ ጭነት ከተሽከርካሪው ግንባር ወይም ከኋሊ ትርፌ ሆኖ ሲገኝ
አሽከርካሪው በተራፉዉ ጭነት ሊይ፤
ሀ) መብራት በሚበራበት ጊዚ ከፉት ተርፍ በሚገኘው ጭነት ጫፌ ነጭ ወይም
ቢጫ፤ ከኋሊ ተርፍ በሚገኘው ጭነት ሊይ ቀይ መብራት፤
ሇ) መብራት በማያስፇሌግበት ጊዚ በተራፉዉ ጭነት ሊይ በኋሊ ጫፌ ቢያንስ
ሠሊሳ ሳንቲ ሜትር ካሬ የሆነ ቀይ ጨርቅ ወይም ቀይ ቀሇም የተቀባ ጠፌጣፊ
ሠላዲ፤
ማዴረግ አሇበት፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) (ሀ) እና (ሇ) የተዯነገገው እንዯተጠበቀ ሆኖ ተራፉ
ጭነት ሊይ ምሌክት ስሇማዴረግ በሚመሇከት ባሇሥሌጣኑ መመሪያ ያወጣሌ፡፡
43. ጭነትን ስሇማሰር
ማንኛውም አሽከርካሪ ጭነቱና የጭነቱ መሸፇኛ እንዲይወዴቅ ወይም እንዲይፇታ
አዴርጎ በጥብቅ ሳያስር በማናቸውም መንገዴ ሊይ ተሽከርካሪን ማሽከርከር የሇበትም፡፡
44. በህዛብ ማመሊሇሻ ተሽከርካሪ ሊይ የሚዯረግ ሌዩ ክሌከሊ
1. ማንኛውም አሽከርካሪ በማንኛውም የሕዛብ ማመሊሇሻ ተሽከርካሪ ዔቃ መጫኛ
አቃፉ ጎን በሊይ የሆነ ጭነት ጭኖ ማሽከርከር የሇበትም፡፡

456
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. ማንኛውም አሽከርካሪ ከህዛብ ማመሊሇሻ ተሽከርካሪው አካሌ ውጭ ወዯ ፉት ወይም

ወዯ ኋሊ የሚተርፌ ዔቃ ጭኖ በማንኛውም መንገዴ ሊይ ማሽከርከር የሇበትም፡፡
45. የሚበኑ ወይም የሚበተኑ ነገሮችን ስሇመጫን
ማንኛውም አሽከርካሪ በተሽከርካሪው መንቀሳቀስ ወይም በንፊስ ኃይሌ ምክንያት
እንዲይቦን ሇመከሊከሌ ጭነቱን በሚገባ ሳይሸፌን አሸዋ፣ አፇር ወይም ላልች የሚበኑ
ወይም የሚበተኑ ተመሳሳይ ነገሮች መጫን የሇበትም፡፡
46. በመንገዴ ሊይ የፇሰሱትን ነገሮች መጥረግ ግዳታ ስሇመሆኑ
የተሽከርካሪው ጭነት በመንገዴ ሊይ የሚፇስ ሲሆን ወይም ፇሶ ቢገኝ አሽከርካሪው
ተሽከርካሪውን አቁሞ ጭነቱ መፌሰሱን እንዲይቀጥሌ አስፇሊጊውን ጥንቃቄ ካሊዯረገና
አስቀዴሞ መንገዴ ሊይ የፇሰሰውን ካሌጠረገ ወይም እንዱጠረግ ካሊዯረገ በቀር ጉዜውን
መቀጠሌ የሇበትም፡፡
47. የትራፉክ ተቆጣጣሪ ሥሌጣን
ማንኛውም የትራፉክ ተቆጣጣሪ በዘህ ክፌሌ የተዯነገገውን በመተሊሇፌ ዔቃ የጫነ
ተሽከርካሪ ሲያገኝ የተጣሰው ዴንጋጌ እስኪከበር ዴረስ ተሽከርካሪውን እንዱያቆምና
ጉዜውን እንዲይቀጥሌ አሽካርካሪውን ማዖዛ አሇበት፡፡
ክፌሌ ስምንት
ስሇሚጎተት ተሽከርካሪ፤ ስሇመጫወቻ ተሽከርካሪ፤
ስሇሞተር ብስክላት እና ብስክላት
48. ተሽከርካሪን ስሇመጎተት
1. አንዴ ተሽከርካሪ በላሊ የሞተር ተሽከርካሪ በሚጎተትበት ጊዚ በመካከሊቸው ያሇው
ርቀት ከሦስት ሜትር የማይበሌጥ ሆኖ ሁሇቱ ተሽከርካሪዎች በሽቦ ገመዴ ወይም
በጠንካራ የመሳቢያ የብረት ዖንግ በጥብቅ አሇባቸው፡፡
2. በሽቦ ገመዴ ወይም በመሳቢያው የብረት ዖንግ ሊይ በጉሌህ ሉታይ የሚችሌ ቀይ
ቀሇም የተቀባ ጨርቅ ወይም ሠላዲ መዯረግ አሇበት፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) በተዯነገገው መሠረት አንዴ ተሽከርካሪ
በሚጎተትበት ጊዚ ሇሚከተሇው አሽከርካሪ ግሌጽ ሆኖ ሉታይ በሚቻሌበት ሥፌራ
ሊይ በሚጎትተው ተሽከርካሪ ኋሊ ቀይ ቀሇም የተቀባ ጨርቅ ወይም ሠላዲ ማዴረግ
አሇበት፡፡

457
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. ማንኛውም የሞተር ተሽከርካሪ በአንዴ ጊዚ ከአንዴ ተሽከርካሪ በሊይ እንዱጎትት

አይፇቀዴም፡፡
49. የመጫወቻ ተሽከርካሪዎች
ማንኛውም ሰው ሇመጫወቻና ሇጊዚ ማሳሇፉያ ተብል የተሠራ ብስክላት ወይም በጫማ
መሌክ የሚጠሇቅ ተንሸራታችና ላልች መጫዎቻዎችን ሇላልች ተሽከርካሪዎች ክፌት
በሆነ በማንኛውም መንገዴ ሊይ ማሽከርከር የተከሇከሇ ነው፡፡
50. ሞተር ብስክላት ስሇመንዲት
1. ማንኛውም የሞተር ብስክላት አሽከርካሪ በተዖጋጀዉ ኮርቻ ተመቻችቶ ሳይቀመጥና
ሇአሽከርካሪዉ ተብል የተሰራውን ምቹ ቆብ (ሄሌሜትን) እና ላልች አሌባሳት
በአግባቡ ሳያዯርግ በማንኛውም መንገዴ ሊይ ሞተር ብስክላት መንዲት የተከሇከሇ
ነው፡፡
2. ማንኛውም አሽከርካሪ ግራና ቀኝ እግሮቹን ከሞተር ብስክላቱ በሁሇቱም ጎን ሊይ
ሳያዯርግ ሞተር ብስክላት መንዲት የተከሇከሇ ነው፡፡
3. ማንኛውም አሽከርካሪ ከአሽክርካሪው መቀመጫ ኋሊ ሇመፇናጠጫ በተዖጋጀው
መቀመጫ ወይም በስተጎን ባሇው ተቀጣይ ተሽከርካሪ ካሌሆነ በስተቀር እንዱሁም
ተሣፊሪው ምቹ የሆነ ቆብ (ሄሌሜትን) በአግባቡ ሳያዯርግ በሞተር ብስክላቱ ሊይ
ማንኛዉም ሰው ማሳፇር የተከሇከሇ ነው፡፡
4. ማንኛውም የሞተር ብስክላት አሽከርካሪ በሞተር ብስክላቱ ሊይ ዔቃን ሇመጫን
ተብል ከተሰራሇት የዔቃ መጫኛ ሳጥን ውጪ ማናቸውንም ዒይነት ጭነት መጫን
ወይም ከአንዴ ሰው በሊይ ማሳፇር የሇበትም፡፡90
5. በዘህ አንቀጽ በንዐስ አንቀጽ (3) የተዯነገገው አገሌግልት እንዱሰጥ ታስቦ ሽፊን
በተገጠመሊቸዉ ሞተር ብስክላትቶች ሊይ ተፇፃሚነት አይኖረውም፡፡
51. ብስክላት ስሇመንዲት
1. ማንኛውም ሰዉ ብስክላቱ በመሌካም ሁኔታና አሠራሩም ሇመንገዴ ተስማሚ ካሌሆነ
በስተቀር መንዲት የተከሇከሇ ነው፡፡
2. ማንኛውም ሰው ሇአሽከርካሪው ተብል በብስክላቱ ሊይ በተዖጋጀው መቀመጫ ሊይ
ተመቻችቶ ሳይቀመጥ ማንኛውንም ብስክላት መንዲት የተከሇከሇ ነው፡፡

90
በ23/8(2009) ዯ.395 አንቀፅ 2(12) ተሻሻሇ፡፡

458
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. ማንኛውም ብስክላት አሽከርካሪ ብስክላቱን በሚነዲበት ጊዚ የብስክላቱን መሪ

በእጆቹ ሳይዛ በእግሮቹም የብስክላቱን ማሽከርከሪያ ሳይቆነጥጥ መንዲት የተከሇከሇ
ነው፡፡
4. ማንኛውም ሰው ብስክላት ሲነዲ ብስክላቱን ሙለ በሙለ ሇመቆጣጣር የሚከሇክሌ
ማንኛዉንም ጥቅሌ፣ ጭነት ወይም ዔቃ መጫን የሇበትም፡፡ ቢጭንም የዔቃዉን
ርዛመት ወይም ስፊት በማናቸውም አኳኋን ከ70 ሳንቲ ሜትር መብሇጥ የሇበትም።
5. ማንኛውም ሰው ብስክላት በሚነዲበት ጊዚ በማንኛውም አኳኋን በመጓዛ ሊይ ያሇ
ላሊ ተሽከርካሪ መያዛ ወይም ራሱ ወይም ብስክላቱ በላሊ ተሽከርካሪ እንዱጎተት
ማዴረግ የተከሇከሇ ነው፡፡
6. ማንኛውም ብስክላት አሽከርከሪ ቀዴሞ ሇመሄዴ ካሌሆነ በቀር በመጓዛ ሊይ ካሇ
ተሽከርካሪ በግራ በኩሌ እየነዲ መሄዴ የተከሇከሇ ነው፡፡
7. ብስክላት አሽከርካሪዎች ቅዯም ተከተሌ መሥመርን ይዖው መንዲት አሇባቸው፡፡
ሆኖም ሇላሊ ትራፉክ እንቅፊት የማይሆኑ ከሆነ ሁሇት ብስክላት አሽከርካሪዎች ብቻ
ጎን ሇጎን ሆነው ሇመንዲት ይችሊለ።
8. ማንኛውም ሰው የማስጠንቀቂያ ዯዉሌና የተሟሊ ፌሬን የላሇው ብስክላት መንዲት
የተከሇከሇ ነው፡፡
9. ማንኛውም የብስክላት አሽከርካሪ ብስክላቱ የተሳፊሪ መቀመጫ ያሇው ካሌሆነ
በስተቀር ሰው አሣፌሮ መንዲት የተከሇከሇ ነው፡፡
10. ማንኛውም የብስክላት አሽከርካሪ ባሇስሌጣኑ በሚያወጣዉ መመሪያ መሠረት የአዯጋ
መከሊከያ ቆብ (ሔሌሜት) ማዴረግ አሇበት፡፡
ክፌሌ ዖጠኝ
ስሇ እንስሳት
52. እንስሳትን በመንገዴ ሊይ ስሇመንዲት
1. ማንኛውም ሰው በላሊ ሥፌራ መንዲት ሲችሌ እንስሳትን በማንኛውም መንገዴ ሊይ
መንዲት የሇበትም፡፡ ላሊ ሥፌራ ሳይኖር ቀርቶ በመንገዴ ሊይ መንዲት ግዴ
ቢሆንበትም ሇትራፉክና በመንገዴ ሇሚጠቀሙት ሁለ እንቅፊት እንዲይሆንባቸው
አስፇሊጊውን ጥንቃቄ ማዴረግ አሇበት፡፡
2. ማንኛውም ሰው እንስሳትን በመንገዴ ሊይ ሲነዲ የመንገደን ቀኝ ጠርዛ ዲር ተከትል
መንዲት አሇበት፡፡

459
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) እና (2) የተዯነገገው ቢኖርም ማንኛውም ሰው

በመሀሌ መንገዴ ሊይ እንስሳትን መንዲት የተከሇከሇ ነው፡፡
4. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) እንዯተጠበቀ ሆኖ የከተማ መስተዲዴሮች እንስሳትን
በተመሇከተ በመንገዴ ሊይ ስሇሚንቀሳቀሱበት ሁኔታ መመሪያ ሉያወጡ ይችሊለ፡፡
53. እንስሳ ጠባቂ መውሰዴ ስሇሚገባው ጥንቃቄ
የእንስሳት ጠባቂ በመንገዴ ሊይ ተሽከርካሪ በሚገጥምበት ወቅት ሇተሽከርካሪ መንገዴ
ሇመሌቀቅ የሚቻሇውን ሁለ መፇጸም አሇበት፡፡
54. የእንስሳ ጠባቂ መብራት መያዛ ስሇሚገባው
በማብሪያ ጊዚ እንስሳትን በመንገዴ ሊይ የሚነዲ ማንኛውም ሰው በጉሌህ የሚታይ
መብራት ሇሚጓዖው ተሽከርካሪ አቅራቢያ በሆነው ጎን መያዛና ማሳየት አሇበት፡፡
ክፌሌ አስር
ስሇእግረኞች
55. ተሽከርካሪ በሚሄዴበት መንገዴ ሊይ ስሇመሄዴ
1. ማንኛውም ሰው፡-
ሀ) የእግረኛ መሄጃ ከላሇ በስተቀር፤ ወይም
ሇ) መንገዴ ሇማቋጥ ካሌሆነ በስተቀር፤
ተሽከርካሪ በሚተሊሇፌበት በማንኛውም መንገዴ ሊይ መሄዴ የሇበትም፡፡
2. ማንኛውም ሰው መንገደን ተከትል በሚሄዴበት ጊዚ ከፉቱ የሚመጣውን ትራፉክ
እየተመሇከተ የመንገደን ግራ ጠርዛ ይዜ መሄዴ አሇበት፡፡
56. መንገዴ ስሇማቋረጥ
1. ማንኛውም ሰው የትራፉኩን ብዙትና ሁኔታ አጣርቶ ሳይመረምር በራሱና በላልች
ተሊሊፉዎች ጉዲት ሳይዯርስ መንገደን ሇማቋረጥ የሚችሌ መሆኑን ሳያረጋግጥ
መንገዴ ማቋረጥ የሇበትም፡፡
2. ማንኛውም ሰው መንገደ ሇማቋረጥ በፇሇገ ጊዚ ተገቢውን ጥንቃቄና ፌጥነት
በማዴረግ እንዱሁም ያሇ በቂ ምክንያት በመንገደ ሊይ ሳይቆም ወይም ሳይዖገይ
ቀጥተኛና አጭር በሆነ መስመር ማቋረጥ አሇበት፡፡
3. ማንኛውም ሰው መንገዴ ሇማቋረጥ በፇሇገ ጊዚ ከአንዴ መጪ ተሽከርካሪ ኋሊ ወይም
የአንዴ መጪ ተሽከርካሪ ኋሊ ወይም የአንዴ መጪ ተሽከርካሪ አሽከርካሪ ሉያየው
ከማይችሇበት ከማንኛውም ሥፌራ ሊይ መንገዴ ማቋረጥ የሇበትም፡፡

460
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. ማንኛውም ሰው በከተማ ክሌሌ መንገዴ ሇማቋረጥ ምሌክት የተዯረገበት የእግረኛ

ማቋረጫ ወይም ሇእግረኛ መሸጋገሪያ የተሠራ ዴሌዴይ ያሇ ከሆነ የእግረኛ
ማቋረጫውን ወይም መሸጋገሪያ ዴሌዴዩን ብቻ መጠቀም አሇበት፡፡
5. ማንኛውም ሰው መስቀሇኛን መንገዴ በሰያፌ ማቋረጥ የሇበትም፡፡
57. ስሇአካሌ ጉዲተኞች
ማንኛውም አሽከርካሪ አካሌ ጉዲተኛ በሚሳፇሩበት እና መንገደን በሚጠቀሙበት ጊዚ
ጉዲት እንዲይዯርስባቸው ሌዩ ጥንቃቄ ማዴረግ አሇበት፡፡
58. በመንገዴ ውስጥ ስሇመቆም
ማንኛውም ሰው ሕጋዊ ተግባሩን ሇመፇጸም ካሌሆነ በስተቀር ተሽከርካሪ እንዱቆም
ሇማዴረግ፣ ሇመሳፇርም ሆነ ሇላሊ ጉዲት በማንኛዉም መንገዴ ውስጥ መቆም የተከሇከሇ
ነው፡፡
59. በአጥር ስሇተከሇለ የእግረኛ መሄጃዎች
የእግረኛ መሄጃ በአጥር የተከሇከሇ ሆኖ ሲገኝ ማንኛዉም እግረኛ በአጥር ሊይ መቀመጥ፣
መዯገፌ፣ ከአጥሩ በመንገደ በኩሌ መቆም ወይም መዖዋወር የተከሇከሇ
ነው፡፡
60. በእግረኛ መሄጃ ሊይ ስሇመቆምና ቁሳቁሶችን ስሇማስቀመጥ
1. ማንኛውም ሰው በእግረኛ መሄጃ ሊይ ከመቆሙ ወይም ከመዖዋወሩ የተነሳ ተሊሊፉውን
እግረኛ የሚያዯናቅፌ የሚሆን ከሆነ በማንኛውም የእግረኛ መሄጃ ሊይ መቆም ወይም
መዖዋወር የተከሇከሇ ነው፡፡
2. ማንኛውም ሰው በእግረኛ መሄጃ ሊይ የእግረኞች እንቅስቃሴ የሚያውክ ማንኛውንም
ቁሳቁስ ወይም ሸቀጥ ማስቀመጥ፣ መነገዴ፣ መቆፇር፣ ማበሊሸት ወይም በሀዖን
ምክንያት ከአቅም በሊይ ካሌሆነ በስተቀር የተሇያዩ ነገሮችን መትከሌ ወይም
ተመሳሳይ ነገሮች ማከናወን የተከሇከሇ ነው፡፡
61. በእጅ እየተዯገፈ ስሇሚሽከረከሩ ጋሪዎች
በእጅ እየተገፈ የሚሽከረከሩ የህጻናት፣ የጥቃቅን እቃ መያዡዎች፣ አካሌ ጉዲተኞች
የሚጠቀሙባቸው በእጅ የሚገፈ በሞተር ከሚነደ ባሇመንኮራኩር ወንበሮች በስተቀር
ከመንገደ የሚርቀውን የእግረኛ መሄጃ ክፌሌ ይዖው መሄዴ አሇባቸው፡፡
62. ሌዩ ሁኔታዎች

461
 የፌትህ ሚኒስቴር

በዘህ ዯንብ በአንቀጽ 55 እና በአንቀጽ 56 የተዯነገገው በሰሌፌ ወይም በአስክሬን አጀብ

ወይም ይህን በመሳሰሇው ተካፊይ በሆኑ ሰዎች ሊይ አይጸናም፡፡

ክፌሌ አሥራ አንዴ

የመንገዴ ምሌክቶች እና ማመሊከቻዎች91

63. በአንዴ ዒይነት የመንገዴ ምሌክትና ማመሊከቻ ስሇመጠቀም92

ትራፉክን ሇመቆጣጠር ከዘህ ዯንብ ጋር ተያይዖው በሚገኙት እና ወዯፉት አግባብ
ባሇው ሕግ መሠረት ሥራ ሊይ እንዱውለ በሚዯረጉ የመንገዴ ምሌክቶች እና
ማመሊከቻዎች ካሌሆነ በስተቀር በላሊ የመንገዴ ምሌክት ወይም ማመሊከቻ መጠቀም
የተከሇከሇ ነው፡፡
64. የመንገዴ ምሌክትና ማመሊከቻ መትከሌና ማንሳት
ባሇስሌጣኑ የመንገዴ ምሌክቶችና ማመሊከቻዎች እንዱተከለ፣ እንዱታዯሱ፣ እንዱጠገኑ፣
እንዱሇወጡ ወይም እንዱነሱ የማዴረግ ስሌጣን ይኖረዋሌ፡፡93
65. የመንገዴ ምሌክቶችንና ማመሊከቻዎችን ማኖር ክሌክሌ ስሇመሆኑ94
1. በዘህ ዯንብ የተፇቀዯሊቸው ወይም ወኪልቻቸው ካሌሆኑ በስተቀር ማንኛውም ሰው
በማንኛውም መንገዴ ሊይ ወይም በማንኛውም መንገዴ አጠገብ የመንገዴ ምሌክት
ወይም ማመሊከቻ ወይም እንዯ መንገዴ ምሌክትና ማመሊከቻ ያሇ ወይም የመንገዴ
ምሌክት ወይም ማመሊከቻ መስል የሚያሳስት ማናቸውንም ምሌክት ወይም
ማመሊከቻ ማዴረግ፣ ማቆም፣ ወይም መጠቀም የተከሇከሇ ነው፡፡
2. ማንኛውንም የመንገዴ ምሌክትና ማመሊከቻ ማንሳት፣ ማበሊሸት፣ ከቆመበት ማዙወር፣
መሇወጥ፣ ወይም በማናቸውም አኳኋን በግሌፅ እንዲይታይ ወይም እንዲይነበብ
ማዴረግ የተከሇከሇ ነው፡፡

ክፌሌ አስራ ሁሇት

ስሇመብራት
66. ስሇተሽከርካሪ መብራት ቀሇም

91
በ 23/8(2009) ዯ.395 አንቀፅ 2(13) ተሻሻሇ፡፡
92
በ 23/8(2009) ዯ.395 አንቀፅ 2(14) ተሻሻሇ፡፡
93
በ 23/8(2009) ዯ.395 አንቀፅ 2(14) ተሻሻሇ፡፡
94
በ 23/8(2009) ዯ.395 አንቀፅ 2(14) ተሻሻሇ፡፡

462
 የፌትህ ሚኒስቴር

ማንኛውም አሽከርካሪ በስተፉት ቀይ ወይም ሰማያዊ መብራት ወይም ተሽከርካሪዉ

በኋሊ በሚነዲበት ጊዚ ካሌሆነ በስተቀር በኋሊው ነጭ መብራት የሚያሳይ የአዯጋ
አገሌግልት ያሌሆነ ተሽከርካሪ ማሽከርከር የሇበትም፡፡
67. ስሇተሽከርካሪዎች መብራት
1. ማንኛውም አሽከርካሪ የተሽከርካሪውን ሁሇቱ የግንባር መብራቶችና የግራና የቀኝ
ቀይ የኋሊ መብራት ሳይበራና የተሽከርካሪው የኋሊ የሰላዲዉ ቁጥር በቂ ብርሃን
እንዱኖረው ሳያዯርግ በማብሪያ ጊዚ ተሽከርካሪ ማሽከርከር የሇበትም፡፡
2. ማንኛውም አሽከርካሪ፡-
ሀ) ከሞተር ብስክላት በስተቀር የተሽከርካሪው ሁሇቱ የግምባር የማቆሚያ
መብራቶችና ቀይ የኋሊ መብራት ካሌበራ ወይም የተሇየ የማቆሚያ መብራት
ተዖጋጅቶ እንዯሆነ ተሽከርካሪዉ ከቆመበት መንገዴ ወገን ራቅ ብል የሚገኘው
የማቆሚያ መብራት ካሌበራ በስተቀር ፣
ሇ) ላልች ተሽከርካሪዎች ሲሆን የማያቋርጥ ነጭ መብራት ካሌበራ በስተቀር፤
በማብሪያ ጊዚ ተሽከርካሪውን መንገዴ ሊይ ማቆም የሇበትም፡፡
3. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) ዴንጋጌ በራሳቸው መብራት ሳይሆን ከላሊ የብርሃን
ምንጭ በሚያገኙት ብርሃን በግሌጽ በሚታዩ ተሽከርካሪዎች ሊይ አይጸናም፡፡
4. ማንኛውም አሽከርካሪ ከተሽከርካሪው ስሪት ውጪ የሆኑ ላልች ከፌተኛ ኃይሌ
ያሊቸው የግንባር መብቶች መግጠምና መጠቀም የተከሇከሇ ነው፡፡
68. ስሇተሳቢዎች መብራት
1. ከተሳቢው ግንባር በስተግራ ባሇው ጫፌ ሊይ ነጭ መብራት ካሌታየና ከተሳቢው
በስተኋሊ ቀይ መብራት ካሌታየ በስተቀር ማንኛውም አሽከርካሪ በማብሪያ ጊዚ ተሳቢ
ያሇው የሞተር ተሽከርካሪ ማሽከርከር ተከሇከሇ ነው፡፡
2. በዘህ ዯንብ ሇዘህ ክፌሌ ዒሊማ ሲባሌ ከተሽከርካሪ ጋር ያሌተያያዖ ተሳቢ እንዯ
ሞተር ተሽከርካሪ ሆኖ ይቆጠራሌ፡፡
3. በዘህ ዯንብ ሇዘህ ክፌሌ ዒሊማ ሲባሌ ግማሸ ተሳቢ እሱን የሚስበው የሞተር
ተሽከርካሪ አንዴ ክፌሌ ሆኖ ይቆጠራሌ፡፡ ከሞተር ተሽከርካሪ ጋር ያሌተያያዖ ግማሽ
ተሳቢ እንዯ አንዴ የሞተር ተሽከርካሪ ሆኖ ይቆጠራሌ፡፡
69. ስሇማሽኖች

463
 የፌትህ ሚኒስቴር

ማንኛውም አሽከርካሪ ከማሽኑ ኋሊ ቀይ መብራት ሳይበራ ወይም የቀይ አንጸባራቂ

ምሌክት ሳያስቀምጥ በማብሪያ ጊዚ ማንኛውንም ምሌክት ማሽን በመንገዴ ሊይ
እንዱያሽከረክር ወይም እንዱጎትት አይፇቀዴም፡፡
70. ስሇሞተር ብስክሇቶች መብራት
1. በስተግንባር በኩሌ አንዴ ማብራት በቂ ከመሆኑ በስተቀር ከዘህ ዯንብ በአቀጽ 67
ንዐስ አንቀጽ (1) የተዯነገገው በሞተር ብስክላቶች ሊይም የፀና ይሆናሌ፡፡
2. ከሞተር ብስክላቱ ጋር የተያያዖ የጎን ተሽከርካሪ ያሇ እንዯሆነ በዘሁ ተሽከርካሪ
በስተግንባር ነጭ፣ በስተኋሊ ቀይ መብራቶች ከሞተር ብስክላቱ ጋር ተያይዜ
በሚገኘው የጎን ተሽከርካሪ ሊይ ከሞተር ብስክላቱ በተቃኒ የሚገኘው በኩሌ ካሌበሩ
በስተቀር ማንኛውም አሽከርካሪ እንዯዘህ ያሇውን ሞተር ብስክላት በማብሪያ ጊዚ
ማሽከርከር የሇበትም፡፡
71. ስሇባሇሦስት እግር ሞተር ብስክላቶች
ከአንዴ ባሇሦስት እግር ሞተር ብስክላት የፉት አንዴ እግሩ የኋሇ ሁሇቱን እግሮች
በያዖው አክስሌ በስተግንባር ሲሆን ሇዘሁ ክፌሌ ዒሊማ ሲባሌ እንዯዘህ ያሇው ባሇሦስት
እግር ሞተር ብስክላት እንዯ ሞተር ብስክላት ሆኖ ይቆጠራሌ፡፡
72. ስሇብስክላቶች መብራት
ከአንዴ መቶ ሜትር በማያንስ ርቀት ጉሌህ ሆኖ የሚታይ ነጭ መብራት በስተግንባር፣
በስተኋሊ ዯግሞ ቀይ መብራት ካሊበራ በስተቀር ማንኛውም ሰው በማብሪያ ጊዚ
ብስክላት ማሽከርከር የሇበትም፡፡
73. ስሇመፇተሻ መብራቶች
የአዯጋ አገሌግልት ተሽከርካሪዎች ካሌሆኑ በስተቀር ማንኛውም አሽከርካሪ ወይም
ተሳፊሪ ተሽከርካሪው በመንቀሳቀስ ሊይ ሳሇ በተሽከርካሪዉ ሊይ ያሇውን የመፇተሻ
መብራት ማብራት የሇበትም፡፡
74. የግንባር መብራቶችን ሃይሌ ስሇመቀነስ
ማንኛዉም አሽከርካሪ፡-
1. ያሇ አዯጋ ሇማሽከርከር የመንገደ መብራት በቂ ካሌሆነ በስተቀር በከተማ ውስጥ
ሲነዲ፤
2. ከፉት ሇፉቱ ላሊ ተሽከርካሪ ሲቃረብና ተሽከርካሪውም እስኪያሌፌ ዴረስ፣

464
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. ከሃምሳ ሜትር በሚያንስ ርቀት ላሊውን ተሽከርካሪ ተከትል በሚያሽከረክርበት ጊዚ፣

እና
4. ተሽከርካሪን ባቆመበት ጊዚ፣
የተሽከርካሪውን ትሌቁን የግንባር መብራት ኃይሌ ወዯ አነስተኛ መብራት ኃይሌ
መቀነስ አሇበት፡፡
ክፌሌ አስራ ሦስት
ከአዯጋ ስሇመጠበቅ
75. በቁሌቁሇት መንገዴ ሊይ ስሇመንዲት
1. ማንኛውም አሽከርካሪ ሞተሩን እንዱሠራ ሳይዯርግና ማርሽ ሳያገባ በማንኛዉም
መንገዴ ሊይ የሞተር ተሽከርካሪ ማሽከርከር የሇበትም፡፡
2. በቁሌቁሇት መንገዴ የባሇሞተር ተሽከርካሪ የሚያሽከረክር ማንኛዉም አሽከርካሪ
በቁሌቁሇቱ ሇተሽከርካሪው ዒይነት፣ አሰራርና ክብዯት በሚስማማ አነስተኛ ማርሽ
መጠቀም አሇበት፡፡
3. ማንኛውም አሽከርካሪ ወዯ ቁሌቁሇት መንገዴ ከመግባቱ በፉት የተሽከርካሪው መሪ፣
ፌሬንና የተሇያዩ የመቆጣጠሪያ መሣሪዎች በአግባቡ የሚሠሩ ሇመሆኑ መፇተሻ
አሇበት፡፡
76. መንገዴ ሊይ ተሽከርካሪን ስሇመጠገን
በመንገዴ ሊይ ተሽከርካሪ የሚጠግን ማንኛውም ሰው የመጠገኑን ሥራ የሚያከናወንበት
ላሊ ዖዳ ከላሇ በስተቀር ተሽከርካሪው ካሇበት ዗ሪያ መሥመር ሰውነቱን ወዯ መንገዴ
አውጥቶና አንጸባራቂ ምሌክት ሳያዯርግ መጠገን የሇበትም፡፡
77. ከዔይታ ስሇመጋረዴ
ማንኛውም አሽከርካሪ፡-
1. በተሽከርካሪው የንፊስ መከሇያ፣ የብርሃን ማስተሊፉያና የኋሊ ትዔይንት ማሳያ
መስታወቶች ሊይ የሚጋረዴ ጭቃ፣ ጤዙ ወይም እንፊልት እያሇ ማሽከርከር
የሇበትም፣
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተዯነገገው እንዯተጠበቀ ሆኖ ማንኛውም አሽከርካሪ
የተሽከርካሪ ፉት በመሸፇን ወይም በማናቸውም ሁኔታ የአሽከርካሪውን ዔይታ
በሚከሌሌ ማንኛውም ነገር ተሽከርካሪውን መጋረዴ ወይም መሸፇን የሇበትም፡፡

465
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) ዴንጋጌ እንዯተጠበቀ ሆኖ ሇህዛብ ማመሊሇሻና

ሇተወሰኑ ተሽከርካሪዎች ሇፀሏይ መከሊከያ ወይም ሇላልች ሁኔታዎች ሲባሌ
የተሽከርካሪውን አካሌ መጋረዴ ወይም መሸፇን የሚቻሌበትን ሁኔታ ባሇስሌጣኑ
ይወስናሌ፡፡
78. በጠምዙዙ መንገዴ ሊይ ስሇሚዯረግ ጥንቃቄ
1. ማንኛውም አሽከርካሪ በጠምዙዙ መንገዴ ሊይ ሲያሽከረክር፡-
ሀ) ፌጥነቱን መቀነስ፤ እና
ሇ) ከፉት ሇፉቱ ሇሚመጣ ተሽከርካሪ የጡሩምባ ዴምጽ ማሰማት፤
አሇበት፤
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተዯነገገው እንዯተጠበቀ ሆኖ እንዯ መንገደ ሁኔታ
የቀኝ ረዴፈን ይዜ መጓዛ አሇበት፡፡
79. ነዲጅ ስሇመሙሊት
1. ማንኛውም አሽከርካሪው ተሽከርካሪዉ ሞተር እየሠራ ተሽከርካሪዉ የሕዛብ
መመሊሇሻ ከሆነ በተሽከርካሪው ውስጥ መንገዯኞች እያለ ማንኛውንም ዒይነት ነዲጅ
መሙሊት ወይም ማስሞሊት የሇበትም፡፡
2. በተሽከርካሪው አጠገብ እሳት ወይም ሲጋራ የሚያጨስ ሰው ባሇበት ማንኛውም ሰው
በሞተር ተሽከርካሪዉ ነዲጅ እንዱሞሊ ወይም የነዲጁ ጋን መክዯኛ እንዱከፇት ወይም
ላሊው ሰው ይህን እንዱያዯርግ መፌቀዴ የሇበትም፡፡
3. ማንኛውም ሰው ተሽከረካሪ ነዲጅ ሲሞሊ በነዲጅ ማዯያው ክሌሌ በ12 ሜትር ክሌሌ
ውስጥ በተንቀሳቃሽ ስሌክ መነጋገር፣ በላልች ኤላክትሮኒክስ ነክ መሣሪያዎች
መጠቀም ወይም ሲጃራ ማጨስ ክሌክሌ ነው፡፡
ክፌሌ አስራ አራት
ሌዩ ሌዩ ዴንጋጌዎች
80. ከአዯጋ ክስተት በኋሊ የሚኖር ግዳታ
የመንገዴ ትራፉክ አዯጋ ሲከሰት በአዯጋው ምክንያት ሰው የሞተ ወይም የተጎዲ
እንዯሆነ ወይም በንብረት ሊይ ጉዲት የዯረሰ እንዯሆነ ቀጥል የተዖረዖሩት ግዳታዎች
መፇጸም አሇባቸው፡-
1. አዯጋውን ያዯረሰው አሽከርካሪ አዯጋው በተከሰተበት ሥፌራ ወይም በተቻሇው
ፌጥነት በአቅራቢያው ወዱያውኑ ተሽከርካሪውን አቁሞ በዘህ ንዐስ አንቀጽ (2)

466
 የፌትህ ሚኒስቴር

በተመሇከተው ጉዲይ ካሌሆነ በስተቀር በዘህ አንቀጽ የተወሰነውን ግዳታ ሳይፇጽም

ተሽከርካሪውን ከአዯጋው ቦታ ማንቀሳቀስ የሇበትም፤
2. አዯጋ ያዯረሰ ማንኛውም አሽከርካሪ በዘሁ አዯጋ የተጎዲውን ሰው በአቅራቢያ ወዯ
ሚገኝ የመጀመሪያ ህክምና ዔርዲታ መስጫ ወይም ሆስፑታሌ በማዴረስ ዔርዲታ
እንዱሰጠው ማዴረግን ጨምሮ የተቻሇውን ሁለ ማዴረግ አሇበት፤
3. አዯጋ ያዯረሰ ማንኛውም አሽከርካሪ ሇማናቸውም ፕሉስ ወይም ሇተጎዲው ሰው
ወይም አዯጋዉ ሇሚመሇከተው ሇማንኛውም የላሊ ተሽከርካሪ አሽከርካሪ ወይም
አዯጋው በሚመሇከተው ማንኛውም ተሽከርካሪ ሇተሳፇረ ማንኛውም ሰው ስሙንና
አዴራሻን፤ የሚያሽከረክረውን ተሽከርካሪ ባሇቤት ስም፣ አዴራሻና ተሽከርካሪው
ኢንሹራንስ የገባበትን ኩባንያ ስምና አዴራሻ ከዘህ በሊይ ሇተጠቀሱት ሇማንኛውም
ሰው መስጠትና እንዱሁም የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃደንም ማሳየት አሇበት፡
፡
81. ስሇማስታወቅ
1. የመንገዴ ትራፉክ አዯጋ ያዯረሰ ማንኛውም አሽከርካሪ፡-
ሀ) በአዯጋው ሰው የሞተ ወይም የተጎዲ እንዯሆነ ወዱያውኑ ወይም በተቻሇ ፌጥነት፤
ወይም
ሇ) ጉዲት የዯረሰው በንብረት ሊይ እንዯሆነ አዯጋው ከዯረሰ በኋሊ ከሃያ አራ ሰዒት
ባሌበሇጠ ጊዚ፤
አዯጋው በዯረሰበት ሥፌራ ሇሚገኘው የትራፉክ ተቆጣጣሪ ወይም የትራፉክ
ተቆጣጣሪ የላሇ እንዯሆነ ሇአዯጋው ስፌራ ሇሚቀርበው የፕሉስ ጽህፇት ቤት መረጃ
የመስጠት ግዳታ አሇበት ፡፡
2. በዘህ ዯንብ አንቀጽ 80 የተዯነገገው እንዯተጠበቀ ሆኖ በመንገዴ ሊይ ብቻውን በቆመ
ተሽከርካሪ ሊይ አዯጋ ያዯረሰ ማንኛዉም የተሽከርካሪ አሽከረካሪዉን ወዱያውኑ
አቁሞ፡-
ሀ) የላሊውን ተሽከርካሪ አሽከርካሪ መፇሇግና የራሱን ስምና አዴራሻ መስጠት ወይም
ሇ) የተጎጂው ተሽከርካሪ አሽከርካሪ ወይም የተሽከርካሪው ባሇቤት ያሇበትን
ሇማግኘት ባይችሌ አዯጋው በዯረሰበት ስፌራ ሇሚገኘው የትራፉክ ተቆጣጣሪ
ወይም ሇሚቀርበው የፕሉስ ጣቢያ ማሣወቅ አሇበት፡፡ እንዱሁም ስሙንና
አዴራሻውን የሚያሽከርክረውን ተሽከርካሪ የሰላዲ ቁጥርና የአዯጋውን አጭር

467
 የፌትህ ሚኒስቴር

መግሇጫ በጽሐፌ አዴርጎ በተሽከርካሪው ሊይ ሉታይ በሚችሌበት ስፌራ

አስቀምጦ መሄዴ፤
አሇበት፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) እና (2) የተዯነገገው እንዯተጠበቀ ሆኖ የትራፉክ
አዯጋ አዴርሰው ሳያስታውቁ በሚያመሌጡ አሽከርካሪዎች ሊይ የትራፉክ ተቆጣጣሪ
አስሮ ምርመራ ሉያዯርግ ይችሊሌ፡፡
82. የላልች አካሊት ተግባር
1. አግባብነት ያሇዉ አካሌ ወይም የትራፉክ ተቆጣጣሪ የዘህ ዯንብ ዴንጋጌዎችን
በአግባቡ ስራ ሊይ ሇማዋሌ ሇተማሪ ትራፉክ፣ ሇዯንብ አስከባባሪ እና ፌቃዯኛ
የትራፉክ ተባባሪ አባሊት የትራፉክ ዯንብ ሥሌጠና በመስጠት የማስተባበርና መረጃ
የመስጠት ስራ እንዱያካሂደ ሉወክሌ ይችሊሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የዉክሌና ስሌጣን ሇተሰጣቸዉ ዒሊማ ሲባሌ፡-
ሀ) ‘የተማሪ ትራፉክ’ ማሇት ከተሇያዩ ትምህርት ቤቶች የተመሇመለ ተማሪዎች
የመንገዴ ትራፉክ ዯህንነት ስሌጠና ወስዯዉ በትምህርት ቤታቸዉ አካባቢ
ፌሰቱን የሚያስተባብሩና የመንገዴ ትራፉክ ዯህንነት ግንዙቤ የሚሰጡ፤
ሇ) ‘የመንገዴ ዯንብ አስከባሪ’ ማሇት የመንገዴ ትራፉክ ፌሰት ሊይ መሰናክሌ እና
ችግሮች ሲፇጠሩ መሰናክለን የሚያስነሱ እና መረጃ የሚሰጡ፤
ሏ) ‘ፌቃዯኛ የትራፉክ ተባባሪ አባሊት’ ማሇት መንግስታዊና መንግስታዊ ካሌሆኑ
ዴርጅቶችና ከተሇያዩ የህብረተሰብ ክፌልች የተዉጣጡ አባሊት ሆነዉ መሰረታዊ
የትራፉክ ዯንብ መተሊሇፌ ሁኔታ ሇትራፉክ ተቆጣጣሪና አግባብነት ሊሇዉ አካሌ
መረጃ በመስጠት ቁጥጥሩን የሚያግ዗፤
አካሊት ናቸዉ፡፡
3. በዘህ አንቀጽ በንዐስ አንቀጽ (2) ከተራ ፉዯሌ (ሀ) እስከ (ሏ) የተመሇከቱት
ሥራቸዉን ሲያካሂደ የፀና የመታወቂያ ወረቀት መያዛ ይኖርባቸዋሌ፡፡
83. ተሽከርካሪ ባሇቤቶች የሚፇጽሙት ግዳታ
1. አዯጋ ያዯረሰ ወይም ይህን ዯንብ ወይም ማንኛዉንም ላሊ ህግ ተሊሌፎሌ የተባሇ
የተሽከርካሪ ባሇቤት አዯጋዉ ወይም ጥፌቱ በተፇፀመበት ወቅት በሚያዉቀዉ መጠን
ተሽከርካሪዉን ያሽከርክር የነበረዉን ሰዉ ስምና አዴራሻ ሇሚጠይቀዉ ሇማንኛውም
ፒሉስ መስጠት አሇበት፡፡

468
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. ያሇበቂ ምክንያት የተጠየቀዉን መረጃ አሌሰጥም የሚሌ ማንኛዉም የተሽከርካሪ

ባሇቤት ሇፌትህ ባሇመተባበሩ ምክንያት በወንጀሌ ህጉ አንቀፅ 448 መሠረት ተጠያቂ
ይሆናሌ፡፡
84. የተሻረ ህግ
1. የትራንስፒርት ዯንብ ቁጥር 279/1956 እንዯተሻሻሇ በዘህ ዯንብ ተሽሯሌ፡፡
2. ይህን ዯንብ የሚቃረን ማንኛዉም ዯንብ፣ መመሪያ ወይም የአሰራር ሌምዴ በዘህ
ዯንብ ዉስጥ በተመሇከቱ ጉዲዮች ሊይ ተፇጻሚነት አይኖረዉም፡፡
85. በዯንብ ተሊሊፉዎች ሊይ ስሇሚጣሌ ቅጣት95
1. የዘህን ዯንብ ዴንጋጌዎች የተሊሇፇ ማንኛውም አሽከርካሪ ወይም እግረኛ ከዘህ
ዯንብ ጋር በተያያዖው ‘ሠንጠረዥ ሇ’ መሰረት ይቀጣሌ፡፡
2. የትራፉክ ተቆጣጣሪ የዘህን ዯንብ ዴንጋጌዎችን የተሊሇፇን አሽከርካሪ የአሽከርካሪ
ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴን ጠይቆ በመቀበሌ ሊጠፊው ጥፊት የሚገባውን ቅጣት
እንዱፇፅም የሚያዛ የቅጣት ወረቀት ይሰጠዋሌ፡፡
3. የትራፉክ ተቆጣጣሪ ወይም በሕግ ሥሌጣን የተሰጠው ላሊ ሰው የዘህን ዯንብ
ዴንጋጌዎች የተሊሇፇን እግረኛ ወይም ላሊ ማናቸውም ሰው ሊጠፊው ጥፊት
የሚገባውን ቅጣት እንዱፇፅም የቅጣት ወረቀት ይሰጠዋሌ፤ ዛርዛር አፇፃፀሙ
ባሇስሌጣኑ በሚያወጣው መመሪያ ይወሰናሌ፡፡
4. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) እና (3) መሰረት የቅጣት ወረቀት የተሰጠውና
በተሰጠው የቅጣት ወረቀት ተገቢነት ሊይ ቅሬታ ያዯረበት ማንኛውም ሰው፦
ሀ) በሁሇት የሥራ ቀናት ውስጥ የቅጣት ወረቀቱን ሇሰጠው የትራፉክ ተቆጣጣሪ
መስሪያ ቤት ቅሬታውን ሇማቅረብ ይችሊሌ፤
ሇ) በዘህ ንዐስ አንቀጽ ፉዯሌ ተራ (ሀ) መሰረት ባቀረበው ቅሬታ ሊይ በተሰጠው
ምሊሽ ቅሬታ ያሇው ማንኛውም ሰው አግባብነት ሊሇው አካሌ ውሳኔውን ባወቀ
በአምስት የሥራ ቀናት ውስጥ ቅሬታውን ሇማቅረብ ይችሊሌ፡፡
5. በዘህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ (2) እና (3) መሰረት እንዯቅዯም ተከተለ ቅጣት
የተጣሇበት አሽከርካሪ ወይም ማንኛውም ሰው በንዐስ አንቀጽ (4) በተዯነገገው
መሰረት ቅሬታውን አቅርቦ ቅጣቱን ካሊሻረ በስተቀር የተጣሇበትን ቅጣት በአስር
የሥራ ቀናት ውስጥ መክፇሌ አሇበት፡፡

95
በ23/8(2009) ዯ.395 አንቀፅ 2(16) ተሻሻሇ፡፡

469
 የፌትህ ሚኒስቴር

6. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (5) መሰረት በአስር የሥራ ቀናት ውስጥ
የተጣሇበትን ቅጣት ያሌከፇሇ አሽከርካሪ ከዘህ ዯንብ ጋር በተያያዖው ‘ሠንጠረዥ
ሇ’ ተራ ቁጥር (2) (ሏ) መሰረት ተጨማሪ ቅጣትና የጥፊት ሪከርዴ ይያዛበታሌ፤
ከአሽከርካሪ ውጪ ቅጣት የተጣሇባቸውን ሰዎችን የሚመሇከተው ተመሳሳይ
አፇፃፀም ባሇሥሌጣኑ በሚያወጣው መመሪያ ይወሰናሌ፡፡
7. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (5) የተዯነገገው ቢኖርም የተጣሇበት ቅጣት የከፇሇ
ማንኛውም አሽከርካሪ ቅጣቱን በከፇሇ በሰሊሳ ቀናት ውስጥ የተጣሇበት ቅጣት
እንዱሰረዛሇት ቅሬታውን ሇትራንስፕርት ሚኒስቴር ሇማቅረብ ይችሊሌ፤
በሚኒስቴሩ የሚሰጠውም ውሳኔ የመጨረሻ አስተዲዯራዊ ውሳኔ ይሆናሌ፡፡
8. የትራፉክ ተቆጣጣሪው በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) መሰረት ከአሽከርካሪው
ሊይ የተቀበሇውን የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ አሽከርካሪው ከየት
መቀበሌ እንዯሚችሌ ማስረዲት እና በሁሇት ተከታታይ የሥራ ቀናት ውስጥ
በአቅራቢያው ሇሚገኘው አግባብነት ሊሇው አካሌ ማስረከብ አሇበት፡፡
9. በዘህ አንቀጽ መሰረት በሚጣሌ ቅጣት የሚመዖገብ የጥፊት ነጥብ በሪከርዴነት
ተመዛግቦ የሚቆየው ሇአንዴ ዒመት ብቻ ይሆናሌ፡፡
86. የትራፉክ ተቆጣጠሪዎች ስሇሚፇፅሙት ጥፊት96
1. ማንኛውም የትራፉክ ተቆጣጣሪ የዘህን ዯንብ ዴንጋጌዎች ሲያስፇፅም ከአዴል
በፀዲ እና ሰብዒዊ መብቶችን ባከበረ ሁኔታ መሆን ይኖርበታሌ፡፡
2. ማንኛውም የትራፉክ ተቆጣጠሪ የዘህን ዯንብ ዴንጋጌዎች ሲያስፇፅም ጥፊት
የፇፀመ ስሇመሆኑ የትራፉክ ተቆጣጣሪው መሥሪያ ቤት እምነት ያዯረበት
እንዯሆነ በላሊ አግባብነት ባሇው ሕግ የሚጠየቅ መሆኑ እንዯተጠበቀ ሆኖ ከዘህ
ዯንብ ጋር በተያያዖው ሠንጠረዥ ―ሏ‖ መሰረት ከትራፉክ ተቆጣጣሪነት ሥራ
እንዱነሳ ይዯረጋሌ፡፡
87. መመሪያ የማውጣት ሥሌጣን
ሚኒስቴሩ የዘህን ዯንብ ዴንጋጌዎች ሇማስፇፀም መመሪያ ሉያወጣ ይችሊሌ፡፡

96
በ23/8(2009) ዯ.395 አንቀፅ 2(17) መሰረት አዱስ አንቀጾች አንቀጽ 86 እና 87 ተጨምረው ነባሩ
አንቀጽ 86 አንቀጽ 88 ሆኖ ተሸጋሽጓሌ፡፡

470
 የፌትህ ሚኒስቴር

88. ዯንቡ የሚፀናበት ጊዚ

ይህ ዯንብ በፋዳራሌ ጋዚጣ ታትሞ ከወጣበት ቀን ጀምሮ የጸና ይሆናሌ።
አዱስ አበባ ነሏሴ 20 ቀን 2003 ዒ/ም
መሇስ ዚናዊ
የኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ጠቅሊይ ሚኒስትር

W’Ö[» 'G' SCHEDULE ―A‖

¾S’ÑÉ UM‚‹ ROAD SIGNS

1. ¾TeÖ’kmÁ UMƒ 1. WARRNING SIGNS

¾}uLg S’ÑÉ

Road in bad condition

¨Å Ó^ ¾T>ሇÖõ S’ÑÉ Road turns to the left

¨Å k˜ ¾T>ሇÖõ S’ÑÉ Road turns to the right

SËS]Á ¨Å Ó^ kØKA ¨Å Road turns first to the

k˜ ¾T>ሇÖõ S’ÑÉ left and then to the
right

471
 የፌትህ ሚኒስቴር

SËS]Á ¨Å k˜ kØKA ¨Å Road turns first to the

Ó^ ¾T>ሇÖõ S’ÑÉ right and then to the
left

•¾Öuu ¾T>H@É S’ÑÉ Road narrows

Övw ÉMÉÃ Narrow bridge

uS’ÑÆ LÃ W^}※‹ ›K< Men at work on road

vK ›^ƒ ›p×Ý SekK— S’ÑÉ Intersection in four

directions

SÑ‘— S’ÑÉ ukØ ¨Å Ó^

Intersection straight
ahead and to the left

472
 የፌትህ ሚኒስቴር

SÑ‘— S’ÑÉ ukØታ‘ ¨Å k˜ Intersection straight

ahead and to the right

SÑ‘— S’ÑÉ ¨Å Ó^‘ ¨Å k˜' Intersection to the left

¨Å òƒ kØታ• S’ÑÉ ¾KU and to the right, no
road straight ahead

S´Ñ>Á ÁK¨< ¾vu<` Railway crossing with

NÇ=É Ts[Ý gate

S´Ñ>Á ¾K?K¨< ¾vu<` Railway crossing

NÇ=É Ts[Ý without gate

¨Åòƒ ¾ƒ^ò Sw^ƒ ›K Traffic light ahead

¨Å Ó^ ¾T>ታÖõ ›ÅÑ— Sharp deviation of

Ÿ<`v (UM~ c=µ` ¨Å k˜ route to left (to right if
¾T>ታÖõ›ÅÑ— Ÿ<`v) chevrons reversed)

473
 የፌትህ ሚኒስቴር

uSÑ‘— Yõ^ LÃ K}LLò-‹ Cede priority to traffic

pÉT>Á eØ on the crossing road

uS’ÑÉ ›ÓÉU ¾T>‖õe Strong cross wind

•GÃK— ’óe ›K

¨Åòƒ w ›Åvvà ›K Round about ahead

G<Kƒ ‖ÖL S’ÑÉ ¨Å ›’É Dual carriage way ends

‖ÖL S’ÑÉ ÃK¨×M

S’ÑÆ ue}k˜ uŸ<M ÃÖvM Road narrows to right

(UM~ Ÿµ[ uÓ^ uŸ<M) (left if symbol reversed)

}ÅÒÒT> ¾TeÖ’kmÁ ¨ÃU

¾}ÅÒÒT> ¾vu<` NÇ=É Repeated warning or
Ts[Ý TeÖ’kmÁ'
railway crossing:
G. ¨Åòƒ 250 T@ƒ` `q
¾vu<` NÇ=É Ts[Ý
a. Railway crossing
S•\’ ¾T>ÁSKƒ'
250 meters
K. ¨Åòƒ 170 T@ƒ` `q ahead
¾vu<` NÇ=É Ts[Ý
b. Railway crossing
S•\’ ¾T>ÁSKƒ'
170 meters
N. ¨Åòƒ 100 T@ƒ` `q ahead
¾vu<` NÇ=É Ts[Ý

474
 የፌትህ ሚኒስቴር

S•\’ ¾T>ÁSKƒ c. Railway crossing

100 meters
ahead

475
 የፌትህ ሚኒስቴር

vK›’É ›p×Ý S’ÑÉ’ vKG<Kƒ ›p×Ý S’ÑÉ Ás`ÖªM To way

traffic
crosses one
way road

uS’ÑÉ LÃ ¾T>ð‘Ö` É’ÒÃ ›K Loose

stones on
road

¾vu<` NÇ=É Ts[Ý Railway

crossing

›ÅÑ— lMlKƒ Dangerous

slope

¾እÓ[※‹ Ts[Ý Pedestrian's

crossing

476
 የፌትህ ሚኒስቴር

TeÖ’kmÁ' eKQ푃 Attention

children

u›’É ›p×Ý S’ÑÉ Là KÑ>²?¨< ƒ^ò uG<Kƒ ›p×Ý

••እ’Ç=H@Éuƒ ¾}ðkÅ Temporary
two-way
traffic on
one-way
road

¾T>Á’g^ƒƒ S’ÑÉ Slippery road

›ÅÒ General
danger

¨Åòƒ ¾ƒ^ò SÚ‘‖p ›K Traffic

congestion
ahead

477
 የፌትህ ሚኒስቴር

take care of,

wild animals
may cross
¨Åòƒ the road
¾u?ƒ•እ’edƒ›K< Cattle ahead
(S’ÑÆ’ crossing road
Ás`×K<)

TeÖ’kmÁ Attention
eK›"M Ñ<Ç}※‹ disabled
persons

¨Åòƒ ¾እ`h Farm

SX]Á-‹ ›K< machinery
(S’ÑÆ’ ahead/crossing
Ás`×K<)

ÖS´T³ S’ÑÉ Winding road

¨Åòƒ ¾እdƒ Fire station

›ÅÒ SŸLŸÁ ahead/fire

478
 የፌትህ ሚኒስቴር

×u=Á ›K' fighting

(¾እdƒ›ÅÒ vehicle
SŸLŸÁ }iŸ`"] crossing
Ás`×M)

¨Åòƒ ¾ß‖ƒ
}iŸ`"]-‹ ›K<'
Trucks
(S’ÑÆ’ ahead/crossing
Ás`×K<)

¨Åòƒ ¾I푃 Play ground

SÝ¨Ý xታ•• ›K

S’ÑÉ KG<Kƒ Divided road

SŸðM begins
¾T>ËU`uƒ

KG<Kƒ }ŸõKA Divided road

¾‖u[ S’ÑÉ ends
TwmÁ

479
 የፌትህ ሚኒስቴር

lU ¾T>M UMƒ Stop sign

¨Åòƒ ›K ahead

pÉT>Á eØ
¾T>M UMƒ Yield sign
¨Åòƒ ›K ahead

uÔ’ uŸ<M
T°²‘© p`î c`‚ Side road
¾T>Ñ‘˜ S’ÑÉ (angled)
›K

" Y" p`î ÁK¨< "Y"

SÑ‘— S’ÑÉ intersection

uv’Ç=^ ƒ^òŸ<’ Flagger

¾T>Áe}‘ÓÉ
c¨< ›K

480
 የፌትህ ሚኒስቴር

S’ÑÉ kÁi ›K Survey crew

ŸvK ›^ƒ ›p×Ý Parallel rail

S’ÑÉ road crossing
ƒÃ¿¾vu<` (cross road)
GÇ=É Ts[Ý ›K

uÔ’ uŸ<M Parallel rail

Ÿ}Ñ‘–¨< S’ÑÉ road crossing
ƒÃ¿ (side road)

¾vu<` GÇ=É
Ts[Ý S’ÑÉ ›K

"T" p`î "K¨<

S’ÑÉ ƒÃ¿ Parallel rail
¾vu<` GÇ=É road crossing
Ts[Ý S’ÑÉ (T
intersection)
›K

¾›eóMƒ S’ÑÉ Pavement

481
 የፌትህ ሚኒስቴር

SËS]Á begins

¾›eóMƒ S’ÑÉ Pavement

SÚ[h ends

‘Ç ›K Falling rocks

}’kdni (}‖g=) Swing bridge

ÉMÉÃ

Road leads to
quay or river
¨Å ¨’´ Ç`‰
bank
¾T>¨eÉ S’ÑÉ

Dangerous
shoulders
¾S’ÑÆ Ç`
›ÅÑ— ‖¨<

S’ÑÆ’ ¾T>Ás`Ö< ¾Æ` •እ’edƒ eKT>•\ Ø’no

›É`Ó

482
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. ¾T>q×Ö\ UM‚‹ 2. REGULATORY

SIGNS

ke~ uT>ÁSK}¨< ›p×Ý }iŸ`"]- Vehicles may pass

-‹ TKõ ËLK< either side

ke~ uT>ÁSK¡}¨< ¾TqT>Á Park right only (left if

Yõ^ LÃ w‰ ›lU symbol reversed)

UM~ ÁKuƒ’ xታ k–<’ Pass the place so

•እKõ marked on its right side

UM~ ÁKuƒ xታ Ó^¨<’ Pass the place so

••እKõ marked on its left side

kY~ uT>ÁSK}¨< ›p×Ý•እKõ

Proceed in direction by
arrow mark on sign

483
 የፌትህ ሚኒስቴር

Cede priority to traffic

already circling traffic
¾ƒ^òŸ<’ w ›ekÉV uSµ` LÃ
circle, then circle traffic
LK }iŸ`"] pÉT>Á cØ}I kY~
circle as indications by
•እ’ÅT>ÁSK}¨< ¾ƒ^òŸ<’ w
arrow
²<`

uüÇM ¾T>’kdkc< dÃKA‹ Road to be used by

w‰ ¾T>ÁMñuƒ S’ÑÉ pedal cyclists only

Minimum speed

uS’ÑÆ LÃ ¾TiŸ`Ÿ]Á ›‖e}—

õØ‖ƒ

End of minimum speed

¾›‖e}— õØ‖ƒ SÚ[h

ue}Ó^ µa SSKe MM ‖¨< No U turns

484
 የፌትህ ሚኒስቴር

ÖpLL `´S~ uUM¡~ LÃ

Ÿ}Ökc¨< T@ƒ` uLÃ KJ‖< No vehicle or
}iŸ`"] ¨ÃU ¾}k×ÖK< }iŸ`"]-‹
combination of vehicles
¾}ŸKŸK over shown length

ÖpLL ¡wÅ~ uUM¡~ LÃ

Ÿ}SKŸ}¨< uLà KJ‖ ¾ß‖ƒ Closed to truck of total
}iŸ`"] ¾}ŸKŸK weight above the weight
indicated on the sign

ÖpLL ¡wÅ~ uUM¡~ LÃ

Ÿ}SKŸ}¨< uLÃ KJ‖ }iŸ`"] Closed to vehicle a
¾}ŸKŸK
total weight above the
weight indicated on the
sign

Closed to bicycles

KweK?ƒ ¾}ŸKŸK

uእÏ KT>ÑñƒU ßU` KT’—¨<U Closed to all vehicles

}iŸ`"] Ÿ›’É ›p×Ý ¾}²Ò S’ÑÉ including handcarts (one

485
 የፌትህ ሚኒስቴር

way road)

¨Å Ó^ SሇÖõ MM ‖¨< No left turn

ŸG<Kƒ •እÓ` uLÃ ÁL‛¨<’ No overtaking of motor

¾V}` }iŸ`"]-‹ SpÅU ¾}ŸKŸK vehicles on move than
two wheels

ŸG<Kƒ•እÓ`uLà LL‛¨< ¾V}` Closed to motor vehicles

}iŸ`"]-‹ ¾}ŸKŸK on more than two
wheels

Closed to motor cycles

KV}` weK?ƒ ¾}ŸKŸK

KvK V}` }iŸ`"]-‹ ¾}ŸKŸK Closed to motor vehicles

486
 የፌትህ ሚኒስቴር

¾Ÿ}T MM Municipal area

õØ‖ƒ ¾}¨c‖uƒ MM SÚ[h End of area of restricted

¨ÃU ¾Ÿ}T MM SÚ[h speed or end of
municipal area

UM¡~ •እ’ÅT>ÁSK}¨< •እÓÉ End of area of restriction

¾}Å[Ñuƒ MM SÚ[h as indicated on sign

Prohibition of use of
audible warning
¾Ø\Uv ÉUê TcTƒ
appliances
¾}ŸKŸKuƒ

lU' ÃI UMƒ vKuƒ T’—¨<U

}iŸ`"] ŸSekM— S’ÑÉ ŸSÓv~ Stop! All vehicle will be
uòƒ SqU ›Kuƒ brought to a complete
Standstill before entering
intersection

487
 የፌትህ ሚኒስቴር

uእ’eXƒ KT>Xu< }iŸ`"]-‹‘ Closed to animal-drawn

Kእ’ef‹ ¾}ŸKŸK vehicles and to animals

Closed to handcarts

uእÏ KT>Ññ }iŸ`"]-‹ ¾}ŸKŸK

pedestrians

KእÓ[※‹ ¾}ŸKŸK

¾›eK< ß‖ƒ uUM~ LÃ Closed to vehicles

Ÿ}SKŸ}¨< ß‖ƒ uLÃ KJ‖ }iŸ`"] where the load on any
¾}ŸKŸK one axle exceeds the
load indicated on the
sign

õØ‖ƒ ¾}¨c‖uƒ MM'uŸ=KA Area of restricted speed:

T@ƒ` uUM~ LÃ Ÿ}SKŸ}¨< speeds exceeding that
õØ‖ƒ uLÃ ¾}ŸKŸK indicated on the sign in

488
 የፌትህ ሚኒስቴር

kilometers

Closed to vehicle of a
total width exceeding
ÖpLL eó~ uT@ƒ` uUM~
that indicated in meters
LÃ Ÿ}SKŸ}¨< uLÃ KJ‖ }iŸ`"]
on the sign
¾}ŸKŸK

Closed to vehicles of a
total height exceeding
ÖpLL Ÿõታ‛¨< uT@ƒ`
that indicated in meter
uUM~ LÃ Ÿ}SKŸ}¨< uLÃ
KJ‖<}iŸ`"]-‹ ¾}ŸKŸK on the sign

pÉT>Á ÁK¨< S’ÑÉ Priority road

"pÉT>Á ÁK¨< S’ÑÉ" End of priority road

¾T>K¨< UMƒ ƒ°³´ SÚ[h

¨Å k˜ መሇጠፌ MM ‖¨< No right turn

489
 የፌትህ ሚኒስቴር

uUM~ Là ŸT>ያ¾¨< v‖c Driving of vehicles less

`kƒ }ÖÓ‚ TiŸ`Ÿ` MM ‖¨< than over shown length
apart prohibited

uእÏ KT>ÑñƒU ßU` KT’—¨<U

}iŸ`"] ŸG<K~U ›p×Ý ¾}²Ò Closed to all vehicles
S’ÑÉ including handcarts

ÃI UMƒ "Kuƒ ËUa

•እeŸT>kØK¨< SekK— S’ÑÉ'
¨ÃU "SÚ[h" ŸT>M nM Ò`
kØKA ¾T>ј ¾²=I ¯Ã‖ƒ
UMƒ •እeŸ›Kuƒ É[e K›ß`U
J‖ K[ÏU Ñ>²? KTqU
¾}ŸKŸK
No stopping and parking
from this sign to the
next intersection, or to
the next sign of this
kind with the inscription
" End"

ÃI UMƒ "Kuƒ ËUa No parking from this

•እeŸT>kØK¨< SekK— S’ÑÉ' sign to the next
¨ÃU "SÚ[h" ŸT>M nM Ò` intersection, or to the
kØKA ¾T>ј ¾²=I ¯Ã‖ƒ next sign of this kind
UMƒ •እeŸ›Kuƒ É[e with the inscription "End"
uS²Ó¾ƒ KTqU ÁM}ðkÅ

490
 የፌትህ ሚኒስቴር

Cede priority to
oncoming vehicles
Ÿ¨Åòƒ KT>S× }iŸ`"] pÉT>Á
eØ

lU' ¾Ñ<U\ SY]Á u?ƒ

Stop! Customs office

›ÅÑ— õ’Çታ ¾T>ÁeŸƒM

ß‖ƒ KÝ‖ }iŸ`"] ¾}ðkÅuƒ Hazardous cargo road
S’ÑÉ

›ÅÑ— õ’Çታ ¾T>ÁeŸƒM ß‖ƒ

KÝ‖ }iŸ`"] ¾}ŸKŸK Closed to hazardous
cargo

¾ß‖ƒ }iŸ`"] S}LKòÁ

Truck's road

491
 የፌትህ ሚኒስቴር

Kß‖ƒ }iŸ`"] ¾}ŸKŸK closed to truck

¾}iŸ`"] SÔ}‰ MM Tow away zone plaque

¾Åc?~’ k˜ Á´ keep right

¾Åc?~’ Ó^ Á´ keep left

K›’É [Éõ Ÿ}kSÖ¨< ›‖e}— compulsory minimum

õØ‖ƒ uLÃ TiŸ`Ÿ`’ speed to one lane
¾T>ÁeÑÉÉ

u}KÁ¾ [Éõ ¨<eØ Speed limits applying to

}ðíT>•እ’Ç=J’ ¾}kSÖ ¾õØ‖ƒ different lanes
¨c’

u}KÁ¾ [Éõ ¨<eØ Compulsory minimum

}ðíT>•እ’Ç=J’ ¾}kSÖ ›‖e}— speed applying to
õØ‖ƒ ¨c’ different lanes

492
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. S[Í cÜ UM‚‹ 3. INFORMATIVE

SIGNS

¾ØÑ‘ ›ÑMÓKAƒ Break dawn service

Refreshments or
cafeteria
S´‘— (u<‘ u?ƒ)

Restaurant

UÓw u?ƒ

Pedestrian crossing
ahead
¨Å òƒ ¾እÓ[— Ts[Ý ›K

Telephone

‗K?ö’ (eM)

Fuel

¾‖ÇÏ TÅÁ ×u=Á

vK›’É ›p×Ý S’ÑÉ One way street

493
 የፌትህ ሚኒስቴር

¨Å Ó^ ¾T>ÁeŸ?É S’ÑÉ No through road on left

¾KU

òƒ Kòƒ ¾T>ÁeŸ?É S’ÑÉ No through road on right

¾KU

òƒ Kòƒ ¾T>ÁeŸ?É S’ÑÉ No through road ahead

¾KU

u}KÁ¾ `kƒ Là uSJ’ ¾vu<` Count down markers to

NÇ=É Ts[Ý •እ’ÅT>ÁÒØU railway crossing
S[Í ¾T>cØ

TqT>Á xታ•

Parking

¾SËS]Á °`Çታ SeÝ xታ First aid station

494
 የፌትህ ሚኒስቴር

J‗M (V‗M) Hotel or Motel

4. ¾S’ÑÉ LÃ px‹ (SeSa‹) 4. ROAD MARKINIGS

¾SqT>Á SeS` Stop line

pÉT>Á eØ ¾T>M SeS` Give way line

S’ÑÉ’ u[Éõ ¾T>ŸóõM

¾}q^[Ö SeS` Broken lane line

¾}q^[Ö ¾S’ÑÉ ›"óÃ SeS` Broken center line

ÁM}q^[Ö ¾S’ÑÉ ›"óÃ SeS` Solid center line

495
 የፌትህ ሚኒስቴር

ÁM}q^[Ö‘ ¾}q^[Ö ¾S’ÑÉ Solid and broken center

›"óÃ SeS` line

¾እÓ[※‹ Ts[Ý SeS` Pedestrian's crossing

496
 የፌትህ ሚኒስቴር

›p×Ý’ ¾T>ÁeS`Ö< Preelection markings;

px‹'›iŸ`"]-‹ ŸSekM— S’ÑÉ before reaching an
ከመግባታቸው uòƒ intersection drivers will
¾T>H@Æuƒ’ ›p×Ý ¾T>Ádà place their vehicles by
¾kYƒ UMƒ vKuƒ ‖ÖL S’ÑÉ an arrow pointing in the
LÃ ÁqTK< lended direction

¾TqT>Á UM‚‹' ŸUM~ Parking marks; parking

¨<eØ dÃ}LKñ TqU ÃðkÇM permitted within the limits
of the markings

¾SekM—S’ÑÉ Te}LKòÁ Channelising markings of

UM‚‹ ' ¨Åk˜ ¾T>•Öñ intersection traffic turning
}iŸ`"]-‹ ¾SYS\’ k˜ ÃóK<' to the right shall remain
በቀጥታ ¨Åòƒ ¨ÃU ¨Å Ó^ on the right of the line;
¾T>ÁMõ }iŸ`"] ¾}s[Ö<ƒ’ traffic proceeding straight
SYSa‹ Ts[Ø Ã‹LM:: ahead or turning left may
ÁM}s[Ö<ƒ’ SYSa‹ Ts[Ø cross interrupted line; no
›Ã‰MU crossing of uninterrupted
lines

Channelising markings;
no vehicle may be drive
T}LKòÁ UM‚‹' ¾kKU ‖Öw×w
on stripe-painted areas
vKv‛¨< MKA‹ Là S’ǃ
›Ã‰MU

497
 የፌትህ ሚኒስቴር

W’Ö[» 'K'

1. ¾Øóƒ እርከን

1— የእርከን ¾Øóƒ ´`´`

1 }iŸ`"] ያሇአግባብ ¾Ô}}

2 ¾}TEL ß‖ƒ TkòÁ /eþ’Ç / ¾K?K¨< ß‖ƒ ß• }iŸ`"] ¾‖Ç

3 ¾Ø\Uv ÉUê ÁK›Ñvw /uTÃÑv ቦታ/ ÁcT

4 }Ñu= vMJ‖ የጥሩምባ ÉUê ¾}ÖkS

5 uƒ`õ ß‖ƒ LÃ UMƒ ÁLÅ[Ñ

6 uS’ÑÉ LÃ }ሽከርካሪ ÁXÖu

7 ¾ß’pLƒ SŸLŸÁ /H@MT@ƒ/ dÁÅ`Ó ወይም አብሮት የጫነውን

ሰው ማዴረጉን ሳያረጋግጥ V}` dáM ÁiŸ[Ÿ[

8 Ÿ}ðkŨ< õØ‖ƒ በታች }iŸ`"] ÁiŸ[Ÿ[

9 የጭንቅሊት መከሊከያ ሄሌሜት ሳያዯርግ ብስክላት ያሽከረከረ

2— የእርከን ¾Øóƒ ´`´`

1 በተሽከርካሪ SÓu=Á /S¨<ÜÁ/ u` LÃ ÁqS

2 ŸSÖ’ uLÃ ÉUê •ÁcT ÁiŸ[Ÿ[

3 ¾k–<’ Ö`´ dô በዛግታ Áiከረከ[

4 u}ŸKŸK ቦታ LÃ ተሸከርካሪ ÁqS

5 Ÿ}ðkÅKƒ Ñ>²? uLÃ }iŸ`"] S’ÑÉ LÃ ÁqS

6 ሇተሽከርካሪ¨< እንቅስቃሴ አስፇሊጊ ካሌሆነ በስተቀር ሁሇት እጁን

መሪ ሊይ ሳያዯርግ ያሽከረከረ
3— የእርከን ¾Øóƒ ´`´`

498
 የፌትህ ሚኒስቴር

1 u25 T@ƒ` `kƒ UMƒ dÁXà ›p×Ý ¾k¾[

2 uÖvw S’ÑÉ LÃ SŸ=‘ ÁqS

3 um `k~’ Öwq ÁLiŸ[Ÿ[

4 ¾S’ÑÉ ›Ÿóóà Åc?ƒ /SeS`/ Ás[Ö

5 ¾SkSÝ ku‚ dÁe` ወይም ተሳፊሪዎች የመቀመጫ ቀበቶ

ማሰራቸውን ሳያረጋግጥ }iŸ`"] ÁiŸ[Ÿ[

6 ከተፇቀዯሇት ጊዚ በሊይ ¾}uLg’ }gŸ`"]’ S’ÑÉ LÃ ¾ÖÑ‖

7 u}gŸ`"]¨< Là ¾}Ý‖¨<’ ß‖ƒ uT>Ñv ÁLc[ ¨ÃU ÁLKuc

8 ›ð`' ›gª' É’ÒÑ ¾SdcK<ƒ’ vM}ðkÅ ቦታ•Á^Ñð ¨ÃU እንዱራገፌ

ÁÅ[Ñ

9 K?KA‹ ¾ƒ^ò õcƒ’ ¾T>Ác‘K< É`Ñ>‚‹’ ¾ðçS

10 ÁM}ðkÅ ß‖ƒ ŸQ´w Ò` ¾Ý‖

11 ŸT>Ñv¨< uLà ße ' እንፊልጽ ²Ãƒ ¨ÃU ‖ÇÏ •ÁÚc‘ እየተፇፇ

¾T>H@É }iŸ`"] ÁiŸ[Ÿ[

12 uƒ^ò Åc?ƒ LÃ ÁiŸ[Ÿ[

13 }dó] ß• ‖ÇÏ TÅÁ Ñw‚ ¾kÇ ¾Q´w ƒ^’eþ`ƒ ተሽከርካሪ

14 uTw]Á Ñ>²? መብራት እያሇውdÁu^ ÁiŸ[Ÿ[

15 ¨ÅTÃH@Éuƒ ›p×Ý UMƒ Ád¾

16 }gŸ`"] Å`x ÁqS

17 ከ7 ዒመት በታች የሆነ ህፃንን ከአዋቂ ጋር ሳያስቀምጥ ወይም

ሇዯህንነት ሲባሌ በተሰራ ማቀፉያ ውስጥ ሳያስቀምጥ Áሽከረከረ

18 የጉዜ ረዴፌ ጠብቆ ያሊሽከረከረ

19 በመታጠፉያ መንገዴ ሊይ ተሽከርካሪ ያቆመ

499
 የፌትህ ሚኒስቴር

20 የትራፉክ ምሌክት ወዯቀኝ ብቻ መታጠፌ በሚፇቅዴ መንገዴ ሊይ

መንገዴ የዖጋ

4— •`Ÿ’ ¾Øóƒ ´`´`

1 pÉT>Á SeÖƒ c=Ñv¨< ¾ŸKŸK

2 vM}TEL Sw^ƒ ÁiŸ[Ÿ[

3 ¾T>ታÖõuƒ’ ›p×Ý dô ÁiŸ[Ÿ[

4 ÁKT’çv[mÁ UMƒ ¾}uLg’ }gŸ`"] S’ÑÉ LÃ ÁqS

5 uc’cKƒ ¾T>iŸ[Ÿ` uc¯ƒ Ÿ10 Ÿ.T@. uታ‹ ¾T>Õ´ M¿ }gŸ`"]

uS’ÑÉ LÃ ÁiŸ[Ÿ[

6 u›¨<‚u<e TqT>Á eõ^ }gŸ`"] ÁqS

7 ¾እdƒ ›ÅÒ }gŸ`"] ¨<H SS<Á x• Là ወይም በእሳት አዯጋ

መከሊከያና ሆስፑታሌ በር ሊይ ተሽከርካሪ ያቆመ

8 u}ŸKŸK xታ• Là ¾Ý‖ ¨ÃU Á¨[Å

9 uvu<` GÇ=É ›ÖÑw }Ñu=¨<’ Ø’no ÁLÅ[Ñ

10 K›Lò }gŸ`"] pÉT>Á ¾ŸKŸK

11 Ÿ}ðkŨ< ¾Ó’v` Sw^ƒ GÃM ¨<Ü ¾J‖< Sw^‚‹’ (û¨<³-‹’) ¾}ÖkS

12 UMƒ dÁdà }gŸ`"] ŸqSuƒ x•• Á’kdkc ¨ÃU ÁqS

13 እግረ— Ts[Ý S’ÑÉ LÃ }iŸ`"] ÁqS

14 ¾T>ŸKM UMƒ ¾×c

15 uƒ^ò Åc?ƒ LÃ }gŸ`"] ÁqS

16 u}gŸ`"]¨< ¾¨<ß ›"M Là c¨< ¾Ý‖

17 ¾keƒ ›p×Ý ¾Kkk

500
18 Ÿ}¨c‖Kƒ SkSÝ ¨ÃU ¾ß‖ƒ M uLà ¾Ý‖

19 ¾›iŸ`"]¨<’ °Ãታ•• ¾T>ŸሌK< SÒ[Í-‹’፣ }K×ò Le+¡ ወይም ላልች

 የፌትህ ሚኒስቴር

ተመሳሳይ ነገሮችን ያስቀመጠ ወይም የሇጠፇ

20 ከ13 ዒመት በታች የሆነ ማንኛውንም ሌጅ ፉት ሊይ አስቀምጦ

ያሽከረከረ

21 K›ÅÒ ›ÑMÓKAƒ }gŸ`"] pÉT>Á ÁMcÖ

22 ተንቀሳቃሽ eM¡ •Á‖ÒÑ[ ወይም መሌዔክት እየሊከ ወይም እየተቀበሇ

ወይም ማንኛውንም ነገር በጆሮ ማዲመጫ እያዲመጠ }iŸ`"] ÁiŸ[Ÿ[

23 ቴላቪዥን ወይም ላልች ተንቀሳቃሽ ምስልችን ተሽከርካሪ ውስጥ

እየተመሇከተ ያሽከረከረ

24 ተሽከርካሪ ሊይ ከኋሊ አንፀባራዊ ምሌክት ሳይሇጥፌ ያሽከረከረ

25 የትራፉክ ተቆጣጣሪ ትዔዙዛ ያሌፇፀመ

26 ተሽከርካሪው ውስጥ ሬዱዮ፣ ቴፔ፣ ሲዱ ወይም ተመሣሣይ ነገሮችን

በከፌተኛ ዴምጽ የከፇተ

501
 የፌትህ ሚኒስቴር

5— እ`Ÿ’ ¾Øóƒ ´`´`

1 SekK— S’ÑÉ LÃ pÉT>Á ÁMcÖ }gŸ`"]

2 }gŸ`"] uእ’penc? Là •ÁK }dó] ¾Ý‖ ¨ÃU Á¨[Å

3 ›K›Óvw }gŸ`"]’ ¾kÅS

4 ¾}gŸ`"]’ u` Ÿõ‚ ÁiŸ[Ÿ[

5 uQÓ Ÿ}¨c‖¨< Ÿõ•' `´Sƒ‘ eóƒ ¨<ß ß‖ƒ ¾Ý‖

6 Ÿ}ðkÅKƒ ¨’u` M ¨<ß ¾ÚS[

7 QÒ© YM×’ dÕ[¨< ¾ƒ^ò õcƒ’ Á¨Ÿ ÁÅ‘kð

8 uእÓ[— S’ÑÉ LÃ }gŸ`"] ÁqS

9 ህዛብ በሚበዙበት፣ ሆስፑታልችና ትምህርት ቤቶች በሚገኙበት

አካባቢ መስቀሇኛና እግረኛ ማቋረጫ ሊይ እንዱሁም የአሽከርካሪውን
እይታ የሚከሌሌ የአየር ሁኔታና ላልች ሁኔታዎች በሚኖሩበት ጊዚ
ፌጥነት ሳይቀንስ ያሽከረከረ

10 በመንገዴ ሊይ ያፇሰሰውን ወይም የጣሇውን ፇሳሽ ወይም ጠጣር

ነገሮችን ያሊፀዲ

11 በተሽከርካሪው ሊይ ተገቢ ያሌሆነ አካሌ የጨመረ

6— እ`Ÿ’ ¾Øóƒ ´`´`

1 KእÓ[— pÉT>Á ÁMcÖ

2 kà ¾ƒ^ò Sw^ƒ ¾×c

3 uQÓ Ÿ}¨c‖¨< õØ‖ƒ uLÃ ÁiŸ[Ÿ[

4 uTw]Á Ñ>²? U’U Sw^ƒ XÕ[¨< ÁiŸ[Ÿ[

502
 የፌትህ ሚኒስቴር

5 u}ŸKŸK S’ÑÉ ¨ÃU ›p×Ý ÁiŸ[Ÿ[

6 SNM S’ÑÉ Là }dó] ¨ÃU ß‖ƒ ¾Ý‖ ¨ÃU Á¨[Å

7 ¾ƒ^ò ›ÅÒ ðêV xታ¨< Là ÁMqS

8 ¾›ÅÒ ›ÑMÓKAƒ }iŸ`"] Ÿ}ðkÅKƒ ÉUê‘ ¾›ÅÒ UMƒ Sw^ƒ

ŸT>ðêS¨< }Óv` ¨<Ü ›K›Óvw ¾}ÖkS

9 በጭነት ተሽከርካሪ በሕግ ከተፇቀዯሇት ውጭ ሰውን ያሳፇረ

10 uÉMÉÃ LÃ }iŸ`"] ÁqS

11 ¾T>ÁeÑÉÉ UMƒ ¾×c ¨ÃU ÁK›Óvw ¨Å%EL ÁiŸ[Ÿ[

12 Ÿ}T ¨<cØ ŸvÉ Sw^ƒ /v¨<³/ ¾}ÖkS

13 ca' ›Å’³» °ê ¨eÊ ወይም ጫት ቅሞ ወይም እየቃመ ያሽከረከረ

14 የትራፉክ አዯጋ አዴርሶ የተጏዲውንና ሕክምና የሚያስፇሌገውን

ሰው ህክምና ወዯ ሚሰጥበት ተቋም ወስድ ያሊሳከመ

15 ተንቀሳቃሽ eM¡ •Á‖ÒÑ[ ወይም መሌዔክት እየሊከ ወይም እየተቀበሇ

ወይም ማንኛውንም ነገር በጆሮ ማዲመጫ እያዲመጠ የህዛብ
ማመሊሇሻ }iŸ`"] ÁiŸ[Ÿ[

2.eKp׃ ‖Øw ›c×Ø‘ ¾p׃ SÖ’

G. KSËS]Á Ñ>²? Øóƒ c=ðçU

}.l ¾Øóƒ •እ`Ÿ’ KØó~ ¾T>¨cŨ<•`UÍ /¾Ñ’²w

¾T>S²Ñu¨< ‖Øw p׃ SÖ’ በብር/

1 1— ¾Øóƒ •እ`Ÿ’ 2 80.00

2 2— ¾Øóƒ እ`Ÿ’ 3 100.00

3 3— ¾Øóƒ •እ`Ÿ’ 4 120.00

4 4— ¾Øóƒ እ`Ÿ’ 5 140.00

503
 የፌትህ ሚኒስቴር

5 5— ¾Øóƒ እ`Ÿ’ 6 160.00

6 6— ¾Øóƒ እ`Ÿ’ 7 180.00

K. K2— Ñ>²? •‘ Ÿ²=Á uLà Øóƒ c=ðçU

}.l ከቀዴሞው ጥፊት ¾T>¨cŨ< እ`UÍ

ጋር ተዯምሮ /¾Ñ’²w p׃ በብር/
የሚመዖገብ
የጥፊት ነጥብ

1 4-9 200.00

2 10-11 220.00

3 12-13 240.00

4 14-16 K6/eÉeƒ/ ¨` ¾›iŸ`"] wnƒ T[ÒÑÝ õnÉ

እÑÇ‘ የ}GÉf YMÖ‘ እ’Ç=¨eÉ TÉ[Ó

5 17-19 K1 /›’É/ ¯Sƒ ¾›iŸ`"] wnƒ T[ÒÑÝ õnÉ

•ÑÇ‘ ¾}GÉf YMÖ‘

6 20-21 ¾›iŸ`"] wnƒ T[ÒÑÝ õnÉ ÃW[³M:: õnÆ

¾}W[²uƒ vKõnÉ ከ2 ዒመት በኋሊ እንዯ
›Ç=e K=Á¨× ËLM::

ሏ.eKp׃ ›KSðçU

p×~’ dÃðêU ¾k[ ›iŸ`"] kÉV u}S²Ñuuƒ ‖Øw Là Ÿ²=I በታች vK¨< W’Ö[» ¾}SKŸ}¨<
‖Øw }ÅUauƒ uÉU\ SW[ƒ Ãk×M::

}.l ÁM}ðçSuƒ Ñ>²? ¾T>S²Ñu¨< ‖Øw

1 Ÿ31-60/ŸWLd ›’É እስከ eÉX / k‘ƒ ¨<eØ p×~’ 4

ÁMðçS

504
 የፌትህ ሚኒስቴር

2 Ÿ60/ eÉX/ k‘ƒ uLà p×~’ ÁMðçS 6

S.K?KA‹ ¾Å’w S}LKõ Øó‚‹

}.l ¾Øó‚‹ ´`´` p׃

(w`)

1 uS’ÑÉ Là አሊግባብ እንስሳት ¾‖Ç ¨ÃU õ 80

¾}Ñ–

2 uIÓ dÁeðpÉ uƒ^ò ¾S’ÑÉ UMƒ ¾}ÖkS 150

3 የተሽከርካሪ ወይም የእግረኛ መሄጃ መንገዴን 1000

የቆፇረ፣ ያበሊሸ ወይም ላልች ተመሳሳይ ነገሮችን
ያከናወነ

4 በተሽከርካሪ ወይም በእግረኛ መሄጃ መንገዴ ሊይ 300

የተሽከርካሪዎችን ወይም የእግረኞችን እንቅስቃሴ
የሚያውክ ቁሳቁስ ወይም ሸቀጥ ያስቀመጠ፣ የነገዯ
ወይም በሏዖን ምክንያት ከአቅም በሊይ ካሌሆነ
በስተቀር ያሇፇቃዴ የተሇያዩ ነገሮችን የተከሇ
ወይም ተመሳሳይ ነገሮችን ያከናወነ

5 በማብሪያ ጊዚ በጉሌህ የሚታይ መብራት ሳይዛና 100

ሇተሽከርካሪው አቅራቢያ በሆነው ጎን መብራቱን
ሳያሳይ እንስሳትን የነዲ ማናቸውም ነጋዳ

6 በማብሪያ ጊዚ በጉሌህ የሚታይ መብራት ሳይዛና

ሇተሽከርካሪው አቅራቢያ በሆነው ጎን መብራቱን 40
ሳያሳይ እንስሳትን የነዲ ማናቸውም የእንስሳ ጠባቂ

505
 የፌትህ ሚኒስቴር

7 በተሽከርካሪ መንገዴ ሊይ በእጅ የሚገፊ 80

ባሇመንኮራኩር ወንበርን ወይም የሚሳብ ጋሪን
የገፊ ወይም የሳበ

8 ሇመጫወቻና ሇጊዚ ማሳሇፉያ ተብል የተሰራ

ብስክላት ወይም በጫማ መሌክ የሚጠሇቅ 80
ተንሸራታች ወይም ላልች መጫዎቻዎች
በተሽከርካሪ መንገዴ ሊይ ያሽከረከረ ወይም
የተጠቀመ

ሠ. •እግረኞች ስሇሚቀጡበት ሁኔታ

}.l. ¾Øó‚‹ ´`´` p׃ (w`)

1 }Ñu=¨<’ Ø’no dÁÅ`Ó S’ÑÉ Ás[Ö 40

2 ሇተሽከርካሪ u}ðkÅKƒ S’ÑÉ Là ÁKum U’Áƒ ¾qS 40

¨ÃU ¾}Õ²

3 ¾•እÓ[— S’ÑÉ uK?Kuƒ S’ÑÉ Là k˜ Ö`²<’ õ 40

¾}Õ²

4 KእÓ[— S’ÑÉ }wKA Ÿ}ŸKK S’ÑÉ ¨<ß ¾}Õ² 40

5 uw[ƒU J‖ uÓ’w }KÃ}¨< የታጠሩ S’ÑÊ‹ ²KA S’ÑÉ 40

Ás[Ö

506
 የፌትህ ሚኒስቴር

አዋጅ ቁጥር 811/2006

የጭነት ማመሊሇሻ ተሽከርካሪዎች የዱመሬጅ ክፌያ ሇመዯንገግ የወጣ አዋጅ
የወጪና ገቢ ምርቶችን በተመጣጣኝ የትራንስፕርት ዋጋ በአጭር ጊዚ ውስጥ ተጓጉዖው
ወዯ ወዯብ እንዱዯርሱ ወይም ከወዯብ ወዯተሇያዩ የአገሪቱ ክፌልች ተሰራጭተዉ
ሇተጠቃሚው እንዱቀርቡ ማስቻሌ አስፇሊጊ በመሆኑ፤
በጭነት ሊኪዎችና ተረካቢዎች፣ የመጫኛና የማራገፉያ አገሌግልት በሚሰጡ መጋዖኖች እና
ቁጥጥር በሚያከናውኑ አካሊት የአሰራር ቅሌጥፌና መጓዯሌ ምክንያት የጭነት ማመሊሇሻ
ተሽከርካሪዎች የሥራ ጊዚ ከፌተኛ ብክነት የሚታይበት በመሆኑ፤
ይህን የጭነት ማመሊሇሻ ተሽከርካሪዎች የሥራ ጊዚ ብክነት በማስቀረትና ምሌሌስን
በማፊጠን ጭነት የማንሳት አቅምን ሇማሳዯግ እንዱሁም የዔቃዎችን የወዯብ ቆይታ ጊዚ
በማሳጠር አሊስፇሊጊ ወጪን ሇመቀነስና ተያያዥ ችግሮችን ሇማስወገዴ የጭነት ማመሊሇሻ
ተሽከርካሪዎች የዱመራጅ ክፌያን የሚዯነግግ ህግ ማውጣት አስፇሊጊ በመሆኑ፤
በኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ሕገ መንግስት አንቀጽ 55(1) መሠረት
የሚከተሇው ታውጇሌ፡፡
ክፌሌ አንዴ
ጠቅሊሊ
1. አጭር ርዔስ
ይህ አዋጅ ‘የጭነት ማመሊሇሻ ተሽከርካሪዎች የዱመሬጅ ክፌያ አዋጅ ቁጥር
811/2006’ ተብል ሉጠቀስ ይችሊሌ።
2. ትርጓሜ
በዘህ አዋጅ ውስጥ የቃለ አገባብ ላሊ ትርጉም የሚያሰጠው ካሌሆነ በስተቀር፤-
1. ‘የጭነት ማመሊሇሻ ተሽከርካሪ’ ማሇት ማንኛውንም ዔቃ እንዱያመሊሌስ ተብል
የተሰራና ሇዘሁ አገሌግልት እንዱውሌ የተዯረገ ባሇሞተር ተሽከርካሪ ሲሆን
ጏታች መኪናን ይጨምራሌ፤
2. ‘ዔቃ’ ማሇት የቁም እንስሳትን ጨምሮ ኮንቴነሮችን፣ የዔቃ ማሸጊያዎችን ወይም
ተመሳሳይ የዔቃ ማሸጊያ ቁሶችን ወይም በዔቃ ሊኪው ወይም በዔቃ አስረካቢ
በጥቅሌ መሌክ ሇጭነት የሚቀርብ ማንኛውም ንብረት ነው፤
3. ‘አጓጓዥ’ ማሇት ዔቃን በተሽከርካሪ አማካኝነት በየብስ ወይም በአገር ውስጥ ውሃ
የሚያጓጉዛ ሰው ነው፤

507
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. ‘ሊኪ’ ማሇት ሇራሱ ወይም ሇሦስተኛ ወገኖች ሲሌ ዔቃውን እንዱያጓጉዛ ሇአጓጓዥ

የሚያስረክብ ሰው ነው፤
5. ‘ተረካቢ’ ማሇት ዔቃውን ሇመቀበሌ ህጋዊ መብት ያሇው ሰው ነው፤
6. ‘መጋዖን’ ማሇት ማንኛውም ብትንም ሆነ ጥቅሌ ዔቃዎችን በኮንቴነር ጭምር
የመጫኛና የማራገፉያ አገሌግልት የሚሰጥ ማንኛውም ቦታ ሆኖ ወዯብንና
የጉምሩክ መጋዖንን ይጨምራሌ፤
7. ‘አሽከርካሪ’ ማሇት የጭነት ማመሊሇሻ ተሽከርካሪ ሇመንዲት የሚያስችሇው ህጋዊ
የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ያሇው ሰው ነው፤
8. ‘ዱመሬጅ’ ማሇት የጭነት ማመሊሇሻ ተሽከርካሪን፡-
ሀ) በሊኪ፣ በተረካቢ ወይም በመጋዖን ሇመጫኛ ወይም ሇማራገፉያ ከተወሰነው
የጊዚ ገዯብ በሊይ፤ ወይም
ሇ) በመንግሥት ተቆጣጣሪ አካሌ ሇማካሄዴ የቁጥጥር ሥራ ከተወሰነው የጊዚ
ገዯብ በሊይ፤
እንዱቆይ በመዯረጉ ሇባከነው ጊዚ ማካካሻ የሚፇጸም ክፌያ ነዉ፤
9. ‘የመጫኛ ወይም የማራገፉያ ጊዚ’ ማሇት የጭነት ማመሊሇሻ ተሽከርካሪ ሇመጫን
ወይም ሇማራገፌ የተወሰነሇት ቦታ ከዯረሰ በኋሊ ጭነቱን ሇመጫን ወይም
ሇማራገፌ የሚወስዯው ጊዚ ሲሆን ተፇሊጊ ሰነድች ተጠናቀዉና ተፇርመው
አሽከርካሪው የሚረከብበትን ጊዚ ያጠቃሌሊሌ፤
10. ‘ሚኒስቴር’ ወይም ‘ሚኒስትር’ ማሇት እንዯቅዯምተከተለ የትራንስፕርት
ሚኒስቴር ወይም ሚኒስትር ነው፤
11. ‘ባሇስሌጣን’ ማሇት በትራንስፕርት አዋጅ ቁጥር 468/2005 የተቋቋመው
የትራንስፕርት ባሇሥሌጣን ነው፤
12. ‘ሰው’ ማሇት የተፇጥሮ ሰው ወይም የሰውነት መብት የተሰጠው አካሌ ነው፤
13. ማንኛውም በወንዴ ጾታ የተገሇጸው የሴትንም ይጨምራሌ፡፡
3. የተፇፃሚነት ወሰን
ይህ አዋጅ በጭነት ሊኪዎች፣ ተረካቢዎች፣ የመጫኛና የማራገፉያ አገሌግልት
በሚሰጡ መጋዖኖች፣ የፌተሻና የቁጥጥር ስራ በሚያከናውኑ አካሊት፣ የጭነት
ትራንስፕርት አገሌገልት በሚሰጡ ትራንስፕርተሮች እና የጭነት ማመሊሇሻ
ተሽከርካሪዎች ሊይ ተፇፃሚነት ይኖረዋሌ፡፡

508
 የፌትህ ሚኒስቴር

ክፌሌ ሁሇት
የመጫኛ፣ የማራገፉያና የቁጥጥር ጊዚ ገዯብ እና የዱመሬጅ ክፌያ
4. የመጫኛ፣ የማራገፉያና የቁጥጥር ጊዚ ገዯብ
1. ማንኛዉም ሊኪ፣ ተረካቢ ወይም የመጋዖን አገሌግልት የሚሰጥ አካሌ፡-
ሀ) የመጫን አቅሙ 20 ቶን ወይም ከዘያ በሊይ የሆነ የጭነት ማመሊሇሻ
ተሽከርካሪን በ8 ሰዒት ውስጥ የመጫን ወይም 6 ሰዒት ውስጥ የማራገፌ፤
ወይም
ሇ) የመጫን አቅሙ ከ20 ቶን በታች የሆነ የጭነት ማመሊሇሻ ተሽከርካሪን በ5
ሰዒት ውስጥ የመጫን ወይም በ4 ሰዒት ውስጥ የማራገፌ ግዳታ አሇበት፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 1 የተመሇከተው የጊዚ ገዯብ መቆጠር የሚጀምረዉ
የጭነት ማመሊሇሻ ተሽከርካሪዉ የመጫኛ ወይም የማራገፉያ ቦታው እንዯዯረሰ
ይሆናሌ፡፡
3. የጭነት ማመሊሇሻ ተሽከርካሪው የመጫኛ ወይም የማራገፉያ ቦታው ከዯረሰ በኋሊ
ከአጓጓዟ ጋር ባሌተያያዖ ምክንያት የመጫኛ ወይም የማራገፉያ ቦታ ሇውጥ
ከተዯረገ በሇውጡ ምክንያት የባከነው ጊዚ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1)
በተመሇከተው የጊዚ ገዯብ ውስጥ ተካቶ ይታሰባሌ።
5. የቁጥጥር ጊዚ ገዯብ
1. የኢትዮጵያ ገቢዎችና ጉምሩክ ባሇሥሌጣን የጭነት ማመሊሇሻ ተሽከርካሪ
የጫነዉን ዔቃ በመግቢያ ወይም በመውጫ በር ወይም በመተሊሇፉያ መንገዴ ሊይ
የሚያዯርገውን ቁጥጥር በአንዴ ሰዒት ውስጥ እንዱሁም በመዲረሻ የጉምሩክ
ጣቢያ የሚያዯርገዉን ከአራት ሰዒት ባነሰ ጊዚ ውስጥ ማጠናቀቅ አሇበት፡፡
2. የግብርና ሚኒስቴር የእንስሳት ኳራንቲን ጣቢያ፡-
ሀ) የአንዴ የጭነት ማመሊሇሻ ተሽከርካሪን ንጽህና እና ምቹነት የማረጋገጥ ስራ
በ30 ዯቂቃ ዉስጥ፤
ሇ) በአንዴ የጭነት ማመሊሇሻ ተሽከርካሪ የተጫኑ እንስሳትን የጤና ማረጋገጫ
ሰርተፌኬት መስራትና መስጠት በሦስት ሰዒት ውስጥ፤
ሏ) የአንዴ የጭነት ማመሊሇሻ ተሽከርካሪን የመኖ የይሇፌ ሰርተፌኬት መስራትና
መስጠት በ30 ዯቂቃ ውስጥ፤
ማጠናቀቅ አሇበት፡፡

509
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. የኢትዮጵያ መንገድች ባሇስሌጣን የአንዴ የጭነት ማመሊሇሻ ተሽከርካሪን

የክብዯት ሚዙን ቁጥጥር በ20 ዯቂቃ ውስጥ ማጠናቀቅ አሇበት፡፡
4. በጤና ጥበቃ ሚኒስቴር፣ በግብርና ሚኒስቴር፣ በንግዴ ሚኒስቴር ወይም
የተቆጣጣሪነት ሥሌጣን ባሇው የሚመሇከተው ላሊ መንግሥታዊ አካሌ የሚካሄዴ
አንዴ የጭነት ማመሊሇሻ ተሽከርካሪ የጫነውን ዔቃ የመቆጣጣር ሥራ በሦስት
ሰዒት ውስጥ መጠናቀቅ አሇበት፡፡
5. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1)፤ (2)፤ (3) እና (4) የተመሇከተው የጊዚ ገዯብ
መቆጠር የሚጀምረው የጭነት ማመሊሇሻ ተሽከርካሪው ቁጥጥር ወዯሚዯረግበት
ጣቢያ እንዯዯረሰ ይሆናሌ፡፡
6. የመጫኛ፣ የማራገፉያና የቁጥጥር የሥራ ሰዒት
በዘህ አዋጅ አንቀጽ 4 መሠረት የመጫንና የማራገፌ አገሌግልት የሚሰጥ መጋዖን
ወይም በዘህ አዋጅ አንቀጽ 5 መሠረት ቁጥጥር የሚያካሂዴ ማንኛውም ተቆጣጣሪ
አካሌ ከሰኞ እስከ እሁዴ 24 ሰዒት ሙለ ይህንኑ አገሌግልት መስጠት አሇበት፡፡
7. የዱመሬጅ ክፌያ
1. ማንኛውም ሊኪ፣ ተረካቢ ወይም የመጋዖን አገሌግልት የሚሰጥ አካሌ በዘህ አዋጅ
አንቀጽ 4 በተዯነገገው መሠረት ግዳታውን ካሌተወጣ፡-
ሀ) የመጫን አቅሙ 20 ቶን ወይም ከዘያ በሊይ የሆነ የጭነት ማመሊሇሻ
ተሽከርካሪን በሚመሇከት፡-
1) ሇመጀመሪያ ሁሇት ሰዒት የባከነ ጊዚ በሰዒት ብር 100 ሂሳብ፤
2) ከሁሇት ሰዒት በሊይ እስከ አራት ሰዒት ሇባከነ ጊዚ በሰዒት ብር 150
ሂሳብ፤
3) ከአራት ሰዒት በሊይ ሇባከነ ጊዚ በሰዒት ብር 200 ሂሳብ፤ ወይም
ሇ) የመጫን አቅሙ ከ20 ቶን በታች የሆነ የጭነት ማመሊሇሻ ተሽከርካሪን
በሚመሇከት፡-
1) ሇመጀመሪያ ሁሇት ሰዒት የባከነ ጊዚ በሰዒት ብር 75 ሂሳብ፤
2) ከሁሇት ሰዒት በሊይ እስከ አራት ሰዒት ሇባከነ ጊዚ በሰዒት ብር 100
ሂሳብ፤
3) ከአራት ሰዒት በሊይ ሇባከነ ጊዚ በሰዒት ብር 150 ሂሳብ፤

510
 የፌትህ ሚኒስቴር

የዱመሬጅ ክፌያ ሇአጓጓዟ መክፇሌ አሇበት፡

2. ማንኛውም ቁጥጥር የሚያካሂዴ አካሌ በዘህ አዋጅ አንቀጽ 5 በተዯነገገው

መሠረት ግዳታውን ካሌተወጣ፡-
ሀ) የመጫን አቅሙ 20 ቶን ወይም ከዘያ በሊይ የሆነ የጭነት ማመሊሇሻ
ተሽከርካሪን በሚመሇከት ሇባከነ ጊዚ በሰዒት ብር 100 ወይም
ሇ) የመጫን አቅሙ ከ20 ቶን በታች የሆነ የጭነት ማመሊሇሻ ተሽከርካሪን
በሚመሇከት ሇባከነ ጊዚ በሰዒት ብር 75 ሂሳብ፤
የዱመሬጅ ክፌያ ሇአጓጓዞ መክፇሌ አሇበት፤ ሆኖም የጭነት ማመሊሇሻ
ተሽከርካሪው ከተወሰነው የጊዚ ገዯብ በሊይ እንዱቆይ ሉዯረግ የቻሇው መቅረብ
የሚገባው የጭነት ማጓጓዡ ሰነዴ በአጓጓዟ ባሇመቅረቡ ምክንያት ከሆነ
የዱመሬጅ ክፌያ ሉጠየቅ አይችሌም።
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) እና (2) መሠረት የዱመሬጅ ክፌያ ተግባራዊ
የሚሆነው በቀን ሇ10 ሰዒት ብቻ ይሆናሌ፡፡
4. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት ከሚወሰነው የዱመሬጅ ክፌያ በሊይ
የሆነ ጉዲት የዯረሰበት አጓጓዥ በማጓጓዡ ውለና አግባብ ባሇው ህግ መሰረት
ተጨማሪ የጉዲት ካሣ የመጠየቅ መብቱ የተጠበቀ ነው፡፡
5. የጭነት ማመሊሇሻ ተሽከርካሪን ሇመጫን ወይም በማራገፌ ወይም ሇቁጥጥር
ከተወሰነው የጊዚ ገዯብ በሊይ ሆነ ብል ወይም በቸሌተኝነት እንዱቆይ ያዯረገ
የመንግሥት መጋዖን ወይም የተቆጣጣሪ አካሌ ሠራተኛ ወይም ኃሊፉ በዘህ
አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ወይም (2) መሠረት በአሠሪው የተፇጸመን የዱመሬጅ
ክፌያ የመተካት ኃሊፉነት አሇበት።
8. የመጫኛ፣ የማራገፉያና የቁጥጥር ጊዚ ማረጋገጫ ሰነዴ
1. ማንኛውም ሊኪ፣ ተረካቢ፣ መጋዖን ወይም ተቆጣጣሪ አካሌ የጭነት ማመሊሇሻ
ተሽከርካሪ በመጫኛ፣ በማራገፉያ ወይም በመቆጣጠሪያ ቦታ የዯረሰበትንና
አጠናቆ የወጣበትን ቀንና ሰዒት ሇዘሁ ተግባር በተዖጋጀ ቅጽ ሊይ መዛግቦ
ከአሽከርካሪው ጋር መፇራረም አሇበት፤
2. አሽከርካሪው በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት በተመዖገበው ቀንና ሰዒት
የማይስማማ ከሆነ ሌዩነቱን አስፌሮ ሰነደን መፇረምና በአቅራቢያው ሇሚገኝ

511
 የፌትህ ሚኒስቴር

የባሇሥሌጣኑ የትራንስፕርት ኢንስፓክተር ወይም በትራንስፕርት አዋጅ ቁጥር

468/2005 አንቀጽ 24 መሠረት በባሇሥሌጣኑ ውክሌና ሇተሰጠው አካሌ ሪፕርት
ማዴረግ አሇበት፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) መሠረት ሪፕርት የዯረሰው የትራንስፕርት
ኢንስፓክተር ወይም ውክሌና የተሰጠው አካሌ ጉዲዩን አጣርቶ የምርመራ
ውጤቱን የያዖ ማስረጃ ሇሚመሇከታቸው ወገኖች ይሰጣሌ፡፡
ክፌሌ ሦስት
ሌዩ ሌዩ ዴንጋጌዎች
9. የባሇስሌጣኑ ሥሌጣንና ተግባር
ባሇስሌጣኑ፡-
1. ይህ አዋጅ በሚገባ በሥራ ሊይ መዋለን ይከታተሊሌ፤ ይቆጣጠራሌ፤
2. እንዯአስፇሊጊነቱ በጭነት ማመሊሇሻ ተሽከርካሪዎች የመጫኛ፣ የማራገፉያና
የመቆጣጠሪያ ቦታዎች የትራንስፕርት ኢንስፓክተሮች ይመዴባሌ፤
3. ሞዳሌ የጭነት ማመሊሇሻ ውሌና የጭነት ማመሊሇሻ ተሽከርካሪ እንቅስቃሴ
መቆጣጠሪያ ቅጾችን ያዖጋጃሌ፣ ሇሚመሇከታቸው አካሊት ያሰራጫሌ፤
4. አስፇሊጊ ሆኖ ሲገኝ የጭነት ማመሊሇሻ ተሽከርካሪዎችን የጭነት ማጓጓዡ ታሪፌ
በማጥናት የውሳኔ ሃሣብ ያቀርባሌ፤ በሚኒስትሮች ምክር ቤት ሲጸዴቅም
ተግባራዊነቱን ይከታተሊሌ፡፡
10. ተፇፃሚነት ስሇማይኖራቸው ህጎች
ከዘህ አዋጅ ጋር የሚቃረን ማንኛዉም ህግ ወይም የአሰራር ሌምዴ በዘህ አዋጅ
በተመሇከቱ ጉዲዮች ሊይ ተፇፃሚነት አይኖረውም፡፡
11. ዯንብ እና መመሪያ የማውጣት ሥሌጣን
1. የሚኒስትሮች ምክር ቤት ይህን አዋጅ በሚገባ ሥራ ሊይ ሇማዋሌ የሚያስፇሌጉ
ዯንቦችን ሉያወጣ ይችሊሌ።
2. ሚኒስቴሩ ይህን አዋጅና በዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀፅ (1) መሠረት የወጡ ዯንቦችን
ሇማስፇፀም የሚያስፇሌጉ መመሪያዎችን ሉያወጣ ይችሊሌ፡፡

512
 የፌትህ ሚኒስቴር

12. አዋጁ የሚፀናበት ጊዚ

ይህ አዋጅ በፋዯራሌ ነጋሪት ጋዚጣ ታትሞ ከወጣበት ቀን ጀምሮ የፀና ይሆናሌ፡፡

አዱስ አበባ ታህሳስ 9 ቀን 2006 ዒ.ም

ድ/ር ሙሊቱ ተሾመ
የኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ፔሬዘዲንት

513
 የፌትህ ሚኒስቴር

አዋጅ ቁጥር 843/2006

የክፌያ መንገድች አዋጅ
የመንገዴ ዖርፌ ሌማት በአገሪቱ የሚካሄዯውን ሁለን አቀፌ ሌማት ሇማፊጠንና ዴህነትን
ሇማስወገዴ ቁሌፌ ሚና ያሇው በመሆኑ፤
በአገሪቱ በክፌያ አገሌግልት የሚሰጡ ዖመናዊና የተሻሻለ መንገድች መገንባት
በመጀመራቸውና እነዘህ መንገድች ካሊቸው ሌዩ ባህሪ አኳያ የተሇየ የመንገዴ አስተዲዯርን
የሚሹ በመሆኑ፤
ከዘህም በመነሳት በክፌያ አገሌግልት የሚሰጡ መንገድች የሚተዲዯሩበት ሕግ ማውጣት
በማስፇሇጉ፤
በኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ህገመንግስት አንቀጽ 55 (1) መሰረት
የሚከተሇው ታውጇሌ፡፡

ክፌሌ አንዴ
ጠቅሊሊ

1. አጭር ርዔስ
ይህ አዋጅ ‘የክፌያ መንገድች አዋጅ ቁጥር 843/2006’ ተብል ሉጠቀስ ይችሊሌ፡፡
2. ትርጓሜ
በዘህ አዋጅ ውስጥ የቃለ አገባብ ላሊ ትርጉም የሚያሰጠው ካሌሆነ በስተቀር፦
1. ‘ሚኒስቴር’ ማሇት የትራንስፕርት ሚኒስቴር ነው፤
2. ‘ባሇሥሌጣን’ ማሇት የኢትዮጵያ መንገድች ባሇሥሌጣን ነው፤
3. ‘ኢንተርፔራይዛ’ ማሇት በመንግሥት የሌማት ዴርጅቶች አዋጅ ቁጥር 25/1984
መሠረት በሚኒስትሮች ምክር ቤት ዯንብ የሚቋቋም የኢትዮጵያ የክፌያ
መንገድች ኢንተርፔራይዛ ነው፤
4. ‘የክፌያ መንገዴ’ ማሇት የመንገዴ ተጠቃሚዎች ክፌያ እየከፇለ የሚጠቀሙበት
መንገዴ ነው፤
5. ‘የአገሌግልት ክፌያ’ ማሇት ማንኛውም ተሽከርካሪ የክፌያ መንገዴን ሇመጠቀም
የሚከፌሇው ክፌያ ነው፤
6. ‘ተሽከርካሪ’ ማሇት ብስክላትን፤ ሞተር ብስክላትን፤ ባሇሶስት እግር
ተንቀሳቃሽን፤ የኮንስትራክሽን ሌዩ ተንቀሳቃሽ መሳሪያንና ሌዩ ወታዯራዊ

514
 የፌትህ ሚኒስቴር

ተሽከርካሪን ሳይጨምር በመንገዴ ሊይ በሜካኒካሌና በኤላክትሮኒክ ሃይሌ

እየተንቀሳቀሰ የሚሄዴ ማንኛውን ተሽከርካሪ ነው፤
7. ‘ሰው’ ማሇት ማንኛውም የተፇጥሮ ወይም በሕግ የሰውነት መብት የተሰጠው
አካሌ ነው፤
8. ማንኛውም በወንዴ ፆታ የተገሇጸው ሴትንም ይጨምራሌ፡፡
3. የተፇጻሚነት ወሰን
ይህ አዋጅ የፋዯራሌ መንግሥት በሚያስተዲዴራቸው የክፌያ መንገድች ሊይ ተፇጻሚ
ይሆናሌ፡፡
ክፌሌ ሁሇት
ስሇክፌያ መንገዴና የአገሌግልት ክፌያ
4. የባሇሥሌጣኑ ኃሊፉነት
1. ባሇሥሌጣኑ የክፌያ መንገድች የሚሇሙበትን ዔቅዴ ያዖጋጃሌ፤ ሲፇቀዴም
ተግባራዊ ያዯርጋሌ፡፡
2. ባሇሥሌጣኑ የክፌያ መንገድች የሚገነቡበትን ውልች ይዋዋሊሌ፤ ያስፇጽማሌ፤
3. ባሇሥሌጣኑ አስፇሊጊ ሆኖ ሲያገኘው የክፌያ መንገዴን በነጻ እንዱያገሇግሌ
ያዯርጋሌ፤ መንገደንም ያስተዲዴራሌ፡፡
5. የአገሌግልት ክፌያ አፇጻጸም
1. የክፌያ መንገዴን የሚጠቀም ተሽከርካሪን በሚመሇከት የአገሌግልት ክፌያውን
ሇሚሰበስበው አካሌ የመክፇሌ ኃሊፉነት ያሇበት አሽከርካሪው ነው፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተዯነገገው እንዯተጠበቀ ሆኖ የአገሌግልት
ክፌያን በኤላክትሮኒክ ዖዳ፤ በቅዴመ ክፌያና በደቤ ሥርዒት መፇጸም ይቻሊሌ፡
፡
6. ከአገሌግልት ክፌያ ነጻ ስሇመሆን
1. ከዴንገተኛ አዯጋ ጋር በተያያዖ የሚጓ዗ የእሳት አዯጋ ተሽከርካሪዎች፣
አምቡሊንሶች እና በአስቸኳይ ሥራ ጉዲይ የሚጓ዗ የመከሊከያ፣ የፕሉስና
የዯህንነት ኃይልች ተሽከርካሪዎች ከአገሌግልት ክፌያ ነጻ ይሆናለ፡፡
2. ሚኒስቴሩ ከሊይ በንዐስ አንቀጽ (1) በተገሇጹት እና አስፇሊጊ ሆኖ ሲገኝ በላልች
ሁኔታዎች ከአገሌግልት ክፌያ ነፃ የመሆን መብት ስሇሚሰጥበት አግባብ መመሪያ
ሉያወጣ ይችሊሌ፡፡

515
 የፌትህ ሚኒስቴር

7. የአገሌግልት ክፌያ የመክፇሌ ግዳታ

ከአገሌግልት ክፌያ ነጻ እንዱሆኑ ከተፇቀዯሊቸው ተሽከርካሪዎች በስተቀር ማንኛውም
ሰው የአገሌግልት ክፌያ ሳይከፌሌ በክፌያ መንገዴ ሊይ ተሽከርካሪን ማሽከርከር
አይችሌም፡፡
8. የአገሌግልት ክፌያ ታሪፌ
1. ኢንተርፔራይ዗ ከሚያስተዲዴራቸው የክፌያ መንገድች ከተጠቃሚዎች
የሚሰበሰብ የአገሌግልት ክፌያን ታሪፌ ይወሰናሌ፡፡
2. ሚኒስቴሩ የታሪፈን አግባብነትና አፇጻጸም ያረጋግጣሌ፡፡
ክፌሌ ሶስት
ሌዩ ሌዩ ዴንጋጌዎች
9. ቅጣት
1. የአገሌግልት ክፌያ ትኬት ሳይዛ በክፌያ መንገዴ ሊይ ሲያሽከረክር የተገኘ
አሽከርካሪ ከመንገደ መነሻ እስከ መዴረሻ ሊሇው ርቀት የተቀመጠውን
የአገሌግልት ክፌያ ታሪፌ ሦስት እጥፌ ይከፌሊሌ።
2. የተጭበረበረ የአገሌግልት ክፌያ ትኬት ይዜ በክፌያ መንገዴ ሊይ ሲያሽከረክር
የተገኘ አሽከርካሪ በወንጀሌ ሕግ መሠረት የሚጠየቅ መሆኑ እንዯተጠበቀ ሆኖ
ከመንገደ መነሻ እስከ መዴረሻ ሊሇው ርቀት የተቀመጠውን የአገሌግልት ክፌያ
ታሪፌ አምስት እጥፌ ይከፌሊሌ።
3. በክፌያ መንገዴ ሊይ ተሽከርካሪው በብሌሽትም ሆነ በላሊ ምክንያት መቆሙን
በ30 ዯቂቃ ውስጥ ሇመንገደ አስተዲዲሪ ያሊሳወቀ አሽከርካሪ ብር 100 ይቀጣሌ፡፡
4. በማንኛውም ምክንያት ከአንዴ ሰዒት በሊይ በክፌያ መንገዴ ሊይ ተሽከርካሪ
ከቆመ የመንገደ አስተዲዲሪ ተሽከርካሪውን የሚያነሳው ሲሆን ሇተሽከርካሪው
ማንሻና ማቆያ እንዱሁም አስፇሊጊ ሆኖ ሲገኝ ሇመንገደ ጥገና የሚወጣውን ወጪ
አሽከርካሪው ወይም ባሇቤቱ ይከፌሊሌ፡፡
5. በሕግ ከተፇቀዯው ክብዯት በሊይ የጫነ ተሽከርካሪን በክፌያ መንገዴ ሊይ
ያሽከረከረ አሽከርካሪ አግባብ ባሇው ህግ ሇትርፌ ጭነት የተጣሇውን ቅጣት
ይከፌሊሌ፡፡
6. በክፌያ መንገዴ አጥር ክሌሌ ውስጥ ገብቶ መንገደን የሚያቋርጥ እግረኛ ብር 50
ይቀጣሌ፡፡

516
 የፌትህ ሚኒስቴር

7. በዘህ አንቀጽ ከንዐስ አንቀጽ (1) እስከ (5) በተዯነገጉት መሰረት ቅጣት
የተጣሇበት አሽከርካሪ ቅጣቱን እስከሚከፌሌ ዴረስ የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ
ፇቃደ ተይዜ ይቆያሌ፡፡
8. ኢንተርፔራይ዗ ራሱ የሚያስተዲዴራቸው የክፌያ መንገድችን በሚመሇከት በዘህ
አንቀጽ የተጣለ ቅጣቶችን ያስፇጽማሌ፡፡
9. በዘህ አዋጅ ያሌተሸፇኑ የትራፉክ ዯንብ መተሊሇፌ ጉዲዮች በሥራ ሊይ ባለ
ላልች ሕጎች ይታያለ።
10. ሚኒስቴሩ መመሪያ በማውጣት በዘህ አንቀጽ የተጣለትን ቅጣቶች መጠን
የማሻሻሌ ሥሌጣን በዘህ አዋጅ ተሰጥቶታሌ።
10. ተፇፃሚነት የማይኖራቸው ህጎች
ከዘህ አዋጅ ጋር የሚቃረን ማንኛውም ሕግ በዘህ አዋጅ የተሸፇኑ ጉዲዮችን
በሚመሇከት ተፇጻሚነት አይኖረውም
11. ዯንብና መመሪያ የማውጣት ስሌጣን
1. የሚኒስትሮች ምክር ቤት ይህን አዋጅ በሚገባ ሇማስፇጸም የሚያስፇሌጉ
ዯንቦችን ሉያወጣ ይችሊሌ፡፡
2. ሚኒስቴሩ ይህንን አዋጅና በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የወጡ
ዯንቦችን በሚገባ ሇማስፇጸም የሚያስፇሌጉ መመሪያዎችን ሉያወጣ ይችሊሌ፡፡
12. የመተባበር ግዳታ
ማንኛውም ሰው ይህንን አዋጅ ሇሚያስፇጽሙ አካሊት የመተባበር ግዳታ
አሇበት፡፡
13. አዋጁ የሚፀናበት ጊዚ
ይህ አዋጅ በፋዳራሌ ነጋሪት ጋዚጣ ታትሞ ከወጣበት ቀን ጀም የፀና ይሆናሌ፡

አዱስ አበባ ሏምላ 17 ቀን 2006 ዒ.ም

ድ/ር ሙሊቱ ተሾመ
የኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ፔሬዖዯንት

517
 የፌትህ ሚኒስቴር

ዯንብ ቁጥር 340/2007

በክብዯት ሊይ የተመሠረተ ዒመታዊ የተሽከርካሪ ፇቃዴ ማዯሻ ክፌያ የሚኒስትሮች ምክር
ቤት ዯንብ
የሚኒስትሮች ምክር ቤት የኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ አስፇጻሚ አካሊትን
ሥሌጣንና ተግባር ሇመወሰን በወጣው አዋጅ ቁጥር 691/2003 አንቀጽ 5 እና በመንገዴ
ፇንዴ ማቋቋሚያ አዋጅ ቁጥር 66/1989 አንቀጽ 6 (1) (ሏ) መሠረት ይህን ዯንብ
አውጥቷሌ።

1. አጭር ርእስ
ይህ ዯንብ ‘በክብዯት ሊይ የተመሠረተ ዒመታዊ የተሽከርካሪ ፇቃዴ ማዯሻ ክፌያ
የሚኒስትሮች ምክር ቤት ዯንብ ቁጥር 340/2007’ ተብል ሉጠቀስ ይችሊሌ፡፡
2. ትርጓሜ
የቃለ አገባብ ላሊ ትርጉም የሚያሰጠው ካሌሆነ በስተቀር በዘህ ዯንብ ውስጥ፤
1. ‘አዋጅ’ ማሇት የመንገዴ ፇንዴ ማቋቋሚያ አዋጅ ቁጥር 66/1989 ነው፤
2. በአዋጁ አንቀጽ 2 የተሰጡ ትርጓሜዎች በዘህ ዯንብም ተፇጻሚ ይሆናለ፤
3. ‘በክብዯት ሊይ የተመሠረተ ዒመታዊ የተሽከርካሪ ፇቃዴ ማዯሻ ክፌያ’ ማሇት
ሇማናቸውም ተሽከርካሪ በሚኖረው የመጫን አቅም ወይም የመቀመጫ ብዙት እና
የአክስሌ መጠን ከዘህ ዯንብ ጋር በተያያዖው ሠንጠረዥ መሠረት የሚፇፀም
ክፌያ ነው፤
4. ‘ተሇጣፉ ምሌክት’ ማሇት የተሽከርካሪ ባሇንብረት ወይም ባሇይዜታ በዘህ ዯንብ
መሠረት ዒመታዊ የተሽከርካሪ ፇቃዴ ማዯሻ ክፌያ መፇፀሙን ሇማረጋገጥ
የሚሰጥ ተሇጣፉ ምሌክት ነው፤
5. ‘ባሇሥሌጣን’ ማሇት የኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዳሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ
ትራንስፕርት ባሇሥሌጣን ነው፤
6. ‘ቢሮ’ ማሇት በተሽከርካሪዎች ሊይ ዒመታዊ ምዛገባና የቴክኒክ ምርመራ
ሇማካሄዴ በሕግ ሥሌጣን የተሰጠው የክሌሌ አካሌ ነው፤
7. ‘ክሌሌ’ ማሇት በኢትዮጵያ ዳሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ሕገ መንግሥት አንቀጽ 47
(1) የተመሇከተው ማንኛውም ክሌሌ ሲሆን የአዱስ አበባ እና ዴሬዲዋ ከተሞች
አስተዲዯሮችን ይጨምራሌ፤

518
 የፌትህ ሚኒስቴር

8. ‘ሰው’ ማሇት የተፇጥሮ ሰው ወይም በሕግ የሰውነት መብት የተሰጠው አካሌ ነው፤
9. ማንኛውም በወንዴ ጾታ የተገሇጸው የሴትንም ጾታ ይጨምራሌ፡፡
3. የተፇጻሚነት ወሰን
ይህ ዯንብ በሕግ በግሌፅ ተሇይተው ተፇጻሚ እንዲይሆንባቸው ከተዯረጉት
ተሽከርካሪዎች በስተቀር በማንኛውም የኢትዮጵያ መንገድች ሊይ በሚንቀሳቀሱ
ማናቸውም ተሽከርካሪዎች ሊይ ተፇፃሚነት ይኖረዋሌ፡፡
4. ስሇክፌያ
1. የማናቸውም ተሽከርካሪ ባሇንብረት ከዘህ ዯንብ ጋር በተያያዖው ሠንጠረዥ
በተመሇከተው ታሪፌ መሠረት ዒመታዊ የተሽከርካሪ ፇቃዴ ማዯሻ ክፌያ
መክፇሌ አሇበት፤
2. በዘህ ዯንብ መሠረት መከፇሌ ያሇበት ክፌያ ያሌተፇፀመሇትን ተሽከርካሪ ይዜ
የተገኘ ማንኛውም ባሇይዜታ ወይም አሽከርካሪ በዘህ አንቀጽ ንዐስ ቁጥር (1)
የተመሇከተውን ክፌያ መክፇሌ አሇበት፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ወይም (2) መሠረት ክፌያ ከተፇጸመ በኋሊ
ባሇሥሌጣኑ ወይም ቢሮው ሇባሇንብረቱ፣ ባሇይዜታው ወይም አሽከርካሪው ክፌያ
በተፇፀመሇት ተሽከርካሪ መሇያ ቁጥር ሰላዲ አንዴ ተሇጣፉ ምሌክት
ይሰጠዋሌ።
5. ተሇጣፉ ምሌክትን ስሇመያዛና ስሇማሳየት
1. ከፉት የንፊስ መከሊከያ መስታወት ሊሊቸው ባሇሞተር ተሽከርካሪዎች የተሰጠው
ተሇጣፉ ምሌክት ከመስታወቱ ሊይ በታችኛው የቀኝ ማዔዖን ተሇጥፍ መታየት
አሇበት፡፡
2. ከፉት የንፊስ መከሊከያ መስታወት ሇላሊቸው ባሇሞተር ተሽከርካሪዎች የተሰጠው
ተሇጣፉ ምሌክት በማንኛውም ተሽከርካሪውን በሚነዲው፣ በሚያንቀሳቅሰው ወይም
በሚያስጠግነው ሰው እጅ መቀመጥ አሇበት፡፡
3. ሇተሳቢ ወይም ግማሽ ተሳቢ የሚሰጥ ተሇጣፉ ምሌክት በጎታቹ ባሇሞተር
ተሽከርካሪ መስታወት ሊይ በታችኛው የቀኝ ማዔዖን ይህንኑ ተሳቢ ወይም ግማሽ
ተሳቢ ከሚጎትተው ባሇሞተር ተሽከርካሪ ከተሰጠው ተሇጣፉ ምሌክት ጎን ተሇጥፍ
መታየት አሇበት፡፡

519
 የፌትህ ሚኒስቴር

6. ስሇክፌያ አሰባሰብ
1. በአዋጁ አንቀጽ 6(4) በተዯነገገው መሠረት ባሇሥሌጣኑ ወይም ቢሮው ወይም
እነርሱ ውክሌና የሚሰጡት አካሌ ማናቸውም ተሽከርካሪ ሇዒመታዊ የቴክኒክ
ምርመራና ምዛገባ ሲቀርብሇት ከዘሁ ተሽከርካሪ ሉሰበሰብ የሚገባውን ዒመታዊ
የተሽከርካሪ ፇቃዴ ማዯሻ ክፌያ መሰብሰብ አሇበት፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የተሰበሰበ ክፌያ በአንዴ ወር ውስጥ
ወዯ መንገዴ ፇንዴ የባንክ ሂሣብ ገቢ መዯረግ አሇበት፡፡
7. ተሇጣፉ ምሌክት ስሇማዖጋጀት እና የአገሌግልት ዖመን
1. በባሇሥሌጣኑ፣ በቢሮው ወይም እነርሱ በሚወክለት አካሌ በኩሌ አገሌግልት ሊይ
የሚውለትን ተሇጣፉ ምሌክቶች እና የክፌያ መሰብሰቢያ ዯረሰኞች አዖጋጅቶ
የሚያሠራጨው የመንገዴ ፇንዴ ጽህፇት ቤት ነው፡፡
2. የተሇጣፉ ምሌክት ከተሠጠበት ቀን አንስቶ ሇአንዴ አመት ብቻ የሚያገሇግሌ
ይሆናሌ፡፡
8. ተሇጣፉ ምሌክት አሇመኖር
1. ተሽከርካሪን የሚነዲ፣ የሚያንቀሳቅስ ወይም የሚያሠራ ሰው የተሽከርካሪውን
ተሇጣፉ ምሌክት እንዱያሳይ በትራፉክ ፕሉስ ወይም በላሊ ሕግ ሥሌጣን
በተሰጠው አካሌ ሲጠየቅ ወዱያውኑ ማሳየት አሇበት፡፡
2. የተሽከርካሪው ባሇቤት ወይም ባሇይዜታ ክፌያ መፇጸሙን እስኪያረጋግጥ ዴረስ
ትራፉክ ፕሉስ ተሽከርካሪውን በቁጥጥር ሥር አውል በሥራ ሰዒት የተያዖ ከሆነ
ከስዴስት ሰዒት ባሌበሇጠ ጊዚ ውስጥ፣ ከሥራ ሰዒት ውጪ የተያዖ ከሆነ
እንዯሁኔታው ከአስራ ሁሇት ወይም ከሃያ አራት ሰዒት ባሌበሇጠ ጊዚ ውስጥ
ተሽከርካሪው በተገኘበት ክሌሌ ሇሚገኘው ክፌያ ሰብሳቢ ባሇስሌጣን ወይም ቢሮ
ያቀርበዋሌ፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) መሠረት በቁጥጥር ሥር የዋሇው ተሽከርካሪ
የሚሇቀቀው በዘህ ዯንብ የተወሰነውን ክፌያ ተፇጽሞ ተሇጣፉ ምሌክት ሲሰጠው
ወይም ክፌያውን የፇጸመ ሇመሆኑ የሚያስረዲ ማስረጃ ሲያቀርብ ይሆናሌ፡፡

520
 የፌትህ ሚኒስቴር

9. ምትክ ተሇጣፉ ምሌክት ስሇመስጠት

ተሇጣፉ ምሌክት የጠፊ፣ የተሰረቀ የተቀዯዯ፣ የተበሊሸ ወይም የማይነበብ የሆነ
እንዯሆነ፣ የተሽከርካሪው ባሇንብረት ወይም ባሇይዜታ ምትክ ተሇጣፉ ምሌክት
እንዱሰጠው ሇባሇሥሇጣኑ ወይም ሇቢሮው ወይም በእነርሱ ሇተወከሇው አካሌ
ሲያመሌክት ከዘህ ዯንብ ጋር በተያያው ሠንጠረዥ የተመሇከተውን ክፌያ ሲፇጽም
ምትክ ተሇጣፉ ምሌክት ይሰጠዋሌ።
10. ዯንብ መተሊሇፌ
ይህን ዯንብ ተሊሌፍ የተገኘ ማንኛውም ሰው አግባብ ባሇው የዯንብ መተሊሇፌ
ዴንጋጌ መሠረት ይቀጣሌ፡፡
11. ዯንቡ ስሇሚጸናበት ጊዚ
ይህ ዯንብ በነጋሪት ጋዚጣ ታትሞ ከወጣበት ቀን ጀምሮ የጸና ይሀናሌ፡፡
አዱስ አበባ የካቲት 16 ቀን 2007 ዒ.ም
ኃይሇማርያም ዯሳሇኝ
የኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያ ሪፏብሉክ ጠቅሊይ ሚኒስቴር

521
 የፌትህ ሚኒስቴር

ክብዯት ሊይ የመሠረት ዒመታዊ የተሽከርካሪ ፇቃዴ ማዯሻ ክፌያ ታሪፌ

ተ.ቁ የተሽከርካሪ ዒይነት ወይም የመጫን አቅም የአመታዊ ክፌያ
መጠን/በብር/

1 አውቶሞቢልችና የህዛብ ማመሊሇሻ ተሽከርካሪዎች

1.1 እስከ 5 መቀመጫ ያሊቸው 125

1.2 ከ 6 እስከ 12 መቀመጫ ያሊቸው 150

1.3 ከ13 እስከ 29 መቀመጫ ያሊቸው 200

1.4 ከ30 እስከ 41 መቀመጫ ያሊቸው 250

1.5 ከ 41 በሊይ መቀመጫ ያሊቸው 800

2 የዯረቅ ጭነት ማመሊሇሻዎች

2.1 እስከ 15 ኩንታሌ 300

2.2 16 እስከ 35 ኩንታሌ የሚጭኑ 550

2.3 36 እስከ 70 ኩንታሌ የሚጭኑ 1000

2.4 71 እስከ 120 ኩንታሌ የሚጭኑ 1500

2.5 121 እስከ 180 ኩንታሌ የሚጭኑ 2000

2.6 ከ180 ኩንታሌ በሊይ የሚጭኑ 2500

3 የፇሳሽ ጭነት ማመሊሇሻ

3.1 እስከ 1000 ሉትር የሚጭኑ 750

3.2 ከ 1001 እስከ 13,000 ሉትር የሚጭኑ 1250

522
 የፌትህ ሚኒስቴር

3.3 ከ 13001 እስከ 14,000 ሉትር የሚጭኑ 1500

3.4 ከ 14,001 ሉትር በሊይ የሚጭኑ 2000

4 ላልች

4.1 ሞተር ሳይክልች 50

4.2 ሌዩ ተንቀሳቃሽ መሣሪያዎች ወይም ከመንገዴ 300

ውጪ የሚንቀሳቀሱ ተሽከርካሪዎች

5 ምትክ ተሇጣፉ ሲሰጥ 100

523
 የፌትህ ሚኒስቴር

አዋጅ ቁጥር 1048/2009

የባቡር ትራንስፕርት አስተዲዯር አዋጅ
የባቡር ትራንስፕርት ተስፊፌቶ የሀገሪቱን ማህበራዊና ኢኮኖሚያዊ ዔዴገት የሚዯግፌ
አማራጭ የትራንስፕርት ንዐስ ዖርፌ ሇማዴረግ የሚያስችሌ ምቹ ሁኔታ መፌጠር የሚገባ
በመሆኑ፤
የባቡር መሰረተ-ሌማቶች የሚገነቡበትና አገሌግልት ሊይ የሚውለበት ሀገር አቀፌ ዯረጃ
የሚወሰንበት ሥርዒት መዖርጋት የሚያስፇሌግ በመሆኑ፤
በኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ሕገ መንግስት አንቀጽ 55(2) (ሏ) መሠረት
የሚከተሇው ታውጇሌ፡-
ክፌሌ አንዴ
ጠቅሊሊ ዴንጋጌዎች

1. አጭር ርዔስ
ይህ አዋጅ ‘የባቡር ትራንስፕርት አስተዲዯር አዋጅ ቁጥር 1048/2009’ ተብል ሉጠቀስ
ይችሊሌ፡፡
2. ትርጓሜ
በዘህ አዋጅ ውስጥ፡-
1. ‘የእውቅና የምስክር ወረቀት’ ማሇት በዘህ አዋጅ መሰረት የተወሰነ አገሌግልት
እንዱሰጥ የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን የተሰጠው አካሌ
እውቅና ሇተሰጠው ተቋም የሚሰጥ የምስክር ወረቀት ነው፤
2. ‘እውቅና የተሰጠው ተቋም’ ማሇት የጥገና ተቋም፣ የሥሌጠና ማዔከሌ፣ ወይም የምዖና
ተቋም ነው፤
3. ‘ምዖና’ ማሇት የባቡር ሥራ ባሇሙያን ሙያዊ ብቃት ወይም የባቡርንና የባቡር
መሠረተ-ሌማት ክፌልችን የቴክኒክና የዯህንነት ብቃትን ሇማረጋገጥ ሲባሌ የባቡር
ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን በተሰጠው አካሌ ወይም በምዖና
ተቋም የሚከናወን ተግባር ነው፤
4. ‘የምዖና ባሇሙያ’ ማሇት የባቡር ሥራ ባሇሞያዎችን፣ ባቡሮችን፣ ወይም የባቡር
መሠረተ-ሌማት ክፌሌን የቴክኒክና የዯህንነት ብቃት ሇመመዖን ወይም ሇመፇተሽና
የሙያ ምስክርነት ሇመስጠት እንዱችሌ የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር

524
 የፌትህ ሚኒስቴር

በሕግ ሥሌጣን ከተሰጠው አካሌ የብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ የተሰጠው የተፇጥሮ ሰው

ነው፤
5. ‘የምዖና ተቋም’ ማሇት ምዖናን በማከናወን ሙያዊ ምስክርነት እንዱሰጥ በዘህ አዋጅ
መሠረት የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን ከተሰጠው አካሌ
የእውቅና ምስክር ወረቀት የተሰጠው ተቋም ነው፤
6. ‘ኦዱት’ ማሇት የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን በተሰጠው
አካሌ የፀዯቀ የዯህንነት አስተዲዲር ሥርዒት በመሠረተ-ሌማት አስተዲዲሪው ወይም
በአገሌግልት ሰጪው ተቋም በአግባቡ ተግባራዊ እየተዯረገ መሆኑን ሇማረጋገጥ
ተብል የሚከናወን ተግባር ነው፤
7. ‘የብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ’ ማሇት በዘህ አዋጅ መሠረት የባቡር ትራንስፕርትን
እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን በተሰጠው አካሌ ሇባቡር ሥራ ባሇሙያዎች የሚሰጥ
ፇቃዴ ነው፤
8. ‘የኤላክትሪክ ኃይሌ አቅርቦት ሥርዒት’ ማሇት የኤላክትሪክ ኃይሌን በመጠቀም
ሇሚጓዛ ባቡር የኤላክትሪክ ኃይሌ የሚቀርብበት ጠቅሊሊ ሥርዒት ሲሆን ኤላክትሪክ
የተሸከመ ገመዴን፣ የኤላክትሪክ ኃይሌ መቀየሪያን ወይም መመጠኛ መሣሪያን፣
የኤላክትሪክ ማከፊፇያ ንዐስ ጣቢያን፣ በንዐስ ጣቢያዎች መካከሌ የተዖረጋ
የኤላክትሪክ መስመርን እና ከዘሁ ጋር ተያያዥነት ያሊቸውን መሣሪያዎች
ያጠቃሌሊሌ፤
9. ‘ፇታኝ’ ማሇት አሰሌጣኝ መሆን አሇመሆኑ ከግምት ሳይገባ ሥሌጠና ሊጠናቀቁ
የባቡር ሥራ ባሇሙያዎች የንዴፇ-ሀሳብና የተግባር ፇተና የሚያዖጋጅ፣ የሚፇትን
እና ውጤት የሚሰጥ የተፇጥሮ ሰው ነው፤
10. ‘የፋዯራሌ ፀጥታ አካሊት’ ማሇት የፋዯራሌ ፕሉስ ኮሚሽን እና የብሔራዊ መረጃና
ዯህንነት አገሌግልት ነው፤
11. ‘የመሠረተ ሌማት አስተዲዲሪ’ ማሇት የባቡር መሠረተ ሌማትን የማስተዲዯር
በተሇይም የመሠረተ-ሌማትን የመጠገን፣ በመሠረተ-ሌማት ሊይ የሚዯረግ የባቡር
ትራፉክን የመምራት፣ የመቆጣጠርና ተገቢ ምሌክቶችንና ማመሌከቻዎች የመትከሌ
ኃሊፉነት ያሇበት ተቋም ነው፤

525
 የፌትህ ሚኒስቴር

12. ‘ኢንስፓክሽን’ ማሇት የዘህን አዋጅ እና አዋጁን መሠረት አዴርገው የወጡ

ዯንቦችንና መመሪያዎችን ዴንጋጌዎች ተፇፃሚነት ሇማረጋገጥ ሲባሌ የሚከናወን
ተግባር ነው፤
13. ‘ልኮሞቲቭ’ ማሇት ከተገጠመሇት ሞተር የሚያገኘውን ኃይሌ በመጠቀም በሀዱዴ
ሊይ የሚጓዛ ማንኛውም ባቡር ነው፤
14. ‘የጥገና ኃሊፉ’ ማሇት ማንኛውም ጥገና የተዯረገሇት ባቡር ወይም የመሠረተ-ሌማት
ክፌሌ ወይም የእነዘህ አካሌ የሆነ ማናቸውም መሣሪያ የዯህንነት ሥጋት ሳይፇጥር
ተመሌሶ አገሌግልት ሊይ ሇመዋሌ እንዯሚችሌ ማረጋገጫ የሚሰጥ የተፇጥሮ ሰው
ነው፤
15. ‘የጥገና ተቋም’ ማሇት እንዯ አግባብነቱ ባቡርን ወይም የባቡር መሠረተ ሌማትን
ወይም ሁሇቱንም የመጠገን ሥራ እንዱሰራ የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር
በሕግ ሥሌጣን በተሰጠው አካሌ የእውቅና የምስክር ወረቀት የተሰጠው ማንኛውም
ተቋም ሲሆን በባቡር መሠረተ-ሌማት አስተዲዲሪ ወይም በአገሌግልት ሰጪ ተቋም
ሇተመሳሳይ ተግባር የተዯራጀ የሥራ ክፌሌን ይጨምራሌ፤
16. ‘ሚኒስቴር’ ወይም ‘ሚኒስትር’ ማሇት እንዯ ቅዯም ተከተለ የትራንስፕርት
ሚኒስቴር ወይም ሚኒስትር ነው፤
17. ‘ኔትወርክ’ ማሇት በአንዴ የመሠረተ ሌማት አስተዲዲሪ ሀሊፉነት ሥር የሚተዲዲር
የባቡር መሠረተ-ሌማት ነው፤
18. ‘ሀዱዴ’ ማሇት ባቡር እንዱሔዴበት ተብል በባቡር መስመር ሊይ የተዖረጋ ብረት
ነው፤
19. ‘የባቡር መሠረተ ሌማት’ ማሇት የባቡር መስመር፣ የዯህንነትና የመገናኛ
መሣሪያዎች፣ የጥገና ተቋም፣ የኤላክትሪክ ኃይሌ አቅርቦት ሥርዒት፣ እና የባቡር
ጣቢያዎችን የያዖ መሠረተ ሌማት ሲሆን ባቡርን አይጨምርም፤
20. ‘የባቡር መስመር’ ማሇት ባቡር እንዱሄዴበት ተብል የተዖረጋን ሀዱዴ፣ ሀዱዴ
የተዖረጋበትን የመሬት ወይም የዴሌዴይ ክፌሌ፣ ሀዱዴን ከላሊ የመንገዴ ተጠቃሚ
ሇመሇየት የተሰራ አጥርን ወይም መከሇያን እና ከእነዘህ ጋር የተያያዖ መሠረተ-
ሌማትን አጠቃል የሚይዛ የባቡር መሠረተ-ሌማት ክፌሌ ነው፤
21. ‘የባቡር ትራንስፕርት አገሌግልት’ ማሇት ባቡርን በመጠቀም በባቡር መሠረተ
ሌማት ሊይ መንገዯኞችን ወይም ዔቃዎችን ከቦታ ወዯ ቦታ የማጓጓዛ ተግባር ነው፤

526
 የፌትህ ሚኒስቴር

22. ‘አገሌግልት ሰጪ’ ማሇት በዘህ አዋጅ መሠረት አግባብነት ያሇው ፇቃዴ
የተሰጠውና ዋነኛ ተግባሩ የባቡር ትራንስፕርት አገሌግልት መስጠት የሆነ
የመንግስት ወይም የግሌ ተቋም ነው፤
23. ‘የባቡር ሥራ’ ማሇት በባቡር ማስተርነት፣ በጥገና ኃሊፉነት፣ በአሰሌጣኝነት፣
በፇታኝነት፣ በባቡር ፌሰት ተቆጣጣሪነት፣ በምዖና ባሇሙያነት፣ በዯህንነት አስተዲዯር
ሥርዒት ኃሊፉነት የሚከናወን ተግባር ነው፤
24. ‘የዯህንነትና የመገናኛ መሣሪያዎች’ ማሇት ዯህንነቱ የተጠበቀ የባቡር ትራንስፕርት
አገሌግልት ሇመስጠት ተብል ጥቅም ሊይ የሚውሌ ማንኛውም መሣሪያ ማሇት ሲሆን
የሬዱዮና የምስሌ መሌዔክት መቀበያና ማስተሊሇፉያ መሣሪያን፣ ከባቡር ውጪ
በመሆን የባቡርን እንቅስቃሴ ሇማወቅ፣ ሇመምራትና ሇመቆጣጠር የሚያገሇግሌ
የግንኙነትና የመቆጣጠሪያ መሣሪያን፣ በባቡር መሠረተ-ሌማት ውስጥና አቅራቢያ
የተተከሇ ምሌክትና ማመሊከቻን ይጨምራሌ፤
25. ‘የዯህንነት ማረጋገጫ ፇቃዴ’ ማሇት በዘህ አዋጅ መሠረት ሇመሠረተ-ሌማት
አስተዲዲሪ ዯህንነቱ የተረጋገጠ የባቡር ትራንስፕርት አገሌግልት ሇመስጠት
የሚያስችሌ ዛግጅትና አቅም ያሇው መሆኑን ሲረጋገጥ የባቡር ትራንስፕርትን
እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን በተሰጠው አካሌ የሚሰጥ ፇቃዴ ነው፤
26. ‘የዯህንነት ማረጋገጫ ምስክር ወረቀት’ ማሇት አገሌግልት ሰጪ ተቋም ዯህንነቱ
የተረጋገጠ የባቡር ትራንስፕርት አገሌግልት ሇመስጠት የሚያስችሌ ዛግጅትና
አቅም ያሇው መሆኑን ሲረጋገጥ የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ
ሥሌጣን በተሰጠው አካሌ የሚሰጥ ምስክር ወረቀት ነው፤
27. ‘የዯህንነት አስተዲዯር ሥርዒት’ ማሇት የመሰረተ ሌማት አስተዲዲሪ ወይም
የአገሌግልት ሰጪ ተቋም የሚያከናውናቸው ተግባራት ዯህንነቱ የተጠበቀ የባቡር
ትራንስፕርት አገሌግልት ሇመስጠት የሚያስችለ መሆናቸውን ሇማረጋገጥ
የሚዖረጉት ዴርጅታዊ መዋቅርና የአሠራር ሥርዒት ነው፤
28. ‘የዯህንነት አስተዲዯር ሥርዒት ኃሊፉ’ ማሇት የዯህንነት አስተዲዯር ሥርዒት
በአግባቡ ስሇመተገበሩ ኃሊፉነት ያሇበት የተፇጥሮ ሰው ነው፤
29. ‘የዯህነት ሥጋት ክስተት’ ማሇት በባቡር ትራንስፕርት አገሌግልት ሊይ የዯህንነት
ሥጋት የፇጠረ ነገር ግን የባቡር አዯጋ ያሊስከተሇ ማንኛውም ክስትት ወይም
ዴርጊት ነው፤

527
 የፌትህ ሚኒስቴር

30. ‘ተጨማሪ የባቡር ማስተርነት የምስክር ወረቀት’ ማሇት የባቡር ማስተር የብቃት
ማረጋገጫ ፇቃዴ ያሇው ሰው አንዴን የባቡር ዒይነት በአንዴ የባቡር መስመር ሊይ
ሇመንዲት እንዱችሌ በዘህ አዋጅ መሰረት በአገሌግልት ሰጪ ተቋም የሚሰጥ
የምስክር ወረቀት ነው፤
31. ‘ባቡር’ ማሇት የራሱን የሞተር ኃይሌ በመጠቀም ወይም በላሊ የሞተር ኃይሌ
በተገጠመሇት ተሽከርካሪ በመሳብ ወይም በመገፊት በሀዱዴ ሊይ የሚጓዛ ተሽከርካሪ
ሲሆን ልኮሞቲቭ ወይም ፈርጎ በመባሌ ይከፇሊሌ፤
32. ‘የባቡር አዯጋ’ ማሇት ከባቡር ትራንስፕርት ጋር በተያያዖ መነሻው ከባቡር መሰረተ
ሌማት ወይም ከባቡር ውስጥ ሆኖ በባቡር መሰረተ ሌማት ውስጥ፣ በባቡር ውስጥ እና
ከባቡር መሰረተ ሌማት ውጪ ወይም ከባቡር ውጪ በሰው ህይወት ወይም ንብረት
ሊይ ጉዲት ያስከተሇ ዴርጊት ወይም አጋጣሚ እና መነሻው ከባቡር መሰረተ ሌማት
ወይም ከባቡር ውጪ ሆኖ በባቡር እና በባቡር መሰረተ ሌማት ውስጥ በሰው
ህይወት፣ አካሌ እና ንብረት ሊይ ጉዲትን ያስከተሇ ያሌተፇሇገ ወይም ያሌታሰበና
ዴንገተኛ የሆነ አንዴ ክስተት ወይም ተከታታይነት ያሊቸው ክስተቶች ነው፡፡
33. ‘አሰሌጣኝ’ ማሇት ሇባቡር ሥራ ባሇሙያዎች የንዴፇ-ሀሳብ እና የተግባር ትምህርት
የሚሰጥ ማንኛውም የተፇጥሮ ሰው ነው፤
34. ‘የባቡር ፌሰት ተቆጣጣሪ’ ማሇት በባቡር መሰረተ-ሌማት ሊይ ባቡሮች
የሚያዯርጉትን ትራፉክ የሚመራና የሚቆጣጠር የመሰረተ-ሌማት አስተዲዲሪ
ሠራተኛ የሆነ የተፇጥሮ ሰው ነው፤
35. ‘የሥሌጠና ማዔከሌ’ ማሇት የባቡር ሥራ ባሇሙያዎችን እንዱያሰሇጥን የባቡር
ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን በተሰጠው አካሌ እውቅና የተሰጠው
ማንኛውም ተቋም ሲሆን በባቡር መሠረተ-ሌማት አስተዲዲሪ ወይም በአገሌግልት
ሰጪ ተቋም ሥር ሇተመሳሳይ ተግባር የተዯራጀ የሥራ ክፌሌን ይጨምራሌ፤
36. ‘የባቡር ማስተርነት ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ’ ማሇት በዘህ አዋጅ መሰረት
መሰረታዊ መስፇርቶችን ሊሟሊና የብቃት ማረጋገጫ ምዖና ፇተና ሊሇፇ ሰው የባቡር
ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን በተሰጠው አካሌ የሚሰጥ ባቡርን
ሇመንዲት የሚያስችሌ ፇቃዴ ነው፤
37. ‘የባቡር ማስተር’ ማሇት በባቡር ውስጥ ሆኖ የባቡሩን እንቅስቃሴ በመምራትና
በመቆጣጠር ባቡሩን በሀዱደ ሊይ እንዱንቀሳቀስ የሚያዯርግ የተፇጥሮ ሰው ነው፤

528
 የፌትህ ሚኒስቴር

38. ‘የባቡር ጣቢያ’ ማሇት ባቡር መንገዯኛን ወይም ዔቃን እንዱጭንበትና

እንዱያወርዴበት ተብል በተሇይ የተዖጋጀ ስፌራ ሲሆን፤ ተሳፊሪዎች ዯህንነታቸው
ተጠብቆ ወዯ ባቡሩ እንዱገቡና እንዱወጡ ሇማዴረግ ተብል የተዖጋጀ የመሠረተ
ሌማት ክፌሌን፣ የጭነት መጫኛና ማራገፉያ ተርሚናልችን እና እንዯ አግባብነቱ
የባቡር እንቅስቃሴ መቆጣጠሪያ ጣቢያዎችን ይጨምራሌ፤
39. ‘አገሌግልት ሊይ የማዋሌ ፇቃዴ’ ማሇት የባቡር መሠረተ-ሌማት ክፌሌ፣ ልኮሞቲቭ፣
ወይም ፈርጎ የተሰራበት ዱዙይን፤ አሰራሩና የቴክኒክ ብቃቱ ዯህንነቱ የተረጋገጠ
የባቡር ትራንስፕርት አገሌግልት ሇመስጠት የሚያስችሌ መሆኑ ሲረጋገጥ የባቡር
ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን በተሰጠው አካሌ የሚሰጥ ፇቃዴ
ነው፤
40. ‘ሰው’ ማሇት ማንኛውም የተፇጥሮ ሰው ወይም በሕግ የሰውነት መብት የተሰጠው
አካሌ ነው፤
41. ‘ፈርጎ’ ማሇት መንገዯኞችን፣ ዔቃዎችን ወይም እንሰሳትን ሇማሳፇር ወይም ሇመጫን
ተብል የተዖጋጀ ሆኖ የራሱ ኃይሌ የላሇው ባቡር ነው፤
42. ‘የፀና’ ማሇት የታዯሰና ያሌታገዯ ወይም ያሌተሰረዖ ማሇት ነው፤
43. ‘የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በህግ ስሌጣን የተሰጠው አካሌ’ ማሇት
የትራንስፕርት ሚኒስቴር ወይም በሚኒስትሮች ምክር ቤት በሚወጣ ዯንብ የሚወሰን
የመንግስት አስፇፃሚ መስሪያ ቤት ነው፡፡
44. በዘህ አዋጅ በወንዴ ፆታ የተገሇፀው ሴትንም ያጠቃሌሊሌ፤
3. የተፇፃሚነት ወሰን
1. ይህ አዋጅ በኢትዮጵያ ውስጥ በሚገኝ የባቡር መሠረተ ሌማት፣ በኢትዮጵያ ውስጥ
በሚከናወን የባቡር ትራንስፕርት አገሌግልት እና በኢትዮጵያ ውስጥ በሚከናወን
የባቡር ሥራ ሊይ ተፇጻሚ ይሆናሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተዯነገገው ቢኖርም የዘህ አዋጅ ዴንጋጌዎች
በሚከተለት ሊይ ተፇፃሚ አይሆንም፤
ሀ) በግሌ ይዜታነት የተያዖ ሆኖ የመሰረተ ሌማት ባሇቤቱ የራሱን ጭነት ብቻ
ሇማጓጓዛ በሚጠቀምበት የባቡር መሠረተ ሌማት ሊይ፤
ሇ) በመዛናኛ ፒርክ ወስጥ ሇጨዋታ ወይም ሇመዛናኛነት በተገነባ የባቡር መሠረተ
ሌማት ሊይ፤

529
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሏ) የሀዱዴ ስፊቱ ከ 1,435 (አንዴ ሺ አራት መቶ ሰሊሳ አምስት) ሚሉሜትር በታች

በሆነ የባቡር ሥራ ወይም የባቡር መሠረተ ሌማት ሊይ፡፡
3. አስፇሊጊ ሆኖ ሲገኝ በዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀፅ (2) (ሀ)፣ (ሇ)፣ እና (ሏ) የተጠቀሱትን
ተግባር ሇመቆጣጠር ዯንብ ሉወጣ ይችሊሌ፡፡
ክፌሌ ሁሇት
ስሇባቡር እና የባቡር መሠረተ ሌማቶች
4. ልኮሞቲቭ እና ፈርጎዎችን ስሇመመዛገብ
1. ማናቸውም በኢትዮጵያ ውስጥ አገሌግልት ሊይ የሚውለ ልኮሞቲቮች እና ፈርጎዎች
የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን በተሰጠው አካሌ መመዛገብ
እና የምዛገባ ምስክር ወረቀት ማግኘት ይኖርባቸዋሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የተመዖገቡ ልኮሞቲቮች እና ፈርጎዎች
የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን በተሰጠው አካሌ የሚሰጥ
መሇያ ቁጥር ይኖራቸዋሌ፤ መሇያ ቁጥሩም በጉሌህ ሉታይ የሚችሌ ሆኖ
በልኮሞቲቮች እና ፈርጎዎች የፉትና የኋሊ እንዱሁም የግራና የቀኝ አካሊት ሊይ
መፃፌ አሇበት፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የተመዖገበ ልኮሞቲቭ ወይም ፈርጎ
አገሌግልት መስጠት ሲያቆም ምዛገባው ይሰረዙሌ፡፡
4. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የተመዖገበ ልኮሞቲቭ ወይም ፈርጎ
ባሇቤትነት ሇላሊ ሰው የተሊሇፇ እንዯሆነ ምዛገባው እንዯገና መከናወን አሇበት፡፡
5. በዘህ አንቀጽ በንዐስ አንቀጽ (3) እና (4) የተዯነገገው እንዯተጠበቀ ሆኖ በንዐስ
አንቀጽ (1) መሠረት የተከናወነ የልኮሞቲቭ ወይም የፈርጎ ምዛገባ መታዯስ
የማያስፇሌገው ነው።
5. ምዛገባን ስሇሚያስከሇክለ ሁኔታዎች
የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን የተሰጠው አካሌ የኢትዮጵያ
ዯረጃዎችንና የዯህንነት ዯንቦችን የማያሟለ ልኮሞቲቮች እና ፈርጎዎች እንዲይመዖገቡ
ወይም ወዯሀገር ውስጥ እንዲይገቡ ሇመከሌከሌ ይችሊሌ።

530
 የፌትህ ሚኒስቴር

6. ያሇፇቃዴ ባቡርን እና የባቡር መሠረተ-ሌማቶችን አገሌግልት ሊይ ማዋሌ ስሇመከሌከለ

1. ማንኛውም ሰው በዘህ አዋጅ መሠረት የተሰጠና የፀና አገሌግልት ሊይ የማዋሌ
ፇቃዴ ያሌተሰጣቸውን ልኮሞቲቮች፣ ፈርጎዎች ወይም የባቡር መሠረተ-ሌማት
ክፌልችን ተጠቅሞ የባቡር ትራንስፕርት አገሌግልት ሇመስጠት አይችሌም፡፡
2. ማንኛውም ሰው አገሌግልት ሊይ ሇማዋሌ ፇቃዴ ያገኘባቸውን ልኮሞቲቮችን፣
ፈርጎዎችን ወይም የባቡር መሠረተ-ሌማቶችን ፇቃዴ ከተሰጠበት የአገሌግልት
ዒይነት ውጪ ሉጠቀምባቸው አይችሌም፡፡
7. ልኮሞቲቮችን እና ፈርጎዎችን አገሌግልት ሊይ ስሇማዋሌ
1. ማንኛውም ልኮሞቲቭ ወይም የመንገዯኛ ማመሊሇሻ ፈርጎ ሇምዛገባ ሲቀርብ፤
ቀጥልም በየሁሇት ዒመቱ የኢትዮጵያን ዯረጃዎችንና የዯህንነት ዯንቦችን የሚያሟሊ
ስሇመሆኑ የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን በተሰጠው አካሌ
የቴክኒክ ፌተሻ እየተዯረገበት አገሌግልት ሊይ የማዋሌ ፇቃዴ ይሰጠዋሌ፡፡
2. ማንኛውም የእቃ ማጓጓዡ ፈርጎ ሇምዛገባ ሲቀርብ፤ ቀጥልም በየሶስት ዒመቱ
የኢትዮጵያን ዯረጃዎችንና የዯህንነት ዯንቦችን የሚያሟሊ ስሇመሆኑ የባቡር
ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን በተሰጠው አካሌ የቴክኒክ ፌተሻ
እየተዯረገበት አገሌግልት ሊይ የማዋሌ ፇቃዴ ይሰጠዋሌ፡፡
8. የባቡር መሠረተ-ሌማቶችን አገሌግልት ሊይ ስሇማዋሌ
1. የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን የተሰጠው አካሌ የባቡር
መሠረተ-ሌማት ክፌልች የኢትዮጵያን ዯረጃዎችንና የዯህንነት ዯንቦችን የሚያሟለ
መሆናቸውን ሲያረጋገጥ ሇእያንዲንደ የመሠረተ-ሌማት ክፌሌ በተናጥሌ አገሌግልት
ሊይ የማዋሌ ፇቃዴ ይሰጣሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ መሠረት የሚሰጥ የባቡር መሠረተ-ሌማቶችን አገሌግልት ሊይ የማዋሌ
ፇቃዴ ሇሙለ ኔትወርክ ወይም ሇኔትወርኩ የተወሰነ ክፌሌ ሉሰጥ
ይችሊሌ፡፡
3. የባቡር መሠረተ-ሌማቶችን አገሌግልት ሊይ የማዋሌ ፇቃዴ በየሶስት ዒመቱ መታዯስ
ይኖርበታሌ፡፡

531
 የፌትህ ሚኒስቴር

9. ባቡር እና የባቡር መሠረተ-ሌማት ግብዒትን

ስሇማምረትና ወዯ ሀገር ውስጥ ስሇማስገባት ማንኛውም ሰው በውጪ ሀገር የተመረተ
ባቡር እና የባቡር መሠረተ-ሌማት ግብዒት ወዯ ሀገር ውስጥ ሇማስገባት፤ ወይም
እነዘህኑ በኢትዮጵያ ውስጥ ሇማምረት የሚችሇው ልኮሞቲቮቹ፣ ፈርጎዎቹ ወይም የባቡር
መሠረተ-ሌማት ማምረቻ ግብአቶቹ አሰራርና ቴክኒክ የኢትዮጵያን የጥራት እና
የዯህንነት ዯረጃ የሚያሟለ መሆናቸው የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ
ሥሌጣን በተሰጠው አካሌ ሲረጋገጥ ብቻ ነው፡፡
ክፌሌ ሦስት
ስሇባቡር ሥራ ባሇሙያዎች
10. የባቡር ሥራ ባሇሙያዎችን ስሇመመዛገብ
1. የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን የተሰጠው አካሌ በባቡር
ሥራዎች ሊይ የተሰማራን ማንኛውም ሰው የሚመዖገብበት ሀገር አቀፌ የባቡር ሥራ
ባሇሙያዎች መዛገብ አዯራጅቶ ይይዙሌ፡፡
2. ማንኛውም ሰው የባቡር ሥራዎችን ሇመስራት የሚችሇው በዘህ አንቀጽ ንዐስ
አንቀጽ (1) መሠረት የባቡር ሥራ ባሇሙያዎች መዛገብ ሊይ የተመዖገበ እንዯሆነና
እንዯ አግባብነቱ በባሇሥሌጣኑ የተሰጠ የፀና የብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ያሇው
እንዯሆነ ብቻ ነው፡፡
3. በዘህ አንቀጽ መሠረት የሚዯረግ ምዛገባ ሇአምስት ዒመታት ፀንቶ ይቆያሌ፤ ሆኖም
ተመዛጋቢው በአምስት ዒመቱ መጨረሻ ምዛገባውን በማሳዯስ ሇማራዖም ከፇሇገ
በ30 ቀናት ውስጥ የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን
ሇተሰጠው አካሌ ማመሌከት ይችሊሌ፡፡
11. የባቡር ሥራዎች ሇመስራት የብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ የሚያስፇሌግ ስሇመሆኑ
1. ማንኛውም ሰው በዘህ አዋጅ መሠረት የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር
በሕግ ሥሌጣን ከተሰጠው አካሌ የተሰጠው የጸና የብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ከላሇው
በስተቀር የባቡር ሥራዎችን ሇመስራት አይችሌም፡፡
2. ማንኛውም የባቡር ሥራን የሚሰራ ሰው የተሰጠው የብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ በዯረጃ
ወይም በዒይነት ተሇይቶ የተሰጠው እንዯሆነ እንዯ አግባብነቱ ከተሰጠው ዯረጃ
ወይም ዒይነት ውጪ የሆኑ የባቡር ሥራዎችን ሇመስራት አይችሌም፡፡

532
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. ማንኛውም በሕግ ያሌተከሇከሇ ሰው የባቡር ሥራዎችን ሇመስራት የሚያስችሇው

የብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ እንዱሰጠው የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር
በሕግ ሥሌጣን የተሰጠውን አካሌ በጽሁፌ ሇመጠየቅ ይችሊሌ፡፡
4. ተጨማሪ መስፇርቶች በዘህ አዋጅ አንቀጽ 51 (2) ዴንጋጌ መሰረት በመመሪያ
የሚወጡ መሆናቸው እንዯተጠበቀ ሆኖ ሇባቡር ሥራዎች የብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ
ሇመስጠት የሚቻሇው አመሌካቹ የሚከተለትን መሠረታዊ መስፇርቶች አሟሌቶ
የሚገኝ ሲሆን ነው፤
ሀ) የብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ሇጠየቀበት የባቡር ሥራ በታወቀ ተቋም ተገቢውን
ሥሌጠና ወስድ በብቃት ያጠናቀቀ ስሇመሆኑ ማስረጃ ካቀረበ፤
ሇ) አግባብነት ያሇውን የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን
በተሰጠው አካሌ የሚሰጥ የብቃት ማረጋገጫ ምዖና ፇተናን ያሇፇ እንዯሆነ፤
ሏ) ዔዴሜው 18 ዒመትና ከዘያ በሊይ ከሆነ፤
መ) የባቡር ሥራውን ሇመስራት የሚያስችሌ የተሟሊ የአካሌና የአዔምሮ ጤንነት
ያሇው ስሇመሆኑ የሚያረጋግጥ የሀኪም ማስረጃ ካቀረበ፤
ሰ) ዚግነቱ ኢትዮጵያዊ ከሆነ የባቡር ሥራን እንዱሰራ የባቡር ትራንስፕርትን
እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን በተሰጠው አካሌ የተሰጠ ማስረጃ ካቀረበ፤
ረ) ኢትዮጵያዊ ዚግነት የላሇው ከሆነ በኢትዮጵያ ውስጥ ሥራ እንዱሰራ
ከሚመሇከተው አካሌ የሥራ ፇቃዴ የተሰጠው እና የባቡር ሥራን በኢትዮጵያ
ውስጥ እንዱሰራ የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን
ከተሰጠው አካሌ የተሰጠ ማስረጃ ካቀረበ፤
5. ማንኛውም የባቡር ሥራ ባሇሙያነት የብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ሇሦስት ዒመታት
ጸንቶ የሚቆይ ይሆናሌ፤ ሦስተኛው ዒመት እንዯተጠናቀቀ ቀጥል ባለት 30 ቀናት
ውስጥ መታዯስ አሇበት፡፡
6. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (5) ዴንጋጌ ቢኖርም የባቡር ማስተር ብቃት ማረጋገጫ
ፇቃዴ የተሰጠው ማንኛውም ሰው ዔዴሜው ሀምሳ ዒመትና በሊይ ከሆነ የብቃት
ማረጋገጫ ፇቃደ በየዒመቱ መታዯስ አሇበት፡፡

533
 የፌትህ ሚኒስቴር

12. ባቡርን ስሇመንዲት

ማንኛውም ሰው ባቡርን ሇመንዲት የሚችሇው፤
1. በዘህ አዋጅ አንቀጽ 11 መሠረት የተሰጠና የፀና የባቡር ማስተርነት የብቃት
ማረጋገጫ ፇቃዴ ያሇው የሆነ እንዯሆነ፤ እና
2. አግባብነት ያሇው ተጨማሪ የባቡር ማስተርነት ምስክር ወረቀት ያሇው እንዯሆነ፣

ብቻ ነው፡፡

13. ስሇ ተጨማሪ የባቡር ማስተርነት ምስክር ወረቀት

1. ማንኛውም አገሌግልት ሰጪ የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ
ሥሌጣን ከተሰጠው አካሌ የባቡር ማስተርነት የብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ የተሰጠውን
ሰው ማንኛውንም ዒይነት ባቡር እንዱነዲ ከማዴረጉ በፉት የባቡሩን ዒይነት እና
ባቡሩ የሚነዲበትን መስመር የተመሇከተ ተጨማሪ ሥሌጠና እንዱወስዴና ብቃቱ
እንዱረጋገጥ ማዴረግ አሇበት፡፡
2. አገሌግልት ሰጪ ተቋሙ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተጠቀሰውን ሥሌጠና
የሚሰጥበትንና ምዖና የሚከናወንበትን ሥርዒት በዯህንነት አስተዲዯር ሥርዒቱ ውስጥ
በማካተት የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን ሇተሰጠው አካሌ
ማቅረብና ማፀዯቅ አሇበት፡፡
3. አገሌግልት ሰጪ ተቋሙ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሰረት ብቃቱን
ሊረጋገጠው የባቡር ማስተር ተጨማሪ የባቡር ማስተርነት የምስክር ወረቀት መስጠት
አሇበት፤ የምስክር ወረቀቱ የባቡር ማስተሩ ሇመንዲት የሚችሇውን የባቡር ዒይነትና
ባቡሩን ሉነዲበት የሚችሌበትን የባቡር መስመር የሚገሌጽ መሆን አሇበት፡፡
ክፌሌ አራት
ስሇዯህንነት ማረጋገጫ ፇቃዴ፤ ምስክር ወረቀት፣ እና ስሇታሪፌ
14. ሇባቡር መሠረተ-ሌማት አስተዲዲሪ ስሇሚሰጥ የዯህንነት ማረጋገጫ ፇቃዴ
1. ማንኛውም ሰው የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን ከተሰጠው
አካሌ የተሰጠና የፀና የዯህንነት ማረጋገጫ ፇቃዴ ሳይኖረው የራሱን ወይም
በይዜታው ያሇን ማንኛውንም የባቡር መሠረተ ሌማት አገሌግልት ሊይ እንዱውሌ
ሇማዴረግ አይችሌም፡፡

534
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. ማንኛውም በሕግ ያሌተከሇከሇ ሰው የራሱ ወይም በሕግ መሰረት በይዜታው

ያዯረገውን የባቡር መሠረተ ሌማት አገሌግልት ሊይ ሇማዋሌ የዯህንነት ማረጋገጫ
ፇቃዴ እንዱሰጠው የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን
ሇተሰጠው አካሌ ማመሌከት ይችሊሌ፡፡
3. የዯህንነት ማረጋገጫ ፇቃዴ ሇማግኘት የሚቀርብ ማመሌከቻ የባቡር ትራንስፕርትን
እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን በተሰጠው አካሌ የተዖጋጀውን ፍርም በመሙሊት
ከሚከተለት ሰነድች ጋር ተያይዜ መቅረብ አሇበት፤
ሀ) በኢትዮጵያ ውስጥ በባቡር መሠረተ-ሌማት አስተዲዲሪነት ሇመስራት እንዱችሌ
በሚኒስቴሩ የተመዖገበበትን የምዛገባ የምስክር ወረቀት፤
ሇ) የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን በተሰጠው አካሌ የጸዯቀ
የባቡር መሠረተ-ሌማት የዯህንነት አስተዲዯር ሥርዒት ሰነዴ፤
ሏ) ሇቀጠራቸው የባቡር ሥራ ባሇሙያዎች የፀና የብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴና የቅጥር
ማስረጃዎች፤
መ) የባቡር መሠረተ ሌማቱን ሇመጠገን ሊዯራጀው የሥራ ክፌሌ የተሰጠውን የዔውቅና
ምስክር ወረቀት፤
ሰ) ሇባቡር መሠረተ ሌማት ክፌልች የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ
ሥሌጣን በተሰጠው አካሌ የተሰጠ አገሌግልት ሊይ የማዋሌ ፇቃዴ፤
ረ) የባቡር መሠረተ ሌማቱ ሇአገሌግልት የሚውሌበትን ዛርዛር መረጃ የያዖ ሰነዴ፤
ሠ) በባቡር መሠረተ-ሌማቱ አማካኝነት ሉዯርስ ሇሚችሌ ጉዲት የሶስተኛ ወገን
ኢንሹራንስ የገባ መሆኑን የሚሳይ ማስረጃ፡፡
4. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (3) ፉዯሌ ተራ (መ) የተዯነገገው ቢኖርም የባቡር
መሠረተ-ሌማቶቹ የሚጠገኑት የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ
ሥሌጣን በተሰጠው አካሌ የእውቅና የምስክር ወረቀት በተሰጠው ላሊ የጥገና ተቋም
አማካኝነት የሆነ እንዯሆነ የመሠረተ-ሌማት አስተዲዲሪው ሇጥገና የሥራ ክፌለ
የዔውቅና የምስክር ወረቀት ማቅረብ አያስፇሌገውም፡፡
5. በዘህ አንቀጽ መሠረት የሚሰጠው የዯህንነት ማረጋገጫ ፇቃዴ የመሠረተ-ሌማት
አስተዲዲሪው ሇሚያስተዲዯረው ኔትዎርክ በሙለ ወይም ሇኔትዎርኩ ከፉሌ ክፌሌ
ብቻ ሉሆን ይችሊሌ፡፡
6. የዯህንነት ማረጋገጫ ፇቃዴ በየሁሇት ዒመቱ መታዯስ አሇበት፡፡

535
 የፌትህ ሚኒስቴር

15. ሇአገሌግልት ሰጪ ተቋም ስሇሚሰጥ የዯህንነት ማረጋገጫ ምስክር ወረቀት

1. ማንኛውም ሰው የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን ከተሰጠው
አካሌ የተሰጠ የፀና የዯህንነት ማረጋገጫ ምስክር ወረቀት ሳይኖረው የባቡር
ትራንስፕርት አገሌግልት ሇመስጠት አይችሌም፡፡
2. በላሊ ሕግ የተከሇከሇ ካሌሆነ በስተቀር ማንኛውም ሰው የራሱን ወይም የላሊን ሰው
የባቡር መሠረተ-ሌማት ተጠቅሞ የባቡር ትራንስፕርት አገሌግልት ሰጪነት ሥራን
ሇመስራት እንዱችሌ የዯህንነት ማረጋገጫ ምስክር ወረቀት እንዱሰጠው የባቡር
ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን የተሰጠውን አካሌ ሇመጠየቅ
ይችሊሌ፡፡
3. የዯህንነት ማረጋገጫ ምስክር ወረቀት ሇማግኘት የሚቀርብ ማመሌከቻ የባቡር
ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን በተሰጠው አካሌ የተዖጋጀውን
ፍርም በመሙሊት ከሚከተለት ሰነድች ጋር ተያይዜ መቅረብ አሇበት፤
ሀ) በዘህ አዋጅ መሠረት በኢትዮጵያ ውስጥ በአገሌግልት ሰጭነት ሇመስራት
በሚኒስቴሩ የተመዖገበበት የምዛገባ ምስክር ወረቀት፤
ሇ) የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን በተሰጠው አካሌ
የጸዯቀ የአገሌግልት ሰጪ ተቋም የዯህንነት አስተዲዯር ሥርዒት ሰነዴ፤
ሏ) በዘህ አዋጅ መሠረት ሇፈርጎዎቹ፣ ሇልኮሞቲቮቹ፣ እና ሇባቡር ጥገና የሥራ
ክፌሌ የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን ከተሰጠው
አካሌ የተሰጠ የፀና አገሌግልት ሊይ የማዋሌ ፇቃዴ፤
መ) ባቡሮችን ሇመጠገን ተግባር ሊዯራጀው የሥራ ክፌሌ የተሰጠውን የዔውቅና
ምስክር ወረቀት፤
ሰ) ሇቀጠራቸው የባቡር ሥራ ባሇሙያዎች በዘህ አዋጅ መሠረት የተሰጠና የፀና
የብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴና የቅጥር ማስረጃ፤
ረ) በባቡር ትራንስፕርት አገሌግልት አሰጣጥ ሂዯት ሇሚዯርስ ጉዲት የሶስተኛ
ወገን ኢንሹራንስ የተገባበት ማስረጃ፡፡

536
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (3) ፉዯሌ ተራ (መ) የተዯነገገው ቢኖርም ባቡሮቹ
የሚጠገኑት የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን በተሰጠው አካሌ
የእውቅና ምስክር ወረቀት በተሰጠው የጥገና ተቋም አማካኝነት የሆነ እንዯሆነ
አገሌግልት ሰጭ ተቋሙ ሇራሱ የጥገና ሥራ ክፌሌ የዔውቅና ምስክር ወረቀት
ማቅረብ አያስፇሌገውም፡፡
5. የዯህንነት ማረጋገጫ ምስክር ወረቀት በየዒመቱ መታዯስ አሇበት፡፡
16. ስሇታሪፌ
1. ማንኛውም የመሠረተ ሌማት አስተዲዲሪ ሇሚሰጠው የባቡር መሠረተ ሌማት
የመጠቀም አገሌግልት የሚያስከፌሇውን የክፌያ መጠንና አገሌግልቱ የሚሰጥባቸውን
ሁኔታዎች ሇሚኒስቴሩ አቅርቦ ሳያጸዴቅ ተግባራዊ ማዴረግ አይችሌም፡፡
2. ማንኛውም አገሌግልት ሰጪ ተቋም ሇሚሰጠው የመንገዯኛና የዔቃ ማጓጓዛ
አገሌግልት የሚያስከፌሇውን የክፌያ መጠንና አገሌግልቱ የሚሰጥባቸውን ሁኔታዎች
የያዖ በሚኒስቴሩ የፀዯቀ ወቅታዊ ታሪፌ ከላሇው በስተቀር የባቡር ትራንስፕርት
አገሌግልትን በክፌያ ሇመስጠት አይችሌም፡፡
3. ሇዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) እና (2) አፇፃፀም ማንኛውም የመሠረተ-ሌማት
አስተዲዲሪና አገሌግልት ሰጭ ተቋም ሇሚሰጠው አገሌግልት ሉያስከፌሌ
የሚፇሌገውን የታሪፌ መጠን ሇመወሰን የተጠቀመባቸውን ዛርዛር መረጃዎች
በማያያዛ ሚኒስቴሩ በሚወስነው ፍርም መሠረት ሇሚኒስቴሩ ማቅረብ አሇበት፡፡
4. ሚኒስቴሩ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (3) መሠረት ታሪፌ እንዱፀዴቅ ጥያቄ
ሲቀርብሇት፤ ታሪፈን ሇመወሰን ጥቅም ሊይ የዋለትን መረጃዎች እንዱሁም ላልች
አግባብነት ያሊቸውን መረጃዎች በመመርመር ሇማጽዯቅ ወይም አሻሽል ሇመወሰን
ይችሊሌ፡፡
ክፌሌ አምስት
ስሇሥሌጠና፣ ጥገና፣ እና ምዖና
17. የእውቅና ምስክር ወረቀት አስፇሊጊነት
የሚከተለትን ተግባራት ሇማከናወን የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ
ሥሌጣን ከተሰጠው አካሌ የተሰጠና የፀና የእውቅና ምስክር ወረቀት መኖር አሇበት፤
1. የባቡር ሥራ ባሇሙያዎችን ሇማሠሌጠን፤
2. ባቡርን እና የባቡር መሠረተ-ሌማት ክፌልችን ሇመጠገን፤

537
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. የባቡር ሥራ ባሇሙያዎችን የብቃት ዯረጃ ሇመመዖን እና የባቡርንና የባቡር

መሠረተ-ሌማት ክፌልችን የቴክኒክና የዯህንነት ብቃት በመፇተሽ የሙያ ምስክርነት
ሇመስጠት፡፡
18. የባቡር ሥራ ባሇሙያዎችን ስሇማሰሌጠን
1. ማንኛውም ተቋም፣ የመሠረተ-ሌማት አስተዲዲሪ ወይም አገሌግልት ሰጪ ተቋም
የባቡር ሥራ ባሇሙያዎችን ሇማሰሌጠን የሚችሇው በዘህ አዋጅ አንቀጽ 17 (1)
መሰረት የተሰጠ የፀና የእውቅና ምስክር ወረቀት ያሇው እንዯሆነ ብቻ ነው፡፡
2. የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን በተሰጠው አካሌ የሚሰጥ
የእውቅና ምስክር ወረቀት የሥሌጠና ማዔከለ ሥሌጠና እንዱሰጥ የተፇቀዯሇትን
የባቡር ሥራ ዒይነቶችንና የሚሰጠውን የሥሌጠና ዯረጃ የሚገሌፅ መሆን አሇበት፡፡
3. የዘህ አንቀጽ ዴንጋጌዎች ቢኖሩም አግባብነት ባሇው ሕግ መሰረት እውቅና
የተሰጣቸው ከፌተኛ የትምህርት ተቋማት የባቡር ሥራ ባሇሞያዎችን በመጀመሪያ
ዴግሪና ከዘያ በሊይ በሆነ ዯረጃ ሇማስተማር የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር
በሕግ ሥሌጣን ከተሰጠው አካሌ የእውቅና ምስክር ወረቀት ማግኘት
አያስፇሌጋቸውም፡፡
19. ስሇሥሌጠና ማስረጃ እና የብቃት ማረጋገጫ ምዖና
1. የማንኛውም የባቡር ሥራ ባሇሞያ የሚያቀርበው የሥሌጠና ማስረጃ ተቀባይነት
የሚኖረው ሥሌጠናውን የወሰዯው የእውቅና ምስክር ወረቀት በተሰጠው የሥሌጠና
ማዔከሌ ከሆነ ብቻ ነው፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሰረት ተቀባይነት ያሇው የስሌጠና ማስረጃ
ማቅረብ የቻሇ ማንኛውም ሰው ወይም በዘህ አዋጅ አንቀጽ 51 ንዐስ አንቀጽ 2
መሰረት በሚወጣ መመሪያ በውጪ ሀገር ከሚገኝ የስሌጠና ማዔከሌ ያገኘው የስሌጠና
ማስረጃ ተቀባይነት ያገኘሇት ማንኛውም ሰው በባቡር ሥራ ባሇሙያነት የባቡር
ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን በተሰጠው አካሌ ከመመዛገቡ በፉት
በዘህ አዋጅ አንቀጽ 11 ንዐስ አንቀጽ 4 ፉዯሌ ተራ (ሇ) መሰረት የብቃት
ማረጋገጫ ምዖና መውሰዴና የማሇፉያ ነጥብ ማምጣት አሇበት።

538
 የፌትህ ሚኒስቴር

20. ባቡርን እና የባቡር መሠረተ-ሌማት ክፌልችን ስሇመጠገን

1. ማንኛውም ተቋም፣ የመሠረተ-ሌማት አስተዲዲሪ ወይም አገሌግልት ሰጪ ተቋም
ባቡርን ወይም የባቡር መሠረተ-ሌማት ክፌልችን ሇመጠገን የሚችሇው በዘህ አዋጅ
አንቀጽ 17 (2) መሠረት የተሰጠና የፀና የእውቅና ምስክር ወረቀት ያሇው እንዯሆነ
ብቻ ነው፡፡
2. ማንኛውም የመሠረተ-ሌማት አስተዲዲሪ ወይም አገሌግልት ሰጪ ተቋም የባቡር
ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን ከተሰጠው አካሌ የተሰጠ አግባብነት
ያሇው የእውቅና ምስክር ወረቀት ባሇው የጥገና ተቋም ካሌሆነ በስተቀር በላሊ
በማናቸውም ተቋም ወይም ሰው የባቡር መሠረተ-ሌማት ክፌሌን ወይም ባቡርን
እንዱጠገን ሇማዴረግ አይችሌም፡፡
3. የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን በተሰጠው አካሌ የሚሰጠው
የእውቅና ምስክር ወረቀት የጥገና ተቋሙ ሉጠግናቸው የሚችሊቸውን የባቡር
ዒይነቶች፣ የባቡር መሠረተ-ሌማት ክፌልችን እና ሉያከናውነው የሚችሇውን የጥገና
ዯረጃ የሚገሌፅ መሆን አሇበት፡፡
21. የባቡር ሥራ ባሇሙያዎችን ስሇመመዖን
1. የባቡር ሥራ ባሇሙያዎች የብቃት ዯረጃ ምዖና የሚከናወነው የባቡር ትራንስፕርትን
እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን በተሰጠው አካሌ ነው፡፡
2. የዘህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ (1) ዴንጋጌ ቢኖርም የባቡር ትራንስፕርትን
እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን የተሰጠው አካሌ የብቃት ማረጋገጫ ምዖናው በላሊ
የትምህርትና ስሌጠና ተቋም፣ የስሌጠና ማዔከሌ ወይም በላሊ ማናቸውም ተቋም
እንዱያከናወን ሇማዴረግ ይችሊሌ፡፡
3. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) ዴንጋጌ እንዯተጠበቀ ሆኖ በሕግ አግባብ የተቋቋመ
የትምህርት ወይም የስሌጠና ማዔከሌ ወይም ላሊ ማናቸውም ተቋም አንዴ ወይም
ከአንዴ በሊይ የሆኑ የባቡር ሥራዎችን ሇመመዖን እንዱችሌ እውቅና እንዱሰጠው
የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን የተሰጠውን አካሌ ሇመጠየቅ
ይችሊሌ፤ ሆኖም ማንኛውም የሥሌጠና ማዔከሌ ራሱ ያሰሇጠናቸውን የባቡር ሥራ
ባሇሙያዎች መመዖን የተከሇከሇ ሲሆን፣ ሇላሊ ፇቃዴ የተሰጠው አካሌ በማቅረብ እና
ማስመዖን አሇበት፡፡

539
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. በዘህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ (2) የተዯነገገው ቢኖርም የባቡር ትራንስፕርትን

እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን የተሰጠው አካሌ ምዖናውን በአግባቡ አሊከናወነም
ሇማሇት የሚያበቃ ምክንያት ሲኖረው የባቡር ሥራ ባሇሙያውን በራሱ ባሇሙያዎች
ሉመዛነው ወይም በላሊ የምዖና ተቋም በዴጋሚ እንዱመዖን ሇማዴረግ ይችሊሌ፡፡
22. ባቡርን እና የባቡር መሠረተ-ሌማት ክፌልችን የዯህንነት ብቃት ስሇመመዖን
1. የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን የተሰጠው አካሌ ባቡርን
ወይም አንዴ ወይም ከአንዴ በሊይ የባቡር መሠረተ-ሌማት ክፌሌን የቴክኒክና
የዯህንነት ብቃት ዯረጃ ሊይ ፌተሻ በማዴረግ ሙያዊ ምስክርነት ሇሚሰጡ የምዖና
ተቋማት በዘህ አዋጅ አንቀጽ 17 ንዐስ አንቀጽ (3) መሰረት የእውቅና ምስክር
ወረቀት ይሰጣሌ፡፡
2. ማንኛውም የከፌተኛ ትምህርት ተቋም፣ የመሠረተ-ሌማት አስተዲዲሪ፣ አገሌግልት
ሰጪ ተቋም፣ የባቡር ወይም የባቡር መሠረተ-ሌማት ክፌልች አምራች ተቋም፣
ወይም ላሊ ማናቸውም ተቋም በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀፅ (1) የተገሇፀውን ተግባር
ሇመፇፀም የእውቅና ምስክር ወረቀት እንዱሰጠው የባቡር ትራንስፕርትን
እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን ሇተሰጠው አካሌ ማመሌከት ይችሊሌ፡፡
23. የእውቅና ምስክር ወረቀትን ስሇማዯስ፣ ስሇማገዴና ስሇመሰረዛ
1. በዘህ ክፌሌ ዴንጋጌዎች መሠረት የሚሰጥ የእውቅና ምስክር ወረቀት በየሶስት ዒመቱ
መታዯስ አሇበት፡፡
2. ማንኛውም የእውቅና ምስክር ወረቀት ሚኒስቴሩ በሚያወጣው መመሪያ በሚወሰኑት
ምክንያቶች ሉታገዴ ወይም ሉሰረዛ ይችሊሌ፡፡
24. የመሠረተ-ሌማት አስተዲዲሪን እና አገሌግልት ሰጪ ተቋምን ስሇመመዖን
1. የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን የተሰጠው አካሌ የዯህንነት
ማረጋገጫ ፇቃዴን ወይም የዯህንነት ማረጋገጫ ምስክር ወረቀትን ከመስጠቱ ወይም
የሰጠውን ከማዯሱ በፉት በዘህ አዋጅና አዋጁን ተከትሇው በወጡት ዯንቦችና
መመሪያዎች የተዯነገጉ መስፇርቶችና ቅዴመ-ሁኔታዎች የተሟለ ስሇመሆናቸው
በመረጠው ላሊ ተቋም አስመዛነው የፌተሻውን ሪፕርት እንዱያቀርቡሇት የመሰረተ
ሌማት አስተዲዯሪን ወይም አገሌግልት ሰጪን ሇማዖዛ ይችሊሌ፡፡

540
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ዴንጋጌ የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር

በሕግ ሥሌጣን የተሰጠው አካሌ በማናቸውም ጊዚ በራሱ ባሇሙያዎች ወይም
በመረጠው ላሊ ማናቸውም ሰው አማካኝነት የባቡር መሰረተ ሌማት አስተዲዯሪ
ወይም አገሌግልት ሰጪ ሊይ የራሱን ምዖና ከማዴረግ አይከሇክሇውም፡፡
ክፌሌ ስዴስት
የዯህንነት አስተዲዯር ሥርዒት፣ የዯህንነት ዯረጃዎች እና ሥርዒቶች
25. የዯህንነት አስተዲዯር ሥርዒት አስፇሊጊነት
1. ማንኛውም የባቡር መሠረተ-ሌማት አስተዲዲሪ ወይም አገሌግልት ሰጪ ተቋም
በየጊዚው ወቅታዊ የሚዯረግ የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን
በተሰጠው አካሌ የጸዯቀ የዯህንነት አስተዲዯር ሥርዒት ሉኖረው ይገባሌ፡፡
2. ማንኛውም የባቡር መሠረተ-ሌማት አስተዲዲሪ ወይም አገሌግልት ሰጪ ተቋም
እንዯአግባብነቱ የዯህንነት ማረጋገጫ ፇቃዴ ወይም የዯህንነት ማረጋገጫ ምስክር
ወረቀት እንዱሰጠው ወይም እንዱታዯስሇት በሚጠይቅበት ጊዚ ሁለ የዯህንነት
አስተዲዯር ሥርዒቱን የሚያሳይ ሰነዴ ሇባሇሥሌጣኑ ማቅረብ አሇበት፡፡
26. የዯህንነት አስተዲዯር ሥርዒት ይዖትና ፍርም
1. ተጨማሪ መስፇርቶች በዘህ አዋጅ አንቀጽ 51 (2) ዴንጋጌ መሰረት በመመሪያ
የሚወጡ መሆናቸው እንዯተጠበቀ ሆኖ በባቡር መሠረተ-ሌማት አስተዲዲሪ ወይም
በአገሌግልት ሰጪ ተቋም ተዖጋጅቶ የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ
ሥሌጣን ሇተሰጠው አካሌ የሚቀርብ የዯህንነት አስተዲዯር ሥርዒት የሚከተለትን
ዛርዛሮች መያዛ አሇበት፤
ሀ) የባቡር ትራንስፕርት አገሌግልትን አዯጋ ሊይ ሉጥለ የሚችለ ሁኔታዎችን
የተመሇከተ የዯህንነት ሥጋት ትንተና፤
ሇ) የዯህንነት ሥጋቶችን ሇማስወገዴ ወይም ሇመቀነስ የሚከናወኑ ተግባራት፣
የአሰራር ዯንቦች፣ ቅዯም ተከተልች እና ተግባራቱን የማከናወን ሥሌጣንና
ኃሊፉነት፤
ሏ) የዯህንነት ሥጋት ክስተት ሲከሰት ወይም የባቡር አዯጋ ሲያጋጥም ሉወሰደ
የሚገባቸው እርምጃዎች፤

541
 የፌትህ ሚኒስቴር

መ) የዯህንነት ሥጋት ክስተት ሲፇጠር ወይም የባቡር አዯጋ በዯረሰ ጊዚ

የሚሰጠውን ምሊሽ፣ የሚከናወኑ ተግባራትንና አፇፃፀሙ የሚመራበት የአሰራር
ሥርዒት፤
ሰ) የባቡር ሥራ ባሇሙያዎች የዯህንነት ሥጋትን ወይም የባቡር አዯጋን አስቀዴሞ
ሇመከሊከሌ ሉፇጽሟቸው የሚገቡ የጥንቃቄ ተግባራትና ኃሊፉነቶች፤ እንዱሁም
የዯህንነት ሥጋት ወይም የባቡር አዯጋ በዯረሰ ጊዚ ሉፇጽሟቸው የሚገቡ
ተግባራትና የሚኖርባቸውን ኃሊፉነቶች፤
ረ) የዯህንነት ግቦችን፣ ስታንዲርድችን እና የአፇጻጸም ዑሊማዎችን፤
ሠ) ክትትሌና ምዖና የሚከናወንበት አግባብና የአሰራር ሂዯት፤
ሸ) የባቡር ሥራ ባሇሙያዎች ብቃት የሚረጋገጥበት የአሰራር ሥርዒት፤
2. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ዴንጋጌ እንዯተጠበቀ ሆኖ ማንኛውም የባቡር
መሠረተ-ሌማት አስተዲዲሪ ወይም አገሌግልት ሰጪ በሕግ ሥሌጣን ከተሰጣቸው
የሕግ አስከባሪና የፀጥታ አካሊት የሚሰጡትን የዯህንነት ሥጋትን እና የባቡር አዯጋን
ሇመከሊከሌ የሚያስችለ ምክሮችን ተቀብል በዯህንነት አስተዲዯር ሥርዒቱ ውስጥ
ማካተትና መተግበር አሇበት፡፡
27. የባቡር ትራንስፕርት አገሌግልትን ዯህንነት ስጋት ሊይ የሚጥለ ስራዎች
የባቡር ትራንስፕርት አገሌግልት ዯህንነትን ስጋት ሊይ ሉጥለ የሚችለ በባቡር
መሰረተ-ሌማቶች አቅራቢያ የሚከናወኑ ማናቸውም የሌማትና የግንባታ ስራዎች
አስቀዴመው የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን በተሰጠው አካሌ
ፇቃዴ ማግኘት አሇባቸው፡፡
ክፌሌ ሰባት
ስሇኦዱትና ኢንስፓክሽን
28. ኦዱትና ኢንስፓክሽን የሚከናወንበት ዒሊማ
የባቡር ትራንስፕርት ኦዱትና ኢንስፓክሽን የሚዯረግበት ዒሊማ በሥራ ሊይ የሚገኙ
ልኮሞቲቮች፣ ፈርጎዎች፣ የባቡር መሠረተ ሌማቶች፣ የዯህንነት አስተዲዯር ሥርዒቶች፤
እንዱሁም በባቡር ሥራ ሊይ የተሰማሩ ሰዎች በሕግ የተዯነገገውን የዯህንነት መስፇርቶች
እና ላልች ግዳታዎች ያሟለና የብቃት ዯረጃቸው የተረጋገጠ መሆኑን ሇማረጋገጥና
ሇመቆጣጠር፤ ጉዴሇት ሲገኝም ተገቢው የማስተካከያ እርምጃ ሇመውሰዴ ይሆናሌ፡፡

542
 የፌትህ ሚኒስቴር

29. የኦዱትና ኢንስፓክሽን መኮንን

1. የኦዱትና ኢንስፓክሽን መኮንን የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ
ሥሌጣን በተሰጠው አካሌ ዋና ዲይሬክተር የሚመዯብ ይሆናሌ፡፡
2. የኦዱትና ኢንስፓክሽን መኮንን ሥራውን በሚያከናውንበት ጊዚ ሁለ በዋና
ዲይሬክተሩ የተፇረመ የመታወቂያ ወረቀት መያዛና አግባብነት ባሇው ሰው ሲጠየቅ
ማሳየት አሇበት፡፡
30. የኦዱትና ኢንስፓክሽን መኮንን ሥሌጣንና ኃሊፉነት
1. ማንኛውም የኦዱትና ኢንስፓክሽን መኮንን አስቀዴሞ ማሳወቅ ሳያስፇሌገው
በማንኛውም ጊዚ ወዯ ባቡር መሠረተ ሌማቶች፤ ባቡሮች፤ እና እውቅና የተሰጣቸው
ተቋማት ውስጥ በመግባት ይህ አዋጅና አዋጁን መሠረት አዴርገው የወጡት
ዯንቦችና መመሪያዎች መከበራቸውን ሇማረጋገጥ የሚያስችሌ የኦዱትና ኢንስፓክሽን
ሥራ ሇማከናወን ይችሊሌ፡፡
2. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) አጠቃሊይ አነጋገር እንዯተጠበቀ ሆኖ የኦዱትና
ኢንስፓክሽን መኮንን አስቀዴሞ ማሳወቅ ሳያስፇሌገው ወዯማንኛውም ባቡርና የባቡር
መሰረተ-ሌማት ክፌሌ በመግባት፤
ሀ) የመሰረተ-ሌማት አስተዲዲሪው የዯህንነት ማረጋገጫ ፇቃዴ ሇማግኘት ያቀረበው
መረጃ ትክክሇኛ ስሇመሆኑ እና ይህንኑ ፇቃዴ ሇማግኘት መሟሊት የሚገባቸው
መስፇርቶች ተሟሌተው የቀጠለ መሆናቸውን ሇመመርምር፤
ሇ) አገሌግልት ሰጪ ተቋሙ የዯህንነት ማረጋገጫ ምስክር ወረቀት ሇማግኘት
ያቀረበው መረጃ ትክክሇኛ ስሇመሆኑ እና ይህንኑ የምስክር ወረቀት ሇማግኘት
መሟሊት የሚገባቸው መስፇርቶች ተሟሌተው የቀጠለ መሆናቸውን
ሇመመርምር፤
ሏ) ባቡሮችና የባቡር መሰረተ-ሌማቶች ከባሇሥሌጣኑ የተሰጠና የፀና አገሌግልት ሊይ
የማዋሌ ፇቃዴ ያሊቸው መሆኑን እንዱሁም ይህንኑ ፇቃዴ ሲያገኙ የነበራቸው
ይዖትና የዯህንነት ብቃት ያሌተቀየረ መሆኑ ሇማረጋገጥ የሚያስችሌ ምርመራ
ሇማዴረግ፤

543
 የፌትህ ሚኒስቴር

መ) ማንኛውም የባቡር ሥራ ባሇሞያ የብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ሇማግኘት ያቀረበው

መረጃ ትክክሇኛ ስሇመሆኑ እና ይህንኑ ፇቃዴ ሇማግኘት መሟሊት የሚገባቸው
መስፇርቶች ተሟሌተው የቀጠለ መሆናቸውን ሇመመርምር፤
ይችሊሌ፡፡
3. እውቅና በተሰጣቸው ተቋማት ሊይ ሇሚዯረግ የኦዱትና ኢንስፓክሽን ተግባር የዘህ
አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) ዴንጋጌዎች እንዯ አግባብነታቸው በተመሳሳይ ተፇፃሚ
ይሆናለ፤ ሆኖም በእነዘህ ተቋማት ሊይ የኦዱትና ኢንስፓክሽን ተግባራቱ ሉከናወኑ
የሚችለት በመዯበኛ የሥራ ቀንና የሥራ ሰዒት ብቻ ይሆናሌ፡፡
31. ጉዴሇት በተገኘ ጊዚ የኦዱትና ኢንስፓክሽን መኮንን ሥሌጣንና
ኃሊፉነት የኦዱትና ኢንስፓክሽን መኮንን የዘህን አዋጅና ይህን አዋጅ ሇማስፇፀም የወጡ
ዯንቦችና መመሪያዎች ዴንጋጌዎችን የሚቃረኑ ሁኔታዎች ወይም የባቡር ትራንስፕርት
ዯህንነትን አዯጋ ሊይ ሉጥለ የሚችለ ሁኔታዎች ባጋጠሙት ጊዚ እንዯ አግባብነቱ፤
1. ጉዴሇቱ አነስተኛ እና ከፌተኛ የዯህንነት ስጋትን የማይፇጥር ሆኖ ባገኘው ጊዚ እንዯ
አግባብነቱ የመሰረተ ሌማት አስተዲዲሪው፣ አገሌግልት ሰጪ ተቋሙ፣ ወይም እውቅና
የተሰጠው ተቋም ተገቢውን የእርምት እርምጃ ወዱያውኑ እንዱወሰዴ ሇማዖዛ፤ ወይም
2. ጉዴሇቱ ከባዴ የሆነ እንዯሆነ እና ከፌተኛ የዯህንነት ስጋትን የሚፇጥር የሆነ
እንዯሆነ ጉዴሇቱ እስኪስተካከሌ ዴረስ ወይም ተጨማሪ የማጣራት ስራዎች እስኪሰሩ
ዴረስ እንዯአግባብነቱ፤
ሀ) አንዴ ወይም ከአንዴ በሊይ ልኮሞቲቮች፣ ፈርጎዎች ወይም የባቡር ስራ
ባሇሙያዎች ሥራ እንዱያቆሙ ሇማዖዛ፤
ሇ) አንዴ የባቡር መስመርን ሙለ በሙለ ወይም በከፉሌ አገሌግልት መስጠት
እንዱያቆም ሇማዖዛ፤ ወይም
ሏ) የመሠረተ-ሌማት አስተዲዲሪው፣ አገሌግልት ሰጪ ተቋሙ፣ ወይም እውቅና
የተሰጠው ተቋም ተግባሩን ሙለ በሙለ እንዱያቆም ሇማዖዛ፤
ይችሊሌ፡፡
32. ከኦዱትና ኢንስፓክሽን መኮንን ጋር የመተባበር ግዳታ
ማንኛውም የመሠረተ-ሌማት አስተዲዲሪ፣ አገሌግልት ሰጪ፣ እውቅና የተሰጠው ተቋም
ወይም የባቡር ሥራ ባሇሙያ የኦዱትና ኢንስፓክሽን መኮንን በዘህ አዋጅ የተሰጠውን
ሥሌጣንና ተግባር በሚያከናውንበት ወቅት፡-

