py

moqalaqeoba 11

maswavleblis wigni
co
't
on
D
D
on
't
co
py
 სარჩევი

შესავალი......................................................................................................................................................................... 5
განმავითარებელი შეფასების რუბრიკის ნიმუში............................................................................................10
SOLO (დაკვირვებადი სწავლის შედეგების) ტაქსონომია ..........................................................................13
სახელმძღვანელოში გამოყენებული სწავლების მეთოდები ...................................................................21
მატრიცა........................................................................................................................................................................... 28

რეკომენდაციები პარაგრაფების მიხედვით ..........................................................................................64

py
თავი I
პარაგრაფი N 1. რა არის მეწარმეობა..........................................................................................................64
პარაგრაფი N 2. მეწარმეთა როლი საზოგადოებაში.............................................................................65
პარაგრაფი N3. მეწარმეობის ტიპები ..........................................................................................................66
პარაგრაფი N4. როგორ გავხდე მეწარმე .................................................................................................67
პარაგრაფი N5. მარკეტინგი .............................................................................................................................68

თავი II
co
პარაგრაფი N6. ეკონომიკური საქმიანობები და უფლებები..............................................................69

პარაგრაფი N 7. რა არის და ვის ეხება პოლიტიკა?................................................................................71

პარაგრაფი N 8. პოლიტიკა და სახელმწიფო............................................................................................71
პარაგრაფი N 9. პოლიტიკური იდეოლოგიები და რეჟიმები .............................................................72
პარაგრაფი N 10. პოლიტიკური იდეების ზეგავლენა ინდივიდზე......................................................79
't
პარაგრაფი N 11. ვინ და როგორ ახორციელებს პოლიტიკას............................................................79
პარაგრაფი N 12. სამოქალაქო საზოგადოება...........................................................................................80
პარაგრაფი N 13. პოლიტიკა ადგილობრივ და საერთაშოროსო დონეზე.....................................82
on

დანართი........................................................................................................................................................................85
ალტერნატიული კომპლექსური დავალებები................................................................................................87
საათების განაწილება..............................................................................................................................................89
განმავითარებელი კომენტარი.............................................................................................................................91
პირველი თავი ............................................................................................................................................................91
D

მეორე თავი .................................................................................................................................................................96

4
D
on
't
co
py
 შესავალი

პატივცემულო კოლეგებო, წარმოგიდგენთ ჩვენ მიერ მომზადებული სახელმძღვანელოს

მასწავლებლის წიგნს. გვინდა საინტერესო და ნაყოფიერი სასწავლო წელი გისურვოთ. ვიცით,
რომ სკოლაში მუშაობის თითოეული დღე პედაგოგისთვის ახალი გამოწვევა, შესაძლებლობა
და გამოცდილებაა. გვესმის, რომ პუბერტატულ ასაკში მყოფი მოსწავლეების სასწავლო
პროცესით დაინტერესება განსაკუთრებულ ძალისხმევას მოითხოვს. ვიაზრებთ, რამდენად
მნიშვნელოვანია საგაკვეთილო პროცესის დიფერენცირებული მიდგომებით წარმართვა,

py
რათა თითოეულმა მოსწავლემ შეძლოს საკუთარი ინტერესების შესაბამისი აქტივობების
აღმოჩენა. ბავშვთა უფლებების კონვენციის 29-ე მუხლის ა. ქვეპუნქტის შესაბამისად, ბავშვის
განათლება მიმართული უნდა იყოს მისი პიროვნების, ნიჭის, გონებრივი და ფიზიკური უნარების
სრული განვითარებისკენ. ბუნებრივია, გვსურს, მოსწავლეებმა აითვისონ სასწავლო მასალა
და აკადემიურად წარმატებული იყვნენ, თუმცა არანაკლებ მნიშვნელოვანია მოზარდების
თვითრწმენასა და თვითშეფასებაზე ზრუნვა. გარდატეხის ასაკში მოზარდებს განსაკუთრებით
co
სჭირდებათ უფროსების თანადგომა და მხარდაჭერა, რათა მათ საკუთარი თავისა და
შესაძლებლობების ირწმუნონ, მაშინაც კი, თუ ისინი ისე არ სწავლობენ, როგორც ვისურვებდით.
სწორედ ამიტომ ვეცადეთ, ჩვენ მიერ შექმნილ სახელმძღვანელოში მაქსიმალურად გაგვეთ­
ვალისწინებინა ზემოთ ჩამოთვლილი ყველა გამოწვევა. ვფიქრობთ, ჩვენი სახელ­მძღვანელო
შესაძლებლობას იძლევა, მიღწეულ იქნეს სტანდარტით გათვალისწინებული შედეგები და
გვეხმარება, მოსწავლეები დავარწმუნოთ თავიანთ შესაძლებლობებში და გავუჩინოთ მოტი­
ვაცია, იყვნენ აქტიური მოქალაქეები. სახელმძღვანელო დაგეხმარებათ როგორც ფორმალური,
't
ისე არაფორმალური სასწავლო პროცესის ეფექტიანად წარმართვაში, რაც, თავის მხრივ,
დადებითად აისახება საბოლოო შედეგზე.
on

მოსწავლის სახელმძღვანელო
სახელმძღვანელო, ეროვნული სასწავლო გეგმის საშუალო საფეხურის მეთერთმეტე
კლასის სტან­დარტის შესაბამისად, მოიცავს 2 თემას – „მეწარმეობა და ბიზნესი“ და „პოლიტიკა
და პოლიტიკური კულტურა“. პირველი თემა დაყოფილია 6, ხოლო მეორე თემა – 7 საკითხად. 
თი­თოეული საკითხი, თავისი შესაბამისი კომპლექსური დავალებით, მოცემულია ერთ პარაგ­
რაფში, რომელზე მუშაობა რამდენიმე საათს გრძელდება.
D

მასწავლებლის წიგნი
მასწავლებლის წიგნში შემოგთავაზებთ: პარაგრაფების საათობრივი განაწილების რუკას;
სასწავლო თემატურ მატრიცებს, რომლებშიც ნათლად ჩანს შესასწავლი ცნებები და საკითხები,
მათთან დაკავშირებული საკვანძო კითხვები, კომპლექსური დავალების შესრულების ეტაპები,
შედეგები და შეფასების კრიტერიუმები; სახელმძღვანელოში გამოყენებული სასწავლო მეთო­
დების აღწერას; რეკომენდაციებს განმსაზღვრელი და განმავითარებელი შეფასების თაობა­
ზე; შეფასების რუბრიკებს; მოსწავლის სახელმძღვანელოსთან დაკავშირებულ დამატებით
თემატურ მასალას.

5
 სახელმძღვანელოს შესაბამისობა ეროვნულ სასწავლო გეგმასთან
მოსწავლის სახელმძღვანელო მთლიანად მორგებულია ეროვნული სასწავლო გეგმის
დანერგვის პროცესსზე.
თემაში შემოთავაზებულია რამდენიმე საკითხი, რომლებიც ცალკეული პარაგრაფის
სახითაა წარმოდგენილი. თითოეული პარაგრაფი/საკითხი მოიცავს, როგორც საკითხის შესა­
ბამის კომპლექსური დავალებას, ისე თეორიულ მასალასა და აქტივობებს კომპლექსური
დავალების შესასრულებლად. კომპლექსურ დავალებაზე სამუშაოდ, შესაბამისად, პარაგრაფის
დასამუშავებლად, განსაზღვრულია რამდენიმე საათი. პარაგრაფებში მოცემული ყველა სავარ­
ჯიშოს შესრულება აუცილებელი არ არის და შესაძლებელია, მოსწავლეების ინტერესისა და
მზაობის შესაბამისად, მასწავლებელმა მათგან რამდენიმე შეარჩიოს. ასევე, სავარჯიშოების

py
ნაწილი, შესაძლოა, შესრულდეს, როგორც საშინაო დავალება.
სახელმძღვანელო სტრუქტურულად იმგვარადაა აწყობილი, რომ ხელი შევუწყოთ მოს­
წავლის ცოდნის აგების პროცესის ეფექტურობასა და მეტაკოგნიტური უნარების ჩამოყალიბე­
ბას. მაგალითად, მოსწავლე პარაგრაფის/საკითხის შესწავლამდე აფასებს საკუთარ ცოდნას და
ეცნობა კომპლექსური დავალების პირობას, შემდეგ კი იწყებს მასზე მუშაობას. კომპლექსუ­რი
დავალების პროდუქტის შექმნაში მოსწავლეს ის თეორიული მასალა, ქეისები და პრაქტიკული

co
სავარჯიშოები დაეხმარება, რომლებიც სახელმძღვანელოში უხვადაა მოცემული.

რა არის კომპლექსური დავალება და როგორ ვიმუშაოთ მასზე?

კომპლექსური დავალება არის მოსწავლის ან მოსწავლეთა ჯგუფის მიერ შექმნილი,
შესას­წავლ საკითხთან დაკავშირებული შემოქმედებითი პროდუქტი (პოსტერი, კომიქსი, ესე,
ვიდეორგოლი და ა. შ.), რომელიც პასუხობს წინასწარ ჩამოყალიბებულ შეფასების კრი­ტე­
რიუმებს.
't
ხშირად კოლეგები კითხულობენ, რით განსხვავდება ჩვენი ახლანდელი კომპლექსური
დავალებები იმ საინტერესო და მრავალფეროვანი აქტივობებისა თუ პროექტებისგან, რომ­
ლებსაც ისედაც ვახორციელებდითო. ვეცდებით, ამ კითხვას ვუპასუხოთ.
on

მოგეხსენებათ, რომ ეროვნული სასწავლო გეგმა მიზნების დონეზე განსაზღვრავს, რა

უნდა იცოდეს, რა უნდა შეეძლოს და რა ღირებულებები უნდა ჩამოუყალიბდეს მოსწავლეს.
ესგ გვთავაზობს გრძელვადიან მიზნებს, რომლებიც ცნებების სახით არის წარმოდგენილი,
მაგალითად, „მოქალაქეობაში“ გვაქვს 4 სამიზნე ცნება, ესენია: დემოკრატია, საზოგადოება,
სამოქალაქო მონაწილეობა და მდგრადი განვითარება.
ცნებები რეალურად ჩვენი გრძელვადიანი მიზანია, რაც ნიშნავს იმას, რომ მოსწავლეს­
D

თან სამწლიანი მუშაობის შემდეგ მას გააზრებული უნდა ჰქონდეს თითოეული მათგანი და
ჩამოყალიბებული ჰქონდეს მათი შესაბამისი მკვიდრი წარმოდგენები. თავის მხრივ, მკვიდრი
წარმოდგენები ცნების ერთგვარი საზღვარი და ის მინიმალური ცოდნაა, რაც მოსწავლეს
აღნიშნულ ცნებასთან დაკავშირებით უნდა გააჩნდეს. მაგალითად, ცნება „მდგრადი გან­
ვითარება“ საერთოა მოქალაქეობისა და გეოგრაფიის საგნისთვის, თუმცა ამ ორ საგანში
მკვიდ­რი წარმოდგენები სხვადასხვაა, რაც ნიშნავს, რომ ცნება სხვადასხვა ფოკუსით იფარება.
ცნება „დრო“ საერთოა საგნებისთვის „ჩემი საქართველო“ (დაწყებითი კლასები) და „ისტორია“
(საბაზო და საშუალო), თუმცა მას, მოსწავლეების ასაკის შესაბამისად, სხვადასხვა საფეხურზე
განსხვავებული სირთულის მკვიდრი წარმოდგენები შეესაბამება.

