‫نقش استفاده مفرط از تلفن همراه در پیش بینی‬

‫کیفیت خواب‪ ،‬اضطراب و افسردگی دانشجویان‬

‫عبدالرحیم کسایی‪ ،‬سعید پیر عین الدین مرتضی مجیدایی‬

‫استاد‪ :‬فاطمه مومنی‬ ‫خالصه‪ :‬آمنه مهمانچی‬

 ‫مقدمه‪ :‬استفاده بیش از حد از تلفن همراه عبارت است از‬
‫وضـعیتی که در آن تلفن همراه بصـورت مفـرط مـورد اسـتفاده‬
‫قـرار میگیرد‪ .‬این امر میتواند منجـر بـه ایجـاد عـادات رفتاري‬
‫نامناسب نظیر بیدار ماندن زیاد در شـب الگوي خواب پریشان‪،‬‬
‫احساس عدم رهایی و مشغولیت دائم شود‪.‬‬
‫جوانانی که به طـور افراطـی و اعتیـاد گونـه از پیـام کوتـاه‬
‫اسـتفاده مـیکننـد سـطح بـاالیی از تکانشـگري‪ ،‬احسـاس تنهایی و‬
‫اضطراب اجتماعی را تجربه میکنند‪.‬‬
‫همچنین ‪Fanchin‬در پژوهشی با هـدف بررسـی رابطه میان‬
‫افسـردگی بـا اعتیـاد بـه تلفـن همـراه در بـین دانشجویان‬
‫آمریکایی‪ ،‬عالئم اعتیاد به تلفن همـراه را شـامل حواس پرتی‪،‬‬
‫عدم تحمل و بردباري و انزوا گزارش کـرد‪ ،‬در این مطالعه بین‬
‫اعتیاد به تلفـن همـراه و افسـردگی رابطـه معنی داري مشاهده‬
‫شد‪.‬‬
‫خواب عامل بازسازی قوای فیزیکی و روانی است‪.‬یکی از‬
‫بزرگ ترین طبقات اختالالت روانی را اختالالت خواب تشکیل‬
‫میدهد‪.‬‬
‫کیفیـت خـواب طبق تعریف‪ ،‬از شـاخص هـاي ذهنـی مربـوط بـه‬
‫چگـونگی تجربه خواب مانند میزان رضایتمندي از خواب و‬
‫احساسی کـه پـس از برخاسـتن از خـواب ایجـاد مـیشـود تشـکیل‬
‫میگردد‪ .‬طول خواب مناسب عاملی مهم برای سالمت جسم و‬
‫ذهن است‪.‬‬
‫این احساس که هر کسی نیـاز دارد تـا بصـورت مـداوم در‬
‫دسترس باشد‪ ،‬حلقه ارتباط اصـلی بـین اسـتفاده مفـرط از تلفن‬
‫همراه و آشفتگی خواب می باشد‪.‬‬
 ‫اغلب دانشجویان دسترسی گسترده اي به تلفن همراه و سایر‬
‫ابزارهاي اطالعاتی و ارتباطی دارنـد‪ ،‬ایـن امـر میتواند در کیفیت‬
‫خواب آنها و ایجاد برخی از کژکاریهاي روان شناختی نظیر ایجاد‬
‫حـاالت اضـطراب و افسـردگی در بین آنها اثرگذار باشد‪.‬‬

‫موارد و روش ها‪:‬‬

‫جامعه آماري پژوهش شـامل کلیـه دانشـجویان شـاغل بـه‬
‫تحصـیل در دانشـگاه خـوارزمی و پیـام نـور کـرج‬
‫سـال تحصیلی ‪94-1393‬‬
‫حجم نمونه شامل ‪ 240‬دانشجو‬
‫روش نمونهگیري به این صورت بود کـه ابتـدا از هـردانشــگاه ســه‬
‫دانشــکده (مجموعــه ‪ 6‬دانشــکده)‪ ،‬بصــورت نمونـه گیـري‬
‫تصـادفی انتخـاب و از بـین دانشـجویان ایـن دانشکدهها پرسشنامهها‬
‫به صـورت تصـادفی در اختیـار ‪ 40‬نفر از دانشجویان بر اساس‬
‫مقطع تحصیلی کارشناسی قـرار گرفت‪.‬‬

‫این ابزار شامل سه پرسشنامه استفاده مفرط از تلفن همراه‬

‫آزمون کیفیت خواب پترزبورگ‬
‫مقیاس اضطراب و افسردگی هاسپیتال‬

‫یافته هاي پژوهش‬

‫نشان داد که استفاده مفرط از تلفن همراه به عنوان عامـل پـیش بــین‪،‬‬
‫کیفیــت خــواب و اضــطراب و افســردگی را در بــین دانشجویان‬
‫تبیین میکند و همبستگی مثبت و معنـی داري بین آنها وجـود دارد‪.‬‬
‫یافته های پژوهش با تحقیقات انجام شده در این زمینه هم خوانی‬
‫دارد‪ .‬استفاده بیش از حد از تلفن همراه بعد از شروع فرایند خواب‬
‫پیش بینی کننده خواب نامناساب است‪ .‬و کیفیت خواب نامناسب هم‬
‫عالئم اضطراب استرس و افسردگی پیش بینی می کند‪.‬و باعث بروز‬
‫اختالالت روانی میگردد‪.‬‬
 ‫عالئم افسردگی اساسی مانند دشواری در تمرکز و کاهش انرژی ‪.‬‬
‫همچنین دانشجویان دارای اختالالت خواب و خلق افسرده از تلفن‬
‫همراه به عنوان راهی برای گذراندن زمان استفاده میکنند‪.‬‬
‫امواج تلفن همراه نیز روی مغز تاثیر گذاشته و عامل افزایش‬
‫استرس میشود‪.‬‬
‫اختالالت استفاده مفرط از تلفن همراه به حدی است که نوعی‬
‫بیماری روانی عصبی براساس آن تعریف شده و فرد مبتال در طول‬
‫روز احساس میکند که گوشی اش زنگ میخورد‪ .‬مفهوم اصلی و‬
‫غالب این مسئله ادراک کاربران از تقاضا و انتظار در دسترس بودن‬
‫در هر زمان و مکان است که دیگران از انها دارند‪.‬‬
‫افراد ناتوان از برقراری ارتباط اجتماعی صمیمی سعی میکنند‬
‫احساس تنهایی شان را از طریق مشغول شدن به ابزار های‬
‫اطالعاتی و ارتباطی جبران کنند‪.‬اما با این حال صمیمیت همدلی و‬
‫محبت کمتری نسبت به روابط مستقیم حس میکنند‪.‬‬

‫نتیجه گیری‪:‬‬
‫پژوهشگران و متخصصین روان درمانی میتوانند با توجه به تاثیر‬
‫منفی استفاده مفرط از تلفن همراه روی سالمت جسمانی و روانی‬
‫فرد به ارتقا بهزیستی و سالمت روان دانشجویان کمک کنند‪ .‬این‬
‫عامل عالوه بر تاثیر منفی روی سالمت روان و جسم میتواند عاملی‬
‫برای افت تحصیلی و کاهش عملکرد اموزشی نیز باشد‪.‬‬