544
 የፌትህ ሚኒስቴር

1. እንዯ አግባብነቱ ወዯ ባቡር መሠረተ-ሌማቶች፣ ባቡሮች፣ እና ተቋማቱ እንዱገባና

ምርመራ እንዱያዯርግ የመፌቀዴ፤
2. ተቀጣሪ ሠራተኞችን የሚመሇከቱ መረጃዎችን ጨምሮ ላልች አግባብነት ያሊቸውን
መረጃዎችና ሰነድችን እንዱመሇከት የመፌቀዴ፤
3. ከሥሌጣንና ኃሊፉነቱ ጋር በተያያዖ ሇሚያቀርበው ጥያቄ በሚያውቀው መጠን
ተገቢውንና እውነተኛ ምሊሽ የመስጠት፤
4. በዘህ አዋጅ አንቀጽ 31 መሰረት በኦዱትና ኢንስፓክሽን መኮንኑ የሚሰጥ ሕጋዊ
ትዔዙዛን የመፇፀም፤
ግዳታ አሇበት፡፡
ክፌሌ ስምንት
ስሇባቡር የዯህንነት ስጋት ክስተትና አዯጋ ምርመራ
33. ምርመራ የማዴረግ ዒሊማ
1. በዘህ አዋጅ መሠረት በመሠረተ-ሌማት አስተዲዲሪ፣ በአገሌግልት ሰጪ ተቋም
ወይም የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን በተሰጠው አካሌ
የሚከናወነው የባቡር የዯህንነት ሥጋት ክስተት እና የባቡር አዯጋ ምርመራ
ዒሊማዎች የሚከተለት ይሆናለ፤
ሀ) የተከሰተን የዯህንነት ሥጋት ክስተት ሇማስወገዴ የሚያስችሌ እርምጃ ሇመውሰዴ፤
ሇ) ተመሳሳይ የዯህንነት ሥጋት ክስተት እና የባቡር አዯጋ እንዲይከሰቱ ሇማዴረግ
የሚያስችለ ተግባራትን ሇማከናወን፤ እና
ሏ) ሇዯህንነት ሥጋት ክስተት ወይም ሇባቡር አዯጋ መከሰት መንስዓ የሆኑ
ምክንያቶችን በማወቅ ተመሳሳይ የባቡር አዯጋና የዯህንነት ስጋት ክስተትን
ሇማስቀረት የሚያስችለ እርምጃዎች ሇመወሰዴ፤
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተገሇፁትን ዒሊማዎች ሇማሳካት የሚዯረገው
ምርመራ በሕግ በተሰጠ ሥሌጣን መሰረት በላሊ አካሌ የሚዯረግ ምርመራን
ሳይጠብቅ እና ሳይከተሌ ይከናወናሌ፡፡
3. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) ዴንጋጌ ቢኖርም የባቡር ዯህንነት ስጋት ክስተት
እና የባቡር አዯጋን በተመሇከተ የሚዯረግ ምርመራ በሕግ ሇላሊ አካሌ በተሰጠ
ሥሌጣን መሰረት የሚከናወን ምርመራን በማያዯናቅፌ ሁኔታ መፇፀም ይኖርበታሌ፡፡

545
 የፌትህ ሚኒስቴር

34. የመሠረተ-ሌማት አስተዲዲሪ እና አገሌግልት ሰጪ ተቋም ኃሊፉነት

1. ማንኛውም የመሠረተ ሌማት አስተዲዲሪ ወይም አገሌግልት ሰጪ ተቋም በባቡር
ትራንስፕርት አገሌግልት ሊይ የዯህንነት ስጋት ክስተት ወይም የባቡር አዯጋ
ሲያጋጥም ወዱያውኑ የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን
ሇተሰጠው አካሌ እና በአቅራቢያው ሇሚገኝ የጸጥታ አካሌ ማሳወቅ አሇበት፡፡
2. ማንኛውም የመሠረተ ሌማት አስተዲዲሪ ወይም አገሌግልት ሰጪ ተቋም የዯህንነት
ሥጋትን ሇማስወገዴ ወይም ሕይወትን ሇማዲን ካሌሆነ በስተቀር የፀጥታ ኃይልች
በቦታው እስኪዯርሱ ዴረስ ማስረጃዎች ሉያጠፈ የሚችለ ተግባራትን መፇፀም
የሇበትም፡፡
3. ማንኛውም የመሠረተ ሌማት አስተዲዲሪ ወይም አገሌግልት ሰጪ ተቋም በላሊ ሕግ
ሥሌጣን የተሰጣቸው የፀጥታ አካሊት የዯህንነት ሥጋትንና የባቡር አዯጋን
በተመሇከተ ምርመራ ሲያዯርጉ በይዜታው የሚገኙትን መረጃዎች የመስጠትና
ሇሚቀርቡሇት ጥያቄዎችም ትክክሇኛ ምሊሽ የመስጠት ግዳታ አሇበት፡፡
4. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) እና (2) የተዯነገገው እንዯተጠበቀ ሆኖ ማንኛውም
የመሠረተ ሌማት አስተዲዲሪ ወይም አገሌግልት ሰጪ ተቋም የዯህንነት ሥጋት
ወይም የባቡር አዯጋ ሲያጋጥም ተገቢውን ምርመራ የማዴረግ፤ እንዯ አግባብነቱ
ክስተቱ ወይም አዯጋው መፇጠሩን ባወቀ በ24 ሰዒት ጊዚ ውስጥ ዛርዛር መረጃዎችን
የያዖ ሪፕርት የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን ሇተሰጠው
አካሌ በጽሁፌ የማሳወቅ ግዳታ አሇበት፡፡
5. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (4) መሰረት የሚቀርብ ሪፕርት እንዯ አግባብነቱ
የዯህንነት ሥጋቱን ወይም የባቡር አዯጋውን ዛርዛር ሁኔታ፣ የተወሰዯውን የመፌትሔ
እርምጃና የተገኘውን ውጤት የሚገሌጽ መሆን ይኖርበታሌ፡፡
6. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (4) ዴንጋጌ ቢኖርም የዯህንነት ስጋቱን ወይም የባቡር
አዯጋውን ዛርዛር መረጃና የተወሰዯውን የመፌትሔ እርምጃ የባቡር ትራንስፕርትን
እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን ሇተሰጠው አካሌ ሇማሳወቅ ተጨማሪ ጊዚ
የሚያስፇሌግ በሚሆንበት ጊዚ የክስተቱን ወይም የአዯጋውን መዴረስ ብቻ የሚገሌጽ
መረጃ በማቅረብ ዛርዛር መረጃዎችንና የተወሰደ የመፌትሔ እርምጃዎችን የያዖ
ሪፕርት የማጣራቱና እርምጃ የመውሰደ ተግባር እንዯተጠናቀቀ ሇማቅረብ ይቻሊሌ፤
ሆኖም አዯጋው ከተከሰተ ከሰባት ቀን በሊይ መብሇጥ

546
 የፌትህ ሚኒስቴር

የሇበትም፡፡
7. የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን የተሰጠው አካሌ በዘህ
አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ፣ (4) እና (6) መሠረት ሪፕርት ሲዯርሰው ወዱያውኑን
ሇሚኒስቴሩ በጽሁፌ ማሳወቅ አሇበት፡፡
35. የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን በተሰጠው አካሌ ስሇሚዯረግ
ምርመራ
1. የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን የተሰጠው አካሌ በዘህ
አዋጅ አንቀጽ 34 ንዐስ አንቀጽ (1) ፣ (4) እና (6) መሰረት ሪፕርት ሲዯርሰው
ሪፕርቱን በመመርመር፤
ሀ) የቀረበሇትን ሪፕርትና የተወሰዯውን የመፌትሔ እርምጃ ተቀብል ያፀዯቀው
እንዯሆነ ይህንኑ ሇባቡር መሠረተ ሌማት አስተዲዲሪው ወይም ሇአገሌግልት
ሰጪ ተቋሙ ማሳወቅ አሇበት፤
ሇ) በሪፕርቱና በተወሰዯው የመፌትሔ እርምጃ ተገቢነት ሊይ ጥርጣሬ ያዯረበት
እንዯሆነ እንዯ አግባብነቱ፣
(1) ተጨማሪ መረጃዎች እንዱቀርቡሇት፣ ተገቢ የሆነው የመፌትሔ እርምጃ
እንዱወሰዴ፣ ወይም ላሊ አግባብነት ያሇውን ትዔዙዛ ሇመስጠት፤ ወይም
(2) በራሱ ሠራተኞች ወይም በሚወክሇው ላሊ ባሇሙያ የራሱን ምርመራ
ሇማዴረግ፣
ይችሊሌ፡፡

2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተዯነገገው እንዯተጠበቀ ሆኖ የባቡር

ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን የተሰጠው አካሌ ማንኛውም ሞት
ወይም አምስት እና ከአምስት በሊይ በሆኑ ሰዎች ሊይ የአካሌ ጉዲት ወይም ከአንዴ
ሚሉዮን ብር በሊይ የንብረት ጉዲት ያስከተሇ አዯጋ መከሰቱን ባወቀ ጊዚ ምርመራ
በማዴረግ የራሱን ሪፕርት ማዖጋጀት አሇበት፡፡
3. ማንኛውም የመሠረተ ሌማት አስተዲዲሪ ወይም አገሌግልት ሰጪ ተቋም በዘህ
አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) (ሇ) (2) እና በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) መሠረት
የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን የተሰጠው አካሌ የራሱን
ምርመራ ሲያዯርግ በይዜታው የሚገኙትን መረጃዎች የመስጠትና ሇሚቀርቡሇት
ጥያቄዎችም ተገቢውን ምሊሽ የመስጠት ግዳታ አሇበት፡፡
547
 የፌትህ ሚኒስቴር

ክፌሌ ዖጠኝ

የሚኒስቴሩ ሥሌጣንና ተግባር እና ስሇቅሬታና አቤቱታ አቀራረብ

36. የሚኒስቴሩ ሥሌጣንና ተግባር

ሚኒስቴሩ የዘህን አዋጅ አፇፃፀም በተመሇከተ የሚከተለት ሥሌጣንና ተግባራት
ይኖሩታሌ፤
1. የባቡር ትራንስፕርትን የሚመሇከቱ የፕሉሲ ሀሳቦችን፣ ስትራቴጂዎችን እና
ሕጎችን ማመንጨት፤ ከላልች የትራንስፕርት ዒይነቶች ጋር የተቀናጀ ሀገር
አቀፌ የባቡር መሰረተ-ሌማት ማስተር ፏሊንን ማዖጋጀት፤ በመንግስት ሲፀዴቁም
ተፇፃሚነታቸውን ማረጋገጥ፤
2. አግባብነት ባሇው ህግ በሚወሰነው መሰረት በባቡር መሰረተ ሌማት ግንባታና
በባቡር ትራንስፕርት አገሌግልት የግለን ዖርፌ ተሳትፍ ማሳዯግ፤ በግለ ዖርፌ
ሇሚከናወን የባቡር መሰረተ-ሌማት ግንባታና ማስፊፉያ ፇቃዴ መስጠት፤
3. የመሰረተ ሌማት አስተዲዲሪዎችንና አገሌግልት ሰጪ ተቋማትን መመዛገብ፤
4. ከጎረቤትና ላልች አገራት ጋር የባቡር ትራንስፕርትን በተመሇከተ ከመንግስት
በሚሰጥ አቅጣጫ መሰረት የመዯራዯር፤ የባቡር ትራንስፕርትን በተመሇከተ
ኢትዮጵያ ያፀዯቀቻቸውን ዒሇም አቀፌ ስምምነቶች አፇፃፀም መከታተሌ፤
5. መንገዯኞችና ዔቃዎች የሚጓጓ዗በት ታሪፌ በውዴዴር ሊይ የተመሰረተ እና
ፌትሏዊ መሆኑን ማረጋገጥ እና ማጽዯቅ፤
6. ከከፌተኛ የትምህርት ተቋማት ጋር በመተባበር ከባቡር ትራንስፕርት ጋር
የተያያ዗ ትምህርትና ሥሌጠናዎች እንዱሁም ጥናትና ምርምሮችና
ቴክኖልጂዎች የሚስፊፈበትን የሚያዴጉበትን ሁኔታ ማመቻቸት፤
7. ስሇባቡር ዯህንነት ሇኅብረተሰቡ ሥሌጠና መስጠትና ግንዙቤያቸውን ማሳዯግ፤
8. በዘህ አዋጅ መሠረት የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን
የተሰጠውን አካሌ የበሊይ ኃሊፉ በወሰናቸው ውሳኔዎች ሊይ የቀረቡሇትን
አቤቱታዎችና ቅሬታዎች መመርመርና ውሳኔ መስጠት፤
9. የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን የተሰጠው አካሌ በዘህ
አዋጅ የተሰጡትን ተግባርና ኃሊፉነቶችን በአግባቡ እየተወጣ መሆኑን
ማረጋገጥ፡፡

548
 የፌትህ ሚኒስቴር

37. ስሇቅሬታ አቀራረብ

1. በኦዱትና ኢንስፓክሽን መኮንን ወይም በላሊ የባቡር ትራንስፕርትን
እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን የተሰጠውን አካሌ የሥራ ኃሊፉ በዘህ አዋጅና
አዋጁን መሠረት አዴርገው በወጡ ዯንቦችና መመሪያዎች መሠረት በተሰጡ
ውሳኔዎች ቅር የተሰኘ ማንኛውም ሰው የተሰጠውን ውሣኔ በመቃወም የባቡር
ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን ሇተሰጠው አካሌ የበሊይ ኃሊፉ
ቅሬታ ሇማቅረብ ይችሊሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የሚቀርብ ቅሬታ ቅሬታው የሚቀርብበት
ውሳኔ በተሰጠ ወይም ቅሬታ አቅራቢው የውሳኔውን መሰጠት ባወቀ በ15 ቀናት
ውስጥ የቅሬታውን ምክንያት በመግሇጽ በጽሁፌ መቅረብ አሇበት፡፡
3. የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን የተሰጠውን አካሌ የበሊይ
ኃሊፉ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 2 መሰረት ቅሬታ ሲቀርብሇት ተጨማሪ ዛርዛር
ማጣራቶችን ማዴረግ የሚያስፇሌግ ካሌሆነ በስተቀር ቅሬታው በቀረበሇት በ15 የስራ
ቀናት ውስጥ ውሳኔ መስጠትና ሇቅሬታ አቅራቢው በጽሁፌ ማሳወቅ ይኖርበታሌ፤
ተጨማሪና ዛርዛር ማጣራቶች ማዴረግ የሚያስፇሌግ ከሆነ በ45 ቀናት ውስጥ ውሳኔ
መስጠት እና ሇቅሬታ አቅራቢው ማሳወቅ አሇበት፡፡
4. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (3) መሰረት በተሰጠ ውሳኔ ያሌረካ ማንኛውም ሰው
በዘህ አዋጅ አንቀጽ 38 መሰረት ሇሚኒስትሩ አቤቱታን ማቅረብ ይችሊሌ፡፡
38. ሇሚኒስትሩ ስሇሚቀርብ አቤቱታ
1. የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን የተሰጠውን አካሌ በሊይ
ኃሊፉ በዘህ አዋጅ በተሰጠው ሥሌጣን መሰረት ባከናወነው ተግባር ወይም በሰጠው
ውሳኔ ቅር የተሰኘ ማንኛውም ሰው አቤቱታውን ሇሚኒስትሩ ማቅረብ ይችሊሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሰረት የሚቀርብ አቤቱታ ምክንያቶቹ ተገሌፀውና
በጽሁፌ ተዖጋጅተው የአቤቱታው ምክንያት የሆነው ተግባር በተፇፀመ ወይም ውሳኔ
በተሰጠ ወይም የውሳኔው መሰጠት በታወቀ በ30 ቀናት ውስጥ መቅረብ አሇበት፡፡

549
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. ሚኒስትሩ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) መሰረት አቤቱታ ሲቀርብሇት ተጨማሪ
ዛርዛር ማጣራቶችን ማዴረግ የማያስፇሌግ ከሆነ አቤቱታው በቀረበሇት በ20 የሥራ
ቀናት ውስጥ፤ ተጨማሪ ዛርዛር ማጣራቶችን ማዴረግ የሚያስፇሌግ የሆነ እንዯሆነ
ዯግሞ በ60 ቀናት ውስጥ ውሳኔ መስጠት እና ሇአቤት ባዩ ውሳኔውን ማሳወቅ
አሇበት፡፡
4. ሚኒስትሩ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (3) በተመሇከተው ጊዚ ውስጥ የይግባኙን
ምክንያቶች እና የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን የተሰጠውን
አካሌ ውሳኔ መርምሮ ውሣኔውን በማጽዯቅ፣ በመሻር ወይም በማሻሻሌ ሇይግባኝ ባዩ
በጽሁፌ ማሳወቅ አሇበት፡፡
5. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (4) መሰረት የተሰጠ ውሳኔ የመጨረሻው አስተዲዯራዊ
ውሳኔ ይሆናሌ፡፡
ክፌሌ አስር
የወንጀሌ ጥፊቶችና ቅጣቶች
39. የፇቃዴ አሇመኖር
1. ማንኛውም ሰው
ሀ) የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን በተሰጠው አካሌ
ያሌተመዖገቡ እና አገሌግልት ሊይ የማዋሌ የፀና ፇቃዴ ያሌተሰጣቸው
ልኮሞቲቮች፣ ፈርጎዎች ወይም የባቡር መሰረተ ሌማቶችን ሇባቡር ትራንስፕርት
አገሌግልት ያዋሇ ወይም እንዱውለ ያዯረገ እንዯሆነ፤ ወይም
ሇ) በዘህ አዋጅ መሰረት የተሰጠው የፀና የዯህንነት ማረጋገጫ ፇቃዴ ወይም
የዯህንነት ማረጋገጫ ምስክር ወረቀት ሳይኖረው የመሠረተ ሌማት አስተዲዲሪነት
ወይም የአገሌግልት ሰጪነት ተግባርን ያከናወነ እንዯሆነ
ከአስር ዒመት በማይበሌጥ ጽኑ እስራት እና ከሀያ ሺ ብር በማይበሌጥ መቀጮ
ይቀጣሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተገሇፀው ጥፊት የሰው ህይወት መጥፊትን ወይም
አካሌ መጉዯሌን ወይም ከአንዴ ሚሉዮን ብር በሊይ የሆነ የንብረት ጉዲትን ያስከተሇ
እንዯሆነ ቅጣቱ ከሀያ ዒመት የማይበሌጥ ጽኑ እስራት እና ከሁሇት መቶ ሺ ብር
በማያንስ ከአምስት መቶ ሺ ብር በማይበሌጥ መቀጮ ይሆናሌ፡፡

550
 የፌትህ ሚኒስቴር

40. የሀሰት ማስረጃ ስሇማቅረብ

1. ማንኛውም ሰው በዘህ አዋጅ መሰረት ምዛገባ ሇማከናወን ወይም የብቃት ማረጋገጫ
ፇቃዴ፣ የዯህንነት ማረጋገጫ ፇቃዴ፣ አገሌግልት ሊይ የማዋሌ ፇቃዴ፣ የዯህንነት
ማረጋገጫ ምስክር ወረቀት፣ ወይም የእውቅና ምስክር ወረቀት ሇማግኘት የሀሰት
ሰነድችን ያቀረበ ወይም የተጠቀመ እንዯሆነ ከሦስት ዒመት በማያንስ እና ከሰባት
ዒመት በማይበሌጥ ጽኑ እስራት ይቀጣሌ፡፡
2. ማንኛውም የመሰረተ ሌማት አስተዲዲሪ ወይም አገሌግልት ሰጪ ተቋም የዯህንነት
አስተዲዯር ሥርዒቱን በተመሇከተ ሀሰተኛ መረጃ ወይም ሪፕርት የባቡር
ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን ሇተሰጠው አካሌ ያቀረበ እንዯሆነ
ከሦስት ዒመት በማያንስ እና ከአሥር ዒመት በማይበሌጥ ጽኑ እስራት ይቀጣሌ፡፡
41. የባቡር ትራንስፕርት ዯህንነትን አዯጋ ሊይ ስሇመጣሌ
1. ማንኛውም ሰው በዘህ አዋጅና ይህን አዋጅ መሰረት በማዴረግ በወጡት ዯንቦችና
መመሪያዎች ሊይ የተዯነገጉትን የጥንቃቄ ዯንቦችን በመተሊሇፌ በተሇይም በባቡር
መሰረት ሌማቶች አቅራቢያ የሚከናወኑ የግንባታ፣ የቁፊሮ ወይም ተመሳሳይ
ሥራዎችን፣ ወይም የባቡር መሰረተ-ሌማቶችን ከሊይ ወይም ከስር አቋርጠው ወይም
በትይዩ የሚከናወኑ መሰረተ-ሌማቶችን በተመሇከተ የወጡ ሕጎችን በመተሊሇፌ
በባቡር ትራንስፕርት ሊይ የዯህንነት ስጋት እንዱፇጠር ያዯረገ እንዯሆነ ከአምስት
ዒመት በማይበሌጥ ጽኑ እስራት እና ከአንዴ መቶ ሺ ብር በማይበሌጥ መቀጮ
ይቀጣሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የተፇፀመው የወንጀሌ ዴርጊት የባቡር
አዯጋ እንዱዯርስ በማዴረግ ሞትን ወይም ከባዴ የአካሌ ጉዲትን አስከትል እንዯሆነ
ወይም ከአንዴ ሚሉዮን ብር በሊይ የሚገመት የንብረት ጉዲትን አስከትል እንዯሆነ
የእስራት ቅጣቱ እስከ ሀያ ዒመት የሚዯርስ ጽኑ እስራት ይሆናሌ፡፡

551
 የፌትህ ሚኒስቴር

42. ከኦዱትና ኢንስፓክሽን መኮንን ጋር አሇመተባበር

ማንኛውም ሰው የኦዱትና ኢንስፓክሽን መኮንን በዘህ አዋጅና አዋጁን መሰረት
አዴርገው በወጡት ዯንቦችና መመሪያዎች የተሰጡትን ስሌጣንና ተግባራት ሇማከናወን
ወዯ ልኮሞቲቭ፣ ፈርጎ፣ የባቡር መሠረተ ሌማት ወይም ዔውቅና ወዯ ተሰጠው ተቋም
እንዲይገባ የከሇከሇ እንዯሆነ ወይም የኦዱትና ኢንስፓክሽን መኮንኑ ሇሚያቀርበው ጥያቄ
በሚያውቀው መጠን ተገቢውንና እውነተኛ ምሊሽ ያሌሰጠ ወይም አግባብነት ያሇውን
መረጃ ሇማሳየት ፇቃዯኛ ያሌሆነ እንዯሆነ ከአንዴ ዒመት በማይበሌጥ ቀሊሌ እስራት እና
ከሀያ ሺ ብር በማይበሌጥ መቀጮ ይቀጣሌ፡፡
43. የባቡር የዯህንነት ስጋት ክስተትንና የባቡር አዯጋን አሇማሳወቅ
1. ማንኛውም የመሰረተ ሌማት አስተዲዲሪ ወይም አገሌግልት ሰጪ ተቋም በዘህ አዋጅ
በተዯነገገው መሰረት የባቡር ዯህንነት ስጋት ወይም የባቡር አዯጋ መከሰቱን የባቡር
ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ ሥሌጣን ሇተሰጠው አካሌ ያሊሳወቀ እንዯሆነ
ከአንዴ ዒመት በማይበሌጥ ቀሊሌ እስራት እና ከሀያ ሺ ብር በማይበሌጥ መቀጮ
ይቀጣሌ፡፡
2. የዯህንነት ስጋት ክስተቱ ወይም የባቡር አዯጋው ሪፕርት ያሌተዯረገው የባቡር
መሰረተ ሌማት አስተዲዯሪውን ወይም የአገሌግልት ሰጭውን ወይም የላሊ
ማናቸውንም ሰው ጥፊት ወይም ጉዴሇት እንዲይታወቅ ሇመዯበቅ በማሰብ የሆነ
እንዯሆነ ቅጣቱ ከአምስት ዒመት በማይበሌጥ ጽኑ እስራት እና ከአንዴ መቶ ሺ ብር
የማይበሌጥ መቀጮ ይሆናሌ፡፡
44. ተገቢ ምርመራ አሇማዴረግ ወይም ሀሰተኛ የምርመራ ሪፕርት ማቅረብ
ማንኛውም የመሰረተ ሌማት አስተዲዲሪ ወይም አገሌግልት ሰጪ ተቋም የባቡር
ዯህንነት ስጋት ክስተት ሲፇጠር ወይም የባቡር አዯጋ ሲከሰት በዘህ አዋጅ በተዯነገገው
መሰረት ተገቢውን ምርመራ ያሊዯረገ እንዯሆነ ወይም ሀሰተኛ የምርመራ ሪፕርት
ያቀረበ እንዯሆነ ከሰባት ዒመት በማይበሌጥ ጽኑ እስራት እና ከአንዴ መቶ ሺ ብር
የማይበሌጥ መቀጮ ይሆናሌ፡፡
45. ላልች የወንጀሌ ጥፊቶች
ማንኛውም ሰው የዘህን አዋጅ ላልች ዴንጋጌዎችን ወይም ይህንን አዋጅ ሇማስፇጸም
የወጡ ዯንብና መመሪያዎችን የተሊሇፇ ወይም አፇጻጸማቸውን ያሰናከሇ እንዯሆነ በቀሊሌ
እስራት ወይም በገንዖብ መቀጮ ይቀጣሌ፡፡

552
 የፌትህ ሚኒስቴር

46. የሕግ ሰውነት የተሰጠው ዴርጅት በወንጀሌ የሚቀጣበት ሁኔታ

የሕግ ሰውነት የተሰጠው ዴርጅት የዘህን አዋጅ ከአንቀጽ 39 እስከ አንቀጽ 45
ከተጠቀሱት ወንጀልች አንደን ወይም ከአንዴ በሊይ የሆኑቱን የፇፀመ እንዯሆነ ወይም
ይህንን አዋጅ ሇማስፇጸም የወጡ ዯንብና መመሪያዎችን የተሊሇፇ እንዯሆነ በወንጀሌ
ሕጉ አንቀጽ 42 በተዯነገገው መሰረት ይቀጣሌ፡፡
ክፌሌ አስራ አንዴ
ሌዩ ሌዩ ዴንጋጌዎች
47. ወንጀሌን መከሊከሌና ምርመራ
በባቡር መሠረተ-ሌማቶችና አገሌግልቶች ሊይ የሚፇፀሙ ወንጀልችንና የወንጀሌ
ስጋቶችን ህብረተሰቡንና የሚመሇከታቸውን የፋዯራሌና የክሌሌ ተቋማትን በማስተባበር
የመከሊከሌና ተፇጽመው ሲገኙም የመመርመር ሥሌጣን የፋዯራሌ የፀጥታ አካሊት
ነው፡፡
48. የመተባበር ግዳታ
ይህን አዋጅ ሇማስፇፀም ማንኛውም ሰው የባቡር ትራንስፕርትን እንዱያስተዲዴር በሕግ
ሥሌጣን ከተሰጠውን አካሌ ጋር የመተባበር ግዳታ አሇበት፡፡
49. የመሸጋገሪያ ዴንጋጌ
1. ይህ አዋጅ ከመጽናቱ በፉት በነበረ ሕግ ወይም አሰራር መሰረት ፇቃዴ አግኝቶ ይህ
አዋጅ ተፇፃሚ የሚሆንባቸውን ተግባራት በማከናወን ሊይ የሚገኝ ማናቸውም ሰው
ሚኒስቴሩ በሚወስነው ጊዚ ውስጥ በዘህ አዋጅ ዴንጋጌዎች መሰረት እንዯገና
መመዛገብና አግባብነት ያሊቸውን ፇቃዴና የምስክር ወረቀት ማግኘት አሇበት፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሰረት በሚኒስቴሩ የሚወሰነው ጊዚ እስከሚያበቃ
ዴረስ ቀዯም ሲሌ በነበረው ሕግ ወይም አሰራር መሰረት ተሰጥተው የነበሩ አግባብነት
ያሊቸው ፇቃድች ፀንተው ይቆያለ፡፡
50. የተሻሩ ዴንጋጌዎችና አሰራሮች
1. የትራንስፕርት አዋጅ ቁጥር 468/1997 የአንቀጽ 2 (33)፣ የአንቀጽ 3 (2)፣ የአንቀጽ
7 (4) ዴንጋጌዎች እና የአንቀጽ 23 (1) ‘በኢትዮጵያ ሀዱድች ሊይ ባቡርን
ማሽከርከር’ የሚሇው ሀረግ በዘህ አዋጅ ተሽረዋሌ፡፡

553
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. የባቡር ትራንስፕርት ትራፉክ እና ዯህንነት መቆጣጠሪያ የሚኒስትሮች ምክር ቤት

ዯንብ ቁጥር 348/2008 አንቀጽ 24፣25፣26፣27፣ 28 እና 29 ዴንጋጌዎች በዘህ አዋጅ
ተሽረዋሌ፡፡
3. ከዘህ አዋጅ ጋር የሚቃረን ማንኛውም ሕግ፣ ወይም የአሰራር ሌምዴ በዘህ አዋጅ
በተሸፇኑ ጉዲዮች ሊይ ተፇፃሚነት አይኖረውም፡፡
51. ዯንብና መመሪያ የማውጣት ሥሌጣን
1. የሚኒስትሮች ምክር ቤት ይህንን አዋጅ ሇማስፇፀም አስፇሊጊ የሆኑ ዯንቦችን
ያወጣሌ።
2. ሚኒስቴሩ የዘህን አዋጅ ዴንጋጌዎች እና በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሰረት
የወጡትን ዯንቦች ሇማስፇጸም መመሪያ ያወጣሌ፡፡
52. አዋጁ የሚፀናበት ጊዚ
ይህ አዋጅ በፋዳራሌ ነጋሪት ጋዚጣ ታትሞ ከወጣበት ቀን ጀምሮ የፀና ይሆናሌ፡፡
አዱስ አበባ ሏምላ 19 ቀን 2009 ዒ.ም
ሙሊቱ ተሾመ (ድ/ር)
የኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ፔሬዘዲንት

554
 የፌትህ ሚኒስቴር

ዯንብ ቁጥር 348/2008

የባቡር ትራንስፕርት ትራፉክ እና ዯህንነት መቆጣጠርያ የሚኒስትሮች ምክር ቤት ዯንብ
የሚኒስትሮች ምክር ቤት የኢትዮጵያ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ አስፇፃሚ አካሊትን ሥሌጣን
እና ተግባር ሇመወሰን በወጣው አዋጅ ቁጥር 691/2003 አንቀጽ 5 እና በትራንስፕርት
አዋጅ ቁጥር 468/1997 አንቀጽ 28 መሠረት ይህን ዯንብ አውጥቷሌ፡፡

ክፌሌ አንዴ
ጠቅሊሊ ዴንጋጌዎች

1. አጭር ርእስ
ይህ ዯንብ ‘የባቡር ትራንስፕርት ትራፉክ እና ዯህንነት መቆጣጠሪያ የሚኒስትሮች
ምክር ቤት ዯንብ ቁጥር 348/2008’ ተብል ሉጠቀስ ይችሊሌ፡፡
2. ትርጓሜ
የቃለ አገባብ ላሊ ትርጉም የሚያሰጠው ካሌሆነ በስተቀር በዘህ ዯንብ ውስጥ፤
1. ‘የባቡር መሰረተ ሌማት’ ማሇት የባቡር ትራንስፕርት አገሌግልትን ሇመስጠት
የሚያስፇሌግ ሏዱዴ፣ የዯህንነትና የመገናኛ መሣሪያዎች፣ መጠገኛ ጋራዦች እና
የባቡር ጣቢያዎችን የሚያካትት መሠረተ ሌማት ሲሆን በሀዱደ ሊይ የሚሄዯውን
ባቡር አይጨምርም፤
2. ‘ኦፔሬተር’ ማሇት የባቡር መሠረተ ሌማት ኦፔሬተር ወይም የባቡር ኦፔሬተር
ነው፤
3. ‘የባቡር መሠረተ ሌማት ኦፔሬተር’ ማሇት የባቡር መሠረተ-ሌማትን
የሚያስተዲዴር የባቡር መሠረተ ሌማት ባሇቤት ነው፤
4. ‘የባቡር ኦፔሬተር’ ማሇት የራሱን ወይም የላሊን ሰው ባቡር በመጠቀም በራሱ
ወይም በላሊ ሰው ባሇቤትነት በተያዖ የባቡር መሠረተ ሌማት ሊይ የባቡር
የትራንስፕርት አገሌግልት የሚሰጥ ሰው ነው፤
5. ‘የባቡር ማስተር’ ማሇት በባቡር ውስጥ ሆኖ የባቡሩን እንቅስቃሴ በመምራትና
በመቆጣጠር ባቡሩን በሀዱደ ሊይ እንዱንቀሳቀስ የሚያዯርግ የተፇጥሮ ሰው ነው፤
6. ‘የባቡር ማስተርነት የብቃት ማረጋገጫ ፌቃዴ’ ማሇት አግባብ ባሇው ሕግ
መሠረት በባሇሥሌጣኑ የተሰጠ በኢትዮጵያ ውስጥ ባቡር ሇመንዲት
የሚያስችሌ ፌቃዴ ነው፤

555
 የፌትህ ሚኒስቴር

7. ‘ባቡር’ ማሇት ሇባቡር ተብል በተገነባ ሀዱዴ ሊይ የሚንቀሳቀስ ባሇሞተር

ተሽከርካሪ ሲሆን በራሱ የተሇየ ሞተር የላሇውን በባቡሩ ሊይ ተቀጥል
በመጎተት ወይም በመገፊት በሀዱዴ ሊይ የሚንቀሳቀስ ፈርጎን ይጨምራሌ፤
8. ‘ሀዱዴ’ በትራንስፕርት አዋጅ ቁጥር 468/97 የተሰጠውን ትርጉም ይኖረዋሌ፤
9. ‘የባቡር ጣቢያ’ ማሇት ባቡር ተሳፊሪዎችን እንዱያሳፌርበት እና ጭነትን
እንዱጭንበት ወይም ተሳፊሪዎችን እንዱያወርዴበት እና ጭነትን
እንዱያራግፌበት ተብል የተዖጋጀ ሥፌራ ነው፤
10. ‘መጠገኛ ጋራዥ’ ማሇት ባቡርን፣ ሏዱዴን፣ የዯህንነትና መገናኛ መሣሪያዎችን፣
እና የባቡር ጣቢያዎችን መጠገን ዋነኛ ሥራው ሆኖ የተቋቋመ የባቡር መሠረተ-
ሌማት አካሌ ሲሆን የባቡር መሰረተ-ሌማቱና ባቡሮች በየዔሇቱ አገሌግልት
ከመስጠታትው በፉት ቴክኒካዊ ጉዴሇቶች የላሇባቸው መሆኑን የማረጋገጥ
ሀሊፉነት ያሇበት ጋራዥ ነው፤
11. ‘ዱፕ’ ማሇት የባቡር እንቅስቃሴ መቆጣጠሪያ፣ የባቡር ስምሪት ማዖዡ እና
የፈርጎ መቀጠያና መሇያያ ቦታ ነው፤
12. ‘የባቡር ዯህንነት አስተዲዯር ሥርዒት’ ማሇት የባቡር የየዔሇት የትራንስፕርት
አገሌግልት በተቀናጀ ሁኔታ ዯህንነቱ ተጠብቆ እንዱከናወን ተብል የተዖረጋ
መዯበኛ ስርአት ሲሆን የዯህንነት ግቦችን፣ የአፇጻጸም መሇኪያዎችን የዯህንነት
ሥጋት ትንተና ኃሊፉነትና ሥሌጣንን፣ የአሠራር ዯንቦችንና ቅዯም ተከተልችን፣
የክትትሌ ምዖና ሥርዒትን እና ላልች ተመሳሳይ ጉዲዮችን የሚያካትት ሥርዒት
ነው፤
13. ‘የዯህንነትና የመገናኛ መሣሪያዎች’ ማሇት ባቡር ዯህንነቱ ተጠብቆ አገሌግልት
ሇመስጠት እንዱችሌ ጥቅም ሊይ የሚውለ መሣሪያዎች ሲሆኑ ኤላክትሮ
መካኒካሌ መሣሪያዎችን፣ የትራፉክ ምሌክቶችን እና ማመሊከቻዎችን
ይጨምራሌ፤
14. ‘የባቡር ፌሰት ተቆጣጣሪ’ ማሇት በዱፕ እና በባቡር ጣቢያዎች ውስጥ ሆኖ
የባቡርን እንቅስቃሴ የሚመራ እና የሚቆጣጠር የኦፔሬተሩ ሠራተኛ ነው፤
15. ‘የባቡር አዯጋ’ ማሇት መነሻው ከባቡር መሠረተ ሌማት ወይም ከባቡር ውስጥ
ሆኖ በባቡር መሠረተ ሌማት ወይም በባቡር ውስጥ ወይም ከባቡር መሠረተ
ሌማት እና ከባቡር ውጭ በሰው ህይወት ወይም ንብረት ሊይ ጉዲት ያስከተሇ

556
 የፌትህ ሚኒስቴር

አዯጋ፤ ወይም መነሻው ከባቡር መሠረተ ሌማት ወይም ከባቡር ውጪ ሆኖ

በባቡር መሠረተ ሌማት ውስጥ ወይም በባቡር ውስጥ በሰው ህይወት ወይም
ንብረት ሊይ ጉዲት ያስከተሇ አዯጋ ወይም የአዯጋ አጋጣሚ ነው፤
16. ‘የዯህንነት ሥጋት ክስተት’ ማሇት በሰውና በንብረት ሊይ ጉዲትን ያሊስከተሇ ነገር
ግን ጉዲት ሉያስከትሌ ይችሌ የነበረ ወይም የሚችሌ ማናቸውም ክስተት ነው፤
17. ‘የምዛገባ ምስክር ወረቀት’ ማሇት ባሇሥሌጣኑ የባቡር መሰረተ ሌማት
ኦፔሬተርን፣ የባቡር ኦፔሬተርን እና ባቡርን ከመዖገበ በኋሊ የሚሰጠው
የምዛገባ ማረጋገጫ ማስረጃ ነው፤
18. ‘የብቃት ማረጋገጫ ምስክር ወረቀት’ ማሇት ሇባቡር መሠረተ-ሌማቶች
አፔሬተሮች እና ሇባቡር ኦፔሬተሮች በባሇሥሌጣኑ የሚሰጥ የሙያ ብቃት
ማረጋገጫ ምስክር ወረቀት ነው፤
19. ‘ኦዱት እና ኢንስፓክሽን መኮንን’ ማሇት የባቡር መሠረተ ሌማትን፣ አፔሬተርን
እና ሙያተኞቹን የሚቆጣጠር እና ብቃታቸውን ኦዱት እና ኢንስፓክት
የሚያዯርግ በባሇሥሌጣኑ የሚመዯብ ባሇሙያ ነው፤
20. ‘ባሇሥሌጣን’ እና ‘ዋና ዲይሬክተር’ ማሇት እንዯ ቅዯም ተከተለ በትራንስፕርት
አዋጅ ቁጥር 468/1997 የተቋቋመው የትራንስፕርት ባሇስሌጣን እና የባሇስሌጣኑ
ዋና ዲይሬክተር ነው፤
21. ‘ሚኒስቴር’ እና ‘ሚኒስትር’ ማሇት እንዯ ቅዯም ተከተለ የትራንስፕርት
ሚኒስቴርና ሚኒስትር ነው፤
22. ‘ሰው’ ማሇት ማንኛውም የተፇጥሮ ሰው ወይም በሕግ የሰውነት መብት የተሰጠው
አካሌ ነው፤
23. በወንዴ ፆታ የተገሇፀው የሴትንም ፆታ ያጠቃሌሊሌ፡፡
3. ዒሊማ
የዘህ ዯንብ ዒሊማ ዯህንነቱ የተጠበቀ ቀሌጣፊ የባቡር መሠረተ ሌማት እና የባቡር
ትራንስፕርት አገሌግልት እንዱኖር ማዴረግ ነው፡፡
4. የተፇጻሚነት ወሰን
1. ይህ ዯንብ በኢትዮጵያ ውስጥ በተዖረጋ የባቡር መሠረተ ሌማት፣ ኦፔሬተር፣
ባቡር እና የባቡር ትራንስፕርት አገሌግልት እንቅስቃሴ ሊይ ተፇጻሚ ይሆናሌ፡፡

557
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተዯነገገው ቢኖርም ይህ ዯንብ ተፇጻሚ

የማይሆንባቸው የባቡር መሠረተ ሌማት፣ ኦፔሬተር እና የባቡር ትራንስፕርት
አገሌግልቶች ሚኒስቴሩ በሚያወጣው መመሪያ ይወሰናለ።
ክፌሌ ሁሇት
ስሇ ኦፔሬተር እና ባቡር ማስተር
ንዐስ ክፌሌ አንዴ
ስሇባቡር መሰረተ ሌማት ኦፔሬተር
5. ስሇ ባቡር መሰረት ሌማት ዯህንነት እና የጥንቃቄ ስራዎች
ማንኛውም የባቡር መሠረተ ሌማት ኦፔሬተር፣
1. ዯህንነቱ የተጠበቀ የባቡር ትራንስፕርት አገሌግልት ሇመስጠት የሚያስችሌ
የዯህንነት አመራር ሥርዒት የመዖርጋት፣
2. ስራ ከመጀመሩ በፉት የባቡር ሀዱደ፣ የግንኙነትና የዯህንነት መሳሪያዎች እና
የኤላክትሪክ ኃይሌ አቅርቦት ሇዯህንነት ስጋት የማይፇጥር እና ሇአዯጋ
የማያጋሌጥ መሆኑን የማረጋገጥ፣
3. ዴንገተኛ አዯጋ እና የአስቸኳይ ጊዚ ሁኔታ ሲያጋጥም ችግሩን ሇመፌታት
የሚያስችሌ የአሰራር ስርዒት የመዖርጋት፣
4. ሇፌተሻ እና ሇጥገና የሚገሇገሌባቸውን መሣሪያዎች ወቅታዊ ብቃታቸውን
በየጊዚው የማረጋገጥ፣
5. የባቡር መሰረተ-ሌማት አዯጋ ሲያጋጥም እና የዯህንነት ስጋት ክስተት ሲፇጠር
ሇባሇስሌጣኑ ወዱያውኑ የማሳወቅ፣
6. በባሇስሌጣኑ የቴክኒክ ምርመራ ተዯርጎሇት ብቃቱ የተረጋገጠ የባቡር መሰረተ-
ሌማትን ሇአገሌግልት የማዋሌ፣
7. የባቡር መሰረተ ሌማት መከሇያ አጥሮችን እና የዴሌዴይ ምሶሶዎችን
ከተሽከርካሪ ግጭት ሇማዲን የሚያስችሌ ምሌክቶችን የመሇጠፌ፣
8. ሇባቡር እንቅስቃሴ አስፇሊጊ የሆነ መረጃ ሇባቡር ፌሰት ተቆጣጣሪ እና ሇባቡር
ማስተር በወቅቱ የማስተሊሇፌ፣
9. የዯህንነት እና የግንኙነት መሳሪያዎች ተበሊሽተው አገሌግልት የማይሰጡበት
ወቅት መሳሪያዎቹን በመተካት አገሌግልቱ በተገቢው ሁኔታ እንዱሰጥ የሚያዯርግ

558
 የፌትህ ሚኒስቴር

የባቡር መሰረተ ሌማት ኦፔሬተር ባሇሙያ መመዯብ እና መሳሪያዎቹ በአስቸኳይ

አገሌግልት መስጠት መጀመራቸውን የማረጋገጥ፣
ግዳታ አሇበት፡፡

6. ስሇ አገሌግልት አሰጣጥ
ማንኛውም የባቡር መሠረተ ሌማት ኦፔሬተር፣
1. የሚሰጠው አገሌግልት ሇተገሌጋዮች ምቹ እና ዯህንነቱ የተጠበቀ መሆኑን
ማረጋገጥ አሇበት፡፡
2. የባቡር መሠረተ-ሌማቱ ሇአቅመ ዯካማ ሰዎች፣ ሇአካሌ ጉዲተኞች፣ ሇአረጋዊያን
እና ነፌሰ ጡር ሴቶች ተዯራሽ እና ምቹ ማዴረግ አሇበት፡፡
7. ስሇ ባቡር መሰረተ ሌማት ባሇሙያ
ማንኛውም የባቡር መሠረተ ሌማት ኦፔሬተር የሚቀጥረው የባቡር መሠረተ ሌማት
ባሇሙያ ተገቢው ሙያ ያሇው መሆኑን አረጋግጦ የመቅጠር እና ቀጣይ ብቃቱም
ወቅቱ የሚጠይቀውን የሙያ መስፇርት የተከተሇ መሆኑን ማረጋገጥ አሇበት፡፡
8. ምሌክት ስሇመትከሌ
ማንኛውም የባቡር መሰረተ-ሌማት ኦፔሬተር፤
1. ተሽከርካሪዎች በባቡር ዴሌዴይ ሥር በሚያሌፈበት ቦታ የዴሌዴዩን ከፌታ
የሚገሌጽ ምሌክት በግሌጽ በሚታይ ሥፌራ መትከሌ፤
2. የተሽከርካሪ መንገዴ የባቡር ሀዱዴን አቋርጦ በሚያሌፌበት ቦታ ሊይ ሇባቡር
የኃይሌ አቅርቦት የተዖረጋውን የኤላክትሪክ መስመር ከፌታ የሚገሌጽ ምሌክት
በግሌጽ በሚታይ ሥፌራ መትከሌ፤
3. ዯህንነቱ የተጠበቀ የባቡር ትራንስፕርት አገሌግልት ሇመስጠት የሚያስፇሌጉ
ምሌክቶችና አመሊካቾችን በባቡር መሠረት ሌማት ሊይ በተገቢው ቦታ መትከሌ፤
4. የተሽከርካሪ መንገደን አቋርጠው ወዯ ባቡር ጣቢያው የሚገቡ እና ከባቡር ጣቢያ
የሚወጡ ተሳፊሪዎችን ዯህንነት ሇመጠበቅ ተሽከርካሪዎች ቆመው እግረኞች
መንገደን እንዱያቋርጡ የሚያስገዴዴ ምሌክትና ማመሊከቻዎችን
ከሚመሇከታቸው አካሊት ጋር በመነጋገር በባቡር ጣቢያዎች አካባቢ
መተከሊቸውን ማረጋገጥ፤

559
 የፌትህ ሚኒስቴር

5. የባቡር መሠረተ ሌማት ዯህንነትን እና የባቡር ትራንስፕርት አገሌግልት

ዯህንነት ሇመጠበቅ አስፇሊጊ የሆኑ ላልች የመንገዴ ሊይ ምሌክቶችንና
ማመሊከችዎችን ከሚመሇከታቸሙ አካሊት ጋር በመነጋገር በተገቢው ቦታ
መተከሊቸውን ማረጋገጥ፣
አሇበት፡፡
ንዐስ ክፌሌ ሁሇት
ስሇ ባቡር ኦፔሬተር
9. ስሇ ባቡር ዯህንነት እና የጥንቃቄ ስራዎች
1. ማንኛውም የባቡር አፔሬተር፡-
ሀ) ዯህንነቱ የተጠበቀ የባቡር ትራንስፕርት አገሌግልት ሇመስጠት የሚያስችሌ
የዯህንነት አመራር ሥርአት መዖርጋት፤
ሇ) ዴንገተኛ አዯጋ አና የአስቸኳይ ጊዚ ሁኔታ ሲያጋጥም ችግሩን ሇመፌታት
የሚያስችሌ የአሠራር ሥርአት መዖርጋት፤
ሏ) ወዯ ሥራ የሚሰማሩ ባቡሮች ከመሰማራታቸው በፉት ሇአገሌግልት ብቁ
መሆናቸውንና የሚሰሩ የአዯጋ መከሊከያ መሣሪያዎች በአግባቡ
የተገጠመሊቸው መሆኑን በየዔሇቱ ማረጋገጥ፤
መ) ሇአገሌግልት የሚያሰማራቸው ባቡሮች ከተዖረጋው መሠረተ ሌማት ጋር
የሚጣጣሙ መሆናቸውን ማረጋገጥ፤
ሠ) በባቡሩ የውጭ አካሌ ሊይ ሰዎች እንዲይንጠሊጠለ አስፇሊጊውን ጥንቃቄ
ማዴረግ፤
ረ) የባቡር አዯጋ ሲያጋጥም እና የዯህንነት ሥጋት ክስተት ሲፇጠር
ሇባሇሥሌጣኑ፣ ሇባቡር መሠረተ ሌማት አፔሬተሩ እና አዯጋው በዯረሰበት
ስፌራ ሇሚገኘው ትራፉክ ፕሉስ ወይም ሇሚቀርበው የፕሉስ ጽህፇት ቤት
ወዱያውኑ ማሳወቅ፣
አሇበት፡፡
2. ማንኛውም የባቡር አፔሬተር፡-
ሀ) ከባሇሥሌጣኑ የምዛገባ ምስክር ወረቀት ሳይሰጠው የባቡር ኦፔሬተርነት
አገሌግልት መስጠት፣

560
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሇ) በባሇሥሌጣኑ ዖንዴ ተመዛግቦ የምዛገባ ምስክር ወረቀት ያሌተሰጠውን ባቡር

ሇአገሌግልት ማዋሌ፣
ሏ) ሚኒስቴሩ በሚያወጣው መመሪያ መሠረት የቴክኒክ ምርመራ ተዯርጎሇት
ብቃቱ ያሌተረጋገጠ ባቡር ሇአገሌግልት ማሰማራት፣
መ) የባቡር ማስተርነት የብቃት ማረጋገጫ የላሇው ማንኛውም ሰው ባቡሩን
እንዱያንቀሳቅስ ማዴረግ፣
ሠ) በተሳፊሪዎች ዯህንነት እና ጤንነት ሊይ ጉዲት የሚያዯርስ ወይም ሉያዯርስ
የሚችሌ መርዛን፣ ጨረርን፣ መጥፍ ሽታን፣ ዴምጽን፣ ንዛረትን፣ ሙቀትን
ወይም ላሊ ጎጂ ክስተትን ሉያመነጭ የሚችሌ ነገር ወይም ፇንጅ እና
ተቀጣጣይ ነገሮችን መጫን፣
የሇበትም፡፡
10. ስሇብቃት ማረጋገጫ
ማንኛውም የባቡር ኦፔሬተር ከባሇሥሌጣኑ የባቡር ኦፔሬተርነት የብቃት ማረጋገጫ
ፌቃዴ ሳይሰጠው የባቡር ኦፔሬተርነት አገሌግልት መስጠት የሇበትም፡፡
11. ስሇባቡር ትራንስፕርት አገሌግልት አሰጣጥ
1. ማንኛውም የባቡር ኦፔሬተር፡-
ሀ) በሕግ ከተፇቀዯሇት የተሳፊሪ ቁጥር እና የጭነት መጠን በሊይ ማጓጓዛ፣
ሇ) ሇመንገዯኞች ከተፇቀዯው ባቡር ወይም ፈርጎ ውጭ በጭነት ባቡር ወይም
ፈርጎ ሊይ መንገዯኞችን ማጓጓዛ፣
ሏ) እዴሜያቸው ከ10 ዒመት በታች የሆኑ ሕጻናትን እና የአዔምሮ ህሙማንን
ያሇአጋዥ ማሳፇር፣
መ) በዘህ ዯንብ አንቀጽ 23 ንዐስ አንቀጽ (1) የተዯነገገው እንዯተጠበቀ ሆኖ
በከተማ ቀሊሌ ባቡር ከ10 ኪ.ግ. በታች፣ በአገር አቋራጭ የመንገዯኞች
ማጓጓዡ ባቡር ከ40 ኪ.ግ. በታች የሚመዛን ዔቃ ከያዖ ተሳፊሪ ሇዔቃ ማጓጓዡ
ክፌያ መጠየቅ የሇበትም፡፡
2. ማንኛውም የባቡር ኦፔሬተር፡-
ሀ) የትራንስፕርት አገሌግልት በሚሰጥበት ጊዚ አካሌ ጉዲተኞችን፣ አረጋዊያንን፣
አቅመ ዯካሞችን እና ነፌሰ ጡር ሴቶችን በመጫንና በማውረዴ ረገዴ ዴጋፌ
ማዴረግ፣

561
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሇ) ሇሚያጓጉዖው ጭነት ተስማሚ የባቡር ፈርጎ ማቅረብ፤

ሏ) የባቡር ትራንስፕርት አገሌግልት የሚሰጥበትን የጊዚ ሰላዲ ማውጣትና
በተገሌጋዮች እንዱታወቅ ማዴረግ፤
መ) የሚሰጠው የባቡር ትራንስፕርት አገሌግልት የመዴህን ዋስትና ሽፊን
እንዱኖረው ማዴረግ፤
ሠ) ባሇሥሌጣኑ የሚያወጣውን ላልች የአገሌግልት አሰጣጥ ስታንዲርድችን
ማሟሊት፤
አሇበት፡፡
12. ሌዩ ሁኔታ
የባቡር መሠረተ ሌማት ኦፔሬተርን እና የባቡር ኦፔሬተርን ተግባር የሚያከናውነው
አንዴ ሰው በሆነ ጊዚ በዘህ ክፌሌ ንዐስ ክፌሌ አንዴ እና ሁሇት የተዯነገጉት
ዴንጋጌዎች በጣምራ ተፇጻሚ ይሆኑበታሌ፡፡
ንዐስ ክፌሌ ሶስት
ስሇ ባቡር ማስተር
13. ስሇ ባቡር ማስተር የብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ
1. ማንኛውም የባቡር ማስተር ባቡር በሚነዲበት ጊዚ ሁለ የጸና የባቡር ማስተርነት
የብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ መያዛ እና ሥሌጣን ባሇው አካሌ እንዱያሳይ ሲጠየቅ
ማሳየት አሇበት፡፡
2. ማንኛውም ሰው የባቡር ማስተርነት የብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ሳይኖረው ባቡር
መንዲት የተከሇከሇ ነው።
14. በጥንቃቄ ስሇመንዲት
ማንኛውም የባቡር ማስተር፡-
1. የአካባቢ ሁኔታ ከግምት ውስጥ በማስገባት እና ከመቆጣጠሪያ ማዔከሌ በሚዯርሰው
መረጃ በመታገዛ በጥንቃቄ የመንዲት እና፤
2. በባቡር ትራንስፕርት ፌሰት ተቆጣጣሪ የሚሰጠውን ትእዙዛ የማክበር፣
ግዳታ አሇበት።
15. ስሇ አሌኮሌና አዯንዙዥ ዔጽ
1. ማንኛውም የባቡር ማስተር ጫት ቅሞ ወይም እየቃመ፣ ንቃትን የሚገዴብ
መዴሃኒት ወስድ፣ አዯንዙዥ ዔጽ ወስድ፣ አሌኮሌ ጠጥቶ፣ ሰክሮ፣ በሰውነቱ ጤናማ

562
 የፌትህ ሚኒስቴር

ያሇመሆን የተነሳ ወይም በዴካም መንፇስ ውስጥ ሆኖ፣ ወይም ከአእምሮ ጉዴሇት
የተነሳ አዯጋ በማያስከትሌ አኳኋን ሇመንዲት በማይችሌበት ጊዚ ሁለ ባቡር
መንዲት የሇበትም።
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት ‘አሌኮሌ ጠጥቶ ሰክሯሌ’ የሚባሇው
በዯሙ ውስጥ ያሇው የአሌኮሌ መጠን 0.8 ግራም በሉትር በሌጦ ሲገኝ ወይም
በትንፊሽ በሚያስወጣው አየር ውስጥ የአሌኮሌ መጠኑ 0.4 ሚ.ግ. በሉትር በሌጦ
ሲገኝ ነው፡፡
3. ማንኛውም የባቡር ማስተር በስካር ተጠርጥሮ ተገቢው አካሌ የአሌኮሌ መጠኑን
እንዱመረመር ሲጠይቅ ፇቃዯኛ ሆኖ መቅረብና መመርመር አሇበት፡፡
4. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) በተመሇከተው መሠረት የባቡር ማስተሩ
ሇመመርመር ፇቃዯኛ ካሌሆነ በመጠጥ እንዯሰከረ ይቆጠራሌ፡፡
16. የዯህንነት እና የጥንቃቄ እርምጃዎች
ማንኛውም የባቡር ማስተር፡-
1. ባቡሩ ከመንቀሳቀሱ በፉት የባቡሩ በሮች መዖጋታቸውን ማረጋገጥ፤
2. ከባቡር ዱፕ፣ ጣቢያ እና ዋሻ ሲወጣ እና ሲገባ፣ እግረኛና መኪና የባቡር ሀዱደን
በሚያቋርጡባቸው ቦታዎች ሲቃረብ ሁለ የጡሩንባ ዴምጽ ማሰማት፤
3. ሇእይታ አስቸጋሪ በሆነበት ጊዚ እና ቦታ ሁለ የባቡር መብራት መጠቀም፤
4. ምንም አይነት አዯጋ በላሇበት ሁኔታ የዴንገተኛ አዯጋ መሣሪያዎችን ከመጠቀም
መቆጠብ፤ እና
5. ባቡር በሚነዲበት ጊዚ በጆሮ ማዲመጫ መሣሪያ ከመቆጣጠሪያ ማዔከሌ ከሚሊኩ
መሌዔክቶች ውጭ የሆኑ ላልች ዴምጾችን እና ተንቀሳቃሽ ስሌክ ከመጠቀም
መቆጠብ፤ አሇበት፡፡
ክፌሌ ሶስት
ስሇአሽከርካሪ፣ ተሳፊሪ እና እግረኛ
ንዐስ ክፌሌ አንዴ
ስሇ አሸከርካሪ
17. ተሽከርካሪ ስሇማቆም
ማንኛውም አሽከርካሪ፡-
1. ከባቡር ጣቢያ ፉት እና ኋሊ በ20 ሜትር ርቀት ውስጥ፤

563
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. እግረኞች እና ተሽከርካሪዎች የባቡር ሀዱደን ከሚያቋርጡበት መንገዴ ሊይ

በማንኛውም አቅጣጫ በ20 ሜትር ክሌሌ ውስጥ፤
ተሽከርካሪ ማቆም የሇበትም፡፡
18. የዯህንነት እና የጥንቃቄ እርምጃዎች
1. ማንኛውም አሽከርካሪ፡-
ሀ) የተሽከርካሪ መንገዴ በባቡር ዴሌዴይ ሥር በሚያሌፌበተ ቦታ ሲዯርስ
የተተከሇውን የከፌታ ምሌክት አክብሮ በጥንቃቄ ማሇፌ፣
ሇ) የተሽከርካሪ መንገዴ ሀዱዴን አቋርጦ በሚያሌፌበት ቦታ ሊይ ሲዯርስ ሇባቡሩ
የኃይሌ አቅርቦት የተዖረጋውን የኤላክትሪክ መሥመር ከፌታ የሚገሌጸውን
ምሌክት አይቶ ተገቢውን የጥንቃቄ እርምጃ መውሰዴ፣
ሏ) ሀዱዴን በሚያቋርጥበት ጊዚ አግባብነት ያሊቸው የባቡር ኦፔሬተር ሰራተኞች
የሚሰጡትን ትዔዙዛ እና የትራፉክ ምሌክቶችና ማመሊከቻዎችን ማክበር፣
መ) ከባቡር ጣቢያ የሚወጡ እና ወዯ ባቡር ጣቢያ የሚገቡ እግረኞች እና
ተሽከርካሪዎች ወዯ መንገዴ ሲገቡ ወይም መንገደን ሲያቋርጡ ቅዴሚያ
ሰጥቶ በጥንቃቄ ማሳሇፌ፣
ሠ) የሀዱዴን አዋሳኝ መንገድች ሲጠቀም በመንገዴ ምሌክቶችና ማመሊከቻዎች
የሚሰጡ ትዔዙዜችን ማክበር፣ እንዱሁም በላልች የትራንስፕርት ሕጎች
የተዯነገጉትን የጥንቃቄ እርምጃዎች ሁለ መውሰዴ፣
ረ) የባቡር ሀዱዴን በሚያቋርጥበት ጊዚ ተሽከርካሪው ብሌሽት ቢገጥመው
ወዱያውኑ ማንሳት፣
ሰ) የባቡር መሠረተ ሌማትን እንዲይጎዲ ተጠንቅቆ ማሽከርከር፣
አሇበት፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ፉዯሌ ተራ (ረ) መሠረት አሽከርካሪው
መኪናውን ማንሳት ካሌቻሇ ኦፔሬተሩ የተበሊሸውን ተሽከርካሪ የማስነሳትና
ወጪውን ከባሇንብረቱ የመጠየቅ መብት አሇው፡፡
19. ስሇማሳወቅ
ማንኛውም ሰው በባቡር መሠረተ ሌማት ሊይ ጉዲት ካዯረሰ ያዯረሰውን ጉዲት
ሇባቡር መሠረተ ሌማት ኦፔሬተሩ፣ ሇትራፉክ ተቆጣጣሪ ፕሉስ ወይም ጉዲቱ
በተከሰተበት አካባቢ ሇሚገኘው የፕሉስ ጽሕፇት ቤት ወዱያውኑ ማሳወቅ አሇበት።

564
 የፌትህ ሚኒስቴር

20. የባቡር ሀዱዴን ስሇማቋረጥ

አሽከርካሪዎች የባቡር ሀዱዴን የሚያቋርጡበትን ሁኔታ በተመሇከተ በሚኒስትሮች
ምክር ቤት ዯንብ ቁጥር 208/2003 አንቀጽ 18 የተመሇከቱት ዴንጋጌዎች ተፇጻሚ
ይሆናለ፡፡
ንዐስ ክፌሌ ሁሇት
ስሇ ተሳፊሪ፣ እግረኛ እና ላልች ሰዎች
21. የባቡር ኦፔሬተር ሠራተኞችን ትእዙዛ ስሇማክበር
ማንኛውም ተሳፊሪ፣ እግረኛ ወይም ላሊ ሰው፡-
1. አግባብ ባሊቸው የባቡር ኦፔሬተር ሠራተኞች እና ትራፉክ ፕሉስ የሚሰጡ
ትዔዙዜችን የማከበር፤
2. ወዯ ባቡር ጣቢያው ሲገባም ሆነ ከባቡር ጣቢያው ሲወጣ ሇእግረኞች ተብል
በተፇቀዯው ቦታ ብቻ የመጠቀም፤
3. በባቡር ኦፔሬተሩ የተከሇከለ ተግባራትን ከመፇጸም የመቆጠብ፤
ግዳታ አሇበት።
22. ሇተሳፊሪዎች ስሇተከሇከለ ነገሮች
ማንኛውም ተሳፊሪ የሚከተለትን መፇጸም የተከሇከሇ ነው፤
1. በዘህ ዯንብ አንቀጽ 9 ንኡስ አንቀጽ (11) የተመሇከቱትን፣ እንስሳትን እና
ላልች በባሇሥሌጣኑ የተከሇከለ ነገሮችን ይዜ ወዯ ባቡር ጣቢያ መግባትም ሆነ
ባቡር ሊይ መሳፇር፤
2. ምንም ዒይነት አዯጋ በላሇበት የአዯጋ ጊዚ መጠቀሚያ መሣሪያዎችን መነካካት፤
3. የባቡርንም ሆነ የባቡር መሠረተ ሌማትን ንጽህና የሚያጓዴሌ እና የሚጎዲ
ማንኛውም ተግባር መፇጸም፤
4. የተሳፊሪዎችን ሰሊማዊ ጉዜ እና የባቡርን ጤናማ እንቅስቃሴ የሚያስተጓጉሌ
ማናቸውም ዴርጊት መፇጸም፤
5. ባቡር እንቅስቃሴ ከጀመረ በኋሊ ሇመሳፇር መሞከር፤
6. ሇአካሌ ጉዲተኞች፣ ሇአቅመ ዯካሞች፣ ሇአረጋዊያን እና ሇነፌስ ጡር ሴቶች
ተብሇው የተሇዩ መገሌገያዎችን ያሇባቡር ሠራተኞች ፇቃዴ መጠቀም፤
7. ሰክሮ፣ በአዯንዙዥ ዔጽ ተመርዜ፣ ጫት እየቃመ ወይም ማንኛውንም ዒይነት
ሲጋራ እያጨሰ በባቡር ሊይ መሳፇር፤

565
 የፌትህ ሚኒስቴር

8. በባቡር ጣቢያዎችም ሆነ በባቡሩ ሊይ ተሳፌሮ እያሇ ሇሕግ ወይም ሇመሌካም

ሥነ-ምግባር ተቃራኒ የሆነ ማናቸውንም ዴርጊት መፇጸም፤
9. በባቡር ጣቢያም ሆነ በባቡር ሊይ ተሳፌሮ እያሇ የባቡሩን ጣቢያም ሆነ ባቡሩን
ሉያቆሽሹ የሚችለ ማናቸውንም ዒይነት ቆሻሻዎች መጣሌ፤
10. በባቡር ሊይ ተሳፌሮ እያሇ መቀመጫዎችን መረጋገጥ እና በባቡሩ አካሌ ሊይ
ጽሁፌ መጻፌ፡፡
23. ሇማንኛውም ሰው ስሇተከሇከለ ነገሮች
ሇማንኛውም ሰው የሚከተለትን መፇፀም የተከሇከሇ ነው፤
1. የባቡር እንቅስቃሴን የሚያዯናቅፌ በባቡር እና በባቡር መሰረተ ሌማት ሊይ
ጉዲት ማዴረስ ወይም የባቡሩን እና የተሳፊሪዎችን ዯህንነት አዯጋ ሊይ የሚጥሌ
ማንኛውንም ተግባር መፇጸም፤
2. እግረኛ እንዱያቋርጥበት በተፇቀዯ የባቡር ሀዱዴ ሊይ ሲያቋርጥ የባቡር ኦፔሬተር
ሰራተኞችን ትዔዙዛ፣ የትራፉክ ምሌክቶችንና ማመሊከቻዎችን አሇማክበር፤
3. ሇእግረኞች ማቋረጫ ተብል በተከሇሇው ቦታና በተፇቀዯው ጊዚ ብቻ ካሌሆነ
በስተቀር የባቡር ሀዱዴን ሇማቋረጥ መሞከር ወይም ማቋረጥ፤
4. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (3) በተዯነገገው መሰረት ካሌሆነ በስተቀር አጥር
ቢኖረውም ባይኖረውም ሇባቡር መሄጃ ብቻ ተብል ወዯተከሇሇው ማናቸውም
ስፌራ መግባትም ሆነ በባቡር ሀዱዴ ውስጥ መጓዛ ወይም በባቡር የውጭ አካሌ
ሊይ መንጠሌጠሌ፤
5. በባቡር ሀዱዴ ሊይ መቆም ወይም መጓዛ፣ ወዯ ባቡር ሀዱዴ ክሌሌ፣ ዋሻዎች፣
ዴሌዴዮች፣ የከፌታ መንገዴ ክፌሌ፣ የመከሇያ አጥር፣ ግዴግዲ፣ እና የትኬት
መቁረጫ መከሇያ ስፌራዎች ዖል ወይም ሾሌኮ መግባት፤
6. በተከሇለ የባቡር ሀዱድች ውስጥ ወይም የባቡር መሰረተ ሌማት ውስጥ እንስሳትን
መንዲት ወይም መሌቀቅ፤ በዋሻ መግቢያና መውጫ ሊይ እንስሳትን ማቆም፣
ማከማቸት እና ማሰር፤
7. በባቡር ጣቢያዎች ውስጥ በሚገኙ መቀመጫዎች ሊይ መተኛትም ሆነ ጽሁፌ
መጻፌ፡፡

566
 የፌትህ ሚኒስቴር

97
ክፌሌ ስዴስት
ሌዩ ሌዩ ዴንጋጌዎች
30. የመተባበር ግዳታ
ይህን ዯንብ ሇማስፇጸም የሚመሇከታቸው የመንግስት አካሊት የመተባበር ግዳታ
አሇባቸው።
31. መመሪያ የማውጣት ስሌጣን
ይህን ዯንብ ሇማስፇጸም ሚኒስቴሩ መመሪያ ሉያወጣ ይችሊሌ፡፡
32. ምሌክቶችን ስሇማክበር
ማንኛውም የባቡር ማስተር፣ አሽከርካሪ እና እግረኛ በዘህ ዯንብ ሰንጠረዥ ‘ሀ’
የተመሇከቱትን የትራፉክ ምሌክቶች እና ማመሊከቻዎችን ማክበር አሇበት።
33. ቅጣት
1. በላልች ሕጎች የተዯነገገው እንዯተጠበቀ ሆኖ የዘህን ዯንብ ዴንጋጌዎች ተሊሌፍ
የተገኘ ሰው ከዘህ ዯንብ ጋር በተያያዖው ሠንጠረዥ ‘ሇ’ መሠረት ይቀጣሌ።
2. ትራንስፕርት ባሇሥሌጣን ወይም ትራፉክ ፕሉስ የዘህን ዯንብ ዴንጋጌዎች
ተሊሌፍ በተገኘ ሰው ሊይ ተፇጻሚ የሚሆነውን ቅጣት እንዱፇጽም ሇጥፊተኛው
ወዱያውኑ በጽሁፌ ያሳውቃለ፡፡
34. ቅሬታ አቀራረብ
1. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (4) የተዯነገገው እንዯጠበቀ ሆኖ ማንኛውም ሰው
በዘህ ዯንብ አንቀፅ 33 በተዯነገገው መሰረት የተጣሇበትን ቅጣት እንዱፇጽም
በጽሁፌ ሲገሇጽሇት ወዱያውኑ ቅጣቱን ከፌል ቅሬታ ካሇው ይህንኑ በሶስት
የሥራ ቀናት ውስጥ ሇባሇሥሌጣኑ ሇማቅረብ ይችሊሌ።
2. ባሇሥሌጣኑም በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት ሇቀረበው ቅሬታ ተገቢ
በሆነ አጭር ጊዚ ውስጥ ውሳኔ መስጠት አሇበት፤ ባሇስሌጣኑ የሚሰጠው ውሳኔም
የመጨረሻ ይሆናሌ።
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት ቅጣቱን ወዱያውኑ ሇመክፇሌ
የማይችሌ እግረኛ፣ ተሳፊሪ ወይም ላሊ ሰው መታወቂያው ተይዜ በአንዴ ወር
ውስጥ ቅጣቱን ሇመክፇሌ ቃሌ እንዱገባ ይዯረጋሌ፡፡

97
የዯንቡ ክፌሌ አራት እና አምስት አንቀጽ 24፣ 25፣ 26፣ 27፣ 28 እና 29 ዴንጋጌዎች በ23/73 (2009)
አ.1048 አንቀፅ 51(2) ተሽረዋሌ፡፡

567
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. ማንኛውም ኦፔሬተር ወይም የባቡር ማስተር ይህን ዯንብ መሠረት በማዴረግ

በተወሰኑ ውሳኔዎች ሊይ ቅሬታ ሲኖረው ውሳኔው በተሰጠ በ10 የሥራ ቀናት
ውስጥ ሇባሇስሌጣኑ ዋና ዲይሬክተር ቅሬታውን ሇማቅረብ ይችሊሌ።
5. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (4) መሰረት ዋና ዲይሬክተሩ በሰጠው ውሳኔ ያሌረካ
ወገን ውሳኔው በተሰጠ በ20 የሥራ ቀናት ውስጥ ሇሚኒስቴሩ ቅሬታውን ሇማቅረብ
ይችሊሌ።
6. ዯንቡ የሚፀናበት ጊዚ
ይህ ዯንብ ከዙሬ መስከረም 7 ቀን 2008 ጀምሮ የጸና ይሆናሌ፡፡
አዱስ አበባ ጥቅምት 19 ቀን 2008 ዒ.ም
ኃይሇማርያም ዯሳሇኝ
የኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊሪፏብሉክ ጠቅሊይ ሚኒስቴር

568
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሠንጠረዥ ‘ሀ’SCHEDULE ‘A’

የባቡር የመንገዴ ምሌክቶች Railway Signs

1. የማስጠንቀቂያ ምሌክት 1. Warning Signs

መዛጊያ ያሇው የባቡር ሀዱዴ ማቋረጫ Railway crossing

with gate

መዛጊያ የላሇው የባቡር ሀዱዴ ማቋረጫ Railway crossing

without gate

ተዯጋጋሚ ማስጠንቀቂያ ወይም Repeated warning or

ተዯጋጋሚ የባቡር ሀዱዴ ማቋረጫ repeated railway
ማስጠንቀቂያ crossing

ሀ. ወዯፉት 240 ሜ. ርቆ የባቡር a. Railway

ሀዱዴ ማቋረጫ መኖሩን crossing 240
የሚያመሇክት m. ahead

ሇ. ወዯፉት 160 ሜ. ርቆ የባቡር b. Railway

ሀዱዴ ማቋረጫ መኖሩን crossing
የሚያመሇክት 160m. ahead

569
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሏ. ወዯፉት 80 ሜ. ርቆ የባቡር c. Railway

ሀዱዴ ማቋረጫ መኖሩን crossing 80m.
የሚያመሇክት ahead

የባቡር ሀዱዴ ማቋረጫ Railway Crossing

የባቡር ሀዱደ ማቋረጫ ከሊይ በኩሌ This railroad

የኤላክትሪክ ገመዴ የተዖረጋበት ስሇሆነ crossing has
ከፌታቸው ትሌቅ የሆነ ተሽከርካሪዎች electrical wires
በጥንቃቄ እንዱያሌፈ overhead; high
profiel vehicles
should exercise
caution

ከባሇ አራት አቅጣጫ መንገዴ በስተግራ There is railway

በኩሌ የባቡር ሀዱዴ ማቋረጫ አሇ crossing on the left
side of the
crossroad

570
 የፌትህ ሚኒስቴር

ከባሇ አራት አቅጣጫ መንገዴ በስተቀኝ There is railway

በኩሌ የባቡር ሀዱዴ ማቋረጫ አሇ crossing on the right
side of the
crossroad

የመብራት ምሌክት ያሇው የባቡር ሀዱዴ Railway crossing

ማቋረጫ with signal lights:
When yellow light is
ቢጫ መብራት ሲበራ፡- ባቡር እየመጣ
on: a train is
ስሇሆነ የባቡር ማቋረጫ ክሌሌ ውስጥ የገባ
approaching
ተሽከርካሪ ቶል አቋርጠህ መውጣት
therefore, vehicle
ያሌገባህ ከሆነ ቁመህ ባቡሩ እስኪያሌፌ
began crossing rail
ጠብቅ
shall speedly cross
and those
ቀይ መብራት ሲበራ፡- ባቡር እያሇፇ approaching rail
ስሇሆነ ቁም shall stop ;

When red light is

on: as the train is
passing remain
stopped until the
train passed and
signal turns off

571
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሁሇት የቀይ መብራት ምሌክት ያሇው Railway way

የባቡር ሀዱዴ ማቋረጫ crossing with
flashing signal
ቀይ መብራት ሲበራ፣ ባቡር እያሇፇ
consisting of twin
ስሇሆነ ቁም
red light assembls:

When the red light

is on stop and give
way for the train

2. መረጃ ሰጭ ምሌክቶች 2. Informative Signs

ወዯፉት የባቡር የሀዱዴ ማቋረጫ አሇ There is railway

crossing a head

ወዯፉት መብራት ያሇው የባቡር ሀዱዴ There is railway

ማቋረጫ ምሌክት አሇ crossing flashing
signals a head

የባቡር ሀዱደ እና የተሽከርካሪ መንገደ There is low ground

ከፌታ እኩሌ የሆነ ማቋረጫ ወዯፉት አሇ clearance railway
crossing ahead

ወዯፉት ከባሇ አራት አቅጣጫ መንገዴ There is parallel rail

ትይዩ በግራ በኩሌ የባቡር ሀዱዴ road crossing (Cross
ማቋረጫ አሇ road) ahead

572
 የፌትህ ሚኒስቴር

ወዯፉት በቀኝ በኩሌ ከሚታጠፇው There is parallel rail

መንገዴ የባቡር ሀዱዴ ማቋረጫ መንገዴ road crossing (Side
አሇ road) ahead

―T‖ ቅርጽ ካሇው መንገዴ ትይዩ የባቡር There is parallel rail

ሀዱዴ ማቋረጫ መንገዴ road crossing (T
intersection) ahead

ሰያፌ የባቡር መንገዴ ማቋረጫ Skewed railway

crossing

የባቡሩ ፌጥነት ከ80 ማይሌ በሰዒት በሊይ Train‖s speed may

ሉሆን ይችሊሌ exceed 80 M.P.H

የሚቀጥሇውን የባቡር መንገዴ ማቋረጫ Use next crossing

ተጠቀም

የባቡር ጣቢያ Train Station

ከፉት ሇፉት የባቡር ዋሻ አሇ Tunnel

573
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. የሚቆጣጠሩ / የሚያስገዴደ 3. Regulatory

ምሌክቶች Signs

የጡርንባ ዴምጽ ማሰማት የተከሇከሇ Prohibition of Use

audible warning
appliance

በባቡር ሀዱዴ ሊይ ተሽከርካሪ ማሽከርከር Driving vehicles on

የተከሇከሇ ነው railway is prohibited

ጠቅሊሊ ከፌታቸው በሜትር በምሌክቱ ሊይ Closed to vehicle of

ከተመሇከተው በሊይ ሇሆኑ ተሽከርካሪዎች a total height
የተከሇከሇ exceeding that
indicated in meter or
the sign

በዘህ ማሇፌ ክሌክሌ ነው Do not walk

ሇእግረኞች የተከሇከሇ Pedsterians

prohibited

574
 የፌትህ ሚኒስቴር

ዖንጉ አግዴም በተዖጋበት ጊዚ የባቡር No crossing when

ሀዱደን ማቋረጥ ክሌክሌ ነው the barricade is in
clossed position

የዘህ ምሌክት እስከሚያበቃበት ዴረስ No Parking

ባሇው ቦታ ማቆም ክሌክሌ ነው

ቁም እና አሳሌፌ Stop and give way

You must give way

to traffic on the
ቅዴሚያ ስጥ
intersecting

መግባት ክሌክሌ ነው Do not Enter

ሠንጠረዥ ‘ሇ’

1. እግረኞች ስሇሚቀጡበት

ቅጣት
(በብር)
ተ.ቁ የጥፊቶች ዛርዛር

1 እግረኛ እንዱያቋርጥበት በተፇቀዯ ሀዱዴ ሊይ ሲያቋርጥ የባቡር 100.00

ኦፔሬተር ሠራተኞችን ትዔዙዛ፣ የትራፉክ ምሌክቶችን እና
ማመሊከቻዎችን አሇማክበር

575
 የፌትህ ሚኒስቴር

2 እግረኛ እንዱያቋርጥበት ባሌተፇቀዯ የባቡር ሀዱዴ ሊይ ማቋረጥ 200.00

3 ያሇበቂ ምክንያት ሀዱዴ ሊይ መቆም ወይም መጓዛ 200.00

4 እግረኛ እንዱያቋርጥበት በተፇቀዯ ሀዱዴ ሊይ እያቋረጠ እያሇ 200.00

የባቡር ኦፔሬተር ሠራተኞችን ትዔዙዛ፣ የትራፉክ ምሌክቶችና
ማመሊከቻዎችን ሳያከብሩ እንስሳትን መንዲት ወይም ይዜ ማቋረጥ

5 ወዯ ባቡር ሀዱዴ ክሌሌ፣ ዋሻዎች እና ዴሌዴዮች፣ የከፌታ መንገዴ 200.00

ክፌሌ፣ የመከሊከያ አጥር፣ ግዴግዲ እና የትኬት መቁረጫ መከሇያ
ሥፌራዎች ዖል ወይም ሾሌኮ መግባት

6 በተከሇለ የባቡር ሀዱድች ውስጥ ወይም የባቡር መሠረተ ሌማት 300.00

ውስጥ እንስሳትን መንዲት ወይም መሌቀቅ፣ እና በዋሻ መግቢያና
መውጫ ሊይ እንስሳትን ማቆም፣ ማከማቸት እና ማሰር

2. ተሳፊሪዎች ስሇሚቀጡበት

ተ.ቁ የጥፊቶች ዛርዛር ቅጣት

(በብር)

1 ሇአካሌ ጉዲተኛ፣ ሇአረጋዊያን፣ ሇአቅመ ዯካማ እና ሇነፌሰጡር 50.00

ሴቶች በተሇየው መቀመጫ፣ ሉፌቶችና ላልች መገሌገያ
መሣሪያዎች በባቡር ኦፔሬተር ሠራተኞች ሳይፇቀዴሇት መጠቀም

2 በባቡር ሊይ ተሳፌረው እያለ መቀመጫዎችን መረጋገጥ ወይም 50.00

መቀመጫዎች ሊይ መራመዴ፣ ወይም በባቡር ውስጥ ወይም በባቡር
ጣቢያ በሚገኙ መቀመጫዎች ሊይ መተኛት

3 የባቡር ማስተር ወይም የባቡር ኦፔሬተር ሠራተኞች ትእዙዛ ወይም 100.00

ስሇባቡር አጠቃቀም የወጣ የአሠራር ዯንብን አሇማክበር

4 ሇሕግ ወይም ሇመሌካም ሥነ-ምግባር ተቃራኒ የሆነ ማናቸውንም 100.00

576
 የፌትህ ሚኒስቴር

ዴርጊት መፇጸም

5 በባቡር ጣሪያ፣ መስኮት፣ መግቢያና መውጫ በመሳሰሇው ቦታ ሊይ 100.00

መንጠሊጠሌ ወይም ተንጠሊጥል መጓዛ

6 በባቡር ጣቢያዎችም ሆነ በባቡሩ ሊይ ተሳፌሮ እያሇ የባቡሩን 100.00

ጣቢያም ሆነ ባቡሩን ሉያቆሽሹ የሚችለ ማናቸውንም ዒይነት
ቆሻሻዎች መጣሌ ወይም ማንኛውንም ዒይነት ሲጋራ ማጨስ

7 በዘህ ዯንብ የተከሇከለ ዔቃዎችን እና እንስሳትን ይዜ ባቡር ሊይ 200.00

መሳፇር

8 ምንም ዒይነት አዯጋ በላሇበት ሁኔታ የዴንገተኛ አዯጋ 300.00

መሣሪያዎችን መጠቀም ወይም መነካካት

9 የዯህንነት ምሌክት፣ የእሳት አዯጋ መከሊከያ፣ የአዯጋ ጊዚ መውጫ 400.00

እና መረጃ ሰጭ ምሌክቶችን ማበሊሸት

10 በመፇንዲት እና በመቀጣጠሌ ወይም በማንኛውም ሁኔታ አዯጋ 5000.00

ሇማዴረስ የሚችለ ማንኛውንም ዔቃዎችን ይዜ ባቡር ሊይ መሳፇር
ወይም ሇመሳፇር መሞከር

3. አሽከርካሪዎች ስሇሚቀጡበት

ቅጣት
(በብር)
ተቁ የጥፊቶች ዛርዛር

1 የባቡር ተሳፊሪዎች የተሽከርካሪ መንገዴ አቋርጠው ወዯ ባቡር 200.00

ጣቢያ ሲገቡ እና ከባቡር ጣቢያ ሲወጡ ቅዴሚያ አሇመስጠት

2 የተሽከርካሪ መንገዴ በሚያቋርጥበት ቦታ ሊይ ተመዴበው የሚሰሩ 500.00

የባቡር ኦፔሬተር ሠራተኞች እና ትራፉክ ፕሉስ የሚሰጡትን
ትዔዙዛ አሇማክበር

3 ባቡር ጣቢያ ከፉት ወይም ከኋሊ በ20 ሜትር ርቀት ውስጥ 500.00
ተሽከርካሪ ማቆም

577
 የፌትህ ሚኒስቴር

4 እግረኞች እና ተሽከርካሪዎች የባቡር ሀዱደን ከሚያቋርጡበት 500.00

መንገዴ ሊይ በማንኛውም አቅጣጫ በ20 ሜትር ክሌሌ ውስጥ
ተሽከርካሪ ማቆም

5 በባቡር መሠረተ ሌማት ሊይ ጉዲት አዴርሶ ሪፕርት አሇማዴረግ 500.00

6 የተሽከርካሪ መንገዴ የባቡር ሀዱደን በሚያቋርጥበት ቦታ ሊይ 2000.00

የተበሊሸን ተሽከርካሪ በአስቸኳይ አሇማንሳት

7 በባቡር መሠረተ ሌማት ሊይ ወይም በባቡር ሊይ ጉዲት ማዴረስ 5000.00

4. የባቡር ማስተሮች ስሇሚቀጡበት

ተ.ቁ የጥፊቶች ዛርዛር ቅጣት

(በብር)

1 ከተፇቀዯው የግንባር መብራት ሀይሌ ውጭ የሆኑ መብራቶችን 100.00

ወይም ፒውዙዎችን መጠቀም

2 የባቡር ማስተርነት የብቃት ማረጋገጫ ፌቃዴ ኖሮት ፌቃደን 100.00

ሳይዛ ባቡር መንዲት ማዴረግ

3 ተገቢው የባቡር ማስተርነት የብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ኖሮት 200.00

በወቅቱ ሳያሳዴስ ባቡር መንዲት

4 ምንም ዒይነት አዯጋ በላሇበት ሁኔታ የዴንገተኛ አዯጋ 300.00

መሣሪያዎችን መጠቀም

5 የተሽከርካሪ መንገዴ የባቡር ሀዱደን በሚያቋርጥበት ቦታ ሲዯርስ፣ 500.00

ከዋሻ ሲወጣ እና ሲገባ እና ወዯ ባቡር ጣቢያ ሲዯርስ ወይም
ከባቡር ጣቢያ በሚነሳበት ጊዚ ጡርንባ አሇማሰማት

6 ባቡር እየነደ የግሌ ተንቀሳቃሽ ስሌክ መጠቀም 500.00

7 ባቡር ከመቆሙ በፉት እና እየተንቀሳቀሰ እያሇ የባቡር በሮችን 500.00

መክፇት ወይም የባቡር በሮች ከመዖጋታቸው በፉት ባቡር

578
 የፌትህ ሚኒስቴር

ማንቀሳቀስ

8 ከመቆጣጠሪያ ማዔከሌ ከሚሊኩ መሌዔክቶች ውጭ የሆኑ ዴምጾችን 500.00

በጆሮ ማዲመጫ ማዲመጥ

9 ከባቡር ፌሰት ተቆጣጣሪ እና ከመረጃ ማዔከሌ የሚሰጠውን ትእዙዛ 2,000.00

መጣስ

10 ጫት ቅሞ ወይም እየቃመ፣ ንቃትን የሚገዴብ መዴሃኒት ወስድ፣ 5,000.00

አዯንዙዥ ዔጽ ወስድ፣ አሌኮሌ ጠጥቶ፣ ሰክሮ፣ በሰውነቱ ጤናማ
ያሇመሆን የተነሳ ወይም በዴካም መንፇስ ውስጥ ሆኖ ባቡር
መንዲት፣

11 የባቡር ማስተርነት የብቃት ማረጋገጫ ፌቃዴ ሳይኖረው ባቡር 10,000.00

ኦፔሬት ማዴረግ

5. የባቡር ኦፔሬተሮችን ስሇሚቀጡበት

ተ.ቁ. የጥፊቶች ዛርዛር ቅጣት

(በብር)

1 አስፇሊጊ የሆኑ መሌዔክቶችና የባቡር ትራንስፕርት አገሌግልት 5,000.00

የሚሰጥበትን የጊዚ ሰላዲ አሇማሳወቅ

2 ከተፇቀዯሇት የተሳፊሪ ብዙት እና የጭነት ሌክ በሊይ መጫን 5,000.00

3 ሇጭነት ወይም ሇተሳፊሪ ተስማሚ ባሌሆነ ባቡር ወይም ፈርጎ 5,000.00

ሰዎችን፣ ዔቃዎችን ወይም እንስሳትን ማጓጓዛ

4 ዴንገተኛ ፌተሻ ሲዯረግ የተገኘበትን ጉዴሇት እንዱያስተካክሌ 10,000.00

በጽሁፌ ተገሌጾሇት ጉዴሇቱን ሳያስተካክሌ ባቡርን
ሇትራንስፕርት አገሌግልት ማሰማራት

5 ሚኒስቴሩ በሚያወጣው መመሪያ መሠረት ተገቢው የቴክኒክ 10,000.00

ምርመራ ያሌተዯረገሇት ወይም ሇሥራ ብቁ መሆኑ ያሌተረጋገጠ
ባቡር ሇሥራ ማሰማራት

579
 የፌትህ ሚኒስቴር

6 አግባብ ካሇው አካሌ የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ሳያገኝ 20,000.00

እና አስፇሊጊውን ምዛገባ ሳይፇጽም የባቡር ትራንስፕርት
አገሌግልት መስጠት

7 ተገቢው የባቡር ማስተርነት የብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ የላሇውን 20,000.00

ሰው በባቡር ማስተርነት ማሰማራት

8 እዴሜያቸው ከ10 ዒመት በታች የሆኑ ሕጻናትን እና የአዔምሮ 500.00

ህሙማንን ያሇአጋዥ ማሳፇር

6. የባቡር መሠረተ ሌማት ኦፔሬተሮች ስሇሚቀጡበት

ተ.ቁ የጥፊቶች ዛርዛር ቅጣት

(በብር)

1 በባቡር መሠረተ ሌማት ውስጥ የሚተከለ ወይም የሚሇጠፈ 5000.00

አስፇሊጊ የትራፉክ ምሌክቶችና ማመሊከቻዎችን አሇመትከሌ

2 ዴንገተኛ ፌተሻ ሲዯረግ የተገኘበትን ጉዴሇት እንዱያስተካክሌ 10,000.00

በጽሁፌ ተገሌጾሇት ጉዴሇቱን ሳያስተካክሌ የባቡር መሠረተ
ሌማቱን ሇአገሌግልት ማዋሌ

3 አግባብ ካሇው አካሌ የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ሳያገኝ 20,000.00

እና አስፇሊጊውን ምዛገባ ሳይፇጽም የባቡር መሠረተ ሌማት
ሇአገሌግልት ማዋሌ

7. ላልች የዯንብ መተሊሇፍች

ተ.ቁ የጥፊቶች ዛርዛር ቅጣት

(በብር)

1 በባቡር መሠረተ ሌማት እና በባቡር ሊይ ወረቀት መበተን፣ ስዔሌ 200.00

መሳሌ ወይም ጽሁፌ መጻፌ

580
 የፌትህ ሚኒስቴር

2 በባቡር መሠረተ ሌማት ውስጥ መጸዲዲት፣ ቆሻሻዎችን መጣሌ እና 300.00

ሌብስ ማስጣት

3 በባቡር ውስጥ፣ በባቡር ጣቢያ፣ የተሽከርካሪ መንገዴ የባቡር 500.00

መስመሩን በሚያቋርጡበት ቦታ፣ በባቡር መሠረተ ሌማት ውስጥ
ዔቃ ማከማቸት፣ የንግዴ ሥራ ማካሄዴ፣ ማስታወቂያዎችን መንገር

4 በባቡር መሠረተ-ሌማት ወይም በባቡር ሊይ ማስታወቂያ መሇጠፌ 2000.00

5 አፇር፣ አሸዋ፣ ዴንጋይ የመሳሰለትን በባቡር ሀዱዴ ሊይ ማራገፇ 5000.00

ወይም እንዱራገፌ ማዴረግና ማንኛውም ሇባቡር ጉዜ አዯናቃፉ
የሆኑ ነገሮችን ማስቀመጥ

6 በባቡር ጣቢያዎች ሊይ የተገጠሙ መሣሪያዎችን፣ ባቡሮችን፣ 5000.00

ዋሻዎችን፣ የባቡር ሀዱድችን፣ ንጣፍችን፣ የባቡር ሀዱዴ መከሇያ
አጥሮችን እና ላልች ማንኛውም የባቡር መሠረተ ሌማት አካሊትን
ማበሊሸት፣ መንቀሌ፣ መገንጠሌ፣ መስበር ወይም መውሰዴ

7 የኤላክትሮ ሜካኒካሌ እና የባቡር እንቅስቃሴ መከታተያ 5000.00

መሣሪያዎችን፣ ገመድችን፣ የቴላኮሙኒኬሽን መሣሪያዎችን፣
የምሌክት ሥርዒት እና የኃይሌ ማስተሊሇፉያ ሥርዒትን፣ ማበሊሸት፣
መንቀሌ፣ መገንጠሌ፣ መስበር ወይም መውሰዴ

581
 የፌትህ ሚኒስቴር

አዋጅ ቁጥር 1074/2010

የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ አዋጅ
በሰው ህይወትና በንብረት ሊይ እየዯረሰ ሊሇው የመንገዴ ትራፉክ አዯጋ አንደና ዋነኛው
መንስኤ የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ አሰጣጥ ሥርዒት ጉዴሇት ያሇው በመሆኑ እና
ይህንንም ሁኔታ በመሇወጥ ብቃት ያሊቸውን አሽከርካሪዎች ማፌራት አስፇሊጊ ሆኖ
በመገኘቱ፤

በአገር አቀፌ ዯረጃ የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ አሰጣጥ ሥርዒት ወጥነት ያሇው፣
ዯረጃውን የጠበቀ እና ውጤታማ እንዱሆን ማዴረግ አስፇሊጊ ሆኖ በመገኘቱ፤

ከማሽከርከር ሌምዴና ብቃት ማነስ ጋር ተያይዜ የሚዯርስ የትራፉክ አዯጋን ሇመቀነስ

የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ሇማግኘት መሟሊት ያሇባቸውን መስፇርቶች ማሻሻሌ
በማስፇሇጉ፤

በኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ሕገ መንግስት አንቀጽ 55(1) መሠረት

የሚከተሇው ታውጇሌ፡፡

ክፌሌ አንዴ

ጠቅሊሊ

1. አጭር ርዔስ
ይህ አዋጅ ‘የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ አዋጅ ቁጥር 1074/2010’ ተብል
ሉጠቀስ ይችሊሌ፡፡
2. ትርጓሜ
በዘህ አዋጅ ውስጥ፡-
1. ‘ባሇሥሌጣን’ ማሇት የፋዯራሌ የትራንስፕርት ባሇሥሌጣን ነው፤
2. ‘የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ’ ማሇት ባሇሞተር ተሽከርካሪዎችን
ሇመንዲት የሚያስችሌ በዘህ አዋጅ መሠረት የሚሰጥ ፇቃዴ ነው፤
3. ‘የፋዯራሌ መንጃ ፇቃዴ’ ማሇት በእንካ ሇእንካ መርህ (ሪሲፔሮሲቲ) መሠረት
ሇውጭ አገር ዚጎች፣ ወይም ሇጉብኝት፣ ሇንግዴ ሥራ ወይም ሇመንግስት ሥራ
ወዯ ውጭ አገር ሇሚሄደ ኢትዮጵያውያን ባሇሞተር ተሽከርካሪ ሇማሽከርከር
የሚያስችሌ በዘህ አዋጅ በሚወጣ መመሪያ መሰረት የሚሰጥ መንጃ ፇቃዴ ነው፤

582
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. ‘የውጭ አገር መንጃ ፇቃዴ’ ማሇት በኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲዊ ሪፏብሉክ

እውቅና ያሇው የውጭ ሀገር መንግስት የሰጠው የመንጃ ፇቃዴ ነው፣
5. ‘ኢንተርናሽናሌ መንጃ ፇቃዴ’ ማሇት መስከረም 9 ቀን 1942 ዒ.ም ስዊስ ሀገር
ጄኔቫ ሊይ በተፇረመው የተባበሩት መንግስታት የመንገዴ ትራፉክ ስምምነት
መሠረት የተሰጠ መንጃ ፇቃዴ ነው፣
6. ‘ፇቃዴ ሰጪ አካሌ’ ማሇት የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ እንዱሰጥ በሕግ
አግባብ የተቋቋመና በባሇሥሌጣኑ ውክሌና የተሰጠው የፋዯራሌ ወይም የክሌሌ
ትራንስፕርት ተቋም ወይም ማንኛውም የመንግስት ተቋም ነው፤
7. ‘ቀሊሌ ተሳቢ’ ማሇት ከፌተኛ ክብዯቱ ከነጭነቱ ከ 750 ኪል ግራም የማይበሌጥ
ተሳቢ ነው፤
8. ‘ማሽነሪ’ ማሇት ሇግንባታ፤ ሇግብርና፤ ሇዔቃ ማንሻ ወይም ሇቁፊሮ ሥራ
አገሌግልት የሚውሌ የሰው ጉሌበትን በማገዛ ሥራን የሚያፊጥን ባሇጎማ ወይም
ባሇሰንሰሇት እግር ያሇው ማንኛውም በሞተር የሚንቀሳቀስ መሣሪያ ነው፤
9. ‘የሕክምና ተቋም’ ማሇት የሕክምና አገሌግልት ሇመስጠት ፇቃዴ የተሰጠው
የሕክምና ተቋም ነው፤
10. ‘የወታዯር የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ’ ማሇት በዘህ አዋጅ በአንቀጽ 16
መሠረት የመከሊከያ ማኒስቴር የሰጠው የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ
ነው፤
11. ‘ሚኒስቴር’ ማሇት የትራንስፕርት ሚኒስቴር ነው፤
12. ‘ባሇሞተር ተሽከርካሪ’ ማሇት በሜካኒካሌ ወይም በኤላክትሪክ ኃይሌ
እየተንቀሳቀሰ በመንገዴ ሊይ በመንኮራኩር የሚሄዴ ማንኛውም ዒይነት ተሽከርካሪ
ነው፤
13. ‘መንገዴ’ ማሇት ሇተሊሊፉ ክፌት ካሌሆነ የግሌ መንገዴ በስተቀር ተሽከርካሪዎች
በተሇምድ የሚጠቀሙበትን ጎዲና፣ የከተማ መንገዴ፣ አውራ ጎዲና፣ የገጠር
መንገዴ ወይም መተሊሇፉያ ነው፤
14. ‘የትራፉክ ተቆጣጣሪ’ ማሇት የዘህ አዋጅ ዴንጋጌዎች መከበራቸውን
ሇመቆጣጠር እና የትራፉክ ፌሰትን ሇማስተናበር አግባብነት ባሇው ሕግ ሥሌጣን
የተሰጠው ሰው ሲሆን፣ ትራፉክ ተቆጣጣሪ ፕሉስ እና የትራንስፕርት ተቆጣጣሪ
ተብሇው ይታወቃለ፤

583
 የፌትህ ሚኒስቴር

15. ‘ትራፉክ ተቆጣጣሪ ፕሉስ’ ማሇት የዘህ አዋጅ ዴንጋጌዎች መከበራቸውን

ሇመቆጣጠር እና የትራፉክ ፌሰትን ሇማስተናበር አግባብነት ባሇው ሕግ ሥሌጣን
የተሰጠው የፕሉስ አባሌ ነው፤
16. ‘የማሰሌጠኛ ተቋም’ ማሇት በሕግ እውቅና ያሇው መንግስታዊ ወይም የግሌ
የአሽከርካሪ ማሰሌጠኛ ተቋም ሲሆን የቀጠራቸውን ወይም ሇሚቀጥራቸው
ሠራተኞች የማሽከርከር ሥሌጠና ሇመስጠት ፌቃዴ የተሰጠው ማንኛውንም የግሌ
ወይም የመንግስት ተቋምን ይጨምራሌ፤
17. ‘ትራንስፕርት ተቆጣጣሪ’ ማሇት የዘህ አዋጅ ዴንጋጌዎች መከበራቸውን
ሇመቆጣጠር በተሇይም በመንገዴ ሊይ የሚንቀሳቀሱ ተሽከርካሪዎችን የቴክኒክ
ብቃት እንዱያረጋግጥና ከትራንስፕርት አስተዲዯር ጋር በተያያዖ የወጡ
መመሪያዎችን አፇፃፀም ሇመቆጣጠር አግባብ ባሇው አካሌ ሥሌጣን የተሰጠው
ሰው ነው፤
18. ‘ሰው’ ማሇት የተፇጥሮ ሰው ወይም በሕግ የሰውነት መብት የተሰጠው አካሌ ነው፤
19. በዘህ አዋጅ በወንዴ ፆታ የተገሇጸው አነጋገር የሴትንም ይጨምራሌ፡፡
3. ዒሊማ
የዘህ አዋጅ ዒሊማ: -
1. አሽከርካሪዎች በቂ ችልታ ኖሯቸው ዯህንነቱ በተጠበቀ ሁኔታ ተሽከርካሪን
የሚያሽከረክሩ መሆኑን ማረጋገጥ፣
2. በአገር አቀፌ ዯረጃ ዯረጃውን የጠበቀ የማሽከርከር ብቃት መስፇርት መወሰን፣
ከማጭበርበር ከሙስና እና ከተንዙዙ አሠራር ነፃ የሆነ የአሽከርካሪ ብቃት
ማረጋገጫ ሥርዒት መፌጠር፣
3. የመንገዴ ትራንስፕርት የትራፉክ ፌሰትንና የማሽከርከር ብቃትን የሚመሇከቱ
የሁሇትዮሽና ዒሇም አቀፌ ስምምነቶች በማናቸውም የኢትዮጵያ መንገድች ሊይ
በአሽከርካሪዎች መከበራቸውን ማረጋገጥ፣ ይሆናሌ፡፡
4. የተፇፃሚነት ወሰን
የዘህ አዋጅ ዴንጋጌዎች በማናቸውም የኢትዮጵያ መንገድች ሊይ ባሇሞተር
ተሽከርካሪዎችን ሇሚያሽከረክሩ አሽከርካሪዎች በሚሰጡ የአሽከርካሪ ብቃት
ማረጋገጫ ፇቃድች ሊይ ተፇፃሚነት ይኖረዋሌ፡፡

584
 የፌትህ ሚኒስቴር

ክፌሌ ሁሇት
ተግባርና ኃሊፉነት

5. የባሇስሌጣኑ ተግባርና ኃሊፉነት

ባሇስሌጣኑ በሕግ የተሰጠው ሥሌጣን እንዯተጠበቀ ሆኖ የሚከተለት ተግባራትና
ኃሊፉነቶች ይኖሩታሌ: -
1. የዘህ አዋጅ ዴንጋጌዎች በሥራ ሊይ መዋሊቸውን መከታተሌ፤
2. በፇቃዴ ሰጪው አካሌ መሟሊት የሚገባቸውን ዛርዛር መስፇርቶች ማውጣት፤
3. ሇፇቃዴ ሰጭ አካሊት እንዯአስፇሊጊነቱ የአቅም ግንባታ ዴጋፌ መስጠት፤
4. በዘህ አዋጅ አንቀጽ 6 መሠረት ሇፇቃዴ ሰጪው አካሌ የብቃት ማረጋገጫ
ውክሌና መስጠት፣ ተግባሩን በአግባቡ እያከናወነ መሆኑን መከታተሌ፣ ብቃት
የላሇው ሆኖ ሲገኝ የተሰጠውን ውክሌና ማገዴ ወይም መሠረዛ፤
5. የአሽከርካሪ ብቃት ሥሌጠና ሇሚሰጡ ተቋማት የሚያስፇሌገውን የካሪኩሇም
ዛግጅት ከቴክኒክና ሙያ ማሰሌጠኛ ተቋማት ጋር በመሆን ማዖጋጀት፤
6. የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ዯብተር ጥራትን፣ ይዖትንና ቅርጽን
መወሰን፣ የብቃት ማረጋገጫ ዯብተሮችን በማሳተም በሀገር አቀፌ ዯረጃ ጥቅም
ሊይ እንዱውለ ማዴረግ፤
7. የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ የተሰጣቸውን እና ጥፊት የፇጸሙ
አሽከርካሪዎችን ዛርዛር በአገር አቀፌ ዯረጃ መዛግቦ መያዛ፤
8. የማሰሌጠኛ ተቋማት የብቃት ማረጋገጫ ምስክር ወረቀት ሇማግኘት ማሟሊት
ያሇባቸውን ሀገር አቀፌ መስፇርቶች በመመሪያ የመወሰን፤ ተግባራቸውን
በአግባቡ እያከናወኑ ስሇመሆናቸው ቁጥጥርና ክትትሌ የማዴረግ፤ ብቃታቸው
የተጓዯሇ ሆኖ ሲያገኘው በዘህ አዋጅ መሰረት የምስክር ወረቀታቸው እንዱታገዴ
ወይም እንዱሰረዛ የማዴረግ፤
9. አስፇሊጊ ሆኖ ሲያገኘው በሀገር አቀፌ ዯረጃ ተግባራዊ የሚሆን የማሰሌጠኛ
ተቋማት የሥሌጠና ታሪፌ መወሰን እና በሚኒስቴሩ ሲፀዴቅ ተግባራዊ ማዴረግ፤

585
 የፌትህ ሚኒስቴር

10. የማሽከርከር ብቃት ሥሌጠና የሚሰጡ የማሰሌጠኛ ተቋማት፣ አሰሌጣኞች እና

የማሽከርከር ብቃት ማረጋገጫ ፇተና የሚሰጡ የፌቃዴ ሰጪ አካሊት ባሇሙያዎች
ሉያሟሎቸው የሚገቡ መስፇርቶችን እና ሉከተሎቸው የሚገቡ የሥነ-ምግባር
መርሆዎችን እንዱሁም መስፇርቶቹን ሲያጓዴለ ወይም የሥነ-ምግባር
መርሆዎቹን የሚጻረር ተግባር ሲፇጽሙ ሉወሰዴባቸው የሚገቡ እርምጃዎችን
በተመሇከተ መመሪያ የማውጣት፤
11. በፋዯራሌ ዯረጃ የፋዳራሌ መንጃ ፇቃዴ የመስጠት፤ የማዯስ፤ በሕግ በተዯነገገው
መሠረት የማገዴና የመሰረዛ፡፡

ክፌሌ ሦስት

አጠቃሊይ ግዳታዎች

6. ስሇ አሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ መስፇርት

1. ማናቸውም የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ሲሰጥ በዘህ አዋጅ ውስጥ
የተዯነገጉትን መስፇርቶች የሚያሟሊ መሆን አሇበት፡፡
2. ባሇስሌጣኑ ማንኛውም ፌቃዴ ሰጪ አካሌ ማሟሊት የሚገባውን መስፇርት
ያወጣሌ፡፡
3. ባሇስሌጣኑ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) መሠረት የሚያወጣው መስፇርት
መሟሊቱን በማረጋገጥ ሇፇቃዴ ሰጪው አካሌ ውክሌና ይሰጣሌ፡፡
4. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) መሠረት የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ
እንዱሰጥ ሥሌጣን የተሰጠው ፇቃዴ ሰጪ አካሌ የዘህን አዋጅ ዴንጋጌዎች
በሚቃረን መሌኩ የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ሰጥቶ የተገኘ እንዯሆነ
ባሇስሌጣኑ ፇቃደን ማገዴ ወይም መሰረዛ ይችሊሌ፡፡
7. የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ምዴቦች
1. የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ አመዲዯብ ከዘህ አዋጅ ጋር በተያያዖው
ሠንጠረዥ በተዖረዖረው መሠረት ይሆናሌ፡፡
2. ከዘህ አዋጅ ጋር በተያያዖው ሠንጠረዥ የተመሇከተው እንዯተጠበቀ ሆኖ በአንዴ
ምዴብ ውስጥ ከፌተኛውን የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ሇማግኘት
የሚቻሇው በዘያው ምዴብ ውስጥ ካሇው አነስተኛ የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ
ፇቃዴን በቅዴሚያ በማግኘትና በየዯረጃው በማሳዯግ ነው፡፡

586
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. በአንዴ ምዴብ ውስጥ ከዛቅተኛ ወዯ ከፌተኛ የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ

ፇቃዴ የሚቀይር ማንኛውም አሽከርካሪ ሇዯረጃው የተዖጋጀውን የንዴፇ ሃሳብና
የተግባር ሥሌጠናና ፇተና መውሰዴ አሇበት፡፡
4. ማንኛውም የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ የያዖ አሽከርካሪ የላሊ ምዴብ
የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ማግኘት ከፇሇገ ሇምዴቡ የሚሰጠውን ሌዩ
የንዴፇ ሀሳብና የተግባር ሥሌጠና እና ፇተና መውሰዴ አሇበት፡፡
5. ከማሽነሪ የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ በስተቀር ማንኛውም የአሽከርካሪ
ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ የተሰጠው ሰው በምዴብ ውስጥ ከአነስተኛ ዯረጃ ወዯ
ከፌተኛ ዯረጃ ሲያሳዴግ ወይም ከአንዴ የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ምዴብ
ወዯ ላሊ ምዴብ ሲቀይር ቀዴሞ የያዖውን የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ
ዯብተር ተመሊሽ ማዴረግ አሇበት፡፡
6. ማንኛውንም በአንዴ ምዴብ የሚገኝ የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ያሇው
አሽከርካሪ በላሊ ምዴብ የሚገኝ የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ሇማግኘት
የሚችሌባቸውን መስፇርቶች እና ሉወስዲቸው የሚገቡ የንዴፇ ሀሳብና የተግባር
ትምህርቶች እና ፇተናዎች ይዖትና መጠን በባሇሥሌጣኑ ይወሰናሌ፡፡
7. በዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀፅ (5) የተዯነገገው እንዯተጠበቀ ሆኖ ማንኛውም
አሽከርካሪ ዯረጃውን ሲያሳዴግ ወይም ምዴብ ሲቀይር አዱስ በሚሰጠው
የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ሊይ ቀዴሞ ይዜት የነበረው የአሽከርካሪ
ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ምዴብና ዯረጃ በሙለ ሉያሽከረክር እንዯሚችሌ ተገሌፆ
ይሰጠዋሌ፡፡
8. ስሇአሽከርካሪ ሥሌጠናና ስሇችልታ ፇተና
ማንኛውም ሰው የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ሇማግኘት፡-
1. ባሇስሌጣኑ በሚያወጣው ሥርዒተ ትምህርት መሠረት ንዴፇ ሃሣብንና ተግባርን
ያዋሃዯ ሥሌጠና በማሰሌጠኛ ተቋም መውሰዴ አሇበት፤
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተመሇከተውን ሥሌጠና እንዲጠናቀቀ
የተሰጠውን የችልታ ማረጋገጫ ፇተና ያሇፇ መሆን አሇበት፤

587
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተዯነገገው ቢኖርም ማንኛውም ሰው

የአውቶሞቢሌ የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ሇማግኘት በራሱ ወይም
በቤተሰቡ ባሇቤትነት የተያዖን ተሽከርካሪ በመጠቀም ከባሇስሌጣኑ ጊዚያዊ
የማሰሌጠን ፌቃዴ በተሰጠው ሰው አማካኝነት ሇመሰሌጠን ይችሊሌ፤
4. ሇዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (3) አፇፃፀም ‘ቤተሰብ’ ማሇት እስከ ሁሇተኛ ዯረጃ
የሚቆጠር የሥጋ ወይም የጋብቻ ዛምዴና ያሇው ዖመዴ ነው፤
5. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (3) መሠረት ሥሌጠና ሇሚሰጠው ሰው ጊዚያዊ
የማሰሌጠን ፌቃዴ የሚሰጥበትን ዛርዛር ሁኔታ ባሇስሌጣኑ ይወስናሌ፤
6. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) እና (2) የተዯነገገው እንዯተጠበቀ ሆኖ
ማንኛውም አሽከርካሪ በታክሲ አገሌግልት የተመዖገቡ ተሽከርካሪዎችን
ማሽከርከር የሚችሇው፡-
ሀ) አስረኛ ክፌሌን ያጠናቀቀ ሆኖ የአውቶሞቢሌ ወይም የህዛብ ምዴበ ቋሚ
የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ያሇው ከሆነ፤ እና
ሇ) ባሇሥሌጣኑ ባዖጋጀው የሥሌጠና ይዖት መሠረት ከፇቃዴ ሰጭ አካሌ ሌዩ
ሥሌጠና በመውሰዴ የታክሲ የአሽከርካሪ የምስክር ወረቀት የተሰጠው
እንዯሆነ፤ ነው፡
9. የማሰሌጠኛ ተቋም ግዳታዎች
1. ማንኛውም የማሰሌጠኛ ተቋም
ሀ) ባሇስሌጣኑ ያወጣውን መስፇርት ማሟሊትና እንዯአግባቡ በባሇሥሌጣኑ
ወይም በፇቃዴ ሰጪው አካሌ የተሰጠ የምስክር ወረቀትና አግባብ ባሇው
አካሌ የተሰጠ የንግዴ ሥራ ፇቃዴ መያዛ፣
ሇ) ሥሌጠና በሚሰጥበት ጊዚ የትራፉክ ዯህንነት ዯንቦች በሚገባ መከበራቸውን
ማረጋገጥ፣
ሏ) ሥሌጠናውን ባሇስሌጣኑ ባዖጋጀው መስፇርት መሰረት ማካሄዴ፣ እና
መ) የሥሌጠና መረጃዎችን መያዛና በየጊዚው ሇፇቃዴ ሰጪው አካሌ ሪፕርት
ማዴረግአሇበት፡፡

588
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ዴንጋጌ ቢኖርም የራሱን ሠራተኞች ወይም
በአሽከርካሪነት ሇመቅጠር ሇመሇመሊቸው ሰዎች ብቻ የማሽከርከር ብቃት
ሥሌጠና እንዱሰጥ በባሇስሌጣኑ የተፇቀዯሇት የሕግ ሰውነት ያሇው የማሰሌጠኛ
ተቋም የንግዴ ፌቃዴ እንዱኖረው አይገዯዴም፡፡
10. የማስተማሪያ ተሽከርካሪ አነዲዴ ሁኔታዎች
1. የማስተማሪያ ተሽከርካሪ ሉነዲ የሚችሇዉ አግባብ ባሇው አካሌ ሲፇቀዴ ሇዘሁ
ተብል በተዖጋጀው ቦታ ወይም አነስተኛ የትራፉክ እንቅስቃሴ በሚኖርበት
መንገዴ ሊይ ሆኖ፡-
ሀ) ‘ሇማጅ’ የሚሌ ምሌክት ከተሽከርካሪው ፉትና በስተኋሊ ተሇጥፍ በ 50 ሜትር
ርቀት ከፉት ሇፉቱ ሊሇ ወይም ሇተከታይ አሽከርካሪ በግሌጽ የሚታይ
መሆን፣ እና
ሇ) ተሽከርካሪው በሚንቀሳቀስበት ጊዚ ሁለ ከሇማጁ ጏን አሰሌጣኝ መቀመጥ፣
አሇበት፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ፉዯሌ ተራ (ሇ) የተዯነገገው እንዯተጠበቀ ሆኖ
ዔጩ አሽከርካሪዎች ሇብቻቸው ራሳቸውን ችሇው እያሽከረከሩ ስሇሚሰሇጥኑበት
ሁኔታ ባሇስሌጣኑ ይወስናሌ፡፡
3. የማስተማሪያ ተሽከርካሪው ባሇሁሇት ወይም ባሇሦስት እግር ሞተር ሳይክሌ
ሲሆን፡-
ሀ) ‘ሇማጅ’ የሚሌ ምሌክት ከሞተር ሳይክለ በስተኋሊ ተሇጥፍ ከ 50 ሜትር
ርቀት ሇተከታይ አሽከርካሪ በግሌጽ የሚታይ መሆን፣
ሇ) ከሇማጁ በስተኋሊ በሞተር ሳይክለ ኮርቻ የሚቀመጥ አሰሌጣኝ መኖር፣ እና
ሏ) ሇማጁና አሰሌጣኙ የአዯጋ መከሊከያ ቆብ የሚጠቀሙ መሆን አሇበት፡፡
11. ስሇ መንዲት ፇተና
በዘህ አዋጅ አንቀጽ 10 የተዯነገገው ቢኖርም ሇፇተና ሲሆን ሇማጁ ብቻውን ራሱን
ችል ማሽከርከር አሇበት፡፡

589
 የፌትህ ሚኒስቴር

12. ተፇሊጊ ዔዴሜና ትምህርት

የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ሇማግኘት የሚያመሇክት ማናቸውም ሰው፡-
1. ሇሞተር ሳይክሌ ወይም ሇአውቶሞቢሌ የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ
ሲሆን፣ ቢያንስ የአራተኛ ክፌሌ ትምህርት ያጠናቀቀና ዔዴሜው ከ18 ዒመት
ያሊነሰ መሆን፣
2. ሇባሇ ሶስት እግር የአሽከርካሪ የብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ሲሆን ቢያንስ የአስረኛ
ክፌሌ ትምህርት ያጠናቀቀና ዔዴሜው ከ 20 ዒመት ያሊነሰ መሆን፣
3. ሇዯረቅ I ወይም ሇሕዛብ I የአሽከርካሪ የብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ሲሆን ቢያንስ
የአስረኛ ክፌሌ ትምህርት ያጠናቀቀና ዔዴሜው ከ 22 ዒመት ያሊነሰ መሆን፣
4. ሇዯረቅ II፣ ሇህዛብ II፣ ወይም ሇፇሳሽ I የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ
ሲሆን ቢያንስ አስረኛ ክፌሌ ትምህርት ያጠናቀቀ፣ ዔዴሜው ከ 24 ዒመት ያሊነሰ፣
እና በተመሳሳይ ምዴብ የዯረቅ I፣ የሕዛብ I፣ ቋሚ የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ
ፇቃዴ ኖሮት ከፇሳሽ I በስተቀር ቢያንስ የ አንዴ ዒመት የማሽከርከር ሌምዴ
ያሇው መሆን፣
5. ዯረቅ III፣ ሇሕዛብ III፣ ሇፇሳሽ II የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ሲሆን
ቢያንስ አስረኛ ክፌሌ ትምህርት ያጠናቀቀ፤ ዔዴሜው ከ 26 ዒመት ያሊነሰ እና
በተመሳሳይ ምዴብ የዯረቅ II፣ የህዛብ II፣ እና ቋሚ የፇሳሽ I የአሽከርካሪ ብቃት
ማረጋገጫ ፌቃዴ ኖሮት ቢያንስ የአንዴ ዒመት የማሽከርከር ሌምዴ ያሇው
መሆን፤
6. ሇማሽን ኦፔሬተርነት ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ሲሆን ቢያንስ የአስረኛ ክፌሌ
ትምህርት ያጠናቀቀና ዔዴሜው ከ 20 ዒመት ያሊነሰ መሆን፤ አሇበት፡፡
13. የጤና ሁኔታ
1. የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ሇማግኘት የሚያመሇክት ማናቸውም ሰው
ባሇሞተር ተሽከርካሪ በሚገባ ሇማንቀሳቀስ ከሚያውክ ማንኛውም ዒይነት የአካሌ
ጉዲት ወይም የጤና መታወክ ነፃ መሆን አሇበት፡፡

590
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. ማንኛውም አመሌካች በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ዴንጋጌ መሠረት

ባሇሞተር ተሽከርካሪ ሇማሽከርከር ብቁ መሆኑ፣ ባሇሥሌጣኑ ወይም ፇቃዴ
ሰጪው አካሌ ከጤና ጥበቃ ሚኒስቴር ወይም ከጤና ቢሮ ጋር በመመካከር
በሚያወጣው መስፇርት መሠረት በሚመረጥ የሕክምና ተቋም በሚዯረግ ምርመራ
ይረጋገጣሌ፡፡
3. ፇቃዴ ሰጪው አካሌ በሕክምና ተቋም የምርመራ ውጤት ተቀባይነት ሊይ
ጥርጣሬ ካሇው በላሊ የሕክምና ተቋም ዴጋሚ ምርመራ እንዱዯረግ ሉጠይቅ
ይችሊሌ፤ የኋሇኛው የሕክምና ውጤት ከፉተኛው ጋር የሚጣጣም ከሆነም
የመጨረሻ ይሆናሌ፡፡
4. በሁሇት የሕክምና ተቋማት የተሰጠው የሕክምና ውጤት የተሇያየ ከሆነ ፇቃዴ
ሰጪው አካሌ ሇመረጠው ሦስተኛ የሕክምና ተቋም ተሌኮ የሚሰጠው የሕክምና
ውጤት የመጨረሻ ይሆናሌ፡፡
14. ስሇ አሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ማመሌከቻ
1. የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ሇማግኘት ሇፇቃዴ ሰጪው አካሌ የሚቀርብ
ማመሌከቻ በግንባር ወይም በፕስታ ወይም በኤላክትሮኒክስ መሌዔክት ሉሆን
ይችሊሌ፡፡
2. ማናቸውም የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ማመሌከቻ ከሚከተለት ሰነድች
ጋር ተያይዜ መቅረብ አሇበት፡-
ሀ) የትምህርት ማስረጃ፤
ሇ) የሌዯት የምስክር ወረቀት ወይም ፕስፕርት ወይም በቀበላ አስተዲዯር
የተሰጠ የነዋሪነት መታወቂያ ዯብተር፤
ሏ) የጤንነት ምርመራ ውጤት፤
መ) በአሽከርካሪ ማሰሌጠኛ ተቋም ወይም ፇቃዴ በተሰጠው ሰው የሰሇጠነ
መሆኑን የሚያረጋግጥ ሰርተፉኬት ወይም ማስረጃ፡፡
15. የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ስሇመስጠት
1. ፇቃዴ ሰጪው አካሌ በዘህ አዋጅ አንቀጽ 14 መሠረት የቀረበሇትን ማመሌከቻ
መርምሮ በዘህ አዋጅ አንቀጽ 8፣ 12 እና 13 ዴንጋጌዎች የተመሇከቱ
መስፇርቶች መሟሊታቸውን ካረጋገጠ በኋሊ ሇመጀመሪያ ጊዚ የብቃት ማረጋገጫ
ፇቃዴ የሚወስዴ ከሆነ ከህክምና ተቋማት ወይም በሕግ ሥሌጣን በተሰጠው

591
 የፌትህ ሚኒስቴር

አካሌ ተረጋግጦ የቀረበ ግዳታ ወይም ገዯብ ካሇ በፇቃደ ሊይ አስፌሮ

የተጠየቀውን ምዴብ ጊዚያዊ የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ይሰጣሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሰረት የሚሰጥ ጊዚያዊ የአሽከርካሪ ብቃት
ማረጋገጫ ፇቃዴ ፀንቶ የሚቆይበት ጊዚ ሁሇት ዒመት ይሆናሌ፡፡
3. ጊዚያዊ የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ወዯ ቋሚ የአሽከርካሪ የብቃት
ማረጋገጫ ፇቃዴ የሚቀየረው ባሇፌቃደ በሁሇት ዒመት ጊዚ ውስጥ
ያስመዖገበውን የትራፉክ ጥፊትና የትራፉክ አዯጋ ሪከርዴ መሰረት በማዴረግ
ይሆናሌ፡፡
4. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ዴንጋጌ ቢኖርም፡-
ሀ) ማንኛውም አካሌ ጉዲተኛ የተሽከርካሪን እንቅስቃሴ ሇመቆጣጠር ያሇበትን
ጉዴሇት ሉያካክስሇት የሚችሌ ሌዩ መሣሪያ የተገጠመሇትን ባሇሞተር
ተሽከርካሪ ሇመንዲት የሚያስችሌ የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ
ሉሰጠው ይችሊሌ፤
ሇ) የውጭ አገር ወይም ኢንተርናሽናሌ መንጃ ፇቃዴ ያሇው ሰው ተመጣጣኙ
ምዴብ የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ እንዱሰጠው ሲያመሇክትና
ፇቃዴ ሰጪው አካሌ፣
(1) የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ የሰጠው አገር የኢትዮጵያን
የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ በተመሳሳይ መሌኩ የሚቀበሌ
መሆኑን ሲያረጋግጥ፣
(2) የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃደ ትክክሇኛነት በሚመሇከተው አካሌ
መረጋገጡንና ፀንቶ የሚቆይበት ጊዚ ያሊሇፇ መሆኑን ሲያምንበት፣ እና
(3) ተገቢው ክፌያ ሲፇጸምሇት የተጠየቀውን ፇቃዴ ይሰጣሌ፡፡
5. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (4) (ሇ) የተዯነገገው እንዯተጠበቀ ሆኖ የውጭ አገር
ወይም ኢንተርናሽናሌ መንጃ ፇቃዴ ያሇው ሰው ወዯ ኢትዮጵያ ግዙት ከገባበት
ቀን አንስቶ እስከ አርባ አምስት ቀን ዴረስ ወይም ፇቃደ ፀንቶ የሚቆየው ከአርባ
አምስት ቀን በታች ከሆነ ይኸው ቀን እስኪጠናቀቅ ዴረስ ወዯ ኢትዮጵያ መንጃ
ፇቃዴ መቀየር ሳያስፇሌገው ማሽከርከር ይችሊሌ፡፡

592
 የፌትህ ሚኒስቴር

6. በዘህ አንቀጽ መሠረት የሚሰጥ ማንኛውም የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ፡

ሀ) ጥራት፣ ይዖትና ቅርጽ በባሇስሌጣኑ የሚወሰን ሆኖ ሇማጭበርበር ዴርጊት
ያሌተጋሇጠ እንዱሆን የሚያስችሌ አሠራር እንዱኖረው ማዴረግ፤ እና
ሇ) የባሇፌቃደ ፍቶግራፌ የተሇጠፇበት እንዱሁም የባሇፌቃደ የጽሁፌ ፉርማና
የእጅ ጣቶቹ አሻራ ያረፇበት እንዱሆን ማዴረግ፤ አሇበት፡፡
7. በዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀፅ 1 የተዯነገገው ቢኖርም አመሌካቹ ቋሚ የብቃት
ማረጋገጫ ፇቃዴ ኖሮት ዯረጃውን የሚያሳዴግ ወይም በላሊ ምዴብ የብቃት
ማረጋገጫ የሚወስዴ ከሆነ ፇቃዴ ሰጭው አካሌ በዘህ አዋጅ አንቀፅ 14 መሠረት
የቀረበሇትን ማመሌከቻ መርምሮ በዘህ አዋጅ አንቀፅ 8፣ አንቀፅ 12 እና አንቀፅ
13 የተቀመጡ መስፇርቶች መሟሊታቸውን ካረጋገጠ በኋሊ ከህክምና ተቋም
ወይም በሕግ ሥሌጣን ከተሰጠው አካሌ ተረጋግጦ የቀረበ ግዳታ ወይም ገዯብ
ካሇ በፇቃደ ሊይ አስፌሮ የተጠየቀውን ምዴብ ቋሚ የአሽከርካሪ ብቃት
ማረጋገጫ ፇቃዴ ይሰጣሌ፡፡
16. ስሇወታዯር የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ
1. የአገር መከሊከያ ሚኒስቴር በመከሊከያ ኃይሌ ውስጥ ሇሚያገሇግለ ሠራተኞች
የወታዯር የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ የመስጠት፣ የማዯስ፣ የማገዴና
የመሰረዛ ሥሌጣን በዘህ አዋጅ ተሰጥቶታሌ፡፡ ሆኖም፡-
ሀ) ፇቃደ ‘ሇኦፉስዬሌ ወታዯራዊ ጉዲይ ብቻ’ የሚሌ መግሇጫ የተጻፇበት ሆኖ
የወታዯር መሇያ ቁጥር ሰላዲዎች የተዯረጉባቸውን የመከሊከያ ኃይሌ
ተሽከርካሪዎች ሇመንዲት ብቻ የሚያገሇግሌ ይሆናሌ፤
ሇ) የአገር መከሊከያ ማኒስቴር የተሰጠውን ሥሌጣን በሥራ ሊይ ሲያውሌ የዘህን
አዋጅ ዴንጋጌዎች መከተሌና ማስፇጸም አሇበት፤
ሏ) ባሇስሌጣኑ የዘህ አንቀጽ ፉዯሌ ተራ (ሇ) ዴንጋጌ መጠበቁን ሇማረጋገጥ
ከፇቃዴ አሰጣጡ ጋር የተያያ዗ የአገር መከሊከያ ሚኒስቴር አሰራሮችና
ሰነድችን በማንኛውም ጊዚ ሇመመርመር ይችሊሌ፡፡
2. የወታዯር የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃድች በዘህ አዋጅ የተዯነገጉትን
መሥፇርቶችና ዯረጃዎች የሚያሟለ ሲሆንና ተገቢው ክፌያ ሲፇጸም በሲቪሌ
የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃድች ሉሇወጡ ይችሊለ፡፡

593
 የፌትህ ሚኒስቴር

17. የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ይዜ ስሇመገኘትና ስሇማሳየት

1. ማናቸውም ባሇፇቃዴ ባሇሞተር ተሽከርካሪ በማንኛውም መንገዴ ሊይ
በሚያንቀሳቅስበት ጊዚ ሁለ የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃደን ይዜ መገኘት
አሇበት፡፡
2. ማንኛውም ሰው በመንገዴ ሊይ ባሇሞተር ተሽከርከሪ በማሽከርከር ሊይ ሳሇ በሕግ
ሥሌጣን በተሰጠው የትራፉክ ተቆጣጣሪ ሲጠየቅ ተሽከርካሪውን በሥነ-ሥርዒት
በማቆም የአሽከርከሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃደን የማሳየት ግዳታ አሇበት፡፡
18. የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴን ስሇማሳረምና ስሇመተካት
1. በአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ሊይ ከሰፇሩት መግሇጫዎች መካከሌ
የተሳሳተ ነገር መኖሩን እንዲወቀ አሽከርካሪው የብቃት ማረጋገጫ ፇቃደን
ሇእርምት ማቅረብ አሇበት፤ ይህም ሲሆን ስህተቱ ያጋጠመው በፇቃዴ ሰጭው
አካሌ ጥፊት ምክንያትነት ብቻ ካሌሆነ በስተቀር ተገቢውን ክፌያ ባሇፇቃደ
ይፇጽማሌ፡፡
2. የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ የጠፊ፣ የተበሊሸ፣ የማይነበብ ወይም
በመግሇጫዎቹ ሊይ የተመሇከቱት ጉዲዮች የተሇወጡ እንዯሆነ ባሇፇቃደ ምትክ
ፇቃዴ እንዱሰጠው ወዱያው ሇፇቃዴ ሰጭው አካሌ ማመሌከት አሇበት፡፡
3. ፇቃዴ ሰጭው አካሌ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) መሠረት ማመሌከቻ
ሲቀርብሇት አመሌካቹ ተገቢውን ክፌያ እንዱፇጽም ካስዯረገ በኋሊ ምትክ
የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ይሰጠዋሌ፡፡
4. ምትክ የተሰጠበትን የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ መሌሶ ያገኘ ሰው
ተጨማሪ የሆነው ፇቃዴ እንዱሰረዛና እንዱወገዴ ወዱያው ሇፇቃዴ ሰጭው አካሌ
ማስረከብ አሇበት፡፡
19. የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ፀንቶ ስሇሚቆይበት ጊዚና ስሇማሳዯስ
1. ማንኛውም ቋሚ የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ፀንቶ የሚቆየው
ከተሰጠበት ቀን አንስቶ ሇአራት ዒመት ይሆናሌ፡፡
2. ማንኛውም የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ በዘህ አዋጅ አንቀጽ 13
መሠረት የተዯረገ የጤንነት ምርመራ ውጤት ሲቀርብና ተገቢው ክፌያ ሲፇጸም
በእያንዲንደ ዔዴሳት ወቅት ሇአራት ዒመት ይታዯሳሌ፡፡

594
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃደ ባሇቤት ፇቃደን ሇፇቃዴ ሰጭው አካሌ

ራሱ ወይም በሕጋዊ ወኪለ አማካኝነት በማቅረብ ሉያሳዴስ ይችሊሌ፤ ሆኖም
ሇሁሇት ተከታታይ ጊዚ በወኪሌ አማካኝነት ማሳዯስ አይፇቀዴም፡፡
4. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ዴንጋጌ ቢኖርም የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ
ፇቃዴ ባሇቤት ዔዴሜው ከሃምሳ አምስት ዒመት በሊይ ከሆነ፣ ፌቃደ በየሁሇት
ዒመት መታዯስ አሇበት፡፡
5. በዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀፅ (1) እና በዘህ አዋጅ አንቀፅ 15 (2) መሠረት
የአሽከርካሪ ፇቃደ ቋሚ ከሆነ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃደ የአገሌግልት ጊዚው
ካበቃ በኋሊ ባሇው አንዴ ዒመት ጊዚ ውስጥ ሳይቀይር ወይም ሳያሳዴስ የቀረ
አሽከርካሪ ፌቃደ ቋሚ ከሆነ የተግባር ፇተና ተፇትኖ ሲያሌፌ ይታዯስሇታሌ፤
ፌቃደ ጊዚያዊ ከሆነ ዯግሞ ከተግባር ፇተና በተጨማሪ ጊዚያዊ ፇቃደን በያዖበት
ዒመት የተመዖገበበት የጥፊት ሪኮርዴ ታይቶ የብቃት ማረጋገጫ ፇቃደ
ይታዯስሇታሌ፡
20. የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ስሇማገዴና መሰረዛ
1. የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ የተሰጠው ሰው በፇፀመው የትራፉክ ዯንብን
የመተሊሇፌ ጥፊት ሪከርዴ ወይም በላሊ አጥጋቢ ምክንያት ሊይ ተመስርቶ
የጤንነት ሁኔታው ወይም የመንዲት ችልታው አጥጋቢ አሇመሆኑ ሲረጋገጥ
ፇቃዴ ሰጪው አካሌ የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃደን ማገዴ ወይም
ባሇፇቃደ የጤና ምርመራ እንዱያዯርግ ወይም የችልታ ማረጋገጫ ፇተና
እንዱወስዴ ወይም ሁሇቱንም እንዱፇጽም ሉያስገዴዯው ይችሊሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የተካሄዯው የጤና ምርመራ ወይም
የችልታ ማረጋገጫ ፇተና ውጤት የባሇፇቃደ የጤና ሁኔታ ወይም የመንዲት
ችልታ አጥጋቢ አሇመሆኑን የሚያመሇክት ሲሆን ወይም ባሇፇቃደ ያሇበቂ
ምክንያት የምርመራ ወይም የፇተና ውጤቱን በዖጠና ቀናት ውስጥ ሉያቀርብ
ካሌቻሇ ፇቃዴ ሰጪው አካሌ ፇቃደን ሉሰርዖው ይችሊሌ፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) እና (2) የተዯነገገው እንዯተጠበቀ ሆኖ
በአሽከርካሪ የጥፊት ሪከርዴ መሠረት የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃደ
ሉታገዴ ወይም ሉሰረዛ ይችሊሌ፡፡

595
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) እና (2) መሠረት በተሰጠው ውሳኔ ቅር የተሰኘ
ማንኛውም ሰው ውሳኔው በዯረሰው በ 30 ቀናት ውስጥ ሇሚኒስቴሩ ቅሬታውን
ሉያቀርብ ይችሊሌ፤ የሚኒስቴሩም ውሳኔ የመጨረሻ አስተዲዯራዊ ውሳኔ ይሆናሌ፡
5. ማንኛውም የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ የተገኘው በሀሰተኛ ማስረጃ፣
በማታሇሌ ወይም በላሊ በማንኛውም ሕገ ወጥ በሆነ መንገዴ መሆኑ በባሇስሌጣኑ
ወይም በፇቃዴ ሰጭው አካሌ ሲረጋገጥ አጥፉው አግባብነት ባሇው ሕግ መሰረት
የሚጠየቅ መሆኑ እንዯተጠበቀ ሆኖ ተሰጥቶ የነበረው የብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ
ይሰረዙሌ፡፡
21. የፌቃዴ ሰጭ አካሊትን ፇቃዴ ስሇማገዴና ስሇመሰረዛ
1. የዘህ አዋጅ አንቀጽ 6 (4) አጠቃሊይ ዴንጋጌ እንዯተጠበቀ ሆኖ ፇቃዴ ሰጪ
አካሌ ይህን አዋጅና አዋጁን ተከትሇው የወጡ ዯንቦችና መመሪያዎችን የተሊሇፇ
እንዯሆነ በተሇይም፡-
ሀ) በባሇሥሌጣኑ የወጣውን መስፇርት ሇማያሟሊ የማሰሌጠኛ ተቋም የብቃት
ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት የሰጠ ወይም ያዯሰ፤
ሇ) ዔጩ አሽከርካሪው ሏሰተኛ የትምህርት፣ የጤናና የእዴሜ ማስረጃ ማቅረቡን
እያወቀ ወይም ማወቅ እየቻሇ የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇተና
እንዱወስዴ ያዯረገ፣ ወይም የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ
እንዱሰጠው ያዯረገ፤
ሏ) በሀገር አቀፌ ዯረጃ ተግባራዊ እንዱሆን በባሇስሌጣኑ ከተዖጋጀው የጽሁፌና
የተግባር ፇተና መመሪያ ውጪ ፇተና የሰጠ፤
መ) ከባሇስሌጣኑ ወይም በባሇስሌጣኑ ውክሌና ከተሰጣቸው አካሊት የተሰጠ
የብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ የላሊቸውን ወይም ፇቃዲቸው የታገዯ፣ ወይም
ያሌታዯሰ ፇታኞችን ተጠቅሞ ፇተና እንዱሰጥ ያዯረገ፤ ወይም የተፇታኞች
ብቃት እንዱረጋገጥ ያዯረገ፤
ሠ) የፌቃዴ ሰጪ አካሊት ሉያሟሎቸው ከሚገቡዋቸው መስፇርቶች ውስጥ
አንደን አጉዴል የተገኘ፤

596
 የፌትህ ሚኒስቴር

ረ) ብሌሹ አሰራሮችንና ኪራይ ሰብሳቢነትን ሇማስወገዴ ተገቢውን እርምጃ

ያሌወሰዯ፣ ወይም የሚቀርቡ የሕዛብ ቅሬታዎችን ተቀብልና በአግባቡ
አጣርቶ የእርምት እርምጃ ያሌወሰዯ፤ በተዯጋጋሚ የሕዛብ ቅሬታ
በሚቀርብባቸው የፌቃዴ ሰጪው ሠራተኞችና ባሇሙያዎች ሊይ ቅሬታውን
አጣርቶ ተገቢውን እርምጃ ያሌወሰዯ፤
ሰ) ሇማሰሌጠኛ ተቋም የተሰጠውን የምስክር ወረቀት እንዱያግዴ ወይም
እንዱሰረዛ በዘህ አዋጅ አንቀፅ 22 (2) መሰረት በባሇሥሌጣኑ የተሰጠውን
ትዔዙዛ ያሌፇፀመ፤
ባሇስሌጣኑ ፌቃዴ ሰጪው አካሌ ጥፊቶቹን ሇማረምና ዲግም እንዲይከሰቱ
ሇማዴረግ የሚያስችለ ተገቢ እርምጃዎችን እንዱወሰዴ ከማሳሰብ ጋር የእርምት
እርምጃዎቹን ወስድ ሪፕርት የሚያቀርብበትን ተገቢ ጊዚ በመወሰን የጽሁፌ
ማስጠንቀቂያ ይሰጠዋሌ፡፡
2. ማንኛውም ፇቃዴ ሰጪ አካሌ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሰረት
በተሰጠው ጊዚ ገዯብ ውስጥ ተገቢውን እርምጃ ሳይወስዴ የቀረ እንዯሆነ
ባሇስሌጣኑ ተገቢ ጊዚ በመወሰን ማስተካከያ እርምጃ እስከሚወስዴ ሇፌቃዴ ሰጪ
አካለ የሰጠውን ፌቃዴ ሇማገዴ ይችሊሌ፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) መሠረት የጊዚ ገዯብ ተሰጥቶት ማስተካከያ
እርምጃ እንዱወስዴ የእገዲ ትዔዙዛ የዯረሰው ማንኛውም ባሇፇቃዴ እርምጃ ወስድ
ጉዴሇቱን ያሊስተካከሇ እንዯሆነ ባሇስሌጣኑ ፇቃደን ይሰረዙሌ፡፡
4. ባሇስሌጣኑ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) መሰረት የፇቃዴ ሰጪ አካሌን ፇቃዴ
ሲያግዴ ከታገዯው ፌቃዴ ሰጪ አካሌ አገሌግልት የሚፇሌጉ ዚጎች አገሌግልቱን
ከባሇሥሌጣኑ ወይም ከላሊ ፌቃዴ ሰጪ አካሌ በቀጣይነት የሚያገኙበትን
አስፇሊጊ ሁኔታ ማመቻቸት አሇበት፡፡
22. የማሰሌጠኛ ተቋማትን የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ስሇማገዴና ስሇመሰረዛ
1. ባሇሥሌጣኑ የማሰሌጠኛ ተቋማት በዘህ አዋጅ አንቀጽ 9 የተዯነገገውን ግዳታ
በአግባቡ እየተወጡ መሆኑን ሇማረጋገጥ የሚያስችለትን ዖዳዎች በመጠቀም
በሚያዯርገው ቁጥጥርና ክትትሌ ግዳታውን ሳያሟሊ ባገኘው የማሰሌጠኛ ተቋም
ሊይ በሕግ መሰረት እርምጃ ሇመውሰዴ ወይም እንዯ አግባብነቱ የብቃት
ማረጋገጫ የምስክር ወረቀቱን ሇማገዴ ወይም ሇመሰረዛ ይችሊሌ፡፡

597
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. ጥፊት የፇፀመው የማሰሌጠኛ ተቋም የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀቱን

ያገኘው ከባሇስሌጣኑ ሳይሆን ከፌቃዴ ሰጪው አካሌ የሆነ እንዯሆነ
እንዯአግባብነቱ የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀቱን እንዱያግዴ ወይም
እንዱሰርዛ የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀቱን የሰጠውን ፌቃዴ ሰጪ አካሌ
ባሇስሌጣኑ ሇማዖዛ ይችሊሌ፡፡
23. ክሌከሊ
በዘህ አዋጅ አንቀጽ 10 የተዯነገገው እንዯተጠበቀ ሆኖ፡-
1. ማናቸውም ሰው ተገቢው የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ሳይኖረው
ማንኛውንም ባሇሞተር ተሽከርካሪ በመንገዴ ሊይ መንዲት አይችሌም፤
2. ማንኛውም የባሇሞተር ተሽከርካሪ ባሇቤት ወይም ባሇይዜታ ተገቢው የአሽከርካሪ
ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ያሇው መሆኑን ሳያረጋግጥ ተሽከርካሪውን ላሊ ሰው
እንዱነዲ መፌቀዴ የሇበትም፡፡
ክፌሌ አራት
ሌዩ ሌዩ ዴንጋጌዎች
24. ስሇ ቅሬታ
1. በዘህ አዋጅ መሠረት በተሰጠው ውሣኔ ቅር የተሰኘ ማንኛውም ሰው ውሳኔው
በዯረሰው በሰሊሳ ቀናት ውስጥ በየዯረጃው ሇሚመሇከተው የክሌሌና የፋዯራሌ
ትራንስፕርት ቢሮ ወይም ባሇስሌጣን ቅሬታውን ማቅረብ ይችሊሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሰረት ቅሬታውን አቅርቦ በተሰጠው ምሊሽ
ያሌረካ ማንኛውም ሰው ውሳኔው በዯረሰው በሰሊሳ ቀናት ውስጥ ሇሚኒስቴሩ
ቅሬታውን ሇማቅረብ ይችሊሌ፤ ሚኒስቴሩ በጉዲዩ ሊይ የሚሰጠው ውሳኔ
የመጨረሻው አስተዲዯራዊ ውሳኔ ይሆናሌ፡፡
25. ቅጣት
1. ይህን አዋጅ ተሊሌፍ የተገኘ ማንኛውም ሰው አግባብ ባሇው ህግ ይቀጣሌ፡፡
2. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) አጠቃሊይ ዴንጋጌ እንዯተጠበቀ ሆኖ የሞተር
ሳይክሌ ወይም የባሇሶስት እግር ምዴብ የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ
ያሇው ማንኛውም አሽከርካሪ ከያዖው ምዴብ ውጪ ሲነዲ ከተገኘ የአሽከርካሪ
ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ እንዯላሇው ተዯርጎ ይቀጣሌ፡፡

598
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) አጠቃሊይ ዴንጋጌ እንዯተጠበቀ ሆኖ የሞተር

ሳይክሌ ወይም የባሇሶስት እግር ምዴብ የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ
ሳይኖረው የላልች ምዴቦች የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ይዜ የሞተር
ሳይክሌ ወይም ባሇሶስት እግር ሲያሽከረክር ከተገኘ የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ
ፇቃዴ እንዯላሇው ተዯርጎ ይቀጣሌ፡፡
26. የተሻሩና ተፇፃሚነት የማይኖራቸው ሕጎች
1. የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ አዋጅ ቁጥር 600/2000 በዘህ አዋጅ
ተሽሯሌ፡፡
2. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ዴንጋጌ ቢኖርም በአዋጅ ቁጥር 600/2000
መሠረት ወጥተው ሥራ ሊይ የሚገኙ ዯንቦች ሁለ ከዘህ አዋጅ ዯንጋጌዎች ጋር
እስካሌተቃረኑ ዴረስ በዘህ አዋጅ መሰረት እንዯወጡ ተቆጥረው የፀኑ ይሆናለ፡፡
3. ይህን አዋጅ የሚቃረን ላሊ ማንኛውም አዋጅ፣ ዯንብ፣ መመሪያ ወይም የአሰራር
ሌምዴ በዘህ አዋጅ ውስጥ በተመሇከቱ ጉዲዮች ሊይ ተፇጻሚነት አይኖረውም፡፡
27. የመሸጋገሪያ ዴንጋጌ
ቀዯም ሲሌ በነበሩ ሕጎች ተሰጥተው የነበሩ የባሇሞተር ተሽከርካሪ የአሽከርካሪ ብቃት
ማረጋገጫ ፇቃድች ስሇሚሇወጡበት ሁኔታና ጊዚ ሚኒስቴሩ መመሪያ እስከሚያወጣ
ዴረስ ፀንተው ይቆያለ፡፡
28. ዯንብ እና መመሪያ የማውጣት ሥሌጣን
1. የሚኒስትሮች ምክር ቤት ይህን አዋጅ ሇማስፇፀም የሚያስችሌ ዯንብ ያወጣሌ፡፡
2. የትራንስፕርት ባሇሥሌጣኑ በዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀፅ (1) መሠረት የወጡ
ዯንቦችን ሇማስፇፀም የሚያስችሌ መመሪያ ያወጣሌ፡፡
29. አዋጁ የሚፀናበት ጊዚ
ይህ አዋጅ በፋዯራሌ ነጋሪት ጋዚጣ ታትሞ ከወጣበት ቀን ጀምሮ የፀና ይሆናሌ፡፡

አዱስ አበባ የካቲት 7 ቀን 2010 ዒ.ም

ሙሊቱ ተሾመ (ድ/ር)

የኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ

ሪፏብሉክ ፔሬዘዲንት

599
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሠንጠረዥ

የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ አመዲዯብ

ተ. የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ የብቃት ማረጋገጫ ፌቃደ ሇማሽከርከር የሚያስችሇው

ቁ ፇቃዴ ምዴብ የተሽከርካሪ አይነት

የሞተር ሣይክሌ የአሽከርካሪ

1 ባሇሁሇት እግር ሞተር ሳይክሌ ተሽከርከሪ
ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ምዴብ

ባሇሶስት እግር የአሽከርካሪ

2 ማንኛውንም ባሇ ሶስት እግር ባሇሞተር ተሽከርካሪ
ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ምዴብ

እስከ 8 መቀመጫ ያሇው ማንኛውም ዒይነት

የአውቶሞቢሌ የአሽከርካሪ
3 ተሽከርካሪ እና እስከ 10 ኩንታሌ የሚጭን ማንኛውም
ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ምዴብ
ተሽከርከሪ

4 የሕዛብ ማመሊሇሻ ተሽከርካሪ የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገ ጫፇቃ ዴምዴብ

እስከ 20 መቀመጫ ያሇው ማንኛውም የሕዛብ

ማመሊሇሻ ተሽከርካሪ እና በአውቶሞቢሌ የአሽከርካሪ
ዯረጃ--- ሕዛብ I
ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ምዴብ ሉያስነዲ የሚችሌ
ማንኛውንም ተሽከርካሪ

እስከ 45 መቀመጫ ያሇው ማንኛውም የሕዛብ

ማመሊሇሻ ተሽከርካሪ እና በአውቶሞቢሌ የአሽከርካሪ
ዯረጃ-- ሕዛብ II
ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ምዴብ ሉያስነዲ የሚችሌ
ማንኛውንም ተሽከርካሪ

ማንኛውም የሕዛብ ማመሊሇሻ ተሽከርካሪ እና

ዯረጃ-- ሕዛብ III በአውቶሞቢሌ የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ
ምዴብ ሉያስነዲ የሚችሌ ማንኛውንም ተሽከርካሪ

5 የዯረቅ ጭነት ማመሊሇሻ ተሽከርካሪ የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ምዴብ

600
 የፌትህ ሚኒስቴር

እስከ 35 ኩንታሌ የሚጭን የዯረቅ ጭነት ማመሊሇሻ

ተሽከርካሪ እና በአውቶሞቢሌ የአሽከርካሪ ብቃት
ዯረጃ - ዯረቅ I
ማረጋገጫ ፇቃዴ ምዴብ ሉያስነዲ የሚችሌ
ማንኛውንም ተሽከርካሪ

ማንኛውንም ዒይነት የዯረቅ ጭነት ማመሊሇሻ

ተሽከርካሪ ያሇ ተሳቢ፣ ከ18 ቶን የማይበሌጥ ክብዯትን
ዯረጃ - ዯረቅ II የሚያነሱ ክሬን የተገጠመሊቸው ተሽከርካሪዎች፣ እና
በአውቶሞቢሌ የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ
ምዴብ ሉያስነዲ የሚችሌ ማንኛውንም ተሽከርካሪ

ማንኛውንም ዒይነት የዯረቅ ጭነት ማመሊሇሻ

ተሽከርካሪ ተሳቢ ቢኖረውም ባይኖረውም፣
ማንኛውንም ክሬን የተገጠመሇት ይሁን
ዯረጃ - ዯረቅ III
ያሌተገጠመሇት ተሽከርካሪ፣ እና በአውቶሞቢሌ
የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ምዴብ ሉያስነዲ
የሚችሌ ማንኛውንም ተሽከርካሪ

6 የፇሳሽ ጭነት ማመሊሇሻ ተሽከርካሪ የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ምዴብ

እስከ 18, 000 ሉትር መያዛ የሚችሌ የፇሳሽ ጭነት

ማመሊሇሻ ተሽከርካሪ ካሇተሳቢ፣ እና በአውቶሞቢሌ
ዯረጃ - ፇሳሽ I
የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ምዴብ ሉያስነዲ
የሚችሌ ማንኛውንም ተሽከርካሪ

ማንኛውንም ዒይነት የፇሳሽ ጭነት ተሽከርካሪ ተሳቢ

ቢኖረውም ባይኖረውም፣ እና በአውቶሞቢሌ
ዯረጃ -- ፇሳሽ II
የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ምዴብ ሉያስነዲ
የሚችሌ ማንኛውንም ተሽከርካሪ

የማሽነሪ ኦፔሬተር ብቃት የማሽከርከር ብቃት ማረጋገጫ ፇቃደ የተሰጠበትን

7
ማረጋገጫ ፇቃዴ ምዴብ የማሽነሪ ዒይነትና ክብዯት ብቻ

601
 የፌትህ ሚኒስቴር

ዯንብ ቁጥር 450/2011

የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴና ተያያዥ አገሌግልቶች ክፌያን ሇመወሰን የወጣ
የሚኒስትሮች ምክር ቤት ዯንብ
የሚኒስትሮች ምክር ቤት የኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ አስፇጻሚ አካሊትን
ስሌጣንና ተግባር ሇመወሰን በወጣው አዋጅ ቁጥር 1097/2011 አንቀጽ 5 እና በአሽከርካሪ
ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ አዋጅ ቁጥር 1074/2010 አንቀጽ 28(1) መሰረት ይህንን ዯንብ
አውጥቷሌ፡፡
1. አጭር ርዔስ
ይህ ዯንብ ‘የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴና ተያያዥ አገሌግልቶች ክፌያ
የሚኒስትሮች ምክር ቤት ዯንብ ቁጥር 450/2011" ተብል ሉጠቀስ ይችሊሌ፡፡
2. ክፌያ
በአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ አዋጅ ቁጥር 1074/2010 መሠረት የአሽከርካሪ
ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ሇመስጠትና ተያያዥነት ሊሊቸው አገሌግልቶች የሚጠየቀው
ክፌያ ከዘህ ዯንብ ጋር በተያያዖው ሠንጠረዥ በተመሇከተው መሠረት ይሆናሌ፡፡
3. የተሻሩ ሕጎች
የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ክፌያ የሚኒስትሮች ምክር ቤት ዯንብ ቁጥር
262/2004 በዘህ ዯንብ ተሽሯሌ፡፡
4. ዯንቡ የሚፀናበት ጊዚ
ይህ ዯንብ በፋዯራሌ ነጋሪት ጋዚጣ ታትሞ ከወጣበት ቀን ጀምሮ የፀና ይሆናሌ፡፡
አዱስ አበባ ሚያዘያ 17 ቀን 2011 ዒ.ም
ድ/ር አብይ አህመዴ
የኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ጠቅሊይ ሚኒሰትር

602
 የፌትህ ሚኒስቴር

የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴና ተያያዥ አገሌግልቶች ክፌያ ሠንጠረዥ

ተራ የአገሌግልት ዒይነት ክፌያ

ቁ.
ብር

1. የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ሲሰጥ (ሇሁለም 680

ምዴብ)

2. የአሽከርካሪ ብቃት ማረጋገጫ ፇቃዴ ዔዴሳት፣ ምትክ ወይም 620

ኢነተርናሽናሌ መንጃ ፇቃዴ (ሇሁለም ምዴብ)

3. ሇአሽከርካሪ ማሰሌጠኛ ተቋማት ወይም የራሳቸውን 5,175

ሠራተኞች ሇሚያሰሇጥኑ ላልች ተቋማት አዱስ ወይም ምትክ
ፇቃዴ ሲሰጥ

4. ሇአሽከርካሪ ማሰሌጠኛ ተቋም ወይም የራሳቸውን ሠራተኞች 2,570

ሇሚያሰሇጥኑ ላልች ተቋማት አዱስ ወይም ምትክ ፇቃዴ
ሲታዯስ

5. ሇቴክኒሺያን አዱስ ወይም ምትክ የብቃት ማረጋገጫ ወይም 435

ጊዚያዊ የማሠሌጠን ፇቃዴ ሲሰጥ

6. ሇቴክኒሽያን የብቃት ማረጋገጨ ሲታዯስ 330

603
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሇ/ የአየር ትራንስፕርት
አዋጅ ቁጥር 432/1997
የኢትዮጵያ የአቪዬሽን ሴኩሪት አዋጅ
በአየር ትራንስፕርት ዯህንነት፣ አስተማማኝነትና ቅሌጥፌና ሊይ እየጨመረ የመጣውን የሕገ
ወጥነት አዯጋ መቋቋም አስፇሊጊ በመሆኑ፤
ኢትዮጵያ የተቀበሇችዉን የቺካጎ ኮንቬንሽንና በአሇም አቀፌ ሲቪሌ አቪዬሽን ዴርጅት
የወጣውን የኮንቬንሽኑ አካሌ የሆነውን ተቀፅሊ 17 ተግባራዊ ማዴረግ በማስፇሇጉ፤
በኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዳሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ህገ መንግሥት አንቀጽ 55/1/ መሠረት
የሚከተሇው ታዉጇሌ፡፡

ክፌሌ አንዴ
ጠቅሊሊ

1. አጭር ርዔስ
ይህ አዋጅ ‘የኢትዮጵያ አቪዬሽን ሴኩሪቲ አዋጅ ቁጥር 432/1997’ ተብል ሉጠቀስ
ይችሊሌ።
2. ትርጓሜ
የቃለ አገባብ ላሊ ትርጓሜ የሚያሰጠው ካሌሆነ በስተቀር በዘህ አዋጅ ውስጥ:-
1. ‘ሕገ ወጥ ጣሌቃ ገብነት’ ማሇት በበረራ ዯህንነት ሊይ ስሇሚፇጸሙ ወንጀልች
በወጣው አዋጅ ቁጥር 31/1988 የተመሇከተዉ ማናቸውም የወንጀሌ ዴርጊት ነው፤
2. ‘አይሮፔሊን’98 ማሇት የኢትዮጵያ ሲቪሌ አቪዬሽን ባሇ ሥሌጣንን እንዯገና
ሇማቋቋም በወጣው አዋጅ ቁጥር 273/1994 የተሰጠው ትርጓሜ ይኖረዋሌ፤
3. ‘ዙቻ’ ማሇት በፇንጂ ወይም በላልች አዯገኛ ቁሳቁሶች የሚፇፀም በበረራ ወይም
በመሬት ሊይ በሚገኝ አይሮፔሊን፣ በኤርፕርት አገሌግልት መስጫዎች ወይም
በማንኛውም ግሇሰብ ሊይ ጉዲት እንዯሚዯርስ የሚገሌጽ ትክክሇኛነቱ የተረጋገጠ
ቢሆንም ባይሆንም በስም ወይም ያሇስም የሚተሊሇፌ መረጃ ነው፤

98
በ15/23 (2001) አ. 616 አንቀጽ 2(5) መሰረት ‘አይሮፔሊን’ ሇሚሇው ሀረግ የተሰጠው ትርጓሜ በዘህ አዋጅ
ሊይ ተፇጻሚ ይሆናሌ፡፡

604
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. ‘አዯገኛ ቁሳቁስ’ ማሇት በአይሮፔሊን የመንገዯኞች ክፌሌም ሆነ በጭነት ማስቀመጫ

የአይሮፔሊኑ ክፌሌ ውስጥ ቢጫን የመንገዯኞችን ጤንነት እንዱሁም የመንገዯኞችንና
የአይሮፔሊኑን ዯህንነት ስጋት ሊይ የሚጥሌ ዒይነት ቁሳቁስ ነዉ፤
5. ‘ዒሇም አቀፌ ኤርፕርት’ ማሇት በዒሇም አቀፌ ሲቪሌ አቪዬሽን ዴርጅት አባሌ
አገራት ውስጥ በዒሇም አቀፌ በረራዎች በመነሻነትና በመዴረሻነት የሚያገሇግሌና
በውስጡ የጉምሩክ፣ የኢሚግሬሽን፣ የጤና ጥበቃ፣ የእንሰሳትና የእጽዋት ኳራንቲንና
ላልች የቁጥጥር ተግባራት የሚካሄዴበት ኤርፕርት ነው፤
6. ‘ኦፔሬተር’ ማሇት በአይሮፔሊን አገሌግልት በመስጠት ወይም በአይሮፔሊን
አገሌግልት የሚሰጡትን በመርዲት ተግባር ሊይ የተሰማራ ማንኛውም ግሇሰብ፣
ዴርጅት ወይም ኢንተርፔራይዛ ነው፤
7. ‘ፌትሻ’ ማሇት ሕገ ወጥ ጣሌቃገብነት ሇመፇጸም የሚያገሇግለ መሣሪያዎችን፣
ፇንጅዎችን ወይም ላልች ቁሳቁሶችን ሇይቶ ሇማውጣትና ሇማስቀረት በመፇተሻ
መሣሪያዎች ወይም በእጅ የሚዯረግ የሴኩሪቲ ቁጥጥር ነው፤
8. ‘ሴኩሪቲ’ ማሇት የቁጥጥር ስሌቶችን፣ የሰዉ ኃይሌንና ቁሳቁሶችን በማቀናጀት
የሲቪሌ አቪዬሸን ሉዯርስበት ከሚችሌ ማንኛውም ዒይነት ሕገ ወጥ ጣሌቃገብነት
የመከሊከሌ ስራ ነው፤
9. ‘የሴኩሪቲ መፇተሻ መሣሪያ’ ማሇት የሲቪሌ አቪዬሽን እንዱሁም ፊሲሉቲዎቹን
በተናጠሌ ወይም በተቀናጀ መሌኩ ከሕገ ወጥ ጣሌቃ ገብነት ሇመከሊከሌ
የሚያገሇግሌ የመፇተሻ መሣሪያ ነው፤
10. ‘የተከሇከለ ሥፌራዎች’ ማሇት ሇሲቪሌ አቪዬሽን ሴኩሪቲ አመቺ አሠራር ሲባሌ
መግቢያዎቻቸው በጥብቅ የተከሇከለ ወይም የሚጠበቁ በኤርፕርት የሚገኙ
ሕንጻዎችን ፊሲሉቲዎች ናቸው፤
11. ‘የፀዲ ሥፌራ’ ማሇት በመንገዯኞች የመፇተሻ ቦታና በአይሮፔሊኑ መካከሌ የሚገኝና
መግቢያው ጥብቅ ቁጥጥር የሚዯረግበት ሥፌራ ነው፤
12. ‘የዴንገተኛ ጊዚ እቅዴ’ ማሇት በሕገወጥ ጣሌቃ ገብነት ወቅት የመንገዯኞችን፤
የበረራ ሠራተኞችን፣ ከአይሮፔሊን ጋር ቀጥተኛ ግንኙነት ያሊቸዉ ሠራተኞችንና
የኤርፕርቱ ማህበረሰብን ዯህንነት ሇማረጋገጥ የተሇያዩ ዴርጅቶችን ኃሊፉነትና
የማወስዶቸውን እርምጃዎች የሚገሌጽ እቅዴ ነው፤

605
 የፌትህ ሚኒስቴር

13. ‘ሚስጥራዊ ሰነድች /ቁሳቁሶች’ ማሇት በሚመሇከታቸዉ የመንግስት አካሊት ሚስጥር

ተብሇዉ የታወቁ ሰነድች ወይም ቁሳቁሶች ናቸዉ፡፡
ክፌሌ ሁሇት
የኃሊፉነት ዴሌዴሌ
3. የዯህንነት ኢሚግሬሽንና ስዯተኞች ጉዲይ ባሇሥሌጣን99
1. የዯህንነት ኢሚግሬሽንና ስዯተኞች ጉዲይ ባሇሥሌጣን በተቋቋመበት ሕግ የተሰጠው
ሥሌጣንና ተግባር እንዯተጠበቀ ሆኖ የአቪዬሽን ሴኩሪቲ ሥራዎችን በበሊይነት
የማስፇፀም ሥሌጣንና ተግባር በዘህ አዋጅ ተሰጥቶታሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተገሇጸው አጠቃሊይ አነጋገር እንዯተጠበቀ ሆኖ
የዯህንነት፣ የኢሚግሬሽንና ስዯተኞች ጉዲይ ባሇሥሌጣን፡-
ሀ) ሇሕገወጥ ጣሌቃ ገብነት አስፇሊጊውን ምሊሽ ይሰጣሌ፣ የኃይሌ እርምጃን
ጨምሮ በበሊይነት ይመራሌ፣ የማሳወቅ ተግባርን ይፇጽማሌ፤
ሇ) የሕገወጥ ጣሌቃገብነትን ሇመከሊከሌ የፌተሻ፣ የክትትሌ እና የእጀባ ተግባራትን
ያከናዉናሌ፤
ሏ) በአገራዊና በኤርፕርት ዯረጃ የዴንገተኛ ጊዚ እቅዴ ያዖጋጃሌ፤ ተግባራዊም
ያዯርጋሌ፤
መ) በአይሮፔሊንና በአይሮፔሊን ማረፉያ ጣቢያዎች ሊይ የሚሰነዖሩትን አዯጋ
የመጣሌ ዙቻዎች ወይም እንቅስቃሴዎች እየተከታተሇ ይገመግማሌ፤
መረጃዎችን እንዯአስፇሊጊነቱ ሇሚመሇከታቸው አካልችና አገሮች በማሰራጨት
በሚወስደትም እርምጃዎቸች ሊይ የቅርብ ክትትሌና ቁጥጥር ያዯርጋሌ፡
ሠ) የኤርፕርቶች፣ የአይሮፔሊኖች፣ የኤርፕርት ፊሲሉቲዎች፣ የበረራ መረጃ
መሣሪያዎችና የተከሇከለ ሥፌራዎች ጥበቃና የሴኩሪቲ ቁጥጥርን በተመሇከተ
ዛርዛር መመሪያ ያወጣሌ፣
ረ) በዘህ አዋጅ መሠረት ኃሊፉነት የተሰጣቸዉ ወይም የሚመሇከታቸው የተሇያዩ
መሥሪያ ቤቶችን ወይም ዴርጅቶችን እንቅስቃሴ ሇማስተባበር የሚያስችሌ

99
በዘህ አንቀጽ ውስጥ የዯህንነት፣የኢሚግሬሽንና የስዯተኞች ጉዲይ ባሇስሌጣን በሚሌ የተገሇጸው ባሇስሌጣኑ
የተቋቋመበት አዋጅቁጥር 6/1988 በአዋጅቁጥር 19/55 (2005) አ. 804 አንቀጽ 29(1) ተሽሮ መስሪያ ቤቱ
የብሔራዊ መረጃ እና ዯህንነት አገሌግልት ሆኗሌ፡፡ እንዱሁም በዘህ አዋጅ ውስጥ የዯህንነት፣ የኢሚግሬሽንና
የስዯተኞች ጉዲይ ባሇስሌጣን ተብል የተገሇጸው ሁለ ብሔራዊ መረጃ እና ዯህንነት አገሌግልት ተብል
ይነበባሌ፡፡

606
 የፌትህ ሚኒስቴር

ስሌት ይቀይሳሌ፣
ሰ) የሚመሇከታቸው አካሊት በዘህ አዋጅ ተሇይቶ የተሰጣቸውን ተግባርና ኃሊፉነት
መፇጸማቸውን ይከታተሊሌ፤
ሸ) ሕገወጥ ጣሌቃ ገብነት በሚፇጸምበት ወቅት ሇመገናኛ ብ዗ኀን መግሇጫ
ይሰጣሌ፣ ከተሇያዩ የዚና አገሌግልቶች ሇሚቀርቡ ከአቪዬሽን ሴኩሪቲ ጋር
የተዙመደ ጥያቄዎች ምሊሽና መግሇጫ ይሰጣሌ፤
ቀ) ከዘህ አዋጅ ጋር የተጣጣመ የኤርፕርት አቪዬሽን ሴኩሪቲ መመሪያ ያወጣሌ፣
ተግባራዊ ያዯርጋሌ፣
በ) የኤርፕርት አቪዬሽን ሴኩሪቲ መመሪያን በኃሊፉነት የሚያስፇጽም የበሊይ
ኃሊፉ ይሾማሌ፣
ተ) የአንዴ አገር አየር መንገዴ ኦፔሬተር ሌዩ የሴኩሪቲ ጥንቃቄ ሲጠይቅ በጥያቄዉ
መሠረት አስፇሊጊውን ጥንቃቄና ዴጋፌ ያዯርግሇታሌ፤
ቸ) በኢትዮጵያ ሲቪሌ አቪዬሽን ሊይ ሕገወጥ ጣሌቃ ገብነቶች ሲፇጸሙ ጥቃቶቹን
ወይም ዴርጊቶቹን አስመሌክቶ የዒሇም አቀፌ ሲቪሌ አቪዬሽን ዴርጅት ስሇ
ሪፕርት አቀራረብ ባወጣው ሥርዒት መሠረት ሇዴርጅቱ በጽሐፌ ሪፕርት
ያቀርባሌ፤
ኀ) በየአገሮቹ ከሚገኙት የሲቪሌ አቪዬሽን ሴኩሪቲ አግባብ ያሊቸው ባሇሥሌጣኖች
ጋር ፇጣን እና አስተማማኝ የግንኙነት ሥርዒት ይዖረጋሌ፣
ነ) በዒሇም አቀፌ ኤርፕርቶች አዲዱስ ሕንፃዎች፣ መንገድች ወይም ፊሲሉቲዎች
ሲገነቡ ወይም የነበሩት ሲሇወጡ ዱዙይኑ የአቪዬሽን ሴኩሪቲ እርምጃዎችን በበቂ
ሁኔታ ሇማስፇጸም በሚያስችሌ መሌኩ መሆኑን አረጋግጦ ያጸዴቃሌ፤
ኘ) እንዯአስፇሊጊነቱ ከሚመሇከታቸዉ አካሊት ጋር በመሆን የሲቪሌ አቪዬሽን
ሴኩሪቲን የሚመሇከት ብሔራዊ ፕሉሲና ሕግ ያመነጫሌ፣ የፀዯቀዉን ፕሉሲና
ህግ ሇሚመሇከታቸዉ አካሊት ያሳዉቃሌ፤
አ) የዘህን አዋጅ ውጤታማነት በቀጣይነት ሇማረጋገጥ እንዱቻሌ በየወቅቱ
መረጃዎችን ይመዛናሌ፣ የስኬታማነት መስፇርት በማዖጋጀትና በመገምገም
ተገቢዉን የእርምት እርምጃ ይወስዲሌ፤ ያስወስዲሌ፤

607
 የፌትህ ሚኒስቴር

ከ) በኢትዮጵያ ውስጥ በሚገኙ ኤርፕርቶች ሇሚሰጡት የኤርፕርት ሴኩሪቲ

አገሌግልቶች አስፇሊጊ ዴጋፌ ሰጪ መሣሪያዎችን እንዱሁም የስሌጠና
ፊሲሉቲዎችን ያሟሊሌ፤
ኸ) የአየር መንገዴ ኦፔሬተሮችን የሴኩሪቲ መመሪያ ከዘህ አዋጅ አንፃር
ይገመግማሌ፤ ያጸዴቃሌ፤
ወ) የኢትዮጵያ አቪዬሽን ሴኩሪቲ የሥሌጠና ፔሮግራምና የሥሌጠና መመዖኛ
የአሇም አቀፌ ሲቪሌ አቪዬሽን ዴርጅት ያወጣዉን ስታንዲርዴ ጠብቆ
ያዖጋጃሌ፣ ሥሌጠና ይሰጣሌ፣ ተመሳሳይ ስሌጠና የሚሰጡ ዴርጅቶችን
የሥሌጠና ፔሮግራም ይዖት ገምግሞ ያጸዴቃሌ፣ ከላልች አገሮችና ዴርጅቶች
ጋር የሥሌጠና መረጃ ይሇዋወጣሌ፣ ይተባበራሌ፤
ዏ) የሴኩሪቲ መፇተሻ መሣሪያዎች በሚገ዗በት ወቅት በተሇይ የመንገዯኛ
ሻንጣዎች እና የሰዉነት መፇተሻ መሣሪያዎች በአገሪቱ የወጣዉን ዯረጃ ያሟለ
መሆናቸዉን ያረጋግጣሌ፡፡
4. የአትዮጵያ ሲቪሌ አቪዬሽን በሇሥሌጣን
በዘህ አዋጅ መሠረት የኢትዮጵያ ሲቪሌ አቪዬሽን ባሇሥሌጣን የሚከተለት ሥሌጣንና
ተግባሮች ይኖሩታሌ፡-
1. በዘህ አዋጅ መሠረት ኃሊፉነት የተሰጣቸው አካሊት ኃሊፉነታቸውን መወጣታቸውን
እየተከታተሇ በአሇም አቀፌ ሲቪሌ አቪዬሽን ዴርጅት በተቀመጠው ዯረጃ መሠረት
መሠራቱን ኦዱት ያዯርጋሌ የአፇፃፀም ሪፕርቱን ሇዯህንነት፣ ኢሚግሬሽንና
ስዯተኞች ጉዲይ ባሇሥሌጣን፣ ሇኢትዮጵያ የአቪዬሽን ሴኩሪቲ ኮሚቴና ሇላልች
ጉዲዩ ሇሚመሇከታቸው አካሊት ያስተሊሌፊሌ፣ በግኝቶቹ መሠረት የማስተካከያ
እርምጃዎች በወቅቱ መወሰዲቸውን ያረጋግጣሌ፤
2. በኢትዮጵያ ውስጥ የተመዖገቡ የአየር መንገዴ ኦፔሬተሮችንና የዒሇም አቀፌ
ኤርፕርቶችን የሴኩሪቲ መመሪያዎች ከዘህ አዋጅ ጋር በተጣጣመ መሌኩ
መቀረፃቸውን በመገምገም ሇዯህንነት፣ ኢሚግሬሽንና ስዯተኞች ጉዲይ ባሇሥሌጣን
አስተያየት ይሰጣሌ፤
3. የኢትዮጵያ አቪዬሽን ሴኩሪቲ የሥሌጠና ፔሮግራም ይዖትንና የማሰሌጠኛ ተቋማት
የዒሇም አቀፌ ሲቪሌ አቪዬሽን ዴርጅት ስሇሥሌጠና ያወጣቸውን ዯረጃዎችና
ተመራጭ ሃሳቦችን የጠበቁ ስሇመሆናቸው ይቆጣጠራሌ፤

608
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. በየኤርፕርቶቹ በሚቋቋሙት የኤርፕርት ሴኩሪቲ ኮሚቴዎች ውስጥ በአባሌነት

ይሳተፊሌ፤
5. ሕገወጥ ጣሌቃ ገብነት የተፇጸመበት አይሮፔሊን ባጋጠመ ጊዚ የማረፉያ ፇቃዴና
የኤር ናቪጌሽን አገሌግልት ይሰጣሌ፡፡
5. የፋዳራሌ ፕሇስ ኮሚሽን
በላልች ሕጏች የተሰጠው ሥሌጠንና ተግባር አንዯተጠበቀ ሆኖ የፋዳራሌ ፕሉስ
ኮሚሽን፡-
1. የሲቪሌ አቪዬሽን ሇበረራ ዯህንነት የሚያገሇግለ ተቋሞችና መሣሪያዎች ሊይ
የሚፇጸሙ ወንጀልችን ይመረምራሌ፤
2. በተሇያዩ የጥበቃ ዖዳዎች የኤርፕርቶችን ክሌሌ፣ ተርሚናልችን፣ ሇበረራ ዯህንነት
የሚያገሇግለ ተቋሞችንና መሣሪያዎችን ይጠብቃ፤
3. ሇበረራ ዯህንነት አገሌግልት የሚውለ ተቋሞችና መሣሪያዎች ሊይ ሉቃጣ የሚችሌ
ዙቻን ሇመከሊከሌ የክትትሌ ተግባራት ያከናውናሌ፣
4. የበኩለን የዴንገተኛ ጊዚ እቅዴ በማዖጋጀት በዯህንነት፣ የኢሚግሬሽንና ስዯተኞች
ጉዲይ ባሇሥሌጣን ያስጸዴቃሌ፤ ተግባራዊም ያዯርጋሌ፤
6. የአገር መከሊከያ ሚኒስቴር
በላልች ሕጏች የተሰጠዉ ሥሌጣንና ተግባር እንዯተጠበቀ ሆኖ፡-
1. አስፇሊጊ ሆኖ ሲገኝ በዴንገተኛ ጊዚ ዔቅዴ መሠረት ይሳተፊሌ፣
2. የመከሊከያ ኃይሌ የሲቪሌ ኤርፕርቶች የጋራ ተጠቃሚ ሲሆን የመተሊሇፉያ በሮችን
በመቆጣጠርና በላልች የሴኩሪቲ ተግባሮች ከፋዳራሌ ፕሉስ ኮሚሽን ጋር
ይሳተፊሌ፡፡
7. የኢትዮጵያ ኤርፕርቶች ዴርጅት
በተቋቋመበት ሕግ የተሰጠው ሥሌጣንና ተግባር እንዯተጠበቀ ሆኖ የኢትዮጵያ
ኤርፕርቶች ዴርጅት፡-
1. በኤርፕርቶች አቪዬሽን ሴኩሪቲ መመሪያ ዛግጅት እና ተግባራዊነት ሊይ ይሳተፊሌ፤
2. በኤርፕርት አቪዬሽን ሴኩሪቲ ኮሚቴ ውስጥ በአባሌነት ይሳተፊ፣
3. የአዱስ ኤርፕርት ግንባታ ወይንም የነበረውን ሇማሻሻሌ የግንባታ ሥራ ሲከናወን
ዱዙይኑ የአቪዬሽን ሴኩሪቲን ፌሊጏት ያገናዖበ ወይንም ያሟሊ መሆኑን አረጋግጦ

609
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሇዯህንነት፣ ኢሚግሬሽንና ስዯተኞች ጉዲይ ባሇሥሌጣን አቅርቦ ያስጸዴቃሌ፤

ተግባራዊ ያዯርጋሌ፤
4. የዯህንነት፣ ኢሚግሬሽንና ስዯተኞች ጉዲይ ባሇሥሌጣን በሚያወጣው መመሪያ
መሠረት የኤርፕርት የዴንገተኛ ጊዚ እቅዴ ያዖጋጃሌ፤
5. የኤርፕርት ፊሲሉቴሽን መመሪያና ሌዩ ሌዩ የአሰራር ሥርዒቶች በሚያዖጋጅበትና
ተግባራዊ በሚያዯርግበት ወቅት ይህን አዋጅ መከተለን ያረጋግጣሌ፡፡
8. ኦፔሬተር
ማናቸውም ኦፔሬተር ይህን አዋጅና በዘህ አዋጅ መሠረት የሚወጡትን መመሪያዎች
ተግባራዊ የማዴረግ ግዳታ አሇበት፡፡
9. የኢትዮጵያ የሲቪሌ አቪዬሽን ሴኩሪቲ ኮሚቴ
1. የኢትዮጵያ የሲቪሌ አቪዬሽን ሴኩሪቲ ኮሚቴ በዘህ አዋጅ ተቋቁሟሌ፡፡
2. ኮሚቴው የሚከተለት አባሊት ይኖሩታሌ፡-
ሀ) የዯህንነት፣ ኢሚግሬሽንና ስዯተኞች ጉዲይ ባሇሥሌጣን .................... ሰብሳቢ
ሇ) የፋዳራሌ ፕሉስ ኮሚሽን ...................................................................... ፀሏፉ
ሏ) የገቢዎች ሚኒስቴር100 .................. ………………………………………….አባሌ
መ) የውጭ ጉዲይ ሚኒስቴር ............. ………………………………………….አባሌ
ሠ) የኢትዮጵያ ሲቪሌ አቪዬሽን ባሇሥሌጣን............................................... አባሌ
ረ) የኢትዮጵያ ኤርፕርቶች ዴርጅት…........................................................ አባሌ
ሰ) የኢትዮጵያ አየር መንገዴ ኢንተርፔራይዛ101.............................................አባሌ
3. አስፇሊጊ ሆኖ ሲገኝ ኮሚቴው ተጨማሪ አባሊትን ከሚመሇከታቸዉ መንግሥታዊና
መንሣሥታዊ ካሌሆኑ ዴርጅቶች እንዱሁም ባሇሙያዎችን በጊዚያዊነት ወይም
በቋሚነት አንዯአስፇሊጊነቱ ሉያሳትፌ ይችሊሌ፡፡
4. የኮሚቴ አባሌ የሆነ እያንዲንደ መሥሪያ ቤት ወይም ዴርጅት በበሊይ ኃሊፉዉ
ወይም በምክትለ ይወከሊሌ፡፡
5. የኢትዮጵያ ሲቪሌ የአቪዬሽን ሴኩሪቲ ኮሚቴ፡-
ሀ) በሲቪሌ አቪዬሽንና በአገሌግልት መስጫዎቹ ሊይ ሉኖሩ የሚችለ ስጋቶችን

100
በ14/44 (2000) አ. 587 አንቀጽ 3(1) መሰረት የገቢዎች እና ጉምሩክ ባሇስሌጣን ተብል ይነበባሌ፡፡
101
25/70 (2011) ዯ.452 አንቀጽ 2(2) የኢትዮጲያ አየር መንገዴ ግሩፔ በሚሌ ስያሜው ተሸሽሎሌ፡፡

610
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሇመከሊከሌ መወሰዴ የሚገባውን የአቪዬሽን ሴኩሪቲ እርምጃ አስመሌክቶ

የዯህንነት፣ ኢሚግሬሽንና ስዯተኞች ጉዲይ ባሇሥሌጣንን ያማክራሌ፣
ሇ) ታምኖባቸዉ ተግባራዊ የሆኑትን ዔርምጃዎች አፇፃፀምና በየወቅቱ እየተሇዋወጡ
የሚመጡ አዲዱስ ስጋቶችን ይገመግማሌ፣ በአቪዬሽን ሴኩሪቲ መስክ የታዩትን
የቴክኖልጂ ሇዉጦች የተሻሻለትን የቴክኖልጂ ግኝቶችንና ላልችንም ባጠቃሊይ
አየገመገመ ዴክመት በታየባቸዉ ጉዲዮች ሊይ የማሻሻያ የዉሣኔ ሃሳብ ያቀርባሌ፤
ሏ) አቪዬሽን ሴኩሪቲን በሚመሇከት ኃሊፉነት የተጣሇባቸዉ ዴርጅቶችና ወኪልቻቸዉ
በየጊዚዉ የሚከሰቱትን ስጋቶች ሇመቋቋም በመካከሊቸው ቅንጅታዊ አሠራር መኖሩን
ያረጋግጣሌ፤
መ) የዘህ አዋጅ የማሻሻያ ሃሳቦችን ይመረምራሌ፤ እንዱጸዴቅም የማሻሻያ ዉሳኔ ሃሳብ
ያቀርባሌ፣
ሠ) በኤርፕርት የሲቪሌ አቪዬሽን ሴኩሪቲ ኮሚቴ የሚቀረቡትን የማሻሻያ ሏሳቦች
ይመረምራሌ፣ ሇዯህንነት፣ ኢሚግሬሻንና ስዯተኞች ጉዲይ ባሇስሌጣን የውሳኔ ሏሳብ
ያቀርባሌ፡፡
6. ኮሚቴዉ የራሱን የአሠራር መመሪያ ያወጣሌ፡፡
10. የኤርፕርት አቪዬሽን ሴኩሪቲ ኮሚቴ
1. የኤርፕርት አቪዬሽን ሴኩሪቲ ኮሚቴ የዒሇም አቀፌ አገሌግልት በሚሰጡ
ኤርፕርቶች እንዱሁም እንዯአስፇሊጊነቱ በላልች ኤርፕርቶችም ይቋቋማሌ፡፡
2. የኤርፕርት አቪዬሽን ሴኩሪቲ ኮሚቴ፡-
ሀ) የአቪዬሽን ሴኩሪቲ እንዱጠናከር የዯህንነት፣ ኢሚግሬሽንና ስዯተኞች ጉዲይ
ባሇሥሌጣንን ያማክራሌ፤
ሇ) በኤርፕርት ሊይ የሚከናወኑትን የሴኩሪቲ እርምጃዎችና የአሰራር ሥርዒቶችን
በተቀናጀ መሌኩ ተግባራዊ መሆናቸውን ያረጋግጣሌ፡፡
ክፌሌ ሦስት
በሰዎችና ወዯ አይሮፔሊን በሚጫኑ እቃዎች ሊይ የማዴረግ ቁጥጥር
11. ስሇፌተሻ አስፇሊጊነት
1. ማንኛውም መንገዯኛም ሆነ የመንገዯኛ ዔቃ ወዯ አይሮፔሊን ወይም በፌተሻ ወዯ
ጸዲዉ የመንገዯኞች መቆያ ስፌራ ከመግባቱ በፉት መፇተሽ አሇበት፡፡

611
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. የበረራ ሠራተኞች፣ የኤርፕርትና የአቪዬሽን ሠራተኞችን ላልች ሰዎች ከመፇተሻ

ቦታው ወዯ ጸዲው ሥፌራ ከማሇፊቸው በፉት እንዯመንገዯኞች ሁለ ይፇተሻለ፡፡
ፌተሻዉም የእጅ ሻንጣን ያጠቃሌሊሌ፡፡
3. አይሮፔሊን፣ አይሮፔሊን ሊይ የሚጫን ዔቃ፣ የፇጣን መሌዔክት ጥቅሌና ፕስታ
የሴኩሪቲ ቁጥጥር ወይም ተገቢዉ ፌተሻ ይዯረግበታሌ፡፡
12. ሌዩ የፌተሻ ሥርዒት
1. የዱፔልማቶች፤ የዱፔልማቲክ ፕውችና የዱፔልማቶች ሻንጣዎች አፇታተሽን
በሚመሇከት ኢትዮጵያ የፇረመቻቸውን ዒሇም አቀፌ ስምምነቶች ተግባራዊ
ሇማዴረግ በውጭ ጉዲይ ሚኒስቴር በሚወጡ መመሪያዎች መሠረት ይፇጸማሌ፡፡
2. ሚስጥርነታቸው እንዯተጠበቀ በመንግሥት የሚጓጓ዗ ዔቃዎች የሚፇተሹት
ከማንኛውም መሣሪያዎችና አዯገኛ ቁሳቁሶች ነፃ መሆናቸውን ሇማረጋገጥ ብቻ ነው፡፡
ነገር ግን አጠራጣሪ ወይም ምንነቱ በትክክሌ ያሌታወቀ ነገር ሚስጥራዊነት ባሊቸው
ቁሳቁሶች ውስጥ ቢገኝ በማንኛውም ኦፔሬተር መጓጓዛ አይኖርባቸዉም፡፡
13. ከፌተሻ ነፃ ስሇመሆን
1. የውጭ ጉዲይ ሚኒስቴር አስፇሊጊውን የተሇየ ሁኔታ ሇማመቻቸት እንዱቻሌ ከፌተሻ
ነፃ የሆኑ ሰዎች የጉዜ መረጃ ሇዯህንነት፣ ኢሚግሬሽንና ስዯተኞች ጉዲይ
ባሇስሌጣንና ሇአየር መንገዴ ኦፔሬተሮች አስቀዴሞ ይገሌፃሌ፡፡
2. መንግሥት መፇተሽ አይገባቸውም ብል አስቀዴሞ የወሰነሊቸዉ ግሇሰቦች ከፌተሻ ነፃ
ሉሆኑ ይችሊለ፡፡
14. በግሌ ፌተሻ ስሇሚዯረግበት ሁኔታ
ከፌተኛ ዋጋ ያሊቸው እቃዎች የያ዗፣ የሌብ ምት ማስተካከያ መሣሪያ የተገጠመሊቸው፣
የአካሌ ጉዲተኛ የሆኑ ወይም ላልች ፌተሻ የማያስፇሌጋቸዉ መንገዯኞች በግሌ ከላልች
መንገዯኞች እይታ በተከሇሇ ሥፌራ ሉፇተሹ ይችሊለ፡፡
15. የተፇቀዯ የጦር መሳሪያ ስሇማጓጓዛ
የህግ አስከባሪ ሠራተኛ ወይም ላሊ ሕጋዊ ፌቃዴ ያሇው ሰው በአይሮፔሊኑ የመንገዯኞች
ክፌሌ ወይም ሻንጣ ውስጥ የጦር መሣሪያ ይዜ ሉጓዛ ይችሊሌ፡፡
16. በጥበቃ ወይም በአስተዲዯራዊ ቁጥጥር ሥር የዋሇ ሰው ስሇማጓጓዛ

612
 የፌትህ ሚኒስቴር

1. በጥበቃ ወይም በአስተዲዯራዊ ቁጥጥር ሥር የዋሇ ሰው ወይም አእምሮዉ የታወከ

መንገዯኛ ስሇሚጓጓዛበት ወይም ወዯ መጣበት አገር ስሇሚመሇስበት ሁኔታ አጓጓዟ
ወይም የሚመሇከተው አገር ቅዴሚያ እንዱያዉቀዉ ይዯረጋሌ፡፡
2. የአየር መንገዴ ኦፔሬተሮች በሕግ ጥሊ ሥር ሆኖ የሚጓዛ መንገዯኛን ዯህንነት
ሇማረጋገጥ ሲባሌ ያሇዉን ሕግ መሠረት አዴርገዉ የአጓጓዛ ሥርዒቱን በየራሳቸዉ
የሴኩሪቲ መመሪያ ዉስጥ በዛርዛር ማስቀመጥ አሇባቸው፡፡
ክፌሌ አራት
ሌዩ ሌዩ ዴንጋጌዎች
17. የአቪዬሽን ሴኩሪቲ ወጪ አሸፊፇን
1. በዘህ አዋጅ የአቪዬሽን ሴኩሪቲን ሇማስፇጸም ሥሌጣን የተሰጠዉ አካሌ ወጪዎችን
በሚመሇከት ከመዯበኛ ከዯመወዛና ላልች የሥራ ማስኬጃ ወጪዎች በስተቀር
የፊሲሉቲዎች ግዠ፣ ጥገናና ተያያዥ ወጪዎች እንዱሁም ተፇሊጊ የግንባታ
ሥራዎች በሙለ ሇሚያስተዲዴራቸዉ ኤርፕርቶች በኢትዮጵያ ኤርፕርቶች
ዴርጅት ይሸፇናሌ፡፡
2. ዴርጅቱ ያወጣውን ወጪ የዒሇም ዏቀፌ ሲቪሌ አቪዬሽን ዴርጅት ተመራጭ
ሃሳቦችን ተከትል ከተጠቃሚዎች ሉተካ ይችሊሌ፡፡
18. መመሪያ ስሇማውጣት
ይህን አዋጅ ሇማስፇጸም የዯህንነት፣ ኢሚግሬሽንና ስዯተኞች ጉዲይ ባሇሥሌጣን
መመሪያ ሇማውጣት ይችሊሌ፡፡
19. ተፇፃሚነት ስሇማይኖራቸው ሕጎች
ከዘህ አዋጅ ጋር የሚቃረኑ ሕጎች፣ መመሪያዎችና የአሠራር ሌምድች በዘህ አዋጅ
የተሸፇኑ ጉዲዮችን በሚመሇከት ተፇፃሚነት አይኖራቸውም።
20. ቅጣት
ይህን አዋጅ ተሊሌፍ የተገኘ ማንኛውም ሰው አግባብ ባሇው ሕግ መሠረት ይቀጣሌ፡፡
21. አዋጁ የሚፀናበት ጊዚ
ይህ አዋጅ ከጥር 25 ቀን 19/1997 ዒ.ም ጀምሮ የፀና ይሆናሌ።
አዱስ አበባ ጥር 25 ቀን 1997 ዒ.ም
ግርማ ወሌዯጊዮርጊስ
የኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ፔሬዘዲንት

613
 የፌትህ ሚኒስቴር

አዋጅ ቁጥር 616/2001

የሲቪሌ አቪዬሽን አዋጅ
የኢትዮጵያ ሲቪሌ አቪዬሽን ባሇሥሌጣንን የቁጥጥር፣ የአስተዲዯር፣ የቴክኒክና የአመራር
ብቃት በማጠናከርና የተሻሇ የሲቪሌ አቪዬሽን ቁጥጥር እንዱኖር በማዴረግ ዯህንነቱ
የተጠበቀ፣ ከማንኛውም ስጋት ነፃ የሆነ፣ መዯበኛ፣ ብቃት ያሇውና ኢኮኖሚያዊ የሆነ የሲቪሌ
አቪዬሽን ሥርዒትን የማስፇን ፌሊጏትን ማሟሊት እንዱቻሌ የአቪዬሽን ሕጏችን ማዋሃዴና
ዖመናዊና ከዒሇም አቀፌ ዯረጃዎች ጋር የተጣጣመ እንዱሆኑ ማዴረግ በማስፇሇጉ፤
የአቪዬሽን ዯህንነትና ቁጥጥር የዒሇም አቀፌ ሲቪሌ አቪዬሽን ዴርጅት በሚያወጣቸዉ
ዯረጃዎችና ተመራጭ ሌምድች መሠረት መተግበር ስሊሇበትና የሲቪሌ አቪዬሽን የቁጥጥር
ተግባርን ማሳዯግና የማያቋርጥ እዴገቱን መዯገፌ እንዱሁም ከዘሁ ጋር ተያያዥነት
ያሊቸውን ላልች ተግባሮችን ማከናወን በማስፇሇጉ፤
በኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ሕገ መንግሥት አንቀጽ 55/1/ መሠረት
የሚከተሇው ታዉጇሌ፡፡

ክፌሌ አንዴ
ጠቅሊሊ ዴንጋጌዎች

1. አጭር ርዔስ
ይህ አዋጅ ‘የሲቪሌ አቪዬሽን አዋጅ ቁጥር 616/2001’ ተብል ሉጠቀስ ይችሊሌ፡፡
2. ትርጓሜ
የቃለ አገባብ ላሊ ትርጉም የሚያሰጠው ካሌሆነ በስተቀር በዘህ አዋጅ ውስጥ፤102
1. ‘አዯጋ’ ማሇት ማንኛውም ሰው በአውሮፔሊን ሇመሄዴ በማሰብ በአውሮፔሊን
ከተሳፇረበት ጊዚ ጀምሮ ሁለም ሰው እስከሚወርዴበት ዴረስ ባሇው ጊዚ
ከአውሮፔሊኑ እንቅስቃሴ ጋር ግንኙነት ያሇው ሆኖ ወይም ሰው አሌባ አውሮፔሊን
ከሆነ አውሮፔሊኑ በረራን በማሰብ ሇመንቀሳቀስ ከተዖጋጀበት ጊዚ ጀምሮ በበረራው
መጨረሻ አውሮፔሊኑ እስከሚያርፌበት እና ቀዲሚው የማንቀሳቀሻ ሲስተም
እስከሚጠፊበት ዴረስ ባሇው ጊዚ ውስጥ:-

102
በ26/27(2012) አ.1179 አንቀፅ 2(1) መሰረት ተሻሻሇ፡፡

614
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሀ) በተፇጥሮ ምክንያት ወይም በራሱ ወይም በላልች ሰዎች ዴርጊት ምክንያት

ወይም ሇመንገዯኞች ወይም ሇአውሮፔሊን ሠራተኞች ከሚገባ ቦታ ውጭ
በዴብቅ ሲጓዛ ከሚዯርስበት ጉዲት በስተቀር፤

1. በአውሮፔሊን ውስጥ በመሆኑ፤

2. ከአውሮፔሊኑ አካሌ ከተገነጠለ አካሊት ጋር ወይም ከአውሮፔሊኑ በቀጥታ
በመነካካቱ፤
3. አውሮፔሊኑ በሚነሳበትና በሚያርፌበት ወቅት ወይም በመሬት ሊይ
እንቅስቃሴ በሚያዯርግበት ወቅት ከሞተር ክፌለ በሚያወጣው ከፌተኛ
ፌጥነትና ሀይሌ ያሇው የተቃጠሇ አየር በቀጥታ በመጋሇጡ፣ የሚያጋጥመው
ከባዴ የአካሌ ጉዲት ወይም ሞት፡፡
ሇ) አውሮፔሊኑ ጉዲት ዯረሰበት ወይም አካሊዊ ጥንካሬውን አጣ የሚባሇው:-
1. የአውሮፔሊኑ አካሊዊ ጥንካሬ፣ ብቃት ወይም የበረራ ባህሪያቱን
በከፌተኛ ዯረጃ ሲጎዲ፡፡
2. አውሮፔሊኑ ሞተር መጥፊት፣ መጎዲት፣ ከፌተኛ ጥገና ወይም መተካት
ሲያስፇሌገው ሲሆን ነገር ግን ጉዲቱ በአንዴ ሞተር ሊይ ብቻ ሲሆን እና
በሽፊኑ ወይም በተጓዲኝ ዯጋፉ፣ አጋዥ አካሊት፣ በውሌብሌቢቶች፣
ክንፍቹ ጫፍች፣ በአንቴናዎች፣ ፔሮብስ፣ ቬንስ፣ ጎማዎች፣ ፌሬኖች፣ የጎማ
መያዡ አቃፉዎች፣ የአውሮፔሊን ፌጥነት ሇመቀነስ አጋዥ መሣሪያዎች፣
ፒኔልች፣ ሊንዱንግ ጊር ድርስ፣ የፉት መስታወት፣ የአውሮፔሊኑ ሽፊን
ሊይ የሚታዩ (ትንንሽ መሰርጎድች ወይም የተበሱ ቀዲዲዎች) ወይም
በሄሉኮፔተር ከሆነ በሽክርክሪቱ ሊይ የሚዯርስ መጠነኛ ጉዲት፣ በጭራው
ሊይ በሚገኝ ሽክርክሪት ሊይ የሚዯርስ መጠነኛ ጉዲት፣ በሄሉኮፔተር ሊይ
ሊንዱንግ ጊር እና ከጠጣር በረድ ወይም ከወፌ ግጭት በአውሮፔሊኑ ሊይ
የሚፇጠሩ ቀዲዲዎች ውጭ አውሮፔሊኑ ሊይ ከፌተኛ ጥገና ወይም
የተጎዲውን አካሌ መተካት ሲያስፇሌገው፡፡
ሏ) የአውሮፔሊኑ መጥፊት ወይም ጨርሶ የማይዯረስበት መሆን ነው።

615
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. ‘ኤርያሌ ሥራ’ ማሇት አንዴን አውሮፔሊን እንዯ እርሻ፣ ግንባታ፣ ፍቶ ማንሳት፣

ቅየሳ፣ ቅኝት፣ ፇሌጎ ማዲን፣ የኤርያሌ ማስታወቂያና በመሳሰለ ሌዩ አገሌግልቶች ሊይ
የሚያሰማራ የአውሮፔሊን ኦፔሬሽን ነው፤
3. ‘አውሮፔሊን ማረፉያ’ ማሇት በመሬት ወይም በውሃ ሊይ የተከሇሇ ቦታ ሆኖ በውስጡ
ማንኛውንም ህንጻዎችን፣ የተዖረጉ መሰረተ ሌማቶችን እና መሳሪያዎችን ጨምሮ
በሙለ ወይም በከፉሌ ሇአውሮፔሊን ማረፉያ፣ እና መንቀሳቀሻ የሚያገሇግሌ ቦታ
ነው፡፡103
4. ‘የአየር አጓጓዥ’ ማሇት በመዯበኛ ወይም በቻርተር በቀጥታ ወይም ቀጥታ ባሌሆነ
ኪራይ ወይም በላልች ስምምነቶች በአውሮፔሊን የትራንስፕርት አገሌግልቶችን
በክፌያ ወይም በኪራይ ሇመስጠት የተሰማራ የአየር ኦፔሬተር ነው፤
5. ‘አውሮፔሊን’ ማሇት አየር ከመሬት ገጽታ ጋር ከሚያዯርገው መስተጋብር ውጭ ከገዙ
አካለ ጋር በሚያዯርገው ግጭት የተነሳ በከባቢ አየር ዉስጥ ዴጋፌ የሚያገኝ
ማንኛውም በራሪ መሣሪያ ነው፡፡104
6. ‘አውሮፔሊን ሞተር’ ማሇት ሇአውሮፔሊን ማንቀሳቀሻ በጥቅም ሊይ የዋሇ ወይም
ሉውሌ የታሰበ ሆኖ ሇሞተሩ ሥራና ቁጥጥር የሚያስፇሌጉ ማናቸውም የዘሁ ክፌሌና
አካሌ የሚያጠቃሌሌ ሲሆን ውሌብሌቢትን አይጨምርም፤105
7. ‘የአውሮፔሊን ኦፔሬተር’ ማሇት በአውሮፔሊን ኦፔሬሽን የተሰማራ ማንኛውም ሰው
ነው፤
8. ‘የአየር ናቪጌሽን’ ማሇት አውሮፔሊንን ከአንዴ ቦታ ወዯ ላሊ ቦታ መምራት ሲሆን፣
አውሮፔኑን በአየር ሊይ ባሇ ጊዚ ትክክሇኛ ቦታውን የማወቅ ተግባርን ይጨምራሌ፤
9. ‘የአየር ናቪጌሽን መገሌገያ’ ማሇት አውሮፔሊን ሲበር፣ ሲያርፌ ወይም ሲነሳ
ሇመቆጣጠር የሚያገሇግሌ ማንኛውም ቦታ፣ የብርሃን መሣሪያ፣ የአየር ሁኔታ መረጃ
ማሰራጫ፣ የሲግናሌ፣ የአቅጣጫ መፇሇጊያ ወይም የሬዱዮ መገናኛ መሣሪያ ወይም
ማንኛውም ላሊ መገሌገያ ነው፤
10. ‘የበረራ መስመር’ ማሇት በባሇሥሌጣኑ ሇአየር ናቪጌሽን የተመዯበ የአየር ክሌሌ
ነው፤