6
 მეორე მხრივ, სტანდარტი თითოეული კლასისთვის განსაზღვრავს სავალდებულო შე­
სასწავლ თემატურ ბლოკებს. საკითხები, რომლებითაც მასწავლებლები ამ თემატურ ბლოკებს
დაფარავენ, შემოთავაზებულია წლიურ პროგრამასა და სახელმძღვანელოებში, თუმცა ისინი
სარეკომენდაციო ხასიათისაა და პედაგოგებს შეუძლიათ, თავადაც შეარჩიონ/მოიფიქრონ
შესაბამისი საკითხი. მაგრამ მთავარი, რაც უნდა გვახსოვდეს, არის ის, რომ თითოეულ საკითხს
ვიყენებთ, როგორც შინაარსობრივ კონტექსტს, მოსწავლეებში ცნების მკვიდრი წარმოდგენების
ჩამოსაყალიბებლად, როგორც სქემაზეა მოცემული:


samizne cneba kompleqsuri
da misi mkvidri

py
davaleba
warmodgenebi

+
co
sakiTxi

საკითხებს კი კომპლექსური დავალებით ვამუშავებთ. შესაბამისად, კომპლექსური და­

ვალების შეფასების კრიტერიუმების იმგვარად ჩამოყალიბებით, რომ ის შერჩეულ ცნებასაც
ესადაგებოდეს და შესასწავლ საკითხსაც, ის ერთგვარ შუალედურ მიზნად გადაიქცევა, ანუ
თითოეული კომპლექსური დავალებით მოსწავლე არა მარტო რომელიმე საკითხს შეისწავლის,
არამედ მას მოქალაქეობის სამიზნე ცნებების მკვიდრი წარმოდგენებიც უყალიბდება.
't
კომპლექსური დავალება ზოგ შემთხვევაში ერთი საკითხის დამუშავებისთვის შეიძლება
საკმარისი იყო, თუმცა არა ცნების გააზრებისთვის. ამიტომ მნიშვნელოვანია, სხვადასხვა დროს
on

სხვადასხვა საკითხი განსხვავებული ცნებების ჭრილში დავამუშაოთ და საბოლოოდ, სამი

წლის მანძილზე განხორციელებული კომპლექსური დავალებებით თანაბრად მოვახერხოთ
მოსწავლეებში თითოეული ცნების მკვიდრი წარმოდგენების ჩამოყალიბება.
რაც შეეხება საინტერესო და მრავალფეროვან აქტივობებს, რომლებსაც ისედაც ვახორ­
ციელებდით, ისინი ჩვენი პრაქტიკიდან, ბუნებრივია, არ ქრება. პირიქით, კიდევ უფრო აქტიურად
გამოვიყენებთ მათ, თუმცა ისინი უკვე კომპლექსურ დავალებაზე მუშაობის ნაწილი გახდება
D

და მოსწავლეს შემოქმედებითი პროდუქტის შექმნაში დაეხმარება. წესით, სავალდებულო

თემატურ ბლოკში შემავალი თითოეული საკითხი მოსწავლეებმა კომპლექსური დავალების
საშუალებით უნდა შეისწავლონ, რადგან კომპლექსური დავალება მოსწავლეებს ეხმარება,
თავიანთ ყოველდღიურობასთან დაკავშირებული კონტექსტის გამოყენებით უკეთ გაიაზრონ
ახალი ინფორმაცია და ჩამოუყალიბდეთ ცოდნა, ანუ გამოდის, რომ თავად სწავლა/სწავლე­ბის
პროცესი მიმდინარეობს საკითხიდან საკითხამდე, ანუ კომპლექსურიდან კომპლექსურამდე
პრინციპით. შესაბამისად, თითოეული აქტივობა თუ რესურსი უნდა ესადაგებოდეს ჩვენი
შუალედური მიზნის მიღწევას – მოსწავლის მიერ შესასწავლ საკითხთან და სამიზნე ცნებასთან
დაკავშირებული კომპლექსური დავალების პროდუქტის შექმნას.

7
 სტრუქტურულად კომპლექსური დავალება მოიცავს სამ მთავარი ასპექტს:
• შესასწავლ საკითხს (სავალდებულო თემატური ჯგუფიდან);
• მოსწავლის მიერ შესაქმნელ შემოქმედებით პროდუქტს;
• სამიზნე ცნების მკვიდრ წარმოდგენებზე დაფუძნებულ შეფასების კრიტერიუმებს.
მასწავლებლის წიგნში განთავსებულ მატრიცაში, მოსწავლის სახელმძღვანელოში შესული
კომპლექსური დავალებების გარდა, გთავაზობთ ალტერანატიულ დავალებებსაც.

კომპლექსური დავალება კონსტრუქტივისტული პარადიგმის პრინციპებს ეფუძნება. ეს

py
ნიშნავს, რომ მისი მიზანია:
შინაგანი მოტივაციის გაზრდა – ხელს ვუწყობთ მოსწავლის შინაგანი მოტივაციის გაზრდასა
და შინაგანი ძალების გააქტიურებას. ამიტომაც დავალება შემოქმედებითია, საკითხი –
აქტუალური, შეთავაზებული რესურსები – საინტერესო და მრავალფეროვანი, შეფასება
– განვითარებაზე ორიენტირებული, ეს კი, ბუნებრივია, ხელს უწყობს მოსწავლის მო­
ტივაციის ზრდას.

co
წინარე ცოდნასა და გამოცდილებაზე დაფუძნება – მოსწავლე ცოდნის შენების პროცეს­შია,
ამრიგად, კრიტიკულად მნიშვნელოვანია, მისი უკვე არსებული ცოდნა და გამოცდილება
გამოვიყენოთ, რათა უკეთ გაიგოს ახალი საკითხები, ახალმა ინფორმაციამ კი, თავის
მხრივ, წინარე ცოდნა გაამყაროს.
ცოდნის სამივე კატეგორიის გამოყენება – კომპლექსურ დავლებაზე მუშაობისას მოსწავლეს
სამივე კატეგორიის (დეკლარატიული – რა? პროცედურული – როგორ? და პირობისე­
ული – რატომ? როდის?) გამოყენება უნდა დასჭირდეს. ამ მიზნის მისაღწევად კი შესაბა­
't
მისი რესურსები, აქტივობები და საკვანძო კითხვები უნდა გამოვიყენოთ.
ცოდნის ორგანიზება – გააზრების, დამახსოვრებისა და ცოდნის ფუნქციურად გამო­ყე­ნე­
on

ბისთვის აუცილებელია, ხელი შევუწყოთ ცოდნის ურთიერთდაკავშირებასა და ორგა­

ნიზებას.
სწავლის სწავლა – მოსწავლეს ვეხმარებით სწავლის სტრატეგიების დაუფლებაში, მე­
ტა­კოგნიტური უნარების განვითარებაში. ხელი უნდა შევუწყოთ, რომ მოსწავლემ აღ­
მოაჩინოს სწავლის სხვადასხვა ხერხი თუ მიდგომა, გააზრებულად დაგეგმოს საკუთარი
სწავლის პროცესი და ეფექტურად შეარჩიოს სწავლის მისთვის შესაფერისი, ხელსაყრელი
D

მეთოდი.
თითოეულ კომპლექსურ დავალებაზე მუშაობა რამდენიმე გაკვეთილის განმავლობაში
გრძელდება და 3 ეტაპისგან შედგება:
1. პირველი – დავალების გაცნობა;
2. მეორე ფაზაში, რესურსების დამუშავების გარდა, მიმდინარეობს მუშაობა თავად შე­
მოქმე­­დებითი პროდუქტის შექმნაზეც.
3. მესამე ნაბიჯი კი მოსწავლეების შექმნილი პროდუქტის წარდგენაა.

განმავითარებელი შეფასება
8
 კომპლექსურ დავალებაზე მუშაობისას უდიდესი ადგილი უჭირავს მოსწავლის თვით­
შეფასებასა და მასწავლებლის მხრიდან გაკეთებულ განმავითარებელი შეფასებას. სწო­რედ
ეს ეხმარება მოსწავლეს, ერთი მხრივ, სწავლის სტრატეგიების დაუფლებაში, მეორე მხრივ
კი, შინაგანი ძალების გააქტიურებაში, რადგან განმავითარებელი შეფასება ყურადღებას
თანაბ­რად და დასაბუთებულად ამახვილებს, როგორც დავალების დადებით მხარეებზე,
ისე ხარვეზებზე და მათი გადაჭრის გზებზე. შესაბამისად, განმავითარებელი შეფასება მას­
წავლებლის­თვის ერთ-ერთი ხერხია მოსწავლის მოტივაციის ასამაღლებლად, თუმცა
ამავ­დრო­ულად მასწავლე­ბელი უნდა უთითებდეს დავალებაში არსებულ ხარვეზებზე და
აძლევდეს მიმართულე­ბას, როგორ დაძლიოს სამომავლოდ ეს ხარვეზები და შექმნას
უკეთესი დავალება.

py
co
't
on
D

9
განმავითარებელი შეფასების რუბრიკის ნიმუში

ქვემოთ მოცემული განმავითარებელი შეფასების რუბრიკები არის სანიმუშო ხასიათის

და მასწავლებელმა ის უნდა მოარგოს კომპლექსურ დავალებებს, რომელსაც რეალურად
გამოიყენებს. რუბრიკა აგებულია სახელმძღვანელოს პირველ პარაგრაფში მოცემულ კონტექსტ
მაგალითზე, და მასთან დაკავშირებულ ქვესაკითხებზე.

სამიზნე ცნება სამიზნე ცნებასთან მოლოდინები

py
ქვესაკითხი დაკავშირებული მკვიდრი მოსწავლეს შეუძლია:
წარმოდგენები

პირველი პარაგრაფის N1 კომპლექსური დავალება

1. ადამიანი არის პიროვნება, ნინოს და გიორგის მაგალითზე (ასევე
საკუთარი ღირსებებით, სახელმძღვანელოში მოცემულ სხვა
საზოგადოება
(შედეგები: 1,2,4)

მეწარმეობის
თვისებები
co
მსოფლმხედველობითა
(იდეები, ღირებულებები)
და მისწრაფებებით;
მას აქვს საკუთარი
მაგალითებზე) დაყრნობით მოსწავლეს
შეუძლია გამოკვეთოს მეწარმეების
თვისებები, მისწრაფებები, დაახასიათოს
მეწარმე, როგორც მიზანდასახული,
პიროვნების თავისუფალი შრომისმოყვარე, რისკიანი და
და და როლი განვითარების უფლება ინიციატივიანი ადამიანი.
საზოგადოებაში 2. ადამიანს გააჩნია კონკრეტულ მაგალითებზე დაფუძნებით
სხვადასხვა დაასაბუთოს შემდეგი დებულებები:
't
(ფიზიოლოგიური, - ადამიანის მოთხოვნილებების
უსაფრთხოების, საპასუხოდ შექმნილი ბიზნესი ხშირად
სოციალური უფრო წარმატებულია
on

კონტაქტების და სხვა) - მეწარმეები, რომელბიც ხელს უწყობენ

მოთხოვნილებები, თემის განვითარებას ამით წვლილი
რომელთა შეაქვთ ადამიანთა მოთხოვნილებების
დაკმაყოფილების დაკმაყოფილებაში (მაგალითად, ქმნიან
გარეშე ის ვერ შეძლებს უსაფრთხო გარემოს, ქმნიან გარემოს
პიროვნულ განვითარებას სოციალიზაციისთვის და ა.შ.)
D

- შესაძლოა ადამიანმა მეწარმეობა პრადი

საჭიროების დაკმაყოფილების მიზნით
წამოიწყოს.

10
 3. სხვა ადამიანებთან/ ნინოსა და გიორგის მაგალითზე დაინახონ,
სოციალურ ჯგუფებთან თუ რამდენად მნიშვნელოვანია სხვა
/ინსტიტუციებთან ადამიანებთან ურთიერთობა ბიზნესის
ურთიერთობა ადამიანს წამოწყებისთვის და მისი წარმატებულად
პიროვნულ განვი­ ფუნქციონირებისთვის.
თარებაში უწყობს ხელს

4. ადამიანს სოციალიზაციაში ნინოსა და გიორგის მაგალითში

ეხმარება ასერტულობა, დაინახონ, რომ მიუხედავად იმისა, რომ
უნარი თამამად საზოგადოებას მათი არ სჯეროდა, ისინი

py
გამოხატოს საკუთარი მუდმივად ასერტულად აფიქსირებენენ
აზრი სხვისი საკუთარ მოსაზრებებს.
შეურაცხყოფის გარეშე.
პირველი პარაგრაფის N5 კომპლექსური დავალება
მდგრადი 1. რესურსების მოხმარებისას სახელმძღავნელოში განხილულ
განვითარება მნიშვნელოვანია მაგალითებზე დაყრდნობით დაინახოს
(შედეგი: 3)

რეკლამა,
როგორც
ბიზნესის
co
საზოგადოების
ინტერესებისა და
მომავლის პერსპექტივის
გათვალისწინება
თუ რამდენად მნიშვნელოვანია რეკლამის
შექმნისას, საზოგადოების ინტერესებისა
და პერსპექტივის გათვალისწინება,
მაგალითად, საზოგადოებრივი აზრის
კვლევა, ან პროდუქტის/მომსახურების
სამომავლო საზოგადოების საჭიროებებზე მორგება.
წარმატების წინააღმდეგ შემთხვევაში რეკლამის
ერთ-ერთი შექმნაში დახარჯული რესურსი უშედეგოდ
't
ფაქტორი გამოყენებული იქნება, რიგ შემთხვევაში კი
უარყოფით შედეგს მოიტანს.
on

2. ლოკალურ ქმედებებს სახელმღვანელოში მოცემული

გლობალური შედეგები მაგალითების დახმარებით დაინახოს და
მოსდევს (მაგალითად, ნაშრომში წარმოაჩინოს
გარემოზე ზრუნვა ერთი - კომპანიების ლოკალური სარეკლამო
შეხედვით უმნიშვნელო კამპანიები ხან საერთაშორისო დონეზეც
მოქმედებებით იწყება ახდენს გავლენას
(მაგ., ნაგვის ძირს არ - საერათაშორისო დონეზე
D

დაყრა, პოლიერთილენის დაწყებული კამპანიები ადგილობრივ

პარკზე უარის თქმა) დონეზეც ცვლიან საზოგადოების
დამოკიდებულებას

ზემოთ მოცემული განმავითარებელი შეფასების მესამე სვეტში მოცემულ მოლოდინებზე

დაფუძნებით იოლად შეიძლება განმავითარებელი შეფასების კომენტარის ჩამოყალიბება,
რომელიც უნდა მოიცავდეს შემდეგ კომპონენტებს: ა) დაზუსტება; ბ) წახალისება; გ) რჩევა.
მაგალითად, ზეპირი კომენტარი ერთ-ერთ მოლოდინთან სამიზნე ცნება საზოგადოებასთან
დაკავშირებულ პირველ მოლოდინთან დაკავშირებით შეიძლება იყოს შემდეგი:
11
 განმავითარებელი კომენტარი
სამიზნე ცნება: საზოგადოება
დაზუსტება – შენ სახელმძღვანელოში პირველ პარაგრაფში მოცემულ მაგალითებზე დაყ­
რდნობით უნდა გესაუბრა იმის შესახებ, თუ რა პიროვნული მახასიათებლები აქვთ მეწარმეებს
წახალისება – ნინოსა და გიორგის კონტექსტ-მაგალითზე დაყრდნობით შენ მშვენივრად
გამოკვეთე ეპიზოდები, საიდანაც კარგად ჩანს, თუ როგორი პიროვნული მახასიათებლები აქვს
მეწარეებს, რამდენად მნიშვნელოვანია, რომ მეწარმეებმა საზოგადოების სხვადასხვა ჯგუფებმა
ითანამშრომლონ და მუდმივად გავითარდნენ.
რჩევა – შეეცადე იგივე ეპიზოდები ნინოსა და გიორგის კონტქსტ-მაგალითიდან დაუკავშირო

py
საზოგადოებისა და თემის განვითარებაზე ზრუნვის შესაძლებლობას.
განმავითარებელი შეფასების ჩამოყალიბებისას აუცილებლად მაქსიმალურად ობიექ­
ტურები უნდა ვიყოთ, მოსწავლის ნაშრომის შექებაც და ხარვეზებზე ხაზგასმაც აუცილებლად და­
საბუთებული უნდა იყოს. ასევე, უმჯობესია, აქცენტი ნაშრომზე გავაკეთოთ და არა მოსწავლეზე.
მოდი, განვიხილოთ რამდენიმე გავრცელებული მაგალითი.

