‫‪Archive of SID‬‬

‫مجله دانشكده بهداشت و انستيتو تحقيقات بهداشتي‬

‫بهار ‪ ،١٣٩٨‬دوره ‪ ،١٧‬شماره اول‪ ،‬ﺻﻔحه‪٨٣-٩٤‬‬
‫مقاله پژوهشي‬
‫‪Downloaded from sjsph.tums.ac.ir at 6:13 IRDT on Tuesday July 30th 2019‬‬

‫روان سنجي نسﺨه فارسي ﭘﺮسشنامه نﮕﺮش به باروري و فﺮزند آوري در زنان بدون سابقهي‬
‫بارداري ساكن در مناﻃﻖ جنوب كشور‬

‫جﻌﻔﺮ كﺮد زنﮕنه‪ :‬استاديار‪ ،‬گروه علوم اجتماعي‪ ،‬دانشگاه پيام نور‪ ،‬تهران‪ ،‬ايران‬
‫ﻫاشﻢ محمديان‪ :‬استاديار‪ ،‬مركز تحقيقات عوامﻞ اجتماعي مﺆﺛر ﺑر سﻼمﺖ‪ ،‬گروه آموزش و ارتقاي سﻼمﺖ‪ ،‬دانشكده ﺑهداﺷﺖ‪ ،‬دانشگاه علوم پزﺷكي‬
‫جنديﺷاپور اهواز‪ ،‬اهواز‪ ،‬ايران ‪ -‬نويــﺴنده راﺑــﻂ‪hmohamadian@razi.tums.ac.ir :‬‬
‫تاريخ ﭘذيﺮش‪١٣٩٧/١١/٢٣ :‬‬ ‫تاريخ دريافت‪١٣٩٧/٧/٢٨ :‬‬

‫چكيده‬
‫زمينه و هدف‪ :‬تأخير در فرزند آوري عﻼوه ﺑر داشتن مخاطرات ﺑهداشتي ﺑراي مادر و كودك ممكن است مﻨﺠر ﺑﻪ ﺑيفرزندي دائمي نيز شود‪.‬‬
‫اين مﻄاﻟﻌﻪ ﺑا هدف روان سﻨﺠي نﺴخﻪ فارسي اﺑزار نگرش ﺑﻪ ﺑاروري و فرزند آوري در زنان ﺑدون ساﺑﻘﻪي ﺑارداري انﺠام شد‪.‬‬
‫روش كار‪ :‬در اين پژوهش ‪ ٢٣٥‬نﻔر از زنان ﺑدون ساﺑﻘﻪ ﺑارداري مﻨاطﻖ جﻨوب كشور ﺑﻪ شيوه نمونﻪﮔيري ﭼﻨدمرﺣﻠﻪاي انتخاب و پرسشﻨامﻪ‬
‫نگرش ﺑﻪ ﺑاروري و فرزندآوري در ﺑين آنها اجرا شد‪ .‬جهت تﻌيين روايي و پايايي پرسشﻨامﻪ‪ ،‬از آزمون آﻟﻔاي كرونباخ و تحﻠيل عامل اكتشافي‬
‫از نرمافزار ‪ SPSS‬نﺴخﻪ ‪ ١٦‬استﻔاده شد‪.‬‬
‫نتايج‪ :‬ميانگين سﻨي زنان ‪ ٢٤/٤٧ ± ٤/١‬سال ﺑود‪ .‬ضريب كﻠي آﻟﻔاي كرونباخ مﻌادل ‪ ٠/٨٨‬ﺑود‪ .‬مﻘدار آزمون كيزر مير اوﻟكين پرسشﻨامﻪ ‪٠/٨٩٠‬‬
‫و مﻘدار آزمـون كرويـت ﺑارتﻠـت در سﻄﺢ مﻌﻨيدار قرار داشت )‪ .(p ≤ ٠/٠٠١‬در اين مﻄاﻟﻌﻪ عﻼوه ﺑر مﺆﻟﻔﻪهاي اصﻠي اﺑزار‪ ،‬مﺆﻟﻔﻪي موكول‬
‫كردن ﺑﻪ آيﻨده استخراج ﮔرديد كﻪ درمﺠموع ‪ %٦٣‬از واريانس نگرش ﺑﻪ ﺑاروري و فرزند آوري را تبيين كردند‪.‬‬
‫نتيجهگيري‪ :‬نﺴخﻪ فارسي پرسشﻨامﻪ نگرش ﺑﻪ ﺑاروري و فرزند آوري ‪ ٤‬مﺆﻟﻔﻪاي داراي ويژﮔيهاي روان سﻨﺠي قاﺑلقبوﻟي ﺑود‪ .‬پيشﻨهاد‬
‫ميشود در مﻄاﻟﻌات آتي اين اﺑزار ‪ ٤‬مﺆﻟﻔﻪاي نگرش ﺑﻪ ﺑاروري و فرزند آوري مدنﻈر محﻘﻘين جهت انﺠام مداخﻼت و ﺑرنامﻪريزيهاي‬
‫ﺑهداشتي ‪ -‬جمﻌيتي در زنان ﺑدون ساﺑﻘﻪي ﺑارداري قرار ﮔيرد‪.‬‬
‫واژگان كليدي‪ :‬نگرش ﺑﻪ ﺑاروري و فرزند آوري‪ ،‬روان سﻨﺠي‪ ،‬تحﻠيل عامل اكتشافي‬

‫فرزند آوري ﺑﻪ زوجين و ﺑﻪخﺼوص زنان واﮔذارشده است‪.‬‬ ‫مقدمه‬

‫كاهش مﺴتمر فرزند آوري‪ ،‬ﺑﻪتدريج ساختار سﻨي جمﻌيت را‬
‫از وضﻌيت جواني خارج و ﺑﻪ سمت ساﻟخوردﮔي سوق‬
‫خواهد داد )‪ .(٣‬در ﺑيشتر كشورها‪ ،‬سﻄﺢ ﺑاروري ﺑﻪطور‬
‫قاﺑلتوجهي كاهشيافتﻪ است‪ .‬روند تحوﻻت ﺑاروري در ايران‬
‫ﺣاكي است كﻪ ﺑر اساس سرشماري ‪ ١٣٩٠‬ميزان ﺑاروري كﻠي‬
‫امروزه تأخير در فرزند آوري ﺑﻪ يكي از اﻟگوهاي‬
‫رايج رفتار ﺑاروري در جهان تبديلشده است )‪ .(١٥‬يكي از‬
‫ﭼاﻟشهاي جدي كﻪ جوامع در سرتاسر جهان ﺑا آن مواجﻪ‬
‫است تمايل زوجين ﺑﻪ فرزند آوري كمتر و ﺑﻪ تأخير انداختن‬
‫آن است )‪ .(١١‬ﺑﻪ ﻟحاظ تاريخي‪ ،‬دايره تﺼميمﮔيري ﺑراي‬

‫‪www.SID.ir‬‬
 ‫‪Archive of SID‬‬
‫‪ /٨٤‬جعفركرد زنگنه و هاﺷم محمديان‬

‫پرسشﻨامﻪ ‪ ATFC‬در زنان ﺑدون ساﺑﻘﻪي ﺑارداري ساكن در‬ ‫ﺑﻪ ﺣدود ‪ ١/٨‬ﺑﻪ ازاي هر زن كاهشيافتﻪ است )‪ .(٦‬ﺑاروري‬
‫مﻨاطﻖ جﻨوب كشور انﺠاميافتﻪ است‪.‬‬ ‫ﺑﻪعﻨوان پديدهاي زيﺴتي‪ ،‬از جامﻌﻪاي ﺑﻪ جامﻌﻪ ديگر‬
‫متﻔاوت است‪ .‬هرﮔونﻪ تغيير در وضﻌيت اقتﺼادي جامﻌﻪ‬

‫روش كار‬ ‫ميتواند ﺑا ميانﺠيﮔري زميﻨﻪهاي فرهﻨگي ﺑر ايده آلها و‬

‫‪Downloaded from sjsph.tums.ac.ir at 6:13 IRDT on Tuesday July 30th 2019‬‬

‫اين تحﻘيﻖ از نوع مﻘﻄﻌي و از انواع تحﻠيل ماتريس‬ ‫تمايﻼت فرزند آوري زوجها تأﺛيرﮔذار ﺑاشد‪ .‬اين امر ﺑﻪويژه‬

‫واريانس‪-‬كوواريانس محﺴوب ميشود‪ .‬جامﻌﻪ آماري پژوهش‬ ‫ﺑراي زنان امروزي كﻪ ﺑﻪخوﺑي از دﻟواپﺴيهاي خود آﮔاهاند‪،‬‬

‫شـامل همﻪي زنان ساكن مﻨﻄﻘﻪ آزاد اروند )آﺑادان‪ ،‬خرمشهر و‬ ‫رايجتر است‪ .‬ممكن است افراد تمايل ﺑﻪ فرزند آوري داشتﻪ‪،‬‬

‫ميﻨو شهر( در سال ‪ ١٣٩٧‬ﺑودند‪ .‬ﺣﺠم نمونﻪ ﻻزم ﺑراي تحﻠيل‬ ‫اما اﺣﺴاس ناامﻨي و محدوديتهايي كﻪ فرزند ﺑراي آنان‬