በበ26/27(2012) አ.1179 አንቀፅ 2(2) መሰረት ተሻሻሇ፡፡

103

በበ26/27(2012) አ.1179 አንቀፅ 2(3) መሰረት ተሻሻሇ፡፡

104

በበ26/27(2012) አ.1179 አንቀፅ 2(4) መሰረት ተሻሻሇ፡፡

105

616
 የፌትህ ሚኒስቴር

11. ‘የአየር አገሌግልት’ ማሇት በመዯበኛነትም ሆነ አሌፍ አሌፍ የሚሰጥ የአየር

ትራንስፕርት ወይም የኤርያሌ ሥራ አገሌግልት ነው፤
12. ‘የአየር ትራፉክ ቁጥጥር አገሌግልት’ ማሇት አውሮፔሊን ከአውሮፔሊን ወይም
ከአዯናቃፉ ነገር ጋር ግጭት እንዲይዯርስበትና የአየር ትራፉክ እንቅስቃሴ በሚገባ
እንዱካሄዴና እንዱጠበቅ የማዴረግ አገሌግልት ነው፤
13. ‘ሇበረራ ብቁ መሆን’ ማሇት በባሇሥሌጣኑ በተወሰነው መሠረት አንዴ አውሮፔሊን
ከአስፇሊጊ አካሊዊ ክፌልቹና ተገጣሚ ዔቃዎቹ ጋር ተግባሩን በበቂ ሁኔታ ማከናወን
መቻሌ ነው፤
14. ‘አፔሉያንስ’ ማሇት በበረራ ሊይ ሊሇ አውሮፔሊን ናቪጌሽን፣ ኦፔሬሽን ወይም ቁጥጥር
የሚያገሇግለ ወይም ሇማገሌገሌ የታቀደ መሳሪያዎች፣ ዔቃዎች፣ መገሌገያዎች፣
የአዉሮፔሊን ክፌልች ወይም ተገጣጣሚ አካሊት ሲሆኑ፣ ፒራሹቶችንና የአውሮፔሊኑ፣
የሞተሮቹ ወይም የውሌብሌቢቶቹ ክፌልች ያሌሆኑ በበረራ ወቅት ከአውሮፔሊኑ ጋር
የተገጠሙ ወይም የተያያ዗ የመገናኛ መሣሪያዎችንና ላልች ሥርዒቶችን
ይጨምራሌ፤
15. ‘የተቀነሰ ዛቅተኛ የከፌታ መሇያያ የአየር ክሌሌ’ ማሇት በቀጠናዉ የአየር ናቪጌሽን
ስምምነት መሰረት በአውሮፔሊኖች መካከሌ የ300 ሜትር ወይም 1000 ጫማ መሇያ
ተግባራዊ የሆነበት የአየር ክሌሌ ነው፡፡
16. ‘የአቪዬሽን ባሇሙያ’ ማሇት የሲቪሌ አቪዬሽንን ኦፔሬሽን ወይም የቴክኒክ ተግባር
የሚያከናዉን ማንኛውም ግሇሰብ ሲሆን፣
ሀ) በአዙዥ ፒይሇትነት፣ በፒይሇትነት፣ በመካኒክነት ወይም በበረራ ሠራተኞች

አባሌነት የሚሠራ ወይም አዉሮፔሊኑን በበረራ ሊይ እያሇ የሚመራ ማንኛውንም

ሰው፤

ሇ) በአውሮፔሊን፣ በአውሮፔሊን ሞተሮች ወይም ዉሌብሌቢቶች ወይም

አፔሉያንሶች የቴክኒክ ቁጥጥር ወይም ጥገና ተግባር ሊይ በኃሊፉነት የሚሰራ
ማንኛውንም ሰው፣ ወይም
ሏ) በበረራ ተቆጣጣሪነት፣ የአየር ትራፉክ ተቆጣጣሪ ወይም በአውሮፔሊን
ዱስፒቸር መኮንንነት የሚሰራ ማንኛውንም ሰው፣ ይጨምራሌ፤
17. ‘ሲቪሌ አውሮፔሊን’ ማሇት ማንኛውም የመንግስት ያሌሆነ ላሊ አውሮፔሊን ነው፤

617
 የፌትህ ሚኒስቴር

18. ‘የንግዴ በረራ’ ወይም ‘የንግዴ አየር ትራንስፕርት’ ማሇት መንገዯኞችን፣ ጭነትን
ወይም ፕስታን በክፌያ ወይም በኪራይ የሚያመሊሌስ የአውሮፔሊን ኦፔሬሽን ነው፤
19. ‘የበረራ አባሌ’ ማሇት በበረራ ሊይ ባሇ አውሮፔሊን ውስጥ የተወሰኑ ተግባረችን
እንዱያከናውን በኦፔሬተሩ የተመዯበ ሰው ነው፤
20. ‘አዯገኛ ክሌሌ’ ማሇት በአንዴ በተወሰነ የአየር ክሌሌና የተወሰነ ጊዚ ውስጥ
ሇአውሮፔሊን በረራ አዯገኛ የሆኑ እንቅስቃሴዎች የሚካሄደበት አካባቢ ነው፤
21. ‘አዯገኛ ዔቃ’ ማሇት በአየር በሚጓጓዛበት ወቅት ሇጤና፣ ሇበረራ ዯህንነት ወይም
ሇንብረት አስጊ ሁኔታን የሚፇጥር ማንኛውም ዔቃ ነው፤
22. ‘የሀገር ውስጥ የአየር ትራንስፕርት’ ማሇት በኢትዮጵያ ውስጥ ባለ ቦታዎች መሃከሌ
የሚከናወን የአየር ማመሊሇስ ተግባር ነው፤
23. ‘የኢትዮጵያ አውሮኘሊን’ ማሇት በኢትዮጵያ የተመዖገበ ማንኛውም አውሮኘሊን
ነው፤
24. ‘የበረራ ሠራተኞች አባሌ’ ማሇት በበረራ ወቅት ሇአውሮኘሊን በረራ ሥራ ተፇሊጊ
በሆኑ ተግባሮች ሊይ የተመዯበ ፇቃዴ ያሇው የበረራ ሠራተኛ ነው፤
25. ‘የበረራ ወቅት’ ማሇት አንዴ የበረራ ሠራተኞች አባሌ ሥራውን ከሚጀምርበት ጊዚ
ጀምሮ አንዴን በረራ ወይም ተከታታይ በረራዎቹን አጠናቅቆ ከሁለም ተግባሮች ነፃ
አስከሚሆንበት ያሇው ጊዚ ነው፤
26. ‘የውጭ አገር አዉሮፔሊን’ ማሇት በኢትዮጵያ ውስጥ ያሌተመዖገበ ማንኛውም
አውሮፔሊን ነው፤
27. ‘የውጭ አገር አየር አጓጓዥ’ ማሇት በኢትዮጵያ ግዙት ወይም የአየር ክሌሌ ውስጥ
በንግዴ አየር ትራንስፕርት ተግባር ሊይ የተሰማራ ኢትዮጵያዊ ያሌሆነ የአየር
አጓጓዥ ነው፤
28. ‘ጠቅሊሊ አቪዬሽን ኦፔሬሽን’ ማሇት ከንግዴ አየር ትራንስፕርትና ከኤሪያሌ ሥራ
ውጭ የተሇየ የአቪዬሽን ሥራ ማሇት ነው፤106
29. ‘በበረራ ሊይ’ ማሇት መንገዯኞች ከተሳፇሩ በኋሊ የአውሮፔሊኑ የውጭ በሮች
ከሚዖጉበት ጊዚ ጀምሮ በሮቹ መንገዯኞቹን ሇማራገፌ እስከሚከፇቱበት ዴረስ ያሇ
ጊዚ ነው፤ ባሌተጠበቀ ሁኔታ ሇማረፌ በሚገዯዴበት ጊዚ ግን የሚመሇከታቸው

በበ26/27(2012) አ.1179 አንቀፅ 2(5) መሰረት ተሻሻሇ፡፡

106

618
 የፌትህ ሚኒስቴር

ባሇሥሌጣናት ሇአውሮፔሊኑና በአውሮፔሊኑ ውስጥ ሊለ ሰዎችና ንብረት ኃሊፉነት

እስከ ሚወስደበት ጊዚ ዴረስ በረራው እንዯቀጠሇ ይቆጠራሌ፤
30. ‘አሇም አቀፌ አየር ትራንስፕርት’ ማሇት ከተወሰነ የኢትዮጵያ ቦታ ወዯ ተወሰነ
የውጭ አገር ቦታ ወይም ከኢትዮጵያ ተነስቶ በውጭ ሃገር በማረፌ ወዯ ኢትዮጵያ
የሚዯረግ የአየር ትራንስፕርት ነው፤
31. ‘አዙዥ ፒይሇት’ ማሇት አውሮፔሊኑ በበረራ ሊይ እያሇ ሇአዉሮፔሊኑ ኦፔሬሽንና
ዯህንነት ኃሊፉ የሆነ ፒይሇት ነው፤
32. ‘ኤሮዴሮም ኦፔሬተር’ ማሇት አንዴን የአየር ማረፉያ አቅድና ገንብቶ አውሮፔሊኖች
እንዱያርፈበትና እንዱነሱበት የሚያመቻች አካሌ ነው፡፡107
33. ‘ባሇገዯብ ቦታ’ ማሇት አንዲንዴ ገዯቦችን በማክበር አውሮፔሊን እንዱበር ተፇቅድ
የተከሇሇ የአየር ክሌሌ ነው፤
34. ‘የመሇዋወጫ ዔቃ" ማሇት የአውሮፔሊን አካሊትን ሇመቀየር ወይም ሇመጠገን
የሚያገሇግሌ ቁስ አካሌ ሲሆን የአውሮፔሊን ሞተሮችን እና ውሌብሌቢቶችን
ይጨምራሌ፤108
35. ‘የመንግሥት አዉሮኘሊን’ ማሇት ሇወታዯራዊ፣ ሇፕሉስ፣ ሇጉምሩክ ወይም ሇላሊ
የሕግ ማስፇጸሚያ አገሌግልት የሚውሌ ማንኛውም አውሮፔሊን ነው፤
36. ‘ኮንቬንሽን’ ማሇት እ.ኤ.አ. ዱሴምበር 7 ቀን 1944 በቺካጎ የተፇረመው የዒሇም
አቀፌ የሲቪሌ አቪዬሽን ኮንቬንሽን ሲሆን፣
ሀ) በኮንቬንሽኑ አንቀጽ 94(ሀ) መሠረት ሥራ ሊይ የዋሇና በኢትዮጵያ የፀዯቀ
ማንኛውንም የኮንቬንሽኑ ማሻሻያ፣
ሇ) ኮንቬንሽኖቹ አንቀጽ 90 መሠረት ተቀባይነተ ያገኘ ማንኛውንም ተቀጽሊ
ወይም የዘሁ ማሻሻያን፣ እና
ሏ) በኮንቬንሽኑ አንቀጽ 37 መሠረት በአሇም አቀፌ ሲቪሌ አቪዬሽን ዴርጅት
መሠረት በየጊዚው ተቀባይነት ያገኙና የተሻሻለ ዒሇም አቀፌ ዯረጃዎችንና
ተመራጭነት ያሊቸው አሰራሮችን፣ ይጨምራሌ፤
37. ‘አጋጣሚ’ ማሇት ከአውሮፔሊን አዯጋ ላሊ የአውሮፔሊን እንቅስቃሴን ዯህንነት
የሚያቃውስ ወይም ሉያቃውስ የሚችሌ ክስተት ነው፤

በ26/27(2012) አ.1179 አንቀፅ 2(6) መሰረት ተሻሻሇ፡፡

107

በ26/27(2012) አ.1179 አንቀፅ 2(7) መሰረት ተሻሻሇ፡፡

108

619
 የፌትህ ሚኒስቴር

38. ‘የተከሇከሇ ቦታ’ ማሇት አውሮፔሊን እንዲይበርበት ተወስኖ የተከሇሇ የአየር ክሌሌ
ነው፤
39. ‘ቅኝት’ ማሇት ሇአየር ትራፉክ ቁጥጥር ዒሊማ የራዲርንና ላልች መሳሪያዎችን
ተጠቅሞ አውሮፔሊን ያሇበትን ትክክሇኛ ቦታ ማወቅ ማሇት ነው፡፡109
40. ‘ማጽዯቅ’ ማሇት ይህ አዋጅ ሇባሇሥሌጣኑ በሰጠው ሥሌጣን መሠረተ መዉሰዴ
በሚገባዉ እርምጃ ምትክ በላሊ አገር የሲቪሌ አቪዬሽን የተወሰዯ እርምጃን በጽሐፌ
መቀበሌ ነዉ፤
41. ‘ትዔዙዛ ወይም ስርዒት’ ማሇት በዘህ አዋጅ መሰረት ወይም በአዋጁ በሚወጣ ዯንብ
መሰረት በባሇስሌጣኑ የሚወጣ የጽሐፌ መመሪያ ነዉ፤
42. ‘ዯንብ’ ማሇት ማንኛውም በዘህ አዋጅ መሠረት የወጣ ዯንብ ነው፤
43. ‘አባሌ አገር’ ማሇት የቺካጏ ኮንቬንሽን ተዋዋይ ወገን የሆነ አገር ነው፤
44. ‘ኢትዮጵያዊ ዚጋ’ ማሇት
ሀ) ኢትዮጵያዊ ዚግነት ያሇው ግሇሰብ፣
ሇ) አባሊቱ ሁለ ኢትዮጵያ የሆኑበት ሽርክና፣ ወይም
ሏ) በኢትዮጵያ ሕግ መሠረት የተቋቋመና የተመዖገበ የንግዴ ማህበር፣
ነው፤
45. ‘ሚኒስቴር ወይም ሚኒስትር’ ማሇት እንዯቅዯም ተከተለ የትራንስፕርት ሜኒስቴር
ወይም ሚኒስትር ነው።110
46. ባሇሥሌጣን ማሇት የኢትዮጵያ ሲቪሌ አቪዬሽን ባሇሥሌጣን ነው፤
47. ሰው ማሇት የተፇጥሮ ሰው ወይም በሕግ የሰውነት መብት የተሰጠው አካሌ ነው፤
3. የተፇፃሚነት ወሰን
1. ይህ አዋጅ በሚከተለት ሊይ ተፇፃሚ ይሆናሌ፤
ሀ) በኢትዮጵያ ባለ የሲቪሌ አውሮፔሊን ማረፉያዎች፤
ሇ) በኢትዮጵያ ውስጥ በተቋቋሙ ወይም በሚሠሩ አየር አገሌግልት እና የጠቅሊሊ
አቪዬሽን አገሌግልት ዴርጅቶች፤
ሏ) በባሇሥሌጣኑ በተመዖገበ ማንኛውም አዉሮፔሊን፤

በ26/27(2012) አ.1179 አንቀፅ 2(8) መሰረት አንቀጽ 2 ንዐስ አንቀጽ (38) ቀጥል የሚከተሇው አዱስ ንዐስ
109

አንቀጽ (39) ተጨምሮ ከንዐስ አንቀጽ (39 እስከ (46) ያለት እንዯ ቅዯም ተከተሊቸው ከንዐስ አንቀጽ (40)
እሰከ (47) ተሸጋሽገዋሌ፡፡
110
በ26/27(2012) አ.1179 አንቀፅ 2(9) መሰረት ተሻሻሇ፡፡

620
 የፌትህ ሚኒስቴር

መ) በማንኛውም በኢትዮጵያ ክሌሌ ውስጥ በሚገኝ የውጭ አገር አውሮፔሊን፤

ሠ) በባሇሥሌጣኑ ፇቃዴ በተሰጣቸው የአቪዬሽን ባሇሙያዎችና ማሰሌጠኛ
ትምህርት ቤቶች፤
ረ) በኢትዮጵያ ውስጥ በአውሮፔሊንና በአውሮፔሊን መሇዋወጫዎች ወይም አካልች
ዱዙይን፣ ፌብረካ፣ እዴሳት፤ ጥገናና ማሻሻሌ ተግባር ሊይ በተሰማሩ ዴርጅቶች፤
ሰ) በኢትዮጵያ ባለ የአየር ናቪጌሽን ፊሲሉቲዎችና አገሌግልቶች፡፡
2. በዘህ አዋጅ መሠረት በሚወጣ ዯንብ በላሊ አኳኋን ካሌተወሰነ በስተቀር ይህ
አዋጅ በመንግስት አውሮፔሊን ሊይ ተፇጻሚነት አይኖረዉም፤
111
3.
ክፌሌ ሁሇት
የሲቪሌ አቪዬሽን አስተዲዯር
ምዔራፌ አንዴ
ስሇሚኒስቴሩ ሥሌጣንና ኃሊፉነት
4. የሚኒስቴሩ ኃሊፉነቶች
ሚኒስቴሩ፣
1. ሲቪሌ አቪዬሽንን የሚመሇከቱ የፕሉሲ ጉዲዮችን፣
2. በሲቪሌ አቪዬሽን ሲስተም ዉስጥ ሲቪሌ አቪዬሽንን ዯህንነትና ሴኩሪቲ
ማሳዯግን፤
3. ሇባሇስሌጣኑ መፇጸም ያሇባቸዉን ክፌያዎች በተመሇከተ የሚቀርብ አቤቱታን
መርምሮ የመጨረሻ ውሣኔ መስጠትን፣ እና
4. በአጠቃሊይ ባሇሥሌጣኑ ተግባሮቹንና ኃሊፉነቶቹን በአግባቡ መወጣቱንና
መፇጸሙን መቆጣጠርን፣
በሚመሇከት ኃሊፉነቶች ይኖሩበታሌ፡፡
5. የአስቸኳይ ጊዚ ሥሌጣን
1. በመንግሥት የአስቸኳይ ጊዚ አዋጅ ሲታወጅ ሚኒስቴሩ ማንኛውም አውሮፔሊን
ወይም የተወሰኑ ዒይነት አውሮፔሊኖች በማንኛውም ወይም በተወሰነ
የኢትዮጵያ የአየር ክሌሌ እንዲይበሩ በትዔዙዛ ሙለ በሙለ ሉከሇክሌ ወይም
በትዔዙ዗ ውስጥ በሚገሇጹ ሁኔታዎች መሠረተ ገዯብ ሉያዯርግ ይችሊሌ፡፡

በ26/27(2012) አ.1179 አንቀፅ 2(10) መሰረት ተሻሻሇ፡፡

111

621
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. በመንግሥት በሚሰጥ ዉክሌና መሠረት ሚኒስቴሩ የአስቸኳይ ጊዚ ሁኔታ

መኖሩን ካረጋገጠ የአስቸኳይ ጊዚ ሁኔታውን ሇመቋቋም በሚያስችሌ መጠን
በአጠቃሊይ ወይም በሌዩ ትዔዙዛ ማንኛውንም አውሮፔሊን ወይም በአንዴ
ምዴብ የሚካተቱ አውሮፔሊኖችን ወይም ሰዎችን ሇተወሰነ ወቅት ከማንኛውም
የአዋጁ ዴንጋጌ ነጻ ሉያዯርግ ይችሊሌ፡፡

3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) መሠረት የተሊሇፇ ትዔዙዛ በመፇጸሙ ወይም
በትዔዙ዗ መሠረት በቅን ሌቦና በተወሰደ እርምጃዎች ምክንያት ምንም ዒይነት
ካሣ አይከፇሌም፡፡

6. የሥሌጣን ውክሌና
1. ሚኒስቴሩ በዘህ አዋጅ የተዯነገጉትን ሥሌጣንና ኃሊፉነቱን በከፉሌ
ሇባሇሥሌጣኑ በውክሌና ሉያስተሊሌፌ ይችሊሌ፡፡
2. ተቃራኒ ማስረጃ ከላሇ በስተቀር፣ ባሇሥሌጣኑ በዘህ አንቀጽ የተሰጠውን
ውክሌና በሥራ ሊይ ሲያውሌ የሚፇጽማቸው ተግባሮች በውክሌናው መሠረት
እንዯተፇጸሙ ይቆጠራሌ፡፡

ምዔራፌ ሁሇት
ስሇኢትዮጵያ ሲቪሌ አቪዬሽን ባሇሥሌጣን
7. እንዯገና መቋቋም
1. የኢትዮጵያ ሲቪሌ አቪዬሽን ባሇሥሌጣን የራሱ የሕግ ሰውነት ያሇው
የመንግሥት መሥሪያ ቤት ሆኖ በዘህ አዋጅ እንዯገና ተቋቁሟሌ፡፡
2. ባሇሥሌጣኑ ተጠሪነቱ ሇሚኒስቴሩ ይሆናሌ፡፡
8. ዋና መሥሪያ ቤት
የባሇሥሌጣኑ ዋና መሥሪያ ቤት በአዱስ አበባ ሆኖ ቅርንጫፌ መሥሪያ ቤቶችን
እንዯአስፇሊጊነቱ በላልች ቦታዎች ሉያቋቁም ይችሊሌ፡፡
9. ዒሊማ
ባሇሥሌጣኑ የሚከተለት ዒሊማዎች ይኖሩታሌ፤
1. ቀሌጣፊና ኢኮኖሚያዊ የአየር አገሌግልትና ጠቅሊሊ የአቪዬሽን አገሌግልት
እንዱኖር የማዴረግና የአየር አገሌግልት ዯኀንነት በከፌተኛ ሁኔታ መጠበቁን
የማረጋገጥ፤

622
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. የአገር ውስጥና የዒሇም አቀፌ የአየር ማመሊሇሻ መስመሮች እንዱዖረጉና

አስተማማኝና ዖሇቄታ ያሇው የአየር አገሌግልት እንዱኖር የማዴረግ፤
3. የሲቪሌ አቪዬሽን ሕጏችን፣ ዯንቦችንና መመሪያዎችን እንዱሁም ኢትዮጵያ
ተዋዋይ ወገን የሆነችባቸውን ዒሇም አቀፌ ስምምነቶች ተግባራዊ የማዴረግና
የማስከበር፡፡
10. ሥሌጣንና ተግባር112
ባሇሥሌጣኑ የሚከተለት ሥሌጣንና ተግባራት ይኖሩታሌ፤
1. የማንኛውንም አውሮፔሊን መፇብረክ፣ ባሇይዜታነት፣ በሥራ ሊይ መዋሌ፣ ሽያጭ፣
ወዯ ሀገር እንዱገባ መዯረግ፣ ወዯ ውጭ አገር መሊክ ሕጋዊ መሆኑን
ይቆጣጠራሌ፤
2. ሇአቪዬሽን ባሇሙያዎች የሥራ ፇቃዴ ይሰጣሌ፤
3. የአውሮፔሊን ማረፉያዎችን ዯህንነት ሇማረጋገጥ:-
ሀ) የግንባታና ማስፊፉያ ሥራ ዱዙይን መርምሮ ያጸዴቃሌ፡፡
ሇ) የአውሮፔሊን ማረፉያዎችን ይመረምራሌ፣ የምስክር ወረቀት ይሰጣሌ፣ የሥራ
ፇቃዴ ይሰጣሌ፣ ይቆጣጠራሌ፡፡
4. በኢትዮጵያ አየር ክሌሌ ውስጥና ከኢትዮጵያ አየር ክሌሌ ውጭ የአየር ትራፉክ
አገሌግልት፣ የመገናኛ ናቪጌሽንና ቅኝት አገሌግልት እንዱሁም የኤሮኖቲካሌ
መረጃ አገሌግልት ይሰጣሌ፡፡
5. የአውሮፔሊን ማረፉያዎችን ይመረምራሌ፣ የሥራ ፇቃዴም ይሰጣሌ፣
ይቆጣጠራሌ፤
6. በኢትዮጵያ የአየር ክሌሌ ውስጥና ከኢትዮጵያ የአየር ክሌሌ ውጭ የአየር
ትራፉክ፣ የናቪጌሽን፣ የኤሮኖቲካሌ መገናኛና መረጃ አገሌግልቶችን ይሰጣሌ፤
7. ሇአየር አገሌግልትና ሇጠቅሊሊ የአቪዬሽን አገሌግልት ሰጪዎች የሥራ ፇቃዴ
ይሰጣሌ፣ ይቆጣጠራሌ፤
8. ማንኛውንም የሥራ ፇቃዴ ወይም የምስክር ወረቀት በበቂ ምክንያት ይሠርዙሌ
ወይም ያግዲሌ፤
9. መንገዯኞች፣ ዔቃዎችና ፕስታዎች በአይሮፔሊን የሚጓጓ዗በትን ሁኔታ
ይወስናሌ፤

የዚህ አንቀፅ ንዑስ አንቀፆች 3፣ 4 እና 15 በ26/27(2012) አ.1179 አንቀፅ 2(11)(12) መሰረት ተሻሻሇ፡፡
112

623
 የፌትህ ሚኒስቴር

10. የአቪዬሽን ኢንደስትሪ ስሇሚያዴግበት ሁኔታ ምርምር ያካሄዲሌ፣ ፔሊንና

ፔሮግራም ያዖጋጃሌ፣ የአየር ክሌለንና ላልች ከአቪዬሽን ጋር የተያያ዗
ፔሮጀክቶች ጥቅም ሊይ ስሇሚውለበት ሁኔታ መመሪያ ያዖጋጃሌ፤
11. የአውሮፔሊን በረራ የሚካሄዴባቸውን ሥርዒቶችና ዯረጃዎች ያወጣሌ፤
12. ሇሕዛብ የሚሰጠው የአየር አገሌግልት ዯህንነቱ የተጠበቀ፣ ብቁና የተሟሊ
መሆኑን ያረጋግጣሌ፤
13. ማናቸውንም የሲቪሌ አውሮፔሊን ከነመብቱ ይመዖግባሌ፣ የመሇያ ምሌክት
ይሰጣሌ፣ የአይሮፔሊን የምዛገባ ምስክር ወረቀት ይሰጣሌ፣ የበረራ ብቁነተ
ምስክር ወረቀት ይሰጣሌ፣ አውሮፔሊኑ የሚዉሌበትን ተግባር ይወሰናሌ፣
አውሮፔሊኑ የሚታዯሰበትና የሚጠገንበትን ሁኔታ ይወስናሌ፤
14. የበረራ ብቁነታቸው ተረጋግጦ በኢትዮጵያ ሇተመዖገቡ አውሮፔሊኖች አግባብ
ባሇው አካሌ ውክሌና ሲሰጠው የሬዱዮ ፇቃዴ ይሰጣሌ፤
15. ሇሚሰጠው የኤርናቪጌሽን አገሌግልት በዒሇም አቀፌ ሲቪሌ አቪዬሽን
ኮንቬንሽንና መመሪያዎች መሰረት ተመን አውጥቶ ክፌያ ይሰበስባሌ እንዱሁም
ሇበረራ ዯህንነት ምርመራ፣ ቁጥጥር እና ክትትሌ ተግባር እና ማናቸውም ላልች
አገሌግልቶች ከአየር መንገድች እና ከኤርፕርቶች የሚኒስትሮች ምክር ቤት
በሚያፀዴቀው ተመን መሰረት ክፌያ ይሰበስባሌ፡፡
16. በኢትዮጵያ ውስጥ የሚሠራባቸዉን የበረራ መስመሮች በመሇየት ጥቅም ሊይ
የሚውለበትን ሁኔታዎችና ወዯ ኢትዮጵያ ግዙት የሚገቡትንና የሚወጡትን
አውሮኘሊኖች የበረራ ሁኔታዎች ይወስናሌ፤ ከላልች ከሚመሇከታቸው
የመንግሥት መሥሪያ ቤቶች ጋር በመተባበር በረራ የተከሇከሇባቸዉን፣ ገዯብ
የተዯረገባቸውንና የአዯጋ ቦታዎችና የአየር መስመሮችን በመሇየት ይወሰናሌ፣
ያስፇጽማሌ፤
17. በአየር ትራንስፕርት ዖርፌ በአዯገኛ ቁሶች አጓጓዥነትና በሊኪነት ሥራ ሊይ
ሇተሰማሩ ሰዎች ፇቃዴ ይሰጣሌ፣ ያዴሳሌ፣ ያግዲሌ፣ ይሰርዙሌ፡፡113
18. ከዯንቦች፣ መመሪያዎችና ዯረጃዎች አፇጻጸም ነፃ ስሇማዴረግ:-

በ26/27(2012) አ.1179 አንቀፅ 2(13) መሰረት ከአዋጁ አንቀጽ 10 ንዐስ አንቀጽ (16) ቀጥል አዱስ ንዐስ
113

አንቀጾች (17 እስከ 33) ተጨምረው ነባሮቹ ንዐስ አንቀጸች (17 እስከ 19) እንዯቅዯም ተከተሊቸው ከንዐስ
አንቀጽ (34) እስከ (36) ሆነው ተሸጋሽገዋሌ።

624
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሀ) ኦፔሬተሩ ወይም የሥራ ፇቃዴ የተሰጠው ማንኛውም ወገን ወይም

ከባሇስሌጣኑ የምስክር ወረቀት የተሰጠው ወይም እንዯ ሁኔታው የአቪዬሽን
ተግባር ስሌጣን የተቀበሇ አካሌ ሲያመሇክት በባሇስሌጣኑ መመሪያዎችን፣
ትዔዙዜችን፣ ሥርዒቶችን ትግበራ አስመሌክቶ ጠያቂው አማራጭ የአሰራር ዖዳ
አዖጋጅቶ ሲያቀርብ ባሇስሌጣኑ ሇተወሰነ ጊዚ ነፃ ሉያዯርገው ይችሊሌ፡፡ ነፃ
የሚዯረግበት ሁኔታ በባሇስሌጣኑ መመሪያ ይወሰናሌ፡፡
ሇ) ከሊይ በፉዯሌ ተራ (ሀ) መሰረት የተሰጠ ነፃ የመሆን መብት በማንኛውም
መንገዴ ከስዴስት ወራት ያሌበሇጠ ሆኖ ጠያቂው ወይም አገሌግልት ሰጪው
ከባሇስሌጣኑ የወጡ መመሪያ ወይም አሰራር በሙለ ነፃ የሚሆንበት እና ነፃ
የመሆን መብቱ አብቅቶ መመሪያውን ወይም አሰራሩን ሙለ ሇሙለ መከተሌ
የሚጀምርበት ጊዚ በጽሐፌ ተገሌጾ መሰጠት ይኖርበታሌ፡፡"
19. አግባብነት ባሇው ህግ መሰረት ውክሌና ሲሰጠው ከተሇያዩ አገራትና
የኤሮኖቲካሌ ባሇስሌጣናት ጋር የአየር አገሌግልት ስምምነቶችን ይዯራዯራሌ፣
ይፇራረማሌ፡፡
20. ወዯ ኢትዮጵያ እና ከኢትዮጵያ ውጭ መዯበኛ በረራ ሇሚያዯርጉ አየር
መንገድች የክረምትና የበጋ ወቅት የበረራ ፔሮግራሞችን መርምሮ ያጸዴቃሌ፡፡
21. በአውሮፔሊን ማረፉያ ውስጥና ዗ሪያ ያሇውን የመሬት አጠቃቀም በተመሇከተ
ከሚመሇከተው አካሌ ጋር በመማከር ይወሰናሌ፡፡
22. በዒሇም አቀፌና አህጉር አቀፌ ዯረጃ የወጡና አገሪቱ የተቀበሇቻቸውን የአቪዬሽን
የበረራ ሴፌቲ ዯረጃዎችና ተቀባይነት ያሊቸውን አሰራሮች መሰረት በማዴረግ
የተጣጣመ ብሔራዊ የአቪዬሽን ሴፌቲ ፔሮግራም ያወጣሌ፤ በሚኒስቴሩ
ሲጸዴቅም ተግባራዊ ያዯርጋሌ፡፡
23. በሁለም የአቪዬሽን አገሌግልት ሰጪ ዴርጅቶች የአቪዬሸን ሴፌቲ ሥራ
አመራር ሥርዒት ተግባራዊ መዯረጉን ይከታተሊሌ፣ ይቆጣጠራሌ፡፡
24. ብሔራዊ የአየር ትራንስፕርት ፊሲሉቴሽን ፔሮግራም ያዖጋጃሌ፣ ያሻሽሊሌ፣
በሚኒስቴሩ ሲፀዴቅ ተግባራዊ ያዯርጋሌ፡፡
25. የኤርፕርቶች አቪዬሽን ፊሲሉቴሽን ፔሮግራም ማስፇጸሚያ መመሪያ ያወጣሌ፣
ተግባራዊ ያዯርጋሌ፡፡

625
 የፌትህ ሚኒስቴር

26. በኮንቬንሽኑ ውስጥ የተካተቱት ዯረጃዎችና ተቀባይነት ያሊቸው አሰራሮች

በአግባቡ ስሇመተግበራቸው በኦዱትና ኢንስፓክሽን ያረጋግጣሌ፣ የአፇጻጻም
ሪፕርቱን ሇሚኒስቴሩ፣ ሇብሔራዊ አየር ትራንስፕርት ፊሲሉቴሽን ኮሚቴ እና
ሇሚመሇከታቸው አካሊት እንዱዯርስ ያዯርጋሌ፡፡
27. ከሲቪሌ አቪይሽን ፊሲሉቴሽን ጋር የተዙመዯ ብሔራዊ የፕሉሲ ሃሳብ
ያመነጫሌ፣ የማሻሻያ ሃሳብ ያቀርባሌ፣ በሚመሇከተው አካሌ ሲጸዴቅም ተግባራዊ
ያዯርጋሌ፡፡
28. የኤርፕርቶች ፊሲሉቴሽን ፔሮግራምን ይመረምራሌ፣ ያጸዴቃሌ፡፡
29. ከብሄራዊ የአቪዬሽን ሴኪዩሪቲ ፔሮግራም መስፇርቶች ጋር የተጣጣመ
የኤርናቪጌሽን አገሌግልትን፣ የአቪዬሽን ሴኪዩሪቲ ፔሮግራም ያዖጋጃሌ፣
ይተገብራሌ፣ ያሻሽሊሌ፡፡
30. በሀገሪቱ ውስጥ ተመዛግበው አገሌግልት ሇሚሰጡ አየር መንገዴ ኦፔሬተሮች
እና የበረራ ሰራተኞች ሰርተፉኬት ይሰጣሌ፡፡
31. ከአቪዬይሽን ኢንዯስትሪ ጋር ተያያዥነት ባሊቸው ጉዲዮች ሊይ ሥሌጠና፣
የምርምር እና የማማከር አገሌግልት ይሰጣሌ፡፡
32. የምዴር ሊይ ዴጋፌ አገሌግልት የሚሰጥበትን ሥርዒት ይወስናሌ፣ ይቆጣጠራሌ።
33. በዘህ አዋጅ አንቀጽ 3 ንዐስ አንቀጽ (1) የተዯነገገው ቢኖርም በቺካጎ ኮንቬንሽን
አንቀጽ 83 ቢ.አይ.ኤስ. መሠረት አግባብ ካሇው የውጭ ኤሮኖቲካሌ
ባሇሥሌጣን ጋር በሚዯረግ ስምምነት ባሇስሌጣኑ:-
ሀ) በኢትዮጵያ ተመዛግቦ በላሊ ሀገር ውስጥ በኪራይ፣ በቻርተር ወይም በላሊ
ተመሳሳይ ስምምነት ኦፔሬት የሚያዯርግን አውሮፔሊን አስመሌክቶ አስፇሊጊ
ሆኖ ሲያገኘው ሥራውንና ተግባሩን ሇተጠቀሰው ሀገር በሙለ ወይም በከፉሌ
ያስተሊሌፊሌ፡፡
ሇ) በኢትዮጵያ ውስጥ በኪራይ፣ በቻርተር ወይም በላሊ ተመሳሳይ ስምምነት
ኦፔሬት የሚዯረግ በውጭ ሀገር የተመዖገበ አውሮፔሊንን አስመሌክቶ
የመዛጋቢውን ሀገር የሲቪሌ አቪዬሽን ባሇስሌጣን ስራውንና ተግባሩን
እንዲስፇሊጊነቱ በሙለ ወይም በከፉሌ ይቀበሊሌ፡፡
ሏ) የሦስተኛ ወገን ሀገሮች የኃሊፉነት ማስተሊሇፌን በተመሇከተ በቺካጎ
ኮንቬንሽን አንቀጽ 83 ቢ.አይ.ኤስ. መሰረት ከተፇራረሙና ይህን አንቀጽ

626
 የፌትህ ሚኒስቴር

በመንግስታቸው አጸዴቀው የኃሊፉነቱን መተሊሇፌ ካሳወቁት የኦፏሬተሩን ሀገር

ስምምነት ሉቀበሇው ይችሊሌ፡፡
34. ሇሚሰጠዉ ፇቃዴና አገሌግልት የሚኒስትሮች ምክር ቤት በሚያጸዴቀዉ ተመን
መሠረት ክፌያ ይሰበስባሌ፤
35. አይሮፔሊን ሇሲቪሌ አቪዬሽን ሥራ በሚዉሌበት ጊዚ በዴምፅ፣ በንቅናቄ፣ በአየር
ብከሊ ወይም በማናቸውም ምክንያት በሕብረተሰቡ ሊይ ወይም በአካባቢው ሊይ
የሚፇጥረው ችግር በተቻሇ መጠን እንዱቀንስ እርምጃ ይወስዲሌ፤
36. ይህን አዋጅና በዘህ አዋጅ መሠረት የሚወጡትን ዯንቦችና መመሪያዎችን
እንዱሁም ሲቪሌ አቪዬሽንን በሚመሇከት ኢትዮጵያ ተዋዋይ ወገን
የሆነችባቸዉን ዒሇም አቀፌ ስምምነቶችን ተግባራዊ ያዯርጋሌ፣ ያስከብራሌ፤
37. የንብረት ባሇቤት ይሆናሌ፣ ውሌ ይዋዋሊሌ፤ በስሙ ይከሳሌ፣ ይከሰሳሌ፣ እንዱሁም
ክርክሮችን ሇግሌግሌ ማቅረብ ይችሊሌ፤
38. ዒሊማውን ሇማሳካት የሚያስፇሌጉ ላልች ተግባሮችን ያከናውናሌ፡፡
11. የባሇሥሌጣኑ አቋም
ባሇሥሌጣኑ፣
1. በመንግሥት የሚሾሙ ዋና ዲይሬክተርና እንዯ አስፇሊጊነቱ ምክትሌ ዋና
ዲይክተሮች፣ እና
2. ሇሥራው የሚያስፇሌጉት ሠራተኞች፣ ይኖሩታሌ፡፡
12. የዋና ዲይሬክተሩ ሥሌጣንና ተግባር
1. ዋና ዲይሬክተሩ የባሇሥሌጣኑ ዋና ሥራ አስፇፃሚ ሆኖ ከሚኒስቴሩ በሚሰጠው
አጠቃሊይ መመሪያ መሠረት የባሇሥሌጣኑን ሥራዎች ይመራሌ፣ ያስተዲዴራሌ።
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተመሇከተው እንዯተጠበቀ ሆኖ ዋና
ዲይሬክተሩ፣
ሀ) በዘህ አዋጅ አንቀጽ 10 የተመሇከቱትን የባሇሥሌጣኑን ሥሌጣንና ተግባሮች
ሥራ ሊይ ያዉሊሌ፤
ሇ) የባሇሥሌጣኑን የሥራ ፔሮግራምና በጀት ያዖጋጃሌ፣ ሲፇቀዴም በሥራ ሊይ
ያውሊሌ፤
ሏ) ሇባሇሥሌጣኑ በተፇቀዯሇት በጀትና የሥራ ፔሮግራም መሠረት ገንዖብ ወጪ
ያዯርጋሌ፤

627
 የፌትህ ሚኒስቴር

መ) ሲቪሌ አቪዬሽንን የሚመሇከቱ ፕሉሲዎችን እያዖጋጀ ሇሚኒስቴሩ ያቀርባሌ፣

ሲፇቀዴም ሥራ ሊይ ያዉሊሌ፤
ሠ) የፋዳራሌ ሲቪሌ ሰርቪሰ ሕጎችን መሠረታዊ ዒሊማ ተከተል በመንግሥት
በሚጸዴቅ መመሪያ መሠረተ የባሇሥሌጣኑን ሠራተኞች ይቀጥራሌ፤
ያስተዲዴራሌ፤
ረ) ከሦስተኛ ወገኖች ጋር በሚዯረጉ ግንኙነቶች ሁለ ባሇሥሌጣኑን ይወክሊሌ፤
ሰ) የባሇሥሌጣኑን ዒመታዊ የሥራ አፇፃፀምና የሂሣብ ሪፕርት አዖጋጅቶ
ሇሚኒስቴሩ ያቀርባሌ፤
ሸ) በሚኒስትሩ የሚሰጡትን ላልች ተግባሮች ይፇጽማሌ፡፡
3. ዋና ዲይሬክተሩ ሇባሇሥሌጣኑ የሥራ ቅሌጥፌና በሚያስፇሌገው መጠን
ከሥሌጣንና ተግባሩ በከፉሌ ሇባሇሥሌጣኑ ኃሊፉዎችና ላልች ሠራተኞች
በውክሌና ሉያስተሊሌፌ ይችሊሌ፡፡
13. ስሇሥሌጣን ውክሌና
ባሇሥሌጣኑ አስፇሊጊ ሆኖ ሲገኝ ሥሌጣንና ተግባሩን ብቃት ሊሊቸው ላልች አካሊት
በውክሌና ሉያስተሊሌፌ ይችሊሌ፤ ሆኖም የአየር ኦፔሬተሮች፣ የኤርያሌ ሥራ ወይም
የጠቅሊሊ አቪዬሽን ኦፔሬተሮችና የጥገና ተቋሞች ራሳቸውን ሇመቆጣጠር በሚያስችሌ
መሌክ አሇመወከሊቸዉ መረጋገጥ አሇበት፡፡
14. በጀት
1. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) ዴንጋጌ እንዯተጠበቀ ሆኖ የባሇሥሌጣኑ በጀት
በመንግሥት ከሚመዯብ ገንዖብና በዘህ አዋጅ አንቀጽ 10 (15) መሠረት
ከሚሰበሰብ የፇቃዴና የአገሌግልት ክፌያ የተውጣጣ ይሆናሌ፡፡
2. የባሇሥሌጣኑ የፊይናንስ አስተዲዯር የሚመራው በፋዳራሌ የፊይናንስ አስተዲዯር
አዋጅ ቁጥር 57/1989 እና በአዋጁ መሠረት በወጡ ዯንቦችና መመሪያዎች
መሠረት ይሆናሌ፡፡
15. ስሇሂሣብ መዙግብት
1. ባሇሥሌጣኑ የተሟለና ትክክሇኛ የሆኑ የሂሣብ መዙግብት ይይዙሌ፡፡
2. የባሇሥሌጣኑ የሂሣብ ሰነድችና ገንዖብ ነክ መዙግብት በዋናው ኦዱተር ወይም
በእርሱ በሚወከለ የሂሣብ መርማሪዎች በየዒመቱ ይመረመራለ፡፡

628
 የፌትህ ሚኒስቴር

ክፌሌ ሦስት
የአዉሮፔን ምዛገባ
16. ምዛገባና ምሌክት
1. ማንኛውም ሰው አንዴን የሲቪሌ አውሮፔሊን፣
ሀ) የተመዖገበ ካሌሆነ፣ እና
ሇ) የዚግነትና የምዛገባ ምሌክቶች ግሌጽና የሚታይ ሆኖ በአውሮፔሊኑ ሊይ የተቀባ
ወይም የተጣበቀ ካሌሆነ በስተቀር፣
በኢትዮጵያ አየር ክሌሌ ውስጥ ማብረር አይችሌም፡፡
2. የኢትዮጵያ አውሮፔሊን የዚግነትና የምዛገባ ምሌክቶች ባሇሥሌጣኑ በሚወስነው
መሠረት በአውሮፔሊኑ ሊይ መቀባት ወይም መሇጠፌ አሇበት፡፡
17. የአውሮኘሊን ዚግነት
1. በኢትዮጵያ የተመዖገበ አዉሮኘሊን የኢትዮጵያ ዚግነት ይኖረዋሌ፡፡ ምዛገባዉ
ፀንቶ በሚቆይበት ጊዚ ውስጥም በላሊ አገር ሉመዖገብ አይችሌም፡፡
2. በላሊ አገር የተመዖገበ አዉሮኘሊን የመዛጋቢዉ አገር ዚግነት እንዲሇው
ይቆጠራሌ፡፡ ምዛገባዉ ፀንቶ በሚቆይበት ጊዚ ውስጥም በኢትዮጵያ ሉመዖገብ
አይችሌም፡፡
18. የምዛገባ ሥርዒትና መሥፇርቶች
ባሇሥሌጣኑ በኢትዮጵያ ውስጥ ብሔራዊ የሲቪሌ አውሮፔሊን አመዖጋገብ ሥርዒትንና
መሟሊት ያሇባቸውን መስፇርቶች ይወስናሌ፤ በሥራ ሊይ እንዱውለ ያዯርጋሌ፡፡
19. የምዛገባ ምስክር ወረቀት
1. ባሇሥሌጣኑ ሇመዖገበዉ አውሮፔሊን ባሇቤት የምዛገባ ምስክር ወረቀት ይሰጣሌ፡፡
2. የአውሮኘሊን ባሇቤትነትን በሚመሇክት በሚነሳ ክርክር የምዛገባ ምስክር ወረቀት
የባሇቤትነት ማስረጃ ሆኖ ይቆጠራሌ፡፡
3. የአውሮፔሊን ምዛገባ የምስክር ወረቀት በዘህ አዋጅ ክፌሌ ስምንት ዴንጋጌዎች
መሠረት በባሇሥሌጣኑ ሉታገዴ ወይም ሉሠረዛ ይችሊሌ፡፡
20. በአዉሮፔሊን ሊይ ያሇ መብትን የሚመመሇከቱ ሰነድችን ሰሇመመዛገብ
1. ባሇሥሌጣኑ በኢትዮጵያ በተመዖገበ የሲቪሌ አወሮኘሊን ወይም በኢትዮጵያ
ሇተመዖገበ አውሮፔሊን አገሌግልት በሚውሌ ሞተር፣ ውሌብሌቢት፣ መሇዋወጫ

629
 የፌትህ ሚኒስቴር

ወይም አፔሉያንስ ሊይ ያሇን መብት ወይም ጥቅም የሚመሇከቱ ሠነድች

የሚመዖገቡበትን ሥርዒት ያቋቁማሌ፡፡
2. ማንኛውም በአውሮፔሊን ወይም በአውሮፔሊን መሣሪያ ሊይ የተፇፀመ ዒሇም አቀፌ
የጥቅም ምዛገባ በኢትዮጵያ በተመዖገበ አውሮፔሊን ሊይ ጥቅም ያሊቸው ወገኖች
ጥቅማቸውን በባሇሥሌጣኑ ዖንዴ በማስመዛገብ ረገዴ ያሇባቸውን ግዳታ ቀሪ
አያዯርገውም።
3. ባሇሥሌጣኑ የአውሮፔሊንና የአውሮፔሊን መሣሪያዎች ጥቅምን በሚመሇከት
ኢትዮጵያ ተዋዋይ ወገን የሆነችባቸው አሇም አቀፌ ስምምነቶችን ሥራ ሊይ
ሇማዋሌ የሚያስፇሌጉ ሥርዒቶችን ሉወስን ይችሊሌ፡፡
21. ሰነድችን ያሇማስመዛገብ ውጤት
በዘህ አዋጅ አንቀጵ 20 (1) መሠረት የሰነድች ምዛገባ ሥርዒት ከተቋቋመ በኋሊ
በማንኛውም በባሇሥሌጣኑ የተመዖገበ አውሮፔሊን፣ የአውሮፔሊን ሞተሮች፣
ውሌብሉቢተች፣ አፔሉያንስ ወይም መሇዋወጫ ዔቃዎች ሊይ ያሇን መብት ወይም
ጥቅም የሚነካ የውሌ ሰነዴ በባሇሌጣኑ ካሌተመዖገበ በስተቀር ተፇፃሚ የሚሆነው
በሁሇቱ ተዋዋይ ወገኖች መካከሌ ብቻ ይሆናሌ፡፡
22. ተፇጻሚነት የሊቸው ሕጏች
ተዋዋዮቹ ወገኖች በተቃራኒው መስማማታቸው በሰነደ ውስጥ ካሌተገሇጸ በስተቀር
የማንኛውም የተመዖገበ ሠነዴ ተፇፃሚነት በኢትዮጵያ ሕግ መሠረት ይወሰናሌ፡፡
ክፌሌ አራት
የሲቪሌ አቪዬሽን ዯህንነት ቁጥጥር
ምዔራፌ አንዴ
አጠቃሊይ የዯኅንነት ዴንጋጌዎች
23. ዯህንነትን ስሇማጎሌበት
1. ባሇሥሌጣኑ፣
ሀ) በኮንቬንሽኑ የተካተቱትን ዯረጃዎች ተግባራዊ ሇማዴረግ የሚያስችለ
ሥርዒቶችን፣ እንዱሁም
ሇ) የሲቪሌ አቪዬሽን ዯህንነትን በአጥጋቢ ሁኔታ የተጠበቀ ሇማዴረግ አስፇሊጊ
የሆኑ ላልች ሥርዒቶችንና ዯረጃዎችን፣

630
 የፌትህ ሚኒስቴር

በየጊዚው በማውጣትና በማሻሻሌ የሲቪሌ አዉሮፔሊን በረራ ዯህንነትን የማጎሌበት

ሥሌጣንና ኃሊፉነት ይኖረዋሌ፡፡
2. ባሇስሌጣኑ ሥርዒቶችንና ዯረጃዎችን ሲያወጣና በዘህ አዋጅ መሠረት የምስክር
ወረቀቶችን ሲሰጥ፣ የአየር ኦፔሬተሮች ሇሕዛብ ጥቅም ሲባሌ እጅግ በጣም ከፌተኛ
የዯህንነት ዯረጃዎችን ጠብቀው የሙያ ግዳታቸውን መወጣት ያሇባቸው መሆኑን
ከግምት ውስጥ ማስገባት አሇበት፡፡
24. የበረራ ብቁነት የምስክር ወረቀት
1. ማንኛውም ሰው በዘህ አዋጅ ወይም በተመዖገበበት አገር ሕግ መሠረት የበረራ
ብቁነት የምስክር ወረቀት ያሌተሰጠውን አውሮፔሊን በኢትዮጵያ የአየር ክሌሌ
ውስጥ ማብረር አይችሌም፡፡
2. በላሊ አገር የተመዖገበ አውሮኘሊንን በተመሇከተ የተሰጠው የበረራ ብቁነት
የምስክር ወረቀት በኢትዮጵያ ውስጥ ሕጋዊ ሆኖ ተቀባይነት የሚኖረው የምስክር
ወረቀቱ የተሰጠበት መመዖኛ በኮንቬንሽኑ ከወጡ መነሻ ዯረጃዎች ጋር እኩሌ
ወይም የሚበሌጥ ሲሆን ነው፡፡
3. ባሇሥሌጣኑ ሇዯህንነት አጠባበቅ አስፇሊጊ ሲሆን በበረራ ብቁነት የምስክር ወረቀት
ሊይ የምስክር ወረቀቱ የሚቆይበትን ጊዚ፣ አውሮፔሊኑ ጥቅም ሊይ የሚውሌበትን
የአገሌግልት ዒይነትና ላልች ግዳታዎችን፣ ሁኔታዎችን፣ ገዯቦችና መረጃዎችን
ሉያሠፌር ይችሊሌ፡፡
4. ባሇሥሌጣኑ የሰጠውን የበረራ ብቁነት የምስክር ወረቀት መዛግቦ መያዛ አሇበት፡፡
25. የጥገና ተቋሞችና የኢቪዬሽን ማሠሌጠኛ ትምህርት ቤቶች
1. ባሇሥሌጣኑ የጥገና ተቋሞችንና የሲቪሌ አቪዬሽን ትምህርት ቤቶችን የፇቃዴ
አሠጣጥና የሥራ ሁኔታቸውን የሚመሇከቱ መመሪያዎችን የማውጣትና ሇእነዘህ
ተቋሞችና ትምህርት ቤቶች ፇቃዴ የመስጠት ሥሌጣን ይኖረዋሌ፡፡
2. ባሇሥሌጣኑ፤
ሀ) የበረራ ወይም የአዉሮኘሊንና የአውሮኘሊን ሞቶር ዉሌበሉቢትና አፔሉያንስ
ጥገና ስሌጠና እንዱሰጡ የተፇቀዯሊቸዉ የሲቪሌ አቪዬሽን ትምህርት ቤቶችን
የኮርሶቻቸዉን ብቃት፣ የመሣሪያዎቻቸዉን አመቺነትና ሇበረራ ብቁ መሆን
እንዱሁም የአስተማሪዎቻቸውን ብቃት፣ እና

631
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሇ) የአውሮፔሊንና የአውሮፔሊን ሞተር፣ ዉሌብሉቢትና አፔሲያንስ ሇመጠገን

የተፉቀዯሊቸውን ተቋሞች የመሥሪያ ቦታዎቻቸውን፣ የመሣሪያዎቻቸውን፣
የአሠራር ዖዳዎቻቸውንና የጥገና ባሇሙያዎቻቸን ብቃት በተመሇከተ ፇተና
መስጠትና ዯረጃቸውን መወሰን ይችሊሌ፡፡
3. ባሇሥሌጣኑ የአቪዬሽን ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤቶች ማቋቋምና ሇእነዘሁ ምሩቃን
የምስክር ወረቀት መስጠት ይችሊሌ፡፡
26. የመገናኛ መሣሪያዎች
1. ማንኛውም ሰው አውሮኘሊኑ በተመዖገበበት አገር ሕግ መሠረት የተፇቀዯና
የተገጠመሇት የሬዱዮ መሣሪያ ካሌኖረዉና ባሇሥሌጣኑ ባወጣቸው ዯረጃዎችና
ሥርዒቶች መሠረት አዉሮፔሊኑን ናቪጌት ማዴረግ የሚያስችሌ ግንኙነት ማዴረግ
ካሊስቻሇ በስተቀር በኢትዮጵያ የአየር ክሌሌ አውሮፔሊኑን ማብረር አይችሌም፡፡
2. ባሇሥሌጣኑ በኢትዮጵያ በተመዖገበ አዉሮፔሊን ሊይ ስሇሚገጠሙ የሬዱዮ
መሣሪያዎች ተከሊ፣ ጥገናና አጠቃቀም ሥርዒት ያወጣሌ፡፡
27. የጉዜ መዛገብ
1. አዉሮኘሊኑ የተመዖገበበት አገር ሕግ በሚያዖው መሠረት ስሇአውሮፔሊኑ፣ ስሇበረራ
ሠራተኞቹና ስሇጉዜው ዛርዛር ሁኔታ የሰፇረበት መዛገብ ካሌያዖ በስተቀር
ማንኛውም ሰው በኢትዮጵያ የአየር ክሌሌ አውሮፔሊኑን ማብረር አይችሌም፡፡
2. ይህንን አዋጅ ወይም በዘህ አዋጅ መሠረት የወጡ ዯንቦችን፣ መመሪያዎችን ወይም
ትዔዙዜችን በመተሊሇፌ ምክንያት በሚመሠረት ክስ በጉዜ መዛገብ ውስጥ የሰፇሩት
መግሇጫዎች ማስተባበያ ማስረጃ ካሌቀረበባቸው በስተቀር በመዛጋቢዉ ሰውና
በአውሮፔሊኑ ባሇቤትና ኦፔሬተር ሊይ ማስረጃ እንዯሆኑ ይቆጠራለ፡፡
3. ባሇሥሌጣኑ በኢትዮጵያ ሇተመዖገቡ አዉሮኘሊኖች ተፇጻሚ የሚሆን የጉዜ መዛገብ
ፍርም ያዖጋጃሌ፡፡
28. በአውሮፔሊን መያዛ ያሇባቸው ሠነድች
1. ማንኛውም ሰው የሚከተለት ሰነድች በአዉሮፔሊኑ መያዙቸውን ካሊረጋገጠ በቀር
በኢትዮጵያ የአየር ክሌሌ አውሮፔሊኑን ማብረር አይችሌም፤
ሀ) የምዛገባ ምስክር ወረቀት፤
ሇ) የበረራ ብቁነት ምስክር ወረቀት፤
ሏ) የያንዲንደ የበረራ ሠራተኛ የአቪዬሽን ባሇሙያ የምስክር ወረቀት፤

632
 የፌትህ ሚኒስቴር

መ) የጉዜ መዛገብ፤
ሠ) የአውሮፔሊን ሬዱዮ ፇቃዴ፤
ረ) መንገዯኞች ካለ ወይም ጭነት ካሇ፤ የመንገዯኞች ዛርዛር ወይም የጭነት
ማኒፋስት፤
ሰ) የበረራ መመሪያ፤ እና
ሸ) የንግዴ በረራ በሆነ ጊዚ የአየር ኦፔሬተር የምስክር ወረቀት፡፡
2. በላሊ አገር በተመዖገበ አውሮፔሊን ውስጥ የሚገኙ ሠነድች ከዘያ አገር መስፇርት
ጋር የሚጣጣሙ መሆን አሇባቸው፤ ሆኖም ባሇሥሌጣኑ ሠነድቹን አስቀርቦ
የመመርመር ሥሌጣን ይኖረዋሌ፡፡
29. የኦፏሬተሮችና የአቪዬሽን ባሇሙያዎች ኃሊፉነት
1. ማንኛውም የአየር ኦፔሬተር የምስክር ወረቀት ባሇቤት አውሮፔሊኑና ሇሲቪሌ
አቪዬሽን ጥቅም የሚውለ መሣሪያዎች በየጊዚው ምርመራና እዴሳት
የሚዯረግሊቸውና ኦፔሬሽኑ በዘህ አዋጅና በዘህ አዋጅ መሠረት በወጡ ዯንቦች፣
መመሪያዎችና ትዔዙዜች መሠረት የሚፇፀም መሆኑን የማረጋገጥ ኃሊፉነት
አሇበት፡፡
2. ማንኛውም የአቪዬሽን ባሇሙያ የምስክር ወረቀት ባሇቤት በምስክር ወረቀቱ
የተመሇከቱትን ሥሌጣኖችና ገዯቦች እንዱሁም ከሥራው ጋር የተያያ዗ የዘህን
አዋጅ ዴንጋጌዎችና በዘህ አዋጅ መሠረት የወጡ ዯንቦች፤ መመሪያዎችና ትዔዙዜች
የማክበርና የመፇጸም ኃሊፉነት አሇበት፡፡
3. ማንኛውም የሲቪሌ አቪዬሽን ሥራ የሚያከናዉን ሰው ሥራውን የሚመሇከቱትን
የዘህን አዋጅ ዴንጋጌዎችና በዘህ አዋጅ መሠረት የወጡ ዯንቦች፣ መመሪያዎችና
ትዔዙዜች የማክበርና የመፇጸም ኃሊፉነት አሇበት፡፡
4. በዒሇም አቀፌ በረራዎች መነሻቸው ወይም መዴረሻቸው ኢትዮጵያ ሇሆኑም ሆነ
በኢትዮጵያ ውስጥ ሇሚካሄደ የንግዴ አየር ትራንስፕርት በረራዎች ጭነት ወይም
ጓዛ የሚያቀርብ ወይም የሚቀበሌ ሰው በኮንቬንሽኑና አዯገኛ ዔቃዎችን ዯህንነቱ
በተጠበቀ መንገዴ በአየር ማጓጓዛን በተመሇከተ የአሇም አቀፌ የሲቪሌ አቪዬሽን
ዴርጅት ባወጣው ቴክኒካዊ መመሪያ መሠረት ጭነቶቹን ወይም ጓዜቹን የማስረከብ
ወይም የመረከብ ኃሊፉነት አሇበት፡፡
30. ቁጥጥር ስሇማዴረግ

633
 የፌትህ ሚኒስቴር

1. ባሇሥሌጣኑ፣
ሀ) በማንኛውም የሲቪሌ አውሮፔሊን ኦፏሬተር ጥቅም ሊይ የሚውለ
አውሮፔሊኖችና የአውሮፔሊን ሞተሮች፣ ውሌብሉቢቶችና አፔሉያንሶች
ዯህንነታቸው በተጠበቀ ሁኔታ መገኘታቸውን ሇማረጋገጥ እነዘህኑ በሚመሇከቱ
ሠነድች ሊይ ጭምር ቁጥጥር የማዴረግ፣ እና
ሇ) የእነዘህን ዔቃዎች ቁጥጥርና እዴሳት በተመሇከተ እያንዲንደን ኦፔሬተር
የማማከር፣
ሥሌጣንና ኃሊፉነት ይኖረዋሌ።
2. ባሇሥሌጣኑ በማንኛውም ኦፔሬተር ሇሲቪሌ አቪዬሽን ጥቅም ሊይ የዋሇ ወይም
እንዱውሌ የታሰበ ማንኛውም አውሮፔሊን ወይም የአውሮፔሊን ሞተር፣ ውሌብሉቢት
ወይም አፔሉያንስ ዯህንነቱ በተጠበቀ ሁኔታ ኦፔሬሽን ሊይ ሉውሌ አሇመቻለን
ሲረዲ ይህንኑ ሇኦፔሬተሩ በማሳወቅ ዯህንነቱ በተጠበቀ ሁኔታ ኦፔሬሽን ሊይ
ሉውሌ መቻለን አስከሚያረጋግጥ ዴረስ ጥቅም ሊይ እንዲይውሌ ያግዲሌ፡፡
3. ባሇሥሌጣኑ የዘህን አዋጅና በአዋጁ መሠረት የወጡ ዯንቦች፣ መመሪያዎችና
ትዔዙዜች መከበር ሇማረጋገጥ፣
ሀ) ፇቃዴ ያገኙ የጥገና ዴርጅቶችን፣ የአቪዬሽን ሥሌጠና ትምህርት ቤቶችንና
የአየር ኦፔሬተሮችን፣
ሇ) ኤርፕርቶች፣ የአየር ናቪጌሽን ፊሲሉቲዎችንና የኤርፕርት ሴኩሪቲን፣
እንዱሁም
ሏ) በዘህ አዋጅ ወይም በአዋጁ መሠረት በወጡ ዯንቦችና መመሪያዎች መሠረት
መያዛ ያሇባቸውን ሰነድች፣
የመቆጣጠር ሥሌጣንና ኃሊፉነት ይኖረዋሌ፡፡
4. ባሇሥሌጣኑ በዘህ አዋጁ መሠረት የምስክር ወረቀት የተሰጣቸው የአቪዬሽን
ባሇሙያዎችን በየጊዚው እንዯገና ሉፇትን ይችሊሌ፡፡
31. ቁጥጥር ሇማዴረግ የመግባት መብት
1. በአግባቡ የተወከሇ ማንኛውም የባሇሥሌጣኑ ኢንስፓክተር በዘህ አዋጅ አንቀጽ 30
መሠረት ሇሚዯረግ ቁጥጥር ዒሊማ፣
ሀ) በኢትዮጵያ ውስጥ በአገሌግልት ሊይ ወዯአሇ ማናቸውም የሲቪሌ አውሮፔሊን፣
ሇ) በየትኛውም ቦታ በአገሌግልት ሊይ ወዯአሇ በኢትዮጵያ ወዯ ተመዖገበ

634
 የፌትህ ሚኒስቴር

አውሮፔሊን፤
ሏ) ወዯ ማንኛውም የአየር ኦፔሬተር ይዜታ፤
መ) ወዯ ማንኛውም የጥገና ተቋም ወይም የስሌጠና ትምህርት ቤት፣
ሠ) ወዯ ማናቸውም አውሮፔሊን ማረፉያ፣ የአየር ናቪጌሽን ፊሲሉቲ ወይም
የኤርፕርት ሴኩሪቲ፣
መግባት ይችሊሌ፡፡
2. ማንኛውም ኢኒስፓክተር በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ወዯተጠቀሰወ አዉሮኘሊን
ወይም ይዜታ ሇመግባት ከባሇሥሌጣኑ የተሰጠውን መታወቂያ ወረቀት ማሳየት
አሇበት፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) በተጠቀሱት አገሌግልቶች የተሰማራ ማንኛውም
ሰው ሇኢንስፓክተሮች ተገቢውን ትብብር የማዴረግ ግዳታ አሇበት፡፡
32. የምስክር ወረቀትንና ፇቃዴን ስሇማገዴና መሠረዛ
ባሇሥሌጣኑ በዘህ አዋጅ አንቀጽ 30 መሠረት በተካሄዯ ቁጥጥር ወይም ፇተና ወይም
በላሊ ዒይነት ምርመራ ምክንያት ሇሲቪሌ አቪዬሽን ዯህንነት አስፇሊጊ ሆኖ ሲያገኘዉ
በዘህ አዋጅ መሠረት የተሰጠን ማንኛውንም የምስክር ወረቀት በሙለም ሆነ በከፉሌ
በዘህ አዋጅ ክፌሌ ስምንት ዴንጋጌዎች መሠረት የሚያግዴ ወይም የሚሠርዛ ትዔዙዛ
ሉሰጥ ይችሊሌ፡፡
33. ማፅዯቅ
ባሇሥሌጣኑ የምስክር ወረቀትና ፇቃዴ የመስጠትና ቁጥጥር የማዴረግ ኃሊፉነቶቹን
ሇመወጣት የተሇየ እርምጃ ከመውሰዴ ይሌቅ ዯህንነትን ሇማስጠበቅ ሲባሌ ያስፇሌጋለ
ብል የሚወስናቸው ሁኔታዎችና የሚከተለት ገዯቦች እንዯተጠበቁ ሆነው
የላሊን አገር ሲቪሌ አቪዬሽን ባሇሥሌጣን ተግባራትን ሉያፀዴቅ ይችሊሌ፤
1. የአቪዬሽን ባሇሙያዎችና የበረራ ብቁነት የምስክር ወረቀቶችን አሰጣጥና ፀንቶ
መቆየትን በሚመሇከት ስሇሚወሰደ እርምጃዎች ላሊዉ አገር የኮንቬንሽኑ ፇራሚ
መሆኑንና በኮንቬንሽኑ መሰረት ግዳታዎችን የሚያሟሊ መሆኑ መረጋገጥ ያሇበት
መሆኑ፤
2. በአየር አጓጓዥ ፇቃዴ ሊይ ተፇፃሚነት ያሊቸዉ እርምጃዎችን በሚመሇከት
ባሇስሌጣኑ በተሇየ ሁኔታ ሇመወሰንና ዯጋፉ ሰነድችን መጠየቅ የሚችሌ መሆኑ፤

635
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. የአየር ኦፔሬተር የምስክር ወረቀት አሰጣጥና ፀንቶ መቆየትን በሚመሇከት አባሌ

አገሩ በኮንቬንሽኑ መሠረት ግዳታውን የማይወጣ ስሇመሆኑ የሚጠቁም መረጃ የላሇ
መሆኑን ባሇሥሌጣኑ ያረጋገጠ መሆኑ፡፡
34. በረራን ስሇመከሌከሌ
ባሇሥሌጣኑ የሚከተለት ሁኔታዎች ሲያጋጥሙ አንዴን ኦፏሬተር ወይም የበረራ
ሠራተኛ አውሮኘሊንን ኦፔሬት ከማዴረግ ሇመከሌከሌ ይችሊሌ፤
1. አውሮኘሊኑ ሇበረራ ብቁ ካሌሆነ፤
2. የበረራ ሠራተኛው በረራውን ሇማከናወን ብቃት ከላሇው ወይም የአካለ ወይም
የአእምሮዉ ሁኔታ የማያስችሇዉ ከሆነ፤
3. ኦፏሬሽኑ በአውሮፔሊን ውስጥ ወይም በመሬት ሊይ ባለ ሰዎች ወይም ንብረት ሊይ
አዯጋ እንዯሚያዯርስ የሚያሰጋ ከሆነ፤
4. የዘህን አዋጅ ዴንጋጌዎች ወይም በዘህ አዋጅ መሠረት የወጡ ዯንቦችን፣
መመሪያዎችን ወይም ትዔዙዜችን ሇማስከበር ወይም በማንኛውም ፌርዴ ቤት
የተሰጠን ትዔዙዛ ሇማስፇጸም አውሮፔሊኑን ወይም የበረራ ሠራተኛን እንዲይንቀሳቀስ
ማዴረግ አስፇሊጊ ከሆነ፡፡
5. የሚከተለት ሁኔታዎች ሲያጋጥሙ ባሇስሌጣኑ አንዴን ኤሮዴሮም ኦፔሬተር
ሇመዛጋት ይችሊሌ:-114
ሀ) አየር ማረፉያው አውሮፔሊን ሇማሳረፌ እና/ወይም ሇማስነሳት ብቁ ሆኖ ሳይገኝ፤
ሇ) በባሇስሌጣኑ ኢንስፓክተር የተገኘው ጉዴሇት ሇአውሮፔሊኑ እንቅስቃሴ አዲጋች
ሆኖ ሲገኝ፣
ሏ) ያሇበትን የሴፌቲ ችግር እንዱያስተካክሌ በተዯጋጋሚ የተሰጠውን ምክረ-ሃሳብ
ካሊሟሊ፡፡
35. ክሌከሊ
1. ማንኛውም ሰው የሚከተለትን ከፇፀመ ሕገወጥ ተግባር እንዯፉፀመ ይቆጠራሌ፤
ሀ) የፀና የበረራ ብቁነት የምስክር ወረቀት ሳይኖር ወይም የምስክር ወረቀቱን
ዴንጋጌዎች በመተሇሇፌ ማንኛውንም የሲቪሌ አውሮፔሊን ኦፔሬት ማዴረግ፤

በ26/27(2012) አ.1179 አንቀፅ 2(14) መሰረት አዱስ የገባ ዴንጋጌ ነው፡፡

114

636
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሇ) አገሌግልቱን ሇመስጠት የሚያስችሇው የአቪዬሽን ባሇሙያ የምስክር ወረቀት

ሳይኖረው ወይም የምስክር ወረቀቱን ዴንጋጌዎች በመተሊሇፌ ማንኛውንም
የአቪዬሽን ባሇሙያ ሥራ መሥራት፤
ሏ) በተቀጠረበት ሥራ ሊይ ሇመሠማራት የሚያስችሌ የአቪዬሽን ባሇሙያ የምስክር
ወረቀት የላሇውን ሰው እንዯ አቪዬሽን ባሇሙያ ቀጥሮ ማሠራት፤
መ) የኦፔሬተር የምስክር ወረቀት ሳይዛ ወይም የምስክር ወረቀቱን ዴንጋጌዎች
በመተሊሇፌ በአየር ኦፔሬተርነት መሥራት፤
ሠ) በዘህ አዋጅ መሠረት በባሇሥሌጣኑ የወጣውን መመሪያ ወይም የተሰጠውን
ትእዙዛ በመተሊሇፌ የሲቪሌ አቪዬሽን አዉሮኘሊንን ኦፏሬት ማዴረግ፡፡
2. በዘህ አዋጅ መሠረት ሇሲቪሌ አቪዬሽን ዴርጅት የተሰጠ የምስክር ወረቀትን
ዴንጋጌዎች መተሊሇፌ ወይም የምስክር ወረቀት መያዛን በተመሇከተ በዘህ አዋጅ
መሠረት የወጣ ማንኛውንም ዯንብ፣ መመሪያ ወይም ትእዙዛ መተሊሇፌ ክሌክሌ
ነው፡፡
36. አዯገኛ ዔቃዎችን በአየር ስሇማመሊሇስ
ባሇሥሌጣኑ አዯገኛ ዔቃዎችን በአየር በማመሊሇስ ረገዴ የኮንቬንሽኑ 18 ዴንጋጌዎችና
የአሇም አቀፌ ሲቪሌ አቪዬሽን ዴርጅት ቴክኒካዊ መመሪያዎች ተግባራዊ
መዯረጋቸውን ይቆጣጠራሌ፡፡ አስፇሊጊ ሲሆንም በቴክኒካዊ መመሪያዎቹ ሊይ የሚዯረጉ
ሌዩነቶችን ኢትዮጵያን በመወከሌ ማቅረብ ይችሊሌ፡፡
37. የአቪሽን ሴኩሪቲ
ባሇሥሌጣኑ የአቪዬሽን ሴኩሪቲን በተመሇከተ በኢትዮጵያ የአቪዬሽን ሴኩሪቲ አዋጅ
ቁጥር 432/1997 የተሰጡት ሥሌጣንና ተግባራት ይኖሩታሌ፡፡
ምዔራፌ ሁሇት
የአውሮፔሊን የአየር ሥርዒት
38. የአየር ሥርዒት
1. ባሇሥሌጣኑ በኮንቬንሽኑ መሠረት በየጊዚው ከሚወጡት ሥርአቶች ጋር በተቻሇ
መጠን የሚጣጣም በኢትዮጵያ ግዙት ውስጥ ተፇሚ የሚሆን በበረራ ሊይ ያሇን
አውሮፔሊን እንቅስቃሴ የሚወስን የአየር ሥርዒት ያወጣሌ፡፡
2. ማንኛውም ሰው በባሇሥሌጣኑ የወጣውን የአየር ሥርዒት ሳያከብር በኢትዮጵያ
የአየር ክሌሌ ውስጥ አውሮፔሊን ማብረር አይችሌም፡፡

637
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. ማንኛውም ሰው በኢትዮጵያ የተመዖገበን አውሮፔሊን በላሊ አገር የአየር ክሌሌ በዘያ

አገር ተፇጻሚ የሚሆነውን የአየር ሥርዒት ሳይከተሌ ማብረር ወይም በኮንቬንሽን
መሠረት የወጡትን ሥርዒቶች ሳይከተሌ በአሇም አቀፌ ባህር የአየር ክሌሌ ማብረር
አይችሌም፡፡
39. የተከሇከለ፣ የተገዯቡ ወይም አዯገኛ የሆኑ ክሌልች
1. ማንኛውም አውሮፔሊን አዙዥ ፒይሇት የኢትዮጵያን አየር ክሌሌ አቋርጦ ሲበር
ወይም በአየር ክሌለ ሲንቀሳቀስ የተወሰኑትን የአየር መስመሮች ትራፉክ
በባሇሥሌጣኑ ወይም በአየር ተቆጣጣሪው የተፇቀደትን መከተሌና ወዯተከሇከለ፣
ገዯብ ወዯተዯረገባቸው ወይም አዯገኛ ተብሇው ወዯተሰየሙ ክሌልች ውስጥ
ከመግባት መታቀብ አሇበት።115
2. ከተፇቀደት የአየር መስመሮች የወጣ ወይም ወዯተከሇከሇ፣ ገዯብ ወዯተዯረገበት
ወይም አዯገኛ ወዯተባሇ ክሌሌ የገባ አውሮፔሊን ያሌተፇቀዯ ኦፏሬሽን እንዲዯረገ
ይቆጠራሌ፡፡ በዘህ ዒይነቱ ያሌተፇቀዯ ኦፏሬሽን ሊይ የሚገኝ አዙዥ ፒይሇት
ወዱያውኑ የማረሚያ እርምጃዎችን በመውሰዴ ወዯተፇቀዯው መስመር መመሇስና
በሚወሰንሇት ሥፌራ እንዱያርፌ የሚሰጠውን ትእዙዛ ጨምሮ በሚመሇከታቸው
ባሇሥሌጣናት የሚሰጡትን ሌዩ መመሪዎች ያሇማወሊወሌ ተከትል መፇጸም አሇበት፡
40. የኢትዮጵያን አየር ክሌሌ አቋርጦ ወይም በውስጡ ስሇሚበር የውጭ አዉሮፔሊን
1. መዯበኛ በሆነ የዒሇም አቀፌ የአየር አገሌግልት ያሌተሰማራ የውጭ አገር ሲቪሌ
አውሮፔሊን ሇባሇሥሌጣኑ በቅዴሚያ ሳያሳውቅ የኢትዮጵያን የአየር ክሌሌ አቋርጦ
ወይም በውስጡ ሇመብረርና ሇማረፌ አይችሌም፡፡
2. ማንኛውም የውጭ አገር አየር አጓጓዥ ከባሇሥሌጣኑ በተሰጠው ፇቃዴና በፇቃደ
ውስጥ በተመሇከቱት ዴንጋጌዎች መሠረት ካሌሆነ በስተቀር ኢትዮጵያን አቋርጦ
ወይም በኢትዮጵያ ውስጥ መዯበኛ የሆነ ዒሇም አቀፌ የአየር ትራንስፕርት
አገሌግልት ሉሰጥ አይችሌም፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ወይም (2) የተዯነገገዉን የተሊሇፇ የውጭ አገር
ሲቪሌ አውሮፔሊን በኢትዮጵያ አየር ኃይሌ ተገድ ሇቀጣይ ምርመራ በተወሰነ
ኤርፕርት እንዱያርፌ ሲዯረግ ይችሊሌ፡፡

በ26/27(2012) አ.1179 አንቀፅ 2(15) መሰረት ተሻሻሇ፡፡

115

638
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. ተገድ እንዱያርፌ የተዯረገ የውጭ አገር ሲቪሌ አውሮፔሊን ሉሇቀቅ የሚችሇው

የተወሰነበትን የገንዖብ ቅጣት ወይም ሁኔታው የሚጠይቀውን ላሊ ቅጣት ከፇፀመ
በኋሊ ከባሇሥሌጣኑ በሚሰጥ የመሌቀቂያ ፇቃዴ መሠረት ብቻ ይሆናሌ፡፡
5. የመንግሥት አውሮፔሊንን በተመሇከተ መሌቀቂያና የጉዜ መቀጠለ ውሳኔ የሚሰጠው
በውጭ ጉዲይ ሚኒስቴር ይሆናሌ፡፡
41. የኦፏሬሽን ቴክኒካዊ ሁኔታዎች
1. ባሇሥሌጣኑ በኮንቬንሽኑ መሠረት በየጊዚው ከሚወጡት ሥርዒቶች ጋር የሚጣጣም
የአየር ኦፔሬተር የምስክር ወረቀት ባሇቤቶች የሚያካሂደትን ኦፔሬሽን ቴክኒካዊ
ሁኔታዎች የሚወስን ሥርዒት ሉያወጣ ይችሊሌ፡፡
2. ባሇሥሌጣኑ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተጠቀሱት ቴክኒካዊ ሁኔታዎች የአየር
ኦፏሬተር የምስክር ወረቀት ባሇቤት በሆኑ ኦፏሬተሮች በትክክሌ መፇፀማቸውን
ሇማረጋገጥ ቁጥጥር ያዯርጋሌ፡፡
3. የኦፏሬሽን ቴክኒካዊ ሁኔታዎችን አሇመከተሌ በዘህ አዋጅ ክፌሌ ስምንት
ዴንጋጌዎች መሠረት ያስቀጣሌ፡፡
42. አዯገኛ በረራ
ማንኛውም አውሮፔሊን በማንኛውም ሰው ወይም ንብረት ሊይ አዯጋ ሉያዯርስ በሚችሌ
አኳኋን ማብረሩ ከተረጋገጠ የአውሮፔሊኑ አዙዥ ፒይሇት ወይም አውሮፔሊኑን በኃሊፉነት
ያንቀሳቀሰ ረዲት ፒይሇትና የአውሮፔሊኑ ባሇቤት ወይም ተከራይ በዘህ አዋጅ ክፌሌ
ስምንት መሠረት ይቀጣለ፡፡
43. የተቀነሰ ዛቅተኛ የከፌታ መሇያያ ባሇበት አየር ክሌሌ ውስጥ የሚከናወን ኦፏሬሽን
1. ማንኛውም ኦፔሬተር፣
ሀ/ አውሮኘሊኑ የተመዖገበበት አገር ኦፏሬሽኑን እንዱያካሂዴ በአግባቡ የፇቀዯሇት፣
ወይም
ሇ/ በሌዩ ሁኔታ ምክንያትና ዯህንነትን በበቂ ዯረጃ ሇማረጋገጥ የሚያስችለ ገዯቦችን
በማዴረግ ኦፏሬሽኑ እንዱከናወን በባሇሥሌጣኑ የተፇቀዯሇት፣
ካሌሆነ በስተቀር የተቀነሰ ዛቅተኛ የከፌታ መሇያያ ተግባራዊ በሆነበት የአየር ክሌሌ
ውስጥ የውጭ አገር አውሮኘሊንን ኦፏሬት ማዴረግ አይችሌም፡፡

639
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. ማንኛውም ሰው፣
ሀ) ኦፏሬተሩና የኦፏሬተሩ አውሮፔሊን በዘህ አዋጅ መሠረት በወጡ ዯንቦችና
መመሪያዎች ውስጥ የተቀመጡትን የበረራ ብቁነትና የኦፏሬሽን የፇቃዴ
ሁኔታዎችን ያከበሩ መሆኑ፣ እና
ሇ) አፔሬሽኑ እንዱካሄዴ ባሇሥሌጣኑ የፇቀዯ መሆኑ፣
ካሌተረጋገጠ በስተቀር በኢትዮጵያ የተመዖገበ ሲቪሌ አውሮኘሊንን የተቀነሰ ዛቅተኛ
የከፌታ መሇያያ ተግባራዊ እንዱሆን በተወሰነበት የአየር ክሌሌ ውስጥ ማብረር
አይችሌም።
44. የአየር ሥርዒትን መተሊሇፌ
ማንኛውም አዙዥ ፒይሇት፤ ወይም አወሮፔሊኑን በኃሊፉነት የሚያንቀሳቅስ ረዲት
ፒይሇት፡-
1. ማንኛውንም አውሮፔሊን የኢትዮጵያን የአየር ክሌሌ በማቋረጥ ወይም በውስጡ
ሲያበር የኢትዮጵያን የአየር ሥርዒቶች ከተሊሇፇ፣
2. በኢትዮጵያ የተመዖገበን አውሮፔሊን የውጭ አገርን የአየር ክሌሌ በማቋረጥ ወይም
በውስጡ ሲያበር በዘያ አገር ተፇፃሚነት ያሊቸውን የአየር ሥርዒቶች ከተሊሇፇ፣
ወይም
3. በኢትዮጵያ የተመዖገበን አውሮፔሊን የአሇም አቀፌ ባሕርን የአየር ክሌሌ በማቋረጥ
ሲያበር በኮንቬንሽኑ የተመሇከቱትን የአየር ሥርዒቶች ከተሊሇፇ፤
በዘህ አዋጅ መሠረት ጥፊተኛ ተዯርጎ ይቀጣሌ፡፡

ምዔራፌ ሦስት
ስሇ አቪዬሽን ባሇሙያዎች

45. ሇአቪዬሽን ባሇሙያ ስሇሚሰጥ የምስክር ወረቀት

1. ማንኛውም ተፇሊጊው ሙያ ያሇው ሰው የአቪዬሽን ባሇሙያ የምስክር ወረቀት
እንዱሰጠዉ ባሇሥሌጣኑን በማመሌከቻ ሉጠይቅ ይችሊሌ፡፡
2. ባሇሥሌጣኑ አመሌካቹ ከተጠየቀው የአቪዬሽን ባሇሙያ የምስክር ወረቀቱ ጋር
ግንኙነት ያሊቸውን ተግባራት ሇማከናወን አስፇሊጊው ችልታ ያሇውና ጤንነቱ
የተሟሊ መሆኑን አጣርቶ ካረጋገጠ በኋሊ የምስክር ወረቀቱን ይሰጠዋሌ፡፡

640
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. ባሇሥሌጣኑ የዒሇም አቀፌ ሲቪሌ አቪዬሽን ዴርጅት አባሌ የሆነ የውጭ አገር ቀዯም
ሲሌ የሰጠውን የአቪዬሽን ባሇሙያ ምስክር ወረቀት አመሌካቹ ከተጠየቀው የምስክር
ወረቀት ጋር ግንኙነት ያሊቸውን ተግባራት ሇማከናወን አስፇሊጊው ችልታ ያሇውና
ጤንነቱ የተሟሊ መሆኑን በሙለም ሆነ በከፉሌ የሚያረጋግጥ ማስረጃ አዴርጏ
ሉቀበሇው ይችሊሌ፡፡
4. የምስክር ወረቀቱ ባሇሥሌጣኑ የሲቪሌ አቪዬሽንን ዯህንነት ሇማረጋገጥ አስፇሊጊ
ናቸው ብል የሚወስናቸዉን ዴንጋጌዎችና የአካሌ ብቃት ማረጋገጫ ምርመራዎችን
ሉይዛ ይችሊሌ፡፡
5. ባሇሥሌጣኑ የበረራ አባሊትን ወይም የአዉሮፔሊንና የአዉሮፔሊን ሞተሮች፣
ዉሌብሌቢቶችና አፔሉያንሶች ጥገና ባሇሙያዎችን የማሰሌጠንና የመቆጣጠር
ኃሊፉነት ያሇባቸውን ጨምሮ ሇአቪዬሽን ባሇሙያዎች የሚሰጡትን የምስክር
ወረቀቶች ዒይነትና የሚሰጡበትን መሥፇርት የሚወስን ሥርዒት ሉያወጣ ይችሊሌ፡፡
6. በላሊ አገር የተሰጠ የአቪዬሽን ባሇሙያ የምስክር ወረቀትን በተመሇከተ ባሇስሌጣኑ
የማጽዯቂያ የምስክር ወረቀት ሉሰጥ ይችሊሌ፡፡

46. ክሌከሊ
1. ማንኛውም ሰዉ በዘህ አዋጅ መሠረት የተሰጠ ወይም የፀዯቀ የአቪዬሽን ባሇሙያ
የምስክር ወረቀት ካሌያዖ በስተቀር በኢትዮጵያ በተመዖገበ አውሮፔሊን የበረራ አባሌ
ሆኖ መብረር አይችሌም፡፡
2. ማንኛውም ሰው፣
ሀ) በዘህ አዋጅ ወይም አውሮፔሊኑ በተመዖገበበት አገር ህግ መሰረት የተሰጠ
የአቪዬሽን ባሇሙያ ምስክር ወረቀት ካሌያዖ፣
ሇ) ምስክር ወረቀቱ በላሊው አገር የተሰጠው በኮንቬንሽኑ መሠረት ከወጡት መነሻ
ዯረጃዎች ጋር እኩሌ በሆነ ወይም በበሇጠ መስፇርት መሠረት ካሌሆነ፣ እና
ሏ) ተመጣጣኝ የኢትዮጵያ የምስክር ወረቀት ያሌተከሇከሇ ሰው ካሌሆነ፤
በስተቀር በኢትዮጵያ አየር ክሌሌ በላሊ አገር በተመዖገበ አውሮፔሊን የበረራ አባሌ
በመሆን ሉበር አይችሌም፡፡

641
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. ማንኛውም ሰው የአቪዬሽን ባሇሙያ የምስክር ወረቀት ቢሰጠውም በምስክር ወረቀቱ

ሊይ በተመሇከቱት ዴንጋጌዎችና ገዯቦች መሠረት ካሌሆነ በስተቀር በአውሮፔሊን
ኦፔሬሽን ወይም ጥገና ወይም በማንኛውም ላሊ ተግባር ሊይ መሠማራት አይችሌም።
47. የበረራ አባሊት
1. ባሇሥሌጣኑ፣
ሀ) የአውሮኘሊኑን ዒይነት፣ የውስጥ አቀማመጥ፣ የበረራውን ርዛመት፣ አውሮኘሊኑ
የተሰማራበትን የአገሌግልት መስክና ላልች ሁኔታዎችን ከግንዙቤ በማስገባት
በኢትዮጵያ ሇተመዖገበ አውሮፔሊን ሥራ አስፇሊጊ የሚሆኑ የበረራ አባሊትን
አዯረጃጀት፣ ስብጥርና አነስተኛ ቁጥር ይወስናሌ፤
ሇ) የበረራ አባሊትን ከፌተኛውን የሥራ ሰዒትና አስፇሊጊ የዔረፌት ጊዚያትን ጨምሮ
የአሠራር ዯረጃና የሥራ ሁኔታዎችን ይወስናሌ፡፡
2. የበረራ አባሊት ሇበረራው አይነት በተወሰነው ዯረጃና ሁኔታዎች መሠረት የተሟለ
ካሌሆነና እያንዲንደ የበረራ አባሌ ሇሚፇጽመው ተግባር የሚጠየቁ ዯረጃዎችንና
ሁኔታዎችን የሚያሟሊ ካሌሆነ በስተቀር ማንኛውም በረራ ሉዯረግ አይችሌም፡፡
3. ማንኛውም የአየር ኦፏሬተር የምስክር ወረቀት ባሇይዜታ በበረራ አባሊቱ ሊይ ተፇጻሚ
የሚያዯርጋቸውን የሥራ ሁኔታዎች በባሇሥሌጣኑ እንዱጸዴቁሇት ማቅረብ አሇበት፡፡

48. አዙዥ ፒይሇትና ተተኪ አዙዥ ፒይሇት ስሇመመዯብ

ማንኛውም የአየር ኦፏሬተር ሇእያንዲንደ የበረራ ክፌሌ ብቁ የሆነ የበረራ ሠራተኞች
አባሌን እንዯ አዙዥ ፒይሇትና አስፇሊጊ በሚሆንበት ጊዚም ተተክቶ የሚሠራ ብቃት
ያሇውን ላሊ የበረራ ሠራተኞች አባሌ እንዯ ምክትሌ አዙዥ ፒይሇት መመዯብ
አሇበት፡፡
49. የአዙዥ ፒይሇት ኃሊፉነት
1. የአውሮፔሊን አዙዥ ፒይሇት አውሮፔሊኑ በሮቹ ከተዖጉበትና የመነሳት እንቅስቃሴ
ሇማዴረግ ከተዖጋጀበት ጊዚ አንስቶ በረራው ተጠናቆ በመጨረሻ እስከሚቆምበትና
የአውሮፔሊኑ ዋነኛ አንቀሳቃሽ ክፌልች የሆኑት ሞተሮች እስከሚጠፈበት ጊዚ ዴረስ
ሇአውሮኘሊኑ፣ ሇበረራ ሠራተኞቹ፣ ሇመንገዯኞቹና በአውሮኘሊኑ ውስጥ ሇሚገኝ ጭነት
ዯህንነት ኃሊፉ ይሆናሌ፡፡

642
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. ማንኛውም አዙዥ ፒይሇት የአየር ሥርዒቶችን፣ በአየር ትራፉክ ተቆጣጣሪዎች

የሚሰጡ ተገቢ መመርያዎችንና በዘህ አዋጅ ዴንጋጌዎችና በአዋጁ መሠረት በወጡ
ዯንቦች፣ መመሪያዎችና ትፅዙዜች መሠረት የሚወስኑ ተፇሊጊ ሁኔታዎችን መከተሌና
መፇጸም አሇበት፡፡
3. ማንኛውም አዙዥ ፒይሇት ተግባሩን በማከናወን ሊይ እያሇ የአውሮፔሊኑን ወይም
በአይሮፔሊኑ ውስጥ የሚገኙ ሰዎችን ወይም ንብረቶችን ዯህንነት ሇመጠበቅ ሲባሌ
የሙያ ግዳታው በሚጠይቀው መሠረት በፇጸመው ዴርጊት ምክንያት ሇሚከሰት
ጉዲት በግለ ተጠያቂ አይሆንም፡፡
4. ባሇሥሌጣኑ ሇዯህንነት አስፇሊጊ ሆኖ ካገኘው በአዙዥ ፒይሇት ሊይ ተጨማሪ
ግዳታዎችንና ኃሊፉነቶችን ሉጥሌበት ይችሊሌ፡፡

ምዔራፌ አራት
የኤሮኖቲካሌ አገሌግልቶች
50. የኤርናቪጌሽን አገሌግልት116
1. ባሇሥሌጣኑ በኮንቬንሽኑ መሠረት በየጊዚው ከሚወጡት ሥርዒቶች ጋር በተቻሇ
መጠን የሚጣጣሙና በኢትዮጵያ ግዙት ውስጥ ተፇጻሚ የሚሆኑ የአየር ትራፉክ
ቁጥጥር ሥርዒቶችን ያወጣሌ፡፡
2. ባሇሥሌጣኑ በኢትዮጵያ ውስጥ ሇኤሮኖቲካሌ ጠቀሜታ ብቻ የሚውሌ የሬዱዮ
መገናኛና የናቪጌሽንና የቅኝት ፊሲሉቲዎች የመትከሌ፣ የማስተዲዯርና የመጠገን
ሥሌጣን ይኖረዋሌ፡፡ አስፇሊጊ ሆኖ ሲገኝና በሚኒስትሩ ሲፇቀዴ በቀጠና ወይም
በአህጉር ዯረጃ ሲቪሌ አቪዬሽንን በተመሇከተ በሚፇጠሩ የመገናኛ ሥርዒት ተቋሞች
ውስጥ በመሳተፌ የመገናኛ ሥርዒቶች ተጠቃሚ ሉሆን ይችሊሌ፡፡
3. ባሇሥሌጣኑ በብሔራዊ ዯረጃ ወይም በቀጠና ትብብር አማካይነት የመገናኛ፣
የናቪጌሽንና የቅኝት መረቦችን በተገቢው ቴክኖልጂ ሊይ ተመሥርቶ ማቋቋምና
ማካሄዴ ይችሊሌ፡፡
4. ባሇሥሌጣኑ የአየር ናቪጌሽን ፊሲሉቲዎችንና ሠራተኞችን በሚመሇከት ተፇጻሚ
የሚሆኑና በተቻሇ መጠን በኮንቬንሽኑ መሠረት ከወጡ ዯረጃዎችና ተመራጭነት
ካሊቸው አሠራሮች ጋር የሚጣጣሙ ሥርዒቶችና ዯረጃዎች ሉያወጣ ይችሊሌ፡፡

በ26/27(2012) አ.1179 አንቀፅ 2(16) መሰረት ተሻሻሇ፡፡

116

643
 የፌትህ ሚኒስቴር

5. ባሇሥሌጣኑ በሲቪሌ አቪዬሽን መስክ በኢትዮጵያ አየር ክሌሌ የሚከናወኑ

ተግባሮችን በሚመሇከት ተፇጻሚ የሚሆኑ ቋሚ የኤሮኖቲካሌ መረጃዎችን እንዱሁም
በኮንቬንሽኑ መሠረት ተፇሊጊ የሆኑ የኤሮኖቲካሌ ካርታዎችና ቻርቶችን አሳትሞ
ያሰራጫሌ፡፡
51. የበረራ መስመፍችን ስሇመሰየም
1. ባሇሥሌጣኑ በኢትዮጵያ ኦፏሬት የሚያዯርጉ የሲቪሌ አውሮፔሊኖች የሚያሌፈበትን
የበረራ መስመር ይሰይማሌ፤ እንዱሁም ከሚመሇከታቸው የመንግሥት ባሇሥሌጣናት
ጋር በመተባበር የተከሇከለ፣ ገዯብ የተዯረገባቸውንና አዯገኛ ቦታዎችን ሉሰይም
ይችሊሌ፡፡
2. ባሇሥሌጣኑ በዒሇም አቀፌ ሲቪሌ አቪዬሽን ዴርጅት የአሠራር ዯረጃዎችና
በኢትዮጵያ ውስጥ ባለ የአውሮፔሊን ማረፉያዎች ውስጥ በሚያገሇግለ ተገቢ
የናቪጌሽን አጋዥ መሣሪያዎች ሊይ ተመሥርቶ የበረራ መዲረሻ፣ መቃረቢያና መነሻ
ሥርአቶችን ያወጣሌ።
52. የአየር ናቪጌሽን ፊሲሉቲ ዯህንነት ዯረጃዎች
ባሇሥሌጣኑ የአየር ናቪጌሽን ፊሲሉቲዎች ኦፔሬሽንን በሚመሇከት ተፇጻሚ የሚሆኑ
መነሻ የዯህንነት ዯረጃዎችን ያወጣሌ።
ምዔራፌ አምስት
ስሇአውሮፔሊን ማረፉያዎች
117
53. የምስክር ወረቀትና ፇቃዴ አስፇሊጊነት
1. ማንኛውም ሰው በሚመሇከተው አካሌ የኢንቨስትመንት ፇቃዴ እንዱሁም
በባሇሥሌጣኑ የኦፏሬሽን ፇቃዴ የምስክር ወረቀት ወይም ላሊ ሕጋዊ ማስረጃ
ካሌተሰጠውና በተሰጠው ፇቃዴ ውስጥ በተመሇከቱት ዴንጋጌዎችና ገዯቦች መሠረት
ካሌሆነ በስተቀር የአውሮፔሊን ማረፉያ ኦፏሬት ሉያዯርግ አይችሌም፡፡
2. በአውሮፔሊን ማረፉያ ኢንቨስት ሇማዴረግ መብት ያሇው ማንኛውም ሰው
የአውሮፔሊን ማረፉያ ኦፏሬሽን ፇቃዴ የምስክር ወረቀት ወይም ላሊ ሕጋዊ ማስረጃ
እንዱሰጠው ሇባሇሥሌጣኑ ማመሌከቻ ሉያቀርብ ይችሊሌ፡፡

117
በ26/27(2012) አ.1179 አንቀፅ 2(17) መሰረት የአዋጁ አንቀፅ 53 ርዔስ ተሰርዜ ‘የምስክር ወረቀትና ፇቃዴ
አስፇሊጊነት’ በሚሌ ሏረግ የተተካ ሲሆን በዘሁ አንቀጽ በንዐስ አንቀጽ (1)፣ (2)፣ (4) እና (5) ‘ኦፔሬሽን
ፇቃዴ’ ከሚሇው ሀረግ ቀጥል ‹‹የምስክር ወረቀት ወይም ላሊ ሕጋዊ ማስረጃ›› የሚሌ ሏረግ ተጨምሯሌ፡፡

644
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. ባሇስሌጣኑ የቀረበሇትን ማመሌከቻ መርምሮ አመሌካቹ በዘህ አዋጅና በአዋጁ

መሰረት በወጡ ዯንቦችና መመሪያዎች መሠረት ዯህንነቱ የተጠበቀ የአውሮፔሊን
ማረፉያ ኦፔሬሽን ሇማካሄዴ በሚገባ የተዖጋጀና ብቃት ያሇው መሆኑን ካረጋገጠ
በኃሊ ፌቃደን፣ የምስክር ወረቀቱን ወይም ላሊ ህጋዊ ማስረጃ ይሰጠዋሌ፡፡118
4. ማንኛውም የአውሮፔሊን ማረፉያ ኦፏሬሽን ፇቃዴ የምስክር ወረቀት ወይም ላሊ
ሕጋዊ ማስረጃ የንግዴ አየር ትራንስፕርት ዯህንነትን ሇማረጋገጥ የሚያስችለ
ዴንጋጌዎችን ሁኔታዎችንና ገዯቦችን እንዯአስፉሊጊነቱ መያዛ ይችሊሌ፡፡
5. ባሇሥሌጣኑ ሇሕዛብ ጥቅም ተቃራኒ ይሆናሌ ብል ካሊመነ በስተቀር፣ ማንኛውም
የአውሮፔሊን ማረፉያ ኦፏሬሽን ፇቃዴ የምስክር ወረቀት ወይም ላሊ ሕጋዊ ማስረጃ፤
ሀ) የእሳት አዯጋ መከሊከያና ማዲኛ መሣሪያዎችን ጨምሮ ሇአውሮኘሊን ማረፌ፣
መነሳት ወይም በመሬት ሊይ እንቅስቃሴ ሇማዴረግ ወዯሚያገሇግለ ማንኛውም
የአውሮፔሊን ማረፉያው ክፌሌ በፌጥነት መዛሇቅ የሚችለ በቂ የሆኑ የዯህንነት
መሣሪያዎችን ኦፏሬሽንና ጥገና፤ እንዱሁም
ሇ) ባሇሥሌጣኑ አስፇሊጊ ይሆናለ ብለ የሚያምንባቸውን የመጀመሪያ ዯረጃና
የሁሇተኛ ዯረጃ ማረፉያ ሜዲዎች ሁኔታና ጥገና፣
የሚመሇከቱ ዴንጋጌዎች፣ ሁኔታዎችና ገዯቦችን ማካተተ አሇበት፡፡
6. ባሇስሌጣኑ ይህን አዋጅና በአዋጁ መሰረት የወጡ ዯንቦችን፤ መመሪያዎችና
ትዙዜችን ሇማስክበር ማንኛውንም የአውሮፔሊን ማረፉያ የኦፔሬዬሽን ፇቃደ፣
የምስክር ወረቀቱን ወይም ላሊ ህጋዊ ማስረጃ በዘህ አዋጅ ክፌሌ ስምንት
ዴንጋጌዎች መሰረት ማገዴ ወይም መሰረዛ ይችሊሌ፡፡119
54. መመዖኛ
1. ባሇሥሌጣኑ የአውሮፔሊን ማረፉያ ኦፏሬሽን ፇቃዴ ዴንጋጌዎችንና ሁኔታዎችን
ሲወስን የዯህንነት፣ የሴኩሪቲና የአካባቢ ጥበቃ ተፇሊጊ ሁኔታዎችን ግምት ውስጥ
ማስገባትና እነዘህንም ተፇሊጊ ሁኔታዎች ተግባራዊ ሇማዴረግ የሚያስችለ
ሥርዒቶችን ማውጣት አሇበት፡፡

በ26/27(2012) አ.1179 አንቀፅ 2(18) መሰረት ተሻሻሇ፡፡

118

በ26/27(2012) አ.1179 አንቀፅ 2(19) መሰረት ተሻሻሇ፡፡

119

645
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. ባሇሥሌጣኑ የሚያወጣቸው የኤርፕርት ግንባታ ሥርአቶችና ዯረጃዎች በተቻሇ

መጠን በኮንቬንሽኑ ሊይ ከተመሇከቱት ዯረጃዎችና ተመራጭነት ያሊቸው አሠራሮች
ጋር መጣጣም አሇባቸዉ፡፡
55. ስሇመሰየም
ባሇሥሌጣኑ፣
1. የሲቪሌ አቪዬሽን አውሮኘሊን ማረፉያዎችንና በጊዚያዊ የሲቪሌ አውሮፔሊን መነሻና
መዴረሻነት የሚያገሇግለ ቦታዎችን መሰየም፣
2. የአውሮኘሊን ማረፉያ ዯረጃዎችን ማውጣት፣ እና
3. በዒሇም አቀፌ አየር ትራንስፕርት ሇተሰማሩ አየር አጓጓዦች ጠቀሜታ የሚውለ
የተወሰኑ አዉሮኘሊን ማረፉያዎችን እንዯ ዒሇም አቀፌ አዉሮኘሊን ማረፉያ መሰየም፣
ይችሊሌ፡፡
56. በተፇቀዴ አዉሮፔሊን ማረፉያ ስሇማረፌ
ማንኛውም ሰው ባሇሥሌጣኑ ሇአውሮኘሊን ማረፉያና መነሻ እንዱያገሇግሌ ከሰየመው
አውሮኘሊን ማረፉያ ወይም ጊዚያዊ ቦታ ውጭ ማንኛውንም የሲቪሌ አውሮፔሊን
ከአንዴ አውሮኘሊን ማረፉያ ወይም ጊዚያዊ ቦታ ወዯላሊ አውሮኘሊን ማረፉያ ወይም
ጊዚያዊ ቦታ ኦፏሬት ማዴረግ አይችሌም።
57. አዯናቃፉ ነገሮችን ስሇማንሳት ወይም ምሌክት ስሇማዴረግ
1. ባሇሥሌጣኑ በአውሮፔሊን ማረፉያ አካባቢ ሇበረራ ዯህንነት አዯናቃፉ ሉሆኑ
የሚችለ ግንባታዎች እንዲይገነቡ ወይም ላልች የሚጋርደ ነገሮች እንዲይኖሩ
ሉከሇክሌ ይችሊሌ፡፡
2. ባሇሥሌጣኑ፣
ሀ) በአውሮፔሊን ማረፉያ አጠገብ ባሇ መሬት ሊይ የሚገኙ አዯናቃፉ ነገሮችን
ማንሳትን ወይም ምሌክት ማዴረግን፣ እና
ሇ) ሇአየር ናቪጌሽን ዯህንነት ጠቀሜታ ያሊቸው የማስጠንቀቂያ መብራቶችን ወይም
ላልች የአየር ናቪጌሽን ዯህንነት አጋዥ መሣሪያዎችን ከእነዘህ ጋር ተያያዥነት
ያሊቸውና በመሬት ውስጥም ሆነ በአየር ሊይ የተዖረጉትን የቧንቧ፣ የስሌክና
የኃይሌ መስመሮች እና የመሳሰለትን ማኖርንና መጠገንን፣
የሚመሇከቱ ሥርዒቶችና ዯረጃዎች ሉያወጣ ይችሊሌ፡፡

646
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. በአውሮፔሊን ማረፉያ አቅራቢያ የሚገኝ ነገር ወይም የነገሩ ከፉሌ አካሌ፣

ሀ) በባሇሥሌጣኑ አስተያየት ሇአውሮፔሊኖች በረራ አዯናቃፉነቱ ወይም የሥጋት
ምንጭነቱ ከተረጋገጠ፣ ወይም
ሇ) መጠኑ በኮንቬንሽኑ ወይም በላልች አግባብነት ባሊቸው የዒሇም አቀፌ ሲቪሌ
አቪዬሽን ዴርጅት ቴክኒካዊ መሥፇርቶች ውስጥ ከተመሇከቱት ገዯቦች በሌጦ
ከተገኘ፣
ባሇሥሌጣኑ አዯናቃፉው ነገር ሇሚገኝበት ቦታ ባሇቤት ወይም ባሇይዜታ
አዯናቃፉው ነገር ወይም ከፉሌ አካሌ ተገቢ በሆነ የጊዚ ገዯብ ውስጥ እንዱነሳ
ወይም በሚፇሇገው መንገዴ ምሌክት እንዱዯርግበት ማስጠንቀቂያ መስጠት
ይችሊሌ፡፡
4. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (3) መሠረት ማስጠንቀቂያ የተሰጠው ባሇንብረት ወይም
ባሇይዜታ በማስጠንቀቂያው መሠረት ካሌፇፀመ ባሇሥሌጣኑ አዯናቃፉ የሆነው ነገር
ወይም ከፉሌ አካሌ እንዱነሳ ማዴረግና ከዘሁ ጋር የተያያ዗ ወጭዎችን ባሇንብረቱ
ወይም ባሇይዜታው እንዱተካ ሉጠይቀው ይችሊሌ፡፡
58. መሬት ስሇማግኘት
1. ባሇሥሌጣኑ ወይም በባሇሥሌጣኑ የተሰየመ አካሌ ሇአየር ናቪጌሽን አገሌግልትና
የሬዱዮና የኤላክትሮኒክስ መሣሪያዎችና ዔቃዎችን ጨምሮ ሇላልች ፊሲሉቲዎች
የሚውሌ መሬት ያገኛሌ፡፡
2. መሬት ሇሕዛብ ጥቅም ማዋሌን በሚመሇከት አግባብ ባሇው ሕግ የተዯነገገው ተፇጻሚ
ይሆናሌ፡፡
ክፌሌ አምስት
የአየር አገሌግልት ፇቃዴ አሰጣጥ
59. የፇቃዴ አስፇሊጊነት
ማንኛውም የአየር ኦፏሬተር ከባሇሥሌጣኑ የተሰጠው የፀና ፇቃዴ ከላሇው በስተቀር
በአየር አገሌግልት ሉሰማራ አይችሌም።
60. የአየር አገሌግልት ፇቃዴ ዒይነቶች
1. የሚከተለት የአየር አገሌግልት ፇቃድች በባሇሥሌጣኑ ሉሰጡ ይችሊለ፤
ሀ) የአየር ትራንስፕርት ፇቃዴ፤
ሇ) የኤርያሌ ሥራ ፇቃዴ፤ እና

647
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሏ) የጠቅሊሊ አቪዬሽን ኦፔሬሽን ፇቃዴ፡፡120

2. የአየር ትራንስፕርት ፇቃዴ የሚሰጠው መዯበኛና መዯበኛ ሊሌሆኑ የሀገር ውስጥና
ዒሇም አቀፌ የአየር ትራንስፕርት አገሌግልቶች ይሆናሌ፡፡
3. የኤርያሌ ሥራ ፇቃዴ የሚሰጠው በዘህ አዋጅ አንቀጽ 2 ንዐስ አንቀጽ (2)
በተመሇከተው ትርጓሜ ሇሚሸፇኑ አገሌግልቶች ይሆናሌ፤ ሆኖም ማንኛውንም ካሜራ
ይዜ የሚበር አውሮፔሊንን በሚመሇከት ፇቃዴ የሚሰጠው ከሚመሇከተው አካሌ
የሴኪዩሪቲ ፇቃዴ በቅዴሚያ ሲያገኝ ብቻ ይሆናሌ፡፡
121
4.
61. የፇቃዴ ማመሌከቻ
ማንኛውም በአየር አገሌግልት ሇመሰማራት የሚፇሌግ ሰው በዘህ አዋጅ አንቀጽ 60 (1)
የተመሇከተው አግባብ ያሇው ፇቃዴ እንዱሰጠው በባሇሥሌጣኑ በተወሰነው ሥርዒትና
ፍርም መሠረት ማመሌከቻውን ማቅረብ አሇበት፡፡
62. የፇቃዴ አሰጣጥ መመዖኛዎች
1. ባሇሥሌጣኑ የአገር ውስጥ የአየር ትራንስፕርት ወይም የኤርያሌ ሥራ ፇቃዴ ሲሰጥ
ላልች ሉታዩ የሚገባቸው ነገሮች እንዯተጠበቁ ሆነው የፇቃዴ ጠያቂውን ብቃትና
ችልታ፣ የበረራውን መዴረሻና በመሃሌ አገሌግልት ሉሰጥባቸዉ የሚገቡ ቦታዎችን፣
አገሌግልት የሚሰጥበትን ፔሮግራምና የፇቃደ መሰጠት ሇሕዛብ ሉያስገኝ
የሚችሇውን ጥቅም ማገናዖብ አሇበት፡፡
2. ባሇሥሌጣኑ የዒሇም አቀፌ አየር ትራንስፕርት ፇቃዴ ሲሰጥ በዘህ አንቀጽ ንዐስ
አንቀጽ (1) ከተመሇከተው በተጨማሪ ኢትዮጵያ አባሌ የሆነችባቸውን ዒሇም አቀፌና
የሁሇትዮሽ ስምምነቶችን እንዱሁም ዒሇም አቀፌ የርስበርስ መጠቃቀም ግንኙነቶችን
ግንዙቤ ውስጥ ማስገባት አሇበት፡፡
63. የፇቃዴ አሰጣጥ ሁኔታዎች
1. ማንኛውም በዘህ አዋጅ መሠረት ፇቃዴ የሚጠይቅ የአየር አጓጓዥ በዘህ አዋጅ፣በዘህ
አዋጅ መሠረት በወጣ ዯንብ እና አግባብነት ባሊቸው ዒሇም አቀፌ ስምምነቶች
የተዯነገጉት የተሇያዩ ኃሊፉነቶች የሚያስከትለትን አነስተኛ የክፌያ መጠን የሚሸፌን
የመዴን ዋስትና ፕሉሲ መያዛ አሇበት፡፡

በ26/27(2012) አ.1179 አንቀፅ 2(20) መሰረት ተሻሻሇ፡፡

120

በ26/27(2012) አ.1179 አንቀፅ 2(21) መሰረት ተሰረዖ፡፡

121

648
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተመሇከተውን የመዴን ዋስትና ፕሉሲ አሇመያዛና
ተፇጻሚነት ኖሮት እንዱቀጥሌ አሇማዴረግ ሉያስከትሌ ከሚችሇው ማንኛውም ላሊ
ቅጣት በተጨማሪ አውሮፔሊን እንዲይበር ሇማዴረግና ሇፇቃዴ መታገዴ ወይም
መሰረዛ ምክንያት ይሆናሌ፡፡
3. ባሇሥሌጣኑ የአየር ትራንስፕርት ወይም የኤርያሌ ሥራ ፇቃዴ በሚሰጥበት ጊዚ
ሇሕዛብ ጥቅም አስፇሊጊ የሆኑ ላልች ሁኔታዎችና ገዯቦች ከፇቃደ ጋር እንዱያያ዗
ማዴረግ ይችሊሌ፡፡
4. ማንኛውም የአየር ኦፏሬተር የምስክር ወረቀት የአየር ኦፔሬተሩ በንግዴ አየር
ትራንስፕርት እንዱሰማራ የተፇቀዯሇትን መዴረሻና በመሃሌ ያለ ማረፉያ
ቦታዎችና የሚሰጠውን አገሌግልት እንዱሁም ሇሕዛብ ጥቅም ሲባሌ ከፇቃደ ጋር
እንዱያያ዗ የተዯረጉ ሁኔታዎችንና ገዯቦችን መግሇጽ አሇበት፡፡
5. በመዯበኛ ወይም ቻርተር በሚዯረግ የዒሇም አቀፌ የንግዴ አየር ትራንስፕርት
ሇመሠማራት በተሰጠ ፇቃዴ የበረራዉ መዴረሻና በመሃሌ አገሌግልት ሉሰጥባቸዉ
የሚገቡ ማረፉያ ቦታዎችን መግሇጽ ካሌተቻሇ በረራው ሉከተሌ የሚገባውን
አጠቃሊይ የበረራ መስመር ወይም መስመሮች ብቻ መግሇፅ ይችሊሌ፡፡
64. ታሪፌ
1. ማንኛዉም የአየር አጓጓዥ ሇሚሰጠዉ የአየር ትራንስፕርት አገሌግልት የክፌያ
መጠንና አገሌግልቱ የሚሰጥባቸውን ሁኔታዎች ያካተተ ወቅታዊ የሆነ ታሪፌ
ከላሇው በስተቀር በአየር ትራንስፕርት አገሌግልት ሥራ ሉሠማራ አይችሌም፡፡
2. ታሪፈ ባሇሥሌጣኑ በሚወስነው ፍርም የተዖጋጀና ዛርዛር መረጃ የያዖ መሆን
አሇበት፡፡ የዒሇም አቀፌ የአየር ትራንስፕርትን በሚመሇከት ተፇጻሚ የሚሆን
ታሪፌ እስከተቻሇ ዴረስ በዒሇም አቀፌ ዯረጃዎች የተገሇጸዉን ፍርምና ይዖት
ያሟሊ መሆኑን ባሇሥሌጣኑ ማገናዖብ አሇበት፡፡
3. በባሇሥሌጣኑ እንዱመዖገበ ካሌተዯረገ በስተቀር ማንኛውም የአየር አጓጓዥ ወይም
ወኪለ ማንኛውንም መንገዯኛ ወይም ዔቃ ማጓጓዛን አስመሌክቶ በወቅቱ ሥራ ሊይ
በዋሇው ታሪፌ ሊይ ከተጠቀሰው ክፌያ በተሇየ የዋጋ መጠን ወይም በታሪፈ ውስጥ
ከተቀመጠው ዴንጋጌ ወይም ሁኔታ ውጭ ሇማጓጓዛ ስምምነት መፇጸም
አይችሌም፡፡
65. የታሪፌ ምዛገባና እግዴ

649
 የፌትህ ሚኒስቴር

1. በሕግ በላሊ አኳኋን ካሌተወሰነ በስተቀር ማንኛውም ታሪፈ ሥራ ሊይ ከመዋለ

በፉት በአየር አጓጓዟ አማካይነት ሇባሇሥሌጣኑ ቀርቦ መመዛገብ አሇበት፡፡
2. ስምምነት የተዯረሰባቸውና በሁሇትዮሽ የአየር አገሌግልት ስምምነት መሠረት
የፀዯቁ ታሪፍች መመዛገብ አሇባቸው፡፡
3. ባሇሥሌጣኑ በሥራ ሊይ ያሇ ታሪፌ አግባብ አይዯሇም፣ አዴሎዊ ነው ወይም
የሕዛብ ጥቅምን በማንኛውም መንገዴ የሚፃረር ነው ብል ካመነ ሉያግዯው
ይችሊሌ፡፡
66. የማጓጓዛ ውሌ
1. ማንኛውም ዒይነት የመንገዯኛ ወይም የጭነት የአየር አገሌግልት በኪራይ ወይም
በክፌያ ሲከናወን ሇመንገዯኛው ወይም ሇአስጫኙ የሚሰጥ ትኬት ወይም
የማስጫኛ ሠነዴ የማጓጓዛ ውሌ ሁኔታዎችን መያዛ አሇበት፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት ሇመንገዯኛው ወይም ሇአስጫኙ ትኬት
ወይም የማስጫኛ ሰነዴ ካሌተሰጠው የአጓጓዟን ኃሊፉነት የሚመሇከቱ የውሌ
ሁኔታዎችን እንዱያውቅ መዯረግ አሇበት፡፡ እነዘህ የውሌ ሁኔታዎችም
በባሇሥሌጣኑ አስቀዴመው የተመዖገቡ መሆን አሇባቸው፡፡
67. በአየር ትራንፕርት አገሌግልት ሽያጭ ሥራ ስሇመሠማራት
1. የአየር አጓጓዥ ካሌሆነ ወይም በባሇሥሌጣኑ ፇቃዴ የተሰጠው ካሌሆነ በስተቀር
ማንኛውም ሰው በላሊ ሰው በሚካሄዴ የአየር ማጓጓዛ ሽያጭ ሥራ ሊይ ሉሰማራ
አይችሌም፡፡
2. ባሇሥሌጣኑ በአየር ትራንስፕርት አገሌግልት ሽያጭ ሇተሰማሩ ሰዎች ፇቃዴ
አሠጣጥን የሚመሇከት ሥርዒት ሉያወጣ ይችሊሌ፡፡
3. ማንኛውም በአየር ትራንስፕርት አገሌግልት ሽያጭ ተግባር ሊይ የተሰማራ ሰው
ባሇሥሌጣኑ በጽሐፌ ከሚያስታውቅበት ጊዚ ጀምሮ ከባሇሥሌጣኑ የሚሰጥ ፇቃዴ
መያዛ አሇበት፡፡
ክፌሌ ስዴስት
በዔዲ የመጠየቅ ኃሊፉነት
68. የአውሮፔሊን ማረፉያ ኦፏሬተሮችና የአየር ናቪጌሽን አገሌግልት ሰጭዎች ኃሊፉነት
የአውሮፔሊን ማረፉያ ኦፏሬተሮችና የአየር ናቪጌሽን አገሌግልት ሰጭዎች በአሠራር
ቸሌተኝነት በመንገዯኞችና በጭነት ሊይ ሇሚያዯርሱት ጉዲት የሚኖርባቸው

650
 የፌትህ ሚኒስቴር

የኃሊፉነት መጠን የሚወሰነው በአየር ማጓጓዡ ውሌ ሊይ በሚመሇከተው መሠረት

ይሆናሌ፡፡
69. የአየር አጓጓዦች ሇመንገዯኞችና ጭነት የሚኖራቸው ኃሊፉነት
በአውሮኘሊን ሊይ ወይም አውሮፔሊን በማሳፇር ወይም በማራገፌ ሂዯት በመንገዯኞችና
በጭነት ሊይ ሇሚዯርስ ጉዲት የአየር አጓጓዦች ኃሊፉነት የሚወሰነው ኢትዮጵያ አባሌ
በሆነችባቸው በዒሇም አቀፌ የሕግ ሠነድች ውስጥ በሰፇሩ ሥርዒቶችና ገዯቦች
መሠረት ይሆናሌ፡፡
70. የአውሮፔሊን ኦኘሬተሮች በመሬት ሊለ ሦስተኛ ወገኖች የሚኖራቸው ኃሊፉነት
1. ማንኛውም የአውሮፔሊን ኦፔሬተር አውሮፔሊኑ በበረራ ሊይ እያሇ በአውሮፔሊኑ
ወይም በኦፔሬሽኑ ምክንያት ወይም በአውሮፔሊኑ ውስጥ ያሇ ሰው ወይም እቃ
ወይም ከአውሮፔሊኑ ጋር የተያያዖ እቃ በመውዯቁ ምክንያት በመሬት ሊይ ባሇ
የሶስተኛ ወገን ህይወት፣ አካሌ ወይም ንብረት ወይም አካባቢ ሊይ ሇሚዯርስ ጉዲት
ኃሊፉ ይሆናሌ፡፡122
2. በዘህ አዋጅ የተመሇከቱትን አግባብነት ያሊቸውን ዴንጋጌዎች በሥራ ሊይ ማዋለ
እስከተረጋገጠ ዴረስ በአውሮፔሊን ማረፉያ ወይም በላሊ ቦታ ባሇ ወይም በበረራ
ሊይ ባሇ አውሮፔሊን በዴምፅና በመርገብገብ ምክንያት ወይም ከሞተሩ ውስጥ
በሚወጣ የተቃጠሇ አየር ግፉት ምክንያት ብቻ ሇሚዯርስ ችግር ኦፏሬተሩ
በኃሊፉነት አይጠየቅም፡፡
ክፌሌ ሰባት
ስሇወንጀሌ ጥፊቶችና ቅጣቶች
71. የዲኝነት ሥሌጣን
1. የኢትዮጵያ ፋዳራሌ ፌርዴ ቤቶች የሚከተለትን ጥፊቶች በሚመሇከት
የሚቀርቡ ጉዲዮችን በዲኝነት አይተው የመወሰን ሥሌጣን ይኖራቸዋሌ፤
ሀ) በኢትዮጵያ በተመዖገበና በማንኛውም ቦታ በተገኘ አውሮኘሊን ሊይ ወይም
በውስጡ የተፇጸመ ማንኛውንም የወንጀሌ ጥፊት፤
ሇ) የአውሮኘሊኑ ዚግነነት ግምት ውስጥ ሳይገባ በኢትዮጵያ ግዙት ውስጥ
የተፇጸመ ማንኛውንም የወንጀሌ ጥፊት፤

በ26/27(2012) አ.1179 አንቀፅ 2(22) መሰረት ተሻሻሇ፡፡

122

651
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሏ) ተጠርጣሪ ጥፊተኛውን በውስጡ ይዜ ኢትዮጵያ ውስጥ ያረፇ አውሮፔሊን

ከኢትዮጵያ ግዙት ውጭ በበረራ ሊይ ሳሇ በአውሮፔሊኑ ውስጥ የተፇፀመ
ማንኛውንም የወንጀሌ ጥፊት፤
መ/ ዋነኛው የንግዴ ቦታውን ኢትዮጵያ ውስጥ ባዯረገ ወይም ዋነኛ የንግዴ
ቦታው ኢትዮጵያ ውስጥ ባይሆንም መዯበኛ መኖሪያ ቦታው ኢትዮጵያ ውስጥ
በሆነ ተከራይ የበረራ አባሊትን ሳይጨምር በተከራየ አውሮፔሊን ውስጥ
የተፇፀመ ማናቸውንም የወንጀሌ ጥፊት፤
ሠ) ኢትዮጵያ ውስጥ በሚገኝና ኢትዮጵያ ተዋዋይ ወገን በሆነችበት ዒሇም አቀፌ
ስምምነት መሠረት ሇላሊ አገር ተሊሌፍ ባሌተሰጠ ተጠርጣሪ ተፇጸመ
የተባሇን ማንኛውም የወንጀሌ ጥፊት፡፡
2. የወንጀሌ ክስ በኢትዮጵያ ውስጥ ሇመመሥረት ሲባሌ በውጭ አገር የተፇፀመ
በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተጠቀሰ ማንኛውም የወንጀሌ ጥፊት
በኢትዮጵያ ውስጥ እንዯተፇጸመ ይቆጠራሌ፡፡
3. ማንኛውም ሰው በዘህ አዋጅ መሠረት የወንጀሌ ጥፊት ሉባሌ የሚችሌ ዴርጊት
በመፇጸሙ ወይም ማዴረግ ያሇበትን ባሇማዴረጉ በዘህ አዋጅ ወይም በላሊ ሕግ
በኢትዮጵያ ውስጥ ወይም ከኢትዮጵያ ውጭ ክስ ቀርቦበት ከተፇረዯበት ወይም
ነጻ ከወጣ በተመሳሳይ ጥፊት በኢትዮጵያ ውስጥ እንዯገና ሉከሰስ አይችሌም፡፡
72. በሲቪሌ አውፍኘሊን ዉስጥ የተከሇከለትን ዴርጊቶችን መፇጸም123
1. ማንኛውም ሰው ሆን ብልና ከህግ ውጭ በሆነ ሁኔታ፣
ሀ) በአውሮኘሊን ውስጥ መፀዲጃ ክፌሌን ጨምሮ በማንኛውም ቦታ ቢያጨስ፣
ወይም
ሇ) በበረራ ሊይ መጠቀም የተከሇከለ የኤላክትሮኒክስ እቃዎችን ሲጠቀም ቢገኝ፤
ከብር ሃምሳ ሺ በማይበሌጥ መቀጮ ወይም ከአንዴ ዒመት በማይበሌጥ እስራት
ወይም በሁሇቱም ይቀጣሌ፡፡124
2. ማንኛውም ሰው ሆነ ብልና ከሕግ ውጭ በሆነ ሁኔታ በአውሮፔሊን ሊይ
በተገጠመ የጭስ መቆጣጠሪያ ወይም ላሊ ከዯህንነት ጋር የተያያዖ ዔቃ ያሇ

በ26/27(2012) አ.1179 አንቀፅ 2(24) መሰረት ንዐስ አንቀፅ 3 እና 4 አዱስ የገቡ ናቸው፡፡
123

በ26/27(2012) አ.1179 አንቀፅ 2(23) መሰረት ተሻሻሇ፡፡

124

652
 የፌትህ ሚኒስቴር

አግባብ በመነካካት ቢያሰናክሌ ከብር 100,000 በማይበሌጥ የገንዖብ መቀጮ

ወይም ከሁሇት ዒመት በማይበሌጥ እሥራት ወይም በሁሇቱም ይቀጣሌ፡፡
3. ማንኛውም ሰው ሆን ብል አውሮፔሊን በበረራ ሊይ እያሇ የላዖር ጨረራ ወይም
ላሊ ማንኛውንም ዒይነት ጨረራ ወዯ አውሮፔሊን በመሌቀቅ እንቅስቃሴ ያወከ፣
አቅጣጫ ያሳተ ወይም ሇአዯጋ ወይም አጋጣሚ እንዱጋሇጥ ያዯረገ እንዯሆነ
እስከ አስር ዒመት በሚዯርስ ጽኑ እስራት ይቀጣሌ፡፡
4. ማንኛውም ሰው በንዐስ አንቀጽ (3) ሊይ የተመሇከተውን ዴርጊት በቸሌተኝነት
የፇጸመ እንዯሆነ እስከ አራት ዒመት በሚዯርስ ጽኑ እስራት ይቀጣሌ፡፡
73. አዯጋ የዯረሰበትን አውሮፔሊን ክፌልች ስሇመዉሰዴ
ማንኛውም ሰው ሆን ብልና ሥሌጣን ሳይሰጠው አዯጋ የዯረሰበትን የሲቪሌ
አውሮፔሊን ማንኛውንም አካሌ ወይም አዯጋው በዯረሰበት አውሮፔሊን ውስጥ የነበረ
ማንኛውንም ንብረት ቢያነሳ፣ ቢዯብቅ ወይም በይዜታው ሥር ቢያዯርግ ከብር
100,000 በማይበሌጥ የገንዖብ መቀጮ ወይም ከሁሇት ዒመት በማይበሌጥ እስራት
ወይም በሁሇቱም ይቀጣሌ፡፡
74. ሪፕርት ማዴረግና ሪከርዴ መያዛን ስሇመተሊሇፌ
ማንኛውም ሰው፣
1. በዘህ አዋጅ ወይም በአዋጁ መሠረት በወጣ ዯንብ፣ መመሪያ ወይም ትዔዙዛ
መሠረት ሇባሇሥሌጣኑ ማቅረብ የሚገባውን ሪፕርት ሳያቀርብ ከቀረ፣
2. መያዛ ያሇበትን ሪኮርዴ ባሇሥሌጣኑ በወሰነው ፍርምና አኳኋን መሠረት ሳይዛ
ከቀረ፣
3. ማንኛውንም ሪፕርት ወይም ሪኮርዴ ከጥቅም ውጭ እንዱሆን ወይም እንዱሇወጥ
ካዯረገ፣ ወይም
4. የተሳሳተ ሪፕርት ወይም ሠነዴ ካቀረበ፣
ከብር 100,000 በማይበሌጥ የገንዖብ መቀጮ ወይም ከሁሇት ዒመት በማይበሌጥ
እስራት ወይም በሁሇቱም ይቀጣሌ፡፡
75. በአስቸኳይ ጊዚ የተሰጠን ትዔዙዛ ስሇመጣስ
ማንኛውም ሰው በዘህ አዋጅ አንቀጽ 5 (1) መሠረት በሚኒስቴሩ የተሰጠውን
የአስቸኳይ ጊዚ ትዔዙዛ ከተሊሇፇ ጥፊተኛ እንዯሆነ ተቆጥሮ ከብር 150,000

653
 የፌትህ ሚኒስቴር

በማይበሌጥ የገንዖብ መቀጮ ወይም ከሦስት ዒመት በማይበሌጥ እስራት ወይም

በሁሇቱም ይቀጣሌ፤
76. አጠቃሊይ የወንጀሌ ዴንጋጌዎች
የዘህ ክፌሌ ዴንጋጌዎች እንዯተጠበቁ ሆኖ፣ በኢትዮጵያ አየር ክሌሌ በሚበር
አውሮፔሊን ውስጥ የተፇጸመ የወንጀሌ ዴርጊት በኢትዮጵያ የወንጀሌ ሕግ
ዴንጋጌዎች መሠረት የሚያስቀጣ ይሆናሌ፡፡
ክፌሌ ስምነት
አስተዲዯራዊ የቅጣት እርምጃዎች
77. ጠቅሊሊ
1. አስተዲዯራዊ እርምጃ የዘህን አዋጅ ዴንጋጌዎችና በዘህ አዋጅ መሠረት የወጡ
ዯንቦችን፣ መመሪያዎችንና ትዔዙዜችን በመተሊሇፌ የሚፇጸሙ ጥፊቶችን
በሚመሇከት በዘህ አዋጅ አንቀጽ 78 መሠረት የሚጣለ የገንዖብ መቀጮዎችን
እንዱሁም የምስክር ወረቀቶችንና ፇቃድችን በከፉሌ ወይም በሙለ ማገዴና
መሠረዛን ያካትታሌ፡፡
2. ባሇሥሌጣኑ አስተዲዯራዊ የቅጣት እርምጃዎችን በዘህ ክፌሌ ዴንጋጌዎች መሠረት
መወሰንና ማስፇጸም ይችሊሌ፡፡
78. በገንዖብ ስሇሚፇጸሙ አስተዲዯራዊ ቅጣቶች
ስሇወንጀሌ ኃሊፉነት በዘህ አዋጅ ክፌሌ ሰባትና በኢትዮጵያ የወንጀሌ ሕግ
የተዯነገገው እንዯተጠበቀ ሆኖ፤
1. የዘህን አዋጅ አንቀጽ 40 (1) ወይም (2) የተሊሇፇ ማንኛውም የውጭ አገር ሲቪሌ
አውሮፔሊን ኦፔሬተር እስከ አምስት ሚሉየን የኢትዮጵያ ብር በሚዯርስ መቀጮ
ይቀጣሌ፤125
2. ከንግዴ አየር ትራንስፕርት ውጭ በሆነ ኦፔሬሽን የተሰማራ ማንኛውም የሲቪሌ
አውሮፔሊን ኦፔሬተር፣ የአቪዬሸን ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት፣ የአውሮፔሊን ጥገና
ተቋም፣ የአውሮፔሊን ባሇቤት ወይም ተከራይ፣ የአቭዬሽን ባሇሙያ ወይም
በአቭዬሽን ሥርዒት ውስጥ የኃሊፉነት ዴርሻ ያሇው ማንኛውም ሰው የዘህን አዋጅ
ዴንጋጌ ወይም በዘህ አዋጅ መሰረት የወጣን ዯንብ፣፤መመሪያ ወይም ትዔዙዛ
ተሊሌፍ ሲገኝ እንዯጥፊቱ ክብዯት ከብር ሦስት መቶ ሺ በማያንስ እና ከብር

በ26/27(2012) አ.1179 አንቀፅ 2(25) መሰረት ተሻሻሇ፡፡

125

654
 የፌትህ ሚኒስቴር

አራት መቶ ሺ በማይበሌጥ የገንዖብ መቀጮ ይቀጣሌ፣ የዘህ ዒይነቱ መተሊሇፌ

ቀጣይነት ካሇው እያንዲንደ ቀን እንዯተሇያየ ጥፊት ይቆጠራሌ፡፡126
3. በንግዴ አየር ትራንስፕርት ኦፔሬሽን የተሰማራ ማንኛውም የሲቪሌ አውሮፔሊን
ኦፔሬተር የዘህን አዋጅ ዴንጋጌ ወይም በዘህ አዋጅ መሰረት የወጣን ዯንብ፣
መመሪያ ወይም ትዔዙዛ ተሊሌፍ ሲገኝ እንዯ ጥፊቱ ክብዯት ከብር አራት መቶ ሺ
በማያንስ እና ከብር አምስት መቶ ሺህ በማይበሌጥ የገንዖብ መቀጮ ይቀጣሌ፣
የዘህ ዒይነቱ መተሊሇፌ ቀጣይነት ካሇው እያንዲንደ ቀን እንዯተሇያየ
ጥፊት ይቆጠራሌ፡፡127
79. ሇባሥሌጣኑ ስሇሚቀርብ ቅሬታና በባሇሥሌጣኑ ስሇሚዯረግ ምርመራ
1. ማንኛውም ሰው የዘህን አዋጅ ዴንጋጌ ወይም በአዋጁ መሠረት የወጣን ዯንብ፣
መመሪያ ወይም ትዔዙዛ በመተሊሇፌ በማንኛውም ሰው የተፇጸመ ወይም መፇጸም
ሲገባው ሳይፇጸም የቀረ ጉዲይን አስመሌክቶ ቅሬታውን ሇባሇሥሌጣኑ ማቅረብ
ይችሊሌ፡፡
2. ባሇሥሌጣኑ የቀረበው ቅሬታ ምርመራ ወይም እርምጃ ሇመውሰዴ የሚያበቃ
ምክንያትን አይገሌጽም ብል ሲያምን ተጨማሪ ማጣራት ሳያስፇሌግ ቅሬታውን
ወዱያውኑ ሉሰረዖው ይችሊሌ፡፡
3. ባሇሥሌጣኑ የዘህን አዋጅ ዴንጋጌ ወይም በአዋጁ መሠረት የወጣን ዯንብ፣
መመሪያ ወይም ትዔዙዛ ሥራ ሊይ ከማዋሌ ጋር በተያያዖና በሥሌጣኑ ክሌሌ ሥር
በሚወዴቅ ጉዲይ ሊይ በማንኛውም ጊዚ በራሱ አነሳሽነት ምርመራ ሇማካሄዴ
ይችሊሌ፡፡
4. በባሇሥሌጣኑ ምርመራ የተገኙ የፌሬ ነገር ውጤቶች በጉሌህ ማስረጃ የተዯገፈ
እስከሆኑ ዴረስ የመጨረሻ ማረጋገጫ ይሆናለ፡፡
80. ስሇምርመራ አካሄዴ
1. ባሇሥሌጣኑ ማንኛውንም አስተዲዯራዊ እርምጃ ከመውሰደ በፉት ሉወስዯው
ስሊሰበው እርምጃ ሇሚመሇከተው ሰው ማሳወቅና የአስቸኳይ ጊዚ ሁኔታ ካሊጋጠመ
በስተቀር እርምጃው ሉወሰዴ አይገባም የሚሌበትን ምክንያት እንዱያስረዲ እዴሌ
መስጠት አሇበት፡፡

በ26/27(2012) አ.1179 አንቀፅ 2(26) መሰረት ተሻሻሇ፡፡

126

በ26/27(2012) አ.1179 አንቀፅ 2(27) መሰረት ተሻሻሇ፡፡

127

655
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. ባሇሥሌጣኑ የሚያዯርገው ምርመራ ሇተገቢ የንግዴ እንቅስቃሴ አፇጻጸምና

ሇፌትሕ መስፇን አመቺ በሆነ መንገዴ መካሄዴ አሇበት፡፡
3. ማናቸውም የባሇሥሌጣኑ ሠራተኛ የግሌ ጥቅሙን በሚነካ የምርመራ ሂዯት
መሳተፌ የሇበትም፡፡
4. ማንኛውም ምርመራዉ የሚመሇከተው ሰው በምርመራዉ ሂዯት ሊይ ራሱ ወይም
በጠበቃው አማካይነት ተገኝቶ ክርክሩን ሉያሰማ ይችሊሌ፡፡
5. ባሇሥሌጣኑ ከብሔራዊ ጥቅም አኳያ የምርመራው ሂዯት ሇሕዛብ ክፌት
እንዲይሆን ካሌወሰነ በስተቀር በጉዲዩ ያገባኛሌ የሚሌ ማንኛውም ሰው ሲጠይቅ
ሇሕዛብ ክፌት መዯረግ አሇበት፡፡
81. ማስረጃ ስሇማስቀረብ
1. ባሇሥሌጣኑ በዘህ አዋጅ አንቀጽ 80 መሠረት በሚያዯርገው የምርመራ ሂዯት
ምስክሮች እንዱቀርቡና የምስክርነት ቃሊቸውን እንዱሰጡ እንዱሁም ምርመራው
ከሚካሄዴባቸው ጉዲዮች ጋር ግንኙነት ያሊቸው ሠነድች እንዱቀርቡ የማዴረግ
ሥሌጣን ይኖረዋሌ፡፡
2. በማስረጃነት የሚፇሇጉት ምስክሮችና ሠነድች ከማንኛውም ኢትዮጵያ ውስጥ
ከሚገኝ ቦታ ክርክር እንዱካሔዴበት ወዯ ተመረጠው ማንኛውም ቦታ እንዱቀርቡ
ማዴረግ ይችሊሌ፡፡
3. በዘህ አንቀጽ መሠረት የተሰጠን ትዔዙዛ ተቀብል ያሇመፇጸም እምቢተኝነት
ሲያጋጥም ምስክሮቹ እንዱቀርቡና እንዱመሰክሩ እንዱሁም በማስረጃነት
የሚፇሇጉት ሠነድች እንዱቀርቡ ሇማስገዯዴ ባሇሥሌጣኑ ወይም የሚመሇከተው
ባሇጉዲይ የፋዳራሌ ፌርዴ ቤትን እርዲታ ሉጠይቅ ይችሊሌ፡፡
82. የባሇሥሌጣኑ ውሳኔ
ባሇሥሌጣኑ ማንኛውንም አስተዲዯራዊ እርምጃ ሇመውሰዴ በሚወስንበት ጊዚ፤
1. የጥፊቱን ባህርይ፣ የተፇጸመበትን ከባቢያዊ ሁኔታ፣ ያስከተሇውን ውጤት መጠንና
አስከፉነት፣
2. ጥፊቱን የፇፀመውን ሰው የጥፊተኝነት ዯረጃና ቀዯም ሲሌ የፇጸማቸውን ጥፊቶች
ታሪክ፣
3. የገንዖብ መቀጮን የሚመሇከት ሲሆንም የአጥፉውን የመክፇሌ ችልታና ሥራውን
ሇመቀጠሌ ባሇው ችልታ ሊይ የሚያስከትሌበትን ተጽዔኖ፣ እና

656
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. ላልች ከፌትህ አንፃር መታየት ያሇባቸውን ጉዲዮች፣

ግንዙቤ ውስጥ ማስገባት አሇበት፡፡
83. ስሇይግባኝ
1. የዘህ አዋጅ አንቀጽ 79 (4) ዴንጋጌ እንዯተጠበቀ ሆኖ በባሇሥሌጣኑ ማንኛውንም
የአስተዲዯር እርምጃ ሇመውሰዴ የተሰጠ ትዔዙዛ ሇሚመሇከተው ሰው በዯረሰው
በአስር ቀናት ውስጥ አቤቱታ ሲቀርብ በሚኒስቴሩ እንዯገና እንዱታይ ይዯረጋሌ፡፡
የሚኒስቴሩ ውሳኔም የመጨረሻ ይሆናሌ፡፡
2. አቤቱታው አንዯቀረበ ሚኒስቴሩ ቅጂውን ሇባሇሥሌጣኑ መሊክ አሇበት፡፡
ባሇሥሌጣኑም ቅሬታው የቀረበበትን ጉዲይ በሚመሌከት ምርመራ ሲካሄዴ
የተያዖውን መዛገብ ሇሚነስቴሩ ማስተሊሇፌ አሇበት፡፡
3. የባሇሥሌጣኑን ውሳኔ ሇመቃወም መሠረት የተዯረገው ማንኛውም የመከራከሪያ
ነጥብ አስቀዴሞ ሇባሇሥሌጣኑ ቀርቦ የነበረ ካሌሆነ ወይም ሉቀርብ ያሌቻሇው
በበቂ ምክንያት ካሌሆነ በስተቀር ሇሚነስቴሩ ሉቀርብ አይችሌም።
4. ባሇሥሌጣኑ የአስቸኳይ ጊዚ ሁኔታ መኖሩንና ሇሲቪሌ አቪዬሽን ዯህንነት ትዔዙ዗
ወዱያውኑ እንዱፇጸም አስፇሊጊ መሆኑን ሇሚኒስቴሩ ካሊስረዲና ትዔዙ዗ ተግባራዊ
እየሆነ እንዱቆይ በሚኒስቴሩ ካሌታዖዖ በስተቀር በዘህ አንቀጽ መሠረት የሚቀርብ
ይግባኝ ማንኛውንም የባሇሥሌጣኑን ትዔዙዛ ተፇፃሚነት አግድ ያቆየዋሌ፡፡
84. የአስተዲዯራዊ እርምምጃ አፇጻጸም
1. ባሇሥሌጣኑ በዘህ አዋጅ ዴንጋጌዎች መሠረት የተወሰኑ አስተዲዯራዊ
እርምጃዎችን ሇማስፇጸም ሇፋዳራሌ ፌርዴ ቤቶች አቤቱታ ሉያቀርብ ይችሊሌ፡፡
2. በዘህ አዋጅ አንቀጽ 78 የተመሇከተዉ የጥፊት ዴርጊት ሲፇጸም በጥቅም ሊይ
የዋሇው የሲቪሌ አውሮፔሊን በባሇሥሌጣኑ ሇተወሰነ መቀጮ ማስፇጽሚያነት በዔዲ
ሉያዛ ይችሊሌ፡፡
3. ማንኛውም በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) መሠረት መያዡ የሚዯረግ አዉሮኘሊን
በባሇሥሌጣኑ ተይዜ በቁጥጥሩ ሥር ሉውሌ ይችሊሌ፡፡
ክፌሌ ዖጠኝ
ሌዩ ሌዩ ዴንጋጌዎች
85. ፊሲሉቴሽን

657
 የፌትህ ሚኒስቴር

1. ባሇሥሌጣኑ በኮንቬንሽኑ አንቀጽ 22 መሠረት በኢትዮጵያና በላልች አገሮች

መካከሌ የአየር ናቪጌሽን አገሌግልት ሇማመቻቸትና ሇማቀሊጠፌ የሚያስችለ
አሠራሮች እንዱኖሩ ያዯርጋሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተጠቀሱት አሠራሮች በተቻሇ መጠን
በኮንቬንሽኑ መሠረት ከወጡት ዯረጃዎችና ተመራጭነት ካሊቸው አሠራሮች ጋር
መጣጣም አሇባቸው፡፡
3. ባሇሥሌጣኑ ፊሲሉቴሽንን በተመሇከተ ኢትዮጵያ ተዋዋይ ወገን የሆነችባቸውን
አሇም አቀፌ ስምምነቶች ተግባራዊነትና መከበራቸውን ይከታተሊሌ፡፡ የክትትለን
ውጤትም ሇሚመሇከተው የመንግሥት አካሌ ሪፕርት ያዯርጋሌ፡፡
4. በመዴረሻና በመሄጃ ወቅት በክሉራንስ ተግባሮች ሊይ የሚሳተፈ የተሇያዩ አካሊትን
የተሇያዩ ሥራዎች ሇማቀናጀት የብሔራዊ ፊሲሉቴሽን ኮሚቴና የኤርፕርቶች
ፊሲሉቴሽን ኮሚቴዎች እንዯ አማካሪ አካሊት ሆነው ይቋቋማለ፡፡
86. የሜትሮልጂ አገሌግልት
1. ባሇሥሌጣኑ የአውሮፔሊን ኦፏሬሽንን ዯህንነት፣ ኢኮኖሚያዊነትና ቀጣይነት
ሇማረጋገጥ እንዱሁም ኮንቬንሽኑን ተፇጻሚ ሇማዴረግ ሲባሌ አስፇሊጊ ነው
በሚሇው ቦታና ሁኔታ ከብሔራዊ የሚቲዎሮልጂ ኤጀንሲ ጋር በመስማማት
የኤሮኖቲካሌ ሜቲዎሮልጂ አገሌግልት እንዱሰጥ ያዯርጋሌ፡፡
2. ባሇሥሌጣኑ የኤሮኖቲካሌ ሜቲዎሮልጂ አገሌግልት የሚሰጥበትን ሁኔታና ፊሲሉቲ
ሉመረምርና የጥራት ዯረጃውን ሉወስን ይችሊሌ፡፡
87. መፇሇግና ማዲን
1. ባሇሥሌጣኑ፣
ሀ) በኢትዮጵያ የዴንበር ክሌሌ ውስጥ ሇጠፊ ወይም ችግር ሇዯረሰበት አውሮፔሊን
የተፇሇገውን እርዲታ የሚሰጡ የፇሌጎ ማዲን ቡዴኖችን ያቋቁማሌ፤
ሇ) አገሌግልቱን ሲሰጥ የሰው ኃይሌና ንብረት በጋራ መጠቀም እንዱቻሌ
መንግሥታዊ መሥሪያ ቤቶችንና ላልች ዴርጅቶችን ያስተባብራሌ፤
2. የጠፊው ወይም ችግር የዯረሰበት አውሮፔሊን በላሊ አገር የተመዖገበ ከሆነ
የአዉሮኘሊኑ ባሇቤት ወይም የዘያ አገር ባሇሥሌጣናት ሁኔታዎች የሚጠይቁትን
አስፇሊጊ የእርዲታ እርምጃዎች ሁለ እንዱወሰደ ባሇስሌጣኑ ሉፇቅዴ ይችሊሌ፡፡

658
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሆኖም የሚሰጠው ማናቸውም ዒይንት እርዲታ ሁሌጊዚም ባሇሥሌጣኑ

የሚቆጣጠረዉ መሆን አሇበት፡፡
3. ባሇሥሌጣኑ ከላሊ አገር ጋር አዋሳኝ በሆነ አካባቢ ሇጠፊ ወይም ችግር ሇዯረሰበት
አዉሮፔሊን ከላሊዉ አገር ወይም አሇም አቀፌ ዴርጅት የፇሌጎ ማዲን እርዲታ
ጥያቄ ሲቀርብሇት ጥያቄዉን አጢኖ በፇሌጎ ማዲኑ ተግባር ተሳታፉ መሆን
ይችሊሌ፡
88. 128
89. ሪፕርት የማዴረግ ግዳታ
1. የሲቪሌ አቪዬሽን ሠራተኞች፣
ሀ) ይህንን አዋጅ ወይም በአዋጁ መሠረት የወጣን ዯንብ፣ መመሪያ ወይም ትዔዙዛ
የመተሊሇፌ ጥርጣሬ ሲኖር፣
ሇ) የሲቪሌ አቪዬሽን ዯህንነትን የሚጏዲ ወይም ሉጎዲ የሚቻሌ ማንኛውም
አጋጣሚ ወይም ዴርጊት ሲኖር፣ ወይም
ሏ) ማንኛውም የአውሮኘሊን አዯጋ ሲያጋጥም፣ ባሇሥሌጣኑ በሚፇሌገዉ ጊዚና
ፍርም መሠረት ሪፕርት የማዴረግ ግዳታ ይኖርባቸዋሌ፡፡
2. ባሇሥሌጣኑ ማናቸውንም በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የቀረበ
ሪፕርት በአፊጣኝ መመርመርና የሚወሰዴ ቀጣይ እርምጃም ካሇ መወሰን
ይኖርበታሌ፡፡
90. የአገሌግልትና የፇቃዴ ክፌያዎች
1. በባሇሥሌጣኑ ወይም በባሇሥሌጣኑ ስም በኢትዮጵያ የአየር ክሌሌ ውስጥ በበረራ
ሊይ ያሇን አውሮፔሊን በተመሇከተ ሇሚሰጡ የአየር ናቪጌሽን አገሌግልቶች
ባሇሥሌጣኑ የአገሌግልት ክፌያ ሉያስከፌሌ ይችሊሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የሚጠየቀዉ ክፌያ በባሇሥሌጣኑ ወይም
በባሇሥሌጣኑ ስም፣
ሀ) በኢትዮጵያ ውስጥ በሚዯረግ በረራ ወቅት ወይም በረራው በኢትዮጵያ ውስጥ
ሲጀመር ወይም ሲያሌቅ ወይም የበረራዉ ክፌሌ በኢትዮጵያ ውስጥ ሲዯረግ
የተሰጠ አገሌግልትን፣ ወይም
ሇ) በማንኛውም ኤርፕርት የተሰጠ አገሌግልትን፣

128
በ22/84 (2008) አ. 957 አንቀጽ 28(1) መሰረት ተሽሯሌ፡፡

659
 የፌትህ ሚኒስቴር

የሚመሇከት ሉሆን ይችሊሌ፤

3. በባሇሥሌጣኑ የሚጠየቀው የፇቃዴ ክፌያ በዘህ አዋጅ ወይም በዘህ አዋጅ መሠረት
በወጣ ዯንብ በተዯነገገው መሠረት ማንኛውንም ፇቃዴ ወይም የምስክር ወረቀት
መስጠትን፣ ማዯስን፣ ማሻሻሌን ወይም ማጽዯቅን የሚመሇከት ሉሆን ይችሊሌ፡፡
4. የተመዖገቡት የአውሮኘሊን ባሇቤትና ኦፏሬተር አውሮኘሊኑን አስመሌክቶ ሇተሰጠ
አገሌግልት ክፌያ በአንዴነትና በተናጠሌ ኃሊፉ ይሆናለ፡፡
5. ባሇሥሌጣኑ ሇተመዖገበው የአውሮፔሊኑ ባሇቤት ወይም ኦፔሬተር ክፌያውን
ከነወሇደ እንዱፇጽም በጽሐፌ ካስታወቀው በኋሊ በማስታወቂያው በተገሇጸው ጊዚ
ውስጥ ባሇዔዲው ግዳታውን ካሌተወጣ አውሮፔሊኑን ይዜ ሉያቆየው ይችሊሌ፡፡
6. ባሇዔዲው፣
ሀ) ክፌያውን በጥሬ ገንዖብ ወይም በተረጋገጠ ቼክ ሲፇጽም፣ ወይም
ሇ) ባሇሥሌጣኑ በሚቀበሇዉ ፍርም መሠረት የተዖጋጀና አውሮፔሊኑ ተይዜ
የቆየበትን የዔዲ መጠን የሚሸፌን ቦንዴ ወይም ላሊ ዋስትና ሲያሲዛ፣
ባሇሥሌጣኑ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 5 መሠረት ይዜ ያቆየውን አውሮፔሊን
ይሇቃሌ፡፡
91. የአዉሮፔሊን እገዲ
1. በኮንቬንሽኑ አንቀጽ 27 ተራ ፉዯሌ (ሏ) ያሌተሸፇነ የአንዴ አገር አውሮኘሊን
ወይም የአዉሮኘሊኑ ክፌሌ በኢትዮጵያ ውስጥ ጥበቃ የሚዯረግሇትን የፇጠራ ሥራ፣
ዱዙይን ወይም ሞዳሌ ተሊሌፎሌ በሚሌ ያገባኛሌ የሚሌ ሰው ክስ ካቀረበ ሥሌጣን
ያሇው ፌርዴ ቤት አዉሮኘሊኑ በኢትዮጵያ ውስጥ ሲያቋርጥ እንዱያዛና
እንዲይንቀሳቀስ ሉያግዴ ይችሊሌ፡፡
2. የአውሮኘሊኑ ባሇቤት ከባሇጉዲዩ ጋር ስምምነት ሊይ የዯረሰበትን ወይም ፌርዴ ቤቱ
በመጨረሻ ከሚፇርዯዉ ጋር የሚመጣጠን ይሆናሌ ብል የሚወስነውን የገንዖብ
መጠን ሲያስቀምጥ ወይም ዋስትና ሲሰጥ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት
የተወሰነው የአውሮፔሊኑ እግዴ ይነሳሌ፡፡
3. የዘህን አዋጅ መከበር ሇማረጋገጥ በባሇሥሌጣኑ የአዉሮኘሊን እገዲ እንዱፇጸም
የሚዯረግበት ሁኔታ በዘህ አዋጅ መሠረት በሚወጣ ዯንብ ሉዯነገግ ይችሊሌ፡፡
92. ዯንብና መመሪያ የማውጣት ሥሌጣን

660
 የፌትህ ሚኒስቴር

1. የሚኒስትሮች ምክር ቤት ይህን አዋጅ በሚገባ ሇማስፇጸም የሚያስፇሌጉ

ዯንቦችን ሉያወጣ ይችሊሌ፡፡
2. ባሇሥሌጣኑ ይህን አዋጅ በሚገባ ሇማስፇጸም የሚያስፇሌጉ ሥርዒቶችንና
ዯረጃዎችን ያያ዗ መመሪያዎችን ሉያወጣ ይችሊሌ፡፡
93. የመመሪያዎች አወጣጥና ሕትመት
1. ባሇሥሌጣኑ በዘህ አዋጅ መሠረት ማንኛውንም መመሪያ ከማውጣቱ በፉት፣
ሀ) የኢትዮጵያ የሲቪሌ አየር ትራንስፕርት ኢንደስትሪን፣
ሇ) የአየር ትራንስፕርት አገሌግልት ተጠቃሚዎችን፣ እና
ሏ) የሚመሇከታቸው ላልች አካሊትን፣
ሉወክለ ይችሊለ ብል የሚገምታቸውን ሰዎች ማማከር አሇበት፡፡
2. ባሇሥሌጣኑ በየጊዚው የሚያወጣቸውን መመሪያዎች የማሳተም ኃሊፉነት አሇበት፡
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) መሠረት ማንኛውም መመሪያ የሚታተምበት
ሁኔታ ባሇሥሌጣኑ በሚወስነው መሠረት ይሆናሌ፡፡
94. የተሻሩና ተፇፃሚነት የማይኖራቸው ሕጏች
1. የኢትዮጵያ ሲቪሌ አቪዬሽን ባሇሥሌጣን እንዯገና ማቋቋሚያ አዋጅ ቁጥር
273/1994 በዘህ አዋጅ ተሽሯሌ፡፡
2. ከዘህ አዋጅ ጋር የሚቃረን ማንኛውም ሕግ፣ ዯንብ፣ መመሪያ፣ ትዔዙዛ ወይም
የአሠራር ሌምዴ በዘህ አዋጅ ውስጥ በተሸፇኑ ጉዲዮች ሊይ ተፇጻሚነት
አይኖረዉም፡፡
95. አዋጁ የሚፀናበት ጊዚ
ይህ አዋጅ በፋዳራሌ ነጋሪት ጋዚጣ ታትሞ ከወጣበት ቀን ጀምሮ የፀና ይሆናሌ።

አዱስ አበባ የካቲት 5 ቀን 2001 ዒ.ም

ግርማ ወሌዯጊዮርጊስ
የኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ፔሬዘዲንት

661
 የፌትህ ሚኒስቴር

አዋጅ ቁጥር 957/2008

የኢትዮጵያ የአውሮፔሊን አዯጋ እና የአዯጋ አጋጣሚ ምርመራ አዋጅ
በአገሪቱ እያዯገ የመጣውን የአየር ትራንስፕርት አገሌግልት ዯህንነት ሇማረጋገጥና የአዯጋ
ስጋትን ሇመከሊከሌ የአውሮፔሊን አዯጋን በገሇሌተኝነት በመመርመርና በመተንተን
በመንስኤዎችና አስተዋጽኦ በሚያዯርጉ ሁኔታዎች ሊይ ወቅታዊ የጥንቃቄ ምክረ-ሃሳቦችን
በመስጠት ቀጣይ አዯጋና አጋጣሚዎችን የሚከሊከሌ የአሰራር ሥርዒት መፌጠር አስፇሊጊ
በመሆኑ፤
አገሪቱ የገባቻቸውን ዒሇም ዒቀፊዊ ግዳታዎች በተሇይም እ.ኤ.አ በ1944 በወጣው የቺካጎ
ኮንቬንሽን ተቀጽሊ 13 መሠረት በዒሇም አቀፌ ዯረጃ የተቀመጠውን መስፇርት ሇማሟሊት
የአውሮፔሊን አዯጋ እና የአዯጋ አጋጣሚን የሚመረምር አካሌ የማቋቋም ኃሊፉነት ያሇባት
በመሆኑ፤
የአውሮፔሊን አዯጋ እና የአዯጋ አጋጣሚ ምርመራ የሚፇፀምበትንና የሚተገበርበትን
ሥርዒት በሕግ መወሰን በማስፇሇጉ፤
በኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ሕገ መንግስት አንቀጽ 55(1) መሠረት
የሚከተሇው ታውጇሌ፡፡
ክፌሌ አንዴ
ጠቅሊሊ

1. አጭር ርዔስ
ይህ አዋጅ ‘የኢትዮጵያ የአውሮፔሊን አዯጋ እና የአዯጋ አጋጣሚ ምርመራ አዋጅ ቁጥር
957/2008’ ተብል ሉጠቀስ ይችሊሌ፡፡
2. ትርጓሜ
የቃለ አገባብ ላሊ ትርጉም የሚያሰጠው ካሌሆነ በስተቀር በዘህ አዋጅ ውስጥ፡-
1. ‘አውሮፔሊን’ ማሇት በጠፇር ውስጥ በአየር ሇመንሳፇፌ የሚያስችሇውን ዴጋፌ
ከመሬቱ ገጽታ ሳይሆን ከአየሩ ሁኔታ የሚያገኝ ማንኛውም በራሪ መሣሪያ ነው፤
2. ‘አዯጋ’ ማሇት ማንኛውም ሰው በአውሮፔሊን ሇመብረር በማሰብ በአውሮፔሊን
ከተሳፇረበት ጊዚ ጀምሮ ሁለም ሰው እስከሚወርዴበት ዴረስ ባሇው ጊዚ ውስጥ
ከአውሮፔሊኑ እንቅስቃሴ ጋር በተገናኘ የሚፇጠር ክስተት ሆኖ:-

662
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሀ) በተፇጥሮ ምክንያት፣ በራሱ ወይም በላልች ሰዎች ዴርጊት ምክንያት ወይም

ሇመንገዯኞች ወይም ሇአውሮፔሊን ሠራተኞች ከሚገባው ቦታ ውጭ በዴብቅ
ሲጓዛ ከሚዯርስ ጉዲት በስተቀር:-
1) በአውሮፔሊኑ ውስጥ በመሆኑ፣ ወይም
2) ከአውሮፔሊኑ አካሌ ጋር፣ ከአውሮፔሊኑ ከተያያ዗ ወይም ከተገነጠለ አካሊት
ጋር በቀጥታ በመነካካቱ፣ ወይም
3) ሇአውሮፔሊኑ ጄት ፌንዲታ በቀጥታ በመጋሇጡ የሚያጋጥም የሰው ሕይወት
መጥፊት ወይም ከባዴ የአካሌ ጉዲት፣ ወይም
ሇ) በአውሮፔሊኑ ሞተር ካዉሉንግስ ወይም ተጨማሪ ክፌልች ሊይ ከሚወሰን የሞተር
ብሌሽት ወይም በተሽከርካሪ አካለ፣ ክንፈ ጫፌ፣ በአንቴናው፣ በጎማው ወይም
በፌሬኑ ሊይ ከሚዯርስ ብሌሽት ወይም በውጭ አካለ ሊይ ከሚዯርሱ ትንንሽ
ቀዲዲዎች ወይም ስንጥቆች በስተቀር:-
1) የአውሮፔሊኑን የበረራ ባህርይ፣ የበረራ ብቃት ወይም አካሌ ጥንካሬ የሚያሳጣ፤
2) የተጎዲው የአውሮፔሊኑ አካሌ ከባዴ ጥገና እንዱዯረግሇት ወይም እንዱሇወጥ
የሚያስገዴዴ፣ የአውሮፔሊን መጎዲት ወይም መበሊሸት፣ ወይም
ሏ) አውሮፔሊን መጥፊት ወይም ጨርሶ የማይዯረስበት መሆን፣
ነው፤
3. ‘ከባዴ የአካሌ ጉዲት’ ማሇት በአዯጋ ምክንያት የዯረሰ የአጥንት ስብራት፣ የአካሌ
መጋጋጥ፣ የውስጥ አካሌ ጉዲት፣ ከ5 ፏርሰንት በሊይ የሰውነት አካሌን የሚሸፌን
የሰውነት ቃጠል፣ የሰውነት መመረዛ ወይም የጨረር ጉዲት ወይም ከ48 ስዒት በሊይ
በሆስፑታሌ የሚያስተኛ የአካሌ ጉዲት አይነት ነው፤
4. ‘ከባዴ አዯጋ አጋጣሚ’ ማሇት ከአውሮፔሊን ኦፔሬሽን ጋር በተያያዖ ሁኔታ አዯጋ
የመዴረስ ዔዴለ ከፌተኛ የነበረ አጋጣሚ ሆኖ ማንኛውም ሰው በአውሮፔሊን
ከተሳፇረበት ጊዚ ጀምሮ እስከሚወርዴ ዴረስ ባሇው ጊዚ ውስጥ የሚዯርስ ክስተት
ነው፤
5. ‘አጋጣሚ’ ማሇት ከአውሮፔሊን አዯጋ ወይም ከከባዴ የአዯጋ አጋጣሚ ውጭ
የአውሮፔሊን እንቅስቃሴ ዯህንነትን አስጊ ሁኔታ ሊይ ሉያዯርስ ወይም ሉጎዲ የሚችሌ
ክስተት ወይም ሁኔታ ነው፤

663
 የፌትህ ሚኒስቴር

6. ‘ክስተት’ ማሇት ከአውሮፔሊን ኦፔሬሽን ጋር በተያያዖ ሇዯህንነቱ ክትትሌ

ሳይዯረግበት ቢቀር ሇአውሮፔሊን አዯጋ፣ ሇአዯጋ አጋጣሚ ወይም ሇአጋጣሚ መንስኤ
ሉሆን የሚችሌ ሁኔታ ነው፤
7. ‘መንስኤ’ ማሇት ማንኛውም ሇአዯጋ፣ ሇከባዴ አጋጣሚ ወይም ሇአጋጣሚ መነሻ
ሉሆን የሚችሌ ዴርጊት፣ አሇማዴረግ፣ ክስተት፣ ሁኔታ ወይም የእነዘህ ጥምረት ነው፤
8. ‘አስተዋጽኦ የሚያዯርጉ ሁኔታዎች’ ማሇት ማንኛውም ዴርጊት፣ አሇማዴረግ፣
ክስተት፣ ሁኔታ፣ ምክንያት ወይም የእነዘህ ሁለ ጥምረት ሆኖ እነዘህ ሁኔታዎች
ቢጠፈ፣ ባይኖሩ ወይም ቢቀሩ የአውሮፔሊን አዯጋ ወይም አጋጣሚ የመከሰት ዔዴለን
የሚያስቀር ወይም የሚቀንስ ወይም አዯጋው ሉያዯርስ ይችሌ የነበረውን የከፊ ጉዲት
የሚቀንስ ሁኔታ ነው፤
9. ‘የአዯጋ ምርመራ’ ማሇት አዯጋን ሇመቀነስ ዒሊማ መረጃ ማሰባሰብን እና መተንተንን፣
ዴምዲሜ ሊይ መዴረስን፣ የአዯጋውን መንስኤ መወሰንን ጨምሮ እንዯአስፇሊጊነቱ
የጥንቃቄ ምክረ-ሀሳብ መስጠትን የሚያካትት ሂዯት ነው፤
10. ‘መርማሪ’ ማሇት የምርመራ ተግባርን ሇማከናወን በአዯጋ ምርመራ ቢሮ የተወከሇ
ባሇሙያ የሆነ ሰው ነው፤
11. ‘የምርመራ ኃሊፉ’ ማሇት የአዯጋ ምርመራ ሥራን በኃሊፉነት ሇማስተባበር፣
ሇመምራትና ሇመቆጣጠር በሙያው የተመዯበ ሰው ነው፤
12. ‘ሥሌጣን የተሰጠው ተወካይ’ ማሇት በኢትዮጵያ የተመዖገበ አውሮፔሊን በውጭ አገር
አዯጋ ሲዯርስበት ምርመራ ሊይ እንዱሳተፌ ኢትዮጵያን በመወከሌ ወይም
ከኢትዮጵያ ውጭ የተመዖገበ አውሮፔሊን በኢትዮጵያ ውስጥ አዯጋ ሲዯርስበት
የመዖገበው ሀገር ወይም ላሊ የሚመሇከተው ሀገር በኢትዮጵያ ውስጥ ሇመሳተፌ
በሙያው የተሰየመ ሰው ነው፤
13. ‘አማካሪ’ ማሇት በአዯጋ ምርመራ ወቅት ስሌጣን የተሰጠውን ተወካይ በሙያው
ሇማማከር የተመዯበ ሰው ነው፤
14. ‘ተሳታፉ’ ማሇት ምርመራ በሚዯረግበት ጉዲይ ሊይ ጥቅም ያሇውና በምርመራው
ሂዯት መሳተፈ ሇቢሮው የምርመራ ግብ መሳካት ሙያዊ አስተዋጽኦ ማዴረግ
የሚችሌ መሆኑ ታምኖበት በምርመራ ሂዯት እንዱሳተፌ በሚኒስቴሩ የተሰየመ ሰው
ነው፤

664
 የፌትህ ሚኒስቴር

15. ‘ታዙቢ’ ማሇት በዯረሰው አዯጋ ጥቅም ያሇው አካሌ የወከሇውና በምርመራው ሊይ
በታዙቢነት እንዱገኝ በቢሮው የተፇቀዯሇት ሰው ነው፤
16. ‘ጥቅም ያሇው አካሌ’ ማሇት በአውሮፔሊን አዯጋ ወይም ከባዴ አጋጣሚ ሊይ ቀጥተኛ
ጥቅም ያሇው ሚኒስቴር፣ ባሇስሌጣን፣ መንግስታዊ ወይም መንግስታዊ ያሌሆነ
ዴርጅት ነው፤
17. ‘የአየር ትራፉክ ቁጥጥር ክፌሌ’ ማሇት የአየር ክሌሌ፣ የመነሻና የመቃረቢያ አካባቢ
ወይም የአውሮፔሊን ማረፉያ ክሌሌ ትራፉክን የሚቆጣጠር ክፌሌ ነው፤
18. ‘ኦፔሬተር’ ማሇት በአውሮፔሊን ኦፔሬሽን የተሰማራ ወይም ሇመሰማራት ጥያቄ
ያቀረበ ሰው ነው፤
19. ‘ዋና አብራሪ’ ማሇት አውሮፔሊኑ በረራ ሊይ እያሇ ሇአውሮፔሊኑ ኦፔሬሽንና ዯህንነት
ኃሊፉ የሆነ ሰው ነው፤
20. ‘የበረራ አባሌ’ ማሇት በበረራ ወቅት በአውሮፔሊን ውስጥ በኦፔሬተሩ ሇሥራ
የተመዯበ ሰው ነው፤
21. ‘ኮንቬንሽን’ ማሇት እ.ኤ.አ ዱሴምበር 7 ቀን 1944 በቺካጎ የተፇረመው የአሇም
አቀፌ የሲቪሌ አቪዬሽን ስምምነት እና ተቀጽሊዎች ናቸው፤
22. ‘ተቀጽሊ 13’ ማሇት ከአውሮፔሊን አዯጋ እና ከአዯጋ አጋጣሚ ምርመራ ጋር
በተያያዖ ዯረጃና የተመረጠ አሰራርን ያካተተ የዒሇም ዒቀፈ የሲቪሌ አቪዬሽን
ዴርጅት ኮንቬንሽን ተቀጽሊ ነው፤
23. ‘ሰነዴ’ ማሇት ማንኛውም የዯብዲቤ ሌውውጥ፣ መግባቢያ ሰነዴ፣ መጽሏፌ፣ ዔቅዴ፣
ካርታ፣ የተሳሇ ንዴፌ፣ ስዔሊዊ ወይም ግራፌ፣ ፉሌም፣ የዴምፅ መቅጃ፣ ቪዱዮ ቴፔ፣
ኤላክትሮኒክ መዙግብት እና መረጃ እና የእነዘህ ማንኛውም ቅጅ ነው፤
24. ‘መረጃ’ ማሇት በጥቅሌ ወይም በከፉሌ፣ በቃሌ ወይም በጽሐፌ ወይም የተቀዲና
ከአዯጋ ወይም ከከባዴ አዯጋ አጋጣሚ ጋር ግንኙነት ያሇው ሇቢሮው የተሰጠ መረጃ
ነው፤
25. ‘የበረራ መመዛገቢያ ሳጥን’ ማሇት የአዯጋ ወይም የአዯጋ አጋጣሚ ምርመራ ሥራን
የሚያግዛ ማንኛውም በአውሮፔሊን ሊይ የሚገጠም መመዛገቢያ መሣሪያ ነው፤
26. ‘የማጠቃሇያ ረቂቅ ሪፕርት’ ማሇት በረቂቅ ሪፕርቱ ሊይ አስተያየት እንዱሰጥበት፣
ሥሌጣን ሇተሰጠው ተወካይ እና በቢሮው እምነት በምርመራ ግኝቱ ሊይ ቀጥተኛ

665
 የፌትህ ሚኒስቴር

ጥቅም ሊሇው አካሌ በሚኒስትሩ አማካኝነት በምስጢር የሚሊክ የምርመራ ረቂቅ

ሪፕርት ነው፤
27. ‘የጥንቃቄ ምክረ-ሀሳብ’ ማሇት ተመሳሳይ የአውሮፔሊን አዯጋ ወይም የአዯጋ አጋጣሚ
ዲግም እንዲይከሰት ሇመከሊከሌ ሲባሌ የምርመራ መረጃን መሠረት አዴርጎ በቢሮው
የሚሰጥ የእርምት አስተያየት ነው፤
28. ‘አገር’ ማሇት የአሇም አቀፈ ሲቪሌ አቪዬሽን ዴርጅት አባሌ አገር ነው፤
29. ‘ንዴፌ አውጭ አገር’ ማሇት የአውሮፔሊን ንዴፌ አውጥቶ ኃሊፉነት በወሰዯ ዴርጅት
የሚገኝበት ሥሌጣን ያሇው አገር ነው፤
30. ‘አምራች አገር’ ማሇት አውሮፔሊን ገጣጥሞ አምርቶ ያወጣው ዴርጅት የሚገኝበት
ሥሌጣን ያሇው አገር ነው፤
31. ‘ክስተት የዯረሰበት አገር’ ማሇት አዯጋ ወይም ከባዴ የአዯጋ አጋጣሚ የተከሰተበት
ሀገር ነው፤
32. ‘የኦፔሬተር አገር’ ማሇት ኦፔሬተሩ ሥራውን የሚያከናውንበት መዯበኛ ቦታ ወይም
የኦፔሬተሩ ቋሚ መኖሪያ አገር ነው፤
33. ‘የምዛገባ አገር’ ማሇት አውሮፔሊኑ የተመዖገበበት አገር ነው፤
34. ‘ቢሮ’ ማሇት በዘህ አዋጅ አንቀጽ 5 መሠረት የተዯራጀ የኢትዮጵያ አውሮፔሊን
አዯጋ ምርመራ ቢሮ ነው፤
35. ‘የቢሮ ኃሊፉ’ ማሇት የቢሮውንና የአውሮፔሊን አዯጋ ምርመራ ስራን በበሊይነት
የሚመራ ባሇሞያ ነው፤
36. ‘ሚኒስቴር’ ወይም ‘ሚኒስትር’ ማሇት እንዯ ቅዯም ተከተለ የትራንስፕርት
ሚኒስቴር እና የትራንስፕርት ሚኒስትር ነው፡፡
37. ‘ሰው’ ማሇት የተፇጥሮ ወይም በሕግ የሰውነት መብት የተሰጠው አካሌ ነው፡፡
38. ማንኛውም በወንዴ ጾታ የተገሇፀው የሴትንም ጾታ ይጨምራሌ፡፡
3. የተፇፃሚነት ወሰን
የዘህ አዋጅ ዴንጋጌዎች በሚከተለት ሊይ ተፇጻሚነት ይኖራቸዋሌ:-
1. በኢትዮዽያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ የግዙት ክሌሌ በሚዯርስ የሲቪሌ
አየር ትራንስፕርት አዯጋ እና ከባዴ የአዯጋ አጋጣሚ፤

666
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. ሥራቸውን የሚያከናውኑበት የላሊ አገር ሕግ እንዯተጠበቀ ሆኖ በማንኛውም ቦታ

ያለ በኢትዮዽያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ የተመዖገቡ የሲቪሌ
አውሮፔሊኖች፤
3. በማናቸውም ቴክኒካዊ ሥራዎች ማሇትም የአየር ትራፉክ ቁጥጥር እና ተከሊ፣
የኮሙኒኬሽን፣ የናቪጌሽን፣ የቅኝትና የሜትሮልጂ መሣሪያዎች ኦፔሬሽንና ጥገና
ጨምሮ በኢትዮዽያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ የሲቪሌ አውሮፔሊን
ማረፉያ፡፡
4. የአዋጁ ዒሊማ
የዘህ አዋጅ ዒሊማዎች የሚከተለት ይሆናለ:-
1. የአውሮፔሊን አዯጋ እና የከባዴ አዯጋ አጋጣሚ ክስተቶችን ነጻና ገሇሌተኛ ሆኖ
ምርመራ የማዴረግ፣
2. በአቪዬሽን ክስተት ምርመራ የተረጋገጡ የዯህንነት ጉዴሇቶችን የመሇየት፣
3. የአውሮፔሊን አዯጋና የከባዴ አዯጋ አጋጣሚ ክስተት ምርመራን ጥፊትን ወይም
ኃሊፉነትን ሇመፇረጅ ሳይሆን አዯጋን በመከሊከሌ ዒሊማ የመፇጸም፣ እና
4. የተረጋገጡ የዯህንነት ጉዴሇቶችን ሇማስቀረት ወይም ሇመቀነስ የሚያስችለ የጥንቃቄ
ምክረ ሀሳቦችን የመስጠት፡፡
ክፌሌ ሁሇት
የአውሮፔሊን አዯጋ ምርመራ ቢሮ

5. መቋቋም
የኢትዮጵያ የአውሮፔሊን አዯጋ ምርመራ ቢሮ (ከዘህ በኋሊ ‘ቢሮ’ እየተባሇ የሚጠራ)
በሚኒስቴሩ ውስጥ በዘህ አዋጅ መሠረት ተዯራጅቷሌ፡፡
6. የቢሮው አዯረጃጀት
ቢሮው:-
1. በሚኒስትሩ የሚሾም ቢሮ ኃሊፉ እና
2. ሇሥራው አስፇሊጊ ባሇሞያዎች፣
ይኖሩታሌ::

7. የቢሮው ሥሌጣንና ተግባራት

ቢሮው ዒሊማዎቹን ከግብ ሇማዴረስ የሚከተለት ሥሌጣንና ተግባራት ይኖሩታሌ:-

667
 የፌትህ ሚኒስቴር

1. የአውሮፔሊን አዯጋና የአዯጋ አጋጣሚ ሊይ የምርመራ ኃሊፉን የመመዯብ፤ ምርመራ

የማካሄዴ፣ የምርመራ ሥራውንና ሪፕርትን የመከታተሌ፤
2. ዒሊማውን በሚገባ ሇማሳካት የሚረዲው ሥሌጣን የተሰጠው ተወካይ፣ አማካሪ ፣ ታዙቢ
እና ተሳታፉ በሚኒስትሩ እንዱሰየም ሀሳብ የማቅረብ፤
3. ሇምርመራ ተግባሩ የሚያስፇሌገውን ማንኛውንም ሰው በአካሌ እንዱቀርብ በመጥራት
የቃሌ፣ የጽሁፌ ወይም የሰነዴ ማስረጃና ተያያዥ ነገሮች እንዱሰጠው የመጠየቅ፤
4. ያሇ ገዯብ ወዯ አዯጋ ቦታ የመግባትና ዗ሪያውን በመቆጣጠር ማናቸውንም
ቁሳቁሶችና ማስረጃዎች መመርመርና የመፇተሸ፤
5. በምርመራ ሂዯት የተገኘን ወይም የተያዖን ማንኛውንም ንብረት ወይም የአውሮፔሊን
ስብርባሪ ሇባሇቤቱ የመመሇስ ወይም የመሌቀቅ ወይም የማስወገዴ፤
6. ሇሚመሇከታቸው አካሊት የምርመራ ግኝቱን መሠረት ያዯረገ የጥንቃቄ ምክረ-ሀሳብ
የመስጠት፤
7. ስሇሰጠው የጥንቃቄ ምክረ-ሀሳብ አተገባበር ክትትሌ የማዴረግና እንዯአስፇሊጊነቱ
ተጨማሪ የጥንቃቄ ምክረ-ሀሳብ የመስጠት፤
8. የቅዴመ ምርመራ፣ ጊዚያዊና የመጨረሻ የአዯጋና የከባዴ አዯጋ አጋጣሚ ምርመራ
ሪፕርቶችን ሇሚኒስትሩ ያቀርባሌ፤
9. የዘህን አዋጅ ዴንጋጌዎች፣ በዘህ አዋጅ መሠረት የወጡ ዯንብና መመሪያዎችን፣
እንዱሁም ኢትዮጵያ አባሌ የሆነችባቸውን አግባብነት ያሊቸው አሇም አቀፌ
ስምምነቶች፣ ዯረጃዎችና የተመረጡ አሠራሮችን የመተግበርና የማስፇጸም፤
10. ዒሊማውን ሇማሳካት የሚያስፇሌጉ ላልች ተግባራትን የማከናወን፡፡
8. በጀት
የቢሮው መዯበኛ እና ሇአዯጋና ሇከባዴ ዴንገተኛ አጋጣሚ ምርመራ የሚውሌ
መጠባበቂያ በጀት በሚኒስትሩ በኩሌ ጥያቄ ሲቀርብ በመንግስት ይመዯባሌ፡፡
9. የቢሮ ኃሊፉው ሥሌጣንና ተግባር
1. የቢሮው ኃሊፉ የቢሮው ዋና ሥራ አስፇጻሚ ሆኖ የቢሮውን ሥራዎች በኃሊፉነት
ይመራሌ፤ ያስተዲዴራሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ (1) የተመሇከተው እንዯተጠበቀ ሆኖ የቢሮው ኃሊፉ:-
ሀ) በዘህ አዋጅ አንቀጽ (7) የተመሇከተውን የቢሮውን ሥሌጣንና ተግባር ሥራ ሊይ
ያውሊሌ፤

668
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሇ) የቢሮውን የሥራ ፔሮግራምና በጀት አዖጋጅቶ ሇሚኒስቴሩ ያቀርባሌ፣ ሲፇቀዴም

በሥራ ሊይ ያውሊሌ፤
ሏ) የአውሮፔሊን አዯጋና የከባዴ አዯጋ አጋጣሚ የተመሇከተ ፕሉሲ ሃሣብ አዖጋጅቶ
ሇሚኒስቴሩ ያቀርባሌ፣ ሲጸዴቅም በሥራ ሊይ ያውሊሌ፤
መ) ሇምርመራ ሥራ የሚያስፇሌጉ ፊሲሉቲዎች እንዱሟለ ያዯርጋሌ፡፡
3. የቢሮው ኃሊፉ ሇቢሮው የሥራ ቅሌጥፌና በሚያስፇሌገው መጠን ሥሌጣንና ተግባሩን
በከፉሌ ሇቢሮው ሠራተኞች ወይም ሥራ ኃሊፉዎች በውክሌና ሉያስተሊሌፌ ይችሊሌ፤
10. የምርመራ ኃሊፉ ሥሌጣንና ተግባር
የምርመራ ኃሊፉው የሚከተለት ሥሌጣንና ተግባራት ይኖሩታሌ:-
1. በዘህ አዋጅ መሠረት ቢሮውን ወክል የተከሰተን የአውሮፔሊን አዯጋ ምርመራን
ይመራሌ፤ ያከናውናሌ፡፡
2. ስሇአዯጋው ምርመራ ግኝት፣ ሇአዯጋው መንስኤና አስተዋጽኦ ስሊዯረጉት ምክንያቶች፣
ከምርመራው ጋር የተያያ዗ የጥንቃቄ ምክረ-ሀሳቦች እና አጠቃሊይ የምርመራ
ሪፕርት ሇቢሮው ያቀርባሌ፤
3. በምርመራ ሥራው ሊይ የተመዯቡ ሥሌጣን የተሰጣቸው ተወካዮችን፣ አማካሪዎችን፣
ተሳታፉዎችን፣ ታዙቢዎችን በኃሊፉነት ይመራሌ፡፡
11. የጥቅም ግጭት
የአውሮፔሊን አዯጋ እና የአዯጋ አጋጣሚ ምርመራን የሙያ ገሇሌተኝነት እና የምርመራ
ተዒማኒነት ሇማረጋገጥ የቢሮው የምርመራ አባሌ የጥቅም ግጭት የላሇው መሆን
አሇበት፡፡
12. የሚኒስትሩ ሥሌጣንና ተግባር
1. ሚኒስትሩ የሚከተለት ሥሌጣንና ተግባራት ይኖሩታሌ:-
ሀ) የአውሮፔሊን ትራንስፕርት አዯጋ ምርመራ ተቀባይነት ባሇው ዯረጃ መሰረት
መከናወኑን የማረጋገጥ፤
ሇ) ከአውሮፔሊን አዯጋ እና የአዯጋ አጋጣሚ ምርመራ ጋር የተያያ዗ የፕሉሲ
ሀሳቦችን
የማመንጨት፤
ሏ) የማጠቃሇያ የምርመራ ሪፕርትን የማጽዯቅና ሇህዛብ ይፊ የሚዯረግበትን ሁኔታ
የመወሰን፤

669
 የፌትህ ሚኒስቴር

መ) ቢሮው ተግባርና ኃሊፉነቱን በሚገባ እንዱወጣ ዴጋፌና ክትትሌ የማዴረግ፤

ሠ) አስፇሊጊ ሆኖ ሲገኝ የምርመራ ሥራን ሙለ በሙለ ወይም በከፉሌ ሇላሊ አገር
ወይም ቀጣናዊ የአዯጋ ምርመራ ዴርጅት ወይም አካሌ በውክሌና የመስጠት፤
ረ) ሥሌጣን የተሰጠው ተወካይን፣ ታዙቢን፣ ተሳታፉን እና አማካሪን ቢሮው
እንዱመዯብ አስተያየት ሲያቀርብ የመመዯብ፤
ሸ) የቅዴመ፣ ጊዚያዊና የመጨረሻ የአዯጋና የከባዴ አዯጋ አጋጣሚ ምርመራ
ሪፕርቶች ይፊ እንዱወጡ ማዴረግ፡፡
2. ሚኒስትሩ በዘህ አዋጅ የተዯነገጉትን ሥሌጣንና ተግባራት በከፉሌ ሇቢሮው በውክሌና
ሉያስተሊሌፌ ይችሊሌ፡፡
ክፌሌ ሦስት
የምርመራ ሥሌጣን እና ሥነ-ሥርዒት

13. የምርመራ ሥሌጣን

1. ቢሮው ስሇአውሮፔሊን አዯጋና ከባዴ የአዯጋ አጋጣሚ የዯህንነት ምርመራ
በተመሇከተ ብቸኛ የመመርመር ሥሌጣንና ኃሊፉነት ይኖረዋሌ፤ ሆኖም በሚኒስትሩ
ወይም ጥቅም ባሇው አካሌ ካሌተጠየቀ በስተቀር በአጋጣሚዎች ሊይ ምርመራ
አያዯርግም፡፡
2. የቢሮው የአውሮፔሊን አዯጋ እና ከባዴ የአዯጋ አጋጣሚ ምርመራ ተግባር ሙያዊ
እና ከማንኛውም ተጽዔኖ ነጻና ገሇሌተኛ መሆን አሇበት፤ እንዱሁም የአስተዲዯር
ወይም የዲኝነት ሥርዒት በዘህ አዋጅ መሠረት በሚከናወን የምርመራ ተግባር ውስጥ
ጣሌቃ አይገባም፡፡
3. ቢሮው ስሇአውሮፔሊን አዯጋ መረጃ ሲዯርሰው ምርመራውን ሇማካሄዴ የተሻሇ
የቴክኒክ ሙያ ያሇውን ሰው ሉጠራ ይችሊሌ፡፡
4. በሀገር መከሊከያ የተከሇለ ወታዯራዊ ስፌራዎች ውስጥ በሲቪሌ አውሮፔሊን ሊይ
አዯጋ ቢዯርስ ቢሮው በመከሊከያ ሚኒስቴር ካሌተፇቀዯሇት በስተቀር ምርመራውን
ማካሄዴ አይችሌም፡፡
5. የዘህ አዋጅ ዴንጋጌዎች የፕሉስ ኃይሌ በሕግ በተሰጠው ሥሌጣን መሠረት
የሚያከናውነውን የምርመራ ተግባር አይከሇክሌም፡፡

14. የምርመራ ሥነ ሥርዒት

670
 የፌትህ ሚኒስቴር

1. ቢሮው ሇአውሮፔሊን አዯጋና ከባዴ የአዯጋ አጋጣሚ ምርመራ የሚከተሇው ሥነ-

ሥርዒትና አሠራር አገሪቱ በኮንቬንሽኑ አንቀጽ 38 መሠረት ያሇባትን ግዳታ፣
በኮንቬንሽኑ ተቀጽሊ 13 ከተመሇከቱ ዯረጃዎችና ከተመረጡ የአሠራር ሌማድች ጋር
ተዙማጅ መሆናቸውን ሇማረጋገጥ አስፇሊጊውን ሁለ እርምጃ መውሰዴ አሇበት፡፡
2. ቢሮው ስሇአቪዬሽን ክስተት ምርመራ ሥነ-ሥርዒት፣ ሪፕርት አቀራረብ አስመሌክቶ
ከመንግስታዊ እና መንግስታዊ ካሌሆኑ ከሚመሇከታቸው አካሊት ጋር ቅንጅታዊ
አሰራር ይፇጥራሌ፡፡
3. የቢሮው የምርመራ ሥርዒት ጥፊትን ወይም የፌትሏ ብሔርና የወንጀሌ ኃሊፉነትን
ሇማቋቋም ከሚዯረገው ምርመራ በተሇየ ሁኔታ የሚካሄዴ ይሆናሌ፡፡
15. ስሇምርመራ ኃሊፉ ሥሌጣንና ተግባራት
የምርመራ ኃሊፉ በማንኛውም የአውሮፔሊን አዯጋና የአዯጋ አጋጣሚ ምርመራ ወቅት
የሚከተለት ስሌጣን ተግባራት ይኖሩታሌ:-
1. ምስክርን እና ማንኛውንም ሇምርመራ አስፇሊጊ የሆነን ሰው በመጥራት ቃሇመጠይቅ
በማዴረግ መረጃ ማሰባሰብ፤
2. አግባብነት ያሊቸውን ማናቸውም ነገሮች እና ማስረጃዎች ሊይ በወቅቱ ምርመራ
ማዴረግ፤
3. አዯጋው የዯረሰበትንና ስብርባሪው ያሇበትን ቦታ ያሇገዯብ የመግባትና በቁጥጥር ሥር
የማዴረግ፤
4. የበረራና የአየር ትራፉክ አገሌግልት ሪኮርዴን ጨምሮ ማንኛውንም አግባብነት
ያሇውን ነገርና ማስረጃ ያሇገዯብ የማግኘት፤
5. ከክስተቱ ጋር የተያያ዗ ማናቸውንም ምዛገባዎች ጨምሮ ክስተቱ የተፇጸመበትን
ቦታ፣ አውሮፔሊንና የአውሮፔሊኑን ማንኛውንም ክፌሌ እንዱጠበቅና እንዱያዛ
የማዴረግ፤
6. ከምርመራው ጋር ተያያዥነት ያሊቸው ማናቸውንም ሰነድች እንዱቀርቡሇትና ቅጂ
እንዱዯረጉሇት የመጠየቅ እንዱሁም ምርመራው እሰኪጠናቀቅ ዴረስ ይዜ የማቆየት፤
7. ከክስተቱ እና ከአውሮፔሊን ኦፏሬሽን ጋር ቀጥተኛም ሆነ ቀጥተኛ ያሌሆነ ተሣትፍ
የነበረውን ማንኛውንም ሰው ሇህክምና ምርመራ እንዱሊክ የማዴረግ፡፡

671
 የፌትህ ሚኒስቴር

ክፌሌ አራት
ክስተቶችን ስሇማሳወቅ፣ ማስረጃዎችን ስሇመጠበቅ እና

ማስረጃዎችን ይዜ ስሇማቆየት

16. የአውሮፔሊን አዯጋ ስሇማሳወቅ

1. በዘህ አዋጅ መሠረት የወጡ ዯንቦችና መመሪያዎች እንዯተጠበቁ ሆኖ የአውሮፔሊኑ
ባሇቤት፣ ኦፔሬተር፣ ዋና አብራሪ፣ ማንኛውም የበረራ አባሌ፣ ኤርፕርት፣ የአየር
ትራፉክ ተቆጣጣሪ እንዱሁም የአውሮፔሊን አዯጋ ወይም ከባዴ የአዯጋ አጋጣሚ
መከሰቱን ያወቀ ሰው መረጃውን ሇማሰባሰብ እንዱቻሌ ወዱያውኑ በተገኘው ፇጣን
የመገናኛ ዖዳ ሇቢሮው ወይም በአቅራቢያው ሇሚገኝ አግባብነት ሊሇው የመንግስት
አካሌ ሪፕርት የማዴረግ ግዳታ አሇበት፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተዯነገገው የግዳታ ሪፕርት ማቅረብ እንዯተጠበቀ
ሆኖ፣ በግዳታ ሪፕርት ያሌተገኙ መረጃዎችን ሇማሰባሰብ እንዱቻሌ ማንኛውም ሰው
ሇቢሮው ወይም በአቅራቢያው ሇሚገኝ የመንግስት አካሌ በፇቃዯኝነት ሪፕርት
በማዴረግ ማሳወቅ ይችሊሌ፡:
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) እና (2) መሠረት ሪፕርት ያዯረገ ሰው ማንነቱ
እንዲይታወቅ የሕግ ከሇሊ ይኖረዋሌ፡፡
17. ማስረጃን ስሇመጠበቅ እና ይዜ ስሇማቆየት
1. አዯጋ የዯረሰበት አውሮፔሊን፣ ስብርባሪ አካሌ ወይም የአዯጋ ቦታው ያሌተፇቀዯሊቸው
ሰዎች እንዲይዯርሱበት መጠበቅ አሇበት፡፡
2. የአውሮፔሊን አዯጋ ወይም ከባዴ የአዯጋ አጋጣሚ ሲከሰት ባሇቤቱ፣ ኦፔሬተሩና
የበረራ አባለ በቢሮው በላሊ ሁኔታ እንዱጠበቅና እንዱቀመጥ እስከሚታዖዛ ዴረስ
ወይም በዘህ አዋጅ በላሊ መሌኩ ካሌተመሇከተ በስተቀር በሰነዴ ያለ ማስረጃዎችን
ጨምሮ ሪፕርት ከተዯረገበት አዯጋ ወይም ከከባዴ አዯጋ አጋጣሚ ጋር ተያያዥነት
ያሇው ማንኛውም ማስረጃ ባሇበት ሁኔታ መጠበቅና ይዜ ማቆየት አሇበት፡፡
3. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) ዴንጋጌ የሰው፣ የንብረት ወይም የአካባቢ ዯህንነትን
ሇመጠበቅ ሲባሌ ማንኛውም ሰው አስፇሊጊ የሆነ እርምጃን እንዲይወስዴ የሚከሇክሌ
ተዯርጎ መወሰዴ የሇበትም፡፡

672
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. በዘህ አንቀጽ መሰረት የተዯራጀ የምርመራ መዛገብ የምርመራው የመጨረሻ

ሪፕርት ይፊ ከሆነበት ዔሇት ጀምሮ ከ20 ዒመታት በቢሮው መጠበቅ አሇበት፡፡
18. የመረጃ ጥበቃ
1. ቢሮው ምርመራ በሚያዯርግበት ወቅት ከዘህ በታች የተዖረዖሩትን ጨምሮ
ማንኛውንም ከምርመራ ጋር የተያያ዗ ምዛገባዎች ከአዯጋና ከከባዴ አዯጋ አጋጣሚ
ምርመራ ውጭ ሇሆነ ዒሊማ መግሇጽ አይችሌም፤
ሀ) በምርመራ ሂዯት መርማሪው ከሰዎች የወሰዲቸው ማናቸውም መረጃዎች፤
ሇ) በአውሮፔሊን ኦፔሬሽን ወቅት በነበሩ ሰዎች መካከሌ የተዯረጉ ማናቸውም
ግንኙነቶች፤
ሏ) ከአዯጋው ወይም ከባዴ አዯጋ አጋጣሚው ጋር ግንኙነት ያሇው ሰው የህክምና
ወይም የግሌ መረጃ፤
መ) የኮክፑት የዴምጽ ቅጂዎችንና የተገሇበጡ መረጃዎች
ሠ) ከአየር ትራፉክ ቁጥጥር ክፌሌ የተመዖገቡና የተገሇበጡ መረጃዎችን፤
ረ) የበረራ ምዛገባና ላልች በትንተና ወቅት የተገሇጹ መረጃዎች፤
ሰ) በረራ ሊይ ያሇ የኮክፑት ምስሌን፣ የምስለን የተወሰነ ክፌሌ ወይም የተገሇበጡ
መረጃዎችን፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተመሇከቱት መረጃዎች በማንኛውም ተሳታፉ ሰው
ሊይ በዱሲፔሉን፣ በፌርዴ ቤት ወይም በላሊ የክርክር ሥርዒት በማስረጃነት
ሉቀርቡበት አይችለም፡፡
19. የመርማሪዎች ማስረጃ
1. የአውሮፔሊን አዯጋ መርማሪው ካከናወነው የአውሮፔሊን አዯጋ ምርመራ ጋር
በተያያዖ ላሊ አካሌን ጥፊተኛ ወይም ተጠያቂ ሇማዴረግ በፌርዴ ቤት፣
አስተዲዯራዊና በዱስፔሉን ጉዲዮች ምስክር ሆኖ አይቀርብም፡፡
2. አውሮፔሊን አዯጋ ምርመራ ማጠቃሇያ ሪፕርት ሇፌርዴ ቤት ወይም ሇላሊ
የክርክር ሥርዒት ጥፊተኛነትን ወይም ተጠያቂነትን ሇማቋቋም በማስረጃነት
አይቀርብም፡፡
ክፌሌ አምስት

ስሇአውሮፔሊን አዯጋ ምርመራ ሪፕርት

673
 የፌትህ ሚኒስቴር

20. የቅዴመ ምርመራ ሪፕርት

1. ቢሮው አዯጋ የዯረሰበት አውሮፔሊን ክብዯት ከ2,250 ኪል ግራም በሊይ ከሆነ
የቅዴመ ምርመራ ሪፕርቱን ሇሚኒስትሩ በማሳወቅ አውሮፔሊኑ ሇተመዖገበበት፣
አውሮፔሊኑ ኦፔሬት ሇሚዯረግበት፣ አውሮፔሊኑን አምራች ሇሆነው እና የአውሮፔሊኑን
ንዴፌ ሊጸዯቀው አገር፣ እንዱሁም ሇአሇም አቀፈ የሲቪሌ አቪዬሽን ዴርጅት በ30
ቀናት ውስጥ መሊክ አሇበት፡፡
2. አዯጋ የዯረሰበት አውሮፔሊን ክብዯት ከ2,250 ኪል ግራም በታች ከሆነ ቢሮው
የቅዴመ ምርመራ ሪፕርቱን ሇሚኒስትሩ በማሳወቅ ከአሇም አቀፌ ሲቪሌ አቪዬሽን
ዴርጅት በስተቀር በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ሇተጠቀሱት አገራት ሁለ መሊክ
አሇበት፡፡
21. የማጠቃሇያ ረቂቅ ሪፕርት
1. የማጠቃሇያ የምርመራ ሪፕርት ይፊ ከመዴረጉ በፉት ቢሮው ስሇምርመራ ግኝቱና
የዯህንነት ጉዴሇቶችን ያካተተ የማጠቃሇያ ረቂቅ ሪፕርቱን ሇሚኒስትሩ ያቀርባሌ፤
ሪፕርቱ በሚኒስትሩ በኩሌ ሇእያንዲንዴ ተሳታፉ እና ጥቅም ሊሇው አካሌ በሚስጥር
ይሊካሌ፡፡
2. በሚመሇከታቸው አገራት መካከሌ የተሇየ ስምምነት ከላሇ በስተቀር የምርመራ ረቂቅ
ሪፕርት ሊይ አስተያየት የመቀበያ ጊዚ 60 ቀን ብቻ ነው፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) በተወሰነው ጊዚ ውስጥ ቢሮው አስተያየት
ከቀረበሇትና አስተያየቱንም ማካተት አስፇሊጊ መሆኑን ካመነ የማጠቃሇያ ሪፕርት
ከማውጣቱ በፉት አስተያየቱን ያካትታሌ፡፡
4. በተቀጽሊ (13) በተመሇከተው መሠረት የቀረበው አስተያየት በምርመራ ሪፕርት
ውስጥ የማይካተት ከሆነ ከማጠቃሇያ ሪፕርቱ ጋር ሇብቻው በአባሪነት ይያያዙሌ፡፡
22. የማጠቃሇያ ሪፕርት
1. ቢሮው የአውሮፔሊን አዯጋ ምርመራ ሥራውን በተቻሇ ፌጥነት በ 12 ወራት ውስጥ
በማጠናቀቅ የማጠቃሇያ ሪፕርቱን በሚኒስትሩ አማካኝነት ሇሚመከሇታቸው አካሊት
በመሊክ ሇህዛብ ይፊ ይዯረጋሌ፡፡
2. የአውሮፔሊን አዯጋ ምርመራ ግኝት ሪፕርት ጥፊትን ወይም ኃሊፉነትን የሚያስከትሌ
ስሇመሆኑ የሚያመሊክት ቢሆንም እንኳን ሙለ የአውሮፔሊን አዯጋ ምርመራ ሪፕርቱ
ከመውጣት አይገዯብም፡፡