• ყოჩაღ
co
თუ მოსწავლის შექება გვინდა, მაშინ მხოლოდ სიტყვა „ყოჩაღ“ არ გვეყოფა, აუცილებელია,
დავაკონკრეტოთ, რისთვის იმსახურებს ის შექებას. ასეთ შემთხვევაში მას სამომავლოდაც
ეცოდინება, ზუსტად რა გააკეთოს იმისთვის, რომ მისი ნაშრომი უკეთესი იყოს (წაიკითხოს,
მსჯელობისას ფაქტები მოიშველიოს და ა. შ.). ხოლო შექებისას მხოლოდ მოსწავლის
პიროვნებაზე თუ გავაკეთებთ აქცენტს, ის შეიძლება ზუსტად ვერ მიხვდეს, რისთვის ვაქებთ და
შესაბამისად, ვერც გაიმეოროს იგივე.
't
არასასურველი ვერსია სასურველი ვერსია

ყოჩაღ, კარგი ბიჭი ხარ. 
ყოჩაღ, ბევრი გიშრომია, რაზეც
on

ყოჩაღ შენ მიერ მოყვანილი ფაქტები

მეტყველებს. ისინი ნამდვილად
სწორია და ჩანს. რომ გაკვეთილი
წაგიკითხავს.

• მაგრამ
როგორც ვთქვით, განმავითარებელი შეფასებისას ყურადღებას ვამახვილებთ ნაშრომის
D

ძლიერ და სუსტ მხარეებზე, თუმცა ჩვენი კომენტარის ჩამოყალიბებისას უნდა გავითვალისწინოთ,

რომ ძლიერი მხარეების აღწერიდან სუსტ მხარეებზე გადასვლისას სიტყვა „მაგრამ“ არ
გამოვიყენოთ. ასეთ შემთხვევაში კომენტარის პოზიტიური ნაწილი თავის ეფექტს დაკარგავს.
ამასთან, არ უნდა დაგვავიწყდეს სამომავლო მიმართულების მიცემა.

12
 არასასურველი ვერსია სასურველი ვერსია

ყოჩაღ, შენი მოყვანილი 
ყოჩაღ, შენი მოყვანილი ფაქტები
ფაქტები ნამდვილად ნამდვილად სწორია, შენი არგუმენტები
სწორია, მაგრამ კიდევ უფრო დამაჯერებელი
არგუმენტები არ ვარგა. რომ გახდეს, შეეცადე. კვლევის
მონაცემებით გაამყარო.

ყოჩაღ, შენი მოყვანილი 
ყოჩაღ, შენი მოყვანილი ფაქტები
ფაქტები ნამდვილად ნამდვილად სწორია, იმისთვის, რომ
სწორია, მაგრამ ძალიან შენი მსჯელობა უფრო დასაბუთებული
ცოტაა. გახდეს, უმჯობესია, მოყვანილი
მაგრამ
ფაქტები მეტად მრავალფეროვანი

py
იყოს.

შენი მოყვანილი ფაქტები 
შენი მოყვანილი ფაქტები
ნამდვილად სწორია, ნამდვილად სწორია, არგუმენტებს კი
მაგრამ არგუმენტები დამაჯერებლობა აკლია. შენი აზრით,
არადამაჯერებელია. როგორ შეგიძლია არგუმენტებიც უფრო
დამაჯერებელი გახადო?

co
SOLO (დაკვირვებადი სწავლის შედეგების) ტაქსონომია

კომპლექსურ დავალებაზე მუშაობისას გაკეთებულ განმავითარებელ შეფასებაში აქცენტს

ვაკეთებთ კომპლექსური დავალების შეფასების კრიტერიუმებზე და სწორედ მათთან მისადა­
გებით ვაფასებთ მოსწავლის ნაშრომს. შეფასებისთვის ვხელმძღვანელობთ SOLO ტაქსონომიით,
რომელიც მოსწავლის ცოდნას 5 სხვადასხვა დონეზე აფასებს.
't
პრესტრუქტურული – როდესაც მოსწავლე არ ფლობს საკითხთან დაკავშირებულ ინფორ­
მაციას.
on

უნისტრუქტურული – მოსწავლეს შეუძლია მხოლოდ ერთი ასპექტის განხილვა და მარტივი,

აშკარა/ცხადი კავშირების დამყარება. მოსწავლეს შეუძლია ტერმინოლოგიის გამოყენება, ზე­
პირად გადმოცემა (გახსენება), მარტივი ინსტრუქციების/ალგორითმების შესრულება; პარაფრა­
ზირება, ამოცნობა, დასახელება ან დათვლა.
მულტისტრუქტურული – როდესაც მოსწავლე ამჟღავნებს საკითხთან დაკავშირებულ რამ­
დენიმე ასპექტის ცოდნას, თუმცა უჭირს მათ შორის ურთიერთკავშირის დანახვა, მის ნაშ­რომსა
D

და მსჯელობაში ცნების მკვიდრი წარმოდგენები ფრაგმენტულად და არათანმიმდევრუ­ლად

ჩანს.
მიმართებითი – როდესაც მოსწავლე ფლობს საკითხთან დაკავშირებულ ინფორმაციას,
მწყობრად და თანმიმდევრულად აყალიბებს აზრებს, მისი ნაშრომი და მსჯელობა სრულად
ასახავს ცნების მკვიდრ წარმოდგენებს.
აბსტრაქტული – როდესაც მოსწავლე ფლობს საკითხთან დაკავშირებულ ინფორმაციას,
მწყობრად და თანმიმდევრულად აყალიბებს აზრებს, მისი ნაშრომი სრულად და სტრუქ­
ტურირებულად პასუხობს ცნების მკვიდრ წარმოდგენებს, თუმცა არ შემოიფარგლება ამით.

13
მაგალითად, მსჯელობისას ასევე თავისუფლად ავლებს პარალელებს სხვა საკითხებთან (წინარე
ცოდნის ან დამატებით მოძიებული მასალის გამოყენებით) და რაც მთავარია, მისი ნაშრომი და
მსჯელობა ესადაგება არა მხოლოდ რომელიმე კონკრეტული ცნების მკვიდრ წარმოდგენებს,
არამედ ყველა ცნებას.
ახალი ეროვნული სასწავლო გეგმა დასახელებული დონეების შემდეგ განმარტებებს გვთა­
ვაზობს:

py
co
't
SOLO ტაქსონომია
აბსტრაქტული დონე
on

მოსწავლეს სიღრმისეულად აქვს გააზრებული საკითხის არსი/არსობრივი მახასიათებლები,

რაც მას ამ ცოდნის განზოგადებისა და მისი დეკონტექსტუალიზების/სხვა მსგავს მაგალითებ­
თან შედარების საშუალებას აძლევს. უკავშირებს განსახილველ საკითხს საკუთარ პირად
გამოცდილებას.
მიმართებითი დონე
მოსწავლეს ესმის განსახილველი საკითხის არსი; ხედავს ურთიერთმიმართებებს საკითხთან
დაკავშირებულ არსებით სტრუქტურულ ერთეულებს შორის.
D

მულტისტრუქტურული დონე
მოსწავლეს აქვს მხოლოდ რამდენიმე, ერთმანეთთან დაუკავშირებელი, უსისტემო ასო­
ციაცია/წარმოდგენა განსახილველ საკითხთან დაკავშირებით.
უნისტრუქტურული დონე
მოსწავლეს აქვს მხოლოდ ერთი არასტრუქტურირებული ასოციაცია/წარმოდგენა განსა­
ხილველ საკითხთან დაკავშირებით.
პრესტრუქტურული დონე
მოსწავლეს საკითხთან დაკავშირებით არ აქვს რელევანტური ინფორმაცია.

14
 სოლოტაქსონომიის (დაკვირვებადი სწავლის შედეგების ტაქ­სონომია) სახელიდან გამომ­
დინარე, ცხადია, რომ იგი საშუალებას გვაძლევს, დავაკვირდეთ სწავლის შედეგებს, ამავე
დროს, მისი გამოყენება შესაძლებელია თვითშეფასების ინსტრუმენტა­დაც, სწო­რედ ამიტომ ის
ჩავაშენეთ მოსწავლის სახელმძღვანელოში. მოსწავლეს ორჯერ, კომპლექსურ დავალებაზე
მუშაობის დაწყებამდე და მუშაობის დასრულების შემდეგ, ექნე­ბა შესაძლებლობა, შეაფასოს
საკუთარი ცოდნის დონე. თავდაპირველი თვითშეფასებისას დაფიქრდეს, რა სჭირდება ცოდნის
გასაღრმავებლად, ხოლო მეორე თვითშეფასებისას გაიაზროს, რა დაეხმარა ან ვერ დაეხმარა
ცოდნის გაღრმავებაში და რა გაითვალისწინოს მომდევნო დავალებაზე მუშაობისას.

შემაჯამებელი კომპლექსური დავალება

py
კომპლექსური დავალება შეიძლება იყოს სავალდებულო შემაჯამებელი დავალება. ასეთ
შემთხვევაში მას უბრალოდ შემაჯამებლის სტატუსი ენიჭება და ფასდება ქულით (გან­მსაზ­
ღვრელი შეფასება), თუმცა თავად დავალება ზუსტად ისეთივე სტრუქტურისაა, რო­გორისაც სხვა
არაშემაჯამებელი კომპლექსური დავალებები. კიდევ ერთი დეტალი, რაც უნდა გავითვალისწინოთ,
არის ის, რომ მოსწავლეები წინსწარ გავაფრთხილოთ, რომელი დავალებაა შემაჯამებელი.
გვთავაზობთ განმსაზღვრელი შეფასების შემდეგ რუბრიკას:

co
განმსაზღვრელი შეფასების რუბრიკა

განმსაზღვრელი შეფასების მოცემული რუბრიკები შეესაბამება საგან მოქალაქეობის

სტანდარტით განსაზღვრულ სავალდებულო თემებს და ამ თემებში ცნებების მიმართებით
მისაღწევ შედეგებს. განმსაზღვრელი შეფასების რუბრიკის კრიტერიუმებად გამოყენებულია
კონკრეტული თემის ფარგლებში ესგ-თი გათვალისწინებული შედეგების ინდიკატორები.
თითოეული ინდიკატორი დავალების სპეციფიკის გათვალისწინებით მასწავლებელმა თავად
უნდა შეაფასოს კონკრეტული ქულით. ნიშანი კი ამ ქულების დაჯამებით გამოიყვანოს.
't
თუ ერთი კომპლექსური დავალება შეესაბამება რამდენიმე ცნებას, პედაგოგმა მოსწავლის
ნამუშევრის შეფასებისას უნდა დააჯამოს ყველა ამ ცნების გასწვრივ დაწერილი კრიტერიუმის
ქულა და გაყოს იმდენზე, რამდენ ცნებასაც ემიზნება კონკრეტული დავალება. მაგალითად,
on

თემაში მეწარმეობა და ბიზნესი, ცნება საზოგადოებას აქვს სამი შეფასების კრიტერიუმი,

დემოკრატიას – ორი. ვთქვათ მასწწავლებლემა თითოეულ ამ კრიტერიუმს მიანიჭა შემდეგი
ქულები 3+3+4 და 5+5, თუ მოსწავლემ სრულყოფილად დააკმაყოფილა ყველა კრიტერიუმი
მისი ქულა გამოითვლება შემდეგნაირად (3+3+4+5+5):2= 10.
ქულის გამოთვლის სტრატეგია იგივე იქნება იმ შემთხვევაშიც თუკი მოსწავლემ ვერ
დააკმაყოფილა ყველა კრიტერიუმი, მაგალითად პირველ ორ სამქულიანი კრიტერიუმი
საერთოდ ვერ წარმოაჩინა დავალებაში, ამ შემთხვევაში იქნება (0+0+4+5+5):2=7
D

თუ დავალება მხოლოდ ერთ ცნებაზე გადის მაშინ ვითვლით მხოლოდ მის შეფასების
კრიტერიუმებს და გაყოფა საჭირო აღარ არის. მაგ., საზოგადოების ცნებაზე შესრულებული
დავალბება შეფასდება მისი ინდიკატორებისთვის მინიჭებული ქუელბის ჯამით 3+3+4=10