‫عامﻠي ﺑر پايﻪي روشهاي متداول مدلسازي مﻌادﻻت‬ ‫ايﺠاد ميكﻨد‪ ،‬مانع از عمﻠي شدن اين تمايل ميشود‪ .‬در‬

‫ساختاري ‪ ٢٧٠‬نﻔر ﺑرآورد شد )‪.(٢١‬‬ ‫متون‪ ،‬دﻻيل تأخير ﺑاروري ﺑﻪ عوامل متﻌددي از قبيل مﺴائل‬

‫مﻌيارهاي ورود ﺑﻪ پژوهش شامل داشتن سن‪١٨-٤٠‬‬ ‫جمﻌيت شﻨاختي در كﻨار شرايط اقتﺼادي ‪ -‬سياسي و‬

‫ساﻟگي‪ ،‬تأهل‪ ،‬نداشتن فرزند‪ ،‬عدم ساﺑﻘﻪي ﺑارداري و توانايي‬ ‫اجتماعي نﺴبت دادهشده است )‪ .(٥‬ﺑﻪ تأخير انداختن اوﻟين‬

‫نوشتن و خواندن ﺑﻪ زﺑان فارسي و ناﺑاروري خود و يا همﺴر‬ ‫ﺣامﻠگي ﺑا افزايش خﻄر اﺑتﻼ ﺑﻪ ناﺑاروريهاي ناخواستﻪ )‪(٤‬‬

‫جزو مﻼكهاي خروج ﺑودند‪ .‬قبل از ﺑﻪكارﮔيري پرسشﻨامﻪ از‬ ‫و اﮔر زنان در سﻨين ﺑاﻻ موفﻖ ﺑﻪ ﺑارداري شوند‪ ،‬اين‬

‫مﺆﻟﻒ آن كﺴب اجازه شد‪ .‬اﺑتدا كل متن پرسشﻨامﻪ از زﺑان‬ ‫ﺑارداري عوارض زيادي ﺑﻪ همراه خواهد داشت )‪ .(٨‬طبﻖ‬

‫انگﻠيﺴي ﺑﻪ فارسي و از فارسي ﺑﻪ انگﻠيﺴي )‪Double-‬‬ ‫تحﻘيﻘات‪ ،‬اﮔر يك زن توﻟد اوﻟين فرزند خود را ﺑﻪ تأخير‬

‫‪ (Translation‬مﺠدد ًا ترجمﻪ ﮔرديد )‪ .(١٧‬سﻌي شد از نﻈر‬ ‫انداختﻪ يا ﺑﻪطوركﻠي ﺑارداري را تﺠرﺑﻪ نكﻨد‪ ،‬ﺑيشتر در‬

‫مﻌﻨي و واژهﮔزيﻨي رعايت امانت صورت ﮔرفتﻪ ﺑاشد‪ .‬دو فرد‬ ‫مﻌرض سكتﻪ ايﺴكميك‪ ،‬سكتﻪ مغزي‪ ،‬ﺣمﻠﻪ قﻠبي و مرگ‬

‫كﻪ ساﺑﻘﻪي زندﮔي در مماﻟك انگﻠيﺴيزﺑان را داشتﻨد هر‬ ‫ناشي از ﺑيماري قﻠبي عروقي قرار خواهد ﮔرفت )‪.(١٨‬‬

‫قﺴمت از اين ترجمﻪ دوﮔانﻪ را ﺑر عهده ﮔرفتﻨد‪ .‬پس از‬ ‫ازآنﺠاييكﻪ قﺼد يا نگرش ﺑﻪ ﺑاروري و فرزند آوري‬

‫ﺑازنگري‪ ،‬مﺠدد ًا نﺴخﻪ ترجمﻪشده در اختيار يك نﻔر از‬ ‫‪Attitude Toward Fertility And Childbearing‬‬
‫)‪ (ATFC‬يكي از عوامل اصﻠي تﻌيينكﻨﻨده در رفتار‬
‫مترجمين قرار ﮔرفت و ﺑﻌد از تأييد تﻄاﺑﻖ ترجمﻪ فارسي ﺑا‬
‫ﺑاروري )‪ (٢٠،٧‬است‪ .‬امروزه كاهش ﮔرايش ﺑﻪ فرزند آوري‬
‫نﺴخﻪ انگﻠيﺴي‪ ،‬روايي صوري سﺆالها ازنﻈر مرتبط ﺑودن‬
‫جزو ﭼاﻟشهاي جوامع محﺴوب ميشود كﻪ ايران نيز از اين‬
‫توسط ‪ ٨‬نﻔر از خبرﮔان )‪ ٢‬متخﺼﺺ آموزش ﺑهداشت‪٢ ،‬‬
‫امر مﺴتﺜﻨا نيﺴت‪ .‬ﺑﻨاﺑراين ﺑراي پيشگيري از تبﻌات تأخير در‬
‫روانشﻨاس‪ ٢ ،‬متخﺼﺺ زنان و زايمان و ‪ ٢‬متخﺼﺺ ﺑهداشت‬
‫فرزند آوري‪ ،‬ﺑايﺴتي ﺑﻪ ﺑررسي و مﻄاﻟﻌﻪ عوامﻠي كﻪ در‬
‫ﺑاروري( تأييد شد‪ .‬ﺑراي اجراي مﻄاﻟﻌﻪ ﺑﻌد از مشخﺺ شدن‬
‫فرزند آوري مﺆﺛر هﺴتﻨد پرداخت‪ .‬ﺑا شﻨاسايي ‪ ATFC‬و‬
‫ﺣﺠم نمونﻪ‪ ،‬پژوهشگران ﺑا مراجﻌﻪ ﺑﻪ خوشﻪهاي مشخﺺ‬
‫ﺑﻪكارﮔيري استراتژيهاي مﺆﺛر ميتوان تا ﺣدودي ﺑر اين‬
‫شده ﺑا در نﻈر ﮔرفتن مﻼكهاي ورود و خروج مﻄاﻟﻌﻪ از‬
‫تبﻌات فائﻖ آمد‪ .‬ﺑر اين اساس‪ ،‬داشتن يك اﺑزار مﻨاسب و‬
‫زناني كﻪ ﺣائز شرايط ﻻزم ﺑﻪصورت نمونﻪﮔيري خوشﻪاي‬
‫مﻌتبر ﺑراي ارزياﺑي ‪ ATFC‬در زنان ضرورت ميياﺑد‪ .‬از‬
‫ﭼﻨدمرﺣﻠﻪاي ﺑراي شركت در مﻄاﻟﻌﻪ دعوت ﺑﻪ عمل آمد‪ .‬اﺑتدا‬
‫اين رو مﻄاﻟﻌﻪ ﺣاضر ﺑا هدف روانﺴﻨﺠي نﺴخﻪ فارسي‬
‫هركدام از شهرهاي آﺑادان و خرمشهر ﺑﻪ ‪ ٥‬خوشﻪ شامل‬
‫)مركز‪ ،‬جﻨوب‪ ،‬شمال‪ ،‬غرب و شرق( تﻘﺴيم و سپس از هر‬

‫‪www.SID.ir‬‬
 ‫‪Archive of SID‬‬
‫روان سنجي نﺴخه فارسي پرسشنامه ‪٨٥ /...‬‬

‫دهﻨده كﻔايت نمونﻪ ﺑـراي انﺠام تحﻠيل عـامﻠي اسـت )‪.(٢‬‬
‫جهت استخراج عوامل از ‪ ٢٠‬سﺆال پرسشﻨامﻪ از روش تحﻠيل‬
‫مﺆﻟﻔﻪهاي اصﻠي ﺑا ﭼرخش واريماكس )‪ (Varimax‬استﻔاده‬
‫شد‪ .‬در اين تحﻠيل ﺣداقل ﺑار عامﻠي ‪ ٠/٤‬در نﻈر ﮔرفتﻪ‬
‫‪Downloaded from sjsph.tums.ac.ir at 6:13 IRDT on Tuesday July 30th 2019‬‬
‫كدام از اين خوشﻪها محﻼت شهري انتخاب و نمونﻪﮔيري‬
‫از ﺑين اين محﻼت انﺠام شد‪ .‬شايان ذكر است كﻪ ﺑا توجﻪ‬
‫ﺑﻪ كوﭼك ﺑودن محدوده ميﻨوشهر‪ ،‬اين شهر ﺑﻪ عﻨوان يك‬
‫خوشﻪ انتخاب شد‪.‬‬