674
 የፌትህ ሚኒስቴር

23. የጥንቃቄ ምክረ-ሀሳብ

1. የአውሮፔሊን አዯጋ ምርመራው በማንኛውም ዯረጃ ሊይ ቢሆን አዯጋን ሇመከሊከሌ
አስፇሊጊ የሆነ ማንኛውም የጥንቃቄ ምክረ-ሀሳብ እንዱተገበር ቢሮው ሇሲቪሌ
አቪዬሽን ባሇስሌጣንና ሇላሊ ጥቅም ሊሇው አካሌ በፌጥነት መሊክ ይችሊሌ፡፡
2. ከቢሮው የጥንቃቄ ምክረ-ሀሳብ የዯረሰው አካሌ ምክረ-ሀሳቡ በዯረሰው በ90 ቀናት
ውስጥ በምክረ-ሀሳቡ መሠረት ስሇወሰዯው እርምጃ ሇቢሮው በጽሁፌ ማሳወቅ አሇበት፡፡
24. ዴጋሚ ምርመራ ስሇማዴረግ
ቢሮው የአውሮፔሊን አዯጋ ምርመራውን ካጠናቀቀ በኋሊ አዱስ እና ወሳኝ ማስረጃ
ከተገኘ በዴጋሚ ምርመራ ማዴረግ ይችሊሌ፡፡
ክፌሌ ስዴስት
ሌዩ ሌዩ ዴንጋጌዎች

25. የፕሉስ ኃይሌ ወይም የጥበቃ አካሌ ግዳታ

የአውሮፔሊን አዯጋ ምርመራ ኃሊፉ አዯጋ የዯረሰበትን ቦታ፣ ዗ሪያ፣ አውሮፔሊኑን፣
የአውሮፔሊኑን ስብርባሪ አካሊት ተረክቦ እስከሚቆጣጠረው ዴረስ አዯጋው የተከሰተበት
አካባቢ ያሇ የፕሉስ ኃይሌ ወይም ማንኛውም ሥሌጣን ያሇው የጥበቃ አካሌ ባሇበት
ሁኔታ እና ተያያዥነት ያሇውን ማስረጃ የመቆጣጠርና የመጠበቅ ግዳታ አሇበት፡፡
26. ጥፊቶች
1. ማንኛውም ሰው:-
ሀ) የቢሮውን የአውሮፔሊን አዯጋ ምርመራ ተግባር የተከሊከሇ ወይም ያወከ፣
ሇ) አዯጋ ከዯረሰበት አውሮፔሊን አካሌ ወይም አዯጋው ከዯረሰበት አካባቢ ያሇፇቃዴ
ማንኛውንም ንብረት ወይም ማስረጃ እያወቀ የወሰዯ፣ ያጠፊ፣ የዯበቀ፣ የሇወጠ፣
ሏ) ሇአውሮፔሊን አዯጋ የምርመራ ወይም የማጣራት ተግባር እያወቀ የሀሰት ወይም
የሚያሳስት መረጃ የሰጠ፣ ወይም
መ) በዘህ አዋጅ አንቀጽ 16 መሠረት እያወቀ የሀሰት ወይም የሚያሳስት ሪፕርት
ያቀረበ፣
እንዯሆነ ጥፊተኛ ሆኖ ከአምስት ዒመት በማይበሌጥ እስራት ወይም ከብር 500,000
በማይበሌጥ የገንዖብ መቀጮ ወይም በሁሇቱም ይቀጣሌ፡፡

675
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. ይህን አዋጅ እና በዘህ አዋጅ መሠረት የወጣ ዯንብን የተሊሇፇ ማንኛውም ሰው

ጥፊተኛ ሆኖ ከብር 400,000 በማይበሌጥ መቀጮ ይቀጣሌ፡፡
27. ዯንብና መመሪያ የማውጣት ሥሌጣን
1. የሚኒስትሮች ምክር ቤት ሇዘህ አዋጅ አፇጻጸም አስፇሊጊ የሆነ ዯንብ ሉያወጣ
ይችሊሌ፡፡
2. ሚኒስቴሩ ይህንን አዋጅ እና በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የወጣ ዯንብ
ሇማስፇፀም የሚያስፇሌጉ ሥርዒቶችንና ዯረጃዎችን የያዖ መመሪያ ሉያወጣ
ይችሊሌ፡፡
28. የተሻሩና ተፇፃሚነት የላሊቸው ሕጎች
1. የሲቪሌ አቪየሽን አዋጅ ቁጥር 616/2001 አንቀጽ 88 በዘህ አዋጅ ተሸሯሌ፡፡
2. ከዘህ አዋጅ ጋር የሚቃረን ማንኛውም ሕግ፣ ዯንብ፣ መመሪያ፣ ትዔዙዛ ወይም
የተሇመዯ አሠራር በዘህ አዋጅ በተመሇከቱ ጉዲዮች ሊይ ተፇጻሚነት አይኖረውም፡፡
29. የመሸጋገሪያ ዴንጋጌ
ይህ አዋጅ ተፇጻሚ ከሆነበት ቀን ጀምሮ በኢትዮጵያ ሲቪሌ አቪዬሽን ባሇሥሌጣን
በምርመራ ሊይ ያሇ ወይም የምርመራ ሥራው ተጠናቆ የማጠቃሇያ ሪፕርት
ያሌተዯረገበት ማንኛውም ጉዲይ ወዯ ቢሮው ተሊሌፍ በዘህ አዋጅ መሠረት ፌጻሜ
ያገኛሌ፡፡
30. አዋጁ የሚፀናበት ጊዚ
ይህ አዋጅ በፋዯራሌ ነጋሪት ጋዚጣ ታትሞ ከወጣበት ቀን ጀምሮ የፀና ይሆናሌ፡፡
አዱስ አበባ ሀምላ 5 ቀን 2008 ዒ.ም
ድ/ር ሙሊቱ ተሾመ
የኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ፔሬዘዲንት

676
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሏ/ የባህር ትራንስፕርት
ዯንብ ቁጥር 1/1988
ስሇመርከብ ምዛገባ የወጣ የሚኒስትሮች ምክር ቤት ዯንብ
የሚኒስትሮች ምክር ቤት የኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ አስፇፃሚ
አካሊትን ስሌጣንና ተግባር ሇመወሰን በወጣው አዋጅ ቁጥር 4/1987 አንቀፅ 5 መሰረት
የሚከተሇውን አውጥቷሌ፡፡

1. አጭር ርዔስ
ይህ ዯንብ ‘የመርከብ ምዛገባ የሚኒስትሮች ምክር ቤት ዯንብ ቁጥር 1/1988’ ተብል
ሉጠቀስ ይችሊሌ፡፡
2. ትርጓሜ
በዘህ ዯንብ ውስጥ መርከብ ማሇት በባህር ሕግ አንቀፅ 1 ሊይ በተመሇከተው ትርጓሜ
የሚሸፇኑትን እንዱሁም በአገር ውስጥ ውኃዎች ሊይ ሇሚዯረግ ትራንስፕርት
የሚያገሇግለ መርከቦችንና በሞተር የሚሰሩ ጀሌባዎችን ይጨምራሌ፡
3. ምዛገባ
የትራንስፕርትና መገናኛ ሚኒስቴር129 የመርከብ ምዛገባና ከዘሁ ጋር የተያያ዗
ተግባሮችን ያከናውናሌ፡፡
4. የምዛገባ ቦታ
አዱስ አበባ ወይም የሚመሇከተው አካሌ የሚሰይማቸው ላልች የኢትዮጵያ ከተሞች
የምዛገባ ቦታ (ፕርት ኦፌ ሬጅስተሬሽን) ሆነው የገሇገሊለ፡፡
5. ዯንቡ የሚፀናበት ግዚ
ይህ ዯንብ በነጋሪት ጋዚጣ ታተሞ ከወጣበት ቀን ጀምሮ የፀና ይሆናሌ፡፡

አዱስ አበባ የከቲት 5 ቀን 1988

መሇስ ዚናዊ
የኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ጠቅሊይ ሚኒስቴር

129
በ22/12 (2008) አ. 916 አንቀጽ 9 (12) መሰረት የትራንስፕርት ሚኒስቴር ተብል ይነበባሌ፡፡

677
 የፌትህ ሚኒስቴር

ዯንብ ቁጥር 37/1990

የዔቃ አስተሊሊፉነት እና የመርከብ ውክሌና ሥራ ፇቃዴ የሚኒስትሮች ምክር ቤት ዯንብ
የሚኒስትሮች ምክር ቤት የኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ አስፇጻሚ
አካሊትን ሥሌጣንና ተግባር ሇመወሰን በወጣው አዋጅ ቁጥር 4/1987 አንቀጽ 5 እና በንግዴ
ምዛገባና ፇቃዴ አዋጅ ቁጥር 67/1989 አንቀጽ 47 መሠረት ይህን ዯንብ አወጥቷሌ ።
1. አጭር ርዔስ
ይህ ዯንብ ‘የዔቃ አስተሊሊፇነት እና የመርከብ ውክሌና ሥራ ፇቃዴ የሚኒስትሮች
ምክር ቤት ዯንብ ቁጥር 37/1990’ ተብል ሉጠቀስ ይችሊሌ ፡፡
2. ትርጓሜ
በዘህ ዯንብ ውስጥ፡-
1. ‘ዔቃ አስተሊሊፉነት’ ማሇት በአገር ውስጥ ወይም በዒሇም አቀፌ ዯረጃ ዔቃ ተቀባይን
ወይም ዔቃ ሊኪን በመወከሌ የጉምሩክ ሥነ ሥርዒት፣ የወዯብ ሥነ ሥርዏት
እና ላልች ሥነ ሥርዒቶችን አስፇጽሞ የገቢ ወይም የወጪ ዔቃዎች በመዯብ
እንዱገቡ ወይም እንዱወጡ ማዴረግ ሲሆን ዔቃን የማጓጓዛንና የማስረከብን ሥራ
ይጨምራሌ፤
2. ‘ዔቃ አስተሊሊፉ’ ማሇት በዘህ ዯንብ መሠረት የዔቃ አስተሊሊፉነት ሇመሥራት
የንግዴ ሥራ ፇቃዴ የተሰጠው ሰው ነው፤
3. ‘ወዯብ’ ማሇት የፋዳራሌ ገቢዎች ቦርዴ የሚወስነው ክሌሌ ወይም ቦታ ነው፡
4. ‘የጉምሩክ ሥነ ሥርዒት ማስፇጸም’ ማሇት ዔቃ ሊኪዎችን ወይም አስመጪዎችን
በመወከሌ በጉምሩክ ጣቢያ ውስጥ ሇወጪ ወይም ሇገቢ ዔቃዎች የጉምሩክ ሥነ
ሥርዒት ማስፇጸም ነው፤
5. ‘የጉምሩክ ሥነ ሥርዒት’ ማሇት ወዯ ሀገር የሚገባ፣ ወዯ ውጭ ሀገር የሚሊክ ወይም
ተሊሊፉ ዔቃ ጉምሩክ ወዯብ ከዯረሰበት ጊዚ ጀምሮ እንዯአግባብነቱ አስመጪው
እስከሚረከበው ወይም ከኢትዮጵያ እስከሚወጣ ዴረስ የሚከናወን ማናቸውም ሂዯት
ነው፤
6. ‘የወዯብ ሥነ ሥርዒት ማስፇጸም’ ማሇት የወጪ ዔቃን በተመሇከተ የጉምሩክ ሥነ
ሥርዒት ከተጠናቀቀ በኋሊ በወዯብ ዔቃው በመርከብ ሊይ እስከሚጫንበት ወይም ገቢ
ዔቃን በተመሇከተ ዔቃው ከተራገፇ በኋሊ ከወዯብ እስከሚወጣበት ጊዚ ዴረስ ሇወጪ
ወይም ሇገቢ ዔቃ ማናቸውንም ሥነ ሥርዒት ማስፇጸም ነው፡፡

678
 የፌትህ ሚኒስቴር

7. ‘ዔቃዎችን በአንዴ ሊይ ማቀናጀት’ ማሇት በአንዴ ሊይ ሉሆኑ የሚችለ የተሇያዩ

ባሇንብረቶች ዔቃዎችን በአንዴ ሙለ ኮንቴይነር አንዴ ሊይ የማሰባሰብ ተግባር
ነው፤
8. ‘ሰዉ’ ማሇት የተፇጥሮ ሰው ወይም በሕግ የሰውነት መብት የተሰጠው አካሌ ነው፤
9. ‘የተቆጣጣሪ ውክሌና’ ማሇት ወዯብ ውስጥ ያሇ መርከብ ባሇንብረትን በመወከሌ
የባሇመርከቡን ጥቅም ሇመጠበቅ የመርከብ ወኪለን ሥራ የመቆጣጠር ተግባር ነው፤
10. ‘መርከብ’ ማሇት ማናቸውም ሇማሪታይም ትራንስፕርት አገሌግልት የሚውሌ
ተንሳፊፉ የጭነት ወይም የሰው ማጓጓዡ መሣሪያ ሲሆን ጀሌባን ይጨምራሌ ፤
11. ‘የመርከብ ውክሌና’ ማሇት የመርከብ ባሇንብረትን፣ ተከራይን፣ ወይም ኦፔሬተርን
በመወከሌ መርከቡ የሚያጓጉዖውን ዔቃ ወይም መንገዯኛ ማግኘትንና መመዛገብን
በባህር ወዯብ ሊይ እና በአገር ውስጥ እንዯአስፇሊጊነቱ ሇመርከቦች አገሌግልት
መስጠትን፣ ዔቃ የመጫንና የማራገፌን፣ እንዱሁም ዔቃን አጓጉዜ የማከማቸትን ሥራ
ማስተባበርን ይጪምራሌ፤
12. ‘የመርከብ ወኪሌ’ ማሇት በዘህ ዯንብ መሠረት የመርከብ ውክሌና ሇመሥራት
የንግዴ ሥራ ፇቃዴ የተሰጠው ሰው ነው፤
13. ‘የንግዴ ሥራ ፇቃዴ’ ማሇት በዔቃ አስተሊሊፉነት ወይም በመርከብ ውክሌና
አገሌግልት ሥራ ሇመሠማራት ከንግዴና ኢንደስትሪ ሚኒስቴር የሚሰጥ ፇቃዴ
ነው፡
14. ‘የውጭ ንግዴ ረዲት’ ማሇት በንግዴ ሕግ ከአንቀጽ 44 እስከ 62 እንዯተተረጎመዉ
የንግዴ ወኪሌ፣ የንግዴ ዯሊሊ እና የኮሚሽን ወኪሌ ነው፡፡
3. የዔቃ አስተሊሊፉነት ሥራ
የዔቃ አስተሊሊፉነት ሥራ የሚከተለትን ይጨምራሌ፡-
1. የወዯብ ሥነ ሥርዒት ማስፇጸም፤
2. የጉምሩክ ሥነ ሥርዒት ማስፇጸም፤
3. ዔቃዎችን በአንዴ ሊይ አቀናጅቶ የመሊክ አገሌግልት መስጠት፤
4. የመጋዖን አገሌግልት መስጠትና ዔቃ የማዴረስ፤
5. የዔቃ ማስተናገጃ መሣሪያዎች አገሌግልት መስጠት፤
6. የራሱ ትራንስፕርት ካሇው እንዯአጓጓዥ ሆኖ የትራንስፕርት አገሌግልት
መስጠት፤

679
 የፌትህ ሚኒስቴር

7. ባሇዔቃው ራሱ ማጓጓዡ ካሊቀረበ በስተቀር፤ የራሱ ትራንስፕርት የላሇው እንዯሆነ

የትራንስፕርት አገሌግልት ተከራይቶ ዔቃውን ማጓጓዛ፤
8. የዔቃዎች ማጠን አገሌግልት መስጠት፤
9. ዔቃዎችን ማሸግ፤
10. ሠነድችን ማዖጋጀትና መስጠት፤
11. የውጭ ንግዴ ዯንብና የላተር ኦፌ ክሬዱት ትእዙዜችን ተግባር ሊይ ማዋሌ፤
12. አመቺ ማጓጓዡ መምረጥ፤ የዔቃ ማጓጓዛ ስምምነት መዋዋሌ፤
13. የዔቃዎችን እንቅስቃሴ መከታተሌ፤
14. የዔቃ መተሊሇፌን በተመሇከተ ምክር መስጠት።
4. የመርከብ ወክሌና ሥራ
የመርከብ ዉክሌና ሥሪ የሚከተለትን ይጨምራሌ፤
1. ከተሇያዩ የመርከብ ባሇንብረቶች ጋር ግንኙነቶች በማዴረግ ሇመጫንና ሇማራገፌ
ስሇሚመጡ መርከቦች አስፇሊጊ መረጃዎችን በቅዴሚያ ማጠናቀር፤
2. መርከቦች በየቀኑ ያለበትን ሁኔታ በተመሇከተ መግሇጫ ማውጣትና ሇሊኪዎችና
ሊስመጪዎች መሊክ፤
3. ሇመርከብ ዔቃ የመፇሇግ፣ የመዯሌዯሌና የማስተባበር አገሌግልት መስጠት፤
4. የመርከቦችን አመጣጥና አካሔዴ ሁኔታ የማቀናጀትና የአገሪቱ የወጭ ንግዴ ዔቃዎች
ብቃት ባሊቸው አጓጓዦች መስተናገደን ማረጋገጥ፤
5. የወጭ ዔቃዎች መርከቡ ወዯብ ከመዴረሱ በፉት ወዯብ ሇመዴረሳቸው መከታተሌ ፤
ዔቃዎች በመርከብ ሊይ በአግባቡ መጫናቸውን ማረጋገጥ፤
6. ዔቃ አስመጪዎች ዔቃቸውን እንዱወሰደ ማስታወቅ፤
7. የወዯብ መጨናነቅን እንዱሁም የአገሌግልት መዖግየትን ሇማስወገዴ ወይም ሇመቀነስ
አግባብ ያሊቸውን አካሊት መርዲት፤
8. የመርከብ መከራየትን በተመሇከተ ብቃት ያሊቸውን መርከቦች ሇመከራየት እንዱቻሌ
ዴጋፌ መስጠት፤
9. የመርከብ ዔቃ ማጓጓዡ ኪራይ መሰብሰብና የሑሳብ መግሇጫ ሠነዴ እንዱሁም
የገቢና ወጪ መግሇጫ ዛግጅት አገሌግልት መስጠት፤
10. የዔቃ መጫንና ማራገፌ አገሌግልት እና የዔቃ ተቆጣጣሪነት ተግባር ማስተባበር፤

680
 የፌትህ ሚኒስቴር

11. ወዯብ ውስጥ ሇመርከቡ አስፇሊጊ የሆኑ የተሇያዩ አገሌግልቶችን ማሇት ሇመርከበ
ሠራተኞች ምግብ ውሃ የመሳሰለትን መስጠት ወይም የሚሰጥበትን ሁኔታ
ማቀናጀት፤
12. ባሕረኞችን የማቀያየርና ወዯ መጡበት የመመሇስ አገሌግልት መስጠት፤
13. የመርከብ ዔቃ መጫኛ ሠነዴ፣ የዔቃ ማስረከቢያ ሰነዴ ማዖጋጀትና መስጠት
እንዱሁም ላልች የመርከብ ሰነድችን ማዖጋጀት፤
14. ባሇዔቃዎች የሚያቀርቡት የክፌያ ጥያቄ እንዱፇጸም ሁኔታዎችን ማመቻቸት፤
15. የተቆጣጣሪ ውክሌና አገሌግልት መስጠት፤
16. የኮንቴይነር እንቅስቃሴ መከታተሌ ።
5. ስሇፇቃዴ አስፇሊጊነት
1. ማንኛዉም ሰው የዔቃ አስተሊሊፉነት ወይም የመርከብ ውክሌና አገሌግልት ሥራ
ሇመሥራት በዘህ ዯንብ መሠረት ፇቃዴ ማውጣት ይኖርበታሌ፡፡
2. ማንኛውም ሰው በውጭ ንግዴ ረዲትነት ፇቃዴ የመርከብ ዉክሌናና የዔቃ
አስተሊሊፉነት ሥራ ሇመሥራት በዘህ ዯንብ መሠረት ፇቃዴ ማውጣት
ይኖርበታሌ፤
3. በዘህ ዯንብ መሠረት የዔቃ አስተሊሊፉነት ሥራ ፇቃዴ የተሰጠው ሰው የጉምሩክ
አስተሊሊፉነት ሥራ ፇቃዴ እንዯተሰጠው ይቆጠራሌ።
6. ፇቃዴ ሇማግኘት መሟሊት ያሇባቸው መስፇርቶች
1. ሇዔቃ አስተሊሊፉነት ሥራ ወይም ሇመርከብ ውክሌና ሥራ ፇቃዴ ሇማግኘት
አመሌካቹ፤
ሀ) ኢትዮጵያዊ ዚጋ ወይም አንዯኛው ወገን ሇሚሰጠው ጥቅም ላሊኛው ወገን
በተመሳሳይ አጸፊውን የሚሰጥበት ስምምነት ኢትዮጵያ የተፇራረመችበት አገር
ሰዉ፤
ሇ) ሇዔቃ አስተሊሊፉነት ከብር 1,500,000፤ ሇመርከብ ወኪሌነት ከብር 1,000,000
ወይም ሁሇቱንም ሥራዎች ሇማካሄዴ ከብር 2,200,000 ያሊነሰ መነሻ ካፑታሌ
ያሇው፤
ሏ) እራሱ ወይም የቀጠረው ሰው በኢንተርናሽናሌ ትሪንስፕርት በተሇይም በባሕር
ትራንስፕርት ሥራ አስፇሊጊው የሙያ ዔውቀትና ሌምዴ ያሇው፤ ሇዘህም
ከትራንስፕርትና መገናኛ ሚኒስቴር የችልታ ማረጋገጫ ምስክር ወረቀት

681
 የፌትህ ሚኒስቴር

የሚያቀርብ፤
መ) በቴላፍን፤ በፊክስ፤ በቴላክስ እና በላልች ሇሥራው አስፇሊጊ በሆኑ ዖመናዊ
የመገናኛ ዖዳዎች የተዯራጀ ቢሮ ያሇው፤እና
ሠ) የንግዴ ማህበር ከሆነ የማህበሩን መመሥረቻ ጽሁፌና መተዲዯሪያ ዯንብ
የሚያቀርብ መሆን አሇበት፡፡
2. ሇዔቃ አስተሊሊፉነት ሥራ የሚያመሇክት አመሌካች በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ
(1)(ሏ) የተመሇከተውንና ከጉምሩክ ባሇሥሌጣን በጉምሩክ አስተሊሊፉነት መሥራት
የሚያስችሇው የችልታ ማረጋገጫ ምስክር ወረቀት ማቅረብ አሇበት፡፡
3. የጉምሩክ አስተሊሊፉነት ሥራ ፇቃዴ ያሇው አመሌካች የችልታ ማረጋገጫ ምስክር
ወረቀት ማቅረብ አያስፇሌገዉም።
7. የትራንስፕርትና መገናኛ ሚኒስቴር ሥሌጣን
1. የትራንስፕርትና መገናኛ ሚኒስቴር ከዘህ በሊይ በአንቀጽ 6 ንዐስ አንቀጽ (1) (ሏ)
ሇተጠቀሱት መስፇርቶች መመሪያ ያወጣሌ።
2. ሚኒስቴሩ በዘህ ዯንብ አንቀጽ 6 ንዐስ አንቀጽ (1) (ሏ) የተጠቀሱትን መስፇርቶች
ሊሟሊ አመሌካች የችልታ ማረጋገጫ ምስክር ወረቀት ይሰጣሌ፡፡
8. የንግዴና ኢንደስትሪ ሚኒስቴር ሥሌጣን
የንግዴና ኢንደስትሪ ሚኒስቴር በአንቀጽ 6 የተዖረዖሩት ተሟሌተው ሲቀርቡሇት የዔቃ
አስተሊሊፉነት ወይም የመርከብ ውክሌና የንግዴ ሥራ ፇቃዴ ይሰጣሌ፡፡
9. የጉምሩክ ባሇሥሌጣን ሥሌጣን
የጉምሩክ ባሇሥሌጣን በዔቃ አስተሊሊፉነት ሥራ ሇሚሠራ ሰው የጉምሩክ
አስተሊሊፉነትን በተመሇከተ በጉምሩክ አስተሊሊፉነት ሥራ ፇቃዴ የሚኒስትሮች ምክር
ቤት ዯንብ ቁጥር 155/1986 በአንቀጽ 5 ንዐስ አንቀጽ (1) (ሏ) መሠረት የችልታ
ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ይሰጣሌ፡፡
10. የኢትዮጵያ ብሔራዊ ባንክ ሥሌጣን
1. የመርከብ ዔቃ ማስጫኛ ሰነዴ፣ በዘህ ዯንብ አንቀጽ 4 ንዐስ አንቀጽ 13
እንዯተመሇከተው፣ የመርከብ ወኪለ የሚያዖጋጀውና የሚሰጠው የኢትዮጵያ
ብሔራዊ ባንክ በሚያወጣዉ መመሪያ መሰረት ይሆናሌ፡፡

682
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. በእቃ አስተሊሊፉነትና በመርከብ ዉክሌና ስራ የሚገኘዉንና የሚወጣዉን የዉጭ

ምንዙሪ ቁጥጥር የኢትዮጵያ ብሔራዊ ባንክ በሚያወጣዉ መመሪያ መሰረት
ይፇጸማሌ፡፡
11. የችልታ ማረጋገጫ የምስክር ወረቀትን ስሇ ማገዴና ስሇመሰረዛ
አንዴ እቃ አስተሊሊፉ ወይመ የመርከብ ወኪሌ ስራዉ የሚጠይቀዉን የሙያ ግዳታና
ስነ-ምግባር ካሊከበረ የችልታ የምስክር ወረቀቱ ምስክር ወረቀቱን በሰጠዉ አካሌ
ሉታገዴበት ወይም ሉሰረዛበት ይችሊሌ፡፡ ምስክር ወረቀቱን መታገደን ወይም
መሰረ዗ን የንግዴና ኢንደስትሪ ሚኒስቴር እንዱያዉቀዉ ይዯረጋሌ፡፡
12. የዔቃ አስተሊሊፉ ወይም የመርከብ ወኪሌ ተጠያቂነት
1. ዔቃ አስተሊሇፉ ወይም የመርከብ ወኪሌ ተግባሩን በጥንቃቄ ማከናወን አሇበት፡፡
2. ዔቃ አስተሊሇፉዉ ወይም የመርከብ ወኪለ ተግባሩን ባሇማካናወኑ ጥፊት ቢፇጽም
በተሇይም እቃዉ ቢጠፊበት፣ ቢጎዴሌበት ወይም ዔቃዉን በወቅቱ ባያስረክብ
ተጠያቂ ይሆናሌ፡፡
13. የላልች ህጎች ተፇጻሚነት
የንግዴ ምዛገባና ፌቃዴ አዋጅ ቁጥር 67/1989130፣ የጉምሩክ ባሇስሌጣንን እንዯገና
ሇማቋቋምና አሰራሩንም ሇመወሰን የወጣዉ አዋጅ ቁጥር 60/1989 እና ላልች
አግባብነት ያሊቸዉ ህጎች በዘህ ዯንብ ሊይ እንዯአግባቡ ተፇጻሚነት ይኖራቸዋሌ፡፡
14. ዯንቡ የሚጸናበት ጊዚ
ይህ ዯንብ ከሰኔ 12 ቀን 1990 ዒ.ም ጀምሮ የጸና ይሆናሌ፡፡

አዱስ አበባ ሰኔ 12 ቀን 1990 ዒ.ም

መሇስ ዚናዊ
የኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ
ጠቅሊይ ሚኒስቴር

130
በ16/42 (2002) አ. 686 አንቀጽ 63(1) ሀ መሰረት የተሻረ ሲሆን ይህም አዋጅ በ22/101 (2008) አ. 980
አንቀጽ 51 (1) መሰረት እንዯተሻሻሇ ተሽሯሌ፡፡

683
 የፌትህ ሚኒስቴር

አዋጅ ቁጥር 549/1999

የማሪታይም ዖርፌ አስተዲዯር አዋጅ
የተቀሊጠፇ የማሪታይም ዖርፌ አገሌግልት ሇአገር ሌማትና ብሌጽግና እጅግ አስፇሊጊ
መሆኑን በመገንዖብ በተፊጠነ ሁኔታ ተሻሽልና በተቀናጀ አዯረጃጀት ተስፊፌቶ የበሇጠና
ቀሌጣፊ አገሌግልት እንዱሰጥ ማዴረግ በማስፇሇጉ፤
በዖመናዊ የአሠራር ቴክኒክ ዖዳዎች በመጠቀም የዯረቅ ወዯቦችን፣ የባሕር ማመሊሇሻንና
መሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አገሌግልትን መጠቀም እንዱቻሌ ሇማዴረግ፣ መርከቦችን፤
የባሕር ጉዜዎችንና ላልች የማሪታይም ዖርፌ አገሌግልቶችን በሚገባ መምራትና መቆጣጠር
አስፇሊጊ በመሆኑ፣ እንዱሁም የአገር ውስጥ የውሃ ኃብትን ሇበሇጠ የትራንስፕርት
አገሌግልት እንዱውሌ ሇማዴረግ፣ እና
በተሇያዩ መሥሪያ ቤቶች ሥር ተበታትነው ያለትን ተግባራት በአንዴ ሊይ በማሰባሰብ
በማሪታይም ዖርፌ የሚከሰቱ ችግሮችን ተከታትሇው መፌትሔ የሚሰጥ፣ በአሇም ዒቀፌ ባሕር
ነክ ስምምነቶች ሊይ በመመስረት አገራችን ግዳታዋን እንዴትመጣ እና ሌታገኝ
የሚገባትንም ጥቅሞች ተከታትል በባሇቤትነት የሚያስፇጽም ሇትራንስፕርትና መገናኛ
ሚኒስቴር በቀጥታ ተጠሪ የሆነ መንግሥታዊ አካሌ ማቋቋም በማስፇሇጉ
በኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ሕገ መንግሥት አንቀጽ 55/1/ መሠረት
የሚከተሇው ታውጇሌ፡፡

ክፌሌ አንዴ
ጠቅሊሊ

1. አጭር ርዔስ
ይህ አዋጅ ‘የማሪታይም ዖርፌ አስተዲዯር አዋጅ ቁጥር 549/1999’ ተብል ሉጠራ
ይችሊሌ፡

684
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. ትርጓሜ
የቃለ አገባብ ላሊ ትርጉም እንዱሰጠው ካሊስገዯዯ በስተቀር በዘህ አዋጅ ውስጥ፤
1. ‘ሚኒስቴር’ ወይም ‘ሚኒስትር’ ማሇት የትራንስፕርትና መገናኛ ሚኒስቴር ወይም
ሚኒስትር ማሇት ነው፡፡131
2. ‘ባሇሥሌጣን’ ማሇት በዘህ አዋጅ አንቀጽ 3 መሠረት የተቋቋመው የማሪታይም
ጉዲይ ባሇሥሌጣን ነው፡፡
3. ‘የባሕር ማመሊሇሻ አገሌግልት’ ማሇት በባሕር መንገዯኛን፤ ጭነትን ወይም ፕስታን
የማመሊሇስ አገሌግልት ነው፤
4. ‘ወዯብ’ ማሇት ዔቃዎች ወዯ ውጪ ሃገር የሚጫኑበትና ወዯ ሃገር ውስጥ ሲገቡም
የሚራገፈበት ቦታ ተብል አግባብነት ባሇው ሕግ ተዯንግጎ የተከሇሇ የጉምሩክ መ/ቤት
ያሇበት የባሕር ወይም ዯረቅ ወዯብ ሲሆን፤ በዘህ ክሌሌ ውስጥና በአዋሳኙ ሇዘሁ
አገሌግልት የሚውለትን ሕንፃዎች፤ዴርጅቶችና መሣሪያዎች ይጨምራሌ፤
5. ‘የወዯብ አገሌግልት’ ማሇት በወዯብ ውስጥ ሇሏመር መቆሚያ መስጠትን፣ ሏመር
መጎተትን፣ የሏመር አገሌግልት መስጠትን፣ ዔቃዎችን በሏመር ሊይ መጫንና
ማራገፌን፣ ሇጭነት ተሽከርካሪዎች መቆሚያ መስጠትን፣ የጭነት ተሽከርካሪዎችን
መጎተተን፣ ዔቃዎችን በወዯብ ውስጥ በጭነት ተሽከርካሪዎች ሊይ መጫንና ማራፌን፣
ወዖተ በወዯብ ክሌሌ ውስጥ ዔቃን ማጓጓዛን፣ የእሳት አዯጋ አገሌግልት መስጠትን፣
የመጋዖን አገሌግልት መስጠትንና የመሳሰለትን ይጨምራሌ፤
6. ‘ባሕረኛ’ ማሇት በሏመር ሊይ ተቀጥሮ ወይም ተመዴቦ እንዱሠራ የተዯረገ
ማንኛውም ሰው ሲሆን አዙዟንና ሇማጆችን ይጨምራሌ፤
7. ‘ሇባህር ጉዜ ብቁነት’ ማሇት አንዴ ሏመር በአሰራሩ፣ በአጫጫን እቅደ፣ በስንቁና
በባህረኞቹ ብቁና የተሟሊ ሆኖ የተመዯበበትን ተግባር ሇማከናወን የሚችሌ መሆኑ
በባሇሥሌጣኑ ሲረጋገጥ ነው፤
8. ‘ሏመር’ ማሇት በውሃ ሊይ ሇመጓጓዛ የሚያገሇግሌ ማንኛውም ዒይነት መርከብ፣
ጀሌባ፣ ታንኳ ወይም ሳንቡቃ ነው።

131
የትራንስፕርትናመገናኛሚኒስቴር በሚሌ የተገሇጸው በ22/12 (2008) አ. 916 አንቀጽ 9 (12) መሰረት
የትራንስፕርት ሚኒስቴር ሆኗሌ፡፡ በዘሁም መሰረት በዘህ አዋጅ ውስጥ የትራንስፕርትና መገናኛ ሚኒስቴር
በሚሌ የተገሇጸው ሁለ የትራንስፕርት ሚኒስቴር በሚሌ ይነበባሌ፡፡

685
 የፌትህ ሚኒስቴር

9. ‘የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ሥራ’ ማሇት ወጥ በሆነ የትራንስፕርት ውሌ

መሠረት ቢያንስ በሁሇት የተሇያዩ የማጓጓዡ አይነቶች በመጠቀም በክፌያ አንዴን
ዔቃ ከአንዴ የተወሰነ ቦታ ተርክቦ በማጓጓዛ ላሊ አገር ውስጥ ማስረከብን የሙያ
ሥራ አዴርጎ ጥቅም ሇማግኘት ሲባሌ የሚሰራ ሥራ ማሇት ነውሇ፡፡

ክፌሌ ሁሇት
የማሪታይም ጉዲይ ባሇሥሌጣን
3. መቋቋም
ከዘህ በታች ‘ባሇሥሌጣን’ እየተባሇ የሚጠቀሰው የማሪታይም ጉዲይ ባሇሥሌጣን
ተጠሪነቱ ሇትራንስፕርትና መገናኛ ሚኒስቴር የሆነ የህግ ሰውነት ያሇው የመንግሥት
መሥሪያ ቤተ ሆኖ በዘህ አዋጅ ተቋቁሟሌ፡፡
4. ዋና መሥሪያ ቤት
የማሪታይም ጉዲይ ባሇሥሌጣን ዋና መሥሪያ ቤት አዱስ አበባ ሆኖ ቅርንጫፌ መሥሪያ
ቤቶችን በማናቸውም ቦታ ሉያቋቁም ይችሊሌ፡፡
5. ዒሊማዎች
ባሇሥሌጣኑ የተቋቋመባቸው ዒሊማዎች የሚከተለት ናቸው፤
1. በገቢና ውጭ፣ ንግዴ ኮሪዯሮች የሚካሄዯው የገቢና ወጪ ዔቃዎች እንቅስቃሴ
ኢኮኖሚያዊ መሆኑን መቆጣጠር፣ በዔቅዴ እንዱመራ ማዴረግና ማስተባበር፣
2. የገቢና የወጪ ዔቃዎች የትራንዘት ጊዚ እንዱያጥርና ወጪው እንዱቀንስ፤ ዔቃዎች
በወዯቦች ሊይ ጉዲት እንዲይዯርስባቸው የሚመሇከታቸው አካሊት ተቀናጅተው
እንዱሰሩ ማስተባበርና መምራት፤
3. የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት፣ የባሕርና የአገር ውስጥ ውሃ ትራንስፕርት
በማንኛውም ረገዴ የሚያዴጉበትን መንገዴ መፇሇግ፡፡ የባሕር ማመሊሇሻ አገሌግልት
ከፌተኛ ዯኅንነት እንዱኖረው ማረጋገጥ፤ በአገሪቱ የዲበረና ቀጣይነት ያሇው
የማሪታይም ዖርፌ ክህልት እንዱኖር ማዴረግ፤
4. ከአሇም ዒቀፌ የማሪታይም ዖርፌ ስምምነቶች ጋር በተያያዖ አገሪቷ መፇጸም
ያሇባትን ግዳታና ሌታገኝ የሚገባትን ጥቅም ተከታተል ማስፇፀም፡፡

686
 የፌትህ ሚኒስቴር

6. ስሌጣንና ትግባር
ባሇሥሌጣኑ የተሰጡትን ዒሊማዎች ከግቡሇማዴረስ የሚከተሇው ሥሌጣንና ተግባር
ይኖረዋሌ፤
1. በገቢና ወጪ ንግዴ ኮሪዯሮች የሚካሄዯውን የገቢና ወጪ እቃዎች እንቅስቃሴ
የአገሪቷን የገቢና ወጪ ዔቃዎች እንቅስቅሴ ኢኮኖሚያዊነትና ቀሌጣፊነት ማረጋገጥ፣
መቆጣጠር፣ ማስተባበርና ሇችግሮች አፊጣኝ መፌትሔ መስጠት፤
2. የገቢና ወጪ ዔቃዎች የትራንዘት ጊዚ እንዱያጥር የሚመሇከታቸው አካሊት
ተቀናጅተው እንዱሰሩ መምራት፤ የባሕር ወዯብ አጠቃቀምን በተመሇከተ ሇሚከሰቱ
ችግሮች ተከታትል መፌትሔ መስጠት፣ መዯራዯር፣
3. በባሕር ወዯቦች የራሱ የመርከብ መጠጊያ እንዱኖረው መጣር፣ የዯረቅ ወዯብ
ግንባታና አገሌግልት ማስፊፊት፤ የገቢና ወጪ ዔቃዎች የትራንዘት የመርከብና
ላልች ጭነቶች ዋጋ ሇመዯራዯር የሚያስችሌ ክህልት ማዲበር፤
4. ብሔራዊ የንግዴ መርከብ እንዱጎሇብት መጣር፣ አሰራሩን መቆጣጠር፤ ሇባሕርና
ሇሃገር ውስጥ ውሃዎች ማመሊሇሻ አገሌግልት ሰጪ ዴርጅቶች የሥራ ፇቃዴ
መስጠትና መቆጣጠር፤
5. የማንኛውንም ሏመር ሥራ፤ ይዜታ፤ አገሌግልት ሊይ ማዋሌ፤ ሽያጭና ግዥ
መቆጣጠር፤ ሇባሕረኞ፤ ሇላልች በሏመር ሊይ ሇሚሠሩ ሰዎች አስፇሊጊውን የብቃት
ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት መስጠትና ማዯስ፤
6. ማናቸውንም የዯረቅ ወዯብ አገሌግልት መስጫ መሣሪያዎች ወይም መገሌገያዎች
መመርመርና መፌቀዴ፤ የዯረቅ ወዯብ አገሌግልት፣ የሃገር ውስጥ ጉምሩክ
ማስተሊሇፉያ ቦታዎችን አገሌግልቶች መቆጣጠር፤
7. በመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ሥራ መሰማራት ሇሚፇሌጉ ፇቃዴ መስጠት፣ ማዯስና
መቆጣጠር፤
8. የዯረቅ ወዯቦችን፣ የወዯብ ዔቃ አስተሊሊፉዎችን፤ የመርከብ ወኪልችንና የጉምሩክ
አስተሊሊፉነትን ሥራ መቆጣጠር፤ ዛርዛር መመሪያዎችን ማውጣት፣ ሥራቸውን
ማስተባበር፣ አቅማቸውን ማጏሌበት፤
9. ሚኒስቴሩን በማስፇቀዴ ዒሇም አቀፌ የማሪታይምና ትራንዘት አገሌግልት
ስምምነቶች መዯራዯር፣ ዯንቦች እንዱወጡ ወይም እንዱተገበሩ ማዴረግ፣
አፇጻጸማቸውን መከታተሌ፤

687
 የፌትህ ሚኒስቴር

10. በማሪታይም ዖርፌ አገሌግልት አሰጣጥ የግሌ ባሇኃብቶች የተዯራጀና የተቀናጀ

ተሳትፍ እንዱጏሇብት ማገዛ፣ በማሪታይም ዖርፌ የሚዯራጁ ማህበራትን ሥራ
መቆጣጠር፤ የማሪታይም ዖርፌን የሚመሇከቱ የንግዴ መረጃዎችን በትንታኔ
በማስዯገፌ ሇተጠቃሚዎች ማቅረብ፤
11. በዯረቅ ወዯብ፣ አገሌግልት የተሰማሩ ዴርጅቶች ሇሚሰጡት ግሌጋልት
የሚያስከፌለትን ዋጋ ወይም ታሪፌ ማስወሰን፤ መንገዯኞች፣ ዔቃዎችና ፕስታዎች
በሏመር የሚጓጓ዗በትን ሁኔታ መወሰንና መቆጣጠር፤
12. የዯረቅ ወዯቦችንና ላልችንም ውሃ ትራንስፕርት ነክ ጉዲዮችና ተግባሮች በማጥናት
ኘሊንና ኘሮግራም ማዖጋጀት፤ በሚፇቀዯው ኘሮግራም መሠረት ዯረቅ ወዯቦችና
ላልችንም የሏመር መገሌገያዎች ማቋቋም፣ ማሻሻሌና መጠገን፤
13. ዯኅንነቱ የተጠበቀ፤ በቂ እና የተሟሊ የዯረቅ ወዯብ የባሕር ማመሊሇሻና የወዯብ
አገሌግልቶች መኖራቸውን ማረጋገጥ፤ አስፇሊጊው የባሕርና የየብስ መዴን እንዱኖር
ማዴረግ፤
14. የወዯብና የሏመር መዙግብትን መያዛ፤ ማናቸውንም ሏመር ከነመብቱ መመዛገብ፤
ሇሏመር የመሇያ ምሌክት መስጠት፤ የሏመር ስምን መፌቀዴ፤ የባሕር ጉዜ ብቁነት
የምስክር ወረቀት መስጠት፤ ሏመር የሚሠራበትን፤ የሚውሌበትን ተግባር፤
የሚጠበቅበትን፤ የሚታዯስበትንና የሚጠገንበትን ሁኔታ መወሰንና መቆጣጠር፤
15. የባሕር መበከሌን ወይም መቆሸሽን መቆጣጠር፤ ከላልች ከሚመሇከታቸዉ
የመንግስት መስሪያ ቤቶች ጋረ በመተባበር ሇሃገር ውስጥ ውሃ ማመሊሇሻ የተከሇከለ፣
አዯገኛ ወይም ባሇገዯብ ቦታዎች መከሇሌና ማሳወቅ፤
16. ማንኛውም ሏመር ቢጠፊ ወይም በባሕር ሊይ እንዲሇ አዯጋ በዯረሰበት ጊዚ የፌሇጋ፤
የማዲንና የአስቸኳይ ዔርዲታ ተግባሮችን ማስተባበር፤ የሏመር አዯጋን መመርመር፤
የአዯጋ ምርመራ ሪፕርት አዖጋጅቶ ማውጣት፤
17. የባሕር ትራንስፕርት ሙያ ማስተማሪያ ተቋማት፤ የሏመር ሥራ፤ ማዯሻና መጠገኛ
ዴርጅቶች፤ እንዱሁም ላልች ሇሏመር አገሌግልት የሚውለ ክፌልች እንዱቋቋሙ
ማዴረግ፤ ዯረጃቸውን መመርመርና መወሰን፤ የችልታ ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት
መስጠት፤

688
 የፌትህ ሚኒስቴር

18. ባሇሥሌጣኑ በወዯብ ክሌሌ ውስጥና እንዱሁም ሇባሕር ጉዜ ሇሚያበረክተው

ማናቸውም አገሌግልቶች ተገቢውን ዋጋ፤ ኪራይ ወይም ላሊ ክፌያ በገንዖብና
ኢኮኖሚ ሌማት ሚኒስቴር በኩሌ ሇሚኒስትሮች ምክር ቤት በማቅረብ አፀዴቆ
ማስከፇሌ፡፡
19. በዘህ አዋጅ መሠረት የሚወጡ ዯንቦችን ሇማስፇፀም የሚያስፇሌጉ ረቂቅ
መመሪያዎችን አዖጋጅቶ ሇሚኒስቴሩ የማቅረብ፣ በየወቅቱ የሚያወጣቸውን
መመሪያዎች ጉዲዩ የሚመሇከታቸው ሁለ በግሌጽ እንዱያውቁት ማዴረግ።
20. ውሌ መግባት፤ መክሰስና መከሰስ፤ ክርክሮችን በግሌግሌ መጨረስና ሇሥራው
እንዯሚያስፇሌገው ማንኛውንም ዒይነት ንብረት መግዙት፤ መሸጥ፤ ባሇቤት መሆን፤
መከራየት ወይም ማከራየት፤
ክፌሌ ሦስት
አዯረጃጀትና አስተዲዯር
7. የባሇሥሌጣኑ አቋም
1. ባሇሥሌጣኑ በሚኒስትሩ አቅራቢነት በጠቅሊይ ሚኒስትሩ የሚሾም አንዴ ዋና
ዲይሬክተርና ሇዲይሬክተሩ ተጠሪ የሆነ አንዴ ምክትሌ ዋና ዲይሬክተር ይኖሩታሌ፤
2. ባሇሥሌጣኑ ሇሥራው አስፇሊጊ ሠራተኞች ይኖሩታሌ፡፡
8. የባሇሥሌጣኑ ዋና ዲይሬክተር
ዋና ዲይሬክተሩ የባሇሥሌጣኑ ዋና ሥራ አስፇጻሚ ሲሆን የባሇሥሌጣኑ ሥራና
አስተዲዯር በሚገባ ሇመከናወኑ የበሊይ ኃሊፉ ሆኖ በተሇይ የሚከተለትን ሥሌጣንና
ተግባር ይፇጽማሌ፡-
1. ባሇሥሌጣኑ በሕግ በተሰጠው ሥሌጣንና ኃሊፉነት ገዯብ ውስጥ ትእዙዜችን
መረጃዎችንና የመሳሰለትን እያዖጋጀ ማውጣት፤
2. የሥራውን ኘሊንና ኘሮግራም፤ እንዱሁም ዒመታዊ ዛርዛር በጀት እያዖጋጀ
ሇሚኒስቴሩ ማቅረብ ሲፇቀዴም ተግባራዊ ማዴረግ፤
3. ብሔራዊም ሆነ አሇም ዒቀፌ የማሪታይምና ትራንዘት ንግዴ ዖርፌ የሚመሇከት
ማንኛቸውንም ጉዲይ እየተከታተሇና እያጠና በየጊዚው ሪፕርትና ሏሳብ ሇሚኒስቴሩ
ማቅረብ፤
4. የማሪታይም ዖርፌን የሚመሇከቱ ሌዩ ሌዩ መረጃዎችንና እስታትስቲኮችን በቋሚ
ሁኔታ መሰብሰብ፤

689
 የፌትህ ሚኒስቴር

5. ተጠሪነታቸው ሇእርሱ የሆኑትን የባሇሥሌጣኑን ኃሊፉዎች መርጦ ሇሚኒስቴሩ

በማቅረብ ያሾማሌ፡፡
6. ሠራተኞችን በሲቪሌ ሰርቪስ ሕግ መሠረት መቅጠር፤ ማሳዯግ፤ ማዙወር፤
ማስተዲዯርና ከሥራ ማሰናበት፤
7. ሇባሇሥሌጣኑ በተፇቀዯሇት በጀትና የሥራ ኘሮግራም መሠረት የሚያስፇሌገው
ገንዖብ ወጭ ሆኖ እንዱከፇሌ ማዴረግ፤
8. የባሇሥሌጣኑ ገቢና ወጭ በቴክኒክ ረገዴ የተፇጸሙትን ሥራና የሥራ እንቅስቃሴ
የሚገሌጽ የሑሳብና የሥራ መግሇጫ ጽሐፌ በየሦስት ወር፤ እንዱሁም ዒመታዊ
አጠቃሊይ የሥራ ሪፕርትና በኦዱተር የተረጋገጠ የሑሳብ መግሇጫ በየዒመቱ
ሇሚኒስቴሩ ማቅረብ፤
9. ዋና ዲይሬክተሩ ሇባሇሥሌጣኑ የሥራ ቅሌጥፌና በሚያስፇሌገው መጠን ከሥሌጣኑና
ከተግባሩ ሇባሇሥሌጣኑ ሠራተኞች መወከሌ እና
10. ባሇሥሌጣኑ በሚከስበትም ሆነ በሚከሰስበት ማናቸውም ነገር ራሱ ወይም በነገረፇጁ
አማካይነት የባሇሥሌጣኑ ወኪሌ ይሆናሌ፡፡
9. ምክትሌ ዋና ዲይሬክተር
ዋናውን ዲይሬክተር ይረዲሌ፣ ዋናውዲይሬክተር በላሇ ጊዚ ሇዋናው ዲይሬክተር
የተሰጡትን ሥራዎች ሁለ ያከናውናሌ፡፡
ክፌሌ አራት
ሌዩ ሌዩ ጉዲዮች
10. የገቢ ምንጭ
ባሇሥሌጣኑ የሚከተለት የገቢ ምንጮችይኖሩታሌ፤
1. ከመንግሥት የሚመዯብ በጀት ፤
2. በባሇሥሌጣኑ የሚሰበሰብ ዒመታዊ ክፌያ፤ የአገሌግልት ዋጋ፤ የመመዛገቢያ
ክፌያ፤ የንብረት ኪራይ ወይም ሽያጭ፤
3. ከማናቸውም ወገን የሚሰጥ የገንዖብ ዔርዲታ፤ እና ተግባሩን ሲያከናውን
ከሚያገኘው ማናቸውም ላሊ ገቢ ፡፡
11. ስሇበጀትና የበጀት አመት
የገንዖብና ኢኮኖሚ ሌማት ሚኒስቴር የባሇሥሌጣኑን በጀት አዖጋጅቶ ሇሚኒስትሮች
ምክር ቤት በማቅረብ ያፀዴቃሌ፡፡

690
 የፌትህ ሚኒስቴር

12. ስሇሑሳብ መርማሪዎች

የባሇሥሌጣኑ የሑሳብ ሰነዴ መዙግብትና ገንዖብ ነክ የሆነ ነገር ሁለ በዋናው ኦዱተር
ወይም እርሱ በሚሾማቸው የሏሳብ መርማሪዎች በየዒመቱ ይመረመራለ፡፡
13. ከግብር ነፃ ስሇመሆን
1. በዒሇም አቀፌ የባሕር ትራንስፕርት አገሌግልት ሊይ በተሰማሩ የኢትዮጵያ ንግዴ
መርከብ ዴርጅት ሏመሮች ባሇቤትነት ምክንያት በሚገኝ ገቢ ሊይ ማናቸዉም
አይነት ግብር አይጠየቅም፤ ሆኖም ማናቸዉም በባሇስሌጣኑ የተመዖገብ ሏመር ፤
ሀ/ ባሇስሌጣኑ የሚያስከፌሇዉን ዒመታዊ የመርከብ ክፌያ፤
ሇ/ የአገሌግልት ክፌያና፤
ሏ/ የሏመር መመዛገቢያ ክፌያ ይከፌሊሌ፡
2. በኢትዮጵያ ንግዴ መርከብ ዴርጅት ወይም በባሇሥሌጣኑ በተመዖገበ ሏመር ሊይ
ተቀጥሮ በዒሇም አቀፌ የባሕር ትራንስፕርት አገሌግልት ሊይ የተሰማራ ባሕረኛ
የሚያገኘው ዯሞዛ ማናቸውም ዒይነት ግብር አይከፇሌበትም፡፡
14. ክሌከሊ
ማንኛውም ሰው ከባሇሥሌጣኑ ፇቃዴ ካሊገኘ በስተቀር በመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት
ሥራ መሠማራት የባሕር ማመሊሇሻ አገሌግልት ማካሔዴ፤ የባሕር ማመሊሇሻ
አገሌግልት መስጠት፣ የወዯብ ዔቃ አስተሊሊፉነት እና የመርከብ ወኪሌነት ሥራ
ማካሄዴ፤ ሏመር መግዙት፤ መሸጥ፤ ወዯ አገር ውስጥ ማስገባት ወይም ከአገር ውጭ
ማስወጣት፤ ወይም በሏመር መገሌገሌ ወይም ባሕረኛ መሆን አይችሌም።
15. ስሇትናንሽ ሏመሮች
ሚኒስትሩ የተሇየ መመሪያ በማውጣት የዘህ አዋጅ ውሣኔዎች በትናንሽ ሏመሮች ሊይ
በሙለ ወይም በከፉሌ ተፇፃሚ እንዲይሆኑ ሇማዴረግ ይችሊሌ፡፡
16. አቤቱታ ስሇማቅረብና ስሇቅጣት
ሀ) ሚኒስቴሩ በማሪታይም ዖርፌ ሊይ የተሰማሩ ባሇኃብቶችና ላልች ግሇሰቦች ከፇቃዴ
አሰጣጥ እና ቁጥጥር ጋር በተያያዖ ባሇሥሌጣኑ በሚሰጠው ውሣኔ ሊይ
ሇሚቀርብሇት የይግባኝ አቤቱታ ተቀብል ውሣኔ ይሰጣሌ፡፡
ሇ) ይህን አዋጅና በአዋጁም መሠረት የወጡትን ዯንቦች የሚተሊሇፌ ማንኛዉም ሰው
በወንጀሇኛ መቅጫ ህግ መሠረት ይቀጣሌ፡፡

691
 የፌትህ ሚኒስቴር

17. የተሻሻለና የተሻሩ ሕጏች

1. የኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ አስፇጸሚ አካሊትን ሥሌጣንና ተግባር
ሇመወሰን የወጣ አዋጅ ቁጥር 471/1998 አንቀፅ 15 ሥር ወዯብን በሚመሇከት
ሇንግዴና ኢንደስትሪ ሚኒስቴር ተሰጥቶ የነበረው ሥሌጣንና ተግባር ተሽሮ
ሇባሇሥሌጣኑ ተሊሌፎሌ፡፡
2. ትራንስፕርትን ሇመቆጣጠር የወጣ አዋጅ ቁጥር 468/1997
ሀ) አንቀጽ 7 ንዐስ አንቀጽ 5 ከፉዯሌ /ሀ-ሏ/ እንዲሇ ተሽረዋሌ፡፡
ሇ) በአንቀጽ 23 ንዐስ ቁጥር /1/ ስር ባሕረኛን በተመሇከተ ሇትራንስፕርት
ባሇሥሌጣን የተሰጠው ሥሌጣን በዘህ አዋጅ ተሽሮአሌ፡፡
18. ዯንብና መመሪያ ስሇማውጣት
ይህን አዋጅ በሚገባ ሇማስፇጸም፡-
ሀ) የሚኒስትሮት ምክር ቤት አስፇሊጊ የሆኑትን ዯንቦች ሉያወጣ ይችሊሌ፡፡
ሇ) ሚኒስቴሩ አስፇሊጊ የሆኑትን መመርያዎች ሉያወጣ ይችሊሌ፡፡
19. አዋጁ የሚፀናበት ጊዚ
ይህ አዋጅ በፋዳራሌ ነጋሪት ጋዚጣ ታትሞ ከወጣበት ቀን ጀምሮ የፀና ይሆናሌ፡
አዱስ አበባ ነሏሴ 29 ቀን 1999 ዒ.ም
ግርማ ወሌዯጊዮርጊስ
የኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ፔሬዘዲንት

692
 የፌትህ ሚኒስቴር

ዯንብ ቁጥር 454/2012

በማሪታይም ጉዲይ ባሇሥሌጣን ሇሚሰጡ አገሌግልቶች የሚከፇሌ የአገሌግልት ክፌያን
ሇመወሰን የወጣ የሚኒስትሮች ምክር ቤት ዯንብ
የሚኒስትሮች ምክር ቤት በማሪታይም ዖርፌ አስተዲዯር አዋጅ ቁጥር 549/1999 አንቀጽ
6(18) መሠረት ይህንን ዯንብ አውጥቷሌ፡፡

1. አጭር ርዔስ
ይህ ዯንብ በማሪታይም ጉዲይ ባሇሥሌጣን ሇሚሰጡ አገሌግልቶች የሚከፇሌ
የአገሌግልት ክፌያ የሚኒስትሮች ምክር ቤት ዯንብ ቁጥር 454/2012’ ተብል
ሉጠቀስ ይችሊሌ፡፡
2. በማሪታም ጉዲይ ባሇሥሌጣን ሇሚሰጡ አገሌግልቶች የሚከፇሌ የአገሌግልት ክፌያ
የማሪታይም ጉዲይ ባሇሥሌጣን በማሪታይም ዖርፌ አስተዲዯር አዋጅ ቁጥር
549/1999 መሠረት ሇሚሰጣቸው አገሌግልቶች የሚያስከፌሇው ክፌያ ከዘህ ዯንብ
ጋር በተያያዖው ሠንጠረዥ በተመሇከተው መሠረት ይሆናሌ፡፡
3. የተሻረ ዯንብ
ሇማሪታይም ጉዲይ ባሇሥሌጣን የሚከፇለ የአገሌግልት ክፌያዎች የሚኒስትሮች
ምክር ቤት ዯንብ ቁጥር 274/2012 በዘህ ዯንብ ተሽሯሌ፡፡
4. ዯንቡ የሚፀናበት ጊዚ
ይህ ዯንብ በፋዯራሌ ነጋሪት ጋዚጣ ታትሞ ከወጣበት ቀን ጀምሮ የጸና ይሆናሌ፡፡

693
 የፌትህ ሚኒስቴር

አዋጅ ቁጥር 588/2000

ዯረቅ ወዯብ ሇባሇዔቃው ስሇሚኖረው ኃሊፉነት ሇመወሰን የወጣ አዋጅ
በባሕር ወዯቦች ያሇውን የወዯብ መጨናነቅ ሇመቀነስና በዔቃዎች ሊይ የሚዯርሰውን ጉዲት
ሇመከሊከሌ እንዱሁም የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርትን አሠራር በሚገባ በሥራ ሊይ ሇማዋሌ
የዯረቅ ወዯብን ሕጋዊ ኃሊፉነት ከወቅታዊ ዒሇም አቀፌ ሕጎች ጋር ማጣጣም አስፇሊጊ ሆኖ
በመገኘቱ፣
በኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክሕገ መንግሥት አንቀጽ 55 ንዐስ አንቀጽ
(1) መሠረት የሚከተሇው ታውጇሌ።
1. አጭር ርዔስ
ይህ አዋጅ ‘ዯረቅ ወዯብ ሇባሇ ዔቃው ስሇሚኖረው ኃሊፉነት ሇመወሰን የወጣ አዋጅ
ቁጥር 588/2000’ ተብል ሉጠቀስ ይችሊሌ፡፡
2. ትርጓሜ
የቃለ አግባብ የተሇየ ትርጓሜ የሚያሰጠው ካሌሆነ በስተቀር በዘህ አዋጅ ውስጥ፣
1. ‘የዯረቅ ወዯብ’ ማሇት በሃገር ውስጥ ተሇይቶ በተከሇሇ ቦታ የወዯብ
አገሌግልት የሚሰጥ ዴርጅት ነው፡፡
2. ‘ዔቃ’ ማሇት ማንኛውም የወጪ ወይም የገቢ እቃ ሲሆን የቁም እንስሳትን፣
የዔቃ ማሸጊያዎችንና ኮንቴይነሮችን ይጨምራሌ፡፡
3. ‘የወዯብ አገሌግልት’ ማሇት የወጪና ገቢ ዔቃዎችን የመጫን፣ የማራገፌ፤
የማከማቸት፣ በኮንቴነር የማሸግና ከኮንቴነር የማውጣት እንዱሁም የኮንቴነር
ማስተናገጃና ማከማቻ አገሌግልት መስጠት ሲሆን ከነዘሁ ጋር ተዙማጅ የሆኑ
አገሌግልቶችን ይጨምራሌ።
4. ‘ዋጋ’ ማሇት የወጪ ወይም የገቢ ዔቃ መሸጫ ወይም መግዡ ዋጋ ሊይ
የማጓጓዡ፣ የኢንሹራንስ፣ የታክስና ቀረጥ እና ላልች ተያያዥነት ያሊቸው
ወጪዎች ተዯምረው የሚገኘው ዋጋ ነው፡፡
5. ‘ኤስ.ዱ.አር’ በመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት አዋጅ ቁጥር 548/1999 አንቀጽ
2 (12) የተሰጠው ትርጓሜ ይኖረዋሌ።

694
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. የተፇፃሚነት ወሰን
የዘህ አዋጅ ዯንጋጌዎች ማናቸውም በኢትዮጵያ ውስጥ የሚቋቋም ማናቸውም የዯረቅ
ወዯብ ሇባሇእቃዎች የመብት ጥያቄ የሚኖርበትን ሃሊፉነት በሚመሇከት ተፇፃሚ
ይሆናለ።
ክፌሌ ሁሇት
የዯረቅ ወዯብ ሃሊፉነት
4. የኃሊፉነት መሠረት
1. ማንኛውም ዔቃ በዯረቅ ወዯብ አስተዲዯሩ ቁጥጥር ሥር እያሇ ቢጠፊ፣ ጉዲት
ቢዯርስበት ወይም ዔቃ ማስረከብ በሚገባው ጊዚ ሳያስረከብ ቢቀር በኃሊፉነት
ይጠየቃሌ፡፡
2. የተሇየ ውሌ ወይንም ዯንብ ከላሇ በስተቀር በዘህ አዋጅ አንቀፅ 8 የተዯነገገው
እንዯተጠበቀ ሆኖ ዔቃ ማስረከብ ዖገየ የሚባሇው ዯረቅ ወዯቡ በውሌ ወይም
በዯንብ መሠረት በተመሇከተው ጊዚ ውስጥ፣ ከቀረበሇት ጊዚ ጀምሮ በ3 ቀን ጊዚ
ውስጥ ማስረከብ ሳይችሌ ሲቀር ነው።
3. ዔቃው የጠፊው ወይም ጉዲት የዯረሰበት ወይም ርክክቡ የዖገየው በባሇእቃው
ወይም በአጓጓዟ ጥፊት ወይም በዔቃው የተሇየ ባህሪ የተነሳ ወይም ከአቅም በሊይ
በሆነ ምክንያት መሆኑ ከተረጋገጠ የዯረቅ ወዯቡ ተጠያቂነት አይኖርበትም፡፡
5. የኃሊፉነት ወሰን
1. የጠፈ ወይም ጉዲት የዯረሰበትን ዔቃ በሚመሇከት የዯረቅ ወዯብ የሚኖርበት
የኃሊፉነት መጠን በዔቃው ዋጋ ሌክ ይሆናሌ፤ ሆኖም በርክክቡ ወቅት የዔቃው
ዋጋ በሰነዴ ያሌተገሇፀ ከሆነ የሃሊፉነቱ መጠን በዔቃው ክብዯት ሊይ ተመስርቶ
በኪልግራም ኤስ.ዱ.አር. 2.5 ይሆናሌ፡፡
2. የዔቃ ማስረከብ መዖግየትን በሚመሇከት የዯረቅ ወዯብ የሚኖርበት ሃሊፉነት
ዔቃውን በሚመሇከት የተቀበሇው የወዯብ አገሌግልት ዋጋ በሁሇት ተኩሌ /2.5/
ተባዛቶ በሚገኘው መጠን ሌክ ይሆናሌ፡፡

695
 የፌትህ ሚኒስቴር

6. የተተወ ዔቃ
1. በዯረቅ ወዯብ ውስጥ የተቀመጠ ዔቃ እንዯ ተተው ዔቃ የሚቆጠርበትን የጊዚ
ገዯብና ሉወሰዴበት የሚገባውን እርምጃ በሚመሇከት የጉምሩክ ባሇሥሌጣንን
እንዯገና ሇማቋቋምና አሠራሩን ሇመወሰን የወጣው አዋጅ ቁጥር 60/1989132
/እንዯተሻሻሇ/ አግባብ ያሊቸው ዴንጋጌዎች ተፇፃሚ ይሆናሌ፡፡
2. የዯረቅ ወዯብ የተተወን ዔቃ በሚመሇከት ሇሰጠው አገሌግልት ዔቃው በዘህ
አንቀጽ ንዐስ አንቀፅ /1/ መሠረት ተሸጦ ከሚገኘው ገቢ ሊይ ተቀናሽ ተዯርጎ
የመክፇሌ መብት ይኖረዋሌ፡፡
ክፌሌ ሶስት
ሌዩ ሌዩ ዴንጋጌዎች
7. የይርጋ ጊዚ
1. በዘህ አዋጅ መሠረት የሚቀርብ የዔቃ ርክክብ ሆነ የሚጠየቅ ክፌያን በሚመሇከት
የሚቀርብ ክስ በሁሇት ዒመት ጊዚ ውስጥ ካሌቀረበ በይርጋ ቀሪ ይሆናሌ፡፡
2. የይርጋ ጊዚው መታሰብ የሚጀምረው፡-
ሀ/ ዯረቅ ወዯብ ዔቃዎቹን ሇመረከብ መብት ሊሇው ሰው በሙለ ወይም በከፉሌ
ካስረከበበት ወይም ማስረከብ ከሚገባው ቀን ወይም፣
ሇ/ ዔቃዎቹ በአጠቃሊይ የጠፈ ከሆነ ዯረቅ ወዯብ ስሇመጠየቅ መብት ሊሇው ሰው
እቃዎቹ ስሇመጥፊታቸው ካሳወቀበት ቀን ጀምሮ ይሆናሌ፡፡
3. የተተወ ዔቃ ሽያጭ የተገኘ ቀሪ ገንዖብን በተመሇከተ የዔቃው ባሇቤት የጉምሩክ
ቀረጥና ታክስ እንዱሁም የዯረቅ ወዯብ አገሌግልት ክፌያና ወጪዎች ተቀንሶ
ተራፉ ገንዖብ ካሇ ይህን የተረፇ ገንዖብ በሁሇት ዒመት ጊዚ ውስጥ እንዱሰጠው
ካሌጠየቀ በቀር መብቱ በይርጋ ይታገዲሌ፡፡
4. የይርጋ ጊዚው የሚጀምርበት ቀን በይርጋ ጊዚው ውስጥ አይካተትም፡፡
8. ተፇፃሚ ስሇማይሆኑ ህጎች
ከዘህ አዋጅ ዴንጋጌዎች ጋር የሚቃረን ማንኛውም ሕግ፣ ዯንብ ወይም መመሪያ
ሇዘህ አዋጅ አተገባበር ተፇፃሚ አይሆንም፡፡

132
ይህ አዋጅበ15/27 (2001) አ. 622 አንቀጽ 113 (1) የተሻረሲሆንይህምበ20/82 (2006) አ. 859 አንቀጽ
181 (1) የተሻረበመሆኑአንቀፁ በዘሁ አንቀጽ ተተክቶ የሚነበብ ይሆናሌ፡፡

696
 የፌትህ ሚኒስቴር

9. አዋጁ የሚፀናበት ጊዚ
ይህ አዋጅ በፋዳራሌ ነጋሪት ጋዚጣ ታትሞ ከወጣበት ቀን ጀምሮ የፀና ይሆናሌ።
አዱስ አበባ ሏምላ 7 ቀን 2000 ዒ.ም
ግርማ ወሌዯጊዮርጊስ
የኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ፔሬዘዲንት

697
 የፌትህ ሚኒስቴር

መ/ ፕስታና ቴላኮሙኒኬሽን
አዋጅ ቁጥር 464/1997
የቴላኮሙኒኬሽን የኤላክትሪክ ኃይሌ አውታሮችን ዯህንነት ሇመጠበቅ የወጣ አዋጅ
ፇጣን ኢኮኖሚያዊና ማኀበራዊ ዔዴገት ሇማምጣት የቴላኮሙኒኬሽን አገሌግልትና
የኤላክትሪክ ኃይሌ አቅርቦት ወሳኝ ሚና ያሊቸው በመሆኑና እነዘህንም ሇማስፊፊት ከፌተኛ
መዋዔሇ ንዋይ ሚጠይቅ በመሆኑ፣
የቴላኮሙኒኬሽንና የኤላክትሪክ ኃይሌ አውታሮች በመሊ ሀገሪቱ ተሰራጭው የሚገኙ ሲሆን
በባሕሪያቸው ሇጥቃት ዴርጊት የተጋሇጡ በመሆናቸውና አገሌግልቶቹ ሇአፌታ እንኳ
ቢቋረጡ በብሔራዊ ኢኮኖሚና ዯህንነት ሊይ የሚዯርሰው ጉዲት እጅግ ከፌተኛ በመሆኑ፣
የቴላኮሙኒኬሽንና የኤላክትሪክ ኃይሌ አውታሮች ከብሔራዊ ጥቅምና ዯህንነት አንጻር
የተሇየ የሕግ ጥበቃ የሚያስፇሌጋቸው በመሆኑ፣
በኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ሕገ መንሣሥት አንቀጽ 55 /1/ መሠረት
የሚከተሇው ታውጇሌ፡፡
1. አጭር ርዔስ
ይህ አዋጅ ‘የቴላኮሙኒኬሽንና የኤላክትሪክ ኃይሌ አውታሮችን ዯህንነት ሇመጠበቅ
የወጣ አዋጅ ቁጥር 464/1997’ ተብል ሉጠቀስ ይችሊሌ፡፡
2. ትርጓሜ
የቃለ አገባብ ላሊ ትርጉሙ የሚያሰጠዉ ካሌሆነ ስተቀር በዘህ አዋጅ ውስጥ፣
1. ‘የቴላኮሙኒኬሽን አዉታር’ ማሇት ከቴላኮሙኒሽን ሲስተም ጋር በተያያዖ
አገሌግልት ሊይ የዋሇ ወይም እንዱውሌ የታቀዯ ማናቸውም መሣሪያ፤ የመሣሪያው
ተገጣሚ አካሌ፣ ሳተሊይት፤ ኦፔቲካሌ ፊይበር፤ ታወር፣ ማስት፣ አንቴና፣ ሽቦ፣ ኬብሌ፤
ምሰሶ ወይም ማናቸውም እስትራክቸር ነው፣
2. ‘የኤላክትሪክ ኃይሌ አውታር’ ማሇት የኤላክትሪክ ኃይሌ ከማመንጨትና ማስተሊሇፌ
ሲስተም ጋር በተያያዖ አገሌግልት ሊይ የዋሇ ወይም እንዱውሌ የታቀዯ ማናቸዉም
መሳሪያ፤ የመሳሪያዉ ተገጣሚ አካሌ፤ ሽቦ፣ ኬብሌ፣ ምሰሶ ወይም ማናቸውም
እስትራክቸር ነው፣
3. ‘የቴላኮሙኒኬሽን አገሌግልት ሰጪ ዴርጅት’ ማሇት በሕግ የተቋቋመና ከኢትዮጵያ
ቴላኮሙኒኬሽን ኤጀንሲ ፇቃዴ አዉጥቶ የቴላኮሙኒኬሽን ሥራ የሚሠራ ሰዉ
ነዉ፡፡

698
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. ‘የኤላክትሪክ ኃይሌ አቅራቢ ዴርጅት’ ማሇት በሕግ የተቋቋመና ከኢትዮጵያ

ኤላክትሪክ ኃይሌ ኤጀንሲ ፇቃዴ አውጥቶ የኤላክትሪክ ኃይሌ የማቅረብ ሥራ
የሚሠራ ሰው ነው፣
5. ‘ሰዉ’ ማሇት የተፇጥሮ ሰው ወይም በሕግ የሰውነት መብት የተሰጠው አካሌ ነው።
3. ጥበቃ
1. በመሊ ሀገሪቱ የሚገኙ የቴላኮሙኒኬሽንና የኤላክትሪክ አውታሮች በዘህ አዋጅ
መሠረት የተሇየ ጥበቃ ተሰጥቷቸዋሌ፣
2. በየዯረጃው ያለ የፋዳራሌና የክሌሌ አስተዲዯር አካሊት ከቴላኮሙኒኬሽን
አገሌግልት ሰጪ ዴርጅት እና ከኤላክትሪክ ኃይሌ አቅራቢ ዴርጅት ጋር
በመተባበር በመሊ ሀገሪቱ የተዖረጉ የቴላኮሙኒኒኬሽንና የኤላክትሪክ ኃይሌ
አውታሮችን የመጠበቅ ኃሊፉነት አሇባቸዉ፣
3. ማንኛውም ፋዳራሌና የክሌሌ ከተማ አስተዲዯር የግንባታ ፇቃዴ ከመስጠታቸዉ
በፉት በአካባቢው የቴላሙኒኬሽን ወይም ኤላክትሪክ ኃይሌ አውታር ስሇመኖሩ እና
ፇቃዴ ጠያቂው አካሌም ግንባታ ከማካሄደ በፉት በቴላኮሙኒኬሽን ወይም
በኤላክትሪክ አውታር ሊይ ጉዲት የማይዯርስ መሆኑን ማረጋገጥ አሇባቸ፡፡
4. ቅጣት
የሀገር ዯህንነትን ወይም ኢኮኖሚን በሚጎዲ ሁኔታ በቴላኮሙኒኬሽን ወይም
በኤላክትሪክ አውታር ሊይ የስርቆት ተግባር የፇፀመ ወይም ሆነ ብል ጉዲት ያዯረሰ
ወይም አገሌግልቱ እንዱቋረጥ ያዯረገ ማንኛውም ሰው፣ አግባብ ባሇው የወንጀሌ ሕግ
መሠረት የበሇጠ የሚቀጣ ካሌሆነ በስተቀር፣ ከ5 እስከ 20 ዒመት በሚዯርስ ጽኑ እስራት
ይቀጣሌ፡፡ የወንጀሌ ዴርጊቱ የተፇጸመው በቸሌተኝነት ከሆነ ቅጣቱ ከ6 ወር እስከ 5
ዒመት የሚዯርስ እስራት ይሆናሌ፡፡
5. ተፇጸሚነት የማይኖራቸዉ ሕጎች
ከዘህ አዋጅ ጋር የሚቃረን ማናቸውም ሕግ በዘህ አዋጅ በተሸፇኑ ጉዲዮች ሊይ
ተፇፃሚነት አይኖረውም፡፡

699
 የፌትህ ሚኒስቴር

6. አዋጁ የሚፀናበት ጊዚ
ይህ አዋጅ ከሰኔ 23 ቀን 1999ዒ.ም ጀምሮ የፀናይሆናሌ፡፡
አዱስ አበባ ሰኔ 23 ቀን ዒ.ም.
ግርማ ወሌዯጊዮርጊስ
የኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ፔሬዘዲንት

700
 የፌትህ ሚኒስቴር

አዋጅ ቁጥር 1148/2011

ስሇ ኮሙኒኬሽን አገሌግልት የወጣ አዋጅ
የኮሙኒኬሽን አገሌግልቶች በአገሪቱ ኢኮኖሚያዊ እና ማህበራዊ ዔዴገት ሊይ ከፌተኛ
ጠቀሜታ ያሊቸው መሆናቸውን በመገንዖብ፤
መንግሥት የአገሪቱን ኢኮኖሚያዊና ማህበራዊ እዴገት ሇማሻሻሌ የቴላኮሙኒኬሽን የገበያ
ሥርዒቱን እንዯገና ሇማዯራጀትና በውዴዴር ሊይ የተመሠረተ የቴላኮሙኒኬሽን አገሌግልት
አቅርቦት እንዱኖር የወሰነ በመሆኑ፤
መንግሥት የቴላኮሙኒኬሽን ገበያውን እንዯገና ሇማዋቀርና በቴላኮሙኒኬሽን ገበያ
ውዴዴርን ሇማስፇን ያስቀመጠውን የፕሉሲ አቅጣጫ ሇማሳካት ነፃ ግሌፅ እና ተጠያቂነት
ያሇው ተቆጣጣሪ ባሇሥሌጣን ማቋቋም አስፇሊጊ በመሆኑ፤
በኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ሕገ መንግሥት አንቀጽ 55 (1) መሠረት
የሚከተሇው ታውጇሌ፡፡
ክፌሌ አንዴ
አጠቃሊይ
1. አጭር ርዔስ
ይህ አዋጅ "የኮሙኒኬሽን አገሌግልት አዋጅ ቁጥር 1148/2011 ተብል ሉጠቀስ
ይችሊሌ፡፡
2. ትርጓሜ
የቃለ አገባብ የተሇየ ትርጉም የሚያሰጠው ካሌሆነ በስተቀር በዘህ አዋጅ ውስጥ፦
1. "ይግባኝ ሰሚ አካሌ" ማሇት በባሇሥሌጣኑ የተሰጠ ውሳኔ ሊይ የቀረበ ይግባኝ
ሇማየትና ሇመወሰን ዒሊማ በዘህ አዋጅ የተቋቋመ አካሌ ነው፤
2. "የሥራ አመራር ቦርዴ’ ማሇት የባሇሥሌጣኑ የበሊይ አስተዲዲሪ አካሌ ማሇት ነው፤
3. "ብሮዴካስተር" ማሇት በኢትዮጵያ ውስጥ የብሮዴካስት አገሌግልት እንዱሰጥ
በኢትዮጵያ የብሮዴካስት ባሇሥሌጣን ፇቃዴ የተሰጠው አካሌ ነው፤
4. "ብሮዴካስቲንግ" ማሇት የሬዱዮ እና የቴላቪዥን ፔሮግራሞችን ሇሕዛብ በዴምፅና
በምስሌ ማስተሊሇፌ እና ማሰራጨት ነው፤
5. "የኮሙኒኬሽን አገሌግልት" ማሇት የቴላኮሙኒኬሽን ማስተሊሇፉያ መስመር
በመጠቀም የዴምፅ፣ የምስሌ ወይም የዲታ እና ፕስታን በመጠቀም ቁሳዊ ይዖት

701
 የፌትህ ሚኒስቴር

ያሇው መሌዔክት የማሰራጨት ወይም የመቀበሌ አገሌግልት ሇሕዛብ መስጠት ሲሆን

የብሮዴካስቲንግ አገሌግልትን ግን አያካትትም፤
6. "የመረጃ አገሌግልት" ማሇት መረጃን ሇማመንጨት፣ ሇማግኘት፣ ሇማከማቸት፣
ሇመሇወጥ፣ ሇማቀናበር፣ ሇመጠቀም ወይም ቴላኮሙኒኬሽንን በመጠቀም መረጃ
እንዱገኝ ሇማዴረግ የሚያስችሌ አቅም የማቅረብ እና የኤላክትሮኒክ ህትመትን
የሚያካትት ሲሆን፣ ማንኛውንም እንዱህ ዒይነት ችልታ ሇቴላኮሙኒኬሽን ስርዒት
ወይም የቴላኮሙኒኬሽን አገሌግልት አስተዲዯር፣ ቁጥጥር ወይም አመራር
መጠቀምን አያካትትም፤
7. "ኢንተርኮኔክሽን" ማሇት የአንዴ የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተር ተጠቃሚዎች
ከተመሳሳይ ወይም ከላሊ የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተር ተጠቃሚዎች ጋር እንዱገናኙ
ወይም በላሊ የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተር የሚሰጡ አገሌግልቶችን እንዱያገኙ
የሚያስችሌ በተመሳሳይ ወይም ላሊ የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተር ጥቅም ሊይ የዋለ
የቴላኮሙኒኬሽን ኔትወርክ አካሊዊ፣ ቴክኒካዊ እና ምክንያታዊ ግንኙነት ማሇት ነው፡
አገሌግልቶች በተሳተፈ አካሊት ወይም የቴላኮሙኒኬሽን ኔትወርክ ተዯራሽነት
ባሊቸው አካሊት ሉቀርቡ ይችሊለ፤
8. "ሚኒስቴር" ወይም "ሚኒስትር" ማሇት የኢኖቬሽንና ቴክኖልጂ ሚኒስቴር ወይም
ሚኒስትር ማሇት ነው፣
9. ‘ባሇሥሌጣን’ ማሇት በዘህ አዋጅ አንቀፅ 3 የተቋቋመው የኢትዮጵያ ኮሙኒኬሽን
አገሌግልት ባሇሥሌጣን ነው፣
10. "የህዛብ ውይይት" ማሇት ባሇሥሌጣኑ በሥሌጣን ወሰኑ ውስጥ ባለ ጉዲዮች ሊይ
የህብረተሰቡን አስተያየት የሚሰማበት ሂዯት ነው፤
11. "ጉሌህ የገበያ ዴርሻ" ማሇት ሇኮሙኒኬሽን አገሌግልት አስፇሊጊ የሆኑ
መገሌገያዎችን ወይም በገበያው ውስጥ ያሇውን የገበያ ዴርሻ አቅም በመጠቀም
በኮሙኒኬሽን አገሌግልት ዋጋ ወይም አቅርቦት ሊይ ከፌተኛ ተፅዔኖ የማዴረግ
ችልታ ነው፤
12. "የባሇዴርሻ አካሊት ምክክር" ማሇት ባሇሥሌጣኑ በማንኛውም ወገን ወይም የሕዛብ
ጥቅም መብት ሊይ ተፅዔኖ ሉያሳዴር በሚችሌ በማንኛውም በሥሌጣን ወሰኑ ውስጥ
ባሇ ጉዲይ ሊይ ውሳኔ የሚሰጥበት ግሌፅ ሂዯት ነው፣

702
 የፌትህ ሚኒስቴር

13. "ታሪፌ" ማሇት በቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተር ሇቴላኮሙኒኬሽን አገሌግልቶች

የሚጠየቅ ማንኛውም ክፌያ፣ ዋጋ ወይም ተመን ነው፤
14. "ቴላኮሙኒኬሽን" ማሇት ዴምፅ፣ ምሌክት፣ ጽሁፌ፣ ምስሌ ወይም ማንኛውንም
ዒይነት ላሊ መረጃ በኤላክትሮመግነጢሳዊ ኃይሌ አማካኝነት በስሌክ ሽቦ፣ በሬዱዮ፣
በብርሃን ሞገዴ ወይም ኤላክትሮመግነጢሳዊ ስሌት ማሰራጨት፣ ማስተሊሇፌ ወይም
መቀበሌ ሲሆን በማሰራጨቱ፣ በማስተሊሇፈ ወይም በመቀበለ ሂዯት ዴምፁ፣ ምሌክቱ፣
ጽሐፈ፣ ምስለ ወይም መረጃው እንዯገና መዯራጀት ወይም በላሊ መንገዴ ሇውጥ
የተዯረገበት መሆኑ ሌዩነት አያመጣም፤
15. "የቴላኮሙኒኬሽን መሣሪያ" ማሇት ሇቴላኮሙኒኬሽን አገሌግልት የዋሇ ወይም
ሉውሌ የታቀዯ ማንኛውም መሣሪያ ሲሆን የመሣሪያውን ተገጣሚ አካሌ ይጨምራሌ፡
16. "የቴላኮሙኒኬሽን መስመር" ማሇት ከቴላኮሙጊሂኬሽን ስርዒት ጋር ሇተያያዖ
አገሌግልት የዋሇ ወይም እንዱውሌ የታቀዯ የስሌክ ሽቦ፣ ኬብሌ፣ ማማ፣ አንቴና፣
ምሰሶ ወይም ማናቸውም ላሊ መሣሪያ ነው፤
17. "የቴላኮሙኒኬሽን ኔትወርክ" ማሇት ሇቴላኮሙኒኬሽን አገሌግልት አቅርቦት
የሚውለ የቴላኮሙኒኬሽን መስመሮች እና ተዙማጅ የማዜሪያ ሥርዒቶች ስብስብ
ነው፤
18. "የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተር" ማሇት የቴላኮሞኒኬሽን አገሌግልት ሇመስጠት በዘህ
አዋጅ መሰረት በባሇስሌጣኑ ፇቃዴ የተሰጠው ነው፤
19. "የቴላኮሙኒኬሽን አገሌግልት" ማሇት ፇቃዴ በተሰጠው አካሌ በቀጥታ ሇሕዛብ
ወይም ሇቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተሮች የሚሰጥ የቴላኮሙኒኬሽን ማስተሊሇፌ
አገሌግልት ነው፤
20. "ሁለን አቀፌ ተዯራሽነት" ማሇት በመሌክዒ ምዴራዊ አቀማመጥ ሳይገዯብ
በባሇሥሌጣኑ የተወሰነውን የጥራት ዯረጃ የጠበቀ የኮሙኒኬሽን አገሌግልት
በተመጣጣኝ ዋጋ ሇሁለም ተጠቃሚዎች ማዲረስ ነው፤
21. ኮልኬሽን’ ማሇት አንዴ የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተር ሇአገሌግልት አቅርቦት
የሚጠቀምባቸውን የኔትወርክ መሣሪያዎች ወይም ሥርዒቶች የላሊኛው
የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተር የኔትወርክ መሣሪያዎች ወይም ሥርዒቶች የተገጠሙበት
ስፌራ ሊይ በሁሇቱ መካከሌ በሚዯረሰው ስምምነት መሠረት ቴክኒካዊ አግባብነት
ባሇው ቦታ በአንዴ ሊይ ማሰቀመጥ ነው፤

703
 የፌትህ ሚኒስቴር

22. ‘ሲም ካርዴ’ ማሇት የቴላኮሙኒኬሽን አገሌግልት ዯንበኛ አገሌግልት ሇማግኘት

ከሚጠቀምበት የሞባይሌ ስሌክ ቀፍ ወይም ላሊ መሣሪያ ጋር ተገጥሞ
ከቴላኮሙኒኬሽን ሥርዒቱ ጋር በመገናኘት ዯንበኛው የቴላኮሙኒኬሽን ግንኙነት
እንዱያዯርግ እና እንዱቀበሌ እንዱሁም የቴላኮሙኒኬሽን ሥርዒቱን የዯንበኛውን
ማንነት እና መረጃ ሇይቶ እንዱያውቅ የሚያስችሌ የቴላኮሙኒኬሽን አገሌግልት
ዯንበኛ ማንነት መሇያ ነው፤
23. ‘ብሔራዊ የቴላኮሙኒኬሽን ቁጥር እቅዴ’ ማሇት ከቴላኮሙኒኬሽን አገሌግልት
አቅርቦት ጋር በተያያዖ በኢትዮጵያ ውስጥ ጥቅም ሊይ እንዱውሌ በባሇሥሌጣኑ
የሚዖጋጅና የሚተዲዯር የቴላኮሙኒኬሽን ቁጥር እቅዴ ነው፤
24. ‘የሬዱዮ ፌሪኩዌንሲ ስፓክትረም’ ማሇት ከ3 ኪል ኸርዛ እስከ 300 ጊጋ ኸርዛ
የሚሸፌን የፌሪኩዌንሲ ኤላክትሮመግነጢሳዊ ሞገዴ ነው፤
25. ‘ብሔራዊ የፌሪኩዌንሲ ዴሌዴሌ እቅዴ" ማሇት ከሬዱዮ ኮሙኒኬሽን አገሌግልት
አቅርቦት ጋር በተያያዖ በኢትዮጵያ ውስጥ ጥቅም ሊይ እንዱውሌ በባሇሥሌጣኑ
የሚዖጋጅና የሚተዲዯር የሬዱዮ ፌሪኩዌንሲ ስፓክትረም እቅዴ ነው፤
26. ቁጥር ማዙወር’ ማሇት የቴላኮሙኒኬሽን አገሌግልት ዯንበኞች በተመሳሳይ ቦታ
ወይም ስፌራ የሚጠቀሙበትን የስሌክ ቁጥር ሳይቀይሩ ከአንዴ የቴላኮሙኒኬሽን
ኦፔሬተር ወዯ ላሊ የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተር መዙወር የሚችለበት ሁኔታ ነው፤
27. ‘የኢንተርኔት ፔሮቶኮሌ አዴራሻ’ ማሇት ሇእያንዲንደ ኮምፑዩተር፣ ፔሪንተር ፣
ስዊች፣ ራውተር ወይም ማንኛውም የኔትወርክ አካሌ የሆነ ላሊ መሣሪያ የሚሰጥ
አግባብነት ያሇው አሃዙዊ አዴራሻ ነው፤
28. ‘የድሜይን ስም’ ማሇት በአንዴ ምዴብ የሚካተት የኔትወርክ አካሌ አዴራሻ መሇያ
ስም ነው፤
29. "የንጽጽር ችልት’ ማሇት ሇአንዴ የተወሰነ ፇቃዴ በርካታ አካሊት በሚያመሇክቱበት
ጊዚ በሊቀ ሁኔታ ሇህዛብ ጥቅም የሚሰጠው አመሌካች የሚመረጥበት አሰራር ወይም
ዖዳ ነው፤
30. "የዯንበኛ መገሌገያ መሣሪያ’ ማሇት የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተሩን ወይም
የቴላኮሙኒኬሽን አገሌግልት ሰጭውን መሣሪያ ሳይጨምር ዯንበኛው በሚገኝበት
ቦታ ወይም ስፌራ ተገጥሞ ወይም ዯንበኛው ይዜት እየተንቀሳቀሰ የቴላኮሙኒኬሽን
ግንኙነት ሇማዴረግ፣ ሇመቀበሌ የሚጠቀምበት መሣሪያ ነው፤

704
 የፌትህ ሚኒስቴር

31. ‘ነፃና ገሇሌተኛ’ ማሇት በአሰራር ተሇይቶ የተቋቋመ በዘህ አዋጅ የተሰጠውን
ሥሌጣንና ተግባር ከማንኛውም ወገን ተፅዔኖ ነፃ ሆኖ በግሌፅነት እና በተጠያቂነት
የሚፇፅምና ውሳኔ የሚሰጥ የመንግስት ተቋም ነው፤
32. ‘ኢንስፓክተር’ ማሇት ባሇፇቃድች ይህን አዋጅ እና በአዋጁ መሰረት የወጡ ዯንቦችና
መመሪያዎችን አክብረው መስራታቸውን የሚቆጣጠር በባሇሥሌጣኑ የሚመዯብ
ሰራተኛ ነው፤
33. "ሰው" ማሇት ማንኛውም የተፇጥሮ ወይም በሕግ የሰውነት መብት የተሰጠው አካሌ
ነው፤
34. በወንዴ ጸታ የተገሇጸው ሇሴት ጾታም በእኩሌ ያገሇግሊሌ፡፡
ክፌሌ ሁሇት
የኮሙኒኬሽን ባሇሥሌጣን መቋቋም
3. መቋቋም
1. የኢትዮጵያ የኮሙኒኬሽን ባሇሥሌጣን (ከዘህ በኋሊ "ባሇሥሌጣን" ተብል የሚጠራ)
ራሱን የቻሇ፣ የተሰጠውን ተሌዔኮ ሇማሳካት የሚያስችሌ ነፃና ገሇሌተኛ የሕግ ሰውነት
ያሇው የፋዯራሌ መንግሥት መሥሪያ ቤት በዘህ አዋጅ ተቋቁሟሌ፡፡
2. የባሇሥሌጣኑ ተጠሪነት ሇጠቅሊይ ሚኒስትሩ ይሆናሌ፡፡
4. ዋና መስሪያ ቤት
የባሇሥሌጣኑ ዋና መሥሪያ ቤት በአዱስ አበባ ሆኖ እንዯ አስፇሊጊነቱ የዴሬዲዋ ከተማ
አስተዲዯርን ጨምሮ በማናቸውም ስፌራ ቅርንጫፌ መሥሪያ ቤት ሉኖረው ይችሊሌ፡፡
5. ዒሊማ
የባሇሥሌጣኑ ዒሊማ ተወዲዲሪ የገበያ ሥርዒትን በማበረታታት፣ የተጠቃሚዎችን
ተዯራሽነትና ፌሊጎት ያሟሊ፣ ጥራቱ የተጠበቀ፣ ቀሌጣፊ፣ አስተማማኝ እና ኢኮኖሚያዊ
አቅምን ያገናዖበ የኮሙኒኬሽን አገሌግልት በመሊ ሀገሪቱ እንዱስፊፊ
ማዴረግ ይሆናሌ፡፡
6. የባሇሥሌጣኑ ሥሌጣንና ተግባር
ባሇሥሌጣኑ የሚከተለት ሥሌጣንና ተግባራት ይኖሩታሌ፦
1. የኮሙኒኬሽን አገሌግልት በመንግስት ፕሉሲ መሠረት ሇሀገሪቱ የኢኮኖሚ እና
ማህበራዊ ዔዴገት ተገቢውን አስተዋጽኦ ሉያበረክት በሚችሌ መሌኩ መካሄደን
ያረጋግጣሌ፤

705
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. የኮሙኒኬሽን አገሌግልት ፕሉሲዎችን ተግባራዊ ያዯርጋሌ፤

3. በዘህ አዋጅ በተዯነገጉ ባሇሥሌጣኑን የሚመሇከቱ ጉዲዮች ሊይ በራሱ ተነሳሽነት
ወይም በሕዛብ ጥያቄ መሠረት ከባሇዴርሻ አካሊት ጋር ምክክር ያዯርጋሌ፣
4. በዘህ አዋጅ የተሰጠውን ሥሌጣንና ተግባር በአግባቡ ሇማከናወን ከማንኛውም
ባሇፇቃዴ፣ የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተር፣ የፕስታ ኦፔሬተር ወይም ብሮዴካስተር
አስፇሊጊ የሆነ መረጃ መጠየቅ ይችሊሌ፤
5. ዯረጃዎችን ሇማዖጋጀት ኃሊፉነት ከተሰጣቸው ተቋማት እና ከላልች አግባብነት
ካሊቸው አካሊት ጋር በመተባበር የኮሙኒኬሽን አገሌግልት የሚሰጥበትን የቴክኒክ
ዯረጃ ይወስናሌ፤ የኮሙኒኬሽን አገሌግልት የተወሰነሇትን የጥራት ዯረጃ ጠብቆ
መሰጠቱን ይቆጣጠራሌ፤
6. በዘህ አዋጅ ዴንጋጌዎች መሰረት ሇኮሙኒኬሽን አገሌግልት የሚጠየቀውን ታሪፌ
ይቆጣጠራሌ፤
7. የኮሙኒኬሽን አገሌግልት በመስጠት ሥራ ሊይ ሇሚሰማሩ ፇቃዴ ይሰጣሌ፣
ይቆጣጠራሌ፣ ፇቃዴ ያሻሽሊሌ፣ ያዴሳሌ፣ ያግዲሌ ወይም ይሰርዙሌ፣
8. ከቴላኮሙኒኬሽን ኔትወርክ ጋር ተገናኝተው ጥቅም ሊይ እንዱውለ የሚዯረጉ
የቴላኮሙኒኬሽን መሣሪያዎች ዒይነት ይቆጣጠራሌ፤
9. በኢትዮጵያ ውስጥ ሇንግዴ፣ ሇመንግሥት ፣ ሇሃገር መከሊከያ እና ሇብሔራዊ ዯህንነት
ሥራዎች ጥቅም ሊይ የሚውለ የሬዱዮ ፌሪኩዌንሲ ስፓክትረም አጠቃቀምን
በተመሇከተ ሚኒስቴሩን፣ የኢትዮጵያ ብሮዴካስት ባሇሥሌጣንን እና በኢትዮጵያ
የስፓስ ሳይንስና ቴክኖልጂን በበሊይነት ሇመምራት ሥሌጣን የተሰጠው ተቋምን
ጨምሮ ከሚመሇከታቸው አካሊት ጋር በመመካከር ይፇቅዲሌ፣ ይቆጣጠራሌ፤
10. በዒሇም አቀፌ የሬዱዮ ፌሪኩዌንሲ ስፓክትረም ዯንቦች መሠረት በኢትዮጵያ የስፓስ
ሳይንስና ቴክኖልጂን በበሊይነት ሇመምራት ሥሌጣን ከተሰጠው ተቋም ጋር
በመመካከር ሇሳተሊይት ምህዋር ቦታ ምዛገባ ያመሇክታሌ፣ ያሳውቃሌ፣
ያስተባብራሌ፤
11. ብሔራዊ የቴላኮሙኒኬሽን ቁጥር ፔሊን ያዖጋጃሌ፣ ይመዴባሌ፣ ያስተዲዴራሌ፣
በአግባቡ ጥቅም ሊይ መዋለን ይቆጣጠራሌ፣

706
 የፌትህ ሚኒስቴር

12. የኢንተርኔት ፔሮቶኮሌ አዴራሻና የሀገሪቱን የከፌተኛ ዯረጃ ድሜይን ጨምሮ

የድሜይን ስሞችን ይመዴባሌ፣ ያስተዲዴራሌ፣ በአግባቡ ጥቅም ሊይ መዋሊቸውን
ይቆጣጠራሌ፣
13. በተሇያዩ የቴላኮሙኒኬሽን አገሌግልት ሰጭዎች መካከሌ የሚኖረውን
የቴላኮሙኒኬሽን ኔትወርኮች ኢንተርኮኔክሽን ይቆጣጠራሌ፣
14. የኮሙኒኬሽን አገሌግልት ተጠቃሚዎችን መብት ያስጠብቃሌ፣
15. በኮሙኒኬሽን አገሌግልት ኦፔሬተሮች መካከሌ እንዱሁም በተጠቃሚዎች እና
በኮሙኒኬሽን አገሌግልት ኦፔሬተሮች መካከሌ የሚነሱ ቅሬታዎችን ይመረምራሌ፣
አሇመግባባቶችን ይፇታሌ፣
16. አካሌ ጉዲተኞች እና ላልች የህብረተሰብ ክፌልች ሇኮሙኒኬሽን አገሌግልት
የሚኖራቸውን ተዯራሽነት የሚያግ዗ትን ጨምሮ አዲዱስ የኮሙኒኬሽን ቴክኒኮች እና
ቴክኖልጂዎችን ሇማሌማት እና ሇመጠቀም የሚያስችለ ምርምሮችን ያበረታታሌ፣
17. የኮሙኒኬሽን አገሌግልት መስጠት እና ማካሄዴን በተመሇከተ በፕሉሲና የሕግ
ጉዲዮች ሊይ መንግሥትን ያማክራሌ፣
18. ከሚመሇከተው የመንግሥት አካሌ ጋር በመቀናጀት የኮሙኒኬሽን አገሌግልት
ሬጉሊቶሪ ጉዲዮችን በተመሇከተ በዒሇም አቀፌ ጉባዓዎች እና ዒሇም አቀፌ ዴርጅቶች
ዖንዴ ኢትዮጵያን ይወክሊሌ፣ የኮሙኒኬሽን አገሌግልትን በተመሇከተ ኢትዮጵያ
የተቀበሇቻቸውን ዒሇም አቀፌ ስምምነቶች አተገባበር ይከታተሊሌ፤ የሬዱዮ
ፌሪኩዌንሲ ስፓክትረም አጠቃቀምን በተመሇከተ ከአህጉራዊ እና ዒሇም አቀፊዊ
ዴርጅቶች ጋር በመተባበር ይሠራሌ፣
19. በቴላኮሙኒኬሽን መስክ የሚሰጥ የቴክኒክ ትምህርት እንዱስፊፊ ከትምህርት
ተቋማት ጋር ይተባበራሌ፤
20. በአዋጁ ዴንጋጌዎችና ላልች አግባብነት ባሊቸው ሕጎች መሠረት የፇቃዴ
ክፌያዎችን፣ ከኦፔሬተር የሚሰበሰቡ ክፌያዎችን እና ላልች የሬጉሊቶሪ ክፌያዎችን
ይወስናሌ፣ ይሰበስባሌ፣፤
21. የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተሮች የቴላኮሙኒኬሽን ዖርፌን በተመሇከተ
ኢትዮጵያ የተቀበሇችውን ዒሇም አቀፌ ግዳታዎች ማሟሊታቸውን ያረጋግጣሌ፤

707
 የፌትህ ሚኒስቴር

22. የአዋጁ ዴንጋጌዎች፣ የፇቃዴ ሁኔታዎች እና በአዋጁ መሠረት በባሇሥሌጣኑ የወጡ

መመሪያዎች መከበራቸውን ይከታተሊሌ፣ ይመረምራሌ፣ ተፇጻሚነቱን ሇማስከበር
አስፇሊጊ የሆኑ ውሳኔዎችን ይሰጣሌ፣
23. የዘህን አዋጅ አፇፃፀም በሚመሇከት በብሮዴካስተሮች ሊይ ሇሚቀርቡ ቅሬታዎች እና
አሇመግባባቶች ምሊሽ ይሰጣሌ፣ ይፇታሌ፤
24. የዩኒቨርሳሌ አክሰስ የፊይናንስ ዴጋፌ ማቋቋም እና ማስተዲዯርን ጨምሮ የዩኒቨርሳሌ
አክሰስ ግብን ይወስናሌ፣
25. የኢንፍርሜሽን ዯህንነት፣ የመረጃ ግሊዊነት እና ጥበቃን ያበረታታሌ፤
26. የኤላክትሮኒክ ንግዴ አስተማማኝ እንዱሆን የኤላክትሮኒክ ፉርማን ጥቅም ሊይ
በማዋሌ በማንኛውም የኤላክትሮኒክ ዖዳ የሚዯረግ ግንኙነት እውነተኛነት እና
አስተማማኝነት ያረጋግጣሌ፤
27. የንብረት ባሇቤት ሇመሆን፣ ውሌ ሇመዋዋሌ እና በስሙ ሇመክሰስ እና ሇመከሰስ
ይችሊሌ፤
28. ዒሊማውን ሇማሳካትና አዋጁን ተግባራዊ ሇማዴረግ የሚያስፇሌጉ ላልች ተዙማጅ
ተግባራትን ያከናውናሌ፡፡
7. የባሇሥሌጣኑ አዯረጃጀት
ባሇሥሌጣኑ፡-
1. የሥራ አመራር ቦርዴ፤
2. በጠቅሊይ ሚኒስትሩ የሚሾሙ አንዴ ዋና ዲይሬክተር እና እንዯ አስፇሊጊነቱ ምክትሌ
ዋና ዲይሬክተሮች፤ እና እንዯአስፇሊጊ ሠራተኞች ይኖሩታሌ፡፡
8. የሥራ አመራር ቦርዴ አባሊት
1. ባሇሥሌጣኑ ሰባት አባሊት ባለት የሥራ አመራር ቦርዴ (ከዘህ በኋሊ "ቦርዴ" ተብል
የሚጠራ) ይመራሌ፡፡
2. ጠቅሊይ ሚኒስትሩ የቦርዴ አባሊትን ይሾማሌ፤ ከቦርደ አባሊት መካከሌ አንደን
የቦርዴ ሉቀመንበር ሆኖ እንዱያገሇግሌ ይመዴባሌ፡፡
3. የቦርደ አባሊት አራቱ ከመንግሥት ተቋማት፣ ሶስቱ ከግለ ዖርፌ እና የትምህርት
ተቋማት የሚመረጡ ይሆናሌ፡፡

708
 የፌትህ ሚኒስቴር

9. የቦርደ ሥሌጣንና ተግባር

ቦርደ የሚከተለት ሥሌጣንና ተግባራት ይኖሩታሌ፦
1. የአዋጁን እና የባሇሥሌጣኑን ተግባራት አፇፃፀም ይቆጣጠራሌ፤
2. የባሇሥሌጣኑን ዒመታዊ የሥራ ዔቅዴ እና በጀት እንዱሁም የሥራ አፇፃፀም
ሪፕርቶች ይገመግማሌ፣ ያፀዴቃሌ፤
3. የዘህን አዋጅ አፇፃፀም የሚመሇከቱ የፕሉሲ ጉዲዮችን ይተገብራሌ፤
4. የዋና ዲይሬክተሩን ውሳኔዎች እና የሥራ እንቅስቃሴዎች ይገመግማሌ፤
ይቆጣጠራሌ፡፡
10. የቦርዴ አባሊት የሚመረጡበት መስፇርት
1. አንዴ ሰው፡-
ሀ) ኢትዮጵያዊ ዚግነት ያሇው፣
ሇ) በኢትዮጵያ ውስጥ በቋሚነት ኗሪ የሆነ፣
ሏ) በባሇሥሌጣኑ የሥሌጣን ወሰን ውስጥ ከሚገኝ ማንኛውም ተቋም ቀጥተኛ ወይም
ቀጥተኛ ያሌሆነ የፊይናንስ ጥቅም የላሇው፣
መ) ከወንጀሌ ነፃ ከሆነ፤
ሠ) በማንኛውም ጊዚ በሥነ-ምግባር ጉዴሇት ምክንያት ከኃሊፉነት ያሌተነሳ ከሆነ፣
የቦርዴ አባሌ ሆኖ መሾም ወይም በአባሌነት መቆየት ይችሊሌ፡፡
2. የቦርደ አባሊት በፊይናንስ፣ በአካውንቲንግ፣ በሕግ፣ በተጠቃሚዎች ጉዲይ፣
በቴላኮሙኒኬሽን ኢንጂነሪንግ፣ በብሮዴካስቲንግ፣ በጋዚጠኝነት፣ በኢንፍርሜሽን
ቴክኖልጂ፣ በኢኮኖሚክስ፣ በሕዛብ አስተዲዯር እና አግባብነት ባሊቸው ተዙማጅ
መስኮች ባሳዩት ብቃት በጠቅሊይ ሚኒስትሩ የተመረጡ ሉሆኑ ይገባሌ፡፡
11. የቦርዴ አባሊት የሥራ ዖመን
1. የቦርደ አባሊት የስራ ዖመን አምስት ዒመት ይሆናሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተዯነገገው ቢኖርም የመጀመሪያው የቦርዴ አባሊት
የሚያገሇግለበት የስራ ዖመን የተሇያየ እንዱሆን ይዯረጋሌ፡፡
3. ማንኛውም የቦርዴ አባሌ ሇሁሇተኛው የአምስት ዒመት የሥራ ዖመን እንዯገና ሉሾም
ይችሊሌ፡፡

709
 የፌትህ ሚኒስቴር

12. የቦርዴ አባሊት ከአባሌነት የሚነሱበት ሁኔታዎች

1. ጠቅሊይ ሚኒስትሩ አንዴን የቦርዴ አባሌ በሚከተለት ምክንያቶች ሉያነሳ ይችሊሌ፡
ሀ) በህመም ምክንያት ተግባሩን በአግባቡ ሇመወጣት ካሌቻሇ፣
ሇ) ሥሌጣን ባሇው ፌርዴ ቤት በወንጀሌ ጥፊት ተከሶ ቢያንስ የአንዴ ዒመት
እስራት የተፇረዯበት ከሆነ፣
ሏ) የዘህን አዋጅ የጥቅም ግጭት ዴንጋጌዎች እያወቀ ጥሰት ከፇጸመ፣
መ) በዘህ አዋጅ አንቀጽ 10 ንዐስ-አንቀጽ (1) በተዯነገገው መሠረት አባሌ ሆኖ
ሇማገሌገሌ ብቁ የሚያዯርጉ ሁኔታዎችን አሟሌቶ መቀጠሌ ካሌቻሇ፡፡
2. ማንኛውም የቦርዴ አባሌ በሞት ወይም ኃሊፉነቱን በመሌቀቁ ወይም ከኃሊፉነቱ
እንዱነሣ በመዯረጉ ምክንያት የአባሊት መጓዯሌ በሚፇጠርበት ጊዚ ጠቅሊይ
ሚኒስትሩ ተተኪ የቦርዴ አባሌ ይሾማሌ፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) መሠረት የሚሾመው አዱስ የቦርዴ አባሌ
የሚያገሇግሇው የተሰናባቹ የቦርዴ አባሌ ቀሪ የአገሌግልት ዖመን እስኪጠናቀቅ ብቻ
ይሆናሌ፡፡
13. ቦርደ የስብሰባ ሥነ-ሥርዒት
1. ቦርደ ቢያንስ በወር አንዴ ጊዚ መሰብሰብ አሇበት፡፡
2. ሉቀመንበሩ ሇቦርደ እና ሇሕዛብ ከ 14 ቀናት በማያንስ ጊዚ አስቀዴሞ በማሳወቅ
ስብሰባ የመጥራት ሥሌጣን አሇው፡፡ ሆኖም ከ 14 ቀናት ባነሰ ጊዚ ውስጥ አስቀዴሞ
በማሳወቅ ቦርደ እንዱሰበሰብ የሚያስገዴደ ሁኔታዎች ሲኖሩ ቢያንስ ከላልች ሁሇት
የቦርዴ አባሊት ስምምነት ካገኘ ሉቀመንበሩ ስብሰባ ሉጠራ ይችሊሌ፡፡
3. በቦርደ በወቅቱ በማገሌገሌ ሊይ ካለት አባሊት መካከሌ ከግማሽ በሊይ አባሊት ከተገኙ
ምሌዒተ ጉባኤው እንዯተሟሊ ይቆጠራሌ፡፡
4. ሉቀመንበሩ በማይኖርበት ጊዚ ላሊ አባሌ ሉቀመንበር ሆኖ እንዱመራ መወከሌ
ይችሊሌ፡፡ ሉቀመንበሩ በሞት፣ ከኃሊፉነት በመሌቀቅ ወይም በመነሳት በማይኖርበት
ጊዚ በጠቅሊይ ሜኒስትሩ አዱስ ሉቀመንበር እስኪሾም ዴረስ የተቀሩት የቦርዴ
አባሊት ከመካከሊቸው አንዴ አባሌ እንዯ ሉቀመንበር እንዱያገሇግሌ በአብሊጫ ዴምፅ
ሉመርጡ ይችሊለ፡፡፡

710
 የፌትህ ሚኒስቴር

5. ቦርደ በተገኙ አባሊት አብሊጫ ዴምፅ ውሳኔ ይሰጣሌ፡፡ ሆኖም ውሳኔ እንዱሰጥበት
በቀረበ ጉዲይ ሊይ የአባሊት ዴምፅ እኩሌ በእኩሌ ከተከፇሇ ሉቀመንበሩ ወሳኝ ዴምፅ
ይኖረዋሌ፡፡
14. የዋና ዲይሬክተሩ ሥሌጣንና ተግባር
1. ዋና ዲይሬክተሩ የባሇሥሌጣኑ ዋና ስራ አስፇፃሚ ሲሆን በቦርደ በሚሰጠው
መመሪያ እና በዘህ አዋጅ መሠረት የባሇሥሌጣኑን ሥራዎች ይመራሌ፣
ያስተዲዴራሌ፡፡
2. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) እንዯተጠበቀ ሆኖ ዋና ዲይሬክተሩ፥
ሀ) በዘህ አዋጅ አንቀጽ 6 የተመሇከቱትን የባሇሥሌጣኑን ሥሌጣንና ተግባር
ያከናውናሌ፤
ሇ) በፋዯራሌ ሲቪሌ ሰርቪስ ሕግ መሠረት የባሇሥሌጣኑን ሰራተኞች ይቀጥራሌ፣
ያስተዲዴራሌ፤ ዯመወዛና ላልች ጥቅማ ጥቅሞችን በተመሇከተ የወቅቱን የገበያ
ሁኔታ ባገናዖበ መሌኩ አጥንቶ ሇመንግስት ያቀርባሌ፤ ሲፇቀዴም ሥራ ሊይ
ያውሊሌ፤
ሏ) የባሇሥሌጣኑን ፔሮግራም እና በጀት በማዖጋጀት ሇመንግሥት ያቀርባሌ፣
ሲፇቀዴም ተግባራዊ ያዯርጋሌ፤
መ) ሇባሇሥሌጣኑ በተፇቀዯው በጀት መሠረት ወጪዎችን ያወጣሌ፤
ሠ) በዘህ አዋጅ መሠረት የተሰበሰቡ የንግዴና ላልች ሚስጥራዊ መረጃዎችን
ይጠብቃሌ፤
ረ) ከሦስተኛ ወገን ጋር በሚዯረግ ግንኙነት ሁለ ባሇሥሌጣኑን ይወክሊሌ፤
ሰ) የባሇሥሌጣኑን የስራ እንቅስቃሴዎች እና የፊይናንስ ሪፕርቶችን በማዖጋጀት
ሇሚመሇከታቸው የመንግሥት አካሊት ያቀርባሌ፡፡
3. ዋና ዲይሬክተሩ ሇሥራው ቅሌጥፌና አስፇሊጊ ሆኖ ሲገኝ ሥሌጣንና ተግባሩን
በከፉሌ ሇባሇሥሌጣኑ ላልች ኃሊፉዎች እና ሠራተኞች በውክሌና ሉሰጥ ይችሊሌ፡፡
15. የምክትሌ ዋና ዲይሬክተሮች ሥሌጣንና ተግባር
1. ምክትሌ ዋና ዲይሬክተሮች ከዋና ዲይሬክተሩ በሚሰጥ መመሪያ መሠረት
ሀ) የባሇሥሌጣኑን ተግባራት በማቀዴ፣በማዯራጀት በመምራትና በማስተባበር ዋና
ዲይሬክተሩን ያግዙለ፣፤
ሇ) የዖርፊቸውን ዔቅዴ በማዖጋጀትና በማፀዯቅ ተግባራዊ ያዯርጋለ፣

711
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሏ) በዋና ዲይሬክተሩ የሚሰጣቸውን ላልች ሥራዎች ያከናውናለ፡፡

2. ዋና ዲይሬክተሩ በማይኖርበት ጊዚ ተሇይቶ ውክሌና የተሰጠው ምክትሌ ዋና
ዲይሬክተር ሇዋና ዲይሬክተሩ የተሰጡትን ተግባራት ያከናውናሌ፡፡
16. የሚኒስቴሩ ተግባር
ሚኒስቴሩ በዘህ አዋጅ መሠረት የኮሙኒኬሽን ዖርፌ ሇኢትዮጵያ ኢኮኖሚያዊ እና
ማህበራዊ ዔዴገት የሚኖረውን ጠቀሜታ ሇማረጋገጥ አጠቃሊይ የዖርፌ ፕሉሲ
የማዖጋጀት ተግባርና ኃሊፉነት አሇው፡፡
17. በጀት
1. የዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀጽ (2) ዴንጋጌ እንዯተጠበቀ ሆኖ የባሇሥሌጣኑ በጀት
ከሚከተለት ምንጮች የተውጣጣ ይሆናሌ፦
ሀ) በመንግሥት ከሚመዯብ በጀት፣
ሇ) በዘሁ አዋጅ አንቀጽ 6 (20) መሠረት ከሚሰበሰቡ የፇቃዴና ላልች ክፌያዎች ፣
ሏ) ላልች ምንጮች፡፡
2. የባሇሥሌጣኑ የፊይናንስ አስተዲዯር የሚመራው በፋዯራሌ የፊይናንስ አስተዲዯር
አዋጅ ቁጥር648/2001 (እንዯተሻሻሇ) እና በአዋጁ መሠረት በወጡ ዯንቦችና
መመሪያዎች መሠረት ይሆናሌ፤
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተመሇከተው በጀት በባሇሥሌጣኑ ስም በሚከፇት
የባንክ ሂሳብ ተቀማጭ ሆኖ የባሇሥሌጣኑን ሥራዎች ሇማስፇፀም ወጪ ይሆናሌ፡፡
18. ሂሳብ መዙግብት
1. ባሇሥሌጣኑ የተሟለና ትክክሇኛ የሆኑ የሂሳብ መዙግብት ይይዙሌ፡፡
2. የባሇሥሌጣኑ የሂሳብ መዙግብትና ላልች የፊይናንስ ሰነድች በፋዯራሌ ዋና ኦዱተር
ወይም የፋዯራሌ ዋናው ኦዱተር በሚሰይመው ኦዱተር በየዒመቱ ይመረመራሌ፡፡
ክፌሌ ሶስት
የፇቃዴ መስፇርትና ሁኔታዎች
19. ስሇ ኢንቨስትመንት
1. በላሊ ሕግ የተዯነገገ አዋጅ ወይም ዯንብ ቢኖርም ማንኛውም የሀገር ውስጥ እና
የውጭ ባሇሃብት የቴላኮሙኒኬሽን አገሌግልት፣ የቴላኮሚኒኬሽን ኦፔሬተር ወይም
የቴላኮሚኒኬሽን ኔትወርክ ባሇቤትነት ፇቃዴ የማግኘት መብት ይኖረዋሌ፡፡

712
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. በዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀፅ (1) የተዯነገገው እንዯተጠበቀ ሆኖ ምን ያህሌ አዱስ

ኦፔሬተሮች እንዯሚገቡ፤ በምን መሌኩ እና መቼ ፇቃዴ እንዯሚሰጥ በመንግስት
ይወሰናሌ፡፡
20. የኮሙኒኬሽን አገሌግልት ፇቃዴ
1. ማንኛውም ሰው ከባሇሥሌጣኑ ፇቃዴ ሳይኖረው የኮሙኒኬሽን አገሌግልት ሇመስጠት
አይችሌም፡፡
2. ባሇሥሌጣኑ የፇቃዴ ጊዚውን ጨምሮ ከጊዚ ወዯ ጊዚ በሚወስነው የፇቃዴ ሁኔታዎች
መሠረት የፇቃዴ ዒይነቶችን በመሇየት የኮሙኒኬሽን አገሌግልት ሇመስጠት
የሚያስችሌ ፇቃዴ ይሰጣሌ፡፡
3. ባሇሥሌጣኑ ስሇፇቃዴ ማመሌከቻ እና የእዴሳት አሰራር ሥርዒቶችን ሇማዖጋጀት
በዘህ አዋጅ አንቀጽ 35-38 መሠረት የባሇዴርሻ አካሊት ምክክር ማካሄዴ አሇበት፡፡
4. ባሇሥሌጣኑ የፇቃዴ አሰጣጥ ሥርዒት ሲዖረጋ፣ የኮሙኒኬሽን አገሌግልት ፇቃዴ
ሲሰጥ እና እንዯ አስፇሊጊነቱ የፇቃዴ ሁኔታዎችን ሲያዖጋጅ የሚከተለትን
መርሆዎች በመከተሌ እና ግምት ውስጥ በማስገባት ይሆናሌ፦
ሀ) ግሌፅነት፣ ፌትሏዊነት እና ያሇማዲሊት፤
ሇ) ውጤታማ የሬዱዮ ፌሪኩዌንሲ አጠቃቀምና አስተዲዯር፣
ሏ) በብሔራዊ የቁጥር ፔሊን መሠረት ቁጥር መኖሩን፤
መ) በኮሙኒኬሽን ኢንደስትሪ ውስጥ ፌትሏዊ ውዴዴርና ኢንቨስትመንትን
የማበረታታት ፌሊጎት፤
ሠ) ዖመናዊ፣ ጥራቱ የተጠበቀ፣ ኢኮኖሚያዊ እና ተዯራሽ የኮሙኒኬሽን አገሌግልት
በሁለም የሀገሪቱ ክፌልች የማቅረብ ፌሊጎት፣ ችልታ፣ ብቃት እና አቅም፤ እና
ረ) ባሇሥሌጣኑ እንዯ አስፇሊጊነቱ እና ብሔራዊ ጥቅምን ከግምት ውስጥ
በማስገባት ከጊዚ ወዯ ጊዚ የሚወስናቸው ላልች መርሆዎች፡፡
21. የፇቃዴ ሁኔታዎች
1. ባሇሥሌጣኑ በዘህ አዋጅ አንቀጽ (5) የተገሇጸውን ዒሊማ ሇማሳካት የፇቃዴ ዖመን
እርዛማኔን ጨምሮ አስፇሊጊ ናቸው ያሇውን የኮሙኒኬሽን አገሌግልት የፇቃዴ
ሁኔታዎች መወሰን አሇበት፡፡
2. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) አጠቃሊይ አነጋገር እንዯተጠበቀ ሆኖ የኮሙኒኬሽን
አገሌግልት ፇቃዴ የሚከተለትን የፇቃዴ ሁኔታዎች እንዱይዛ ሉዯረግ ይችሊሌ፡፡

713
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሀ) ባሇፇቃደ በመሊ ሀገሪቱ አዴሌኦ በላሇው ዋጋ አገሌግልት ማቅረብ እንዲሇበት፤

ሇ) ባሇፇቃደ ከአገሌግልት ጋር የተያያ዗ ክፌያዎችን እና ሇተሰጠው አገሌግልት
ተፇፃሚ የሚሆኑ ላልች የውሌ ሁኔታዎችን በፇቃደ ውስጥ በተገሇጸው ፍርም
መሠረት ማሳወቅ እንዲሇበት፣
ሏ) የአገሌግልት ታሪፌ ሇመወሰን የሚያገሇግለ መመዖኛዎችን፣
መ) ባሇፇቃደ የአገሌግልት አሰጣጥ ዯረጃዎችን ጨምሮ በፇቃደ ውስጥ የተገሇፁ
የቴክኒክ ዯረጃዎችን እና መስፇርቶችን ማሟሊት እንዲሇበት፡፡
3. ባሇሥሌጣኑ ሇህዛብ ጥቅም አስፇሊጊ ሆኖ ሲያገኘው በዘህ አዋጅ አንቀጽ 35-38
የተቀመጠውን የአሰራር ሥርዒት በመከተሌ ማንኛውንም የፇቃዴ ሁኔታዎች
በማንኛውም ጊዚ ሉያሻሽሌ ይችሊሌ፡፡
ክፌሌ አራት
የቴክኒክ ቁጥጥር
22. የቴክኒክ ዯረጃዎች
1. ባሇሥሌጣኑ የዯንበኛ መገሌገያ መሣሪያዎችን ጨምሮ የሬዱዮኮሙኒኬሽን እና
የቴላኮሙኒኬሽን መሣሪያዎችን የሚመሇከቱ የቴክኒክ ዯረጃዎችን ይወስናሌ፡፡
2. ዯረጃዎችን ሇመወሰን የሚወጣ ማንኛውም መመሪያ በዘህ አዋጅ አንቀጽ 35-38
መሠረት በሚካሄዴ የባሇዴርሻ አካሊት ምክክር መዖጋጀት እና በባሇሥሌጣኑ ዴረ-
ገጽ እና ሇሕዛብ በቂ ግንዙቤ መስጠት በሚያስችለ ላልች አግባብነት ያሊቸው
ዖዳዎች ይፊ መዯረግ አሇበት፡፡
23. የመሣሪያዎችን የቴክኒክ ብቃት ማረጋገጥ
1. ባሇሥሌጣኑ ከቴላኮሙኒኬሽን ሲስተሙ ጋር ከመገጠማቸው በፉት የባሇሥሌጣኑን
የቴክኒክ ብቃት ማረጋገጫ ማግኘት የሚያስፇሌጋቸውን የሬዱዮኮሙኒኬሽን እና
የቴላኮሙኒኬሽን መሣሪያዎች ዛርዛር በመወሰን ሇሕዛብ ያስታውቃሌ፡፡
2. ባሇሥሌጣኑ ፇቃዴ ባሊቸው አገሌግልት ሰጪዎች፣ የመሣሪያ አምራቾች ወይም ፤
አስመጪዎች በሚቀርብ ጥያቄ መሰረት በኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ
ሪፏብሉክ ውስጥ ጥቅም ሊይ የሚውለ የሬዴዮ ኮሙኒኬሽን
እና የቴላኮሙኒኬሽን መሳሪያዎችን በተመሇከተ ፌተሻ ማካሄዴ እና የቴክኒክ ብቃት
ማረጋገጫ ሠርተፉኬት መስጠት አሇበት፡፡

714
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. ባሇሥሌጣኑ የሬዱዮኮሙኒኬሽን እና የቴላኮሙኒኬሽን መሳሪያዎችን የቴክኒክ

ብቃት ሇማረጋገጥ የሚከተለትን መመዖኛዎች ማገናዖብ አሇበት፥
ሀ) በህይወት እና በጤንነት አዯጋ ያሇማዴረስ ሁኔታዎች፤
ሇ) የመረጃ ጥበቃን ጨምሮ የቴላኮሙኒኬሽን ኔትወርክ ጥገና ሁኔታ፤
ሏ) የኤላክትሮማግኔቲክ መጣጣም ሁኔታ፤
መ) የኤላክትሮማግኔቲክ ፌሪኩዌንሲ ስፓክትረም ተገቢ አጠቃቀም ሁኔታዎች፤
ሠ) በቴላኮሙኒኬሽን ኔትወርክ እና በመሣሪያው መካከሌ የሚኖረው መጣጣም፤
ረ) ባሇሥሌጣኑ በመመሪያ የሚወስናቸው ላልች መመዖኛዎች፡፡
4. የባሇሥሌጣኑ የቴክኒክ ብቃት ማረጋገጫ የሚያስፇሌጋቸውን የሬዱዮ ኮሙኒኬሽን
እና የቴላኮሙኒኬሽን መሣሪያዎች ባሇሥሌጣኑ በቅዴሚያ ሳይፇቅዴ ማምረት፣ ወዯ
ሀገር ውስጥ ማስገባት ወይም ማከፊፇሌ የተከሇከሇ ነው፡፡
5. ባሇሥሌጣኑ በሚያወጣው መመሪያ በሚመርጣቸው ዒሇም አቀፌ እውቅና ያሊቸው
የፌተሻ አካሊት የቴክኒክ ብቃት ማረጋገጫ የተሰጣቸው የሬዱዮኮሙኒኬሽን እና
የቴላኮሙኒኬሽን መሣሪያዎች ማስመጣት እና መጠቀምን ሇመፌቀዴ በዘህ አዋጅ
አንቀጽ 35-38 በተገሇፀው መሠረት የባሇዴርሻ አካሊት ምክክር ማካሄዴ ይችሊሌ፡፡
24. የሬዱዮ ፌሪኩዌንሲ ስፓክትረም አስተዲዯር
1. ባሇሥሌጣኑ በኢትዮጵያ ውስጥ ሇንግዴ፣ ሇመንግሥት፣ ሇሀገር መከሊከያና
ሇብሔራዊ ዯህንነት ጥቅም ሊይ የሚውለ የሬዱዮ ፌሪኩዌንሲ ስፓክትረም
ሇመቆጣጠር፣ ሇማቀዴ፣ ሇማስተዲዯር እና ፇቃዴ ሇመስጠት ኃሊፉ ይሆናሌ፡፡
2. ባሇሥሌጣኑ የሬዱዮ ፌሪኩዌንሲ ስፓክትረም ሲያስተዲዴር ኢትዮጵያ
የተቀበሇቻቸውን ወይም ያፀዯቀቻቸውን አግባብነት ያሊቸው ዯረጃዎች እና የዒሇም
አቀፌ የቴላኮሙኒኬሽን ሕብረት መስፇርቶችን እና የሬዱዮ ዯንቦች በማክበር
ይሆናሌ፡፡
3. ባሇስሌጣኑ በዒሇም አቀፌ የቴላኮሙኒኬሽን ሕብረት የሬዱዮ ሬጉላሽን እና
አግባብነት ያሊቸው አህጉራዊ ስምምነቶች መሠረት ብሔራዊ የፌሪኩዌንሲ
ዴሌዴሌ ሠንጠረዥ ማዖጋጀት እና በየወቅቱ ማሻሻሌ አሇበት፡፡
4. ባሇሥሌጣኑ የሬዱዮ ፌሪኩዌንሲ ስፓክትረም አጠቃቀምን በተመሇከተ በሀገር
ውስጥና በዒሇም አቀፌ ዯረጃ ያስተባብራሌ፣ የሀገሪቱን ጥቅም በዒሇም አቀፌ ዯረጃ
ያስጠብቃሌ፡፡

715
 የፌትህ ሚኒስቴር

5. ባሇሥሌጣኑ ሇኮሙኒኬሽን አገሌግልት አቅርቦት የሬዱዮ ፌሪኩዌንሲ ስፓክትረም

ፇቃዴ አሰጣጥ እና አጠቃቀም መመሪያ ሲያዖጋጅ በዘህ አዋጅ አንቀፅ 35 - 38
መሰረት አንዴ ወይም ከዘያ በሊይ የባሇዴርሻ አካሊት ምክክር ማካሄዴ ይችሊሌ፡
25. የፌሪኩዌንሲ ምዯባ
1. ባሇሥሌጣኑ ሇቴላኮሙኒኬሽን አገሌግልት፣ ሇሬዱዮኮሙኒኬሽን እና ሇሬዱዮና
ቴላቪዥን ሥርጭት አገሌግልት የሚውሌ ፌሪኩዌንሲ ይመዴባሌ፡፡
2. ባሇሥሌጣኑ የፌሪኩዌንሲ አጠቃቀምን በሀገር ውስጥና በዒሇም አቀፌ ዯረጃ
ያስተባብራሌ፤ በትክክሌ ጥቅም ሊይ መዋለንም ይቆጣጠራሌ፡፡
3. በፌሪኩዌንሲ ሇመጠቀም በቀረበ ማመሌከቻ ሊይ ሇመወሰን የሀገሪቱ የወቅቱና
የወዯፉት ፌሊጎት መገናዖብ ይኖርበታሌ፡፡
4. በተመዯበ ፌሪኩዌንሲ የመጠቀም ፇቃዴ በጊዚ ተወስኖ ሇተሇያዩ ሰዎች ሉሰጥ
ይችሊሌ፡፡
5. ሇፌሪኩዌንሲ ምዯባ በቀረቡ ማመሌከቻዎች መካከሌ የጋራ መነጣጠሌ በሚኖርበት
ጊዚ ባሇሥሌጣኑ ከማመሌከቻዎቹ መካከሌ ሇመምረጥ ተገቢ ነው ብል ያመነውን
ዖዳ መጠቀም አሇበት፡፡ ከዖዳዎቹ መካከሌ የጨረታ ውዴዴር፣ ዔጣ ወይም የንጽጽር
ችልት ሉካተቱ ይችሊለ፡፡
26. የሬዱዮ ፌሪኩዌንሲ ክፌያ
1. ባሇሥሌጣኑ በዘህ አዋጅ አንቀጽ 35-38 በተዯነገገው አሰራር መሠረት የዘህን አዋጅ
ዒሊማ በሚያግዛ ሁኔታ የሬዱዮ ፌሪኩዌንሲ ስፓክትረም ሀብት ሇኮሙኒኬሽን
አገሌግልት አቅርቦት ሇመጠቀም የሚያስችሌ የክፌያ መመሪያ ያዖጋጃሌ፡፡
2. ባሇሥሌጣኑ በዘህ አንቀጽ ንዐስ-አንቀጽ (1) መሠረት የክፌያ መመሪያ ሲያዖጋጅ
ክፌያው ቢያንስ የሚከተለትን ሁኔታዎች ማሟሊቱን ማረጋገጥ ይጠበቅበታሌ፦
ሀ) የሬዱዮ ፌሪኩዌንሲ ስፓክትረም ሀብት ሇኢትዮጵያ ሕዛብ ጥቅም የሚኖረውን
ተገቢ ዋጋ የንግዴ ዒሊማ ካሊቸው የኮሙኒኬሽን አገሌግልት ሰጪዎች
ሇመሰብሰብ እና ባሇሥሌጣኑ የሬዱዮ ፌሪኩዌንሲ ስፓክትረም ሀብት
ሇማስተዲዯር፣ ፇቃዴ ሇመስጠት እናሇ መቆጣጠር የሚያወጣውን ወጪ ሇመሸፇን
መቻለን፤
ሇ) ፌትሃዊ፣ አዴሌኦ የላሇበት እና ግሌፅ በሆነ መንገዴ የተዖጋጀ መሆኑን፤ እና

716
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሏ) በሁለም የሀገሪቱ አካባቢዎች የኮሙኒኬሽን አገሌግልት ሇማሌማት እና

ሇማስፊፊት የሚያበረታታ መሆኑን፡፡
27. ቁጥርና አዴራሻ ስሇመዯሌዯሌ
1. ማንኛውም ሰው በባሇሥሌጣኑ ፇቃዴ እና በዘህ አዋጅ ሇተፇቀዯው ዒሊማ ካሌሆነ
በስተቀር የቁጥር እና አዴራሻ ሀብቶችን መጠቀም አይችሌም፤
2. ባሇሥሌጣኑ በኢትዮጵያ ውስጥ ሇቴላኮሙኒኬሽን አገሌግልት እና ሇኢንፍርሜሽን
አገሌግልት አቅርቦት የሚውለ የቁጥር እና የአዴራሻ ሀብቶች ማስተዲዯር እና
መቆጣጠር አሇበት፡፡ ይህም ብሔራዊ የቴላኮሙኒኬሽን ቁጥር ዔቅዴ፣ የኢንተርኔት
ፔሮቶኮሌ አዴራሻ፣ የኢንተርኔት ድሜይን ምዛገባ እና ማንኛውም የሀገሪቱን
የቁጥርና የአዴራሻ ሀብት ማካተት አሇበት፡፡
3. ማንኛውም የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተር ባሇሥሌጣኑ የዘህን አዋጅ ዴንጋጌዎች
በመከተሌ በሚያወጣው መመሪያ መሰረት ሇቴላኮሙኒኬሽን አገሌግልት አቅርቦት
የቁጥር ሀብት የማግኘት መብት አሇው፡፡
4. ባሇሥሌጣኑ የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተር ሇቴላኮሙኒኬሽን አገሌግልት አቅርቦት
ቁጥር የሚያገኝበትን የአሰራር ሥርዒት ይወስናሌ፡፡
5. ባሇሥሌጣኑ በዘህ አዋጅ አንቀጽ 35 – 38 መሠረት አንዴ ወይም ከዘያ በሊይ
የባሇዴርሻ አካሊት ምክክር በማካሄዴ የቁጥርና የአዴራሻ ሀብት አስተዲዯር እና
አጠቃቀም መመሪያ ያዖጋጃሌ፡፡ መመሪያው የቁጥር ሀብቶች ሇመጠቀም የቀረበውን
ማመሌከቻ በሙለ ወይም በከፉሌ ውዴቅ ሇማዴረግ የሚያስችለ
የሚከተለትን ዴንጋጌዎች ማካተት ይኖርበታሌ፡-
ሀ) አመሌካቹ የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተር ካሌሆነ
ሇ) የተጠየቀው የቁጥር ሀብት አጠቃቀም ከብሔራዊ ቁጥር ፔሊኑ ጋር
የማይጣጣም ከሆነ፤
ሏ) የተጠየቀው የቁጥር ሀብት አጠቃቀም ከአዋጁ ዴንጋጌዎች፣ ባሇሥሌጣኑ
ካወጣው መመሪያ ወይም ማንኛውም በኢትዮጵያ ውስጥ ተፇፃሚነት
ካሇው ሕግ ጋር የማይጣጣም ከሆነ፤
መ) የተጠየቀው የቁጥር ሀብት አጠቃቀም በብሔራዊ ዯህንነት ወይም የሕዛብ
መረጋጋት ሊይ አዯጋ የሚያስከትሌ ከሆነ፤

717
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሠ) አመሌካቹ የቁጥር ሀብቱን በወቅቱ ወይም ውጤታማ በሆነ መንገዴ

የማይጠቀም ከሆነ፡፡
6. ባሇሥሌጣኑ በዘህ አዋጅ መሠረት በፀዯቀው መመሪያ የቁጥር ሀብት ሇመጠቀም
የቀረበውን ማመሌከቻ ውዴቅ በሚያዯርግበት ጊዚ ማመሌከቻውን ውዴቅ ሇማዴረግ
ያስቻሇውን ምክንያት በመግሇጽ ውሳኔውን በጽሁፌ ማሳወቅ አሇበት፡፡
7. አመሌካቹ ባሇሥሌጣኑ የመጀመሪያውን ማመሌከቻ ውዴቅ ያዯረገበትን ማንኛውን
ሕጋዊ ወይም የቴክኒክ ጉዴሇቶች በማሟሊት በቁጥር ሀብት ሇመጠቀም የተስተካከሇ
ማመሌከቻ ማስገባት ይችሊሌ፡፡ ሆኖም አመሌካቹ በአዋጁ መሠረት ባሇሥሌጣኑ
ማመሌከቻውን ውዴቅ ያዯረገበትን ውሳኔ በዴጋሚ እንዱያየው መጠየቅ ወይም
በውሳኔው ሊይ ሇይግባኝ ሰሚ አካሌ ይግባኝ ማቅረብ ይችሊሌ፡፡
8. ባሇሥሌጣኑ በአዋጁ አንቀጽ 35 - 38 መሠረት የባሇዴርሻ አካሌ ምክክር በማካሄዴ
የኢንተርኔት ድሜይን ምዛገባ መመሪያ የማውጣት ሥሌጣን አሇው፡፡
9. ባሇሥሌጣኑ በራሱ እየተቆጣጠረ ከአንዴ ወይም ከዘያ በሊይ ከሆኑ ዴርጅቶች ጋር
የሀገሪቱን የቁጥር እና የአዴራሻ ሀብት ሇማስተዲዯር ስምምነት ሉፇጽም ይችሊሌ፡፡
28. የቁጥር ምዛገባ፣ አጠቃቀም እና ስሇማዙወር
1. ባሇፇቃደ የቁጥር መጠቀሚያ ፇቃዴ ካገኘበት ጊዚ አንስቶ እስከ ሶስት ዒመት ጊዚ
ዴረስ ቁጥሮችን አቆይቶ መጠቀም እንዱችሌ ባሇሥሌጣኑ ሉፇቅዴሇት ይችሊሌ::
2. ባሇሥሌጣኑ በዘህ አዋጅ አንቀጽ 35- 38 መሠረት የቁጥር አጠቃቀም መመሪያ
ሉያወጣ ይችሊሌ፡፡
3. ባሇሥሌጣኑ ሁለንም የተመዯቡ ቁጥሮች እና ሇሌዩ አገሌግልት የተወሰኑትን ወይም
ተሇይተው እንዱቀመጡ የተዯረጉትን እና ቁጥር የተመዯበሊቸው ተጠቃሚዎችን
ዛርዛር ያካተተ አጠቃሊይ የቁጥሮች መዛገብ መያዛ አሇበት፡፡ የቁጥሮች መዛገብ
በፊይሌ ወይም በኤላክትሮኒክ ዖዳ ሉያዛ የሚችሌ ሲሆን ባሇስሌጣኑ የቁጥር
መዛገቡን ሇማንኛውም የህብረተሰብ ክፌሌ ያሇምንም ክፌያ ተዯራሽ ማዴረግ
አሇበት፡፡
4. ባሇሥሌጣኑ በዘህ አዋጅ አንቀጽ 35 - 38 መሠረት የባሇዴርሻ አካሊት ምክክር
በማካሄዴ ዯንበኞች ቁጥራቸውን ሳይቀይሩ ከአንዴ የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተር ወዯ
ላሊ የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተር የሚዙወሩበት አሰራር በቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተሮች
መካከሌ ሇመተግበር የሚያስችሌ መመሪያ ማውጣት አሇበት፡፡

718
 የፌትህ ሚኒስቴር

29. የቁጥር ክፌያ

1. ባሇሥሌጣኑ የዘህን አዋጅ ዒሊማ በተሻሇ ሁኔታ ሇማስፇጸም ሇቴላኮሙኒኬሽን
አገሌግልት እና ሇኢንፍርሜሽን አገሌግልት አቅርቦት የቁጥር ሀብቶች መጠቀሚያ
ክፌያ ሇመወሰን መመሪያ ያወጣሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ-አንቀጽ (1) መሠረት ባሇሥሌጣኑ የሚያወጣው መመሪያ ክፌያው
ቢያንስ የሚከተለትን ማሟሊቱን ማረጋገጥ አሇበት፦
ሀ) የቁጥር ሀብቱ ሇኢትዮጵያ ሕዛብ ጥቅም የሚኖረውን ተገቢ ዋጋ የንግዴ ዒሊማ
ካሊቸው የቴላኮሙኒኬሽን አገሌግልት እና የኢንፍርሜሽን አገሌግልት ሰጪዎች
ሇመሰብሰብ መቻለን፣
ሇ) ፌትሃዊ፣ አዴሌኦ የላሇበት እና ግሌፅ በሆነ መንገዴ የተዖጋጀ መሆኑን፤ እና
ሏ) በሁለም የሀገሪቱ አካባቢዎች የቴላኮሙኒኬሽን አገሌግልት እና
የኢንፍርሜሽን አገሌግልት ሇማሌማት እና ሇማስፊፊት የሚያበረታታ መሆኑን፡፡
30. የሌዩ ቁጥር አገሌግልት ዒይነቶች
1. ባሇሥሌጣኑ በዘህ አዋጅ አንቀጽ 35- 38 መሠረት የባሇዴርሻ አካሊት ምክክር
በማካሄዴ የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተሮች ሇዯንበኞቻቸው ማቅረብ የሜጠበቅባቸውን
የሌዩ ቁጥር የአገሌግልት ዒይነት ዛርዛር ሇመወሰን ይችሊሌ፡፡
ሀ) የሌዩ ቁጥር አገሌግልቶች የሚከተለትን ሉያካትት ይችሊሌ፡ የዴንገተኛ አዯጋ
አገሌግልቶች፤
ሇ) የመረጃ እገዙ አገሌግልቶች፤
ሏ) የኦፔሬተር እገዙ አገሌግልቶች፤
መ) ሇአካሌ ጉዲተኛ ዯንበኞች አገሌግልቶች፣ እና
ሠ) ባሇሥሌጣኑ አስፇሊጊ ናቸው ብል የሚያምንባቸው ላልች አገሌግልቶች፡፡
2. ባሇሥሌጣኑ የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተሮች የዴንገተኛ አዯጋ እርዲታ አገሌግልቶች
ሇዯንበኞቻቸው እንዱያቀርቡ በሚወስንበት ጊዚ በመሊ ሀገሪቱ ሇስሌክ አገሌግልት
የተመዯበ ብሔራዊ የዴንገተኛ አዯጋ እርዲታ ሌዩ ቁጥር እንዱጠቀሙ በማዴረግ
የህዛብ ዯህንነትን ማሳዯግ እና ሇዴንገተኛ አዯጋ እርዲታ አገሌግልት ተዯራሽነት
አስፇሊጊ የሆኑ መሠረተ ሌማቶች በመሊ ሀገሪቱ በፇጣን ሁኔታ እንዱዖረጉ
ማበረታታት ይጠበቅበታሌ፡፡

719
 የፌትህ ሚኒስቴር

31. ቁጥጥር የማዴረግ ሥሌጣን

1. ባሇሥሌጣኑ የዘህ አዋጅ ዴንጋጌዎች እና በዘህ አዋጅ መሠረት የሰጣቸው ውሳኔዎች
መከበራቸውን ሇማረጋገጥ ኢንስፓክተሮች ሇመመዯብ ይችሊሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የተመዯበ ኢንስፓክተር የቴላኮሙኒኬሽን
አገሌግልት በሚያካሄዴ ዴርጅት ውስጥ ወይም ማንኛውም የሬዱዮ መገናኛ መሣሪያ
ይኖራሌ ብል ሇማመን በቂ ምክንያት በሚኖረው ሥፌራ በሥራ ሰዒት ሇመግባትና
ቁጥጥር ሇማዴረግ ይችሊሌ፡፡
3. ኢንስፓክተሩ ማንኛውንም የቴላኮሙኒኬሽን መሣሪያ ሇመመርመርና አግባብነት
ያሊቸውን ሰነድች ሇማየትና ቅጂው እንዱሰጠው ሇመጠየቅ ይችሊሌ፡፡
4. ኢንስፓክተሩ ቁጥጥር ወዯሚያዯርግበት ማንኛውም ስፌራ ከመግባቱ በፉት
የመታወቂያ ወረቀቱን ማሳየት አሇበት፡፡
ክፌሌ አምስት
ሇቴላኮሙኒኬሽን መስመር መሬት እና ሕንፃዎችን
ስሇ መጠቀም
32. በመሬትና ሕንፃ ስሇመጠቀም
1. ማንኛውም የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተር ወዯ ማንኛውም መሬት ወይም ህንፃ
ከመግባቱ ከ10 ቀን በፉት የጽሁፌ ማስታዎቂያ ሇመሬቱና ሇህንፃው ባሇይዜታ
ወይም ባሇቤት በመስጠት የሚከተለትን ተግባራት ማከናወን ይችሊሌ፡-
ሀ) የቴላኮሙኒኬሽን መስመር ከመሬት በሊይና በታች ወይም በህንፃው ሊይ ማሳሇፌ፣
ማስቀመጥ ወይም መትከሌ፣
ሇ) የቴላኮሙኒኬሽን መስመር ሇመዯገፌ ማንኛውንም ምሰሶ ማቆም፤
ሏ) የቴላኮሙኒኬሽን መስመር ሇመዯገፌ በመሬቱ ሊይ ባሇ ማንኛውም ነገር ሊይ
ቅስት ማያያዛ ወይም ማሰር፤
መ) የቴላኮሙኒኬሽን መስመር ሉጎዲ፣ እንቅፊት ሉሆን ወይም ጣሌቃ ሉገባ
የሚችሌ ማንኛውንም ዙፌ ወይም ቅርንጫፌ መቁረጥ፡፡
2. ማንኛውም የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተር በግሌ ይዜታ ስር በሚገኝ መሬት ወይም ህንፃ
ሊይ በዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀፅ (1) የተዖረዖሩትን ተግባራት ሲያከናውን
ሇባሇይዜታው ተገቢውን የመጠቀሚያ ክፌያ ይፇፅማሌ፡፡ የክፌያው መጠንም
ባሇሥሌጣኑ በሚያወጣው የክፌያ መመሪያ መሰረት ይወሰናሌ፡፡

720
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተቀመጠው ቢኖርም ማንኛውም

ኦፔሬተር ባሇሥሌጣኑ በሚወስነው መሰረት የቴላኮሙኒኬሽን በሚያወጣው መመሪያ
አሰቀዴሞ የተዖረጋ የቴላኮሙኒኬሽን መስመርን መጠገን፣ ማሻሻሌ፣ መፇተሽ፣
መሇወጥ ወይም ማንሳት ይችሊሌ፡፡
4. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (3) የተጠቀሰው መመሪያ በባሇሥሌጣኑ እስኪወጣ ዴረስ
ይህ አዋጅ ከመውጣቱ በፉት የተዖረጉ የቴላኮሙኒኬሽን መስመሮችን
የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተሩ አግባብ ባሇው ሁኔታ ሇመሬት ባሇይዜታው ወይም
ሇህንፃው ባሇቤት በቅዴሚያ በማሳወቅ ወዯ መሬቱ ወይም ወዯ ህንፃው በመግባት
የቴላኮሙኒኬሽን መስመር መጠገን፣ ማሻሻሌ፣ መፇተሽ፣ መሇወጥ ወይም ማንሳት
ይችሊሌ፡፡
5. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተቀመጠው ቢኖርም የመሬቱ ባሇይዜታ ወይም
የህንፃው ባሇቤት ወዯ ስፌራው እንዲይገባ ከከሇከሇው የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተሩ
ቅሬታውን ሇባሇሥሌጣኑ ሉያቀርብ ይችሊሌ፡፡
6. የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተር በዘህ አንቀፅ የተዯነገገውን መብት ሲጠቀም በተቻሇ
መጠን በመሬቱ፣ በህንፃውና በአካባቢው ሊይ አነስተኛ ወይም ዛቅተኛ ጉዲት
የሚያስከትሌ መሆኑን ማረጋገጥ እና ሊዯረሰው ጉዲት ወይም ኪሳራ ሇመሬቱ
ባሇይዜታ ወይም ሇህንፃው ባሇቤት ተገቢ እና በቂ ካሳ መክፇሌ አሇበት፡፡
7. ማንኛውም የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተር በመንግስት ይዜታ ስር ባሇ መሬት ወይም
ህንፃ ሊይ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተዖረዖሩትን ተግባራት ሲያከናውን
ሇባሇይዜታው ተገቢውን የመጠቀሚያ ክፌያ ይፇፅማሌ፡፡ የክፌያው መጠንም
ባሇሥሌጣኑ የአዱስ አበባ እና የዴሬዲዋ ከተማ መስተዲዴርን ጨምሮ
ከሚመሇከታቸው የክሌሌ መስተዲዴሮች ጋር በመመካከር በሚያወጣው የክፌያ
መመሪያ መሰረት ይወሰናሌ፡፡
8. በዘህ አንቀጽ ዴንጋጌዎች መሰረት በቴላኮሙኒኬሸን ኦፔሬተሩ እና በመሬቱ
ባሇይዜታ ወይም በህንፃው ባሇቤት መካከሌ የሚነሱ ማንኛውም አሇመግባባቶች
በባሇሥሌጣኑ የሚወሰኑ ይሆናሌ፡፡

721
 የፌትህ ሚኒስቴር

9. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (8) መሠረት በቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተሩ ወይም

በመሬቱ ባሇይዜታ ወይም በህንፃው ባሇቤት ቅሬታ በሚቀርብበት ጊዚ ባሇሥሌጣኑ
ሇሁሇቱም ወገኖች የመሰማት ዔዴሌ በመስጠት ተቃውሞውን መርምሮ ውሳኔውን
በአስር ቀናት ውስጥ ማሳወቅ አሇበት፡፡
10. በባሇሥሌጣኑ ውሳኔ ቅር የተሰኘ ወገን የባሇሥሌጣኑ ውሳኔ ከተሊሇፇበት ቀን ጀምሮ
በአስራ አምስት ቀናት ውስጥ በህግ ጉዲይ ሊይ ሇይግባኝ ሰሚ አካሌ ይግባኝ ማቅረብ
ይችሊሌ፡፡
33. ኮንስትራክሽን
1. ማንኛውም የኮንስትራክሸን ወይም የቁፊሮ ሥራ ወይም ቋሚነት ያሇው ስትራክቸር
ግንባታ በቴላኮሙኒኬሽን መስመር አቅራቢያ ከመከናወኑ በፉት የቴላኮሙኒኬሽን
መስመሩን የዖረጋውን የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተር ስምምነት ማግኘት ይኖርበታሌ፡፡
2. የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተሩ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የስምምነት
ጥያቄ ሲቀርብሇት በሠሊሳ ቀናት ውስጥ ምሊሽ የመስጠት ግዳታ አሇበት፡፡
3. የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተሩ ያሊግባብ ሳይስማማ በመቅረቱ ሇባሇስሌጣኑ አቤቱታ
ሲቀርብሇትና ባሇሥሌጣኑ በዘህ አንቀጽ ንዐስ-አንቀጽ (1) የተመሇከቱት ሥራዎች
በቴላኮሙኒኬሽን መስመሩ ሊይ ጉዲት የማያዯርሱ ወይም የማያውኩ መሆናቸውን
ሲያረጋግጥ ሥራዎቹ እንዱካሄደ ሉፇቅዴ ይችሊሌ፡፡
4. ማንኛውም ኮንስትራክሽን ወይም ቋሚ የሆነ ስትራክቸር ግንባታ ከቴላኮሙኒኬሽን
መስመር ቢያንስ በሁሇት ሜትር መራቅ አሇበት፡፡
5. አስቀዴሞ የተዖረጋ የቴላኮሙኒኬሽን መስመርን የሚያውክ ማንኛውም ግንባታ
እንዱነሳ የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተሩ ቢያንስ የሠሊሳ ቀናት ማስጠንቀቂያ በመስጠት
ባሇቤቱን ወይም ባሇይዜታውን ሉጠይቅ ይችሊሌ፡፡
6. የግንባታው ባሇቤት ወይም ባሇይዜታ በተሰጠ የማስጠንቀቂያ ጊዚ ውስጥ ግንባታውን
ካሊነሳ የቴላኮሙኒኬሽን ኦፏሬተሩ ግንባታውን የማንሳት መብት ይኖረዋሌ፡፡

722
 የፌትህ ሚኒስቴር

ክፌሌ ስዴስት
የባሇሥሌጣኑ አሠራሮች
34. የባሇሥሌጣኑ የሕዛብ ውይይት የማዴረግ ሥሌጣን
1. ባሇሥሌጣኑ በራሱ ተነሳሽነት ወይም ፌሊጎት ካሇው አካሌ በጽሁፌ በቀረበ ጥያቄ
መሠረት በዘህ አዋጅ በተሰጠው የሥሌጣን ክሌሌ ውሰጥ በሆኑ ማንኛውም ጉዲይ
ሊይ የሕዛብ ውይይት ሉያካሄዴ ይችሊሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሰረት የሚካሄዯው የሕዛብ ውይይት በውይይቱ
ወቅት ከሚታየው ጉዲይ ሚስጥራዊነት ባህሪ የተነሳ ሇህዛብ ይፊ መሆን እንዯላሇበት
በባሇሥሌጣኑ ካሌተወሰነ በስተቀር ሇሁለም ሰው ክፌት መሆን አሇበት፡፡
3. ባሇሥሌጣኑ በማንኛውም ሂዯት የመረጃ ተዯራሽነትን ከሕዛቡ የሚገዴብበትን
ምክንያት ማሳወቅ እና በተቻሇ መጠን ሁለም የውይይት መዴረኮች ሙለ በሙለ
ሇሕዛብ ክፌት መሆናቸውን ሇማረጋገጥ ጥረት ማዴረግ አሇበት፡፡
35. የባሇሥሌጣኑ የባሇዴርሻ አካሊት ምክክር ሁኔታዎች
1. ባሇሥሌጣኑ በማንኛውም ወገን መብት ወይም የሕዛብ ጥቅም ሊይ ተፅዔኖ ሉያሳርፌ
በሚችሌ በማንኛውም በሥሌጣን ወሰኑ ውስጥ ባሇ ጉዲይ ሊይ ውሳኔ
በሚያስተሊሌፌበት ጊዚ ሙለ በሙለ ወይም በከፉሌ በጽሁፌ ብቻ
እንዱቀርብ በማዴረግ የባሇዴርሻ አካሊት ምክክር ማካሄዴ አሇበት፡፡
2. ባሇሥሌጣኑ የባሇዴርሻ አካሊት ምክክር ሇማካሄዴ ሲፇሌግ እንዯሚከተሇው በሕዛብ
ማስታዎቂያ ማሳወቅ አሇበት፦
ሀ) የሂዯቱን መጀመር ማሳወቅ፤
ሇ) ከባሇዴርሻ አካሊት ምክክር ጋር የሚያያዖውን ጉዲይ መሇየት፤
ሏ) የማመሌከቻ መስፇርቶችን ጨምሮ አስተያየት መቅረብ የሚችሌበትን ጊዚ
መግሇጽ፤
መ) ፌሊጎት ሊሊቸው አካሊት አስተያየት ዛግጅት የሚረደ ማንኛውንም የውይይት
መነሻ ጽሁፌ ወይም ላልች መረጃዎችን መስጠት፤ እና
ሠ) ባሇሥሌጣኑ እንዯ ሁኔታው ተገቢ ናቸው ብል ያመነባቸውን ላልች ተጨማሪ
መረጃዎች፡፡

723
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. የባሇዴርሻ አካሊት ምክክር ሇማካሄዴ የሚወጣው የሕዛብ ማስታወቂያ በባሇሥሌጣኑ

እየታዩ ያለ ጉዲዮች እና በባሇዴርሻ አካሊት ምክክር ውጤት መሥረት ከባሇሥሌጣኑ
የሚጠበቁ ውሳኔዎች ሊይ ፌሊጎት ሊሊቸው አካሊት በቂ ግንዙቤ የሚሰጥ መሆኑን
ማረጋገጥ አሇበት፡፡
4. ባሇሥሌጣኑ በዘህ አዋጅ ዴንጋጌዎች በተሰጠው ሥሌጣን መሰረት ያዖጋጀውን
ማንኛውም መመሪያ ከባሇዴርሻ አካሊት ምክክር በተገኘው ውጤት መሠረት
ሇማፅዯቅ፣ ሇማሻሻሌ ወይም ሇመሻር ይችሊሌ፡፡
5. ባሇሥሌጣኑ የዘህን አዋጅ ዒሊማ በተሻሇ ሁኔታ ሇማስፇፀም እርምጃ ባሇመውሰዴ
ወይም በባሇዴርሻ አካሊት ምክክር ውጤት መሠረት የዯረሰበትን ግኝት ሪፕርት
በማውጣት ጉዲዩን ሉቋጨው ይችሊሌ፡፡
6. ባሇሥሌጣኑ ተገቢ ነው ብል ሲያምንበት በዘህ አዋጅ ዴንጋጌዎች መሠረት ሉታዩ
የማይችለ ጉዲዮች መፌትሄ እንዱያገኙ ሕግ እንዱወጣ ሀሳብ ማቅረብ ወይም እንዯ
ሁኔታው አግባብ ላሊ እርምጃ ሉወስዴ ይችሊሌ፡፡
36. የባሇሥሌጣኑ ውሳኔ አሰጣጥ ሂዯት
1. ባሇሥሌጣኑ ማንኛውም የውሳኔ አሰጣጥ ሂዯት ግሌፅነት ባሇው መንገዴ መካሄደን
ማረጋገጥ አሇበት፡፡
2. ባሇሥሌጣኑ ማንኛውንም መመሪያ ሇማፅዯቅ፣ ሇማሻሻሌ፣ ሇመሻር ወይም የዘህን
አዋጅ ዴንጋጌዎች ሇመተግበር ሲፇሌግ በሕዛብ ማስታወቂያ ወይም በላሊ
ተመሳሳይ ዖዳ ሇሕዛብ በቂ መረጃ መስጠት አሇበት፡፡
3. ባሇሥሌጣኑ ሉወስዴ ስሇሚያስበው ማንኛውም እርምጃ በተመሇከተ የተሰጠው
ሥሌጣን የሚመሇከታቸው አካሊትን ጨምሮ ህብረተሰቡ እና ተጠቃሚዎች በጽሁፌ
ወይም በቃሌ አስተያያት እንዱያቀርቡ በቂ ዔዴሌ መስጠት አሇበት፡፡
4. ባሇሥሌጣኑ በላልች የህብረተሰብ ክፌልች በቀረቡ የጽሁፌ ወይም የቃሌ
አስተያየቶች ሊይ ህብረተሰቡ አስተያየት እንዱሰጥ ዔዴሌ መስጠት አሇበት፡፡
37. የባሇሥሌጣኑ ውሳኔ
1. ባሇሥሌጣኑ በዘህ አዋጅ መሥረት ከባሇሥሌጣኑ ሥሌጣንና ተግባር ጋር የሚጣጣሙ
ማንኛውንም እርምጃዎች ሉወስዴ ይችሊሌ፡፡
2. ባሇሥሌጣኑ በቀረበሇት ማንኛውም ጉዲይ ሊይ ምክንያቱን በመግሇጽ በጽሁፌ ውሳኔ
መስጠት አሇበት፡፡

724
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. የባሇሥሌጣኑ ውሳኔ በክርክሩ ጊዚ በቀረቡ የመከራከሪያ መረጃዎች እና ግንዙቤ

በወሰዯባቸው እውነታዎች ሊይ ብቻ የተመሠረተ መሆን አሇበት፡፡
4. የባሇሥሌጣኑ ውሳኔ በህብረተሰቡ የቀረቡ ሀሳቦችን እና ውሳኔውን ሇመስጠት
ያስቻለትን ምክንያቶች በተገቢው ሁኔታ ያካተተ መሆን ይኖርበታሌ፡፡
5. የባሇሥሌጣኑ ውሳኔ ማንኛውም ወገን የሚያቀርበውን ጥያቄ በሙለ ወይም በከፉሌ
ሉቀበሇው፣ ውዴቅ ሉያዯርገው ወይም በተሰጠው የሥሌጣን ወሰን አዋጁን በተሻሇ
ሁኔታ ሇመፇፀም የሚያስችሌ ላሊ መፌትሔ ሉሰጥ ይችሊሌ፡፡
6. ባሇሥሌጣኑ በሚሰጠው እያንዲንደ ውሳኔ ሊይ ህብረተሰቡ በቂ ግንዙቤ ማግኘቱን
ሇማረጋገጥ ውሳኔውን በራሱ ዴረ-ገጽ እና ሰፉ የስርጭት ሽፊን ባሊቸው ተገቢ
ህትመቶች በይፊ ማሳወቅ አሇበት፡፡
38. የባሇሥሌጣኑ ውሳኔ በዴጋሚ ስሇሚታይበት ሂዯት
1. በባሇሥሌጣኑ ወይም በባሇሥሌጣኑ ሠራተኛ በተሰጠ ውሳኔ ሊይ ቅሬታ ያሇው
ማንኛውም ወገን ባሇሥሌጣኑ ወይም ሠራተኛው የሰጠው ውሳኔ በባሇስሌጣኑ
በዴጋሚ እንዱታይሇት መጠየቅ ይችሊሌ፡፡
2. ባሇሥሌጣኑ ውሳኔው በዴጋሚ እንዱታይ በተጠየቀበት ሁለም ጉዲዮች ሊይ ፌሊጎት
ያሊቸው የህብረተሰብ ክፌልች በጽሁፌም ሆነ በቃሌ ሃሳባቸውን እንዱገሌፁ ዔዴሌ
ሇመስጠት ውሳኔው በዴጋሚ በመታየት ሊይ መሆኑን በይፊ ሇህዛብ ማሳወቅ አሇበት፡
3. ባሇሥሌጣኑ ውሳኔው በዴጋሚ እንዱታይ የቀረበሇትን ጥያቄ በከፉሌ ወይም በሙለ
ሉቀበሇው ወይም ውዴቅ ሉያዯርገው ይችሊሌ፤
4. ባሇሥሌጣኑ ውሳኔውን በዴጋሚ እንዱያይ ሇቀረበሇት ጥያቄ ምሊሽ ሲሰጥ ውሳኔውን
ሇመስጠት ያስቻሇውን ምክንያት በመግሇፅ በጽሁፌ ማሳወቅ አሇበት፡፡
39. የይግባኝ ሰሚ አካሌ
1. ሶስት አባሊት ያለት የይግባኝ ሰሜ አካሌ በዘህ አዋጅ ተቋቁሟሌ፡፡
2. የይግባኝ ሰሚ አካሌ አባሊት ሇሶስት ዒመት የሥራ ዖመን እንዱያገሇግለ በጠቅሊይ
ሚኒስትሩ ይሾማለ፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) የተዯነገገው ቢኖርም የመጀመሪያው የይግባኝ ሰሚ
አካሌ አባሊት የሚያገሇግለበት የስራ ዖመን የተሇያየ እንዱሆን ይዯረጋሌ፡፡
4. ጠቅሊይ ሚኒስትሩ ከይግባኝ ሰሚ አካሌ አባሊት መካከሌ አንደን የይግባኝ ሰሚ አካሌ
ሉቀመንበር ሆኖ እንዱያገሇግሌ ይሾማሌ፡፡

725
 የፌትህ ሚኒስቴር

5. የይግባኝ ሰሚ አካሌ አባሊት ሇሁሇተኛው የሶስት ዒመት የሥራ ዖመን እንዯገና

ሉሾሙ ይችሊለ፡፡
6. የይግባኝ ሰሚ አካሌ አባሊት በሕግ፣ በቴላኮሙኒኬሽን፣ በብሮዴካስቲንግ ወይም
ላልች ተዙማጅነት ያሊቸው ዖርፍች ሌምዴ ያሊቸው መሆን አሇባቸው፡፡
7. የይግባኝ ሰሚ አካሌ ከባሇሥሌጣኑ ክፌያ ማግኘት አሇባቸው፡፡ ነገር ግን ክፌያው
በሥራ ዖመናቸው ሉቀነስ አይችሌም፡፡
40. ይግባኝ ሰሚ አካሌ ሥሌጣንና ተግባር
1. የይግባኝ ሰሚ አካሌ በባሇሥሌጣኑ የተሰጡ ውሳኔዎችን በይግባኝ ሇመስማት ሥሌጣን
አሇው፡፡
2. የይግባኝ ሰሚ አካሌ የሚቀርቡሇትን ጉዲዮች የሚሰማበትና ውሳኔ የሚሰጥበትን
የአሰራር ሥርዒት ማዖጋጀት አሇበት፡፡
3. በባሇሥሌጣኑ ውሳኔ ቅር የተሰኘ ማንኛውም አካሌ በሕግ ጉዲይ ሊይ ብቻ ሇይግባኝ
ሰሚ አካሌ ይግባኝ ሉሌ ይችሊሌ፡፡
4. ማንኛውም በባሇሥሌጣኑ ውሳኔ ሊይ የሚቀርብ የይግባኝ ጥያቄ ውሳኔው ከሚፀናበት
ቀን ጀምሮ በሠሊሳ ቀን ውስጥ ሇይግባኝ ሰሚ አካሌ መቅረብ አሇበት፡፡
5. የይግባኝ ሰሚ አካሌ የባሇሥሌጣኑን ውሳኔ ያፀናበት፣ የሻረበትን ወይም እንዯገና
እንዱታይ ያዖዖበትን ምክንያት በማብራራት ውሳኔውን በጽሁፌ ማሳወቅ አሇበት፡፡
6. የዘህን አንቀጽ ዴንጋጌዎች በተመሇከተ ባሇሥሌጣኑ ውሳኔው የሚፀናበትን የተሇየ
ቀን በጽሁፌ ካሊሳወቀ በስተቀር ውሳኔው ሇሕዛብ ይፊ ከሆነበት ጊዚ ጀምሮ የፀና
ይሆናሌ፡፡
7. የውሳኔውን ተፇፃሚነት ማዖግየት የፌትህና የአዋጁን ዒሊማ በተሻሇ ሁኔታ ሇመተግበር
የሚጠቅም ሆኖ ካሌተገኘ በስተቀር የባሇሥሌጣኑ ውሳኔ በዴጋሚ እንዱታይ
ቢጠየቅም ወይም ይግባኝ ቢቀርብበትም ተፇፃሚ ይሆናሌ፡፡
8. በይግባኝ ሰሚ አካሌ ውሳኔ ቅር የተሰኘ ማንኛውም ሰው ውሳኔው ከተሰጠበት ቀን
ጀምሮ በስሌሳ ቀናት ውስጥ ሇፋዯራሌ ከፌተኛ ፌርዴ ቤት በሕግ ጉዲይ ሊይ ብቻ
ይግባኝ ማሇት ይችሊሌ፡፡ የፋዯራሌ ከፌተኛ ፌርዴ ቤት የሰጠው ውሳኔ የመጨረሻ
ይሆናሌ፡፡

726
 የፌትህ ሚኒስቴር

41. ስሇ የባሇሥሌጣኑ የጥቅም ግጭት መርህ

1. ከባሇሥሌጣኑ ጉዲዮች ጋር በተያያዖ ዋና ዲይሬክተሩም ሆነ የሥራ አመራር ቦርዴ
አባሌ፣ የይግባኝ ሰሚ አካሌ አባሌ ወይም ማንኛውም የባሇሥሌጣኑ ሰራተኛ በራሱ
ሊይ ተፅዔኖ ሉያሳዴሩ በሚችለ በሚከተለት ሁኔታዎች ሊይ መስራት አይችሌም፡-
ሀ) የራሱን የግሌ የፊይናንስ ጥቅም በሚመሇከት፤
ሇ) የባሇቤቱን ወይም ሇአካሇ መጠን ያሌዯረሰ ሌጁን የፊይናንስ ጥቅም በሚመሇከት፤
ሏ) የራሱን የንግዴ አጋር የፊይናንስ ጥቅም በሚመሇከት፤
መ) በኦፉሰርነት፣ በዲይሬክተርነት፣ በአጋርነት፣ በሰራተኝነት ወይም በባሇአዯራነት
የሚያገሇግሇውን የማንኛውም ተቋም የፊይናንስ ጥቅም በሚመሇከት፤ ወይም
ሠ) በሥራ ሇተቀጠረበት ወይም ሇሥራ ቅጥር በዴርዴር ሊይ የሚገኝበትን
የማንኛውም አካሌ የፊይናንስ ጥቅም ጋር በሚገናኝ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ-አንቀጽ (1) የተገሇጹት ሁኔታዎች ሲኖሩ ማንኛውም
የባሇሥሌጣኑ አካሌ ሇጥቅም ግጭት ምክንያት የሆነውን ነገር መተው ወይም በጉዲዩ
ውስጥ ሊሇመሳተፌ እራሱን ማግሇሌ ይኖርበታሌ፡፡
3. በማናቸውም ሁኔታ እንኳን ቢሆን ዋና ዲይሬክተሩ፣ ማንኛውም የሥራ አመራር
ቦርዴ አባሌ፣ ማንኛውም የይግባኝ ሰሚ አካሌ አባሌ ወይም ማንኛውም የባሇሥሌጣኑ
ሠራተኛ ባሇሥሌጣኑ በዘህ አዋጅ መሠረት ሇሚቆጣጠረው ማንኛውም ኩባንያ
ቀጥተኛ የባሇቤትነት ጥቅም ሉኖረው አይችሌም፡፡
ክፌሌ ሰባት
ኢኮኖሚያዊ ቁጥጥር
42. ስሇ ኢንተርኮኔክሽን
አንዴ የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተር ከላሊ የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተር የኢንተርኮኔክሽን
ጥያቄ ሲቀርብሇት በዘህ አዋጅ አንቀጽ (43) በተመሇከቱች መርሆዎች እና ሁሇቱ
ወገኖች በዴርዴር በሚስማሙበት የውሌ ሁኔታዎች መሠረት የቴላኮሙኒኬሽን
ኔትወርኩን ከላሊኛው የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተር ኔትወርክ ጋር ቴክኒካዊ አግባብነት
ባሇው ቦታ ኢንተርኮኔክት የማዴረግ ግዳታ አሇበት፡፡

727
 የፌትህ ሚኒስቴር

43. የኢንተርኮኔክሽን የስምምነት ሁኔታዎች

1. በቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተሮች መካከሌ የሚዯረግ ማንኛውም የኢንተርኮኔክሽን
ስምምነት በዘህ አዋጅ እና በአዋጁ መሰረት ባሇሥሌጣኑ በየጊዚው ከሚያወጣው
መመሪያ ጋር የተጣጣመ እና በጽሁፌ መሆን አሇበት፡፡
2. የኢንተርኮኔክሽን የውሌ ስምምነት ሁኔታዎች በዋናነት በሁሇቱ ወገኖች መካከሌ
በሚዯረስበት ስምምነት ይወሰናሌ፡፡ ሆኖም የሚከተለት ሁኔታዎች በሚኖሩበት ጊዚ
ባሇሥሌጣኑ በራሱ ወይም በአንደ ወይም በሁሇቱም ተዋዋይ ወገኖች ሲጠየቅ ጣሌቃ
በመግባት ተፇፃሚነት ያሇው ውሳኔ ሉሰጥ ይችሊሌ፡-
ሀ) ስምምነቱ ወይም የስምምነቱ የውሌ ሁኔታዎች ከዘህ አዋጅ ዴንጋጌዎች ወይም
ባሇስሌጣኑ ካፀዯቃቸው ማናቸውም መመሪያዎች ጋር የሚቃረን ሆኖ ሲገኝ፤
ወይም
ሇ) ሁሇቱ ወገኖች በተወሰኑ ጉዲዮች ስምምነት ሊይ መዴረስ ካሌቻለ ወይም
ስምምነት ሊይ ሇመዴረስ መዖግየት ሲኖር፣ ወይም
ሏ) የሕዛብን ጥቅም ከግምት በማስገባት በአንደ ወይም በሁሇቱም ተዋዋይ ወገኖች
ጥያቄ ባይቀርብሇትም የባሇሥሌጣኑ በራሱ ተነሳሽነት ጣሌቃ መግባት አስፇሊጊ
ሆኖ ሲገኝ፡፡
44. ኮልኬሽን እና መሰረተ ሌማት መጋራት
1. የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተር ሇሕዛብ አገሌግልት ሇመስጠት ዒሊማ ባሇሥሌጣኑ ጉሌህ
የገበያ ዴርሻ አሇው ብል ከሇየው ላሊ የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተር ስፌራ ሊይ
መሣሪያዎቹ በኮልኬሽን እንዱቀመጡሇት ሉጠይቅ ይችሊሌ፡፡
2. በኮልኬሽን መሣሪያዎችን እንዱያስቀምጥ የተጠየቀው የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተር
ቴክኒካዊ አግባብነት እስካሇው ዴረስ ጥያቄውን መቀበሌ አሇበት፡፡
3. የኮልኬሽን ቦታ አጠቃቀም በተመሇከተ የሚኖረውን ክፌያ ሁሇቱ ወገኖች በዴርዴር
መስማማት አሇባቸው፡፡
4. በኮልኬሽን ስምምነት የንግዴ ወይም የቴክኒክ ሁኔታዎች ሊይ ሁሇቱ ወገኖች
ካሌተስማሙ ባሇሥሌጣኑ በዘህ አዋጅ አንቀጽ 35 – 38 በተገሇፀው መሠረት ተገቢ
የስምምነት ሁኔታዎች ሊይ መወሰን አሇበት፡፡
5. ባሇሥሌጣኑ የቴክኒክ ዯረጃ እና የንግዴ ሁኔታዎችን ጨምሮ የኮልኬሽን ቦታን
በተመሇከተ መመሪያ ያወጣሌ፡፡

728
 የፌትህ ሚኒስቴር

6. የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተሮች የቴላኮሙኒኬሽን አገሌግልት ሇመሥጠት ቋሚ እና

ገባሪ መሠረተ-ሌማቶችን በተቻሇ መጠን እንዱጋሩ ይበረታታለ፡፡
7. በባሇሥሌጣኑ ጉሌህ የገበያ ዴርሻ እንዲሇው የታመነበት የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተር
ያሇውን ቋሚ እና ገባሪ መሠረተ-ሌማት ተገቢ ጥያቄ ሊቀረበ ላሊ የቴላኮሙኒኬሽን
ኦፏሬተር ማጋራት አሇበት፡፡
8. መሰረተ-ሌማት መጋራትን በተመሇከተ የሚኖረውን ክፌያ ሁሇቱ ወገኖች በዴርዴር
መስማማት አሇባቸው፡፡
9. በመሰረተ-ሌማት መጋራት ስምምነት የንግዴ ወይም የቴክኒክ ሁኔታዎች ሊይ ሁሇቱ
ወገኖች ካሌተስማሙ ባሇሥሌጣኑ በዘህ አዋጅ አንቀጽ 35-38 በተገሇፀው መሠረት
ተገቢ የስምምነት ሁኔታዎች ሊይ መወሰን አሇበት፡፡
10. ባሇሥሌጣኑ የቴክኒክ ዯረጃ እና የንግዴ ሁኔታዎችን ጨምሮ የመሰረተ-ሌማት
መጋራትን በተመሇከተ መመሪያ ያወጣሌ፡፡
11. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) እስከ (10) የተዯነገገው ቢኖርም በባሇሥሌጣኑ
ጉሌህ የገበያ ዴርሻ ያሇው ስሇመሆኑ ባይወሰንም ሇማንኛውም የቴላኮሙኒኬሽን
ኦፔሬተር የኮልኬሽን ወይም የመሰረተ-ሌማት መጋራት ጥያቄ ሇማቅረብ የሚከሇክሌ
ሁኔታ የሇም፡፡ እንዱህ ዒይነቱ ጥያቄ በሚኖርበት ጊዚ ሁሇቱ ወገኖች በኮልኬሽን
ወይም የመሠረተ-ሌማት መጋራት የንግዴ እና የቴክኒክ ሁኔታዎች ሊይ መዯራዯር
አሇባቸው፡፡
45. ህጋዊ ታሪፌ
1. ማንኛውም የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተር ሇሚሰጠው አገሌግልት ሕጋዊ ክፌያ
ማስከፇሌ አሇበት፡፡ ሕጋዊ ተመኑ ፌትሀዊ፣ ተገቢ እና በተጠቃሚዎች መካከሌ
አዴሌኦ የማያዯርግ መሆን አሇበት፡፡
2. በዘህ አዋጅ ወይም ባሇሥሌጣኑ በሚያወጣው መመሪያ ጉሌህ የገበያ ዴርሻ
እንዯላሊቸው የተሇዩ የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተሮች ታሪፌ ሕጋዊ እንዯሆነ
ይገመታሌ፣ ታሪፊቸውንም ሇባሇስሌጣኑ ማቅረብ አይጠበቅባቸውም፡፡
3. ማንኛውም በባሇሥሌጣኑ በአንዴ ወይም ከዘያ በሊይ የአገሌግልት ገበያ ጉሌህ የገበያ
ዴርሻ እንዲሇው የታመነ የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተር የአገሌግልት ታሪፈን በግሌፅ
ማሳወቅ አሇበት፡፡

729
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. በባሇስሌጣኑ ጉሌህ የገበያ ዴርሻ እንዲሇው የታመነ የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተር

ያወጣው ታሪፌ በባሇሥሌጣኑ እስኪፀዴቅ ዴረስ ተፇፃሚነቱ እንዱዖገይ ባሇሥሌጣኑ
ትዔዙዛ ሉሰጥ ይችሊሌ፡፡
5. ባሇሥሌጣኑ በዘህ አዋጅ አንቀጽ 35 -38 በተዯነገገው መሠረት በሚያፀዴቀው
መመሪያ በባሇስሌጣኑ ጉሌህ የገበያ ዴርሻ እንዲሇው በታመነ የቴላኮሙኒኬሽን
ኦፔሬተር የቀረበውን ታሪፌ ሕጋዊነት የሚወስንበትን ዯረጃ እና የአሰራር ሥርዒት
ያዖጋጃሌ፡፡
6. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (5) መሠረት የሚዖጋጀው ዯረጃ እና የአሰራር ሥርዒት
ወጪን ያካተተ መሆን አሇበት፡፡ ባሇሥሌጣኑ ወጪን ሲገመግም ወዯፉት ሉኖር
የሚችሇውን የወጪ ጭማሪ የዋጋ ዖዳ መጠቀም አሇበት፡፡
46. የባሇሥሌጣኑ ታሪፌ የመገምገም ሥሌጣን
1. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) የተዯነገገው ቢኖርም ባሇሥሌጣኑ የማንኛውም
ፇቃዴ ያሇው የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተር ታሪፌ ሇመገምገም፣ ሇመቆጣጠር እና
ታሪፈ ሕጋዊ መሆኑን ሇማረጋገጥ የታሪፌ ዛግጅት መመሪያ የማውጣት ሥሌጣን
አሇው፡፡
2. ባሇሥሌጣኑ በራሱ ተነሳሽነት ወይም በማንኛውም ፌሊጎት ያሇው አካሌ ሇቀረበ
ማመሌከቻ ምሊሸ ሇመስጠት የማንኛውም የቴላኮሙኒኬሽን ኦፏሬተር ታሪፌ ሕጋዊ
መሆኑን ማጣራት ይችሳሊሌ፡፡ ባሇሥሌጣኑ እንዱህ ዒይነት ማጣራት በሚያዯርግበት
ጊዚ በዘህ አዋጅ አንቀጽ 35-38 በተዯነገገው መሰረት የሚያዖጋጃቸውን መስፇርቶች
በመጠቀም ይሆናሌ፡፡
47. የገበያ ውዴዴር ቁጥጥር
በላሊ ሕግ የተዯነገገው ቢኖርም ባሇሥሌጣኑ በአጠቃሊይ ወይም በተሇየ ሁኔታ
የኢትዮጵያን የኮሙኒኬሽን አገሌግልት ገበያ በተመሇከተ ሇመወሰን፣ ሇማስተዲዯር፣
ሇመቆጣጠር እና ማንኛውም ሰው ሇውዴዴር ሕግና መመሪያ ተገዠ እንዱሆን
ሇማስፇፀም ብቸኛ ሥሌጣን አሇው፡፡
48. የገበያ ውዴዴርን ስሇመከሊከሌ
1. ማንኛውም የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተር በየትኛውም የኢትዮጵያ ቴላኮሙኒኬሽን
ገበያ ውስጥ ውዴዴርን በእጅጉ የመቀነስ ዒሊማ ወይም ውጤት ባሇው ማንኛውም
ተግባር ሊይ ተሳትፍ ከተገኘ ሕገ-ወጥ ዴርጊት እንዯፇፀመ ተዯርጎ ይወሰዲሌ፡፡

730
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. ማንኛውም የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተር በየትኛውም የኢትዮጵያ ቴላኮሙኒኬሽን

ገበያ ውስጥ ውዴዴርን በእጅጉ የመቀነስ ዒሊማ ወይም ውጤት ያሇው ተግባር
ሇመፇፀም በማቀዴ ካሇ ሰው ጋር ስምምነት ከፇፀመ ሕገ-ወጥ ዴርጊት እንዯፇፀመ
ተዯርጎ ይወሰዲሌ፡፡
3. ባሇሥሌጣኑ በራሱ ተነሳሽነት ወይም በማንኛውም ፌሊጎት ያሇው አካሌ ሇቀረበ
ማመሌከቻ ምሊሽ ሇመስጠት የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተሮች በየትኛውም የኢትዮጵያ
የቴላኮሙኒኬሽን ገበያ ውስጥ ውዴዴርን በእጅጉ የመቀነስ ዒሊማ ወይም ውጤት
ባሇው ማንኛውም ዴርጊት ሊይ መሳተፊቸውን ማጣራት ይችሊሌ፡፡
4. ባሇሥሌጣኑ በዘህ አዋጅ አንቀጽ 35 -38 በተቀመጡት የአሰራር ሥርዒት መሠረት
ማንኛውም የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተር በየትኛውም የኢትዮጵያ ቴላኮሙኒኬሽን
ገበያ ውስጥ ውዴዴርን በእጅጉ የመቀነስ ዒሊማ ወይም ውጤት ባሇው ማንኛውም
ዴርጊት ሊይ መሳተፈን ባረጋገጠበት ጊዚ፡-
ሀ) ሇወዯፉቱ ከእንዱህ ዒይነት ተግባር እንዱቆጠብ ሇቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተሩ
ወይም አገሌግልት ሰጪው ትዔዙዛ ይሰጣሌ፤ እንዱሁም
ሇ) እንዯሁኔታው አግባብ በዘህ አዋጅ አንቀጽ 52 በተዯነገገው መሠረት ቅጣት ወይም
ላሊ እገዲ ይጥሌበታሌ፡፡
49. የዩኒቨርሳሌ አክሰስ አገሌግልት
1. ባሇሥሌጣኑ ከባሇዴርሻ አካሊት ጋር በሚዯረግ ምክክር መሰረት ሇሀገሪቱ የኮሙኒኬሽን
አገሌግልቶች ዒመታዊ የዩኒቨርሳሌ አክሰስ ግብ ማዖጋጀት አሇበት፡፡
2. ባሇሥሌጣኑ የዩኒቨርሳሌ አክሰስ ግብ በሚያዖጋጅበት ጊዚ የኮሙኒኬሽን አገሌግልቶች
በተሇይ በገጠር እና ርቀት ባሊቸው የሀገሪቱ አካባቢዎች በተቻሇ መጠን ከፌተኛ ቁጥር
ሊሊቸው ተጠቃሚዎች ተዯራሽ መሆኑን ማረጋገጥ አሇበት፡፡
3. በኢትዮጵያ ውስጥ ሇኮሙኒኬሽን አገሌግልት ዩኒቨርሳሌ አክሰስ ዴጋፌ የሚውሌ
የዩኒቨርሳሌ አክሰስ ፇንዴ በዘህ አዋጅ ተቋቁሟሌ፡፡ የፇንደ የገቢ መጠንና ምንጭ
እንዱሁም ፇንደ ስሇሚተዲዯርበት ሁኔታ በተመሇከተ የሚኒስትሮች ምክር ቤት
በሚያወጣው ዯንብ ይወሰናሌ፡፡

731
 የፌትህ ሚኒስቴር

50. የተጠቃሚዎች መብት ጥበቃ

1. ባሇሥሌጣኑ የኮሙኒኬሽን አገሌግልት ተጠቃሚዎች መብት የተጠበቀ መሆኑን
ሇማረጋገጥ የሚያስችሌ መመሪያ የማውጣት ሥሌጣን አሇው፡፡
2. ባሇሥሌጣኑ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የሚያወጣውን መመሪያ በአዋጁ አንቀጽ
35 -38 መሰረት የባሇዴርሻ አካሊት ምክክር በማካሄዴ ማፅዯቅ አሇበት፡፡
3. ባሇሥሌጣኑ በዘህ አንቀጽ ንዐስ-አንቀጽ (1) በተሰጠው ሥሌጣን ሳይገዯብ እያንዲንደ
የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተር ተጠቃሚዎች ሇቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተሩ ወይም
ሇባሇሥሌጣኑ ቅሬታ ማቅረብ የሚችለበትን ሥርዒት ጨምሮ የተጠቃሚዎችን መብት
የሚዯነግግ የሥነ-ምግባር ኮዴ እንዱያዖጋጅ መጠየቅ ይችሊሌ፡፡
4. ባሇሥሌጣኑ በዘህ አዋጅ አንቀጽ 35 -38 መሠረት የባሇዴርሻ አካሊት ምክክር
በማካሄዴ እያንዲንደ የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተር ያዖጋጀውን የሥነ-ምግባር ኮዴ
በጽሁፌ ውሳኔ ማፅዯቅ አሇበት፡፡
5. ባሇሥሌጣኑ በባሇዴርሻ አካሊት ምክክር የተሇዩ ጉዲዮች የተጠቃሚዎችን ፌሊጎት
ሇመጠበቅ አስፇሊጊ ሆነው ሲገኙ የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተሩ የሥነ-ምግባር ኮደን
በዘሁ መሠረት እንዱያሻሽሌ መጠየቅ ይችሊሌ፡፡
ክፌሌ ስምንት
ብሄራዊ ዯህንነት እና ተፇፃሚነት
51. ብሄራዊ ዴህንነት
1. የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተሮች ሇዯንበኞቻቸው የሚሰጡትን የቴላኮሙኒኬሽን
አገሌግልት ሚሥጥራዊነት ሇማረጋገጥ አስፇሊጊውን ሁለ መፇፀም አሇባቸው፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተዯነገገው ቢኖርም ሥሌጣን ያሇው ፌርዴ ቤት
በኢትዮጵያ ሕግ መሠረት ከቴላኮሙኒኬሽን ዯንበኞች ጋር የተያያ዗ መረጃዎች
እንዱሰጠው ሲጠይቅ የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተሮች ማንኛውም ሥሌጣን ያሇው
የኢትዮጵያ ፌርዴ ቤት ያስተሊሇፇውን ማንኛውንም ሕጋዊ ትዔዙዛ ማክበር
አሇባቸው፡፡

732
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. የወንጀሌ ምርመራ ወይም የሀገር ዯህንነት ምርመራ ሇማካሄዴ ሇተፇቀዯሇት

የመንግሥት አካሌ ሥሌጣን ባሇው ፌርዴ ቤት በተሰጠው ትዔዙዛ መሠረት
በቴላኮሙኒኬሽን ሊይ ሕጋዊ ክትትሌ ማዴረግ እንዱችሌ የቴላኮሙኒኬሽን
ኦፔሬተሮች ኔትወርካቸውን ተዯራሽ ማዴረግ አሇባቸው፡፡ ይህን በማይፇፅሙ
የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተሮች ሊይ ባሇሥሌጣኑ ቅጣት ሉጥሌ፣ የተሰጣቸውን ፇቃዴ
ሉሰርዛ ወይም ሉያግዴ ይችሊሌ፡፡
4. ባሇሥሌጣኑ ብሔራዊ ዯህንነትን ሇመዯገፌ ዒሊማ የቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተሮች
የዯንበኞች መረጃ ቋት በተሟሊ ሁኔታ መያዛ እንዱችለ፣ የሲም ካርዴ ምዛገባ
እንዱያከናውኑ እና ባሇሥሌጣኑ ዯንበኞችን በተመሇከተ የሚፇሌጋቸውን መረጃ
በያዖ ሁኔታ ብሄራዊ የዯንበኞች መረጃ እንዱያዯራጁ ሇመጠየቅ ሥሌጣን አሇው፡፡
52. ሕግ ማስፇፀም
1. ባሇሥሌጣኑ የዘህን አዋጅ ዴንጋጌዎች እና በዘህ አዋጅ መሰረት የሚያወጣቸውን
ማናቸውም መመሪያ፣ የፇቃዴ ሁኔታዎች፣ ያሳሇፊቸውን ውሳኔዎች ወይም ላልች
የቁጥጥር ማዔቀፍች እንዯ አስፇሊጊነቱ ከህግ አስከባሪ አካሊት ጋር በመተባበር
ሇማስፇፀም ሥሌጣን አሇው፡፡
2. ባሇሥሌጣኑ የዘህን አዋጅ ዴንጋጌዎች እና በዘህ አዋጅ መሰረት የሚያወጣቸውን
ማናቸውም መመሪያዎች፣ የፇቃዴ ሁኔታዎች ወይም ላልች የቁጥጥር ማዔቀፍች
መከበራቸውን የመቆጣጠር ሥሌጣን አሇው፡፡ ቁጥጥሩ የባሇሥሌጣኑን ሠራተኞች
መዯበኛ የሥራ እንቅስቃሴዎችን ወይም ፌሊጎት ባሇው ማንኛውም አካሌ የቀረበ
መረጃ ወይም ቅሬታን መሰረት ሉያዯርግ ይችሊሌ፡፡
3. ባሇሥሌጣኑ በዘህ አዋጅ አንቀጽ 35 -38 የተመሇከቱትን ግሌፅ የአሰራር ሥርዒቶች
መሰረት በማዴረግ በማንኛውም ባሇፇቃዴ ሊይ የቀረቡ ቅሬታዎችን ሇመዲኘት እና
የዘህን አዋጅ ዴንጋጌዎች፣ በአዋጁ መሠረት የተቀመጡ የፇቃዴ ሁኔታዎች ወይም
ባሇሥሌጣኑ በዘህ አዋጅ መሰረት የሚያወጣቸውን ላልች መመሪያዎች መጣስን
በመገምገም እርምጃ የመውሰዴ ሥሌጣን አሇው፡፡
4. የዘህን አዋጅ ዴንጋጌዎች፣ በአዋጁ መሠረት የተቀመጡ የፇቃዴ ሁኔታዎች ወይም
ባሇሥሌጣኑ በዘህ አዋጅ መሰረት የሚያወጣቸውን ላልች መመሪያዎች የጣሰ
ማንኛውም ሰው ሊይ ባሇሥሌጣኑ በዘህ አንቀጽ ዴንጋጌዎች መሠረት የሚወስዲቸው
እርምጃዎች የገንዖብ ቅጣት ወይም ካሳ መክፇሌን ሉያካትት ይችሊሌ፡፡

733
 የፌትህ ሚኒስቴር

5. ባሇሥሌጣኑ የሚወስዲቸው እርምጃዎች እንዯ አስፇሊጊነቱ ፇቃዴ መሰረዛን ጨምሮ

ላልች አግባብነት ያሊቸው ቅጣቶችን ሉያካትት ይችሊሌ፡፡ ይሁን እንጂ የሚወሰደት
እርምጃዎች ተመጣጣኝ፣ አዴሌኦ የላሇበትና ግሌፅ መሆን አሇባቸው፡፡
6. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) እስከ (5) የተዯነገገው ቢኖርም ፇቃዴ ሇማገዴ
ወይም ሇመሰረዛ የሚያበቁ ሁኔታዎች እና ላልች አስተዲዯራዊ ቅጣት የሚያስከትለ
የሕግ መተሊሇፌ ዒይነቶች እንዱሁም የቅጣት መጠን የሚኒስትሮች ምክር ቤት
በሚያወጣው ዯንብ ይወሰናሌ፡፡
ክፌሌ ዖጠኝ
ሌዩ ሌዩ ዴንጋጌዎች
53. ክሌከሊ
በቴላኮሙኒኬሽን ኦፔሬተር ከተመዯበ ሠራተኛ ወይም በባሇሥሌጣኑ ከተፇቀዯሇት ሰው
በስተቀር ማንኛውም ሰው የቴላኮሙኒኬሽን መስመርን ማገናኘት ወይም ማሇያየት
የተከሇከሇ ነው፡፡ ክሌከሊው የራሱን የቤት መገሌገያ መሳሪያዎች የሚያገናኝ ወይም
የሚያሇያይ ሰውን አይመሇከትም፡፡
54. ዯንብ እና መመሪያ የማውጣት ሥሌጣን
1. የሚኒስትሮች ምክር ቤት ይህን አዋጅ ሇማስፇፀም ዯንብ ሉያወጣ ይችሊሌ፡፡
2. ባሇሥሌጣኑ ይህን አዋጅ እና በአዋጁ መሠረት የወጡ ዯንቦችን ሇማስፇፀም መመሪያ
ሉያወጣ ይችሊሌ፡፡
55. የተሻሩ ሕጎች
የሚከተለት በዘህ አዋጅ ተሽረዋሌ፦
1. የቴላኮሙኒኬሽን አዋጅ ቁጥር 49/1989 (እንዯተሻሻሇ)፤
2. የቴላኮሙኒኬሽን አገሌግልቶች የሚኒስትሮች ምክር ቤት ዯንብ ቁጥር 47/1991፤
3. የብሮዴካስት አገሌግልት አዋጅ ቁጥር533/1999 አንቀጽ 7 (6)፤
4. የፋዯራሌ አሰፇፃሚ አካሊትን ሥሌጣንና ተግባር ሇመወሰን የወጣ አዋጅ ቁጥር
1097/2011 አንቀጽ 20(1) (ሏ)፣ (ኘ)፣ (ከ)፣ (ኸ) እና (ወ)፤

734
 የፌትህ ሚኒስቴር

56. አዋጁ የሚፀናበት ጊዚ

ይህ አዋጅ በፋዯራሌ ነጋሪት ታትሞ ጋዚጣ ከወጣበት ቀን ጀምሮ የፀና ይሆናሌ፡፡

አዱስ አበባ ነሀሴ 6 ቀን 2011

ሳህሇ ወርቅ ዖውዳ
የኢትዮጲያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ፔሬዖዲንት

735
 የፌትህ ሚኒስቴር

ክፌሌ ሃያ አራት
ኮንስትራክሽንና ከተማ ሌማት
አዋጅ ቁጥር 177/1991
ስሇኮንስትራክሽን መሣሪያዎች ምዛገባና ቁጥጥር የወጣ አዋጅ
የኮንስትራክሽን ሥራ ዖርፌን ሇማጠናከር የሚያስችሌ ሁኔታዎችን ማመቻቸት
በማስፇሇጉ፣
በኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ሕገ መንግሥት አንቀጽ 55(1) መሠረት
የሚከተሇው ታውጇሌ፡፡

1. አጭር ርዔስ

ይህ አዋጅ ‘የኮንስትራክሽን መሣሪያዎች ምዛገባና ቁጥጥር አዋጅ ቁጥር

177/1991’ ተብል ሉጠቀስ ይችሊሌ፡፡
2. ትርጓሜ
በዘህ አዋጅ ውስጥ፡-
1. ‘ሚኒስቴር’ ማሇት የሥራና ከተማ ሌማት ሚኒስቴር133 ነዉ፤
2. ‘የኮንስትራክሽን መሣሪያ’ ማሇት ሚኒስቴሩ በመመሪያ የሚወስነው
ሇኮንስትራክሽን ሥራ እንዱያገሇግሌ ሆኖ የተሠራ መሣሪያ ሲሆን በክሌሌ
ወይም ሇፋዳራሌ መንግሥት ተጠሪ በሆኑ ከተሞች ትራንስፕርትና መገናኛ
ቢሮዎች በአዋጅ ቁጥር 14/84 የሚመዖገቡ የኮንስትራክሽን መሣሪያዎችን
አይጨምርም፤
3. ‘የባሇቤትነት ወታወቂያ ዯብተር’ ማሇት ሇኮንስትራክሽን መሣሪያ
ባሇንብረቶች የሚሰጥ የባሇቤትነት ማረጋገጫ ማስረጃ ነው፤
4. ‘መሇያ ቁጥር’ ማሇት በኮንስትራክሽን መሣሪያዎች ሊይ የሚሇጠፌ ፉዯሌ
ወይም ቁጥር ወይም ሁሇቱም ነው፡፡
3. ዒሊማ
የኮንስትራክሽን መሣሪያዎች ምዛገባና ቁጥጥር ዒሊማዎች የሚከተለት ይሆናለ፡-
1. በመንግሥትና በግሌ ባሇቤትነት የተያ዗ የኮንስትራክሽን መሣሪያዎችን
መዛግቦ ሇመያዛ፤

133
25/08 (2011) አ. 1097 አንቀጽ 9(10) የከተማ ሌማትና ኮንስትራክሽን ሚንስቴር ሆኗሌ፡፡

736
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. የኮንስትራክሽን መሣሪያዎች ሇዋስትና መያዡና ሇመሳሰለት አገሌግልቶች

የሚውለበትን ሁኔታዎች ሇማመቻቸት፤
4. የሚኒስቴሩ ሥሌጣንና ተግባር
ሚኒስቴሩ የሚከተለት ሥሌጣንና ተግባሮች ይኖሩታሌ፤
1. ሇሥራዉ የሚያስፇሌገዉን የሰው ኃይሌና መሣሪያዎች ያዯራጃሌ፤
2. የኮንስትራክሽን መሣሪያዎችን ይመዖግባሌ፣ የባሇቤትነት ዯብተር ይሰጣሌ፣
ወዯ ሀገር ውስጥ ሲገቡም ሆነ ሲወጡ ይቆጣጠራሌ፤
3. ሇኮንስትራክሽን መሣሪያዎች መሇያ ቁጥር ይሰጣሌ፤ በመሣሪያዎቹ ሊይ
መሇጠፈንም ይቆጣጠራሌ፤
4. የኮንስትራክሽን መሣሪያዎች ሇምርመራ የሚቀርቡበትን ቦታና ጊዚ
ይወስናሌ፤
5. የኮንስትራክሽን መሣሪያዎችን ብቃት በመመርመር ማስረጃ ይሰጣሌ፤ ብቃት
የላሊቸውን መሣሪያዎች ሥራ ሊይ እንዲይውለ ይቆጣጠራሌ፤
6. በዘህ አዋጅ በሚወጣ ዯንብ በሚወሰነው መሠረት ሇሚሰጠው አገሌግልት ዋጋ
ያስከፌሊሌ፡፡
5. ዯንብ ወይም መመሪያየማዉጣት ሥሌጣን
1. የሚኒስትሮች ምክር ቤት ሇዘህ አዋጅ አፇጻጸም የሚረዲ ዯንብ ማውጣት
ይችሊሌ፤
2. ሚኒስቴሩ ይህን አዋጅና በዘህ አዋጅ መሠረት የሚወጣዉን ዯንብ
ሇማስፇጸም የሚረዲ መመሪያ ማውጣት ይችሊሌ፡፡
6. ቅጣት
ይህን አዋጅ የተሊሇፇ ማንኛውም ሰው ወይም ዴርጅት አግባብ ባሇው የወንጀሇኛ
መቅጫ ሕግ134 መሠረት ይቀጣሌ፡፡
7. የተሻሩ ሕጏች
የኢትዮጵያ መንገድች ባሇሥሌጣንን እንዯገና ማቋቋሚያ (የማሻሻያን) አዋጅ
ቁጥር 122/1997 በዘህ አዋጅ ተሽሯሌ፡፡

134
በ1996ቱ የወንጀሌ ህግ የተተካ በመሆኑ ‘የወንጀሇኛ መቅጫ ህግ’ በሚሌ የተገሇጸው ዴንጋጌ ‘የወንጀሌ
ህግ’ ተብል ይነበባሌ፡፡

737
 የፌትህ ሚኒስቴር

8. አዋጁ የሚጸናበት ጊዚ
ይህ አዋጅ ከሰኔ 22 ቀን 1991 ዒ.ም. ጀምሮ የፀና ይሆናሌ፡፡
አዱስ አበባ ሰኔ 22 ቀን 1991 ዒ.ም
ድ/ር ነጋሶ ጊዲዲ
የኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ፔሬዘዲንት