15
 მეწარმეობა და ბიზნესი (მინიჭებულია სავარაუდო ქულები, პედაგოგს შეუძლია მისი შეცვლა)
  მოსწავლემ უნდა შეძლოს: ქულა კომენტარი
სახელმძღვანელოში მოყვანილი მაგალითების შესაბამისად, 3
მეწარმის, როგორც დამსაქმებლის აღქმა  
საზოგადოება

სახელმძღვანელოში მოყვანილი მაგალითების შესაბამისად 3

მეწარმის, როგორც საქონლის/მომსახურების მიმწოდებლის
იდენტიფიცირება  
სახელმძღვანელოში განხილული მაგალითების შესაბამისად 4
საზოგადოებაზე/მოსახლეობაზე/სოციუმზე მეწარმეთა
საქმიანობის პოზიტიური გავლენის დასაბუთება.
 

py
სახელმძღვანელოში მოცემული მასალის გაცნობის შემდეგ, 5
ადამიანის მოთხოვნებისა და საჭიროებების დაკავშირება მის
ეკონომიკურ უფლებებთან;  
დემოკრატია

სახელმძღვანელოში მოცემული შესაბამისი მაგალითების 5

ანალიზის შედეგად, სახელმწიფოს ეკონომიკურ ფუნქციებთან
(მაგალითად, სახელმწიფოსა და ბიზნესს შორის ურთიერთობა)
დაკავშირებული დილემების განხილვა დემოკრატიის
co
პრინციპების ჭრილში კონკრეტულ ცხოვრებისეულ მაგალითებზე
დაყრდნობით;
მეწარმეობის (მათ შორის სოციალური მეწარმეობის) 5
 
მონაწილეობა
სამოქალაქო

კონკრეტული იდეების ადვოკატირებასა და ლობირებასთან

დაკავშირება;  
მეწარმეობის (მათ შორის სოციალური მეწარმეობის) იდეის 5
შესაბამისი ადვოკატირების ფორმებისა და რესურსების
მოპოვების გზების შერჩევა;  
't
ეკონომიკასთან დაკავშირებულ საკითხებზე მსჯელობისას 4
განვითარება
მდგრადი

მდგრადი განვითარების პრინციპების გათვალისწინება.  

სამეწარმეო საქმიანობის დაგეგმვისას მდგრადი განვითარების 6
on

პრინციპების გათვალისწინება.
 

პოლიტიკა და პოლიტიკური კულტურა (მინიჭებულია სავარაუდო ქულები, პედაგოგს შეუძლია მისი

შეცვლა)
D

  მოსწავლემ უნდა შეძლოს: ქულა კომენტარი

სახელმძღვანელოში მოყვანილი მაგალითების გაცნობის შემდეგ 5  
საზოგადოება

ინდივიდზე სხვადასხვა პოლიტიკური იდეების/იდეოლოგიის

ზეგავლენის გაანალიზება;
სახელმძღვანელოში მოყვანილი მაგალითების შესაბამისად 5  
პოლიტიკურ პროცესებში მოქალაქისა და საზოგადოების როლის
დახასიათება;

16
 სახელმძღვანელოში მოცემული კონკრეტული მაგალითების 3  
გაცნობის შემდეგ, პოლიტიკური იდეოლოგიებისა და რეჟიმების
შეფასება დემოკრატიის პრინციპების საფუძველზე;

სახელმძღვანელოში მოცემული შესაბამისი მაგალითების 3  

დემოკრატია

ანალიზის შედეგად, ადგილობრივ და საერთაშორისო დონეზე

მიმდინარე პოლიტიკური პროცესების შეფასება დემოკრატიის
პრინციპების საფუძველზე;
სახელმძრვანელოში მოყვანილი კონკრეტული მაგალითების 4  
გაცნობის შემდეგ, ადგილობრივი და საერთაშორისო
ორგანიზაციების თუ კონკრეტული პოლიტიკოსების საქმიანობის
შეფასება დემოკრატიის პრინციპების საფუძველზე;

py
ადგილობრივ და საერთაშორისო პოლიტიკურ პროცესებში 5  
მონაწილეობა
სამოქალაქო

მონაწილეობისთვის კონკრეტული სფეროების/იდეების

გამოკვეთა;
პოლიტიკურ პროცესებში მოქალაქეთა ჩართულობის ფორმების 5  
გაანალიზება;

ადილობრივ პოლიტიკურ პროცესებზე მსჯელობისას მდგრადი 5  

co
განვითარება
მდგრადი

განვითარების პრინციპების გათვალისწინება.

საერთაშორისო პოლიტიკურ პროცესებზე მსჯელობისას 5  

მდგრადი განვითარების პრინციპების გათვალისწინება.

აღნიშნული რუბრიკები სარეკომენდაციო და შაბლონური ხასიათისაა, იგი პედაგოგმა

თავად უნდა მოარგოს კონკრეტულ კომპლექსურ დავალებას, და დააკონკრეტოს საკითხთან
და ქვესაკითხთან დაკავშირებით. ამისთვის გამოიყენოს სახელმძღვანელოში მოცემული
't
კონტექსტ მაგალითები.
მაგალითად, განვიხილოთ პირველი თემის, პირველი პარაგრაფის კომპლექსური
დავალება (იხ. მატრიცაში), რომელიც ცნება საზოგადოებას შეესაბამება, მისი შეფასების
on

რუბრიკა შემდეგნაირად ჩამოყალიბდებოდა

  მოსწავლემ უნდა შეძლოს: ქულა კომენტარი

გიორგისა და ნინოს ისტორიის მაგალითზე მეწარმის, როგორც 3
დამსაქმებლის აღქმა  
D

გიორგისა და ნინოს რესტორნის, სარა ბრიდველისა თმის მოვლის 3

საზოგადოება

საშუალებისა და სამცხე-ჯავახეთელი წარმატებული მეღვინის ისტორიის

გაცნობის შემდეგ მეწარმის, როგორც საქონლის/მომსახურების
მიმწოდებლის იდენტიფიცირება  
გიორგისა და ნინოს ისტორიის მაგალითების შესაბამისად 4
საზოგადოებაზე/მოსახლეობაზე/სოციუმზე მეწარმეთა საქმიანობის
პოზიტიური გავლენის დასაბუთება.  

17
 განმავითარებელი შეფასების რუბრიკის ალტერნატივა

ახალი ეროვნული სასწავლო გეგმის დანერგვის პროცესში შემუშავებული რეკომენდციების

შესაბამისად, შესაძლოა თითოეული დავალებისთვის განკუთვნული კრიტერიუმების
ქულობრივი მაჩვენებლის ჯამი იყოს 6 ქულა, რადგან ნაგულისხმებია, რომ მოსწავლეს უკვე
აქვს 4 (არადამაკმაყოფილებელი ქულა) და ნაშრომი არის საშუალება მოიპოვოს დამატებითი
მაქსიმუმ 6 ქულა. ასეთ შემთხვევაში კრიტერიუმებისთვის მნიჭებული ქულათა ჯამი ნაცვლად
10-სა უნდა იყოს 6. იხილეთ თანდართული ცხრილები.

py
მეწარმეობა და ბიზნესი
  მოსწავლემ უნდა შეძლოს: ქულა კომენტარი
სახელმძღვანელოში მოყვანილი მაგალითების შესაბამისად,
მეწარმის, როგორც დამსაქმებლის აღქმა 1.5
 
საზოგადოება

სახელმძღვანელოში მოყვანილი მაგალითების შესაბამისად

მეწარმის, როგორც საქონლის/მომსახურების მიმწოდებლის 1.5
იდენტიფიცირება
co
სახელმძღვანელოში განხილული მაგალითების შესაბამისად
საზოგადოებაზე/მოსახლეობაზე/სოციუმზე მეწარმეთა საქმიანობის
პოზიტიური გავლენის დასაბუთება.
სახელმძღვანელოში მოცემული მასალის გაცნობის შემდეგ,
3
 

ადამიანის მოთხოვნებისა და საჭიროებების დაკავშირება მის 3

ეკონომიკურ უფლებებთან;
დემოკრატია

 
სახელმძღვანელოში მოცემული შესაბამისი მაგალითების ანალიზის
't
შედეგად, სახელმწიფოს ეკონომიკურ ფუნქციებთან (მაგალითად,
სახელმწიფოსა და ბიზნესს შორის ურთიერთობა) დაკავშირებული 3
დილემების განხილვა დემოკრატიის პრინციპების ჭრილში
on

კონკრეტულ ცხოვრებისეულ მაგალითებზე დაყრდნობით;  

მეწარმეობის (მათ შორის სოციალური მეწარმეობის) კონკრეტული
მონაწილეობა
სამოქალაქო

3
იდეების ადვოკატირებასა და ლობირებასთან დაკავშირება;  
მეწარმეობის (მათ შორის სოციალური მეწარმეობის) იდეის
შესაბამისი ადვოკატირების ფორმებისა და რესურსების მოპოვების 3
გზების შერჩევა;  
ეკონომიკასთან დაკავშირებულ საკითხებზე მსჯელობისას მდგრადი
განვითარება
D

2
მდგრადი

განვითარების პრინციპების გათვალისწინება.  

სამეწარმეო საქმიანობის დაგეგმვისას მდგრადი განვითარების
პრინციპების გათვალისწინება. 4
 

18
 პოლიტიკა და პოლიტიკური კულტურა

  მოსწავლემ უნდა შეძლოს: ქულა კომენტარი

სახელმძღვანელოში მოყვანილი მაგალითების გაცნობის შემდეგ 3  
საზოგადოება

ინდივიდზე სხვადასხვა პოლიტიკური იდეების/იდეოლოგიის

ზეგავლენის გაანალიზება;
სახელმძღვანელოში მოყვანილი მაგალითების შესაბამისად 3  
პოლიტიკურ პროცესებში მოქალაქისა და საზოგადოების როლის
დახასიათება;
სახელმძღვანელოში მოცემული კონკრეტული მაგალითების 2  
გაცნობის შემდეგ, პოლიტიკური იდეოლოგიებისა და რეჟიმების
შეფასება დემოკრატიის პრინციპების საფუძველზე;

py
სახელმძღვანელოში მოცემული შესაბამისი მაგალითების ანალიზის 2  
დემოკრატია

შედეგად, ადგილობრივ და საერთაშორისო დონეზე მიმდინარე

პოლიტიკური პროცესების შეფასება დემოკრატიის პრინციპების
საფუძველზე;
სახელმძრვანელოში მოყვანილი კონკრეტული მაგალითების 2  
გაცნობის შემდეგ, ადგილობრივი და საერთაშორისო
ორგანიზაციების თუ კონკრეტული პოლიტიკოსების საქმიანობის
co
შეფასება დემოკრატიის პრინციპების საფუძველზე;
განვითარება მონაწილეობა

ადგილობრივ და საერთაშორისო პოლიტიკურ პროცესებში 3  

სამოქალაქო

მონაწილეობისთვის კონკრეტული სფეროების/იდეების გამოკვეთა;

პოლიტიკურ პროცესებში მოქალაქეთა ჩართულობის ფორმების 3  

გაანალიზება;
ადილობრივ პოლიტიკურ პროცესებზე მსჯელობისას მდგრადი 3  
მდგრადი

განვითარების პრინციპების გათვალისწინება.

't
საერთაშორისო პოლიტიკურ პროცესებზე მსჯელობისას მდგრადი 3  
განვითარების პრინციპების გათვალისწინება.
იმ შემთხვევაში თუ დავალება ოთხივე ცნებაზე ერთდროულად გადის, შესაბამისად, ყველა
on

ამ ცნების მიმართ მოსავლეთა შედეგების ინდიკატორების ჯამი უნდა იყოს 6 ქულა.

პოლიტიკა და პოლიტიკური კულტურა

  მოსწავლემ უნდა შეძლოს: ქულა კომენტარი
სახელმძღვანელოში მოყვანილი მაგალითების გაცნობის შემდეგ 0.5  
D საზოგადოება

ინდივიდზე სხვადასხვა პოლიტიკური იდეების/იდეოლოგიის

ზეგავლენის გაანალიზება;
სახელმძღვანელოში მოყვანილი მაგალითების შესაბამისად 0.5  
პოლიტიკურ პროცესებში მოქალაქისა და საზოგადოების როლის
დახასიათება;

19
 სახელმძღვანელოში მოცემული კონკრეტული მაგალითების გაცნობის 1.5  
შემდეგ, პოლიტიკური იდეოლოგიებისა და რეჟიმების შეფასება
დემოკრატიის პრინციპების საფუძველზე;
სახელმძღვანელოში მოცემული შესაბამისი მაგალითების ანალიზის 0.5  
დემოკრატია

შედეგად, ადგილობრივ და საერთაშორისო დონეზე მიმდინარე

პოლიტიკური პროცესების შეფასება დემოკრატიის პრინციპების
საფუძველზე;
სახელმძრვანელოში მოყვანილი კონკრეტული მაგალითების გაცნობის 0.5  
შემდეგ, ადგილობრივი და საერთაშორისო ორგანიზაციების თუ
კონკრეტული პოლიტიკოსების საქმიანობის შეფასება დემოკრატიის
პრინციპების საფუძველზე;

py
ადგილობრივ და საერთაშორისო პოლიტიკურ პროცესებში 0.5  
მონაწილეობა
სამოქალაქო

მონაწილეობისთვის კონკრეტული სფეროების/იდეების გამოკვეთა;

პოლიტიკურ პროცესებში მოქალაქეთა ჩართულობის ფორმების 1  

გაანალიზება;

ადილობრივ პოლიტიკურ პროცესებზე მსჯელობისას მდგრადი 0.5  

განვითარება
მდგრადი

co
განვითარების პრინციპების გათვალისწინება.