‫شد )‪ .(١٤‬دادهها ﺑا استﻔاده از نرمافزار ‪ SPSS‬نﺴخﻪ‪١٦‬‬ ‫پس از ﺑيان اهداف مﻄاﻟﻌﻪ‪ ،‬در صورت تمايل ﺑﻪ‬
‫تﺠزيﻪوتحﻠيل شدند‪ .‬آمار توصيﻔي ﺑﻪمﻨﻈور ﺑيان خﺼوصيات‬ ‫همكاري پرسشﻨامﻪ جهت تكميل در اختيار افراد ﮔذاشتﻪ‬
‫دموﮔرافيكي نمونﻪ تحت ﺑررسي مورداستﻔاده قرار ﮔرفت‪.‬‬ ‫ميشد‪ ٣٥ .‬پرسشﻨامﻪ ﺑﻪ دﻟيل نﻘﺺ كﻨار ﮔذاشتﻪ شد و ميزان‬
‫پاسﺦدهي ‪ %٨٧‬ﺑود‪ .‬ﺑراي ارزياﺑي ‪ ATFC‬در زنان از‬
‫نتايج‬ ‫مﻘياس ‪ Söderberg‬و همكاران اقتباسشده است )‪.(١٦‬‬
‫ميانگين سﻨي ‪ ٢٣٥‬فرد شركتكﻨﻨده در مﻄاﻟﻌﻪ ‪٢٤/٤٧ ±٤/١‬‬ ‫نﺴخﻪي اصﻠي ‪ ATFC‬ﺑر اساس مﻘياس ‪ ٥‬درجﻪاي ﻟيكرت‬
‫سال ﺑود‪ .‬اكﺜريت شركتكﻨﻨدﮔان ‪ ٢٠١‬نﻔر)‪ (%٨٥/٥‬زير‪ ٣٠‬سال‬ ‫ﻼ مخاﻟﻒ( شامل ‪ ٢٧‬سﺆال‬
‫ﻼ موافﻖ تا كام ً‬
‫)ﺑا ﮔزيﻨﻪهاي كام ً‬
‫سن داشتﻨد‪ ١٤٤ .‬نﻔر)‪ (%٦١/٣‬از شركتكﻨﻨدﮔان در مﻄاﻟﻌﻪ‬ ‫و ‪ ٣‬مﺆﻟﻔﻪ )مهم ﺑودن فرزند ﺑراي آيﻨده‪ ،‬فرزند ﺑﻪ عﻨوان مانع‬
‫متأهل ﺑودند‪ ٢٠٦ .‬نﻔر)‪ (%٨٨/٧‬داراي تحﺼيﻼت ديپﻠم ﺑﻪ‬ ‫در زمان ﺣال و هويت اجتماعي( ﺑود‪ .‬ﺣداقل و ﺣداكﺜر‬
‫ﺑاﻻﺑودند‪ %٦٤/٧ .‬از شركتكﻨﻨدﮔان ﺑيكار ﺑودند‪ .‬ﺑا توجﻪ ﺑﻪ‬ ‫نمره پرسشﻨامﻪ ﺑﻪ ترتيب ‪ ٢٧‬و ‪ ١٣٥‬كﻪ نمره ﺑاﻻتر ﺑيانگر‬
‫پاسﺦهاي شركتكﻨﻨدﮔان در خودارزياﺑي وضﻌيت اقتﺼادي‪-‬‬ ‫نگرش مﺜبتتر ﺑﻪ ﺑاروري و فرزند آوري است‪ .‬مدت زمان‬
‫اجتماعي‪ ١٨٣ ،‬نﻔر)‪ (%٧٧/٩‬پاسخگويان خود را متﻌﻠﻖ ﺑﻪ‬ ‫جمعآوري دادهها ﺑراي هر پرسشﻨامﻪ تﻘريب ًا ‪ ١٥‬دقيﻘﻪ ﺑود‪.‬‬
‫وضﻌيت اقتﺼادي‪-‬اجتماعي متوسط و متوسط ﺑﻪ ﺑاﻻ ارزياﺑي‬ ‫تمام دادهها در طول يك دوره ‪ ٢‬ماهﻪ جمعآوري شد‪ .‬ﺑﻪ‬
‫كردند‪.‬‬ ‫مﻨﻈور تﺠزيﻪ و تحﻠيل دادهها از روشهاي ضريب آﻟﻔاي‬
‫ضريب آﻟﻔاي كرونباخ پرسشﻨامﻪ ‪ ATFC‬نﺴخﻪ مﻨاطﻖ‬ ‫كرونباخ‪ ،‬تحﻠيل عامﻠي اكتشافي و تأييدي استﻔاده شد‪ .‬ﻻزم‬
‫جﻨوب كشور‪ ،‬مﻌادل ‪ ٠/٨٨‬ﺑود كﻪ ﺑيانگر ﺛبات دروني مﻄﻠوب‬ ‫ﺑﻪ ذكر است قبل از انﺠام تحﻠيل عامﻠي اكتشافي‪ ،‬ﺑﻪمﻨﻈور‬
‫پرسشﻨامﻪ است‪ .‬در جدول ‪ ١‬نتايج ﺑررسي آﻟﻔاي كرونباخ ﺑﻪ‬ ‫ﺑررسي مﻨاسب ﺑودن دادهها جهت انﺠام تحﻠيل عامﻠي‪،‬‬
‫تﻔﺼيل ارائﻪ شده است‪ .‬همچﻨان كﻪ در جدول ‪ ١‬مشاهده‬ ‫آزمون كيزر مير اوﻟكين )‪ (Kaiser- Meyer Olkin‬و‬
‫ميشود ﺑيشترين همبﺴتگي سﺆال ﺑا كل پرسشﻨامﻪ مرﺑوط ﺑﻪ‬ ‫آزمـون كرويـت ﺑارتﻠـت ) ‪Bartlett's test of‬‬
‫سﺆال ‪ ١٥‬است و كمترين همبﺴتگي مرﺑوط ﺑﻪ سﺆال ‪ ٧‬است‪.‬‬ ‫‪ (Sphericity‬استﻔاده شد‪ .‬آزمون ‪ ،KMO‬آمارهاي است‬
‫ازآنﺠاييكﻪ مﻘدار مﻼك ﺣﻔﻆ سﺆال همبﺴتگي ﺑيش از ‪ ٠/٣‬آن‬ ‫كﻪ نشان دهﻨده نﺴبت واريانس سﺆالهاي ناشي از عوامل‬
‫سﺆال ﺑا كل پرسشﻨامﻪ ﺑود‪ .‬از اين رو سﺆالهاي ‪ ٢٢-٢٠ ،٣‬و‬ ‫اصﻠي است‪ .‬ﺑﻪ طور كﻠي‪ ،‬مﻘادير ﺑين‪ ٠/٨-١/٠٠‬نشان ميدهد‬
‫‪ ٢٦-٢٤‬ﺣذف شدند و تحﻠيل عامﻠي اكتشافي ﺑر روي ‪٢٠‬‬ ‫كﻪ نمونﻪﮔيري دادهها ﺑراي انﺠام تحﻠيل عامﻠي كافي است؛‬
‫سﺆال ﺑاقيمانده انﺠام شد‪ .‬مﻘدار ‪ KMO‬پرسشﻨامﻪ ‪،ATFC‬‬ ‫اما اﮔر مﻘدار آماره كمتر از ‪ ٠/٦‬ﺑاشد‪ ،‬ﺑيانگر اين است كﻪ‬
‫ﺑﻌد از ﺣذف سﺆاﻻت ﺑراﺑر ﺑا ‪ ٠/٨٩‬ﺑود‪ .‬همچﻨين‪ ،‬نتـايج‬ ‫نمونﻪﮔيري كافي نيﺴت و ﺑايد اقدامات اصﻼﺣي انﺠام شود‪.‬‬
‫آزمـون كرويـت ﺑارتﻠـت در اين پرسشﻨامﻪ رضايتﺑخش ﺑود‬ ‫آزمون آماري ديگري كﻪ ﺑراي تشخيﺺ مﻨاسب ﺑودن‬
‫)‪.( p ≤٠/٠٠١‬‬ ‫دادهها جهت انﺠـام تحﻠيـل عامـل نﺴبت ًا متداول است‪،‬‬
‫آزمـون كرويـت ﺑارتﻠـت است‪ .‬مﻌﻨيداري اين آزمون نشان‬