738
 የፌትህ ሚኒስቴር

አዋጅ ቁጥር 624/2001

የኢትዮጵያ የሕንፃ አዋጅ
የሕዛብ ጤንነትና ዯህንነት እንዱረጋገጥ ሇማዴረግ የሕንፃ ግንባታ ወይም የሕንፃ ግንባታ
ማሻሻያና የአገሌግልት ሇውጥን በተመሇከተ በሀገሪቱ በአጠቃሊይ ተፇፃሚ የሚሆን
ዛቅተኛውን ዯረጃ ሇመወሰን አስፇሊጊ ሆኖ በመገኘቱ፤
በኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ሕገ መንግሥት አንቀጽ 51 ንዐስ አንቀጽ
(3) የፋዯራሌ መንግሥቱ የጤና፣ የትምህርት እንዱሁም የሳይንስና ቴክኖልጂ ሀገር አቀፌ
መመዖኛዎችንና መሠረታዊ የፕሉሲ መሇኪያዎች የማውጣትና የማስፇፀም ሥሌጣን
የተሰጠው በመሆኑ፤
በኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ሕገ መንግሥት አንቀጽ 55 (1) መሠረት
የሚከተሇው ታወጇሌ።

ክፌሌ አንዴ
ጠቅሊሊ

1. አጭር ርዔስ
ይህ አዋጅ ‘የኢትዮጵያ የሕንፃ አዋጅ ቁጥር 624/2001’ተብል ሉጠቀስ ይችሊሌ፡፡
2. ትርጓሜ
የቃለ አገባብ የተሇየ ትርጉም የሚያሰጠው ካሌሆነ በስተቀር በዘህ አዋጅ ውስጥ፤
1. ‘ሚኒስቴር’ ማሇት የሥራና ከተማ ሌማት ሚኒስቴር ነው፤135
2. ‘ሕንፃ’ ማሇት ሇመኖሪያ፣ ሇቢሮ፣ ሇፊብሪካ ወይም ሇማናቸውም ላሊ አገሌግልት
የሚውሌ ቋሚ ወይም ጊዚያዊ ግንባታ ነው፤
3. ‘የሕንፃ ሹም’ ማሇት ይህንን አዋጅ እንዱያስፇጽም በከተማ አስተዲዯር ወይም
በተሰየመ አካሌ የተሾመ ሰው ነው፤
4. ‘የተመዖገበ ባሇሙያ’ ማሇት ሥሌጣን ባሇው አካሌ ተመዛግቦ በዱዙይን ወይም
በኮንስትራክሽን የባሇሙያነት የምስክር ወረቀት የተሰጠው ሰው ወይም በዱዙይን
ወይም በኮንስትራክሽን የአማካሪነት የምዛገባ ምስክር ወረቀት የተሰጠው ዴርጅት
ነው፤

135
በ25/08 (2011) አ. 1097 አንቀጽ 9(10) መሰረት የከተማ ሌማትና ኮንስትራክሽን ሚኒስቴር ሆኗሌ፡፡

739
 የፌትህ ሚኒስቴር

5. ‘የተመዖገበ የሥራ ተቋራጭ’ ማሇት ሥሌጣን ባሇው አካሌ ተመዛግቦ የሥራ

ተቋራጭነት የምዛገባ የምስክር ወረቀት የተሰጠው ዴርጅት ነው፤
6. ‘ምዯብ ―ሀ‖ ሕንፃ’ ማሇት በሁሇት የኮንክሪት ወይም የብረት ወይም ላልች
ስትራክቸራሌ ውቅሮች መካከሌ ያሇው ርቀት 7 ሜትር ወይም ከዘያ በታች የሆነ
ባሇአንዴ ፍቅ ሕንፃ ወይም ማናቸውም ከሁሇት ፍቅ በታች የሆነ የግሌ መኖሪያ ቤት
ነው፤
7. ‘ምዯብ ―ሇ‖ ሕንፃ’ ማሇት በሁሇት የኮንክሪት ወይም የብረት ወይም ላልች
ስትራክቸራሌ ውቅሮች መካከሌ ያሇው ርቀት ከ7 ሜትር በሊይ የሆነ ወይም ባሇሁሇት
ፍቅና ከሁሇት ፍቅ በሊይ የሆነና በምዯብ ―ሏ‖ የማይሸፇን ሕንፃ ወይም በምዴብ ―ሀ‖
የተመዯበ እንዯሪሌስቴት ያሇ የቤቶች ሌማት ነው፤
8. ‘ምዴብ ―ሏ‖ ሕንፃ ማሇት የሕዛብ መገሌገያ ወይም ተቋም ነክ ሕንፃ፣ የፊብሪካ
ወይም የወርክሾፔ ሕንፃ ወይም ከመሬት እስከ መጨረሻው ወሇሌ ከፌታው ከ12
ሜትር በሊይ የሆነ ማናቸውም ሕንፃ ነው፤
9. ‘ግንባታ’ ማሇት አዱስ ሕንፃ መገንባት ወይም ነባር ሕንፃን ማሻሻሌ ወይም
አገሌግልቱን መሇወጥ ነው፤
10. ‘አስጊ ሕንፃ’ ማሇት ግንባታው አስተማማኝ ያሌሆነ ወይም በከፌተኛ ዯረጃ ሇእሳት
አዯጋ የተጋሇጠ ወይም ሇጤና ጠንቅ የሆነ ሕንፃ ነው፡፡
11. ‘የተሰየመ አካሌ’ ማሇት ይህ አዋጅ ከከተማ ክሌሌ ውጪ ተፇጻሚ በሚሆንበት
ጊዚ አዋጁን እንዱያስፇጽም በክሌለ የሚሰየም አካሌ ነው፤
12. ‘ሰነዴ’ ማሇት ከሕንፃ ዱዙይንና ግንባታ ጋር በተያያዖ የሚያስፇሌግ ወይም የተዖጋጀ
ፔሊን፣ ሪፕርት፣ የዋጋ ግምት ወይም ማንኛውም የቴክኒክ ጉዲይን የሚያስረዲ ሰነዴ
ነው፤
13. ‘የግሌ መኖሪያ ሕንፃ’ ማሇት ሇአንዴ ቤተሰብ መኖሪያነት የሚያገሇግለ አንዴ ወይም
ከአንዴ በሊይ ክፌልችና የመፀዲጃና የማብሰያ አገሌግልቶች ያለት ሆኖ በመኖሪያው
ቅጥር ግቢ ውስጥ የሚገኝ የመኪና ማቆሚያንና ሇመኖሪያነት የሚውለ ከዋናው ቤት
የተነጠለ ክፌልችን ሉጨምር ይችሊሌ፤
14. ‘ሰው’ ማሇት የተፇጥሮ ሰው ወይም በሕግ የሰውነት መብት የተሰጠው አካሌ ነው፤
15. ‘ፔሊን’ ማሇት የአንዴን ሕንፃ መጠን፣ ዒይነትና ስፊት እንዱሁም ሕንፃው
የሚሠራበትን ቁሳቁስና የአገነባብ ዖዳን የሚያሳይ ንዴፌ ወይም ሞዳሌ ሲሆን

740
 የፌትህ ሚኒስቴር

የአርክቴክቸር፣ የስትራክቸር፣ የሳኒተሪ፣ የኤላክትሪካሌ፣ የሜካኒካሌ፣ የእሳት

መከሊከሌና የላልች ሥራዎችን ንዴፌ ሉያካትት ይችሊሌ፤
16. ‘ክሌሌ’ ማሇት በሕገ መንግሥቱ አንቀጽ 47 መሠረት የተቋቋመ ክሌሌ ሲሆን
የአዱስ አበባ ከተማ እና የዴሬዲዋ ከተማ አስተዲዯሮችን ይጨምራሌ፤
17. ‘የማስቆሚያ ትዔዙዛ’ ማሇት በአንዴ የሕንፃ ግንባታ ቦታ የሚካሄዴ ሥራ እንዱቋረጥ
ወይም እንዱቆም በሕንፃ ሹም ወይም በሕንፃ ተቆጣጣሪ የሚሰጥ ትዔዙዛ ነው፤
18. ‘ፍቅ’ ማሇት በሁሇት ወሇልች መካከሌ ወይም ከሊይ ላሊ ወሇሌ ከላሇ በወሇለና
በኮርኒስ መሃሌ ያሇው የሕንፃ ክፌሌ ነው፤
19. ‘የከተማ አስተዲዯር’ ማሇት በሕግ ወይም በሚመሇከተው መንግሥታዊ አካሌ
ውክሌና የከተማ አስተዲዯር ሥሌጣንና ተግባር የተሰጠው አካሌ ነው፤
20. ‘ከተማ’ ማሇት ማዖጋጃ ቤት የተቋቋመበት ወይም 2,000 ወይም ከዘያ በሊይ የሕዛብ
ቁጥር ያሇውና ከዘህ ውስጥ ቢያንስ 50 በመቶ የሚሆነው የሰው ኃይሌ ከግብርናውጭ
በሆነ ሥራ የተሰማራ ሆኖ የሚገኝበት አካባቢ ነው፡፡
3. የተፇጻሚነት ወሰን
1. ይህ አዋጅ በሚከተለት ሊይ ተፇፃሚይሆናሌ፤
ሀ/ 10,000 እና ከዘያ በሊይ ነዋሪዎች ባሎቸው ከተሞች፣
ሇ/ የነዋሪዎቻቸው ቁጥር ከ10,000 በታች በሆነና ተፇፃሚ እንዱሆንባቸው
በሚመሇከተው ክሌሌ በሚወሰኑ ላልች ከተሞች፣
ሏ/ ከከተማ ውጭ በሚገኙ ህዛብ የሚገሇገሌባቸው ሕንፃዎች፣ የኢንደስትሪ ወይም
የዖመናዊ እርሻ ተቋሞችና የሪሌስቴት ሕንፃዎች፡፡
2. ይህ አዋጅ በሚከተለት ሊይ ተፇፃሚ አይሆንም፣
ሀ/ አዋጁ በፀናበት ቀን ወይም ከዘያ በፉት በተጠናቀቀ ሕንፃ፣
ሇ/ አዋጁ ከፀናበት ቀን በፉት በተሰጠ የሕንፃ ግንባታ ፇቃዴ በመካሄዴ ሊይ በሚገኝ
በማናቸውም ሕንፃ፣
ሏ/ ከሀገር ዯህንነት ጋር በተያያዖ እና በላልች ምክንያቶች አዋጁ ተፇፃሚ
እንዲይሆንበት በሚኒስትሮች ምክር ቤት በሚወሰን ሕንፃ፡፡
3. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 2(ሇ) ዴንጋጌ ቢኖርም፣

741
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሀ) ይህ አዋጅ ከመጽናቱ በፉት በወጣ የሕንፃ ግንባታ ፇቃዴ መሠረት በመካሄዴ

ሊይ የሚገኝ ሆኖ ግንባታው ይህ አዋጅ ከፀናበት ቀን ጀምሮ በሦስት ዒመት ጊዚ
ውስጥ ያሌተጠናቀቀ ከሆነ፣
ሇ) የአገሌግልት ሇውጥ ጥያቄ የሚቀርብሇት ህንፃ ሕንፃው ሲሰጠው ከታሰበው
አገሌግልት አንፃር ዯረጃውን የጠበቀ መሆኑን ሇማረጋገጥ፣
ሏ) የእዴሳት ፇቃዴ ጥያቄ በሚቀርብበት ህንፃ ሊይ፣
የከተማው አስተዲዯር ወይም የተሰየመው አካሌ ይህ አዋጅ ተፇጸሚ እንዱሆንበት
ማዴረግ ይችሊሌ፡፡
ክፌሌ ሁሇት
አስተዲዯር
4. ማመሌከቻና ፔሊን ስሇማቅረብ
1. የግንባታ ሥራ ሇማካሄዴ የሚፇሌግ ማንኛውም ሰው ሇከተማው አስተዲዯር ወይም
ሇተሰየመው አካሌ ማመሌከቻ ማቅረብ ይኖርበታሌ፡፡
2. ሕንፃን ሇመገንባት የሚቀርብ ማመሌከቻ የከተማው አስተዲዯር ወይም የተሰየመው
አካሌ ሇዘሁ ብል ባዖጋጀው ቅፅ መሠረት ሆኖ ይህም እንዯ ሕንፃው ምዴብ አይነት
ዱዙይንና ሪፕርት የያዖ መሆን አሇበት፡፡
3. ከማመሌከቻው ጋር በአዋሳኝ ባለ ስፌራዎች የሚገኙ ዋና መንገድችንና የታወቁ
ቦታዎችን ስም የሚገሌፁ መረጃዎች መቅረብ ይኖርባቸዋሌ፡፡
4. አመሌካቹ ሕንፃ በሚገነባበት ቦታ ወይም በንብረቱ ሊይ የይዜታ መብት እንዲሇው
የሚያረጋግጥ ማስረጃ ማቅረብ ይኖርበታሌ፡፡
5. የሚቀርቡት ሰነድች በዘህ አዋጅ እና በላልች ህጎች የተመሇከቱት መሟሊታቸውን
ሇማረጋገጥ በበቂ ሁኔታ የተሟለ መሆን ይኖርባቸዋሌ፡፡
5. የፔሊን ስምምነት
1. ግንባታ ሇማካሄዴ የሚፇሌግ ማንኛውም ሰው የግንባታ ፇቃዴ ሇማግኘት ማመሌከቻ
ከማቅረቡ አስቀዴሞ የፔሊን ስምምነት ማግኘት ይኖርበታሌ፡፡
2. የሕንፃ ሹሙ ሇፔሊን ስምምነት የቀረበሇትን ማመሌከቻ ከመረመረ በኋሊ ከከተማው
ፔሊን ጋር የሚጣጣም ወይም የማይጣጣም ስሇመሆኑ የጽሁፌ ማረጋገጫ ይሰጣሌ፡፡
6. ፔሊን ስሇማስፀዯቅ

742
 የፌትህ ሚኒስቴር

1. የሕንፃ ሹሙ የቀረበሇትን የፔሊን ሠነዴ በዘህ አዋጅና በላልች ሕጎች ከተመሇከቱት

ዴንጋጌዎች ጋር የተጣጣመ መሆኑን ማረጋገጥ ይኖርበታሌ፡፡ በዘህ አዋጅ ወይም
በላልች ሕጎች ያሌተካተቱ መመዖኛዎችን ምክንያት በማዴረግ አንዴ ፔሊን
እንዲይፀዴቅ ማዴረግ አይችሌም፡፡
2. የሕንፃ ሹሙ የሚሰጠው አስተያየት የጎለ ግዴፇቶችን የሚመሇከት ካሌሆነና
ተፇሊጊው ማስተካከያ በሥራው ሂዯት ወቅት በቀሊለ ሉዯረግ የሚችሌ ከሆነ
አስተያየቱን በማከሌ ፔሊኑን ሉያፀዴቀው ይችሊሌ፡፡
3. የፀዯቀ ፔሊን በሊይ ሊይ ‘ፀዴቋሌ’ የሚሌ ማህተም የተዯረገበት፣ የምዛገባ ቁጥርና
የፀዯቀበትን ቀን የያዖና የሕንፃ ሹም ፉርማ ያረፇበት መሆን ይኖርበታሌ፡፡
4. ከፀዯቀው ፔሊን ጋር አብረው የቀረቡት የማመሌከቻ ቅፆች በቅፆች ውስጥ ሇዘሁ
ተብል በተዖጋጀው ክፌት ቦታ ሊይ ‘ፀዴቋሌ’ የሚሌ ምሌክት ተዯርጏባቸው የምዛገባ
ቁጥርና የፀዯቀበት ቀን ይሠፌርባቸዋሌ፡፡ አስተያየት ካሇ ሇዘሁ በተዖጋጀው ክፌት
ቦታ ሊይ ሰፌሮ በሕንፃ ሹሙ ይፇረምበታሌ፡፡
5. ፔሊን ከፀዯቀ በኋሊ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /3/ መሠረት ማህተምና ፉርማ
ያረፇበት የማመሌከቻ ቅፅና በአባሪነት የተያያዖው ፔሊን አንዴ ቅጅ ሇአመሌካቹ
ይመሇስሇታሌ፤ ላሊው በከተማው አስተዲዯር ወይም በተሰየመው አካሌ ዖንዴ
ይቀመጣሌ።
6. ፉርማና ማህተም ያሇበት የፀዯቀ ፔሊንና ማመሌከቻ ቅጅ በሕንፃው መሥሪያ ቦታ
በግሌፅ እንዱታይ ሆኖ ይቀመጣሌ፡፡ የፀዯቀውን ፔሊንና የማመሌከቻውን ዋናዎቹን
ቅጅ በጥሩ ሁኔታ እንዱቀመጥ ማዴረግና ግንባታው ከመጀመሩ በፉት ወይም
ግንባታው በሚካሄዴበት በማናቸውም ጊዚ በከተማው አስተዲዯር፣ በተሰየመው አካሌ፣
በሕንፃ ሹሙ ወይም ሥሌጣን ባሇው ተቆጣጣሪ ሲጠየቅ መቅረብ ይኖርበታሌ፡፡
7. የፔሊን መገምገሚያ ጊዚ
የሕንፃ ሹም የቀረበሇትን ሠነዴ በመገምገም ይህን አዋጅ ሇማስፇፀም በሚወጣው ዯንብ
በተወሰነ የጊዚ ገዯብ ውስጥ ማፅዯቅ ወይም ውዴቅ ማዴረግ ይኖርበታሌ፡፡
8. ፔሊን ውዴቅ ስሇማዴረግ
1. ከዘህ አዋጅና ከላልች ሕጎች ጋር የማይጣጣም የግንባታ ፔሊን በሕንፃ ሹሙ ውዴቅ
ይዯረጋሌ፡፡

743
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. ፔሊኑ ውዴቅ የሚሆን ከሆነ የህንፃ ሹሙ በማመሌከቻው ሊይ ባሇው ክፌት ቦታ

የተጣሰውን የህጉን ዴንጋጌ በአጭሩ መግሇፅ ይኖርበታሌ፡፡ አስፇሊጊ ሆኖ ከተገኘ
ተጨማሪ ማብራሪያዎች በተሇየ ወረቅት በመፃፌ ማያያዛ ይችሊሌ፡፡
3. በሕንፃ ሹሙ ውዴቅ የተዯረገ ማመሌከቻና ፔሊን ‘ውዴቅ ተዯርጓሌ’ የሚሌ
ምሌክትና ቀን እንዱሁም የሕንፃ ሹሙ ፉርማ ይሠፌርበታሌ፡፡
4. የቀረበው ፔሊን ውዴቅ ሲዯረግ የሕንፃ ሹሙ ፉርማ እና ማህተም ያረፇበት
ማመሌከቻ አንዴ ቅጅ እና የፔሊኑ ሁሇት ቅጂዎች ሇአመሌካቹ የሚመሇስ ሲሆን
የህንፃ ሹሙ ፉርማ እና ማህተም ያረፇበት የማመሌከቻ ቅፅ አንዴ ቅጂ በከተማው
አስተዲዯር ወይም በተሰየመው አካሌ ዖንዴ ይቀመጣሌ፡፡
9. የግንባታ ፇቃዴ
በዘህ አዋጅ አንቀጽ 6 መሠረት የፀዯቀ ፔሊን በግንባታ ፇቃዴነት ያገሇግሊሌ፡፡
10. ፔሊን ፀንቶ ስሇሚቆይበት ጊዚ
1. የግንባታ ሥራው ካሌተጀመረ አንዴ የፀዯቀ ፔሊን የሚፀናበት ጊዚ የሚያበቃው ፔሊኑ
ከፀዯቀበት ቀን ጀምሮ ስዴስት ወር ካበቃ በኋሊ ይሆናሌ፡፡
2. የግንባታ ሥራው ፔሊኑ ከፀዯቀበት ቀን ጀምሮ በስዴስት ወር ጊዚ ውስጥ የተጀመረና
ሥራው ያሌተጠናቀቀ ከሆነ የፀዯቀው ፔሊን ፀንቶ የሚቆይበት ጊዚ የሚያበቃው
ፔሊኑ ከፀዯቀበት ቀን ጀምሮ አምስት ዒመት ካበቃ በኋሊ ይሆናሌ፡፡
3. በዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀፅ /1/ ወይም /2/ በተገሇፀው መሠረት ፔሊን ፀንቶ
የሚቆይበት ጊዚ ሲያበቃ ጊዚው እንዱራዖም በዘህ አዋጅ መሠረት ፔሊኑን እንዯገና
የማፀዯቅ ጥያቄ መቅረብ ይኖርበታሌ፡፡
11. የሕንፃ ሹም
1. እያንዲንደ የከተማ አስተዲዯር ወይም የተሰየመው አካሌ አስተዲዯሩን ወይም አካለን
በመወከሌ የዘህን አዋጅና የላልችን ሕጎች ዴንጋጌዎች ሇማስፇፀም የሚያስችሌ
አስፇሊጊው የትምህርትና የሙያ ዛግጅት ያሇው ሕንፃ ሹም ይሾማሌ፡፡
2. የሕንፃ ሹም ፔሊን እንዱፀዴቅ የሚቀርብ ማመሌከቻን በመቀበሌ ከዘህ አዋጅና
ከላልች ሕጎች ጋር ሙለ በሙለ የሚስማማ መሆኑን ካረጋገጠ በኋሊ ያፀዴቃሌ፡፡
3. የህንፃ ሹም በከተማው ክሌሌ ወይም በተሰየመው አካሌ አስተዲዯር ክሌሌ ውስጥ ያለ
ሕንፃዎች ከዘህ አዋጅና ከላልች ሕጎች ጋር የሚስማሙ መሆናቸውን ሇማረጋገጥ
ቁጥጥር ያዯረጋሌ፡፡

744
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. የህንፃ ሹም ተግባሩን ሇመወጣት በከተማው አስተዲዯር ወይም በተሰየመው አካሌ

ላልች ሠራተኞች ሉታገዛ ይችሊሌ፡፡ ሆኖም ፔሊን ሇማፀዯቅ በሚቀርቡ
ማመሌከቻዎችና የምርመራ ሪፕርቶች ሊይ ውሳኔ መስጠት የእርሱ ኃሊፉነት
ይሆናሌ፡፡
5. የህንፃ ሹም ይህ አዋጅ ሥራ ሊይ ከመዋለ በፉት የተሰሩና አዋጁ ተፇፃሚ
እንዲይሆንባቸው የተዯረጉ ሕንፃዎች እንዱመረመሩ የማዴረግና ሇሕብረተስቡ
ዯህንነት አስጊ ሆነው ከተገኙ እንዱፇርሱ ወይም እንዱስተካከለ የማዖዛ ሥሌጣን
ይኖረዋሌ፡፡
6. የህንፃ ሹም በስህተት በፀዯቀ ፔሊን መሠረት የተገነባ ህንፃ እንዱስተካከሌ የማዖዛ
ሥሌጣን ይኖረዋሌ፤ ሆኖም የማስተካከያ ሥራውን ሇማዖዛ በቂ ምክንያት ሉኖረው
ይገባሌ፡፡
7. የህንፃ ሹሙ ይህ አዋጅና በዘህ አዋጅ መሠረት የሚወጡት ዯንብና መመሪያዎች
የተጣለበትን ኃሊፉነት በግሌ ጥፊት ምክንያት በአግባቡ ባሇመወጣት በሶስተኛ
ወገኖች ሊይ ሇሚዯርሰው ጉዲት በወንጀሌ ተጠያቂ የሚሆንባቸው ሁኔታዎች
እንዯተጠበቁ ሆነው በፌትሏብሔር ህግ ዴንጋጌዎች መሠረት በግሌ ተጠያቂ
ይሆናሌ፡፡
8. የህንፃ ሹሙ ተጠያቂነት እንዯተጠበቀ ሆኖ የሕንፃ ሹሙ የፇጸመው ጥፊት
በፌትሏብሔር ዴንጋጌዎች መሠረት የሥራ ጥፊት ነው ሉባሌ የሚችሌበት ምክንያት
ያሇ እንዯሆነ በሶስተኛ ወገኖች ሊይ ሇዯረሰው ጉዲት የከተማው አስተዲዯር ወይም
የተሰየመው አካሌ በሕግ መሠረት ተገቢውን ካሣ ከፌል አጥፉውን መሌሶ ሇመጠየቅ
መብት አሇው፡፡
12. ውክሌና
1. የህንፃ ሹሙ ከፔሊን ግምገማ ጋር በተያያዖ ራሱ በሙለም ሆነ በከፉሌ ሉያከናውነው
ያሌቻሇውን ሥራ ሇላሊ አካሌ ወይም ሇዘሁ ተግባር ሇተሰየመ ሰው በውክሌና ሉሰጥ
ይችሊሌ፡፡
2. የህንፃ ሹም የተመሩሇትን ማመሌከቻዎች በተመሇከተ በፅሐፌ አስተያየቱን
ሇከተማው አስተዲዯር ወይም ሇተሰየመው አካሌ ይሌካሌ፤ እንዱሁም ተያይዖው
በቀረቡት ሠነድች ሊይ ይፇርማሌ፣ እንዲአስፇሊጊነቱም ማህተም ያዯርጋሌ፡፡

745
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. የከተማው አስተዲዯር ወይም የተሰየመው አካሌ የፀዯቁትን ወይም ውዴቅ

የተዯረጉትን ሰነድች በህንፃ ሹሙ ስም ይሰጣሌ፡፡
4. ፔሊኖችን ሇመገምገም የሚሰጠው ውክሌና የቁጥጥር ተግባራትንም እስከማከናወን
ዴረስ ሉሰፊ ይችሊሌ፡፡
13. ስሇ ይግባኝ
1. እያንዲንደ የከተማ አስተዲዯር ወይም የተሰየመ አካሌ በዘህ አዋጅ መሠረት ውሳኔ
ሇመስጠት የሚያስችሌ ተገቢው ሙያ ያሊቸው አባሊት የሚገኙበት የይግባኝ ሰሚ
ቦርዴ ያቋቁማሌ፡፡
2. ቦርደ ግንባታዎችን በተመሇከተ በህንፃ ሹም በተሰጡ ውሳኔዎች ሊይ የሚቀርቡ
አቤቱታዎችን በይግባኝ አይቶ የመወሰን ሥሌጣን ይኖረዋሌ፡፡ ቦርደ ቴከኒክ ነክ
በሆኑ ጉዲዮች ሊይ የሚሰጠው ውሳኔ የመጨረሻ ይሆናሌ፡፡
14. ትዔዙዛን አሇማክበር
1. የህንፃ ሹም ባሌፀዯቀ ፔሊን ሇተገነባ ህንፃ ጥቅም ሊይ የዋሇው ፔሊን የዘህን አዋጅ
ወይም የላልች ህጎችን ዴንጋጌዎች የሚጥስ ሆኖ ከተገኘ ህንፃው እንዱፇርስ
ያዯርጋሌ፡፡
2. በህንፃ ሹም ህንፃውን እንዱያፇርስ ወይም እንዱያነሳ የተሰጠውን ትዔዙዛ የህንፃው
ባሇቤት ያሊከበረ እንዯሆነ የከተማው አስተዲዯር ወይም የተሰየመው አካሌ ህንፃውን
በማፌረስ ወይም በማንሳት ያወጣውን ወጪ ከባሇንብረቱ ሉጠይቅ ይችሊሌ፡፡
3. ተፇሊጊው ማስታወቂያ ሳይሰጥ የተሰራን ሥራ ወይም የሥራውን የተወሰነ ክፌሌ
ሇምርመራ እንዱከፇት፣ እንዱነሳ ወይም በህንፃው ሊይ ጉዲት በማያዯርስ ሁኔታ
እንዱፇርስ የህንፃ ሹም ሉያዛ ይችሊሌ፡፡
4. የህንፃ ሹም የህንፃ አካሌን ሇማሻሻሌ ወይም ሇመሇወጥ የፀዯቀ ፔሊን ሳይኖር
የተሰራን ሥራ እንዱስተካከሌ ማዖዛና ባሇንብረቱ በትዔዙ዗ መሠረት እስኪያስተካክሌ
ዴረስ በህንፃው ሊይ የሚካሄዴ ላሊ ሥራ እንዱቆም ማገዴ ይችሊሌ፡፡
15. ስሇ ማስታወቂያ
1. በምዴብ ―ሇ‖ ወይም ―ሏ‖ ሥር የሚወዴቅ ህንፃ ሇመገንባት የፀዯቀ ፔሊን ያሇው ሰው
ግንባታው የሚካሄዴበትን ጊዚ የሚያሳይ ማስታወቂያ ሇሚመሇከተው የህንፃ ሹም
ማቅረብ ይኖርበታሌ፡፡

746
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /1/ መሠረት በቀረበ ማስታወቂያ ሊይ ህንፃ ሹም

የሚሰጠው ውሳኔ የጊዚ ገዯብ ይህን አዋጅ ሇማስፇፀም በሚወጣው ዯንብ ይወሰናሌ፡፡
3. የህንፃ ሹም እንዯ ህንፃው ዒይነትና የአሠራር ሁኔታ ተጨማሪ ማስታወቂያዎች
እንዱቀርቡ መጠየቅ ይችሊሌ፡፡ እንዯዘህ አይነት ሁኔታ ሲያጋጥም ማስታወቂያው
የሚቀርብበት ጊዚና የሥራው ዯረጃ በግሌፅ ተቀምጦ ሇአመሌካቹ ከፀዯቀው ፔሊን
ጋር በፅሁፌ እንዱዯርሰው ይዯረጋሌ፡፡
4. ከፀዯቀው ፔሊን ውጭ የተከናወኑ አንዲንዴ ሥራዎችን እንዱያስተካክሌ ከህንፃ ሹም
ትዔዙዛ የዯረሰው ሰው የማስተካከያውን ሥራ እንዲጠናቀቀ ሇህንፃ ሹሙ ማስታወቅ
ይኖርበታሌ፡፡
16. ስሇ ተቆጣጣሪዎች
1. የከተማ አስተዲዯር ወይም የተሰየመ አካሌ ሇህንፃ ሹምና በእሱ ቁጥጥር ሥር
ሇሚሰሩ ተቆጣጣሪዎች በሌብስ ሊይ የሚንጠሇጠሌ ማንነታቸውን የሚገሌፅ
የመታወቂያ ወረቅት እንዱኖራቸው ያዯርጋሌ፡፡
2. የከተማውን አስተዲዯር ወይም የተሰየመውን አካሌ መታወቂያ ወረቀት የያ዗
ተቆጣጣሪዎች የግንባታ ሥራው ወዯ ተጠናቀቀ ወይም በግንባታ ሊይ ወዯ አሇ ህንፃ
በማንኛውም የሥራ ሰዒት የመግባት ሥሌጣን ይኖራቸዋሌ፡፡
3. ተቆጣጣሪዎች ይህን አዋጅ ወይም ላልች ሕጎችን በመተሊሇፌ የሚካሄዴ ግንባታ
እንዱቆም ትዔዙዛ መስጠት ይችሊለ፡፡ የማስቆሚያ ትዔዙዛ የሚሰጠው በሚዖጋጀው
የቁጥጥር ሪፕርት ቅፅ ይሆናሌ፡፡
4. የህንፃ ሹም የዘህን አዋጅ ወይም የላልች ህጎች ዴንጋጌዎችን በመተሊሇፌ የተሰራ
ህንፃ የሚስተካከሌበትን፣ የሚነሳበትን ወይም የሚፇርስበትን ጊዚ በመወሰን ውሳኔው
ሇህንፃው ባሇቤት በፅሐፌ እንዱዯርሰው ያዯርጋሌ፡፡ የሚሰጠው የጊዚ ገዯብ
ከግንባታው ሂዯትና ከሥራው ቅዯም ተከተሌ አንፃር የትዔዙ዗ን አጣዲፉነት ግምት
ውስጥ የሚያስገባ ይሆናሌ፡፡
5. በዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀፅ (4) መሠረት የተሰጠውን ትዔዙዛ የህንፃው ባሇቤት
ሳይፇፀም የቀረ እንዯሆነ የከተማው አስተዲዯር ወይም የተሰየመው አካሌ በባሇቤቱ
ኪሳራ ሥራው እንዱስተካከሌ፣ እንዱነሳ ወይም እንዱፇርስ ሉያዯርግ ይችሊሌ፡፡

747
 የፌትህ ሚኒስቴር

17. ስሇቁሳቁስ
1. የህንፃ ሹም ሇግንባታው ያገሇግሊሌ ተብል በግንባታው ሥፌራ የተቀመጠ ወይም
በህንፃው ሥራ ሊይ የዋሇ ጉዴሇት ያሇበት ቁሳቁስ እንዱወገዴ ትዔዙዛ ሉሰጥ
ይችሊሌ፡፡
2. ተገቢ ያሌሆነ የግንባታ ቁሳቁስ መጠቀም ወይም የሥራው ጥራት ከሚጠበቀው በታች
ወርድ በመገኘት የተሰራ ሥራን ሊሇመቀበሌ እንዯበቂ ምክንያት ሆኖ ሉቆጠር
ይችሊሌ፡፡
3. የህንፃ ሹም በሥራ ሊይ የዋሇ ወይም ሉውሌ የታቀዯ ቁሳቁስን በተመሇከተ የጥራት
ምርመራ ምስክር ወረቀት እንዱቀርብ ሉጠይቅ ይችሊሌ፡፡
18. የህንፃ መጠቀሚያ ፇቃዴ
1. በምዴብ ―ሏ‖ ሥር የሚመዯብ አዱስ የተገነባ ህንፃ በዘህ አዋጅ መሠረት መስፇርቱን
ማሟሊቱ በፌተሻ ካሌተረጋገጠና የመጠቀሚያ ፇቃዴ ካሌተሰጠ በስተቀር ህንፃው
ጥቅም ሊይ ሉውሌ አይችሌም፡፡
2. የህንፃ ሹም ዯህንነቱ አስጊ አሇመሆኑ ሇተረጋገጠ እና በከፉሌ ሇተጠናቀቀ ህንፃ
የመጠቀሚያ ፇቃዴ ሉሰጥ ይችሊሌ፡፡
3. በዘህ አዋጅ የተመሇከቱት መመዖኛዎች እንዯተጠበቁ ሆነው የህንፃ መጠቀሚያ
ፇቃዴ በህንፃ ሹም የሚሰጥበት የጊዚ ገዯብ ይህን አዋጅ ሇማስፇፀም በሚወጣው
ዯንብ ይወሰናሌ፡፡
4. የህንፃ ሹም የህንፃ መጠቀሚያ ፇቃዴ ሳይኖረው በምዴብ ―ሏ‖ ህንፃ መጠቀም
በጀመረ በማናቸውም ሰው ሊይ ሕጋዊ እርምጃ መውሰዴ ይችሊሌ፡፡
19. የፔሊን መገምገሚያ ክፌያ
1. ፔሊንና ላልች ሰነድች ቀርበው እንዱመረመሩ በሚያስፇሌግበት ጊዚ የፔሊን
መገምገሚያ ክፌያ ይከፇሊሌ፡፡ የክፌያው መጠን ይህን አዋጅ ሇማስፇፀም በሚወጣው
ዯንብ ይወሰናሌ፡፡
2. ተዯጋጋሚ አሀድች በሚያጋጥሙበት ጊዚ የፔሊን መገምገሚያ ክፌያ የሚጠየቀው
ከእያንዲንደ አሀዴ ዒይነት የአንደን አሀዴ የወሇሌ አጠቃሊይ ሥፊት መሠረት
በማዴረግ ይሆናሌ፡፡
3. የፔሊን መገምገሚያ ክፌያ የሚከፇሇው ፔሊን ሇማፅዯቅ ማመሌከቻ በሚቀርብበት ጊዚ
ይሆናሌ፡፡

748
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. ውዴቅ የሆኑ ፔሊኖች እንዯገና ሇማፀዯቅ በሚቀርቡበት ጊዚ የፔሊን መገምገሚያ

ክፌያ በዴጋሚ ይከፇሊሌ፡፡ የክፌያው መጠን ይህን አዋጅ ሇማስፇፀም በሚወጣው
ዯንብ ይወሰናሌ፡፡
20. ስሇ ፔሊን ማፀዯቂያ ክፌያ
1. የህንፃ ሹም የህንፃ ግንባታ፣ ማስፊፉያ ወይም ማሻሻያ ሥራ ፔሊን ሇማፅዯቅ ክፌያ
ያስከፌሊሌ፡፡ የክፌያው መጠን ይህን አዋጅ ሇማስፇፀም በሚመጣው ዯንብ
ይወሰናሌ፡፡
2. ተዯጋጋሚ ወሇልችን ወይም አሀድችን በሚመሇከት የፔሊን ማስፀዯቂያ ክፌያ
የሚጠየቀው የወሇለን አጠቃሊይ ስፊት ዴምር መሠረት በማዴረግ ይሆናሌ፡፡
21. ስሇ ቁጥጥር ክፌያ
1 ሇቁጥጥር ሲባሌ ሇሚዯረግ ጉብኝት የህንፃውን ምዴብ መሠረት ያዯረገ የቁጥጥር
ክፌያ ይከፇሊሌ፡፡ የክፌያው መጠን ይህን አዋጅ ሇማስፇፀም በሚወጣው ዯንብ
ይወሰናሌ፡፡
2 በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /1/ መሠረት ሇምዴብ ―ሇ‖ እና ―ሏ‖ ህንፃዎች የሚጠየቅ
ክፌያ ሇምዴብ ―ሀ‖ ህንፃዎች ከሚጠየቀው ክፌያ እንዯ ቅዯም ተከተሊቸው ከአምስትና
ከአሥር እጥፌ መብሇጥ አይኖርበትም፡፡
22. ስሇ ተመሊሽ ክፌያዎች
1. የህንፃ ሹም ማንኛውም አገሌግልት ያሌተስጠበት ክፌያ ከአመሌካች በሚቀርብ
የፅሁፌ ጥያቄ መሠረት ተመሊሽ እንዱሆን ማዖዛ ይችሊሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /1/ መሠረት ክፌያ ተመሊሽ እንዱሆን የሚቀርብ ጥያቄ
ክፌያው ከተፇጸመበት ቀን አንስቶ ባሇው የ6 ወር ጊዚ ውስጥ ካሌቀረበ ተቀባይነት
አይኖረውም፡፡
23. ስሇ መቀጮ
1. የከተማ አስተዲዯር ወይም የተሰየመ አካሌ የዘህን አዋጅ ዴንጋጌዎች በሚተሊሇፈ
የግንባታ ባሇቤቶች ሊይ አስተዲዯራዊ መቀጮ መጣሌ ይችሊሌ፡፡ የመቀጮው ሌክ
ይህን አዋጅ ሇማስፇፀም በሚወጣው ዯንብ ይወሰናሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /1/ መሠረት የሚጣሌ የገንዖብ መቀጫ ጥፊተኛውን
በዘህ አዋጅ የተመሇከቱትን ከመፇፀም ወይም በከተማው አስተዲዯር ወይም
በተሰየመው አካሌ ከሚወስደ ተጨማሪ እርምጃዎች ነፃ አያዯርገውም።፡፡

749
 የፌትህ ሚኒስቴር

24. ጊዚያዊ ግንባታዎች

አመሌካቹ በጊዚያዊ ግንባታነት ያሳወቀውን ግንባታ ሇማካሄዴ ማመሌከቻ ያቀረበ
እንዯሆነ የከተማው አስተዲዯር ወይም የተሰየመው አካሌ ግንባታውን በዘህ አዋጅና
በላልች ህጎች መሠረት እንዱያከናውን ጊዚያዊ ፇቃዴ ሉሰጠው ይችሊሌ፡፡
25. የአገሌግልት ሇውጥ ስሇማዴረግ፣ ስሇማስፊፊት፣ ዔዴሳት ወይም ጥገና ስሇማዴረግ እና
ስሇማፌረስ
1. የህንፃ ሹም ከዘህ አዋጅ ጋር እስከተጣጣመ ዴረስ የህንፃ አገሌግልት ሇውጥ
የማዴረግ፣ የማስፊፊት ዔዴሳት የማዴረግ፣ የመጠገን ወይም የማፌረስ ፇቃዴ
ይሰጣሌ፡፡
2. የአገሌግልት ሇውጡ፣ የማስፊፊቱ፣ የማዯሱ፣ የመጠገኑ፣ ወይም የማፌረሱ ሥራ
መጠን ሰፉ የሆነ እንዯሆነ የህንፃ ሹሙ ህንፃው የሚገኝበትን ነባራዊ ሁኔታ የሚያሳዩ
ፔሊኖችና በአዋጁ መሠረት መከናወኑን ሇማረጋገጥ የሚያስችለ ማናቸውም ላልች
ትንታኔዎች ወይም ማስረጃዎች እንዱቀርቡሇት መጠየቅ ይችሊሌ፡፡
3. የአገሌግልት ሇውጥ፣ የማስፊፊት፣ የማዯስ፣ የመጠገን፣ ወይም የማፌረስ ሥራ
በሚከናወንበት ጊዚ ሇአዱስ ህንፃ ግንባታ የሚወሰደ ጥንቃቄዎች ሁለ ሉወሰደ
ይገባሌ፡፡
4. የህንፃ ሹም አስጊ ሕንፃን ሇማፌረስ ፇቃዴ ይሰጣሌ፡፡
5. ማንኛውም ሰው አንዴን ህንፃ ሲያፇርስ ወይም ካፇረሰ በኋሊ ሕዛብንና የአዋሳኝ
ንብረቶችን ዯህንነት ሇአዯጋ በሚያጋሌጥ ሁኔታ መተው የሇበትም፡፡
6. የዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀጽ /1/ ዴንጋጌ ቢኖርም የታሪካዊ ቅርስነት ዋጋ ያሊቸው
ህንፃዎችን ከመጠገን ወይም ከማስፊፊት በፉት ከሚመሇከተው አካሌ የጽሁፌ
ስምምነት መገኘት ይኖርበታሌ፡፡
26. የተመዖገቡ ባሇሙያዎችን ስሇመቅጠር
1. ሇማንኛውም ህንፃ ህንፃው ሇሚገኝበት ምዴብ የሚጠየቁ የዱዙይን ዒይነቶች
ሇየሥራው በሚመጥኑ የተመዖገቡ ባሇሙያዎች መሰራት ይኖርባቸዋሌ፡፡ ዛርዛሩ
ይህን አዋጅ ሇማስፇፀም በሚወጣው ዯንብ ይወሰናሌ፡፡ የህንፃው ግንባታ
እስኪጠናቀቅ ዴረስም የባሇሙያዎቹ ቁጥጥር ሉኖር ይገባሌ፡፡ የህንፃ ዱዙይኑን
ቴክኒካሌ ሥራ የሚያስተባብረው አርክቴክቱ ይሆናሌ፡፡

750
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. የግንባታ ሥራው ሲጠናቀቅ በዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀፅ /1/ ሊይ የተጠቀሱት

ባሇሙያዎች የፇረሙበትና መጠናቀቁን የሚያረጋግጥ ምስክር ወረቀት ሇህንፃ ሹሙ
መቅረብ ይኖርበታሌ፡፡
3. ማንኛውም የምዴብ ―ሇ‖ እና ―ሏ‖ ህንፃዎች ግንባታ ዱዙይን ሇማከናወን ውሇታ
የሚወስዴ የተመዖገበ ባሇሙያ በዱዙይን የተነሳ ሉዯርሱ ሇሚችሱ ጉዲቶች ዋስትና
ማቅረብ ይኖርበታሌ፡፡ ሇተሇያዩ የህንፃ ምዴቦች የሚሰጠው የዋስትና መጠንና
አቀራረብ ይህን አዋጅ ሇማስፇፀም በሚወጣው ዯንብ ይወሰናሌ፡፡
27. የተመዖገቡ ስራ ተቋራጮችን ስሇመቅጠር
1. ህንፃ ሇመገንባት የሚፇሌግ ማንኛውም ሰው ሇሚገነባው ህንፃ ምዴብ የሚመጥን
የተመዖገበ ሥራ ተቋራጭ መቅጠር ይኖርበታሌ፡፡ ዛርዛሩ ይህን አዋጅ ሇማስፇፀም
በሚወጣው ዯንብ ይወሰናሌ፡፡
2. ማንኛውም የምዴብ ―ሇ‖ እና ―ሏ‖ ህንፃዎች ግንባታ ሇማከናወን ውሇታ የሚወስዴ
ሥራ ተቋራጭ ግንባታውን በሚያከናውንበት ወቅት በግንባታው የሥራ ጥራትና
በጥንቃቄ ጉዴሇት ምክንያት ሉዯርሱ ሇሚችለ ጉዲቶች ዋስትና ማቅረብ
ይኖርበታሌ፡፡ ሇተሇያዩ የህንፃ ምዴቦች የሚሰጠው የዋስትና መጠንና አቀራረብ
ይህን አዋጅ ሇማስፇፀም በሚወጣው ዯንብ ይወሰናሌ፡፡
28. የሥራ ተቋራጮችና የተመዖገቡ ባሇሙያዎች ኃሊፉነት
1. ማንኛውም የተመዖገበ ባሇሙያ ወይም የሥራ ተቋራጭ፣ በዋና ወይም በንዐስ ሥራ
ተቋራጭነት፣ ወይም ከፉሌ ውሇታ በመውሰዴ ያከናወነው የህንፃ ዱዙይን ወይም
የግንባታ ሥራ ሇሚያስከትሇው ጉዲት በወንጀሌ ተጠያቂ የሚሆንባቸው ሁኔታዎች
እንዯተጠበቁ ሆነው አሠሪው ሇሆነው ሰው አግባብነት ባሊቸው የፌትሏብሔር ህግ
ዴንጋጌዎች መሠረት ተጠያቂ ይሆናሌ፡፡
2. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /1/ ዴንጋጌ አጠቃሊይ አነጋገር እንዯተጠበቀ ሆኖ
ማንኛውም የሥራ ተቋራጭ ሆነ ብል ወይም በቸሌተኝነት በሚገነባው ህንፃ ወይም
የህንፃ አካሌ ሊይ ሇሚዯርሰው የሥራ ጥራት ጉዴሇት ተጠያቂነቱ ሳይቀር ጉዴሇቱን
የማስተካከሌ ግዳታ አሇበት፡፡

751
 የፌትህ ሚኒስቴር

ክፌሌ ሦስት
የመሬት አጠቃቀም፣ ተጓዲኝ ጥናቶችና ዱዙይኖች
29. የመሬት አጠቃቀምና ተጓዲኝ ጥናቶች
በፋዳራሌ፣ በክሌሌ ወይም በከተማ አስተዲዯር የፀዯቀ አገራዊ፣ ክሌሊዊ ወይም ከተማ ነክ
አጠቃሊይ ፔሊን በዘህ አዋጅ በተካተቱና የመሬት አጠቃቀምንና ተጓዲኝ ጥናቶችን
በሚመሇከቱ ዴንጋጌዎች ሊይ የበሊይነት ይኖረዋሌ፡፡
30. ዱዙይኖች
1. ማንኛውም ህንፃ ሇሚገኝበት ምዴብ የሚያስፇሌጉ ዱዙይኖች ሉዖጋጁሇት ይገባሌ፤
2. ማንኛውም ህንፃ ወይም የህንፃ አካሌ ተቀባይነት ባሊቸው የህንፃ ዱዙይን ዯንቦች
መሠረት የተጠቃሚውንም ሆነ የላልች አካሊትን ዯህንነትን፣ ምቾትንና የተሟሊ
ግሌጋልትን ሉያረጋግጥ የሚችሌ ሆኖ ዱዙይን መዯረግ አሇበት፡፡
3. ማንኛውም ህንፃ የሰዎችን፣ የላልች ግንባታዎችንና ንብረቶችን ዯህንነት በማያሰጋ
መንገዴ ዱዙይን መዯረግና መገንባት አሇበት፡፡
31. በግንባታ ወቅት መዯረግ ስሇሚገባቸው ጥንቃቄዎች
የዘህ አዋጅ አንቀጽ 30 ዴንጋጌዎች እንዯተጠበቁ ሆነው፤
1. ማንኛውም ግንባታ በግንባታው አካባቢ የሚንቀሳቀሱ ሰዎችን፣ የግንባታው
ሠራተኞችን፣ የላልች ግንባታዎችን ወይም ንብረቶችን ዯህንነት በማያሰጋ መንገዴ
ዱዙይን መዯረግና መገንባት ይኖርበታሌ፣
2. ከግንባታ ጋር የተያያዖ ቁፊሮ የማንኛውንም ንብረት ወይም አገሌግልት ዯህንነት
ጉዲት ሊይ የሚጥሌ ሲሆን የግንባታ ቦታው ባሇቤት የንብረቱን ወይም የአገሌግልቱን
ዯህንነት ሇመጠበቅ በቂ ጥንቃቄ ማዴረግ አሇበት፤
3. የተቆፇረው ጉዴጓዴ ክፌት ሆኖ የሚቆይ ሲሆን ወይም በጉዴጓደ ውስጥ መሠረት
በሚገነባበት ጊዚ ባሇቤቱ ወይም ቁፊሮውን ያካሄዯው ሰው ጉዴጓደን ሇዯህንነት
በማያሰጋ ሁኔታ መጠበቅ አሇበት፤
4. ከግንባታ ጋር የተያያዖ ቁፊሮ የማንኛውንም ንብረት ወይም አገሌግልት ዯህንነት
አዯጋ ሊይ ሉጥሌ የሚችሌ መሆኑ ሲገመት የግንባታ ቦታው ባሇቤት በቅዴሚያ
የመከሊከያ ዖዳዎችንና የጥንቃቄ እርምጃዎችን ሇከተማው አስተዲዯር ወይም
ሇተሰየመው አካሌ በማቅረብ የፅሁፌ ፇቃዴ ማግኘት አሇበት፤

752
 የፌትህ ሚኒስቴር

5. ማንኛውም አዱስ የሚገነባ ህንፃ መሠረት ጭነት በነባር መሠረቶች፣ የአገሌግልት

መስመሮች ወይም ላልች ሥራዎች ሊይ ችግር የሚፇጥር መሆን የሇበትም።
32. በግንባታ ቦታ ሊይ ስሇሚከናወኑ ሥራዎች
1. ማንኛውም ህንፃ ሲገነባ ወይም ሲፇርስ በሕዛብ ሊይ አዯጋ ወይም ከፌተኛ መጉሊሊት
ሉያስከትሌ የሚችሌ ከሆነ የግንባታ ቦታው ባሇቤት ሥራውን ከመጀመሩ በፉት
አስፇሊጊውን የመከሊከያ ሥራ እንዱያከናውን በከተማው አስተዯዯር ወይም
በተሰየመው አካሌ ሉጠየቅ ይችሊሌ፡፡
2. አንዴን ህንፃ ከመገንባት ወይም ከማፌረስ ጋር የተያያዖ ሥራ የከተማው አስተዯዯር
ወይም የተሰየመው አካሌ ንብረት በሆነ ወይም በእርሱ ቁጥጥር ሥር ባሇ ንብረት
ጥንካሬ፣ ዯረጃ፣ ዯህንነት፣ ጥራት ወይም አቀማመጥ ሊይ ትሌቅ ሇውጥ እንዯሚያመጣ
የከተማው አስተዯዯር ካመነ ባሇቤቱ በሥራው ምክንያት ሇሚያዯርሰው ጉዲት
መጠገኛ የሚውሌ ማስያዡ ወይም ዋስትና እንዱሰጥ ሉጠይቀው ይችሊሌ፡፡
3. ከግንባታ ቦታ ክሌሌ ውጪ የግንባታ ቁሳቁስ ወይም ተረፇ ግንባታ የተጠራቀመ
ከሆነ የከተማው አስተዲዯር ወይም የተሰየመው አካሌ በጽሐፌ ማስታወቂያ በሚገሇጽ
የጊዚ ገዯብ ውስጥ ባሇቤቱ እንዱያነሳ ሉያዛ ይችሊሌ፡፡
4. ማኛውም የግንባታ ቦታ ባሇቤት ወይም ከህንፃ ግንባታ ወይም ማፌረስ ጋር የተያያዖ
ስራ የሚሰሩ ሰዎች ሥራውን በሚያከናውኑበት ጊዚ በሥራው ቦታ ሊይ እንዯ
አስፇሊጊነቱ ጊዚያዊ መጠሇያ ሉያሰሩ ይችሊለ፡፡
5. ማንኛውም የግንባታ ቦታ ባሇቤት ወይም የህንፃ ግንባታ ወይም ማፌረስ ስራ የሚሰራ
ሰው በሥራው ሊይ ሇሚሰማሩ ሰዎች የሚሆን ተቀባይነት ያሇው የንጽህና ቦታ
በግንባታ ሥፌራው ሊይ ወይም በከተማው አስተዲዯር ወይም በተሰየመው አካሌ
ፇቃዴ በላሊ ቦታ ሊይ ሳያዖጋጅ የግንባታም ሆነ የማፇረስ ሥራውን መጀመርም ሆነ
መቀጠሌ አይችሌም፡፡ እንዱህ ያሇው ዛግጅት እስኪዯረግ ዴረስ ሥራው እንዱቆም
ይዯረጋሌ፡፡
6. የከተማው አስተዲዯር ወይም የተሰየመው አካሌ በግንባታ ወቅት ሉወሰደ
የሚገባቸውን የጥንቃቄ እርምጃዎች ሇመከታተሌ የሚያስችሌ የአሠራር ስሌት
ሉቀይስ ይችሊሌ፡፡

753
 የፌትህ ሚኒስቴር

33. ስሇ አርኪቴክቸር
1. ማንኛውም ክፌሌ ወይም ቦታ ጥቅም ሊይ ሇሚውሌበት ዒሊማ የሚመጥን ስፊት ያሇው
መሆን ይኖርበታሌ።
2. የማንኛውም መኖሪያ ቤት ወሇሌ ስፊት አንዴ መኖሪያ ክፌሌና አንዴ የተሇየ
መፀዲጃ ቤት ሉያሳርፌ ከሚችሌ መጠን ያነሰ መሆን የሇበትም።
3. በማንኛውም የመኖሪያ ሕንፃ ውስጥ የሚገኝ የመኖሪያ ክፌሌ ወይም ሇመኖሪያነት
ወይም ሇተቋምነት በሚያገሇግሌ ሕንፃ ውስጥ ያሇ የመኝታ ክፌሌ ከሰው ሰራሽ
ብርሃን ማግኛ መንገዴ በተጨማሪ የተፇጥሮ ብርሃን የሚያገኝበት ቢያንስ አንዴ
ክፌተት ሉኖረው ይገባሌ፡፡
4. ከመሬት ወሇሌ ከ20 ሜትር በሊይ ከፌታ ያሇው ማንኛውም ህንፃ የአሳንሰር ወይንም
ተመሳሳይ አገሌግልት ሉኖረው ይገባሌ፡፡
5. አሳንስሮች ያሇማቋረጥ አገሌግልት እንዱስጡ መዯረግ ይኖርባቸዋሌ፡፡
34. ስሇ ስትራክቸር
1. ማንኛውም ህንፃና የህንፃው ክፌሌ ወይም አካሌ ተቀባይነት ባሇው የህንፃ ዱዙይን
ዯንብ መሠረት ጥንካሬን፣ ተዯሊዴል መተከሌን፣ ሇጥገና ሥራ አገሌግልት
አመቺነትን፣ እንዱሁም ዖሇቄታዊ አስተማማኝነትን ሉያረጋግጥ የሚችሌ ሆኖ ዱዙይን
መዯረግ አሇበት፡፡ እንዱህ ያሇው ግንባታ በአገሌግልት ዖመኑ ከተመዯበሇት ሸክም
በሊይ እስካሌተጫነ ዴረስ የስትራክቸር ችግር ሉታይበት አይገባም፡፡
2. ማንኛውም ግንባታ የላልች ግንባታዎችን ወይም ንብረቶችን ዯህንነት በማያስጋ
መንገዴ ዱዙይን መዯረግና መገንባት ይኖርበታሌ።
35. የኤላክትሪክ መስመር ተከሊ
ሇአንዴ ግንባታ የሚዯረገው የኤላክትሪክ መስመር ተከሊ እንዱሁም ጥቅም ሊይ
የሚውሇው ቁሳቁስ የዯህንነት ዯንቦችን የጠበቀና ከኤላክትሪክ መስመር ተከሊው ጋር
በተያያዖ ምንም አይነት አዯጋ በማያስክትሌ መሌኩ መሠራት ይኖርበታሌ፡፡

754
 የፌትህ ሚኒስቴር

ክፌሌ አራት
የውሃ አቅርቦትና ሳኒቴሽን
36. የአካሌ ጉዲት ሊሇባቸው ሰዎች ስሇሚዯረጉ ዛግጅቶች
1. በማንኛውም የሕዛብ መገሌገያ ህንፃ ውስጥ በተሽከርካሪ ወንበር ሇመንቀሳቀስ
የሚገዯደትንና መራመዴ የሚችለ ሆኖ ዯረጃ መውጣት የሚሳናቸውን ጨምሮ
የአካሌ ጉዲት ሊሇባቸው ሰዎች የሚመች መዲረሻ መዖጋጀት አሇበት፡፡
2. የመፀዲጃ ቤት ሉሠራበት በሚገባ በማናቸውም ህንፃ ውስጥ የአካሌ ጉዲት ሊሇባቸው
ሰዎች የሚመቹና ሉዯርሱባቸው የሚችለ በቂ መጠን ያሊቸው መፀዲጃ ቤቶች መኖር
አሇባቸው።
37. የውሃ አቅርቦት
1. ሇሰዎች አገሌግልት የታሰበ ማንኛውም ህንፃ በቂ የውሃ አቅርቦት ሉኖረው ይገባሌ፡፡
የውሃ አቅርቦት ዛግጅቱ በቂ ሥርጭት እና የማከማቻ ዖዳ ሉኖረው ይገባሌ፡፡
2. የማንኛውም ግንባታ የውሃ አቅርቦት ዖዳ የጤና ዯረጃውን የጠበቀ መሆን አሇበት፡፡
3. የማንኛውም ግንባታ የውሃ አቅርቦት አሠራር ሇምርመራና ሇሙከራ የሚመች መሆን
ይኖርበታሌ፡፡
38. የፌሳሽ አወጋገዴ
1. አንዴ ግንባታ በአቅራቢያው ተስማሚ የሆነ ፌሳሽ ቆሻሻ ማስወገጃ ዖዳ ሲኖረው
የግንባታው ባሇቤት የፌሳሽ መተሊሇፉያውን ማዖጋጀት ይኖርበታሌ፡፡
2. ማንኛውም ሰው በአቅራቢያው ተስማሚ የሆነ የፌሳሽ ቆሻሻ ማስወገጃ ከላሇው
ተቀባይነት ባሇው ላሊ መንገዴ ፌሳሹን ማስወገዴ ይኖርበታሌ፡፡
39. ተቀባይነት የላሊቸውን ፌሳሾች መቆጣጠር
1. ማንኛውም ሰው ከመፀዲጃ አገሌግልት መስጫዎች የሚወጣን ፌሳሽ ቆሻሻ
ወዯማንኛውም የጎርፌ ማስወገጃ ቦይ ወይም በላሊ መሌኩ ወዯ ተገነባ የውሃ
መስመር፣ ወንዛ፣ ምንጭ፣ ጎዲና ወይም ላሊ ስፌራ መሌቀቅ ወይም እንዱሇቀቅ
መፌቀዴ የሇበትም፡፡
2. ማንኛውም ሰው የጎርፌ ውሀ በየትኛውም ቦታ ሊይ ወዯሚገኝ ፌሳሽ ማስወገጃ
እንዱገባ ማዴረግ ወይም መፌቀዴ የሇበትም፡፡

755
 የፌትህ ሚኒስቴር

40. የኢንደስትሪ ዛቃጭ

ማንኛውንም ፇሳሽ ወይም ጠጣር ነገር፣ አፇር የያዖን ውሃ ወይም ቆሻሻ ውሀን
ሳይጨምር፣ ወዯማንኛውም ፌሳሽ ማስተሊሇፉያ እንዱሇቅ ፇቃዴ የተሰጠው ሰው የፌሳሽ
ማከማቻን፣ ማጣሪያና የመጠን መሇኪያን አካቶ ተጨማሪ የፌሳሽ ማስተሊሇፉያ ተከሊ
ወይም ላሊ ተጨማሪ ሥራ እንዱያከናውን ፇቃደ ሲሰጠው በከተማው አስተዲዯር ወይም
በተሰየመው አካሌ የተጠየቀ እንዯሆነ የዘህኑ ተከሊ ፔሊንና ላልች አስፇሊጊ ዛርዛሮች
ሇከተማው አስተዯዯር ወይም ሇተሰየመው አካሌ ማቅረብ አሇበት፡፡
41. ውሀ አሌባ ቆሻሻ ማስወገጃ
በውሃ አማካኝነት ቆሻሻ የማስወገጃ ግንባታ በላሇበት ቦታ ላልች ቆሻሻ ማስወገጃ
ዖዳዎች ጥቅም ሊይ እንዱውለ የከተማው አስተዲዯር ወይም የተሰየመው አካሌ ሉፇቅዴ
ይችሊሌ፣ ሆኖም ኬሚካሌ ወይም ዛግ ቆሻሻ ማስወገጃ በሚኖርበት ጊዚ ቆሻሻውን
ከዔቃው ሇማስወገዴ ተቀባይነት ያሇው ዖዳ ሉኖር ይገባሌ፡፡
42. የጎርፌ ውሀ ስሇማስወገዴ
1. የማንኛውም ይዜታ ባሇቤት በማናቸውም የአፇር ሥራ፣ ግንባታ ወይም ዴሌዯሊ
ምክንያት ተጠራቅሞ የሚፇሰውን የጎርፌ ውሀ ሇመቆጣጠርና ሇማስወገዴ ተቀባይነት
ያሇው ዖዳ ሉኖር ይገባሌ ፡፡
2. የማንኛውም ይዜታ ባሇቤት ከዛናብ ውሃ የተወሰነው በይዜታው ውስጥ ሰርጎ እንዱቀር
ተስማሚ ዖዳ መጠቀም አሇበት፡፡
43. የዯረቅ ቆሻሻ ማስወገጃ
የመኖሪያ ቤትን ሳይጨምር ዯረቅ ቆሻሻ የሚያመነጭ ማንኛውም ግንባታ የዯረቅ ቆሻሻ
ማከማቻ የሚቀመጥበት በቂ ቦታ ሉኖረው ይገባሌ፡፡
ክፌሌ አምስት
እሳት መከሊከሌና የእሳት ማጥፉያ ተከሊ
44. ጠቅሊሊ መስፇርት
ማንኛውም የህዛብ መገሌገያ ህንፃ ተቀባይነት ባሇው የእሳት መከሊከያ ዱዙይን መስፇርት
መሠረት የእሳት አዯጋን ሉቋቋምና የእሳት አዯጋ ቢከሰት በተጠቃሚዎችና በአካባቢው
ሊይ የሚዯርሰውን አዯጋ ሉቀንስ በሚችሌ መሌክ ዱዙይን ሉዯረግና ሉገነባ ይገባዋሌ፡፡

756
 የፌትህ ሚኒስቴር

45. ስሇእሳት ማጥፉያ ተከሊ

ፇቃዴ ተገኝቶ የተተከሇ ማንኛውም የእሳት ማጥፉያ የከተማው አስተዲዯር ወይም
የተሰየመው አካሌ ከዖረጋው የውሃ መስመር ውሀ መጠቀም ይችሊሌ፡፡ ሆኖም የከተማው
አስተዲዯር ወይም የተሰየመው አካሌ አስፇሊጊ ሆኖ የተገኘውን ቅዴመ ሁኔታ
በማስቅመጥ እንዱህ ያሇው የእሳት ማጥፉያ፣
1. ከላሊ አማራጭ የውሃ መስመር፣ ወይም
2. በከተማው አስተዲዯር ወይም በተሰየመው አካሌ እምነት በጤና ሊይ ችግር
ሉያስከትሌ በሚችሌ መሌኩ ሇላሊ አገሌግልት እስካሌዋሇ ዴረስ ሇመጠጥነት
ከማያገሇግሌ የውሃ መስመር፣ ውሀ እንዱጠቀም ሉፇቅዴ ይችሊሌ፡፡
46. ስሇእሳት መከሊከያ የውሃ አቅርቦት
ሇማንኛውም የእሳት ማጥፉያ የሚውሌ የውሃ መስመር ዛርጋታ፡-
1. የእሳት መከሊከያ መሣሪያውና የውሃ አጠቃቀም ከከተማው አስተዲዯር ወይም
ከተሰየመው አካሌ መስፇርት ጋር የሚስማማ መሆኑ ካሌተረጋገጠ፣
2. ሇከተማው አስተዲዯር ወይም ሇተሰየመው አካሌ በቅዴሚያ ማመሌከቻ ቀርቦ ፇቃዴ
ካሌተሰጠ፣
ሉከናወን አይችሌም፡፡
ክፌሌ ስዴስት
የህንፃ ሥራ ህጏችን የሚመሇከቱ ዴንጋጌዎችን ስሇመጣስ
47. የወንጀሌ ህጉ ተፇፃሚነት
1. የዘህን አዋጅ ዴንጋጌዎች በመተሊሇፌ የግንባታ ሥራ ፇቃዴን በሚሰጡ የመንግሥት
ኃሊፉዎች እና ይህንኑ እንዱያከናውኑ ሃሊፉነት በተሰጣቸው ላልች የመንግሥት
ሠራተኞች፣ በተመዖገቡ ባሇሙያዎች ወይም ሥራ ተቋራጮች፣ እንዱሁም በግንባታ
ባሇቤቶች የሚፇፀሙ ጥፊቶች በዘህ ክፌሌ ውስጥ በተመሇከተው መሠረት
ይወሰናለ፡፡
2. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /1/ ዴንጋጌ እንዯተጠበቀ ሆኖ፣ በዘህ ክፌሌ ውስጥ
በተመሇከቱ ጥፊቶች አፇጻጸምና የቅጣት አወሳሰን ረገዴ አግባብነት ያሊቸው
የወንጀሌ ህጉ የጠቅሊሊ ክፌሌ ዴንጋጌዎች ተፇፃሚነት የተጠበቀ ነው፡፡

757
 የፌትህ ሚኒስቴር

48. የግንባታ ፇቃዴን አሊግባብ ስሇመስጠት

1. በዘህ አዋጅ መሠረት የህንፃ ግንባታ ፇቃዴ ሇመስጠት ሥሌጣን የተሰጠው የሀንፃ
ሹም ወይም ይህንኑ ተግባር እንዱያከናውን ኃሊፉነት የተሰጠው ማንኛውም ሰው ሆን
ብል፡-
ሀ) አግባብ ባሇው አካሌ የተሰጠ ህጋዊ የመሬት ይዜታ ማረጋገጫ ሇላሇው ሰው
በቦታው ሊይ ሇሚከናወን ግንባታ የግንባታ ፇቃዴ የሰጠ እንዯሆነ፣ ወይም
ሇ) በአስረጂነት የቀረበው ሰነዴ ህጋዊነት ሳይኖረው ሇዘሁ ሰነዴ ዔውቅና በመስጠት
የተጠየቀውን የግንባታ ፇቃዴ የሰጠ እንዯሆነ፣ ወይም
ሏ) ሇፔሊን ስምምነት የቀረበን ማመሌከቻ ተቀብል ከከተማው ፔሊን ጋር
ሇማይጣጣም የግንባታ ጥያቄ የግንባታ ፇቃዴ የሰጠ ወይም በዘህ መሠረት
ሇተከናወነ ግንባታ የመጠቀሚያ ፇቃዴ የሰጠ እንዯሆነ፣
ከአምስት ዒመት እስከ አሥር ዒመት በሚዯርስ ፅኑ እሥራት እና ከብር አሥር ሺህ
በማያንስና ከብር ሀምሳ ሺህ በማይበሌጥ የገንዖብ መቀጮ ይቀጣሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /1/ የተመስከተው ጥፊት የተፇፀመው በቸሌተኝነት የሆነ
እንዯሆነ ቅጣቱ ከአንዴ ዒመት እስከ አምስት ዒመት ሉዯርስ በሚችሌ እሥራትና
ከብር አንዴ ሺ እስከ ብር አምስት ሺ በሚዯርስ የገንዖብ መቀጮ ይሆናሌ፡፡
49. የመቆጣጠር ግዳታን ባሇማክበር ህገወጥ ግንባታ እንዱከናወን ስሇመርዲት
1. ማንኛውም የህንፃ ሹም ወይም የግንባታ ሥራን የመቆጣጠር ኃሊፉነት የተሰጠው ላሊ
የመንግሥት ሠራተኛ ወይም ይህንኑ ተግባር ሇማከናወን በውሌ ኃሊፉነት የተሰጠው
ሰው ሆን ብል በዘህ አዋጅ መሠረት ሉከናወን የሚገባውን የቁጥጥር ሥራ ሳያከናውን
በመቅረት በህግ የተዯነገጉትን የግንባታ ዯንቦች ሳይከተሌ እየተከናወነ የሚገኘውን
የግንባታ ሥራ ሳያስቆም ወይም እንዱቆም ሳያስዯርግ ግንባታው የተጠናቀቀ
እንዯሆነ፣ ከአምስት ዒመት እስከ አሥር ዒመት በሚዯርስ ጽኑ እሥራት እና ከአሥር
ሺህ ብር እስከ ሃምሳ ሺህ በሚዯርስ የገንዖብ ቅጣት ይቀጣሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /1/ የተመሇከተው ጥፊት የተፇፀመው በቸሌተኝነት የሆነ
እንዯሆነ ቅጣቱ ከአንዴ ዒመት እስከ አምስት ዒመት ሉዯርስ በሚችሌ እሥራትና
ከብር አንዴ ሺ እስከ ብር አምስት ሺ በሚዯርስ የገንዖብ መቀጮ ይሆናሌ፡፡

758
 የፌትህ ሚኒስቴር

50. ባሇጉዲይን አሊግባብ ማጉሊሊት

ማንኛውም የህንፃ ሹም ወይም እርሱን በመወከሌ እንዱሰራ ኃሊፉነት የተሰጠው ላሊ
የመንግሥት ሠራተኛ ወይም በየዯረጃው የተሇያዩ መረጃዎችን ወይም ሰነድችን
ሇመስጠት ኃሊፉነት የተሰጠው የመንግሥት ሠራተኛ ባሇጉዲይን ሇመጉዲት ወይም
በቀጥታም ሆነ በተዖዋዋሪ መንገዴ ከባሇጉዲዩ የገንዖብ ወይም ላሊ ጥቅም ሇማግኘት
በማሰብ ያሇ በቂ ምክንያት በዘህ አዋጅ መሠረት በሚወጣ ዯንብ በተወሰነ የጊዚ ገዯብ
ውስጥ እንዱከናወኑ የተመሇከቱትን ጉዲዮች ሇማከናወን ፇቃዯኛ ባሇመሆን ከህግ ወይም
ከተሇመደ የአሠራር ሁኔታዎች ውጪ ባሇጉዲዩን ያጉሊሊ እንዯሆነ፣ ከስዴስት ወር እስከ
ሦስት ዒመት ሉዯርስ በሚችሌ ቀሊሌ እሥራት እና ከብር አምስት መቶ እስከ ብር እስከ
ሶስት ሺ በሚዯርስ ገንዖብ ይቀጣሌ፡፡
51. መረጃ ስሇመዯበቅና የተሳሳተ መረጃ ስሇመስጠት
1. ማንኛውም ከግንባታ ሥራ ጋር በተያያዖ የቦታ አጠቃቀምና ይዜታን፣ እንዱሁም
በዘህ አዋጅ መሠረት ከግንባታ ሥራ አፇፃፀም ጋር ተያያዥነት ያሊቸውን መረጃዎች
የማስፇር፣ ሰነድችን የመያዛ ወይም የመጠበቅ፣ የሰነድችን ትክክሇኛነት የማረጋገጥ
ወይም የመስጠት ኃሊፉነት የተሰጠው የመንግሥት ሠራተኛ በጉዲዩ ጥቅም ያሇውን
ሰው ሇመጥቀም ወይም ሇመጉዲት ወይም ሇራሱ ወይም ሇላልች ተገቢ ያሌሆነ
ጥቅም ሇማስገኘት በማሰብ፤
ሀ) በሰነዴ ያሌተረጋገጠ መረጃ ወይም ሰነዴ ከሚያስረዲው የተሇየ መረጃ የሰጠ
እንዯሆነ፣ ወይም
ሇ) በትክክሌ መግሇጽ ያሇበትን ሁኔታ የሚያስገኘውን ውጤት ሇማስቀረት ወሳኝነት
ያሇውን ፌሬ ነገር ያስቀረ እንዯ ሆነ፣
ከአምስት ዒመት እስከ አሥር ዒመት በሚዯርስ እሥራት እና ከብር አሥር ሺህ እስከ
ብር ሃያ ሺህ በሚዯርስ የገንዖብ መቀጮ ይቀጣሌ፡፡
2. የተሳሳተው መረጃ የተሰጠው መረጃው የሚያስከትሇውን ጉዲት ሇመረዲት የሙያ
ዔውቀቱ ወይም የሥራው ኃሊፉነት በሚፇቅዴሇት ሠራተኛ የሆነ እንዯሆነ ቅጣቱ
ከአምስት ዒመት እስከ አሥራ አምስት ዒመት በሚዯርስ ጽኑ እሥራት እና ከብር
አሥር ሺህ እስከ ብር ሃምሳ ሺህ በሚዯርስ የገንዖብ መቀጮ ይቀጣሌ፡፡

759
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /1/ የተመሇከተው ጥፊት የተፇፀመው በቸሌተኝነት የሆነ
እንዯሆነ ቅጣቱ ከአንዴ ዒመት እስከ አምስት ዒመት ሉዯርስ በሚችሌ እሥራትና
ከብር አንዴ ሺ እስከ ብር አምስት ሺ በሚዯርስ የገንዖብ መቀጮ ይሆናሌ፡፡
52. ዯረጃው የማይፇቅዴሇት ግንባታ ማከናወን
ማንኛውም በግንባታ ሥራ እንዱሰማራ ፇቃዴ የተሰጠው የህንፃ ሥራ ተቋራጭ በዋናነት
ወይም በንዐስ ሥራ ተቋራጭነት አግባብነት ባሇው አካሌ የተሰጠው የሙያ ዯረጃ
የማይፇቅዴሇትን ማንኛውንም የግንባታ ሥራ አከናውኖ የተገኘ እንዯሆነ ወይም
ማንኛውም አግባብ ካሇው አካሌ የተሰጠ የሙያ ፇቃዴ ሳይኖረው በባሇሙያ ሉሰራ
የሚገባውን ግንባታ ሠርቶ የተገኘ እንዯሆነ ከአምስት ዒመት እስከ አሥር ዒመት
በሚዯርስ ፅኑ እሥራት እና ከብር አምስት ሺህ እስከ ብር አሥር ሺህ ይቀጣሌ።
53. ዯረጃውን ያሌጠበቀ ግንባታ ስሇማከናወን
1. ማንኛውም በግንባታ ሥራ እንዱሰማራ ፇቃዴ የተሰጠው የህንፃ ሥራ ተቋራጭ
በዋናነት ወይም በንዐስ ተቋራጭነት ሲሰራ፤
ሀ/ የግንባታው ዱዙይን የሚጠይቀውን የግንባታ ዔቃ ዯረጃ ባሇመጠበቅ የጥራት
ወይም የጥንካሬ ዯረጃውን ባሊሟሊ የግንባታ ዔቃ ወይም በሙያው ዖርፌ
ተቀባይነት ያሇውን አሰራር ሳይከተሌ የሰራ እንዯሆነ፣ ወይም
ሇ/ በዱዙይን ወይም በላልች የውሇታ ሰነድች በግሌጽ የተመሇከቱ የሥራ ሁኔታዎችን
በባሇሙያ ሉሇዩ የሚችለና ተገቢውን ሙያዊ ጥንቃቄ አዴርጎ ቢሆን ኖሮ
ሉታረሙ ይችለ የነበሩ ስህተቶችን ሳያርም ወይም እንዱታረሙ ሳያዯርግ
ያከናወነው ግንባታ አዯጋ ያስከተሇ እንዯሆነ፣
ከአምስት ዒመት እስከ አስር ዒመት በሚዯርስ ፅኑ እሥራት እና ከብር ሃምሳ ሺህ
እስከ ብር መቶ ሺህ ዴረስ ይቀጣሌ።
2. ማንኛውም የግንባታ ባሇቤት፤
ሀ) ሇሚያከናውነው ግንባታ የሚያስፇሌገውን የዱዙይን ሥራ፣ ወይም በተሰራው
ዱዙይን መሠረት የሚከናወነውን ግንባታ የሙያ ዯረጃው በማይፇቀዴሇት ባሇሙያ
ያሰራ እንዯ ሆነ፣ ወይም
ሇ) የሚያከናውነው ግንባታ ዯረጃ ከሚጠይቀው የግንባታ ቁሳቁስ ያነሰ የጥራት ዯረጃ
ያሊቸው ቁሳቁሶች በጥቅም ሊይ እንዱውለ ያዯረገ እንዯሆነ፣ ወይም

760
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሏ) ግንባታውን አግባብ ካሇው አካሌ የመጠቀሚያ ፇቃዴ ሳያገኝ ወይም ከተፇቀዯው

ውጪ ሇላሊ አገሌግልት አውልት የተገኘ እንዯሆነ፣ ወይም
መ) በማንኛውም ላልች ሁኔታዎች ግንባታውን የሕዛብን ዯህንነት አዯጋ ሊይ
በሚጥሌ ሁኔታ ያከናወነ እንዯሆነ፣
ከአምስት ዒመት እስከ አሥር ዒመት በሚዯርስ እሥራት እና ከብር ሃያ ሺህ እስከ
ብር ሃምሳ ሺህ ይቀጣሌ።
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /1/ እና /2/ የተመሇከቱት ጥፊቶች የተፇፀሙት
በቸሌተኝነት የሆነ እንዯሆነ ቅጣቱ ከአንዴ ዒመት እስከ አምስት ዒመት ሉዯርስ
በሚችሌ እሥራትና ከብር አንዴ ሺ እስከ ብር አምስት ሺ በሚዯርስ የገንዖብ
መቀጮ ይሆናሌ፡፡
54. የአማካሪነት የሙያ ኃሊፉነትን ስሇመጣስ
1. ማንኛውም የተመዖገበ ባሇሙያ ሆን ብል በሙያው በግሌጽ የሚታወቁ ጥንቃቄዎችን
ባሇማዴረግ፤
ሀ/ የግንባታ ሥራው የሚጠይቀውን መሠረታዊ የጥንቃቄ ዯረጃዎችን ያሌጠበቀ
ዱዙይን፣ ወይም ላልች የተሳሳቱ ተዙማጅ ሰነድችን በማዖጋጀት፣ ወይም
ሇ/ እንዯግንባታ ሥራው ዒይነት ሉጠበቅ የሚገባውን የጥራት ዯረጃ ዯንቦች በመጣስ
ሇግንባታው ዔቃ ሇሚያቀርብ ሰው ወይም ግንባታውን ሇሚያከናውነው ሥራ
ተቋራጭ ሇዘሁ ግንባታው ሉውሌ ከሚገባው ያነሰ የጥንካሬ ወይም የጥራት ዯረጃ
ያሇው የግንባታ ዔቃ እንዱያቀርብ ወይም አገሌግልት ሊይ እንዱውሌ ፇቃዴ
ወይም ስምምነት በመስጠት፣ ወይም
ሏ/ ሙያው የሚጠይቀውን ሥነ ምግባር በመጣስ በግንባታ ሙያ ዖርፌ ተቀባይነት
የማይኖረውን ወይም ከዯረጃ በታች የሆነ ግንባታ እንዱከናወን ወይም የተሰራ
ግንባታ ተቀባይነት እንዱያገኝ ስምምነቱን በመስጠት የሕዛብን ዯህንነት ሇአዯጋ
የሚያጋሌጥ ግንባታ አገሌግልት ሊይ እንዱውሌ ያዯረገ እንዯሆነ፣
ከአምስት ዒመት እስከ አሥራ አምስት ዒመት በሚዯርስ እሥራት ወይም ከብር
ሠሊሳ ሺ እስከ ብር ሃምሳ ሺ በሚዯርስ የገንዖብ ቅጣት ይቀጣሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /1/ የተመሇከተው ጥፊት የተፇፀመው በቸሌተኝነት የሆነ
እንዯሆነ ቅጣቱ ከአንዴ ዒመት እስከ አምስት ዒመት ሉዯርስ በሚችሌ እሥራትና
ከብር አንዴ ሺ እስከ ብር አምስት ሺ በሚዯርስ የገንዖብ መቀጮ ይሆናሌ፡፡

761
 የፌትህ ሚኒስቴር

55. በመንግሥት ሰነድች አሊግባብ ስሇመገሌገሌ

1. ማንኛውም በዘህ አዋጅ የተዯነገጉትን ሇማስፉፀም የተመዯበ የመንግሥት ሠራተኛ
በሥራው አጋጣሚ ከእጁ ሉገቡ የቻለትን የመንግሥት ወይም የህዛብ ሰነድች
በማጥፊት፣ በማበሊሸት፣ በመዯበቅ ወይም ወዯሀሰት በመሇወጥ፣ በመዯሇዛ ወይም
በማሻሻሌ ወይም በከፉሌ ቃለን በመቀነስ ወይም ላሊ በመጨመር እና የመሳሰለትን
ዴርጊቶች በመፇፀም ሇግሌ ጥቅም አገሌግልት በሚሰጡ አኳኋን የተገሇገሇባቸው
ወይም ላሊ ሰው እንዱገሇገሌባቸው ያዯረገ አንዯሆነ ከአምስት ዒመት አስከ አሥር
ዒመት በሚዯርስ ጽኑ እሥራት እና ከብር ሃያ ሺ አስከ ብር ሃምሳ ሺ በሚዯርስ
የገንዖብ ቅጣት ይቀጣሌ፡፡
2. ወንጀለን የፇፀመው ሰው ከሊይ የተገሇፁትን ሰነድችን የመያዛ ወይም የመጠበቅ፣
ወይም አያያዙቸውንና አጠባበቃቸውን ሇመቆጣጠር ኃሊፉነት የተሰጠው ሰው እንዯሆነ
ቅጣቱ ከአምስት ዒመት እስከ ሀያ አምስት ዒመት በሚዯርስ ጽኑ እሥራት እና ከብር
ሃያ ሺ እስከ ብር ሃምሳ ሺ በሚዯርስ የገንዖብ ቅጣት ይቀጣሌ።
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /1/ የተመሇከተው ጥፊት የተፇፀመው በቸሌተኝነት የሆነ
እንዯሆነ ቅጣቱ ከአንዴ ዒመት አስከ አምስት ዒመት ሉዯርስ በሚችሌ እሥራትና
ከብር አንዴ ሺ አስከ ብር አምስት ሺ በሚዯርስ የገንዖብ መቀጮ ይሆናሌ፡፡
56. ስሇሙያና ሥራ ፇቃዴ ዔገዲ
በዘህ ክፌሌ በተመሇከቱት የህግ መጣስ ተግባሮች ጥፊተኛ ሆኖ የተገኘ የተመዖገበ
ባሇሙያ ወይም ሥራ ተቋራጭ በፌርዴ ከተወሰነበት የእሥራት ቅጣት በተጨማሪ
ጥፊተኛው ከአምስት ዒመት ጀምሮ ጥፊተኛ በተባሇበት አንቀጽ እስከተመሇከተው
ከፌተኛ የእሥራት ዖመን ዴረስ የሙያ ወይም የሥራ ፇቃደ ይታገዲሌ፡፡
ክፌሌ ሰባት
ሌዩ ሌዩ ዴንጋጌዎች
57. የሚኒስቴሩ ሥሌጣንና ተግባር
ሚኒስቴሩ ይህን አዋጅ በማስፇፀም ረገዴ የሚከተለት ሥሌጣንና ተግባራት ይኖሩታሌ፤
1. በአገር አቀፌ ዯረጃ የሚሠራባቸው ሌዩ ሌዩ ኮድችን ያዖጋጃሌ፣
2. ሇየሕንፃ ምዴቦቹ የሚያገሇግለ የዱዙይንና ኮንስትራክሽን ዖዳ መመሪያዎች ሞዳሌ
ሇክሌልች ያዖጋጃሌ፣
3. አዋጁ በክሌልችና በከተሞች ተከብሮ መፇፀሙን ይቆጣጠራሌ፣

762
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. ከላልች አግባብነት ካሊቸው የፋዳራሌ መንግሥቱ አካሊት ጋር በመቀናጀት

ክሌልችና ከተሞች አዋጁን ሇማስፇፀም እንዱችለ የአቅም ግንባታና የቴክኒክ ዴጋፌ
ያዯርጋሌ፡፡
58. የክሌልች ሥሌጣንና ተግባር
ክሌልች ይህን አዋጅ በማስፇፀም ረገዴ የሚከተለት ሥሌጣንና ተግባራት ይኖራቸዋሌ፣
1. የመመሪያዎቹ አስገዲጅነት ሙያዊ ወይም ሳይንሳዊ በሆኑ አሳማኝ ምክንያቶች ሉቀር
የሚችሌ መሆኑ እንዯተጠበቀ ሆኖ፣ ከላልች ከዘህ አዋጅ ጋር ሳይቃረኑ በሥራቸው
የሚገኙ ከተሞችን ተጨባጭ ሁኔታ ግምት ውስጥ በማስገባት በከተሞቹ ተፇፃሚ
የሚሆነው የዱዙይንና ኮንስትራክሽን ዖዳ መመሪያዎችንና መመዖኛዎችን ያወጣለ፣
2. ይህ አዋጅ ከከተማ ክሌሌ ውጪ ተፇጻሚ ሇሚሆንባቸው አካባቢዎች አዋጁን
የሚያስፇጽሙ አካሊት ይሰይማለ፣
3. በአቅም ማነስ ምክንያት የሕንፃ ሹም ሉመዴቡ ባሌቻለ ከተሞች የላሊ ከተማ የሕንፃ
ሹም በውክሌና አዋጁን እንዱያስፇጽም ሉወሰኑ ይችሊለ፣
4. በየክሌሊቸው ውስጥ የሚገኙ ከተሞች አዋጁን ሇማስፇጸም እንዱችለ የአቅም
ግንባታና የቴክኒክ ዴጋፌ ያዯርጋለ፡፡
59. የተሻሩና ተፇፃሚነት የማይኖራቸው ሕጎች
1. ስሇከተማ ዜንና የህንፃ ሥራ ፌቃዴ የወጣው አዋጅ ቁጥር 316/1979 ከአንቀጽ
8 እስከ 14 የተመሇከቱት ዴንጋጌዎች በዘህ አዋጅ ተሽረዋሌ።
2. ከዘህ አዋጅ ጋር የሚቃረን ማናቸውም ሕግ በዘህ አዋጅ በተሸፇኑ ጉዲዮች ሊይ
ተፇፃሚነት አይኖረውም።
60. አዋጁ የሚፀናበት ጊዚ
ይህ አዋጅ በፋዳራሌ ነጋሪት ጋዚጣ ታትሞ ከወጣበት ቀን ጀምሮ አንዴ ዒመት ካበቃ
በኋሊ ተፇፃሚ ይሆናሌ፡፡136
አዱስ አበባ ሚያዛያ 28 ቀን 2001 ዒ.ም
ግርማ ወሌዯጊዮርጊስ
የኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ፔሬዘዲንት

136
በማረሚያ ቁጥር 4/2001 ታረመ፡፡

763
 የፌትህ ሚኒስቴር

ዯንብ ቁጥር 243/2003

የሕንጻ ዯንብ
የሚኒስትሮች ምክር ቤት የኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ አስፇፃሚ
አካሊትን ሥሌጣንና ተግባር ሇመወሰን በወጣው አዋጅ ቁጥር 691/2003 አንቀጽ 5 እና
በኢትዮጵያ ሕንጻ አዋጅ ቁጥር 624/2001 መሠረት ይህን ዯንብ አውጥቷሌ።

ክፌሌ አንዴ
ጠቅሊሊ

1. አጭር ርዔስ
ይህ ዯንብ ‘የሚኒስትሮች ምክር ቤት የሕንጻ ዯንብ ቁጥር 243/2003’ ተብል
ሉጠቀስ ይችሊሌ፡፡
2. ትርጓሜ
የቃለ አገባብ የተሇየ ትርጉም የሚያሠጠው ካሌሆነ በስተቀር በዘህ ዯንብ ውስጥ፦
1. ‘ጊዚያዊ ግንባታ’ ማሇት የጊዚ ገዯብ ተቀምጦሇት የሚገነባ እና የተሰጠው የጊዚ
ገዯብ ሲጠናቀቅ የሚነሳ የሕንግ ግንባታ ነው፤
2. ‘የሕዛብ መገሌገያ ሕንፃ’ ማሇት በርካታ እና የተሇያዩ ተጠቃሚዎችን የሚስብ
እንዯ ቲያትር ቤት፣ የሕዛብ ቤተ መፃሕፌት፣ መሰብሰቢያ አዲራሽ፣ መዛናኛ፣
የትምህርት ተቋም፣ የህክምና አገሌግልት መስጫ፣ የገበያ ማእከሌ ወይም እነዘህን
የመሳሰለ በርካታ ህዛብ የሚገሇገሌበት ሕንፃ ነው፤
3. ‘ትንታኔ’ ማሇት ፔሊን ወይም ዱዙይን ሇማዖጋጀት የሚሰራ ስላት ወይም እነዘህን
ሇመዯገፌ የሚዖጋጅ ማብራሪያ ነው፤
4. ‘የፔሊን ስምምነት’ ማሇት ሇሕንፃ ግንባታ እንዱቀርብ ሇሚዖጋጅ ኘሊን ከከተማው
ፔሊን ጋር የተጣጣመ እንዱሆን የሚያስችሇው መሆኑን በማረጋገጥ የሚሰጥ
በአንዴ ቦታ ሉገነቡ የሚችለ ወይም ሇቦታው ያሌተፇቀደ የአገሌግልት
አይነቶችን፣ ሇቦታው የተፇቀዯ የሕንፃ ከፌታን፣ በቦታው አካባቢ የሚያሌፈ
የመሠረተ ሌማት አውታሮችን፣ ነባራዊ እና የታቀደ መጠኖችን ወይም ስፊቶችን
የሚያሳይ የኘሊን መረጃ ነው፤

764
 የፌትህ ሚኒስቴር

5. ‘የፔሊን ማሻሻያ’ ማሇት በነባሩ ፔሊን ሇሕንፃው ምዴብ የተጠየቁ ፔሊኖችን

ትንታኔ ሙለ ሇሙለ መከሇስ ሳያስፇሌግ የሚዯረግ ማስፊፉያ ወይም ማሻሻያ
ነው፤
6. ‘ሪሌ እስቴት’ ማሇት ሇሽያጭ፣ ሇኪራይ፣ ወይም ሇሉዛ አገሌግልት እንዱውሌ
የተገነባ ሕንፃ ነው፤
7. ‘የአገሌግልት ሇውጥ’ ማሇት አንዴ ሕንፃ ያሇውን ነባር አገሌግልት በላሊ ዒይነት
አገሌግልት መሇወጥ ነው፤
8. ‘የግንባታ ፇቃዴ’ ማሇት አንዴ የሕንፃ ግንባታ ሇማካሄዴ ሇሚፇሌግ አካሌ
ሕንፃውን ሇመገንባት የሚያስችለት ዛርዛር መስፇርቶች እንዯተሟለ በከተማው
ሹም ተረጋግጦ ግንባታ እንዱካሄዴ ፇቃዴ መስጠቱን የሚገሌጽ ማስረጃ ነው፤
9. ‘ማስታወቂያ’ ማሇት በሕንጻ ዱዙይን እና ግንባታ ወቅት የከተማ አስተዲዯር፣
የተሰየመ አካሌ ወይም የህንጻ ሹም ሇሕንጻው ባሇቤት ወይም የህንጻው ባሇቤት
ሇተጠቀሱ አካሊት የሚያቀርበው የጥያቄ፣ የትእዙዛ፣ የመረጃ፣ የማስጠንቀቂያ
ሠነዴ ነው፤
10. ‘አዋጅ’ ማሇት የኢትዮጵያ ህንጻ አዋጅ ቁጥር 624/2001 ነው፡፡
ክፌሌ ሁሇት
አስተዲዯር
3. ማመሌከቻና ፔሊን ስሇማቅረብ
1. በአዋጁ አንቀፅ 4 መሠረት የሚቀርብ ማመሌከቻ፡-
ሀ) የአመሌካቹን ሙለ ስምና አዴራሻ፣
ሇ) ሕንጻው እንዱሰጥ የተፇቀዯሇትን አገሌግልት፣
ሏ) ሕንፃው የሚገነባበትን ቦታ፣
መ) የሕንፃውን ወሇሌ ጠቅሊሊ ስፊት የሚገሌጽ ሠንጠረዥ፣
ሠ) የፔሊን ስምምነት ማስረጃ፣
ረ) የኮንክሪት ጣሪያ ሊሊቸው የምዴብ ‘ሀ’ ህንፃዎች የአርክቴክቸር፣ የስትራክቸር
እና የኤላክትሪክ ፔሊን፣
ሰ) የኮንክሪት ጣሪያ ሇላሊቸው የምዴብ ‘ሀ’ ህንፃዎች የአርክቴክቸር እና
የኤላክትሪክ ፔሊን፣

765
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሸ) ሇሕንፃ ምዴብ ‘ሇ’ የአርክቴክቸር፣ የስትራክቸር፣ የሳኒተሪ፣ የኤላክትሪካሌ

ፔሊን እና የአፇር ምርመራና ስትራክቸር ትንታኔ ሪፕርት፣
ቀ) ሇሕንፃ ምዴብ ‘ሏ’ ሇህንፃ ምዴብ ‘ሇ ከተጠየቁት በተጨማሪ የእሳት አዯጋ
መከሊከያ ፔሊን፣
በ) ሉፌት እና ሇአየር ዛውውር ሰው ሰራሽ አማራጮችን የሚጠቀሙ ህንፃዎች
የኢላክትሮ-መካኒካሌ ፔሊኖች እና ትንታኔዎች፣
ተ) በአዋሳኝ ቦታዎች የሚገኙ ግንባታዎች ከመሬት በሊይ እና በታች ያሊቸው
የወሇሌ ብዙት እና ከጋራ ወሰን ያሊቸው ርቀት፣ እና
ቸ) የሕንፃውን ፔሊን ያዖጋጁ የተመዖገቡ ባሇሙያዎች ሙለ ስም፣ አዴራሻ እና
ፉርማ ያረፇበት የምዛገባ ምስክር ወረቀት ኮፑ፣
ጋር ተያይዜ ማቅረብ አሇበት፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ፉዯሌ ተራ (ተ) ሊይ የተገሇፀው የአዋሳኝ
ቦታዎች መረጃ በከተማው አስተዲዯር ወይም በተሰየመው አካሌ በሚዖጋጅ ቅፅ
አጏራባቹን በማስሞሊት የሚቀርብ ይሆናሌ፡፡
3. የግንባታ ፇቃዴ በተጠየቀበት ይዜታ የአጏራባች ቦታ ሊይ የሚገኝ ባሇይዜታ
ይዜታውን በሚመሇከት በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) የተጠቀሰውን ቅጽ
የመሙሊት ግዳታ አሇበት፡፡
4. የሕንጻ አገሌግልት ሇውጥ ወይም ማሻሻያ ሇማዴረግ የሚፇሌግ ማንኛውም ሰው
በአገሌግልት ሇውጥ ወይም ማሻሻያ ከሚገኘው የሕንጻ ምዴብ ጋር ተመሳሳይ
ሇሆነ አዱስ ሕንፃ የሚጠየቁትን ፔሊኖች ከትንታኔያቸው ጋር አያይዜ ማቅረብ
አሇበት፡፡ የሕንጻው ፔሊኖች ከላለ የነባሩ ሕንፃ ሌኬት ተሰርቶ ከተሇካበት
አግባብ እና ከትንታኔያቸው ጋር መቅረብ ይኖርበታሌ።
4. የኘሊን ስምምነት
1. የኘሊን ስምምነት ሇማግኘት ገንቢው የከተማው አስተዲዯር ወይም የተሰየመው
አካሌ በሚያዖጋጀው ቅፅ ሉገነባ ያቀዯውን ሕንፃ ከፌታና የአገሌግልት ዒይነት
ገሌፆ በመሙሊት የይዜታውን ካርታ ዋናውንና ኮፑውን በማያያዛ ጥያቄ ማቅረብ
አሇበት፡፡

766
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. የከተማው አስተዲዯር ወይም የተሰየመው አካሌ አዱስ ህንፃ ሇመገንባት ሇተጠየቀ

የኘሊን ስምምነት፡-
ሀ) የይዜታ ካርታ፣እና
ሇ) የተፇቀዯውን የሕንጻ ከፌታ እና አገሌግልት ዒይነት የሚገሌጽ፣
የኘሊን ስምምነት ይሰጣሌ፡፡
3. ነባር ሕንጻን ሇማሻሻሌ ወይም አገሌግልት ሇመሇወጥ ሇተጠየቀ የኘሊን ስምምነት
የከተማው አስተዲዯር፡-
ሀ) የይዜታ ካርታ፣ እና
ሇ) የተፇቀዯውን የሕንፃ ከፌታ እና የአገሌግልት ዒይነት የሚገሌጽ፣
የኘሊን ስምምነት ይሰጣሌ፡፡
4. የከተማ ኘሊን በላሊቸው ከተሞች የሕንፃ ከፌታ እና የአገሌግልት ዒይነት
አወሳሰን እና የኘሊን ስምምነት አሰጣጥ ክሌለ በሚያወጣው መመሪያ ይወሰናሌ፡፡
5. የሕንፃ ሹሙ በአዋጁና በዘህ ዯንብ ውስጥ የተቀመጡትን የሕንፃ ምዴብ
መሇያዎችን መሠረት በማዴረግ ሇግምገማ የሚቀርቡሇትን ሕንፃዎች ምዴብ
ይወስናሌ።
6. የሕንፃ ሹሙ ሇፔሊን ስምምነት የቀረበሇትን ማመሌከቻ ከመረመረ በኋሊ
ከከተማው ፔሊን ጋር የሚጣጣም ወይም የማይጣጣም ስሇመሆኑ ምክንያቶቹን
በመዖርዖር ከሦስት የሥራ ቀናት ባሌበሇጠ ጊዚ ውስጥ በጽሁፌ መሌስ ይሰጣሌ፡
5. ፔሊን ስሇማስፀዯቅ
1. በአዋጁ አንቀፅ 6 የተዯነገገው እንዯተጠበቀ ሆኖ የጎለ ያሌሆኑ ግዴፇቶችን
ሇማረም በፔሊን ሊይ የሚሰፌሩ አስተያየቶች፡-
ሀ) የፔሊኑን ተነባቢነት የሚቀንሱ መሆን የሇባቸውም፤
ሇ) ባሌዯበዖዖ፣ ከፔሊኑ ሉጠፊ በማይችሌ ሁኔታ እና ፔሊኑ ኮፑ ሲዯረግ በኮፑው
ሊይ በሚወጡበት ሁኔታ መስፇር አሇባቸው።
2. የጎለ ያሌሆኑ ግዴፇቶች ዛርዛር በዘህ ዯንብ መሠረት በሚወጣው መመሪያ
ይወሰናሌ፡፡
3. ከግንባታ ፇቃዴ ጋር በግንባታ ቦታ ተቀምጦ ሇግንባታ ክትትሌ የሚውሌ
‘ሇቁጥጥር አገሌግልት ብቻ የሚያገሇግሌ’ የሚሌ ማህተም ያረፇበት የፀዯቀ ፔሊን
ኮፑ ሇገንቢው ይሰጣሌ፡፡

767
 የፌትህ ሚኒስቴር

6. የፔሊን መገምገሚያ ጊዚ
1. ሇአንዴ የሕንጻ ዒይነት የተዖጋጁ ፔሊኖችን ሇመገምገም የሚያስፇሌገው ጊዚ፦
ሀ) ከሪሌ እስቴት ውጪ ሊሇ በምዴብ ‘ሀ’ ስር ሇሚካተት ሕንፃ የኘሊኖች
የመገምገሚያ ጊዚ ከአምስት የሥራ ቀናት፤
ሇ) በምዴብ ‘ሇ’ ስር ሇሚካተት ሕንፃ የፔሊኖች መገምገሚያ ጊዚ ከ7 የሥራ
ቀናት፤ እና
ሏ) በምዴብ ‘ሏ’ ውስጥ ሇሚካተት ህንፃ እና በምዴብ ‘ሇ’ ውሰጥ ሇሚካተቱ የሪሌ
እስቴት ህንጻዎች ኘሊኖች የመገምገሚያ ጊዚ ከ21 የሥራ ቀናት፤
የበሇጠ መሆን የሇበትም፡፡
2. በአንዴ ሰው የሚቀርቡ እና በአንዴ የፔሮጀክት ቦታ የሚገነቡ የሕንፃ ዒይነቶች
ከአንዴ በሊይ ከሆኑ ሇፔሊን ግምገማ የሚያስፇሌገው ጊዚ እንዯየ ሕንፃ ዒይነቱ
ሇአንዴ ህንፃ የሚያስፇሌገውን ጊዚ ብዙት ሆኖ የጠቅሊሊው ፔሊን መገምገሚያ ጊዚ
ከ21 ቀናት መብሇጥ የሇበትም፡፡
3. ሇየምዴቡ የተሰጠው የፔሊን መገምገሚያ ጊዚ የሚቆጠረው ፔሊኖቹ ከቀረቡበት
ጊዚ አንስቶ ነው፡፡
4. ከፔሮጀክቶቹ ስፊት ወይም ውስብስብነት የተነሳ ተጨማሪ የመገምገሚያ ጊዚ
ሇሚሹ ሥራዎች የሕንጻ ሹሙ ሇከተማው አስተዲዯር ወይም ሇተሰየመው አካሌ
በማቅረብ ተጨማሪ ቀናት መጠየቅ ይችሊሌ፡፡
7. ፔሊን ፀንቶ ስሇሚቆይበት ጊዚ
1. የግንባታ ሥራው ሳይጀመር የጊዚ ገዯቡ ያበቃ የፀዯቀ ፔሊን የፇቃዴ ጊዚውን
ሇማራዖም የሚቀርብ ጥያቄ ተቀባይነት የሚኖረው በወቅቱ ሇሕንፃ ሹሙ
ግንባታው ያሌተጀመረበት ምክንያት በጽሐፌ ተገሌፆ እንዯሆነና ይኽውም
ምክንያት በሕንፃ ሹሙ ተቀባይነት ሲያገኝ ነው፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተመሇከተው የጊዚ ማራዖሚያ ጥያቄ ተቀባይነት
የሚኖረው ግንባታው ሳይጀመር የቀረው፡-
ሀ) ከወሰንተኛ ጋር የተፇጠረ ግንባታ መጀመር የማያስችሌ የዴንበር
አሇመግባባት ሲፇጠር፤ ወይም
ሇ) ሇግንባታው የሚያስፇሌጉ በከተማው አስተዲዯር በኩሌ መሟሊት የሚኖርባቸው
የመሠረተ ሌማት አውታሮች አሇመሟሊት፤ወይም

768
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሏ) ሇግንባታው መጀመር መነሳት ያሇባቸው ነባር የመሠረተ ሌማት አውታሮች

ሳይነሱ መቅረት፤ ወይም
መ) በቦታው ሊይ አከራካሪ የይዜታ ይገባኛሌ ጥያቄ ሲቀርብ፤ ወይም
ሠ) በአገር አቀፌ ዯረጃ በግሌጽ የታወቀ የግንባታ ግብዒት አቅርቦት እጥረት
ሲከሰት፤ ወይም
ረ) ከቁጥጥር ውጪ በሆኑ ላልች ምክንያቶች የተከሰተ፤
መሆኑ ሲረጋገጥ ይሆናሌ፡፡
3. ግንባታው ተጀምሮ ሥራው ሳያሌቅ የጊዚ ገዯቡ ሊበቃ የፀዯቀ ፔሊን ፔሊኑ ፀንቶ
የሚቆይበትን ጊዚ ሇማራዖም የሚቀርብ ጥያቄ በሚከተለት እና በወቅቱ ሇሕንፃ
ሹሙ በቀረበ የጽሁፌ ሪፕርት ምክንያቶች ከሆነ ተቀባይነት ይኖረዋሌ፡-
ሀ) በአገር አቀፌ ዯረጃ በግሌጽ የሚታወቁ የግንባታ ግብዒቶች እጥረት መከሰቱ
ሲረጋገጥ፤
ሇ) በዱዙይን ወቅት ባሌታዩ እና በግንባታ ወቅት በታዩ የዱዙይን ስህተቶች
ምክንያት የዱዙይን ማሻሻያ ሲያስፇሌግ፤
ሏ) የግንባታው ማጠናቀቂያ ከአምስት ዒመት በሊይ እንዯሆነ ሲታመን፤
መ) የፌርዴ ቤት ውሳኔ የሚጠይቁ ነገር ግን ውሳኔ ያሊገኙ በእንጥሌጥሌ ያለ
ሁኔታዎች መኖራቸው ሲረጋገጥ፡፡
4. በዘህ ዯንብ በአንቀጽ 6 ንዐስ አንቀጽ (4) መሠረት ተቀባይነት ባገኙት
ምክንያቶች ተጨማሪ ጊዚ አስፇሊጊ በሚሆንበት ጊዚ ፔሊኑ ፀንቶ የሚቆይበት ጊዚ
ፔሊኑን ሇመገምገም ከወሰዯው ተጨማሪ ጊዚ ጋር ተመጣጣኝ መሆን አሇበት፡፡
8. የግንባታ ፇቃዴ
የግንባታ ፇቃዴ ሰነዴ ተከታታይ የኮዴ ቁጥር ያሇው፣ የተሰጠበትን እና አገሌግልቱ
የሚያበቃበትን ጊዚ የሚገሌፅ ይሆናሌ፡፡
9. በግንባታ ወቅት ፔሊንን ስሇማሻሻሌ
1. በግንባታ ወቅት ሇውጥ ማዴረግ አስፇሊጊ ሆኖ ከተገኘ ሇውጡ ከመዯረጉ በፉት
ሇውጡ የሚመሇከተው የማሻሻያ ፔሊን ተዖጋጅቶ በህንፃ ሹም መጽዯቅ
ይኖርበታሌ፡፡
2. የፀዯቀው የማሻሻያ ፔሊን በመጀመሪያ የፀዯቀው ፔሊን አካሌ ሆኖ ያገሇግሊሌ፡፡

769
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. በግንባታ ወቅት በህንጻ ሹሙ መፅዯቅ ሳያስፇሌጋቸው መሻሻሌ የሚችለ የፔሊን

አካሊት እና ዒይነቶች ይህንን ዯንብ ተከትል በሚወጣ መመሪያ ይወስናለ፡፡
4. የህንፃ ግንባታ ተጠናቆ የሕንፃ መጠቀሚያ ፇቃዴ ጥያቄ ከመቀረቡ በፉት
የተዯረጉ ሇውጦችን ያካተተ ጠቅሊሊ ፔሊን ተዖጋጅቶ በህንፃ ሹም መፅዯቅ
ይኖርበታሌ፡፡
10. የሕንጻ ሹም
1. በከተማ አስተዲዯር ወይም በተሰየመው አካሌ የሚሾም የሕንፃ ሹም፣
በአርክቴክቸር፣ በሲቪሌ ምህንዴስና፣ በኮንስትራክሽን ቴክኖልጂ እና
በኮንስትራክሽን ማኔጅመንት ወይም በተመሳሳይ ሙያ የመጀመሪያ ዱግሪ ወይም
ተመጣጣኝ ሌምዴ ያሇው መሆን አሇበት፡፡ ዛርዛር መመዖኛ መስፇርቶቹ
በመመሪያ ይገሇጻለ፡፡
2. የሕንጻ ሹም በአዋጁ አንቀጽ 11 ንዐስ አንቀጽ (5) መሠረት አዋጁ ሥራ ሊይ
ከመዋለ በፉት የተገነባና አዋጁ ተፇፃሚ እንዲይሆንበት የተዯረገ ሕንፃ፡-
ሀ) ሕንፃው አዯጋ ሉያዯርስ ስሇመሆኑ መረጃ ሲዯርሰው፤
ሇ) በሕንፃው ሊይ በግሌጽ የሚታይ የመሰንጠቅ፣ የመስመጥ ወይም የመዛመም
ሁኔታ ሲስተዋሌ፤
ሏ) ሕዛብን ሇአዯጋ ያጋሌጣሌ ተብሇው የሚገመቱ ላልች ሁኔታዎች ሲታዩ
ሕንፃው እንዱመረመር ማዴረግ ይችሊሌ፡፡
3. የሕንፃ ሹም በሕንፃው ሊይ በተዯረገው ምርመራ ሕንፃው በሰውና በንብረት ሊይ
አዯጋ የሚያስከትሌ መሆኑን ሲያምንበት በሙለም ሆነ በከፉሌ እንዱፇርስ ወይም
ማስተካከያ እንዱዯረግሇት ሉያዛ ይችሊሌ፡፡
11. አገሌገልት መግዙት
1. የሕንፃ ሹሙ በአስተዲዯሩ ውስጥ አንዴን የተወሰነ ስራ ሇመስራት የሚችሌ
ባሇሙያ የማይገኝ ሲሆን ይህንን ስራ ሉሰራ ከሚችሌ የተመዖገበ ባሇሙያ ጋር
አግባብ ባሇው ህግ መሰረት በመዋዋሌ ሉያሰራ ይችሊሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሰረት ተዋውል የሚሰራው ባሇሙያ ሥራውን
በአዋጁ፣ በዘህ ዯንብ እና በውለ መሰረት የማከናወን ኃሊፉነት አሇበት፡፡

770
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. የሕንፃ ሹሙ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት ተዋውል የሚሰራው

ባሇሙያ ኃሊፉነቱን በሚገባ መወጣቱን የመከታተሌና የማረጋገጥ ኃሊፉነት
አሇበት፡፡
12. ትዔዙዛን አሇማክበር
1. የግንባታው ባሇቤት በገባው ውሇታ መሠረት የጊዚ ገዯቡ ያበቃሇትን ጊዚያዊ
ግንባታ እንዱያፇርስ የተሰጠውን ትዔዙዛ ካሊከበረ የከተማው አስተዲዯር
ግንባታውን በማንሣት ያወጣውን ወጪ ከባሇንብረቱ በሕግ ሉጠይቅ ይችሊሌ፡፡
2. የሕንጻ ሹሙ ከጸዯቀ ፔሊን ውጪ የተከናወኑ ሥራዎች የሚስተካከለበትን አግባብ
ሇሕንፃው ባሇቤት በጽሁፌ ገሌፆሇት የማያስተካክሌ ከሆነ የሕንፃ ሹሙ
ግንባታውን ማስቆም ይችሊሌ፡፡
3. ከፀዯቀ ፔሊን ውጪ የተከናወኑ ሥራዎች እንዱስተካከለ ከሕንፃ ሸሙ ትእዙዛ
የዯረሰው ሰው የማስተካከያ ሥራውን በተሰጠው ትእዙዛ መሠረት ማከናወኑን
ሇሕንፃ ሹሙ በፅሁፌ ማስታወቅ ይኖርበታሌ።፡፡
13. ማስታወቂያ
1. ማንኛውንም በምዴብ ‘ሇ’ እና ‘ሏ’ የሚገኝ ሕንፃ ሇመገንባት የፀዯቀ ፔሊን ያሇው
ሰው የየሥራው እርከን የሚጀምርበትን ጊዚ የሚገሌጽ ማስታወቂያ የሥራ
እርከንን ከመጀመሩ 5 የሥራ ቀናት አስቀዴሞ ሇሕንፃ ሹሙ በፅሁፌ ማቅረብ
ይኖርበታሌ።
2. ሇአዱስ ግንባታ ማስታወቂያ ሉቀርብባቸው የሚገባ የሥራ እርከኖች ቅዯም
ተከተሌ ከዘህ በታች በተመሇከተው መሠረት ይሆናሌ፡-
ሀ) የመሠረት ሥራ ሇመጀመር የሚያስችሌ የቅየሣ ሥራ ሲያጠናቅቅ፤
ሇ) የመሠረት ኮንክሪት ሙላት ሥራ ከመጀመሩ በፉት፤
ሏ) በየዯረጃው ያሇ የወሇሌ ኮንክሪት ሙላት ሥራ ከመጀመሩ በፉት፤
መ) የመጨረሻው የኮንክሪት ሙላት ሥራ ከመጀመሩ በፉት፤
ሠ) የውሃ አቅርቦት፣ የሳኒታሪ፣ የኤላክትሪክ እና የኤላክትሮ ሜካኒካሌ ገጠማ
ተጠናቆ ፌተሻ በሚዯረግበት ጊዚ፤
ረ) እንዯ ሥራው ዒይነት እና የአሠራር ዖዳ በሕንፃ ሹሙ የሚጠየቁ ተጨማሪ
እርከኖች፡፡

771
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. ሇነባር ግንባታ ማሻሻያ ወይም ማስፊፉያ እና ሇማፌረስ ማስታወቂያ

ሉቀርብባቸው የሚገቡ የሥራ እርከኖች ከግንባታ ፇቃዴ ጋር ሇገንቢው በጽሁፌ
እንዱዯርሰው ይዯረጋሌ፡፡
4. የግንባታ ሁኔታቸው እስከፇቀዯ ዴረስ ሇማሻሻያ ወይም ሇማስፊፉያ ሥራ
ማስታወቂያ የሚቀርብባቸው የሥራ እርከኖች ሇአዱስ ግንባታ የሚቀርቡ የሥራ
እርከኖችን መሠረት ያዯረገ ይሆናሌ፡፡
5. ማስታወቂያ በሚቀርብባቸው የሥራ እርከኖች የህንጻ ሹሙ በግንባታ ቦታው ሊይ
በመገኘት ግንባታው በተሰጠው ፇቃዴ መሠረት እየተከናወነ መሆኑን
ይቆጣጠራሌ፡፡
6. ማንኛውም ዒይነት ማስታወቂያ ወይም ትዔዙዛ በጽሐፌ መሆን ይኖርበታሌ።
በቃሌ የሚሰጥ ትዔዙዛ ተቀባይነት የሇውም፡፡
14. ቁጥጥር
1. ግንባታ የሚያካሂዴ ማንኛውም ሰው በግንባታ ቦታ የግንባታ ክትትሌ መረጃ
መዛገብ ማዖጋጀት አሇበት፡፡
2. የግንባታ ሥራው ወዯተጠናቀቀ ወይም በግንባታ ሊይ ወዯሚገኝ ህንጻ የገባ
ተቆጣጣሪ ስሇገባበት ዒሊማ እና ስሇተመሇከተው ሁኔታ በግንባታ መረጃ መዛገብ
ሊይ ማስፇር ይኖርበታሌ።
3. የግንባታ ማስቆሚያ ትዔዙዛ የሚሠጠው በግንባታ ክትትሌ መረጃ መዛገብ ሊይ
በማስፇር ወይም የቁጥጥር ሪፕርት ቅጽን በመሙሊት ይሆናሌ፡፡
4. የማስቆሚያ ትዔዙ዗ ቅጽ የግንባታውን አዴራሻ፣ የግንባታውን ባሇቤት ስም፣
የግንባታውን ፇቃዴ ቁጥር፣ ከፇቃዴ ውጪ የሆነው ግንባታ ያሇበትን ዯረጃ እና
የተቆጣጣሪውን ሙለ ስም ያካተተ መሆን አሇበት፡፡
5. የሕንፃ ሹሙ ከህንፃ ተቆጣጣሪዎች ሪፕርት እና የማስቆሚያ ትዔዙዛ ሲቀርብሇት
በህንፃው ሥራ ሊይ የተጣሱትን የህግ ዴንጋጌዎች በመዖርዖር ህንፃው
የሚስተካከሌበትን ወይም የሚነሣበትን ወይም የሚፇርስበትን ጊዚ በመወሰን በ5
የሥራ ቀናት ውስጥ ውሳኔውን ሇህንፃው ባሇቤት በጽሐፌ እንዱዯርሰው ማዴረግ
አሇበት፡፡
15. የሕንፃ ቁሳቁስ ጥራት ስሇማረጋገጥ

772
 የፌትህ ሚኒስቴር

1. የሕንፃ ሹም በግንባታ ሥፌራ የተቀመጠ ወይም በሕንፃው ሥራ ሊይ የዋሇ

ግብዒት በናሙና ፌተሻ ውጤቱ ተቀባይነት ካጣ እንዱወገዴ ወይም በአጠቃቀሙ
ሊይ ማስተካከያ እንዱዯረግ ትዔዙዛ መስጠት ይችሊሌ፡፡
2. በግንባታ ግብዒት ጥራት ምክንያት ሇሚዯርስ ማንኛውም አዯጋ ወይም ጉዴሇት
የግንባታው ባሇቤት ሃሊፉነት አሇበት፡፡
16. የሕንግ መጠቀሚያ ፇቃዴ
1. በምዴብ ‘ሏ’ የሚመዯብ ሕንፃ የግንባታ ሥራ ሲጠናቀቅ የሕንፃው ባሇቤት
የመጠቀሚያ ፇቃዴ በማመሌከቻ መጠየቅ ይኖርበታሌ፡፡ ሇሕንፃ መጠቀሚያ
ፇቃዴ የሚቀርብ የማመሌከቻ ቅጽ፡-
ሀ) የግንባታውን ባሇቤት ሙለ ስምና አዴራሻ፣
ሇ) ግንባታው የሚገኝበትን አዴራሻ፣
ሏ) የህንፃው የአገሌግልት ዒይነት፣
መ) የግንባታውን ፇቃዴ ቁጥር፣
ሠ) ግንባታው የተጀመረበትንና የተጠናቀቀበትን ቀን፣ እና
ረ) ህንጻው በፔሊኑ መሠረት ስሇመሠራቱ ቁጥጥሩን ያዯረገው የተመዖገበ ባሇሙያ
ያረጋገጠበትን ማስረጃ፣
ማካተት አሇበት፡፡
2. የሕንፃ ሹሙ የቀረበሇትን ማመሌከቻና ሰነድች መርምሮ በ10 የሥራ ቀናት
ምሊሽ ይሰጣሌ፡፡
3. የሕንፃ ሹሙ የሕንፃ መጠቀሚያ ፇቃዴ ሳይኖረው በምዴብ ‘ሏ’ ሕንፃ መጠቀም
በጀመረ በማናቸውም ሕንፃ ባሇቤት ሊይ በዘህ ዯንብ አንቀፅ 44 መሠረት
የገንዖብ መቀጫ የመጣሌ ወይም ሕንፃው የመጠቀሚያ ፇቃዴ እስከሚያገኝ
ጥቅም ሊይ እንዲይውሌ የማዴረግ ወይም ሁሇቱንም እርምጃዎች መውሰዴ
ይችሊሌ፡፡
4. የማሻሻያ ወይም የማስፊፊት ግንባታ ፇቃዴ የማያስፇሌገው በምዴብ ‘ሏ’ ሥር
የሚመዯብ ህንጻ ግንባታው ሲጠናቀቅ በግንባታ ፇቃደ መሠረት መከናወኑ እና
ፇቃዴ ሇተጠየቀበት አገሌግልት ብቁ መሆኑ ተረጋግጦ የመጠቀሚያ ፇቃዴ
ማግኘት ይኖርበታሌ።

773
 የፌትህ ሚኒስቴር

5. በዘህ አንቀጽ በንዐስ አንቀፅ (4) መሠረት የመጠቀሚያ ፇቃዴ ማግኘት

የሚገባቸው ሕንፃዎች ፇቃደን የሚያገኙት ከአዱስ ሕንጻዎች የመጠቀሚያ
ፇቃዴ አሰጣጥ ጋር በተመሳሳይ መሌኩ ይሆናሌ፡፡
17. ጊዚያዊ ግንባታዎች
1. ጊዚያዊ ግንባታ ሇማካሄዴ የሚፇሌግ ማንኛውም ሰው ጊዚያዊ ግንባታ ሇማካሄዴ
የፇሇገበትን ቦታ ሇጊዚያዊ ግንባታ ሇመጠቀም የሚያስችሌ ፇቃዴ ከከተማው
አስተዲዯር ወይም ከተሰየመው አካሌ ማግኘት ይኖርበታሌ፡፡
2. የጊዚያዊ ግንባታ ሇማከናወን ቦታ የተፇቀዯሇት ሰው ሇሚያከናውነው ጊዚያዊ
ግንባታ ከሕንጻ ሹም ጊዚያዊ ፇቃዴ ማግኘት አሇበት፡፡
3. የጊዚያዊ ግንባታ ፇቃዴ ሇማግኘት ሇሕንጻ ሹሙ የሚቀርብ ማመሌከቻ፡-
ሀ) የግንባታውን አገሌግልት የሚገሌጽ ማብራሪያ፣
ሇ) የግንባታ ቦታውን በጊዚያዊነት ሇመጠቀም ከከተማው አስተዲዯር ወይም
ከተስየመው አካሌ የተሰጠውን ማስረጃ፣
ሏ) በዘህ ንዐስ አንቀጽ በፉዯሌ ተራ (ሇ) የተጠቀሰውን ቦታ ሇጊዚያዊ ግንባታ
ሇመጠቀም የተሰጠው ፇቃዴ ሲያበቃ በምን መሌክ እንዯሚያስረክብ
የተስማማበትን ሰነዴ፣
መ) ሇምዴብ ‘ሀ’ ህንፃ የሚጠየቁ ማስረጃዎችን እና የፔሊን ዒይነቶችን፣
ጋር ተያይዜ መቅረብ ይኖርበታሌ፡፡
4. ሇሕዛብ መገሌገያነት እንዱውሌ ሇሚጠየቅ ጊዚያዊ ግንባታ በምዴብ ‘ሏ’ ሇሚገኝ
ህንፃ የሚጠየቁ የግንባታ ፇቃዴ ፔሊኖች ወይም ዱዙይኖች በዘህ ዯንብ አንቀፅ 3
ንዐስ አንቀፅ (ቀ) መሠረት መቅረብ አሇባቸው፡፡
5. ጊዘያዊ ግንባታዎች የቋሚነት ይዖት በላሊቸው በቀሊለ ሉነቃቀለ እና ሉነሱ
በሚችለ ቁሳቁሶች መገንባት አሇባቸው፡፡
6. በሕንፃ ሹሙ የሚሰጠው ጊዚያዊ ግንባታ ፇቃዴ የሚያገሇግሇው ቦታው ሇጊዚያዊ
ግንባታ እስከተፇቀዯበት የጊዚ ገዯብ ዴረስ ነው፡፡
7. ቦታን ሇጊዚያዊ ግንባታ ሇመጠቀም የተሰጠ ፇቃዴ እስከተራዖመበት ጊዚ ዴረስ
በቦታው ሊይ ሇተሰራው ግንባታ የተሰጠው የጊዚያዊ ግንባታ ፇቃዴ ጸንቶ
ይቆያሌ፡

774
 የፌትህ ሚኒስቴር

8. የጊዚያዊ ግንባታው መነሳትና ቦታው በጊዚያዊነት በተሰጠበት ወቅት በተዯረሰው

ስምምነት መሠራት መስተካከሌ እና ማስረከብ ይኖርበታሌ፡፡
18. የአገሌግልት ሇውጥ፣ ማስፊፊት፣ ዔዴሳት ወይም ጥገና ስሇማዴረግ እና ስሇማፌረስ
1. ማንኛውም ሰው አንዴን ህንፃ አገሌግልቱን ሇመሇወጥ፣ ሇማስፊፊት፣ ሇመጠገን
ወይም ሇማፌረስ ፇቃዴ ማግኘት አሇበት፡፡
2. አንዴን ህንፃ አገሌግልቱን ሇመሇወጥ፣ ሇማስፊፊት ወይም ሇመጠገን የሚቀርብ
የፇቃዴ ማመሌከቻ ከሚከተለት ጋር ተያይዜ መቅረብ አሇበት፡-
ሀ) የይዜታ ማረጋገጫ ሰነዴ፤
ሇ) አዋሳኞቹን የሚያሳይ ፔሊን፤
ሏ) አዋጁ ተፇጻሚ ከሆነ በኋሊ የተሰራ ህንጻ ከሆነ የግንባታ ፇቃዴ፤
መ) የሕንፃውን የቀዴሞ ፔሊን እና የተሻሻሇውን ፔሊን፤
ሠ) ሇህንፃ ምዴቡ የሚጠየቁ ፔሊኖች እና ትንታኔዎች፡፡
3. አንዴን ህንፃ ሇማፌረስ የሚቀርብ የፇቃዴ ማመሌከቻ ከሚከተለት ጋር ተያይዜ
መቅረብ አሇበት፡
ሀ) የይዜታ ማረጋገጫ ሰነዴ፤
ሇ) የህንጻው ፔሊን፤
ሏ) ህንጻውን ሇማፌረስ የታሰበበትን ምክንያት፤
መ) በአጎራባች ይዜታዎች የሚገኙ ህንጻዎች ከፌታና ከሚፇርሰው ህንጻ ወሰን
ያሊቸውን ርቀት፤
ሠ) የኤላክትሪክ፣ የውሃ፣ የፌሳሽ፣ የቴላፍን እና የላልች የመሠረተ ሌማት
መስመሮች በሚመሇከታቸው ተቋማት እንዯሚቋረጡ የተዯረሰበትን ስምምነት
የሚገሌጹ ማስረጃዎች፤
ረ) የጥንቃቄ አወሳሰዴ ዖዳዎችንና የማፌረሱን ሂዯት ቅዯም ተከተሌ የሚያሳይ
ትንታኔ፡፡
4. የማፌረስ ሥራ ሇዘሁ ተብል በሚዖጋጅ ይህንን ዯንብ ተከትል በሚወጣ መመሪያ
መሠረት መከናወን አሇበት፡፡
5. የአገሌግልት ሇውጥ አንዴን ነባር ሕንፃ ሙለ ሇሙለ የሚያፇርስ ከሆነ
የሚሰጠው ፇቃዴ ስሇአዱስ ግንባታ በዘህ ዯንብ አንቀጽ 3 በተመሇከተው
መሠረት ይሆናሌ፡

775
 የፌትህ ሚኒስቴር

6. የአገሌግልት ሇውጥ፣ ማሻሻያ ወይም ማስፊፊት የተዯረገበት ሕንጻ በምዴብ ‘ሏ’

ሥር የሚመዯብ ከሆነ ሕንጻው ሇአገሌግልት ከመዋለ በፉት የመጠቀሚያ ፇቃዴ
ሉያገኝ ይገባሌ፡፡
7. የአገሌግልት ሇውጥ፣ የማስፊፊት፣ የመጠገን ወይም የማፌረስ ሥራ ሲከናወን
ሇሥራው በሚመጥን የተመዖገበ ሥራ ተቋራጭ መከናወን ይኖርበታሌ፡፡

19. የተመዖገቡ ባሇሙያዎችን ስሇመቅጠር

1. አርክቴክቱ የሚያስተባብረው በአንዴ ፔሮጀክት የዱዙይን ዛግጅት ወቅት በተሇያዩ
የተመዖገቡ ባሇሙያዎች የተሰሩ ዱዙይኖች እርስ በርሳቸው እና ህንጻው ሲሰጠው
ከታሰበው አገሌግልት አንጻር የተጣጣሙ መሆናቸውን ሇማረጋገጥ ይሆናሌ፡፡
2. ማንኛውም ሰው የሕንፃ ዱዙይን ሥራ ሇማሰራት ሲያቅዴ ከዘህ በታች
በተመሇከተው መሠረት ሇምዴቡ የሚጠየቁ ፇቃዲቸው ሇሥራ ዖመኑ የታዯሰ
የተመዖገቡ ባሇሙያዎች መቅጠር አሇበት፤፡-
ሀ) ሇምዴብ ‘ሀ’ ሇአርክቴክቸር እና ሇኤላክትሪክ፤
ሇ) ሇምዴብ ‘ሇ’ ሇአርክቴክቸር፣ ሇስትራክቸር፣ ኤላክትሪክ፣ ሇሳኒተሪ እና
ሇአፇር ምርመራ ሥራ፤ እና
ሏ) ሉፌት እና ሇአየር ዛውውር ሰው ሰራሽ አማራጮችን ሇሚጠቀሙ ህንፃዎች
ሇኤላክትሮ ሜካኒካሌ የዱዙይን ሥራ፤
የተመዖገቡ ባሇሙያዎች መቅጠር አሇበት፡፡
3. በዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀፅ (2) የተመሇከተው እንዯተጠበቀ ሆኖ የከተማው
አስተዲዯር ወይም የተሰየመው አካሌ ሇምዴብ ‘ሀ’ ሕንፃ ስታንዲርዴ ፔሊኖች
በተመዖገቡ ባሇሙያዎች አዖጋጅቶ ሇገንቢዎች በተመጣጣኝ ክፌያ ሉያቀርብ
ይችሊሌ፡፡
4. የሕንፃ ዱዙይን የሚያዖጋጁ የውጭ ሀገር አማካሪዎች ህጋዊ ሰውነት፣ የሥራ
ፇቃዴ፣ የሚፇቀዴሊቸውን የፔሮጀክት መጠን እና የዋስትና ሽፊናቸውን
የሚያረጋግጥ ማስረጃ ማቅረብ ይኖርባቸዋሌ፡፡
5. የሕንጻ ፔሊን ዛግጅት እና የቁጥጥር ሥራ ሇማከናወን የሚቀጠሩ የተመዖገቡ
ባሇሙያዎች ዯረጃ የሕንፃውን ምዴብና የፔሮጀክቱን ግምት ታሳቢ በማዴረግ
በሚዖጋጅ መመሪያ የሚወሰን ይሆናሌ፡፡

776
 የፌትህ ሚኒስቴር

6. የህንፃ ዱዙይን ሇማከናወን ውሇታ የሚወስዴ የተመዖገበ ባሇሙያ ሇምዴብ ‘ሇ’

እና ‘ሏ’ ህንፃዎች ሇሚያዖጋጀው ዱዙይን በአዋጁ አንቀፅ 26 (3) መሰረት
የሚያቀርበው የዋስትና መጠንና አቀራረብ እንዯሚከተሇው ይሆናሌ፡-

የዋስትና
ተበ የፔሮጀክት የዋስትና
የሕንጻ መጠን የዋስትና የዋስትና
.ዘ ግምት መጠን
ምዴብ (የፔሮጀክቱ ጊዚ አቀራረብ
ቁ
ህ /ብር/ ጣሪያ /ብር/
ን ግምት)

1 ከሪሌ ፔሮጀክቱ ከታወቀ

አ
እስቴት ከተጠናቀቀ የመዴን
ን
ውጪ ያለ በት ጊዚ ዴርጅት፣
ቀ
የምዴብ 5,000,000 10 በመቶ 500,000 አንስቶ ፔሮጀክቱ
ጽ
‘ሇ’ እስከ አንዴ ከመጀመ
ህንጻዎች ዒመት ሩ በፉት
ን
የሚቆይ
ዐ
2
ስ ሇሪሌ 2,500,000 20 በመቶ 500,000 ፔሮጀክቱ ከታወቀ
እስቴት እና ከተጠናቀቀ የመዴን
10,000,00 15 በመቶ
ሇምዴብ 1,500,000 በት ጊዚ ዴርጅት፣
አ 0
ቀ ‘ሏ’ አንስቶ ፔሮጀክቱ
10 በመቶ
7 ሕንፃዎች እስከ አንዴ ከመጀመ
20,000,00
2,000,000 ዒመት ሩ በፉት
. 0
የሚቆይ

በ
በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (6) የተመሇከተው የመዴን ሽፊን መስጫ ጊዚ
በፌትሏብሔር ህጉ ስሇማይንቀሳቀስ ንብረት የሥራ ውሌ የተመሇከቱትን ዴንጋጌዎች
የሚነካ አይሆንም፡፡

777
 የፌትህ ሚኒስቴር

8. ሇዋስትና መጠን ስላት የሚሆነው የፔሮጀክት ዋጋ ግምት የሚሰሊው በህንጻው

ጠቅሊሊ ስፊት እና የህንጻ ሹሙ አዖጋጅቶ በሚያቀርበው እና በከተማው
አስተዲዯር ወይም በተሰየመው አካሌ በሚፀዴቀው የየምዴቡ የካሬ ሜትር
የግንባታ ዋጋ ስላት መሠረት ይሆናሌ፡፡
20. የተመዖገቡ የሥራ ተቋራጮችን ስሇመቅጠር
1. በአዋጁ አንቀጽ 27 ንዐስ አንቀጽ (1) የተመሇከተው እንዯተጠበቀ ሆኖ የምዴብ
‘ሀ’ ህንጻዎች ግንባታ ከሚመሇከተው አካሌ የክህልት የምስክር ወረቀት ባገኙ
መሇስተኛ ባሇሞያዎች ሉገነባ ይችሊሌ፡፡
2. የተመዖገቡ የሥራ ተቋራጮችን አቀጣጠር መስፇርት ይህንን ዯንብ ተከትል
በሚወጣ መመሪያ ይወሰናሌ፡፡
3. የተመዖገበ ሥራ ተቋራጭ በህንፃ ግንባታ ሥራ ሇመሳተፌ ሇዖመኑ የታዯሰ
የንግዴ እና የሥራ ተቋራጭነት ምዛገባ ምስክር ወረቀት ሉኖረው ይገባሌ፡፡
4. የተመዖገቡ ሥራ ተቋራጮች ሉሳተፈ የሚችለባቸው የፔሮጀክት መጠኖች
ሚኒስቴሩ በሚያወጣው መመሪያ ይወሰናሌ፡፡
5. በግንባታ ሥራ ሊይ የሚሰማሩ የውጭ አገር ሥራ ተቋራጮች ሕጋዊ ሰውነት
ያሊቸው መሆኑን፣ የተሰጣቸውን የሥራ ፇቃዴ፣ የሚፇቀዴሊቸውን የፔሮጀክት
መጠን እና የዋስትና ሽፊናቸውን የሚያረጋግጥ ማስረጃ ማቅረብ ይኖርባቸዋሌ፡፡
6. የሕንጻ ግንባታ ሇማከናወን ውሇታ የሚወስዴ ማንኛውም የተመዖገበ የሥራ
ተቋራጭ ሇምዴብ ‘ሇ’ እና ‘ሏ’ ህንፃዎች ግንባታ በአዋጁ አንቀጽ 27 ንዐስ
አንቀጽ (2) መሠረት የሚያቀርበው የዋስትና መጠንና አቀራረብ እንዯሚከተሇው
ይሆናሌ፦

የዋስትና
የዋስትና
ተ መጠን
የሕንጻ የፔሮጀክት መጠን የዋስትና የዋስትና
. (የፔሮጀክ
ምዴብ ዋጋ /ብር/ ጣሪያ ጊዚ አቀራረብ
ቁ ቱን
/ብር/
ግምት)

1 ከሪሌ ፔሮጀክቱ ከታወቀ

10,000,000 20 በመቶ 2,000,000
እስቴት ከተጠናቀቀበ የመዴን

778
 የፌትህ ሚኒስቴር

ውጪ ያለ ት ጊዚ ዴርጅት፣
የምዴብ አንስቶ እስከ ፔሮጀክቱ
‘ሇ’ አንዴ ዒመት ከመጀመሩ
ህንጻዎች የሚቆይ በፉት

2 ሇሪሌ 10,000,000 30 በመቶ 3,000,000 ፔሮጀክቱ ከታወቀ

እስቴት ከተጠናቀቀበ የመዴን
15,000,000 25 በመቶ 3,750,000
እና ት ጊዚ ዴርጅት፣
ሇምዴብ አንስቶ እስከ ፔሮጀክቱ
‘ሏ’ 25,000,000 20 በመቶ 5,000,000 አነዴ ዒመት ከመጀመሩ
ሕንፃዎች የሚቆይ በፉት

7. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (6) የተመሇከተው የመዴን ሽፊን መስጫ ጊዚ

በፌትሏብሔር ሀጉ ስሇማይንቀሳቀስ ንብረት የሥራ ውሌ የተመሇከተውን ዴንጋጌ
የሚነካ አይሆንም፡፡
8. ሇዋስትና መጠን ስላት የሚሆነው የፔሮጀክት ዋጋ ግምት የሚሰሊው በህንጻው
ጠቅሊሊ ስፊት እና የህንጻ ሹሙ አዖጋጅቶ በሚያቀርበው እና በከተማው
አስተዲዯር ወይም በተሰየመው አካሌ በሚፀዴቀው የየምዴቡ የካሬ ሜትር
የግንባታ ዋጋ ስላት መሠረት ይሆናሌ፡፡
9. የግንባታ ሥራው የዱዙይን ዛግጅቱን ሥራ የሚያጠቃሌሌ ከሆነ የዋስትና መጠኑ
እና አቀራረቡ ሇግንባታ ሥራው በተመሇከተው በዘህ አንቀፅ በንዐስ አንቀፅ (6)
መሠረት ይሆናሌ፡፡
ክፌሌ ሦስት
የይግባኝ ሰሚ ቦርዴ
21. የቦርደ አመሠራረት
1. የይግባኝ ሰሚ ቦርደ ከከተማ አስተዲዯር ወይም ከተሰየመው አካሌ እና
ከሚመሇከታቸው ተቋማት የተውጣጡ ቁጥራቸው እንዯጉዲዩ ውስብስብነት እና
እንዯ ከተማው ዯረጃ የሚወሰን ሆኖ ከ5 እስከ 7 አባሊት ይኖሩታሌ፡፡
2. የቦርደ የሥራ ዖመን ከከተማ አስተዲዯሩ የሥራ ዖመን ጋር ተመሳሳይ ይሆናሌ፡፡

779
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. የይግባኝ ሰሚ ቦርደ አባሊት ስብጥር እንዯሚከተሇው ይሆናሌ፦

ሀ) የከተማው አስተዲዲሪ ....................... ሰብሳቢ
ሇ) የሥራ ተቋራጮች ማህበር ተወካይ…...አባሌ
ሏ) በከተማው ከሚገኝ የፌትህ አካሌ ወይም ከተመሳሳይ ተቋም የሚወክሌ
የሕግ ባሇሙያ………........................................................... አባሌ
መ) በከተማው ከሚገኙ የሠራተኛና የመምህራንና የወጣቶች ማኅበራት እና
ከከተማ ነዋሪዎች የሚመረጡ ተወካዮች ................. አባሊት
ሠ) ከተማው አስተዲዯር ተወካይ .............................. ጸሏፉ
4. ማንኛውም ሰው በሕንፃ ሹሙ በተሰጠ ውሳኔ ወይም ትእዙዛ ሊይ ቅሬታ
ካሇው የህንፃ ሹሙ ውሳኔ ወይም ትእዙዛ በዯረሰው በአምስት የሥራ ቀናት ውስጥ
ሇይግባኝ ሰሚው ቦርዴ አቤቱታ ማቅረብ ይችሊሌ፡፡
22. የቦርደ ስሌጣንና ተግባር
በአዋጁ አንቀፅ 13 ንዐስ አንቀፅ (2) የተዯነገገው እንዯተጠበቀ ሆኖ፡-
1. የይግባኝ ሰሚ ቦርደ አቤቱታ በዯረሰው በአሥራ አምስት የሥራ ቀናት
ውስጥ ጉዲዩን የሚመሇከትበትን ቀን፣ ሰዒትና ቦታ በመወሰን ሇአመሌካቹ
ከአምስት የሥራ ቀናት በፉት ማሳወቅ ይኖርበታሌ፤
2. ቦርደ ሇሚቀርብሇት የይግባኝ አቤቱታ በአንዴ ወር ጊዚ ውስጥ ውሳኔ
መስጠት አሇበት፡፡ ሆኖም የጉዲዩ ባህሪ ተጨማሪ ጊዚ የሚጠይቅ ሆኖ ሲገኝ
ሇአንዴ ተጨማሪ ወር ሉያራዛም ይችሊሌ፤
3. ቦርደ በቀረበሇት ጉዲይ ሊይ ውሳኔ ሇመስጠት የላልች ባሇሙያዎችን እገዙ
መጠየቅ ይችሊሌ፤
4. ቦርደ በቀረበሇት ይግባኝ ሊይ የሚሰጠውን ውሳኔ ሇአመሌካቹ እና ሇህንጻ
ሹሙ በጽሁፌ ያሳውቃሌ፤
5. የከተማው አስተዲዯር ሇቦርደ አባሊት አበሌ ሉከፌሌ ይችሊሌ፤
6. ቦርደ ተጠሪነቱ ሇከተማው አስተዲዯር ይሆናሌ፡፡
23. የቦርደ ስብስባ
1. ከቦርደ አባሊት ከግማሽ በሊይ ከተገኙ ምሌዒተ ጉባኤ ይሆናሌ፡፡
2. ማንኛውም የቦርደ ውሳኔ በዴምፅ ብሌጫ ይሰጣሌ፣ ሆኖም ዴምፅ እኩሌ
ሇእኩሌ በሆነ ጊዚ ሰብሳቢው የሚዯግፇው ሃሳብ የቦርደ ውሳኔ ይሆናሌ፡፡

780
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. የዘህ አንቀጽ ዴንጋጌዎች እንዯተጠበቀ ሆኖ ቦርደ የራሱን የስብሰባ ሥነ-

ሥርዒት ዯንብ ሉያወጣ ይችሊሌ፡፡
ክፌሌ አራት
የአገሌግልት ክፌያዎች
24. የፔሊን ስምምነትና መገምገሚያ ክፌያ
1. ሇሁለም የህንጻ ምዴቦች የፔሊን መገምገሚያ ክፌያ ይከፇሊሌ፡፡
2. የፔሊን ስምምነት ሇማግኘት ጥያቄ ሲቀርብ የከተማው አስተዲዯር
የአገሌግልት ክፌያ ብር 300 በማስከፇሌ ስምምነቱን ይሰጣሌ፡፡
3. ሇግንባታ ጥቅም ሊይ የሚውለት ፔሊኖች በከተማው አስተዲዯር ተዖጋጅተው
የሚሰጠው ስታንዲርዴ ፔሊኖች ከሆኑ ፔሊኖቹን ሇማግኘት የሚፇጸመው ክፌያ
እንዯ ፔሊን መገምገሚያ ክፌያ ይቆጠራሌ፡፡
4. የኘሊን መገምገሚያ ክፌያ በሚከተሇው ሠንጠረዥ መሠረት የሚሰሊ ሲሆን
የፔሮጀክት ግምት የሚሰሊው የሕንጻዎቹን ጠቅሊሊ የወሇሌ ስፊት በካሬ ሜትር
የግንባታ ዋጋ በማባዙት ይሆናሌ፦

የኘሮጀክት ግምት
ተ.ቁ የኘሊን መገምገሚያ ክፌያ
/በብር/

1 እስከ 2,500,000 የኘሮጀክቱን ግምት

2 2,500,000+እስከ 1250 +
5,000,000

3 5,000,000+እስከ 2250 +
10,000,000

4 10,000,000+እስከ 3920 +
20,000,000
5 20,000,000+እስከ 6770 +
50,000,000

781
 የፌትህ ሚኒስቴር

6 ከ50,000,000 ብር 14270 +
በሊይ

5. የሕንጻ ሹም ከተማው ከሚገኝበት ክሌሌ የግንባታ ዋጋ በመነሳት ሇፔሮጀክት

ግምት ስላት የሚሆን የየህንጻ ምዴቡን የካሬ ሜትር ዋጋ በማዖጋጀት
ሇከተማው አስተዲዯር ወይም ሇተሰየመው አካሌ አቅርቦ ያፀዴቃሌ፡፡
የተዖጋጀው የካሬ ሜትር ዋጋ እንዯ አስፇሊጊነቱ ሉከሇስ ይችሊሌ፡፡
6. በዘህ ዯንብ በአንቀጽ 11 ንዐስ አንቀጽ (1) በተመሇከተው መሠረት በግዥ
በተገኘ የተመዖገበ ባሇሙያ አገሌግልት ሲሆን የፔሊን መገምገሚያ ዋጋ
አሸናፉው ባቀረበው ዋጋ መሠረት ይሆናሌ፡፡
7. ሇፔሊን ግምገማ የቀረቡ የሕንፃ አሀድች ተመሳሳይ ከሆኑ የፔሊን መገምገሚያ
ክፌያ የሚሰሊው የአንደን ሕንፃ የግንባታ ሙለ ዋጋ እና የላልቹን አሀድቹ
ጠቅሊሊ የግንባታ ዋጋ 10 በመቶ በመዯመር ይሆናሌ፡፡
8. ውዴቅ የሆኑ ፔሊኖች ተስተካክሇው እንዯገና ሇማፀዯቅ በሚቀርቡበት ጊዚ
የፔሊን መገምገሚያው ክፌያ፡-
ሀ/ ሇምዴብ ‘ሀ’ ሕንፃ የመጀመሪያውን ክፌያ ግማሽ፤
ሇ/ ሇምዴብ ‘ሇ’ እና ‘ሏ’ የመጀመሪውን ክፌያ 25 በመቶ፤
ይሆናሌ፡፡
9. ፔሊኑ ውዴቅ የተዯረገበት ምክንያት ቀዯም ሲሌ ይኸው ፔሊን ውዴቅ
በተዯረገበት ጊዚ ሳይታይ በታሇፇ ግዴፇት ምክንያት ከሆነ ተስተካክል
የሚቀርበውን ፔሊን ሇመገምገም ክፌያ አይጠየቅም፡፡
10. የፔሊን ማሻሻያ ክፌያ ስትራክቸራሌ ፔሊኑን እንዱሇውጥ የሚያስገዴዴ ከሆነ
ክፌያው በአዱስ ፔሊን መገምገሚያ አከፊፇሌ መሠረት ይሆናሌ፡፡ ሇላልች
የፔሊን ማሻሻያዎች የሚከፇሇው የፔሊን መገምገሚያ ክፌያ ሇአዱስ ፔሊን
መገምገሚያ የሚጠየቀው ክፌያ 25 በመቶ ይሆናሌ፡፡
25. የፔሊን ማስፀዯቂያ ክፌያ
ሇሁለም የሕንፃ ዒይነቶች የፔሊን ማስፀዯቂያ ክፌያ መጠን ሇፔሊን መገምገሚያ
የተከፇሇው ክፌያ 10 በመቶ ይሆናሌ፡፡

782
 የፌትህ ሚኒስቴር

26. የቁጥጥር ክፌያ

1. ሇሕንጻ ግንባታ የሚዯረግ የቁጥጥር ሥራ በዘህ ዯንብ አንቀጽ 13 ንዐስ አንቀጽ
(2) ሇተመሇከቱት ሕንፃዎች በተቀመጡት የሥራ ዯረጃዎች መሠረት ይሆናሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) በተመሇከተው መሠረት ሇሚዯረግ የቁጥጥር
ሥራ ሇየምዴቡ የሚከፇሇው የአገሌግልት ክፌያ፡-
ሀ) ሇምዴብ ‘ሇ’ ህንፃ ብር 400 እና
ሇ) ሇምዴብ ‘ሏ’ ህንፃ ብር 800፤
ይሆናሌ፡፡
27. ተመሊሽ ክፌያዎች
1. ተመሊሽ ክፌያ የሚባሇው አገሌግልት ያሌተሰጠበት ክፌያ ወይም ክፌያ
የተፇፀመበት አገሌግልት አስፇሊጊ ሆኖ ሳይገኝ ሲቀር ወይም አገሌግልቱ
ከሚጠይቀው በትርፌነት የተከፇሇ ክፌያ ነው፡፡
2. አገሌግልት ያሌተሰጠበት ክፌያ እንዱመሇስሇት የሚጠይቅ ሰው ጥያቄውን
ክፌያው የተፇጸመበትን የአገሌግልት ዒይነት እና ክፌያው ተመሊሽ እንዱሆን
የተጠየቀበትን ምክንያት በመግሇጽ ክፌያ ከተፇጸመበት ዯረስኝ ኮፑ ጋር
በማያያዛ ማመሌከት አሇበት፡፡
3. የተመሊሽ ክፌያ አፇፃፀም በፊይናንስ ዯንብና መመሪያ መሠረት ይከናወናሌ፡፡
ክፌሌ አምስት
የመሬት አጠቃቀም፣ ተጓዲኝ ጥናቶች እና ዱዙይኖች ዱዙይኖች
28. ዱዙይኖች
1. ሇየሕንፃ ምዴቡ የሚዖጋጁት ፔሊኖች ወይም ዱዙይኖች እንዯሚከተሇው ይሆናለ፡-
ሀ) ሇምዴብ ‘ሀ’ ህንፃዎች፣
1) የኮንክሪት ጣሪያ ሊሊቸው የአርክቴክቸር፣ የስትራክቸር እና የኤላክትሪክ
ፔሊን፤
2) የኮንክሪት ጣሪያ ሇላሊቸው የአርክቴክቸር፣ እና የኤላክትሪክ ፔሊን፡፡
ሇ) ሇምዴብ ‘ሇ’ ሕንፃዎች የአርክቴክቸር፣ የስትራክቸር፣ የሳኒተሪ እና
የኤላክትሪካሌ ፔሊን፤
ሏ) ሇምዴብ ‘ሏ’ ሕንፃዎች ሇህንፃ ምዴብ ‘ሇ’ ከተጠየቁት በተጨማሪ የእሳት
መከሊከያ ፔሊንና ማብራሪያ፤

783
 የፌትህ ሚኒስቴር

መ) ሉፌት እና ሇአየር ዛውውር ሰው ሰራሽ አማራጮችን ሇሚጠቀሙ ህንፃዎች

የኤላክትሮ ሜካኒካሌ ፔሊኖች እና ትንታኔዎች፡፡
2. የምዴብ ‘ሏ’ ሕንጻዎች ፔሊን ሇአካሌ ጉዲተኞች የሚያመቹ የየወሇለ
መዲረሻዎች ሇአካሌ ጉዲተኞች የተመዯቡ የመኪና ማቆሚያዎች እና በየወሇለ
ሇአካሌ ጉዲተኞች የሚመቹ መጸዲጃ ቤቶች ያሎቸው ሆነው መዖጋጀት
አሇባቸው፡፡
3. ከፌታቸው ከሃያ ሜትር በታች የሆኑ እና ሇአካሌ ጉዲተኞች አገሌግልታቸውን
ተዯራሽ ማዴረግ የሚችለ የሕዛብ መገሌገያ ሕንፃዎች ሉፌት ሳያስፇሌጋቸው
ሉገነቡ የሚችለበት ሁኔታ በመመሪያ ይዖረዖራሌ፡፡
4. የባሇመስታወት ግዴግዲ ሇሚገጠምሊቸው ሕንጻዎች ነፀብራቁ በነዋሪው ሊይ ችግር
የማያስከትሌ መሆኑ በቅዴሚያ መረጋገጥ ይኖርበታሌ፡፡
29. በግንባታ ወቅት መዯረግ ስሇሚገባቸው ጥንቃቄዎች
የአዋጁ አንቀጽ 31 ዴንጋጌዎች እንዯተጠበቁ ሆኖ፡-
1. ማንኛውም የሕንፃ ባሇቤት አዱስ የሕንፃ ግንባታ ከመጀመሩ በፉት፡-
ሀ) በአካባቢው ቀዯም ብል የተሠሩ ሕንፃዎችን እና የመሠረተ ሌማት
አውታሮችን አገሌግልት የሚያውኩ፤
ሇ) የአካባቢውን ወይም አዋሳኙን ዯህንነትና ጤንነት ስጋት ሊይ የሚጥለ እና
ሏ) የትራፉክ ፌሰትን የሚያስተጓጉለ፤
ሁኔታዎችን ማስወገዴና ተገቢው የጥንቃቄ እርምጃ እንዱወስዴ ማዴረግ
አሇበት፡፡
2. በምሽት የሚከናወን ግንባታ አካባቢውን የማያውኩ እና ሇላሉት ሥራ አመቺ እና
አዯጋ የማያስከትሌ ስሇመሆኑ እየተረጋገጠ ከህንፃ ሹሙ ፇቃዴ ሉሰጠው ይገባሌ፤
3. በአዋጁ አንቀጽ 31 ንዐስ አንቀጽ (2) መሠረት ሇሚሠሩ ግንባታዎች የሕንፃው
ባሇቤት የሚከተሊቸውን የጥንቃቄ እርምጃዎች በጽሁፌ እንዯአስፇሊጊነቱም
በዱዙይንና በዛርዛር ትንታኔ በማስዯገፌ ሇሕንፃ ሹሙ በማቅረብ ይሁንታ
ማግኘት ይኖርበታሌ፤
4. አጎራባቹ የቴክኒክ ዔውቀት ካሇው በራሱ ከላሇው ዯግሞ በሚወክሇው ባሇሙያ
ገንቢው የሚያዯርገው የቅዴሚያ ጥንቃቄ ዛግጅት ንብረቱን ከአዯጋ መከሊከሌ

784
 የፌትህ ሚኒስቴር

መቻለ እንዱገሇጽሇት መጠየቅ እና በግንባታም ወቅት ከግንባታው ባሇቤት ጋር

በመነጋገር መከታተሌ ይችሊሌ፤
5. ማንኛውም የሕንጻ ግንባታ ሥራ በሚከናወንበት ወቅት ጉዲት እንዲያዯርስ፡-
ሀ) የግንባታ ሥፌራውን ተቀባይነት ባሊቸው ቁሶች መከሇሌ፤
ሇ) በቁፊሮ ወቅት ከመሬት በታች ሉኖሩ የሚችለ የመሠረተ ሌማት
መሥመሮች እንዲይጎደ፤
ሏ) በአካባቢው የትራፉክ እንቅስቃሴ ሊይ ጉዲት እንዲይዯርስ ሇመከሊከሌ፤
መ) ተቀጣጣይነት ያሊቸውን የግንባታ ቁሳቁሶች በአያያዛ ጉዴሇት ሇእሳት አዯጋ
እንዲይጋሇጡ በማዴረግ፤
ሠ) በግንባታ ሥራ ሊይ ሇተሠማሩ ሠራተኞችና ጏብኚዎች የዯህንነት
መጠበቂያዎችን በማሟሊት፤
ረ) ሇግንባታ የሚውለ የኬሚካሌ ውጤቶች በአጠቃቀም ወቅት በሰው ሕይወትና
ንብረት ሊይ ጉዲት እንዲያዯርሱ፤ እና
ሰ) ብናኝ፣ ጭስና አንጸባራቂ ጨረር የመሳሰለ አዋኪ ነገሮች አካባቢውን
እንዲይረብሹ፤
ተገቢውን ጥንቃቄ ማዴረግ አሇበት፡፡
30. በግንባታ ቦታ ሊይ ስሇሚከናወኑ ሥራዎች
1. በአዋጁ አንቀፅ 32 ንዐስ አንቀፅ (3) መሠረት የተሰጠው ትዔዙዛ በጊዚ ገዯቡ
ውስጥ ባይከበር የከተማ አስተዲዯሩ ወይም የተሰየመው አካሌ በራሱ የግንባታው
ቁሳቁስ ወይም ተረፇ ግንባታ እንዱነሳ በማዴረግ ወጪው እንዱተካሇት በሕግ
ይጠይቃሌ፡፡
2. ማንኛውም የግንባታ ወይም የማፌረስ ሥራ የሚያከናውን ሰው ሇሚያከናውነው
ሥራ፡-
ሀ/ የእቃ ማከማቻ፤
ሇ) የሠራተኞች መፀዲጃ፤
ሏ) የሠራተኛ ሌብስ መቀየሪያ፤
መ) የቢሮ አገሌግልት፤ እና
ሠ) የሠራተኛ መመገቢያ ወይም ጊዚያዊ መጠሇያዎችን፤
በቅዴሚያ ማሰራት አሇበት፡፡

785
 የፌትህ ሚኒስቴር

31. አርክቴክቸር
1. የአርክቴክቸር ፔሊኖች በመሪ ፔሊን እና በዛርዛር የአካባቢ ፔሊኖች የተቀመጡ
መስፇርቶችንና የአጎራባች ሕንፃዎችን ያገናዖቡ እንዱሆኑ መዯረግ ይኖርበታሌ፡፡
2. ማንኛውም የሕንጻ ፔሊን የአካባቢውን የአየር ፀባይ ሁኔታ ከግምት ያስገባ መሆን
ይኖርበታሌ፡፡
3. የማንኛውም ሕንፃ የአርክቴክቸር ዱዙይን ሇኃይሌ ቁጠባ አጠቃቀም ተገቢውን
ትኩረት እንዱሰጥ መዯረግ ይኖርበታሌ፡፡።
32. የኤላክትሪክ መሥመር ዛርጋታ
1. የኤላክትሪክ መስመር ፔሊን ተከሊና ዛርጋታ ተቀባይነት ባሊቸው ኮዴና
ስታንዲርድች እንዱሁም የሚመሇከተው አካሌ በሚያወጣው መመሪያ መሠረት
መፇጸም ይኖርበታሌ፡፡
2. ሇሕንጻው አገሌግልት የሚውሌ በቂ የኃይሌ አቅርቦትና የተገሌጋዩን ዯህንነት
ከስጋት ነጻ የሚያዯርግ ዯረጃውን የጠበቀ የአዯጋ መከሊከያና መቆጣጠሪያ
መሣሪያዎች መገጠም ይኖርባቸዋሌ፡፡
3. በምዴብ ‘ሏ’ የሚካተቱ ህንጻዎች ከዋና የኃይሌ አቅርቦት መስመር ከሚገኘው
ኃይሌ በተጓዲኝ ሇዋና ዋና አገሌግልቶቻቸው የሚሆን አዋጪ በሆነበት ሇታዲሽ
የኃይሌ አቅርቦት ቅዴሚያ በመስጠት አማራጭ የኃይሌ አቅርቦት ሉኖራቸው
ይገባሌ፡፡
33. ሉፌቶች
ሉፌቶች፡-
1. ያሇማቋረጥ አገሌግልት መስጠት እንዱችለ ከዋና የኃይሌ አቅርቦት መስመር
በተጨማሪ የመጠባበቂያ ኃይሌ አቅርቦት ሉኖራቸው፤
2. በዴንገተኛ የኃይሌ መቋረጥ ምክንያት ተገሌጋዩን ወዯ ሚቀጥሇው ወሇሌ
የሚያዯርሱ እና በሮቻቸው እንዱከፇቱ የሚያስችሌ ባትሪ ሉገጠምሊቸው፤
3. የአካሌ ጉዲተኞችን ጨምሮ ሇሁለም ተገሌጋይ ሇአጠቃቀም ምቹ መሆን፤
4. በብሌሽት ምክንያት አገሌግልት እንዲያቋርጡ እና አስተማማኝ አገሌግልት
እንዱሰጡ በተገቢው ባሇሙያ ክትትሌ፣ በተመሰከረሇት ዴርጅት ወቅታዊ
ምርመራ፣ ጥገና እና ዔዴሳት ሉዯረግሊቸው፤
ይገባሌ፡፡

786
 የፌትህ ሚኒስቴር

34. ሇአካሌ ጉዲተኞች የሚዯረጉ ዛግጅቶች

1. ማንኛውም የሕዛብ መገሌገያ ሕንፃ ወይም የሕንፃ ክፌሌ የአካሌ ጉዲተኞችን
እንቅስቃሴ የሚገታ ወይም የሚገዴብ መሆን የሇበትም፡፡
2. በማምረቻ ህንጻዎች ውስጥ ሇአካሌ ጉዲተኞች የሚያመች የሌብስ መቀየሪያ፣
መታጠቢያ እና ላልችም አገሌግልቶች መሟሊት አሇባቸው፡፡
3. በከፉሌ የተጠናቀቁ የሕዛብ መገሌገያ ሕንፃዎች ጥቅም ሊይ ሇማዋሌ ሲፇሇግ
መሟሊታቸውን ከሚያረጋግጡ ሁኔታዎች አንደ ሇአካሌ ጉዲተኞች የሚያመቹ
መሆናቸው ይሆናሌ፡፡
4. በማንኛውም የሕዛብ መገሌገያ ሕንፃ ውስጥ አካሌ ጉዲተኞችን በየመዲረሻዎቹ
ከእንቅፊት የሚጠብቋቸው እንዱሁም በመኪና ማቆሚያነት የተያ዗ሊቸውን
ስፌራዎች የሚያመሇክቱ ዒሇም አቀፌ ዯረጃ ያሊቸው ምሌክቶች መዯረግ
አሇባቸው፡፡
ክፌሌ ስዴስት
የውሃ አቅርቦትና ሳኒቴሽን
35. የውሃ አቅርቦት
1. ሇሰዎች አገሌግልት የሚውሌ ማንኛውም ሕንፃ የውኃ አቅርቦት እና ጥራት
አገሪቱ የተቀበሇቻውን ዒሇም አቀፌ እና በአገር ውስጥ ተቀባይነት ያሊቸውን
ኮዴና ስታንዲርድች ያሟሊ መሆን ይኖርበታሌ፡፡
2. ሇማንኛውም ህንፃ የሚዖጋጁ ዱዙይኖች የውሃ አቅርቦት መስመሮች እና
የመጠቀሚያ ቁሳቁሶች ቁጠባዊ የውሃ አጠቃቀምን መሠረት ያዯረጉ መሆን
አሇባቸው፡፡
3. የውሃ ማጠራቀሚያ ጋኖችና የስርጭት መስመሮች ሇቁጥጥር እና ሇጽዲት
ተዯራሽ ሆነው መገንባት አሇባቸው፡፡
36. የፌሳሽ አወጋገዴ
1. ማንኛውም የፌሳሽ ቆሻሻ መውረጃ መስመሮች ፔሊን በአዋጁ እና ተቀባይነት
ባሊቸው የህንጻ ኮዴና ስታንዲርድች መሠረት በተመዖገበ ባሇሙያ መዖጋጀት
ይኖርባቸዋሌ፡፡

787
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. በአካባቢው ተስማሚ የሆነ ፌሳሽ ቆሻሻ ማስወገጃ መስመር ካሇ የሚገነባው ህንጻ

የፌሳሽ ቆሻሻ መሥመር ከአካባቢው የፌሳሽ ማስወገጃ መስመር ጋር መገናኘት
ይኖርበታሌ፡፡
3. ማንኛውም ህንጻ በአቅራቢያው ተስማሚ የሆነ የፌሳሽ ቆሻሻ ማስወገጃ ከላሇው
በከተማ አስተዲዯሩ ወይም በተሰየመው አካሌ ተቀባይነት ባሇው ላሊ መንገዴ
ፌሳሹን ማስወገዴ ይኖርበታሌ፡፡
4. በግቢ ውስጥ የሚዯረግ የፌሳሽ አወጋገዴ እና ግንባታ የሚመሇከታቸው አካሊት
ያወጡትን መስፇርቶች እንዱያሟሊ መዯረግ አሇበት፡፡
37. ተቀባይነት የላሊቸውን ፌሳሾች መቆጣጠር
1. የከተማው አስተዲዯር ወይም የተሰየመው አካሌ ከመፀዲጃ የሚወጣን ፌሳሽ ከጎርፌ
ማስወገጃ ቦይ ጋር እንዲይቀሊቀሌ የሚከሇክሌ ህጎች መከበራቸውን ማረጋገጥ
ይኖርበታሌ፡፡
2. የጎርፌ ውሀ መስመር ወዯ ፌሳሽ ቆሻሻ ማስወገጃ ቦይ ወይም ማጠራቀሚያ ውስጥ
እንዲይገባ የሚቀመጡ የጥንቃቄ መንገድች መከተሊቸውን የከተማው አስተዲዯር
ወይም የተሰየመው አካሌ ክትትሌ ማዴረግ አሇበት፡፡
38. የኢንደስትሪ ዛቃጭ
1. ማንኛውም ሰው ፇቃዴ ሳይሰጠው የኢንደስትሪ ዛቃጭ ያዖሇ ፇሳሽ ወይም
ጠጣር ነገር ወዯ ማንኛውም ፌሳሽ፣ ወንዛ ወይም ዯረቅ ቆሻሻ ማስወገጃ መሌቀቅ
ወይም መጣሌ የሇበትም፡፡
2. ከኢንደስትሪዎች ወይም ከፊብሪካዎች የሚወጡ ዛቃጮች ብክሇትን
እንዲያስከትለ የአካባቢ ተፅዔኖ ግምገማ ሉዖጋጅሊቸውና ግምገማው በሚመሇከተው
አካሌ መፅዯቅ ይኖርበታሌ፡፡
3. ያሇውን ዯረጃ ተከትል የተሠራ የዛቃጭ ማስወገጃ ወይም ማከሚያ ግንባታ
በተፅዔኖ ግምገማ መሠረት በአግባቡ ስሇመገንባቱ አገሌግልት ከመስጠቱ በፉት
በሚመሇከተው አካሌ መረጋገጥ ይኖርበታሌ፡፡
39. የዯረቅ ቆሻሻ ማስወገጃ
የአዋጁ አንቀዔ 43 እንዯተጠበቀ ሆኖ፡-
1. ሇዯረቅ ቆሻሻ ማጠራቀሚያነት የሚመረጠው ቦታ ሇቆሻሻ ማንሻ ተሽከርካሪዎች
ተዯራሽ መሆን ይኖርበታሌ፤

788
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. መርዙማ ዯረቅ ቆሻሻ የሚያመነጩ የማምረቻ ተቋማት የተሇየ ዒሇም አቀፌ

ዯረጃውን የጠበቀ የማጠራቀሚያ እና የአወጋገዴ ዖዳ መጠቀም አሇባቸው፡፡
40. የጎርፌ ውሀን ስሇማስወገዴ
1. የማንኛውም ይዜታ ባሇቤት የጎርፌ ውሀ ሇማስወገዴ ሇዘሁ ተብል ወዯተገነባ ዋና
መስመር ማገናኘት ይኖርበታሌ።
2. የማንኛውም ይዜታ ባሇቤት ከዛናብ ውሃ የተወሰነው በይዜታው ውስጥ ሠርጎ
እንዱቀር በከተማ አስተዲዯሩ ወይም በተሰየመው አካሌ የወጡ ህጎችንና በጥናት
የተዯገፈ ዖዳዎችን መጠቀም አሇበት፡፡
ክፌሌ ሰባት
እሳት መከሊከሌና የእሳት ማጥፉያ ተከሊ
41. ጠቅሊሊ መስፇርት
1. ማንኛውም ሕንፃ በህንፃው ሊይ ሉዯርስ የሚችሌን የእሳት አዯጋ ሇመከሊከሌ
ሇእሳት አዯጋ መከሊከያ ሠራተኞች መዲረሻ ሉኖረው ይገባሌ፡፡
2. በምዴብ ‘ሏ’ ሇሚገኙ ሕንፃዎች የአዯጋ ጊዚ ማስጠንቀቂያ እና በራሱ የሚሠራ
የእሳት ማጥፉያ ሥርዒት ሉገጠምሊቸው ይገባሌ፡፡
3. በምዴብ ‘ሏ’ ሇሚገኙ ሕንፃዎች በአዯጋ ጊዚ የማምሇጫና የመውጫ አመሊካቾች
በግሌጽ ቦታ እንዱታዩ ሆነው መዖጋጀት አሇባቸው፡፡
4. ተቀጣጣይነት ባሕሪ ያሊቸው የኬሚካሌ ውጤቶች ተገቢ ማከማቻ ቦታ ሉኖራቸው
ይገባሌ፡፡
5. ከአምስት ወሇሌ በሊይ ከፌታ ሊሊቸው ሕንፃዎች ከዋናው መወጣጫ ዯረጃ
በተጨማሪ ከአዯጋ ነፃ ወዯሆነ መሬት የሚያወርዴ የአዯጋ ጊዚ ማምሇጫ ዯረጃ
ሉኖር ይገባሌ፡፡
6. የአዯጋ ጊዚ ማምሇጫ መስመር በአዯጋ ጊዚ በቀሊለ ማግኘት የሚቻሌና ዒሇም
አቀፌ ምሌክቶችን የሚጠቀሙ፣ የኃይሌ አቅርቦት በተቋረጠ ጊዚም የሚሰሩ
የብርሃን አቅጣጫ ጠቋሚ አመሌካቾች የተገጠሙሇት እና ከመሰናክሌ ነፃ መሆን
አሇበት፡፡
42. የእሣት ማጥፉያ መሣሪያ ተከሊ
1. የእሳት ማጥፉያ መሣሪያ ተከሊ የሥራ ፇቃዴና የሙያ ምስክር ወረቀት ባሇው
ሰው መከናወን አሇበት፡፡

789
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. የእሳት ማጥፉያ መሥመሮች እና መሳሪያዎች በቀሊለ ሇተጠቃሚ የሚታዩ እና

አጠቃቀማቸውን በጉሌህ የሚያሳዩ መግሇጫዎች በአጠገባቸው የሚገኝ መሆን
አሇባቸው፡፡
3. የሚገጠሙት የእሳት ማጥፉያ መሣሪያዎች ዯረጃቸውን የጠበቁ ስሇመሆናቸው
በሚመሇከተው አካሌ የተረጋገጡ እንዱሁም በየጊዚው አስተማማኝነታቸው ፌተሻ
የሚዯረግሊቸው መሆን አሇባቸው፡፡
4. በማንኛውም የሕዛብ መገሌገያ ሕንፃ ውስጥ ያሇ የእሳት ማጥፉያ መሳሪያ
በማንኛውም ጊዚ ሇአጠቃቀም ዛግጁ መሆን አሇበት፡፡
5. ማንኛውም የምዴብ ‘ሏ’ ህንፃ ባሇቤት የእሳት ማጥፉያ ወይም መከሊከያ
መሣሪያዎችን ዯህንነት እና የዔዴሳት ጊዚ የሚያመሇክቱ መረጃዎችን መዛግቦ
በመያዛ ሇሚመሇከተው አካሌ ቁጥጥር ዛግጁ ማዴረግ ይኖርበታሌ፡፡
43. የእሳት መከሊከያ የውሃ አቅርቦት
የእሳት አዯጋ መከሊከያ ውኃ መርጫ ቱቦ ተቀባይነት ያሇው የግፉትና የአቅርቦት
ዯረጃ ያሟሊ መሆን አሇበት፡፡
ክፌሌ ስምንት
ሌዩ ሌዩ ዴንጋጌዎች
44. አስተዲዯራዊ መቀጮ
1. የወንጀሌና የፌትሏ ብሔር ኃሊፉነቱ እንዯተጠበቀ ሆኖ አዋጁን ወይም ይህንን
ዯንብ በሚተሊሇፌ የግንባታ ባሇቤት ሊይ የከተማው አስተዲዯር ወይም የተሰየመው
አካሌ እንዯ ሕንፃው ዯረጃ ከዘህ በታች የተመሇከተውን አስተዲዯራዊ መቀጮ
መጣሌ ይችሊሌ፦

የህንፃ ምዴብ እና አስተዲዯራዊ ቅጣት

ተ.ቁ የጥፊት ዒይነቶች መጠን(ብር)

ምዴብ ሀ ምዴብ ሇ ምዴብ ሏ

1 ፌቃዴ የተሰጠበት ፔሊን

ማመሌከቻ ኮፑ በግንባታ ቦታ ---------- 2000 3000
አሇመገኘት

790
 የፌትህ ሚኒስቴር

2 የውስጥ አዯረጃጀት /የግንባታ

ቅዴመ ዛግጅት/ ሳያሟለ ሥራ ----------- 2000 3000
መጀመር

3 የተሰጡ የማስተካከያ ትእዙዜችን 1000 2000 3000

ካጠናቀቁ በኋሊ አሇማስታወቅ

4 የተሰጡ ትእዙዜችን 1000 2000 3000

በተቀመጠሊቸው የጊዚ ገዯብ
አሇማከናወን

5 ከግንባታ ክሌሌ ውጪ 1000 2000 3000

የተቀመጠን የግንባታ ቁሳቁስ
ወይንም ተረፇ ምርት በሚሰጥ
የጽሁፌ ማስታወቂያ መሠረት
አሇማንሳት

6 ካሇተቆጣጣሪ ማሰራት ------------- 3000 5000

7 ካሇማስታወቂያ ሥራ መጀመር -------------- 2000 4000

8 ያሇፇቃዴ ዔዴሳት ማዴረግ 2000 3000 5000

9 ያሇፇቃዴ የማስፊፊት ሥራ 2000 3000 5000

ማከናወን

10 ያሇፇቃዴ የማፌረስ ሥራ 2000 3000 5000

ማከናወን

11 በግንባታ ወቅት መወሰዴ ………… 3000 5000

የሚገባቸውን የጥንቃቄ
እርምጃዎች አሇመውሰዴ

12 የሕንፃ መጠቀሚያ ፇቃዴ ሳያገኝ ………… 3000 5000

መጠቀም

791
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. ከዘህ በሊይ በተመሇከተው ሰንጠረዥ ውስጥ ያሌተመሇከቱ ጥፊቶች ተፇጽመው

ሲገኙ የህንጻ ሹሙ እንዯጥፊቱ ክብዯት በሠንጠረዟ ሇየህንፃ ምዴቡ
ከተመሇከቱት ቅጣቶች ውስጥ ተመጣጣኝ ነው ብል ያመነበትን ቅጣት ይጥሊሌ፡፡
3. የተፇጸመው ጥፊት በአዋጁ በተመሇከቱት የወንጀሌ ዴንጋጌዎች ስር የሚወዴቅ
ሆኖ ሲገኝ የሕንፃ ሹሙ ተገቢ ነው ብል የሚወስዯው እርምጃ እንዯተጠበቀ ሆኖ
በአጥፉው ሊይ የወንጀሌ ክስ እንዱቀርብበት ሇሚመሇከተው አካሌ መምራት
አሇበት፡፡
4. በዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀጽ (1) እና (2) መሠረት የሚጣሌ የገንዖብ መቀጮ
ጥፊተኛውን በዘህ ዯንብ የተመሇከቱትን ከመፇፀም ወይም በከተማው አስተዲዯር
ወይም በተሰየመው አካሌ ከሚወሰደ የማስተካከያ እርምጃዎች ነፃ አያዯርገውም፡
55. የመሸጋገሪያ ዴንጋጌዎች
1. ከአዋጁ መውጣት በፉት በሥራ ሊይ የነበሩ ኮዴና ዯረጃዎች ይህንን ዯንብ
እስካሌተቃረኑ ዴረስ በዘህ ዯንብ መሠረት እንዯወጡ ተቆጥረው አዋጁ
በሚመሇከታቸው ህንፃዎች ሊይ ተፇፃሚ ይሆናለ።
2. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ዴንጋጌ ቢኖርም ከአዎጁ እና ከዘህ ዯንብ ጋር
የሚቃረኑ የኮዴና ዯረጃዎች ዴንጋጌዎች ተሽረዋሌ፡፡
56. መመሪያ ስሇማውጣት
የከተማ ሌማትና ኮንስትራክሽን ሚኒስቴር ይህንን ዯንብ ሇማስፇፀም መመሪያ
ሉያወጣ ይችሊሌ፡፡
57. ዯንቡ የማፀናበት ጊዚ
ይህ ዯንብ በፋዳራሌ ነጋሪት ጋዚጣ ታትሞ ከወጣበት ቀን ጀምሮ የፀና ይሆናሌ፡፡
አዱስ አበባ ግንቦት 16 ቀን 2003ዒ.ም
መሇስ ዚናዊ
የኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ጠቅሊይ ሚኒስትር

792
 የፌትህ ሚኒስቴር

አዋጅ ቁጥር 370/1995

የጋራ ሕንፃ ባሇቤትነት አዋጅ
በከተሞች ያሇውን የቤት አቅርቦትና የቤት ፌሊጏት አሇመጣጣም ሇመቀነስ የከተማ ቦታን
በግሌ ከመሸንሸን በተጨማሪ ላልች የከተማ ቦታ አጠቃቀም አማራጮችን ጏን ሇጏን
ተግባራዊ ማዴረግ አስፇሊጊ መሆኑን በመገንዖብ፤
የከተማ ቦታን ወዯሊይ ወይም ጏን ሇጏን የተሠሩ ቤቶችን ሇሚይዛ የጋራ ሕንፃ ግንባታ
ማዋሌ አነስተኛ የከተማ ቦታ የብ዗ ሰዎች የጋራ ይዜታ እና መጠቀሚያ እንዱሆን በማዴረግ
የከተማ ቦታ አጠቃቀምንና የቤት አቅርቦትን በማሻሻሌ እንዱሁም የከተሞችን ውበት
በመጠበቅ ረገዴ የሚኖረውን ዴርሻ በመረዲት፤
የግሌ አሌሚዎችና የኅብረት ስራ ማኅበራት በጋራ ሕንጻ ግንባታ ሇሚኖራቸው ከፌተኛ
አስተዋጽኦ እና የጋራ ሕንጻ ቤት ሇሚገ዗ ወይም ሇላልች በጋራ ሕንጻው ሊይ ባሇመብት
ሇሆኑ ሰዎች ምቹ ሁኔታ መፌጠር ሇጋራ ሕንጻ ግንባታ ወሳኝ በመሆኑ፤
ሇዘህም በኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ሕገመንግሥት አንቀጽ 55 ንዐስ
አንቀጽ (1) በተዯነገገው መሠረት ይህ አዋጅ ታውጇሌ፡፡

ክፌሌ አንዴ
ጠቅሊሊ

1. አጭር ርዔስ
ይህ አዋጅ ‘የኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ የጋራ ሕንጻ ቤት ባሇቤትነት
አዋጅ ቁጥር 370/1995’ ተብል ሉጠቀስ ይችሊሌ፡፡
2. ትርጓሜ
በዘህ አዋጅ ውስጥ፤
1. ‘የጋራ ሕንጻ’ ማሇት ከመሬት ወዯሊይ ወይም ጏን ሇጏን የተሠሩ በተናጠሌ የሚያ዗
አምስትና ከአምስት በሊይ ቤቶች እና በጋራ ባሇቤትነት የሚያ዗ የጋራ
መጠቀሚያዎች ያለት ሇመኖሪያ ወይም ሇላሊ አገሌግልት የሚውሌ ግንባታ ሲሆን
ሕንጻው ያረፇበትን የቦታ ይዜታ ይጨምራሌ፤
2. ‘የጋራ መጠቀሚያ’ ማሇት በተናጠሌ ከተያ዗ት ቤቶች ውጭ ያሇ ማናቸውም
የሕንጻው አካሌ ነው፣

793
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. ‘የጋራ ወጪ’ ማሇት የባሇቤቶች ማህበርን አሊማ እና ግዳታ ሇማስፇጸም የሚዯረግ

ማናቸውም ወጪ እና በዘህ አዋጅ፣ በሕንጻው ማሳወቂያ የጋራ ወጪ ተብል
የተዯነገገዉ ነው፤
4. ‘የጋራ ትርፌ’ ማሇት የባሇቤቶች ማህበር ከሚሰበስበው ገቢ ወጪው ተቀንሶ የሚገኘው
ውጤት ነው፣
5. ‘አስመዛጋቢ’ ማሇት በዘህ አዋጅ አንቀጽ 3 መሠረት ሕንጻ ያስመዖገበ ነው፤
6. ‘የሕንፃ ማሳወቂያ’ ማሇት የቤት ባሇቤቶች ማኅበርን እና የእያንዲንደን የቤት ባሇቤት
መብትና ግዳታዎች የሚወስን ሰነዴ ሲሆን ማንኛውንም የሕንፃ ማሳወቂያ ማሻሻያ
ይጨምራሌ፣
7. ‘የሕንጻ መግሇጫ’ ማሇት የጋራ ሕንፃውን ስምና አዴራሻ፣ የቤቶችንና የጋራ
መጠቀሚያዎችን ወሰኖች፣ እንዯዘሁም ከጋራ ሕንጻው አንፃር የጋራ መጠቀሚያዎች
እና የእያንዲንደ ቤት የሚገኝበትን ትክክሇኛ ቦታ የሚያሳይ ሰነዴ ሲሆን፣ ማንኛውም
የሕንፃ መግሇጫ ማሻሻያ ይጨምራሌ፣
8. ‘ሇተወሰነ ቤት የተመዯበ የጋራ መጠቀሚያ’ ማሇት ከጋራ መጠቀሚያ ውስጥ ሇአንዴ
ወይም ሇተወሰኑ ቤቶች አገሌግልት ብቻ የተመዯበ የህንፃው አካሌ ነው፡፡
9. ‘የቤት ባሇቤቶች ማህበር’ ማሇት በዘህ አዋጅ መሠረት የተቋቋመ የጋራ ሕንጻ ቤት
ባሇቤቶች ማህበር ነው፣
10. ‘ሰው’ ማሇት ማንኛውም የተፇጥሮ ሰው ወይም በሕግ የሰውነት መብት የተሰጠው
አካሌ ነው፣
11. ‘መዛጋቢ አካሌ’ ማሇት በዘህ አዋጅ መሠረት የምዛገባ ተግባር ሇማከናወን የሚሰየም
አስፇጻሚ አካሌ ነው፣
12. ‘ቤት’ ማሇት በሕንፃ ማሳወቂያና መግሇጫ ሇአንዴ ሇተወሰነ አገሌግልት የተመዯ
በአንዴ ወይም ከአንዴ በሊይ ክፌልች ያለት የሕንጻው አካሌ ነው፣
3. የተፇጻሚነት ወሰን
ይህ አዋጅ በአዱስ አበባና በዴሬዲዋ ከተማ አስተዲዯሮች ሊይ ተፇጻሚ ይሆናሌ፡፡

794
 የፌትህ ሚኒስቴር

ክፌሌ ሁሇት
የጋራ ሕንጻ ምዛገባና የምስክር ወረቀት
4. የጋራ ሕንጻ ምዛገባ
1. የዘህ አዋጅ ዴንጋጌዎች እንዯተጠበቁ ሆነው ማንኛውም የሕንጻ ባሇቤት ወይም ወኪለ
ህንጻው በዘህ አዋጅ እንዱገዙ ፌሊጏቱን በጽሁፌ ሇመዛጋቢው አካሌ በመግሇጽ የሕንጻ
ማሳወቂያና መግሇጫ፣ መተዲዯሪያ ዯንብና ውስጠ ዯንብ ሲያቀርብ ሕንጻው
ይመዖገባሌ፤
2. የሕንጻ ማሳወቂያና መግሇጫ፣ የመተዲዯሪያ ዯንብ እና ውስጠ ዯንብ ይዖት ይህንን
አዋጅ ሇማስፇጸም በሚወጣ ዯንብ ይወሰናሌ፣
3. የሕንጻ ማሳወቂያና መግሇጫ፣ መተዲዯሪያ ዯንቡና ውስጠ ዯንቡ በመዛጋቢው አካሌ
መጽዯቅና መመዛገብ አሇበት፡፡
5. የምዛገባ የምስክር ወረቀት
በዘህ አዋጅ መሠረት ሕንጻው ሲመዖገብ ሇአስመዛጋቢው የምስክር ወረቀት ይሰጠዋሌ፡፡
6. የምዛገባ ውጤት
1. ሕንጻው፣ ሕንጻው ያረፇበት ቦታና ከዘሁ ጋር የተያያ዗ መብቶች፣ ጥቅሞችና
ግዳታዎች በዘህ አዋጅ መሠረት ይገዙለ፣
2. በህንጻ መግሇጫ ሊይ የተገሇጸው ሕንጻ በቤቶችና በጋራ መጠቀሚያዎች ይከፊፇሊሌ፤
3. የቤት ባሇቤቶች ማኅበር የሕግ ሰውነት ያሇው አካሌ ሆኖ ይቋቋማሌ፡፡
7. የሕንጻ ማሳወቂያና መግሇጫ፣ መተዲዯሪያ ዯንብና ውስጠ ዯንብ ስሇማሻሻሌ
1. የሕንጻ ማሳወቂያና መግሇጫ፣ መተዲዯሪያ ዯንብና ውስጠ ዯንብ መሻሻሌ በቤት
ባሇቤቶች 2/3ኛ ዴምጽ መጽዯቅ አሇበት፤
2. በክፌሌ ባሇቤቶች የጸዯቀው የሕንጻ ማሳወቂያና መግሇጫ፣ መተዲዯሪያ ዯንብና ውስጠ
ዯንብ ማሻሻያ ተግባራዊ የሚሆነው ሇመዛጋቢው አካሌ ቀርቦ ሲመዖግብና ሇዘሁም
የምዛገባ የምስክር ወረቀት ሇማህበሩ ሲሰጠው ነው፡፡
ክፌሌ ሦስት
ስሇ ባሇቤትነት
8. ስሇ ቤት ባሇቤትነት
1. በዘህ አዋጅ የተዯነገገው እንዯተጠበቀ ሆኖ የማናቸዉም ቤት ባሇቤት በቤቱ ሊይ
የባሇቤትነት መብት ይኖረዋሌ፣

795
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. በዘህ አዋጅ መሠረት የሚተዲዯር የጋራ ሕንጻ አባሌ የሆነ ቤት በተናጠሌ ማናቸውም
ሕጋዊ ተግባር የሚከናወንበት ነው፡፡
9. ስሇ ጋራ መጠቀሚያዎች
1. በዘህ አዋጅ፣ በጋራ ሕንጻ ማሳወቂያ፣ በመተዲዯሪያ ዯንብና በውስጠ ዯንብ የተወሰኑ
ገዯቦች እንዯተጠበቁ ሆነው ማንኛውም የጋራ ሕንጻ የቤት ባሇቤት የጋራ
መጠቀሚያዎችን አግባብ በሆነ መንገዴ የመጠቀም መብት አሇው፣
2. በጋራ መጠቀሚያዎች የመጠቀም መብት የማይከፊፇሌእና ከእያንዲንደ ቤት
የባሇቤትነት መብት ጋር የማይነጣጠሌ ነው፤
3. የእያንዲንደ ቤት የባሇቤትነት መብት በጋራ መጠቀሚያ ሊይ የሚያስገኘው
የማይከፊፇሌ መብት ዴርሻ መቶኛ በሕንጻ ማሳወቂያ ይወሰናሌ፣
4. የእያንዲንደ ቤት የባሇቤትነት መብት በጋራ መጠቀሚያ ሊይ የሚያስገኘው መብት
ዴርሻ የእያንዲንደ ቤት አካሌ ሆኖ የሚታይና በቤት ሊይ የሚፇጻመው ማናቸውም
ሕጋዊ ተግባር የሚመሇከተው ነው፣
5. በዘህ አዋጅ መሠረት ካሌሆነ በቀር የጋራ መጠቀሚያዎች ሉከፊፇለ አይችለም፡፡
ክፌሌ አራት
ስሇ የቤት ባሇቤቶች ማህበር
10. ስሇማኅበሩ
የቤት ባሇቤቶች ማኅበር ትርፌ ሇማግኘት ወይም ሇመከፊፇሌ ሣይሆን ሇአባሊቱ የጋራ
ጥቅም የተቋቋመ ማኅበር ነው፡፡
11. ዒሊማ
የቤት ባሇቤቶች ማህበር የሚከተለት ዒሊማዎች ይኖሩታሌ፤
1. የቤት ባሇቤቶችን በመወከሌ የጋራ ሕንጻውን ማስተዲዯር፤
2. የጋራ ሕንጻውን ነዋሪዎች ሰሊምና ዯህንነት ማስጠበቅ፤
3. የቤት ባሇቤቶች፣ ቤቶችን የያ዗ ሰዎች፣ የጋራ መጠቀሚያ ተከራዮች፣ ይህንን አዋጅ፣
የሕንጻ ማሳወቂያና መግሇጫውን፣ መተዲዯሪያ ዯንቡንና ውስጠ ዯንቡን
ማክበራቸውን ማረጋገጥ፤
4. የቤት ባሇቤቶችን የጋራ ጥቅም በመወከሌ አስፇሊጊ የሆኑ ላልች ተግባራትን
መፇጻም፡፡

796
 የፌትህ ሚኒስቴር

12. የማኅበር አባሌነት

ማንኛውም የጋራ ሕንጻ ቤት ባሇቤት የቤት ባሇቤቶች ማኅበር አባሌ ይሆናሌ፡፡
13. የማኅበሩ ሥሌጣንና ተግባር
የቤት ባሇቤቶች ማኅበር የሚከተለት ሥሌጣንና ተግባራት ይኖሩታሌ፡፡
1. የሕንጻ ማሳወቂያና መግሇጫ፣ መተዲዯሪያ ዯንብና ውስጠ ዯንብ ማውጣት፣ ማሻሻሌ፣
2. በጀት መወሰን፣ ማሻሻሌ፣
3. የጋራ መጠቀሚያዎችን አጠቃቀም መወሰን፣
4. የጋራ መጠቀሚያዎችን ማከራየት፣ በዋስትና ማስያዛ፣ ማስተሊሇፌ፣
5. ቅጣት መዋጮና የአገሌግልት ክፌያዎችን መወሰን፣
6. ሠራተኞች መቅጠር፣ ማስተዲዯር፣ ማሰናበት፣
7. የንብረት ባሇቤት መሆን፣ በዋስትና ማስያዛ፣ ማስተሊሇፌ፤
8. ውሌ መዋዋሌ፣ መክሰስ፣ መከሰስ፣
14. የማኅበሩ ጠቅሊሊ ስብሰባ ሥሌጣንና ተግባር
የቤት ባሇቤቶች ማኅበር ጠቅሊሊ ስብሰባ የሚከተለት ሥሌጣንና ተግባር ይኖሩታሌ፤
1. የሕንጻ ማሳወቂያና መግሇጫ እንዱሁም ማሻሻያ ማጽዯቅ፣
2. መተዲዯሪያ ዯንብና ውስጠ ዯንብ እንዱሁም ማሻሻያዎቹን ማጽዯቅ፤
3. የዲይሬክተሮች ቦርዴ አባሊትን መምረጥ፣ መሻር፤
4. የማኅበሩን የሥራ ክንውንና የሂሣብ ምርመራ ሪፕርቶች መስማትና ውሳኔ መስጠት፤
5. በዘህ አዋጅ መሠረት የቤት ባሇቤቶች ማኅበር ከላሊ የቤት ባሇቤቶች ማኅበር ጋር
እንዱዋሀዴ ወይም ሕንጻው በዘህ አዋጅ መሠረት መተዲዯሩ እንዱያበቃ መወሰን፤
6. ዒመታዊ የሥራ ዔቅዴና በጀት ማጽዯቅ፤
7. በዲይሬክተሮች ቦርዴ በሚቀርብሇት ማናቸውም ጉዲይ ሊይ ውሣኔ መስጠት፤
15. የቤት ባሇቤቶች ማኅበር ስብሰባ
1. የቤት ባሇቤቶች ማኅበር ዒመታዊ ጠቅሊሊ ስብሰባ ይኖረዋሌ፤
2. የቤት ባሇቤቶች ማኅበር፣ የዲይሬክተሮች ቦርዴ በሚያዯርገው ጥሪ መሠረት ላልች
ስብሰባዎችን ያዯርጋሌ፤
3. 25 ፏርሰንት (ሃያ አምስት በመቶ) የሆኑትን ቤቶች የያ዗ የቤት ባሇቤቶች የባሇቤቶች
ስብሰባ እንዱዯረግ ከጠየቁ የዲይሬክተሮች ቦርዴ የቤት ባሇቤቶች ስብሰባ መጥራት
አሇበት፤

797
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. በማንኛውም ስብሰባ ከጋራ ሕንጻው ቤት ባሇቤቶች 50 ፏርሰንት ሲዯመር 1 (ሃምሳ

በመቶ ሲዯመር 1) እና በሊይ ከተገኙ ምሌዒተ ጉባኤ ይሆናሌ፤
5. የቤት ባሇቤቶች በቀጥታ ወይም በወኪሌ አማካኝነት ዴምጽ ሉሰጡ ይችሊለ፤
6. በዘህ አዋጅ በላሊ ሁኔታ ካሌተዯነገገ በቀር የቤት ባሇቤቶች ማኅበር ውሣኔ
የሚያስተሊሌፇው በዴምጽ ብሌጫ ይሆናሌ፡፡ .
16. የዲይሬክተሮች ቦርዴ
1. የዲይሬክተሮች ቦርዴ የቤት ባሇቤቶች ማኅበር የአመራር አካሌ ነው፤
2. የመጀመሪያውን የዲይሬክተሮች ቦርዴ በአስመዛጋቢው የሚሰየሙ መሆናቸው
እንዯተጠበቀ ሆኖ ዲይሬክተሮች ከቤት ባሇቤቶች መካከሌ በባሇቤቶች ይመረጣለ፡
17. የመጀመሪያው የዲይሬክተሮች ቦርዴ ሥሌጣንና ተግባር
1. የጋራ ህንጻዉ በዘህ አዋጅ መሰረት ከተመዖገበ በኋሊ አስመዛጋቢዉ
የመጀመሪያዉን የዲይሬክተሮች ቦርዴ መሰየም አሇበት፤
2. የቤት ባሇቤቶች በአስመዛጋቢዉ በተሰየሙት የቦርዴ አባሊት ተጨማሪ የሚሆኑ
አባሊት ወይም ተተኪ የዲይሬክተሮች ቦርዴ ሉመርጡ ይችሊለ፤
3. በዘህ አንቀጽ መሰረት ምርጫ ስሇሚከናወንበት ጊዚ፣ እና በመጀመሪያ
የዲይሬክተሮች ቦርዴ እና በተተኪዉ የዲይሬክተሮች ቦርዴ መካከሌ ስሇሚዯረገዉ
የስሌጣን ሽግግር ይህንን አዋጅ ሇማስፇጸም በሚወጣ ዯንብ ይወሰናሌ፡፡
18. የዲይሬክተሮች ቦርዴ ስሌጣንና ተግባር
የዲይሬክተሮች ቦርዴ የሚከተለት ሥሌጣንና ተግባር ይኖሩታሌ፦
1. በዘህ አዋጅ መሠረት የማኅበሩን ጠቅሊሊ ስብሰባ መጥራት፣ የስብሰባውን ቃሇ ጉባዓ
በጽሐፌ መያዛ፣
2. የሕንጻ ማሳወቂያና መግሇጫ፣ መተዲዯሪያ ዯንብና ውስጠ ዯንብ ማሻሻያ
ማዖጋጀት፣ ሲጸዴቅም በሥራ ሊይ ማዋሌ፣
3. ዒመታዊ የሥራ ዔቅዴና በጀት ማዖጋጀት፣ ሲጻዴቅም በሥራ ሊይ ማዋሌ፣
4. የማኅበሩን መዙግብትና ሂሣብ መያዛ፣
5. የቤት ባሇቤቶች ማኅበር ጠቅሊሊ ስብሰባ ውሣኔዎችን ማስፇጸም፣
6. የማኅበሩን የሥራ እንቅስቃሴ በሚመሇከት ሇጠቅሊሊ ስብሰባ ሪፕርት ማቅረብ፣
7. ላልች በጠቅሊሊ ስብሰባ የሚስጡትን ተግባራት ማከናወን፡፡

798
 የፌትህ ሚኒስቴር

19. ስሇ መተዲዯሪያ ዯንብና ውስጠ ዯንብ

የቤት ባሇቤቶች ማኅበር መተዲዯሪያ ዯንብና ውስጠ ዯንብ ይኖሩታሌ።
20. ኦዱተር
1. የቤት ባሇቤቶች ማኅበር ኦዱተር ይኖረዋሌ፣
2. የኦዱተር አሰያየም፣ ብዙት፣ ተፇሊጊ ችልታ፣ ተግባራትና ስንብት በዯንብ ይወሰናሌ፡፡
ክፌሌ አምስት
የጋራ ሕንጻ ቤትን ስሇመሸጥና ማከራየት
21. በአስመዛጋቢው የሚዯረግ ሽያጭ
1. በዘህ አዋጅ መሠረት ሕንጻው ከመመዛገቡ በፉት ወይም ከተመዖገበ በኋሊ የጋራ
ሕንጻ ቤት ሽያጭ ውሌ ሇመዋዋሌ ይቻሊሌ፤
2. ሕንጻው ከመመዛገቡ በፉትም ሆነ በኋሊ ከአስመዛጋቢው ሊይ የጋራ ሕንጻ ቤት
ሇሚገዙ ማንኛውም ሰው አስመዛጋቢው መረጃ መስጠት አሇበት፤
3. አስመዛጋቢው ሇገዥው መረጃ እስከሚሰጠው ዴረስ ገዥው በቤት ሽያጭ ውለ
አይገዯዴም፣
4. መረጃ ከአስመዛጋቢው የዯረሰው ገዥ የባሇሀብትነት ስም በስሙ ከመዙወሩ በፉት
ሇአስመዛጋቢው በጽሐፌ የውለን መሠረዛ መግሇጽ ይችሊሌ፣
5. በመረጃ በተገሇጹ ጉዲዮች ሊይ መሠረታዊ ሇውጥ ሲኖር አስመዛጋቢው በተሻሻሇ
መረጃ ሇውጡን ሇገዥው መግሇጽ አሇበት፡፡ በተሻሻሇ መረጃ መሠረታዊ ሇውጥ
መኖሩን ሲገሌጽሇት ወይም ገዠው በራሱ መሠረታዊ ሇውጥ መኖሩን ተረዴቶ
አስመዛጋቢው በተሻሻሇ መረጃ ሳይገሇጽሇት ከቀረ ገዥው ሇአስመዛጋቢው በጽሐፌ
የውለን መሠረዛ መግሇጽ ይችሊሌ፡፡
6. ሕንጻው ከመመዛገቡ በፉት የቤት ሽያጭ ውሌ የተዋዋሇ አስመዛጋቢ በዉለ
የተመሇከተዉን ሕንጻ ግንባታ ሳይዖገይ የማጠናቀቅና ሕንጻዉን የማስመዛገብ
ግዳታ አሇበት፡፡
22. ቤቶችን ስሇማከራየት
1. ማንኛውም የቤት ባሇቤት ሲያከራይ ወይም የቤት ኪራይ ውሌ ሲያዴስ ሇቤት
ባሇቤቶች ማኅበር በጽሐፌ መግሇጽ እና የኪራይ ውለን ሰነዴ ወይም የኪራይ
ውለን ማዯሻ ሰነዴ አባሪ አዴርጏ መስጠት አሇበት፡፡

799
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. ማንኛውም የቤት ባሇቤት የቤት ኪራይ ውሌ በማናቸውም ምክንያት ሲቋረጥ የውለን

መቋረጥ የሚያስረዲ ማስረጃ አባሪ በማዴረግ የውለን መቋረጥ ሇቤት ባሇቤቶች
ማኅበር መግሇጽ አሇበት፡፡
3. ማንኛውም የቤት ባሇቤት የቤት ኪራይ ውሌ ሲዋዋሌ ሇተከራዩ የጋራ ሕንጻውን
ማሳወቂያና መግሇጫ መተዲዯሪያ ዯንብና ውስጠ ዯንብ ቅጂ መስጠት አሇበት፡፡
23. አስቀዴሞ ወዯ ቤት ስሇመግባት
የሕንጻው ማሳወቂያና መግሇጫ ከመመዛገቡና የቤት ባሇቤትነት ስም ሇገዠው ከመዙወሩ
በፉት ገዥው ወዯ ገዙው ቤት ስሇመግባቱ፣ በዘህም ጊዚ ገዥው ስሇሚከፌሇው ክፌያ እና
ስሇአስመዛጋቢው ግዳታ በቤት ሽያጭ ውሌ ሊይ ስምምነት ሉዯረግ ይችሊሌ፡፡
ክፌሌ ስዴስት
ስሇ ጋራ ወጪዎችና ትርፌ
24. በባሇቤቶች የሚዯረግ መዋጮ
1. የዘህ አዋጅ ላልች ዴንጋጌዎች እንዯተጠበቁ ሆነው የቤት ባሇቤቶች የጋራ
ወጪዎችን ሇመሸፇን፣ በጋራ መጠቀሚያዎች ሊይ ካሊቸው የማይከፊፇሌ ጥቅም ጋር
የሚመጣጠን መዋጮ ይከፌሊለ፣
2. የቤት ባሇቤቱ በጋራ መጠቀሚያዎች ሊሇመጠቀም የወሰነ ቢሆንም፣ ወይም በማኅበሩ
ሊይ የይገባኛሌ ጥያቄ ያሇው ቢሆንም ወይም በቤት ባሇቤቶች ማኅበር፣ በመተዲዯሪያ
ዯንብ ወይም በውስጠ ዯንብ በጋራ መጠቀሚያዎች የመጠቀም መብቱ በከፉሌ
ወይም በሙለ የተገዯበ ቢሆንም የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ተፇጻሚ
ይሆናሌ፡፡
25. የመያዡ መብት
1. የቤት ባሇቤት የጋራ መዋጮውን በማይከፌሌበት ጊዚ ማኅበሩ በባሇቤቱ ቤትና በጋራ
ጥቅሞች ዴርሻው ሊይ ባሌተከፇሇው መዋጮ መጠን የመያዡ መብት ይኖረዋሌ፡፡
ይህ የገንዖብ መጠን ክፌያው በተወሰነሇት ጊዚ ባሇመከፇለ ምክንያት የሚኖረውን
ወሇዴ እና ወጪዎችን ይጨምራሌ፣
2. የቤት ባሇቤት መዋጮውን መከፇሌ ከነበረበት ጊዚ አንስቶ ባሇው የሦስት ወር ጊዚ
ውስጥ ማኅበሩ በዘህ አዋጅ መሠረት በንብረቱ ሊይ አሇ የሚሇውን የመያዡ መብቱን
የሚያረጋግጥሇት ምስክር ወረቀት ማግኘት አሇበት፡፡