საერთაშორისო პოლიტიკურ პროცესებზე მსჯელობისას მდგრადი

განვითარების პრინციპების გათვალისწინება.

დამატებითი რეკომენდაციები:
0.5  

ინდიკატორების შეფასების კრიტერიუმად გარდაქმნისთვის საჭიროა:

• მათი დაკონკრეტდება საკითხებთან და ქვესაკითხებთან მიმართებით;
• თითოეული მათგანისთვის გარკვეული ქულობრივი წონის (მაგ, 1 ქულა, 0.5 ქულა და
't
სხვა) მინიჭება;
• შეფასების რუბრიკა შესაძლოა მოიცავდეს ყველა სამიზნე ცნებას, ან ორიენტირდებოდეს
on

მხოლოდ რამდენიმე მათგანზე;

D

20
 სახელმძღვანელოში გამოყენებული სწავლების მეთოდები

დისკუსია
დისკუსია ინტერაქტიული სწავლების ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული მეთოდია. ის ეხმარება
მასწავლებელს, შექმნას დინამიკური სასწავლო პროცესი, რომელშიც მთელი კლასია ჩართული.
დისკუსიის გზით გააზრებული ინფორმაცია მეხსიერებაშიც უფრო დიდხანს რჩება და, ამასთან,
მეთოდი საშუალებას იძლევა, მოსწავლეებმა გამოიმუშაონ ისეთი მნიშვნელო­ვანი უნარები,
როგორებიცაა: ეფექტური კომუნიკაცია, ფაქტების გააზრება, საკუთარი აზრის დასა­ბუთებულად
გადმოცემა, თავისუფალი მსჯელობა, ურთიერთპატივისცემა, კრიტიკული აზროვნება და ა.შ.
დისკუსიის დროს მასწავლებელი შინაარსობრივ მხარეში არ ერთვება და მხოლოდ

py
ფასილიტატორის ფუნქცია აქვს.

მრგვალი მაგიდა
დისკუსიის ამ ფორმით ჩატარების დროს თითოეულ მოსწავლეს თანაბარი შესაძლებ­
ლობა აქვს, მონაწილეობა მიიღოს პროცესში. მიზანი რაიმე პრობლემის გადაჭრა ან მოსაზრე­
ბებს შორის უპირატესობის დადგენა კი არა, მოსწავლეთა შეხედულებების, ცოდნის და ჰიპო­

co
თეზების თანაბრად განხილვაა. მსგავსი მიდგომა მოსწავლეს თემის მრავალმხრივ გააზრებასა
და შესწავლაში ეხმარება.
მნიშვნელოვანია, საკლასო ოთახში სკამები წრიულად იყოს განლაგებული, შექმნილი
იყოს უსაფრთხო, ურთიერთპატივისცემაზე დაფუძნებული გარემო, სადაც თითოეულ ადამიანს
თავისუფლად შეუძლია აზრის გამოთქმა.

დებატები
't
მრგვალი მაგიდისგან განსხვავებით, დებატები ორი განსხვავებული პოზიციის მქონე
ჯგუფს შორის ტარდება. მონაწილეთა მიზანია საკუთარი შეხედულების დაცვა და მსმენელის
დარწმუნება თავიანთი არგუმენტების მართებულებაში. დებატები მოსწავლეებს ეხმარება,
on

გამოიმუშაონ ინფორმაციის დამუშავების, ჯგუფური მუშაობის, კრიტიკული მოსმენის, არ­

გუმენტების პოვნისა და ეფექტურად ჩამოყალიბების უნარები. მოსწავლეები სწავლობენ გან­
სხვავებული აზრების მოსმენას და ემოციების კონტროლს. დებატების დროს განსაკუთრებით
მნიშვნელოვანია, მასწავლებელმა ერთნაირი დრო მისცეს ორივე მხარეს.
არ არის აუცილებელი, დებატებს გამარჯვებული ჰყავდეს. თუმცა, თუ მასწავლებელს
მოსწავლეთა შეფასება უწევს, შეიძლება მოსწავლეები მათ მიერ მოფიქრებული არგუმენტების
D

ეფექტურობისთვის ფასდებოდნენ.

როლური თამაში
ყველა მასწავლებელს უნდა, მოსწავლეები საგაკვეთილო პროცესში აქტიურად და
ნაყოფიერად იყვნენ ჩართული. ამისთვის როლური თამაში შესაფერისი მეთოდია. ის საშუა­
ლებას იძლევა, კლასში შეიქმნას შემეცნებით-გასართობი განწყობა, რომელიც მოსწავლეებს
ხალისით ჩართავს გაკვეთილში და ხელს შეუწყობს ინფორმაციის მრავალმხრივ გააზრებას,
რაც მათ თვალსაწიერს აფართოებს. მოსწავლე პროცესში ჩართულია, როგორც ფიზიკურად,
ისე – გონებრივად.

21
 როლური თამაში ავითარებს შემდეგ უნარებს: შემოქმედებითობას, კრიტიკულ აზ­
როვნებას, ემპათიას და ა.შ. შესაბამისად, შეგვიძლია ვთქვათ, რომ როლური თამაშის გა­
მოყე­ნების მიზანი არის როგორც კოგნიტური, ისე აფექტური და ფსიქომოტორული. როლური
თამაშების დაწყებამდე აუცილებელია მოსამზადებელი სამუშაოს ჩატარება: მიზნებისა და
ინსტრუქციის გამოკვეთა, სცენარის განსაზღვრა და როლების დარიგება. შესაძლოა, ამ ეტაპზე
გამოიკვეთონ მოსწავლეები, რომლებიც პროცესის დამკვირვებლები იქნებიან. შესაბამისად,
საჭიროა შემუშავდეს შეფასების კრიტერიუმები. მასწავლებელი უნდა დარწმუნდეს, რომ ყვე­
ლა კომფორტულად გრძნობს თავს საკუთარ როლში. მოსამზადებელი ფაზის შემდეგ იწყება
უშუალო გათამაშება. სასურველია, რომ როლში შესვლა და გამოსვლა მცირე რიტუალით
ხდებოდეს, მაგალითად, ხაზის დემონსტრაციულად გადაკვეთა, რის შემდეგაც მონაწილე შედის

py
ან გამოდის პერსონაჟის როლიდან.

პროექტი
პროექტული სწავლება მოქალაქეობის სწავლებისას ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული
და საჭირო მეთოდია. ის ეხმარება მოსწავლეებს კრიტიკული აზროვნების, ინფორმაციის
ანალიზის, პრობლემის გადაჭრის ეფექტური გზების მოძებნის, თანამშრომლობის, მოკლე და

co
გრძელვადიანი მიზნების დასახვისა და თვითშეფასების უნარების განვითარებაში. ეს უნარები
კი აქტიური მოქალაქისთვის აუცილებელია.
ჯგუფური მუშაობის დროს ყოველთვის არის საშიშროება, რომ რომელიმე მონაწილე
საერთოდ არ იქნება ჩართული ან მხოლოდ ტექნიკური შემსრულებლის როლს დასჯერდება.
ამიტომ მნიშვნელოვანია, მასწავლებელი ხელს უწყობდეს მოსწავლეების თანაბრად ჩარ­
თულობას პროექტის განხორციელების ყველა ეტაპზე.
პროექტის განხორციელებისას მოსწავლეებმა უნდა შეძლონ იმ აქტუალური თემის არჩე­ვა
't
და დამუშავება, რომელზეც აპირებენ მუშაობას. მათ უნდა მოახერხონ მიზნებისა და
ამოცანების მკაფიოდ ჩამოყალიბება და აქტივობების შესაბამისად განსაზღვრა. პროექ­
ტის დასრულების შემდეგ კი აუცილებელია პროექტის შედეგების შეფასება. ერთი მხრივ,
on

ეს მოსწავლეებს საშუალებას აძლევს, შეამოწმონ, რამდენად მოახერხეს პროექტით

განსაზღვრული მიზნების მიღწევა და ამავე დროს ეხმარება, გამოკვეთონ, რამ შეუწყო
და რამ შეუშალა ხელი პროექტის წარმატებით განხორციელებას; რა იყო ჯგუფის სუსტი
და ძლიერი მხარეები და რის გათვალისწინება დაეხმარებათ სამომავლოდ პროექტების
განხორციელებაში.
D

სასწავლო მენიუ
სასწავლო მენიუ დიფერენცირებული სწავლების მეთოდია. ის სხვადასხვა სირთულის
დავალებების ნაკრებია, რომელთა დიფერენცირება შესაძლებელია მოსწავლის მზაობის,
ინტერესებისა და სწავლის სტილის მიხედვით. დავალებები რამდენიმე ტიპისაა, მათი ნაწილი
სავალდებულო შესასრულებელია, ნაწილი – არჩევითი, ხოლო ზოგიც – არასავალდებულო.
მოსწავლეს შეუძლია, თვითონ გადაწყვიტოს, ინდივიდუალურად იმუშავებს დავალებაზე, თუ
წყვილსა ან ჯგუფში, რამდენ დროს მოანდომებს მასზე მუშაობას და ა.შ. სასწავლო მენიუზე
მუშაობის დროს ძალიან დიდია მოსწავლეთა ავტონომიურობის ხარისხი. ეს მოსწავლეს
უვითარებს მეტაკოგნიტურ უნარებს და ზრდის მის დამოუკიდებლობის ხარისხს.

22
 სახელმძღვანელოში უხვადაა სავარჯიშოები, რომელთა დახმარებითაც მასწავლებელს
შეუძლია შეადგინოს სასწავლო მენიუ და თავად განსაზღვროს, რომელ დავალებას მიანიჭებს
სავალდებულო თუ არჩევით სტატუსს.

დისკუსია-კუთხეები
ორ საპირისპირო კედელზე სათითაოდ ვაკრავთ თითო ფურცელს, ერთი ფურცლის წარ­
წერაა – „ვეთანხმები“, მეორე ფურცლის – „არ ვეთანხმები“. მოსწავლეებს ვთხოვთ, რომ
ოთა­ხის ცენტრში განთავსდნენ. შემდეგ ვკითხულობთ კონკრეტულ საგანთან დაკავშირებულ
წინას­წარ მომზადებულ დებულებებს, მოსწავლეები კი იმის მიხედვით, ეთანხმებიან თუ არა
ჩვენ მიერ წაკითხულ წინადადებას გადაინაცვლებენ კედლის ერთ ან მეორე მხარეს.

py
როგორც კი პოზიცია დაფიქსირებულია მოხალისეებს ვთხოვთ განმარტონ, რატომ დგანან
ერთ ან მეორე კედელთან, ან ცენტრში, თუ კი ასეთი შემთხვევა გვექნება.

მასალის დამუშავება – პრესკონფერენცია

აქტივობა რამდენიმე ეტაპისგან შედგება, პირველ ჯერზე ვამზადებთ რესურსს, რომელიც
გვინდა რომ მოსწავლეებს გავაცნოთ (სტატია, ფილმი, ილუსტრაცია, ფორმულა და ა.შ.,).

co
მოგვიანებით, უკვე სასწავლო სივრცეში ფურცლებზე ჩამოვწეროთ თითოეული მოსწავლის
სახელი, გადავკეცოთ ისე, რომ არ ჩანდეს, და მოსწავლეების თვალწინ ამოვიღოთ 2-3 მათგანი.
ის მოსწავლეები, რომელთა სახელებსაც ამოვიღებთ უნდა გახდნენ ექსპერტები, ხოლო
დანარჩენი მოსწავლეები ჟურნალისტები. ვაძლევთ დროს, დაახლოებით 20-30 წუთი. რომ
გაეცნონ კონკრეტულ ჩვენ მიერ მომზადებულ/მოძიებულ მასალას, რის შემდეგაც დაიწყება
სატელევიზიო შოუ. ექსპერტები დასხდებიან ცენტრში, ხოლო ჟურნალისტები – ექსპერტების
გარშემო. ჟურნალისტები ექსპერტებს დაუსვამენ შეკითხვებს დამუშავებული მასალიდან,
't
რომელზე პასუხის გაცემაც მოუწევთ ექსპერტებს. მასწავლებელი აქტივობის ბოლოს შეაჯამებს
განვლილ მასალას და გააკეთებს შესაბამის აქცენტებს.
on

აქტივობების ინსტრუქციები
ფილმის განხილვა
ფილმის ჩვენების მოწყობამდე მნიშვნელოვანია, რომ პედაგოგმა თავად ნახოს შერჩეული
რესურსი და მხოლოდ ამის შემდეგ შეიტანოს ის კლასში. ფილმის ჩვენებას შესაძლოა წინ
უსწრებდეს იმ ეპოქის თუ კონტექსტების შესახებ ზოგადი ცნობების მოსწავლეებისთვის
მიწოდება, რომელსაც ასახავს ფილმი. წინასწარ მოსამზადებელ სამუშაოებში შეიძლება
D

შედიოდეს კითხვარების, შეფასების ფორმებისა თუ სადისკუსიო კითხვების მომზადებაც,

რომელსაც უკვე ფილმის ჩვენების შემდგომ გამოვიყენებთ.