‫‪www.SID.ir‬‬
 ‫‪Archive of SID‬‬
‫نگرش مﺜبت در او نﺴـبت ﺑـﻪ فرزندآوري ايﺠاد ميشود و در‬
‫صورتيكﻪ وي اعتﻘاد داشتﻪ ﺑاشد كﻪ فرزند مانﻌي در ﺑراﺑر‬
‫دستياﺑي ﺑﻪ وضﻌيت مﻄﻠوب خواهد ﺑود‪ ،‬نﺴـبت ﺑـﻪ فرزند‬
‫آوري نگرش مﻨﻔي خواهد داشـت‪.‬‬
‫‪Downloaded from sjsph.tums.ac.ir at 6:13 IRDT on Tuesday July 30th 2019‬‬
‫نتايج مﻄاﻟﻌﻪ ما درزميﻨﻪ ي پايايي و روايي نشان داد كﻪ‬
‫ميزان ضـريب آﻟﻔاي كرونباخ نﺴـخﻪ فارسـي ‪ ATFC‬ﺑراﺑر‬
‫‪ ٠/٨٨‬ﺑا دامﻨﻪي )‪ (٠/٨٧ -٠/٨٨‬ﺑود كﻪ نشاندهﻨده ﺛبات دروني‬
‫مﻄﻠوب مﻘياس ﺑود‪ .‬از آنﺠا كﻪ ‪ ٧‬سﺆال ﺑا نمره كل مﻘياس‬
‫همبﺴــتگي پايينتر داشــتﻪ و تأﺛير مﻨﻔي در پايايي مﻘياس‬
‫داشــتﻨد از نﺴــخﻪ فارســي ﺣذف و تحﻠيل عامل اكتشافي‬
‫ﺑر روي ‪ ٢٠‬سﺆال ﺑاقيمانده انﺠام شد‪ .‬ﺑا نگاه ﺑﻪ محتواي‬
‫سﺆالهاي ﺣذفشده ميتوان دﻟيل آن را ﺑﻪ تﻔاوت فرهﻨگي‬
‫زنان ساكن مﻨاطﻖ جﻨوب ايران ﺑا ساير زنان توجيﻪ كرد‪ .‬ﺑﻪ‬
‫عﻨوان نمونﻪ يكي از سﺆالهاي ﺣذفشده ﺑﻪ توان ﺑاروري ﺑﻪ‬
‫عﻨوان وسيﻠﻪاي ﺑراي اﺣﺴاس صميميت و همدﻟي ﺑا زنان ديگر‬
‫اشاره داشت كﻪ ﺑا در نﻈر ﮔرفتن ﺑﺴتر فرهﻨگي ﺣاكم ﺑر مﻨاطﻖ‬
‫جﻨوب ايران‪ ،‬در اﺣﺴاس صميميت و همدﻟي زنان عوامل‬
‫مشخﺺتري ازجمﻠﻪ داشتن رواﺑط خانوادﮔي‪ ،‬دوست ﺑودن و‬
‫غيره ﺑيشتر ﺣائز اهميت ميﺑاشﻨد و اشتراك توان ﺑاروري در‬
‫جوامع ﮔﺴترده كﻪ زنان اشتراكات ﺑرجﺴتﻪ ديگري ﺑا همديگر‬
‫ندارند ميتواند ﺣائز اهميت تﻠﻘي شود‪ .‬يا ايﻨكﻪ سﺆال ﺣذف‬
‫شده ديگر ﺑﻪ امكان توﻟد كودك در يك خانواده هﺴتﻪاي‬
‫مرﺑوط ميشد كﻪ ﺑا در نﻈر ﮔرفتن جغرافياي مكان انﺠام‬
‫پژوهش‪ ،‬اين امر تا ﺣدودي خارج از اختيار زنان ﺑﻪ ﮔزيﻨش‬
‫خانواده هﺴتﻪاي ﺑر خانواده ﮔﺴتردهاي دﻻﻟت دارد‪ .‬سﺆال‬
‫ﺣذفشده ديگر ﺑﻪ توانايي اداره كردن زندﮔي ﺣين ﺑچﻪداري‬
‫اشاره داشت كﻪ ﺑا در نﻈر ﮔرفتن نﻘشهاي سﻨتي زنان و مردان‬
‫)مردان نانآور و زنان خانﻪدار( در جامﻌﻪ موردﺑررسي قاﺑل‬
‫توجيﻪ است‪ .‬محتواي سﺆال ديگر ﺣذف شده مشروط كردن‬
‫ﺑاروري ﺑﻪ ﺛبات و پايداري راﺑﻄﻪ زناشويي است از آنﺠايي كﻪ‬
‫نمونﻪ مورد مﻄاﻟﻌﻪ زنان ﺑدون فرزند ﺑودند ﺣذف اين سﺆال‬
‫طبيﻌي ﺑﻪ نﻈر ميرسد‪.‬‬
‫‪ /٨٦‬جعفركرد زنگنه و هاﺷم محمديان‬
‫جدول ‪ ،٢‬مﺆﻟﻔﻪهاي استخراج شده پرسشﻨامﻪ ‪ATFC‬‬
‫را ﺑﻪ همراه مﻘدار ويژه و درصد واريانس تبيين شده هركدام‬
‫از مﺆﻟﻔﻪها نشان ميدهد‪ .‬ﺑا ﺑررسي مﻘدار اشتراك سﺆالها‬
‫مشخﺺ شد كﻪ تمامي ‪ ٢٠‬سﺆال از ﺣداقل مﻘدار اشتراكات‬
‫قاﺑل پذيرش )ﺑيش از ‪ (٠/٣‬ﺑرخوردار ﺑودند )‪ .(١٢‬در نهايت‬
‫‪ ٤‬مﺆﻟﻔﻪ ﺑا مﻘادير ويژه ﺑزرگتر از يك استخراج ﮔرديد‪ .‬اين‬
‫ﭼهار مﺆﻟﻔﻪ درمﺠموع ‪ ٦٣/٠١‬از واريانس مشترك را تبيين‬
‫كردند‪ .‬همچﻨان كﻪ در جدول ‪ ٢‬مشاهده ميشود‪ ٥ ،‬سﺆال‬
‫روي مﺆﻟﻔﻪ اول‪ ٥ ،‬سﺆال روي مﺆﻟﻔﻪ دوم‪ ٦ ،‬سﺆال روي‬
‫مﺆﻟﻔﻪ سوم و ‪ ٤‬سﺆال روي مﺆﻟﻔﻪ ﭼهارم ﺑارﮔذاري شدند‪.‬‬
‫ﺑا توجﻪ ﺑﻪ محتواي سﺆالهاي مرﺑوط ﺑﻪ هر يك از مﺆﻟﻔﻪها‪،‬‬
‫مﺆﻟﻔﻪ اول موكول كردن فرزند آوري ﺑﻪ آيﻨده‪ ،‬مﺆﻟﻔﻪ دوم‬
‫فرزند آوري ﺑﻪعﻨوان مانع در ﺣال ﺣاضر‪ ،‬مﺆﻟﻔﻪ سوم اهميت‬
‫ﺑاروري ﺑراي آيﻨده و مﺆﻟﻔﻪ ﭼهارم نيز فرزند آوري ﺑﻪعﻨوان‬
‫هويت اجتماعي نامﮔذاري شدند‪ .‬همچﻨين‪ ،‬ﺑراي تحﻠيل تأﺛير‬
‫سن‪ ،‬تحﺼيﻼت و وضﻌيت اقتﺼادي ‪ -‬اجتماعي ﺑر ﭼهار‬
‫مﺆﻟﻔﻪ پرسشﻨامﻪ از آزمون واريانس يكطرفﻪ استﻔاده شد‬
‫)جدول ‪.(٣‬‬
‫بحﺚ‬
‫در اين پژوهش ساختار ‪ ٤‬عامﻠي نﺴخﻪ فارسي‬
‫‪ ATFC‬ﺑا ﺑﻪكارﮔيري روش تحﻠيل عامل اكتشافي مورد‬
‫تائيد قرار ﮔرفت‪ .‬در يك ﺑيان كﻠي و خﻼصﻪتر شايد ﺑتوان ‪٤‬‬
‫عامل استخراجشده از تحﻠيل عامﻠي در پژوهش ﺣاضر را ﺑﻪ‬
‫ﻟحاظ مﻌﻨايي در دو عامل كﻠيتر خﻼصﻪ نمود‪ (١ :‬موكول‬
‫كردن ﺑاروري و فرزند آوري ﺑﻪ آيﻨده و ‪ (٢‬فرزند آوري در‬
‫ﺣال ﺣاضر ﺑﻪعﻨوان مانع كﻪ اين دو تحت عﻨوان »عامل‬
‫ممانﻌت كﻨﻨده از ﺑاروري و فرزند آوري« و دو عامل‬
‫»اهميت ﺑاروري ﺑراي آيﻨده« و »هويت اجتماعي« را ﺑﻪعﻨوان‬
‫»عامل تﺴهيلكﻨﻨده ﺑاروري و فرزند آوري« ناميد‪ .‬ﺑﻨا ﺑر نﻈر‬
‫‪ (١٣) Parsons‬اﮔر فرد ﺑاور داشتﻪ ﺑاشد كﻪ فرزند ﺑاعﺚ‬
‫تﺴهيل و يا تﺴريع در دسـتياﺑي ﺑـﻪ شرايط مﻄﻠوب ميشود‪،‬‬
‫‪www.SID.ir‬‬
 ‫‪Archive of SID‬‬
‫روان سنجي نﺴخه فارسي پرسشنامه ‪٨٧ /...‬‬
‫پديده كﻨشي است سيال كﻪ در فضاهاي كﻨشي مختﻠﻒ ﺑا‬
‫اشكال مختﻠﻒ ظهور ميياﺑد‪ .‬ﺑﻪ عبارتي ميتوان اظهار داشت‬
‫كﻪ فرزندآوري نوعي كﻨش اجتماعي در مﻌﻨاي وﺑري اســت؛‬
‫و داراي نوعــي مﻌﻨاســت)‪ .(١٩‬از نﻈر ‪ Weber‬ممكن‬
‫‪Downloaded from sjsph.tums.ac.ir at 6:13 IRDT on Tuesday July 30th 2019‬‬
‫اســت اين كﻨش يك كﻨــش عﻘﻼني مﻌﻄــوف ﺑــﻪ هدف‪،‬‬
‫كﻨشي مﻌﻄوف ﺑﻪ ســﻨت‪ ،‬كﻨشي مﻌﻄوف ﺑــﻪ ارزش و يا‬
‫كﻨشي مﻌﻄــوف ﺑــﻪ عاطﻔــﻪ ﺑاشــد‪ .‬در واقع در اين مﻄاﻟﻌﻪ‬
‫هويت اجتماعي از نوع كﻨشهاي مﻌﻄوف ﺑﻪ سﻨت و مهم‬
‫ﺑودن ﺑراي آيﻨده از نوع كﻨش مﻌﻄوف ﺑﻪ ارزش و مﺆﻟﻔﻪهاي‬
‫موكول كردن ﺑﻪ آيﻨده و فرزند مانﻌي در ﺣال ﺣاضر ﺑﻪعﻨوان‬
‫كﻨش عﻘﻼني مﻌﻄوف ﺑﻪ هدف محﺴوب ميشوند‪ .‬همچﻨين‪،‬‬
‫در نﻈريﻪ ﭼهار مرﺣﻠﻪاي كﻨش طبﻖ نﻈر ‪،(١٣) Parsons‬‬
‫ﺑراي اقدام ﺑﻪ هر نوع كﻨشي‪ ،‬كﻨشگران در مرﺣﻠﻪ اول ﻻزم‬
‫است ﺑرانگيختﻪ شوند و سپس كﻨشگران ﺑايد راههاي رسيدن ﺑﻪ‬
‫هدف را پيدا كﻨﻨد‪.‬‬
‫در پژوهش ﺣاضر موكول كردن ﺑاروري ﺑﻪ آيﻨده ﺑﻪ‬
‫عﻨوان يكي از مﺆﻟﻔﻪهاي اصﻠي شكلدهﻨده در ‪ATFC‬‬
‫شﻨاسايي ﮔرديد‪ .‬در تحﻠيل اين مﺆﻟﻔﻪ ميتوان ﮔﻔت كﻪ در واقع‬
‫زنان ﺑا شﻨاخت واقﻌيتهاي زندﮔي سﻌي ميكﻨﻨد رفتار‬