800
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 2 መሠረት ያሌተመዖገበ እንዯሆነ የማኅበሩ በመያዡ

መብት የሦስት ወር ጊዚው ካሇቀ በኋሊ ተፇጸሚ አይሆንም፣
4. የማህበሩን የመያዡ መብት ሇማረጋገጥ የሚሰጠዉ የምስክር ወረቀት የቤት ባሇቤቱ
ያሌከፇሇውን የመዋጮ መጠን እና መዋጮውን ሇማስከፇሌ ሲባሌ ማኅበሩ
ያወጣቸውን ሌዩ ሌዩ ወጪዎች ሇይቶ ማመሌከት ይኖርበታሌ፣
5. ማኅበሩ የመያዡውን መብት ከማስመዛገቡ በፉት ሇሚመሇከታቸው የቤት ባሇቤቶች
15 ቀናት የቅዴሚያ ማስጠንቀቂያ መስጠት አሇበት፣
6. የቤት ባሇቤቱ በዘህ አንቀጽ የሚፇሌግበትን ክፌያ ከፌል ሲያጠናቅቅ ማኅበሩ ይህንኑ
የሚያረጋግጥ ማስረጃ እንዱመዖገብ በማዴረግ ሇቤት ባሇቤቱ ሉሰጠው ይገባሌ፣
7. በዘህ አንቀጽ የተመሇከተው የማኅበሩ የመያዡ መብት ከመንግሥት ግብርና ቀረጥ
በስተቀር ከላልች የተመዖገቡም ሆነ ያሌተመዖገቡ መያዡዎች ቅዴሚያ
ይኖረዋሌ፡፡
26. የጋራ ትርፌ
1. ማኅበሩ የሚያገኘው ማንኛውም ትርፌ የጋራ ወጪዎችን ሇመሸፇን ይውሊሌ ወይም
በሌዩ ተቀማጭ ሂሣብ ውስጥ ይቀመጣሌ፣
2. ማኅበሩ ካሌፇረስ በስተቀር ይህ ትርፌ በቤት ባሇቤቶች መካከሌ አይከፊፇሌም፡፡
27. ስሇጥገናና ዔዴሣት
1. በአዯጋ ምክንያት የሚዯርስ ጉዲትን ስሇመጠገን፡-
ሀ) በአዯጋ ምክንያት ጉዲት የዯረሰባቸውን ቤቶች፣ የጋራ መጠቀሚያዎችን እና
የማኅበሩ ንብረቶች ማኅበሩ ማስጠገን አሇበት፣
ሇ) በአዯጋ ምክንያት የሚዯረግ ጥገና ጉዲት የዯረሰበትን አካሌ መጠገንን እና
በአዱስ መተካትን ይጨምራሌ። ሆኖም በቤቶች ሊይ የተዯረገ ተጨማሪ ሥራ
ሊይ የሚዯርስ ጉዲትን መጠገንን አይጨምርም፣
ሏ) ሇዘህ አዋጅ አፇጻጸም በአንዴ ቤት ሊይ የተዯረገ ተጨማሪ ሥራ ዒይነትና
መጠን የሚወሰነው በሕንጻ ማሳወቂያ በተቀመጠው የቤቶች ዯረጃ የሚመሇከተው
ቤት ከተመዯበበት የክፌሌ ዯረጃ ጋር በማወዲዯር ይሆናሌ፣
መ) የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 1 (ሇ) ቢኖርም ሕንጻው ከመመዛገቡ በፉት
በቤቶች ሊይ የተዯረገ ተጨማሪ ሥራዎች ቢኖሩ ማኅበሩ የማስጠገን ኃሊፉነት
ይኖርበታሌ፡፡

801
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. ስሇ ዔዴሣት፡-
ሀ) ማኅበሩ የጋራ መጠቀሚያዎችን የማዯስ ኃሊፉነት አሇበት፣
ሇ) እያንዲንደን ቤት የማዯስ ኃሊፉነት የቤቱ ባሇቤት ነው፣
ሏ) ሇተወሰኑ ቤቶች የተመዯቡ የጋራ መጠቀሚያዎችን ማዯስ፣ የጋራ
መጠቀሚያዎቹ የተመዯቡሊቸው ቤቶች ባሇቤቶች ኃሊፉነት ነው፣
መ) የማዯስ ኃሊፉነት በመዯበኛ የንብረት አጠቃቀም የሚመጣን ማርጀት ወይም
አገሌግልት መቀነስ ማስተካከሌን ይመሇከታሌ፡፡
3. ሇክፌሌ ባሇቤቶች የሚዯረግ ዔዴሣት፣
ሀ) የጋራ መጠቀሚያን ወይም ቤትን የማዯስ ኃሊፉነት የቤት ባሇቤት ከሆነና የቤት
ባሇቤቱ በቂ በሆነ የጊዚ ገዯብ ውስጥ ይህንን ኃሊፉነቱን ባይወጣ ማኅበሩ
ዔዴሳቱንበ ራሱ ሉያከናውን ይችሊሌ፣
ሇ) በዘህ ንዐስ አንቀጽ መሠረት ማኅበሩ ዔዴሳት ሲያከናውን ወጪው ኃሊፉነቱን
ያሌተወጣው የቤት ባሇቤት የጋራ ወጪ ተጨማሪ ዴርሻው ሆኖ ይታሰባሌ፡፡
28. ስሇ ሌዩ ተቀማጭ ገንዖብ
1. ማኅበሩ ሇጥገናና እዴሳት ራሱን የቻሇ የተሇየ ገንዖብ ማስቀመጥ እና ሲያስፇሌግ
ወጪ ማዴረግ አሇበት፣
2. ሇዘህ ተቀማጭ ገንዖብ ማኅበሩ ከክፌሌ ባሇቤቶች መዋጮ ይሰበስባሌ፣
3. በዘህ አንቀጽ የተመሇክተው ተቀማጭ ገንዖብ የማኅበሩ ሀብት ነው፡፡ በዘህ አዋጅ
መሠረት ካሌሆነ በቀር ሇቤት ባሇቤቶች አይከፊፇሌም፡፡
ክፌሌ ሰባት
ስሇ ማኅበራት ውህዯት
29. ስሇ ምዛገባ
1. የዘህ አዋጅ ዴንጋጌዎች እንዯተጠበቁ ሆነው ሁሇት ወይም ከሁሇት በሊይ የሆኑ የቤት
ባሇቤቶች ማኅበራት የተዋሃዯ የሕንጻ ማሳወቂያና መግሇጫ፣ መተዲዯሪያ ዯንብና
ውስጠ ዯንብ ሇመዛጋቢው አካሌ በማስመዛገብ ሉዋሃደ ይችሊለ፣
2. ውህዯቱ ከመመዛገቡ በፉት በእያንዲንደ ማኅበር የቤት ባሇቤቶች 80 ፏርሰንት
ዴምፅ መጽዯቁና ማኅበራቱን ሇመወከሌ ሥሌጣን ባሊቸው ሰዎች መፇረሙ
መረጋገጥ አሇበት፣

802
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. ስሇ ውህዯቱ በሚጠራው ጠቅሊሊ ስብሰባ ሇሚዋሃዯው ማህበር የሚያገሇግለት የሕንጻ

ማሳወቂያና መግሇጫ፣ መተዲዯሪያ ዯንብና ውስጠ ዯንብ በውህዯቱ ሊይ ውሳኔ
ሇመስጠት ሇሚጠራው ጠቅሊሊ ስብስባ ቀርበው መጽዯቅ አሇባቸው፣
4. የሚዋሀደት ማህበራት የመጨረሻ ዒመት የኦዱት ሪፕርት በንዐስ አንቀጽ 3 ሊይ
በተጠቀሰው ስብሰባ ሊይ ሇአባሊት መገሇጽ አሇበት፡፡
30. ምዛገባው የሚያስከትሇው ውጤት
1. ውህዯቱን የመሠረቱት ማኅበራት በሙለ ተዋህዯው የተዋሀዯ አንዴ የቤት ባሇቤቶች
ማኅበር ይመሠረታሌ፣
2. ከውህዯት በፉት የነበሩት ቤቶች እና የጋራ መጠቀሚያዎች የተዋሀዯው ማኅበር
ቤቶችና የጋራ መጠቀሚያዎች ሆነው ይቀጥሊለ፣
3. ከውህዯቱ በፉት የነበሩት የእያንዲንደ ማኅበር የሕንጻ ማሳወቂያና መግሇጫ፣
መተዲዯሪያ ዯንብና ውስጠ ዯንብ ተፇጻሚነታቸው ይቀራሌ፣
4. የዘህ አዋጅ አንቀጽ 31 እንዯተተጠበቀ ሆኖ፣ ከውህዯቱ በፉት የነበሩት የእያንዲንደ
ማኅበር ዲይሬክተሮች በአንዴ ሊይ የተዋሀዯው ማኅበር የመጀመሪያ ዲይሬክተሮች
ይሆናለ፣
5. በዘህ አዋጅ አንቀጽ 31 መሠረት ምርጫ እስከሚከናወን የሚያገሇግለ አንዴ ወይም
ከአንዴ በሊይ ኦዱተሮች በአባሊት ይሰየማለ፣
6. በዘህ አዋጅ አንቀጽ 29 መሠረት ሇጠቅሊሊ ስብስባ ቀርበው የጸዯቁትና የተመዖገቡት
የሕንጻ ማሳወቂያና መግሇጫ የመተዲዯሪያ ዯንብ እና ውስጠ ዯንብ የተዋሀዯው
ማኅበር የሕንጻ ማሳወቂያና መግሇጫ መተዲዯሪያ ዯንብ እና ውስጠ ዯንብ ሆነው
ይቀጥሊለ፣
7. ውህዯቱን የመሠረተው የእያንዲንደ ማኅበር መብትና ግዳታዎች ሇተዋሏዯው
ማኅበር ይተሊሇፊለ፡፡
31. ዲይሬክተሮችንና ኦዱተሮችን ስሇመምረጥ
የተዋሀዯው ማኅበር የሕንጻ ማሳወቂያና መግሇጫ፣ መተዲዯሪያ ዯንብና ውስጠ ዯንብ
በተመዖገበ በ90 ቀናት ውስጥ የተዋሀዯው ማኅበር የቤት ባሇቤቶች በጠቅሊሊ ስብስባ
ሇተዋሏዯው ማኅበር የዲይሬክተሮች ቦርዴ አባሊትና ኦዱተሮች መምረጥ አሇባቸው፡፡
ክፌሌ ስምንት
የጋራ ሕንጻ በዘህ አዋጅ መሠረት መተዲዯሩ ስሇሚያበቃበት ሁኔታ

803
 የፌትህ ሚኒስቴር

32. የቤት ባሇቤቶች ፇቃዴ

ዴምፅ በሚሰጥበት ጊዚ ቢያንስ 80 ፏርሰንት የሆኑት ቤቶች ባሇቤቶች የጋራ ሕንጻው
በዘህ አዋጅ መሠረት መተዲዯሩ እንዱያበቃ በማሇት ዴምጽ ከሰጡ ማኅበሩ ይህንኑ
የሚገሌጽ የጽሁፌ ማስታወቂያ ሇመዛጋቢው አካሌ ማቅረብ አሇበት፡፡
33. ከፌተኛ ዉዴመት
1. ቦርደ በጋራ ሕንጻው ሊይ ከፌተኛ ውዴመት ዯርሷሌ ብል በሚወሰንበት ጊዘ ጉዲዩን
ሇቤት ባሇቤቶች ጠቅሊሊ ስብሰባ በማቅረብ ስሇውዴመቱ መጠን እና ከውዴመቱ በኋሊ
ሕንጻው በዘህ ሕግ መገዙቱን ያቆም እንዯሆነ ማስወሰን አሇበት፣
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /1/ መሠረት በሚዯረገው የባሇቤቶች ስብሰባ ከ80
ፏርሰንት በሊይ የሆኑት ቤቶች ባሇቤቶች ሕንጻው በዘህ ሕግ መገዙቱ እንዱያበቃ
ከወሰኑ ቦርደ ይህንኑ የሚገሌጽ የጽሁፌ ማስታወቂያ ሇመዛጋቢው አካሌ ማቅረብ
አሇበት፤
3. የቤቶች ባሇቤቶች በዘህ አንቀጽ በተገሇጸው ዴምጽ መጠን ሕንጻው በዘህ ሕግ
መገዙቱን እንዱያቆም በማሇት ካሌወሰኑ ቦርደ በቂ በሆነ ጊዚ ውስጥ ውዴመቱ
እንዱጠገን ማዴረግ አሇበት።
34. ስሇ ሽያጭ
1. የጋራ ሕንጻው ወይም የተወሰነው የጋራ መጠቀሚያ በሚሸጥበት ጊዚ ይህ ሕግ
በተሸጠው ሕንጻ ወይም የጋራ መጠቀሚያ ሊይ ተፇጻሚ መሆኑ ያበቃሌ፣
2. ማኅበሩ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /1/ በተዯነገገው፣ መሠረት ሽያጭ ሇማከናወን፣
ሀ/ ዴምጽ በተሰጠበት ዔሇት 80 ፏርሰንት የሚሆኑትን፣ የቤት ባሇቤቶች የአዎንታ
ዴምጽ እና፣
ሇ/ ሽያጩ ሇተወሰኑ ቤቶች አገሌግልት ተሇይተው የተሰጡ የጋራ መጠቀሚያዎችን
የሚጨምር ከሆነ በተጨማሪ የጋራ መጠቀሚያው ተሇይቶ የተሰጣቸው ቤቶች
ባሇቤቶችን የእያንዲንዲቸውን ፇቃዯኝነት በጽሁፌ ማግኘት አሇበት፡፡
35. ሇሕዛብ ጥቅም ንብረት ስሇመውሰዴ
በሕግ መሠረት ሇሕዛብ ጥቅም ሲባሌ የተወሰዯ የጋራ ሕንጻ ወይም የጋራ መጠቀሚያ
በዘህ ሕግ መገዙቱ ያበቃሌ።

804
 የፌትህ ሚኒስቴር

36. ከሽያጭና ከንብረት መወሰዴ ስሇሚገኝ ጥቅም

1. በዘህ አዋጅ አንቀጽ 34 ወይም አንቀጽ 35 መሠረት የጋራ ሕንጻው ወይም
የተወሰነው የጋራ መጠቀሚያ በመሸጡ ወይም በመወሰደ የሚገኘው ጥቅም በጋራ
መጠቀሚያዎች ሊይ ባሊቸው የመቶኛ ጥቅም ጋር ተመጣጣኝ በሆነ መጠን ሇቤት
ባሇቤቶች ይከፊፇሊሌ፣
2. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /1/ ቢኖርም የተሸጠው ወይም የተወሰዯው ሇተወሰኑ
ቤቶች መጠቀሚያነት ብቻ ተሇይቶ የተተወ የጋራ መጠቀሚያ በሆነ ጊዚ ጥቅሙ
የሚከፊፇሇው የጋራ መጠቀሚያው ተሇይቶ በተሰጣቸው ቤቶች መካከሌ ብቻ
ይሆናሌ፡፡
37. ስሇ ምዛገባ
1. መዛጋቢው አካሌ በዘህ አዋጅ አንቀጽ 32 ወይም 33 መሠረት የሚቀርብሇትን
ማስታወቂያ መርምሮ በመመዛገብ የምስክር ወረቀት ይሰጣሌ፣
2. የምስክር ወረቀቱ እንዯተሰጠ ይህ አዋጅና አዋጁን ሇማስፇጸም የሚወጡ ላልች
ሕጏች በሕንጻው ሊይ ተፇጻሚነታቸው ያበቃሌ፡፡
38. ስሇሀብት ክፌፌሌ
የጋራ ሕንጻው በዘህ አዋጅ መገዙቱ ሲያበቃ፣
1. የቤት ባሇቤቶች ማህበር ሀብት በማኅበሩ ሊይ የሚነሱ የገንዖብ ጥያቄዎችን ሇመክፇሌ
ይውሊሌ፣
2. ቀሪው የማኅበሩ ሃብት በጋራ ጥቅማቸው መጠን ሇቤት ባሇቤቶች ይከፊፇሊሌ፡፡
ክፌሌ ዖጠኝ
የጋራ ሕንጻ ሇመሥራት ስሇሚዯራጅ የመኖሪያ ቤት የኅብረት ሥራ ማኅበራት
39. አዯረጃጀት
የመኖሪያ ቤት የኅብረት ሥራ ማኅበራት የጋራ ሕንጻ በመሥራት ዒሊማ ሉዯራጁ
ይችሊለ፡፡
40. የሕብረት ሥራ ማኅበራት አዋጅ ቁጥር 147/1991 ተፇጻሚነት
1. የጋራ ሕንጻ ሇመሥራት ሇሚዯራጁ የሕብረት ሥራ ማኅበራት ስሇመኖሪያ ቤት
የሕብረት ሥራ ማኅበራት በአዋጅ ቁጥር 147/1991 ዒ.ም የተዯነገገው ተፇጻሚ
ይሆናሌ፤
2. ሆኖም ሕንጻው በዘህ አዋጅ መሠረት ሲመዖገብ ይህ አዋጅ ተፇጻሚ ይሆናሌ፡፡

805
 የፌትህ ሚኒስቴር

41. ሕንጻ ስሇማስመዛገብ

1. የጋራ ሕንጻው ግንባታ ሲጠናቀቅ የኅብረት ሥራ ማኅበሩ የሥራ አመራር ኮሚቴ
ሕንጻውን በዘህ አዋጅ መሠረት ያስመዖግባሌ፣
2. በዘህ አንቀጽ መሠረት ሕንጻውን ያስመዖገበው የሥራ አመራር ኮሚቴ የባሇቤቶች
ማኅበር የመጀመሪያ ቦርዴ በመሆን በዘህ ሕግ ሇቦርደ የተሰጡት ሥሌጣንና
ተግባራት ይኖሩታሌ፣
3. በአዋጅ ቁጥር 147/1991 መሠረት የተመረጠው የቁጥጥር ኮሚቴ በዘህ አዋጅ
መሠረት ኦዱተር ሆኖ ይሠራሌ፣
4. ሕንጻው በተመዖገበ በ90 ቀናት ውስጥ የቤት ባሇቤቶች አዱስ የዲይሬክተሮች ቦርዴና
ኦዱተር ሉሰይሙ ይችሊለ፡፡
ክፌሌ አሥር
ሌዩ ሌዩ ዴንጋጌዎች
42. ዯንብ ስሇማውጣት
የከተማ አስተዲዯሮቹ ይህን አዋጅ ሇማስፇጸም የሚረዲ ዯንብ ሇማውጣት ይችሊለ፡፡
43. ስሇ ላልች ሕጏች ተፇጻሚነት
1. በ1952 ዒ.ም የወጣው የኢትዮጵያ ፌትሏ ብሔር ሕግ ከቁጥር 1281 እስከ ቁጥር
1308 ያለ ዴንጋጌዎች በዘህ አዋጅ መሠረት በሚተዲዯር የጋራ ሕንጻ ሊይ ተፇጻሚ
አይሆኑም፣
2. ማንኛውም ሕግ፣ ሌማዴ ወይም አሠራር በዘህ አዋጅ በተዯነገጉ ጉዲዮች ሊይ
ተፇጻሚነት አይኖረውም፡፡
44. አዋጁ የሚፀናበት ጊዚ
ይህ አዋጅ በነጋሪት ጋዚጣ ታትሞ ከወጣበት ዔሇት ጀምሮ የፀና ይሆናሌ፡፡
አዱስ አበባ ጳጉሜ 6 ቀን 1995 ዒ.ም
ግርማ ወሌዯጊዮርጊስ
የኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ፔሬዘዲንት

806
 የፌትህ ሚኒስቴር

አዋጅ ቁጥር 574/2000

የከተማ ኘሊን አዋጅ
የተመጣጠነና የተቀናጀ ብሔራዊ፣ ክሌሊዊና አካባቢያዊ ዔዴገትን ሇማዴረግ ይቻሌ ዖንዴ
ፔሊን ሳይኖራቸው ቁጥራቸው እየጨመረ የመጡ ከተሞችን ትክክሇኛና ራዔይ ባሇው የከተማ
ፔሊን መምራትና መቆጣጠር በማስፇሇጉ፤
የመንግሥትም ሆኑ የግሌ ያገባኛሌ ባዮች አገር አቀፌ መስፇርቶችን በጠበቀ አኳኋን
የከተማ ፔሊን ሃሣብ ማመንጨትን፣ አዖገጃጀትንና አፇፃፀምን አስመሌክቶ በሚዯረገው
የአሠራር ሂዯት ውስጥ ሙለ በሙለ ተሳታፉ እንዱሆኑ የሚያስችለ ምቹ ሁኔታዎችን
መፌጠር በማስፇሇጉ፤
በግሌም ሆነ በመንግሥት አካሊት የሚከናወኑ የሌማት ተግባራት የጠቅሊሊውን ሕብረተሰብ
ጤንነትና የተፇጥሮ አካባቢን ዯህንነት በማይጎዲ መንገዴ እንዱሁም ተጠያቂነትን ባረጋገጠ
መሌኩ መከናወናቸውን መቆጣጠር አስፇሊጊ ሆኖ በመገኘቱ፤
በሥራ ሊይ ያለት የከተማ ፔሊን ሕግጋት አሃዲዊ በሆነ የመንግሥት ሥርዒት የወጡና አሁን
ካሇው ያሌተማክሇ አሰራር መንፇስ ጋር የማይጣጣሙ ከመሆናቸው የተነሳ ፋዳራሊዊውን
የመንግሥት አወቃቀርና በከተማ ፔሊን ዛግጅትም ሆነ ተፇፃሚነት ረገዴ ከተሞች
ሉኖራቸው የሚገባውን ሚና በሚያመሇክት ሁለን አቀፌ ሕግ መተካት አስፇሊጊ ሆኖ
በመገኘቱ፤
በኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ሕገ መንግሥት አንቀጽ 55(1) መሠረት
የሚከተሇው ታውጁሌ።
ክፌሌ አንዴ
ጠቅሊሊ ዴንጋጌዎች
1. አጭር ርዔስ
ይህ አዋጅ ‘የከተማ ፔሊን አዋጅ ቁጥር 574/2000’ ተብል ሉጠቀስ ይችሊሌ፡፡
2. ትርጓሜ
የቃለ አገባብ ላሊ ትርጉም የሚያሰጠው ካሌሆነ በስተቀር በዘህ አዋጅ ውስጥ፤
1. ‘ቻርተር ያሇው ከተማ’ ማሇት በፋዳራሌ ወይም በክሌሌ መንግሥት ሕግ አውጭ
አካሌ በወጣ ቻርተር መሠረት የተቋቋመ ከተማ ነው፤

807
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. ‘ካሣ’ ማሇት በከተማ ፔሊን አፇፃፀምና በላልች የሌማት እንቅስቃሴዎች

ምክንያት ጉዲት ሇሚዯርስበት ባሇንብረት በካሣ ህግ መሰረት በገንዖብ፣ በአይነት
ወይም በሁሇቱም የሚከፇሌ ካሣ ነው፡፡
3. ‘የሌማት ፇቃዴ’ ማሇት በሚቀርብ ጥያቄ መሠረት በከተማ ክሌሌ ውስጥ የሌማት
ወይም የማሻሻያ ሥራ ሇማከናወን እንዱቻሌ ሇመንግሥት ወይም ሇግሌ
አመሌካች እንዯ ሁኔታው ቻርተር ባሇው ከተማ ወይም በከተማ አስተዲዯር
በጽሐፌ የሚሰጥ ፇቃዴ ነው፤
4. ‘ንብረት ማስሇቀቅ’ ማሇት ቻርተር ያሇው የከተማ አስተዲዯር ሇሕዛብ ጥቅም
ሲባሌ ተመጣጣኝ ካሣ በመክፇሌ ማንኛውንም ንብረት ሇማስሇቀቅ የሚፇጽመው
ተግባር ነው፤
5. ‘የሕዛብ ጥቅም’ ማሇት በቀጥታ ወይም በተዖዋዋሪ መንገዴ ሕዛቦች በመሬት ሊይ
ያሊቸውን ተጠቃሚነት ሇማረጋገጥና የከተማ ሌማትን በቀጣይነት ሇማጎሌበት
የፀዯቀ የከተማ ፔሊን ተፇፃሚ በሚሆንበት ጊዚ ቻርተር ያሇው ከተማ ወይም
የከተማ አስተዲዯር በዘህ አዋጅ መሠረት ‘የሕዛብ ጥቅም’ ብል የሚወስነው ነው፤
6. ‘የክሌሌ መንግሥት’ ማሇት በኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዳሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ሕገ
መንግሥት አንቀጽ 47 ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የተቋቋመ የክሌሌ መንግሥት
ነው፤
7. ‘የከተማ አስተዲዯር’ ማሇት ቻርተር ያሊቸውን ከተሞች ሳይጨምር በላልች
ከተሞች ውስጥ እንዯ ማዖጋጃ ቤት ያሇ የከተማ አስተዲዯርና አገሇግልት እንዱሰጥ
የተቋቋመና ራሱን የቻሇ አስተዲዯራዊ አካሌ ነው፤
8. ‘ከተማ’ ማሇት ማዖጋጃ ቤት የተቋቋመበት ወይም 2000 ወይም ከዘያ በሊይ
የሕዛብ ቁጥር ያሇውና ከዘህ ውስጥ 50 ፏርሰንት የሚሆነው የሰው ኃይሌ
ከግብርና ውጭ በሆነ ሥራ የተሰማራ ሆኖ የሚገኝበት አካባቢ ነው፤
9. ‘ሚኒስቴር’ ማሇት የሥራና ከተማ ሌማት ሚኒስቴር ነው፤137
10. ‘ሰው’ ማሇት ማንኛውም የተፇጥሮ ሰው ወይም በሕግ የሰውነት መብት የተሰጠው
አካሌ ነው፡፡

137
በ25/08 (2011) አ. 1097 አንቀጽ 9 (10) መሰረት የከተማ ሌማት እና ኮንስትራክሽን ሚኒስቴር ሆኗሌ፡፡

808
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. የተፇጻሚነት ወሰን
1. ይህ አዋጅ በአገሪቱ ውስጥ በሚገኙ ከተሞች ሁለ ተፇጻሚ ይሆናሌ፡፡
2. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /1/ ዴንጋጌ ቢኖርም የክሌሌ መንግስታት
የየአካባቢያቸውን ሁኔታ መሰረት በማዴረግ አዋጁ ዯረጃ በዯረጃ ተፇጻሚ
የሚሆኑበትን ሁኔታ ሉወስኑ ይችሊለ፡፡
4. አሊማዎች
ይህ አዋጅ የሚከተለት ዋና ዋና አሊማዎች ይኖሩታሌ፤
1. በፔሊን የሚመሩና የዲበሩ ከተሞች እንዱኖሩ ሇማዴረግ የሚያስችሌ የህግ ማዔቀፌ
መመስረት፤
2. በከተሞች ውስጥ የሚከናወኑ የሌማት እንቅስቃሴዎችን በመቆጣጠርና
በማመቻቸት የአገሪቱ የኢኮኖሚያዊ ዔዴገት እንዱሻሻሌ ማዴረግ፤
ክፌሌ ሁሇት
የከተማ ፔሊን ስሇማመንጨት እና ስሇማዖጋጀት
5. መሠረታዊ መርሆዎች
በዘህ አዋጅ መሠረት ማናቸውም የከተማ ፔሊን የሚመነጭበት እና የሚዖጋጅበት
ሂዯት የሚከተለትን መሰረታዊ መርሆች መከተሌ ይኖርበታሌ፤
1. የፔሊኖች ተወረዴ መጠበቅ፤
2. በአንዴ አገራዊ ራዔይና የመስፇርት ዯረጃ እንዱሰራና ተፇጻሚነት ያሇው ሆኖ
መገኘት፤
3. የከተሞች የርስበርስ ትስስርና የከተማና ገጠር ግንኙነት ግምት ውስጥ ገብቶ
መገኘት፤
4. ውጤታማ የመሬት አጠቃቀምን ታሳቢ አዴርጎ የከተሞችን ወሰን መከሇሌ፤
5. የሕዛብ ተሳትፍ፤ ግሌፅነት እና ተጠያቂነት እንዱኖር በማዴረግ የህብረተሰቡ
ፌሊጎት መሟሊቱን ማረጋገጥ፡፡
6. የሕዛብ ስርጭት የተመጣጠነ እና ስብጥር ያሇው እንዱሆን ማበረታታት፤
7. የማሕበረሰብና የአካባቢ ዯህንነት መጠበቅ፤
8. የታሪካዊና የባህሊዊ ቅርሶች እንክብካቤና ጥገና ማግኘት፤
9. የህዛብና የግሌ ፌሊጎቶች ተጣጥሞ መገኘት፤
10. ዖሊቂ ሌማትን የሚያረጋግጥ ሆኖ መገኘት፤

809
 የፌትህ ሚኒስቴር

6. የከተሞች ወሰን
1. ከተሞች የራሳቸው የተሇየ ወሰን ይኖራቸዋሌ፡፡
2. የከተሞችን ወሰን ማስተካከሌ በሚያስፇሌግበት ወቅት የሚመሇከታቸው የክሌሌ
መንግሥታት ያስተካክሊለ፤ ቻርተር ያሊቸው ከተሞችም ወሰን በቻርተሩ ሊይ
ይመሇከታሌ፡፡
3. አንዴ ከተማ በዘህ አንቀጽ እንዯተመሇከተው የራሱ የሆነ ወሰን ቢኖረውም
አካባቢውን ይዜ እንዱሇማ ሇማዴረግ ሲባሌ አግባብ ባሇው የመንግሥት አካሌ
የዔዴገት ማእከሌ ሆኖ ሉመረጥና ዔውቅና ሉሰጠው ይችሊሌ፡፡
7. የፔሊኖች ዯረጃ
አገር አቀፌና ክሌሌ አቀፌ በሆኑ የሌማት ስትራተጂና እቅድች ሊይ ተመስርቶ
የሚከተሇው የፔሊን ዯረጃ ይኖራሌ፤
1. ብሔራዊ የከተማ ሌማት እቅዴ፤
2. ክሌሊዊ የከተማ ሌማት ፔሊን፤
3. የከተማ ፔሊን፡፡
8. የከተማ ፔሊን ዒይነቶች
የሚከተለት የከተማ ፔሊን ዒይነቶች በዘህ አዋጅ መሠረት እውቅና አግኝተዋሌ፤
1. ከተማ አቀፌ መዋቅራዊ ፔሊን፣ እና
2. የአካባቢ ሌማት ፔሊን፡፡
9. የመዋቅራዊ ፔሊን ትርጓሜና ይዖት
1. መዋቅራዊ ፔሊን በአጠቃሊይ በአንዴ ከተማ ክሌሌ ዯረጃ የተዖጋጀና የተነዯፇ ሆኖ
በማሕበራዊ፣ በኢኮኖሚያዊና በአካባቢ ዖርፍች የተመጣጠነ የከተማ ሌማት
ሇማስገኘት የሚያስችሌ ፉዘካሊዊ እዴገትን አስመሌክቶ መኖር የሚገባቸውን
መሰረታዊ ጉዲዮች የሚዖረዛርና ሕጋዊ ተፇፃሚነት ያሇው ፔሊን ሲሆን አባሪ
የፅሐፌ ማብራሪያዎችን ይጨምራሌ፡፡
2. ማንኛውም መዋቅራዊ ፔሊን በዋነኛነት የሚከተለትን ማመሌከት አሇበት፤
ሀ) ከተማው የሚያዴግበትን መጠንና አቅጣጫ፤
ሇ) ዋና ዋና የመሬት አጠቃቀም ምዴቦች፤
ሏ) የቤቶችን ሌማት፤

810
 የፌትህ ሚኒስቴር

መ) ዋና ዋና ማህበራዊና ፉዘካሊዊ የመሰረተ ሌማት አውታሮች የሚዖረጉበትንና

የሚዯራጁበትን ሥርዒት፤
ሠ) መሌሶ የማሌማት እርምጃን የሚጠይቁ የከተማውን አካባቢዎች፤
ረ) የአካባቢ ጥበቃ ነክ ጉዲዮችን፤
ሰ) የኢንደስትሪ ዜንን፡፡
3. መዋቅራዊ ፔሊን ተቋማዊ አዯረጃጀትን፣ ሃብትንና የህግ ማዔቀፌን ያካተተ
የአፇፃፀም እቅዴ ይኖረዋሌ፡፡።
10. መዋቅራዊ ፔሊን ፀንቶ ስሇሚቆየበት ጊዚ
ማንኛውም መዋቅራዊ ፔሊን ከፀዯቀበት ቀን ጀምሮ እስከ 10 አመት ፀንቶ የሚቆይ
ይሆናሌ፡፡
11. የአካባቢ ሌማት ፔሊን ትርጓሜና ይዖት
1. የአካባቢ ሌማት ፔሊን በስትራቴጂያዊ አካባቢዎች ሊይ በማተኮር አንዴን የከተማ
ክሌሌ ሇማሻሻሌ፣ ሇማዯስና ሇማስፊፊት በመካከሇኛ የዔቅዴ ዖመን በጊዚ
እየተከፊፇለና እየተቀናጁ የሚከናወኑ የሌማት ሥራዎችን የሚያሳይና
የከተማውን መዋቅራዊ ፔሊን ተግባራዊ ሇማዴረግ የሚያስችሌ ሕጋዊ ተፇጻሚነት
ያሇው የከተማ ፔሊን ነው፡፡
2. የአካባቢ ሌማት ፔሊን የከተማውን መዋቅራዊ ፔሊን ተግባራዊ ሇማዴረግ
የሚያስችለ ዋና ዋና ተግባራትን፣ የሌማት ግቦችን፣ ማስፇጸሚያ ስሌቶችን፣
የፇጻሚ አካሊት ሚናን፣ ተፇሊጊ ተቋሞችን፣ የአካባቢ ኢኮኖሚያዊ እንቅስቃሴን፣
የከተማ ዱዙይን መርሆችን፣ ተጨባጭ መስፇርቶችን፣ የአካባቢን ማዔቀፌ፣ በጀት
እና ጊዚን በዛርዛር የሚያሳይ ይሆናሌ፡፡
3. ማንኛውም የአካባቢ ሌማት ፔሊን እንዯየ አግባብነታቸው የሚከተለትን መያዛ
ይኖርበታሌ፤
ሀ) የመሬት አጠቃቀሙን አይነት ዜናዊ አመዲዯብ፣ የሕንፃ ከፌታና የጥግግት
መጠን፤
ሇ) የአካባቢ መንገድችና ዋና ዋና የመሠረተ ሌማት አውታሮችን፤
ሏ) የትራንስፕርት ስርዒቱን አዯረጃጀት፤
መ) የቤቶችን ዒይነትና የመንዯሮችን አዯረጃጀት፤

811
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሠ) የከተማ ማዯስ፣ ማሻሻሌና እንዯገና መዯሌዯሌ የሚጠይቁ የከተማውን

አካባቢዎች፤
ረ) አረንጓዳ ቦታዎችን፣ ክፌት ቦታዎችን፣ የውሃ አካሊትንና እንዱሁም ሇጋራ
አገሌግልት ሉውለ የሚችለ ቦታዎችን፤
ሰ) አግባብነት ያሊቸውን ላልች የአካባቢ ፔሊን ነክ ጉዲዮችን፡፡
4. የአካባቢ ሌማት ፔሊን ሇአፇጻጸሙ አስፇሊጊ የሆኑትን ተቋማዊ አዯረጃጀቶች፣
ሃብትና የመቆጣጠሪያ ዴንጋጌዎች ያካተተ ዛርዛር የአፇጻጸም እቅዴ ይኖረዋሌ፡፡
12. የማስፇጸሚያ ጊዚ
የአካባቢ ሌማት ፔሊን ተፇፃሚ የሚዯረገው መዋቅራዊ ፔሊኑ ፀንቶ በሚቆየበት ጊዚ
ውስጥ ይሆናሌ፡፡
13. የከተማ ፔሊኖችን ስሇማመንጨት
1. መሟሊት የሚገባቸው ፌሊጎቶች ተሇይተው ከመታወቃቸው አስቀዴሞ ማናቸውም
የከተማ ፔሊን ዛግጅት መጀመር የሇበትም፡፡
2. የሚመሇከተው ማንኛውም መንግሥዊም ሆነ መንግሥታዊ ያሌሆነ አካሌ በከተማ
ፔሊን ዛግጅት ወቅት ሉታይና ሉሟሊ ይገባሌ የሚሇውን ፌሊጎት በዯንብ
በሚወሰነው ሁኔታና ሥርዒት መሠረት የማመንጨት መብት አሇው፡፡
3. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) ዴንጋጌ እንዯተጠበቀ ሆኖ የከተማ ፔሊን
የማመንጨት ሂዯት ሉጀመር የሚችሇው በሚመሇከታቸው ቻርተር ባሊቸው
ከተሞችና የከተማ አስተዲዯሮች እንዱሁም በሚመሇከታቸው የክሌሌና የፋዳራሌ
አካሊት አማካኝነት ይሆናሌ፡፡
14. የከተማ ፔሊኖችን የማዖጋጀትና የመከሇስ ሥሌጣንና ተግባር
በማንኛውም ዯረጃ ሊይ የሚገኙ ከተሞች መዋቅራዊና የአካባቢ ፔሊኖቻቸውን
የማዖጋጀትና የመከሇስ ወይም በተመሰከረሊቸው የግሌ ወይም የመንግሥት ተቋማት
እንዱዖጋጁሊቸው ወይም እንዱከሇሱሊቸው የማዴረግ ሥሌጣንና ተግባር አሊቸው፡፡
ዛርዛርሩ በሕግ ይወሰናሌ፡፡
ክፌሌ ሦስት
ፔሊን ስሇማጽዯቅ፣ ስሇማስተዋወቅ፣ ስሇማስፇጸምና ስሇማሻሻሌ
15. የሕዛብ ውይይት
1. ፔሊን ከመፅዯቁ በፉት አመቺ በሆነ ስፌራ ሕዛቡ እንዱወያይበት ይዯረጋሌ፡፡

812
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. የፔሊን ዛግጅት ሂዯቶቹና ውይይቶቹ ሇጠቅሊሊው ሕዛብ በተሇይም ሇቀበላ ምክር

ቤቶችና ሇሕዛባዊ ማህበራት ግሌጽ እንዱሆኑና በበቂ ሁኔታ እንዱዯርሱ
ይዯረጋሌ፡፡
3. አግባብነት ያሊቸው ሃሳቦችና ተቃውሞዎች ፔሊኑን ሇማስተካከሌ እንዯግብዒት
ተዯርገው ይወሰዲለ፡፡ ዛርዛሩ በሕግ ይወሰናሌ፡፡
16. የከተማ ፔሊን ስሇማጽዯቅ
1. የከተሞች መዋቅራዊና የአካባቢ ሌማት የመጨረሻ ረቂቅ ፔሊኖች በየከተሞቹ
ምክር ቤቶች ውይይት ከተዯረገባቸው በኋሊ እንዱፀዴቁና ሇሚመሇከታቸው
የክሌሌ ወይም የፋዳራሌ አካሊት እንዱዯርሱ ይዯረጋሌ፡፡
2. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ዴንጋጌ ቢኖርም እንዯአግባቡ የክሌሌ
መንግሥት ወይም የፋዳራለ መንግሥት ከዘህ አዋጅ ከተዯነገጉት መሠረታዊ
መርሆዎች ጋር የማይጣጣም ሆኖ በሚገኝበት ጊዚ የጸዯቀ የከተማ ፔሊንን የማገዴ
ሥሌጣን ይኖረዋሌ፡፡
17. የጸዯቁ ፔሊኖችን ስሇማስተዋወቅ
1. ቻርተር ያሊቸው ከተሞችና የከተማ አስተዲዯሮች ማንኛውንም የመገናኛ ዖዳ
በመጠቀም የጸዯቁ የመዋቅራዊና የአካባቢ ሌማት ፔሊኖችን ሇሕዛብ በስፊት
ያስተዋውቃለ፡፡
2. በተጨማሪም የጸዯቁ ፔሊኖችን ፌሊጎቱ ሊሊቸው ወገኖች እንዱዯርሱ ያዯርጋለ፡፡
18. የከተማ ፔሊንን ስሇማስፇጸም
የከተማ ፔሊን አፇፃፀም ግሌጽ በሆነ የማስፇጸሚያ ስትራቴጂ.፣ ዯንቦችና መመሪያዎች
እንዱሁም በተዯራጀ አስፇፃሚ አካሌ የተዯገፇ ይሆናሌ፡፡
19. ስሇከተማ ፔሊን አፇፃፀም ኃሊፉነት
እያንዲንደ ቻርተር ያሇው ከተማ ወይም የከተማ አስተዲዯር የፀዯቀውን መዋቅራዊና
የአካባቢ ሌማት ፔሊን ይህን አዋጅ ሇማስፇጸም በሚወጣ ዯንብ መሠረት የማስፇጸም
ኃሊፉነት አሇበት።
20. ፔሊን የማስፇፀም ሥሌጣን
ማንኛውም ቻርተር ያሇው ከተማ ወይም የከተማ አስተዲዯር የከተማ ፔሊንን
በማስፇጸም ረገዴ የሚከተሇው ሥሌጣን ይኖረዋሌ፤

813
 የፌትህ ሚኒስቴር

1. ከመዋቅራዊና ከአካባቢ ሌማት ፔሊን ጋር የሚፃረሩ የሌማት እንቅስቃሴዎችን

የመቆጣጠርና የማስቆም፤
2. ካሣ በመክፇሌ የከተማ መሬት ይዜታን የማስሇቀቅ፤
3. ፔሊኑን ሇማስፇጸም ባስፇሇገ መጠን በፔሊኑ ክሌሌ ውስጥ የሚንቀሳቀሱ
የመንግሥት መስሪያ ቤቶችን፣ የሌማት ዴርጅቶችን፣ የአገሌግልት ሰጪ
ተቋሞችን፣ የግሌ ዴርጅቶችንና የላልች ያገባናሌ ባዮች እንቅስቃሴዎችን
የማስተባበር፡፡
21. ስሇካሳ ክፌያ
የከተማ ፔሊን ሇማስፇጸም ሲባሌ የከተማ መሬት ይዜታውን እንዱሇቅ የተዯረገ
ማንኛውም ባሇይዜታ አግባብ ባሇው ሕግ መሠረት ካሣ ይከፇሇዋሌ፡፡
22. የከተማ ፔሊኖችን ስሇማሻሻሌና ስሇማስተካከሌ
1. ማናቸውም የፀዯቀ የከተማ ፔሊን ፀንቶ የሚቆይበት ወይም የሚተገበርበት ጊዚ
እንዲሇቀ እንዱሻሻሌ ይዯረጋሌ፡፡
2. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ዴንጋጌ ቢኖርም አስፇሊጊ ሆኖ ከተገኘ የከተማ
ፔሊን ፀንቶ የሚቆይበት ወይም የሚተገበርበት ጊዚ ከማሇቁ በፉት ሉሻሻሌ
ይችሊሌ።
3. የፀዯቁ የከተማ ፔሊኖች አስፇሊጊ ሆኖ በሚገኝበት ጊዚ የአንዴን ከተማ ክፌሌ
በሚመሇከት ሉሻሻለ ይችሊለ።
23. የከተማ ፔሊን የማሻሻሌና የማስተካከሌ ሥሌጣንና ተግባር
ከተሞች ፔሊኖቻቸውን የማሻሻሌና የማስተካከሌ ወይም እንዱሻሻለሊቸውና
እንዱስተካከለሊቸው የማዴረግ ሥሌጣንና ተግባር ይኖራቸዋሌ፡፡ ዛርዛሩ በሕግ
ይወሰናሌ።
ክፌሌ አራት
ሌማትን ስሇመፌቀዴ
24. ትርጓሜ
የቃለ አገባብ ላሊ ትርጉም የሚያሰጠው ካሌሆነ በስተቀር በዘህ አዋጅ ውስጥ
‘ሌማት’ ማሇት በመሬት ሊይ ወይም ከመሬት በታች የሚካሄዴ የግንባታ፣
የምህንዴስና፣ የማዔዴን ወይም ላሊ ሥራ ወይም በማናቸውም መዋቅሮች ወይም
መንዯሮች የአገሌግልት ዖመን ሊይ የሚዯረግ ከፌተኛ ሇውጥ ነው።

814
 የፌትህ ሚኒስቴር

25. ክሌከሊ
1. አስቀዴሞ የሌማት ፇቃዴ ካሌተሰጠ በስተቀር በከተማ ውስጥ የሌማት እንቅስቃሴ
ማከናወን የተከሇከሇ ነው፡፡
2. ቻርተር ያሊቸው ከተሞች ወይም የከተማ አስተዲዯሮች ማናቸውም የሌማት
እንቅስቃሴ ያሇሌማት ፇቃዴ በከተማ ክሌሌ ውስጥ በሚከናወንበት ጊዚ ተገቢውን
እርምጃ ይወስዲለ፡፡
26. መሠረታዊ መርሆች
በማንኛውም የሌማት ሥራ ፇቃዴ የመስጠት ሂዯት የሚከተለት መሠረታዊ
መርሆዎች መከበር ይኖርባቸዋሌ፤
1. ቆጣቢና ዖሊቂነት ያሇው የመሬት አጠቃቀምን ማረጋገጥ፤
2. በአካባቢ ሊይ የጎሊ አለታዊ ተጽእኖ ይኖራቸዋሌ ተብሇው የሚገመቱ የሌማት
ፔሮጀክቶች በአካባቢ ተጽእኖ ግምገማ ጥናት መዯገፊቸውን ማረጋገጥ፤
3. መሬት ሇሌማት በሚቀርብበት ወቅት በከተማው ፔሊን መሠረት ተፇሊጊ
የመሠረተ ሌማት አውታሮች እንዱሟለሇት ማዴረግ፡፡
27. የሌማት ፇቃዴ ሇማግኘት ስሇሚቀርብ ማመሌከቻ
በአንዴ ከተማ ውስጥ በሌማት እንቅስቃሴ ሇመሰማራት የሚፇሌግ ማንኛውም አሌሚ
ፇቃዴ እንዱሰጠው ማመሌከት አሇበት፡፡
28. የሌማት ፇቃዴ ስሇመስጠት
1. የሚመሇከተው ቻርተር ያሇው ከተማ ወይም የከተማ አስተዲዯር የሌማት ሥራ
ፇቃዴ መርሆዎችን መሠረት በማዴረግ ያወጣቸውን ተፇሊጊ መመዖኛዎች
መሟሊታቸውን አረጋግጦ የሌማት ፇቃዴ ይሰጣሌ፡፡
2. እንዯ ሕንፃ ፇቃዴ ያሇ ተጨማሪ ፇቃዴ የሚያስፇሌጋቸው የሌማት ሥራዎች
በፇቃዴ አወጣጡ ሂዯት ውስጥ በመዋሃዴ እንዯ አንዴ ፇቃዴ ሆነው ሇአሌሚው
ይሰጣለ፡፡ ዛርዛሩ በሕግ ይወሰናሌ፡፡
29. የሌማት ፇቃዴ ጥያቄ ተቀባይነት ስሇሚያጣበት ሁኔታ
የሌማት ፇቃዴ ሇማግኘት የሚቀርብ ማመሌከቻ ከዘህ በታች ከተመሇከቱት
ምክንያቶች በአንደ ተቀባይነት ሉያጣ ይችሊሌ፤
1. የቀረበው የሌማት ዔቅዴ ከፀዯቀው የከተማው ፔሊን ጋር የማይጣጣም ሆኖ
ሲገኝ፤

815
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. የታቀዯው ሌማት በአካባቢውና በጠቅሊሊው ነዋሪ ህዛብ ሊይ አለታዊ ጫና

ሉኖረው ይችሊሌ ተብል ሲታመን፤
3. ሌማቱ በዘህ አዋጅ መሠረት በሚወጣ ሕግ ከተዯነገገ ማናቸውም ላሊ
አስፇሊጊ ሁኔታ ጋር ያሌተጣጣመ መሆኑ ሲታወቅ።
30. ፇቃዴ ፀንቶ ስሇሚቆይበት ጊዚ
በዘህ አዋጅ በተዯነገገው መሠረት የሚሰጥ የሌማት ፇቃዴ ፀንቶ የሚቆይበት ጊዚ
ቻርተር ባሇው ከተማ ወይም የከተማ አስተዲዯር ይወሰናሌ፡፡
31. የሌማት ፇቃዴን ስሇማገዴ
1. ሇማናቸውም አሌሚ የተሰጠ የሌማት ፇቃዴ ያንኑ ፇቃዴ በሰጠው ቻርተር ያሇው
ከተማ ወይም የከተማ አስተዲዯር ካሌሆነ በስተቀር በማንኛውም ላሊ አካሌ
ሉታገዴ አይችሌም፡፡
2. የዘህ አይነቱን እገዲ የሚያስከትለት ምክንያቶችና እገዲው የሚፇጸምባቸው
ሁኔታዎች በሕግ ይወሰናሌ፡፡
32. ስሇ ማፌረስ ፇቃዴ
1. በማናቸውም ከተማ ክሌሌ የሚከናወን መዋቅሮችን ወይም መንዯሮችን የማፌረስ
እንቅስቃሴ ፇቃዴ፣ እንዱኖረው ያስፇሌጋሌ፡፡
2. ጉዲዩ ከሚመሇከታቸው የክሌሌ ወይም የፋዳራሌ መንግሥት አካሊት በቅዴሚያ
የጽሁፌ ስምምነት ካሌተገኘ በስተቀር በባህሪያቸው ሇየት ያለ መዋቅሮችን
ሇማፌረስ የሚቀርብ ጥያቄ ተቀባይነት አይኖረውም፡፡
3. ፇቃደ የሚስጥባቸውም ሆነ የሚከሇከሌባቸው ሁኔታዎች፣ ስርአቶችና የአገሌግልት
ክፌያዎች ዛርዛር በህግ ይወሰናሌ፡፡
33. ስሇ ተስማሚነት የምስክር ወረቀት
1. አሌሚው በሚያቀርበው ጥያቄ መሠረት የሚመሇከተው ቻርተር ያሇው ከተማ
ወይም የከተማ አስተዲዯር በሚሰጠው የተሰማሚነት የምስክር ወረቀት የሌማት
ፇቃዴ የሚጠይቃቸው ሁኔታዎች መከበራቸው ይረጋገጣሌ፡፡
2. የተስማሚነት ምስክር ወረቀት የሚሰጥባቸውም ሆነ የሚከሇክሌባቸው ሁኔታዎችና
ሥርዒቶች በሕግ ይወሰናለ፡፡
34. ስሇ አገሌግልት ክፌያዎች

816
 የፌትህ ሚኒስቴር

ቻርተር ያሇው ከተማ ወይም የከተማ አስተዲዯር የሌማት ወይም የማፌሪስ ፇቃዴ
እንዱሁም የተስማሚነት የምስክር ወረቀት ሇመስጠት ተገቢውን የአገሌግልት
ክፌያ ሉያስከፌሌ ይችሊሌ፡፡ ዛርዛሩ በህግ ይወሰናሌ፡፡
ክፌሌ አምስት
ስሇ ቦታ መረጃ
35. የቦታ መረጃ የማግኘት መብት
ፌሊጎት ያሇው ማንኛውም ወገን በአንዴ ከተማ የስሌጣን ክሌሌ ውስጥ የሚገኝ ክፌሇ
ቦታ ስሇሚሇማበት ሁኔታ መረጃ የማግኘት መብት አሇው፡፡
36. ስሇ ቦታ መረጃ የምስክር ወረቀት
1. በከተሞች የሥሌጣን ክሌሌ ውስጥ ስሇሚገኝ ክፌሇ ቦታ ጥያቄ ሲቀርብ የቦታ
መረጃ የምስክር ወረቀት ሉሰጥ ይችሊሌ፡፡
2. ማንኛውም የቦታ መረጃ የምስክር ወረቀት የሚከተለትን ዛርዛሮች መያዛ
ይኖርበታሌ፤
ሀ) በከተማ ፔሊን ዯንቦችና በቦታ አጠቃቀም ረገዴ ተፇሊጊው ክፌሇ ቦታ
የሚገኝበት ሁኔታ፤
ሇ) በወቅቱ ያለና ሇወዯፉቱ የሚታሰቡ የሕዛብ አገሌግልት መስጫ አውታሮች
ይዜታና እነዘህኑ ሇማሟሊት የተጣለ ግዳታዎች ሁኔታ፤
ሏ) በክፌሇ ቦታው ሊይ ተፇጻሚነት ካሇው የግብር አይነት ወይም ኪራይ ጋር
የተያያዖ መረጃ፤
መ) የአፇር አይነት፣ የመሬት መንቀጥቀጠና የጎርፌ አዯጋ እንዱሁም ተፇሊጊውን
መረጃ ማግኘት እስከተቻሇ ዴረስ የክፌሇ ቦታው ላልች አስፇሊጊ
ዛርዛሮች፡፡
3. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ዴንጋጌ ቢኖርም በዯህንነት ቀጠናነት የተከሇለና
በዯንብ የሚዖረዖሩ ላልች አካባቢዎችን አስመሌክቶ የቦታ መረጃ የምስክር
ወረቀት ሇማግኘት የሚቀርብ ጥያቄ ተቀባይነት አይኖረውም፡፡
37. የቅዴሚያ ስምምነት ስሇማስፇሇጉ
የአውሮፔሊን ማረፉያዎችና ላልች ብሔራዊና አሇም አቀፊዊ የመሠረተ ሌማት
አውታሮች፣ የባሕሊዊ ቅርስ አካባቢዎች፣ የአርኪዮልጂና የቱሪዛም መስህብ ስፌራዎች

817
 የፌትህ ሚኒስቴር

የሚገኙበትን የከተማ ቦታ በሚመሇከት የሚጠየቅ የቦታ መረጃ ምስክር ወረቀት

አግባብ ካሊቸው አካሊት የጽሁፌ ስምምነት ካሌተገኘ በስተቀር ሉሰጥ አይችሌም፡፡
38. የምስክር ወረቀት ፀንቶ ስሇሚቆይበት ጊዚ
የቦታ መረጃ የምስክር ወረቀት በሕጉ ሇሚወሰን ጊዚ ፀንቶ ይቆያሌ፡፡
39. ስሇአገሇግልት ክፌያዎች
ቻርተር ያሇው ከተማ ወይም የከተማ አስተዲዯር የቦታ መረጃ የምስክር ወረቀቶችን
አዖጋጅቶ በሚስጥበት ጊዚ ተገቢውን ክፌያ ሉያስከፌሌ ይችሊሌ፡፡
ክፌሌ ስዴስት
ከተማን መሌሶ ስሇማሌማትና ስሇ ሌዩ ሌዩ ገጽታዎቹ
40. ስሇመሌሶ ማሌማት ወሰን
1. በዘህ አዋጅ መሠረት ከተማን መሌሶ የማሌማት ተግባር ማሇት ከተማ ነክ
ችግሮችን ሇማቃሇሌ፣ የኑሮ ዯረጃን ሇማሻሻሌና የተፊጠነ የከተማ ሇውጥና ብቃት
ያሇው የመሬት አጠቃቀምን ሇማስገኘት ታስቦ የሚፇፀም ሲሆን የከተማ
እዴሳትን፣ ማሻሻሌንና የመሬት እንዯገና ዴሌዯሊን ያካትታሌ፡፡
2. ከተሞች የአስተዲዯሮቻቸውን፣ የነዋሪዎቻቸውንና የአሌሚዎቻቸውን ተነሳሽነት
ተከትሇው መዋቅራዊና የአካባቢ ሌማት ፔሊኖችን መሠረት በማዴረግ እንዯገና
እንዱሇሙና እንዱያንሰራሩ ይዯረጋለ፡፡
41. ከተማን ስሇማዯስ
በዘህ አዋጅ መሰረት ከተማን የማዯስ ተግባር በአንዴ ከተማ ውስጥ የሚታዩትን
የፇራረሱ፣ ያረጁና የተተው መዋቅሮችን በከፉሌ ወይም በሙለ በማስወገዴ ምቹ
የመኖሪያና የሥራ አካባቢ በማዴረግ አሊማ ሊይ አተኩሮ የሚፇጸም ተግባር ነው፡፡
42. የከተማ እዴሳትን ስሇማከናወንና መምራት
1. የከተማ እዴሳት በመዋቅራዊና የአካባቢ ሌማት ፔሊን ሊይ በተመሇከተው አካባቢ
ማእቀፌ ሊይ ተመስርቶና በበቂ ምክንያት ተዯግፍ የሚታቀዴና የሚፇጸም
ይሆናሌ፡፡
2. የከተማ እዴሳት ይከናወንበታሌ ተብል በታሰበ አካባቢ የሠፇሩ ነዋሪዎች እዴሳቱ
በሥራ ሊይ ከመዋለ በፉት በቅዴሚያ ስሇሁኔታው እንዱያውቁና እንዱመክሩበት
ይዯረጋሌ፡፡

818
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. የከተማ እዴሳት የሚካሄዯውና የሚመራው እንዯ አግባቡ የክሌሌና የፋዳራሌ

መንግሥታትን በማማከር፣ ከክሌልች ፇቃዴ በማግኘትና ሇጉዲዩ የሚገባውን
ጥንቃቄ በማዴረግ ቻርተር ባሊቸው ከተሞች ወይም የከተማ አስተዲዯሮች
ኃሊፉነት ይሆናሌ።
4. የከተማ እዴሳት በሥራ ሊይ የሚውሌባቸው ሁኔታዎችና ሥርዒቶች በሕግ
ይወስናለ፡፡
43. ከተማን ስሇማሻሻሌ
በዘህ አዋጅ መሠረት ከተማን የማሻሻሌ ተግባር በአንዴ ከተማ ውስጥ የሚታዩትን
ዛቅተኛ ዯረጃ ያሊቸው መዋቅሮች በማዯስና በከፉሌ በማስወገዴ እንዱሁም የመሠረተ
ሌማትና ላልች አገሌገልት መስጫ አውታሮችን በመዖርጋት ወዯምቹ ወይም
ወዯተሻሇ የመኖሪያና የመሥሪያ አካባቢነት የማሻሻሌ ርምጃ ነው፡፡
44. የከተማ ማሻሻሌን ስሇማከናወን እና መምራት
1. የከተማ ማሻሻሌ መዋቅራዊና የአካባቢ ፔሊንን በመከተሌ በሚመሇከታቸው ቻርተር
ባሊቸው ከተሞች ወይም የከተማ አስተዲዯሮች የሚፇጸምና የሚመራ ይሆናሌ፡፡
2. የከተማ ማሻሻሌ ተግባር የሚከናወነው የአካባቢ ገጽታን ሇማሻሻሌ ብቻ ሳይሆን
የነዋሪዎቹን ማህበራዊና ኢኮኖሚያዊ ዯረጃ ሇማሳዯግ ጭምር ይሆናሌ፡፡
3. ከተማ የማሻሻሌ ሥራ የሚከናወንባቸው ሁኔታዎችና ሥርዒቶች በሕግ
ይዖረዖራለ፡፡
45. ቦታን እንዯገና ስሇመዯሌዯሌ
1. በዘህ አዋጅ መሠረት ቦታን እንዯገና የመዯሌዯሌ ተግባር በተዯራሽነት፣ በመጠን፣
በአቀማመጥና በዋና ዋና የመሠረተ ሌማት አውታሮች አቅርቦት ረገዴ የተመቻቹ
ሆነው ውጤታማና ቆጣቢ የመሬት አጠቃቀምን የሚያረጋግጡ ቦታዎችን
ሇማስገኘት ሲባሌ ክፌሇ ቦታዎችን የመከፊፇሌና የማስተካከሌ ተግባር ነው፡፡
2. የመሬት ሀብትን በተሻሇ ዯረጃ ሇሕዛብ ጥቅም ሇማዋሌ ዒሊማ ካሌሆነ በስተቀር
የከተማ ቦታን እንዯገና የመዯሌዯሌ ተግባር አይከናወንም፡፡
46. ተጣጥሞ ስሇመገኘት
በተግባር ሊይ እንዱውሌ የታሰበ ማናቸውም ቦታን እንዯገና የመዯሌዯሌ እቅዴ
ከከተማው የቦታ አጠቃቀም ፔሊን ጋር ተጣጥሞ መገኘት ይኖርበታሌ፡፡
47. ቦታን እንዯገና መዯሌዯሌን ስሇማከናወንና መምራት

819
 የፌትህ ሚኒስቴር

1. ቦታን እንዯገና የመዯሌዯሌ ተግባር የሚከናወነውና የሚመራው ጉዲዩ

በሚመሇከታቸው ቻርተር ያሊቸው ከተሞች ወይም የከተማ አስተዲዯሮች ይሆናሌ፡፡
2. ቦታ እንዯገና የሚዯሇዯሌባቸው ዛርዛር ሁኔታዎችና ሥርዒቶች በሕግ ይወስናለ፡፡

ክፌሌ ሰባት
ሌማትን ሇጊዚው ስሇማስቆምና ቦታ ስሇሚገኝበት ሁኔታ
48. ሌማትን ሇጊዚው ስሇማስቆም
በዘህ አዋጅ መሠረት ሌማትን ሇጊዚው የማስቆም ዴርጊት የአንዴ ከተማ ፔሊን
በዛግጅት፣ በክሇሣ ወይም በመሻሻሌ ሊይ በሚገኝበት ወቅት ቻርተር ያሇው ከተማ
ወይም የከተማ አስተዲዯር አንዴን አካባቢ ወይም ክፌሇ ቦታ የማሌማቱ እንቅስቃሴ
ሇጊዚው እንዱቆም ሇማዴረግ የሚያስችሇው ሕጋዊ እርምጃ ነው፡፡
49. ሌማትን ሇጊዚው የማስቆም እርምጃ ስሇሚወሰዴባቸው ሁኔታዎች
የሚከተለት ሁኔታዎች ሲያጋጥሙ ቻርተር ያሇው ከተማ ወይም የከተማ አስተዲዯር
ማናቸውንም የሌማት እንቅስቃሴ ሇጊዚው የማስቆም ስሌጣን ይኖረዋሌ፤
1. የማሌማት ወይም የማፌረሱ ተግባር በዛግጅት፣ በክሇሳ ወይም በመሻሻሌ ሊይ
የሚገኝ ማናቸውንም የከተማ ፔሊን በሥራ ሊይ እንዲይውሌ የማሰናከሌ ውጤት
ይኖረዋሌ ተብል የተገመተ እንዯሆነ፤
2. በመካሄዴ ሊይ የሚገኝ ሌማት የአንዴን ንብረት ዋጋ በማናር ሇወዯፉቱ የመሬት
አጠቃቀም ሇውጥ ቢያጋጥም ሉከተሌ የሚችሇውን መሬት የማስሇቀቅ እርምጃ
እንዯሚያውክ ከወዱሁ የተገመተ እንዯሆነ፡፡
50. ክሌከሊ
1. በዘህ አዋጅ መሠረት የሌማት ሥራ ሇጊዚው እንዱቆም በተዯረገባቸው አካባቢዎች
ውስጥ ሇማናቸውም እንቅስቃሴ የሌማትም ሆነ የማፌረስ ፇቃዴ ሉሰጥ
አይችሌም፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ሥር የተዯነገገው ቢኖርም እንዱህ ያሇው የሌማት
እንቅስቃሴ በዛግጅት፣ በክሇሣ ወይም በመሻሻሌ ሊይ ያሇን የአንዴ ከተማ ፔሊን
ተፇጸሚነት ሇዖሇቄታው በከፌተኛ ዯረጃ የማያውከና በጣም አስፇሊጊ መሆኑ
ሲታመንበት ቻርተር ያሊቸው ከተሞች ወይም የከተማ አስተዲዯሮች የተጠየቀውን

820
 የፌትህ ሚኒስቴር

የሌማት ፇቃዴ ሉሰጡ ወይም ቀዯም ብል የተሰጠ ፇቃዴ ተፇፃሚነት

እንዱቀጥሌ ሉፇቅደ ይችሊለ፤ ዛርዛሩ በሕግ ይወሰናሌ፡፡
51. ተፇጻሚነቱ ፀንቶ ስሇሚቆይበት ጊዚ
በዯንብ የሚወሰነው ከፌተኛ የጊዚ ገዯብ እንዯተጠበቀ ሆኖ ማናቸውም የሌማት
ሥራዎችን ሇጊዚው የማስቆም እርምጃ ተፇፃሚ የሚሆነው የሚመሇከተው የከተማ
ፔሊን ዛግጅት፣ ክሇሳ ወይም ማሻሻሌ ሥራ እስከሚጠናቀቅበት ጊዚ ዴረስ ይሆናሌ፡፡
52. መሬት ስሇሚገኝበት ሁኔታና ስሇመጠባበቂያ ይዜታ
በማንኛውም ዯረጃ ሊይ ያለ ከተሞች በዘህ አዋጅ መሠረት፤
1. በሥሌጣን ክሌሊቸው ውስጥ ሇሕዛብ ጥቅም የሚውሌ መሬት የማግኘትና
መጠባበቂያ የመያዛ፣
2. ንብረት ማስሇቀቅና ማፌረስን ሇመቀነስ ሲባሌ በከተማ ፔሊን ዛግጅት ወቅት
መሬትን ሇይቶ በመጠባበቂያነት የመያዛ መብትና ግዳታ ይኖራቸዋሌ፡፡
53. ስሇመጠባበቂያ ቦታ ምዴቦች
በዘህ አዋጅ መሠረት የሚያዛ የመጠባበቂያ ቦታ የሚከተለት ምዴቦች ይኖሩታሌ፤
1. የሕዛብ ጥቅምን ሇሚመሇከት ሌማት የሚውሌ ወይም ሇዘሁ አሊማ ታስቦ የሚያዛ
ቦታ፤
2. በከተማ ፔሊን ዛግጅት ጊዚ ሊሌታዮና በአፇፃፀሙ ወቅት ሇሚያጋጥሙ ሁኔታዎች
የሚያዛ ቦታ፡፡
54. መሬት ስሇሚገባቸውና መጠባበቂያ ስሇሚያዛባቸው ሁኔታዎች
ቻርተር ያሊቸው ከተሞች ወይም የከተማ አስተዲዯሮች ሇሕዛብ ጥቅም የሚውሌ
መሬት ሇማግኘትና በመጠባበቂያነት ሇመያዛ በሚፇሌጉበት ጊዚ አግባብ ባሇው ሕግ
መሰረት ባሇይዜታዎችን ሇማስሇቀቅ ያሊቸውን መብት ሉገሇገለበት ይችሊለ፡፡ ዛርዛሩ
በሕግ ይወስናሌ፡፡
ክፌሌ ስምንት
ሥሌጣንና ተግባራትን ስሇማዯሊዯሌ
55. የሚኒስቴሩ ሥሌጣንና ተግባር
የዘህን አዋጅ አፇፃፀም በሚመሇከት ሚኒስቴሩ የሚከተለት ሥሌጣንና ተግባራት
ይኖሩታሌ፤

821
 የፌትህ ሚኒስቴር

1. ከሚመሇከታቸው የፋዳራሌ መንግሥት አካሊት ጋር በመተባበር ብሔራዊ የከተማ

ሌማት እቅዴ ያዖጋጃሌ፤
2. የከተማ ፔሊኖች ከዘህ አዋጅ ጋር የሚጣጣሙ ስሇመሆናቸው ቁጥጥርና ክትትሌ
በማዴረግ በአገሪቱ ውስጥ የተመጣጠነና የተቀናጀ የከተማ ሌማት መኖሩን
ያረጋግጣሌ፤
3. ሇክሌሌ ከተሞችና ሇፋዳራሌ መንግሥት ተጠሪ ሇሆኑ ከተሞች የከተማ ፔሊንን
በሚመሇከት የቴክኒክና የአቅም ግንባታ ዴጋፌ ያዯርጋሌ፤
4. የሌማት አፇቃቀዴ ዯንቦችን አጠቃሊይ ተፇፃሚነት በብሔራዊ ዯረጃ ይከታተሊሌ፣
ይገመግማሌ፤
5. የከተማ ፔሊንን የሚመሇከቱ መረጃዎችን ያሰባስባሌ፣ ያዯራጃሌ፣ ፌሊጎቱ ያሊቸው
ወገኖች እንዱያገኟቸው ያዯርጋሌ፤
6. ሇአማካሪዎች ፇቃዴና ዯረጃ ሇመስጠት የሚረደ መመዖኛዎችን ያዖጋጃሌ፤
በከተማ ፔሊን አዖገጃጀት ሥራ ሇሚሰማሩና በዯረጃ አንዴ ሊይ ሇሚመዯቡ
አማካሪዎች የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ይሰጣሌ፡፡
56. የክሌሌ መንግሥታት ሥሌጣንና ተግባር
የዘህን አዋጅ አፇፃፀም በሚመሇከት የክሌሌ መንግሥታት የሚከተለት ሥሌጣንና
ተግባራት ይኖሯቸዋሌ፤
1. ከብሔራዊ የከተማ ሌማት ዔቅዴ የተጣጣሙ ክሌሌ አቀፌ የከተማ ዔቅድችን
ማመንጨትና ማዖጋጀት፤
2. የከተማ ፔሊኖች በአግባቡ ስሇመፇፀማቸው ይከታተሊለ፤ ይገመግማለ፤
ያረጋግጣለ፤
3. ሇክሌለ ሌማት የጎሊ ጠቀሜታ የሚኖራቸውን ሁሇት ወይም ከዘያ በሊይ የሆኑ
ከተሞችን የሌማት ጥረቶች ያስተባብራለ፤ ያቀናጃለ፡፡
57. ሇፋዯራሌ መንግሥት ተጠሪ የሆኑ ከተሞች ሥሌጣንና ተግባር
የዘህን አዋጅ አፇፃፀም በሚመሇከት ሇፋዳራሌ መንግሥት ተጠሪ የሆኑ ከተሞች
የሚከተለት ሥሌጣንና ተግባራት ይኖሯቸዋሌ፤
1. እንዯየአግባቡ ከክሌሌና ከአገር አቀፌ የከተማ ሌማት እቅድች ጋር የተጣጣሙ
ከተማ አቀፌ መዋቅራዊና የአካባቢ ሌማት ፔሊኖችን ያዖጋጃለ፣ ወይም
እንዱዖጋጁ ያዯርጋለ፣ ይፇጽማለ፤

822
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. የከተማ ፔሊኖች በአግባቡ ስሇመፇጸማቸው ይከታተሊለ፣ ይገመግማለ፣ ያረጋግጣለ፤

3. በሥሌጣን ክሌሊቸው ውስጥ የሚከናወኑትን የሌማት ተግባራት ይመራለ፣
ይቆጣጠራለ፤
4. የከተማ ቦታንና በሊዩ ሊይ የሚገኘውን የማይንቀሳቀስ ንብረት አስመሌክቶ
አስተማማኝና በስርአት የተዯራጀ መረጃ እንዱኖር ያዯርጋለ፣ ጥያቄ
ሲቀርብሊቸውም መረጃ ይሠጣለ፡፡
58. ቅጣት
1. ማናቸውም ሰው በዘህ አዋጅ በተዯነገገው መሠረት ያሌተዖጋጁ ፔሊኖች አግባብ
ባሊቸው አካሊት ከመጽዯቃቸው በፉት፣ ወይም በሚያጸዴቀው አካሌ ማስተካከያ
እንዱዯረግባቸው የተወሰኑ ወይም እንዱታገደ ወይም ሇጊዚው እንዱቆሙ ውሳኔ
የተሰጠባቸው ፔሊኖች በሚመሇከተው አካሌ ሳይጸዴቁ ወይም ተገቢው ማስተካከያ
ሳይዯረገባቸው ተግባራዊ እንዱሆኑ ፇቃዴ የሰጠ ወይም ተግባራዊ እንዱሆኑ
ያዯረገ እንዯሆነ ይህን አዋጅ ሇማስፇጸም በሚወጣ ዯንብ በሚወሰነው መሰረት
ይቀጣሌ፡፡
2. በዘህ አዋጅ የተመሇከቱት እርምጃዎች እንዯተጠበቁ ሆነው ማንኛውም የሌማት
ፇቃዴ ሇመስጠት አግባብ ካሇው አካሌ የሌማት ፇቃዴ ሳይሰጠው ማንኛውም
የሌማት ሥራ የሚያከናውን ሰው ይህን አዋጅ ሇማስፇጸም በሚወጣ ዯንብ
በሚወሰነው መሠረት ይቀጣሌ፡፡
ክፌሌ ዖጠኝ
ሌዩ ሌዩ ዴንጋጌዎች
59. የተሻረ ሕግ
የከተሞች ፔሊን አዖገጃጀትና አፇጻጸም አዋጅ ቁጥር 315/1979 በዘህ አዋጅ
ተሽሯሌ፡፤
60. ተፇፃሚነት የማይኖራቸው ሕጏች
ከዘህ አዋጅ ጋር የሚቃረን ማንኛውም ሕግ፣ ዯንብ፣ መመሪያ ወይም የተሇመዯ
አሰራር በዘህ አዋጅ ውስጥ በተመሇከቱት ጉዲዮች ሊይ ተፇጻሚነት አይኖረውም፡፡

823
 የፌትህ ሚኒስቴር

61. አዋጁ የሚፀናበት ጊዚ

ይህ አዋጅ በፋዳራሌ ነጋሪት ጋዚጣ ታትሞ ከወጣበት ቀን ጀምሮ የፀና ይሆናሌ፡፡
አዱስ አበባ ግንቦት 8 ቀን 2000 ዒ.ም
ግርማ ወሌዯጊዮርጊስ
የኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ፔሬዘዲንት

824
 የፌትህ ሚኒስቴር

ክፌሌ ሃያ አምስት
የከተማ ቦታና የገጠር መሬት አስተዲዯር
አዋጅ ቁጥር 1161/2011
ሇሕዛብ ጥቅም ሲባሌ የመሬት ይዜታ የሚሇቀቅበት፣ ካሣ የሚከፇሌበት እና ተነሺዎች
መሌሰው የሚቋቋሙበትን ሁኔታ ሇመወሰን የወጣ አዋጅ
መንግስት ሇሕዛብ አገሌግልት ሇሚያከናውናቸው የሌማት ሥራዎች መሬትን መጠቀም
አስፇሊጊ ስሇሆነ፤
የአገሪቱ ከተሞች ከጊዚ ወዯ ጊዚ እያዯጉና የነዋሪዎቹም ቁጥር እየጨመረ በመሄደ
በከተሞች ፔሊን መሠረት ሇመኖሪያ ቤት ግንባታ፣ ሇመሠረተ ሌማት፣ ሇኢንቨስትመንትና
ሇላልች አገሌግልቶች የሚውሌ የከተማ መሬትን መሌሶ ማሌማት አስፇሊጊ በመሆኑ፣
እንዱሁም በገጠር ሇሚከናወኑ የሌማት ሥራዎች መሬት አዖጋጅቶ ማቅረብ በማስፇሇጉ፤
የመሬት ይዜታ እንዱሇቅ ሇተዯረገ ባሇይዜታ ተገቢና ተመጣጣኝ ካሣና የተነሽ ዴጋፌ
ሇመክፇሌ ግምት ውስጥ መግባት የሚገባቸውን መሠረታዊ መርሆዎችን ሇይቶ መወሰን
በማስፇሇጉ፤
ካሣውን የመተመን፣ የመክፇሌ እና ተነሺዎችን መሌሶ የማቋቋም ሥሌጣንና ኃሊፉነት
ያሇባቸውን አካሊት በግሌጽ ሇይቶ ሇመወሰን በማስፇሇጉ፤
በነባሩ ሕግ ያጋጠሙ የሕግ ክፌተቶችን ሇማስተካከሌና ላልች የመሬት ይዜታ
የሚሇቀቅበትን እና ካሣ የሚከፇሌበት ሥርዒቱን ይበሌጥ ውጤታማ የሚያዯርጉ
ዴንጋጌዎችን ማካተት አስፇሊጊ ሆኖ በመገኘቱ፤
ከይዜታ መነሳትና ካሳ ክፌያ ጋር ተያይዜ ስሇሚኖር የቅሬታ አቀራረብና ውሳኔ አሰጣጥ
ስርዒት በግሌጽ መወሰን አስፇሊጊ በመሆኑ፤
የፋዯራሌ መንግሥት የመሬት አጠቃቀም ሕግ የማውጣት ሥሌጣን እንዲሇው በሕገ
መንግስቱ አንቀጽ 51(5) በመዯንገጉ፣
ሇህዛብ ጥቅም ሲባሌ የሚሇቀቅ ንብረትን በሚመሇከት ተመጣጣኝ ካሣ በቅዴሚያ
እንዱከፇሌ በአንቀጽ 40(8) በመዯንገጉ እንዱሁም ተነሺዎች በመንግስት ዔርዲታ
እንዱቋቋሙ በአንቀጽ 44(2) የተቀመጠውን መሠረተ ሀሳብ በዛርዛር መዯንገግ በማስፇሇጉ፤
በኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ሕገ መንግሥት አንቀጽ 55(2)(ሀ) መሠረት
የሚከተሇው ታውጇሌ፡፡

825
 የፌትህ ሚኒስቴር

1. አጭር ርእስ
ይህ አዋጅ "ሇሕዛብ ጥቅም ሲባሌ የመሬት ይዜታ የሚሇቀቅበት፣ካሣ የሚከፇሌበት እና
ተነሺዎች መሌሰው የሚቋቋሙበትን ሁኔታ ሇመወሰን የወጣ አዋጅ ቁጥር 1161/2011"
ተብል ሉጠቀስ ይችሊሌ፡፡
2. ትርጓሜ
የቃለ አገባብ ላሊ ትርጉም የሚያሰጠው ካሌሆነ በስተቀር በዘህ አዋጅ ውስጥ፡-
1. "የህዛብ ጥቅም" ማሇት በቀጥታም ሆነ በተዖዋዋሪ መንገዴ ማሕበራዊና ኢኮኖሚያዊ
ሌማትን ሇማጎሌበት የክሌሌ ካቢኔ፤ የአዱስ አበባ፤ የዴሬዲዋ ወይም አግባብ ባሇው
የፋዯራሌ አካሌ በመሬት አጠቃቀም ዔቅዴ ወይም በሌማት ዔቅዴ ወይም በመሠረተ
ሌማት መሪ ፔሊን መሠረት ሇሕዛብ የተሻሇ የጋራ ጥቅምና ዔዴገት ያመጣሌ ተብል
የተወሰ ነው፡፡
2. "የንብረት ካሣ" ማሇት የመሬት ይዜታውን እንዱሇቅ ሇሚወሰንበት ባሇይዜታ በመሬቱ
ሊይ ሇሰፇረው ንብረት ወይም ሊዯረገው ቋሚ ማሻሻያ በዒይነት ወይም በገንዖብ
ወይም በሁሇቱም የሚከፇሌ ክፌያ ነው፡፡
3. "የሌማት ተነሽ ካሣ" ማሇት ባሇይዜታው የመሬት ይዜታውን ሲሇቅ በመሬቱ ሊይ
የመጠቀም መብቱ በመቋረጡ ምክንያት የሚዯርስን ጉዲት ሇማካካስ የሚከፇሌ ክፌያ
ነው፡፡
4. "የሌማት ተነሽ ዴጋፌ" ማሇት የመሬት ባሇይዜታ ከመሬቱ በጊዚያዊም ሆነ በቋሚነት
ሲነሳ ከአዱሱ አካባቢ ጋር መሊመዴ እንዱችሌ ከንብረት እና ከሌማት ተነሽ ካሣ
በተጨማሪ በዒይነት ወይም በገንዖብ የሚሰጥ ዴጋፌ ነው፡፡
5. "የኢኮኖሚ ጉዲት ካሣ" ማሇት ከቦታቸው ያሌተነሱ ነገር ግን መሬት ሇሕዛብ ጥቅም
በመሇቀቁ ምክንያት በመቀጠር ወይም በመነገዴ ወይም በማከራየት እና ከመሳሰለት
ያገኙት የነበረ ገቢ በመቋረጡ ሇሚዯርስ ጉዲት የሚከፇሌ ካሣ ነው፡፡
6. "የማህበራዊ ትስስር መቋረጥና ሥነ-ሌቦና ጉዲት ካሣ" ማሇት ሇተነሺ ከነበረበት
አካባቢ በመነሳቱ የነበረው ማህበራዊ ትስስር በመቋረጡ የሚከፇሌ የማህበራዊ
ትስስር መቋረጥ እና የስነ ሌቦና ጉዲት ማካካሻ ክፌያ ነው፡፡
7. "መሌሶ ማቋቋም" ማሇት ሇሌማት ተብል በተወሰዯው መሬት ምክንያት የሚያገኙት
ጥቅም ሇሚቋረጥባቸው ተነሺዎች ዖሊቂ የገቢ ምንጭ እንዱኖራቸው የሚሰጥ ዴጋፌ
ነው፡፡

826
 የፌትህ ሚኒስቴር

8. "ቀመር" ማሇት ሇህዛብ ጥቅም በሚሇቀቅ መሬት ሊይ ሇሠፇረ ንብረት ወጥ የሆነ

የካሣ ስላት የሚሰራበት ዖዳ ነው፡፡
9. "ቋሚ ማሻሻያ" ማሇት በይዜታው ሊይ የምንጣሮ፣ ዴሌዯሊና እርከን ሥራ፣ ውሃ
መከተር ሥራ እና የግቢ ንጣፌና ማስዋብ የመሳሰለትን ሥራዎች ያጠቃሌሊሌ።
10. "የማቋቋሚያ ማዔቀፌ" ማሇት ሇህዛብ ጥቅም ሲባሌ ከመሬት ይዜታቸው
እንዱነሱ ሲዯረግ ዖሊቂ የሆነ የገቢ ምንጭ ሉኖራቸው የሚያስችሌ የሥራ መርሏ
ግብር ነው፡
11. "የወሌ ይዜታ" ማሇት ከመንግሥት ወይም ከግሌ ይዜታነት ውጭ የሚገኝና
የአካባቢው ማህበረሰብ ሇግጦሽ፣ ሇዯንና ሇማህበራዊ አገሌግልት በጋራ
የሚጠቀሙበት የመሬት ይዜታ ነው፡፡
12. ‘ክሌሌ’ ማሇት በኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዳሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ሕገ
መንግሥት አንቀጽ 47/1 የተመሇከተው ማንኛውም ክሌሌ ነው።
13. "የከተማ አስተዲዯር" ማሇት በሕግ የከተማ አስተዲዯር ሥሌጣንና ተግባር
የተሰጠው አካሌ ነው፡፡
14. "መሠረተ ሌማት" ማሇት ከመሬት በሊይ ወይም ከመሬት በታች ያሇ መንገዴ፣
የባቡር ሀዱዴ፣ የአውሮፔሊን ማረፉያ፣የቴላኮሙኒኬሽን፣ የኤላክትሪክ ኃይሌ፣
የመስኖ፣የውሀ መስመር ወይም የፌሳሽ ማስወገጃ መስመር ሲሆን ላልች ተያያዥ
ግንባታዎችንም ይጨምራሌ።
15. ‘የአገሌግልት መስመር" ማሇት ሇህዛብ ጥቅም ሲባሌ የሚሇቀቅ መሬት
ከመሬቱ በሊይ ወይም ውስጥ የተዖረጋ የውሃ የፌሳሽ የኤሌክትሪክ ወይም የስሌክ
መስመር ሲሆን ላልች ተመሳሳይ ስራዎችንም ይጨምራሌ፡፡
16. ‘ተነሺ’ ማሇት ሇህዛብ ጥቅም መሬት በሚሇቀቅበት ጊዚ በተሇቀቀው መሬት
ሊይ ይኖሩ የነበሩ ባሇይዜታ ተከራይ ተቀጥሮም ሆነ በግሌ ይሰራ የነበረ እና
በጥገኝነት ይኖር የነበረን ይጠቀሌሊሌ፡፡
17. ‘አቤቱታ ሰሚ’ ማሇት በዘህ አዋጅ አፇጻፀም ሊይ ሇሚነሳ ቅሬታ የሚመሇከት
እና ውሳኔ የሚሰጥ አካሌ ነው
18. "ይግባኝ ሰሚ" ማሇት አቤቱታ ሰሚ አካሌ የሰጠውን ውሳኔ በይግባኝ
ተመሌክቶ ውሳኔ የሚሰጥ አካሌ ነው፡፡

827
 የፌትህ ሚኒስቴር

19. "እውቅና ያሇው ገማች" ማሇት ቋሚ ንብረቶችን ሇመገመት አግባብ ባሇው

አካሌ እውቅና የተሰጠው ገማች አካሌ ነው፡፡
20. "አስቸኳይ ሌማት" ማሇት በመዯበኛው የጊዚ ሰላዲ መሄዴ የማይችሌና
ሇከፌተኛ ወጪ ሉዲርግ ወይም ከፌተኛ ገንዖብ ሉያሳጣ የሚችሌ መሆኑ ተረጋግጦ
በመንግስት የተወሰነ የሌማት አይነት ነው፣
21. "ውስብስብ መሰረተ ሌማት" ማሇት በተሇመዯው አሰራር የማይሰራ፣በአገር
ውስጥ ባሇው ባሇሙያ የማይሰራ፣ እቃዎችም በክምችት የማይያዛበት፣ ከአገር ውጪ
ግዥ የሚጠይቅ እና መሰሌ ስራ ሆኖ በመሰረተ ሌማት ባሇሙያ የተረጋገጠ እና
በመሰረተ ሌማት ተቋም ሀሊፉ የፀዯቀ ተጨማሪ ጊዚ የሚያስፇሌገው የመሰረተ
ሌማት አይነት ነው፣
22. "ሀገራዊ ወይም ክሌሊዊ ፊይዲ ያሊቸው ሌማቶች" ማሇት ሇኢትዮጵያ እዴገትና
ትራንፍርሜሸን ከፌተኛ ሇውጥ የሚያመጡ የሌማት ፔሮጀክቶች ወይም የትብብር
መስኮችን ሇማስፊት በሚዯረጉ እንቅስቃሴዎች ሀገሪቱ ከላልች ሀገሮች ሇሚኖራት
የተሻሇ ግንኙነት መሰረት እንዱጥለ የታቀደ ሌማቶች ናችው፡፡
23. ‘ሰው" ማሇት ማንኛውም የተፇጥሮ ሰው ወይም በሕግ የሰውነት መብት
የተሰጠው አካሌ ነው፡፡
24. ማንኛውም በወንዴ ጸታ የተዯነገገው የሴትንም ፆታ ይጨምራሌ፡፡
3. የተፇጻሚነት ወሰን
ይህ አዋጅ ሇሕዛብ ጥቅም ሲባሌ የመሬት ይዜታ የሚሇቀቅበትን፣ ካሣ የሚከፇሌበትንና
ተነሺዎች መሌሰው የሚቋቋሙበትን ሁኔታ በሚመሇከት በመሊ ሀገሪቱ በከተማም ሆነ
በገጠር ተፇጻሚ ይሆናሌ።
4. መርሆዎች
1. የመሬት ይዜታ ሇሕዛብ ጥቅም እንዱሇቀቅ የሚዯረገው በመሬት አጠቃቀም ዔቅዴ
ወይም በከተሞች መዋቅራዊ ዔቅዴ ወይም በመሠረተ ሌማት መሪ ፔሊን መሠረት
መሆን አሇበት፡፡
2. ሇሕዛብ ጥቅም መሬት ሲሇቀቅ የሚከፇሌ ካሣና የሚሰጥ የማቋቋሚያ ዴጋፌ
የተነሺዎችን የኑሮ ሁኔታ የሚያሻሻሌና የሚያስቀጥሌ መሆን አሇበት፡፡
3. በፋዯራሌ መንግስትም ሆነ በክሌሌ መንግስታት፤በአዱስ አበባ ወይም ዴሬዲዋ
ከተማ አስተዲዯሮች ሇሚከናወኑ የሌማት ሥራዎች በአንዴ አካባቢ ሇሚገኙ ቦታዎች

828
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሇሠፇረ ንብረት እና ተጓዲኝ ጥቅም ማጣት የሚከፇሌ የካሣ ነጠሊ ዋጋ ተመን

ተመሳሳይ መሆን አሇበት።
4. ሇሕዛብ ጥቅም መሬት እንዱሇቀቅ ሲዯረግ አሰራሩ ግሌጽ፣አሳታፉ፣ ፌትሃዊ እና
ተጠያቂነትን የተከተሇ መሆን አሇበት፡፡
ክፌሌ ሁሇት
መሬት ሇማስሇቀቅ ስሇሚፇፀም ሥነ-ሥርዒት
5. የሚሇቀቀው መሬት ሇሕዛብ ጥቅም መሆኑን ስሇመወሰን
1. አግባብ ያሇው የፋዯራሌ አካሌ ወይም የክሌለ፤አዱስ አበባ ወይም ዴሬዲዋ ካቢኔ
በቀጥታም ይሁን በተዖዋዋሪ የተሻሇ ሌማት ያመጣሌ ብል በመሬት አጠቃቀም
እቅዴ ወይም በሌማት እቅዴ ወይም በመሠረተ ሌማት መሪ ፔሊን መሠረት
የሚሇቀቀውን መሬት ሇሕዛብ ጥቅም መሆኑን ይወስናሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ 1 መሠረት ሇመወሰን መሪ ፔሊኑ ዛርዛር የማስፇፀሚያ
ፔሊን ሉኖረው ይገባሌ፡፡
3. ሇሕዛብ ጥቅም መሬት እንዱሇቀቅ ሲወስን ሇካሣ እና መሌሶ ማቋቋም የሚያስፇሌግ
በጀትና በጀቱ በማን እንዯሚሸፇን አብሮ መወሰን አሇበት፡፡
4. የመሬት ባሇይዜታዎች በዘህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ 1 እና 2 የተገሇፀው መስፇርት
ሳይሟሊ መሬታቸው ሇሕዛብ ጥቅም እንዱሇቀቅ የሚሰጥ የሕዛብ ጥቅም ውሳኔ ሊይ
አቤቱታ ሉያቀርቡ ይችሊለ፡፡
5. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 1 ዴንጋጌ ቢኖርም እንዯ አስፇሊጊነቱ የክሌለ፣ የአዱስ
አበባ እና የዴሬዲዋ ካቢኔ ሇሕዛብ ጥቅም ሲባሌ መሬት ማስሇቀቅ ውሳኔ የመስጠት
ሥሌጣኑን ሇከተማ ወይም ሇወረዲ አስተዲዯሩ በውክሌና ሉሰጥ ይችሊሌ፡፡
6. መሬት የማስሇቀቅ ሥሌጣን
በዘህ አዋጅ አንቀጽ 5 መሠረት ሇሕዛብ ጥቅም እንዱሇቀቅ ውሳኔ የተሰጠበትን
መሬት የከተማው ወይም የወረዲው አስተዲዯር መሬቱ የማስሇቀቅ እና የመረከብ
ሥሌጣን አሇው።
7. ሇባሇይዜታዎች ቅዴሚያ የማሌማት መብት ስሇመስጠት
1. በከተማ ሇመሌሶ ማሌማት በተከሇሇ ቦታ ውስጥ ያሇ ባሇይዜታ በፔሊኑ መሠረት
ይዜታውን በግሌም ሆነ በጋራ ቅዴሚያ የማሌማት መብት አሇው፡፡

829
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. የገጠር መሬት ባሇይዜታ ሇእርሻ ስራ የሚሇቀቅ ሲሆን አቅሙ ካሇው ይዜታውን

በግሌም ይሁን በቡዴን በመሬት አጠቃቀም ፔሊኑ መሠረት ቅዴሚያ የማሌማት
መብት አሇው፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ 1 እና 2 መሰረት ሇተነሺው ቅዴሚያ የማሌማት መብት
የሚጠበቅሇት በፔሊኑ መሠረት ሇማሌማት አቅም ማሳያ ማቅረብ ሲችሌ ነው፡፡
4. ቅዴሚያ የማሌማት መብት የሚሰጥበት ዛርዛር ሁኔታ እና አቅም ማሳያ መጠንና
የጊዚ ገዯብ በዯንብ ይወሰናሌ፡፡
8. መሬት የሚሇቀቅበት ሥርዒት
1. የከተማ አስተዲዯር ወይም የወረዲ አስተዲዯር መሬት ሲያስሇቅቅ መከተሌ ያሇበት
ቅዯም ተከተሌ፡፦፡-
ሀ) ተነሺዎች ከመነሳታቸው ቢያንስ ከአንዴ ዒመት በፉት ስሇሌማቱ ዒይነት
ጠቀሜታና አጠቃሊይ ሂዯት በማወያየት እንዱያውቁት ማዴረግ አሇበት፡፡
ሇ) በዘህ አንቀፅ ፉዯሌ ተራ (ሀ) የተጠቀሰው ቢኖርም የሚመሇከተው የፋዯራሌ
ወይም የክሌሌ መንግሰት ሀገራዊ ወይም ክሌሊዊ ፊይዲ ሊሇው ሇአስቸኳይ
ሌማት መሬት እንዱሇቀቅ ከወሰነ ተነሺዎች ከአንዴ ዒመት ባነሰ ጊዚ ስሇሌማቱ
አይነት፣ ጠቀሜታና አጠቃሊይ ሂዯት በማወያየት እንዱያውቁት ሉዯረግ
ይችሊሌ፡፡
ሏ) እንዱሇቀቅ በተወሰነው ቦታ ሊይ ከሚገኙ ተነሺዎች ወይም ሕጋዊ ወኪልች
የባሇመብትነት ማስረጃ እና ካሣ የሚከፇሌባቸውን ንብረቶች የሌኬትና የመጠን
መረጃ መሰብሰብ አሇበት፡፡ ተነሺዎች ስሇሌማቱ እንዱያውቁት ከተዯረገ በኋሊ
የተጨመሩ ማናቸውም ንብረቶች ካሳ አይከፇሌባቸውም፡፡
መ) በዘህ ንዐስ አንቀጽ ፉዯሌ ተራ "ሏ" መሠረት የተሰበሰበውን መረጃ አጣርቶ
ሇሌማት ተነሺ የሚሰጥ መብት ተጠቃሚነት ይወስናሌ፣ የካሣ መጠኑንም
አስሌቶ ካሣና ላልች ተያያዥ መብቶችን ክፌያ ይከፌሊሌ፡፡
ሠ) ሇሕዛብ ጥቅም እንዱሇቀቅ በተወሰነው ቦታ ሊይ ሇሚገኝ ተነሺ ወይም ሕጋዊ
ወኪሌ የሚገባውን የካሣ መጠን እና/ወይም ምትክ ቦታ ስፊትና አካባቢን
ወይም ቤት በመግሇጽ በጽሁፌ የማስሇቀቂያ ትዔዙዛ መስጠት
ረ) የሚሇቀቀው ይዜታ የመንግሥት ቤት የሰፇረበት ከሆነ የማስሇቀቂያ ትዔዙ዗
የሚዯርሰው ቤቱን ሇሚያስተዲዴረው አካሌ እና ቤቱን ሇተከራየው ሰው

830
 የፌትህ ሚኒስቴር

ይሆናሌ፡፡
ሰ) ተነሺን ከቦታው ማስነሳት የሚችሇው ሇተነሺው ካሣ ከከፇሇ እና ምትክ ቦታ
ወይም ቤት ከሰጠ በኋሊ መሆን አሇበት፡፡
ሸ) መሬት የማስሇቀቅ ስርዒት ዛርዛር አፇጻጸሙ ይህን አዋጅ ሇማስፇጸም በሚወጣ
ዯንብ ይወሰናሌ፡፡
2. ተነሺ ወይም ሕጋዊ ወኪለ ባሇመብትነቱን የሚያረጋግጥ ማስረጃ ወይም ሠነዴ
በገጠርም ሆነ በከተማ መሬት የማስተዲዯር በሕግ ሥሌጣን ሇተሰጠው አካሌ
በሚያወጣው መርሏ-ግብር መሠረት ማቅረብ አሇበት፡፡
3. ተነሺው የካሣ ግምት በጽሁፌ እንዱያውቅ ከተዯረገበት ቀን ጀምሮ፡-
ሀ) በሶስት ወር ጊዚ ውስጥ ተገቢው ካሣ ካሌተከፇሇው በመሬቱ ሊይ ከቋሚ ተክሌና
ግንባታ በስተቀር ላልች ሥራዎችን መስራት ይችሊሌ፡፡
ሇ) በስዴስት ወር ካሣ ካሌተከፇሇው በመሬቱ ሊይ ማንኛውንም በፔሊን
የሚፇቀዴ እና ቀጣይ የቦታውን የሌማት ወጪ በመንግስት ሊይ የማያዙባ
ሥራ መስራት ይችሊሌ፡፡
ሏ) በዘህ ንዐስ አንቀጽ በፉዯሌ ተራ "ሀ" እና "ሇ" መሰረት የተሰራ ሥራ ወይም
የተዯረገ ሇውጥ በካሣ ስላቱ ውስጥ እንዱገባ መዯረግ አሇበት፡፡
4. የማስሇቀቂያ ትዔዙዛ የዯረሰው ባሇይዜታ ትዔዙ዗ በዯረሰው በ30 (ሰሊሳ)ቀናት ውስጥ
ካሣ እና ምትክ ቦታ ወይም ቤት መውሰዴ አሇበት።
5. የማስሇቀቂያ ትዔዙዛ የዯረሰው ባሇይዜታ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 4 መሠረት
በተቀመጠ ጊዚ ገዯብ ውስጥ የካሣ ክፌያውን ካሌወሰዯ በከተማው ወይም በወረዲው
አስተዲዯር ስም በሚከፇት ዛግ የባንክ ሂሳብ እንዱቀመጥሇት ይዯረጋሌ።
6. ሇባሇይዜታ የሚሰጠው የመሌቀቂያ የጊዚ ገዯብ ካሣና ምትክ ቦታ ከተቀበሇ ወይም
ካሳው በዛግ ሂሳብ ከተቀመጠበት ቀን ጀምሮ ከ120 (መቶ ሀያ) ቀናት መብሇጥ
የሇበትም፡፡
7. በሚሇቀቀው መሬት ሊይ ሰብሌ፣ ቋሚ ተክሌ ወይም ቋሚ የሆነ ላሊ ንብረት ከላሇ
ባሇይዜታው የሌማት ተነሽ ካሣ ከተከፇሇው በኋሊ በ30 (ሰሊሳ) ቀናት ውስጥ ይዜታውን
ሇከተማ ወይም ሇወረዲ አስተዲዯር ማስረከብ አሇበት፡፡

831
 የፌትህ ሚኒስቴር

8. በሕገ-ወጥ መንገዴ በተያዖ ቦታ ሊይ ሇሰፇረ ንብረት ካሣ መክፇሌ ሳያስፇሌግ ሇ30

(ሰሊሳ) ቀናት የሚቆይ የጽሁፌ ማስጠንቀቂያ በመስጠት ወይም በቦታው በሰፇረው
ንብረት ሊይ በመሇጠፌ እንዱሇቀቅ ይዯረጋሌ።

9. የማስሇቀቂያ ትዔዙዛ የዯረሰው ባሇይዜታ ወይም ባሇንብረት በዘህ አንቀጽ ንዐስ

አንቀጽ (6) እና (7) በተጠቀሰው የጊዚ ገዯብ ውስጥ ያሇ በቂ ምክንያት መሬቱን
ካሊስረከበ የከተማ ወይም የወረዲ አስተዲዯሩ መሬቱን በራሱ ይረከባሌ፡፡ አስፇሊጊም
ሲሆን ሇመረከብ የፕሉስ ኃይሌ ትብብር ሉጠይቅ ይችሊሌ፡፡
9. መሬት እንዱሇቀቅሇት የተወሰነሇት አካሌ ኃሊፉነት
1. መሬት እንዱሇቀቅሇት የተወሰነሇት አካሌ ሇሥራው የሚፇሇገውን መሬት መጠንና
የሚገኝበትን ትክክሇኛ ስፌራ የሚያሳይ ውሳኔ የተሰጠበት ማስረጃ ቢያንስ ሥራው
ከመጀመሩ ከአንዴ ዒመት በፉት ሇከተማው ወይም ሇወረዲው አስተዲዯር ማቅረብ
አሇበት፡፡
2. መሬቱ ሇሕዛብ ጥቅም እንዱውሌ ሲወሰን የመሬት ይዜታቸውን እንዱሇቁ ሇሚዯረጉ
ባሇይዜታዎች የሚከፇሇውን ካሣ እና የመቋቋሚያ ዴጋፌ ወጪ እንዱሸፌን ከተወሰነ
ገንዖቡን ሇከተማው ወይም ሇወረዲው አስተዲዯር ገቢ ያዯርጋሌ።
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 2 መሠረት ገንዖቡ ገቢ ተዯርጎ ሇተነሺዎች ካሌተከፇሇ
የከተማው ወይም የወረዲው አስተዲዯር መሬት አያስሇቅቅም፡፡
10. የአገሌግልት መስመሮች ስሇሚነሱበት ሥርዒት
1. የከተማው ወይም የወረዲው አስተዲዯር በሚሇቀቀው መሬት በሊይ ወይም በታች
የአገሌግልት መስመር መኖር አሇመኖሩን የአገሌግልት መሥመር ባሇቤት ሇሆኑ
ተቋማት ምሊሽ እንዱሰጡበት በጽሁፌ ጥያቄ ማቅረብ አሇበት፡፡
2. በዘህ አንቀፅ ንኡስ አንቀፅ 1 መሠረት ጥያቄ የቀረበሇት ተቋም ንብረት ካሇው
ሇሚነሳው ንብረት ካሣ እውቅና ባሇው ገሇሌተኛ ገማች በማስተመን ከነዛርዛር
ማስረጃው ጥያቄው በዯረሰው በ30 (ሰሊሳ) ቀን ውስጥ በጽሁፌ ሇጠያቂው አካሌ
ይሌካሌ።
3. የከተማው ወይም የወረዲው አስተዲዯር በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 2 መሠረት
ግምቱ በዯረሰው በ30 ቀናት ውስጥ ሇባሇ ንብረቱ የንብረቱን ግምት ካሣ ይከፌሊሌ።

832
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. የአገሌግልት መስመሩ ባሇቤት ክፌያው በተፇጸመሇት በ60(ስሌሳ) ቀናት ውስጥ ካሣ

የተከፇሇበትን የአገሌግልት መስመር አጠናቆ ማንሳትና መሬቱን መሌቀቅ አሇበት።
5. የዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀፅ 4 እንዯተጠበቀ ሆኖ የአገሌግልት ባሇቤት ክፌያው
በተፇፀመ 120 (አንዴ መቶ ሀያ) ቀናት ውስጥ ውስብስብነት ያሊቸውን የመሰረተ
ሌማት መስመሮች አጠናቆ ማንሳትና መሬቱን መሌቀቅ አሇበት፡፡
6. በዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀፅ 4 እና 5 በተቀመጠው የጊዚ ገዯብ መሰረት ሌማቱ
ካሌተነሳ በአንቀፅ 8 ንዐስ አንቀፅ 9 መሰረት በማስነሳት ይዜታው የሚወሰዴ ሲሆን
በወቅቱ ተገቢውን ስራ ያሌተወጣ የመሰረተ ሌማት ተቋም ሇሚዯርሰው ጉዲት
ተጠያቂ ይሆናሌ። ዛርዛሩ በዯንብ ይወሰናሌ።
ክፌሌ ሶስት
የካሳ አወሳሰን ምትክ አሰጣጥ እና መሌሶ ማቋቋም
11. ሇህዛብ ጥቅም መሬት ሲሇቀቅ ሇተነሺዎች ስሇሚከፇሌ ካሳ
ሇህዛብ ጥቅም መሬት እንዱሇቀቅ ሲዯረግ ሇተነሺው ባሇው የንብረትና የይዜታ መብት
መሠረት የንብረት እና የሌማት ተነሽ ካሣ ይከፇሊሌ።
12. የንብረት ካሣ
1. የመሬት ይዜታን እንዱሇቅ የሚዯረግ ባሇይዜታ በመሬቱ ሊይ ሇሚገኘው ንብረት
እንዱሁም በመሬቱ ሊይ ሊዯረገው ቋሚ ማሻሻያ ካሣ ይከፇሇዋሌ።
2. በሚሇቀቀው የመሬት ይዜታ ሊይ ሇሰፇረው ንብረት የሚከፇሌ ካሣ ንብረቱን
ሇመተካት የሚያስችሌ ይሆናሌ።
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 2 የተጠቀሰው እንዯተጠበቀ ሆኖ ሇሚነሳው ቤት
የሚከፇሇው አነስተኛ የካሣ መጠን እንዯ የክሌለ፤እንዯ አዱስ አበባ እና ዴሬዲዋ
ተጨባጭ ሁኔታ ወይም ክሌለ፤ አዱስ አበባ እና ዴሬዲዋ አስተዲዯር በሚያወጣው
ስታንዲርዴ መሰረት ቢያንስ ዛቅተኛውን የቤት ዯረጃ ሉያስገነባ የሚችሌ መሆን
አሇበት፡፡
4. በመሬት ይዜታው ሊይ ሇተዯረገ ቋሚ ማሻሻሌ የሚከፇሌ ካሣ በመሬቱ ሊይ የዋሇውን
ገንዖብና የጉሌበት ዋጋ የሚተካ ክፌያ በአካባቢው ወቅታዊ ዋጋ ተሰሌቶ ይሆናሌ።
5. ንብረቱ ከሚገኝበት ስፌራ ወዯ ላሊ አካባቢ ተዙውሮ እንዯገና ሉተከሌና አገሌግልት
ሇመስጠት የሚችሌ ከሆነ የማንሻ፣ የማጓጓዡና መሌሶ የመትከያ ወጪ የሚሸፌን ካሣ
መከፇሌ አሇበት፡፡

833
 የፌትህ ሚኒስቴር

6. የተሇያዩ ንብረቶች የሚሰለበት የካሣ ቀመር እና ዛርዛር አፇፃፀማቸው በዯንብ

ይወሰናሌ።

13. ስሇ የሌማት ተነሽ ካሳ እና ምትክ ቦታ

1. በቋሚነት ስሇሚነሳ የገጠር መሬት ባሇይዜታ የሚሰጥ ካሳ እና ምትክ ቦታ፡-
ሀ) የመሬት ይዜታውን በቋሚነት እንዱሇቅ የሚዯረግ የገጠር መሬት ባሇይዜታ እንዯ
አከባቢው ሁኔታ ከተወሰዯበት መሬት ተመጣጣኝ ምርት የሚያስገኝ ምትክ
መሬት የሚገኝ ሲሆን ምትክ መሬት ይሰጠዋሌ፡፡
ሇ) በዘህ ንዐስ አንቀጽ ፉዯሌ ተራ "ሀ" መሠረት ተመጣጣኝ ምትክ መሬት
የሚሰጠው ከሆነ መሬቱን ከመሌቀቁ በፉት በነበሩት ሶስት ዒመታት ውስጥ
በየዒመቱ ከመሬቱ ሲያገኝ ከነበረው ከፌተኛውን የአንዴ ዒመት ገቢ በወቅታዊ
ዋጋ ተሰሌቶ የሌማት ተነሽ ካሳ ይከፇሇዋሌ፤
ሏ) በዘህ ንዐስ አንቀጽ ፉዯሌ ተራ "ሀ" መሠረት ተመጣጣኝ ምትክ መሬት
የማይሰጠው ከሆነ መሬቱን እንዱሇቅ ከመዯረጉ በፉት በነበሩት ሶስት ዒመታት
ውስጥ ከመሬቱ ሲያገኝ የነበረውን ከፌተኛ ዒመታዊ ገቢ በአስራ አምስት
ተባዛቶ የሌማት ተነሽ ካሳ መከፇሌ አሇበት፡፡
መ) ከመኖሪያ ቦታው የሚነሳ ከሆነ ክሌለ፤አዱስ አበባ ወይም ዴሬዲዋ ከተማ
አሰተዲዯሮች በሚያወጡት መመሪያ የሚወሰን ምትክ ቦታ እና የሌማት ተነሸ
ዴጋፌ መከፇሌ አሇበት፡፡
ሠ) በጊዚያዊነት ሇሚሇቀቅ መሬት የሚከፇሌ የሌማት ተነሽ ካሣ በማንኛውም
ሁኔታ በዖሊቂነት ከሚከፇሌ የሌማት ተነሽ ዴጋፌ መብሇጥ የሇበትም፡፡
ረ) የዘህ ንዐስ አንቀፅ ዛርዛር አፇፃፀም ይህን አዋጅ ሇማስፇጸም በሚወጣ ዯንብ
ይወሰናሌ፡፡
2. በጊዚያዊነት ስሇሚነሳ የገጠር መሬት ባሇይዜታ የሚሰጥ የሌማት ተነሽ ዴጋፌ ካሳ:-
ሀ) ይዜታውን ሇተወሰነ ጊዚ እንዱሇቅ ሇሚዯረግ የገጠር መሬት ባሇይዜታ መሬቱ
ከመሇቀቁ በፉት በነበሩት ሶስት ዒመታት ውስጥ ያገኘው ከፌተኛ ዒመታዊ ገቢ
መሬቱ እስከሚመሇስ ዴረስ ባሇው ጊዚ ታስቦ የሌማት ተነሽ ዴጋፌ ካሣ

834
 የፌትህ ሚኒስቴር

ይከፇሇዋሌ፡፡
ሇ) በዘህ ንዐስ አንቀጽ ፉዯሌ ተራ ’ሀ" የሚከፇሇው የሌማት ተነሽ ካሣ መሬቱ
የነበረውን ምርታማነት ሇመመሇስ የሚወስዯውን በአካባቢ የግብርና ተቋም
የሚወሰን ተጨማሪ ጊዚ ታሳቢ ማዴረግ አሇበት፡፡
ሏ) መሬቱ ተመሌሶ በፉት ይሰጥ የነበረውን አገሌግልት መስጠት የማይችሌ ከሆነ
በቋሚነት እንዯሇቀቀ ተቆጥሮ በዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀፅ 1 መሰረት የሌማት
ተነሽ ካሳ ወይም ምትክ ቦታ ይሰጠዋሌ፤
መ) መሬቱ በጊዚያዊነት በተሇቀቀበት ጊዚ የተከፇሇ የሌማት ተነሽ ካሣ በዘህ
ንኡስ አንቀጽ ፉዯሌ ተራ "ሏ" መሠረት በቋሚነት እንዱሇቀቀ ተቆጥሮ
ከሚከፇሌ ካሳ ተቀንሶ ሇተነሺው ሌዩነቱ ይሰጠዋሌ፡፡
ሠ) በጊዚያዊነት ሇሚሇቀቅ መሬት የሚከፇሌ የሌማት ተነሸ ካሣ በማንኛውም ሁኔታ
በዖሊቂነት ከሚከፇሌ የሌማት ተነሽ ካሣ መብሇጥ የሇበትም፡፡
ረ) የዘህ ንዐስ አንቀፅ ዛርዛር አፇፃፀም ይህን አዋጅ ሇማስፇጸም በሚወጣ ዯንብ
ይወሰናሌ፡፡
3. ስሇወሌ ይዜታ የሌማት ተነሺ ካሣ
በቋሚነት ወይም በጊዚያዊነት ሇሚሇቀቅ የወሌ ይዜታ የሌማት ተነሽ ካሣ ስላት እና
አከፊፇሌ ሁኔታ ክሌለ፤አዱስ አበባ፤ዴሬዲዋ በሚያወጣው መመሪያ የሚወሰን ሆኖ
መመሪያው ሲወጣ፦
ሀ) ሇተወሰዯው የወሌ መሬት የሌማት ተነሽ ካሣ ስላት የወሌ መሬቱ ይሰጥ
የነበረውን ጥቅም ወይም ጥቅሙ የቀረባቸውን የአኗኗር ዖይቤ ወይም
መተዲዯሪያ መሠረት ያዯረገ ሉሆን ይገባሌ።
ሇ) የወሌ መሬቱ ተጠቃሚዎች በግሌጽ መሇየት አሇበት፡፡
ሏ) በወሌ መሬቱ ሊይ የሚገኙ የግሌና የወሌ ንብረት መሇየት አሇበት፡፡
መ) የወሌ መሬት በመወሰደ ምክንያት በካሣ የተገኘውን ገንዖብ ሇማህበረሰቡ
አባሊት እኩሌ ሉከፇሌ ወይም በዒይነት ሉጠቀሙበት የሚችለበትን መንገዴ
መቅረጽ አሇበት፡፡
4. በቋሚነት ስሇሚነሳ የከተማ መሬት ባሇይዜታ የሚሰጥ ሌማት ተነሽ ካሳ እና ምትክ
ቦታ የከተማ መሬት ባሇይዜታ ከይዜታው በቋሚነት ተነሺ በሚሆንበት ጊዚ

835
 የፌትህ ሚኒስቴር

የሚከፇሇው የሌማት ተነሽ ካሣ እና የሚሰጠው ምትክ ቦታ በሚከተሇው አግባብ

ይሆናሌ፡-
ሀ) በቋሚነት ሇሚነሳ የከተማ መሬት ባሇይዜታ ምትክ ቦታ ወይም መኖሪያ ቤት
በግዥ እንዱያገኝ ይመቻቻሌ፡፡
ሇ) የሚሰጠው ምትክ ቦታ ከሆነ በቦታው ቤት እስኪገነባ ሇሁሇት ዒመት የሚኖርበት
ቤት ያሇኪራይ ይሰጠዋሌ ወይም ሇፇረሰበት ቤት በወቅታዊ የኪራይ ግምት
ተሰሌቶ የሁሇት ዒመት የሌማት ተነሽ ካሣ ይከፇሇዋሌ፡፡
ሏ) የሚሰጠው ምትክ ቤት ከሆነ ሇፇረሰበት ቤት በወቅታዊ የኪራይ ግምት ተሰሌቶ
የአንዴ ዒመት የሌማት ተነሽ ካሣ ይከፇሇዋሌ፡፡
መ) በዘህ ንኡስ አንቀጽ ፉዯሌ ተራ "ሇ" እና "ሏ" የሚከፇሌ የሌማት ተነሽ ካሣ
መጠን ቢያንስ የአካባቢውን ዛቅተኛ የቤት ኪራይ ሇመከራየት ከሚያስችሌ
ያነሰ መሆን የሇበትም፡፡
ሠ) ተነሺዎች በነበሩበት አካባቢ ሇነበራቸው የማህበራዊ ትስስር መቋረጥና
ሇሚዯርስ በየሥነ-ሌቦና ጉዲት ማካካሻ ይከፇሊቸዋሌ፡፡ መጠኑ ይህን አዋጅ
ሇማስፇጸም በሚወጣ ዯንብ ይወሰናሌ፤
ረ) የሚሇቀቀው የሉዛ ይዜታ ከሆነ የሚሰጠው ምትክ ቦታ ከተሇቀቀው መሬት
በዯረጃ እና በስፊት ተመጣጣኝ መሆን አሇበት፡፡ ይህንን ሇመፇፀም የማይቻሌ
ከሆነ አማራጭ የአፇፃፀም ሁኔታ እንዯየከተሞቹ ተጨባጭ ሁኔታ በመመሪያ
የሚወሰን ይሆናሌ፡፡
ሰ) የምትክ ቦታ ወይም ቤት አሰጣጥ፣ የሌማት ተነሽ ካሣ እና ተያያዥ ጉዲዮች
ዛርዛር አፇፃፀም ክሌልች፣ አዱስ አበባ እና ዴሬዲዋ ከተማ አስተዲሮች
በሚያወጡት መመሪያ ይወሰናሌ፡፡
5. በጊዚያዊነት ስሇሚነሳ የከተማ መሬት ባሇይዜታ የሚሰጥ የሌማት ተነሽ ዴጋፌ፦
ሀ) በጊዚያዊነት ሇሚነሳ የከተማ ባሇይዜታ ተነስቶ ሇሚቆይበት ጊዚ ምትክ ቤት
ወይም በወቅታዊ የኪራይ ግምት ተሰሌቶ ተመጣጣኝ ቤት የሚከራይበት ክፌያ
እንዱያገኝ ይዯረጋሌ፡፡
ሇ) የከተማ ባሇይዜታዎች በጊዚያዊነት በመነሳታቸው ምክንያት ሊጡት ኢኮኖሚያዊ
ጥቅም ካሳ ይከፇሊቸዋሌ፤የዘህ ንዐስ አንቀጽ ዛርዛር አፇፃፀም ክሌልች፤አዱስ
አበባ እና ዴሬዲዋ አስተዲዯሮች በሚያወጡት መመሪያ ይወሰናሌ፡፡

836
 የፌትህ ሚኒስቴር

14. ገቢ በመቋረጡ ስሇሚከፇሌ የኢኮኖሚ ጉዲት ካሣ

1. ሇሕዛብ ጥቅም ቦታ. እንዱሇቀቅ ከመዯረጉ ጋር በተያያዖ ከይዜታው ሳይነሳ
በጊዚያዊነት ወይም በዖሊቂነት ሲያገኝ የነበረው ኢኮኖሚያዊ ጥቅም ሇተቋረጠበት
ሰው የጉዲት ካሳ የሚከፇሌ ሲሆን ካሳው ስሇሚገባው ተጎጂ አና የጉዲት ካሣው
መጠንና አይነት ክሌለ በሚያወጣው መመሪያ የሚወሰን ይሆናሌ፤
2. በዘህ አንቀፅ ንኡስ አንቀፅ 1 መሠረት የካሳዉን መጠንና ዒይነት ሇመወሰን
ከመቀጠር፣ ከንግዴ፣ ከኪራይ ከእርሻ ውጪ መሬትን በመጠቀም የሚገኝ ገቢ አና
የመሳሰለ ዒመታዊ የተጣራ ገቢን ታሳቢ ሉያዯርግ ይችሊሌ፡፡
15. ከገጠር ወዯ ከተማ ሇተካሇሇ የከተማ አካባቢ ባሇይዜታ የመኖሪያ ቤት መስሪያ ቦታ
ስሇመወሰን
1. ከገጠር ወዯ ከተማ በተካሇሇ የአርሶ አዯር ይዜታ ከመኖሪያ ቤቱ ሇሚነሳ ባሇይዜታ
በክሌለ፤በአዱስ አበባ እና በዴሬዲዋ ካቢኔ የሚወሰን ሆኖ የከተማውን ስታንዲርዴ
በመጠበቅ ከ500 (አምስት መቶ)ሜትር ካሬ ያሌበሇጠ የመኖሪያ ቤት መስሪያ ቦታ
መሰጠት አሇበት።
2. ዔዴሜው 18 ዒመትና ሇሆነው የባሇይዜታውን ገቢ በመጋራት አብሮ የሚኖር
አርሶ ወይም አርብቶ አዯር ሌጅ የቦታ ስፊቱ የከተማውን አነስተኛ የመሬት ይዜታ
ዯረጃ የሆነ ሇመኖሪያ ቤት መስሪያ ቦታ መሰጠት አሇበት፡፡
3. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 1 ዴንጋጌ ቢኖርም ሇመኖሪያ የሚሰጠው ጠቅሊሊ የቦታ
መጠን ከነበረው የመኖሪያ ይዜታ በሊይ መሆን የሇበትም፡፡
4. በዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀፅ 3 የተገሇፀው የመኖሪያ ይዜታ መጠን የባሇይዜታው
መኖሪያ ቤት ያረፇበትና የአጥር ግቢውን ይጨምራሌ።
5. የዘህ አንቀፅ ዛርዛሩ አፇፃፀም ክሌለ፣አዱስ አበባ እና ዴሬዲዋ ከተማ አስተዲዯሮች
በሚያወጡት መመሪያ ይወሰናሌ።
16. መሌሶ ስሇማቋቋም
1. የክሌሌ መንግሥት፤የአዱስ አበባ እና የዴሬዲዋ አስተዲዯር ሇካሣ ክፌያ እና ሇመሌሶ
ማቋሚያ ፇንዴ ያቋቁማሌ፤
2. ክሌልች፤አዱስ አበባ እና ዴሬዲዋ ከተማ አስተዲዯሮች ተነሺዎችን በዖሊቂነት
ሇማቋቋም የሚያስችሌ ማቋቋሚያ ማዔቀፌ የመቅረጽ ግዳታ አሇባቸው፡፡

837
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. የከተማ ወይም የወረዲ አስተዲዯር በተቀረፀው ማቋቋሚያ ማዔቀፌና በሚመዯበው

ማስፇጸሚያ በጀት ተነሺዎችን የማቋቋም ግዳታ አሇበት፤
4. በገጠርም ሆነ በከተማ ሇሕዛብ ጥቅም መሬት የሚሇቀቀው ሇኢንቨስትመንት ከሆነ
ተነሺዎች ከኢንቨስትመንቱ የሼር ባሇቤት ሉሆኑ ይችሊለ፡፡

5. በገጠርም ሆነ በከተማ የሌማት ተነሺ በሼር ሇመጠቀም ፌሊጎት ኖሮት ባሇሀብቱ

ይህንን ሇማዴረግ የሚያስችሇው ሁኔታ ካሇ ባሇሀብቱ ሇተነሺዎች የኢኮኖሚ አስቻይ
ተሇዋጭ መፌትሄ በተነሺው፤በባሇሀብቱ እና በአስተዲዯሩ መሰጠት አሇበት፡፡ ዛርዛሩ
በዯንብ ይወሰናሌ፡፡
6. የመሌሶ ማቋቋሚያ ማዔቀፌ ይዖትና ዛርዛር አፇፃፀም በዯንብ ይወሰናሌ፡፡
17. ንብረት ስሇመገመት
1. እንዱሇቀቅ በሚፇሇግ መሬት ሊይ ሇሚገኝ ንብረት ካሣ የሚወጣውን አገር አቀፌ
ቀመር
መሠረት በማዴረግ በተመሰከረሇት የግሌ ዴርጅት ወይም ግሇሰብ አማካሪዎች
ይገመታሌ፡፡
2. የካሣውን መጠን የሚገምት የተመሰከረሇት የግሌ ዴርጅት ወይም ግሇሰብ አማካሪዎች
ከላለ ራሱን የቻሇ በመንግሥት በተቋቋመ ተቋም ይገመታሌ፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 1 እና 2 መሠረት የካሣውን መጠን የሚገምት ዴርጅት
ከላሇ የሚሇቀቀው መሬት እንዯሚገኝበት አካባቢ የሚመሇከተው የወረዲ ወይም
የከተማ
አስተዲዯር ተገቢው ሙያ ያሊቸው አባሊት የያዖ ገማች ኮሚቴ በማቋቋም የሚገመት
ይሆናሌ፡፡
4. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 3 መሠረት የሚቋቋመው ገማች ኮሚቴ ሥራውን
የሚያከናውንበት የአሠራር ሥርዒት ክሌለ፤አዱስ አበባ እና ዴሬዲዋ ከተማ
አስተዲዯሮች በሚያወጡት መመሪያ ይወሰናሌ፡፡
5. የዘህ አንቀፅ ንኡስ አንቀፅ 1፣2 እና 3 ቢኖርም የሚነሳው ንብረት የተሇየ እውቀት
የሚጠይቅ ሲሆን አግባብ ባሇው የመንግሥት ወይም የግሌ ዴርጅት ሉገመት
ይችሊሌ።

838
 የፌትህ ሚኒስቴር

6. የሚነሳው ንብረት የመንግሥት መሠረተ ሌማት ወይም የአገሌግልት መስመር ከሆነ

የካሣ ግምቱ የሚዖጋጀው በንብረቱ ባሇቤት ይሆናሌ፡፡
7. የካሣ ግምት የሚሰሊበት ነጠሊ ዋጋ ቢበዙ በየሁሇት ዒመቱ መከሇስ አሇበት፡፡

18. አቤቱታ ሰሚ አካሌ እና ይግባኝ ሰሚ ጉባኤ ስሇማቋቋም

1. ክሌልች፤አዱስ አበባ እና ዴሬዲዋ ከተማ አስተዲዯሮች በዘህ አዋጅ መሠረት በሚሰጥ
ውሳኔ ሊይ ሇሚቀርብ አቤቱታ አቤቱታ ሰሚ አካሌ እና ይግባኝ ሰሚ ጉባኤ ማቋቋም
አሇባቸው፡፡
2. ክሌልች፤አዱስ አበባ እና ዴሬዲዋ ከተማ አስተዲዯሮች አቤቱታ ሰሚ አካሌ እና
ይግባኝ ሰሚ ጉባኤ አስፇሊጊ ነው ብሇው በወሰኑት ከተሞቻቸው ሉያቋቁሙ ይችሊለ፡
3. የአቤቱታ ሰሚ አካሌ እና የይግባኝ ሰሚ ጉባኤ አዯረጃጀት ሥሌጣንና ተግባር ይህን
አዋጅ ሇማስፇፀም በሚወጣ ዯንብ ይወሰናሌ።
19. አቤቱታ ስሇማቅረብ
1. የመሬት ይዜታ ማስሇቀቂያ ትዔዙዛ የዯረሰው ወይም እንዱሇቅ ትዔዙዛ በተሰጠበት
ንብረት ሊይ መብቴ ወይም ጥቅሜ ተነካብኝ የሚሌ ማንኛውም ተነሽ ትዔዙ዗
በዯረሰው በ30 (ሰሊሳ) ቀናት ውስጥ አቤቱታውን፣ በዘህ አዋጅ አንቀጽ 18 ንዐስ
አንቀጽ 1 መሠረት ሇሚቋቋመው አቤቱታ ሰሚ አካሌ ማቅረብ ይችሊሌ፤
2. በዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀፅ 1 የተጠቀሰው አካሌ የሚቀርብሇትን አቤቱታ ከመረመረ
በኋሊ በ30(ሰሊሳ) ቀናት ውስጥ ውሳኔ በመስጠት ሇተከራካሪ ወገኖች በጽሁፌ
ያሳውቃሌ።
20. ስሇ ይግባኝ
1. በዘህ አዋጅ አንቀፅ 19 ንዐስ አንቀፅ 1 መሠረት በተሰጠው ውሳኔ ቅር የተሰኘ ወገን
አቤቱታውን ሇይግባኝ ሰሚ ጉባኤ ውሳኔው በጽሁፌ ከዯረሰው ቀን ጀምሮ በ30 (ሰሊሳ)
ቀናት ውስጥ ማቅረብ አሇበት፡፡
2. ይግባኝ ሰሚ ጉባኤው በሰጠው ውሳኔ ቅር የተሰኘ ወገን ውሳኔው በጽሁፌ ከዯረሰው
ቀን ጀምሮ በ30 (ሰሊሳ) ቀን ውስጥ ይግባኝ ሇክሌሌ ከፌተኛው ፌርዴ ቤት፣ በአዱስ
አበባ እና በዴሬዲዋ ከተሞች ሇፋዯራሌ የመጀመሪያ ዯረጃ ፌርዴ ቤት ማቅረብ

839
 የፌትህ ሚኒስቴር

ይችሊሌ። ውሳኔ ከተሰጠ በኋሊ ይግባኝ ማሇት የሚፇሌግ ከሆነ ሌማቱ እንዲይጓተት
ቦታውን አስረክቦ ክርክሩን የመቀጠሌ መብት አሇው፡፡
3. ተነሺው ንብረቱን በማስረከቡ እና በቅሬታ ምክንያት ካሳውን ባሇመውሰደ
ሇይግባኙኝ ክርክሩ የሚሆን በቂ ገንዖብ ከላሇው እና በዘህ ምክንያት የሚቸገር ከሆነ
መንግስት ነፃ የህግ አገሌግልት የሚያገኝበትን ሁኔታ ያመቻቻሌ፡፡

21. አቤቱቱ የቀረበበትን ቦታ ስሇመረከብ

1. የመሬት ማስሇቀቅ ትእዙዛ የዯረሰው ባሇይዜታ በዘህ አዋጅ መሠረት አቤቱታ ያቀረበ
ከሆነ የከተማው ወይም የወረዲው አስተዲዯር ቦታውን መረከብ የሚችሇው፦
ሀ) በዘህ አዋጅ አንቀጽ 19 ንዐስ አንቀጽ 1 መሠረት አቤቱታ አቅርቦ ውሳኔው
ከፀና እና በተሰጠው ውሳኔ ሊይ ይግባኝ ሳያቀርብ ሲቀር፣ ወይም
ሇ) በዘህ አዋጅ አንቀጽ 20 ንኡስ አንቀጽ 2 መሠረት ይግባኙን ሳያቀርብ ሲቀር፣
2. የዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀፅ አጸ ቢኖርም አቤቱታ የቀረበበትን ቦታ በሕገ ወጥ
መንገዴ የተያዖ ቦታ ከሆነ በቦታው ሊይ የሰፇሩ ንብረቶች በማውጣት የተሰራ ግንባታ
እንዱፇርስ በማዴረግ የከተማው ወይም የወረዲው አስተዲዯር መሬቱን መረከብ
ይችሊሌ፡፡
ክፌሌ አራት
ሌዩ ሌዩ ዴንጋጌዎች
22. የፋዯራሌ ተቋማት ሥሌጣንና ተግባር
በላሊ ሕግ ሇሚኒስቴሩ የተሰጠ ሥሌጣንና ተግባር እንዯተጠበቀ ሆኖ:-
1. የከተማ ሌማትና ኮንስትራክሽን ሚኒስቴር:-
ሀ) ከተማን የሚመሇከቱ የአዋጁ ዴንጋጌዎች በከተሞች መከበራቸውን ይከታተሊሌ፣
ያረጋግጣሌ፣
ሇ) የከተማ ተነሺዎችን በማቋቋም ሥራ ሊይ ዴጋፌ ያዯርጋሌ፣
ሏ) ክሌልች፤ አዱስ አበባ እና ዴሬዲዋ ከተሞች አዋጁን ማስፇጸም እንዱችለ
የቴክኒክና አቅም ግንባታ ዴጋፌ ያዯርጋሌ፣
መ) አዋጁን ሇማስፇጸም መመሪያዎች በወቅቱ መውጣታቸውን ይከታተሊሌ፣
ይዯግፊሌ፡፡
ሠ) በከተማ ማሌማት ምክንያት የተነሱ ባሇይዜታዎች ያለበትን የኑሮ ሁኔታ

840
 የፌትህ ሚኒስቴር

ጥናት ያካሂዲሌ፣ ሇታዩ ችግሮች መፌትሄ ይሰጣሌ።

2. የግብርና ሚኒስቴር
ሀ) የገጠር መሬትን የሚመሇከቱ የአዋጁን ዴንጋጌዎች በክሌልች መከበራቸውን
ይከታተሊሌ፣ ያረጋግጣሌ
ሇ) የገጠር ተነሺዎችን በማቋቋም ሥራ ሊይ ዴጋፌ ያዯርጋሌ፣

ሏ) ክሌልች፤ አዱስአበባ እና ዴሬዲዋ ከተማ አስተዲዯሮች አዋጁን ማስፇጸም

እንዱችለ የቴክኒክና አቅም ግንባታ ዴጋፌ ያዯርጋሌ፣
23. የክሌልች፤ የአዱስ አበባ እና ዴሬዲዋ ከተማ አስተዲዯሮች ሥሌጣንና ተግባር
1. ይሀንን አዋጅ እና አዋጁን ሇማስፇፀም የሚወጣውን ዯንብ እና መመሪያዎች በክሌለ፤
በአዱስ አበባ እና በዴሬዲዋ ከተማ አስተዲዯሮች ወይም ከተሞች እንዱፇጸሙ
ክትትሌና ዴጋፌ ያዯርጋሌ፤
2. የመሌሶ ማቋቋሚያ ማዔቀፌ ይቀርጻሌ፣ ይተገብራሌ።ይህን ማዔቀፌ የሚተገብር እና
የሚመራ ራሱን የቻሇ ተቋም ይቋቋማሌ ወይም ካለት ተቋሞች ይህንን ሀሊፉነት
የሚወጣ ይሰየማሌ፤
3. ከተሞችና ወረዲዎች አዋጁን ማስፇጸም እንዱችለ የአቅም ግንባታ ዴጋፌ ያዯርጋሌ፡
4. በሌማት ምክንያት የተነሱ አካሊት ያለበትን የኑሮ ሁኔታ ጥናት ያካሂዲሌ፣ሇተሇዩ
ችግሮች መፌትሄ ይሰጣሌ፡፡
24. የወረዲ እና የከተማ አስተዲዯር ኃሊፉነት
1. ተነሺዎችን ስሇሌማቱ አይነት፣ጠቀሜታና አጠቃሊይ ሂዯቱ ሊይ ግሌጽ ውይይት
በማዴረግ እንዱሳተፈ ያዯርጋሌ፣
2. መሬት እንዱሇቁ ሇተዯረጉ ባሇይዜታዎች ተገቢውን ካሣ ይከፌሊሌ ወይም እንዱከፇሌ
ያዯርጋሌ፣
3. የመሌሶ ማቋቋሚያ ማዔቀፌን ስራ ሊይ ያውሊሌ፣
4. ካሣ ተከፌልበት እንዱሇቀቅ በተወሰነ መሬት ሊይ የሚገኘውን ንብረት በሚመሇከት
የተሟሊ መረጃ ይይዙሌ፤
5. ተነሺ አርሶ እና/ወይም አርብቶ አዯሮች ኑሮአቸው እንዱሻሻሌ የዴጋፌና ክትትሌ
ሥራዎችን ይሠራሌ፤
6. ተነሺዎችን የተመሇከተ መረጃና ማስረጃ አዯራጅቶ ይይዙሌ፡፡

841
 የፌትህ ሚኒስቴር

25. ተጠያቂነት
በዘህ አዋጅ የተቀመጡ ግዳታዎችን በህጉ አግባብና በወቅቱ ያሌተገበረ ማንኛውም
ግሇሰብ፣ ተቋም እና የተቋም ሀሊፉ አግባብ ባሇው ህግ ተጠያቂ ይሆናሌ፡፡
26. ዯንብና መመሪያ የማውጣት ሥሌጣን
1. የሚኒስትሮች ምክር ቤት ይህን አዋጅ ሇማስፇጸም ዯንብ ያወጣሌ፡፡
2. ክሌልች፤ አዱስ አበባ እና ዴሬዲዋ ከተማ አስተዲዯሮች ይህንን አዋጅ እና በዘህ
አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 1 መሠረት የሚወጣ ዯንብ ሇማስፇጸም መመሪያ ያወጣሌ፡፡
27. የመሸጋገሪያ ዴንጋጌ
ይህ አዋጅ ከመፅዯቁ በፉት ክስ ቀርቦባቸው ውሳኔ ያሊገኙ ጉዲዮች በቀዴሞው አዋጅ
455/1997 መሠረት ይስተናገዲለ፡፡
28. የተሻሩና ተፇፃሚነት የማይኖራቸው ሕጎች
1. ሇሀዛብ ጥቅም ሲባሌ መሬት የሚሇቀቅበትንና ሇንብረት ካሣ የሚከፇሌበትን
ሁኔታዎች ሇመወሰን የወጣ አዋጅ ቁጥር 455/1997 በዘህ አዋጅ ተሽሯሌ።
2. ከዘህ አዋጅ ጋር የሚቃረን ማንኛውም ሕግ ወይም የተሇመዯ አሰራር በዘህ አዋጅ
ውስጥ ተመሇከቱት ጉዲዮች ሊይ ተፇፃሚነት አይኖረውም፡፡
29. አዋጁ የሚፀናበት ጊዚ
ይህ አዋጅ በፋዳራሌ ነጋሪት ጋዚጣ ታትሞ ከወጣበት ቀን ጀምሮ የፀና ይሆናሌ።
አዱስ አበባ መስከረም 12 ቀን 2012 ዒ.ም
ሳህሇ ወርቅ ዖውዳ
የኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ፔሬዘዲንት

842
 የፌትህ ሚኒስቴር

ዯንብ 472/2012
ሇህዛብ ጥቅም ሲባሌ መሬት ሲሇቀቅ ስሇሚከፇሌ ካሳ እና
ተነሺ ስሇማቋቋም የወጣ የሚኒስትሮች ምክር ቤት
የኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ አስፇፃሚ አካሊትን ሥሌጣንና ተግባር
ሇመወሰን በወጣው አዋጅ ቁጥር 1097/2011 በአንቀጽ 5 እና ሇሕዛብ ጥቅም ሲባሌ የመሬት
ይዜታ የሚሇቀቅበትን፣ ካሣ የሚከፇሌበትን እና ተነሺዎች መሌሰው የሚቋቋሙበትን
ሇመወሰን በወጣው አዋጅ ቁጥር 1161/2011 አንቀጽ 26(1) መሠረት የሚኒስትሮች ምክር
ቤት ይህንን ዯንብ አውጥቷሌ፡፡
ክፌሌ አንዴ
ጠቅሊሊ ዴንጋጌዎች
1. አጭር ርዔስ
ይህ ዯንብ "ሇህዛብ ጥቅም ሲባሌ መሬት ሲሇቀቅ ስሇሚከፇሌ ካሳ እና ተነሺ ስሇማቋቋም
የወጣ የሚኒስትሮች ምክር ቤት ዯንብ ቁጥር 427/2012" ተብል ሉጠቀስ
ይችሊሌ፡፡
2. ትርጓሜ
የቃለ አገባብ ላሊ ትርጉም የሚያሰጠው ካሌሆነ በስተቀር በዘህ ዯንብ ውስጥ፡-
1. "አዋጅ" ማሇት ሇህዛብ ጥቅም ሲባሌ የመሬት ይዜታ የሚሇቀቅበትን፣ ካሣ
የሚከፇሌበትን እና ተነሺዎች መሌሰው የሚቋቋሙበትን ሇመወሰን የወጣ አዋጅ
ቁጥር 1161/2011 ነው፤
2. "ሰብሌ" ማሇት በአንዴ አዛመራ ወቅት የሚዖራ ወይም የሚተከሌ እና የሚሰበሰብ
ማንኛውም እጽዋት ነው፤
3. "የዯረሰ ሰብሌ" ማሇት በመሬት ሊይ ተዖርቶ ወይም ተተክል የሚገኝና ሉሰበሰብ
የሚችሌ ሰብሌ ነው፤
4. "ቋሚ ተክሌ" ማሇት ወቅቱን ጠብቆ ሇዒመታት ምርት የሚሰጥ ተክሌ ነው፤

843
 የፌትህ ሚኒስቴር

5. "ቤት" ማሇት በገጠር ወይም በከተማ ሇመኖሪያ፣ ሇማምረቻ፣ ሇንግዴ፣ ሇማህበራዊ

ወይም ሇላሊ አገሌግልት የተሰራ ወይም በመሠራት ሊይ ያሇ ማንኛውም ግንባታ
ነው፡፡
6. ‘ወቅታዊ የአካባቢ የገበያ ዋጋ’ ማሇት ማንኛውም ንብረት በሚነሳበት ጊዚ ንብረቱ
በሚገኝበት አካባቢ ባሇው ገበያ ሉያወጣ ወይም ሉያስከፌሌ የሚችሇው ዋጋ ነው፡፡
7. ‘ቅዴሚያ የማሌማት መብት‘ ማሇት ሇሌማት በተፇሇገ ቦታ ሊይ በግሌ ወይም በጋራ
ሇቦታው በፀዯቀው ዛርዛር የማስፇጸሚያ ፔሊን መሰረት ሇማሌማት ቦታው ሇላሊ
አሌሚ ከመሰጠቱ በፉት ሇባሇይዜታው የሚሰጥ የማሌማት መብት ነው፡፡
8. ‘የተመዖገበ ባሇሙያ’ ማሇት ስሌጣን ባሇው አካሌ ተመዛግቦ በዱዙይን ወይም
በኮንስትራክሽን የባሇሙያነት ወይም የአማካሪነት የምዛገባ የምስክር ወረቀት
የተሰጠው ሰው ነው፡፡
9. ‘ዛቀተኛ የቤት ዯረጃ’ ማሇት በክሌሌ ወይም በከተሞች ፔሊን መሠረት ሇመኖሪያ
የተፇቀዯ አነስተኛው የቤት ዯረጃ ነዉ፡፡
10. "ክሌሌ" ማሇት በኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዳሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ሕገ መንግሥት
አንቀጽ 47(1) የተመሇከተው ማንኛውም ክሌሌ እና የሲዲማ ክሌሌ ነው፡፡
11. በአዋጁ የተሰጡት ትርጓሜዎች በሙለ በዘህ ዯንብ ሊይ ተፇጻሚ ይሆናለ፡፡
ክፌሌ ሁሇት
መሬት ሇማስሇቀቅ ስሇሚፇፀም ሥነ-ሥርዒት
3. የሚሇቀቀው መሬት ሇሕዛብ ጥቅም መሆኑን ስሇማወያየት
በአዋጁ የህዛብ ጥቅም የመወሰን ስሌጣን የተሰጠው አካሌ መሬቱ ሇሕዛብ ጥቅም
እንዱሇቀቅ ከመወሰኑ በፉት በከተማ ወይም በወረዲዉ ዉስጥ የሚገኙ እንዯ መሰረተ
ሌማት ዖርጊ ተቋማት፤ የፌትህ አካሊት፤ ወጣቶች፣ ሴቶችና አካሌ ጉዲተኞች ሊይ የሚሰሩ
ተቋማት እና ከስራዉ ጋር ተያያዥነት ያሊቸዉ መሰሌ ባሇዴርሻ አካሊት እና
በሚሇቀቀዉ መሬት ሊይ መብት ያሊቸዉ የሌማት ተነሺዎችን ማወያየት አሇበት፡፡
4. የሌማት ተነሺዎች ዉይይት ስነ ስርዒት
በሚሇቀቀዉ መሬት ሊይ መብት ያሊቸዉ የሌማት ተነሺዎች ውይይት በሚከተሇው ሥነ-
ሥርዒት ይፇጸማሌ፡-
1. ጥሪው ሇሁለም የሌማት ተነሺዎች በዯብዲቤ መዴረስ አሇበት፤ ሇመዴረሱም
ማረጋገጫ ሉኖር ይገባሌ፡፡

844
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. በመጀመሪያው ጥሪ የሚዯረገው ውይይት መካሔዴ ያሇበት ቢያንስ ከሌማት

ተነሺዎቹ ሶስት አራተኛው በተገኙበት መሆን አሇበት፡፡
3. በንኡስ አንቀጽ 2 በተዯረገው ጥሪ ሶሰት አራተኛው ካሌተገኙ ሁሇተኛ ጥሪ ተዯርጎ
በዘህ ጥሪ ቢያንስ ግማሽ የሚሆኑት በተገኙበት ውይይት መካሔዴ አሇበት፡፡
4. በንኡስ አንቀጽ 3 በተዯረገው ጥሪ ግማሽ የሚሆኑት ካሌተገኙ ሶስተኛ ጥሪ ተዯርጎ
በተገኙት የሌማት ተነሺዎች ውይይቱ ይዯረጋሌ፡፡
5. የዘህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ 2፣ 3 እና 4 ዴንጋጌ እንዯተጠበቀ ሆኖ ሀገራዊ ወይም
ክሌሊዊ ፊይዲ ሊሇዉ አስቸኳይ ሌማት መሬት እንዱሇቀቅ ከተወሰነ ተነሺዎች
ከመነሳታቸው ከ6 ወር በፉት ውይይቱ ይዯረጋሌ፡፡
6. የሌማት ተነሺዎች ዉይይት የጾታ የዔዴሜና የአካሌ ጉዲት ሁኔታ ያገናዖበ መሆን
አሇበት፡፡ ዛርዛር አፇጻጸሙ በመመሪያ ይወሰናሌ፡፡
5. የአገሌግልት መስመሮች ሰሇሚነሱበት ስርዒት
1. መሬት ሇሕዛብ ጥቅም በሚሇቀቅበት ጊዚ የወረዲው ወይም የከተማው አስተዲዯር:-
ሀ) በሚሇቀቀው መሬት ሊይ የአገሌግልት መስመር መኖሩን ሇማረጋገጥ
ሇሚመሇከታቸው መሰረተ ሌማት ተቋማት በጽሁፌ ጥያቄ ማቅረብ፣
ሇ) ጥያቄውን ሇማቅረብ ተገቢው ቅዴመ ዛግጅት መጠናቀቁን ማረጋገጥ
አሇበት፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ 1(ሀ) መሰረት በጽሁፌ ጥያቄ የዯረሰው የአገሌግልት
መስመር ባሇቤት የንብረቱ ዛርዛር መረጃና የካሳ ግምቱን ጥያቄዉ ከዯረሰዉ ቀን
ጀምሮ ባለት ሰሊሳ የሥራ ቀናት ዉስጥ ቦታው እንዱሇቀቅሇት ሇተወሰነሇት አካሌ
እና ሇወረዲው ወይም የከተማው አስተዲዯር በጹሐፌ ማሳወቅ አሇበት፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ 2 መሰረት የቀረበው የካሳ ግምት ሊይ ከፊዩ ቅሬታ
ካሇው ቅሬታውን የካሳ መጠኑ ከተገሇጸበት ቀን ጀምሮ ባለት አሥር (10) የሥራ
ቀናት ውስጥ ስሌጣን ሇተሰጠው አካሌ ማቅረብ አሇበት፡፡
4. በዘህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ 3 መሰረት ቅሬታ የተፇጠረው በሁሇት የአገሌገልት
መስመር ባሇቤት ተቋማት መካከሌ ከሆነ ቅሬታው የሚቀርበው ስሌጣን ሇተሰጠው
አካሌ ይሆናሌ፡፡
5. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 2 መሰረት የወረዲው ወይም የከተማው አስተዲዯር
ካሳውን ሇአገሌግልት መስመሩ ባሇቤት በሰሊሳ (30) ቀናት ውስጥ መክፇሌ አሇበት፡፡

845
 የፌትህ ሚኒስቴር

6. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 5 መሰረት የአገሌግልት መስመሩ ባሇቤት ክፌያው

በተፇጸመሇት በስሌሳ (60) ቀናት ውስጥ ካሳ የተከፇሇበትን የአገሌግልት መስመሩን
አጠናቆ በማንሳት ወይም በማዙወር መሬቱን መሌቀቅ አሇበት፡፡
7. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 6 የተጠቀሰው እንዯተጠበቀ ሆኖ የአገሌግልት መስመሩ
የሚዙወር ከሆነ የመስመሩ ባሇቤት ሇማዙወር የተቀመጠውን ጊዚ ገዯብ ማክበር
ግዳታ የሚሆነው መስመሩ የሚዖረጋበት ቦታ ከሶስተኛ ወገን ንብረት ነጻ መዯረጉን
የወረዲው ወይም የከተማው አስተዲዯር እንዱያውቅ ካዯረገ ነው፡፡
8. የዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀፅ 6 እንዯተጠበቀ ሆኖ የሚነሳው የአገሌግልት መስመር
ውስብስብነት ያሇው ከሆነ የአገሌግልት መስመሩ ባሇቤት ክፌያው በተፇፀመ በ120
(አንዴ መቶ ሀያ) ቀናት ውስጥ አጠናቆ ማንሳትና መሬቱን መሌቀቅ አሇበት፡፡
9. በዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀፅ 7 መሰረት የማስሇቀቂያ ትዔዙዛ የዯረሰው የአገሌግልት
መስመር ባሇቤት በተጠቀሰው የጊዚ ገዯብ ውስጥ ያሇበቂ ምክንያት መሬቱን ነጻ
አዴርጎ ካሊስረከበ የከተማ ወይም የወረዲው አስተዲዯር መሰረተ ሌማቱን ሙያው
በአሊቸው እዱነሳ በማዴረግ መሬቱን ነጻ ያዯርጋሌ፡፡ መስመሩን ያሊነሳው
የአገሌግልት መስመር ባሇቤት ተቋም ሇሚዯርሰው ጉዲትና ሇተጨማሪ ወጪው
ተጠያቂ ይሆናሌ፡፡
10. ከፌተኛ የኤላክትሪክ ኃይሌ ተሸካሚ መስመር በሚያሌፌባቸዉ ቦታዎች ሇምሰሶ
መትከያ በቋሚነት ከሚወሰዯዉ ቦታ ዉጪ ያለና ገዯብ ወይም ክሌከሊ ሇተጣሇባቸዉ
ይዜታዎች ካሳ አይከፇሌም፡፡
11. የዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀፅ 10 ቢኖርም መስመር የሚያሌፌባቸዉ ቦታዎች ሊይ
የሚገኝ ቋሚ ንብረት ካሇ እና በዛርጋታ ወቅት የሚነሳ ከሆነ ካሳ መከፇሌ አሇበት፡፡
12. መሬት እንዱሇቀቀሇት የተወሰነሇት የመሠረተ ሌማት ዖርጊ ተቋም ሇካሳ ክፌያ
የሚሆን ገንዖብ ሇክሌለ፣ ሇአዱስ አበባ ወይም ሇዴሬዲዋ ከተማ አስተዲዯር ገቢ
ማዴረግ አሇበት፡፡
13. ሇመሰረተ ሌማት ግንባታ በተፇቀዯ ቦታ ሊይ የላሊ ተቋም የአገሌግልት መስመር
በሚኖርበት ጊዚ የካሳ ግምቱን ሇአገሌግልት መስመሩ ባሇቤት በቀጥታ
በመክፇሌ ሇወረዲው ወይም ሇከተማዉ ማሳወቅ አሇበት፡፡
6. ካሳ የተከፇሇበት መሬትን ወሰን ስሇማስከበር

846
 የፌትህ ሚኒስቴር

1. ክሌለ ወይም አዱስ አበባ ወይም ዴሬዲዋ ከተማ አስተዲዯር ገቢ የተዯረገሊቸዉን

የንብረት ካሳ ገንዖብ ሇባሇንብረቶች ክፌያ በመፇጸም የወሰን ማስከበር ሥራ
ማጠናቀቅ አሇባቸው፡፡
2. የመሠረተ ሌማት ዖርጊ ተቋማት መሰረተ ሌማት ሇመዖርጋት ውሌ ከመዋዋሊቸው
በፉት ካሳ የተከፇሇበት መሬት ወሰን መከበሩን ማረጋገጥ አሇባቸው፡፡
7. መሬት እንዱሇቀቅሇት የተወሰነሇት አካሌ ኃሊፉነት
1. የካሣ እና መሌሶ ማቋቋም ወጪ ሸፌኖ መሬት እንዱሇቀቅሇት የተወሰነሇት አካሌ
የከተማ ወይም ወረዲ አስተዲዯር የወጪዉን መጠን ካሳወቀበት ቀን ጀምሮ
በአንዴ ወር ዉስጥ ገንዖቡን ሇከተማዉ ወይም ሇወረዲዉ አስተዲዯር ገቢ ማዴረግ
አሇበት፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ 1 የተዯነገገዉ ቢኖርም በሁሇት የአገሌግልት መስመር
ባሇቤት መካከሌ የካሳ ክፌያ የሚዯረግ ከሆነ ሇአገሌግልት መስመሩ ባሇቤት
ሇሚነሳው ወይም ሇሚዙወረው የአገሌግልት መስመር የካሳ ክፌያውን በሰሊሳ ቀን
ውስጥ ከፌል መክፇለን ሇከተማዉ ወይም ሇወረዲዉ አስተዲዯር ማሳወቅ
ይችሊሌ፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 1 እና 2 የተዯነገገዉ ባሇመፇፀሙ የመሬት ማስሇቀቅ
ሂዯቱ ቢጓተት ኃሊፉነቱ የመሬት ጠያቂዉ አካሌ ይሆናሌ፡፡
4. መሬቱ ከተሇቀቀሇት በኋሊ በወቅቱ ባሇማሌማቱ ስሇሚወሰዴ እርምጃ ባሇው የመሬት
አስተዲዯር ሕግ መሰረት የሚወሰን ይሆናሌ፡፡
ክፌሌ ሶስት
ቅዴሚያ የማሌማት መብት
8. ቅዴሚያ የማሌማት መብት አወሳሰን የወሌ ዴንጋጌዎች
1. በባሇይዜታዎች ቅዴሚያ የማሌማት ጥያቄ ሉቀርብ የሚችሇው፡-
ሀ) በሌማት ፔሊኑ መሰረት ቦታው በነባር ባሇይዜታዎች መሌማት የሚችሌ መሆኑ
በወረዲ አስተዲዯር ወይም በከተማ አስተዲዯር ከተረጋገጠ፣
ሇ) ቦታዉ የተፇሇገው ሀገራዊ ወይም ክሌሊዊ ፊይዲ ሊሇዉ ሌማት፣ በመንግሥት
ሇሚሰራ መሰረተ ሌማት፣ ሇአገሌግልት መስመር፣ አረንጓዳ ቦታ ወይም
ሇዉስብስብ መሰረተ ሌማቶች ካሌሆነ፣
ሏ) በቦታው ሊይ የሚከናወነው ኢንቬስትመንት በግሌ ወይም በጋራ ሇማሌማት

847
 የፌትህ ሚኒስቴር

የተፇቀዯ ከሆነ፣
ነው፡፡
2. በግሌ ወይም በጋራ ቅዴሚያ የማሌማት ጥያቄ የሚቀርበው ቦታው ሇሌማት
እንዯሚፇሇግ ከነዋሪዎች ጋር ውይይት ከተዯረገበት ጀምሮ ባለ 30 (ስሌሳ) የሥራ
ቀናት ውስጥ መሆን አሇበት፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ 2 መሰረት ጥያቄ ካሌቀረበ ነዋሪዎቹ ቅዴሚያ
የማሌማት ፌሊጎት እንዯዯላሊቸው ይቆጠራሌ፡፡
4. ቅዴሚያ የማሌማት ጥያቄን ተቀብል ውሳኔ የሚሰጥ አካሌና የሚፇጽምበት አሰራር
ስርዒት በመመሪያ ይወሰናሌ፡፡
9. በከተማ ቅዴሚያ የማሌማት መብት የሚፇቀዴበት ሁኔታ
1. ሇከተማ ባሇይዜታዎች በግሌ ወይም በጋራ ቅዴሚያ የማሌማት መብት የሚፇቀዯው፡-
ሀ) ተነሺው ሇሌማት በተፇሇገው ቦታ ሊይ ህጋዊ ባሇይዜታ ከሆነ፤
ሇ) በግሌ ሇማሌማት ተነሺው የያዖው የመሬት መጠን ቅርፅን ታሳቢ ሳያዯርግ
በዛርዛር ፔሊኑ ከተቀመጠዉ አነስተኛ ስፊት እኩሌ ወይም በሊይ ሲሆን፤
ሏ) በጋራ ሇማሌማት የፇሇጉት ባሇይዜታዎች የያ዗ት የመሬት መጠን ቅርፅን ታሳቢ
ሳያዯርግ በዴምሩ በዛርዛር ፔሊኑ ከተቀመጠዉ አነስተኛ የሽንሻኖ መጠን
እኩሌ ወይም በሊይ ሲሆን፤
መ) ቅዴሚያ የማሌማት ጥያቄ ያቀረቡት ይዜታ የመሬት አጠቃቀም አገሌግልት
በዛርዛር ፔሊኑ የተፇቀዯ የመሬት አጠቃቀም አገሌግልት ሲሆን፤
ሠ) በዛርዛር ፔሊኑ መሠረት በግሌ ወይም በጋራ ሇመገንባት አቅም እንዲሊቸው
መጠኑ በቦታዉ ሇሚዯረገዉ ግንባታ ከሚያስፇሌገዉ ወጭ 10 በመቶ
ያሊነሰ የአቅም ማሳያ በዛግ ሂሳብ ሲያስቀምጡ ወይም የግሌ ገንዖብ ዛዉዉር
ማስረጃ ወይም ከዘህ ገንዖብ ጋር ተመጣጣኝ የሆነ ንብረት ግምት በማስያዡነት
ሲያቀርቡ፤
ረ) የቦታዉ ነባር ባሇይዜታ በግሌ ወይም በጋራ የሚያቀርበዉ የሌማት ዔቅዴ በቦታው
ሉሰራ ከሚጠበቀው ሌማት ዔቅዴ አንጻር እኩሌ ወይም የተሻሇ ሌማት
የሚያመጣ መሆኑ ሲረጋገጥ፤

848
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሰ) ቦታው በተዖጋጀው ፔሊንና በተቀመጠዉ የግንባታ የጊዚ ገዯብ ዉስጥ በፔሊን

የተፇቀዯውን ግንባታ ገንብቶ ሇማጠናቀቅ ከተማዉ እና አሌሚው ዉሌ
ሲገቡ ይሆናሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) (መ) የተዯነገገው ቢኖርም የሚሇማው ቦታ
አገሌገልት ቅይጥ ከሆነ ቅዴሚያ የማሌማት መብት ጠያቂዎች ይዜታ
የመሬት አጠቃቀም አገሌግልቱ ቅይጥ ወይም የመኖሪያ ወይም የንግዴ ሉሆን
ይችሊሌ፡፡
3. በተናጠሌም ሆነ በጋራ ቅዴሚያ ሇማሌማት የጠየቁት ሴቶች ወይም አካሌ ጉዲተኞች
ሲሆኑ በዘህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ 1(ሠ) የተጠቀሰዉን መሥፇርት የከተማዉ
አስተዲዯር የሴቶችንና አካሌ ጉዲተኞችን ሌዩ ዴጋፌ
ተጠቃሚነት በሚያረጋግጥ መሌኩ ሉያሻሽሇው ይችሊሌ፡፡
4. የዘህ አንቀጽ ዛርዛር አፇጻጸም በመመሪያ ይወሰናሌ፡፡
10. በከተማ በመሌሶ ማሌማት በተከሇሇዉ ቦታ ሊይ ቅዴሚያ የማሌማት መብት አወሳሰን
1. የከተማ አስተዲዯሩ ቅዴሚያ ሇማሌማት ጥያቄ ሊቀረቡ ተነሺዎች ውሳኔ ሇመስጠት
በአንቀጽ 7 እና 8 የተዖረዖሩት መሟሊታቸዉን ማረጋገጥ አሇበት፡፡
2. ሇቦታው በተዖጋጀው ዛርዛር ፔሊን የተፇቀዯው የቁራሽ መሬት ብዙት እና ቅዴሚያ
የማሌማት መብት ኖሯቸው ቅዴሚያ ሇማሌማት ጥያቄ ያቀረቡ ተነሺዎች ቁጥር
ተመጣጣኝ ካሌሆነ በጋራ ተዯራጅተዉ የሚያሇሙበት ሁኔታ ይመቻቻሌ፡፡
3. ቅዴሚያ የማሌማት ጥያቄ ሊቀረቡ ነባር ባሇይዜታዎች የከተማ አስተዲዯሩ በ30
(ሰሊሳ) ቀናት ውስጥ መወሰንና የተወሰነውን ውሳኔ በ7የስራ ቀናት ውስጥ በጽሁፌ
ማሳወቅ አሇበት፡፡
4. ቅዴሚያ ሇማሌማት ጥያቄ ያቀረበ ባሇይዜታ በዘህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ (3)
በተቀመጠዉ ጊዚ መሌስ ካሊገኘ ወይም በተሰጠዉ ዉሳኔ ሊይ ቅሬታ ካሇዉ በዘህ
ዯንብ አንቀጽ 39 መሠረት ቅሬታዉን ማቅረብ ይችሊሌ፡፡
5. ቅዴሚያ የማሌማት መብት የተሰጣቸዉ የማሌማት ክትትሌና ዉሳኔ አሰጣጥ ዛርዛር
በመመሪያ የሚወሰን ይሆናሌ፡፡
11. በገጠር ቅዴሚያ የማሌማት መብት አወሳሰን
1. በገጠር ሇግብርና ስራ ሇሌማት የሚፇሇግ ቦታ ሊይ ያለ ባሇይዜታዎች በፔሊን
የተፇቀዯውን የግብርና ሌማት በግሌ ወይም በጋራ ቅዴሚያ የማሌማት መብት

849
 የፌትህ ሚኒስቴር

የሚሰጣቸዉ በዛርዛር ፔሊኑና በተቀመጠዉ የሌማት የጊዚ ገዯብ ዉስጥ በግሌ ወይም
በጋራ ሇማከናወን ከወረዲዉ አስተዲዯር ጋር ዉሌ ሲገቡ ይሆናሌ፡፡
2. ቅዴሚያ ሇማሌማት ጥያቄ ሊቀረቡ ተነሺዎች ውሳኔ ሇመስጠት በዘህ ዯንብ አንቀጽ
7 እና 8 የተዖረዖሩት መሟሊታቸዉን መረጋገጥ አሇበት፡፡
3. ሇቦታው በተዖጋጀው ዛርዛር ፔሊን የተፇቀዯው የቁራሽ መሬት ብዙት እና ቅዴሚያ
የማሌማት መብት ኖሯቸው ቅዴሚያ ሇማሌማት ጥያቄ ያያቀረቡ ተነሺዎች ቁጥር
ተመጣጣኝ ካሌሆነ በጋራ ተዯራጅተዉ የሚያሇሙበት አማራጭ ይሰጣቸዋሌ፡፡
4. ቅዴሚያ የማሌማት ጥያቄ ሊቀረቡ ነባር ባሇይዜታዎች የወረዲ አስተዲዯሩ በ30
(ሰሊሳ) ቀናት ውስጥ መወሰንና የተወሰነውን ውሳኔ በ7 ሰባት የስራ ቀናት ውስጥ
በጽሁፌ ማሳወቅ አሇበት፡፡
5. ቅዴሚያ የማሌማት መብት የተሰጣቸዉ የማሌማት ክትትሌና ዉሳኔ አሰጣጥ ዛርዛር
በመመሪያ ይወሰናሌ፡፡
12. ቅዴሚያ የማሌማት መብት የተሠጠው ባሇይዜታ ግዳታ
1. ቅዴሚያ የማሌማት መብት ከተሰጠበት ቀን ጀምሮ እስከ 6 ወር ጊዚ ዉስጥ
አስፇሊጊዉን ሁኔታ አሟሌቶ ወዯ ሌማት መግባት አሇበት፤
2. በዘህ ዯንብ አንቀጽ 8 እና 9 የተቀመጠዉን ካሊሟሊ ካሳ ተክፌልት መሬቱን
ያስረክባሌ፤
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 1 መሰረት ያሎማሇበት ምክንያት ከአቅም በሊይ በሆነ
ምክንያት ከሆነ ተጨማሪ እስከ ሦስት ወር የሚዯርስ ጊዚ ሉሰጠዉ ይችሊሌ፤
ክፌሌ አራት
የካሣ አወሳሰን፤ አተማመንና ቀመር
ንዐስ ክፌሌ አንዴ
የንብረት ካሳ አወሳሳንና ቀመር
13. ንብረት የሚገምት አካሌ
1. የንብረት ግመታ ፌቃዴ ባሇው የግሌ ዴርጅት ወይም ግሇሰብ መከናወን አሇበት፡፡
2. ፌቃዴ ያሇው የግሌ ዴርጅት ወይም ግሇሰብ ከላሇ፣ የክሌልች፤ የአዱስ አበባ እና
የዴሬዲዋ ከተማ መንግሥታዊ የሆነ ተቋም አቋቁመው የንብረት ካሳ
ግምት ስራ ይሰራለ፡፡

850
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. የሚቋቋሙት መንግሥታዊ ተቋማት እንዯአስፇሊጊነቱ ሇአስተዲዯር በሚያመች ቦታ

ሉዯራጁ ወይም ቅርንጫፌ ሉኖራቸው ይችሊሌ፡፡
4. በዘህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ 2 እና 3 መሰረት የሚቋቋመው ገማች ተቋም የካሳ
ክፌያና መሌሶ ማቋቋም ስራ ከሚሰራው የስራ ክፌሌ ወይም ተቋም ተሇይቶ
መዯራጀት አሇበት፡፡
5. በዘህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ 2 እና 3 መሰረት የሚቋቋመው የመንግስት የንብረት
ካሳ ገማች ተቋም ሥራውን የሚያከናውንበት የአሠራር ሥርዒት በመመሪያ
ይወሰናሌ፡፡
6. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 1 እና 2 መሠረት ካሣውን የሚገምት ዴርጅት ወይም
ግሇሰብ ወይም መንግሥታዊ ተቋም ከላሇ የወረዲው ወይም የከተማው አስተዲዯር
ገማች ኮሚቴ በማቋቋም የሚገምት ይሆናሌ፡፡
7. የዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀፅ 6 እንዯተጠበቀ ሆኖ የንብረት ግመታ ስራ የሚሰራ በቂ
የግሌ ዴርጅት ወይም የሙያ ፇቃዴ ያሇዉ ግሇሰብ መፌራታቸዉ እና መሟሊታቸዉ
ሲረጋገጥ የኮሚቴ ስራ እንዱቀር ይዯረጋሌ፡፡
14. ንብረት ገማች ኮሚቴ ስሇማቋቋም
1. የንብረት ገማች ኮሚቴ ሲቋቋም እንዯሚገመተው ንብረት ዒይነት ተገቢው ሙያ
ያሊቸውን እንዱሁም ጾታንና ዔዴሜን ግንዙቤ ዉስጥ ማስገባት አሇበት፡፡
2. የሚገመተው ንብረት ባሇበት ገጠር ወረዲ ወይም ከተማ ኮሚቴውን ሇማዋቀር ተገቢ
ሙያ ያሊቸው ባሇሙያዎች ማግኘት ካሌተቻሇ ከፌ ካሇው የአስተዲዯር እርከን
ባሇሙያ በመሳብ ወይም በክሌሌ ዯረጃ ኮሚቴ በማዋቀር ግምቱን እንዱሰራ
ያዯርጋሌ፡፡
3. የኮሚቴው አባሊት የሙያና የጾታ ስብጥር እና ብዙት፤ ኮሚቴዉ ሥራውን
የሚያከናውንበት የአሠራር ሥርዒትና ተያያዥ ጉዲዮች በመመሪያ ይወሰናሌ፡፡
15. የንብረት ካሳ
1. ሇንብረት ካሳ ከመከፇለ በፉት የተገመተዉ ግምት ሇህዛብ ይፊ መሆን አሇበት፡፡
2. የንብረት ግምት /ሇህዛብ ሇአምስት የስራ ቀን ይፊ ከሆነ በኋሊ በከተማ ከንቲባ
ወይም በወረዲ አስተዲዲሪው መፅዯቅ አሇበት፡፡
3. የሚነሳው ንብረት የመኖሪያ ቤት ከሆነ የሚከፇሇው አነስተኛ የካሣ መጠን
እንዯየክሌለ፤ እንዯ አዱስ አበባ እና ዴሬዲዋ ተጨባጭ ሁኔታ ወይም ክሌለ፤

851
 የፌትህ ሚኒስቴር

አዱስ አበባ እና ዴሬዲዋ ባወጡት ዯረጃ መሰረት ቢያንስ ዛቅተኛውን የቤት ዯረጃ
ሉያስገነባ የሚችሌ መሆን አሇበት፡፡
4. የሚፇርሰው ንብረት በከፉሌ ከሆነና ባሇይዜታው በቀሪው ቦታ ሊይ ሇመቆየት
ከመረጠና ቀሪው ቦታ በሚዖጋጀው ዛርዛር ፔሊን በቂ መሆኑ ተቀባይነት
ካሇው ሇፇረሰው ንብረት ብቻ ካሣ ይከፇሊሌ፡፡
5. ሇሌማት የተፇሇገው ቦታ ሲወሰዴ በቦታው ሊይ ሇመሰብሰብ የዯረሰ ሰብሌ ካሇ
ባሇንብረቱ በሚሰጠው የጊዚ ገዯብ ውስጥ ሰብስቦ ማንሳት አሇበት፡፡
6. በአስቸኳይ ሁኔታ ቦታዉ የሚፇሇግ ሲሆን ሰብለ ሇመሰብሰብ ያሌዯረሰ ከሆነ
እንዯዯረሰ ተቆጥሮ የምርቱ መጠን በወቅቱ የአከባቢ የገበያ ዋጋ ተሰሌቶ
ሇባሇይዜታዉ ካሳ ተከፌልት እንዱሇቅ ይዯረጋሌ፡፡
7. ካሳ የተከፇሇባቸዉ ንብረቶች የካሳ ከፊዩ ንብረት ይሆናለ፡፡
16. የቤት ካሣ አተማመንና ቀመር
1. የቤት ካሣ የሚሰሊዉ:-
ሀ) የሚፇርሰው ቤት የግንባታ ቁስ ሇመተካት የሚያስችሌ ወቅታዊ የገበያ ዋጋ እና
በምትክ ቦታው ሊይ ተመሳሳይ ቤት ሇመገንባት የሚያስፇሌግ የወቅቱን
የባሇሙያ እና የጉሌበት ዋጋ፡፡
ሇ) ከቤቱ ጋር ተያያዥነት ያሊቸውን የግቢ ንጣፌና ማስዋብ፣ በረንዲ፣ ሴፔቲክታንክ
ላልች ግንባታዎችን ሇመስራት የሚያስፇሌገውን የወቅቱ የአካባቢው የገበያ
ዋጋ፤
ሏ) ቤቱ በመነሳቱ ምክንያት የተገነቡ የአገሌገልት መስመሮችን ሇማፌረስ፣
ሇማንሳት፣ መሌሶ ሇመገንባት፣ ሇመትከሌና ሇማገናኘት የሚያስፇሌጉትን
ወጪዎች ግምት፤
ታሳቢ በማዴረግ ይሆናሌ፡፡
2. የሚፇርሰው ቤት የግንባታ ቁስ በወቅቱ በገበያ የማይገኝ ከሆነ በተቀራራቢ ቁስ ዋጋ
ይሰሊሌ፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ 2 የተዯነገገገው ቢኖርም የሚፇርሰው ቤት የተገነባው
በሉዛ ይዜታ ሊይ ከሆነና ተነሺው ምትክ ቦታ የማይፇሇግ ከሆነ ከቤቱ ካሳ በተጨማሪ
የከፇሇው የቀሪ ዖመን የመሬት ሉዛ ክፌያ ተመሊሽ ይዯረጋሌ፡፡

852
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. የቤት ካሣ የሚሰሊው የሚፇርሰውን ቤት ሇመተካት የሚያስችሌ ወቅታዊ የአካባቢው

የካሬ ሜትር ወይም የነጠሊ ዋጋ በማውጣት ይሆናሌ፡፡
ቤት ካሣ = የወቅቱ የግንባታ ወጪ + የመሬቱ ቋሚ ማሻሻያ ወጪ

17. አጥር ካሣ አተማመንና ቀመር

የአጥር ካሣ የሚሰሊው፡-
1. ከሚፇርሰው አጥር ጋር በዒይነቱ ተመጣጣኝ የሆነ አጥር በአዱስ ሇመስራት
የሚያስፇሌገውን የወቅቱን የካሬ ሜትር ወይም የሜትር ኩብ ዋጋ በማስሊት፤
2. የአጥሩን የግንባታ ቁስ በካሬ ሜትር ወይም በሜትር ኩብ መገመት የማይቻሌ ከሆነ
ነጠሊ ዋጋ በማውጣት ይሆናሌ፡፡
የአጥር ካሣ = የአጥሩ የካሬ ሜትር/ሜትር ኩብ

ነጠሊ ዋጋ x የአጥሩ መጠን በካሬ ሜትር/ሜትር ኩብ

18. ተዙውሮ የሚተከሌ ንብረት ካሣ አተማመንና ቀመር

1. ንብረቱ ከሚገኝበት ስፌራ ወዯ ላሊ አካባቢ ተዙውሮ እንዯገና ሉተከሌና አገሌግልት
መስጠት የሚችሌ ከሆነ የሚከፇሇው የማንሻ፣ የማጓጓዡና መሌሶ የመትከያ ክፌያዎች
ንብረቱን የመንቀያ፣ የመጫኛ፣ የማውረጃ፣ የመቀጠያ እና ተያያዥ ወጪዎች
ያካትታሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 1 መሰረት የካሳ ግምቱ ከመሰራቱ በፉት ንብረቱ
ተዙውሮ መተከሌ የሚችሌና የማይችሌ መሆኑ በባሇሙያ መረጋገጥ አሇበት፡፡
3. ንብረቱ ሲነሳ ጉዲት የሚዯርስባቸው የንብረቱ ክፌልች መኖራቸው በባሇሙያ
ከተረጋገጠ ሇመተካት ወይም ሇመጠገን የሚያስፇሌግ ወጪ መከፇሌ አሇበት፡፡
ተዙውሮ የሚተከሌ ንብረት ካሣ= የንብረቱ መንቀያ + የንብረቱ የማንሻ ወይም
መጫኛ + የንብረቱ ማጓጓዡ + የማውረጃ + የንብረቱ መሌሶ መትከያ እና
ወይም የመቀጠያ ወጪ

19. የሰብሌ ወይም የአትክሌት ካሳ አተማመንና ቀመር

1. ሰብለ ወይም/እና አትክሌቱ ቦታው በሚሇቀቅበት ወቅት የዯረሰ ከሆነ ባሇይዜታው
በሚሰጠው የጊዚ ገዯብ ሰብለን ወይም አትክሌቱን ሰብስቦ ሉወሰዴ ይችሊሌ፡፡

853
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. ቦታው በአስቸኳይ ከተፇሇገና ሰብለን ወይም አትክሌቱ የዯረሰ ሆኖ ሇመሰብሰብ በቂ

ጊዚ ካሌተሰጠው በአካባቢው ከሚገኝ ተመሳሳይ ሰብሌ ወይም አትክሌት የሚገኘውን
የአንዴ አመት የምርት መጠን በወቅታዊ የአካባቢው የገበያ ዋጋ ተሰሌቶ
ይከፇሇዋሌ፡፡
3. ሰብለ ወይም አትክሌቱ የዯረሰ ካሌሆነ የሚከፇሇው ካሳ ሰብለ ወይም አትክሌቱ
ሇመሰብሰብ ዯርሶ ቢሆን ኖሮ ሉሰጥ የሚችሇውን የምርት መጠንና ምርቱ ሉያወጣ
ይችሌ የነበረውን ወቅታዊ የአካባቢው የገበያ ዋጋ መሠረት በማዴረግ ይሆናሌ፡፡
4. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 3 በተዯነገገው መሰረት ካሳ ሲሰሊ ሰብለ ወይም
አትክሌቱ ሇመሰብሰብ እስኪዯርስ ባሇንብረቱ ሉያወጣ የሚገባዉ ወጪ ተቀናሽ
ይዯረጋሌ፡፡
5. የሰብሌ ተረፇ ምርት ካሳ የሚተመነው የተረፇ ምርቱን ወቅታዊ የአካባቢው የገበያ
ዋጋ መሠረት በማዴረግ ይሆናሌ፡፡
6. በአንዴ የእርሻ ቦታ በአንዴ አመት ውስጥ ከአንዴ ጊዚ በሊይ ምርት የሚመረት ከሆነ
የአመቱ የእርሻ ቦታው የምርት መጠን በአመቱ ውስጥ የተመረተው ምርት ዴምር
ይሆናሌ፡፡
ሰብሌ ካሳ = (የቦታው ስፊት በሄክታር x የሰብለ የአካባቢው ወቅታዊ የገበያ ዋጋ

በኩንታሌ x በአንዴ ሄክታር ስፊት ሊይ የሚገኝ ምርት በኩንታሌ) + የመሬቱ

ቋሚ ማሻሻያ ወጪ

የሰብሌ ተረፇ ምርት ካሳ = (የቦታው ስፊት በሄክታር x በአንዴ ሄክታር የሚገኝ

ተረፇ ምርት በኩንታሌ x የተረፇ ምርቱ የአካባቢው ወቅታዊ የገበያ ዋጋ
በኩንታሌ)

20. ፌሬ የሚሰጥ ቋሚ ተክሌ ካሳ አተማመን

1. ቦታው በሚሇቀቅበት ወቅት የቋሚ ተክለ ፌሬ የዯረሰ ከሆነ ባሇንበረቱ በሚሰጠው
የጊዚ ገዯብ ሰብስቦ ሉወስዴ ይችሊሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ 1 መሰረት በሚሰጠው የጊዚ ገዯብ አንስቶ መውሰዴ
ካሌፇሇገ ሇንብረቱ ካሳ ይከፇሇዋሌ፡፡

854
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. ቦታው በአስቸኳይ ከተፇሇገና ሇባሇንብረቱ የዯረሰውን የአንዴ ዒመት ፌሬ

ሇመሰብሰብ በቂ ጊዚ የማይሰጥ ከሆነ በአካባቢው ከሚገኝ ተመሳሳይ ቋሚ ተክሌ
የሚገኘው የአንዴ አመት የምርት መጠን በወቅታዊ የአካባቢው የገበያ ዋጋ ተሰሌቶ
ይከፇሇዋሌ፡፡
4. በንኡስ አንቀጽ 1 የተዯነገገው እንዯተጠበቀ ሆኖ ቋሚ ተክለን በዯረሰበት ዯረጃ
ሇማዴረስ የወጣ ወጪ በወቅታዊ የአካባቢው የገበያ ዋጋ ተሰሌቶ ይከፇሊሌ፡፡
ፌሬ መስጠት የጀመረ ቋሚ ተክሌ ካሳ = (ከአንዴ ዙፌ የሚገኝ የፌሬ መጠን በኪል
X የአንዴ ኪል የወቅቱ የገበያ ዋጋ X የዙፈ ብዙት) + ተክለ በዯረሰበት ዯረጃ
ሇማዴረስ የወጣ ወጪ + የመሬቱ ቋሚ ማሻሻያ ወጪ

ፌሬ መስጠት ያሌጀመረ ቋሚ ተክሌ ካሳ= ተክለ በዯረሰበት ዯረጃ ሇማዴረስ የወጣ

ወጪ በወቅታዊ ዋጋ + የመሬቱ ቋሚ ማሻሻያ ወጪ

21. ፌሬ የማይሰጥ ቋሚ ተክሌ/ዙፌ ካሳ አተማመንና ቀመር

1. በሚሇቀቀው መሬት ሊይ ፌሬ የማይሰጥ ተክሌ ወይም ዙፌ ያሇው ባሇንብረት
በሚሰጠው የጊዚ ገዯብ ሰብስቦ መውሰዴ ይችሊሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ 1 መሰረት ፌሬ የማይሰጥ ተክሌ ወይም ዙፈን
በሚሰጠው የጊዚ ገዯብ አንስቶ መውሰዴ ካሌፇሇገ ሇንብረቱ ካሳ ይከፇሇዋሌ፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ 1 መሰረት ፌሬ የማይሰጥ ተክሌ ወይም ዙፈን ከወሰዯ
ሇማስቆረጫና እና ማጓጓዡ ወጪዎች ያወጣው ወጪ ብቻ ይከፇሊሌ፡፡
4. ቦታው በአስቸኳይ ከተፇሇገና ዙፈን ሇማንሳት በቂ ጊዚ ካሌተሰጠው በአካባቢው
ወቅታዊ የገበያ ዋጋ ተሰሌቶ ካሳ ይከፇሇዋሌ፡፡
5. ፌሬ የማይሰጥ ተክሌ ወይም የዙፌ ካሣ የሚሰሊው ፌሬ የማይሰጥ ተክሌ ወይም የዙፈን
የወቅቱን የነጠሊ ወይም የካሬ ሜትር በማውጣት ይሆናሌ፡፡
6. ፌሬ የማይሰጥ ተክሌ ወይም ዙፈ ሇአገሌግልት ያሌዯረሰ ከሆነ ፌሬ የማይሰጥ ተክሌ
ወይም ዙፈ በሚገኝበት ዯረጃ ሇማዴረስ የሚያስፇሌገውን ወጪ በወቅታዊ የአካባቢው
የገበያ ዋጋ በማስሊት ይከፇሊሌ፡፡

855
 የፌትህ ሚኒስቴር

ፌሬ የማይሰጥ ቋሚ ተክሌ/ዙፌ ካሣ = (ትሌቅ ዙፌ በቁጥር X የአንዴ ዙፌ ወቅታዊ

የአካባቢው የገበያ ዋጋ) + (መካከሇኛ ዙፌ በቁጥር X የአንዴ ዙፌ ወቅታዊ
የአካባቢው የገበያ ዋጋ) + (ዛቅተኛ ዙፌ በቁጥር X የአንዴ ዙፌ ወቅታዊ የአካባቢው
የገበያ ዋጋ) + (ችግኝ/ያሌዯረሰ ዙፌ በቁጥር X የአንዴ ችግኝ/ያሌዯረሰ ዙፌ ወቅታዊ
የአካባቢው የገበያ ዋጋ)+ የመሬቱ ቋሚ ማሻሻያ ወጪ

22. የሣር ካሣ አተማመንና ቀመር

1. በሚሇቀቀው መሬት ሊይ የሚገኘው ሣር ሇመሰብሰብ የዯረሰ ከሆነ የሌማት ተነሺው
በሚሰጠው የጊዚ ገዯብ ሰብስቦ መውሰዴ አሇበት፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ 1 መሰረት ሳሩን ከወሰዯ የማጨጃና የማጓጓዡ ወጪ
ብቻ ይከፇሊሌ፡፡
3. ቦታው በአስቸኳይ ከተፇሇገና ሳሩን ሇማንሳት በቂ ጊዚ ካሌተሰጠው የሣሩ ግምት
በአካባቢው ወቅታዊ የገበያ ዋጋ ተሰሌቶ ካሳ ይከፇሇዋሌ፡፡
4. ሳሩ ሇመሰብሰብ ያሌዯረሰ ከሆነ እንዯዯረሰ ተቆጥሮ ካሳ ይከፇሊሌ፡፡
የሣር ካሣ = ሣሩ የሸፇነው የቦታ ስፊት በካሬ ሜትር X የካሬ ሜትር የሳር ምርት
በወቅታዊ የገበያ ዋጋ + የመሬቱ ቋሚ ማሻሻያ ወጪ

23. ሇማዔዴን ባሇፇቃዴ የሚከፇሌ ካሣ አተማመን

1. ሇማዔዴን ሥራ በማዔዴን ባሇፇቃዴ የተያዖ መሬት ሲሇቀቅ የሚከፇሇው ካሣ አግባብ
ባሇው የማዔዴን ሕግ መሠረት ይሆናሌ፡፡
2. ማዔዴን ሇማውጣት ፇቃዴ ባሌተሰጠው አካሌ ሇተያዖ የማዔዴን መሬት ካሳ
አይከፇሌም፡፡
24. ሇመካነ መቃብርን ስሇሚከፇሌ ካሣ አተማመንና ቀመር
1. መካነ መቃብር ሇማንሳት የሚከፇሇው ካሣ መካነ መቃብሩን ሇማንሳት፣ ተሇዋጭ
ማረፉያ ቦታ ሇማዖጋጀት፣ አጽሙን ሇማዖዋወርና ሇማሳረፌ እንዱሁም ከዘሁ ጋር
በተያያዖ ሇሚዯረግ ሃይማኖታዊና ባህሊዊ ሥርዒት ማስፇጸሚያ የሚያስፇሌጉትን
ወጪዎች ያጠቃሌሊሌ፡፡

856
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. መካነ መቃብር ያሇበት ቦታ ሇሕዛብ ጥቅም ሲፇሇግ የመካነ መቃብሩ ባሇቤት

በሚሰጠው የጊዚ ገዯብ እንዱያነሳ ተዯራሽ በሆነ መንገዴ እንዱያወቅ መዯረግ
አሇበት፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ 1 መሰረት በተሰጠው የጊዚ ገዯብ ውስጥ የመካነ
መቃብሩ ባሇቤት ካሊነሳ መሬት የሚያስሇቅቀው አካሌ አጽሙ በአግባቡ እንዱነሳና
ተሇዋጭ ቦታ ሊይ እንዱያርፌ ማዴረግ ይችሊሌ፡፡
የመካነ መቃብር ካሣ = ሇመካነ መቃብር ማንሻ ወጪ+ ተሇዋጭ ማረፉያ ቦታ
ማዖጋጃ ወጪ + አጽሙን ሇማዙወሪያና ማሳረፉያ + ሃይማኖታዊና ባህሊዊ ሥርዒት
ማስፇፀ ወጪ

ንዐስ ክፌሌ ሁሇት

የሌማት ተነሺ ካሳ አተማመንና ቀመር
25. የገጠር የሌማት ተነሺ ካሣ አተማመን
1. የገጠር መሬት ባሇይዜታ የአንዴ ዒመት ገቢ ሇማስሊት በሚወሰዯው መሬት ሊይ
አመቱን ሙለ ሰርቶ ሲያገኝ የነበረውን ገቢ ታሳቢ መዯረግ አሇበት፡፡
2. የሌማት ተነሺ ካሳ ሲሰሊ ስላቱ ከተጀመረበት ቀዯም ብል በነበሩት ሶስት ተከታታይ
ዒመታት በየዒመቱ ከመሬቱ ሲያገኝ ከነበረው ከፌተኛውን የአንዴ ዒመት
ገቢ መረጃ እንዯየክሌለ ተጨባጭ ሁኔታ አግባብነት ካሊቸው ሕጋዊ ተቋማት
የሚወሰዴ ይሆናሌ፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ 1 የተጠቀሰው የይዜታው አመታዊ ገቢ ማስረጃ ካሌተገኘ
በአካባቢው ባሇ ተመሳሳይ ይዜታና የመሬት ሇምነት ዯረጃ በሶስት ዒመት
ከሚገኘው ከፌተኛው ዒመታዊ ገቢ ይወሰዲሌ፡፡
4. ከእርሻ መሬት በአካባቢዉ በሄክታር የሚገኘዉን ከፌተኛዉን አመታዊ ገቢ ሇማስሊት
የአከባቢዉ የሄክታር የምርት መጠን መታወቅ አሇበት፡፡
5. በዘህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ 2 መሰረት የገጠር ባሇይዜታዉ ከመነሳቱ በፉት የሶስት
አመት የየአመቱ ምርት መጠን በወቅታዊ ዋጋ ተሰሌቶ ከእርሻ መሬቱ ሰብሌ
ከማምረት የሚገኘዉ ገቢ መወሰዴ አሇበት፡፡
6. እንዯየክሌልች ተጨባጭ ሁኔታ በመመሪያ የሚወሰን ሇሌማት የተፇሇገውን መሬት
በመጠቀም የሚያገኙ ላልች ገቢዎች በአመታዊ ገቢ ይዯመራሌ፡፡

857
 የፌትህ ሚኒስቴር

26. በቋሚነት ሇሚነሳ የገጠር መሬት ባሇይዜታ የሌማት ተነሺ ካሳ አተማመንና ቀመር
1. ሇሌማት ተነሺው የሚሰጠው ምትክ ቦታ ከሆነና የሚነሳው የመኖሪያ ቤት ወይም
የንግዴ ቤት ከሆነ ተመጣጣኝ ምትክ ቤት ሇሁሇት ዒመት ያሇኪራይ ይሰጠዋሌ
ወይም ሇፇረሰበት ቤት በወቅታዊ የኪራይ ግምት ተሰሌቶ የሁሇት ዒመት የሌማት
ተነሺ ካሣ ይከፇሇዋሌ፡፡
2. በምትክ ቦታ ፊንታ ምትክ ቤት የሚሰጠው ከሆነ ሇፇረሰበት ቤት በወቅታዊ የኪራይ
ግምት ተሰሌቶ የአንዴ ዒመት የሌማት ተነሺ ካሣ ይከፇሇዋሌ፡፡
3. ወቅታዊ የኪራይ ግምቱ የተነሺውን የመኖሪያ ቤት መነሻ አዴርጎ የሚሰሊ ይሆናሌ፡
፡
4. ዛቅተኛው የቤት ኪራይ፣ የቤት ኪራይ የካሬ ሜትር ዋጋ እና ዛቅተኛው የኪራይ ቤት
ዯረጃ በመመሪያ ይወሰናሌ፡፡
5. በቋሚነት ሇሚነሳ የገጠር መሬት ባሇይዜታ የሌማት ተነሺ ካሳ ቀመር
ምትክ የእርሻ መሬት ሊሌተሰጠውና በቋሚነት ሇሚነሳ የገጠር ባሇይዜታ
የሌማት ተነሺ ካሳ = ዒመታዊ ገቢ x 15

27. በጊዚያዊነት ሇሚነሳ የገጠር መሬት ባሇይዜታ የሌማት ተነሺ ካሳ ቀመር

ምትክ የእርሻ መሬት ሊሌተሰጠውና በጊዘያዊነት ሇሚነሳ የገጠር ባሇይዜታ የሌማት
ተነሺ ካሳ = በጊዚያዊነት የተሇቀቀዉ መሬት በሄክታር x ዒመታዊ ገቢ በሄ/ር x
የሇቀቀበት ጊዚ መጠን በዒመት

28. በቋሚነት ሇሚነሳ የከተማ መሬት ባሇይዜታ የሌማት ተነሺ ካሳ አተማመንና ቀመር
1. ሇሌማት ተነሺው የሚሰጠው ምትክ ቦታ ከሆነና የሚነሳው የመኖርያ ቤት ወይም
የንግዴ ቤት ከሆነ ተመጣጣኝ ምትክ ቤት ሇሁሇት ዒመት ያሇኪራይ ይሰጠዋሌ

858
 የፌትህ ሚኒስቴር

ወይም ሇፇረሰበት ቤት በወቅታዊ የኪራይ ግምት ተሰሌቶ የሁሇት ዒመት የሌማት

ተነሺ ካሣ ይከፇሇዋሌ፡፡
2. ሇሌማት ተነሺዉ በምትክ ቦታ ፊንታ ምትክ ቤት የሚሰጠው ከሆነ ሇፇረሰበት ቤት
በወቅታዊ የኪራይ ግምት ተሰሌቶ የአንዴ ዒመት የሌማት ተነሺ ካሣ ይከፇሇዋሌ፡፡
3. ወቅታዊ የኪራይ ግምቱ የተነሺውን የመኖሪያ ቤት መነሻ አዴርጎ የሚሰሊ ይሆናሌ፡፡
4. ዛቅተኛው የቤት ኪራይ፣ የቤት ኪራይ የካሬ ሜትር ዋጋ እና ዛቅተኛው የኪራይ ቤት
ዯረጃ በመመሪያ ይወሰናሌ፡፡
5. በቋሚነት ሇሚነሳ የከተማ መሬት ባሇይዜታ የሌማት ተነሺ ካሳ ቀመር

ምትክ ቦታ ሇወሰዯና በቋሚነት ሇሚነሳ የከተማ ባሇይዜታ የሌማት ተነሺ ካሳ =

የሚኖርበት ቤት ስፊት በካ. ሜ x የ1 ካሬ ሜ ወቅታዊ የቤት ኪራይ ዋጋ x 24

በምትክ ቦታ ፊንታ ቤት በግዠ ሇተሰጠው በቋሚነት ሇሚነሳ የከተማ ባሇይዜታ

የሌማት ተነሺ ካሳ = የሚኖርበት ቤት ስፊት በካ.ሜ x የ1 ካ.ሜ ወቅታዊ

የቤት ኪራይ ዋጋ x 12

29. በጊዚያዊነት ሇሚነሳ የከተማ መሬት ባሇይዜታ የሌማት ተነሺ ካሳ አተማመንና ቀመር
1. ዛርዛር አፇጻጸሙ በመመሪያ ይወሰናሌ፡፡
2. በጊዚያዊነት ሇሚነሳ የከተማ መሬት ባሇይዜታ የሌማት ተነሺ ካሳ ቀመር
በጊዚያዊነት ሇተነሳና ሇሚቆይበት ጊዚ ምትክ ቤት ሊሌተሰጠው የከተማ ባሇይዜታ
የሌማት ተነሺ ካሳ = የሚኖርበት ቤት ስፌት በካ.ሜ x የ1 ካሬ ሜ ወቅታዊ የቤት
ኪራይ ዋጋ x የሇቀቀበት ጊዚ መጠን (በወር)

ንዐስ ክፌሌ አራት

ተያያዥ ካሳዎች አተማመንና የካሳ ግምት ስሇማሳወቅ
30. የማህበራዊ ትስስር መቋረጥና ሥነ-ሌቦና ጉዲት ካሣ አተማመን
1. የማህበራዊ ትስስር መቋረጥና የሥነ ሌቦና ጉዲት ካሳ አንዴ ጊዚ ብቻ ይከፇሊሌ፡፡
2. የማህበራዊ ትስስር መቋረጥ ካሳ እና የሥነ ሌቦና ጉዲት ካሳ መጠን በዴምሩ ከ25ሺህ
እስከ 60ሺህ ብር ሉከፇሇዉ ይችሊሌ፡፡

859
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. የማህበራዊ ትስስር መቋረጥና የሥነ ሌቦና ጉዲት ካሳ የሚከፇሇው ከነበሩበት ቦታ ከ5

ኪ.ሜ በሊይ ርቀው ሇሰፇሩ የሌማት ተነሺዎች ነው፡፡
4. ከአንዴ ሠፇር የሌማት ተነሺዎች ከይዜታቸዉ ሳይነሱ የቀሩ ካለ ሇሚዯርስባቸዉ
የማህበራዊ ትስስር መቋረጥና የሥነ ሌቦና ጉዲት ካሳ በሚመሇከተዉ አካሌ ተረጋግጦ
ሉከፇሊቸዉ ይችሊሌ፡፡
5. የማህበራዊ ትስስር ተፇጥሯሌ የሚባሌበት ጊዚና ሇሌማት ተነሺዎች የሚሰጥ
ተጨማሪ የሥነ ሌቡና ምክር ዴጋፌ በመመሪያ ይወሰናሌ፡፡
31. የሌማት ተነሺ ዴጋፌ
1. የገጠር የሌማት ተነሺ ዴጋፌ ክሌልች በሚያወጡት መመሪያ የሚወሰን ይሆናሌ፡፡
2. የከተማ የሌማት ተነሺ ዴጋፌ የሚዯረገዉ ምትክ ቦታ ሇተሰጣቸዉ ቤቱን ገንብተዉ
እስኪጨርሱ የሁሇት ዒመት የቤት ኪራይ ይከፇሊሌ፡፡
3. ምትክ ቤት ሇተሰጣቸዉ የከተማ ሌማት ተነሺዎች የአንዴ ዒመት የቤት ኪራይ
ግምት ይከፇሇቸዋሌ፤
4. ሇመንግስት ቤት ተከራዮች በአከራዩ በኩሌ የሌማት ተነሺ ዴጋፌ ተጠቃሚ እንዱሆኑ
ይዯረጋለ፡፡
5. ሌማት ተነሺ ዴጋፌ የሌማት ተነሺው በአዱሱ ቦታ ሇመስፇር ሇሽግግር ጊዚ
የሚያስፇሌግ የትራንስፕርት ወጭን ታሳቢ ሉያዯርግ ይገባሌ፡፡
6. የሌማት ተነሺ ዴጋፌ አይነት እና መጠን በመመሪያይወሰናሌ፡፡
32. ካሳ ግምትና ክፌያን ስሇማሳወቅ
1. ሇባሇይዜታዉ የሚከፇሌ ማንኛዉም ዒይነት ካሳ ዒይነቱና መጠኑ ተገሌጾ በጹሐፌ
ሇባሇይዜታዉ ይሊካሌ፡፡
2. ባሇይዜታዉ የትዲር አጋሩ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 1 የተሊከዉ የካሳ ግምት
ማሳወቂያ ጹሐፌ የዯረሳቸዉ መሆኑን የሊከዉ አካሌ ማረጋገጥ አሇበት፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ ቁጥር 2 ማሳወቂያዉ የዯረሳቸዉ ባሇመብቶች ስሇሚከፇሇዉ ካሳ
አከፊፇሌ የት እንዯሚከፇሌና በምን ዒይነት መንገዴ እንዯሚከፇሌ ከፊዩ የማሳወቅ
ግዳታ አሇበት፡፡
ክፌሌ አምስት
የምትክ ቦታ ወይም ቤት አሰጣጥ እና ተነሺዎችን መሌሶ
ስሇማቋቋም

860
 የፌትህ ሚኒስቴር

33. የምትክ ቦታ ወይም ቤት አሰጣጥ

1. ተነሺዎቹ እማወራዎች፣ አረጋውያንና አካሌ ጉዲተኞች በሚሆኑበት ጊዚ የምትክ ቦታ
ወይም ምትክ ቤት ሲሰጥ አመቺና ተዯራሽ የሆኑ ቦታዎች ቅዴሚያ ሉታዩሊቸዉ
ይገባሌ፡፡
2. ምትክ ቤት የሚሰጠው ምትክ ቦታ ካሌተሰጠው እና ተነሺው የቤቱን ዋጋ በአንዴ
ጊዚ ወይም የወረዲዉ ወይም የከተማ አስተዲዯር በሚወስነዉ የጊዚ ገዯብ ዉስጥ
ሲከፌሌ ነው፡፡
3. ሇሌማት የተፇሇገው ቦታ ባሇይዜታው ከያዖው ይዜታ ከፉለ ሲሆን ተነሺው በቦታው
ሊይ መቅረት ከፇሇገ መቅረት የሚችሇው ቀሪው ቦታ ተነሺው ሇሚፇሌገው
አግሌግልት በከተማው ዛርዛር ፔሊን ተቀባይነት ካሇው የቁራሽ መሬት መጠን ጋር
እኩሌ ወይም በሊይ ሲሆንና ምትክ ቦታ ካሌተሰጠው ነው፡፡
4. የእዴር ይዜታ ሇሌማት ሲሇቀቅ ምትክ ቦታ የሚሰጠዉ ከግማሽ በሊይ አባሊቱ
የሚነሱና በአንዴ አካባቢ የሚሰፌሩ ከሆነ ነዉ፡፡
5. ሇተነሺው የሚሰጠው ምትክ ቦታ ስሪት ተነሺው ሇሌማት የተፇሇገውን ቦታ በያዖበት
ስሪት መሰረት ይሆናሌ፡፡
6. ሇቀበላ መኖሪያ ቤት ተከራይ የሌማት ተነሺዎች ምትክ የመኖሪያ ቤት ወይም
መኖሪያ ቤት መስሪያ ቦታ ይሰጣሌ፡፡
7. በዘህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ 6 መሰረት ምትክ ቤት የሚሰጠው በግዠ ሲሆን ይህም
በኪራይ ሇመስጠት የማይቻሌበት ሁኔታ መኖሩ ሲረጋገጥና በከተማው ካቢኔ
ተቀባይነት ሲያገኝ ብቻ ነው፡፡
8. በዘህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ 6 መሰረት መሬት የሚሰጠው መጠኑ በመመሪያ
የሚወሰንና በሉዛ ስሪት በሉዛ መነሻ ዋጋ ይሆናሌ፡፡ ሆኖም የሌማት ተነሺው
መጠኑ በመመሪያ የሚወሰን የግንባታ አቅም ማሳያ ገንዖብ በዛግ ሂሳብ ማስቀመጥ
አሇበት፡፡
9. ሇቀበላ ንግዴ ቤት ተከራይ ምትክ ቤት ሇመስጠት ካሌተቻሇ ምትክ የመስሪያ ቦታ
የሚሰጠው ሲሆን የቦታው መጠን በመመሪያ ይሆናሌ፡፡
10. የምትክ ቦታ ወይም ቤት አሰጣጥ እና ተያያዥ ጉዲዮች ዛርዛር አፇፃፀም በመመሪያ
ይወሰናሌ፡፡
34. በጊዚያዊነት የተወሰዯ መሬት ስሇመመሇስ