ფილმის განხილვისთვის დამატებითი ინსტრუქციები შეგიძლიათ იხილოთ საიტებზე:

http://mastsavlebeli.ge/?p=25980
http://filmeducation.ge/

23
 „აზროვნების სამი სკამი“
ანალიტიკური უნარის განვითარებისა და შესასწავლი მასალის დამუშავების მიზნით
მასწავლებელს შეუძლია გამოიყენოს აქტივობა სახელწოდებით „აზროვნების სამი სკამი“.
აქტივობისთვის აუცილებელია სამი სკამი: მეოცნების, რეალისტის და კრიტიკოსის,
რომლებიც ოთახის სხვადასხვა 3 კუთხეში იდგება. აქტივობა შესაძლოა სხვადასხვა ვარიაციით
გაკეთდეს, თუმცა ქვემოთ მოყვანილ მაგალითში, მოსწავლეები არ იყოფიან ჯგუფებად, ყველა
მოსწავლე შედის მეოცნების, რეალისტისა და კრიტიკოსის როლში.
აქტივობა იწყება მოსწავლეების გადანაცვლებით მეოცნების სკამთან, სადაც ფანტაზიის
უნარი უნდა ამოქმედდეს, თამამად გამოიხატოს აზრები, სურვილები, იმისდა მიუხედავად
შესაძლებელია მათი განხორციელება თუ არა.

py
შემდგომ მოსწავლეები ინაცვლებენ რეალისტის სკამისკენ/კუთხისკენ, სადაც უნდა
იფიქრონ მეოცნებეთა კუთხეში წარმოთქმული იდეების განხორციელებაზე. ამ კუთხეში
მოსწავლეთა აზრები და გზები უნდა იყოს პრაგმატული, იყვნენ შედეგზე ორიენტირებული.
მას შემდეგ რაც რეალისტთა კუთხეში ჩამოყალიბდება გზები და იდეები, რასაც პრობლემის
მოსაგვარებლად გამოიყენებენ, მონაწილეები ინაცვლებენ კრიტიკოსის სკამისკენ, სადაც
უნდა გააანალიზონ იდეის მიზანშეწონილობა, რამდენად განხორციელებადი შეიძლება

co
იყოს ის. შეესაბამება თუ არა გზა მიზანს და რა შედეგს გამოიღებს. ფიქრობენ რისკებსა და
შესაძლებლობებზე, არიან მიუკერძოებელი. მნიშვნელოვანია, რომ არ ჰქონდეთ მოსწავლეებს
წინასწარგანწყობა ნეგატიური. იდეაში შესაძლოა იპოვონ ხარვეზები, მიუხედავად იმისა, რომ
იდეის არსის თავადაც სჯერათ.
მასწავლებელი აცნობს გადასაჭრელ პრობლემას, ასევე აძლევს რამდენიმე წუთს,
რომ გაეცნონ წინასწარ მომზადებულ ინფორმაციას რის შემდეგაც იწყება როლური
თამაში. მოსწავლეები ერთობლივად ინაცვლებენ სამივე კუთხეში. მეოცნებეების კუთხეში
't
პრობლემისადმი საკუთარი ხედვისა და იდეების გამოთქმას იწყებენ, მასწავლებელი
ახსენებს, რომ ყველა აზრს აქვს არსებობის უფლება. აღნიშნულისთვის ეძლევათ 10 წუთი,
შერჩეული იდეებით კი ინაცვლებენ რეალისტთა კუთხეში, სადაც აანალიზებენ იდეებს,
on

სვამენ კითხვებს: არის თუ არა ეს იდეები მიზნის რელევანტური და პრობლემის გადაჭრაზე

ორიენტირებული, რა მასალა, ადამიანური რესურსი, ცოდნა და ტექნიკური მოწყობილობაა
საჭირო მათ განსახორციელებლად? შესაძლებელია თუ არა გამოთქმული იდეების მოსინჯვა,
რა შედეგი მოჰყვება მათ. აღნიშნულისთვის გამოყოფილია 10 წუთი. შეჯერებული იდეებით
მოსწავლეები მიემართებიან კრიტიკოსთა კუთხეში, სადაც კრიტიკოსების დავალებაა იდეების
კონსტრუქციულად განხილვა, რა შეიძლება გაუმჯობესდეს, როგორია ამ იდეის რისკები
D

და შესაძლებლობები, რა არ გაითვალისწინეს, სასურველი შედეგის მისაღებად რა უნდა

გაუმჯობესდეს და სხვ.

წყარო:
https://gtuc.ge/klimatis-cvlileba-da-globaluri-datbobis/
http://mastsavlebeli.ge/?p=18223
http://maiadadiani.blogspot.com/2019/06/vii-20182019.html

24
 მსოფლიო კაფე
ახალი მასალის დამუშავებისა, ან წინარე ცოდნის გახსენებითსვის მასწავლებელს შეუძლია
გამოიყენოს აქტივობა „მსოფლიო კაფე“
წინარე მომზადების ეტაპზე ვარჩევთ განსახილველ თემას და ვაყალიბებთ თემასთან
დაკავშირებულ იმდენ შეკითხვას/დებულებას, რამდენი ჯგუფიც გვეყოლება კლასში.
აუცილებელია, რომ შეკითხვები/დებულებები თემის მრავალმხრივი დამუშავების საშუალებას
იძლეოდეს. უშუალოდ აქტივობის განხორციელებისას, მოსწავლეებს ვაცნობთ შერჩეულ თემას,
და ვუხსნით, რომ შერჩეულ საკითხს ჯგუფურად დაამუშავებენ, თანაც ისე, რომ ყველა მონაწილეს
მოუწიოს რამდენიმე შეკითხვაზე დაფიქრება და საკუთარი აზრის დაფიქსირება. მოსწავლეებს
ვანაწილებთ ჯგუფებში, თითოეულ ჯგუფს ვურიგებთ განსხვავებული ფერის კალამს და ვსვამთ

py
მაგიდებთან, რომლებზეც უკვე დევს წინასწარ გამზადებული შეკითხვა/დებულება და ერთი
დიდი ფურცელი, რომელზეც მოსწავლეებმა მათი გუნდის ფერი კალმით უნდა დააფიქსირონ
საკუთარი პასუხები (შეუძლიათ დაწერონ ან ჩახატონ). მოსწავლეები უნდა გავაფრთხილოთ,
რომ საკუთარი აზრის დასაფიქსირებლად შეზღუდული დრო ექნებათ, მაგალითად, 2 ან 5 წუთი
და როგორც კი დრო ამოიწურება მათ უნდა დატოვონ მაგიდა და საათის ისრის მიმართულებით
გადაინაცვლონ მომდევნო მაგიდასთან, სადაც განსხვავებული შეკითხვა ელოდებათ. შესაძლოა
co
ასეთი რამდენიმე რაუნდი გაკეთდეს და თითოეულ რაუნდზე კითხვები იცვლებოდეს. საბოლოოდ
კი ჯგუფები აკეთებენ იმ ნამუშევრის პრეზენტაციას, რომელ მაგიდასთანაც დაასრულეს მუშაობა
და მოსწავლეებს საშუალება ეძლევათ გააკეთონ დამატებითი კომენტარები.
აღნიშნულ სავარჯიშოს შესრულებისას, შესაძლოა ჯგუფიდან ერთი მოსწავლე, როგორც
მასპინძელი რჩებოდეს საწყის მაგიდასთან.
ონლაინ ჩატარებისას შესაძლოა მოსწავლეები ჯგუფებად დავყოთ ზუმის ან თიმსის
ოთახებში სადაც ერთმანეთთან შეაჯერებენ მოსაზრებებს, ხოლო ვიზუალურად მათი
't
ნამუშევრები შესაძლოა განთავსდეს პადლეტზე, სადაც წინასწარ გვექნება შექმნილი რამდენიმე
ვირტუალური „მაგიდა“, რომელზეც მოსწავლეები დააფიქსირებენ პასუხებს.
on

„სოციალური თეატრი“
საკითხის შესახებ საკუთარი პოზიციის დაფიქსირებისა და პრობლემის გადაჭრის გზების
ძიებისთვის მასწავლებელმა მოსწავლეებს შეუძლია შესთავაზოს აქტივობა „სოციალური თეატრი“
საწყის ეტაპზე მოსწავლეებს ვთხოვთ დააფიქსირონ აზრი შესასწავლ საგანში რომელი
საკითხები/პრობლემებია მათთვის აქტუალური. მათი პასუხების ჩანიშვნის შემდეგ, მოს­
წავლეებს ვანაწილებთ ჯგუფებად, სასურველია ჯგუფში არ იყო 6-8 მოსწავლეზე მეტი და
D

თითოეულ ჯგუფს ვაძლევთ ერთ საკითხს, რომელზეც უნდა მოამზადონ სპექტაკლი. სპექტაკლზე
მუშაობას მოსწავლეები პერსონაჟების შექმნით იწყებენ, ისინი უნდა დაფიქრდნენ ვინ
შეიძლება წარმოაჩინოს მათ მიერ შერჩეული საკითხი/პრობლემა (ვის ეხება ის, ვის შეუძლია
მისი გადაჭრა და ა.შ.). პერსონაჟების შესაქმნელად მოსწავლეებს დაეხმარება მათ შესახებ
ინფორმაციის ჩამოწერა, მაგალითად, რამდენი წლისაა, რა ჰქვია, რას საქმიანობს პერსონაჟი
და ა.შ. მსგავსი პრინციპით უნდა შეიქმნას მინიმუმ 3-4 მოქმედი გმირი. ამ პროცესისთვის
მოსწავლეებს დაახლოებით 10 წუთი აქვთ, მას შემდეგ რაც მთავარი და დამხმარე პერსონაჟები
შექმნილია, მოსწავლეებს მივცემთ 20 წუთს იმისთვის, რომ მოიფიქრონ სცენარი, თუ როგორ
ვითარდება სიტუაცია შერჩეული საკითხის ირგვლივ და რისი თქმა სურთ მოსწავლეებს

25
საკითხთან დაკავშირებით, რაზე სურთ საზოგადოების ყურადღების მიპყრობა. როდესაც ყველა
ჯგუფი მორჩება სცენარზე მუშაობას იწყება სპექტაკლები, თითოეული ჯგუფი რიგრიგობით
წარმოადგენს საკუთარ ნამუშევარს, რასაც მოსდევს დისკუსია.
http://mastsavlebeli.ge/?tag=თემურ-სუყაშვილი

„პიცერია“
განვლილი თემის შეჯამების მიზნით მოსწავლეებს ვყოფთ ჯგუფებად და ვთხოვთ, რომ
განვლილი/შესწავლილი თემის ფარგლებში ნასწავლი ყველაზე დასამახსოვრებელი და
მნიშვნელოვანი საკითხები ჩამოწერონ სხვადასხვა ფორმის სტიკერებზე/ფურცლებზე და
მრგვალ მუყაოს ქაღალდზე განათავსონ პიცის მორთულობის მსგავსად. სავარჯიშოს ამ

py
ეტაპისთვის, ჯგუფებს შეიძლება მივცეთ დაახლოებით 15 წუთი. მას შემდეგ, რაც ყველა ჯგუფი
დაასრულებს მუშაობას, თითოეული ჯგუფი სხვა ჯგუფებს წარუდგენს საკუთარ ნამუშევარს.
შეჯამების სახით კი ხაზი გაესმება ყველაზე ხშირად გამოკვეთილ, მნიშვნელოვან საკითხებს.

„პრობლემების ხე“
პრობლემის ხე კარგი გზაა მოსწავლეებისთვის პრობლემის გამომწვევი მიზეზებისა და

co
შედეგების საილუსტრაციოდ. გამოყენებული ვიზუალური მხარე ეხმარება მოსწავლეებს,
გაიაზრონ მიზეზშედეგობრივი კავშირები და იმსჯელონ შესაძლო გადაჭრის გზებზე.
საწყის ეტაპზე, მასწავლებელი მოსწავლეებთან ერთად განსაზღვრავს პრობლემას და
დაწერს მას დაფის/ფლიპჩარტის შუა ნაწილში. იდენტიფიცირების შემდეგ, მასწავლებელი
მოსწავლეებს სთხოვს დაასახელონ პრობლემის გამომწვევი მიზეზები, რომლებსაც განათავსებს
პრობლემის ველის მარჯვენა მხარეს და პრობლემისგან გამოწვეულ შედეგებზე, რომლებიც
თავსდება პრობლემის ველის მარჯვენა მხარეს.
't
პრობლემის იდენტიფიცირების, მისი მიზეზებისა და შედეგების შესახებ მსჯელობის
დასრულების შემდეგ, მოსწავლეები იწყე­ბენ ფიქრს გადაჭრის გზებზე. მნიშვნე­ლო­ვანია, რომ
მოსწავლეებმა უნდა გააანა­ლი­ზონ პრობლემის გადაჭრის შესაძ­ლო გზა პრობლემის გამომწვევი
on

თითო­ეული მი­ზეზისათვის. გადაჭრის

გზების გან­საზ­ღვრის შემდეგ კი, საჭიროა
ყველა დასა­ხელებული ალტერნატივის
მოსა­ლოდ­ნელი შედეგების დასახელებაც.
ყველა ამ ნაბიჯის გავლის შემდეგ,
მოსწავლეს შესაძლებლობა აქვს, კომ­­
D

პლექ­­სურად შეხედოს არსებულ სიტუა­

ციას და შეძლოს, პრობლემის სხვა­
დასხვა ჭრი­ლიდან დანახვა. მიუხე­დავად
იმისა, რომ პრობ­ლემის ხე კომ­პლექსური
ანალიზისთვის კარგ მე­თოდს წარმოად­
გენს, ის კარგი საშუა­ლებაა პრობ­ლემის
მარტივ ელემენტებად დაშლის­თვის და
მისი შესაძლო გადაჭრის გზებ­ზე დაფიქ­
რებისთვის.