‫فرزندآوري خود را تﻨﻈيم كﻨﻨد و ﺑا موكول كردن فرزندآوري‬
‫خود ﺑﻪ آيﻨده سﻌي در انﺠام اين امر داشتﻪاند‪ .‬نوع نگاه زنان ﺑﻪ‬
‫فرزند؛ ﺑﻪعﻨوان مانع يا ﺑاعﺚ پيشرفت ﺑر نگرش آنان ﺑﻪ فرزند‬
‫آوري و ﺑاروري تأﺛيرﮔذار است‪ .‬ﺑرخي زنان ممكن است‬
‫مﻌتﻘد ﺑاشﻨد كﻪ ﻻزمﻪي فرزندپروري كﻨار ﮔذاشتن آرزوها و‬
‫خواستﻪهاي شخﺼي است و ﺑايد هميشﻪ مراقب فرزند خود‬
‫ﺑاشﻨد‪ .‬ﺑرخي از آنان نيز ممكن است ﺑﻪ دﻻيل مختﻠﻔي ازجمﻠﻪ‬
‫ادامﻪ تحﺼيل‪ ،‬اشتغال‪ ،‬فراهم نبودن شرايط اقتﺼادي و‬
‫خانوادﮔي و غيره فرزند آوري را مﻨاسب اوضاع فﻌﻠي خود‬
‫ندانﺴتﻪ و آن را ﺑﻪ آيﻨده موكول كﻨﻨد‪.‬‬
‫مهم ﺑودن فرزند ﺑراي آيﻨده‪ ،‬يكي از مﺆﻟﻔﻪهاي اصﻠي‬
‫نگرش ﺑﻪ فرزندآوري شﻨاسايي شد‪ .‬در ﺣﻘيﻘت از نﻈر ﺑﺴياري‬
‫از زنان‪ ،‬فرزندآوري يك مرﺣﻠﻪ مهم از زندﮔي زناشويي است‬
‫همانطوري كﻪ در جدول ‪ ٣‬مﻨﻌكسشده است در‬
‫مﺆﻟﻔﻪ موكول كردن ﺑارداري ﺑﻪ آيﻨده‪ ،‬تﻔاوت مﻌﻨيداري ﺑين‬
‫ﮔروههاي سﻨي مشاهده ﮔرديد كﻪ اين تﻔاوت مﻌﻨيدار ﺑود‬
‫)‪ .(٠/٠٠٢‬ﺑر اين اساس ميتوان اظهار داشت كﻪ افراد در‬
‫سﻨين ﺑاﻻتر تمايل ﺑيشتري ﺑﻪ موكول كردن ﺑارداري و فرزند‬
‫آوري خود ﺑﻪ آيﻨده را داشتﻨد‪ .‬ميتوان ﮔﻔت كﻪ نگرش‬
‫مﺜبت ﺑﻪ موكول كردن ﺑارداري ﺑﻪ آيﻨده مﻄاﺑﻖ ﺑا اﻟگوي سﻨي‬
‫ﺑاروري در ايران مﻨﺠر ﺑﻪ افزايش ميزان ﺑاروري در ﮔروه‬
‫سﻨي ‪ ٣٠-٣٩‬سال خواهد ﮔرديد‪ .‬ميانگين نمره مهم ﺑودن‬
‫فرزند آوري ﺑراي آيﻨده و هويت اجتماعي در زنان متأهل‬
‫نﺴبت ﺑﻪ زنان مﺠرد ﺑﻪطور مﻌﻨاداري ﺑيشتر ﺑود‪ .‬در مﺆﻟﻔﻪ‬
‫فرزند مانﻌي در ﺣال ﺣاضر‪ ،‬تﻔاوت مﻌﻨيداري ﺑين زنان‬
‫شاغل و ﺑيكار مشاهده ﮔرديد )‪.(p = ٠/٠١٦‬ﺑﻪ عبارتي زنان‬
‫ﺑيكار ﺑيش از زنان شاغل فرزند آوري را ﺑﻪعﻨوان يك مانع‬
‫در ﺣال ﺣاضر خود تﻠﻘي كرده ﺑودند‪ .‬زنان ﺑا تحﺼيﻼت زير‬
‫ديپﻠم نﺴبت ﺑﻪ زنان داراي مدرك ديپﻠم يا پيشدانشگاهي‬
‫ﺑﻪطور مﻌﻨيدارتري ﺑر اهميت ﺑاروري ﺑراي آيﻨده تأكيد‬
‫داشتﻨد‪ .‬همچﻨين نتايج نشان داد كﻪ زنان متﻌﻠﻖ ﺑﻪ وضﻌيت‬
‫اقتﺼادي‪-‬اجتماعي پايين و متوسط ﺑﻪ پايين نﺴبت ﺑﻪ زنان‬
‫طبﻘﻪ متوسط در مﺆﻟﻔﻪ فرزند مانﻌي در ﺣال ﺣاضر‪ ،‬ﺑﻪطور‬
‫مﻌﻨيداري نمره ﺑيشتري را كﺴب كردند‪.‬‬
‫مﺆﻟﻔﻪهاي استخراجشده توسط ‪ Söderberg‬و همكاران‬
‫نيز شﻨاسايي )‪ (١٦‬اما در پژوهش ﺑاعزت و همكاران فرزند‬
‫ﺑﻪ عﻨوان ركن زندﮔي‪ ،‬فرزند ﺑﻪعﻨوان مانع‪ ،‬موكول كردن‬
‫ﺑاروري ﺑﻪ آيﻨده و ﺑاروري مﺴتﻠزم تحﻘﻖ پيشزميﻨﻪها‬
‫استخراج شدند )‪ .(١‬طبﻖ مﺴتﻨدات در هر ‪ ٣‬پژوهش‪ ،‬زنان‬
‫فرزندآوري را ﺑﻪ عﻨوان مانﻌي ﺑراي زندﮔي شخﺼي و‬
‫اجتماعي ميديدند‪ .‬در همين راستا‪ Manski ،‬و‬
‫‪ ،Mayshar‬فردﮔرايي و مﻨافع شخﺼي را يكي از متغيرهاي‬
‫تأﺛيرﮔذار ﺑر رفتار ﺑاروري ميدانﻨد )‪ .(٩‬مﺆﻟﻔﻪهاي استخراج‬
‫شده نشان دهﻨده اين است كﻪ نميتوان يك شكل و محتواي‬
‫واﺣد ﺑراي ﺑاروري و فرزندآوري در نﻈر ﮔرفت‪ .‬ﺑﻠكﻪ اين‬
‫‪www.SID.ir‬‬
 ‫‪Archive of SID‬‬
‫آماري ﺑﻪ يك مﻨﻄﻘﻪ جغرافيايي و استﻔاده از پرسشﻨامﻪ خود‬
‫اظهاري توجﻪ نمايﻨد‪ .‬از اين رو ﺑا انﺠام پژوهشهاي ديگر در‬
‫جوامع آماري ﮔﺴتردهتر و استﻔاده از ساير اﺑزارهاي جمعآوري‬
‫اطﻼعات از جمﻠﻪ تﺠارب زيﺴتﻪ موجب رفع اشكاﻻت‬
‫‪Downloaded from sjsph.tums.ac.ir at 6:13 IRDT on Tuesday July 30th 2019‬‬
‫اﺣتماﻟي موجود در آن شده و كارﺑرد مﻘياس را ﺑراي انﺠام‬
‫مداخﻼت آموزشي ميﺴر خواهد كرد‪.‬‬
‫مﺜبت ﺣضور فرزند در زندﮔي و همچﻨين ﺑا تحريك غريزه‬
‫نتيجهگيﺮي‬
‫اين مﻄاﻟﻌﻪ نشان داد نﺴخﻪ فارسي پرسشﻨامﻪ ‪ ATFC‬در‬
‫زنان ﺑدون ساﺑﻘﻪي ﺑارداري ساكن مﻨاطﻖ جﻨوب كشور ايران‬
‫داراي روايي و پايايي قاﺑلقبوﻟي است‪ .‬پرسشﻨامﻪ ﺑﻪ ما اين‬
‫امكان را داد كﻪ درك درستي از عوامل تﻌيينكﻨﻨدهي ‪ATFC‬‬
‫داشتﻪ و در زمان سياستﮔذاري و ﺑرنامﻪريزي ﺣواس خود را‬
‫مﻌﻄوف ﺑﻪ اين عوامل داشتﻪ تا از پيامدهاي تﻌويﻖ فرزند‬
‫آوري تا ﺣد امكان پيشگيري نماييم‪.‬‬
‫نﻘشهاي اجتماعي ايﻔا ميكﻨﻨد و نﻪ صرف ًا نﻘشهاي خانگي‬
‫تشكﺮ و قدرداني‬
‫ﺑدينوسيﻠﻪ نويﺴﻨدﮔان مراتب قدرداني خود را از كﻠيﻪ‬
‫زناني كﻪ در پژوهش مشاركت داشتﻪ اعﻼم ميدارند‪ .‬ﻻزم‬
‫ميدانيم از تمامي كﺴاني كﻪ ما را در انﺠام مﻄﻠوب اين پژوهش‬
‫ياري فرمودند تشكر و قدرداني نماييم‪.‬‬
‫‪ /٨٨‬جعفركرد زنگنه و هاﺷم محمديان‬
‫كﻪ ﺑﻪ آن ﺑﻪ عﻨوان يك امر ﺑديهي نگريﺴتﻪ ميشود‪ .‬ﺑا نگاه ﺑﻪ‬
‫محتواي اين مﺆﻟﻔﻪ مشخﺺ ميشود ديدﮔاه زنان و دختران‬
‫ﺑدون فرزند در خﺼوص پيامدهاي مﺜبت وجود فرزند در‬
‫ايﺠاد نگرش ﺑﻪ فرزندآوري در زندﮔي آيﻨدهشان مﺆﺛر است‪.‬‬
‫در زنـاني كﻪ از اين مﺆﻟﻔﻪ نمره پايين كﺴب كردند ميتوان‬
‫ﺑا ﺑرﮔزاري كﻼسهاي آموزش ﺑا محوريت تشريﺢ پيامدهاي‬
‫مادري‪ ،‬نگرش ﺑﻪ فرزندآوري را در آنان تﻘويت كرد‪.‬‬
‫يكي از مﺆﻟﻔﻪهاي مهم استخراجشده در پژوهش ﺣاضر‪،‬‬
‫مﺆﻟﻔﻪ هويت اجتماعي است كﻪ متﻔاوت ﺑا پژوهش ﺑاعزت و‬
‫همكاران )‪ (١‬ﺑود‪ .‬ﺑﻪ نﻈر ميرسد كﻪ زنان ﺑدون ساﺑﻘﻪي‬
‫ﺑارداري ساكن مﻨاطﻖ جﻨوب كشور ايران فرزند آوري و‬
‫ﺑاروري را ﺑﻪعﻨوان يك مﺆﻟﻔﻪ اصﻠي تشكيلدهﻨده هويت‬
‫اجتماعيشان هﻨوز ﺑﻪ رسميت ميشﻨاسﻨد‪ .‬اين يافتﻪ ﺑا نﻈر‬
‫ﮔيدنز كﻪ ﺑيان ميكﻨد زنان هويتشان را ﺑيشتر ﺑﻪواسﻄﻪ‬
‫در تﻘاﺑل است )‪.(١٠‬‬
‫در نهايت‪ ،‬ﺑاوجود تأييد پايايي و روايي پرسشﻨامﻪ‬
‫‪ ATFC‬در زنان ﺑدون ساﺑﻘﻪي ﺑارداري ساكن در مﻨاطﻖ‬
‫جﻨوب كشور ﻻزم است تا ساير محﻘﻘين ﺑﻪ وجود‬
‫محدوديتهاي اين پژوهش از جمﻠﻪ محدود ﺑودن جامﻌﻪ‬
‫‪www.SID.ir‬‬
 ‫‪Archive of SID‬‬
‫روان سنجي نﺴخه فارسي پرسشنامه ‪٨٩ /...‬‬