861
 የፌትህ ሚኒስቴር

1. በጊዚያዊነት የተወሰዯ መሬት በውለ መሰረት ሇባሇይዜታዉ መመሇስ አሇበት፡፡

2. መሬቱን በወቅቱ መመሇስ የማይቻሌበት ሁኔታ መኖሩን የወረዲዉ ወይም ከተማዉ
አስተዲዯር ሲያረጋግጥ ሇተጨማሪው ጊዚ ክፌያ ይከፇሊሌ፡፡ ወይም ፇጽሞ መመሇስ
ካሌተቻሇ እንዯ ቋሚ ተነሺ ተቆጥሮ ይስተናገዲሌ፡፡
35. የመሌሶ ማቋቋሚያ ማዔቀፌ ይዖት
1. የመሌሶ ማቋቋሚያ ፒኬጅ፤-
የመሌሶ ማቋቋም ፒኬጅ ሰነዴ፡-
ሀ) የፒኬጁ ይዖት መኖሪያ ቦታ ወይም ቤት፣ መስሪያ ቦታ፣ ገቢ ማስቀጠሌ፣
መንገዴ፣ ጤና ጣቢያ፣ ትምህርት ቤት፣ የሃይማኖት ተቋም፣ ሥሌጠና፣ ምክር
አገሌግልት፣ ብዴር አገሌግልት የመሳሰለትን፣
ሇ) የፔሮጀከቱን አይነትና ያሇውን ጠቀሜታ፤
ሏ) በፒኬጁ ተጠቃሚ የሚሆኑትን ተነሺዎች ብዙት፤
መ) ፒኬጁ መሰረት ያዯረጋቸውን የፕሉሲ፣ የህግና ዯንቦች ዛርዛር፤
ሠ) ሇተነሺዎች የሚዯረገውን የዴጋፌ አይነት፣ ከፔሮጀከቱ ተጠቃሚ የሚሆኑበትና
ተግባራዊ የሚዯረግበትን ዖዳ፤
ረ) በተነሺዎችና ምትክ ቦታ በተሰጠበት አካባቢ በሚኖረው ማህረሰብ መካከሌ
ሉፇጠር ሇሚችሇው ማንኛውም አይነት ጊዚያዊ ችግር በጊዚያዊነት መፌትሄ
የሚሰጥበት ዖዳ፤
ሰ) ተነሺዎችን የሚያሳትፌ የውይይት ዔቅዴ፣ የሚሰሩ ስራዎችን ቅዯም ተከተሌና
የጊዚ ሰላዲ፤
ሸ) የፒኬጁ አፇጻጸሙን የሚከታተለበትንና የሚገመግሙበትን ሂዯት ማካተት
ይኖርበታሌ፡፡
2. ተነሺዎችን መሌሶ ስሇማቋቋም
ሀ) ክሌልችና አዱስ አበባ እና ዴሬዲዋ ከተሞች ተነሺዎችን በዖሊቂነት ሇማቋቋም
የሚያስችሌ ፒኬጅ በመቅረጽ ስራ ሊይ ያውሊለ፡፡
ሇ) የወረዲ ወይም የከተማ አስተዲዯሩ በተቀረጸው ፒኬጁ ተነሺዎችን በማሳተፌ
ቀጣይነት ያሇው የገቢ ምንጭ እንዱኖራቸው የሚያስችሊቸውን ዴጋፌና ክትትሌ
በማዴረግ ማቋቋም ይኖርበታሌ፡፡

862
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሏ) አስፇጻሚው አካለ የሌማት ሥራው በሚሰራበት ወቅት ተነሺዎች በተቻሇ

መጠን የሥራ እዴሌ እንዱያገኙ ማዴረግ አሇበት፡፡
መ) ወረዲ ወይም ከተማ አስተዲዯሩ እዴሜያቸው ከ18 አመትና ከዘያ በሊይ የሆኑ
ከወሊጆቻቸው ጋር ተጠግተው የሚኖሩ የተነሺ ቤተሰብ አባሊት በመሌሶ ማቋቋም
ፒኬጅ ማሳተፌ አሇበት፡፡
ሠ) በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 4 ሊይ ሇተጠቀሱ ተነሺዎችን ወረዲ ወይም ከተማ
አስተዲዯሩ በቂ ስሌጠናና በመስጠት በፔሮጀክቱም ሆነ በተሰጠው ስሌጠና
መሰረት የስራ ዔዴሌ መፌጠር አሇበት፡፡
ረ) በመሌሶ ማቋቋሚያ ፒኬጁ ሇሴቶችን፣ ሇአካሌ ጉዲተኞችን፣ ሇወሊጅ አሌባ
ህፃናትና ሇአረጋውያን ቅዴሚያ መሰጠት አሇበት፡፡
ሰ) የሴቶችን ተጠቃሚነት ሇማረጋገጥ የሚሰሩ አካሊት በመሌሶ ማቋቋም ፒኬጅ ሊይ
መሳተፌ አሇባቸው፡፡
ክፌሌ ስዴስት
ሇኢንቬስትመንት በሚሇቀቅ መሬት ስሇተነሺዎች የሼር
ባሇቤትነት
36. የተነሺዎች የሼር ባሇቤትነት ጥያቄን የሚያስተናግዴ ተቋም ስሇመወሰን
1. ክሌለ፣ አዱስ አበባና ዴሬዯዋ ከተማ አስተዲዯር የሌማት ተነሺዎችን የሼር
ባሇቤትነት ጥያቄ ተቀብል የሚያስተናግዴ ተቋም ይሰይማለ፤
2. በዘህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ 1 መሰረት የሚሰየመው ተቋም:-
ሀ) የሌማት ተነሺዎችን የሚያቋቋመው ተቋም አካሌ ወይም እራሱን የቻሇ ላሊ
ተቋም ሆኖ መዯራጀት፣
ሇ) የግሌ ባሇሀብቱን የኢንቬስትመንት መሬት ጥያቄ ተቀብል ከሚያስወስነው የስራ
ክፌሌ ወይም ተቋም የተሇየ፣
ሏ) የተነሺዎችን የሼር ባሇቤትነት መብት የማስከበርና ተጠቃሚ መሆናቸውን
የመከታተሌና የመዯገፌ ሀሊፉነት ያሇው፣
መ) የሌማት ተነሺዎች የሼር ባሇቤት የሚሆኑበትን የአሰራር ስርዒት በመቅረጽ
የሚሰራ፣
መሆን አሇበት፡፡
37. የሌማት ተነሺዎች በሼር የማሌማት ፌሊጎት ስሇመሇየትና ስሇመወሰን

863
 የፌትህ ሚኒስቴር

የሌማት ተነሺዎች ከግሌ ባሇሀብቱ ጋር የኢንቬስትመነት ሼር ሇመግባት፡-

1. ሇኢንቬስትመነት ከተፇሇገው መሬት ሊይ ተነሺ ከሆኑት ውስጥ ከባሇሀብቱ ጋር በጋራ
ሇማሌማት ፌሊጎት ያሊቸው መታወቅ አሇባቸው፡፡
2. ሼር ሇመግባት የሚፇሌጉት ባሇይዜታዎች ከካሳ እና ከሉዛ መብት ከሚኖራቸው
ካፑታሌ ውስጥ ሼር ሇመግዙት የወሰኑት የብር መጠን መሇየትና መታወቅ አሇበት፡፡
3. ከግሌ ባሇሀብቱ ጋር በሽርክና ሇመስራት ያሊቸው የፊይናስ አቅም እንዱሁም ፌሊጎት
ተገምግሞ በሼር ተጠቃሚነታቸው የሼር ባሇቤትነት ጥያቄን በሚያስተናግዯው
ተቋም መወሰን አሇበት፡፡
38. ሇተነሺ የኢንቬስትመንት ሼር ጥያቄ የሚቀርብበትና የሚፇቀዴበት አግባብ
1. ሇግሌ ባሇሀብት ሇኢንቬስትመንት በተፇቀዯው መሬት ሊይ የሌማት ተነሺ ባሇይዜታ
የሼር ባሇቤትነት ጥያቄ የሚቀርበው፡-
ሀ) ቦታው ሇኢንቬስትመነት እንዯሚፇሇግ ከነዋሪዎች ጋር ውይይት ከተዯረገበት
ቀን ጀምሮ ባለ 90 (ዖጠና) የሥራ ቀናት ውስጥ መሆን አሇበት፡፡
ሇ) በዘህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ 1 (ሀ) መሰረት ጥያቄ ካሌቀረበ ባሇይዜታው
ቦታውን በሼር ሇማሌማት ፌሊጎት እንዯዯላሇው ይቆጠራሌ፡፡
ሏ) የተነሺዎች የሼር ባሇቤት እንሁን ጥያቄ አቀራረብና ዛርዛር አፇጻጸም
በመመሪያ ይወሰናሌ፡፡
2. ሇግሌ ባሇሀብት ሇኢንቬስትመንት በተፇቀዯው መሬት ሊይ የሌማት ተነሺ ባሇይዜታ
የሼር ባሇቤትነት መብት የሚኖረው፡-
ሀ) ሇኢንቬስትመንት በተፇቀዯው መሬት ሊይ ሕጋዊ ባሇይዜታ ከሆነ፣
ሇ) ተነሺው ከካሳ እና ከላልች ገቢዎች በሚያገኘው የገንዖብ መጠን አክሰዮን
በመግዙት የሼር ባሇቤት ሇመሆን ፇቃዯኛ ከሆነ፣
ሏ) ሇኢንቬስትመነት መሬቱን የጠየቀው ባሇሀብት ተነሺዎች የሼር ባሇቤት
እንዲይሆኑ የሚከሇክሌ በሕግ ተቀባይነት ያሇው ምክንያት የላሇው መሆኑ
በወረዲው ወይም በከተማው አስተዲዯር ከተረጋገጠ፣
መ) በቦታው ሊይ የሚከናወነው ኢንቬስትመንት በጋራ ሇማሌማት የተፇቀዯ ከሆነ፣
ሠ) የሌማት ተነሺ በሼር ሇመጠቀም በወሰነው መሰረት ላልች የማቋቋሚያ ዴጋፍች
ተጠቃሚ እንዯማይሆን ውሌ ከገባ፣
ረ) በቦታው ሊይ የሚከናወነው ኢንቬስትመንት በጋራ ሇማሌማት የተፇቀዯ ከሆነ፣

864
 የፌትህ ሚኒስቴር

ነው፡፡
3. ኢንቬስትመንቱ የሼር ባሇቤት እንሁን ጥያቄ ሊቀረቡ ነባር ባሇይዜታዎች የከተማ
ወይም የወረዲው አስተዲዯር በ30 ቀናት ውስጥ መወሰንና የተወሰነውን ውሳኔ በ7
የስራ ቀናት ውስጥ በጽሁፌ ማሳወቅ አሇበት፡፡
4. የኢንቬስትመንቱ የሼር ባሇቤት እንሁን ጥያቄ ያቀረበ ባሇይዜታ በዘህ አንቀጽ ንኡስ
አንቀጽ (3) በተቀመጠዉ ጊዚ ውስጥ መሌስ ካሊገኘ ወይም በተሰጠዉ ዉሳኔ ሊይ
ቅሬታ ካሇዉ በዘህ ዯንብ አንቀጽ 39 መሠረት ቅሬታዉን ማቅረብ ይችሊሌ፡፡
5. የሼር ባሇቤት በመሆን እንዱያሇሙ የተፇቀዯሊቸው ተነሺዎች የማሌማት ክትትሌና
ዉሳኔ አሰጣጥ ዛርዛር በመመሪያ ይወሰናሌ፡፡
ክፌሌ ሰባት
ሌዩ ሌዩ ዴንጋጌዎች
39. ቅሬታና አቤቱታ አፇታት
1. የመሬት ይዜታ ማስሇቀቂያ ትዔዙዛ የዯረሰው ወይም እንዱሇቅ ትዔዙዛ በተሰጠበት
ንብረት ሊይ መብት ወይም ጥቅም አሇኝ የሚሌ ማንኛውም ተነሺ ትዔዙ዗ በዯረሰው
በ30 ቀናት ውስጥ አቤቱታውን፣ በአዋጁ አንቀጽ 18 ንኡስ አንቀጽ 1 መሠረት
ሇሚቋቋመው አቤቱታ ሰሚ አካሌ ማቅረብ ይችሊሌ፡፡
2. በዘህ አንቀፅ ንኡስ አንቀፅ 1 የተጠቀሰው አቤቱታ ሰሚ የሚቀርብሇትን አቤቱታ
በ30 ቀናት ውስጥ ውሳኔ በመስጠት ሇአቤቱታ አቅራቢዉ አካሌ በጽሁፌ ማሳወቅ
አሇበት፡፡
3. በዘህ አንቀፅ ንኡስ አንቀፅ 2 መሠረት አቤቱታ ሰሚዉ አካሌ በሰጠው ዉሳኔ ቅር
የተሰኘ አቤቱታ አቅራቢ ዉሳኔዉ በዯረሰዉ በ30 ቀናት ውስጥ ቅሬታዉን ሇይግባኝ
ሰሚ ጉባኤ ማቅረብ ይችሊሌ፡፡
4. ይግባኝ ሰሚ ጉባኤ ቅሬታ አቅራቢዉ ቅሬታዉን ካቀረበበት ቀን ጀምሮ 30 በቀናት
ዉስጥ ውሳኔ መስጠት አሇበት፡፡
5. ይግባኝ ሰሚ ጉባኤው በሰጠው ውሳኔ ቅር የተሰኘ አካሌ ዉሳኔው በጽሁፌ ከዯረሰው
ቀን ጀምሮ በ30 የሥራ ቀናት ዉስጥ ይግባኙን ሇክሌሌ ሇከፌተኛዉ ፌርዴ ቤት፣
በአዱስ አበባና በዴሬዯዋ ከተማ አስተዲዯሮች ሇፋዯራሌ የመጀመሪያ ዯረጃ ፌርዴ
ቤት ማቅረብ ይችሊሌ፡፡

865
 የፌትህ ሚኒስቴር

6. ክሌልች፣ አዱስ አበባና ዴሬዯዋ ከተማ አስተዲዯሮች አቤቱታ ሰሚ አካሌ እና

የይግባኝ ሰሚ ጉባኤ ካሊቋቋሙ አቤቱታ ያሇው ተነሺ አቤቱታውን ስረ ነገር ስሌጣን
ሊሇው ፌርዴ ቤት ሉያቀርብ ይችሊሌ፡፡
7. ቅሬታ አቅራቢ ሴት ባሇይዜታ ከሆነች ሇምታቀርበዉ አቤቱታ ሌዩ የሕግ ዴጋፌ
ሉዯረግሊት ይገባሌ፡፡
8. በሙያዉ ብቁ የሆኑ ሴት የህግ ባሇሙያዎች በሚኖሩበት ጊዚ በአቤቱታ ሰሚም ሆነ
በይግባኝ ሰሚ ጉባዓ ዉስጥ ሴቶችን ማካተት ይገባሌ፡፡
40. ስሇ አቤቱታ ሰሚ አካሌ አዯረጃጀት
1. አቤቱታ ሰሚ አካሌ የራሱ ጽሕፇት ቤት የሚኖረው ሆኖ በየወረዲው ወይም
በየከተማው አስተዲዯር ይቋቋማሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ 1 መሰረት የሚቋቋመው አቤቱታ ሰሚ አካሌ ከ 3
የማያንሱ አባሊት የሚኖሩት ሲሆን ከዘህ ውስጥ ቢያንስ አንደ የሕግ ባሇሙያ መሆን
ይኖርበታሌ፡፡
3. የአቤቱታ ሰሚው አካሌ ተጠሪነት ሇወረዲው ወይም ሇከተማው ምክር ቤት ይሆናሌ፡፡
4. የጉባኤዉ አባሊት የስራ ዖመን በመመሪያ ይወሰናሌ፡፡
41. ስሇይግባኝ ሰሚ ጉባኤ አዯረጃጀት
1. ይግባኝ ሰሚ ጉባኤ የራሱ ጽሕፇት ቤት የሚኖረው ሆኖ በየወረዲው ወይም
በየከተማው አስተዲዯር ይቋቋማሌ፡፡
2. ጉባኤው አግባብ ካሊቸው አካሊት የተውጣጡ ከ5 የማያንሱ አባሊት የሚኖሩት ሲሆን
ከዘህ ውስጥ ቢያንስ ሁሇቱ የሕግ ባሇሙያዎች መሆን ይኖርባቸዋሌ፡፡
3. የጉባኤው ተጠሪነት ሇወረዲው አስተዲዯር ምክር ቤት ወይም ሇከተማው አስተዲዯር
ምክር ቤት ይሆናሌ፡፡
4. የጉባኤዉ አባሊት የስራ ዖመን በወረዲው አስተዲዯር ምክር ቤት ወይም በከተማው
አስተዲዯር ምክር ቤት ይወሰናሌ፡፡
42. የአቤቱታ ሰሚ ጉባኤ ሥሌጣንና ተግባር
አቤቱታ ሰሚ ጉባኤው፡-
1. ከይዜታ መነሳት ወይም ምትክ ቦታ ወይም ካሣ ወይም ላልች ተያያዥ ጉዲዮችን
በተመሇከተ የቀረበሇትን አቤቱታ የማየት ሥሌጣን ይኖረዋሌ፡፡

866
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. ሇውሳኔ አሰጣጥ አስፇሊጊ ሆኖ ሲያገኘው አግባብነት ያሊቸውን አካሊት በማዖዛ ሙያዊ

አስተያየት የመቀበሌ እና ማስረጃ እንዱቀርብሇት የማዖዛ ሥሌጣ ይኖረዋሌ፡
3. የማስፇጸሚያ ዛርዛር ሥነ-ሥርዒት በመመሪያ ይወስናሌ፡፡
4. እንዯአስፇሊጊነቱ በመዯበኛው የፌትሏ ብሔር ሥነ-ሥርዒት የተቀመጡ
መርሆዎችንና የአሰራር ሥነ- ሥርዒቶችን ሉጠቀም ይችሊሌ፡፡
5. ሇሚሰጣቸው ውሳኔዎችና ትእዙዜች ተፇጻሚነት አስፇሊጊ ሆኖ ሲያገኘው የፕሉስ
ኃይሌ ይጠቀማሌ፡፡
43. የይግባኝ ሰሚ ጉባኤ ሥሌጣንና ተግባር
ይግባኝ ሰሚ ጉባኤው፡-
1. ከይዜታ መነሳት ወይም ምትክ ቦታ ወይም ካሣ ወይም ላልች ተያያዥ ጉዲዮችን
በተመሇከተ የከተማው አስተዲዯር ወይም የወረዲው አስተዲዯር አቤቱታ ሰሚ አካሌ
በሰጠው ውሳኔ ሊይ የቀረበሇትን አቤቱታ የማየት፣ ውሳኔ የማጽናት፤ የማሻሻሌ
ወይም የመሻር ሥሌጣን ይኖረዋሌ፡፡
2. ሇውሳኔ አሰጣጥ አስፇሊጊ ሆኖ ሲያገኘው አግባብነት ያሊቸውን አካሊት በማዖዛ ሙያዊ
አስተያየት የመቀበሌ እና ማስረጃ እንዱቀርብሇት የማዖዛ ሥሌጣን ይኖረዋሌ፡፡
3. ዛርዛር ሥነ-ሥርዒት በመመሪያ ይወስናሌ፡፡
4. እንዯአስፇሊጊነቱ በመዯበኛው የፌትሏ ብሔር ሥነ-ሥርዒት የተቀመጡ
መርሆዎችንና የአሰራር ሥነ- ሥርዒቶችን ሉጠቀም ይችሊሌ፡፡
5. ሇሚሰጣቸው ውሳኔዎችና ትእዙዜች ተፇጻሚነት አስፇሊጊ ሆኖ ሲያገኘው የፕሉስ
ኃይሌ ይጠቀማሌ፡፡
44. የአቤቱታ ሰሚ ጉባኤ እና ይግባኝ ሰሚ ጉባኤ
የአቤቱታ ሰሚ ጉባኤው እና ይግባኝ ሰሚ ጉባኤው ተግባራቸውን ሲያከናውኑ
የሚከተለትን መርሆዎች ጠብቀው ይሰራለ፡-
1. ነጻ እና ገሇሌተኛ አቋማቸውን ጠብቀው ይሰራለ፡፡
2. የውሳኔ አሰጣጡ እና ውሳኔው የሚመሇከተው የመንግሥት ተቋም እና አቤቱታ
አቅራቢው አካሌ በሕግ ፉት እኩሌ መሆናቸውን እና ከአዴሎዊነት የፀዲ መሆኑን
ያረጋገጡ መሆን ይጠበቅባቸዋሌ፡፡
3. ውሳኔዎች ሕግን እና ማስረጃን ብቻ መሠረት አዴርገው እንዱሰጡ የማዴረግ
ኃሊፉነት አሇባቸው፡፡

867
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. አሰማም ሂዯቱ ግሌጽ እና ማንኛውም ሰው ሉታዯመው የሚችሌ እንዱሆን ያዯረጋለ፡

45. መረጃ ስሇመስጠት

1. ግምት እንዱሰራ ሥሌጣን የተሰጠው ተቋም፣ የተመሰከረሇት ገማች ወይም አማካሪ፣
እና ገማች ኮሚቴ በአዋጁ እና በዘህ ዯንብ መሠረት ንብረት ሇመተመን አስፇሊጊ
የሆኑትን መረጃዎች አግባብ ካሊቸው የፋዯራሌ፣ የክሌሌ ወይም ላልች አካሊት
መጠየቅ ይችሊሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 1 መሠረት ጥያቄ የቀረበሇት አካሌ የተጠየቁትን
መረጃዎች መስጠት አሇበት፡፡ የተጠየቁትን በእጁ ያለ መረጃዎችን ካሌሰጠ
በአግባብ በአሊቸዉ ሕጎች ተጠያቂ ይሆናሌ፡፡
3. በተጠየቁት አካሊት ዖንዴ መረጃዎቹ አሇመኖራቸው ሲረጋገጥ ግምት እንዱሰራ
ሥሌጣን የተሰጠው አካሌ የአካባቢውን የንብረት ዋጋ ቅኝታዊ ጥናት ራሱ
ያካሄዲሌ፡፡
46. መረጃ ስሇመያዛ
1. ሇአዋጁ እና ሇዘህ ዯንብ አፇጻጸም የወረዲው ወይም የከተማው አስተዲዯር እንዱሇቀቅ
በሚወሰን መሬት ሊይ የሚገኙትን ንብረቶች፣ የተከፇሇ ካሣ እና ምትክ
ወሳጆችን በሚመሇከት መረጃ የመያዛ ግዳታ አሇበት፡፡
2. የመሌሶ ማቋቋም ዴጋፌ የሚያዯርገው ተቋም ያቋቋማቸውን ተነሺዎች ዛርዛር መረጃ
የመያዛ ግዳታ አሇበት፡፡
3. ግምት እንዱሰሩ ስሌጣን የተሠጣቸው አካሊት የካሳና ምትክ ዛርዛር መረጃዎች
አዯራጅተው የመያዛና በሚመሇከተው አካሌ እንዱያቀርቡ ሲጠየቁ የማቅረብ ግዳታ
አሇባቸው፡፡
4. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 1፣ 2 እና 3 መሠረት የሚያ዗ መረጃዎች በዖመናዊ
የመረጃ አያያዛ ዖዳ ዯህንነታቸው ተጠብቆ መያዛ አሇባቸው፡፡
47. ስሇግምት ሥራ ወጪዎች

868
 የፌትህ ሚኒስቴር

ንብረት ሇመገመት የሚከፇለ ወጪዎችን በማንኛውም ሁኔታ ተነሺዎች እንዱከፌለ

አይገዯደም፡፡
48. መመሪያ የማውጣት ሥሌጣን
1. ክሌልች፣ የአዱስ አበባ እና የዴሬዲዋ ከተማ አስተዲዯሮች ይህን ዯንብ ሇማስፇጸም
መመሪያ ያወጣለ፡፡
2. የሚወጣው መመሪያ የከተማና የገጠር መሬትን የተመሇከተ መሆን አሇበት፡፡
49. የተሻሩና ተፇፃሚነት የማይኖራቸው ዯንብና መመሪያዎች
1. ሇህዛብ ጥቅም ሲባሌ በሚሇቀቅ መሬት ሊይ ሇሰፇረ ንብረት ስሇሚከፇሌ ካሣ የወጣ
የሚንስትሮች ምክር ቤት ዯንብ ቁጥር 135/1999 በዘህ ዯንብ ተሽሯሌ፡፡
2. ከዘህ ዯንብ ጋር የሚቃረን ማንኛውም ዯንብ፣ መመሪያ ወይም ሌማዲዊ አሰራር
ተፇፃሚነት አይኖረውም፡፡
50. ዯንቡ የሚፀናበት ጊዚ
ይህ ዯንብ በፋዯራሌ ነጋሪት ጋዚጣ ታትሞ ከወጣበት ቀን ጀምሮ የፀና ይሆናሌ፡፡
አዱስ አበባ ሏምላ 5 ቀን 2012 ዒ.ም
አብይ አሕመዴ (ድ/ር)
ኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ
ጠቅሊይ ሚኒስትር

869
 የፌትህ ሚኒስቴር

አዋጅ ቁጥር 456/1997

የኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ መንግስት የገጠር መሬት አስተዲዯርና
አጠቃቀም አዋጅ
የመሬት ባሇቤትነት መብት የመንግሥትና የሕዛብ ብቻ መሆኑ በኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ
ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ሕገ መንግሥት በመረጋገጡ፣
በተሇያዩ የሀገሪቱ የሥነ ምህዲር ቀጠናዎች ሊይ ተመስርቶ ዖሊቂ የገጠር መሬት አጠቃቀም
ዔቅዴ በማውጣትና በመተግበር የተፇጥሮ ሀብቶችን በዖሊቂነት በመጠበቅና በማሌማት
ሇመጪው ትውሌዴ ማስተሊሇፌ በማስፇሇጉ፣
በሀገሪቱ የሚገኙ የተሇያዩ የገጠር መሬት ይዜታ ዒይነቶችን ማሇትም በወሌ፣ በግሇሰብ ገበሬ
እና በፋዳራሌና በክሌሌ መንግሥታት ሥር የሚገኙ ይዜታዎችን በስፊት፣ በአቅጣጫና
በመሬት የመጠቀም መብቶች ሇመሇየት የሚያስችሌ የመረጃ ሥርዒት መዖጋት አስፇሊጊ
ሆኖ በመገኘቱ፣
የግሇሰብ ገበሬዎችን፣ የአርብቶ አዯሮችንና የእርሻ ኢንቨስተሮችን ከማበረታታት አኳያ
የሚታዩ ችግሮችን በመቅረፌ ምቹ የሆነ የገጠር መሬት አስተዲዯር ሥርዒት መፌጠር
አስፇሊጊ በመሆኑ፣
ጥምር የሰብሌና የእንስሳት ምርት እንቅስቃሴ በሠፇነባቸው አካባቢዎች የአፇር መሸርሸርና
የዯን መመናመን አዯጋ በመኖሩ አርሶ አዯሩ አስፇሊጊውን እንክብካቤ እንዱያዯርግ
በይዜታው የመጠቀም መብቱ እንዱጎሇብትና እንዱጠናከር ምቹ የሕግ ሁኔታዎች መፌጠሩ
አስፇሊጊ ሆኖ በመገኘቱ፣
በአርብቶ አዯሮች አካባቢ በአብዙኛው በጎሣ ሊይ በተመሠረተው የወሌ የመሬት ይዜታ ስሪት
ውስጥ ሇተፇጥሮ ሀብት አያያዛና አጠቃቀም እንዱሁም የግሌ ባሇሀብቶችን ከማበረታታት
አኳያ ተስማሚ የገጠር መሬት አስተዲዯር ሥርዒት መዖርጋት በማስፇሇጉ፣

870
 የፌትህ ሚኒስቴር

መሬትንና የተፇጥሮ ሀብትን ሇማስተዲዯር ሇክሌልች የተሰጠው ሥሌጣን በሥራ ሊይ

የሚውሇው የፋዳራሌ መንግሥቱ በሚያወጣው ህግ መሠረት መሆኑን የሕገ መንግሥት
አንቀጽ 52 (2) (መ) ስሇሚዯነግግ፣
በኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ሕገ መንግሥት አንቀጽ 55 (1) መሠረት
የሚከተሇው ታውጇሌ፡፡

ክፌሌ አንዴ
ጠቅሊሊ
1. አጭር ርዔስ
ይህ አዋጅ ‘የኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ መንግስት የገጠር መሬት
አስተዲዯርና አጠቃቀም አዋጅ ቁጥር 456/1997’ ተብል ሉጠቀስ ይችሊሌ፡፡
2. ትርጓሜ
የቃለ አገባብ ላሊ ትርጉም የሚያሰጠው ካሌሆነ በስተቀር በዘህ አዋጅ ውስጥ፣
1. ‘የገጠር መሬት’ ማሇት ከማዖጋጃ ቤት ክሌሌ ውጪ ወይም አግባብ ባሇው ሕግ
‘ከተማ’ ተብሇው ከሚሰይመው ውጪ ያሇ ማንኛውም መሬት ነው፣
2. ‘የገጠር መሬት አስተዲዯር’ ማሇት በገጠር መሬት ይዜታ ሊይ ዋስትና
የሚሰጥበት፣ የገጠር መሬት አጠቃቀም ዔቅዴ የሚተገበርበት፣ በገጠር መሬት
ተጠቃሚዎች መካከሌ የሚነሱት ግጭቶች የሚፇቱበትና ማንኛውም የገጠር
መሬት ተጠቃሚ መብትና ግዳታዎች የሚተገበሩበት እንዱሁም
የባሇይዜታዎች ማሳዎችን የግጦሽ መሬትን መረጃ በመሰብሰብና በመተንተን
ሇተጠቃሚዎች እንዱዲረሱ የሚዯረግበት ሂዯት ነው፣
3. ‘የገጠር መሬት አጠቃቀም’ ማሇት የገጠር መሬትን በእንክብካቤ ይዜ ዖሊቂነት
ባሇው መንገዴ ሇተሻሇ ጠቀሜታ እንዱውሌ የሚዯረግበት ሂዯት ነው፣
4. ‘የይዜታ መብት’ ማሇት ማንኛውም አርሶ አዯር፣ ከፉሌ አርብቶ አዯር እና
አርብቶ አዯር የገጠርን መሬት በግብርናና በተፇጥሮ ሀብት ሌማት ተግባር
ሊይ ሇማዋሌ፣ ሇማከራየትና ሇቤተሰቡ አባሌና ሇላልች በሕግ መብት
ሇተሰጣቸው ወራሾች ሇማውረስ የሚኖረው መብት ሲሆን፣ በመሬቱ ሊይ

871
 የፌትህ ሚኒስቴር

በጉሌበቱ ወይም በገንዖቡ ንብረት ማፌራትና ይህንንም በመሬቱ ሊይ

ያፇራውን ንብረት መሸጥ፣ መሇወጥና ማውረስንም ይጨምራሌ፣
5. ‘የቤተሰብ አባሌ’ ማሇት የይዜታ ባሇመብቱን መተዲዯሪያ ገቢ በመጋራት
በቋሚነት አብሮ የሚኖር ማንኛውም ሰው ነው፣
6. ‘የገጠር መሬት አጠቃቀም ዔቅዴ’ ማሇት አካሊዊ፣ ኢኮኖሚያዊና ማሕበራዊ
መረጃዎችን መሠረት በማዴረግ የገጠር መሬት ሉሰጥ ከሚችሇው የተሇያዩ
የመሬት አጠቃቀም አማራጮች መካከሌ የመሬት መጎሳቆሌንና የአካባቢን
ብክሇት ሳያስከትለ ከፌተኛ ኢኮኖሚያዊ ጠቀሜታ የሚያስገኙት አማራጮች
የሚወሰኑበትና ተግባራዊ የሚዯረጉበት የአሰራር ዖዳ ነው፣
7. ‘አርሶ አዯር’ ማሇት የገጠር መሬት የይዜታ መብት የተሰጠውና ከመሬቱም
በሚያገኘው ገቢ እራሱን እና ቤተሰቡን የሚያስተዲዴር የገጠሩ ሕብረተሰብ
ከፌሌ አባሌ ነው፣
8. ‘አርብቶ አዯር’ ማሇት የግጦሽ መሬትን በመያዛና ከቦታ ወዯ ቦታ
በመንቀሳቀስ በዋነኛነት እንስሳት በማርባትና ኑሮው ከእንስሳት ሀብት
በሚገኘው ምርት ሊይ የተመሠረተ የገጠሩ የሕብረተሰብ ክፌሌ አባሌ ነው፣
9. ‘ከፉሌ አርብቶ አዯር’ ማሇት በዋነኝነት ከብት በማርባትና በተወሰነ ዯረጃ
ከእርሻ በሚገኝ ምርት ሊይ ኑሮው የተመሠረተ የገጠር ህብረተሰብ ክፌሌ ነው፣
10. ‘አነስተኛ የይዜታ መጠን’ ማሇት ምርታማነቱ የአንዴን አርሶ አዯር ከፉሌ
አርብቶ አዯር እና አርብቶ አዯር ቤተሰብ የምግብ ዋስትና ሉያረጋግጥ
የሚችሌ የገጠር መሬት ይዜታ ወይንም ሇሰብሌ እርሻ፣ ሇቋሚ ሰብሌ፣ ሇግጦሽ፣
ሇመኖሪያ ቤትና ሇጓሮ የሚበቃ የገጠር መሬት ይዜታ መጠን ነው፣
11. ‘አነስተኛ የግሌ ይዜታ’ ማሇት በአርሶ አዯሮች ከፉሌ አርብቶ አዯሮች እና
አርብቶ አዯሮች ወይንም በላልች መብት በተሰጣቸው አካሌ በግሌ ይዜታ ስር
ያሇ የገጠር መሬት ነው፣
12. ‘የወሌ ይዜታ’ ማሇት የአካባቢው ነዋሪዎች በጋራ ይዜታነት ሇግጦሽ፣ ሇዯንና
ሇላልች ማህበራዊ አገሌግልቶች እንዱጠቀሙበት በመንግሥት የተሰጣቸው
የገጠር መሬት ነው፣
13. ‘የመንግሥት ይዜታ’ ማሇት በፋዳራሌ ወይም በክሌሌ መንግሥት ተከሌል
የተያዖ እና ወዯፉት የሚከሇሇው የገጠር መሬት የሚገሌፅ ሲሆን፣ የዯን

872
 የፌትህ ሚኒስቴር

መሬቶችን፣ የደር እንስሳትን ጥብቅ ቦታዎችን፣ የመንግሥት እርሻዎችን፣

የማዔዴን መሬቶችን፣ ሃይቆችን፣ ወንዜችንና ላልችን በተመሳሳይ መሌኩ
የተያ዗ትን ያጠቃሌሊሌ፣
14. ‘የይዜታ ማረጋገጫ ዯብተር’ ማሇት በገጠር መሬት የመጠቀምን መብት
ሇማረጋገጥ አግባብ ባሇው አካሌ የሚሰጥ ሰነዴ ነው፣
15. ‘የመሬት ምዛገባ’ ማሇት በገጠር መሬት የመጠቀም መብትና ባሇይዜታነት
የሚገሇፅበት የመረጃ ማሰባሰብና የማጠናቀር ሂዯት ነው፣
16. ‘የመሬት መረጃ ሥርዒት’ ማሇት የገጠር መሬት ነክ መረጃዎችን በማሰባሰብ፣
በመተንተንና በአግባቡ እንዱያ዗ በማዴረግ ሇተሇያዩ ተጠቃሚ ክፌልች
የማሰራጨት ሥርዒት ነው፣
17. ‘አግባብ ያሇው ባሇስሌጣን’ ማሇት የክሌልች ህገ መንግስት በሚፇቅዯው
መሠረት በክሌልች ውስጥ የገጠር መሬት አስተዲዯርና አጠቃቀም ስርአት
መስፇኑን ሇመከታተሌ የተቋቋመ አካሌ ነው፣
18. ‘ሰው’ ማሇት የተፇጥሮ ወይም በህግ የሰውነት መብት የተሰጠው አካሌ ነው፡፡
3. የጾታ አገሊሇጽ
በዘህ አዋጅ ውስጥ በወንዴ ጾታ የተዯነገገው የሴትንም ጾታ ያካትታሌ፡፡
4. የአዋጁ ተፇጻሚነት ወሰን
ይህ አዋጅ በኢትዮጵያ ውስጥ በሚገኝ በማንኛውም የገጠር መሬት ሊይ ተፇጻሚነት
ይኖረዋሌ፡፡
ክፌሌ ሁሇት
በገጠር መሬት የመጠቀም መብት ስሇማረጋገጥ
5. የገጠር መሬት ስሇማግኘትና ስሇመጠቀም
1. በመሬት አስተዲዯር ሕግ መሠረት፡-
ሀ/ በግብርና ሥራ ሇሚተዲዯሩ አርሶ አዯር፣ ከፉሌ አርብቶ አዯር እና አርብቶ
አዯሮች የገጠር መሬት በነፃ እንዱያገኙ ይዯረጋሌ፣
ሇ/ ዔዴሜው ከ18 ዒመትና ከዘያ በሊይ የሆነና በግብርና ሙያ ሉተዲዯር
የሚፇሌግ ማንኛውም የሀገሪቱ ዚጋ በገጠር መሬት የመጠቀም መብቱ
የተረጋገጠ ሆኖ እናትና አባታቸውን በሞት ወይም በላሊ ሁኔታ ያጡ ሌጆች

873
 የፌትህ ሚኒስቴር

18 ዒመት እስኪሞሊቸው ዴረስ በህጋዊ ሞግዘታቸው አማካኝነት በገጠር

መሬት የመጠቀም መብት አሊቸው፣
ሏ/ በግብርና ሥራ መሰማራት የሚፇሌጉ ሴቶች የገጠር መሬት የማግኘትና
የመጠቀም መብት አሊቸው፣
2. ማንኛውም በገጠር መሬት የመጠቀም መብት ያሇው አርሶ አዯር ከፉሌ አርብቶ
አዯር እና አርብቶ አዯር ቤተሰብ አባሌ ከቤተሰቡ በስጦታ ወይም በውርስ ወይም
አግባብ ካሇው ባሇሥሌጣን የገጠር መሬት በይዜታ ሉያገኝ ይችሊሌ፣
3. መንግሥት በመሬት ባሇቤትነቱ የወሌ/የጋራ የገጠር መሬት ይዜታዎችን
እንዯአስፇሊጊነቱ ወዯ ግሌ ይዜታነት እንዱቀየሩ ሉያዯርግ ይችሊሌ፣
4. ሇአርሶ አዯሮች ሇከፉሌ አርብቶ አዯሮችና ሇአርብቶ አዯሮች ቅዴሚያ በመስጠት፣
ሀ/ በግብርና ሌማት ሇሚሰማሩ ባሇሀብቶች በፋዳራሌና በክሌሌ ዯረጃ በወጡት
የኢንቨስትመንት ፕሉሲዎችና ሕጎች መሠረት በገጠር መሬት የመጠቀም
መብት ይኖራቸዋሌ፣
ሇ/ መንግሥታዊና መንግሥስታዊ ያሌሆኑ ዴርጅቶች፣ ማህበራዊና ኢኮኖሚያዊ
ተቋማት ከሌማት ዒሊማቸው ጋር እየታየ በገጠር መሬት የመጠቀም መብት
ይኖራቸዋሌ፣
6. የገጠር መሬትን ስሇመሇካት፣ ስሇመመዛገብና ስሇ ይዜታ ማረጋገጫ ዯብተር
1. በግሌ፣ በወሌ፣ በመንግሥትና መንግሥታዊ ባሌሆኑ ዴርጅቶች ይዜታዎች ያለ
የገጠር መሬቶች እንዯሁኔታው ባህሊዊና ዖመናዊ የቅየሳ መሣሪያዎችን በመጠቀም
የመሬት ስፊታቸውን በመሇካት እንዱሁም የመሬት አጠቃቀማቸውና የሇምነት
ዯረጃቸው በክሌሌና በየዯረጃው በተቋቋሙ የመረጃ ማዔከሊት እንዱመዖገቡ
ይዯረጋሌ፣
2. በዘህ አንቀጽ በንዐስ አንቀጽ (1) የተዖረዖሩት የገጠር መሬት ይዜታዎች አግባብ
ባሇው ባሇሥሌጣን ተሇክተው የይዙታ ዴንበራቸውን የሚሳይ ካርታ
ይዖጋጅሊቸዋሌ፣
3. ማንኛውም የገጠር መሬት ባሇይዜታ አግባብ ባሇው ባሇሥሌጣን የሚዖጋጅና
የመሬቱን ይዜታ ስፊት፣ አጠቃቀምና ሽፊን፣ የሇምነት ዯረጃና አዋሳኞቹን
እንዱሁም ኃሊፉነትና ግዳታን የያዖ የይዜታ ማረጋገጫ ዯብተር እንዱኖረው
ይዯረጋሌ፣

874
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. መሬቱ የባሌና የሚስት የጋራ ከሆነ ወይም በላልች በጋራ የተያዖ ከሆነ የይዜታ
ማረጋገጫ ዯብተሩ በሁለም የጋራ ባሇይዜታዎች ስም መዖጋጀት አሇበት፣
5. የገጠር መሬት በማን ይዜታ ሥር እንዯሚገኝ፣ ከማን መሬት ጋር እንዯሚዋሰን፣
ዯረጃው ምን ዒይነት እንዯሆነ፣ ሇምን አገሌግልት እንዯሚውሌና ባሇይዜታው ምን
መብትና ግዳታዎች እንዲለበት የሚገሌጽ መረጃ ተመዛግቦ አግባብ ባሇው
ባሇሥሌጣን እንዱያዛ ይዯረጋሌ፣
6. በሉዛ ወይም በኪራይ የተያዖ የገጠር መሬት አግባብ ባሇው አካሌ መመዛገብ
አሇበት፡፡
7. በገጠር መሬት የመጠቀም መብት ፀንቶ ስሇማቆይበት ጊዚ
1. የአርሶ አዯሮች ከፉሌ አርብቶ አዯሮች እና አርብቶ አዯሮች በገጠር መሬት
የመጠቀም መብት የጊዚ ገዯብ የሇውም፣
2. የላልች ባሇይዜታዎች በገጠር መሬት የመጠቀም መብት ፀንቶ የሚቆይበት የጊዚ
ገዯብ በክሌልች የገጠር መሬት አስተዲዯር ሕግ መሠረት ይወሰናሌ፣
3. የገጠር መሬት ባሇይዜታ ሇሕዛብ ጥቅም ሲባሌ መሬቱን በመንግሥት እንዱሇቅ
ሲዯረግ በመሬቱ ሊይ ሊዯረገው ማሻሻያና ሊፇራው ንብረት ተመጣጣኝ ካሣ
ይከፇሇዋሌ፡፡ ወይንም በሇቀቀው መሬት ምትክ በተቻሇ መጠን ላሊ ተሇዋጭ
መሬት እንዱያገኝ ይዯረጋሌ፡፡ የገጠር መሬት ባሇይዜታ መሬቱን እንዱሇቅ
የሚዯረገው በፋዳራሌ መንግሥት ከሆነ ከሚከፇሇው ካሣ ተመን በፋዳራሌ
የመሬት አስተዲዯር ሕግ ይወሰናሌ፣ ባሇይዜታው መሬቱን እንዱሇቅ የሚዯረገው
በክሌሌ መንግሥት ከሆነ ዯግሞ የካሣ ተመኑ በክሌልች የገጠር መሬት
አስተዲዯር ሕግ ይወሰናሌ፡፡
8. በገጠር መሬት የመጠቀም መብትን ሰሇማሰተሊሇፌ
1. የይዜታ ማረጋገጫ ዯብተር የተሰጣቸው አርሶ አዯሮች ከፉሌ አርብቶ አዯሮች እና
አርብቶ አዯሮች እነሱን በማያፇናቅሌ መሌኩ ሇላሊ አርሶ አዯር ወይንም
ባሇሀብት እንዯየአካባቢው ተጨባጭ ሁኔታ በጥናት ሊይ ተመሥርቶ በክሌልች
የገጠር መሬት አስተዲዯር ሕግ በሚወሰን የጊዚ ገዯብ ከይዜታቸው ሊይ
ሇተፇሊጊው ሌማት በቂ የሆነ የማሳ ስፊት ማከራየት ይችሊሌ፤

875
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የሚዯረግ የገጠር መሬት ኪራይ ውሌ
በመሬቱ የመጠቀም መብት ያሊቸውን አባሊት የጋራ ይሁንታ ማግኘትና አግባብ
ባሇው አካሌ ጸዴቆ መመዛገብ አሇበት፤
3. የገጠር መሬትን በጋራ ሇማሌማት የመሬት ባሇይዜታው በመሬቱ የመጠቀም
መብቱን ይዜ ከባሇሀብት ጋር በሚገባው ውሌ መሠረት የሌማት ሥራ ሉሠራ
ይችሊሌ፡፡ ውለም አግባብ ባሇው ባሇሥሌጣን ፀዴቆ መመዛገብ አሇበት፤
4. የገጠር መሬት በሉዛ የተከራየ ባሇሀብት የመጠቀም መብቱን እንዯዋስትና
ሇማስያዛ ይችሊሌ፤
5. ማንኛውም ባሇይዜታ በገጠር መሬት የመጠቀም መብቱን ሇቤተሰቡ አባሊት
የማውረስ መብት አሇው፤
9. ስሇገጠር መሬት ሽግሽግ
1. የመሬቶች ባሇይዜታዎቹ በሕይወት የላለና ወራሽ የላሊቸው ከሆኑ ወይም
ባሇይዜታዎቹ በሰፇራ ወይም በፌሊጏታቸው በክሌልች የገጠር መሬት አስተዲዯር
ሕግ ከተወሰነው ጊዚ በሊይ ከአካባቢው ሇቀው የቆዩ ከሆነ በአካባቢው ሇሚኖሩት
መሬት አሌባ ሇሆኑ ወይም መሬት ሊነሳቸው አርሶ አዯሮች፣ ከፉሌ አርብቶ
አዯሮች እና አርብቶ አዯሮች በሽግሽግ እንዱሰጥ ይዯረጋሌ፡፡
2. የመስኖ መሬትን በአግባቡና በፌታሃዊነት ሇመጠቀም በመስኖ መሬት ሊይ
ሽግሽግ ሉካሄዴ ይችሊሌ፡፡
3. በአርሶ አዯሮች ከፉሌ አርብቶ አዯሮች እና አርብቶ አዯሮች ፌሊጎትና ውሳኔ
የገጠር መሬት ሽግሽግ ማካሄዴ አማራጭ የላሇው ሆኖ ሲገኝ የመሬት ሽግሽጉ
ከአነስተኛ የይዜታ መጠን በታች በማይሆንና የተፇጥሮ ሀብት መመናመንን
በማያስከትሌ መሌኩ ተግባራዊ መሆን አሇበት፡፡
4. የገጠር መሬት ይዜታቸውን ሇመስኖ አውታር ግንባታ ሲባሌ ሇሚያጡ አርሶ
አዯሮች ከፉሌ አርብቶ አዯሮች እና አርብቶ አዯሮች በአካባቢው ከሚዖረጋው
የመስኖ ሌማት ፌትሃዊ በሆነ መንገዴ ተጠቃሚ እንዱሆኑ የመሬት ሽግሽግ
ተግባራዊ ይሆናሌ፡፡
10. የገጠር መሬት ተጠቃሚዎች ግዳታዎች

876
 የፌትህ ሚኒስቴር

1. የገጠር መሬት ባሇይዜታው መሬቱን በአግባቡ የመጠቀምና የመንከባከብ ግዳታ

አሇበት፡፡ በመሬቱ ሊይ ጉዲት ከዯረሰ የመሬት መጠቀም መብቱን ሉያጣ
ይችሊሌ፡፡ ዛርዛሩም በክሌሌ የገጠር መሬት አስተዲዯር ሕግ መሠረት ይሆናሌ፣
2. የመስኖ ቦዮችና ላልች የመሠረተ ሌማት አውታሮች በሚዖረጉበት ወቅት
በባሇይዜታው መሬት ሊይ የሚያሌፈ ከሆነ ይህንኑ የመቀበሌ ግዳታ አሇበት፡፡
3. ባሇይዜታው አግባብ ባሇው ባሇሥሌጣን የገጠር መሬቱ እንዱሇካ ወይም የቅየሳ
ሥራ እንዱካሄዴ ሲጠየቅ የመተባበር ግዳታ አሇበት፡፡
4. ማንኛውም የገጠር መሬት ባሇይዜታ በመሬቱ የመጠቀም መብቱን በፇቃደ
ሲተው አግባብ ሊሇው ባሇሥሌጣን የማሳወቅ ግዳታ አሇበት፡፡

11. የገጠር መሬት አነስተኛ ወሇሌን ስሇመወሰንና ኩታ ገጠም ይዜታን ስሇማበረታታት

1. ቀዯም ሲሌ የነበረው የአንዴ ቤተሰብ ይዜታ ወይም ማሳ ስፊት እንዲሇ ሆኖ፣
ወዯፉት የሚሰጠው የማሳ ስፊት ከአነስኛው የይዜታ መጠን በታች መሆን
የሇበትም፡፡
2. የገጠር መሬት በውርስ በሚተሊሇፌበት ወቅት የሚተሊሇፇው የመሬት ይዜታ
መጠን ከአነስተኛው የይዜታ መጠን በታች መሆን የሇበትም፡፡
3. አነስተኛ ማሳዎች ሇሌማት አመቺ እንዱሆኑ በአርሶ አዯሩ ሙለ ፌቃዯኝነት ሊይ
የተመሠረተ የይዜታ ሌውውጥ እንዱያዯርጉ ይበረታታለ፡፡
4. የይዜታ ሌውውጥ ሇማዴረግ ፇቃዯኛ የሆኑ ገበሬዎች ሇመሇዋወጥ ያሰቡትን የማሳ
ስፊትና የሇምነት ዯረጃ በቀበላው አስተዲዯር ክሌሌ ውስጥ የሚኖሩ ላልች
ገበሬዎች እንዱያውቁት ሇማዴረግ መረጃዎቹ በቀበላው አስተዲዯር አማካይነት
እንዱሰራጩ ይዯረጋሌ፡፡
5. በሕብረተሰቡ ጥያቄና ተሳትፍ የሚከናወን የሠፇራና የመንዯር ምሥረታ
ፔሮግራም የመሬት ኩታ ገጠምነትን ዒሊማ ያዯረገ እንዱሆን ይዯረጋሌ፡፡
12. የክርክሮች አወሳሰን
የገጠር መሬት ይዜታ መብትን በተመሇከተ ክርክር ሲነሳ ጉዲዩ በሚመሇከታቸው
ተከራካሪዎች በውይይትና ስምምነት እንዱፇታ ጥረት ይዯረጋሌ፡፡ በስምምነት ሉፇታ
ካሌቻሇ በተከራካሪ ወገኖች በተመረጠ ሽምግሌና ወይንም በክሌለ የገጠር መሬት
አስተዲዯር ሕግ በተዯነገገው መሠረት ይወሰናሌ፡፡

877
 የፌትህ ሚኒስቴር

ክፌሌ ሦስት
በገጠር መሬት በአጠቃቀም ረገዴ ስሇተጣለ ገዯቦች
13. የገጠር መሬት አጠቃቀም ዔቅዴ ስሇማወጣትና ስሇተዲፊት፣ ቦሪቦርና ረግረጋማ
መሬቶች አጠቃቀም
1. የአፇር ዒይነትን፣ የመሬት አቀማመጥን፣ የተዲፊትነት መጠንን፣ የአየር ፀባይን፣
የዔፅዋት ሽፊንን እና ሶሺዮ-አኮኖሚያዊ ሁኔታዎችን ባካተተ መሌኩ ተፊሰስን
መሠረት ያዯረገ የመሬት አጠቃቀም መሪ ዔቅዴ አግባብ ባሇው ባሇሥሌጣን
ወጥቶ ተግባራዊ ይሆናሌ፣
2. በሊይኛውና በታችኛው የተፊሰስ ክፌሌ ባሇተጠቃሚ ሕብረተሰብ መካከሌ ፌትሃዊ
የሆነ የውሃ አጠቃቀም ሥርዒት እንዱኖር ይዯረጋሌ፣
3. የአፇርና ውሃ ጥበቃ ሥራዎች በተከናወነባቸውና ቋሚ ተክልች በሇሙበት
ማንኛውም ዒይነት የገጠር መሬት ሊይ የሌቅ ግጦሽ የአመጋገብ ሥርዒትን
በመከሌከሌ ዯረጃ በዯረጃ አጭድ መመገብ ሥርዒት እንዱይዛ ይዯረጋሌ፣
4. የመሬት ተዲፊትነታቸው ከ30 ፏርሰንት በታች የሆኑ የገጠር መሬቶች አያያዛ
የአፇር ክሇትን የሚቀንስና ውሃ የመሰብሰብን ስሌት የተከተሇ መሆን አሇበት፡፡
ዛርዛሩ በክሌልች የገጠር መሬት አስተዲዯር ሕግ ይወሰናሌ፣
5. የመሬት ተዲፊትነታቸው ከ31- 60 ፏርሰንት የሆኑ የገጠር መሬቶችን ሇዒመታዊ
ሰብልች ሌማት ሇማዋሌ የሚቻሇው ጠረጴዙማ እርከን በመሥራት ብቻ ነው፣
6. ተዲፊትነታቸው ከ60 ፏርሰንት በሊይ የሆኑ የገጠር መሬቶች ሇእርሻና ሇሌቅ
ግጦሽ እንዲይውለ ሆኖ ሇዙፌ፣ ሇቋሚ ተክልችና ሇእንስሳት መኖ ሌማት
እንዱውለ ይዯረጋሌ፣
7. በማንኛውም ተዲፊት የሚገኝና በጣም የተጏዲ የገጠር መሬት ሇተወሰነ ጊዚ
ከሰውና ከእንስሳት ንክኪ ተጠብቆ እንዱያገግምና ማገገሙ ሲረጋገጥ ጥቅም ሊይ
እንዱውሌ ይዯረጋሌ፡፡ መሬቱን በአግባቡ ባሇመንከባከብ የሚከሰት ጉዲት ካሌሆነ
በስተቀር ሇመሬቱ ተጠቃሚ አርሶ አዯሮች ከፉሌ አርብቶ አዯሮች እና አርብቶ
አዯሮች በክሌለ የመሬት አስተዲዯር ሕግ መሠረት ሇተጠቀሰው ጊዚ አማራጭ
ይፇሇግሊቸዋሌ፣ ወይም ካሣ ይከፇሊቸዋሌ፡፡

878
 የፌትህ ሚኒስቴር

8. ቦረቦር የሆኑ የገጠር መሬቶች በግሌና በአጏራባች ባሇይዜታዎች፣

እንዯአስፇሊጊነቱም በአካባቢው ሕብረተሰብ ሥነ-ሕይወታዊ እና ፉዘካሊዊ
ሥራዎችን በመጠቀም እንዱያገግሙና ጥቅም ሊይ እንዱውለ መዯረግ አሇባቸው፣
9. በኮረብታማ አካባቢዎች ያለ ቦረቦር የሆኑ የገጠር መሬቶች በወሌ እንዱሁም
እንዯየሁኔታው በግሌ ተይዖው እንዱያገግሙና እንዱሇሙ ይዯረጋሌ፣
10. ረግረጋማ የሆኑ የገጠር መሬቶች ያሊቸው ብዛሀ ሕይወት እንዱጠበቁና
እንዯአስፇሊጊነቱ ተስማሚ በሆነ የመሬት አጠቃቀም ስሌት ጥቅም እንዱሰጡ
ይዯረጋሌ፡፡
14. ሇመንዯር ምስረታና ሇላልች ማህበራዊ አገሌግልቶች የገጠር መሬትን ጥቅም ሊይ
ስሇማዋሌ
የተሻሇ የገጠር መሬት አጠቃቀም ሥርዒትን ሇማስፇን የሚያስችሌ የሰፇራ፣ የመንዯር
ምሰረታና የማህበራዊ አገሌግልቶች የሚሰፊፈበት ስሌት አንዱነዯፌ ይዯረጋሌ፡፡
ክፌሌ አራት
ሌዩ ሌዩ ዴንጋጌዎች
15. በገጠር መሬት አስተዲዯርና አጠቃቀም ሊይ ጥናት ስሇማካሄዴ
በገጠር መሬት አስተዲዯርና አጠቃቀም ሊይ ያለ ችግሮችን በመሇየትና ተገቢውን
መፌትሄ በመፇሇግ ሊይ ያተኮረ የጥናት ሥርዒት እንዱዖረጋ ይዯረጋሌ፡፡
16. የፋዯራሌ የግብርናና ገጠር ሌማት ሚኒስቴር138 ኃሊፉነት
የፋዳራሌ ግብርናና ገጠር ሌማት ሚኒስቴር
1. አግባብ ያሊቸውን ባሇሥሌጣናት በማስተባበርና አስፇሊጊውን የሙያ ዴጋፌ
በመስጠት ይህን አዋጅ የማስፇፀም ኃሊፉነት አሇበት፣
2. በሀገር አቀፌ ዯረጃ የተሰበሰቡና በየጊዚው በክትትሌና በግምገማ የሚገኙ
መረጃዎችን መሠረት በማዴረግ አዲዱስ የፕሉሲ ሃሳቦች እንዱነዯፈና አስፇሊጊም
ሲሆን በሥራ ሊይ ያሇው ፕሉሲ በየጊዚው እንዱሻሻሌ ያዯርጋሌ፣
3. በክሌልችና በፋዳራሌ መካከሌ የገጠር መሬት አስተዲዯርና አጠቃቀም የመረጃ
ሌውውጥ ሥርዒት እዱንዖረጋ ያዯርጋሌ፡፡
17. የክሌልች ኃሊፉነት

138
በ25/08 (2011) አ.1097 አንቀፅ 9(6) መሰረት የግብርና ሚኒስቴር ሆኗሌ፡፡

879
 የፌትህ ሚኒስቴር

1. እያንዲንደ የክሌሌ ምክር ቤት ይህን አዋጅ ሇማስፇጸም የሚያስፇሌጉ ዛርዛር

ዴንጋጌዎችን የያዖ የገጠር መሬት አስተዲዯር እና አጠቃቀም ህግ ያወጣሌ፣
2. ክሌልች የገጠር መሬት አስተዲዯር እና አጠቃቀም ሥርዒትን የሚያስፇጽሙ
ዴርጅታዊ ተቋሞች በተዋረዴ እንዱቋቋሙና የተቋቋሙትም እንዱጠናከሩ
ማዴረግ አሇባቸው።
18. የመተባበር ግዳታ
ማናቸውም ሰው ሇዘህ አዋጅ አፇጻጸም አግባብነት ካሊቸው ባሇሥሌጣናት ጋር
የመተባበር ግዳታ አሇበት፡፡
19. ስሇቅጣት
ማንኛውም ሰው ይህን አዋጅ ወይም አዋጁን ሇማስፇፀም የወጡ ዯንቦችንና
መመሪያዎችን ጥሶ ሲገኝ አግባብ ባሇው የወንጀሌ ሕግ መሠረት ይቀጣሌ፡፡

20. ስሇተሻሩ እና ተፇጻሚ ስሇማይሆኑ ህጎች

1. የፋዯራሌ መንግስት የገጠር መሬት አስተዲዯር አዋጅ ቁጥር 89/1989 በዘህ
አዋጅ ተሽሯሌ፣
2. ይህን አዋጅ የሚቃረን ማንኛውም ህግ፣ ዯንብ፣ መመሪያ ወይም የአሰራር ሌምዴ
በዘህ አዋጅ የተዯነገጉትን ጉዲዮች በተመሇከተ ተፇጻሚነት አይኖረውም፡፡
21. አዋጁ የሚጸናበት ጊዚ
ይህ አዋጅ ከሰኔ 8 ቀን 1997 ዒ.ም. ጀምሮ የፀና ይሆናሌ፡፡

አዱስ አበባ ሰኔ 8 ቀን 1997 ዒ.ም.

ግርማ ወሌዯጊዮርጊስ
የኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዳሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ፔሬዘዲንት

880
 የፌትህ ሚኒስቴር

አዋጅ ቁጥር 721/2004

የከተማ ቦታን በሉዛ ስሇመያዛ የወጣ አዋጅ
መሬት የመንግስትና የሕዛብ ንብረት ሆኖ የመሬት አጠቃቀም በሕግ እንዯሚወሰን
በኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ሕገ መንግሥት አንቀጽ 40 የተዯነገገ
በመሆኑ፤
በመሊ ሀገሪቱ በሁለም ክፌሊተ-ኢኮኖሚዎችና ክሌልች በመመዛገብ ሊይ ያሇው ቀጣይነት
የተሊበሰ ፇጣን የኢኮኖሚ እዴገት የከተማ መሬት ፌሊጎትን በዖሊቂነትና በከፌተኛ ዯረጃ
እየጨመረ እንዱመጣ በማዴረጉና ይህም ሁኔታ ብቃት በተሊበሰና ሇፌሊጎቱ ተገቢ የመሬት
ሀብት አቅርቦት ምሊሽ ሉሰጥ በሚችሌ አስተዲዯር በአግባቡ መመራት ያሇበት በመሆኑ፤
ሇተሳሇጠ፣ ሇውጤታማ፣ ሇፌትሏዊና ሇጤናማ የመሬትና መሬት ነክ ንብረት ገበያ ሌማት፤
ቀጣይነት ሇተሊበሰ የነፃ ገበያ ሥርዒት መስፊፊት፣ ግሌጽና ተጠያቂነት ሇሰፇነበት
እንዱሁም የመሬት ባሇቤቱንና የመሬት ተጠቃሚውን መብቶችና ግዳታዎችን ሇማረጋገጥ
የሚያስችሌ የመሬት አስተዲዯር ሥርዒት ሇመገንባት የመሌካም አስተዲዯር መኖር እጅግ
መሠረታዊ ተቋማዊ ፌሊጎት በመሆኑ፤
በኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ሕገ መንግሥት አንቀጽ 55 ንዐስ አንቀጽ
/2/ (ሀ) መሠረት የሚከተሇው ታውጇሌ፡፡
ክፌሌ አንዴ
ጠቅሊሊ
1. አጭር ርዔስ

881
 የፌትህ ሚኒስቴር

ይህ አዋጅ ‘የከተማ ቦታን በሉዛ ስሇመያዛ የወጣ አዋጅ ቁጥር 721/2004’ ተብል
ሉጠቀስ ይችሊሌ፡፡
2. ትርጓሜ
የቃለ አገባብ ላሊ ትርጉም የሚሰጠው ካሌሆነ በስተቀር በዘህ አዋጅ ውስጥ፦
1. ‘ሉዛ’ ማሇት በጊዚ በተገዯበ ውሌ መሠረት የከተማ ቦታ የመጠቀም መብት
የሚገኝበት የመሬት ይዜታ ስሪት ነው፤
2. ‘የከተማ ቦታ’ ማሇት በከተማ አስተዲዯራዊ ወሰን ክሌሌ ውስጥ የሚገኝ መሬት
ነው፤
3. ‘ከተማ’ ማሇት ማዖጋጃ ቤት የተቋቋመበት ወይም 2000 ወይም ከዘያ በሊይ
የህዛብ ቁጥር ያሇውና ከዘህ ውስጥ 50 በመቶ የሚሆነው የሰው ኃይሌ ከግብርና
ውጭ በሆነ ሥራ ሊይ የተሰማራ ሆኖ የሚገኝበት አካባቢ ነው፤
4. ‘ክሌሌ’ ማሇት በኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ሕገ መንግሥት
አንቀጽ 47(1) የተመሇከተው ማንኛውም ክሌሌ ነው፤
5. ‘የከተማ አስተዲዯር’ ማሇት የአዱስ አበባ ከተማ አስተዲዯር ወይም የዴሬዲዋ
ከተማ አስተዲዯር ነው፤
6. ‘አግባብ ያሇው አካሌ’ ማሇት የከተማ ቦታን ሇማስተዲዯርና ሇማሌማት ሥሌጣን
የተሰጠው የክሌሌ ወይም የከተማ አስተዲዯር አካሌ ነው፤
7. ‘የሕዛብ ጥቅም’ ማሇት በቀጥታ ወይም በተዖዋዋሪ መንገዴ ሕዛቦች በመሬት ሊይ
ያሊቸውን ተጠቃሚነት ሇማረጋገጥና ማኅበራዊና ኢኮኖሚያዊ ሌማትን በቀጣይነት
ሇማጎሌበት አግባብ ያሇው አካሌ በከተማው ፔሊን መሠረት የሕዛብ ጥቅም ብል
የሚወስነው የመሬት አጠቃቀም ነው፤
8. ‘የከተማ ፔሊን’ ማሇት ሥሌጣን ባሇው አካሌ የፀዯቀና ህጋዊ ተፇፃሚነት ያሇው
የከተማ መዋቅራዊ ፔሊን፣ የአካባቢ ሌማት ፔሊን ወይም መሠረታዊ ፔሊን ሲሆን
አባሪ የፅሁፌ ማብራሪያዎችን ይጨምራሌ፤
9. ‘ጨረታ’ ማሇት የከተማ የመሬት ይዜታ በገበያ የውዴዴር ሥርዒት በሚወጡ
የውዴዴር መስፇርቶች መሰረት አሸናፉ ሇሚሆነው ተጫራች የከተማ መሬት
በሉዛ የሚተሊሇፌበት ስሌት ነው፤
10. ‘ምዯባ’ ማሇት በጨረታ ሉስተናገደ ሇማይችለ ተቋማት የከተማ ቦታ በሉዛ
የሚፇቀዴበት ስሌት ነው፤

882
 የፌትህ ሚኒስቴር

11. ‘የሉዛ መነሻ ዋጋ’ ማሇት ዋና ዋና የመሰረተ ሌማት አውታሮች የመዖርጊያ

ወጪን፣ ነባር ግንባታዎች ባለበት አካባቢ የሚነሱ ግንባታዎችና ንብረቶችን
ሇማንሳት የሚያስፇሌገውን ወጪና ሇተነሺዎች የሚከፇሌ ካሣን እና ላልች
አግባብ ያሊቸው መሥፇርቶችን ታሳቢ ያዯረገ የመሬት የሉዛ ዋጋ ነው፤
12. ‘የችሮታ ጊዚ’ ማሇት መሬት በሉዛ የተፇቀዯሇት ሰው የመሬቱን የሉዛ ቅዴመ
ክፌያ ከከፇሇ በኋሊ በየአመቱ መከፇሌ ያሇበትን መክፇሌ ከመጀመሩ በፉት
ከክፌያ ነጻ ሆኖ እንዱቆይ የሚፇቀዴሇት የእፍይታ ጊዚ ነው፤
13. ‘ስታንዲርዴ’ ማሇት የሽንሻኖ ስታንዲርዴ ወይም የመሬትና መሬት ነክ መረጃ
ስታንዲርዴ ወይም ላሊ ማንኛውም ስታንዲርዴ ነው፤
14. ‘ግንባታ መጀመር’ ማሇት በቦታው ሊይ ሇመስራት ከተፇቀዯው ግንባታ ወይም
ሕንፃ ቢያንስ የመሠረት ሥራ መስራትና የኮሇን ግንባታ ሇማከናወን የሚያስችለ
የኮሇን ብረቶች የማቆም ሥራ ማጠናቀቅ ነው፤
15. ‘የመሠረት ግንባታ ማጠናቀቅ’ ማሇት በፔሊኑ መሰረት የዋናው ግንባታ መሬት
ተቆፌሮ ሙለ በሙለ አርማታ የተሞሊ፣ የወሇሌ ሥራው የተጠናቀቀና
የመጀመርያው ወሇሌ ግዴግዲ ግንባታው የተጀመረበት ነው፤
16. ‘ግንባታን በግማሽ ማጠናቀቅ’ ማሇት፡-
ሀ/ ቪሊ ሲሆን የመሠረቱን፣ የኮሇኖችና ሇጣሪያ ውቅር የሚያስፇሌጉ ቢሞችን
ሥራ ማጠናቀቅ፣ ወይም
ሇ/ ፍቅ ሲሆን የመሠረቱንና ከጠቅሊሊው ወሇልች ውስጥ 50 በመቶ የሚሆኑትን
የሶላታ ሥራ ማጠናቀቅ፣ ወይም
ሏ/ ሪሌ ስቴት ሲሆን የሁለንም ብልኮች ግንባታ እንዯአግባቡ በዘህ ንዐስ
አንቀጽ ተራ ፉዯሌ (ሀ) ወይም (ሇ) በተመሇከተው ዯረጃ ማጠናቀቅ፣
ነው፤
17. ‘ግንባታ ማጠናቀቅ’ ማሇት በሉዛ የተፇቀዯ ቦታ ሊይ እንዱገነባ የተፇቀዯን
ግንባታ በተሰጠው የግንባታ ፇቃዴ መሰረት ሙለ በሙለ መሥራትና ዋና ዋና
አገሌግልቶች ተሟሌተውሇት ሇአገሌግልት ዛግጁ ማዴረግ ነው፤
18. ‘ነባር ይዜታ’ ማሇት የከተማ ቦታ በሉዛ ስርዒት መተዲዯር ከመጀመሩ በፉት
በሕጋዊ መንገዴ የተያዖ ወይም ሉዛ ተግባራዊ ከሆነ በኃሊ ሇነባር ይዜታ ተነሺ
በምትክ የተሰጠ ቦታ ነው፤

883
 የፌትህ ሚኒስቴር

19. ‘የማኑፊክቸሪንግ ኢንደስትሪ ቦታ’ ማሇት በመሬት አጠቃቀም ፔሊን መሰረት

ሇማኑፊክቸሪንግ ኢንደስትሪ አገሌግልት የተከሇሇ ወይም የተዖጋጀ ወይም
የተሰጠ ቦታ ነው፤
20. ‘ግ዗ፌ ሪሌ ስቴት’ ማሇት በከተሞች ውስጥ የሚታየውን የመኖሪያ ቤት ችግር
ሇመቅረፌ ሇሽያጭ ወይም ሇኪራይ አገሌግልት የሚውለ ቢያንስ 1ሺ ያሊነሱ
ቤቶችን የሚገነባ የቤቶች ሌማት ነው፤
21. ‘ሌዩ ሀገራዊ ፊይዲ ያሊቸው ፏሮጀክቶች’ ማሇት ሇኢትዮጵያ ዔዴገትና
ትራንስፍርሜሽን ከፌተኛ ሇውጥ የሚያመጡ የሌማት ፔሮጀክቶች፡ ወይም
የትብብር መስኮች ሇማስፊት በሚዯረጉ እንቅስቃሴዎች ሀገሪቱ ከላልች ሀገሮች
ጋር ሇሚኖራት የተሻሇ ግንኙነት መሰረት እንዱጥለ የታቀደ ፔሮጀክቶች ናቸው፤
22. ‘ሚኒስቴር’ ማሇት የከተማ ሌማትና የኮንስትራክሽን ሚኒስቴር ነው፤
23. ‘ሰው’ ማሇት ማንኛውም የተፇጥሮ ሰው ወይም በሕግ የሰውነት መብት የተሰጠው
አካሌ ነው፣
24. ማንኛውም በወንዴ ፆታ የተገሇፀው የሴትንም ይጨምራሌ።
3. የተፇጻሚነት ወሰን
ይህ አዋጅ የከተማ ቦታን በሚመሇከት በኢትዮጵያ ውስጥ ባለ ማናቸውም ከተሞች
ተፇፃሚነት ይኖረዋሌ።
ክፌሌ ሁሇት
መሠረታዊ የሉዛ ዴንጋጌዎች
4. ጠቅሊሊ
1. የከተማ ቦታን የመጠቀም መብት በሉዛ የሚፇቀዯው ሇህዛቡ የጋራ ጥቅምና
ዔዴገት እንዱውሌ ሇማዴረግ ይሆናሌ፡፡
2. የሉዛ ጨረታ አቅርቦትና የመሬት አሰጣጥ ስርዒቱ ግሌጽነትና ተጠያቂነትን
የተከተሇ በማዴረግ ሙስናንና ብሌሹ አሰራርን በመከሊከሌ ከአዴል የጸዲ
እንዱሆን መዯረግ አሇበት፡፡
3. ጨረታ የመሬትን የወቅቱን የሌውውጥ ዋጋ የሚያስገኝ መሆን አሇበት፡፡
4. የከተማ ቦታ አሰጣጥ ስርዒቱ የህዛቡንና የከተሞችን ጥቅም በቀዲሚነት በማስከበር
የከተማ ሌማትን በማፊጠንና ፌትሃዊ በሆነ መንገዴ የዚጎችን ተጠቃሚነት
በማረጋገጥ የሀገሪቱን ሌማት ቀጣይነት የሚያረጋግጥ መሆን አሇበት፡፡

884
 የፌትህ ሚኒስቴር

5. ከሉዛ ሥሪት ውጪ ቦታ መያዛና መፌቀዴ ስሇመከሌከለ

1. የዘህ አዋጅ አንቀጽ 6 ዴንጋጌዎች እንዯተጠበቀ ሆኖ ማንኛውም ሰው የከተማ
መሬትን በዘህ አዋጅ ከተዯነገገው የሉዛ ሥርዒት ውጪ መያዛ አይችሌም፡፡
2. ማንኛውም ሰው አግባብ ካሇው አካሌ ፇቃዴ ሳያገኝ በህጋዊነት ከያዖው ይዜታ ጎን
ያሇን የከተማ ቦታ አስፊፌቶ መከሇሌና መጠቀም አይችሌም፡፡
3. ማንኛውም ክሌሌ ወይም የከተማ አስተዲዯር በዘህ አዋጅ ከተዯነገገው ውጪ
የከተማ መሬትን መፌቀዴ ወይም ማስተሊሇፌ አይችሌም፡፡
4. የክሌልች ካቢኔዎች ይህ አዋጅ ሇተወሰነ ጊዚ ተፇጻሚ ሳይሆን እንዱቆይ
የሚዯረግባቸውን ከተሞች ሉወሰኑ ይችሊለ፡፡ ሆኖም አዋጁ ከጸናበት ቀን ጀምሮ
በማንኛውም ከተማ ሊይ ተፇጻሚ ሳይዯረግ ሉቆይ የሚችሌበት የመሸጋገሪያ ጊዚ
ከአምስት ዒመት ሉበሌጥ አይችሌም፡፡
5. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /4/ የተመሇከቱት ከተሞች በመሸጋገሪያ ጊዚው ውስጥ
የከተማ ቦታን ሉሰጡ የሚችለት በጨረታ ይሆናሌ፡፡ የጨረታው መነሻ ዋጋም
የአካባቢው አመታዊ የቦታ ኪራይ ተመን ይሆናሌ፡፡
6. ነባር ይዜታዎች ወዯ ሉዛ ሥሪት ስሇሚቀየሩበት ሁኔታ
1. ነባር ይዜታዎች ወዯሉዛ ሥሪት የሚቀየሩበት ሁኔታ ሚኒስቴሩ በሚያቀርበው
ዛርዛር ጥናት ሊይ ተመሥርቶ በሚኒስትሮች ምክር ቤት ይወስናሌ፡፡ ሆኖም
የጥናቱ ሂዯት የነባር ኪራይ ተመን መከሇስን አይከሇክሌም፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት ነባር ይዜታዎች ወዯሉዛ በሚቀየሩበት
ወቅት በአገር አቀፌ ዯረጃ ተፇጻሚ እንዱሆን በሚጸዴቀው ስታንዲርዴና
በከተማው ፔሊን መሠረት በሚዯረግ ሽንሻኖ የሚቀነስ ወይም የሚጨመር የከተማ
ቦታ ይዜታ ሲኖር፡-
ሀ/ ከሚቀነሰው ይዜታ ሊይ ሇሚነሳ ንብረት አግባብ ባሇው ሕግ መሠረት ካሣ
ይከፇሊሌ፤ ወይም
ሇ/ ሇሚጨመረው ይዜታ የሚፇጸመው ክፌያ በሉዛ አግባብ ይስተናገዲሌ፡፡
3. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ዴንጋጌ ቢኖርም በነባር ይዜታ ሊይ የሰፇረ
ንብረት ባሇቤትነት ከውርስ በስተቀር በማናቸውም መንገዴ ሇላሊ ሰው ከተሊሇፇ
ንብረቱ የተሊሇፇሇት ሰው የቦታው ባሇይዜታ ሉሆን የሚችሇው በሉዛ ሥሪት
መሰረት ይሆናሌ፡፡

885
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. አግባብ ባሇው አካሌ ሳይፇቀዴ የተያ዗ ይዜታዎችን ሥርዒት ሇማስያዛ ክሌልችና

የከተማ አስተዲዯሮች የሚያወጧቸውን ዯንቦች ተከትል ከከተሞች ፔሊንና
ከሽንሻኖ ስታንዲርዴ አንፃር ተቀባይነት የሚያገኙ ይዜታዎች በሉዛ ሥሪት
ይተዲዯራለ፡፡
5. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (4) መሰረት በክሌልችና በከተማ አስተዲዯሮች
የማስተካከለ ሂዯት ተፇፃሚ የሚሆነው ይህ አዋጅ ከሚጸናበት ቀን ጀምሮ ባሇው
የአራት ዒመት ጊዚ ውስጥ ብቻ ይሆናሌ፡፡
6. ነባር ይዜታና የሉዛ ይዜታ እንዱቀሊቀሌ ጥያቄ ቀርቦ ይዜታው እንዱቀሊቀሌ
ከተፇቀዯ ጠቅሊሊ ይዜታው በሉዛ ሥሪት ይተዲዯራሌ፡፡
7. በዘህ አንቀጽ መሰረት ወዯ ሉዛ ሥሪት የሚገቡ ይዜታዎችን በተመሇከተ ተፇጻሚ
የሚሆነው የሉዛ ክፌያ መጠን በአካባቢው የሉዛ መነሻ ዋጋ መሠረት ይሆናሌ፡፡
7. የከተማ ቦታ በሉዛ ስሇመፌቀዴ
የከተማ ቦታ በሉዛ እንዱያዛ የሚፇቀዯው፡-
1. ከተማው ኘሊን ያሇው ሲሆን የኘሊኑን የቦታ አጠቃቀም ዴንጋጌ ወይም
ከተማው ኘሊን የላሇው ሲሆን ክሌለ ወይም የከተማ አስተዲዯሩ የሚያወጣውን
ዯንብ በመከተሌ፤ እና
2. በጨረታ ወይም በምዯባ ስሌት፤
ይሆናሌ፡፡
8. ሇጨረታ ስሇሚዖጋጁ የከተማ ቦታዎች
አግባብ ያሇው አካሌ፡-
1. ሇጨረታ የተዖጋጁ የከተማ ቦታዎች ሇሕዛብ ይፊ ከመዯረጋቸው በፉት፡-
ሀ) ከማንኛውም የይገባኛሌ ጥያቄ ነጻ መሆናቸውን፤
ሇ) የከተማውን ፔሊን ተከትሇው የተዖጋጁ መሆናቸውን፤
ሏ) መሠረታዊ የመሠረተ ሌማት አውታሮች አቅርቦት ያሊቸው መሆኑን፤
መ) ተሸንሽነው የወሰን ዴንጋይ የተተከሇሊቸውና ሌዩ የሽንሻኖ መሇያ ቁጥር
የተሰጣቸው መሆናቸውን፤
ሠ) ሳይት ፔሊንና ላልች አስፇሊጊ ቅዴመ ሁኔታዎች የተዖጋጁሊቸው
መሆናቸውን፤ እና

886
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. የጨረታው አፇጻጸም ግሌጽነትና ተጠያቂነት ባሇበት አሠራር የመሬቱን ትክክሇኛ

ዋጋ በሚያስገኝ መሌኩ መከናወኑን፤
ማረጋገጥ አሇበት፡፡

9. ሇጨረታ የተዖጋጀ የከተማ ቦታ መረጃዎች

1. ሇጨረታ የተዖጋጀ የከተማ ቦታን የሚመሇከት መረጃ የቦታውን ዯረጃ፣ የሉዛ
መነሻ ዋጋና አግባብነት ያሊቸው ላልች ዛርዛር መረጃዎችን መያዛ አሇበት፡፡
2. ሇጨረታ የተዖጋጀ የከተማ ቦታ የተሇየ የሌማት መርሃ-ግብርና የአፇጻጸም ሰላዲ
የሚያስፇሌገው ከሆነ የሌማት መርሃ-ግብሩና የአፇጻጸም ሰላዲው በመረጃው ውስጥ
እንዱካተት ይዯረጋሌ፡፡
10. ሇጨረታ የሚቀርቡ የከተማ ቦታዎች ዔቅዴን ሇህዛብ ይፊ ስሇማዴረግ
1. አግባብ ያሊቸው አካሊት፡-
ሀ) የመሬት አቅርቦት ፌሊጎትንና ትኩረት የሚዯረግባቸውን የሌማት መስኮች
መሰረት በማዴረግ በየዒመቱ ሇጨረታ የሚያወጡትን የከተማ ቦታ መጠን
በመሇየት ዔቅዲቸውን ሇህዛብ ይፊ ማዴረግ፤ እና
ሇ) በዘህ አዋጅ አንቀጽ 9 የተመሇከቱትን መረጃዎች ሕዛቡ በቀሊለ ሉያገኛቸው
እንዱችሌ ማዴረግ፤
አሇባቸው።
2. አግባብ ያሊቸው አካሊት በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት ሇህዛብ ይፊ
ያዯረጉትን እቅዲቸውን ተከትሇው ወቅቱን የጠበቀ የመሬት አቅርቦት እንዱኖር
የማዴረግ ኃሊፉነት አሇባቸው።
11. የጨረታ ሂዯት
1. አግባብ ያሇው አካሌ የሉዛ ጨረታ ሇማካሄዴ የጨረታ ማስታወቂያ ማውጣትና
የጨረታ ሰነዴ መሸጥ አሇበት፡፡
2. የጨረታ ሰነዴ ሽያጭ በጨረታው ሇመሳተፌ የሚፇሌጉ ሁለ በቀሊለ
በሚያገኙበት አግባብ የሚፇፀም ይሆናሌ፤ ሆኖም አንዴ ተጫራች ሇአንዴ ቦታ
ከአንዴ የጨረታ ሰነዴ በሊይ በመግዙት መወዲዯር አይችሌም፡፡

887
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. የጨረታ ማስከበሪያ መጠን በክሌልችና በከተማ አስተዲዯሮች በሚወጡ ዯንቦች

የሚወሰን ሆኖ በማንኛውም ሁኔታ ከመሬቱ የሉዛ መነሻ ዋጋ ከአምስት በመቶ
በታች ሉሆን አይችሌም፡፡
4. ሇመጀመርያ ጊዚ በወጣ የሉዛ ጨረታ ቢያንስ ሦስት ተወዲዲሪዎች ካሌቀረቡ
ጨረታው ይሰረዙሌ፡፡
5. በአቀረበው የጨረታ ዋጋና የቅዴሚያ ክፌያ መጠን ሊይ ተመሥርቶ ከፌተኛውን
ነጥብ ያገኘ ተጫራች የጨረታው አሸናፉ ይሆናሌ፡፡
6. የጨረታ አሸናፉዎች ዛርዛርና ያገኙት የውዴዴር ውጤት በማስታወቂያ ሰላዲ
ሇህዛብ ይፊ መዯረግ አሇበት፡፡
7. ክሌልችና የከተማ አስተዲዯሮች በግሌ ሇሚካሄደ የከፌተኛ ትምህርት ተቋማት፣
ሆስፑታልች፣ የጤና ምርምር ተቋማት፣ ባሇ አራት ኮከብና ከዘያ በሊይ ዯረጃ
ሊሊቸው ሆቴልች እና ግ዗ፌ ሪሌ ስቴቶች የሚሆኑ ቦታዎችን በቅዴሚያ
በማዖጋጀት ቦታዎቹ በጨረታ አግባብ የሚስተናገደበትን ሁኔታ ያመቻቻለ፡፡
8. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (4) የተዯነገገው ቢኖርም በጨረታው ሇመሳተፌ
የቀረበው አንዴ ተጫራች ብቻ ቢሆንም ፔሮጀክቱ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ
(7) ሥር የሚወዴቅ ከሆነ የማሌማት አቅሙ አግባብ ባሇው አካሌ ተረጋግጦ
ይስተናገዲሌ፡፡
12. በምዯባ ስሇሚሰጥ የከተማ ቦታ
1. በሚመሇከተው ክሌሌ ወይም የከተማ አስተዲዯር ካቢኔ እየተወሰኑ የሚከተለት
የከተማ ቦታዎች በምዯባ እንዱያ዗ ሉፇቀደ ይችሊለ፦
ሀ) ሇባሇበጀት የመንግስት መሥርያ ቤቶች ሇቢሮ አገሌግልት የሚውለ ቦታዎች፤
ሇ) በመንግሥት ወይም በበጎ አዴራጎት ዴርጅቶች ሇሚካሄደ ማህበራዊ
የአገሌግልት መስጫ ተቋማት የሚውለ ቦታዎች፤
ሏ) በመንግስት ሇሚካሄደ የጋራ መኖርያ ቤቶች ሌማት ፔሮግራሞች እና
በመንግስት እየተወሰነ ሇሚካሄደ ሇራስ አገዛ የጋራ መኖርያ ቤት ግንባታዎች
የሚውለ ቦታዎች፤
መ) ሇእምነት ተቋማት አምሌኮ ማካሄጃ የሚውለ ቦታዎች፤
ሠ) ሇማኑፊክቸሪንግ ኢንደስትሪዎች ሌማት የሚውለ ቦታዎች፤

888
 የፌትህ ሚኒስቴር

ረ) ከመንግሥት ጋር በተዯረጉ ስምምነቶች ሇኤምባሲዎችና ሇአሇምአቀፌ

ዴርጅቶች አገሌግልት የሚውለ ቦታዎች፤
ሰ) በክሌለ ፔሬዘዲንት ወይም በከተማው አስተዲዯር ከንቲባ እየታዩ ሇካቢኔው
ሇሚመሩ ሌዩ አገራዊ ፊይዲ ሊሊቸው ፔሮጀክቶች የሚውለ ቦታዎች፡፡
2. በከተማ መሌሶ ማሌማት ፔሮግራም ምክንያት ተነሺ የሚሆን የነባር ይዜታ
ባሇመብት ምትክ ቦታ የማግኘት መብት ይኖረዋሌ።
3. በክሌሌ ወይም በዴሬዲዋ ከተማ የመንግስት ወይም የቀበላ መኖሪያ ቤት ህጋዊ
ተከራይ የሆነ ሰው በከተማ መሌሶ ማሌማት ፔሮግራም ምክንያት ተነሺ
በሚሆንበት ጊዚ ተተኪ ቤት የሚያገኝበትን ሁኔታ ማመቻቸት ካሌተቻሇ
የመኖሪያ ቤት መስሪያ የከተማ ቦታ በሉዛ መነሻ ዋጋ የማግኘት መብት
ይኖረዋሌ፡፡ ሆኖም አግባብ ያሇው አካሌ የሚወስነውን የአቅም ማሳያ ገንዖብ
በዛግ የባንክ ሂሳብ ማስቀመጥ አሇበት፡፡
4. በአዱስ አበባ ከተማ የመንግስት ወይም የቀበላ መኖሪያ ቤት ህጋዊ ተከራይ የሆነ
ሰው በከተማው መሌሶ ማሌማት ፔሮግራም ምክንያት ተነሺ በሚሆንበት ጊዚ
የጋራ መኖሪያ ቤት በግዥ የሚያገኝበት ሁኔታ ይመቻችሇታሌ።
5. የመንግስት ወይም የቀበላ የንግዴ ቤት ህጋዊ ተከራይ የሆነ ሰው በከተማ መሌሶ
ማሌማት ፔሮግራም ምክንያት ተነሺ በሚሆንበት ጊዚ በሚመሇከተው ክሌሌ
ወይም የከተማ አስተዲዯር በሚወሰነው መሠረት ይስተናገዲሌ፡፡
13. የከተማ ቦታ ምዯባ ጥያቄ አቀራረብ
የከተማ ቦታ በምዯባ አማካይነት በሉዛ ሇመያዛ የሚቀርብ ጥያቄ ከሚከተለት ጋር
ተያይዜ መቅረብ አሇበት፡-
1. ጥያቄ ያቀረበው ተቋም የበሊይ ተቆጣጣሪ አካሌ ወይም የዖርፌ አካሊት
የዴጋፌ ዯብዲቤ፤
2. በቦታው ሊይ የሚከናወነው ፔሮጀክት ዛርዛር ጥናት፤ እና
3. ሇፔሮጀከቱ ማስፇፀሚያ የተመዯበሇት በጀት ማስረጃ፡፡
14. የከተማ ቦታ የሉዛ ዋጋ
1. ማንኛውም የከተማ ቦታ የሉዛ መነሻ ዋጋ ይኖረዋሌ፡፡ የመነሻ ዋጋ ትመና ዖዳው
በሚመሇከታቸው ክሌልችና የከተማ አስተዲዯሮች በሚወጡ ዯንቦች መሠረት
የየከተሞቹን ነባራዊ ሁኔታ መነሻ በማዴረግ ይወሰናሌ፡፡

889
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሰረት የተሰሊውን የከተማ ቦታዎች የሉዛ
መነሻ ዋጋ መሰረት በማዴረግ የዋጋ ቀጠና ካርታ መዖጋጀት አሇበት፡፡
3. የሉዛ መነሻ ዋጋ ወቅታዊነቱን ጠብቆ እንዱሄዴ ቢያንስ በየሁሇት ዒመቱ መከሇስ
አሇበት፡፡
15. የችሮታ ጊዚ
1. የከተማ ቦታ በሉዛ የተፇቀዯሇት ሰው እንዯ ሌማቱ ወይም አገሌግልቱ ዒይነት
የችሮታ ጊዚ ሉሰጠው ይችሊሌ፡፡ ዛርዛሩ በክ5ሌልችና በከተማ አስተዲዯሮች
በሚወጡ ዯንቦች ይወሰናሌ፡፡
2. የችሮታ ጊዚ የሉዛ ውሌ ከተፇረመበት ቀን ጀምሮ የሚታሰብ ሆኖ በማንኛውም
ሁኔታ ከግንባታ ማጠናቀቅያ ጊዚ መብሇጥ የሇበትም፡፡
ክፌሌ ሦስት
የከተማ ቦታ ሉዛ አስተዲዯር
16. የሉዛ ውሌ
1. በዘህ አዋጅ መሰረት የከተማ ቦታ በሉዛ እንዱይዛ የተፇቀዯሇት ሰው አግባብ
ካሇው አካሌ ጋር የሉዛ ውሌ መፇራረም ይኖርበታሌ፡፡
2. የሉዛ ውለ የግንባታ መጀመርያ፣ የግንባታ ማጠናቀቅያ፣ የክፌያ አፇፃፀም ሁኔታ፣
የችሮታ ጊዚ፣ የውሌ ሰጪና የውሌ ተቀባይ መብትና ግዳታዎች እንዱሁም
ላልች አግባብነት ያሊቸውን ዛርዛር ሁኔታዎች ማካተት አሇበት፡፡
3. የከተማ ቦታ በሉዛ እንዱይዛ የተፇቀዯሇት ሰው የሉዛ ውሌ ከመፇረሙ በፉት
ስሇውለ ይዖት እንዱያውቅ ተዯርጎ በቅዴሚያ የሚከፇሇውን የገንዖብ መጠን ገቢ
የማዴረግ ግዳታ አሇበት፡፡
4. የሉዛ ውሌ የፇረመ ሰው በዘህ አዋጅ አንቀጽ 17 በተገሇፀው መሰረት በስሙ
የተዖጋጀ የሉዛ ይዜታ የምስክር ወረቀትና ቦታውን በመስክ ተገኝቶ የሚረከብ
ይሆናሌ፡፡
5. አግባብ ያሇው አካሌ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (4) መሰረት ርክክብ
የተፇፀመበት የከተማ ቦታ በሉዛ ውለ መሠረት እንዱሇማ መዯረጉንና በየዒመቱ
የሚከፇሇው የሉዛ ክፌያ ወቅቱን ጠብቆ እየተፇጸመ ስሇመሆኑ ክትትሌ
የማዴረግና የማረጋገጥ ኃሊፉነት ይኖርበታሌ፡፡
17. የሉዛ ይዜታ የምስክር ወረቀት

890
 የፌትህ ሚኒስቴር

1. የከተማ ቦታ በሉዛ የተፇቀዯሇት ሰው የሉዛ ይዜታ ምስክር ወረቀት ይሰጠዋሌ፡፡

2. የሉዛ ይዜታ የምስክር ወረቀት የሚከተለትን መግሇጫዎች አካቶ መያዛ አሇበት፣
ሀ) ቦታ በሉዛ የተፇቀዯሇትን ሰው ሙለ ስም ከእነአያት፤
ሇ) የቦታውን ስፊትና አዴራሻ፤
ሏ) የቦታውን የአገሌግልት ዒይነት፣ ዯረጃና የፔልት ቁጥር፤
መ) የቦታውን ጠቅሊሊ የሉዛ ዋጋና በቅዴሚያ የተከፇሇውን መጠን፤
ሠ) በየዒመቱ የሚፇጸመውን የሉዛ ክፌያ መጠንና ክፌያው የሚጠናቀቅበትን
ጊዚ፤
ረ) የሉዛ ይዜታው ፀንቶ የሚቆይበትን ዖመን፡፡
18. የሉዛ ዖመን
1. የከተማ ቦታ ሉዛ ዖመን እንዯየከተማው የዔዴገት ዯረጃና የሌማት ሥራው ዖርፌ
ወይም የአገሌግልቱ ዒይነት ሉሇያይ የሚችሌ ሆኖ ጣሪያው እንዯሚከተሇው
ይሆናሌ፦
ሀ) በማናቸውም ከተማ፡-
(1) ሇመኖሪያ ቤት፣ ሇሳይንስና ቴክኖልጂ፣ ሇምርምርና ጥናት፣ ሇመንግስት
መሥሪያ ቤት፣ ሇበጎ አዴራጎት ዴርጅትና ሇሃይማኖት ተቋም 99
ዒመታት፤
(2) ሇከተማ ግብርና 15 ዒመታት፤
(3) ሇዱኘልማቲክና ሇዒሇም አቀፌ ተቋማት በመንግሥት ስምምነት መሠረት
ሇሚወሰን ዒመት፤
ሇ) በአዱስ አበባ ከተማ፡-
(1) ሇትምህርት፣ ሇጤና፣ ሇባህሌና ሇስፕርት 90 ዒመታት፤
(2) ሇኢንደስትሪ 70 ዒመታት፤
(3) ሇንግዴ 60 ዒመታት፤
(4) ሇላልች 60 ዒመታት፤
ሏ) በላልች ከተሞች፦
(1) ሇትምህርት፣ ሇጤና፣ ሇባህሌና ሇስፕርት 99 ዒመታት፤
(2) ሇኢንደስትሪ 80 ዒመታት፤
(3) ሇንግዴ 70 ዒመታት፤

891
 የፌትህ ሚኒስቴር

(4) ሇላልች 70 ዒመታት።

2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ(1) የተዯነገገው ቢኖርም፡-
ሀ) በባሕሪው ረዖም ያሇ የሉዛ ይዜታ ዖመን ሇሚጠይቅ የሌማት ሥራ ወይም
አገሌግልት ከተወሰነው ዖመን ጣሪያ ከግማሽ ሳይበሌጥ ሉጨመር ይችሊሌ፤
ሇ) ሇጊዚው በሌማት ሥራ ጥቅም ሊይ በማይውለ የከተማ ቦታዎች ሊይ
ሇሚቀርቡ የአጭር ጊዚ የማህበራዊና ኢኮኖሚያዊ ተቋማት የቦታ ጥያቄዎች
ከአምስት ዒመት ሇማይበሌጥ ጊዚ በሉዛ ይስተናገዲለ፡፡ እንዯአስፇሊጊነቱ
ሇተመሳሳይ ጊዚ ሉታዯስሊቸው ይችሊሌ፡፡
19. የሉዛ ዖመን ዔዴሳት
1. የሉዛ ዖመን ሲያበቃ በወቅቱ የሚኖሩትን የቦታውን የሉዛ መነሻ ዋጋና ላልች
መስፇርቶችን መሠረት በማዴረግ ሉታዯስ ይችሊሌ፡፡ ሆኖም የሉዛ ዖመኑ
ሉታዯስ በማይችሌበት ሁኔታ ሇሉዛ ባሇይዜታው ካሣ አይከፇሌም፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) በተመሇከተው መሠረት ባሇይዜታው የሉዛ ዖመኑ
ሉታዯስሇት የሚችሇው የሉዛ ዖመኑ ሉያበቃ ከ1ዏ እስከ 2 ዒመት እስኪቀረው
ዴረስ ባሇው ጊዚ ውስጥ እዴሳት እንዱዯረግሇት መፇሇጉን አግባብ ሊሇው አካሌ
በጽሐፌ ካመሇከተ ብቻ ይሆናሌ፡፡
3. አግባብ ያሇው አካሌ ማመሌከቻው በቀረበሇት በአንዴ ዒመት ጊዚ ውስጥ
ውሳኔውን ሇአመሌካቹ በጽሐፌ ማሳወቅ አሇበት፡፡ በዘህ ጊዚ ውስጥ ውሳኔውን
ሳያሳውቅ ቢቀር በእዴሳት ጥያቄው እንዯተስማማ ተቆጥሮ በወቅቱ በሚኖረው
የሉዛ መነሻ ዋጋና ሇአገሌግልቱ በሚሰጠው የሉዛ ዖመን መሰረት የሉዛ ውለ
ይታዯሳሌ፡፡
4. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (3) መሠረት መሌስ መስጠት የነበረበት የሥራ ኃሊፉ
ወይም ሠራተኛ በዔዴሳቱ ምክንያት የዯረሰ ጉዲት ካሇ ተጠያቂ ይሆናሌ፡፡
20. የመክፇያ ጊዚ
1. የከተማ ቦታ በሉዛ የተፇቀዯሇት ሰው ወጪውን ሇመመሇስ የሚያስፇሌገውን ጊዚ
ግምት ውስጥ በማስገባት የሚወሰን የመክፇያ ጊዚ ሉሰጠው ይችሊሌ፡፡
2. የቅዴሚያ ክፌያ እንዯየክሌለና የከተማ አስተዲዯሩ ሁኔታ የሚወሰን ሆኖ
ከጠቅሊሊ የቦታው የሉዛ ክፌያ መጠን 10 በመቶ ማነስ የሇበትም፡፡

892
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. የቅዴሚያ ክፌያው ከተከፇሇ በኃሊ የሚቀረው የሉዛ ዋጋ በመክፇያ ዖመኑ እኩሌ

ዒመታዊ ክፌያ የሚፇጸም ይሆናሌ፡፡
4. በቀሪው ክፌያ ሊይ በኢትዮጵያ ንግዴ ባንክ የማበዯሪያ የወሇዴ ተመን መሠረት
ወሇዴ ይከፇሊሌ፡፡ የሚመሇከተው አካሌ የየወቅቱን የማበዯርያ ወሇዴ ተመን
ተከታትል ወቅታዊ የማዴረግ ኃሊፉነት አሇበት፡፡
5. ወቅቱን ጠብቆ በማይፇጸም ዒመታዊ ክፌያ ሊይ የኢትዮጵያ ንግዴ ባንክ በዖገዩ
የብዴር ክፌያዎች ሊይ በሚጥሇው የቅጣት ተመን መሠረት መቀጫ ይከፇሊሌ፡፡
6. የሉዛ ባሇይዜታው የሉዛ ክፌያውን ሇመክፇሌ በሚገባው የጊዚ ገዯብ ውስጥ
ካሌከፇሇና የሦስት ዒመት ውዛፌ ካሇበት አግባብ ያሇው አካሌ ንብረቱን ይዜ
በመሸጥ ሇውዛፌ ዔዲው መክፇያ የማዋሌ ሥሌጣን ይኖረዋሌ፡፡
7. በዘህ አንቀጽ ከንዐስ አንቀጽ (1) እስከ (5) የተዯነገገው በዘህ አዋጅ አንቀጽ 12
ንዐስ አንቀጽ (1) ተራ ፉዯሌ (ሀ) ወይም (መ) መሠረት ሇባሇበጀት የመንግሥት
መሥሪያ ቤት ወይም ሇሃይማኖታዊ ተቋም በምዯባ በሚሰጥ የከተማ ቦታ ሊይ
ተፇጻሚ አይሆንም፡፡ ሆኖም ባሇበጀት የመንግሥት መሥሪያ ቤቱ ወይም
ሃይማኖታዊ ተቋሙ በምዯባ ያገኘውን መሬት ሇማስሇቀቅ የተከፇሇውን ካሣ
የሚተካ ክፌያ ይከፌሊሌ፡፡
21. በሉዛ የተያዖ የከተማ ቦታ አጠቃቀም
1. የከተማ ቦታ ሉዛ ባሇይዜታ በሉዛ ውለ ውስጥ በተመሇከተው የጊዚ ገዯብ ውስጥ
ቦታውን ሇተፇቀዯሇት አገሌግልት ጥቅም ሊይ ማዋሌ አሇበት፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተዯነገገው ቢኖርም የሉዛ ባሇይዜታው የቦታውን
አጠቃቀም ሇመሇወጥ አግባብ ሊሇው አካሌ ሉያመሇክት ይችሊሌ፡፡
3. አግባብ ያሇው አካሌ የታቀዯው የቦታ አጠቃቀም ከከተማው የመሬት አጠቃቀም
ፔሊን ጋር የማይጋጭ መሆኑን ሲያረጋግጥ ሇውጡን ሉፇቅዴ ይችሊሌ፡፡
22. ግንባታ ስሇመጀመር
1. ማንኛውም የሉዛ ባሇይዜታ በሉዛ ውለ በተመሇከተው የጊዚ ገዯብ መሠረት
ግንባታ መጀመር አሇበት፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተዯነገገው ቢኖርም እንዯ ግንባታው
ውስብስብነት እየታየ ክሌለ ወይም የከተማ አስተዲዯሩ በሚያወጣው ዯንብ
መሠረት የግንባታ መጀመርያ ጊዚው ሉራዖም ይችሊሌ፡፡

893
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (5) ዴንጋጌ እንዯተጠበቀ ሆኖ ማንኛውም የሉዛ

ባሇይዜታ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) እና (2) መሠረት በተወሰነው የጊዚ
ገዯብ ውስጥ ግንባታውን ካሌጀመረ ቦታውን ከተረከበበት ጊዚ ጀምሮ ያሇውን
የሉዛ ክፌያና የጠቅሊሊውን የሉዛ ዋጋ ሰባት በመቶ መቀጮ እንዱከፌሌ ተዯርጎ
ቦታውን አግባብ ያሇው አካሌ መሌሶ ይረከባሌ፡፡
4. በዘህ አዋጅ አንቀጽ 12 ንዐስ አንቀጽ (3) መሠረት የከተማ ቦታ ይዜታ
የተፇቀዯሇት ሰው በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) እና (2) መሠረት በተወሰነው
የጊዚ ገዯብ ውስጥ ግንባታ ካሌጀመረ ሇአቅም ማሳያ በዛግ የባንክ ሂሳብ
ከተያዖው ገንዖብ ሊይ ሦስት በመቶ ተቀጥቶ ቦታውን አግባብ ያሇው አካሌ መሌሶ
ይረከባሌ፡፡
5. በዘህ አዋጅ አንቀጽ 12 ንዐስ አንቀጽ (1) ተራ ፉዯሌ (ሀ)፣ (ሇ)፣ (ሏ)፣ (መ)
ወይም (ረ) መሠረት ቦታ የተፇቀዯሇት የሉዛ ባሇይዜታ በዘህ አንቀጽ ንዐስ
አንቀጽ (1) እና (2) መሠረት በተወሰነው የጊዚ ገዯብ ውስጥ ግንባታ ካሌጀመረ
የሉዛ ውለ ተቋርጦ ቦታውን አግባብ ያሇው አካሌ መሌሶ ይረከባሌ፡፡
23. ግንባታ ስሇማጠናቀቅ
1. ማንኛውም የሉዛ ባሇይዜታ የዘህን አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) እና (3)
ዴንጋጌዎች ተከትል በሉዛ ውለ ውስጥ በተመሇከተው የጊዚ ገዯብ መሠረት
ግንባታውን ማጠናቀቅ አሇበት፡፡
2. የግንባታ ማጠናቀቅያ የጊዚ ገዯብ እንዯሚከተሇው ይሆናሌ፦
ሀ) ሇአነስተኛ ግንባታ 24 ወራት፤
ሇ) ሇመካከሇኛ ግንባታ 36 ወራት፤
ሏ) ሇከፌተኛ ግንባታ 48 ወራት፡፡
3. የግንባታ ዯረጃዎች በክሌልችና በከተማ አስተዲዯሮች በሚወጡ ዯንቦች
ይወሰናለ፡፡
4. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተዯነገገው ቢኖርም እንዯ ግንባታው
ውስብስብነት እየታየ ክሌለ ወይም የከተማ አስተዲዯሩ በሚያወጣው ዯንብ
መሠረት የግንባታ ማጠናቀቅያ ጊዚው ሉራዖም ይችሊሌ፡፡ ሆኖም ሇግንባታ
ማጠናቀቅያ የሚሰጠው ጠቅሊሊ ጊዚ በማንኛውም ሁኔታ፡-
ሀ) ሇአነስተኛ ግንባታ ከሁሇት ዒመት ከስዴስት ወር፤

894
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሇ) ሇመካከሇኛ ግንባታ ከአራት ዒመት፤ እና

ሏ) ሇከፌተኛ ግንባታ ከአምስት ዒመት፤ መብሇጥ አይችሌም፡፡
5. ማንኛውም የሉዛ ባሇይዜታ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት በተወሰነው
የጊዚ ገዯብ ግንባታውን ካሊጠናቀቀ አግባብ ያሇው አካሌ የሉዛ ውለን በማቋረጥ
ቦታውን መሌሶ መረከብ ይችሊሌ፡፡
6. የሉዛ ውሌ የተቋረጠበት ሰው በራሱ ከስዴስት ወር ባሌበሇጠ ጊዚ ውስጥ በቦታው
ሊይ የሠፇረ ንብረቱን ማንሳት አሇበት፡፡ ሇዘህም አግባብ ያሇው አካሌ በፅሁፌ
ማስጠንቀቅያ መስጠት አሇበት፡፡
7. የሉዛ ባሇይዜታው በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (6) መሠረት ንብረቱን ካሊነሳ
አግባብ ያሇው አካሌ፡-
ሀ) ጅምር ግንባታው በፔሊኑ መሰረት የተገነባ መሆኑን አረጋግጦ ግንባታውን
ማጠናቀቅና መጠቀም ሇሚችሌ ሰው በግሌፅ ጨረታ ንብረቱን በመሸጥ
ማስተሊሇፌ፤ ወይም
ሇ) ንብረቱን በራሱ ወጪ በማንሳት ከሉዛ ቅዴሚያ ክፌያው ወይም በዘህ አዋጅ
አንቀጽ 12 ንዐስ አንቀጽ (3) መሠረት በምዯባ የከተማ ቦታ ይዜታ
የተፇቀዯሇትን ሰው የሚመሇከት ሲሆን ሇአቅም ማሳያ በዛግ የባንክ ሂሳብ
ከተያዖው ገንዖብ ሊይ ተሰሌቶ ወጪውን ማስመሇስ፤
ይችሊሌ፡፡
8. አግባብ ያሇው አካሌ በዘህ አንቀጽ በንዐስ አንቀጽ /7/ (ሀ) መሠረት ከሚፇጸም
ሽያጭ ከሚገኝ ገቢ ሊይ ሽያጩን ሇማስፇጸም የወጡ ወጪዎችን ቀንሶ ተራፉ
ገንዖብ ካሇ ሇባሇመብቱ ተመሊሽ ያዯርጋሌ፡፡
24. የሉዛ መብትን ስሇማስተሊሇፌና በዋስትና ስሇማስያዛ
1. በዘህ አዋጅ አንቀጽ 18 ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የተወሰነው የሉዛ ዖመንና
በአንቀጽ 21 ንዐስ አንቀጽ (1) የተዯነገገው ቦታውን ሇተፇቀዯሇት አገሌግልት
ጥቅም ሊይ የማዋሌ ግዳታ እንዯተጠበቀ ሆኖ ማንኛውም የሉዛ ባሇይዜታ
መብቱን ሇማስተሊሇፌ ወይም በከፇሇው የሉዛ ክፌያ መጠን በዋስትና ሇማስያዛ
ወይም በካፑታሌ አስተዋፆነት ሇመጠቀም ይችሊሌ፡፡

895
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. ማንኛውም የሉዛ ባሇይዜታ የሉዛ መብቱን ግንባታ ከመጀመሩ ወይም ግንባታውን

በግማሽ ከማጠናቀቁ በፉት ከውርስ በስተቀር ማስተሊሇፌ የሚችሇው አግባብ ባሇው
አካሌ ቁጥጥር የሚዯረግበት ግሌጽ የሽያጭ ሥርዒትን በመከተሌ ይሆናሌ፡፡
3. የሉዛ ይዜታ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) መሠረት ሲተሊሇፌ፡-
ሀ) የተፇጸመው የሉዛ ክፌያና የሉዛ ክፌያው በባንክ ቢቀመጥ ያስገኝ የነበረው
ወሇዴ፤
ሇ) የተከናወነው ግንባታ ዋጋ፤ እና
ሏ) የሉዛ መብቱ በመተሊሇፈ የተገኘው የሉዛ ዋጋ 5 በመቶ፤
ሇሉዛ ባሇመብቱ እንዱቀርሇት ተዯርጎ ሌዩነቱ አግባብ ሊሇው አካሌ ገቢ ይዯረጋሌ፡፡
4. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ዴንጋጌ ቢኖርም ማንኛውም የሉዛ ባሇይዜታ
ግንባታ ከመጀመሩ በፉት የሉዛ መብቱን በዋስትና ማስያዛ የሚችሇው ከሉዛ
የቅዴሚያ ክፌያው ሊይ በዘህ አዋጅ አንቀጽ 22 ንዐስ አንቀጽ (3) መሠረት
ሉዯረጉ የሚችለ ተቀናሾች ታስበው በሚቀረው የገንዖብ መጠን ይሆናሌ፡፡
5. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (4) መሠረት የሉዛ መብቱን በዋስትና ያስያዖ ሰው
የዋስትና ግዳታውን ባሇመወጣቱ በዋስትና መያዡው ሊይ የፌርዴ አፇጻጸም
ትዔዙዛ የተሊሇፇበት የእዲ ጥያቄ ከቀረበ አግባብ ያሇው አካሌ የሉዛ ውለን
አቋርጦ መሬቱን በመረከብ በዘህ አዋጅ አንቀጽ 22 ንዐስ አንቀጽ (3) መሠረት
የሚዯረጉ ተቀናሾችን አስቀርቶ ቀሪውን ሇዋስትና ባሇመብቱ ይከፌሊሌ፡፡ ተራፉ
ገንዖብ ካሇም ሇሉዛ ባሇመብቱ ይመሌስሇታሌ፡፡
6. በላሊ አኳኋን ስምምነት ካሌተዯረገ በስተቀር በመሬት የመጠቀም መብት
በዋስትና ሲያዛ ወይም ሲተሊሇፌ በመሬቱ ሊይ የተገነባው ህንፃና ከህንፃው ጋር
የተያያ዗ መገሌገያዎች መብት አብሮ ይያዙሌ ወይም ይተሊሇፊሌ፤ እንዱሁም
ሕንፃና ከሕንፃው ጋር የተያያ዗ መገሌገያዎች በዋስትና ሲያ዗ ወይም ሲተሊሇፈ
በመሬት የመጠቀም መብቱም አብሮ ይያያዙሌ ወይም ይተሊሇፊሌ፡፡
7. ማንኛውም ሰው በመሬት የወቅት ጥበቃ የሚመጣን ጥቅም ሇማግኘት በማሰብ
በተዯጋጋሚ ጊዚ ግንባታ ሳያጠናቅቅ የሉዛ መብቱን የሚያስተሊሌፌ ከሆነ
የሚመሇከተው አካሌ በማንኛውም የሉዛ ጨረታ እንዲይሳታፌ ሉከሇክሇው
ይችሊሌ፡፡

896
 የፌትህ ሚኒስቴር

8. በዘህ አንቀጽ መሠረት የሉዛ መብት በማናቸውም ሁኔታ ሲተሊሇፌ በሉዛ ውለ

የተመሇከቱት የሉዛ ባሇይዜታው ግዳታዎች በሙለ ያሇ ቅዴመ ሁኔታ መብቱ
ሇተሊሇፇሇት ሦስተኛ ወገን ይተሊሇፊለ፡፡
25. የሉዛ ይዜታ መቋረጥና የካሳ አከፊፇሌ
1. የከተማ ቦታ የሉዛ ይዜታ፡-
ሀ) ባሇይዜታው በዘህ አዋጅ አንቀጽ21 ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት ቦታውን
ጥቅም ሊይ ካሊዋሇ፤
ሇ) ቦታው ሇሕዛብ ጥቅም ተብል ሇላሊ አገሌግልት እንዱውሌ ሲወሰን፤ ወይም
ሏ/ የሉዛ ይዜታ ዖመኑ በዘህ አዋጅ አንቀጽ 19 ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት
ካሌታዯስ፤
ሉቋረጥ ይችሊሌ፡፡
2. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /1/ (ሀ) ዴንጋጌ ቢኖርም ቦታው ጥቅም ሊይ
ያሌዋሇው በፌትሏብሔር ሕጉ በተዯነገገው መሠረት ከአቅም በሊይ በሆነ
ምክንያት መሆኑ ከተረጋገጠ አግባብ ያሇው አካሌ ከአቅም በሊይ በሆነው
ምክንያት የባከነውን ጊዚ የሚያካክስ ተጨማሪ ጊዚ ሉፇቅዴ ይችሊሌ፡፡
3. የከተማ ቦታ የሉዛ ይዜታ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /1/ (ሀ) መሠረት ሲቋረጥ
ተገቢው ወጪና መቀጫ ተቀንሶ የሉዛ ክፌያው ሇባሇመብቱ ተመሊሽ ይሆናሌ፡፡
4. የከተማ ቦታ የሉዛ ይዜታ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /1/ (ሇ) መሠረት ሲቋረጥ
ባሇይዜታው አግባብ ባሇው ሕግ መስረት ተመጣጣኝ ካሣ ይከፇሇዋሌ፡፡
5. የከተማ ቦታ የሉዛ ይዜታ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /1/ (ሏ) መሠረት ሲቋረጥ
ባሇይዜታው እስከ አንዴ ዒመት ባሇው ጊዚ ውስጥ በቦታው ሊይ ያሰፇረውን
ንብረት በማንሳት ቦታውን አግባብ ሊሇው አካሌ መሌሶ ማስረከብ አሇበት፡፡
6. ባሇይዜታው በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (5) በተመሇከተው የጊዚ ገዯብ ውስጥ
ንብረቱን ካሊነሳ የሚመሇከተው አካሌ ቦታውን ከነንብረቱ ያሇምንም ክፌያ
ሉወስዯው ይችሊሌ፡፡ ሇአፇፃፀሙም አስፇሊጊ ሆኖ ሲያገኘው ፕሉስን ማዖዛ
ይችሊሌ፡፡
7. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /1/ (ሇ) መሠረት የሉዛ ውሌ ሲቋረጥ የቦታው
ርክክብ የሚፇፀመው በዘህ አዋጅ አንቀጽ 31 በተዯነገገው መሠረት ይሆናሌ፡፡
ክፌሌ አራት

897
 የፌትህ ሚኒስቴር

የከተማ ቦታ ስሇማስሇቀቅ
26. የከተማ ቦታ የማስሇቀቅ ሥሌጣን
1. አግባብ ያሇው አካሌ ከቦታው ሇሚነሳው ንብረት ተመጣጣኝ ካሣ በቅዴሚያ
እንዱከፇሌ በማዴረግ የከተማ ቦታ ይዜታን ሇሕዛብ ጥቅም ሲባሌ የማስሇቀቅና
የመረከብ ሥሌጣን ይኖረዋሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት በሚወሰዴ እርምጃ ምክንያት ተነሺ
ሇሚሆነው ሰው መጠኑ በክሌለ ወይም በከተማው አስተዲዯር የሚወሰን ምትክ
ቦታ በከተማው ውስጥ ይሰጠዋሌ፡፡
3. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ዴንጋጌ ቢኖርም የከተማ ቦታ በሉዛ የያዖ ሰው
የሉዛ ውለን ባሇማክበሩ፣ የቦታ አጠቃቀሙ ከከተማው ፔሊን ጋር ሉጣጣም
የሚችሌ ባሇመሆኑ ወይም ቦታው መንግሥት ሇሚያካሂዯው የሌማት ሥራ
አስፇሊጊ ሆኖ በመገኘቱ ምክንያት ካሌሆነ በስተቀር የሉዛ ዖመኑ ከማሇቁ በፉት
ይዜታውን እንዱሇቅ አይዯረግም፡፡
4. አግባብ ያሇው አካሌ በሕገ ወጥ መንገዴ የተያዖን የከተማ ቦታ በዘህ አዋጅ
አንቀጽ 27 መሠረት የማስሇቀቂያ ትዔዙዛ መስጠትና ካሣ መክፇሌ ሳያስፇሌግ
የሰባት የሥራ ቀናት የጽሁፌ ማስጠንቀቂያ ብቻ ሇባሇይዜታው በአካሌ በመስጠት
ወይም በቦታው በሠፇረው ንብረት ሊይ በመሇጠፌ የማስሇቀቅ ሥሌጣን
ይኖረዋሌ፡፡
27. የማስሇቀቂያ ትዔዙዛ
1. በዘህ አዋጅ አንቀጽ 26 ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የከተማ ቦታ ይዜታ
እንዱሇቀቅ ሲወሰን ይዜታው የሚሇቀቅበት ጊዚ፣ ሉከፇሌ የሚገባው የካሣ መጠን
እና ሉሰጥ የሚችሇው የምትክ ቦታ ስፊትና አካባቢ ተጠቅሶ የማስሇቀቂያ ትዔዙዛ
ሇባሇይዜታው በጽሁፌ ይሰጣሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የሚሰጠው የማስጠንቀቂያ ጊዚ
በክሌልችና በከተማ አስተዲዯሮች በሚወጡ ዯንቦች ይወስናሌ፤ ሆኖም
በማንኛውም ሁኔታ ከ90 ቀናት ያነሰ ሉሆን አይችሌም፡፡
3. የሚሇቀቀው የከተማ ቦታ ይዜታ የመንግሥት ቤት የሰፇረበት ከሆነ የማስሇቀቂያ
ትዔዙ዗ የሚዯርሰው ቤቱን ሇሚያስተዲዴረው አካሌ ይሆናሌ፡፡

898
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (3) መሠረት የማስሇቀቂያ ትዔዙዛ የተሊሇፇበት ቤት

ተከራይቶ ከነበረ ትዔዙ዗ የዯረሰው አካሌ የማስጠንቀቂያ ጊዚው ከማብቃቱ በፉት
የኪራይ ውለን ሇማቋረጥ የሚያስችሌ እርምጃ መውሰዴ አሇበት፡፡
28. የማስሇቀቂያ ትዔዙዛን ወይም ማስጠንቀቂያን የሚመሇከቱ አቤቱታዎች
1. በዘህ አዋጅ አንቀጽ 27 ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የማስሇቀቂያ ትዔዙዛ
የዯረሰው ወይም ትዔዙዛ በተሰጠበት ንብረት ሊይ ያሇ መብቴ ወይም ጥቅሜ
ይነካብኛሌ የሚሌ ማንኛውም ሰው ትዔዙ዗ በዯረሰ በ15 የሥራ ቀናት ውስጥ
ያሇውን አቤቱታ ከዛርዛር ምክንያቱና ማስረጃው ጋር አግባብ ሊሇው አካሌ
ማቅረብ ይችሊሌ፡፡
2. በዘህ አዋጅ አንቀጽ 26 ንዐስ አንቀጽ (4) መሠረት ማስጠንቀቂያ የዯረሰው ሰው
ማስጠንቀቂያው በዯረሰው በሰባት የሥራ ቀናት ውስጥ አቤቱታውን ከዛርዛር
ምክንያቱና ማስረጃው ጋር አግባብ ሊሇው አካሌ ማቅረብ ይችሊሌ፡፡
3. አግባብ ያሇው አካሌ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ወይም (2) መሠረት
የቀረበሇትን አቤቱታ በአግባቡ በማጣራት ውሳኔ መስጠትና ውሳኔውን ሇአቤቱታ
አቅራቢው በጽሁፌ ማሳወቅ አሇበት፡፡ የቀረበው አቤቱታ ተቀባይነት ያሊገኘ ከሆነ
ምክንያቱ በግሌጽ በውሳኔው ውስጥ መገሇጽ ይኖርበታሌ፡፡
29. አግባብ ባሇው አካሌ ውሳኔ ሊይ ስሇሚቀርብ ይግባኝ
1. አግባብ ያሇው አካሌ በዘህ አዋጅ አንቀጽ 28 ንዐስ አንቀጽ (3) መሠረት በሰጠው
ውሳኔ ቅር የተሰኘ አቤቱታ አቅራቢ ውሳኔው በዯረሰው በ30 ቀናት ውስጥ
ይግባኙን በዘህ አዋጅ አንቀጽ 30 መሠረት ሇተቋቋመው ይግባኝ ሰሚ ጉባዓ
ማቅረብ ይችሊሌ፡፡
2. ጉባዓው የቀረበሇትን ይግባኝ በ30 የሥራ ቀናት ውስጥ መርምሮ ውሳኔ መስጠት
አሇበት፡፡ የሰጠውን ውሳኔም ሇተከራካሪ ወገኖች በጽሁፌ ማሳወቅ አሇበት፡፡
3. በካሣ ክርክር ሊይ ካሌሆነ በስተቀር ምትክ ቦታን ጨምሮ በላልች በሕግም ሆነ
ፌሬ ነገር ክርክሮች ሊይ ጉባዓው የሚሰጠው ውሳኔ የመጨረሻ ይሆናሌ፡፡
4. ጉባዓው ካሣን በሚመሇከት በሰጠው ውሳኔ ቅር የተሰኘ ተከራካሪ ወገን ውሳኔው
በዯረሰው በ30 ቀናት ውስጥ ሇሚመሇከተው የከተማ ይግባኝ ሰሚ ፌርዴ ቤት
ወይም የከተማ ይግባኝ ሰሚ ፌርዴ ቤት በላሇበት ሇሚመሇከተው መዯበኛ
ከፌተኛ ፌርዴ ቤት ይግባኝ ማቅረብ ይችሊሌ፡፡

899
 የፌትህ ሚኒስቴር

5. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (4) መሠረት ይግባኝ መቅረብ የሚችሇው ይግባኝ
ባዩ እንዱሇቀቅ ትዔዙዛ የተሰጠበትን የከተማ ቦታ አግባብ ሊሇው አካሌ ካስረከበና
ያስረከበበትን ሰነዴ ከይግባኝ አቤቱታው ጋር አያይዜ ካቀረበ ብቻ ይሆናሌ፡፡
6. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (4) መሠረት ይግባኝ የቀረበሇት ፌርዴ ቤት ይግባኙ
በቀረበሇት 30 የሥራ ቀናት ውስጥ ውሳኔ መስጠት አሇበት፡፡ የፌርዴ ቤቱ
ውሳኔም የመጨረሻ ይሆናሌ፡፡
30. ስሇይግባኝ ሰሚ ጉባዓ
1. የከተማ ቦታ ማስሇቀቅና የካሣ ጉዲዮች ይግባኝ ሰሚ ጉባዓዎች በክሌልችና
በከተማ አስተዲዯሮች ይቋቋማለ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የተቋቋመ ጉባዓ የቀረበሇትን ይግባኝ
መርምሮ በዘህ አዋጅ አንቀጽ 28 ንዐስ አንቀጽ (3) መሠረት የተሰጠ ውሳኔን
የማጽናት፣ የማሻሻሌ ወይም የመሻር እና የሰጠውን ውሳኔ የማስፇፀም ሥሌጣን
ይኖረዋሌ፡፡
3. የጉባዓው ተጠሪነት እንዯ አግባቡ ሇክሌለ ወይም ሇከተማው አስተዲዯር ምክር
ቤት ይሆናሌ፡፡
4. ጉባዓው አግባብ ካሊቸው አካሊት የተውጣጡ ከ5 የማያንሱ አባሊት ይኖሩታሌ፡፡
5. ጉባዓው አስፇሊጊ ሆኖ ሲያገኘው አግባብነት ያሊቸውን አካሊት በማዖዛ ሙያዊ
አስተያየት መቀበሌ ወይም ማስረጃ እንዱቀርብሇት ማዴረግ ይችሊሌ፡፡
6. ጉባዓው አስፇሊጊ ሆኖ ሲያገኘው የፕሉስ ኃይሌ በማዖዛ የሚሰጣቸውን
ውሳኔዎችና ትእዙዜች ማስፇፀም ይችሊሌ፡፡
7. ጉባዓው ከሕግ በቀር ከማናቸውም ተጽዔኖ ነፃ ይሆናሌ፡፡
8. ጉባዓው ስራውን በሚያከናውንበት ጊዚ በመዯበኛው የፌትሏብሔር ስነ-ሥርዒት
ሕግ አይመራም፡፡ ሆኖም በክሌለ ወይም በከተማ አስተዲዯሩ በሚወስን
የተቀሊጠፇ ስነ ሥርዒት ይመራሌ፡፡
9. የጉባዓው አባሊት የስራ ዖመን በክሌለ ወይም በከተማ አስተዲዯሩ ይወሰናሌ፡፡
31. ስሇመረከብ
1. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ /2/ ዴንጋጌ እንዯተጠበቀ ሆኖ አግባብ ያሇው አካሌ
ማስሇቀቂያ ትእዙዛ የተሰጠበትን ቦታ የሚረከበው የከተማ ቦታ ባሇ ይዜታው ካሣ
ከተከፇሇው ቀን ወይም ካሣውን ሇመቀበሌ ፇቃዯኛ ካሌሆነ ዯግሞ ካሣው አግባብ

900
 የፌትህ ሚኒስቴር

ባሇው አካሌ ስም በዛግ የባንክ ሂሣብ ከተቀመጠበት ቀን ጀምሮ በ90 ቀናት

ውስጥ ይሆናሌ፡፡ ሆኖም የተወሰነሇትን ካሣ ያሌተቀበሇው ሰው ሇመቀበሌ በፇሇገ
ጊዚ አግባብ ያሇው አካሌ በባንክ የተቀመጠውን ገንዖብ መስጠት አሇበት፡፡
2. አግባብ ያሇው አካሌ የማስሇቀቂያ ትዔዙዛ ወይም ማስጠንቀቂያ የተሰጠበትን
መሬት የሚረከበው፡-
ሀ) ትዔዙ዗ ወይም ማስጠንቀቂያው የዯረሰው ሰው በዘህ አዋጅ አንቀጽ 28 ንዐስ
አንቀጽ (1) ወይም (2) መሠረት አቤቱታ ሳያቀርብ ሲቀር፤
ሇ) አቤቱታ ቀርቦ በዘህ አዋጅ አንቀጽ 28 ንዐስ አንቀጽ (3) መሠረት
አቤቱታውን ውዴቅ የሚያዯርግ ውሳኔ ሲሰጥ እና በውሳኔው ሊይ ይግባኝ
ሳይቀርብ ሲቀር፤ ወይም
ሏ) በዘህ አዋጅ አንቀጽ 29 ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት ይግባኝ ቀርቦ በዘህ
አዋጅ አንቀጽ 30 ንዐስ አንቀጽ (2) መሠረት ይግባኙን ውዴቅ በማዴረግ
ውሳኔ ሲሰጥ፤
ይሆናሌ፡፡
3. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ዴንጋጌ ቢኖርም በሚሇቀቀው መሬት ሊይ ሰብሌ፣
ቋሚ ተክሌ ወይም ላሊ ንብረት ከላሇ የከተማ ቦታ ባሇይዜታው የማስሇቀቅ
ትዔዙዛ በዯረሰው በ30 ቀናት ውስጥ የከተማ ቦታ ይዜታውን አግባብ ሊሇው አካሌ
ማስረከብ አሇበት፡፡
4. አግባብ ያሇው አካሌ ቦታውን በሚረከብበት ጊዚ ኃይሌ መጠቀም አስፇሊጊ ሆኖ
ሲያገኘው የፕሉስ ሃይሌ ማዖዛ ይችሊሌ፡፡
5. በሕገ ወጥ መንገዴ የተያዖ የከተማ ቦታ እንዱሇቀቅ በሚዯረግበት ጊዚ በቦታው
ሊይ ሊሇ ንብረት አግባብ ያሇው አካሌ ተጠያቂ አይሆንም።

ክፌሌ አምስት
ሌዩ ሌዩ ዴንጋጌዎች
32. የሚኒስቴሩ ሥሌጣንና ተግባር
ሚኒስቴሩ የሚከተለት ሥሌጣንና ተግባራት ይኖሩታሌ፡-
1. ይህ አዋጅ በሁለም ክሌልች በሚገባ መፇጸሙን ይከታተሊሌ፣ ያረጋግጣሌ፤
2. ሇክሌልችና ሇከተማ አስተዲዯሮች የቴክኒክና የአቅም ግንባታ ዴጋፌ ያዯርጋሌ፤

901
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. በሀገር አቀፌ ዯረጃ የመሬትና መሬት ነክ መረጃዎችን በቴክኖልጂ የማዖመንና

የማናበብ ሥራዎች ይሰራሌ፤
4. ሀገር አቀፌ የመሬትና መሬት ነክ መረጃዎችን በተመሇከተ ስታንዲርድች
ያወጣሌ፣ ተፇፃሚነታቸውን ይከታተሊሌ፤
5. የዘህን አዋጅ ማስፇጸሚያ ሞዳሌ ዯንቦች፣ መመሪያዎችና ማንዋልች ያዖጋጃሌ፡፡
33. የክሌልችና የከተማ አስተዲዯሮች ሥሌጣንና ተግባር
ክሌልችና የከተማ አስተዲዯሮች፡-
1. በሁለም ከተሞች ውስጥ የሚገኘውን መሬት በዘህ አዋጅ መሠረት ያስተዲዴራለ፤
2. ይህን አዋጅ በሚገባ ሇማስፇጸም የሚያስፇሌጉ ዯንቦች እና መመሪያዎች
ያወጣለ፡፡
34. የመተባበር ግዳታ
ማንኛውም ሰው ይህንን አዋጅ በማስፇጸም ረገዴ የመተግበር ግዳታ አሇበት፡፡
35. ቅጣት
1. የወንጀሌ ህጉ የበሇጠ የሚያስቀጣ ካሌሆነ በስተቀር፡-
ሀ) ማንኛውም ይህን አዋጅና በዘህ አዋጅ መሠረት የወጡ ዯንቦችና
መመሪያዎችን ሇማስፇፀም የተመዯበ ኃሊፉ ወይም ሠራተኛ ተገቢ ያሌሆነ
ጥቅም ሇራሱ ወይም ሇላሊ ሰው ሇማስገኘት በማሰብ፡-
(1) በዘህ አዋጅ ከተዯነገገው ውጪ የከተማ ቦታን የፇቀዯ እንዯሆነ ከ7
እስከ 15 ዒመት በሚዯርስ ጽኑ እስራት እና ከብር 40,000 እስከ ብር
200,000 በሚዯርስ የገንዖብ መቀጮ ይቀጣሌ፤
(2) የጨረታ መረጃዎችን ይፊ ባያዯርግ፣ በጨረታ ሰነዴ ሽያጭ ሊይ ገዯብ
ቢጥሌ፣ የጨረታ ሂዯቱን ቢያዙባ ወይም የጨረታ ውጤቱን ቢሇውጥ ከ5
እስከ 12 ዒመት በሚዯርስ ጽኑ እሥራት እና ከብር 30,000 እስከ ብር
150,000 በሚዯርስ የገንዖብ መቀጮ ይቀጣሌ፤
(3) በዘህ አዋጅ ከተዯነገገው ውጪ ፇፅሞ ከተገኘ ወይም በዘህ አዋጅ
መሠረት መውሰዴ የሚገባውን እርምጃ ሳይወስዴ ከቀረ ከ5 እስከ 12
ዒመት በሚዯርስ ጽኑ እሥራት እና ከብር 30,000 እስከ 150,000 ብር
በሚዯርስ የገንዖብ መቀጮ ይቀጣሌ፤

902
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሇ) ማንኛውም ሰው ይህን አዋጅ ወይም በዘህ አዋጅ መሠረት የወጡ ዯንቦችን

ወይም መመሪያዎችን በመተሊሇፌ የከተማ ቦታን አጥሮ ከያዖ፣ ግንባታ
ካካሄዯበት ወይም ከአዋሳኝ ይዜታው ጋር ከቀሊቀሇ ከ7 እስከ 15 ዒመት
በሚዯርስ ጽኑ እሥራት እና ከብር 40,000 እስከ ብር 200,000 በሚዯርስ
የገንዖብ መቀጮ ይቀጣሌ፤
ሏ) ማንኛውም በከተማ ቦታ ሉዛ ጨረታ የሚወዲዯር ሰው የሏሰት ማስረጃ
ካቀረበ፣ መግሇጽ የነበረበትን መረጃ ከዯበቀ ወይም ከላሊ ተወዲዲሪ ጋር
በመመሳጠር የሏሰት ውዴዴር ካዯረገ ከ5 እስከ 12 ዒመት በሚዯርስ ጽኑ
እስራት እና ከብር 30,000 እስከ ብር 150,000 በሚዯርስ የገንዖብ
መቀጮ ይቀጣሌ።
2. ማንኛውም ይህን አዋጅና በዘህ አዋጅ መሠረት የወጡ ዯንቦችና መመሪያዎችን
ሇማስፇፀም የተመዯበ ኃሊፉ ወይም ሠራተኛ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1)
የተመሇከቱትን ጥፊቶች በቸሌተኝነት ከፇጸመ ከ1 እስከ 5 ዒመት በሚዯርስ
እሥራትና ከብር 10,000 እስከ ብር 30,000 በሚዯርስ የገንዖብ መቀጮ
ይቀጣሌ፡፡
3. ማንኛውም በዘህ አንቀጽ የተመሇከተን የወንጀሌ ዴርጊት በመፇጸም የተገኘ
ሀብት በፌርዴ ቤት ትዔዙዛ ተወርሶ አግባብ ያሇው አካሌ እንዱረከበው
ይዯረጋሌ፡፡
36. የተሻሩና ተፇፃሚነት የማይኖራቸው ሕጎች
1. የከተማ ቦታ በሉዛ ስሇመያዛን እንዯገና ሇመዯንገግ የወጣው አዋጅ ቁጥር
272/1994 በዘህ አዋጅ ተሽሯሌ፡፡
2. ከዘህ አዋጅ ጋር የሚቃረን ማንኛውም ሕግ ወይም የአሠራር ሌምዴ በዘህ አዋጅ
በተሸፇኑ ጉዲዮች ሊይ ተፇፃሚነት አይኖረውም።
37. የመሸጋገሪያ ዴንጋጌ
1. ክሌልችና የከተማ አስተዲዯሮች ቀዯም ሲሌ ቀርበው በእንጥሌጥሌ ሊይ ያለ
የከተማ ቦታ ጥያቄዎችን በሚመሇከት ይህ አዋጅ ከፀናበት ቀን ጀምሮ ባለት
ሦስት ወራት ጊዚ ውስጥ በቀዴሞው ህግ መሠረት ውሳኔ መስጠት አሇባቸው፡፡

903
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. ይህ አዋጅ ከመጽናቱ በፉት አግባብ ባሇው አካሌ የተፇረሙ የሉዛ ውልችና

በነዘሁ መሠረት የተከናወኑ ሥራዎች ህጋዊነታቸው ተጠብቆ ተፇፃሚነታቸው
ይቀጥሊሌ፡፡
38. አዋጁ የሚጸናበት ጊዚ
ይህ አዋጅ በፋዳራሌ ነጋሪት ጋዚጣ ታትሞ ከወጣበት ቀን ጀምሮ የፀና ይሆናሌ፡፡

አዱስ አበባ ኅዲር 18 ቀን 2004ዒ.ም

ግርማ ወሌዯ ጊዮርጊስ
የኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ፔሬዖዲንት

አዋጅ ቁጥር 818/2006 ዒ.ም

የከተማ መሬት ይዜታ ምዛገባ አዋጅ
በኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ሕገ መንግሥት አንቀጽ 40(7) የተዯነገገውን
ዚጎች በመሬት ሊይ ሇሚገነቡት ቋሚ ንብረት የተጎናጸፈት የባሇቤትነት እና በመሬት
የመጠቀም መብታቸውን በከተሞች ተግባራዊ ማዴረግ አስፇሊጊ ሆኖ በመገኘቱ፤
የከተማ መሬት ይዜታ መመዛገብ ሇአገሪቱ ኢኮኖሚ አስተማማኝ መረጃን በማመንጨት
ሇሚፇሇገው አገሌግልት ሇማዋሌ ተቋማዊ መሠረት በመሆኑ፤ በተሇይም የዚጎች ይዜታ
መብት ዋስትና እንዱያገኝና የከተሞችን ኢኮኖሚያዊ፣ ማህበራዊና አካባቢያዊ ሌማት
ማፊጠን አስፇሊጊ በመሆኑ፤
ከመሬት እና ከማይንቀሳቀስ ንብረት ጋር ተያይዜ የሚነሳውን ክርክር ሇመቀነስ፣ ባሇይዜታው
በሕግ አግባብ ያፇራውን ሀብት መጠቀም የሚያስችሇው ግሌፅነትና ተጠያቂነት ያሇበት
አስተማማኝ የሆነ የአሰራር ሥርዒት መዖርጋት እና በመንግስት የሚሰጡ አገሌግልቶች
የተሳሇጡ እንዱሆኑ ማዴረግ አስፇሊጊ በመሆኑ፤
ከመሬት ይዜታ ጋር ተያያዥነት ያሊቸውን መብቶች፣ ክሌከሊዎች እና ኃሊፉነቶችን
ሇመመዛገብ የሚያስችሌ ወቅታዊ፣ ፇጣን፣ ከገበያ ሌውውጥ ጋር የተጣጣመ የሕግ ማዔቀፌ
በማውጣት የመሬትና የማይንቀሳቀስ ንብረት ሇነጻ ገበያ የኢኮኖሚ ሥርዒት ግንባታ ያሇውን
አስተዋጾ ሇማሳዯግ፣ እንዱሁም ማንኛውም የመሬት ባሇይዜታ በመሬት ሊይ ሊፇራው
የማይንቀሳቀስ ንብረት በመሬት ይዜታው ውስጥ ዋስትና ማረጋገጫ እንዱኖረው ማዴረግ
በማስፇሇጉ፤

904
 የፌትህ ሚኒስቴር

የህጋዊ ካዲስተር መሠረታዊ መርሆዎች የሆኑትን የይዜታ ምዛገባን፣ በይዜታ ሌውውጥ ጊዚ

የባሇይዜታን ይሁንታ ማግኘት፣ የይዜታ ምዛገባን ሇሕዛብ ግሌጽ ማዴረግ እና ይዜታውንና
ባሇይዜታውን በመሇያ ኮድች መሇየትን ሥራ ሊይ ማዋሌ በማስፇሇጉ፤
በኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ሕገ መንግስት አንቀፅ 55(2) (ሀ) መሠረት
የሚከተሇው ታውጇሌ፡፡

ክፌሌ አንዴ
ጠቅሊሊ

1. አጭር ርዔስ
ይህ አዋጅ ‘የከተማ መሬት ይዜታ ምዛገባ አዋጅ ቁጥር 818/2006’ ተብል ሉጠቀስ
ይችሊሌ።
2. ትርጓሜ
የቃለ አገባብ ላሊ ትርጉም የሚያሰጠው ካሌሆነ በስተቀር በዘህ አዋጅ ውስጥ፡-
1. ‘ከተማ’ ማሇት ማዖጋጃ ቤት የተቋቋመበት ወይም በህግ ሥሌጣን በተሰጠው አካሌ
ከተማ ተብል የተሰየመ ስፌራ ነው፤
2. ‘የከተማ መሬት’ ማሇት በማንኛውም ክሌሌ የከተማ የአስተዲዯር ወሰን ውስጥ
የሚገኝ መሬት ነው፤
3. ‘የመሬት ይዜታ’ ማሇት የሉዛ ሥሪት በሚመራበት ህግ መሰረት በሉዛ የተያዖ
ወይም በሉዛ ህግ መሠረት እውቅና የተሰጠው የከተማ ነባር የመሬት ይዜታ ሊይ
የተገኘ የተጠቃሚነት መብት ነው፤
4. ‘ከተማ አስተዲዯር’ ማሇት በህግ የተቋቋመ ወይም አግባብ ባሇው አካሌ በተሰጠ
ውክሌና የከተማ አስተዲዯር ሥሌጣንና ተግባር የሚያከናውን አካሌ ነው፤
5. ‘ህጋዊ ካዲስተር’ ማሇት ሇእያንዲንደ ህጋዊ ወሰን ሇተሇየሇት ይዜታ፣ የይዜታ
መብት፣ ክሌከሊ እና ኃሊፉነት የሚያመሇክት መረጃ የያዖ፣ የይዜታውን ካርታ
አጣምሮ የያዖ ወቅታዊ የመሬት ይዜታ መረጃ ሥርዒት ነው፤

905
 የፌትህ ሚኒስቴር

6. ‘በሥሌታዊ ዖዳ ይዜታን ማረጋገጥ’ ማሇት በአንዴ የይዜታ ማረጋገጫ ሠፇር

ውስጥ በሚገኙ ይዜታዎች ሊይ የነበረን መብት በመዯዲው የማረጋገጥ ዖዳ ነው፤
7. ‘በአሌፍ አሌፍ ዖዳ ይዜታን ማረጋገጥ’ ማሇት በአንዴ የይዜታ ማረጋገጫ ሠፇር
ውስጥ ቀዯም ብል የነበረን የይዜታ መብት ሇማረጋገጥ በባሇይዜታ ጥያቄ መሰረት
የሚተገበር የይዜታ መብት ማረጋገጥ ዖዳ ነው፤
8. ‘የጣቢያ ሽንሻኖ’ ማሇት በአንዴ ከተማ ዛቅተኛ የአስተዲዯር እርከን ሥር የሚገኝ
መሬት ሆኖ ሇጣቢያ ሽንሻኖ በተዖጋጀ ዯረጃ መሰረት መንገድችን እና መስመራዊ
ገጽታዎችን ተከትል የሚነዯፌ በውስጡ አንዴ ወይም ከአንዴ በሊይ የሆነ
ይዜታዎችን የያዖ የፔሊን ጣቢያ ነው፡
9. ‘የቁራሽ መሬት ሌዩ መሇያ ኮዴ’ ማሇት በአንዴ ከተማ ውስጥ የሚገኝ ነጠሊ
ይዜታ በብቸኝነት የሚሇይበት የመሬት ይዜታ መሇያ ኮዴ ወይም ቁጥር ነው፡
10. ‘ካዲስተር ማውጫ ካርታ’ ማሇት በአንዴ ከተማ ሇሚካሄዴ የይዜታ ማረጋገጫ
ምዛገባ የተዖጋጁ የጣቢያ ሽንሻኖዎች ወይም የይዜታ ማረጋገጫ ምዛገባ ሰፇር
ካርታዎች ሆነው የካርታ ስም አሰጣጥ ዯረጃ ያሇው ተከታታይ ስያሜ እና ቁጥር
ኖሯቸው የሚዖጋጁ ካርታዎች ናቸው፤
11. ‘ቁራሽ መሬት’ ማሇት ወሰኑ በምዴር እና በካርታ ሊይ በግሌፅ ተሇይቶ
የመጠቀም መብት የተረጋገጠሇት ሌዩ የመሇያ ኮዴ ያሇው ነጠሊ የመሬት ይዜታ
ነው፤
12. ‘የመሬት ይዜታ ማረጋገጫ ቀጠና’ ማሇት በከተማ ዛቅተኛ አስተዲዯር እርከን
ውስጥ ከአንዴ ሺ ያሌበሇጡ ቁራሽ መሬት ያለት ሆኖ ከአምስት ያሌበሇጡ
የይዜታ ማረጋገጫ ሠፇሮችን በጥምረት የሚይዛ፣ የቀጠና ሌዩ ኮዴ ያገኘ የይዜታ
ማረጋገጫ አካባቢ ነው፤
13. ‘የመሬት ይዜታ ማረጋገጫ ሠፇር’ ማሇት ስሌታዊ የይዜታ ማረጋገጥ ትግበራ
የሚከናወንበት በግሌፅ በመስክና በካርታ ሊይ የሚታወቅ በመስመራዊ ካርታ
ወሰን፣ ተከታታይ ቁጥር እና መሇያ ስያሜ ያሇው የይዜታ ማረጋገጫ አካባቢ
ነው፤
14. ‘የይዜታ መብት ማረጋገጫ ሰርተፌኬት’ ማሇት በመዛጋቢው ተቋም የሚስጥ
ከመሬት ተጠቃሚነት የሚመነጭ የይዜታ መብትን የሚያረጋግጥ ሰነዴ ነው፤

906
 የፌትህ ሚኒስቴር

15. ‘የካዲስተር ቅየሳ’ ማሇት ማንኛውም የመሬት ይዜታ ወሰን ሌኬት በመስክ ሊይ
በመገኘት በምዴር ቅየሳ መሣሪያ አማካኝነት ወይም በፍቶግራሜትሪ ዖዳ
ማከናወን ነው፤
16. ‘ሌዩ ፇቃዴ የተሰጠው ቀያሽ’ ማሇት በከተማ አስተዲዯር ውስጥ ስሌጣን ባሇው
አካሌ የካዲስተር ቅየሳ እንዱያከናውን ኃሊፉነት የተሰጠው ቀያሽ ነው፤
17. ‘የካዲስተር ቀያሽ’ ማሇት የካዲስተር ቅየሳ እንዱያከናውን በተዖጋጀው የሙያ
ምዖና ዯረጃ መሠረት ስሌጣን ባሇው አካሌ የተመዖገበና ፇቃዴ የተሰጠው የቅየሳ
ባሇሙያ ነው፤
18. ‘ምዛገባ’ ማሇት የመሬት ይዜታ መብት፣ ክሌከሊ እና ኃሊፉነት በህጋዊ ካዲስተር
መዛገብ የሚመዖገብበት ሂዯት ነው፡
19. ‘አግባብ ያሇው አካሌ’ ማሇት የፋዯራሌ የከተማ መሬት ይዜታ ምዛገባና መረጃ
ኤጀንሲ ወይም በክሌሌ ዯረጃ የተቋቋመ ወይም የተሰየመ የከተማ መሬት ይዜታ
ምዛገባና መረጃ መዛጋቢ ተቋማትን የሚቆጣጠር አካሌ ነው፡
20. ‘መዛጋቢ ተቋም’ ማሇት በክሌልች አመቺ በሆነ አዯረጃጀት የተቋቋመ ወይም
የተሰየመ አግባብ ሊሇው አካሌ ተጠሪ የሆነ የከተማ መሬት ይዜታና የማይንቀሳቀስ
ንብረት መረጃ ምዛገባ የሚያሄዴበት ተቋም ነው፤
21. ‘የይዜታ አረጋጋጭ ሹም’ ማሇት በስሌታዊ የይዜታ ማረጋገጥ ሂዯት በይዜታ
ማረጋገጫ ቀጠና ውስጥ የይዜታ ባሇመብትነት እንዱያረጋግጥ በመንግስት
የተሾመ እና በዘሁ ቀጠና የይዜታ መረጃን በኃሊፉነት የሚያዯራጅ ሰው ነው፤
22. ‘መዛጋቢ ሹም’ ማሇት በዘህ አዋጅ መሠረት የመሬት ይዜታ መብትን፣
ክሌከሊንና ኃሊፉነትን እንዱመዖግብ እና ማረጋገጫዎችን እንዱሰጥ በክሌሌ ወይም
በከተማ አስተዲዯር ሥሌጣን የተሰጠው ሰው ነው፤
23. ‘መሠረታዊ ካዲስተር ካርታ’ ማሇት በምዴር ቅየሳ ወይም ከአየር ፍቶ የተዖጋጀ
ካርታ ሆኖ በውስጡ የአስተዲዯር ወሰን፣ አጥር፣ መንገዴ፣ የህንፃ ወይም የቤት
የወሰን መስመር፣ ወንዛ፣ ሃይቅ፣ የመሬት ገፅታ፣ ቋሚ የቅየሳ ነጥቦች ስርጭት እና
መሰሌ ነባራዊ ሁኔታዎችን የሚያሳይ መነሻ ካርታ ነው፤
24. ‘ክሌሌ’ ማሇት በኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ሕገ መንግሥት
አንቀፅ 47(1) የተመሇከተው ማንኛውም ክሌሌ ሲሆን የአዱስ አበባንና የዴሬዲዋ
ከተማ አስተዲዯሮችን ይጨምራሌ፤

907
 የፌትህ ሚኒስቴር

25. ‘ሚኒስቴር’ ማሇት የከተማ ሌማት፣ ቤቶችና ኮንስትራክሽን ሚኒስቴር ነው፤139

26. ‘ሰው’ ማሇት የተፇጥሮ ወይም በህግ የሰውነት መብት የተሰጠው አካሌ ነው፤
27. ማንኛውም በወንዴ ፆታ የተገሇጸው የሴትንም ያካትታሌ፡፡
3. የተፇጻሚነት ወሰን
ይህ አዋጅ የከተማ መሬትን በሚመሇከት በአገሪቱ ውስጥ በሚገኙ ሁለም ከተሞች
ሊይ ተፇጻሚነት ይኖረዋሌ።

4. የመሬት ይዜታ ምዛገባ ዒሊማዎች

የከተማ መሬት ይዜታ ምዛገባ የሚከተለት ዒሊማዎች ይኖሩታሌ፡-
1. የከተማ መሬት ይዜታ ምዛገባ የግሌ፣ የጋራ፣ የማህበራት፣ የመንግስታዊና
መንግስታዊ ያሌሆኑ ተቋማት በመሬት የመጠቀም መብት ወጥ በሆነ ዯረጃ
የሚያስጠብቅ ሆኖ፤ ከተሞች ያሊቸውን መሬት ቆጥረው ማወቅ እንዱችለ
በማዴረግ በአገር አቀፌ ዯረጃ ተናባቢ የሆነ የመሬት ይዜታ መረጃ እንዱኖር እና
አሠራሩ ከገጠሩ የመሬት ይዜታ አስተዲዯር ጋር ተጣጥሞ አንዴ የኢኮኖሚ
ማህበረሰብ የመገንባቱን ሂዯት ማገዛ፡ እና
2. የከተማ መሬት ይዜታ መብትን በምዛገባ በማረጋገጥ የባሇይዜታውን የመሬት
ይዜታ ተጠቃሚነት ዋስትና እና የማይንቀሳቀስ ንብረት ባሇቤትነት መብትን
እውቅና በመስጠት የከተሞችን ኢኮኖሚያዊ፣ ማህበራዊ እና አካባቢያዊ ሌማትን
ማፊጠን፡፡
5. የመሬት ይዜታ ሇማረጋገጥ መሟሊት ያሇባቸው ቅዴመ ሁኔታዎች
በከተሞች የመሬት ይዜታ መብትን ሇማረጋገጥ፡-
1. የከተማው አስተዲዯራዊ ወሰን መስመራዊ ካርታ ተዖጋጅቶሇት አስቀዴሞ
መጽዯቅ፣ እና
2. የከተማውን አስተዲዯራዊ ወሰን ያገናዖበ በህግ አስገዲጅነት ያሇው የከተማ ፔሊን
ሥሌጣን ባሇው አካሌ መጽዯቅ፤
አሇበት፡፡

139
በ25/08 (2011) አ.1097 አንቀፅ 9(10) መሰረት የከተማ ሌማት እና ኮንስትራክሽን ሚኒስቴር ሆኗሌ፡፡

908
 የፌትህ ሚኒስቴር

ክፌሌ ሁሇት
ህጋዊ ካዲስተር
6. መሠረቱ
1. በመሬት ሊይ ያሇውን እውነታ የሚያመሊክት የመሠረታዊ ካዲስተር ካርታ፣
የይዜታ ጠቋሚ ካርታ እና የካዲስተር ማውጫ ካርታ ከአገራዊ የጂኦዯቲክ ቅየሳ
መረብ በመነሳት በወረቀት ወይም በወረቀት እና በዴጅታሌ ፍርም ይዖጋጃሌ፡፡
2. የመሬት ይዜታ ተጠቃሚነት መብት የተሰጠው ሰው በእያንዲንዶ ቁራሽ መሬት
ያሇውን መብት፣ ክሌከሊ እና ኃሊፉነቱን የሚገሌፅ ሰነዴ በወረቀት ወይም
በወረቀት እና በዴጅታሌ ፍርም ይዖጋጅሇታሌ፡፡
3. እያንዲንደ ቁራሽ መሬት ሌዩ መሇያ ኮዴ የሚሰጠው ሲሆን ይህም ኮዴ በዘህ
አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) እና (2) ያለትን እርስ በርሳቸው ማስተሳሰር አሇበት፡፡
4. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1)፣ (2) እና (3) የተዖረዖሩት መሟሊታቸው
ተረጋግጦ በዘህ አዋጅ መሰረት ምዛገባ ሲካሄዴ ህጋዊ ካዲስተር ይመሰረታሌ፡፡
5. ህጋዊ ካዲስተሩ በመዛጋቢ ተቋም ውስጥ ተዯራጅቶ የሚቀመጥ ሲሆን ሇመሬት
ይዜታ ማረጋገጫ ዋና ማስረጃ ሆኖ ያገሇግሊሌ፡፡
7. ስሇ ካዲስተር ካርታ
1. ክሌልች ሇካዲስተር የሚሆን መሰረታዊ መነሻ ካርታ እንዱዖጋጅ ማዴረግ
አሇባቸው፡፡
2. የካዲስተር ካርታው በመዛጋቢው ተቋም አማካኝነት ይዖጋጃሌ፡፡
3. የካዲስተር ካርታ አስተዲዯር ወሰኖችን፣ ቁራሽ መሬቶችን፣ መንገድችን፣ የቁራሽ
መሬት ሌዩ መሇያ ኮዴ እና ጣቢያ ሽንሻኖን መሠረት ያዯረጉ የይዜታ
አዴራሻዎችን እና የቦታ ስፊት መያዛ አሇበት፡፡
4. የካዲስተር ካርታ ከከተማው የአስተዲዯር ወሰን በመነሳት የሚዖጋጅ ሆኖ
በየተዋረደ ያለ አስተዲዯራዊ ወሰኖችን፣ የካዲስተር ማውጫ ካርታዎችን፤ የቁራሽ
መሬት ወሰን እና ኮኦርዴኔቶችን ይይዙሌ፡፡
5. በአንዴ የካዲስተር ጣቢያ ውስጥ የሚገኙ የተረጋገጡ ቁራሽ መሬቶችን የሚያሳይ
የካዲስተር ካርታ አገራዊ ዯረጃን ጠብቆ የከተማውን የአስተዲዯር ወሰን በሚሸፌን
አግባብ እና በተከታታይ የካርታ ቅጠሌ ስያሜ እና ቁጥር እንዱይዛ ተዯርጎ
ይዖጋጃሌ፡፡

909
 የፌትህ ሚኒስቴር

6. በዘህ አንቀጽ መሠረት የሚዖጋጅ የካዲስተር ካርታ የቁራሽ መሬት ወሰን

ህጋዊነት ተሇይቶ ከተሇካ በኋሊ በወረቀት ወይም በወረቀት እና በዴጅታሌ ፍርም
መዖጋጀት አሇበት፡፡
8. የቁራሽ መሬት ሌዩ የመሇያ ኮዴ
1. ማንኛውም ቁራሽ መሬት በአገራዊ ዯረጃ መሰረት በየትኛውም የከተማ ቁራሽ
መሬት ሊይ የማይዯገም ሌዩ መሇያ ኮዴ ይኖረዋሌ፡፡
2. በአገራዊ ዯረጃ መሠረት ጥቅም ሊይ ከዋሇ ሌዩ የቁራሽ መሬት መሇያ ኮዴ ወጪ
ቁራሽ መሬትን ሇመሇየት ላሊ መሇያ ኮዴ መጠቀም አይቻሌም፡፡

9. የይዜታ ጠቋሚ ካርታ

የይዜታ ጠቋሚ ካርታ የቁራሽ መሬቱን ሌዩ መሇያ ኮዴ፣ ቁመት፣ ስፊት፣ ሌኬት፣
አቀማመጥ እና የቦታውን ቅርፅ፣ የቦታውን አዴራሻ፣ አጎራባች ቁራሽ መሬቶችን፣
አዋሳኝ መንገዴ፣ የቁራሽ መሬት የማዔዖን ምሌክቶች፣ ኮኦርዴኔት፣ የሰሜን አቅጣጫ
እና መስፇርት መያዛ አሇበት፡፡
ክፌሌ ሦስት
ስሇመሬት ይዜታ ማረጋገጥ ሥርዒት
10. መሠረቱ
1. የመሬት ይዜታን የማረጋገጥ ሥራ በስሌታዊ የመሬት ይዜታ የማረጋገጥ ዖዳ
ሇመጀመሪያ ጊዚ መካሄዴ አሇበት፡፡
2. ስሌታዊ የመሬት ይዜታ ማረጋገጥ በአንዴ የይዜታ ማረጋገጥ ቀጠና እየተካሄዯ
እያሇ አስፇሊጊ ሆኖ ሲገኝ በላሊ የይዜታ ማረጋገጫ ሠፇር ሊይ አሌፍ አሌፍ
የመሬት ይዜታ የማረጋገጥ ዖዳ ሉተገበር ይችሊሌ፡፡
3. የመሬት ይዜታን በስሌታዊ ዖዳ የማረጋገጥ ሥርዒት ሲካሄዴ የመሬት ይዜታ
ማረጋገጫ ሠፇር ተብል በሚወሰነው በከተማው የአስተዲዯር ወሰን ክሌሌ ውስጥ
ነዋሪውን ህዛብ በማሳተፌ የሚካሄዴ መሆን አሇበት፡፡
4. ማንኛውም የመሬት ይዜታ ወሰን በመስክ በሚዯረግ የካዲስተር ቅየሳ
ይረጋገጣሌ፡፡

910
 የፌትህ ሚኒስቴር

5. የከተማ የመሬት አስተዲዯር ተቋም ሇእያንዲንደ የመሬት ይዜታ ቀዯም ብል

የሰጠውን መብት፣ የመዖገበውን ክሌከሊና ኃሊፉነት የሚመሇከቱ ማስረጃዎች
አዯራጅቶ ሇመዛጋቢው ተቋም ማስረከብ አሇበት፡፡
6. በከተማ የአስተዲዯር ወሰን ክሌሌ ውስጥ የሚካተቱ የገጠር መሬት ባሇይዜታዎች
ማስረጃን በተመሇከተ፣ መሬቱን ቀዯም ብል ሲያስተዲዴር የነበረው የገጠር
መሬት የአስተዲዯር አካሌ ማስረጃዎቹን በግሌጽና በዛርዛር ሇሚመሇከተው
የከተማ መሬት አስተዲዯር ማስረከብ አሇበት፡፡
7. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (6) መሠረት መረጃውን የተረከበ የከተማ አስተዲዯር
የመሬት ይዜታውን አረጋግጦ መረጃውን ሇመዛጋቢው ተቋም ማስተሊሇፌ
አሇበት፡፡
8. በማንኛውም የመሬት ይዜታ ሊይ ያሇ መብት፣ ክሌከሊና ኃሊፉነት በሚረጋገጥበት
ወቅት በመሬት ይዜታው ሊይ የመጠቀም መብትን ሇመፌቀዴ፣ ሇማስተሊሇፌ፣
ሇመከሌከሌ ወይም ኃሊፉነት ሇመጣሌ ሥሌጣን ባሇው አካሌ የተሰጠ የሰነዴ
ማስረጃ ስሇመኖሩ መረጋገጥ አሇበት፡፡
9. የመሬት ይዜታን በማረጋገጥ ሂዯት የተገኘ ውጤት የተዯራጀና ምዛገባ ሇማካሄዴ
ብቁ የሚያዯርግ መሆን አሇበት፡፡
10. የይዜታ ማረጋገጫ የሚከናወነው የአካባቢ ሌማት ፔሊን እና ህገወጥ ይዜታን
ሥርዒት የማስያዛ ሥራዎች ተሟሌተው በተጠናቀቁበት የይዜታ ማረጋገጫ ሠፇር
ሊይ ብቻ ይሆናሌ፡፡
11. የመሬት ይዜታ ማረጋገጫ ሠፇር የሚወሰነው ቅዯም ተከተለን በጠበቀ ሁኔታ
በክሌለ ወይም በከተማ አስተዲዯሩ አማካኝነት በሚወጣ የህዛብ ማስታወቂያ
ይሆናሌ፡፡
11. የመሬት ይዜታን የማረጋገጥ ሥርዒት አተገባበር
1. በስሌታዊ ዖዳ የመሬት ይዜታ የማረጋገጥ ሥርዒት በመንግስት ወጪ
የሚተገበረው ሇመጀመሪያ ጊዚ የህጋዊ ካዲስተር ሥርዒት ሇመገንባት ብቻ
ይሆናሌ፡፡
2. በስሌታዊ ዖዳ የመሬት ይዜታ የማረጋገጥ ሥርዒት በክሌለ ወይም በከተማው
አስተዲዯር በሚወጣ የህዛብ ማስታወቂያ ከተወሰነው የመሬት ይዜታ ማረጋገጫ
ሠፇር ውጪ አይተገበርም፡፡

911
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. አሌፍ አሌፍ የመሬት ይዜታ የማረጋገጥ ሥርዒት የሚተገበረው ይዜታው

እንዱረጋገጥሇት የሚፇሌገው ሰው ማመሌከቻ ሲያቀርብና በክሌለ የተወሰነውን
የአገሌግልት ክፌያ ሲፇጽም ይሆናሌ፡፡
12. ስሇ መሬት ይዜታ ማረጋገጫ ሠፇር እና ካዲስተር ማውጫ ካርታ
1. በስሌታዊ የመሬት ይዜታ ማረጋገጫ ሥርዒት ትግበራ ወቅት ሇሚወሰነው
የከተማው የመሬት ይዜታ ማረጋገጫ ሠፇር ካርታ በከተማው አስተዲዯር ምዛገባ
ተቋም አማካኝት በቅዴሚያ መዖጋጀት አሇበት፡፡
2. የከተሞች የመሬት ይዜታ ማረጋገጫ ሠፇር ማውጫ ካርታ እንዱዖጋጅ ሲታዖዛ፤
በአገር አቀፌ ዯረጃ በተቀመጠው የካርታ ዱዙይን እና የካዲስተር ማውጫ ካርታ
ስታንዲርዴ መሠረት ተከታታይነቱን ጠብቆ መዖጋጀት አሇበት፡፡
13. በመሬት ይዜታ ማረጋገጥ ሂዯት ወቅት ስሇሚታገደ ጉዲዮች
1. በአንዴ የመሬት ይዜታ ማረጋገጫ ሠፇር የመሬት ይዜታን የማረጋገጥ ሂዯት
መጠናቀቁ ይፊ እስከሚዯረግ ዴረስ በማንኛውም ዯረጃ የሚገኝ የይዜታ ስም
ዛውውር ሳይተገበር እንዱቆይ ይዯረጋሌ፡፡
2. በመሬት ይዜታ ማረጋገረጫ ሠፇር ውስጥ የሚከናወን የመሬት ይዜታ ማረጋገጥ
ሥራ ከመጠናቀቁ በፉት በዘሁ የመሬት ይዜታ ሊይ የሚቀርብ የወሰን ክርክር
ወይም አስቀዴሞ ቀርቦ ያሌተወሰነ የወሰን ክርክር በማንኛውም አካሌ ውሳኔ
ሉያገኝ የሚችሇው የመሬት ይዜታ ማረጋገጥን ከሚተገብረው መዛጋቢ ተቋም
በወሰን የማረጋገጥ ክርክር ስሇተነሳበት ይዜታ ማስረጃ ሲያገኝ ብቻ ነው፡፡
3. በአንዴ የመሬት ይዜታ ማረጋገጫ ሠፇር የማረጋገጥ ሥራው በሕዛብ ማስታወቂያ
ይፊ ከመዯረጉ በፉት በህግ ሥሌጣን ባሇው አካሌ የተሰጠ የእግዴ ትዔዙዛ መኖሩ
ሲረጋገጥ እገዲ የተዯረገበት የአንዴ የመሬት ይዜታ ባሇመብት የማረጋገጥ ሥራ
ሂዯት እንዱቆም ይዯረጋሌ፡፡
4. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (3) የተመሇከተው እግዴ የተሰጠው የመሬት ይዜታ
ማረጋገጥ ሥራው በህዛብ ማስታወቂያ ይፊ ከተዯረገ በኋሊ ከሆነ የመሬት ይዜታ
የማረጋገጥ ሥራው እገዲው በተሰጠበት ይዜታ ሊይ እንዱቆም አይዯረግም፡፡
5. ሇዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) እና (4) አፇጻጸም ሲባሌ የይዜታ አረጋጋጭ
ሹሙ ከመሬት ይዜታ ማረጋገጫ ሠፇር ሥራውን አጠናቆ መውጣት ያሇበትን
ጊዚ ክሌለ ወይም የከተማው አስተዲዯር ይወሰናሌ፡፡

912
 የፌትህ ሚኒስቴር

14. በመሬት ይዜታ የመጠቀም መብት ስሇማረጋገጥ

1. በአንዴ የመሬት ይዜታ ማረጋገጫ ሠፇር ውስጥ በመሬት ይዜታ የመጠቀም
መብት የሚረጋገጠው ባሇመብት ነኝ ባዩ ባቀረበው ማስረጃ እና መብቱን
በፇቀዯሇት ተቋም ማስረጃ መካከሌ ሌዩነት አሇመኖሩ ሲረጋገጥ ይሆናሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) በተገሇጹ ማስረጃዎች መካከሌ ሌዩነት ከተገኘ
የሁሇቱን ወገን ማስረጃዎች በተመሇከተ በመሬት የመጠቀም መብት ሇሚፇቅዴ
ህጋዊ አካሌ ውሳኔ እንዱሰጥበት መሊክ አሇበት፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) መሰረት ጉዲዩ የተሊከሇት መብት ፇቃጅ ተቋም
ሇመዛጋቢው ተቋም በአስራ አምስት የስራ ቀናት ውሳኔውን ማሳወቅ አሇበት፡፡
4. ተቃራኒ ሁኔታ መኖሩ እስካሌተረጋገጠ ዴረስ ማንኛውም የመጠቀም መብት
ያሌተፇጠረበት ቁራሽ መሬት ሁለ የመንግሥት እንዯሆነ ተቆጥሮ መሬቱን
እንዱያስተዲዴር ወይም እንዱያሇማ ሥሌጣን በተሰጠው አካሌ ጠያቂነት ይዜታው
በስሙ ይረጋገጣሌ፡፡
5. ሁሇትና ከዘያ በሊይ የሆኑ ሰዎች በአንዴ ይዜታ ሊይ ሊሊቸው መብት እንዯ ጋራ
ባሇመብት ተመዛግበው እንዯሆነ የመሬት ይዜታ አረጋጋጭ ሹሙ ስሊሊቸው
የመብት ዴርሻ ተቃራኒ ማስረጃ እስካሌቀረበሇት ዴረስ እነዘህ ሰዎች የጋራ
የመሬት ይዜታ ባሇመብቶች በማዴረግ የእያንዲንደ ዴርሻ እኩሌ እንዯሆነ ግምት
በመውሰዴ ያረጋግጣሌ፡፡
6. ማንኛውም ሰው በመብት ፇቃጅ ተቋም ከተፇቀዯሇት እና በይዜታ ካስከበረው
የቁራሽ መሬት ስፊት በሊይ በያዖው የመሬት ይዜታ ሊይ መብት እንዲሇው
ተዯርጎ የመሬት ይዜታው አይረጋገጥሇትም፡፡
7. የመሬት ይዜታ ወሰን በመሬት ይዜታ ማረጋገጥ ሂዯት በሚረጋገጥበት ወቅት
በወሰኑ ሊይ ሌኬት ተካሂድ በአዋሳኝ ባሇይዜታዎች ስምምነትን በማግኘት ወይም
ስምምነት ባሌተገኘበት ጊዚ በዘህ አዋጅ አንቀጽ 17(1) መሠረት በተቋቋመው
የመሬት ይዜታ ማረጋገጥ ቅሬታ ሰሚ ጉባዓ በሚሰጠው ውሳኔ መሰረት የሚተገበር
ይሆናሌ፡፡
8. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (3) መሰረት በመብት ፇቃጁ ውሳኔ ያሊገኙ የመሬት
ይዜታ ጉዲዮች፣ በመሬት ይዜታ የክርክር መዛገብ ውስጥ ተመዛግበው እንዱቆዩ
ይዯረጋለ፡፡

913
 የፌትህ ሚኒስቴር

15. በመሬት ይዜታ ማረጋገጥ ሂዯት ስሇሚኖር ግዳታ

1. በመሬት ይዜታ ማረጋገጥ ሂዯት ወቅት በመሬት ይዜታው የመጠቀም መብት
አሇኝ የሚሌ ሰው ሲጠየቅና የሚመሇከተው ሆኖ ሲገኝ ራሱ ወይም በሕጋዊ ወኪለ
አማካኝነት መገኘት አሇበት፤ ሆኖም ባሇመብት ነኝ ባዩ አሇመገኘቱ የመሬት
ይዜታ ማረጋገጥ ሥራን አያስቀርም፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሰረት የመሬት ይዜታ አረጋጋጭ ሹም
በመንግስት የስራ ሰዒት በማንኛውም የይዜታ ማረጋገጫ ሠፇር ውስጥ ባለ
ይዜታዎች ውስጥ በመግባት ሥራውን ማከናወን ይችሊሌ፡፡

16. በህዛብ ተሳትፍ የመሬት ይዜታ መብት ስሇማረጋገጥ

1. ማንኛውም የመሬት ይዜታ ማረጋገጥ ሥራ ከመጀመሩ በፉት መዛጋቢው ተቋም
በተመረጠው የመሬት ይዜታ ማረጋገጫ ሠፇር ሇሚገኙ ባሇይዜታዎች ጥሪ አዴርጎ
ስሇ ሂዯቱ ግንዙቤ እንዱጨብጡ ማዴረግ አሇበት፡፡
2. መዛጋቢው ተቋም በመሬት ይዜታ ማረጋገጥ ሥራ ሊይ ከህዛብ የተወከለ
ታዙቢዎችን ማሳተፌ አሇበት፡፡
3. በእያንዲንደ ዛቅተኛ የአስተዲዯር እርከን ከአስተዲዯሩ እና ከህብረተሰቡ
የሚወከለ አባሊት የሚገኙበት የመሬት ይዜታ ማረጋገጥ ቅሬታ ሰሚ ጉባዓ
ይቋቋማሌ፡፡ የቅሬታ ሰሚ ጉባዓው አዯረጃጀትና አሰራር ይህን አዋጅ ሇማስፇፀም
በሚወጣ ዯንብ ይወሰናሌ፡፡
4. ማንኛውም ሰው የመሬት ይዜታ ማረጋገጥ ሂዯቱ ሊይ ሲፇሇግና የሚመሇከተው
ሆኖ ሲገኝ የመሳተፌ መብት አሇው፤ በሂዯቱ ሊይ የቃሌ ምስክርነት፣ የፅሁፌ
ማስረጃ ወይም ላሊ ማናቸውም ከይዜታ ማረጋገጥ ጋር የተያያዖ ሰነዴና መረጃ
እንዱያቀርብ በተጠየቀ ጊዚ ማቅረብ አሇበት፡፡
5. በክሌልች ዯረጃ ባሇው በቀበላ፣ በወረዲ፣ በከተማ ወይም በዜን ዯረጃ ባሇው
መዋቅር የይዜታ ማረጋገጥ ሂዯት እንዱሳካ የሚያስተባብርና የሚዯግፌ አማካሪ
ኮሚሽን እንዯአስፉሊጊነቱ መቋቋም ይችሊሌ፡፡ የኮሚሽኑ ተግባርና ኃሊፉነት
ይህንን አዋጅ ሇማስፇጸም በሚወጣው ዯንብ ይወሰናሌ፡፡
17. ስሇቅሬታ አቀራረብና አወሳሰን

914
 የፌትህ ሚኒስቴር

1. በመሬት ይዜታ ማረጋገጫ ሠፇር ውስጥ በሚከናወኑ የመሬት ይዜታ ማረጋገጥ

ውሳኔዎች ሊይ የሚቀርብሇትን ቅሬታ በመቀበሌ መርምሮ ውሳኔ የሚሰጥ የመሬት
ይዜታ ማረጋገጥ ቅሬታ ሰሚ ጉባዓ ይኖራሌ፡፡
2. በመዛጋቢ ተቋሙ የመሬት ይዜታ ማረጋገጥ ውሳኔ ቅሬታ ያዯረበት ማንኛውም
ሰው የማረጋገጥ ሂዯቱ መጠናቀቅ ከታወቀበት ቀን ጀምሮ ባለት አስራ አምስት
የሥራ ቀናት ውስጥ ወዯ መሬት ይዜታ ማረጋገጥ ቅሬታ ሰሚ ጉባዓ አቤቱታውን
ማቅረብ ይችሊሌ፡፡ የቅሬታ ሰሚ ጉባዓው የሚሰጠውን ውሳኔ ተከትል የይዜታ
አረጋጋጭ ሹሙ ይዜታዎችን ማረጋገጥ አሇበት፡፡
3. በመሬት ይዜታ ማረጋገጥ ቅሬታ ሰሚ ጉባዓ ውሳኔ ቅር የተሰኘ ማንኛውም ሰው
ሇከተማ መጀመሪያ ዯረጃ ፌርዴ ቤት ይግባኝ ማቅረብ ይችሊሌ፡፡
4. በከተማ የመጀመሪያ ዯረጃ ፌርዴ ቤት ውሳኔ ቅር የተሰኘ ማንኛውም ሰው
ሇከተማ ይግባኝ ሰሚ ፌርዴ ቤት ይግባኝ ማቅረብ ይችሊሌ፡፡
5. የከተማ ፌርዴ ቤቶች ባሌተቋቋሙባቸው ከተሞች መዯበኛ ፌርዴ ቤቶች በዘህ
አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (3)እና (4) የተጠቀሱት ጉዲዮችን የመወሰን ሥሌጣን
ይኖራቸዋሌ፡፡ በዘህ መሌክ የሚቀርቡ ጉዲዮችን በተፊጠነ ጊዚ መወሰን የሚችለ
ችልቶችን መዯበኛ ፌርዴ ቤቶች ማዯራጀት አሇባቸው፡፡
18. የመሬት ይዜታ ማረጋገጥ መጠናቀቁን ስሇመግሇጽ
1. በአንዴ የመሬት ይዜታ ማረጋገጫ ሠፇር ውስጥ የማረጋገጥ ሥራው
የሚጠናቀቀው ሇመሬት ይዜታ ማረጋገጥ ቅሬታ ሰሚ ጉባዓ ቅሬታ ያሌቀረበ
እንዯሆነ የቅሬታ ማቅረቢያ ጊዚ ገዯብ እንዲበቃ ወይም ቅሬታ ሰሚ ጉባዓ
ሇቀረቡት ቅሬታዎች በሙለ ውሳኔውን እንዲሳወቀ መሆን አሇበት፡፡
2. በአንዴ የመሬት ይዜታ ማረጋገጫ ሠፇር ውስጥ የመሬት ይዜታ ማረጋገጥ ሥራ
ሲጠናቀቅ በህዛብ ማስታወቂያ መገሇጽ አሇበት፡፡
19. የመሬት ይዜታ ማረጋገጫ መዛገብ
1. የመሬት ይዜታ ማረጋገጫ መዛገብ የመሬት ይዜታ ማረጋገጥ ሂዯት በመስክ
ተረጋግጦ የሚመዖገብበት መዛገብ ሆኖ እያንዲንደ የመሬት ይዜታ ቅጽ በወረቀት
ወይም በወረቀት እና በዴጅታሌ ፍርም መዖጋጀት ይኖርበታሌ። የቅጹ ይዖት
በዘህ አዋጅ መሠረት በሚወጣው መመሪያ ይወሰናሌ፤

915
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. የመሬት ይዜታ የማረጋገጥ ሂዯት ከተጠናቀቀ በኋሊ የመሬት ይዜታ አረጋጋጭ

ሹም ከመብት ፇቃጅ ተቋም የተቀበሊቸውን የባሇመብትነት ሰነድች፣ የተፇረመበት
የመሬት ይዜታ ማረጋገጫ መዛገብ፣ የመሬት ይዜታ ወሰን ማካሇያ ካርታ፣
ከመብት ፇቃጅ ተቋም በዘህ አዋጅ አንቀጽ 14(3) መሠረት የተገኘ ምሊሽና
ውሳኔ እንዱሁም የእያንዲንደን ቁራሽ መሬት ቅጽ በማያያዛ ሇመዛጋቢ ተቋም
ማስረከብ አሇበት፡፡
20. የመሬት ይዜታ ማረጋገጥ ሰነድች ሇሇማስተሊሇፌ
1. በየመሬት ይዜታ ማረጋገጫ ሠፇር የይዜታ ማረጋገጥ ሥራ እንዯ ተጠናቀቀ
ይዜታው የተረጋገጠባቸው ሰነድች በሙለ ተዯራጅተው ሇመብት ምዛገባ
መተሊሇፌ አሇባቸው፡፡
2. በዘህ አዋጅ አንቀጽ 13(3) መሰረት የእገዲ ትዔዙዛ የተሊሇፇበት የመሬት ይዜታ
ሥሌጣን ባሇው አካሌ እገዲው መነሳቱ እስኪገሇጽ ዴረስ በክርክር መዛገብ ውስጥ
እንዱሰፌር ተዯርጎ ወዯሚቀጥሇው ሂዯት መተሊሇፌ አሇበት፡፡
21. የመሬት ይዜታ ማረጋገጥ ውጤት
1. በመሬት ይዜታ ማረጋገጥ ሂዯት ህጋዊ ወሰን ተሇይቶ በታወቀ ቁራሽ መሬት ሊይ
ያለ መብቶች፣ ክሌከሊዎች እና ኃሊፉነቶች የተረጋገጡባቸው ሰነድች በሙለ
ምዛገባ ሇማከናወን እርግጠኛ ማስረጃ ሆነው ያገሇግሊለ፡፡
2. በስሌታዊ የመሬት ይዜታ ማረጋገጥ ዖዳ የመሬት ይዜታው የተረጋገጠሇት
ማንኛውም ሰው የመሬት ይዜታ መብቱን በዘህ አዋጅ መሠረት የማስመዛገብ
ግዳታ አሇበት፡፡
ክፌሌ አራት
የካዲስተር የምዴር መረጃ
22. ስሇቅየሳ መሳሪያዎችና ቅየሳ
1. የካዲስተር ቀያሽ ወይም ሌዩ ፇቃዴ የተሰጠው ቀያሽ ፌተሻና ቁጥጥር ተዯርጎ
ትክክሇኛ መሆናቸው በተረጋገጡ የቅየሳ መሣሪያዎች ብቻ የቅየሳ ሥራ ማከናወን
አሇበት፡፡ ዛርዛሩ ይህንን አዋጅ ሇማስፇጸም በመሚወጣው ዯንብ ይወሰናሌ፡፡
2. የመሬት ይዜታ ሌኬት በመስክ የሚከናወነው የካዲስተር ቅየሳ እንዱሰራ ሌዩ
ፇቃዴ በተሰጠው ቀያሽ ወይም በካዲስተር ቀያሽ አማካኝነት ብቻ ይሆናሌ፡፡

916
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. የይዜታ ሌኬት ቅየሳ የሚካሄዯው ከአገር አቀፌ ጂኦዱቲክ ኔትወርክ በመነሳት

የማዔዖን ችካልችን በመትከሌ ወይም በፍቶግራሜትሪ ካርታ አሰራር ወይም
በሁሇቱ ጥምረት የተገኘውን የሰሜናዊ አግዴመት እና የምስራቃዊ አግዴመት
ሌኬት ንባቦች መሠረት በማዴረግ መሆን አሇበት፡፡
4. በመስክ በተካሄዯ ቅየሳ መሠረት የመሬት ይዜታ ቁራሽ ወሰን ስፊትን ማስተካከሌ
የሚጠይቅ ሲሆን አፇፃፀሙ ክሌልች በሚያመጡት መመሪያ ይወሰናሌ፡፡
23. ስሇካዲስተር ቅየሳ መቆጣጠሪያ ነጥቦች እና የወሰን ምሌክቶች
1. የካዲስተር ወሰን ሌኬት ሇማካሄዴ ጥቅም ሊይ የሚውለ የቅየሳ መቆጣጠሪያ
ነጥቦች አተካከሊቸው እና ጥቅም ሊይ የሚውለበት አግባብ ሇዘህ ዒሊማ ተብል
በወጣ ስታንዲርዴ መሠረት መሆን አሇበት፡፡
2. ቅየሳ ሌኬት የተዯረገሇት ቁራሽ መሬት ህጋዊ የይዜታ ወሰን ምሌክቶች ማዔዖን
ሊይ በሚዯረግ ችካሌ ወይም ላሊ በግሌጽ የሚታይ ምሌክትን መሠረት ያዯረገ
መሆን አሇበት፡፡ በመሬት ሊይ ያረፇው የወሰን ምሌክት በካዲስተር ካርታ ሊይ
ከሚታየው ወሰን ጋር መስፇርቱ በሚፇቅዯው መጠን ተመሳሳይ መሆን አሇበት፡፡
3. የካዲስተር ቅየሳ መቆጣጠሪያ ነጥቦች ይህንን አዋጅ ሇማስፇጸም በሚወጣ ዯንብ
መሠረት ጥበቃ ማግኘት አሇባቸው፡፡
24. የቅየሳ ንዴፌና የመስክ ማስታወሻ
ማንኛውም በመስክ የሚካሄዴ የካዲስተር ቅየሳ የቁራሽ መሬቱን ይዜታ የወሰን
መስመር ርዛመት በሌኬት በማሳየት በንዴፌ መግሇፅ አሇበት፡፡ ንዴፈ የካዲስተር
ቅየሳ ሌኬት በተካሄዯበት ተመሳሳይ ቦታና ጊዚ ከተዖጋጀ የመስክ ማስታወሻ ጋር
አብሮ መያያዛ ይኖርበታሌ።
25. ስሇካዲስተር ቀያሽ
1. የካዲስተር ቀያሽ ወይም ሌዩ ፇቃዴ የተሰጠው ቀያሽ የከተማ መሬት ምዛገባ
ተቋም በሰጠው የሥራ ትዔዙዛ መሠረት የቅየሳ ሥራ ዛርዛር መረጃዎች ሇተቋሙ
የማቅረብ ግዳታ አሇበት፡፡
2. ቀያሹ ትክክሇኛነታቸው ተፇትሾ ባሌተረጋገጡ የቅየሳ መሳሪያዎች በመጠቀም
የቅየሳ መረጃ በመሰብሰቡ ምክንያት በመሬት ባሇይዜታው ሊይ ወይም መሬቱ
እንዱቀየስ ባዖዖው ተቋም ሊይ ሇሚዯርሰው ጉዲት ኃሊፉ ይሆናሌ፡፡
26. የመሬት ይዜታ ጣቢያ ጥራዛ

917
 የፌትህ ሚኒስቴር

በአንዴ የመሬት ይዜታ ማረጋገጫ ሠፇር ባሇ የጣቢያ ሽንሻኖ ውስጥ የሚያርፌ

የቁራሽ መሬት ይዜታ ካርታ ጥራዛ በመሬት ይዜታ ማረጋገጫ ስታንዲርዴ መሰረት
በወረቀት ወይም በወረቀት እና በዴጅታሌ ፍርም እየተዖጋጀ የሚዯራጅ እና
ሇውጦችም ካለ በየጊዚው ወቅታዊ የሚዯረጉበት ይሆናሌ፡፡

ክፌሌ አምስት
ስሇምዛገባ ሥርዒትና ውጤቱ
ንዐስ ክፌሌ አንዴ
ስሇምዛገባ ሥርዒትና ምዛገባ
27. የመሬት ይዜታን ሇማስመዛገብ ማመሌከቻ ስሇማቅረብ
1. በመሬት ይዜታ ሊይ ጥቅም አሇኝ የሚሌ ማንኛውም ሰው ይዜታውን ሇማስመዛገብ
ሇመዛጋቢው ተቋም ማመሌከቻ ማቅረብ ይችሊሌ፡፡
2. የምዛገባ ማመሌከቻው የሚቀርበው መዛጋቢው ተቋም ሇዘሁ አገሌግልት
ያዖጋጃቸውን ቅጾች በመሙሊት እና የምዛገባ አገሌግልት ክፌያ በመፇጸም
ይሆናሌ፡፡
3. በመሬት ይዜታ ሊይ ያሇን መብት ሇማስመዛገብ የሚቀርብ ማመሌከቻ በዘህ
አዋጅ መሠረት በሚወጣው ዯንብ የተመሇከቱ በመሬቱ የመጠቀም መብትን፣
ክሌከሊንና ኃሊፉነት በግሌፅ የሚያሳይ ሆኖ ከዯጋፉ ማስረጃዎች ጋር ተያይዜ
መቅረብ ይኖርበታሌ፡፡
4. የይዜታ ማረጋገጥ የተከናወነሇት የይዜታ ባሇመብት ሇመብት ምዛገባ የሚያበቃ
ማስረጃ ባገኘ በ30 የሥራ ቀናት ውስጥ በከተማ መሬት ይዜታ መዛጋቢ ተቋም
ዖንዴ ቀርቦ የመሬት ይዜታ መብት ማረጋገጫ ሠርተፌኬት እንዱሰጠው ጥያቄ
ማቅረብ አሇበት፡፡ ይህ ጥያቄ በተቀመጠው የጊዚ ገዯብ ውስጥ ያሌቀረበ እንዯሆነ

918
 የፌትህ ሚኒስቴር

በክሌልች የተወሰኑትን የአገሌግልትና የመቀጫ ክፌያ ሲፇጽም ሰርተፌኬት

አንዱሰጠው ጥያቄ ማቅረብ ይችሊሌ፡፡
28. የምዛገባ ማመሌከቻን ስሇመቀበሌ
1. መዛጋቢው ተቋም የመሬት ይዜታ መብት ምዛገባ ማመሌከቻ በተዖጋጀው ቅጽ
መሠረት ተሞሌቶ ሲቀርብሇት በማህዯር ውስጥ ሇሚገባው ሇእያንዲንደ
ማመሌከቻ ቅዯም ተከተለን የጠበቀ ተራ ቁጥር ይሰጣሌ፡፡ የዘህን ግሌባጭ
የተቋሙን ማህተም በማስፇር፣ ቀን፣ ወር፣ ዒመተ ምህረት፣ ሰዒት እና ዯቂቃ
በመጻፌ አንደ ቅጂ ሇአመሌካቹ መሰጠት አሇበት፡፡ በዘህ መሌክ የተመዖገበ ጊዚ
የምዛገባው ቅዯም ተከተሌ ሇመሇየት ቁሌፌ መነሻ ይሆናሌ፡፡

2. ሁሇቱ የሚቃረኑ መብቶችን፣ ክሌከሊዎችንና ኃሊፉነቶችን በአንዴ የመሬት ይዜታ

ሊይ ሇማስመዛገብ በተመሳሳይ ጊዚ ሇመዛጋቢው ተቋም የሚቀርቡ ማመሌከቻዎች
ቢኖሩ ሥሌጣን ባሇው ፌርዴ ቤት የተወሰነ የውሳኔ ማስረጃ አስዯግፍ ያቀረበው
ሰው የምዛገባ ቅዴሚያ ይሰጠዋሌ፡፡
29. የምዛገባ ማመሌከቻዎችን ስሇማጣራት
1. መዛጋቢው ተቋም አመሌካቹ ሇማስመዛገብ ያቀረበው ጥያቄ በዘህ አዋጅና
አዋጁን ሇማስፇፀም የወጡ ዯንቦችና መመሪያዎች የሚጠይቁት መስፇርቶች
ማሟሊታቸውን ማረጋገጥ አሇበት፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) በተጠቀሰው መሠረት መዛጋቢው ተቋም
የማስረጃዎችን መሟሊት ሲያጣራ አመሌካች ያቀረበውን ሰነዴ ውዴቅ የሚያዴረግ
ውሳኔ የሚሰጥ ቢሆን አመሌካቹ በዘህ ጉዲይ ሊይ ያሇውን ቅሬታ ይህን አዋጅ
ሇማስፇፀም በሚወጣው ዯንብ በሚወሰነው የቅሬታ አቀራረብ ሥነ-ሥርዒት
መሠረት ሲያቀርብ ታይቶ የሚፇታ ይሆናሌ፡፡
3. ከምዛገባ ማመሌከቻዎች ጋር አባሪ ሆኖ የቀረበ ማንኛውም ሰነዴ በመዛጋቢው
ተቋም የተመዖገበ መሆኑ ብቻ ስሇሰነደ ህጋዊነት ማረጋገጫ ሉሆን አይችሌም፡፡
30. የሚመዖገብ የመሬት ይዜታ መብት፣ ክሌከሊ እና ኃሊፉነት
1. በመሬት ይዜታ የመጠቀም መብት በሚፇጠርበት ወቅት አግባብ ካሇው
የመንግሥት አካሌ ጋር በነባር የመሬት ይዜታ እና በሉዛ ይዜታ ውሌ ውስጥ
የተመሇከቱ መብቶች፣ ክሌከሊዎችና ኃሊፉነቶች ይመዖገባለ፡፡

919
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. በዘህ አዋጅ፣ አዋጁን ተከትል በሚወጣ ዯንብና መመሪያ በሚፇቀዯው መሠረት

በሙለም ሆነ በከፉሌ በሽያጭ፣ በስጦታ፣ በውርስ፣ በዴርሻ መሌቀቅ፣ በዒይነት
መዋጮ ወይም በላሊ ህጋዊ መንገዴ የተገኘ መብት፣ ክሌከሊና ኃሊፉነት
ይመዖገባሌ፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) እና (2) የተዖረዖሩትን መብቶች፣ ክሌከሊዎች እና
ኃሊፉነቶች ሇማስቀረት፣ ሇመቀነስ፣ ሇመጨመር፣ ሇመሇወጥ ወይም ሇማሻሻሌ በህግ
ሥሌጣን በተሰጠው አካሌ የሚሰጡ ውሳኔዎች ወይም ትዔዙዜች ወይም ውልች
ይመዖገባለ፡፡
4. መንግስት በሚወስነው መሠረት የመሬት ይዜታ መብት፣ ክሌከሊ እና ኃሊፉነት
በሰብ-ሉዛ ሇማስተሊሇፌ የተዯረገ ውሌ ይመዖገባሌ።
5. ከመሬት ይዜታው ጋር የተያያዖ ማንኛውም የመያዡ ውሌ ወይም የዔዲ ዔገዲ
በመዛጋቢው ተቋም ዖንዴ መመዛገብ አሇበት፡፡
6. በመሬት አስተዲዯር አገሌግልት ሥርዒት መሠረት የተፇቀደ መብቶች፣
ክሌከሊዎችና ኃሊፉነቶች ይመዖገባለ፡፡
31. ስሇመዛገቦች አዖገጃጀት እና አጠባበቅ
1. የመሬት ባሇይዜታነት መብትን ሇመመዛገብ የመሬት ይዜታ ማረጋገጫ መዛገብ፣
የመሬት ይዜታ መብት መዛገብ፣ የጋራ ህንፃ የመሬት ይዜታ መዛገብ፣ የዋስትና
እና ዔዲ እገዲ መዛገብ፣ ወዯ ከተማ የተካሇሇ የአርሶ አዯር መሬት ይዜታ መዛገብ
እና ላልች አስፇሊጊ የሆኑ መዛገቦች መዖጋጀት አሇባቸው፡፡
2. በዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀፅ (1) የተመሇከቱት መዛገቦች በወረቀት ወይም
በዴጅታሌ ፍርም መዖጋጀት አሇባቸው፡፡
3. መዛጋቢው ተቋም የህጋዊ ካዲስተር መረጃ መዛገብ በወረቀትም ሆነ በዴጅታሌ
ፍርም ተዖጋጅቶ ባሇበት ሁኔታ ከመረጃ ዯህንነት ሥጋት ሇመጠበቅ የሚያስችሌ
ከፌተኛ ጥንቃቄ ማዴረግ አሇበት፡፡
4. በዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀጽ (1) በተጠቀሰው መሰረት የሚዖጋጁ መዛገቦች
የባሇመብቱን ማንነት በአገር አቀፌ ዯረጃ በብቸኝነት ሇመሇየት በሚያስችሌ
አገራዊ ዯረጃ መሠረት መዖጋጀት አሇባቸው፡፡
32. ስሇወረቀት እና ዴጅታሌ ምዛገባ

920
 የፌትህ ሚኒስቴር

1. በዘህ አዋጅ በአንቀጽ 31(2) መሰረት በወረቀት የተዯረገ ምዛገባና በዴጅታሌ

የተዯረገ ምዛገባ እኩሌ ተቀባይነት ይኖራቸዋሌ፡፡
2. በዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀፅ (1) መሠረት በሁሇቱም ምዛገባዎች መካከሌ ሌዩነት
ሲኖር ወይም አጠራጣሪ ሲሆን በወረቀት የተዯረገው ምዛገባ በዴጅታሌ ምዛገባ
ሊይ ገዠ ይሆናሌ፡፡
3. የወረቀት መዛገቡ ገዠ የሚሆነው የተቋሙ ማህተምና ስሌጣን የተሰጠው ሃሊፉ
ፉርማ በእያንዲንደ የምዛገባ ቅፅ ሊይ ሲያርፌበት ነው፡፡

ንዐስ ክፌሌ ሁሇት

ስሇመሬት ይዜታ መብት ምዛገባ ሰርተፌኬት እና የመዛጋቢያው
ተቋም ኃሊፉነት
33. የመሬት ይዜታ መብት ማረጋገጫ ስርተፌኬት ስሇመስጠት
1. በመዛጋቢው ተቋም የመሬት ይዜታውን ሊስመዖገበ የመሬት ይዜታ ባሇመብት
ሇሆነ ሰው ምዛገባው የተከናወነበት ቀን እና ዒመተ ምህረት ተጠቅሶ፣ በመዛጋቢ
ሹሙ ተፇርሞ እና የመዛጋቢ ተቋሙ ማህተም ያረፇበት የመሬት ይዜታ መብት
ማረጋገጫ ሰርተፌኬት መስጠት አሇበት፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የሚሰጥ የመሬት ይዜታ መብት
ማረጋገጫ ሰርተፌኬት ሚኒስቴሩ አዋጁን ተከትል በሚያወጣው መስፇርት
መሠረት የሚዖጋጅ ይሆናሌ፡፡
3. የመሬት ይዜታ መብት ማረጋገጫ ሰርተፌኬት የጠፊበት፣ የተበሊሸበት ወይም
በተሇያየ ምክንያት ከጥቅም ውጭ የሆነበት ማንኛውም ሰው በክሌለ የተወሰነውን
አግባብ ያሇውን ክፌያ ሲፇጽም ምትክ ሰርተፌኬት ሉሰጠው ይችሊሌ፡፡
34. ስሇሰብ-ሉዛ
የመሬት ይዜታ ባሇመብት መንግሥት በሚወስነው መሠረት ከይዜታው ከፉለን
ወይም ይዜታውን በሙለ ከሉዛ ዖመኑ ከፌል ሇተወሰነው ጊዚ ወይም ሇአጠቃሊዩ

921
 የፌትህ ሚኒስቴር

የሉዛ ዖመን ሇሦስተኛ ወገን በሰብ-ሉዛ ካስተሊሇፇ ይኸው መብት፣ ክሌከሊና ኃሊፉነት
ተመዛግቦ የማረጋገጫ ሰርተፌኬት በሰብ-ሉዛ ሇተሊሇፇሇት ባሇመብት ይሰጠዋሌ፡፡
35. ስሇመያዡ እና ዔዲ እገዲ
1. በዘህ አዋጅ አንቀጽ 30(5) መሠረት የተመዖገበ የመሬት ይዜታን በተመሇከተ
መዛጋቢው ተቋም ማመሌከቻ ሲቀርብሇት የመያዡ ውለን ወይም የዔዲ እገዲውን
የሚያሳይ ማረጋገረጫ ይሰጣሌ፡፡
2. በዘህ አንቁጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት በአንዴ የመሬት ይዜታ ሊይ መብት
ያገኘ ማንኛውም ሰው መብቱን ሇማስመዛገብ ሲቀርብ መብቱን ያስተሊሇፇሇት
ሰው ይህንኑ መብት ያገኘበትን ሰነዴ አያይዜ ማቅረብ አሇበት፡፡
36. የህጋዊ ካዲስተር መረጃን ሇህዛብ ክፌት ስሇማዴረግ
መዛጋቢው ተቋም የህጋዊ ካዲስተር መረጃን ሇህዛብ ክፌት ማዴረግ አሇበት፡፡

37. ከህጋዊ ካዲስተር መረጃን ስሇማግኘት

1. መዛጋቢው ተቋም መዛገቦችን ሇመመርመር ወይም ቅጂዎችን ሇመውሰዴ በህግ
ሥሌጣን በተሰጠው አካሌ ጥያቄ ሲቀርብሇት በሥሩ ያለትን መዛገቦች ባለበት
እንዱመረመሩ መፌቀዴ ወይም የተመዖገቡ ሰነድችን ግሌባጭ መስጠት
አሇበት፡፡
2. መዛጋቢው ተቋም የሚሰጣቸው ማናቸውም ቅጂዎች የምዛገባ ሹሙ ወይም
ቅጂዎችን እንዱሰጥ የተፇቀዯሇት ሰው ፉርማ ከላሇው፣ የተቋሙ ማህተም
ካሌተዯረገባቸው፣ የመዛገቡ ግሌባጭ የተሰጠበት ቀን፣ ዒመተ ምህረት እና
ማጣቀሻ ቁጥር ካሌተጻፇባቸው ዋጋ አይኖራውም፡፡
3. የህጋዊ ካዲስተር መዛገብ ከመዛጋቢው ተቋም ውጪ በማንኛውም አካሌ ጥያቄ
መንቀሳቀስ የሇበትም፡፡
38. የመሬት ይዜታ መረጃን ወቅታዊ ስሇማዴረግ
መዛጋቢው ተቋም የሚሰጣቸውን አገሌግልቶች በህጋዊ ካዲስተሩ መዛገብ ሊይ
መመዛገብና የመሬት ይዜታ መረጃውን በየጊዚው ወቅታዊ ማዴረግ አሇበት፡፡
39. ምዛገባውን ሇባሇይዜታው ስሇማሳወቅ
1. በአንዴ የመሬት ይዜታ ሊይ መብት ያገኘ ሰው መብቱን ያስመዖገበ እንዯሆነ
መብቱን ሇማስመዛገብ ያቀረባቸው ሰነድች ተቀባይነት ማግኘታቸውን