26
 „კარლ პოპერის ღირებულებითი ფორმატის დებატები“
კარლ პოპერის სახელობის დებატები მოსწავლეებში კრიტიკულ აზროვნებას, ორატორულ
ნიჭს, ორგანიზებულობას, ოპონენტთა პატივისცემის, კვლევის, მოსმენის, მასალის დამუშავების,
არგუმენტაციის და მრავალ სხვა უნარ-ჩვევებს ავითარებს.
კარლ პოპერის დებატებში მოკამათე გუნდების დაპირისპირების ძირითად საგანს, ანუ საკამათო
თემას, რეზოლუცია წარმოადგენს. რეზოლუცია უნდა იყოს მარტივი, თხრობითი წინადადება,
აქტუალური, მნიშვნელოვანი პრობლემის შემცველი, მკაფიოდ ჩამოყალიბებული, გამოკვლევადი.
ერთმანეთს ეჯიბრება სამი მოთამაშისაგან შემდგარი ორი გუნდი მტკიცებითი და უარმყოფელი.
მომხსენებელთა გამოსვლები იწყება მტკიცებითი გუნდით; ჯვარედინი დაკითხვისათვის
განკუთვნილი და მოსაფიქრებელი დროის რეგლამენტი კი შემდეგნაირად არის განაწილებული:

py
აქტივობა დრო
I მტკიცებითი სპიკერის სიტყვით გამოსვლა 6 წუთი
ჯვარედინი დაკითხვა : III უარმყოფელი – I მტკიცებითს 3 წუთი
I უარმყოფელი სპიკერის სიტყვით გამოსვლა 6 წუთი
ჯვარედინი დაკითხვა: III მტკიცებითი – I უარმყოფელს 3 წუთი

co
II მტკიცებითი სპიკერის სიტყვით გამოსვლა
ჯვარედინი დაკითხვა: I უარმყოფელი – II მტკიცებითს
II უარმყოფელი სპიკერის სიტყვით გამოსვლა
ჯვარედინი დაკითხვა: I მტკიცებითი – II უარმყოფელს
III მტკიცებითი სპიკერის სიტყვით გამოსვლა
5 წუთი
3 წუთი
5 წუთი
3 წუთი
5 წუთი
III უარმყოფელი სპიკერის სიტყვით გამოსვლა 5 წუთი
გუნდებისათვის მოსამზადებელი დრო 8-8 წუთი
't
დებატების დაწყებამდე, მნიშვნელოვანია სათამაშო ოთახის მოწყობა, მოდებატე გუნ­­დები
ისე უნდა განლაგდნენ ცალ-ცალკე მაგიდებთან, რომ მათი პირდაპირი ვი­ზუა­­ლური კონტაქტი
არა ერთმანეთთან, არამედ მსაჯებთან და დროისაღმრიცხველთან ჰქონ­დეთ.
on

დროის აღმრიცხველი ყოველი წუთის გასვლის შემდეგ, ანიშნებს მოდებატეებს დარჩენილი

წუთების რაოდენობას. ბოლოს ანიშნებს დარჩენილ ნახევარ წუთს, ხოლო დროის გასვლის
შემდეგ მოთამაშეს შეუძლია აიღოს დამატებითი თხუთმეტი წამი მხოლოდ რაიმე წამოწყებუ­
ლი მოსაზრების დასასრულებლად. ამის გარდა, მნიშვნელოვანია დებატების დაწყებამდე
მოდებატეებისათვის თამაშის ძირითადი პრინციპის შეხსენება: არ ვაწყვეტინებთ ერთმანეთს,
ოპონენტთა გამოსვლების დროს არ ვაკეთებთ ხმამაღალ კომენტარებს, დებატებს წარვმართავთ
D

წყნარ ვითარებაში.
მსაჯს კონკრეტული ფუნქციები აკისრია: გამარჯვებულის გამოვლენა ჩანაწერის გაკეთება;
თამაშის განხილვა და ინდივიდუალური კომენტარების გაკეთება; თამა­შის წაყვანა. კარლ
პოპერის დებატებში გადაწყვეტილებას მსაჯები ერთმანეთისაგან დამო­უკი­დებლად და შეუ­
თანხმებლად იღებენ. იმის გამო, რომ აღნიშნულ თამაშში ფრე გამორიცხულია, დებატებს
ყოველთვის კენტი რაოდენობის მსაჯები ჰყავს. გადაწყვეტილების მიღებისას მსაჯმა შემდეგი
კრიტერიუმებით უნდა იხელმძღვანელოს: ლოგიკური მსჯელობა, არგუმენტაცია, ეფექტური
პრეზენტაცია, უარყოფა და აღდგენა, ორგანიზებულობა, უნდური თამაში, სპიკერთა შესაბამისი
მოვალეობების შესრულება და წესების დაცვა.
27
 მატრიცა
28

py
თემა: მეწარმეობა და ბიზნესი
საათების სავარაუდო რაოდენობა – 30
თემასთან დაკავშირებული მკვიდრი წარმოდგენები: თემასთან დაკავშირებული საკვანძო შეკითხვები
• მეწარმე ქმნის და ყიდის პროდუქტს ან/და მომსახურებას; • რატომ და როგორ შეიძლება შეჰქონდეს წვლილი მეწარმეებს
• მეწარმეს სჭირდება ისეთი პიროვნული თვისებები, როგორებიცაა: საზოგადოებრივი პრობლემების მოგვარებაში?
მიზანდასახულობა, შეუპოვრობა, შემოქმედებითობა; • როგორ შეგვიძლია ბიზნესის წამოწყება?
• ყველა ბიზნესი არ არის მეწარმეობა; • რატომ და როგორ უნდა გავკეთო რეკლამა ჩემი ბიზნესის

co
• მეწარმეს შეუძლია მნიშვნელოვანი როლი ითამაშოს საზოგადოებრივი პოპულარიზებისთვის?
პრობლემების გადაჭრაში; • როგორ დავწერო ბიზნესგეგემა?
• ბიზნესგეგმის სწორედ გაწერა ხელს უწყობს ბიზნესის წარმატებას • რატომ და როგორ დავიცვათ ეკონომიკური უფლებები?
• სოციალური პასუხისმგებლობა საზოგადოებრივი პრობლემების
მოგვარების ერთ-ერთი გზაა;
• სოციალური მეწარმეობის მთავარი მიზანი არა მოგება, არამედ
საზოგადოებაში არსებული სოციალური პრობლემების მოგვარებაა;
• რეკლამა დიდ როლს თამაშობს პროდუქტის/მომსახურების
პოპულარიზებაში;
• რეკლამა გარდა პროდუქტის პოპულარიზების ხელშეწყობისა,

მიზნად;

't
შეიძლება საზოგადოებრივ პრობლემების შემცირებასაც ისახავდეს

• ადამიანებს გააჩნიათ ეკონომიკური უფლებები;

• არსებობს მომხმარებელთა უფლებები, რომელთა დაცვაც ყველა
on
მეწარმის ვალდებულებაა და ამ უფლებას იცავს სახელმწიფო;
• ჯანსაღი სამუშაო გარემოს ჩამოყალიბებისთვის მნიშვნელოვანია,
დაცული იყოს როგორც დასაქმებულთა, ასევე დამსაქმებელთა
უფლებები.
D
 მაკროცნება/ მაკროცნებასთან დაკავშირებული კრიტერიუმი:
კომპლექსური დავალებები სამიზნე ცნებები და ქვეცნებები საკითხები საკვანძო შეკითხვები
(დასახელება)

py
მეწარმის ბიოგრაფიის საზოგადოება
შექმნა, რომელშიც მიკუთვნებულობის განცდა;
გამოჩნდება მეწარმისთვის თვითაქტუალიზაცია; შეუპოვრობა;
დამახასიათებელი მიზანდასახულობა, პიროვნული
პიროვნული მახასიათებლები მახასიათებლები; თემი.
საგაზეთო ღია წერილის სამოქალაქო მონაწილეობა,
მიწერა მეწარმეებისათვის მდგრადი განვითარება
საზოგადოებრივი სოციალური პასუხისმგებლობა;
მეწარმის მახასიათებელი თვისებები
მეწარმეთა როლი საზოგადოებრივი
პრობლემების გადაჭრაში
როგორ წარმოვაჩინო მეწარმის
ბიოგრაფიის სახით მეწარმისთვის
დამახასიათებელი პიროვნული
მახასიათებლები?
როგორ შეგვიძლია საგაზეთო
ღია წერილის საშუალებით
დავარწმუნოთ მეწარმე

co
პრობლემების მოგვარებაში პარტნიორობა მიზნების მისაღწევად; საზოგადოებრივი პრობლემების
წვლილის შეტანის თაობაზე მოგვარებაში შეიტანოს წვლილი?
პრესრელიზის შექმნა მდგრადი გნავითარება სოციალური საწარმო როგორ ავამაღლო ცნობიერება
სოციალური საწარმოს ინკლუზიური გარემო; მწვანე საზოგადოებაში სოციალური
დაფუძნების შესახებ. მეწარმეობა. საწარმოს შესახებ პრესრელიზით?
ბიზნესგეგმის შექმნა ახალი საზოგადოება ბიზნესის წამოწყება როგორ წარმოვაჩინო ჩემი ბიზ­
ბიზნესის წამოწყებისთვის. თანამშრომლობა; მართვა. ნესიდე­ები ბიზნესგეგმის ფორმა­
ტით?
რეკლამის მომზადება ახალი მდგრადი განვითარება; რეკლამა როგორ შევქმნა რეკლამა ახალი
პროდუქტის/მომსახურების
შესახებ.

't
საზოგადეობა
სტერეოტიპები; დისკრიმინაცია;
ბრენდი; ეთიკა.
პროდუქტის/მომსახურების
შესახებ?
on
სიუჟეტის მომზადება დემოკრატია მომხმარებელთა უფლებები როგორ ავამაღლო საზოგადოების
მომხმარაბელთა უფლებების ეკონომიკური უფლებები; დემოკრატიის ცნობიერება მომხმარებლთა
შესახებ. პრინციპები. უფლებების შესახებ სატელევიზო
სიჟეუტის მეშვეობთ?
გრძელვადიანი მიზანი საკითხი/ქვესაკითხები: საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები: შუალედური სასწავლო მიზანი
სამიზნე ცნება და მასთან მეწარმის მახასიათებელი თვისებები როგორ წარმოვაჩინო მეწარმის
დაკავშირებული მკვიდრი ქვეცნებები: ბიოგრაფიის სახით მეწარმისთვის კომპლექსური დავალების პირობა
წარმოდგენები შეუპოვრობა დამახასიათებელი პიროვნული
D

მახასიათებლები?
29
30
საზოგადოება (პიროვნება, კომპლექსური დავალების დამუშავების ეტაპები (რესურსები, აქტივობები): წარმოიდგინეთ, რომ ხართ
ინდივიდი, სოციალიზაცია) I ეტაპი: კომპლექსური დავალების ფორმა ბიოგრაფი, რომელიც მუშაობს
(მოქ.საშ.1, 2, 4) ნაბიჯი 1. წიგნზე, სახელწოდებით

py
1. ადამიანი არის „მეწარმისთვის დამახასიათებელი
პიროვნება, საკუთარი რესურსი/აქტივობა: ასოციაციური რუკა, ნიმუშის განხილვა. პიროვნული თვისებები“.
მსოფლმხედველობითა ნიმუში N 1 http://www.ice.ge/web/81/_2.html წიგნისთვის ამზადებთ ცნობილი
(იდეები, ღირებულებები) რეკომენდაციები https://www.rogor.ge/article/849-rogor-davcerot-avtobiograpia/ მეწარმეების ბიოგრაფიებს მათი
და მისწრაფებებით; მას ცხოვრების იმ დეტალებისა და
აქვს საკუთარი პიროვნების დეკლარატიულ, 1. რა არის ბიოგრაფია? ისტორიების წარმოსაჩენად,
თავისუფალი განვითარების პირობისეულ და 2. რატომ და როდის იწერება ბიოგრაფია რომლებიც საზოგადოებას
უფლება; პროცედურულ ცოდნაზე 3. როგორ შევქმნა ბიოგრაფია? დაანახებს, რა უნარების

co
2. ადამიანს გააჩნია ორიენტირებული დახმარებით გახდა მეწარმე
სხვადასხვა შეკითხვები წარმატებული.
(ფიზიოლოგიური,
უსაფრთხოების, II ეტაპი: კომპლექსური დავალების შინაარსი შექმენით მეწარმის სახე და
სოციალური კონტაქტების ნაბიჯი 1 რა მისწრაფებებით, იდეებითა და უნარებით უნდა გამოირჩეოდეს მისი ბიოგრაფია, რომელშიც
და სხვა) მოთხოვნილებები, მეწარმე იმისთვის, რომ მან წარმატებას მიაღწიოს? (საზ. მკ.წ. 1) თვალნათლივ წარმოაჩენთ:
რომელთა დაკმაყოფილების • რა მისწრაფებებით, იდეებითა და
გარეშე ის ვერ შეძლებს რესურსი/აქტივობა: პარაგრაფი N 1, გვ.7-17 უნარებით უნდა გამოირჩეოდეს
პიროვნულ განვითარებას; „რა არის მეწარმეობა? ვინ არის მეწარმე?“; „რა არის საჭირო წარმატებული მეწარმე იმისთვის, რომ მან
3. სხვა ადამიანებთან/ მეწარმეობისთვის?“; განსახილველი მაგალითი. წარმატებას მიაღწიოს?
სოციალურ ჯგუფებთან
/ინსტიტუციებთან
ურთიერთობა ადამიანს