‫جدول ‪ -١‬آناﻟيز كﻠي پايايي نﺴخﻪ فارسي پرسشﻨامﻪ نگرش ﺑﻪ ﺑاروري و فرزند آوري) ‪ ( ATFC‬در زنان ﺑدون ساﺑﻘﻪي ﺑارداري ساكن در‬
‫مﻨاطﻖ جﻨوب كشور‬
‫همبﺴتگي درون‬ ‫ضريب‬ ‫همبﺴتگي‬ ‫ميانگين‬ ‫سﺆال‬
‫خوشﻪاي‬ ‫آﻟﻔا‬ ‫سﺆال ﺑا كل‬ ‫سﺆال‬
‫‪Downloaded from sjsph.tums.ac.ir at 6:13 IRDT on Tuesday July 30th 2019‬‬

‫كرونباخ‬ ‫پرسشﻨامﻪ‬
‫)‪٠/٨١(٠/٧٦ - ٠/٨٦‬‬ ‫‪٠/٨٨‬‬ ‫‪٠/٦١‬‬ ‫‪٦٢/٦٣‬‬ ‫‪ ١‬ﭼشم ﺑﻪ راه روزي هﺴتم كﻪ مادر شوم‬

‫‪٠/٨٨‬‬ ‫‪٠/٤٤‬‬ ‫‪٦٢/٥٠‬‬ ‫‪ ٢‬داشتن فرزند‪ ،‬ﺑخش ضروري از زندﮔي ﺑﻪ شمار ميرود‬

‫‪٠/٨٨‬‬ ‫‪٠/٥٠‬‬ ‫‪٦٣/١١‬‬ ‫‪ ٤‬زندﮔي ﺑدون فرزند را ﺣتي نمي توانم تﺼور ﺑكﻨم‬

‫‪٠/٨٨‬‬ ‫‪٠/٥٠‬‬ ‫‪٦٣/١٧‬‬ ‫‪ ٥‬مي توانم ﺣامﻠﻪ ﺑودن و زايمان كردن را تﺼور كﻨم‬

‫‪٠/٨٨‬‬ ‫‪٠/٣٩‬‬ ‫‪٦٢/٩٢‬‬ ‫‪ ٦‬داشتن فرزند راهيﺴت ﺑراي افزودن موﻟﻔﻪ هاي جديد در زندﮔي‬

‫‪٠/٨٩‬‬ ‫‪٠/٣٠‬‬ ‫‪٦٣/٢٣‬‬ ‫‪ ٧‬من ﺑا دوستانم در مورد داشتن ﺑچﻪ در آيﻨده صحبت مي كﻨم‬

‫‪٠/٨٨‬‬ ‫‪٠/٥٠‬‬ ‫‪٦٢/٥٥‬‬ ‫‪ ٨‬ﺑرايم مهم است كﻪ ﺑتوانم ﺑارور شوم‬

‫‪٠/٨٨‬‬ ‫‪٠/٣٤‬‬ ‫‪٦٢/٦٩‬‬ ‫‪ ٩‬ﺑرايم مهم است كﻪ هر وقت ﺑخواهم ﺑتوانم ﺣامﻠﻪ شوم‬

‫‪٠/٨٨‬‬ ‫‪٠/٥٠‬‬ ‫‪٦٣/٧١‬‬ ‫‪ ١٠‬داشتن فرزند زندﮔي من را ﺑا محدوديت مواجﻪ خواهد كرد‬

‫‪٠/٨٨‬‬ ‫‪٠/٥١‬‬ ‫‪٦٣/٧٦‬‬ ‫‪ ١١‬يك ﺣامﻠگي ناخواستﻪ زندﮔي كﻨوني مرا دﭼار اختﻼل مي كﻨد‬

‫‪٠/٨٨‬‬ ‫‪٠/٥٦‬‬ ‫‪٦٣/٧٣‬‬ ‫‪ ١٢‬فرزندآوري ﺑا زندﮔي كﻨوني من هم آهﻨگ نيﺴت‬

‫‪٠/٨٨‬‬ ‫‪٠/٥٨‬‬ ‫‪٦٣/٦٠‬‬ ‫‪ ١٣‬پذيرفتن مﺴئوﻟيت در قبال فرزند ﺑا زندﮔي كﻨوني من تﻨاسبي ندارد‬

‫‪٠/٨٨‬‬ ‫‪٠/٦٠‬‬ ‫‪٦٣/٧٣‬‬ ‫‪ ١٤‬داشتن فرزند فﻌاﻟيت هاي اوقات فراغت مرا ﺑا محدوديت مواجﻪ مي كﻨد‬

‫‪٠/٨٧‬‬ ‫‪٠/٧١‬‬ ‫‪٦٣/٥٧‬‬ ‫‪ ١٥‬من در شرايط فﻌﻠي نمي خواهم عهده دار مﺴئوﻟيت فرزند شوم‬