922
 የፌትህ ሚኒስቴር

የሚያረጋገጥ ትክክሇኛ ቅጂ ሇባሇይዜታው በአምስት የሥራ ቀናት ውስጥ ይዜታው

በተመዖገበበት አዴራሻ አስመዛጋቢው ማሳወቅ አሇበት፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የማሳወቅ ግዳታ ያሇበት ማንኛውም
ሰው ግዳታውን ባሇመወጣቱ ምክንያት በባሇይዜታው ወይም በሶስተኛ ወገኖች
ሊይ ሇሚዯርሰው ጉዲት ኃሊፉ ይሆናሌ፡፡
40. የመዛጋቢው ተቋም ተጠያቂነት
1. መዛጋቢው ተቋም በሰጠው የመሬት ይዜታ መብት፣ ክሌከሊና ኃሊፉነት ምዛገባ
ማረጋገጫ ማስረጃ ሊይ በመዯገፌ ሦስተኛ ወገኖች በቅን ሌቦና በሚፇጽሙት
ተግባር ምክንያት ሇሚዯርስባቸው ጉዲት መዛጋቢው ተቋም ተጠያቂነት አሇበት፡፡
2. መዛጋቢው ተቋም ተጠያቂ ሇሆነበት ጉዲይ በህገ ወጥ መንገዴ ተጠቃሚ የሆነውን
ማንኛውንም ሰው ወይም ጥፊት የፇጸሙ የራሱን ኦፉሰሮችና ሠራተኞች መሌሶ
የመጠየቅ መብቱ የተጠበቀ ነው፡፡
41. የዋስትና ፇንዴ ስሇማቋቋም
1. ክሌልች በዘህ አዋጅ አንቀጽ 40(1) የተመሇከተውን ኃሊፉነት ሇመወጣት
የዋስትና ፇንዴ ማቋቋም ይችሊለ፡፡
2. በክሌሌ ዯረጃ በሚወስነው መሠረት ሇዋሰትና ፇንደ ማቋቋሚያ እንዱሆን
የመሬት ይዜታ ዛውውር ከተካሄዯበት ግብይት የግብይቱን ዋጋ ከአንዴ መቶኛ
ያሌበሇጠ ተጨማሪ ክፌያ መዛጋቢው ተቋም ሉሰበስብ ይችሊሌ፡፡
3. በክሌሌ በሚወሰን መጠን ከዋስትና ፇንደ ከፉለ ሇሕዛብ ሌማት አገሌግልት
ሉውሌ ይችሊሌ፡፡
4. የዋስትና ፇንዴ ማሰባሰብ አጀማመሩ፣ የአሰባሰብ ዖዳው ወይም የዋስትና ፇንዴ
ማሰባሰብ ሉቋረጥ የሚችሌበት ሁኔታ በክሌሌ ይወሰናሌ፡፡
ንዐስ ክፌስ ሦስት
የመሬት ይዜታ መብት ምዛገባ ውጤት
42. ስሇመሬት ተጠቃሚነት መብት እና የማይንቀሳቀስ ንብረት ባሇቤትነት ማረጋገጫ
ተቃራኒ ሁኔታ መኖሩ አስካሌተረጋገጠ ዴረስ በዘህ አዋጅ አንቀጽ 33 (1)
መሰረት የመሬት ይዜታ መብት ማረጋገጫ ሰርተፌኬት የተሰጠው ማንኛውም ሰው
በመሬት ይዜታ መብት ማረጋገጫ ሰርተፌኬት ሊይ ሇተጠቀሰው መሬት ባሇይዜታ

923
 የፌትህ ሚኒስቴር

እና በመሬት ይዜታው ሊይ ሊረፇው የማይንቀሳቀስ ንብረት ባሇቤት እንዯሆነ

ይቆጠራሌ፡፡
43. ቀዴሞ ስሇተመዖገበ መብት
1. ሁሇት ወይም ከዘያ በሊይ የሆኑ ሰዎች በአንዴ ባሇይዜታ ሉመዖገብ የሚገባን
መብት አግኝተው እንዯሆነ በመሬት ይዜታ መብት መዛገብ ውስጥ
በመጀመሪያ መብቱን ያስመዖገበው ሰው ቅዴሚያ ይሰጠዋሌ፡፡
2. የሁሇተኛው ሰው መብት በመጀመሪያ የተመዖገበውን ሰው መብት የሚቃረን
ሆኖ እስከተገኘ ዴረስ እንዱመዖገብ አይዯረግም፡፡
3. ሆኖም ሁሇተኛው ሰው የመሬት ይዜታ መብቱን ባስተሊሇፇሇት ባሇይዜታ ሰው
ሊይ ያለት መብቶች የተጠበቁ ናቸው፡፡

4. የመሬት ይዜታ መብቶች፣ ክሌከሊዎች እና ኃሊፉነቶች የተመዖገቡበት ጊዚ

አንዴ የሆነ እንዯሆነ ወይም አንደ ከአንዯኛው በፉት ስሇመመዛገቡ ማስረጃ
የታጣ እንዯሆነ በመዛገቡ ውስጥ የቅዴሚያ መመዛገቢያ ቁጥር የተሰጠው
ቅዴሚያ ይኖረዋሌ፡፡
44. በፌርዴ ቤቶች የሚሰጥ ውሳኔ
በመሬት ይዜታ ሊይ የሚገኝ መብትን በተመሇከተ መብቱን የሚያረጋግጡ፣
የሚያስተሊሌፈ፣ የሚሇውጡ፣ የሚያስቀሩ ወይም የሚያግደ ፌርድች፣ ውሳኔዎች
ወይም ትዔዙዜች በዘህ አዋጅ አንቀጽ 40 መሠረት በመዛጋቢው ተቋም ሊይ
ተጠያቂነት ሉያስከትለ የሚችለት ፌርደ፣ ውሳኔው ወይም ትዔዙ዗ ንብረቱ
በሚገኝበት ስፌራ በሚገኝ የመሬት ይዜታ መዛገብ ውስጥ ከተመዖገበበት ቀን
ጀምሮ ይሆናሌ፡፡
45. ምዛገባን ስሇማስተካከሌ እና ስሇመሰረዛ
1. በዘህ አዋጅ መሰረት የተመዖገበ ማንኛውም ምዛገባ እንዱስተካከሌ
በአስመዛጋቢው ሰው ሲጠየቅ፣ በፌርዴ ቤት ወይም ሥሌጣን ባሇው አካሌ
ሲወሰን ወይም መስተካከሌ በሚገባው ጉዲይ ሊይ የሚያገባቸው ሰዎች
ተስማምተው ጥያቄ ሲያቀርቡ እንዱስተካከሌ ሉዯረግ ይችሊሌ፡፡

924
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. በዘህ አዋጅ መሰረት የተመዖገበ ምዛገባ እንዱሰረዛ በፌርዴ ቤት ወይም

ሥሌጣን ባሇው አካሌ የተወሰነ እንዯሆነ የመሬት ይዜታ መብት ክሌከሊና
ኃሊፉነት ከመዛገቡ ይሰረዙሌ፡፡
3. የተመዖገበ መብት፣ ክሌከሊና ኃሊፉነት መዛጋቢው አካሌ በራሱ ውሳኔ ሉሠርዛ
የሚችሇው የተመዖገበው መብት፣ ክሌከሊና ኃሊፉነት የተዯረገው ሇተወሰነ ጊዚ
ሲሆንና ይህ የተወሰነ ጊዚ ያሇፇ እንዯሆነ ብቻ ነው፡፡
4. መዛጋቢው አካሌ በራሱ ውሳኔ ምዛገባ እንዱስተካከሌ ወይም እንዱታረም
ሇማዴረግ የሚችሌባቸው ምክንያቶች እና ዛርዛር ሁነነታ በዯንብ ይወሰናሌ፡፡
5. በመሬት ይዜታ የተመዖገበ መብት፣ ክሌከሊ እና ኃሊፉነት ውስጥ የተዯረገ
ማንኛውም ማስተካከያና ስረዙ ይኸው ተግባር ከተፇፀመበት ጊዚ ጀምሮ
ውጤት ይኖረዋሌ፡፡

46. የተመዖገበውን መብት ስሊሇማወቅ

1. ማንኛውም ሰው በዘህ አዋጅ አንቀጽ 31(1) በተጠቀሱት መዙግብት ውስጥ
ተመዛግቦ ሇሕዛብ ክፌት የተዯረገ መብት፣ ክሌክሊ እና ኃሊፉነት መኖሩን
አሊውቅም ነበር ብል የሚያቀርበው መከራከሪያ ተቀባይነት የሇውም፡፡
2. ይህ የተባሇው አሇማወቅ የዯረሰው በተቋሙ ሰራተኛ ወይም በመዛገብ ሹም
ወይም በተቋሙ ሃሊፉ ከሆነ በዘህ አንቀፅ ንዐስ አንቀፅ (1) በተጠቀሰው
ተከራካሪ ወይም ባሇመብት ሊይ ሇዯረሰው ጉዲት ተጠያቂ ይሆናሌ፡፡
47. ያሇመመዛገብ የሚያስከትሇው ውጤት
በመሬት የመጠቀም ይዜታ መብት ወይም ይዜታ ሊይ የሚገኝ የማይንቀሳቀስ
ንብረት የባሇቤትነት መብት በመሬት ይዜታ መዛገብ ውስጥ እስካሌተመዖገበ
ዴረስ በማናቸውም ሰው ሊይ መቃወሚያ መሆን አይችሌም፡፡
ክፌሌ ስዴስት
ሌዩ ሌዩ ዴንጋጌዎች
48. ቅጣት
1. ይህን አዋጅና በዘህ አዋጅ መሠረት የወጡ ዯንቦችና መመሪያዎችን
ሇማስፇፀም የተመዯበ ማንኛውም ኃሊፉ፣ የመሬት ይዜታ መብት መዛጋቢ፣

925
 የፌትህ ሚኒስቴር

የመሬት ይዜታ መብት አረጋጋጭ፣ የካዲስተር ቀያሽ፣ ሌዩ ፇቃዴ የተሰጠው

ቀያሽ ወይም ሠራተኛ ተገቢ ያሌሆነ ጥቅም ሇራሱ ወይም ሇላሊ ሰው
ሇማስገኘት በማሰብ በዘህ አዋጅና አዋጁን ሇማስፇፀም ከወጣው ዯንብና
መመሪያ ውጪ፡-
ሀ/ የመሬት ይዜታዎችን የማረጋገጥ ሥራ የሠራ እንዯሆነ ከአምስት ዒመት
እስከ አስራ አምስት ዒመት በሚዯርስ ጽኑ እሥራትና ከብር 40,000 እስከ
ብር 200,000 በሚዯርስ መቀጮ ይቀጣሌ፤
ሇ) የመሬት ይዜታን የመዖገበ እንዯሆነ ከአምስት ዒመት እስከ አስራ አምስት
ዒመት በሚዯርስ ጽኑ እስራትና ከብር 40,000 እስከ ብር 200,000 ሉዯርስ
በሚችሌመቀጮ ይቀጣሌ፡፡
2. በመሬት ይዜታ ማረጋገጫ ሠፇር ሇሚሰሩ ሥሌታዊ ዖዳ የይዜታ ማረጋገጥ
ሥራዎች ትብብር እንዱያዯርግ መጥሪያ ተሰጥቶት ያሇበቂ ምክንያት ፇቃዯኛ
ያሌሆነ፣ እንዱያቀርብ የተጠየቀውን ሰነዴ ሳያቀርብ ከቀረ ወይም ወዯ ይዜታ
ሇማስገባት ፇቃዯኛ ያሌሆነ ማንኛውም ሰው በቀሊሌ እሥራት ወይም ከብር
1,000 እስከ ብር 3,000 በሚዯርስ መቀጮ ወይም በሁሇቱም ይቀጣሌ፡፡
3. ህጋዊነት የላሇው ወይም የሀሰት ማስረጃ በመጠቀም ሆነ ብል መዛጋቢ
ተቋሙን በማሳሳት ሇራሱ ወይም ሇላሊ ሰው ጥቅም ያስገኘ ወይም የላልች
ሰዎችን የመሬት ይዜታ መብት፣ ክሌከሊና ኃሊፉነት ሊይ ጉዲት ያዯረሰ
ማንኛውም ሰው ከአምስት ዒመት እስከ አስራ አምስት ዒመት በሚያዯርስ ጽኑ
እስራትና ከብር 40,000 እስከ ብር 200,000 በሚዯርስ መቀጮ ይቀጣሌ፡፡
4. በዘህ አዋጅ መሠረት በሚዯራጁ መዛገቦች ዯህንነት ሊይ ሥጋት ሉያስከትለ
የሚችለ ሁኔታዎችን በመፌጠር የህጋዊ ካዲስተር መረጃ መዛገብ እንዱጠፊ
ወይም እንዱጎዲ ያዯረገ ማንኛውም ሰው፡-
ሀ) ወንጀለ ሆነ ተብል የተፇጸመ ሲሆን ከሰባት ዒመት እስከ ሃያ ዒመት
በሚዯርስ ጽኑ እስራትና ከብር 100,000 እስከ ብር 1 ሚሉዮን በሚዯርስ
መቀጮ፤
ሇ) ወንጀለ በቸሌተኝነት የተፇጸመ ሲሆን ከሶስት ዒመት እስከ አስር ዒመት
በሚያዯርስ ጽኑ እስራት እና ከብር 20,000 እስከ 150,000 ብር በሚዯርስ
መቀጮ፤

926
 የፌትህ ሚኒስቴር

ይቀጣሌ፡፡
49. የሚኒስቴሩ ሥሌጣንና ተግባር
በላልች ህጎች የተመሇከቱ ሥሌጣንና ተግባራት እንዯተጠበቁ ሆኖ ሚኒስቴሩ
የሚከተለት ሥሌጣንና ተግባራት ይኖሩታሌ፡-
1. ይህን አዋጅ እና አዋጁን ተከትሇው የወጡ ዯንቦች፣ መመሪያዎች እና
ዯረጃዎች በሁለም ክሌልች በሚገባ መፇጸማቸውን ይከታተሊሌ፤ ጉዴሇቶች
ካለ ተገቢው ማስተካከያ እንዱዯረግ ያዯርጋሌ፤
2. ሇክሌልች የቴክኒክ ዴጋፌ እና በህግ ማዔቀፍች ሊይ የእውቀት እና የክህልት
አቅም እንዱፇጠር የሥሌጠና ዴጋፌ ይሰጣሌ፤
3. የከተማ መሬት ይዜታ ምዛገባንና ተዙማጅ መረጃን በተመሇከተ አገር አቀፌ
የመረጃ ማዔከሌ በመሆን ያገሇግሊሌ፡፡

50. የክሌሌ ሥሌጣንና ተግባር

በላልች ህጎች የተመሇከቱ ሥሌጣንና ተግባራት እንዯተጠበቁ ሆኖ እያንዲንደ
ክሌሌ የሚከተለት ሥሌጣንና ተግባራት ይኖሩታሌ፡-
1. ይህን አዋጅና አዋጁን ተከትሇው የሚወጡ ዯንቦችን፣ መመሪያዎችን እና
ዯረጃዎችን በሚገባ ሇማስፇፀም በክሌሌ ዯረጃ አግባብ ያሇው አካሌ እንዱሁም
በከተሞች ዯረጃ የመሬት ይዜታ ምዛገባና መረጃ ተቋም እንዱቋቋም ወይም
እንዱሰየም ያዯርጋሌ፤
2. በዘህ አዋጅ መሠረት የወጡት ዯንብና መመሪያዎች በአግባቡ መፇጸማቸውን
ያረጋግጣሌ፤
3. በዘህ አዋጅና አዋጁን ተከትሇው በወጡ ዯንቦች፣ መመሪያዎችና ዯረጃዎች
መሠረት አጠቃሊይ ሥራውን ይመራሌ፤ ያስተባብራሌ፤
4. በዘህ አዋጅ መሠረት የመሬት ይዜታ ምዛገባ የሚጀመርባቸውን ከተሞች
ዯረጃ በዯረጃ ይወስናሌ፤
5. ሇምዛገባ እና ሇሚሰጧቸው ላልች አገሌግልቶች መከፇሌ የሚገባውን ተገቢ
የአገሌግልት ክፌያ መጠን ይወሰናሌ፡፡
51. የከተማ አስተዲዯሮች ሥሌጣንና ተግባር

927
 የፌትህ ሚኒስቴር

በላልች ህጎች የተመሇከቱ ሥሌጣንና ተግባራት እንዯተጠበቁ ሆኖ የከተማ

አስተዲዯሮች የሚከተለት ሥሌጣንና ተግባራት ይኖራቸዋሌ፡-
1. የህጋዊ ካዲስተር ምዛገባ መረጃ ብቸኛ አመንጪ ማዔከሌ በመሆን ያገሇግሊለ፤
2. የምዛገባ መረጃዎችን አግባብ ሊሇው የክሌሌ አካሌ እና ሇፋዯራሌ የከተማ
መሬት ይዜታ ምዛገባና መረጃ ኤጀንሲ ያስተሊሌፊለ፤
3. የህጋዊ ካዲስተር መረጃን በባሇቤትነት ይይዙለ፣ መረጃውን ያዯራጃለ፤
ያስተዲዴራለ፡፡
52. ስሇአገሌግልት ክፌያ
1. የዘህ አዋጅ አንቀጽ 11(1) እና አንቀጽ 55(5) እንዯተጠበቁ ሆኖ አሌፍ አሌፍ
የይዜታ ማረጋገጫ የአገሌግልት ክፌያ መጠን የሚወሰነው በወጪ መጋራት
መርህ መሠረት ይሆናሌ፡፡
2. የመሬት ይዜታ መብት ምዛገባን አስመሌክቶ የሚፇጸም ክፌያ ተመን
በፋዳራሌ መንግስት ከጸዯቀው ቀመር ጋር የተጣጣመ መሆን አሇበት፡፡
53. የመተባበር ግዳታ
1. ማንኛውም ሰው ይህንን አዋጅ እና በዘህ አዋጅ መሠረት የወጡ ዯንብና
መመሪያ በማስፇጸም ረገዴ የመተባበር ግዳታ አሇበት፡፡
2. ፌርዴ ቤቶች፣ የፊይናንስ ተቋማት፣ ውሌ ሇማዋዋሌ ሥሌጣን የተሰጣቸው
ተቋማት እና ገቢ ሰብሳቢ አካሊት የሚያመነጯቸውን ከመሬት ይዜታ ጋር
በተዙመዯ መመዛገብ የሚገባቸውን መብቶችን፣ ክሌከሊዎችንና ኃሊፉነቶችን
የሚመሇከቱ ማስረጃዎች በቀጥታ ሇመዛጋቢው ተቋም መስጠት ወይም
መዛጋቢው ተቋም ቀርቦ እንዱወስዴ ማዴረግ አሇባቸው፡፡
54. ዯንብና መመሪያ የማውጣት ሥሌጣን
1. የሚኒስትሮች ምክር ቤት ይህን አዋጅ ሇማስፇፀም የሚያስፇሌጉ ዯንቦችን
ሉያወጣ ይችሊሌ፡፡
2. ሚኒስቴሩ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የወጡ ዯንቦችን
ሇማስፇፀም የሚያስፇሌጉ መመሪያዎችን ሉያወጣ ይችሊሌ፡፡
55. የመሸጋገሪያ ዴንጋጌ

928
 የፌትህ ሚኒስቴር

በዘህ አዋጅ መሰረት ስሌጣን የተሰጣቸው መዛጋቢ ተቋማት የመሬት ይዜታ

ምዛገባን ሇማከናወን በከተሞች ተቋቁመው መለ በሙለ ሥራቸውን እስኪጀምሩ
ዴረስ ነባሩ የከተማ መሬት ይዜታ አመዖጋገብ ሥርዒት የሚቀጥሌ ይሆናሌ፡፡
56. ተፇፃሚነት ስሇማይኖራቸው ህጎች
ይህን አዋጅ የሚቃረን ማንኛውም ህግ ወይም የአሰራር ሌማዴ በዘህ አዋጅ
በተዯነገጉ ጉዲዮች ሊይ ተፇጻሚነት አይኖረውም፡፡
57. አዋጁ የሚፀናበት ጊዚ
ይህ አዋጅ በፋዳራሌ ነጋሪት ጋዚጣ ታትሞ ከወጣበት ቀን ጀምሮ የፀና
ይሆናሌ፡፡
አዱስ አበባ የካቲት 14 ቀን 2006 ዒ.ም
ድ/ር ሙሊቱ ተሾመ
የኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ፔሬዘዲንት

ዯንብ ቁጥር 323/2006

የከተማ ካዲስተር ቅየሳ የሚኒስትሮች ምክር ቤት ዯንብ
የሚኒስትሮች ምክር ቤት የኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ አስፇፃሚ አካሊትን
ስሌጣንና ተግባር ሇመወሰን በወጣው አዋጅ ቁጥር 691/2003 አንቀጽ 5 እና በከተማ መሬት
ይዜታ ምዛገባ አዋጅ ቁጥር 818/2006 አንቀጽ 54(1) መሠረት ይህንን ዯንብ አውጥቷሌ፡፡

ክፌሌ አንዴ
ጠቅሊሊ

1. አጭር ርዔስ
ይህ ዯንብ ‘የከተማ ካዲስተር ቅየሳ የሚኒስትሮች ምክር ቤት ዯንብ ቁጥር 323/2006’
ተብል ሉጠቀስ ይችሊሌ፡፡
2. ትርጓሜ
የቃለ አገባብ የተሇየ ትርጉም የሚያሰጠው ካሌሆነ በስተቀር በዘህ ዯንብ ውስጥ፦
1. ‘አዋጅ’ ማሇት የከተማ መሬት ይዜታ ምዛገባ አዋጅ ቁጥር 818/2006 ነው፤
2. በአዋጁ አንቀጽ 2 የተሰጡ ትርጓሜዎች ተፇጻሚ ይሆናለ፤

929
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. ‘ጂኦዳቲክ ኔትወርክ’ ማሇት የሶስት ማዔዖን የጂኦዳቲክ መቆጣጠሪያ ነጥብ

ጥምረት ሲሆን የሚሇካውም በምዴራዊ ቅየሳ ነው፤
4. ‘የከተማ ጣቢያ’ ማሇት በአንዴ ከተማ ዛቅተኛ እርከን ሥር የሚገኝ መሬት ሆኖ፣
ሇከተማ ጣቢያ በተቀመጠው ስታንዲርዴ መሰረት በ዗ሪያ ገጠም መንገድችን እና
መስመራዊ ገፅታዎችን ተከትል የሚከሇሌ በውስጡ አንዴ ወይም ከአንዴ በሊይ
ይዜታዎችን የያዖ ሥፌራ ነው፤
5. ‘ዲተም’ ማሇት ሇቅየሣ ሌኬቶች ሁለ መነሻ ሆኖ እንዱያገሇግሌ በብሔራዊ ዯረጃ
ተቀባይነት ያገኘ መነሻ ነጥብ ነው፤
6. ‘የካዲስተር ሹም’ ማሇት በከተማ ውስጥ ባሇ የመሬት ይዜታ ምዛገባ ተቋም
ውስጥ ወይም ተቋሙ በሚመዖግብበት የምዛገባ ከተማ ውስጥ የካዲስተር ቅየሳ
ተግባርን እንዱመራ በክሌሌ መንግሥት ወይም በከተማ አስተዲዯር የተሾመ ሰው
ነው፤
7. ‘የኢትዮጵያ ከፌታ ዲተም የሌኬት መጠን’ ማሇት ከኢትዮጵያ ከፌታ ዲተም
በሊይና በታች ካሇ ከቅየሳ ነጥብ አንፃር እኩሌ ወይም የተሻሇ የሌኬት መጠን
የተዯነገገሇት ስታንዲርዴ ነው፤
8. ‘ትክክሇኛነት’ ማሇት በአንዴ ቅየሳ ሥራ ሊይ የቅየሳ ስታንዲርደን ጠብቆ
የተከናወነ ቅየሳ ነው፤
9. ‘የወሰን ምሌክት’ ማሇት በይዜታ ወሰን ምሌክት አሰራር ስታንዲርዴ መሠረት
የተቀመጠውን በመሬት ሊይ የሚታይ የችካሌ፣ የአጥር ማዔዖን፣ የተተከሇ ሚስማር
ወይም የማይጠፊ ቀሇም የተቀባ ዴንጋይ ምሌክት ነው፤
10. ‘ግልባሌ ናቪጌሽናሌ ሳታሊይት ሲስተም’ ማሇት ዒሇም አቀፌ የናቪጌሽን
ሳተሊይት ሥርዒት ነው፤
11. ‘የቅየሳ ነጥብ ትክሌ ዴንጋይ ወይም ሞኑመንት’ ማሇት የተፇጥሮ ወይም ሰው
ሰራሽ ቁስ ወይም በተፇጥሯዊ ወይም ሰው ሰራሽ ቁስ ሊይ የተመሊከተ የቅየሳ
ፔሊን ምሌክት ሲሆን ሥሌጣን በተሰጠው ተቋም በቅየሳ ዖዳ የይዜታ ወሰንን
ወይም ነጥብን ሇመጀመሪያ ጊዚ ሇመትከሌ ወይም በዴጋሜ ሇመትከሌ የተቀመጠ
ዴንጋይ ነው፤

930
 የፌትህ ሚኒስቴር

12. ‘ብሔራዊ የጂኦዳቲክ መነሻ ነጥብ’ ማሇት በአገር አቀፌ ዯረጃ ስሌጣን በተሰጠው
አካሌ የተመሠረተ የብሔራዊ የጂኦዳቲክ የምዴር መቆጣጠሪያ ነጥቦች መረብ
አካሌ የሆነና ሇቀጣይ የቅየሣ ሥራ መነሻ ሆኖ የሚያገሇገሌ ነው፤
13. ‘የተመሰረተ የቅየሳ ምሌክት’ ማሇት የቅየሳ ምሌክት ሆኖ በቅየሳ መዛገብ ሊይ
በስታንዲርዴ ሊይ በተቀመጠው አግባብ የአግዴሞሽ የቅየሳ ሌኬት ሆኖ የተመዖገበ
ነው፤
14. ‘መንገዴ’ ማሇት ማንኛውንም መንገዴ፣ ጎዲና፣ መተሊሇፉያ ወይም መገናኛ ሆኖ
አሁን በጥቅም ሊይ የዋሇ ወይም ሉሰራ የታቀዯ ነው፤
15. ‘የቅየሳ ሰርተፉኬት’ ማሇት የቅየሳ ሥራ ትክክሇኛነት በስታንዲርደ መሠረት
ሇመሰራቱ የሚያመሊክት ሰርተፉኬት ነው፤
16. ‘የከተማ መሬት ቅየሳ’ ማሇት የመሬት ቅየሳ ሆኖ፡-
ሀ) በከተማ መሬት አጠቃቀም ፔሊን ክሌሌ ውስጥ ያሇ የመኖሪያ አካባቢ፣ የገጠር
መኖሪያ አካባቢ፣ የንግዴ ሥፌራ፣ የኢንደስትሪ ሥፌራ፣ የአስተዲዯርና
የማህበራዊ ቦታዎች፣ የህዛብ መገሌገያ ሥፌራ፤ ወይም
ሇ) ማንኛውም የመኖሪያ ቤት ግንባታ፣ የገጠር መኖሪያ ግንባታ፣ የንግዴ ወይም
የኢንደስትሪ መሰረተ ሌማት ሇማካሄዴ የተፇቀዯ መሬት ወይም ህጋዊ
የሌማት ፇቃዴ በህጉ መሠረት ያሊገኘ ሥፌራ፤ የሚከናወን ቅየሳ ነው፡፡
ክፌሌ ሁሇት
የካዲስተር ቅየሳና መረጃ
3. የካዲስተር ቅየሳ ሥርዒት ትግበራ መርሆዎች
1. ቅየሳ የሚካሄዯው በሚከተለት መርሆዎች ሊይ በመመሥት ይሆናሌ፡-
ሀ) የቅየሳ መሳሪያ ጥራት ዯረጃውን የጠበቀ እና ከዖመኑ ቴክኖልጂ ጋር
የሚጣጣም መሆኑ የተረጋገጠ መሆን አሇበት፤
ሇ) ዲተምን መነሻ ያዯረገ እና አግባብነት ያሇው ሆኖ ሲገኝ ዯረጃቸውን ከጠበቁ
የቅየሳ ነጥቦች መነሻ ወይም በመሬት የተቀመጡ የቅየሳ መቆጣጠሪያ ነጥቦች
ትስስር ያዯረገ መሆን አሇበት፤
ሏ) የቅየሳ መነሻ ትክሌ ዴንጋዮችን ወይም ሞኑመንት በአንጻራዊነት ቀዴሞ
ከነበራቸው ይዜታ አሇመናጋቱን ማረጋገጥ አሇበት፤

931
 የፌትህ ሚኒስቴር

መ) ሇመስክ ቅየሳ ሥራ የሚያገሇግለ ዯረጃቸውን የጠበቁ ቅጾች መዖጋጀት

አሇባቸው፤
ሠ) የካዲስተር ቀያሹ የመሬት ቅየሳውን የወሰን ምሌክት በመሬት ሊይ አንዴ ጊዚ
ወይም በዴጋሜ ማመሊክት አሇበት፤
ረ) ቅየሳውን አስመሌክቶ አግባብ ያሇው የቅየሳ ምሌክት በመሬት ሊይ መኖር
አሇበት፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ስር በተዖረዖሩት መርሆዎች መሠረት ሇተካሄዯበት የቅየሳ ሥራ
የተሟሊ የመስክ ማስታወሻና ቅየሳው የተካሄዯበትን ምክንያት በሚጠይቀው
አግባብ የቅየሳ ንዴፌ መዖጋጀት አሇበት፡፡
4. የካዲስተር ቅየሳ ሥራ ቅዴመ ሁኔታዎች
የካዲስተር ቅየሳ ሥራ ከመጀመሩ በፉት የሚከተለት ቅዴመ ሁኔታዎች መሟሊት
አሇባቸው፡-
1. ሇካዲስተር ሥራ የሚሆን መነሻ የከተማ ካዲስተር መሰረታዊ ካርታ ሃገራዊ
ስታንዲርዴ ጠብቆ መዖጋጀቱ እና ሇካዲስተር ቅየሳ ጥቅም ሊይ የሚውሌ መሆኑ
መረጋገጥ፤
2. ምዛገባ ተቋሙ ወዯ ሥሌታዊ የይዜታ ማረጋገጫ ሂዯት ከመግባቱ በፉት
የካዲስተር መሰረታዊ ካርታው ከመሬት ይዜታ ማህዯሮች ጋር ተሳስሮ ሇካዲስተር
ቅየሳ ምቹ ሁኔታ ስሇመፇጠሩ ማረጋገጥ፤
3. የካዲስተር ቀያሽ ወይም ሌዩ ፇቃዴ የተሰጠው ቀያሽ የካዲስተር ቅየሳን በምዴር
ቅየሳ መሳሪያዎች የሚያከናውን ከሆነ የቅየሳ መሳሪያዎች ትክክሇኛነት በሕግ
ሥሌጣን በተሰጠው አካሌ መረጋገጥ፤
4. በዘህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ (2) እና (3) የተዯነገገው እንዯተጠበቀ ሆኖ
የካዲስተር ቅየሳ መረጃ መነሻው ከብሔራዊ የጂኦዳቲክ ኔትወርክ ጋር የተሳሰረና
የተናበበ መሆኑ መረጋገጥ፡፡
5. ቀያሹ የሥራ ትዔዙዛን ስሇማሟሊት
1. ቀያሹ ማንኛውም የከተማ ካዲስተር የቅየሳ ጥያቄ በመዛጋቢው ተቋም ወይም
በሚመሇከተው ክፌሌ እንዱሰራ ሲታዖዛ ዯረጃውን በጠበቀ አግባብ መፇጸም እና
ምሊሽ መስጠት ይኖርበታሌ፡፡

932
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. ማንኛውም የመሬት ቅየሳ ስራ የሚሰራ አካሌ የቅየሳ ትዔዙዛ አቀባበሌን፣

አተገባበርን እንዱሁም የቅየሳ መረጃዎች ሪፕርት አዯራረግን በሕግ ሥሌጣን
በተሰጠው ተቋም በተቀመጠው ስታንዲርዴ መሰረት መፇጸም አሇበት፡፡
6. በቅየሳ ሂዯት የቀያሹ ኃሊፉነት
1. ማንኛውም የካዲስተር ቀያሽ ወይም ሌዩ ቀያሽ ራሱ ሇሚሰራቸው ወይም በራሱ
ኃሊፉነት ሇሚያከናውናቸው የካዲስተር ቅየሳ ሥራዎች ትክክሇኛነት ሙለ
ኃሊፉነት ይወስዲሌ፡፡
2. ማንኛውም የካዲስተር ቀያሽ የቅየሳ ሥራውን በሚያከናውንበት ጊዚ የቅየሳው
ሥራ በህዛብና በመንግስት አገሌግልት ሥር ባሌተያዖ መሬት ሊይ ሲሆን
ሥራውን ከመጀመሩ አስቀዴሞ ሇባሇመብቶቹ ወይም በሥራው ሂዯት ሉነኩ
ሇሚችለ አዋሳኝ የይዜታ ባሇመብቶች ከ15 ቀናት በፉት ማሳወቅ አሇበት፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ (2) በተጠቀሰው መሰረት ባሇመብቶችን ማግኘት
የማይቻሌ ሲሆን፣ የይዜታ ባሇመብቶች እንዱያውቁት የወሰን ቅየሳ መርሃ ግብሩን
የሚገሌጽ ማስታወቂያ ይዜታው በሚገኝበት መሬት ሊይ ሉታይ በሚችሌ ቦታ
ከ15 ቀናት በፉት መሇጠፌ አሇበት፡፡
4. ማንኛውም የካዲስተር ቀያሽ በዘህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ (2) ወይም (3) መሰረት
ካሳወቀ በኋሊ የጊዚ ገዯቡ ሲጠናቀቅ የሥራ ትዔዙዛ በመያዛ በላልች ሕጎች
የተቀመጡትን በመሬት የመጠቀም መብቶችን በማያዙባ መሌኩ ያሇምንም
ቅዴመ ሁኔታ የቅየሳ ሥራውን ሉያከናውን ይችሊሌ፡፡
7. የቅየሳ ሌኬት የጥራት ዯረጃዎችን ስሇመጠቀም
1. የቅየሳ ሌኬት የጥራት ዯረጃዎች በዖመኑ የቅየሳና ሌኬት ቴክኖልጂዎች ወይም
መሣሪያዎች ሊይ ተመስርቶ በሕግ ሥሌጣን የተሰጠው አካሌ በመመሪያ ወይም
በስታንዲርዴ መሠረት መፇፀም አሇበት፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተዯነገገው እንዯተጠበቀ ሆኖ የካዲስተር ቅየሳን
የሚያስፇጽመው የክሌለ መስተዲዯር ወይም የከተማ አስተዲዯር አካሌ
በሚመርጠው የቅየሳ ሌኬት ጥራት ዯረጃ መሰረት ሥራው መሰራቱን ማረጋገጥ
አሇበት፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) መሰረት የካዲስተር ቅየሳው በምን አይነት
የትክክሇኛነት ዯረጃ መሰራት እንዲሇበት ካሌተጠቀሰ፣ ቀያሹ በከተማው የመሬት

933
 የፌትህ ሚኒስቴር

ይዜታ ምዛገባ ተቋም ካዲስተር ሹም ተቀባይነት ሉያገኙ የሚችለ ሁኔታዎች

መሟሊታቸውን ማረጋገጥ አሇበት፡፡
8. ይዜታን ስሇመሇካት
በዘህ ዯንብ አንቀጽ 5 እና አንቀጽ 6 የተዯነገገው እንዯተጠበቀ ሆኖ፡-
1. በተቋሙ ወይም በተገሌጋይ ጥያቄ አዱስ ወይም ቀዴሞ የተቀየሰን ይዜታ ወሰን
ሇይቶ ሇማመሊከት በካዲስተር ቅየሳ ሹም በሚሰጠው የስራ ትዔዙዛ መሰረት ቀያሹ
የቅየሳ ስራ ማከናወን አሇበት፤
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሰረት ቅየሳ በሚካሄዴበት ወቅት ቀዴሞ
የተቀየሰው የይዜታ ወሰን ምሌክት ትክክሇኛ ያሌሆነ ቦታ ማረፈን ወይም ቦታ
መሌቀቁን በበቂ ማስረጃ እስካሌተረጋጋጠ ዴረስ ነባሩን የይዜታ ወሰን ምሌክት
እንዯ እውነተኛ ወሰን አዴርጎ ማወራረስ አሇበት፤
3. ቀዴሞ የተቀየሰን የይዜታ ወሰን ምሌክት በዴጋሜ በሚዯረግ ቅየሳ ወቅት
በመዛጋቢው ተቋም በመዛገብ ሊይ ተመዛግቦ ከሚታወቀው ጋር ያሇመጣጣም
ሲያጋጥም፣ የካዲስተር ቀያሹ በቅየሳ ንዴፈ ሊይ የዴንበሩን መዙነፌ በግሌጽ
በማመሊከት ቅየሳውን ባዯረገ በሁሇት ወራት ጊዚ ውስጥ በጽሁፌ ሪፕርት
ሇመዛጋቢ ተቋም የካዲስተር ቅየሳ ሹሙ ማስተካከያ ሥራ እንዱሰራ ማማከር
አሇበት፤
4. የመሬት ይዜታ መዛጋቢው ተቋም በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (3) መሠረት
የጽሁፌ ሪፕርት በዯረሰው በሁሇት ወራት ውስጥ የማስተካከያ ሥራ መስራት
አሇበት፡፡
9. የቅየሳ መረጃ ስሇማዯራጀት
1. የካዲስተር ቅየሳ መረጃዎች በዘህ ዯንብና አግባብነት ባሊቸው የአሰራር
ስታንዯርድች መሰረት በሚዖጋጁ ቅፆች መሞሊት አሇባቸው፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የተሞለት መረጃዎች በካዲስተር ቅየሳ
ሹም በኩሌ በሚዖጋጅ ወረቀት ወይም ዱጂታሌ ማህዯር መዯራጀት አሇባቸው፡፡
ክፌሌ ሦስት
የቅየሳ ሌኬትና ስላት
10. የይዜታ ወሰን ሌኬት

934
 የፌትህ ሚኒስቴር

1. ቀያሽ የይዜታን ወሰን መሇካት ያሇበት በቀጥታ መስመር ሌኬት ዖዳ

ምክንያታዊና ተግባራዊ ሉሆን በሚችሌ አግባብ መሆን አሇበት፡፡
2. ቀያሹ የይዜታ ወሰን ሲሇካ የሌኬት ትክክሇኛነት ሇማሳየት የሌኬት ውጤት
ምዛገባ እና የካዲስተር ቅየሳ ፔሊን ሰርተፉኬት አዖጋጅቶ ማስፀዯቅ አሇበት፡፡
3. የሌኬት ትክክሇኛነት የተገኘበት መንገዴ በስታንዲርደ መሰረት መመሊከት
አሇበት፡፡
4. የይዜታውን ቆዲ ስፊት በሄክታር ወይም በሜትር ካሬ ማሳየት መቻሌ አሇበት፡፡
11. የፍቶ መረጃን በመጠቀም ሌኬት ማካሄዴ
1. ማንኛውም ቀያሽ የምዴር ቅየሳ መሳሪያ ሳይጠቀም በፍቶግራሜትሪ ወይም
ሪሞት ሴንሲንግ መረጃ መሰብሰቢያ ዖዳ ተመስርቶ የንዴፌ ካርታ ትክክሇኛነቱ
በተረጋገጠ የካዲስተር መሰረታዊ ካርታ በመጠቀም የካዲስተር ቅየሳ ሌኬቱን
ማካሄዴ ይችሊሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ (1) የተጠቀሰው ካርታ ሇካዲስተር ቅየሳ ጥቅም ሊይ
ሉውሌ የሚችሇው ተፇሊጊው የትክክሇኛነት ዯረጃ ከተቀመጠው መስፇርት እና
ከተፇቀዯው የቦታ ትክክሇኛነት ስታንዲርዴ ጋር እኩሌ ወይም በተሻሇ ዯረጃ
ሇመሆኑ የሚገሌጽ የትክክሇኛነት ሰርተፉኬት መኖሩ ሲረጋገጥ ብቻ ነው፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ (1) የተጠቀሰው ዖዳ ጥቅም ሊይ ከዋሇ ቀያሹ በቅየሳ
ፔሊኑ ሊይ የተሰራበትን ዖዳ ማመሊከት አሇበት፡፡
12. አስቀዴሞ የተሇካ የቁራሽ መሬት ካርታ ሌኬት የሚሇውጥ ቅየሳ
1. የሚካሄዯው ቅየሳ አስቀዴሞ የተሇካ የቁራሽ መሬት ስፊትን ሉሇውጥ እንዯሚችሌ
ታሳቢ ሲዯረግ፣ ቀያሹ ሇውጥ ይመጣበታሌ ተብል የታሰበውን መሬት ቅየሳ ሌኬት
ተገቢነት ካሇው የቅየሳ መቆጣጠሪያ ነጥብ ጋር በማስተሳሰር የቦታው ስፊት በቅየሳ
ንዴፈ ሊይ በኮኦርዱኔት ወይም ዱግሪ ንባብና ርዛመት ሌኬት ማመሊክት
አሇበት፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተዯነገገው እንዯተጠበቀ ሆኖ በነባር የውሃ እና
የኤላክትሪክ ማሳሇፉያ መስመር ምክንያት ከመሬት በታች በላሊ ባሇይዜታ ሊይ
የመጠቀም መብት ሲፇጠር ወይም በባሇይዜታ ሊይ ሁሇተኛ ወገን የመጠቀም
መብት በህንፃ ውስጥ በነበረ የውሃ እና የኤላክትሪክ ማሳሇፉያ መስመር ሲፇጠር

935
 የፌትህ ሚኒስቴር

እና ትክክሇኛ ቦታው የት እንዯሆነ ማመሊከት ሳይቻሌ ሲቀር ግምታዊ ስፌራው

በቅየሳው ንዴፌ ሊይ ሰፌሮ ማብራሪያው በቅየሳ ማስታወሻ ሊይ መስፇር አሇበት፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) እና (2) መነሻነት የቁራሽ መሬቱ ካርታ ሌኬት
ተገቢው ማስተካከያ መዯረግ አሇበት፡፡
13. የቅየሳ መሳሪያ መስተካከሌ
1. ሇካዲስተር ቅየሳ ሥራ የሚውለ የቅየሳ መሣሪያዎች በየዒመቱ በአምራቹ ዴርጅት
በተዖጋጀው ሰነዴ ሊይ በተቀመጠው የሌኬት ትክክሇኛነት መሇኪያ ዯረጃ መሠረት
ቢያንስ አንዴ ጊዚ ተመርምረው ካሉብሬት መዯረግ አሇባቸው፡፡
2. ማንኛውም ቀያሽ የሚጠቀምበትን የቅየሳ መሳሪያ ሌኬት በመስክ በሚጠቀምበት
ጊዚ ከቅየሳ መነሻ ነጥቡ ሊይ በተዯጋጋሚ ሌኬት ወስድ ያገኘው ውጤቱ
ከተቀመጠሇት የትክክሇኛነት ወሰን በሊይ ሲሆን በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1)
የተጠቀሰውን የአንዴ ዒመት ጊዚ መጠበቅ ሳያስፇሌገው የቅየሳ መሳሪያውን
በማስመርመር ካሉብሬት ማስዯረግ አሇበት፡፡
3. ማንኛውም ካዲስተር ቀያሽ የሚጠቀምበትን የቅየሳ መሳሪያ ምን ያህሌ
የትክክሇኛነት ዯረጃ ውጤት እንዯሚያመጣሇት እርግጠኛ ካሌሆነ መጠቀም
የሇበትም፡፡
14. ግልባሌ ናቪጌሽናሌ ሳታሊይት ሲስተም መሳሪያን መጠቀምና ማዔዖናዊ ሌኬት ስራን
ስሇማረጋገጥ
1. ቅየሳው በግልባሌ ናቪጌሽናሌ ሳታሊይት ሲስተም ሥርዒት በሚጠቀም መሳሪያ
በሚከናወንበት ጊዚ ቀያሹ የግዴ መጠቀም ያሇበት ውጤታማነቱ በተረጋገጠ ዖዳ
ሆኖ ተፇሊጊውን ትክክሇኛነት በሚተገብረው የቅየሳ ዒይነት የሚያስገኝ መሆን
አሇበት፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተጠቀሰው እንዯተጠበቀ ሆኖ ከ10 ሺህ ሜትር
ርዛመት በሊይ የወሰን ቅየሳ ሌኬት ሲኖር ቀያሹ የማዔዖን ቅየሳ ሥራው
በጂኦዳቲክ ቅየሳ ንባብ መሠራቱን ማረጋገጥ አሇበት፤ ይህም ከግልባሌ
ናቪጌሽናሌ ሳታሊይት ሲስተም ንባብ በማነፃፀር በ360 ዱግሪ ሙለ የማዔዖን
ሌኬት ወይም ከአገራዊ የቅየሳ መቆጣጠሪያ መረብ ጋር የተነጻጸረ መሆን
አሇበት፡፡

936
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. ማንኛውም በዘህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ (2) ሊይ የተጠቀሱ ንፅፅሮች በቅየሳ

ንዴፈ ሊይ መመሊክት አሇባቸው፡፡
4. ማንኛውም ካዲስተር ቀያሽ ወይም ሌዩ ፇቃዴ የተሰጠው ቀያሽ ከራሱ ውጭ
ማንኛውንም ማዔዖናዊ ሌኬት በላሊ ቀያሽ አማካኝነት ወዯ ንዴፌ መቀየር
የሇበትም፡፡
5. የግልባሌ ናቪጌሽናሌ ሳታሊይት ሲስተም የቅየሳ መሳሪያ ጥቅም ሊይ ሲውሌ
ቢያንስ ትክክሇኛ የኢትዮጵያ ከፌታ ዲተም የሌኬት መጠን ያሊቸው አራት የቅየሳ
ነጥቦች አስቀዴሞ ቅየሳው በሚካሄዴበት አካባቢ መመስረት አሇባቸው፡፡
15. የሌኬቶችን ትክክሇኛነት ማረጋገጥ
1. የቅየሳው አተገባበር ሥርዒት ከፇቀዯ ካዲስተር ቀያሹ ሁለንም ሌኬቶች
በማረጋገጥ፣ ከነጥብ በኋሊ ሶስት ዳሲማሌ ማስቀመጥ በሚችሌ ዯረጃ ምስራቃዊ
እና ሰሜናዊ መስመራዊ ሌኬቶችን በሁለም አቅጣጫ በማካሄዴ እና በሜትር
በማስሊት የተዯረጉት ሌኬቶች መዛጋታቸውን በማረጋገጥ ማከናወን አሇበት፡፡
2. በከተማ ካዲስተር ቅየሳ ሥራ የተዖጋጀው መረጃ ትክክሇኛነት በሁሇት ወሰንተኞች
መካከሌ አከራካሪ ሉሆን የሚችሇው ካርታው ከተሰራበት መስፇርት መነሻ
በማዴረግ ሉፇጠር የሚችሇውን ስህተት መቀበሌ ከሚቻሌበት የስህተት ወሰን
ስታንዲርዴ መጠን በሌጦ የተገኘ ሲሆን ብቻ ነው፡፡
ክፌሌ አራት
የቅየሳ መነሻ ነጥቦች አጠቃቀምና የቅየሳ ነጥብ ትክሌ ዴንጋይ
16. ስሇ ቅየሳ መነሻ ነጥብ
1. የቅየሳ መነሻ ነጥብ ሇመወሰን የሚያገሇግሌ የቅየሳ ምሌክት ሇቀጣይ የቅየሳ ሥራ
እንዱጠቅም ሇማዴረግ ሇተፇሇገው ቅየሳ ዒይነት ሲባሌ በተሇየ ሁኔታ ምን አይነት
መሆን እንዲሇበት መወሰን አሇበት፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የሚካሄዴ ቅየሳ ዛርዛር ተግባራት
በመመሪያ ይወስናለ፡፡
17. የከፌታ ቅየሳ ነጥቦች
1. ማንኛውም የከፌታ ቅየሳ ከኢትዮጵያ ክፌታ ዲተም ሌኬት ወይም ከላሊ
ተቀባይነት ካገኘ መሰሌ ዲተም ጋር መተሳሰር አሇበት፡፡

937
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. የከፌታ ዲተም በሁሇት ትክክሇኛ የኢትዮጵያ ከፌታ ዲተም ሌኬት መጠን

ባሊቸው የከፌታ ቅየሳ ነጥቦች መካከሌ ባሇ ዛግ ከፌታ ሌዩነት መረጋገጥ
አሇበት፡፡
3. የተረጋገጠ ማንኛውም የከፌታ ሌዩነት ወይም ሇቅየሳ የተዖጋጀ ከፌታ ሌኬት
በስታንዲርዴ ከተቀመጠው በትክክሇኛነቱ እኩሌ የሆነ ወይም የተሻሇ መሆን
አሇበት፡፡
4. የከፌታን ወይም የዛቅታን ወይም ሁሇቱንም መጠን ሇመወሰን በሚዯረግ ቅየሳ
ማንኛውም ቀያሽ የቅየሳ ሌኬቱን ሲሇካ ከሁሇት ወይም ከሁሇት በሊይ በሆኑ
የከፌታ ቅየሳ ነጥቦችን በማስተሳሰር መሆን አሇበት፡፡ ሆኖም ከሁሇት አንደ
ከሚቀየሰው መሬት ወሰን ውጭ መሆን አሇበት፡፡
5. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (4) መሠረት የቅየሳ ሌኬት ሲፇጸም፡-
ሀ) መነሻ ከሆነው የከፌታ ቅየሳ ነጥብ ከቁራሽ መሬቱ በ 300 ሜትር ርቀት
ውስጥ የሚገኝ የቅየሳ ነጥብ ትክሌ ዴንጋይ መሆን አሇበት፤ ወይም
ሇ) ከሚሇካው መሬት ወሰን ውጭ ነባር ቋሚ የቅየሳ ነጥብ መጠቀም
በማይቻሌበት ሁኔታ አዱስ የቅየሳ ነጥብ ከቁራሽ መሬቱ በ 300 ሜትር
ርቀት ወሰን ውስጥ ይዖጋጃሌ፡፡

18. የቅየሳ ምሌክቶች ቅርጽ እና ቅጾች

1. ዖሊቂነት እና ቋሚነት ሊሇው የቅየሳ ሥራ የሚያገሇግለ የቅየሳ ምሌክቶች ቅርጽ
እና ቅጾች በአገር አቀፌ ዯረጃ በሚመሇከተው አካሌ በተዖጋጀ ስታንዲርዴ
መሰረት መሆን አሇበት፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የተዖጋጀ ስታንዲርዴ በላሇ ጊዚ
በካዲስተር ቅየሳ ሹም አጽዲቂነት መዛጋቢው ተቋም በሚያወጣው የመመዖኛ
መስፇርት መሰረት ይሆናሌ፤ ዛርዛሩ በመመሪያ ይወሰናሌ፡፡
19. የወሰን ምሌክት ስሇማዴረግ
1. በካዲስተር ቅየሳ ወቅት የወሰን ምሌክቶች በችካሌና አቅጣጫን በሚያሳዩ
ምሌክቶች መቀመጣቸው መረጋገጥ አሇበት፡፡

938
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. የወሰን ማዔዖን ችካሌ ውፌረት እና ከፌታ በአገር ዯረጃ ተፇፃሚ በሚሆን

ስታንዲርዴ በተቀመጠው ዯረጃ መሠረት ሇረዥም ጊዚ የሚያገሇግሌ፣
የማይንቀሳቀስ እና በቀሊለ ሉታይ እና ሉገኝ የሚችሌ መሆን አሇበት፡፡
20. የወሰን ማዔዖናት እና ማጣቀሻ ምሌክት
1. የወሰን ማዔዖን ችካሌ እና ማጣቀሻ ምሌክት በአንዴ ቦታ ከተገኙ ቀያሹ በሁሇቱ
መካከሌ ያሇውን አቀማመጥ እና ርቀት በማስሊት መወሰን አሇበት፡፡
2. ከዋናው ማጣቀሻ ሰነዴ ጋር ያሇመጣጣም ከተገኘ ቀያሹ ላልች ሰነድችን
በማገናዖብ የትኛው መወሰዴ እንዲሇበት መወሰንና የተከሰተውን ሌዩነት ምንነት
በቅየሳ ንዴፌ ሊይ በዛርዛር ማስቀመጥ አሇበት፡፡
21. የቅየሳ መቆጣጠሪያ ነጥቦችን ስሇማስተካከሌ
1. ማንኛውም አዱስ የካዲስተር ቅየሳ ከፉለን የመሬት ይዜታ ቀዴሞ ከተመዖገበው
መረጃ አንጻር የሚያናጋ ከሆነ የካዲስተር ቀያሹ እያንዲንደን የወሰን ማዔዖን
ምሌክት ሌኬት ከዘህ ቀዯም መነሻ ሆኖ ካገሇገሇ እና ከይዜታ ወሰን ማዔዖን
ምሌክት ጋር ትስስር ከነበረው የቅየሳ መቆጣጠሪያ ነጥብ መነሻ በማዴረግ
እያንዲንደ የወሰን ማዔዖን ምሌክት ትክክሇኛ ቦታ ሊይ ማረፈን ማረጋገጥ
አሇበት፡፡
2. ወሳኝ የሚባለ የቅየሳ መቆጣጠሪያ ነጥቦች ከተበሊሹ፣ ቀያሹ አዱስ ሌኬት
በማካሄዴ የይዜታ ወሰን እና የወሰን ማዔዖናትን ሇመወሰን ካስፇሇገው፣ ኩታ ገጠም
አጎራባች እና ከመንገዴ ባሻገር በተቃራኒ ወገን ባለ ክፊይ መሬቶች አጥሮች እና
ላልች ቋሚ ምሌክቶችን እንዯ አስፇሊጊነቱ በከፉሌ ወይም በሙለ መረጃዎችን
በመውሰዴ መሇካት ይችሊሌ፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) እና (2) መሰረት ማሻሻያ በሚኖርበት ጊዚ ቀያሹ
በከፉሌ ወይም በሙለ ጥቅም ሊይ የሚያውሊቸውን መረጃዎች በመመርመር
ትክክሇኛ ትስስራቸውን በማረጋገጥ ቦታቸውን ማመሊከት አሇበት፡፡
22. የቅየሳ መቆጣጠሪያ እና የወሰን ምሌክት አጠባበቅ
1. ሇካዲስተር ሥራ የሚውሌ የቅየሳ መቆጣጠሪያ ምሌክት ስሌጣን በተሰጠው አካሌ
በተቀመጠው ስታንዲርዴ መሰረት ሇጥበቃ ምቹ የሆነ መከሊከያ ሉገነባሇት እና
የሕግ ጥበቃ ሉዯረግሇት ይገባሌ፡፡

939
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. የወሰን ምሌክት ከተዯረገ በኋሊ የወሰን ምሌክቱ ተጠቃሚ የሆኑ ባሇይዜታዎች

ወይም የሚመሇከተው የአካባቢው የታችኛው እርከን የአስተዲዯር አካሌ ዯህንነቱን
በተመሇከተ የመከታተሌ እና ሇውጥ ሲኖር ሇመዛጋቢው ተቋም ሪፕርት
የማዴረግ ኃሊፉነት አሇበት፡፡
23. የመስክ ሌኬትና ርቀት አመዖጋገብ
1. ማንኛውም ቀያሽ የይዜታን ወሰን ምሌክት ሲሇካ የወሰን ምሌክቱን ቀዴሞ
ከነበረበት ቦታ በማያናጋ አኳኋን መሇካት አሇበት፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሰረት የተሇካው የይዜታ ወሰን ተመዛግቦ
በሰነዴ ሊይ ከተመሊከተው የመሬት ይዜታ ወሰን ጋር እንዯማይጣጣም ከታወቀ
ቀያሹ አሇመጣጣሙን በማስታወሻ በማስፇር የወሰኑን ርቀት ማረጋገጥና የላሊ
አካሌ የይዜታ ወሰን ርቀት በመውሰዴ አመሊክቶ ያገኘውን ሌኬት ከቅየሳ
መቆጣጠሪያ ነጥብ ተነስቶ በንጽጽር ማረጋገጥ አሇበት፡፡
3. የመሬት ይዜታን ወሰን ሇመወሰን የቅየሳ መቆጣጠሪያ ነጥብ በማይኖርበት ጊዚ
ቀያሹ በቅየሳ ማስታወሻው ሊይ ሌኬቱን ሇማከናወን በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ
(1) መሠረት በቂ ሌኬትን በቀዴሞ ቦታው ሇማካሄዴ የሚያስችሌ መሬት ያሇ
መሆኑን ማረጋገጥ አሇበት፡፡ ሆኖም ኩታ ገጠም መሬት ወይም አጎራባች ክፊይ
መሬት መግፊት እንዯማይቻሌ ማመሊከት አሇበት፡፡

ክፌሌ አምስት
ስሇመስክ ማስታወሻ
24. የመስክ ማስታወሻ አዖገጃጀት
የመስክ ማስታወሻ በስታንዲርደ በተገሇጸው መሰረት በምዛገባ ተቋሙ መዖጋጀት
አሇበት፡፡
25. የመስክ ማስታወሻ መረጃን መሰብሰብ
ቀያሹ የመስክ ማስታወሻ መረጃን ሲሰበስብ ሌኬቶችን፣ የአየሩን ሁኔታና የሌኬት
አመዖጋገቡን ከላልች ጠቃሚ መረጃዎች ጋር በማመሳከር እና በማስተሳሰር

940
 የፌትህ ሚኒስቴር

በስታንዲርደ መሰረት መመዛገብ አሇበት፡፡ እንዱሁም ሇመስክ ማስታወሻ ጠቃሚ

የሚባለ ላልች መረጃዎችና ድክመንቶች ከመስክ ማሰባሰብ አሇበት፡፡
26. በመስክ የሚሰበሰቡ ዱጂታሌ መረጃዎች
1. ቀያሹ በመስክ የሚሰበስባቸውን ዱጂታሌ መረጃዎች ከሰበሰበ የሰበሰበውን ቅጅ
በፊይሌ መረጃ አያያዛ ሥርዒት ተጠቅጥቆ ሲቀመጥ የተሟሊ እና ትክክሇኛ የቅየሳ
ንዴፌ ወይም ፔሊን ማሠራት በሚችሌ መሌኩ መሆን አሇበት፡፡
2. ቀያሹ አስቀዴሞ በሙለም ሆነ በከፉሌ በግልባሌ ናቪጌሽናሌ ሳተሊይት ሲስተም
የቅየሣ ሌኬት ሥርዒት መረጃ መዛግቦ ከሆነ፣ በዱጅታሌ የተመዖገበው መረጃ
የማነፃፀሪያው መነሻ ሌኬት ወይም የቦታ አቀማመጥ መረጃው የኤላክትሮኒክስ
የቅየሣ መሣሪያ በሚጠይቀው ፍርማት መሠረት ቅርጹ ሳይቀየር የተሟሊ እና
ትክክሇኛ የቅየሳ ፔሊን መስራት በሚያስችሌ መሌክ መጠበቅ አሇበት፡፡
27. በመስክ ማስታወሻ የጂኦዳቲክ ሌኬት ንባቦችን መመዛገብ
1. ማንኛውም ቀያሽ በመስክ ማስታወሻው ሊይ የቅየሳ መነሻ ነጥብ መስመር እና
አቅጣጫ ወይም ኦረንቴሽኑ የተወሰዯበት የመጀመሪያ መነሻ ነጥብን ግሌፅና
በማያሻማ መሌኩ ማመሊከት አሇበት፡፡
2. ቀያሹ የጂኦዳቲክ ንባብ የሚያካሂዴ ከሆነ ቀን፣ ሰዒት እና አግባብ ያሇው የቅየሳ
መቆጣጠሪያ ሊቲትዩዴ እና በአጠቃሊይ በቦታው ሊይ ከተካሄዯ የቅየሳ ንባብ ጋር
መስፇር ይኖርበታሌ።
3. ሁለም ማዔዖኖች እና አቅጣጫዎች በሚወሰደበት ጊዚ በዱግሪ፣ በዯቂቃ እና
በሰከንዴ ዯረጃ መገሇጽና መመዛገብ አሇባቸው፡፡ አቅጣጫዎቹም በሰአት
አቆጣጠር አቅጣጫ መቀመጥ ወይም በግራዴ ተነቦ መመዛገብ አሇበት፡፡
4. በዘህ አንቀጽ ከንዐስ አንቀጽ (1) እስከ (3) የተመሇከቱት እንዯተጠበቁ ሆነው
ቀያሹ ላልች ሇዘሁ ሥራ ያገሇግሊለ የተባለትን መረጃዎች በግሌፅ በሚነበብ
መሌኩ በመስክ ማስታወሻው ሊይ መመዛገብ አሇበት፡፡
28. በመስክ ማስታወሻ የተያ዗ መረጃዎችን ትክክሇኛነት ስሇማረጋገጥ
በመስክ ማስታወሻ የተመዖገቡትን መረጃዎች ትክክሇኛነት በተመሇከተ ሇማረጋገጥ
ቀያሹ ሙለ ስሙን ፉርማውን እና የተሰራበትን ቀን ማስፇር አሇበት፡፡
ክፌሌ ስዴስት
የቅየሣ ንዴፌ

941
 የፌትህ ሚኒስቴር

29. የቅየሳ ንዴፌ ቅፆች

1. ማንኛውም ቀያሽ የካዲስተር ሌኬት ሲያከናውን የቅየሳ ንዴፌ ቅፆች መጠቀም
አሇበት፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተገሇጹ ቅፆች ሥሌጣን ባሇው አካሌ ሇዘሁ
ተግባር ተብሇው የተቀመጡ ዯረጃዎችን ጠብቀው መዖጋጀት አሇባቸው፡፡
30. የዲተም መረጃዎችን መመዛገብ
1. ማንኛውም ቀያሽ የካዲስተር ሌኬት ሲያከናውን የዲተም መረጃዎች ኮዴ፣ ዜን፣
ኮኦርዴኔት፣ መስፇርት እና የስህተት ወሰኑን አሟሌቶ መመዛገብ አሇበት፡፡
31. የከፌታ መቆጣጠሪያ ነጥብ መመዛገቢያ ዖዳ
በቅየሳ ፔሊን ሊይ የእያንዲንደ ከፌታ መቆጣጠሪያ ነጥብ ተፇጥሯዊ ባህሪ ይዜታ እና
የከፌታ ዋጋ እንዱሁም የከፌታ መቆጣጠሪያ ነጥብ የከፌታ ዋጋ ከመረጃ ሰጪው
ባሇስሌጣን የተገኘበት ቀን መስፇር አሇበት፡፡
32. የመሬት ይዜታ ወሰኖችን ስሇማመሊከት
የመሬት ይዜታ ወሰኖች ከማመሊከት የቅየሳ ንዴፈ በሚጠይቀው ወይም በሚፇሌገው
አግባብ ምሌክቶችን፣ የወሰኑን ዒይነት፣ የተወሰዯው ግዴግዲ ከሆነ የጋራ መሆኑንና
የወሰን መሇያውን እና ላልች ጠቃሚ ነገሮች መመዛገብ አሇባቸው፡፡
33. የተፇጥሮ ክስተትን በይዜታ ወሰንነት ማሣየት
የተፇጥሮ ክስተትን በይዜታ ወሰንነት የሚያሳይ የቅየሳ ንዴፌ በወቅቱ በመሬቱ ሊይ
ያሇውን ነባራዊ ሁኔታን የሚያሳይ ሆኖ መነዯፌ አሇበት፡፡
ክፌሌ ሰባት
ስሇ ካዲስተር ካርታ አሠራር
34. ስሇካዲስተር ካርታ ዛግጅት
1. መዛጋቢው ተቋም የካዲስተር ሥርዒት ሇመዖርጋት አስቀዴሞ የካዲስተር
መሠታዊ ካርታ እንዱዖጋጅሇት ማዴረግ ወይም የተዖጋጀሇትን መሠረታዊ ካርታ
መጠቀም አሇበት፡፡
2. የመሬት ይዜታ ማረጋገጫ ሠፇር ካርታ በውስጥ የሚካተቱ ቁራሽ መሬቶችን
ከሌዩ የቁራሽ መሬት ኮዲቸው ጋር በካርታ ሊይ በግሌጽ ሇማሳየት በሚመጥን
መስፇርት የካዲስተር ካርታ ኢንዳክስን መሠረት አዴርጎ ካርታው በስታንዲርደ
መሰረት መዖጋጀት አሇበት፡፡

942
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. የካዲስተር ካርታ የሚመነጨው ከመሠረታዊ ካዲስተር ካርታ፣ መብት ፇጣሪው

ተቋም በይዜታ ከገሇፀው ሰነዴ እውነታ እና በአዱስ መሌክ የተወሰዯው ሌኬት
ጥራቱን እና ተመጋጋቢነቱን የጠበቀ መሆኑ ከተረጋገጠ በኋሊ መሆን አሇበት፡፡
35. የይዜታ ካርታና የቁራሽ መሬት ሌዩ መሇያ ኮዴ
1. የቁራሽ መሬት ሌዩ መሇያ ኮደ በየትኛውም የሀገሪቱ የከተማ ክፌሌ የማይዯገም
መሆኑ እንዯተጠበቀ ሆኖ ከገጠር ቁራሽ መሬት መሇያ ኮዴ ጋር የተጣጣመ
መሆን አሇበት፡፡
2. የቁራሽ መሬት መሇያ ኮደ የሚተገበርበት ስታንዲርዴ የገጠር ቁራሽ መሬት
መሇያ ኮዴ አሰጣጥን ከግምት ውስጥ ያስገባ መሆን አሇበት፡፡
3. ጠቋሚ ካርታው የይዜታውን ሌኬት፣ ኮደን፣ መስፇርቱን፣ መረጃዎቹንና
የተገናዖበውን የመስክ ማስታወሻ ባካተተ መሌኩ መዖጋጀት አሇበት፡፡
ክፌሌ ስምንት
ሌዩ ሌዩ ዴንጋጌዎች
36. የቀያሽ ዯረጃ እና ተጠያቂነት
1. የካዲስተር ቀያሽ በሙያው እውቅና ከተሰጠው ተቋም የተመረቀ፣ የሙያ ምዖና
አሌፍ ተገቢውን የብቃት ዯረጃ ሰርተፉኬት ያገኘ እና ከዘሁ ሙያ ጋር በቀጥታ
ተያያዠነት ያሇው ስራ ሊይ ከሶስት ዒመታት ሊሊነሰ አገሌግልት የሰጠ፣ ባሇፈት
ሶስት ዒመታት ሥራ ሊይ ስሇመሆኑ ወይም የሙያ ማሻሻያ ሥሌጠና ሇመውሰደ
ማስረጃ የሚያቀርብ መሆን አሇበት፡፡
2. ሌዩ ፇቃዴ የተሰጠው ቀያሽ በሙያው ከታወቀ ተቋም ተምሮ የተመረቀ፣ የሙያ
ምዖና ፇተና አሌፍ ተገቢውን የብቃት ዯረጃ ሰርተፉኬት ያገኘ እና ከዘሁ ሙያ
ጋር በቀጥታ ተያያዠነት ያሇው ሥራ ሊይ አንዴ አመት የሥራ ሌምዴ ያሇው
መሆን አሇበት፡፡
3. ማንኛውም የካዲስተር ቀያሽ የቅየሳ ስራን እንዱያከናውን በተቀበሇው ትዔዙዛ
መሰረት የቅየሳ ሥራውን አሟሌቶ እና ትክክሇኛነቱን ጠብቆ ባያከናውን፣ በከፉሌ
ቢያጓዴሌ ወይም ቢያሳስት በዘህ ዯንብ አንቀጽ 37(1) መሰረት ተጠያቂ
ይሆናሌ፡፡

943
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. ማንኛውም ሌዩ ፇቃዴ የተሰጠው ቀያሽ የተቀበሇውን የሥራ ትዔዙዛ በተቀበሇው

መሰረት አሟሌቶ እና ትክክሇኛነቱን ጠብቆ ባያከናውን፣ ቢያጓዴሌ ወይም
ቢያሳስት በዘህ ዯንብ አንቀጽ 37 (1) መሰረት ተጠያቂ ይሆናሌ፡፡
37. ዯንብ ስሇመተሊሇፌ
1. የዘህን ዯንብ ማናቸውንም ዴንጋጌዎች፣ ይህንን ዯንብ ተከትሇው የወጡ
መመሪያዎች፣ በመመሪያዎቹ መሠረት የሚወጡ የመንግስት አካሌ ሕጋዊ
ትእዙዜችን እንዱሁም በላልች ሕጎች የካዲስተር ቀያሽን አስመሌክቶ የተቀመጡ
የሥነ ምግባር ኃሊፉነቶችን አሇመወጣት የሙያ ሥነ ምግባር ዯንብ በመጣስ
ያስጠይቃሌ፡፡
2. የቅየሳ ነጥብ እና የወሰን ምሌክትን ከሥፌራው ያነሳ፣ ያዖዋወረ፣ በሏሰተኛ ሥፌራ
ሊይ የተከሇ ወይም ወዯ ሏሰተኝት የሇወጠ ወይም እንዲይታወቅ ያጠፊ
ማንኛውም ሰው በወንጀሌ ሕጉ አንቀጽ 688 መሠረት ተጠያቂ መሆኑ
እንዯተጠበቀ ሆኖ የተነሳውን የቅየሳ ነጥብ ወይም የወሰንነ ምሌክት ወዯ ነበረበት
ሇመመሇስ የሚያስፇሌገውን ወጪ እንዱሸፌን ይዯረጋሌ፡፡
38. ተፇፃሚነት ስሇማይኖራቸው ሕጎች
ይህንን ዯንብ የሚቃረን ማንኛውም ዯንብ፣ መመሪያ ወይም ሌማዲዊ አሰራር በዘህ
ዯንብ ውስጥ በተሸፇኑ ጉዲዮች ሊይ ተፇፃሚነት አይኖረውም፡፡
39. ዯንቡ የሚፀናበት ጊዚ
ይህ ዯንብ በፋዯራሌ ነጋሪት ጋዚጣ ታትሞ ከወጣበት ቀን ጀምሮ የፀና ይሆናሌ፡፡

አዱስ አበባ ጥቅምት 10 ቀን 2007 ዒ.ም

ኃይሇማርያም ዯሳሇኝ
የኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ጠቅሊይ ሚኒስትር

ዯንብ ቁጥር 324/2006

የከተማ መሬት ይዜታ ማረጋገጥ እና ምዛገባ የሚኒስትሮች ምክር ቤት ዯንብ
የሚኒስትሮች ምክር ቤት የኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ አስፇፃሚ አካሊትን
ስሌጣንና ተግባር ሇመወሰን በወጣው አዋጅ ቁጥር 691/2003 አንቀጽ 5 እና በከተማ መሬት
ይዜታ ምዛገባ አዋጅ ቁጥር 818/2006 አንቀጽ 54(1) መሠረት ይህንን ዯንብ አውጥቷሌ፡፡

944
 የፌትህ ሚኒስቴር

ክፌሌ አንዴ
ጠቅሊሊ

1. አጭር ርዔስ
ይህ ዯንብ ‘የከተማ መሬት ይዜታ ማረጋገጥ እና ምዛገባ የሚኒስትሮች ምክር ቤት
ዯንብ ቁጥር 324/2006’ ተብል ሉጠቀስ ይችሊሌ፡፡
2. ትርጓሜ
የቃለ አገባብ የተሇየ ትርጉም የሚያሰጠው ካሌሆነ በስተቀር በዘህ ዯንብ ውስጥ፦
1. ‘አዋጅ’ ማሇት የከተማ መሬት ይዜታ ምዛገባ አዋጅ ቁጥር 818/2006 ነው፤
2. በአዋጁ አንቀጽ 2 የተሰጡ ትርጓሜዎች ተፇጻሚ ይሆናለ፤
3. ‘የመሬት ይዜታ ማረጋገጥ’ ማሇት በአንዴ ቁራሽ መሬት ሊይ ያሇ የመሬት ይዜታ
መብትን በአዋጁና በዘህ ዯንብ መሠረት ማረጋገጥ ነው፤
4. ‘የከተማ ጣቢያ’ ማሇት በአንዴ ከተማ ዛቅተኛ አስተዲዯር እርከን ሥር የሚገኝ
መሬት ሆኖ ሇከተማ ጣቢያ በተቀመጠው ስታንዲርዴ መሰረት በ዗ሪያ ገጠም
መንገድችን እና መስመራዊ ገጽታዎችን ተከትል የሚከሇሌ በውስጡ አንዴ
ወይም ከአንዴ በሊይ ይዜታዎች የያዖ ሥፌራ ነው፤
5. ‘የመሬት ይዜታ መብት ሰጪ ተቋም’ ማሇት በሚረጋገጠው ቁራሽ መሬት ሊይ
በህግ መሠረት መሬትን የመጠቀም መብት የመስጠት ሥሌጣን የነበረው እና
ያሇው አካሌ ነው፤
6. ‘የመሬት ይዜታ የክርክር መዛገብ’ ማሇት የይዜታ ማረጋገጥ ሇጊዚው
የማይከናወንባቸው የመሬት ይዜታዎች ሰነድቻቸው እስኪረጋገጥ በጊዚያዊነት
የሚቆዩበት መዛገብ ነው፤
7. ‘የመሬት ይዜታ ማረጋገጫ መዛገብ’ ማሇት በወረቀት ወይም በዱጂታሌ መዛገብ
ዯረጃ የሚዖጋጅ የቁራሽ መሬት ሌዩ መሇያ ኮዴ የታወቀ የመሬት ይዜታ መብት
እና ወሰን ተረጋግጦ የሚመዖገብበት መዛገብ ነው፤
8. ‘የመሬት ይዜታ መብት መዛገብ’ ማሇት በወረቀት ወይም በወረቀትና በዱጂታሌ
የሚዖጋጅ በሌዩ የመሇያ ቁጥር የታወቀ የእያንዲንደ የይዜታ ተጠቃሚዎችን፣
መብት፣ ክሌከሊና ኃሊፉነት የሚመዖገብበት መዛገብ ነው፤

945
 የፌትህ ሚኒስቴር

9. ‘የማይንቀሳቀስ ንብረት’ ማሇት የከተማ መሬትንና በመሬቱ ሊይ የሚገኘውን

መሬት ነክ ንብረት፣ በመሬት ሊይ በቋሚነት የተገነቡ ግንባታዎችን ወይም
የተተከለ ቋሚ ተክልችን የሚያካትት ሲሆን ላልች ተነሽ ንብረቶች እንዯሰብሌ፣
ሳር እና ቋሚ ያሌሆኑ ተክልችን አይጨምርም፤
10. ‘ሰብ ሉዛ’ ማሇት በኢንደስትሪ ዜን የሇማ የመሬት ይዜታ ሙለ በሙለ ወይም
በከፉሌ በሉዛ ሥርዒት አግባብ ማከራየት ነው፤
11. ‘መዯበኛ አዴራሻ’ ማሇት የመሬት ይዜታው የሚገኝበት አዴራሻ ሆኖ ከወረዲ
በታች ቀጠና፣ ሠፇር፣ ጣቢያ እና የቤት ቁጥር የሚገሇጽበት ነው፤
12. ‘አማካሪ ኮሚሽን’ ማሇት በዘህ ዯንብ በአንቀጽ 29 መሠረት የሚቋቋም ኮሚሽን
ነው፤
13. ‘የዋስትና ፇንዴ’ ማሇት መዛጋቢ ተቋም ሊረጋገጣቸውና ሇመዖገባቸው የከተማ
መሬት ይዜታዎች በተቋሙ ስህተት በተፇጠሩ የመሬት ይዜታ መብት መዙባቶች
ምክንያት ሇሚዯርስ ጉዲት ካሣ ክፌያ እንዱውሌ በየጊዚው ከሚዯረግ የከተማ
መሬት ይዜታ የመጠቀም መብት ዛውውር ከግብይቱ ዋጋ አንዴ መቶኛ ሳይበሌጥ
የሚሰበሰብ ክፌያ ነው፡፡
3. የምዛገባ ዒሊማዎች
የመሬት ይዜታ ምዛገባ የሚከተለ ዒሊማዎች ይኖሩታሌ፦
1. ከተሞች ያሊቸውን የመሬት ሀብት ሇይተው እንዱያውቁና የመሬት ይዜታው
በማን፣ መቼ፣ ሇምን አገሌግልት፣ በምን ሁኔታና ሇምን ያህሌ ጊዚ እንዯተያዖ
ህጋዊ የሆነ መረጃ እንዱኖራቸው በማዴረግ በመሬት ሊይ ሇሚያስተሳሌፈት ውሳኔ
ምቹ ሁኔታመፌጠር፣
2. የመሬት ይዜታ ባሇመብት የሆነ ሰው በመሬት ይዜታው ሊይ ያፇራውን ሀብት
በዋስትና በማስያዛ ከከተሞች የኢኮኖሚ፣ ማህበራዊ እና አካባቢያዊ ዔዴገት ውስጥ
ተጠቃሚ እንዱሆን ማስቻሌ፤
3. የመሬት ይዜታ ሊይ ያሇን የተጠቃሚነት መብትን፣ የአገሌግልት አይነት
በይዜታው ሊይ ያሇን የማይንቀሳቀስ ንብረት ሌውውጥ ተቀባይነት ባሇው ማስረጃ
ሊይ እንዱገነባ ምቹ ሁኔታ በመፌጠር በሂዯቱ ሇሁለም ሰው ግሌጽነት
የሚፇጠርበትን የአሰራር ሥርዒት መዖርጋት;

946
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. በመብት ሰጪ ተቋም የተሰጠ የመሬት ይዜታ መብት፣ ክሌከሊ እና ኃሊፉነት

ከተሞች ዋስትና እንዱሰጡ በማዴረግ የመሬት ይዜታን አስመሌክቶ የሚነሳ
ክርክር በመቀነስ ህብረተሰቡ የመሬት ይዜታ ተጠቃሚነት መብቱን አረጋግጦ
ጊዚውን ሇሌማት የሚያውሌበት አመቺ ሁኔታ መፌጠር፡፡
4. የመሬት ይዜታ መብት ማረጋገጥ መርሆዎች
1. በህግ ሥሌጣን ከተሰጠው አካሌ ውጭ መዛጋቢው ተቋም በመሬት ይዜታ
ማረጋገጥ ሂዯት ያሇን የይዜታ መብት ማሻሻሌ ወይም ያሌነበረ አዱስ የመሬት
ይዜታ መብት መስጠት አይችሌም፡፡
2. የመሬት ይዜታ መብት የማረጋገጥ ሂዯት በይዜታው ሊይ ያሇ መብት፣ ክሌከሊና
ኃሊፉነት አስቀዴሞ ተረጋግጦ የሚመዖገብበት ሂዯት በመሆኑ የባሇይዜታው
የመሬት ይዜታ መረጃ ከመሬት አስተዲዯር የይዜታ መረጃ ጋር ተመሳሳይ መሆን
ይኖርበታሌ፡፡
3. የመሬት ይዜታ መብት ይረጋገጥሌኝ ጥያቄ ያሌቀረበበት እና የማይንቀሳቀስ
ንብረት ያሊረፇበት መሬት የመሬት ይዜታ መብት ሰጪ ተቋም ስም እንዱመዖገብ
ይዯረጋሌ፡፡
4. መብት ጠያቂው ከመሬት ይዜታ መብት ይረጋገጥሌኝ ጥያቄ ጋር በማስረጃነት
አያይዜ ያቀረበው ሰነዴ ሇመሬት ይዜታ መብት ማረጋገጥ ሂዯት ብቁ ካሌሆነ
ሥሌጣን ባሇው የመሬት ይዜታ መብት ሰጪ ተቋም የመሬት ይዜታው መብት
ትክክሇኛነት ተረጋግጦ መቅረብ አሇበት፡፡

5. ስሇአንዴ ቁራሽ መሬት ይዜታ መብት እና ወሰን በትክክሌና በተሟሊ ሁኔታ

ተረጋግጦ በመዛጋቢው ተቋም የተመዖገበ መብት፣ ክሌከሊ እና ኃሊፉነት መረጃ
ሇተመሳሳይ ሥራም ሆነ ሇመሬት ይዜታ አስተዲዯር አገሌግልት መሠረታዊ
መነሻ ሆኖ ያገሇግሊሌ፡፡
ክፌሌ ሁሇት
የመሬት ይዜታ ማረጋገጥ ሥርዒት
ንዐስ ክፌሌ አንዴ
የመሬት ይዜታ መብት እና ወሰን ማረጋገጥ አተገባበር

947
 የፌትህ ሚኒስቴር

5. የመሬት ይዜታ ማረጋገጥ ሥርዒት ቅዴመ ሁኔታዎች

1. በመሬት ይዜታ ማረጋገጫ ሠፇር ውስጥ የሚገኙ ሁለም ቁራሽ መሬቶች
በካዲስተር መሰረታዊ ካርታ ሊይ ተሇይተውና የራሳቸው መሇያ ኮዴ
የተዖጋጀሊቸው መሆን አሇባቸው፡፡
2. የመሬት ይዜታን ሇማረጋገጥ በተመረጠው የመሬት ይዜታ ማረጋገጫ ሠፇር
ውስጥ ወይም በአጎራባች የመሬት ይዜታ ማረጋገጫ ሠፇር ውስጥ የወሰን ሌኬት
ሇማካሄዴ የሚያስችሌ ከሁሇት ያሊነሰ የቅየሣ መቆጣጠሪያ ነጥብ መተከሌ
ይኖርበታሌ፡፡
3. ሥሌጣን ካሇው የመሬት ይዜታ መብት ሰጪ ተቋም በቁራሽ መሬት ሊይ
የተፇጠረውን መብት፣ ክሌከሊና ኃሊፉነት ዒይነት የሚገሌጽ የእያንዲንደ ቁራሽ
መሬት ማስረጃ በተዖጋጀው የርክክብ ሠነዴ መሰረት ሇመዛጋቢው ተቋም
መተሊሇፌ አሇበት፡፡
4. መዛጋቢ ተቋሙ ከመሬት ይዜታ መብት ሰጪው ተቋም ጋር በመመካከር
የመሬት ይዜታ ማረጋገጥ ሥራ የሚጀመርበትን አካባቢ ሇቅዴመ ዛግጅት
እንዱረዲ በቅዴሚያ ሇይቶ ሇከተማ መሬት አስተዲዯር ተቋማት እና
ሇሚመሇከታቸው አካሊት ማሳወቅ አሇበት፡፡

6. በስሌታዊ ዖዳ የመሬት ይዜታን ስሇማረጋገጥ

1. ከተሞች የህጋዊ ካዲስተር ሥርዒትን በአጭር ጊዚ ሇመገንባት በስሌታዊ የይዜታ
ማረጋገጥ ዖዳ የመሬት ይዜታን መብትና ወሰንን ማረጋገጥ አሇባቸው፡፡
2. በስሌታዊ የይዜታ ማረጋገጥ ዖዳ እንዱከናወን በተወሰነበት ቀጠና እና ሠፇር
ውስጥ ይዜታ ያሇው ማንኛውም ሰው ይዜታው እንዱረጋገጥሇት የማመሌከት
ግዳታ አሇበት፡፡
7. በአሌፍ አሌፍ ዖዳ ይዜታን ስሇማረጋገጥ

948
 የፌትህ ሚኒስቴር

1. የከተማ አስተዲዯር የይዜታ ማረጋገጥ ሥራውን በስሌታዊ ዖዳ ከማረጋገጥ

በተጨማሪ በአሌፍ አሌፍ ዖዳ ሇማከናወን ሲወስን ሇሕዛብ ይፊ ማዴረግ አሇበት፡
2. ሥሌታዊ የይዜታ ማረጋገጥ ከሚከናወንበት ቀጠናና ሠፇር ውጭ የሚገኙ
ባሇይዜታዎች በአሌፍ አሌፍ ዖዳ ይዜታቸው እንዱረጋገጥሊቸው ጥያቄ ማቅረብ
ይችሊለ፡፡
3. በአሌፍ አሌፍ ዖዳ የመሬት ይዜታው እንዱረጋገጥሇት የሚጠይቅ ማንኛውም ሰው
ሇዘህ ዒሊማ የተዖጋጀውን የማመሌከቻ ቅጽ በመሙሊትና የተተመነውን
የአገሌግልት ክፌያ በመፇፀም ጥያቄውን ማቅረብ አሇበት፡፡
4. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (3) መሠረትመዛጋቢው ተቋም የአገሌግልት ክፌያን
ሇመተመን የሚከተለትን ከግምት ውስጥ ማስገባት አሇበት፦
ሀ) የሰነዴ ማሰባሰብ እና ማጣራት ሥራን፤
ሇ) የመስክ ወሰን የማረጋገጥ እና የቅየሳ ሌኬትን፤
ሏ) የመሬት ይዜታውን የማረጋገጥ ሥራ በተጠየቀው አግባብ ሇመፇፀም
ሇህዛብ ማስታወቂያ የሚወጣ ወጪን፤
መ) የሚረጋገጠው የመሬት ይዜታ ስፊት እና የገበያ ዋጋ ግምትን፤ እና
ሠ) ስህተት ቢፇፀም በላሊ ወገን ሊይ ሉያስከትሌ የሚችሇውን የጉዲት
ተጋሊጭነት መጠን፡፡
5. በአሌፍ አሌፍ ዖዳ የመሬት ይዜታው የማረጋገጥ አገሌግልት ይሰጠኝ ብል
ያመሇከተ ባሇይዜታ የአገሌግልት ክፌያውን አጠናቆ ከፌል አገሌግልቱን
እንዯማይፇሌግ ቢያሳውቅ አገሌግልቱ ይቋረጣሌ፤ ነገር ግን ሇተጠየቀው
አገሌግልት ከተዯረገው ክፌያ ሇአገሌግልቱ የወጣው ወጪ ተቀንሶ ቀሪው ተመሊሽ
ይዯረጋሌ፡፡
6. በአሌፍ አሌፍ ዖዳ የመሬት ይዜታ የማረጋገጥ አገሌግልት ሇማግኘት የሚፇሌግ
አመሌካች የያዖውን የመሬት ይዜታ ማስረጃ ፍቶ ኮፑ ከዋናው ጋር በማቅረብ
ከተመሳከረ በኋሊ ፍቶ ኮፑውን ማስረከብ አሇበት፡፡
7. አመሌካቹ የከተማ መሬት ይዜታ መብቱን ያገኘው በሽያጭ፣ በስጦታ ወይም
በላሊ ህጋዊ መንገዴ ከሆነ ከመብት ሰጪ ተቋም በኩሌ የስም ዛውውሩ
ስሇመፇጸሙ መረጋገጥ አሇበት፡፡
8. ስሇ ይዜታ ማረጋገጫ ቀጠና እና ሠፇር

949
 የፌትህ ሚኒስቴር

1. በአዋጁ አንቀጽ 12(1) መሰረት በመዛጋቢው ተቋም ሇተመረጠው የመሬት ይዜታ

ማረጋገጫ ቀጠና እና ሠፇር ያዖጋጀው የመሬት ይዜታ ማረጋገጫ ሠፇር ካርታ
በተቋሙ ኃሊፉ ፉርማ ከተረጋገጠ እና የተቋሙ ማህተም ካረፇበት በኋሊ የመሬት
ይዜታ አረጋጋጭ ሹሙ ተረክቦ ጥቅም ሊይ ማዋሌ ይኖርበታሌ፡፡
2. በከተማው ሇመሬት ይዜታ ማረጋገጫ የተመረጠው ቀጠና እና በሥሩ ያለት
ከአምስት የማይበሌጡ ሰፇሮች ተከታታይ ቁጥርና መሇያ ስያሜ ያሊቸው መሆን
አሇባቸው፡፡
3. በአዋጁ አንቀጽ 2 (13) የተሰጠው ትርጉም እንዯተጠበቀ ሆኖ አንዴ ወረዲ
በቀጠና ይከፊፇሊሌ፣ አንዴ ቀጠና በሠፇር ይከፊፇሊሌ፣ አንዴ የመሬት ይዜታ
ማረጋገጫ ሠፇር ዯግሞ ከ200 ቁራሽ መሬት ያሌበሇጠ መያዛ ያሇበት ሆኖ
እያንዲንደ የይዜታ ማረጋገጫ ሠፇር በከተማ ጣቢያ መከፊፇሌ አሇበት፡፡
9. የመሬት ይዜታ ማረጋገጫ ሠፇር ካርታ
1. የመሬት ይዜታ ማረጋገጫ ሠፇር ካርታ በይዜታ የማረጋገጫ ቀጠና እና ሠፇር
ውስጥ ያለትን የቅየሣ መቆጣጠሪያ ነጥቦች ማሳየት ይኖርበታሌ፡፡
2. መዛጋቢው ተቋም የመሬት ይዜታ ማረጋገጫ ሠፇር ካርታን በከተማ ካዲስተር
ቅየሳ ዯንብ በተቀመጠው መሠረት ያዖጋጃሌ፡፡
3. የመሬት ይዜታ ማረጋገጫ ሠፇር ካርታው የይዜታ ማረጋገጫ ቀጠናና ሠፇር
ወሰንን፣ በሚያሳይ መሌኩ መሠረታዊ ካዲስተር ካርታን መነሻ በማዴረግ
መዖጋጀት አሇበት፡፡
10. በከተማ የተካሇሇ የአርሶ አዯር መሬት ይዜታ ስሇማረጋገጥ
1. በከተማ የተካሇሇ የአርሶ አዯር መሬት ይዜታ ሇማረጋገጥ የመሬት ይዜታውን
ሲያስተዲዴር ከነበረው የገጠር የመሬት አስተዲዯር አካሌ የቦታውን ስፊት፣
የባሇይዜታውን የዴርሻ መጠን፣ በይዜታው ሊይ ያሇውን መብት፣ ክሌከሊና ኃሊፉነት
በዛርዛር ሇይቶ ሇከተማ የመሬት መጠቀም መብት ሰጪ አካሌ የሰጠው ሰነዴ
መቅረብ አሇበት፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) በተዯነገገው መሠረት ማስረጃ ተሟሌቶ ከቀረበ
ወዯ ከተማ የተካሇሇ የአርሶ አዯር መሬት ይዜታ ይረጋገጣሌ፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሰረት ሠነደን የሊከው አካሌ ባስረከበው ሠነዴ
ሊይ በተጠቀሰው የመሬት ስፊትና በሌኬት በተገኘው ስፊት መካከሌ ሌዩነት

950
 የፌትህ ሚኒስቴር

ከታየ፣ ይኸው ተገሌጾ የመሬት ይዜታውን ሲያስተዲዴር ሇነበረው የገጠር የመሬት

አስተዲዯር አካሌ ውሳኔ እንዱሰጥበት የከተማው የመሬት ይዜታ መብት ሰጪ
ተቋም መሊክ ይኖርበታሌ፡፡
4. የከተማው የመሬት ይዜታ መብት ሰጪ ተቋም ወዯ ከተማ የተካሇሇ የአርሶ አዯር
የመሬት ይዜታ መብትን አስመሌክቶ የሚነሱ የሰነዴ ማጣራት እና ማጣጣም
ሥራዎችን በተመሇከተ ጥያቄው በቀረበሇት በአስር ቀናት ውስጥ ተገቢው ምሊሽ
መስጠት አሇበት፡፡
11. የጋራ ሕንጻ የመሬት ይዜታ ስሇማጋገጥ
የጋራ መኖሪያ ቤት ግንባታ የተካሄዯበት ቁራሽ መሬት ሲረጋገጥ፦
1. እያንዲንደ ሰው ከአጠቃሊይ የቦታው ስፊት ሇቤቱ የሚዯርሰው ተነጻጸሪ ዴርሻ፤
2. እያንዲንደ ሰው በጋራ ዴርሻው ሊይ ያሇው መብት፣ ክሌከሊና ሃሊፉነት፤
3. የጋራ መኖሪያ ቤቱ በህጋዊ ማህበር የሚተዲዯር ከሆነ የጸዯቀ የማህበሩ
መተዲዯሪያ ዯንብና ውስጠ ዯንብ፤
4. አጠቃሊይ የቦታው ስፊት እያንዲንደ የቤት ባሇቤት በዴርሻው በሚዯርሰው ይዜታ
ሊይ ያሇው መብት፣ ክሌከሊና ሃሊፉነት፤
መረጋገጥ አሇበት፡፡
12. ስሇ ህብረተሰብ ተሳትፍ
1. የይዜታ ማረጋገጥ ሥራዎች ከመጀመራቸው በፉት የከተማ ነዋሪ፣ የወጣቶች እና
የሴቶች አዯረጃጀቶችን በመጠቀም ስሇከተማ መሬት ይዜታ ማረጋገጥ አስፇሊጊነት
እና ሂዯት ውይይቶች በማካሄዴ የጋራ መግባባት ሊይ መዯረስ ይኖርበታሌ፡፡
2. ከተሞች የመሬት ይዜታ ማረጋገጥ ሥራዎች በሚያከናውኑበት ወቅት ዒሊማውን
የማስተዋወቅ ሂዯቱ፣ የቅሬታ አቀራረቡ እና የውሳኔ አሰጣጡ ሊይ ግንዙቤ
የመፌጠር ሥራዎች መከናወን ይኖርባቸዋሌ፡፡
3. ሇመሬት ይዜታ ማረጋገጥ የሚዯረጉ የግንዙቤ መፌጠር ሥራዎች በተሇዩ
ቀጠናዎች እና ሠፇሮች በእቅዴ ተይዖው መከናወን አሇባቸው፡፡
4. ዛርዛሩ በመመሪያ የሚወሰን ሆኖ በስሌታዊ ዖዳ የመሬት ይዜታ የማረጋገጥ
ሥርዒት ሇማከናወን ከይዜታ ማረጋገጫ ሠፇሩ የተመረጡ ሦስት ታዙቢዎች
እንዱሳተፈ ይዯረጋሌ፡፡
ንዐስ ክፌሌ ሁሇት

951
 የፌትህ ሚኒስቴር

ስሇ መሬት ይዜታ የይረጋገጥሌኝ ጥያቄ

13. ስሇ መሬት ይዜታ የይረጋገጥሌኝ ጥያቄ ስሇማቅረብ
1. ማንኛውም በመሬት ይዜታ የመጠቀም መብት ያሇው ሰው የመሬት ይዜታ
ይረጋገጥሌኝ ጥያቄውን በራሱ ወይም በወኪለ አማካኝነት ሇዘሁ ተግባር
የተዖጋጀውን የማመሌከቻ ቅጽ በመሙሊት ማቅረብ አሇበት፡፡
2. የይረጋገጥሌኝ ማመሌከቻው የቀረበው በወኪሌ ከሆነ የውክሌና ሥሌጣን
ማረጋገጫ ሰነዴ ፍቶ ኮፑ እና ዋናውን ሇማገናዖቢያ ማቅረብ አሇበት፡፡
3. ጥያቄው የሚቀርብበት የመሬት ይዜታ የባሇይዜታነት መብት ሁሇት ወይም ከዘያ
በሊይ የሆኑ ባሇዴርሻዎች ካለት የይረጋገጥሌኝ ጥያቄው ቅጽ በሁለም
ባሇዴርሻዎች መሞሊትና መፇረም አሇበት፡፡
4. ማንኛውም በመሬት ይዜታው ሊይ ጥቅም አሇኝ የሚሌ ሰው መብቱን በተመሇከተ
የይረጋገጥሌኝ ጥያቄ ማቅረብ አሇበት፡፡
5. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የይረጋገጥሌኝ ጥያቄ መቅረብ ሲገባው
ከአቅም በሊይ በሆነ ምክንያት ሳይቀርብ የቀረ እንዯሆነ የመሬት ይዜታ
ይረጋገጥሌኝ ጥያቄ እንዲሌቀረበበት ተመዛግቦ ከመሬት ይዜታ አስተዲዯር
በሚቀረበው በምሪት ወይም በሉዛ የመሬት ይዜታ መጠቀምያ መብት መረጃ
መነሻ ይረጋገጣሌ፡፡
6. ከመሬት ይዜታ መብት ሰጪ ተቋም ማስረጃ የተሰጣቸው ይዜታዎች ሆነው
ባሇይዜታዎቹ አቅመ ዯካማና አካሌ ጉዲተኛ በመሆናቸው የይረጋገጥሌኝ ጥያቄ
በአካሌ ቀርበው ካሊቀረቡ ወይም ማቅረብ ያሌቻለ እንዯሆነ የአካባቢው ታዙቢዎች
በሚገኙበት ግሇሰቦቹ ባለበት ቦታ የይረጋገጥሌኝ ጥያቄ ቅጽ እንዱሞለ እና
እንዱረጋገጥ ይዯረጋሌ፡፡
14. ስሇ ማስረጃ አቀራረብ
1. ከመሬት ይዜታ መብት ሰጪ ተቋም ከሚገኘው የይዜታ መረጃ ውስጥ የሚገኙ
የመብት፣ የክሌከሊና ኃሊፉነት ማስረጃዎች ተሇይተውና ትክክሇኛነታቸው
ተረጋግጦ ሇመዛጋቢ ተቋም መቅረብ ይኖርባቸዋሌ፡፡
2. ከይረጋገጥሌኝ ጥያቄ ጋር መቅረብ የሚገባቸው ማስረጃዎች በመመሪያው ሊይ
በዛርዛር በሚገሇጹት መሰረት መሆን አሇበት፡፡

952
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. የይረጋገጥሌኝ ማመሌከቻ አቅራቢ ማመሳከር እንዱቻሌ የሰነደን ቅጂ ከዋናው

ጋር ማቅረብ ይኖርበታሌ፡፡
15. በአመሌካቹ የቀረበ ሠነዴ ስሇማጣራት
1. በዘህ ዯንብ አንቀጽ 13(1) እና (2) ከሚቀርብ ጥያቄ ጋር የተያያዖው ማስረጃ ጊዚ
ያሊሇፇበት፣ የሚነበብ እና ማህተሙ በግሌጽ የሚታይ መሆኑ መጣራት
ይኖርበታሌ፡፡
2. የመሬት ይዜታ ይረጋገጥሌኝ ጥያቄ የሚስተናገዯው የይረጋገጥሌኝ ጥያቄው
እንዱስተናገዴ የሚያስችሌ ማስረጃ ከጥያቄው ጋር ስሇመካተቱ ተጣርቶ እና
ጉዴሇት ካሇ አመሌካቹ እንዱያሟሊ ከተዯረገ በኃሊ ጥያቄው በቀረበበት ቅዯም
ተከተሌ መሠረት ይሆናሌ፡፡
3. የይዜታ አረጋጋጩ ሹም ከጥያቄ አቅራቢው ሇቀረበሇት በሰነዴ የተዯገፇ ጥያቄ
ሰነድቹን ስሇመቀበለ ሇጥያቄ አቅራቢው ማስረጃ መስጠት ይኖርበታሌ፤
የሚሰጠው የማስረጃ ዒይነት በከተማ የመሬት ይዜታ ማረጋገጫ ስታንዲርዴ
ይገሇፃሌ፡፡
4. የመሬት ይዜታ ሰነዴ በሚረጋገጥበት ወቅት ከሠፇሩ ነዋሪዎች መካከሌ በዘህ
ዯንብ በአንቀጽ 12(4) መሰረት የተወከለ የህብረተሰቡ ተወካዮች በማጣራት ሂዯት
ስሇመታዖባቸው በፉርማቸው ማረጋገጥ አሇባቸው፡፡
16. ተቀባይነት ስሇማይኖራቸው ሰነድች
የይዜታ አረጋጋጭ ሹሙ ከሚከተለት ምክንያቶች አንደ መኖሩን ሲያረጋግጥ
የቀረበውን ሰነዴ አሌቀበሌም ብል መመሇስ አሇበት፦
1. የይረጋገጥሌኝ ጥያቄ አቅራቢው ያቀረበው ሰነዴ የሏሰት ማስረጃ መሆኑ
ከተረጋገጠ፤
2. ማስረጃው በግሌጽ የማይነበብ ከሆነ፤
3. ማስረጃው ስርዛ ዴሌዛ ያሇው ከሆነ፡፡
17. ስሇ ሕዛብ ማስታወቂያ አወጣጥ
1. የክሌሌ መንግስት በቅዴሚያ የመሬት ይዜታ ማረጋገጥ ሥራ የሚጀመርባቸውን
ከተሞች ዛርዛር ሇሕዛብ ተዯራሽ በሆኑ በተሇያዩ የመገናኛ ዖዳዎችና በሕዛብ
ማስታወቂያ ያሳውቃሌ፡፡

953
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. የከተማ አስተዲዯር የመሬት ይዜታ ማረጋገጥ የሚጀመርባቸውን አካባቢዎች

እንዱሁም መዛጋቢው ተቋም በሚያዖጋጀው ቅዯም ተከተሌ መሠረት የመሬት
ይዜታ የማረጋገጡ ተግባር እንዯሚፇጸም፣ የይዜታ ማረጋገጥ ምዛገባ ጥሪ
ከመተሊሇፈ ከ15 ቀናት በፉት በሕዛብ ማስታወቂያ ይፊ ማዴረግ አሇበት፡፡
3. መዛጋቢ ተቋሙ ስሇመሬት ይዜታ ማረጋገጥ ሥራ መጀመር፣ የመሬት ይዜታ
ማረጋገጥ ሥራ በሚሰራበት ሠፇሩ ውስጥ የሚሇጠፌ ጥሪ ወረቀት እና የወሰን
ማካሇያ ማስታወቂያ በማስታወቂያ ሠላዲ እና እንዯአስፇሊጊነቱ በላልች
ዖዳዎችም ይገሌፃሌ፡፡
4. በየቀጠናውና ሠፇሩ የሚወጣው የመሬት ይዜታ ማረጋገጥ ሥራ ማስታወቂያ
ይዖት፣ የመሬት ይዜታ መብት ይረጋገጥሌኝ ጥያቄ የሚቀርብበትን ቦታ፣ ሥራው
የሚጀመርበትን ቀን፣ የማረጋገጥ ሥራው በይዜታነት በተያዖ ይዜታም ሆነ
ባሌተያዖ መሬት ሊይ ሉቀርቡ ስሇሚገባቸው የማስረጃ ዒይነቶች ያካተተ ሆኖ
በመዛጋቢ ተቋሙ መገሇጽ ይኖርበታሌ፤ ዛርዛር አፇፃፀሙ በመመሪያ
ይገሇጻሌ፡፡
ክፌሌ ሦስት
ስሇሚረጋገጡ ጉዲዮች፣ ቅሬታ አቀራረብ እና የመሬት ይዜታ
ማረጋገጥን ማጠናቀቅ
ንዐስ ክፌሌ አንዴ
ስሇሚረጋገጥ መብት፣ ክሌከሊና ኃሊፉነት
18. ስሇሚረጋገጥ መብት
በአዋጁ አንቀጽ 29(1) የተዯነገገው እንዯተጠበቀ ሆኖ፦
1. የይዜታ ባሇመብት በመሬት የመጠቀም መብት ከሚሰጠው አካሌ ጋር ያዯረገው
ውሌ ካሇ በውለ ሊይ የተጠቀሱት መብቶች፣ ክሌከሇሊዎችና ኃሊፉነቶች
ይረጋገጣለ፤
2. ሥሌጣን ባሇው አካሌ የተሰጠ የመሬት አጠቃቀም መብት፣ መያዡና ዔዲ እገዲ፣
የመተሊሇፉያ መንገዴ፣ የመሬት አገሌግልት ዒይነት መቀየር፣ ታሪካዊ ቅርሶች
እና በላልች የህግ አግባብ የተሰጡ ክሌከሊዎች ይረጋገጣለ፡፡
19. በመስክ ይዜታን ስሇማረጋገጥ

954
 የፌትህ ሚኒስቴር

1. ከባሇይዜታው የቀረበው ማስረጃ የመሬት ይዜታ መብት ሰጪ ከሆነ ተቋም

ከተገኘው ማስረጃ ጋር እና ከይዜታው ሌኬት ጋር ሌዩነት ያሇው ከሆነ የመብት
ሰጪው ተቋም የማጣራት ሥራ እንዱሰራበት ማስረጃው ተመሊሽ ይዯረጋሌ፡፡
2. የመስክ ሥራው በካዲስተር መሰረታዊ ካርታ መረጃ እና እንዯአስፇሊጊነቱ በመስክ
ቅየሣ የሚከናወን ይሆናሌ፡፡
3. የቁራሽ መሬት ወሰንን ሇማካሇሌና በመስክ ቅየሳ ሥራ በሚረጋገጥ ይዜታ ወሰን
ውስጥ የሚገቡ ሁለም ባሇሙያዎች ማንነታቸውን የሚገሌጽ የራሳቸውን
መታወቂያና መሇያ ዩኒፍርም መያዛና ሲጠየቁም መታወቂያ ካርዲቸውን ማሳየት
አሇባቸው፡፡
20. ሳይረጋገጡ ስሇሚቆዩ ይዜታዎች
1. የሚከተለት ሁኔታዎች ሲያጋጥሙ የከተማ መሬት ይዜታ ሇጊዚው ሳይረጋገጥ
ይቆያሌ፦
ሀ) በመሬት ይዜታ ማረጋገጫ ሠፇር ውስጥ የይዜታ ማረጋገጥ ስራ በህዛብ
ማስታወቂያ ይፊ ከመዯረጉ በፉት ሥሌጣን ባሇው አካሌ የተሰጠ የማገጃ
ትዔዙዛ ካሇና ይኸው ትዔዙዛ ስሇመነሳቱ ማስረጃ ካሌቀረበ በእገዲ ሊይ ያሇው
የመሬት ይዜታ ሇጊዚው ሳይረጋገጥ ይቆያሌ፣ ሆኖም የወሰን መረጃው
ይሰበስባሌ፤
ሇ) የመሬት ይዜታ መብት ሰጪ ተቋም በሊከው የይዜታ ሰነዴ እና የመሬት ይዜታ
ባሇመብት ነኝ ባዩ ባቀረበው ሰነዴ መካከሌ ሌዩነት ሲፇጠር፣ እንዱሁም
በሰነድቹ እና በቁራሽ መሬት ሌኬት መካከሌ በታየው ሌዩነት ሊይ መብት
ሰጪ ተቋሙ ውሳኔውን መግሇጹ አስፇሊጊ ሆኖ ጥያቄ ቀርቦሇት ሇመዛጋቢ
ተቋሙ እስኪገሌጽ ዴረስ ይኸው ቁራሽ መሬት ሳይረጋገጥ ይቆያሌ፤
በተጨማሪ ይህ ሁኔታ ሇዘህ ዒሊማ በተዖጋጀ የመሬት ይዜታ ክርክር መዛገብ
ውስጥ እንዱመዖገብ ይዯረጋሌ፤
ሏ) የመሬት ይዜታ ባሇመብት ነኝ ባይ የባሇመብትነት ማስረጃ አቅርቦ ነገር ግን
የመሬት ይዜታ መብት ሰጪ ተቋም ይህን የሚያስረዲ ነባር ሰነዴ
ሇመዛጋቢው ተቋም ያሊስረከበ ከሆነ፣ ባሇመብት ነኝ ባዩ ያቀረበው ሰነዴ
ሇመብት ሰጪ ተቋም ቀርቦ ተቋሙ ውሳኔውን ሇመዛጋቢ ተቋም እስኪያሳውቅ
ዴረስ የመሬት ይዜታው ሳይረጋገጥ ይቆያሌ፤

955
 የፌትህ ሚኒስቴር

መ) ወዯ ከተማ የተጠቃሇሇን የገጠር መሬት በሚመሇከት መሬቱን ያስተዲዴር

የነበረው አካሌ በሊከው ሰነዴ ሊይ በተገሇጸው የመሬት ስፊትና በመስክ ሌኬት
በተገኘው የመሬት ስፊት መካከሌ ሌዩነት ከተገኘ፣ በተፇጠረው የመሬት
ስፊት ሌዩነቱ ሊይ መብት ሰጪው አካሌ ውሳኔ እስኪሰጥበት ዴረስ የመሬት
ይዜታው ሳይረጋገጥ ይቆያሌ፤
2. ሳይረጋገጥ እንዱቆይ የተዯረገ ይዜታን አስመሌክቶ የሚመዖገብበት የመሬት
ይዜታ ክርክር መዛገብ ይዖጋጃሌ፤ ያሌተረጋገጠ ይዜታ መኖር ግን የአጎራባች
ይዜታዎችን እንዲይረጋገጡ ምክንያት መሆን አይችሌም፡፡
21. የመሬት ይዜታ ስም ዛውውርን ስሇማቆየት
1. በአዋጁ አንቀጽ 13(1) መሠረት በአንዴ ሠፇር ውስጥ ይዜታን የማረጋገጥ ሂዯት
መጠናቀቁ ይፊ እስከሚዯረግ ዴረስ በዘያ ሠፇር ውስጥ ያለ ማናቸውም የከተማ
መሬት ይዜታ ስም ዛውውር ሳይተገበር የሚቆይበት ጊዚ ከአምስት ወር ያሌበሇጠ
ሆኖ እንዯ ነባራዊ ሁኔታው በክሌለ ወይም በከተማ አስተዲዯሩ በኩሌ ወዯ ሥራ
ከመገባቱ በፉት መወሰን እና ሇህዛብ ይፊ መዯረግ አሇበት፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ሊይ የተገሇጸውን የጊዚ ገዯብ ሇመጠበቅ
እንዱያስችሌ የይዜታ ማረጋገጫ ሠፇሩን የመሬት አቀማመጥ፣ አሰፊፇር እና
የይዜታ ወሰን ባህሪ ከግምት ውስጥ ያስገባ ተገቢው ቅዴመ ዛግጅት በመዛጋቢው
ተቋም መዯረግ አሇበት፡፡

ንዐስ ክፌሌ ሁሇት

ስሇቅሬታና ይግባኝ አቀራረብ እና አወሳሰን
22. ስሇከተማ መሬት ይዜታ ማረጋገጥ ቅሬታ ሰሚ ጉባዓ
1. በከተማ መሬት ማረጋገጥ ውሳኔ ሊይ የሚቀርቡ ቅሬታዎችን መርምሮ ውሳኔ
የመስጠት ስሌጣን የሚኖረው የከተማ መሬት ይዜታ ማረጋገጥ ቅሬታ ሰሚ ጉባዓ
(ከዘህ በኋሊ ‘ጉባዓ’ እየተባሇ የሚጠራ) በቀበላ ወይም በቀጠና አስተዲዯር ዯረጃ
ይቋቋማሌ፡፡
2. የጉባዓው አባሊት ከእያንዲንደ ሠፇር የሚወከለ አምስት እና ሶስት የወረዲ ወይም
የከተማ አስተዲዯር አካሊት ዴምር ይሆናሌ፡፡

956
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) መሠረት ከየሠፇሮቹ የሚወከለ አባሊት እንዯ
ይዜታ ማረጋገጫ ሠፇሮቹ ብዙት በነዋሪ ህብረተሰብ ከባሇይዜታዎች የሚወከለ
ይሆናሌ፡፡
4. የጉባዓው አባሊት መመሌመያ መመዖኛ እና አሰያየም በመመሪያ ይወሰናሌ፡፡
5. የቀጠናው ጉባዓ የሥራ ቦታ በዛቅተኛው የአስተዲዯር መዋቅር ጽሕፇት ቤት
ውስጥ አስፇሊጊ በሆነ መጠን ይዯራጃሌ፡፡
23. የጉባዓው ሥሌጣንና ኃሊፉነት
1. ጉባዓው የሚከተለት ሥሌጣንና ኃሊፉነት ይኖሩታሌ፡-
ሀ) በጽሁፌ የሚቀርቡሇትን ቅሬታዎችና ማስረጃዎች ተቀብል በመመርመር በ15
ቀናት ውስጥ ውሳኔ የመስጠት፤
ሇ) ውሳኔ ከመስጠቱ በፉት አስፇሊጊውን ማስረጃ ከቅሬታ አቅራቢ፣ ከመሬት
ይዜታ አረጋጋጭ ሹም እና ከሚመሇከተው አካሌ እንዱቀርብሇት የማዴረግ፤
ሏ) በቀረቡሇት ማስረጃዎች ሊይ ተመስርቶ ውሳኔ የመስጠት፤
መ) ውሳኔውን ሇቅሬታ አቅራቢው እና ሇመሬት ይዜታ አረጋጋጭ ሹም እንዱሁም
ሇሚመሇከተው አካሌ በጽሁፌ የማሳወቅ፡፡
2. ጉባዓው በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት በ15 ቀናት ውሳኔ ካሌሰጠ
ቅሬታ አቅራቢው ቅሬታውን ሥሌጣን ሊሇው የከተማ ነክ ፌርዴ ቤት ወይም
ሇመዯበኛ ፌርዴ ቤት ማቅረብ ይችሊሌ፡፡
3. መዛጋቢ ተቋሙ በ15 ቀናት ውስጥ ውሳኔ ያሌሰጡ የጉባዓ አባሊት ሊይ
አስተዲዯራዊ እርምጃ ይወስዲሌ፡፡
4. በህዛብ የተመረጠ የጉባዓ አባሌ የመንግስት፣ የግሌ፣ የማህበራት ወይም
መንግስታዊ ያሌሆነ ተቋም ሰራተኛ ከሆነ ጉባዓው ሥራውን እስኪያጠናቅቅ ዴረስ
ጥቅማ ጥቅሙ ተጠብቆ ሌዩ ፇቃዴ የማግኘት መብት ይኖረዋሌ፡፡
24. ስሇይግባኝ አቀራረብና አወሳሰን
1. ጉባዓው በሰጠው ውሳኔ ቅር የተሰኘ ሰው ውሳኔው በዯረሰው በ15 ቀናት ውስጥ
በአዋጁ አንቀጽ 17(3) መሠረት ይግባኝ ማቅረብ ይችሊሌ፤ በዘህ ጊዚ ውስጥ
ይግባኙን ካሊቀረበ ግን ውሳኔው ተቀባይነት እንዲገኘ ይቆጠራሌ፡፡
2. ይግባኝ የቀረበሇት ፌርዴ ቤት ይግባኙን መርምሮ ውሳኔውን ሇይግባኝ ባይና
ሇመዛጋቢው ተቋም እንዱዯርስ ያዯርጋሌ፡፡ በዘህ ይግባኝ ምክንያት በአንዴ

957
 የፌትህ ሚኒስቴር

የይዜታ ማረጋገጫ ሠፇር ውስጥ ያሇ የይዜታ ማረጋገጥ ሂዯት አይታገዴም፤ ነገር

ግን የመሬት ይዜታ የማረጋገጥ ሂዯቱ ከተጠናቀቀ በኋሊ የፌርዴ ቤቱ ውሳኔ
ተግባራዊ ይዯረጋሌ፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) በተሰጠው ውሳኔ ቅር የተሰኘ ይግባኝ ባይ
ውሳኔው እንዯዯረሰው ሇሚቀጥሇው ዯረጃ ይግባኝ ሰሚ ፌርዴ ቤት ይግባኝ
ማቅረብ ይችሊሌ፡፡ ይግባኝ ሰሚ ፌርዴ ቤት ይግባኙን መርምሮ ውሳኔውን
ሇይግባኝ ባይ እና ሇመዛጋቢ ተቋም ባሳወቀው መሰረት መዛጋቢው ተቋም
ተግባራዊ ያዯርጋሌ፡፡
ንዐስ ክፌሌ ሦስት
ስሇመሬት ይዜታ ማረጋገጥ ሥራ መጠናቀቅና ውጤት ማስተሊሇፌ
25. ስሇመሬት ይዜታ ማረጋገጫ መዛገብ
1. የመሬት ይዜታ ማረጋገጫ መዛገብ ሇህጋዊ ካዲስተር መብት ምዛገባ መነሻ ሆኖ
የመሬት ይዜታ መብትን አስመሌክቶ የመብት ማረጋገጫ ሰርተፌኬት ጥያቄ
ሲቀርብ፣ ስሌታዊ የመሬት ይዜታ ማረጋገጥን ተከትል ሇመጀመሪያ የመሬት
ይዜታ መብት ምዛገባ ዋነኛ የመረጃ ምንጭ ሆኖ ያገሇግሊሌ፡፡
2. ዛርዛሩ በመመሪያ የሚወሰን ሆኖ የመሬት ይዜታ ማረጋገረጫ መዛገብ
የሚከተለትን ዋና ዋና ዛርዛር መረጃዎችን ይይዙሌ፦
ሀ) የባሇይዜታው ዛርዛር መረጃ፣
ሇ) የቁራሽ መሬት ዛርዛር መረጃ እና የመሬቱ አገሌግልት፤
ሏ) በመሬት ይዜታ ሊይ ስሊሇው መብት፣ ክሌከሊ እና ኃሊፉነት፤
መ) ከመብት ሰጪና ከባሇይዜታው የቀረቡ ሰነድች፡፡
3. ዛርዛሩ በመመሪያ የሚወሰን ሆኖ በወሰን አካሊይ የሚሰበሰብና የሚሞሊ መረጃ
የሚከተለትን ዋና ዋና መረጃዎች ይይዙሌ፦
ሀ) የቁራሽ መሬት የሚገኝበት አዴራሻ፤
ሇ) ስሇወሰኑ ዒይነት (አጥሩ በግንብ፣ በእንጨት፣ በእፅዋት፣ በተክሌ ዴንጋይ፣
በዴንጋይ ካብ ወይም ምንም የላሇው) ስሇመሆኑ፤
ሏ) የወሰን ስፊትና ርዛመት ማመሊከቻ መስፇርት፤
መ) የመሬት ይዜታ አገሌግልት፡፡
26. ስሇማህዯር አከፊፇትና አጠባበቅ

958
 የፌትህ ሚኒስቴር

1. ማንኛውም የመሬት ይዜታ የተረጋገጠሇት ሰው በከተማ ጣቢያ እና በቁራሽ

መሬቱ ሌዩ ኮዴ መሠረት የይዜታ ማህዯር እንዱከፇትሇት መዯረግ አሇበት፡፡
2. የሚከፇተው ማህዯር በወረቀት እና በዱጂታሌ የመረጃ ሥርዒት አዯረጃጀት
መሠረት መሆን አሇበት፡፡
3. በማረጋገጥ ሂዯት ውስጥ የመሬት ይዜታው የሚከፇሌ ከሆነ ወይም በመሬት ይዜታ
መብት ሰጪ ተቋም ውሳኔ የሚቀሊቀሌ ከሆነ ማህዯሩም በቁራሽ መሬቱ ሌዩ ኮዴ
መሰረት እንዱዯራጅ መዯረግ ይኖርበታሌ፡፡
4. ሇእያንዲንደ ቁራሽ መሬት የተከፇተ የወረቀት ማህዯር ሇብሌሽት ወይም ሇእሳት
አዯጋ በማይጋሇጥበት መሌኩ በአስተማማኝ ቦታ እንዱቀመጥ መዯረግ አሇበት፡፡
5. በይዜታ አረጋጋጭ ሹሙ ካሌተፇቀዯ በስተቀር ማንኛውም ማህዯር ከቦታ ቦታ
መንቀሳቀስ የሇበትም፡፡
6. ማንኛውም ማህዯር የራሱ የሆነ የመዛገብ መሇያ ኮዴ እንዱኖረው መዯረግ
አሇበት፡፡
7. ማንኛውም ማህዯር የማህዯር ሥራ ሇሚያከናውኑ ሠራተኞች ግሌጽና ሇክትትሌ
በሚያመች መሌኩ መዯራጀት እና መቀመጥ ይኖርበታሌ፡፡
27. የመሬት ይዜታ መብት የማረጋገጥ ሥራን ስሇማጠናቀቅ
1. የመሬት ይዜታ መብት እና ወሰን ማረጋገጥ አስመሌክቶ ችግር ሳይኖርባቸው
የተረጋገጡ የመሬት ይዜታዎች በአዋጁ አንቀጽ 18(1) እና (2) በተዯነገገው
መሠረት የማረጋገጥ ሥራ መረጃዎች በግሌጽ ሇህዛብ ይፊ መዯረግ አሇባቸው፡፡
2. የመሬት ይዜታ መብት ወይም ወሰን የማረጋገጥ ችግር ያሇበት የመሬት ይዜታ
ያሇበትን ችግር እና በተከታታይ የተሰጠ ውሳኔ ወይም የውሳኔ ሇውጥ በተመሇከተ
በህዛብ ማስታወቂያ ይፊ መዯረግ አሇበት፡፡
3. የመሬት ይዜታ ማረጋገጥ ሥራ ሊይ ቅሬታ ቀርቦ የቀጠና መሬት ይዜታ ማረጋገጥ
ቅሬታ ሰሚ ጉባዓው ቅሬታ በቀረበበት ጉዲይ ሊይ የሰጠውን ውሳኔ ሲያሳውቅ፣
የመሬት ይዜታ የማረጋገጡ ማጠቃሇያ በጉባዓው ውሳኔ መሠረት መፇጸም
አሇበት፡፡
4. መዛጋቢው ተቋም ሰፉ ስርጭት ባሊቸው የመገናኛ ብ዗ሃን ዖዳዎች ወይም
የተሇያዩ ዖዳዎችን በመጠቀም የከተማ መሬት ይዜታ ማረጋገጥ ሥራው
መጠናቀቁን ሇህዛብ ማሳወቅ አሇበት፡፡

959
 የፌትህ ሚኒስቴር

28. በመሬት ይዜታ መብት የተረጋገጠን ሰነዴ ስሇማስተሊሇፌ

1. የአንዴ የይዜታ ማረጋገጫ ሠፇር የመሬት ይዜታ ማረጋገጥ ሥራ እንዯተጠናቀቀ
መረጃው በወረቀት እና በዱጂታሌ መረጃ ሰነዴነት ተሇውጦ ሇምዛገባ
እንዱተሊሇፌ መዯረግ አሇበት፡፡
2. የይዜታ አረጋጋጭ ሹም ሰነደን ሇምዛገባ ተግባር ሇተቋሙ ዋና መሥሪያ ቤት
ከማስተሊሇፈ በፉት ሰነደ መሟሊቱን ማረጋገጥ ይኖርበታሌ፡፡
3. የመሬት ይዜታ ማረጋገጫ ሠፇር የመሬት ማረጋገጥ መረጃ ዋጋ የሚኖረው
የቀጠናው አረጋጋጭ ሹም ሙለ ስም፣ ፉርማ እና ማህተም ሲያርፌበት ነው፡፡
29. የከተማ መሬት ይዜታ ማረጋገጥ አማካሪ ኮሚሽን
1. የመሬት ይዜታ ማረጋገጥ አማካሪ ኮሚሽን (ከዘህ በኋሊ ‘ኮሚሽን’ እየተባሇ
የሚጠራ) አስፇሊጊ ሆኖ በተገኘበት የከተማ አስተዲዯር የመዋቅር እርከን
እንዱቋቋም ይዯረጋሌ፡፡ በኮሚሽኑ ውስጥ የሚካተቱት ቁሌፌ ባሇዴርሻ አካሊት
ሆነው እንዯ ከተሞቹ ተጨባጭ ሁኔታ በክሌለ መንግስት የሚወሰኑ ይሆናሌ፡፡
2. ኮሚሽኑ በመንግስት መዋቅር ተዋረዴ በፋዯራሌ፣ በክሌሌ፣ በዜን፣ በከተማ እና
በወረዲ አስተዲዯር ከፌተኛ አመራር ይመራሌ፡፡ በክሌለ በሚቀረፀው አግባብ
የሚጠበቅበትን የከተማ መሬት ይዜታ ማረጋገጥ ተሌዔኮ በየዯረጃው የማሳካት
ዴጋፌ ይሰጣሌ፡፡
3. የኮሚሽኑ አባሊት በየዯረጃው ሇሚፇጽሙት ዴጋፌ፣ የሥራ ግምገማ እና
ስብሰባዎች በክሌለ ወይም በከተማ አስተዲዯር በተዯነገገው መሠረት የስብሰባ
አበሌ ከመዛጋቢው ተቋም ያገኛለ፡፡
4. በከተማ እና በወረዲ ዯረጃ ያሇ ኮሚሽን በይዜታ ማረጋገጫ ቀጠናና ሠፇር ውስጥ
የሚገኙ ባሇይዜታዎች ይዜታቸው እንዱረጋገጥ እንዱያስዯርጉ ግንዙቤ ሇማስጨበጥ
ቅስቀሳ እንዱከናወን ያስተባብራሌ፡፡
5. በከተማ እና በወረዲ ዯረጃ ያሇ ኮሚሽን በመሬት ይዜታ ማረጋገጫ ቀጠና እና
ሠፇር የመሬት ይዜታ አረጋጋጭ አካሌ የዴጋፌ ጥያቄ ሲቀርብሇት በየዯረጃው
ባሇው አወቃቀሩ ዴጋፌ ይሰጣሌ፡፡
6. ባሇዴርሻ አካሊት የማስተባበር ዴጋፌ ሲጠይቁ ኮሚሽኑ የማስተባበሩን ሥራ
ይመራሌ፣ ተግባራዊነቱን ይከታተሊሌ፡፡
ክፌሌ አራት

960
 የፌትህ ሚኒስቴር

ስሇከተማ መሬት ይዜታ መብት ምዛገባ

ንዐስ ክፌሌ አንዴ
የመሬት ይዜታ መብት ምዛገባ ማመሌከቻ አቀራረብ
30. የመሬት ይዜታ መብት ሇማስመዛገብ የማመሌከቻ አቀራረብ
1. በአዋጁ አንቀጽ 27 መሠረት ማንኛውም በመሬት ይዜታ ሊይ ጥቅም አሇኝ የሚሌ
ሰው ይዜታውን ሇማስመዛገብ በራሱ ወይም በህጋዊ ወኪለ አማካኝነት ማመሌከቻ
ማቅረብ ይችሊሌ፡፡
2. በመንግስት አስተዲዯር ሥር የሚገኙ የመንግስት ሕንፃ ያረፇባቸው መሬቶች፣
መንገድች፣ ዴሌዴዮች፣ ሇአካባቢ ጥበቃ የተከሇለ ጥብቅ ቦታዎች፣ ተፊሰሶች፣
በመንግስት የተዖጋጁ የኢንደስትሪ መንዯሮች፣ የሚሇሙና የሇሙ በከተማው
አስተዲዯር ሇሉዛ የሚቀርቡ መሬቶች የመሳሰለትን ሇማስመዛገብ በመንግስት
ሇሥራው ኃሊፉነት በተሰጠው አካሌ አማካኝነት ማመሌከቻ መቅረብ አሇበት፡፡
3. ሁሇትና ከሁሇት በሊይ የሆኑ ሰዎች የጋራ ይዜታቸውን ሇማስመዛገብ ሲፇሌጉ
በሁለም ባሇይዜታዎች ወይም በጋራ ወኪሊቸው አማካኝነት ማመሌከቻ መቅረብ
ይኖርበታሌ፡፡
31. የመሬት ይዜታ መብት ምዛገባ ማመሌከቻ ይዖት
1. የመሬት ይዜታ መብት ሇማስመዛገብ የሚከተለት መረጃዎች መዛጋቢው ተቋም
ባዖጋጀው ቅጽ መሞሊትና ተያይዖው መቅረብ አሇባቸው፦
ሀ) የአመሌካቹን ሙለ ስምና አዴራሻ፤
ሇ) የሚመዖገበው ቁራሽ መሬት ሌዩ መሇያ ኮዴ፤
ሏ) በከተማ መሬት ይዜታው ሇመጠቀም ከመብት ሰጪው አካሌ የተሰጠ የይዜታ
ማረጋገጫ ካርታ፣ የሉዛ የምስክር ወረቀት፣ የነባር ይዜታ ማስረጃ ወይም
የኪራይ ውሌ፤
መ) የመሬት ይዜታውና የቀረቡት ሰነድች መረጋገጣቸውን የሚያሳይ ከይዜታ
አረጋጋጭ ሹሙ የተሰጠ መተማመኛ ቅጽ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሰረት የምዛገባ ማመሌከቻን የሚያቀርብ
ማንኛውም ሰው በመዛጋቢው ተቋም የተዖጋጀውን ቅጽ በመሙሊት
ማመሌከቻውን ማቅረብ አሇበት፡፡
32. የሰነድች አቀራረብ

961
 የፌትህ ሚኒስቴር

በዘህ ዯንብ በአንቀጽ 31 መሠረት ሇመሬት ይዜታ ምዛገባ የሚቀርቡ ማመሌከቻዎች

እንዯሁኔታው ቢያንስ ከሚከተለት ዯጋፉ ማስረጃዎች ጋር ተያይዖው መቅረብ
አሇባቸው፦
1. የምዛገባ ማመሌከቻው የቀረበው በወኪሌ ከሆነ ህጋዊ የውክሌና ማስረጃ፤
2. የሚመዖገበው ውሌ ወይም ሰነዴ ከሆነ የዘሁ ውሌ እና ሰነዴ ከዋናው ጋር
የተመሳከረ ኮፑ፤
3. እንዱመዖገብሇት የቀረበው ጥያቄ የመሬት ይዜታውን በተመሇከተ ከፌርዴ ቤት
የተሰጠው ትዔዙዛ ወይም ፌርዴ ከሆነ የትዔዙ዗ ወይም የፌርደ ዋናው ወይም
ትክክሇኛ ግሌባጩ፣
4. ከማመሌከቻው ጋር አባሪ ሆኖ የሚቀርብ ማንኛውም ሰነዴ ከከተማው ሥራ ቋንቋ
ውጪ የተዖጋጀ ሰነዴ ሲሆን በህጋዊ አካሌ የተረጋገጠ ትርጉም፣
5. ሇምዛገባው ሉጠቅሙ ይችሊለ ተብሇው የሚታስቡ ላልች ሰነድች፡፡
33. የምዛገባ ማመሌከቻን ስሇማጣራት
1. መዛጋቢው ተቋም ሇምዛገባ የቀረበ ማመሌከቻ በተገቢው ቅጽ መሞሊቱንና ዯጋፉ
ማስረጃዎች የተያያ዗ መሆኑን ማረጋገጥ አሇበት፡፡
2. ሇምዛገባ የቀረበ ማመሌከቻ የሚጣራው እንዯአመጣጡ ቅዯም ተከተሌ ይሆናሌ፡፡
3. ሇምዛገባ የቀረበ ማመሌከቻ በመሬት ይዜታ ሊይ ያሇን መብት፣ ክሌከሊና ኃሊፉነት
በግሌጽ የሚያመሊክት መሆኑ መረጋገጥ አሇበት፡፡
34. ተቀባይነት የላሊቸው ሰነድች
1. መዛጋቢው አካሌ ሇምዛገባ ከቀረበው ማመሌከቻ ጋር ተያይዜ የቀረበው ዯጋፉ
ሰነዴ ወይም ማስረጃ፡-
ሀ) የአመሌካቹን የመሬት ይዜታ ተጠቃሚነት መብት በግሌጽ በማያሻማ ሁኔታ
የማያሳይ ወይም የማያረጋግጥ፤
ሇ) እርስ በእርሱ የሚቃረን ወይም የተዙባ፤ ወይም
ሏ) ህጋዊነቱ በግሌጽ አጠራጣሪ ወይም ጊዚ ያሇፇበት፤
ሲሆን ማመሌከቻውን ተቀባይነት የሇውም ብል ይመሌሰዋሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት ሇምዛገባው የቀረበ ማመሌከቻ ብቁ
አይዯሇም ተብል ሲመሇስ ሇአመሌካቹ በጽሁፌ ምክንያቱ መገሇጽ አሇበት፡፡
35. መዯበኛ አዴራሻ ስሇመምረጥ

962
 የፌትህ ሚኒስቴር

1. ሇምዛገባና ከምዛገባ ጋር ተያይዖው ሇሚነሱ ማናቸውም ጉዲዮች ሲባሌ የአንዴ

ሰው መዯበኛ አዴራሻ በስሙ የተመዖገበው የመሬት ይዜታ ያሇበት ቦታ
ይሆናሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ከተጠቀሰው በተሇየ ሁኔታ አንዴ ሰው በከተማ
ውስጥ በስሙ የተመዖገበው የመሬት ይዜታ ከአንዴ በሊይ በሚሆንበት ጊዚ
የባሇይዜታው መዯበኛ አዴራሻ የምዛገባ አገሌግልቱ ማመሌከቻ የተጠየቀበት
ቁራሽ መሬት ያሇበት ይዜታ ሊይ ያሇ የማይንቀሳቀስ ንብረት የተሰጠው አዴራሻ
መዯበኛ አዴራሻው ሆኖ ይቆጠራሌ፡፡
3. ኤላክትሮኒክስ አዴራሻ ካሇ በዘህ አዴራሻ መረጃ ይሊካሌ፣ መረጃው ሇባሇመብቱ
መዴረሱ ከተረጋገጠ ይህ አዴራሻ እንዯ ህጋዊ አዴራሻ ይቆጠራሌ፡፡
ንዐስ ክፌሌ ሁሇት
ስሇምዛገባ፣ ስሇሚመዖገቡ መብቶች፣ ግዳታዎች እና ኃሊፉነቶች
36. የምዛገባ መርሆዎች
1. የማንኛውም ሰው ግሌጽ የሆነ የመሬት ይዜታ መብት እና ይህንኑ መብት
ተከትል የሚመጣው ክሌከሊ እና ኃሊፉነት ይመዖግባሌ፡፡
2. የመሬት ይዜታ መብት ምዛገባ የሚካሄዯው በህግ ስሌጣን በተሰጠው አካሌ መብት
ሇተፇጠራሊቸው የመሬት ይዜታዎች ነው፡፡
3. ማንኛውም የመሬት ይዜታ ምዛገባ ተቃራኒ ማስረጃ እስካሌቀረበበት ዴረስ
ሇይዜታው ተጠቃሚነት መብትና በይዜታው ሊይ ሇተገነባው የማይንቀሳቀስ
ንብረት ባሇቤትነት የመጨረሻ ማስረጃ ሆኖ ያገሇግሊሌ፡፡
4. ማንኛውም በመሬት ይዜታ ሊይ ያሇ መብት፣ ክሌከሊ እና ኃሊፉነት ወይም ይህንኑ
የሚነካ ዴርዴር መቃወሚያ ሉሆን የሚችሇው ከተመዖገበ ብቻ ነው፡፡
5. ማንም ሰው በመሬት ይዜታ መብት መዛገብ ውስጥ የተመዖገበውን መብት
ክሌከሊና ኃሊፉነት አሊውቅም በማሇት ተጠቃሚ መሆን አይችሌም፤ ሆኖም ይህ
ያሇማወቅ የተከሰተው በመዛጋቢው ተቋም ስህተት ወይም ጥፊት ከሆነ
የመዛጋቢው ተቋም ኃሊፉነት የተጠበቀ ነው፡፡
6. ማንኛውም በመሬት ይዜታ ሊይ ያሇ መብት፣ ክሌከሊ እና ኃሊፉነት የሚመዖገበው
የይዜታ ማረጋገጥ ሂዯትን ሲያሌፌ ነው፡፡
37. የመሬት ይዜታ ተጠቃሚን ስሇመመዛገብ

963
 የፌትህ ሚኒስቴር

የመሬት ይዜታ በሚመዖገብበት ጊዚ፦

1. የግሇሰብ ይዜታ ከሆነ በመሬት ይዜታ ተጠቃሚው ግሇሰብ ስም፤
2. የጋራ ይዜታ ከሆነ በመሬት ይዜታው ተጠቃሚዎች ስም፤
3. በህግ የሰውነት መብት የተሰጠው ዴርጅት ወይም ማህበር ከሆነ በህግ የሰውነት
መብት በተሰጠው ዴርጅት ሙለ ስም፤
4. ሇሕዛብ አገሌግልት የሚሰጡ የመሬት ይዜታዎች የሕዛብ የመሬት ይዜታ
ተብሇው በወቅቱ በስራ ሊይ ባሇው የከተማው የመሬት አጠቃቀም ፔሊን መሰረት
እንዱያስተዲዴር ሥሌጣን በተሰጠው የከተማ አስተዲዯር ስም፤
በሚመሇከተው ተቋም በኩሌ መመዛገብ ይኖርባቸዋሌ፡፡
38. የሚመዖገቡ መብቶች፣ ክሌከሊዎች እና ኃሊፉነቶች
1. የከተማ መሬትን በሉዛ ወይም በነባር ይዜታ የመጠቀም መብትን እንዱሰጥ በህግ
ሥሌጣን በተሰጠው አካሌ የተሰጠ የመሬት ይዜታ ሊይ ያሇ ማንኛውም የመጠቀም
መብት፣ ክሌከሊ እና ኃሊፉነት ይመዖገባሌ፡፡

2. በዘህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ (1) መሠረት በህግ ስሌጣን በተሰጠው አካሌ የተሰጠ
የመሬት የመጠቀም መብት፣ ክሌከሊ እና ኃሊፉነት ጋር በተያያዖ የውሌ ሰነዴ እና
የእግዴ ጥያቄ ሇማስመዛገብ የቀረበ ማመሌከቻ ተቀባይነት ካገኘ የምዛገባ አካሌ
ሆኖ በሁሇት ወገኖች መካከሌ የተዯረገ ህጋዊ እና የተፇጸመ የመሬት ይዜታ ውሌ
እንዯሆነ ይቆጠራሌ፡፡
3. የዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) እንዯተጠበቀ ሆኖ በከተማ የመሬት ይዜታ
መብት ሰጪ ተቋምና በማንኛውም ሰው መካከሌ የተዯረገው የሉዛ ወይም የኪራይ
ውሌ የምዛገባው ዋና መነሻ ሆኖ የሚያገሇግሌ ሲሆን ሇወረቀትና ሇዱጂታሌ
መዛገብና ሇአገሌግልት አሰጣጥ ሲባሌ ከውለ ሊይ የተመሇከተ መብት፣ ክሌከሊና
ኃሊፉነት ይመዖገባሌ፡፡
4. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (3) መሠረት የሚመዖገበው የመብት ማስተሊሇፌ
በገዯብ ወይም ያሇገዯብ ስሇመሆኑ፣ ክሌከሊን በተመሇከተ ዋስትና እና በዔዲ

964
 የፌትህ ሚኒስቴር

ምክንያት እገዲ ስሇመኖሩ፣ በኃሊፉነት የሉዛ ክፌያና ቦታውን ሇተፇቀዯሇት

አገሌግልት መዋሌን የሚመሇከቱት ዛርዛሮች ይመዖገባለ፡፡
39. በሉዛ የተያ዗ የመሬት ይዜታዎች ምዛገባ
1. በአዋጁ አንቀጽ 30(1) የተዯነገገው እንዯተጠበቀ ሆኖ በሉዛ ሥርዒት መሠረት
በከተማ መሬት የመጠቀም መብት ሰጪ አካሌ ተፇቅዯው በሉዛ እንዱስተናገደ
ሇተዯረጉ ይዜታዎች የሚከተለት መረጃዎች እየተረጋገጡ መመዛገብ
ይኖርባቸዋሌ፦
ሀ) የሉዛ ባሇይዜታው ሙለ ስም፤
ሇ) የሉዛ ቦታው ስፊትና አዴራሻ፤
ሏ) የሉዛ ቦታው አገሌገልት ዒይነት፣ ዯረጃ፣ የከተማ ጣቢያ እና የቁራሽ መሬት
ሌዩ መሇያ ኮዴ፤
መ) የቦታው ጠቅሊሊ የሉዛ ዋጋና በቅዴሚያ የተከፇሇውን መጠን፤
ሠ) በየዒመቱ የሚፇፀመውን የሉዛ ክፌያመጠን፤
ረ) የሉዛ ይዜታው ፀንቶ የሚቆይበትን ዖመን፡፡
2. በዘህ ዯንብ በአንቀጽ 38(3) በተዯነገገው መሰረት በከተማ መሬት የመጠቀም
መብት ሰጪ አካሌ እና በመሬት ይዜታ ተጠቃሚው መካከሌ በተዯረገው ውሌ
ሊይ የተዖረዖሩት መብት፣ ክሌከሊ እና ኃሊፉነት መመዛገብ አሇባቸው፡፡
3. በከተማ መሬት የመጠቀም መብት ሰጪውና በመሬት ይዜታ ተጠቃሚው መካከሌ
የተዯረገው የሉዛ ውሌ ሰነዴ ከባሇይዜታው ማህዯር ጋር እንዱያያዛ ተዯርጎ
በመዛገብ ሊይ ውለ የተመዖገበበት ቀን እና ዒመተ ምህረት ይመዖገባሌ፡፡
40. ነባር የመሬት ይዜታ የመጠቀም መብት ምዛገባ
1. በመሬት የመጠቀም መብት እንዱሰጥ ሥሌጣን በተሰጠው አግባብ ባሇው አካሌ
ፇቃዴ መብት ተሰጥቶ በነባር ይዜታ ሥሪት የሚተዲዯር መሬት ሲሆን የመሬት
ይዜታዎች የሚከተለት መረጃዎች ተረጋግጠው መመዛገብ ይኖርባቸዋሌ፡-
ሀ) የመሬት ይዜታው ተጠቃሚ ሙለ ስም፤
ሇ) የቦታው ስፊትና አዴራሻ፤
ሏ) የቦታው የአገሌግልት ዒይነት፣ ዯረጃ፣ የከተማ ጣቢያ እና የቁራሽ መሬት ሌዩ
መሇያ ኮዴ፤
መ) ዒመታዊ የኪራይ ክፌያ መጠን፡፡

965
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. መብት ሰጪ ተቋም የነባር መሬት ይዜታ ተጠቃሚዎች ሉኖራቸው የሚገባውን

መብት፣ ክሌከሊ እና ኃሊፉነት ወስኖ በሚሌከው የውሌ ሰነዴ ወይም ሇዘሁ ተግባር
ተብል በሚወጣ መመሪያ ሊይ የሚገሇጽ መብት፣ ክሌከሊ እና ኃሊፉነት ተረጋግጦ
ይመዖገባሌ፡፡
41. ሇኢንደስትሪ ዜን የሇማ መሬት ይዜታ የሰብ ሉዛ ምዛገባ
1. ሇኢንደስትሪ ዜን የሇማ መሬት ይዜታ ባሇመብት መንግስት በሚወስነው መሰረት
ከመሬት ይዜታው ከፉለን ወይም በሙለ፣ ሇከፉሌ የሉዛ ዖመን ወይም
ሇአጠቃሊዩ የሉዛ ዖመን ሇሦስተኛ ወገን በሰብ-ሉዛ ያስተሊሇፇ እንዯሆነ
የሚከተለት መረጃዎች ይመዖገባለ፡-
ሀ) ቁራሽ መሬት በሰብ-ሉዛ የተፇቀዯሇት ሰው ሙለ ስም፤
ሇ) የይዜታ ስፊት እና አዴራሻ፤
ሏ/ የይዜታው አገሌግልት ዒይነት፣ ዯረጃ፣ የከተማ ጣቢያ እና የቁራሽ መሬት ሌዩ
መሇያ ኮዴ፤
መ/ የይዜታውን ጠቅሊሊ የሰብ-ሉዛ ዋጋና የተከፇሇውን የሰብ-ሉዛ መጠን፤
ሠ/ የሰብ-ሉዛ ይዜታው ፀንቶ የሚቆይበትን ዖመን፡፡

2. ሇኢንደስትሪ ዜን የሇማ መሬት ይዜታ በሰብ-ሉዛ የተሊሇፇሇትና መብቱን

አስመዛግቦ ሰርተፌኬት ያገኘ ማንኛውም ሰው ይህን መብቱን ሇላሊ ሰው
የማስተሊሇፌ መብት አይኖረውም፤ ነገር ግን ውሌ ማቋረጥ በፇሇገ ጊዚ
የኢንደስትሪ ዜኑን ካሇማው ሰው ጋር በገባው ውሌ መሰረት ያገኘውን የይዜ
ታመብት ሇመዛጋቢው ተቋም ተመሊሽ ያዯርጋሌ፡፡
42. የጋራ ሕንፃ ቤቶች የተገነቡባቸው የመሬት ይዜታዎች ምዛገባ
የጋራ ሕንፃ ቤቶች የተገነቡባቸው የመሬት ይዜታዎች ሲመዖገቡ የሚከተለት
መረጃዎች ተረጋግጠው መመዛገብ አሇባቸው፦
1. እያንዲንደ የጋራ ሕንፃ ቤት ባሇቤት ከአጠቃሊይ የይዜታ ስፊት የሚዯርሰው
ተነፃፃሪ ዴርሻ፤
2. አግባብ ባሇው ህግ መሠረት የጋራ ሕንጻ ማህበር የተመሠረተ ከሆነ የፀዯቀ
የማህበሩ መመስረቻ ጽሐፌ እና መተዲዯሪያ ዯንብ እንዱሁም የማህበሩ
መተዲዯሪያ ዯንብ ያስቀመጣቸው ክሌክሊዎች እና ኃሊፉነቶች፤

966
 የፌትህ ሚኒስቴር

3. ከአጠቃሊይ የይዜታው ስፊት እያንዲንደ የቤት ባሇቤት በሚዯርሰው ዴርሻ ይዜታ

ሊይ ያሇው መብት፣ ክሌክሊ እና ኃሊፉነት፡፡
43. ከተማ ክሌሌ የሚገኝ የአርሶ አዯር መሬት ምዛገባ
በከተማ ክሌሌ የተካሇሇ የአርሶ አዯር መሬት ይዜታ ሲመዖገብ የሚከተለት
መረጃዎች ተረጋግጠው መመዛገብ አሇባቸው፦
1. የቁራሽ መሬት ይዜታው ባሇመብትና ተጠቃሚ አርሶ አዯር ሙለ ስም፤
2. የቁራሽ መሬቱ ስፊትና አዴራሻ፤
3. የቁራሽ መሬት ይዜታው አገሌግልት ዒይነት፣ የቁራሽ መሬቱ ሌዩ መሇያ ኮዴ፤
4. መሬቱን ሲያስተዲዴር ከነበረው የገጠር ወይም የከተማ መሬት አስተዲዯር አካሌ
የተሰጠው መብት፣ ክሌከሊ እና ኃሊፉነት፡፡
44. የመሬት ይዜታ ተጠቃሚነት መብት ያሌተፇጠረበት ይዜታ ምዛገባ
1. የመሬት ይዜታ ተጠቃሚነት መብት ያሌተፇጠረበት ይዜታ በመዛጋቢው አካሌ
ተረጋግጦ የከተማን መሬት ሇማስተዲዯር ወይም ሇማሌማት ሥሌጣን በተሰጠው
አካሌማመሌከቻ ሲቀርብ ይዜታው በስሙ ይመዖገባሌ፡፡

2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የይመዛገብሌኝ ማመሌከቻ የከተማውን

መሬት ሇማስተዲዯር ወይም ሇማሌማት ሥሌጣን በተሰጠው አካሌ ሲቀርብ
የማይንቀሳቀስ ንብረት ያሊረፇበት እና ክፌት መሬት መሆኑ ተረጋግጦ ሲቀርብ
የሚከተለትን መረጃዎች እንዱይዛ በማዴረግ በስሙ ይመዖገባሌ፦
ሀ) የይዜታውን ስፊትና አዴራሻ፤
ሇ) የከተማ ጣቢያ እና የቁራሽ መሬቱ ሌዩ መሇያ ኮዴ፤
ሏ) የይዜታውን አገሌግልት እና ዯረጃ፡፡
3. የመሬት ይዜታው የማይንቀሳቀስ ንብረት አርፍበት ባሇመብቱን መሇየት ወይም
ሇማግኘት አስቸጋሪ ሲሆን በከተማው መሬትን ሇማስተዲዯር ወይም ሇማሌማት
ሥሌጣን በተሰጠው አካሌ ማመሌከቻ ሲቀርብ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2)
የተመሇከቱት መረጃዎች እንዱያካትት ተዯርጎ በባሇአዯራነት በስሙ እንዱመዖገብ
ይዯረጋሌ፡፡

967
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. ህጎች በሚፇቅደት መሠረት ባሇመብት ነኝ ባይ ሇ15 ዒመት ያሌታወቀ ወይም

የጠፊ እንዯሆነ የመሬት ይዜታው በከተማው መሬትን ሇማስተዲዯር ወይም
ሇማሌማት ሥሌጣን በተሰጠው አካሌ ስም ይመዖገባሌ፡፡
45. በተመዖገበ የመሬት ይዜታሊይ የሚኖሩ ሇውጦችን ስሇመመዛገብ
1. በአዋጁ አንቀጽ 30 እና በዘህ ዯንብ መሠረት ተዖርዛረው የተመዖገቡትን
መብት፣ ክሌከሊና ኃሊፉነቶች ሇመቀነስ፣ ሇማሻሻሌ፣ ሇማስተካከሌ ወይም
ሇማስቀረት በተዋዋይ ወገኖች መካከሌ የሚዯረጉ ስምምነቶች፣ ስሌጣን ካሇው
አካሌ የተሰጡ የዋስትና እና ዔዲና እገዲ ትዔዙዜች ወይም ውሳኔዎች እና በተዋዋይ
ወገኖች መካከሌ የሚዯረጉ የውሌ ማሻሻልች ይመዖገባለ፡፡
2. የዋስትና እና ዔዲ እገዲ የተያዖ የመሬት ይዜታ፤ በባሇይዜታው ሰው ሊይ
በዯረሰበት ኪሳራ ምክንያት ግዳታውን መወጣት ካሌቻሇ መያዡው በስሙ
ሇተመዖገበሇት የፊይናንስ ተቋም ተሊሌፍ የስም ዛውውር ሉመዖገብሇት ይችሊሌ፡፡
46. የላልች የመሬት ይዜታን የመጠቀም ወይም የማቋረጥ መብት ምዛገባ
1. በአንዴ የምዛገባ ፍርም የላሊ ባሇይዜታን መሬት መጠቀምን ወይም ማቋረጥን
አስመሌክቶ የመግባብያ ውሌ ከተዖጋጀ መዛጋቢው ተቋም የላልችን መሬት
ይዜታ መብት የመጠቀም ወይም የማቋረጥ መብትን አስመሌክቶ በምዛገባ ሰነደ
የሚከተለት መረጃዎች እንዱመዖገቡ ያዯርጋሌ፦
ሀ) የላልችን መሬት ይዜታ የመጠቀም ወይም የማቋረጥ መብት ተፅኖ ስር
የሚወዴቅ መሬት ተጠቃሚ ወይም በዘህ ጉዲይ መብት እንዱመዖገብሇት
የሚዯረገው ባሇይዜታ፤
ሇ) የላልችን መሬት ይዜታ የመጠቀም ወይም የማቋረጥ መብት ጫና ያረፇበት
የሚመሇከተው ቁራሽ መሬት፤
ሏ) የምዛገባ ተቋሙ ተገቢ እና አስፇሊጊ የሚሊቸው ላልች ሌዩ ጉዲዮች፡፡
2. የላልችን መሬት ይዜታ መብት የመጠቀም ወይም ማቋረጥ መብት ሉወሰን
የሚችሇው በከፉሌም ሆነ በሙለ ንብረቱ ከመሬት በሊይ ወይም በታች ወይም
በሁሇቱም ሁኔታ ሲኖረው ነው፡፡
47. የላልችን መሬት ይዜታ የመጠቀም ወይም የማቋረጥ መብት ምዛገባ፣ ማስተሊሇፌ
እና አሇመመዛገብ

968
 የፌትህ ሚኒስቴር

1. ሇአገሌግልት አቅርቦት የሚውሌ የሕዛብ መሠረተ ሌማት ከመሬት በታች የዋሇ

ንብረት ሆኖ ከመሬት ይዜታ ጋር ከአንዴ ሰው ወዯ ላሊ ሰው የተሊሇፇ እንዯሆነ
ቀዯም ብል የተመዖገበ በላልች መሬት ይዜታ የመጠቀም ወይም የማቋረጥ
መብትን መጣስ የሇበትም፡፡
2. የላልችን መሬት ይዜታ የመጠቀም ወይም የማቋረጥ መብት ከአንዴ ባሇመብት
ሇላሊ ባሇመብት የተሊሇፇ እንዯሆነ መብቱ የተሊሇፇሇት ሰው ማመሌከቻ
ሲያቀርብ በማመሌከቻው መሰረት በስሙ ወይም ይህን አገሌግልት
እንዱያስቀጥሌ በተሊሇፇሇት አካሌ ስም ይመዖገባሌ፡፡
3. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) መሠረት የላልችን መሬት ይዜታ የመጠቀም
ወይም የማቋረጥ መብት ያገኘ ሰው መብቱን የማዖዋወር ስምምነት በፇፀመ በ30
ቀን ውስጥ ማስመዛገብ አሇበት፤ ሆኖም መብቱን ሇማስመዛገብ መብቱ
በተሊሇፇሇት ሰው ጥያቄ ካሌቀረበ የመብት ምዛገባው አይካሄዴም፡፡
4. ከመሬት በታች ያሇ መሠረተ ሌማት አገሌግልት መስጠት ያቆመ ቢሆንም
እንኳን ሇዘሁ አገሌግልት ሲባሌ ከመሬት በታች ወይም በሊይ ያሇ የላልችን
መሬት ይዜታ የመጠቀም ወይም የማቋረጥ መብት እንዯተመዖገበ ይቆያሌ፡፡
5. ከመሬት በታች ያሇ የሕዛብ መሠረተ ሌማት ሲዖረጋና ሲመዖገብ በመሬት
ይዜታው የመጠቀም መብት ያሇውን ሰው ወይም አካሌ ንብረት በማይጎዲ ሁኔታ
መፇጸም አሇበት፡፡
ክፌሌ አምስት
በመዛጋቢው ተቋም የሚሰጡ አገሌግልቶች
ንዐስ ክፌሌ አንዴ
በመዛጋቢ ተቋሙ የተመዖገቡ መብቶች፣ ክሌከሊዎች እና ኃሊፉነቶች ሊይ
የሚነሱ የአገሌግልት ጥያቄዎች መስተንግድ
48. በመሬት ይዜታ ሊይ ሇሚሰጡ አገሌግልቶች ስሇሚቀርቡ ማመሌከቻዎች
1. በመሬት ይዜታ ሊይ ሇሚሰጡ አገሌግልቶች የሚቀርቡ ማመሌከቻዎች ሇዘሁ
ተብል የተዖጋጀውን ቅጽ በመሙሊትና ከአስፇሊጊ ዯጋፉ ሰነድች ጋር ተያይዖው
መቅረብ አሇባቸው፡፡
2. በመሬት ይዜታ ሊይ የሚሰጡ የአገሌግልት ዒይነቶች እና የማመሌከቻ ማቅረብያ
ቅፆች ይዖት ይህን ዯንብ ሇማስፇፀም በሚወጣ መመሪያ ይወስናለ፡፡

969
 የፌትህ ሚኒስቴር

49. የስም ዛውውር

ማንኛውም ሰው በተመዖገበው የመሬት ይዜታ ሊይ ያሇውን መብት በውርስ፣ በስጦታ፣
በሽያጭ ወይም በላሊ በማንኛውም ህጋዊ መንገዴ ስመ ንብረቱን ማዙወር
የሚችሇው፦
1. የተመዖገበ የመሬት ይዜታ ሆኖ የመጠቀም መብቱን ማስተሊሇፌ ያሌተከሇከሇ
ከሆነ፤
2. በተመዖገበ ክሌከሊና ኃሊፉነት ውስጥ የተመሇከቱ ዛርዛር ጉዲዮች ከተሟለ፤
3. ንብረቱ እንዲይሸጥ እንዲይሇወጥ ያሌታገዯ ከሆነ፤
4. የስም ዛውውሩን ሇመፇፀም የሚያስችለ እንዯአግባቡ ከሚከተለት ሰነድች አንደ
የቀረበ እንዯሆነ፡-
ሀ) በውሌ ወይም በአክስዮን መዋጮ የሚተሊሇፌ ከሆነ በተዋዋይ ወገኖችመካከሌ
የተዯረገ በሰነድች ማረጋገጫ የጸዯቀ የስምምነት ወይም የሽያጭ ውሌ፤
ሇ) በስጦታ ከሆነ በሰነድች ማረጋገጫ የጸዯቀ ማስረጃ፤
ሏ) በዴርሻ መሌቀቅ ከሆነ የዴርሻ መሌቀቁ በሰነድች ማረጋገጫ የጸዯቀ
ስምምነት፤
መ) በሉዛ ህጉ መሰረት የመሬት ይዜታው ከነባር ይዜታ ወዯ ሉዛ ሥሪትየሚዜር
ከሆነ ከመብት ሰጪው ጋር የተዯረገ የሉዛ ውሌ ስምምነት፤
ሠ) አግባብ ካሇው አካሌ ስመ ንብረቱ እንዱዙወር የተሰጠ ማስረጃ፡፡
5. በዘህ አንቀጽ ከንዐስ አንቀጽ (1) እስከ (4) የተዖረዖሩት ሲሟለ እና አግባብ
ያሊቸው ክፌያዎች ሲፇፀሙ፡፡
50. የዋስትና እና ዔዲ እገዲ ምዛገባና ስረዙ
1. የዋስትና እና ዔዲ እገዲ ምዛገባ አገሌግልት ጥያቄ ከፌርዴ ቤት፣ ከባንክ፣
ከኢንሹራንስ እና ላልች በህግ ስሌጣን ከተሰጣቸው አካሊት ሲቀርብ ምዛገባው
ይከናወናሌ፡፡
2. በቀረበው ማመሌከቻ መሰረት ከሉዛ ህጉ ጋር በማገናዖብ የዋስትና እና ዔዲ
እገዲው የሚመዖገበው የሚከተለት በቅዴሚያ ሲረጋገጡ ይሆናሌ፦
ሀ) የመሬት ይዜታው አስቀዴሞ የተመዖገበ ከሆነ፤

970
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሇ) በመሬት ይዜታ መብት ሰጪው ተቋም የመሬት ይዜታውን ሇዋስትና እና

ዔዲ እገዲ በማስያዛ የትኛውንም ህጋዊ ተግባር ሇመፇፀም የሚያስችሌ
መብት ተፇጥሮ እንዯሆነ፤ እና
ሏ) በተመዖገበው መብት፣ ክሌከሊ እና ሃሊፉነት ሊይ ያለ ዛርዛር ጉዲዮች
ባሇይዜታው ያሟሊ ከሆነ፡፡
3. እገዲ የተጣሇበትን የመሬት ይዜታ አስመሌክቶ እግደን ከሰጠው አካሌ እገዲው
እንዱነሳ ወይም እንዱሰረዛ የሚጠይቅ ዯብዲቤ ሲቀርብ የእገዲ ምዛገባው
ሉስረዛ ይችሊሌ፡፡
4. የከተማ መሬት ይዜታ ሊይ በጊዚ ገዯብ የተዯረጉ እገዲዎችን በተመሇከተ
መዛጋቢው አካሌ ጊዚ ገዯቡ ማሇፈን ሲያረጋግጥ በራሱ ሥሌጣን እግደን
መሰረዛ ይኖርበታሌ፡፡
51. የመሬት ይዜታ መቀሊቀሌን ስሇመመዛገብ
ሁሇትና ከሁሇት በሊይ የሆኑ አዋሳኝ ይዜታዎችን ቀሊቅል ወዯ አንዴ ይዜታ ሥር
በማዴረግ መመዛገብ የሚቻሇው የሚከተለት ሁኔታዎች መሟሊታቸው ሲረጋገጥ
ይሆናሌ፦
1. የመሬት ይዜታዎቹ አስቀዴመው የተመዖገቡ ሲሆኑ፤
2. የመሬት ይዜታዎቹ ኩታ ገጠም ሲሆኑ፤
3. ከመሬት ይዜታዎች መካከሌ አንደ ወይም ሁለም የተገኙት በማይንቀሳቀስ
ንብረት ግዠ፣ በስጦታ ወይም በውርስ ከሆነ የስም ዛውውሩ አስቀዴሞ
የተጠናቀቀ ሲሆን፤
4. የመሬት ይዜታዎች በዋስትና ዔዲና እገዲ መዛገብ ሊይ የተመዖገቡ ከሆነ
ዔዲና እገዲው አስቀዴሞ የተሰረዖ ወይም የዋስትና እና ዔዲ እገዲ የጣሇው
አካሌ እንዱቀሊቀለ ስምምነቱን በጽሁፌ የተገሇጸ ሲሆን፤
5. ይዜታዎች ሲቀሊቀለ የሚኖረው የመብት፣ የክሌከሊ እና ኃሊፉነት መነሻው
የኪራይ ይዜታ ወይም የተሇያዩ የነባር እና የሉዛ ስሪት ይዜታዎች ከሆኑ
ዛርዛር ሁኔታ ከመብት ሰጪው አካሌ በአዱስ መሌክ ተዖጋጅቶ መብቱ፣
ክሌከሊው እና ኃሊፉነቱ ተሇይቶና ተረጋግጦ ሲቀርብ፡፡
52. ይዜታን ስሇመክፇሌና መመዛገብ

971
 የፌትህ ሚኒስቴር

የመሬት ይዜታን ከሁሇት ወይም ከዘያም በሊይ ማካፇሌና ማስመዛገብ

የሚቻሇው፦
1. የመሬት ይዜታው አስቀዴሞ የተመዖገበ እንዯሆነ፤
2. በመሬት ይዜታው ሊይ የተመዖገበ እዲና ዔገዲ ከላሇ ወይም እዲና ዔገዲው
እንዱመዖገብ ያዯረገው ተቋም ዔዲና እገዲው እንዱነሳ ስምምነቱን በጽሁፌ
የገሇጸ ከሆነ፤
3. ይዜታው መካፇሌ የሚችሌ ስሇመሆኑ የመሬት አጠቃቀም ተቆጣጣሪ አካሌ
ባወጣው ስታንዲርዴ ተመሳክሮ ሲረጋገጥ፤
4. በተካፇሇው ይዜታ ሊይ ሉመዖገብ የሚገባው መብት፣ ክሌከሊ እና ኃሊፉነት
ተሇይቶ ሲቀርብ፤
ይሆናሌ፡፡
53. የመሬት ይዜታ መብት ምዛገባ መረጃን ወቅታዊ ሇሇማዴረግ
የመሬት ይዜታ መብት መረጃን መዛጋቢው ተቋም ማሻሻሌ ወይም ወቅታዊ
ማዴረግ የሚችሇው፡-
1. የመሬት ይዜታ መብት መረጃው እንዱሻሻሌ የቀረበበት የመሬት ይዜታ
በመሬት ይዜታ መብት መመዛገቢያ መዛገብ ውስጥ ተመዛግቦ የሚገኝ መሆኑ
ሲረጋገጥ፤
2. የመሬት ይዜታ መብት መረጃውን ሇማሻሻሌ ወይም ወቅታዊ ሇማዴረግ
የቀረበው ሰነዴ ህጋዊ መሆኑ ሲረጋገጥ፤
3. በተመዖገበ የመሬት ይዜታ ሊይ የተጠየቁ አገሌግልቶች መረጃውን
የሚሇውጡት ሆነው ሲገኙ፤ እና
4. የቀረበዉ መረጃ ትክክሇኛነት እና ከይዜታዉ ማህዯር ጋር መያያ዗ ከተጣራ
በኋሊ በመዛጋቢ ሹሙ ሲፇቀዴ፤
ይሆናሌ፡፡
ንዐስ ክፌሌ ሁሇት
የመሬት ይዜታ መዛገብ ማህዯር አዖገጃጀት፣ አጠባበቅ እና
የመረጃ አቅርቦት
54. የመሬት ይዜታ መዛገቦች አዖገጃጀት

972
 የፌትህ ሚኒስቴር

1. በአዋጁ አንቀጽ 31 (1) መሠረት የሚዖጋጁ የመሬት ይዜታ መዛገብ፣ የጋራ

ሕንፃ የመሬት ይዜታ መዛገብ፣ ወዯ ከተማ የተካሇሇ የአርሶ አዯር መሬት
ይዜታ መዛገብ እና የዋስትና እና ዔዲ እገዲ መዛገብ በወረቀት እና በዱጂታሌ
መሌክ ተዖጋጅተው የመሬት ይዜታ መብት፣ ክሌከሊ እና ኃሊፉነት በጥቅሌ
የሚመዖገብባቸው ይሆናሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) የተመሇከቱት መዛገቦች በዋናነት
የሚከተለትን ይይዙለ፦
ሀ) የከተማ ጣቢያና የቁራሽ መሬት ሌዩ መሇያ ኮዴ፤
ሇ) የባሇቤቱ ወይም የባሇይዜታው ስምና አዴራሻ፤
ሏ) መብት፣ ክሌከሊ እና ኃሊፉነት፤
መ) የመሬት ይዜታው ስሪት፤
ሠ) የቁራሽ መሬት አገሌግልት እና ዯረጃ፤
ረ) የቁራሽ መሬት ርዛመት፣ ስፊት እና የይዜታው ማዔዖኖች ኮኦርዱኔት፤
ሰ) ላልች በካዲስተር ቅየሳ ስታንዲርዴ እና መመሪያ የሚገሇጹ ዋና ዋና
መረጃዎች፡፡
55. የዋስትና ዔዲ ዔገዲ መዛገብ
1. የዋስትና እና ዔዲ እገዲ መዛገብ ከፌርዴ ቤት፣ ከባንክ እና ከላልች በህግ
ሥሌጣን ከተሰጣቸው አካሊት የሚሰጡ ከመሬት ይዜታ ጋር የተያያ዗
ክሌከሊዎች ሇመመዛገብ በአዋጁ አንቀጽ 31(1) መሠረት ይዯራጃሌ፡፡
2. የዋስትና እና ዔዲ እገዲ መዛገብ በዋናነት ሚከተለትን መያዛ ይኖርበታሌ፦
ሀ) የመሬት ይዜታው ተጠቃሚ ሙለ ስም፤
ሇ) የከተማ ጣብያና የቁራሽ መሬቱን ሌዩ መሇያ ኮዴ፤
ሏ) ዔዲ እገዲውን የሰጠውን አካሌ ሙለ ስም፤
መ) ዔዲ እገዲው እንዱመዖገብ የተጻፇው ዯብዲቤ ቁጥር እና ቀን፤
ሠ) የዔዲ እገዲው ምክንያት፤
ረ) የዋስትናው የገንዖብ መጠን፤
ሰ) ዔዲ እገዲው የተመዖገበበት ቀን፤
ሸ) ዔዲ እገዲውን ምዛገባ የፇጸመው ሰው ስምና ፉርማ፤
ቀ) ዔዲ እገዲው እንዱነሳ የተፃፇው ዯብዲቤ ቁጥርና ቀን፤

973
 የፌትህ ሚኒስቴር

በ) ዔዲ እገዲው እንዱነሳ ትዔዙዛ የሰጠው በህግ ሥሌጣን የተሰጠው አካሌ

ስም፤
ተ) ዔዲ እገዲው የተነሳበት ቀን፤
ቸ) ዔዲ እገዲውን ስረዙ የመዖገበው ሰው ስምና ፉርማ፡፡
56. ላልች መዛገቦች
መዛጋቢው ተቋም ሇሥራው አስፇሊጊ የሆኑ ላልች ተጨማሪ መዛገቦችን
የክሌለን መንግስት በማስፇቀዴ ሉያዯራጅ ይችሊሌ፡፡
57. የመዛገቦች አጠባበቅ
1. በወረቀትና በዱጂታሌ የሚዖጋጁ መዛገቦች የተፇጥሮም ሆነ ሰው ሰራሽ ጉዲት
እንዲይዯርስባቸው ተዯርገው መጠበቅ አሇባቸው፡፡
2. ዛርዛሩ በመመሪያ የሚወሰን ሆኖ በወረቀትና በዱጂታሌ ሇሚዖጋጁ መዛገቦች
አጠባበቅ አጠቃሊይ የአጠባበቅ ሥርዒትና ተጨማሪ ኮፑ የሚቀመጥበት ወይም
የባክ አፔ መረጃ አያያዛ ሥርዒት ተግባራዊ ይሆናሌ፡፡
58. የመረጃ ዯህንነት እና ጥበቃ
1. በፋዳራሌ፣ በክሌሌ እና በከተማ ዯረጃ ባለ መዋቅሮች የሚቀረጸውና ተግባራዊ
የሚዯረገው የካዲስተር መረጃ መሠረተ ሌማት ዯህንነት በአገራዊ
የኢንፍርሜሽን ዯህንነት ፕሉሲ እና ስታንዲርዴ ሊይ የተመሰረተ መሆን
አሇበት፡፡
2. በፋዳራሌ፣ በክሌሌ እና በከተማ ዯረጃ ያለ የህጋዊ ካዲስተር አስተግባሪ እና
ተግባሪ ተቋማት የመረጃ ማዔከሊቸውን እና መሠረተ ሌማቱን ዯህንነት ብቃት
ሇማረጋገጥ ምክንያታዊ በሚባሌ የጊዚ ወሰን በሚመሇከተው አካሌ የማስፇተሽ
እና ኦዱት የማስዯረግ ኃሊፉነት አሇባቸው፡፡
3. የምዛገባ ተቋሙ የካዲስተር መረጃ ስርዒቱ መጠቀም ከመጀመሩ በፉት
የመረጃ ጉዲት ወይም ውዴመት ቢፇጠር መሌሶ የማቋቋም አማራጭ መኖሩን
በማረጋገጥ መሆን አሇበት፡፡
4. የምዛገባ ተቋሙ በካዲስተር መረጃ መሠረተ ሌማቱ ሥርዒት ውስጥ አስፇሊጊ
አካሊዊ እና አመክንዮአዊ ተጋሊጭነት ቁጥጥር ሥርዒቶች መተግበራቸውን
ማረጋገጥ አሇበት፡፡

974
 የፌትህ ሚኒስቴር

5. በወረቀት፣ በዱጂታሌ ወይም በዒሇም አቀፌ የመረጃ መረብ ሇማንኛውም ሰው

በነፃ የሚሇቀቁ የህጋዊ ካዲስተር መረጃዎች ‘ጥቅሌ መረጃ’ ተብሇው የተሇዩት
መሆን አሇባቸው፡፡
6. ዛርዛር እና መሠረታዊ መረጃዎች ሇሦስተኛ ወገኖች ሉሰጡ የሚችለት
በመገናኛ ብ዗ሃንና የመረጃ ነጻነት አዋጅ መሠረት የባሇ ይዜታውን ጥቅምና
መብት የማይጋፈ እና የመንግስትንና የሕዛብን ጥቅምና ዯህንነት አዯጋ ሊይ
የማይጥለ ሆነው ሲገኙ እና ጠያቂው አካሌ የአገሌግልት ክፌያ ሲፇጽም
ይሆናሌ፡፡
59. ስሇ ማህዯራት አዯረጃጀት
1. የመሬት ይዜታ መረጃ ማህዯር የሚከፇተው የመዛጋቢው ተቋም የበሊይ ኃሊፉ
ወይም እሱ የሚወክሇው ሰው ትዔዙዛ ሲሰጥ ይሆናሌ፡፡
2. እያንዲንደ ማህዯር የሚዯራጀው በአገር አቀፌ ዯረጃ አንዴን ቁራሽ መሬት
ሇመሇየት በሚያስችሌ መሌኩ የሚወጣውን ስታንዲርዴ ተከትል ይሆናሌ፡፡
3. ሇተጨማሪ ኮፑ ወይም ሇባክ አፔ መረጃ አያያዛ አገሌግልት ከመዛጋቢው
ተቋም ውጪ በተሇየ ቦታ እንዱቀመጥ ካሌተፇቀዯ በቀር በማንኛውም ሁኔታ
የመሬት ይዜታ ማህዯር ከመዛጋቢው ተቋም ውጪ መቀመጥ የሇበትም፡፡
60. የሕጋዊ ካዲስተር መረጃ ቅጂ ስሇማግኘት
1. የህጋዊ ካዲስተር መረጃ ሇሕዛብ ተዯራሽ መሆኑን ተከትል የተመዖገቡ
ሰነድችን፣ ከመዙግብቱ ውስጥ የተያያ዗ መረጃዎችን፣ ከሰነደ የተውጣጡ
መረጃዎችን፣ ከተመዛጋቢው ንብረት ጋር በጊዚያዊነት የተያያ዗
ማስታወሻዎችን፣ የአንዴን የተመዖገበ ንብረት ወይም ባሇይዜታ የሚመሇከት
ማንኛውም መረጃ ግሌባጭ እንዱሰጥ በህግ ሥሌጣን በተሰጠው አካሌ ወይም
በመሬት ይዜታው ሊይ ጥቅም ባሇው ሰው ጥያቄ ሲቀርብ ቅጂው ይሰጣሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት የመረጃ ቅጂ የሚሰጠው
የአገሌግልት ክፌያ መከፇለ ሲረጋገጥ ወይም ከክፌያ ውጭ መረጃውን
እንዱያገኙ ሇተፇቀዯሊቸው ተቋማት መሆኑ ተረጋግጦ ይሆናሌ፡፡
3. የአዋጁ አንቀጽ 37(3) ዴንጋጌ እንዯተጠበቀ ሆኖ በህጋዊ ካዲስተር መዛገብ
ውስጥ ያሇውን መረጃ አስመሌክቶ ጥያቄ ሲቀርብ ተቋሙ በማስረጃ የተዯገፇ
ምስክርነቱን ይሰጣሌ፡፡

975
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. የባሇይዜታ ስም፣ የመሬት ይዜታ ስፊት፣ የመሬት ይዜታ አገሌግልት ዒይነት

እና ዯረጃ፣ የመሬት ይዜታ ዋጋ እና በመሬት ሊይ ያሇ ቋሚ ንብረት ዋጋ
የሚመሇከቱ የካዲስተር መረጃዎች በአግባቡ ከተዯረጁ በኋሊ ሇሕዛብ ተዯራሽ
ይሆናለ፡፡
ክፌሌ ስዴስት
ስሇ ሰርተፌኬት አሰጣጥ፣ ስሇመሰረዛ፣ ስሇማስተካከሌ እና ስሇ ቅሬታ አቀራረብ
ንዐስ ክፌሌ አንዴ
ስሇ መሬት ይዜታ መብት ማረጋገጫ ሰርተፌኬት አሰጣጥ
61. የመሬት ይዜታ መብት ማረጋገጫ ሰርተፌኬት
1. የመሬት ይዜታ ማረጋገጫ ሰርተፌኬት በአዋጁ አንቀጽ 33(2) መሠረት
ሚኒስቴሩ በሚያወጣው መሥፇርት መሠረት የሚዖጋጅ መሆኑ እንዯተጠበቀ
ሆኖ የሚከተለትን የሚያካትት ይሆናሌ፦
ሀ) የተመዖገበውን የመሬት ይዜታ የሚያመሇክትና በቀሊለ ሇመሇየት
የሚያስችሌ ሚስጥራዊ ቁጥር በባር ኮዴ፣ የምዛገባ ቁጥር፣ የከተማ ጣብያ፣
የቁራሽ መሬት ሌዩ መሇያ ኮዴ፣ የባሇይዜታው መግሇጫ፣ የይዜታው ስዔሊዊ
መግሇጫ፣ የመሬት ይዜታው መብት መግሇጫ እና የመዛጋቢ ሹሙ ፉርማ
እና የመዛጋቢ ተቋሙ ማህተም፤
ሇ) የመሬት ይዜታው ባሇመብት ግሇሰብ ሙለ ስም እስከ አያት ወይም
የማህበራት እና የዴርጅት ሲሆን ዴርጅቱ በህጋዊ ሰውነት የተመዖገበበት
ስም እና የተመዖገበበት ቁጥር፤
ሏ) ሰርተፌኬቱ የተሰጠበትን ቀን፣ ወርና ዒመተ ምህረት፣ የመዛጋቢ ሹሙ
ወይም እሱ የወከሇው ሰው ስም፣ ፉርማና የተቋሙ ማህተም፡፡
2. በምዛገባ ሹም ተፇርሞ እና የምዛገባ ተቋሙ ማህተም አርፍበት የተሰጠ
የመሬት ይዜታ መብት ማረጋገጫ ሰርተፌኬት በአዋጁ አንቀጽ 42 መሠረት
የመሬት ይዜታ መብትን ሇማረጋገጥ ማስረጃ ሆኖ ያገሇግሊሌ፡፡
3. የመሬት ይዜታ መብት ማረጋገጫ ሰርተፌኬቱ ጥቅም ሊይ በሚውሌበት ጊዚ
ባሇይዜታው ወይም ህጋዊ ወኪለ ባቀረቡት ያሌተሟሊ ማመሌከቻ ምክንያት
የፍርም አሞሊሌ ስህተት ሲፇጠር ወይም ያሌተሟለ ህጋዊ ሥነ-ሥርዒቶች

976
 የፌትህ ሚኒስቴር

ቢከሰቱ መዛጋቢ ሹሙ ስሇሰርተፌኬቱ ትክክሇኛነት ላሊ ማረጋገጫ

እንዱቀርብ አይጠየቅም ወይም ሰርተፌኬቱ ጥያቄ ውስጥ አይገባም፡፡
62. የሰርተፌኬት አሰጣጥ
1. ማንኛውም የመሬት ይዜታ ባሇመብት ሊስመዖገበው የመሬት ይዜታ መብት፣
ክሌከሊ እና ኃሊፉነት ማረጋጋጫ የሚሆን ሰርተፌኬት እንዱሰጠው
ሲያመሇክትና የአገሌግልት ክፌያ ሲፇጽም ይሰጠዋሌ፡፡
2. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሰረት የሚዖጋጁ ሰርተፌኬቶች፦
ሀ) በሉዛ አግባብ የተያ዗ና የተመዖገቡ የመሬት ይዜታዎች፤
ሇ) በሰብ ሉዛ የተያ዗ ይዜታዎች የመጠቀም መብት፣ ክሌክሊ እና ኃሊፉነቶች፤
ሏ) በነባር ይዜታ የተያ዗ና የተመዖገቡ የመሬት ይዜታዎች፤
መ) ወዯ ከተማ ክሌሌ የተካሇለ የአርሶ አዯር የመሬት ይዜታዎች፤
ሠ) ሇጋራ መኖሪያነት በሪሌ እስቴት እና በኮንድሚኒየም የተያ዗ የመሬት
ይዜታዎች፤
ተብሇው በአራት ዒይነት ተከፌሇው የሚዖጋጁ እና የሚሰጡ ይሆናሌ፡፡
63. የሚዖጋጀው ሰርተፌኬት የቅጂዎች ብዙት
1. የመሬት ይዜታ መብት ማረጋገጫ ሰርተፌኬት ኦሪጂናሌ እና ኮፑ በሚሌ
በሁሇት ቅጂዎች መዖጋጀት አሇበት፡፡
2. ከተዖጋጁት ሁሇት ሰርተፌኬቶች ውስጥ ዋናው ቅጂ ሇባሇይዜታው የሚሰጥ
ሲሆን ኮፑው ከማህዯሩ ጋር ተያይዜ መቀመጥ አሇበት፡፡

64. የምትክ ሰርተፌኬት አሰጣጥ

1. በዘህ ዯንብ መሰረት ተዖጋጅቶ የተሰጠ የመሬት ይዜታ መብት ማረጋገጫ
ሰርተፌኬት የጠፊበት፣ የተበሊሸበት ወይም በተሇያየ ምክንያት ከጥቅም ውጭ
የሆነበት ማንኛውም ሰው መረጃው ሇመጥፊቱ በአገር አቀፌ ዯረጃ ሰፉ
ሥርጭት ባሇው ጋዚጣ ታውጆ ተቃዋሚ ካሌተገኘ አግባብ ያሇውን
የአገሌግልት ክፌያ ሲፇጽም ምትክ ሰርተፌኬት ይሰጠዋሌ፡፡

977
 የፌትህ ሚኒስቴር

2. በምትክነት በተሰጠ የመሬት ይዜታ መብት ማረጋገጫ ሰርተፌኬት ከስዴስት

ወር ቆይታ በኋሊ ካሌሆነ በስተቀር የመሬት ይዜታ መብትን ላሊ ሰው
ማስተሊሇፌ አይቻሌም፡፡
3. ሇባሇይዜታው ምትክ ሰርተፌኬት ከመሰጠቱ በፉት የመዛጋቢው ተቋም ዴርሻ
የሆነው ቅጂ ሰርተፌኬት ከማህዯሩ ውስጥ መኖሩ መረጋገጥ አሇበት፤ ምትክ
ሰርተፌኬት ስሇመሰጠቱም በዘያው ቅጂ ሊይ መስፇር አሇበት፡፡
4. ዛርዛር አፇጸጸሙ በመመሪያ የሚወሰን ሆኖ መዛጋቢው ተቋም ምትክ
ሰርተፌኬት ስሇመስጠቱ በአስር ቀናት ውስጥ በሕዛብ ማስታወቂያ ይፊ
ማዴረግ አሇበት፡፡
ንዐስ ክፌሌ ሁሇት
ሰርተፌኬት ያገኘ ምዛገባን ከመዛገብ ስሇመሰረዛ፣ ስሇማስተካከሌ እና ስሇ
ቅሬታ አቀራረብ
65. ሰርተፌኬት ያገኘ ምዛገባን ከመዛገብ ሊይ ስሇመሰረዛ እና ማስተካከሌ
1. የአዋጁ አንቀጽ 45(3) ዴንጋጌ እንዯተጠበቀ ሆኖ መዛጋቢው አካሌ በራሱ
ውሳኔ ምዛገባ እንዱስተካከሌ ወይም አንዱታረም ሇማዴረግ የሚችሇው
በተቋሙ ኦፉሰሮች የተፇጸመ የአጻጻፌ ወይም የአመዖጋገብ ስህተት መኖሩን
ሲያረጋግጥ ይሆናሌ፡፡
2. ተዋዋይ ወገኖች በስምምነት በህግ ስሌጣን በተሰጠው አካሌ ፉት ቀርበው
የቀዴሞ ውሊቸውን ቀይረው ወይም ከተመዖገበው ውሌ ውስጥ የተወሰነውን
አስተካክሇው እንዱመዖገብሊቸው ሲያመሇክቱ ምዛገባው በመዛጋቢው ተቋም
እንዱስተካከሌ ይዯረጋሌ፡፡
3. መዛጋቢ ሹሙ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት መስተካከሌ አሇበት
ብል ሲወስን፦
ሀ) በተመዖገበው መሬት ይዜታ ሊይ ጥቅም ያሊቸውን ሰዎች እና ከስህተቱ ጋር
በተያያዖ ጥቅማቸው የሚነካባቸውን በአዴራሻቸው ማሳወቅ እና ከ15 ቀናት
በኋሊ ማስተካከያውን ተግባራዊ ማዴረግ፤ እና
ሇ) መስተካከለን በሚመሇከት ጥቅም አሇኝ የሚሇው ሰው የሚያቀርበውን
አስተያየት ወይም ተቃውሞ መቀበሌና መስማት፤
አሇበት፡፡

978
 የፌትህ ሚኒስቴር

4. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (3) መሠረት ማስታወቂያ የዯረሰው ጥቅሙ

የሚነካበት ሰው በ 15 ቀናት ውስጥ በከተማ ነክ መጀመሪያ ዯረጃ ፌርዴ ቤት
ወይም የሚመሇከተው መዯበኛ ፌርዴ ቤት አቤቱታ በማቅረብ መዛጋቢ
ተቋሙ ማስተካከያ እንዲያዯርግ እንዱታገዴ ሉያዯርግ ይችሊሌ፡፡
5. የምዛገባ ተቋሙ በመሬት ይዜታው ሊይ ጥቅም አሇን የሚለትን ሰዎች ካሳወቀ
እና ተቃውሞ ካሌቀረበ ወይም በፌርዴ ቤት ትዔዙዛም ሆነ በላሊ አካሌ የእገዲ
ውሳኔ ካሌተሊሇፇ ከ 15 ቀናት በኋሊ ማስተካከያውን ተግባራዊ ያዯርጋሌ፡፡
6. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (5) መሰረት የተዯረገው ማስተካከያ ሇማገናዖብያ
እንዱረዲ እና ማስተካከያ መዯረጉን ሇማሳየት እንዱቻሌ ማስተካከያ
የተዯረገበት ቀን ተጠቅሶ እና በመዛጋቢ ሹሙ ተፇርሞበት ሇአስረጅነት
መቀመጥ አሇበት፡፡
7. መዛጋቢው ተቋም ማንኛውንም በስህተት በመዛገብ ውስጥ በተመዖገበ ምዛገባ
ምክንያት የተገኘ መብትን የሚነካ ማስተካከያ ምዛገባ አያዯርግም፡፡
8. ምዛገባ ሹሙ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (7) የተመሇከተው ዒይነት ችግር
ሲገጥመው ሇከተማ ነክ ፌርዴ ቤት ወይም ላሊ ሇሚመሇከተው መዯበኛ ፌርዴ
ቤት ከማብራሪያ ጋር በማመሌከት አግባብ ያሇውን የህግ ዴጋፌ ሉያገኝ
ይችሊሌ፡፡
9. መዛጋቢ ሹሙ የመሬት ይዜታ መብት ባሇቤት ማንነት መግሇጫን በመዛገብ
ሊይ መቀየር ወይም ማስተካከሌ የሚችሇው በሚከተለት ምክንያቶች ይሆናሌ፦
ሀ) ስሙ በመዛገቡ ሊይ የሰፇረው ሰው ወይም ህጋዊ ወኪለ በጽሁፌ
ሲያመሇክት፤
ሇ) የምዛገባ ተቋሙ መረጃ በሚያዯራጅበት እና በሚያዖጋጅበት ወቅት
በመዛገቡ ሊይ የተመዖገበውን ሰው የማንነት መግሇጫ የሆነውን በስህተት
ቀይሮት ወይም አስተካክል መዛግቦት ከሆነ፡፡
10. እንዱሰረዛ የተወሰነ የመሬት ይዜታ መብት፣ ክሌከሊ እና ኃሊፉነት ከወረቀት
መዛገቡ የሚሰረዖው፦
ሀ) በጽሁፈ ሊይ ከግራ የሊይኛው ጠርዛ ተነስቶ ወዯ ቀኝ የታችኛው ጠርዛ
ከዲር እስከዲር አንዴ ሰያፌ መስመር በማስመር፤

979
 የፌትህ ሚኒስቴር

ሇ) የተቋሙ ኃሊፉ ሰነደ የተሰረዖበትን ቀን በመጻፌ በተሰረዖው ጽሁፌ ፉት

ሇፉት ገጽ ሊይ ከግራ ወዯ ቀኝ ተሰርዝሌ የሚሌ ቃሌ በማስፇር፤ እና
ሏ) ምዛገባው እንዱሰረዛ ያዖዖውን አካሌ ወይም ውሳኔ የሰጠው ፌርዴ ቤት
ስም፣ የውሳኔው ማጣቀሻ ቁጥር እና ቀን በመዛገቡ ሊይ በማስፇር፤
መሆን አሇበት፡፡
66. ስሇ ቅሬታ አቀራረብ
በዘህ ዯንብ በተመሇከተው መሠረት በአግባቡ አሌተፇጸመሌኝም፣ መጉሊሊት
ዯርሶብኛሌ ወይም ጉዲት ዯርሶብኛሌ ወይም ሉዯርስብኝ ነው የሚሌ ማንኛውም
ሰው ጉዲዩ እንዱታይሇት በዘህ ዯንብ በአንቀጽ 67 መሠረት ቅሬታውን ማቅረብ
ይችሊሌ፡፡
67. የቅሬታ አቀራረብ ሥነሥርዒት እና ስሇሚመረመርበት ሁኔታ
1. ማንኛውም ሰው በተሰጠው የከተማ የመሬት ይዜታ ምዛገባ አገሌግልት ቅሬታ
ካሇው በመጀመሪያ ዯረጃ አገሌግልቱን ሇሰጠው ሰራተኛ መዛጋቢው ተቋም
በሚያዖጋጀው የቅሬታ ማቅረብያ ማመሌከቻ ሊይ አስፌሮ እና በቀሪው ሊይ
አስፇርሞ ቅሬታውን ማቅረብ ይችሊሌ፡፡ አገሌግልት የሰጠው ሰራተኛ በሁሇት
የሥራ ቀናት ጊዚ ውስጥ አስፇሊጊውን ምሊሽ በጽሁፌ መስጠት አሇበት።
2. ሰራተኛው በሰጠው ምሊሽ ያሌረካ ቅሬታ አቅራቢ ቅሬታውን ሇሰራተኛው
የቅርብ ኃሊፉ ያቀርባሌ፤ ኃሊፉው የቀረበውን ጉዲይ መርምሮና ማጣራት
አዴርጎ በሶስት የስራ ቀናት ውስጥ አስፇሊጊውን ምሊሽ በጽሁፌ መስጠት
አሇበት፡፡
3. ቅሬታ አቅራቢው በቅርብ ኃሊፉው በተሰጠው ምሊሽ ያሌረካ ከሆነ
ሇመዛጋቢው ተቋም ኃሊፉ ቅሬታውን ማቅረብ ይችሊሌ፤ ኃሊፉው ጉዲዩን
ያየውን ሰራተኛ እና የቅርብ ኃሊፉውን ምሊሽ መርምሮ እና ተገቢውን
ማጣራት አዴርጎ ሇቅሬታ አቅራቢው ምሊሹን በአምስት የሥራ ቀናት ውስጥ
በጽሁፌ ማሳወቅ አሇበት፡፡
4. በአንዴ የመሬት ይዜታ ሊይ ጥቅም ባሇው ቅሬታ አቅራቢ የቀረበው ቅሬታ
ተጣርቶ በመዛጋቢ ተቋሙ የበሊይ ኃሊፉ የመጨረሻ ውሳኔ እስኪሰጥ ዴረስ
ቅሬታ በቀረበበት የመሬት ይዜታ ሊይ ማንኛውም ዒይነት በሕግ ውጤት

980
 የፌትህ ሚኒስቴር

ያሇው ተግባር እንዲይካሄዴ አንዱታገዴ ቅሬታ አቅራቢው በጽሁፌ ሉጠይቅ

ይችሊሌ፡፡
5. የመዛጋቢው ተቋም ኃሊፉ በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (4) መሠረት
የቀረበውን የእግዴ ጥያቄ መነሻ በማዴረግ ቅሬታው ከቀረበበት ቀን ጀምሮ
ከአምስት የሥራ ቀናት ሇማይበሌጥ ጊዚ በመሬት ይዜታው ሊይ ማንኛውም
ዒይነት በህግ ውጤት ያሇው ተግባር እንዲይካሔዴ ሉያግዴ ይችሊሌ፡፡
6. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (5) መሠረት በሚሰጥ እግዴ ምክንያት የሚዯርስ
ጉዲት ቢኖር ቅሬታ አቅራቢው ኃሊፉ ይሆናሌ፡፡
ክፌሌ ሰባት
የመዛጋቢው ተቋም ተጠያቂነት እና የዋስትና ፇንዴ ስሇማቋቋም
68. የመዛጋቢው ተቋም ተጠያቂነት
1. በአዋጁ አንቀጽ 40 (1) እና (2) የተዯነገገው እንዯተጠበቀ ሆኖ የአዋጁን
ላልች ዴንጋጌዎች፣ ይህንን ዯንብ እንዱሁም ይህንን ዯንብ ተከትሇው በወጡ
መመሪያዎች መሠረት የተመዖገበ መብት፣ ክሌከሊ እና ኃሊፉነት ሊይ
የተዖረዖሩ ጉዲዮችን በመተሊሇፌ የመዛጋቢው ተቋም ሹም በማንኛውም
መንገዴ የስም ዛውውር፣ መያዡና እዲ ዔገዲ፣ ይዜታን መክፇሌ ወይም
መቀሊቀሌ ምዛገባ የፇፀመ እንዯሆነ እና በዘህም ምክንያት የዯረሰ ጉዲት
መኖሩ ሲረጋገጥ ተጠያቂ ይሆናሌ፡፡
2. በተመዖገበ መብት፣ ክሌከሊና ኃሊፉነት ሊይ የዯረሰን የጉዲት ካሣ መጠን
ሇመወሰን የመሬት ይዜታው እና በመሬት ይዜታው ሊይ የነበረው
የማይንቀሳቀስ ንብረት ግምት በዘህ ዯንብ በአንቀጽ 69(2) መሠረት
የሚሰሊው ተግባራዊ ይዯረጋሌ፡፡

69. የኃሊፉነት መጠን

1. መዛጋቢው ተቋም የሚወስዯው የኃሊፉነት መጠን ከመሬት ይዜታውና
በይዜታው ሊይ ካረፇው የማይንቀሳቀስ ንብረት ዋጋ ግምት ሉበሌጥ
አይችሌም።
2. የመሬት ይዜታውና የማይንቀሳቀስ ንብረት ግምቱ የሚሰሊው መንግስት
ሇመሬት ይዜታ እና በይዜታው ሊይ ሇሚገኘው የማይንቀሳቀስ ንብረት ሇታክስ

981
 የፌትህ ሚኒስቴር

አከፊፇሌ ዒሊማ የሚገምትበት ወቅታዊ የንብረት ዋጋ ግመታን መነሻ ያዯረገ

ይሆናሌ፡፡
3. መዛጋቢው ተቋም ከዋስትና ፇንደ የከፇሇውን ገንዖብ በሕገወጥ መንገዴ
ተጠቃሚ ከሆነው ሰው ተከታትል በሕግ አግባብ በማስመሇስ
እና ወዯ ዋስትና ፇንደ ገቢ የማዴረግ ግዳታ አሇበት፡፡
4. በዘህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (3) የተመሇከተውን ግዳታ ያሌተወጣ አግባብ
ያሇው የሥራ ኃሊፉ ተጠያቂነት አሇበት፡፡
70. አስተዲዯራዊ ጉዲዮችን ስሇመመዛገብ
1. መዛጋቢው ተቋም አስተዲዯራዊ ጉዲዮችን ሇመመዛገብ የሚያስችሇውን
መዛገብ በማዖጋጀት በመዛገቡ ውስጥ፦
ሀ) የጉዲዩ ባሇቤት፣
ሇ) የጉዲዩ ምንነት፤
ሏ) ውሳኔ የተሰጠበትን ቀን፤
መ) የውሳኔውን ፌሬ ነገር፤ እና
ሠ) ውሳኔው የተሰጠበት የህግ መነሻ፤
መመዛገብ አሇበት፡፡
2. መዛጋቢው ተቋም ሇአስተዲዯራዊ ጉዲይ ባዖጋጀው መዛገብ ውስጥ ቁራሽ
መሬትን አስመሌክቶ የሚከተለትን መረጃዎች ማካተት አሇበት፦
ሀ) መሬቱ በሉዛ ስሪት የተያዖ ከሆነ የሉዛ ባሇይዜታውን ሙለ ስም፤
ሇ) ቁራሽ መሬቱ የሚገኝበት አዴራሻ፤
ሏ) ቁራሽ መሬቱ የሚገኝበትን ወረዲ፣ ቀጠና፣ ሰፇር እና የከተማ ጣብያ
መ) ከቁራሽ መሬቱ ጋር የተያያዖ መዛጋቢው ተቋም አስፇሊጊ ነው ብል
ያመነባቸውን ላልች መረጃዎች፡፡
3. በዘህ አንቀጽ በንዐስ አንቀጽ (2) መሰረት ሇመዛጋቢው ተቋም ከቁራሽ
መሬቱ ጋር በተያያዖ እንዱካተቱ የቀረቡ መረጃዎች በመሬት ይዜታ
መዙግብቱ ውስጥ ቀዯም ብሇው ከተካተቱት ተጨማሪ ሆነው ከተገኙ
መመዛገብ የሇባቸውም፡፡
71. የከተማ ነክ መጀመሪያ ዯረጃ ፌርዴ ቤት ሥሌጣን

982
 የፌትህ ሚኒስቴር

የከተማ ነክ መጀመሪያ ዯረጃ ፌርዴ ቤት በአዋጁ አንቀጽ 17(3) መሠረት

የቀረበሇትን ይግባኝ ሰምቶ የምዛገባ ተቋሙ ማናቸውንም የመሬት ይዜታ
ማረጋገጥ እንዱያዯርግ፣ የመሬት ይዜታ ማረጋገጥ ማስተካከያ እንዱያዯርግ ወይም
የሚያዯርገውን የመሬት ይዜታ ማረጋገጥ ማስተካከያ እንዱያቆም ሉያዖው
ይችሊሌ፡፡
72. ስሇዋስትና ፇንዴ
1. የመሬት ይዜታ የሚያስተሊሌፌ ማንኛውም ሰው ክሌልች በሚወስኑት ተመን
መሰረት ሇሚያዯርገው የመሬት ይዜታ ስም ዛውውር፣ ሇኢንደስትሪ ዜን የሇማ
መሬት በሰብ-ሉዛ ሲተሊሇፌ፣ በውሌ ሙለ ወይም ከፉሌ የመሬት ይዜታ
መብት ሲተሊሇፌ፣ በውርስ የመሬት ይዜታ ሲተሊሇፌ፣ በመያዡና ዔዲ እገዲ
የመሬት ይዜታ ሲመዖገብ እና በሌማት ምክንያት የመሬት ይዜታ እና
የማይንቀሳቀስ ንብረት ካሳ ክፌያ ሲፇጸም ሇዋስትና ፇንዴ የሚውሌ ተጨማሪ
ክፌያ ይፇጽማሌ።
2. ክሌልች የወሰኑትን የዋስትና ፇንዴ የክፌያ ቀመር በሕዛብ ማስታወቂያ
ሇህብረተሰቡ ማሳወቅ አሇባቸው።
3. የዋስትና ፇንዴ ተጨማሪ ክፌያ ቀመርን በሚመሇከት የከተማው ምዛገባ
ተቋም አጥንቶ በህግ ይህን እንዱመራ ሥሌጣን ሇተሰጠው የክሌሌ አካሌ
ሲያቀርብ ሉሻሻሌ ይችሊሌ፡፡
4. ጥናቱ የቀረበሇት የሚመሇከተው የክሌሌ አካሌ ጥናቱ በቀረበሇት በአንዴ ወር
ጊዚ ውስጥ ውሳኔ መስጠት አሇበት፡፡
5. በየከተሞቹ የተጀመረው የዋስትና ፇንዴ ማሰባሰብ ሉቋረጥ የሚችሇው በህግ
ይህን እንዱመራ ሥሌጣን ሇተሰጠው የክሌሌ አካሌ የጥናት ውጤት ሲቀርብ
በክሌለ በሚሰጠው ውሳኔ መሰረት ይሆናሌ፡፡
6. የዋስትና ፇንዴ ማሰባሰብ እንዱቋረጥ ከተወሰነ በሕዛብ ማስታወቂያ ይፊ
መዯረግ አሇበት፡፡
ክፌሌ ስምንት
ሌዩ ሌዩ ዴንጋጌዎች
73. ስሇ ዯንብ መተሊሇፌ

983
 የፌትህ ሚኒስቴር

ማንኛውም የመዛጋቢ ተቋም ኃሊፉ፣ የመሬት ይዜታ መብት መዛጋቢ፣ የመሬት

ይዜታ መብት አረጋጋጭ ወይም ሠራተኛ ተገቢ ያሌሆነ ጥቅም ሇራሱ ወይም
ሇላሊ ሰው ሇማስገኘት በማሰብ በዘህ ዯንብ ሊይ ከተዯነገጉት ወይም ይህንን ዯንብ
ተከትል ከወጣው መመሪያ ውጪ ቢፇጽም ወይም እንዱፇፀም ሲያዯርግ በአዋጁ
አንቀጽ 48(1) መሠረት በወንጀሌ መቀጣቱ እንዯተጠበቀ ሆኖ በሙያ ሥነ-
ምግባር የዱስፔሉን ዯንብ ይቀጣሌ፡፡
74. የመሸጋገሪያ ዯንጋጌ
1. በከተሞች የመሬት ይዜታ መብት ምዛገባ ሂዯት በአዋጁ መሰረት ሥሌጣን
የተሰጠው መዛጋቢ ተቋም ተቋቁሞ ሙለ በሙለ በሰፇር ወይም በቀጠና፣
በወረዲ ወይም በከተማ ምዛገባውን አጠናቆ አገሌግልት መስጠት እስኪጀምር
ዴረስ ሥራ ሊይ በነበረው ህግ እና የመሬት አስተዲዯር አሰራር ወይም
ክሌልች በሚወስኑት አዯረጃጀት መሰረት ሥራው እንዱቀጥሌ ይዯረጋሌ፡፡
2. የሽግግር ጊዚው ከተሞቹ ያሊቸውን የቆዲ ስፊት፣ ግምታዊ የመሬት ይዜታ
ብዙት እና ቅዴመ ዛግጅት ከግምት ውስጥ በማስገባት የክሌለ መንግስት
ህጋዊ ካዲስተር ተግባራዊ እንዱሆን ከወሰነበት ጊዚ አንስቶ ይሆናሌ፡፡
75. ተፇፃሚነት የማይኖራቸው ህጎች
ይህንን ዯንብ የሚቃረን ማንኛውም ዯንብ ወይም የአሠራር ሌማዴ በዘህ ዯንብ
በተሸፇኑ ጉዲዮች ሊይ ተፇፃሚነት አይኖረውም፡፡
76. ዯንቡ የሚጸናበት ጊዚ
ይህ ዯንብ በፋዳራሌ ነጋሪት ጋዚጣ ታትሞ ከወጣበት ቀን ጀምሮ የፀና
ይሆናሌ፡፡
አዱስ አበባ ታህሳስ 16 ቀን 2007 ዒ.ም
ኃይሇማርያም ዯሳሇኝ
የኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፏብሉክ ጠቅሊይ ሚኒስትር

984