‫‪٠/٨٨‬‬ ‫‪٠/٦٢‬‬ ‫‪٦٣/٦٢‬‬ ‫‪ ١٦‬داشتن فرزند شغل من را ﺑا محدوديت مواجﻪ مي كﻨد‬

‫‪٠/٨٨‬‬ ‫‪٠/٥٨‬‬ ‫‪٦٣/٨٥‬‬ ‫‪ ١٧‬مادر ﺑودن وقت زيادي از من مي ﮔيرد‬

‫‪٠/٨٨‬‬ ‫‪٠/٥٨‬‬ ‫‪٦٣/٨٠‬‬ ‫‪ ١٨‬فرزند فﻌاﻟيت هاي تحﺼيﻠي مرا ﺑا محدوديت مواجﻪ مي كﻨد‬

‫‪٠/٨٨‬‬ ‫‪٠/٤٦‬‬ ‫‪٦٣/٥٧‬‬ ‫‪ ١٩‬داشتن فرزند ارتباط و مراوده من ﺑا دوستانم را محدود مي كﻨد‬

‫‪٠/٨٨‬‬ ‫‪٠/٣٢‬‬ ‫‪٦٢/٥٤‬‬ ‫‪ ٢٣‬داشتن قاﺑﻠيت ﺑاروري ﺑراي هويت من ﺑﻪ عﻨوان يك زن مهم است‬

‫‪٠/٨٨‬‬ ‫‪٠/٣١‬‬ ‫‪٦٢/٣٧‬‬ ‫‪ ٢٧‬مادر شدن ﺑراي هويت من ﺑﻪ عﻨوان يك زن خيﻠي مهم است‬

‫‪www.SID.ir‬‬
 ‫‪Archive of SID‬‬
‫‪ /٩٠‬جعفركرد زنگنه و هاﺷم محمديان‬

‫جدول ‪ -٢‬مﻘادير ويژه‪ ،‬واريانس تبيين شده و ﺑار عامﻠي مﺆﻟﻔﻪهاي نﺴخﻪ فارسي پ پرسشﻨامﻪ نگرش ﺑﻪ ﺑاروري و فرزند آوري) ‪( ATFC‬‬
‫در زنان ﺑدون ساﺑﻘﻪي ﺑارداري ساكن در مﻨاطﻖ جﻨوب كشور‬

‫مﺆﻟﻔﻪها‬ ‫عبارات‬
‫هويت اجتماعي‬ ‫مهم ﺑودن ﺑراي آيﻨده‬ ‫مانﻌي در ﺣال ﺣاضر‬ ‫موكول كردن ﺑﻪ آيﻨده‬
‫‪Downloaded from sjsph.tums.ac.ir at 6:13 IRDT on Tuesday July 30th 2019‬‬

‫‪٠/٨٨٩‬‬ ‫‪ ١٢‬عدم تﻨاسب‬

‫‪٠/٨٦٢‬‬ ‫‪ ١٣‬عدم تﻌهد‬

‫‪٠/٧٨٠‬‬ ‫‪ ١١‬ﺑاوري ﺑي موقع‬

‫‪٠/٧٤٤‬‬ ‫‪ ١٠‬محدود شدن زندﮔي‬

‫‪٠/٦٥٥‬‬ ‫‪ ١٥‬عدم پذيرش مادرشدن‬

‫‪٠/٨٠٤‬‬ ‫‪ ١٨‬محدود شدن فرصت مﻄاﻟﻌاتي‬

‫‪٠/٧٣٨‬‬ ‫‪ ١٧‬پر شدن اوقاتم‬

‫‪٠/٧١٠‬‬ ‫‪ ١٤‬محدود شدن فراغت‬

‫‪٠/٧٠٨‬‬ ‫‪ ١٦‬محدود شدن كار‬

‫‪١٩‬‬
‫‪٠/٦٩٥‬‬ ‫محدود شدن فﻌاﻟيت اجتماعي‬

‫‪٠/٧٨٩‬‬ ‫‪ ٢‬ﺑچﻪ داري اصل زندﮔي‬

‫‪٠/٧٦٧‬‬ ‫موﻟﻔﻪ ي جديد‬ ‫‪٦‬‬

‫‪٠/٦٦١‬‬ ‫صحبت ﺑا دوستان‬ ‫‪٧‬‬

‫‪٠/٦٠٣‬‬ ‫‪ ١‬يك روزي مادرشدن‬

‫‪٠/٥٧١‬‬ ‫تﺠﺴم ﺣامﻠگي و زايمان‬ ‫‪٥‬‬

‫‪٠/٥٥٩‬‬ ‫سختي ﺑي فرزندي‬ ‫‪٤‬‬

‫‪٠/٨١٥‬‬ ‫هويت ﺑخشي ﺑاروري‬ ‫‪٢٣‬‬

‫‪٠/٧٠٦‬‬ ‫هويت ﺑخشي مادرشدن‬ ‫‪٢٧‬‬

‫‪٠/٦٧٢‬‬ ‫مهم ﺑودن ﺑاروري‬ ‫‪٨‬‬

‫‪٠/٦١٠‬‬ ‫هر زمان ﺑاروري‬ ‫‪٩‬‬

‫‪١/١٧٤‬‬ ‫‪١/٤٧٨‬‬ ‫‪٣/٣٨٢‬‬ ‫‪٦/٥٦٩‬‬ ‫مﻘادير ويژه‬

‫‪١٢/٠٦١‬‬ ‫‪١٥/٦٣٦‬‬ ‫‪١٦/٦٨٥‬‬ ‫‪١٨/٦٣٣‬‬ ‫واريانس تبيين شده‬

‫‪www.SID.ir‬‬
 ‫‪Archive of SID‬‬
‫روان سنجي نﺴخه فارسي پرسشنامه ‪٩١ /...‬‬

‫جدول ‪ - ٣‬تحﻠيل مﺆﻟﻔﻪهاي پرسشﻨامﻪ نگرش ﺑﻪ ﺑاروري و فرزند آوري) ‪ ( ATFC‬در زنان ﺑدون ساﺑﻘﻪي ﺑارداري ﺑا ويژﮔيهاي جمﻌيت‬
‫شﻨاختي ساكن در مﻨاطﻖ جﻨوب كشور‬

‫هويﺖ اجتماعي‬ ‫مهم ﺑودن ﺑراي آينده‬ ‫مانﻊ در حال حاﺿر‬ ‫موكول كردن ﺑه آينده‬ ‫مﺆلﻔهها‬
‫‪Downloaded from sjsph.tums.ac.ir at 6:13 IRDT on Tuesday July 30th 2019‬‬

‫ميانگين ) انحراف مﻌيار(‬ ‫ميانگين ) انحراف مﻌيار(‬ ‫ميانگين ) انحراف مﻌيار(‬ ‫ميانگين ) انحراف مﻌيار(‬ ‫متغيرها‬
‫)‪١٣/٣(٤/٥‬‬ ‫)‪١٩/٩(٣/٣‬‬ ‫)‪١٣/٩(٤/٩‬‬ ‫)‪٢٥/٢(٥‬‬ ‫‪٢٠ -٢٤‬‬
‫)‪١٥/٥(٥/٤‬‬ ‫)‪١٩/٧(٣/٩‬‬ ‫)‪١٤(٤/٧‬‬ ‫)‪٢٥/٥(٥/٩‬‬ ‫‪٢٥ -٢٩‬‬

‫سن‬
‫)‪١٦/٥(٥/٦‬‬ ‫)‪٢٠/٣(٤‬‬ ‫)‪١٥/٦(٥/٣‬‬ ‫)‪٢٦/٦(٦‬‬ ‫‪٣٠ +‬‬
‫**‪٠/٠٠٢‬‬ ‫‪٠/٧١٧‬‬ ‫‪٠/١٨٠‬‬ ‫‪٠/٤٢٥‬‬ ‫مﻌﻨيداري‬
‫)‪١٤(٥/٣‬‬ ‫)‪١٩/٤(٣/٥‬‬ ‫)‪١٣/٨(٤/٩‬‬ ‫)‪٢٤/٦(٥/٤‬‬ ‫مﺠرد‬

‫تأهل‬
‫)‪١٥/٢(٦‬‬ ‫)‪٢٠/٧(٣/٦‬‬ ‫)‪١٤/٩٦(٤/٨‬‬ ‫)‪٢٦/٩(٥/٦‬‬ ‫متأهل‬
‫‪٠/١٠٤‬‬ ‫**‪٠/٠٠٨‬‬ ‫‪٠/٠٧٠‬‬ ‫**‪٠/٠٠٢‬‬ ‫مﻌﻨيداري‬
‫)‪١٤/٩(٥/٣‬‬ ‫)‪٢٠(٣/٤‬‬ ‫)‪١٤/٨(٤/٨‬‬ ‫)‪٢٥/٦(٥/٦‬‬ ‫ﺑيكار‬

‫شغل‬
‫)‪١٣/٥(٦‬‬ ‫)‪١٩/٧(٦/٦‬‬ ‫)‪١٣/٢(٥‬‬ ‫)‪٢٥/٢(٥/٦‬‬ ‫شاغل‬
‫‪٠/٠٧‬‬ ‫‪٠/٢٢٧‬‬ ‫*‪٠/٠١٦‬‬ ‫‪٠/٦٣٢‬‬ ‫مﻌﻨيداري‬
‫)‪١٥/٥(٤/٨‬‬ ‫)‪٢٠/٦(٣/٤‬‬ ‫)‪١٥/٤(٥/٣‬‬ ‫)‪٢٧/٧(٤/٥‬‬ ‫زير ديپﻠم‬

‫تحﺼيﻼت‬
‫)‪١٤/٢(٦/٤‬‬ ‫)‪١٩(٣/٩‬‬ ‫)‪١٣/٣(٦‬‬ ‫)‪٢٤/٨(٥/٦‬‬ ‫ديپﻠم‬
‫)‪١٤/٤(٥/٤‬‬ ‫)‪٢٠(٣/٦‬‬ ‫)‪١٤/٤(٤/٣‬‬ ‫)‪٢٥/٣(٥/٧‬‬ ‫دانشگاهي‬
‫‪٠/٥٣٦‬‬ ‫‪٠/١٠٦‬‬ ‫‪٠/١٣٢‬‬ ‫‪٠/٠٥‬‬ ‫مﻌﻨيداري‬
‫)‪١٢/٢(٧/٥‬‬ ‫)‪٢٠/٣(٣/٢‬‬ ‫)‪١١/٤(٦/٨‬‬ ‫)‪٢٥/٥(٤/٢‬‬ ‫پايين‬

‫وضﻌيت اقتﺼادي‬
‫)‪١٤/٨(٥/٤‬‬ ‫)‪٢٠/٢(٣/٤‬‬ ‫)‪١٥/٢(٤/٦‬‬ ‫)‪٢٥/٤(٥/٥‬‬ ‫متوسط‬
‫)‪١٤/٥(٥/١‬‬ ‫)‪١٩/٧(٤‬‬ ‫)‪١٤(٤/٦‬‬ ‫)‪٢٠/٥(٦/٣‬‬ ‫متوسط ﺑﻪ ﺑاﻻ‬
‫)‪١٤/٦(٥/٧‬‬ ‫)‪١٩/٦(٣‬‬ ‫)‪١٣/٨(٤/٤‬‬ ‫)‪٢٦/٨(٤/٤‬‬ ‫ﺑاﻻ‬
‫‪٠/٢٨٩‬‬ ‫‪٠/٧٨١‬‬ ‫*‪٠/٠١١‬‬ ‫‪٠/٥١٦‬‬ ‫مﻌﻨيداري‬
‫*مﻌﻨيداري در سﻄﺢ ‪ **;٠/٠٥‬مﻌﻨيداري در سﻄﺢ ‪٠ /٠١‬‬

‫‪www.SID.ir‬‬
 Archive of SID
References
1. Baezzat F, Marzbani Y, Ahmadi
Ghozlojeg A, Karimi A, Azarnioshan B. A
study of psychometric properties of
persian version of attitudes toward fertility
Downloaded from sjsph.tums.ac.ir at 6:13 IRDT on Tuesday July 30th 2019
and childbearing scale. J Urmia Nurs
Midwifery Fac. 2017;15(1):37-47.
[Persian]
2. Dadfar M, Atef Vahid MK, Lester D,
Bahrami F. Kessler psychological distress
scale (K6): psychometric testing of the
Farsi form in psychiatric outpatients. Adv
Biores. 2016;7(2):105-8.
3. Erfani A, McQuillan K. The changing
timing of births in Iran: an explanation of
the rise and fall in fertility after the 1979
Islamic Revolution. Biodemography Soc
Biol. 2014;60(1):67-86.
4. Habbema J, Hilders C, Merkus J. The
consequences of postponing pregnancy.
Ned Tijdschr Geneeskd. 2007;
151(28):1593-6.
5. Haghdoost AA, Safari-Faramani R,
Baneshi MR, Dehnavieh R, Dehghan M.
Exploring perceptions of policymakers
about main strategies to enhance fertility
rate: A qualitative study in Iran. Electron
Physician. 2017;9(10):55-68.
6. Kaneda T, Dupuis G, Bietsch K. World
Population Data Sheet. Washington, DC;
2015.
7. Kearney AL, White KM. Examining the
psychosocial determinants of women's
decisions to delay childbearing. Hum
Reprod. 2016;31(8):1776-87.
8. Lampinen R, Vehviläinen-Julkunen K,
Kankkunen P. A review of pregnancy in
women over 35 years of age. Open Nurs J.
2009;3:33-8.
9. Manski CF, Mayshar J. Private incentives
and social interactions: Fertility puzzles in
Israel. J Eur Econ Assoc. 2003;1(1):181-
211.
10. McGinn KL, Oh E. Gender, social class,
and women's employment. Curr Opin
Psychol. 2017;18:84-8.
‫ جعفركرد زنگنه و هاﺷم محمديان‬/٩٢
11. Mills M, Rindfuss RR, McDonald P, Te
Velde E. Why do people postpone
parenthood? Reasons and social policy
incentives. Hum Reprod Update. 2011;
17(6):848-60.
12. Moritz S, Meier B, Hand I, Schick M,
Jahn H. Dimensional structure of the
Hamilton Depression Rating Scale in
patients with obsessive–compulsive
disorder. Psychiatry Res. 2004;125(2):171-
80.
13. Parsons T. The present status of
structural-functional theory in sociology.
The idea of social structure. Routledge;
2017.
14. Singh S, Knox M, Pelletier H.
Exploratory factor analysis and
psychometric evaluation of the Healthcare
Provider Attitudes Toward Child
Maltreatment Reporting Scale. Child Health
Care. 2017;46(4):356-65.
15. Sobotka T. Post-transitional fertility: the
role of childbearing postponement in
fuelling the shift to low and unstable fertility
levels. J Biosoc Sci. 2017;49(S1):S20-S45.
16. Söderberg M, Lundgren I, Christensson
K, Hildingsson I. Attitudes toward fertility
and childbearing scale: an assessment of a
new instrument for women who are not yet
mothers in Sweden. BMC Pregnancy
Childbirth. 2013;13(1):197.
17. Sousa VD, Rojjanasrirat W. Translation,
adaptation and validation of instruments or
scales for use in cross‐cultural health care
research: a clear and user‐friendly
guideline. J Eval Clin Pract.
2011;17(2):268-74.
18. Tate J, Bushnell C. Pregnancy and stroke
risk in women. Women’s health.
2011;7(3):363-74.
19. Weber M. Methodology of social
sciences. Routledge; 2017.
20. Williamson LE, Lawson KL. Young
women’s intentions to delay childbearing: A
www.SID.ir
 Archive of SID
٩٣ /... ‫روان سنجي نﺴخه فارسي پرسشنامه‬

test of the theory of planned behaviour. J

Reprod Infant Psychol. 2015;33(2):205-13.
21. Wolf EJ, Harrington KM, Clark SL,
Miller MW. Sample size requirements for
structural equation models: An evaluation
of power, bias, and solution propriety.
Downloaded from sjsph.tums.ac.ir at 6:13 IRDT on Tuesday July 30th 2019

Educ Psychol Meas. 2013;76(6):913-934.

www.SID.ir
 Archive of SID
Scientific Journal of School of Public Health and Institute of Public Health Research /94
Vol. 17, No. 1, Spring 2019

Psychometric Assessment of the Validity of the Iranian Version of Attitude

Toward Fertility and Childbearing Inventory in Women without a History of
Pregnancy in the South of Iran
Downloaded from sjsph.tums.ac.ir at 6:13 IRDT on Tuesday July 30th 2019

Kordzanganeh J: Ph.D. Assistant Professor, Department of Social Sciences, Payame Noor University,
Tehran, Iran
Mohamadian H: Ph.D. Assistant Professor, Research Centre for Social Determinants of Health,
Department Health Education and Promotion, Faculty of Health, Ahvaz Jundishapur University of Medical
Sciences, Ahvaz, Iran -Corresponding Author: hmohamadian@razi.tums.ac.ir
Received: Oct 20, 2018 Accepted: Feb 12, 2019

ABSTRACT
Background and Aim: Delays in childbearing, in addition to creating health risks for the mother
and the child, may lead to permanent parental bereavement. The purpose of this study was
psychometric assessment of the validity and reliability of the Iranian version of attitude toward
reproductive and childbearing inventory (ATRCI) in women without a history of pregnancy.
Materials and Methods: This study was done on 235 women without a history of pregnancy
selected by multi-stage sampling in the South of Iran. They completed a fertility and childbearing
attitude questionnaire. The validity and reliabilty of the ATRCI were determined using SPSS-16
software, the statitical tests being Cronbach's alpha coefficient and exploratory factor analysis.
Results: The mean age of the women was 24.47 ± 4.1 years, and the Cronbach's alpha total
coefficient was 0.888. The KMO and Bartlett's test of sphericity value (0.890) was significant.
In this study, in addition to the main components of the questionnaire, the childbirth
postponement component was also extracted; they explained 63.01% of the total variance related
the attitude toward fertility and childbearing.
Conclusion: The 4-component Iranian version of the attitude toward fertility and childbearing
inventory was found to have acceptable psychometric validity and reliability. It is recommended
that in the future studies this inventory be used in intervantional studies and heath and
demographic programs for women without a history of pregnancy.
Keywords: Attitude Toward Fertility and Childbearing, Psychometric Validation, Explaratory
Factor Analysis

www.SID.ir