't
აქტივობა N2, N3, N5
ასოციაციური რუკა, დისკუსია, პრიორიტეტული უნარების რანჟირება, მსოფლიო
(საზ. მკ.წ. 1)
• როგორ ეხმარება მეწარმეს
ადამიანის მოთხოვნილებების
on
პიროვნულ განვითარებაში კაფე, შემთხვევის განხილვა გააზრება საჭირო პროდუქტის ან
უწყობს ხელს; მომსახურების შექმნაში?
დეკლარატიულ, 1. რა არის მეწარმეობა?
4. ასერტულობა (ადამიანის (საზ. მკ.წ. 2)
პირობისეულ და 2. ვინ არის მეწარმე?
უნარი თამამად გამოხატოს • როგორ აისახება მეწარმის
პროცედურულ 3. რა პიროვნული თვისებები და უნარებია საჭირო იმისთვის
საკუთარი აზრი სხვისი საკომუნიკაციო უნარები (მაგ,
ცოდნაზე რომ მე­წარმე გახდე?
შეურაცხყოფის გარეშე) ასერტულობა, თანამშომლობა),
ორიენტირებული 4. წარმატების მისაღწევად რატომ სჭირდება მეწარმეს
ხელს უწყობს პიროვნების მის წარმატებაზე?
შეკითხვები მრავალ­ფერო­ვანი უნარები?
და სოციუმის ჰარმონიულ (საზ. მკ.წ. 3, 4)
5. როგორ წარმოვაჩინო მიღებული ინფორმაცია მეწარმის
ურთიერთობას.
D

ბიოგრაფიაში?
 ნაბიჯი 2. როგორ ეხმარება მეწარმეს ადამიანის მოთხოვნილებების გააზრება
საჭირო პროდუქტის ან მომსახურების შექმნაში? (საზ. მკ.წ. 2)

py
რესურსი/აქტივობა: პარაგრაფი N1, გვ. 7-17.

აქტივობა N4, N5, N6

დისკუსია, პრეზენტაცია, სოციალური თეატრი, პიცერია

დეკლარატიულ, 1. რა არის ადამიანის მოთხოვნილებები?

პირობისეულ და 2. საზოგადოებრის რომელ მოთხოვნილებებს შეიძლება
პროცედურულ პასუხობდეს მეწარმე?

co
ცოდნაზე 3. რატომ უნდა პასუხობდეს მეწარმე საზოგადოების
ორიენტირებული მოთხოვნილებებს?
შეკითხვები 4. როგორ წარმოვაჩინო მიღებული ინფორმაცია
ბიოგრაფიის მეშვეობით?

ნაბიჯი 3. როგორ წარმოვაჩინო მეწარმის ბიოგრაფიის სახით მეწარმისთვის

დამახასიათებელი პიროვნული მახასიათებლები? (საზ. მკ.წ. 3, 4)

რესურსი/აქტივობა: პარაგრაფი N1, გვ. 7-17.

't
აქტივობა N 5
ფილმის განხილვა; დისკუსია, N7 სავარჯიშო
on
დეკლარატიულ, 1. რამდენად მნიშვნელოვანია მეწარმეებისთვის ეფექტური
პირობისეულ და კომუნიკაციის უნარი?
პროცედურულ 2. რატომ უნდა ეცადოს მეწარმე საზოგადოებასთან
ცოდნაზე წარმატებული კომუნიკაციის წარმართვას?
ორიენტირებული 3. როგორ აისახება მეწარმის ასერტულობის უნარი
შეკითხვები კონკურენტებთან, ინვენსტორებთან ან მომხმარებელთან
ურთიერთობის დროს მისი საქმიანობის წარმატებაზე?
4. როგორ წარმოვაჩინო მიღებული ცოდნა ბიოგრაფიის
D

სახით?
31
32
გრძელვადიანი მიზანი
სამიზნე ცნება და მასთან
დაკავშირებული მკვიდრი
წარმოდგენები
მდგრადი განვითარება (მოქ.
საშ.3)
1. რესურსების მოხმარებისას
მნიშვნელოვანია საზოგა­
on
დოების ინტერესებისა და
მომავ­ლის პერსპექტივის
გათვალისწინება;
2. ლოკალურ ქმედებებს
გლობალური შედეგები
მოს­დევს (მაგალითად,
გარე­მოზე ზრუნვა ერთი შე­
ხედ­ვით უმნიშვნელო მოქ­მე­
D
დებებით იწყება (მაგ., ნაგვის
ძირს არდაყრა, პოლიე­თი­
ლენის პარკზე უარის თქმა).
მოსწავლეების მხრიდან კომპლექსური დავალების პრეზენტაციის პროცესში
მასწავლებლის მიერ დასმული შეკითხვები:
• აღწერე, როგორ წარიმართა დავალებაზე მუშაობის პროცესი;
py
• აღწერე, რა პროდუქტი შექმენი;
• რა საკითხს შეეხო შენ მიერ მომზადებული დავალება?
• ახსენი, რატომ შექმენი ბიოგრაფია? რის თქმა გინდოდა მისი საშუალებით?
• რატომ ფიქრობ, რომ შენ მიერ შექმნილი დავალება ბიოგრაფიაა?
• შენი აზრით, ვინ უნდა დაინტერესდეს შენ მიერ შექმნილი კომპლექსური
დავალებით და რატომ?
• რა დაბრკოლებებს წაააწყდი დავალებაზე მუშაობის პროცესში?
• რას გააკეთებდი სხვაგვარად, ახლა რომ იწყებდე დავალებაზე მუშაობას?
co
• მსგავსი ფორმის ან შინაარსის დავალება სხვა დროს თუ შეგისრულებია?
• შენი აზრით, რით ჰგავს შენი დავალება თანაკლასელების მიერ შესრულებულ
დავალებას და რით განსხვავდება მათგან?
საკითხი/ქვესაკითხები საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები შუალედური სასწავლო მიზანი
მეწარმეთა როლი საზოგადოებრივი როგორ შეგვიძლია საგაზეთო ღია კომპლექსური დავალების პირობა
პრობლემების გადაჭრაში წერილის საშუალებით დავარწმუნოთ
ქვეცნებები: მეწარმე საზოგადოებრივი
თანამშრომლობა; პრობლემების მოგვარებაში შეიტანოს
სოციალური პასუხისმგებლობა. წვლილი?
I ეტაპი: კომპლექსური დავალების ფორმა წარმოიდგინე, რომ შენ, რო­
't
ნაბიჯი N1. ასოციაციური რუკა, ნიმუშის განხილვა
ნიმუში N1 https://www.eeas.europa.eu/delegations/georgia/ღია-წერილი-
გორც თემის აქტიურმა წევ­რმა,
შეარჩიე შენს თემში არსე­ბული
საზოგადოებრივი პრობ­ლემა, რომ­
საქართველოს-მთავრობას-და-ხალხს_ka ლის მოგვარებაც მნიშვნე­ლოვა­
ნია, თუმცა მარტო ერთი ადამია­
რეკომენდაციები https://rogor.ge/article/434-rogor-davcerot-cerili/ ნი ან სამეზობლო მის გადაჭ­რას
ვერ შეძლებს და საჭიროა
დეკლარატიულ, 1. რა არის წერილი? დამატებითი რესურსების მოძიე­ბა.
პირობისეულ და 2. რა არის ღია წერილი? მნიშვნელოვანია ამ პრობ­ლემით
პროცედურულ ცოდნაზე 3. რა შემთხვევაში და რა მიზნით წერენ ღია წერილს?
ორიენტირებული 4. როგორ დავწერო ღია წერილი?
იმ ადამიანების დაინ­ტერესება,
შეკითხვები რომლებსაც თავიან­თი ფინანსური
შესაძლებ­ლობიდან გამომდინარე,
ერთობ­ლივი ძალისხმევით
შეუძლიათ პრობლემის მოგვარება.
 სამოქალაქო მონაწილეობა II ეტაპი: კომპლექსური დავალების შინაარსი ამისთვის, უნდა დაწერო საგაზეთო
(მოქ.საშ.2,4) ნაბიჯი 1. როგორ შეუწყობს ხელს მეწარმე აღნიშნული პრობლემის მოგვარებაში ღია წერილი, რომლითაც მიმართავ
1. დემოკრატიული წვლილის შეტანით საზოგადოების კეთილდღეობას და ქვეყნის განვითარებას? მეწარმეებს, ბიზნესმენებს, რომ

py
საზოგადოება არის (სამ.მონაწ. მკ.წ. 2, მდგ. განვ. 1, 2) წვლი­ლი შეიტანონ შერჩეული სა­ზო­­
სამოქალაქო საზოგადოება, გადოებრივი პრობლემის გადაჭ­რა­ში.
რომელიც აქტიური რესურსი/აქტივობა: პარაგრაფი N2, გვ. 18-32, „მეწარმეთა როლი საზოგადოებაში“
მოქალაქეებისგან შედგება; „სოციალური პასუხისმგებლობა „ტრადიციები, მეწარმეობა და ბიზნესი“ ღია წერილში თვალნათლივ
2. სამოქალაქო მონაწილეობა წარმოადგინეთ:
საზოგადოებრივ აქტივობა N 1; 2; 3; 4; 5; 6; 7; 11 • როგორ შეუწყობს ხელს მეწარმე
საჭიროებებზე/ქვეყანაზე დისკუსია, კვლევა, „მსოფლიო კაფე“. აღნიშნული პრობლემის
ზრუნვის საშუალებაა; მოგვარებაში წვლილის შეტანით

co
3. აქტიური მოქალაქეები სხვა­ დეკლარატიულ, 1. როგორ შეუძლია მეწარმეს წვლილი შეიტანოს საზოგა­ საზოგადოების კეთილდღეობას
დასხვა გზით (სოცია­ლუ­რი პირობისეულ და დოებრივი პრობლემების შემცირებაში/აღმოფხვრაში? და ქვეყნის განვითარებას? (სამ.
პროექტების დაგეგმვა-გან­ პროცედურულ 2. რაში შეიძლება გამოიხატებოდეს საზოგადოებრივი მონაწ. მკ.წ. 2, მდგ. განვ. 1, 2)
ხორ­ციელებით, მოხა­ლი­­ ცოდნაზე კეთილდღეობის შექმნაში მონაწილეობა? • რატომ შეიძლება დახარჯოს
სე­ობ­რივი საქმია­ნო­ბით, ორიენტირებული 3. როგორ აისახება მეწარმის საზოგადოებრივ საკითხებზე საკუთარი რესურსები მეწარმემ/
ადვოკატი­რებით, ლო­ შეკითხვები მუშაობა ქვეყნის განვითარებაზე? ბიზნესმენმა საზო­გადო­ებ­
ბირებით) ზრუ­ნავენ საზო­ 4. რატომ არის მნიშვნელოვანი რესურსების დახარჯვა რივი ინტერესისა დაკმა­ყოფი­
გადოებ­რივი პრობლემების საზოგადოებრივი პრობლემების მოგვარებისთვის? ლებისთვის? როგორ აისახება
მოგვა­რებაზე. ამ დროს 5. როგორ ავსახო მიღებული ინფორმაცია ღია წერილის სახით? ეს საზოგადოებაზე ან თავად
ისინი თანამ­შრომლობენ ნაბიჯი N2 რატომ შეიძლება დახარჯოს საკუთარი რესურსები მეწარმემ/ბიზნეს­ მეწარმის საქმიანობაზე? (სამ.
ერთმანეთთან, საზო­
გადოებრივ ინსტი­ტუტებთან,
არასამთავრობო ორგანი­

't
მენ­მა საზოგადოებრივი ინტერესისა დაკმაყოფილებისთვის? როგორ აისახება ეს
საზოგადოებაზე ან თავად მეწარმის საქმიანობაზე? (სამ.მონაწ. მკ.წ. 2, 4 მდგ. განვ. 1, 2)
რესურსი/აქტივობა:
მონაწ. მკ.წ. 2, 4 მდგ. განვ. 1, 2)
• რატომ არის მნიშვნელოვანი
საზოგადოებრივი პრობლემის
on
ზაციებთან, სახელმწიფო მოგვარებისთვის ადამიანებს
სტრუქ­ტურებთან; აქტივობა N 1; 2; 3; 4; 5; 11 შორის (ერთმანეთთან, კერძო
4. სამოქალაქო დისკუსია, „პრობლემების ხე“, „აზროვნების სამი სკამი“ და საჯარო სექტორთან) არა­
მონაწილეობის დროს ძალადობრივი გზებით ურთი­
დეკლარატიულ, 1. რა საჭიროებები შეიძლება არსებობდეს საზოგადოებაში?
მნიშვნელოვანია სხვა ერ­თობა და თანამშრომ­ლობა?
პირობისეულ და 2. რატომ არის მნიშველოვანი ამ საჭიროებების
ადამიანების ინტერესების თავად თქვენ, როგორც აქტიური
პროცედურულ მოგვარებისთვის თუნდაც პირადი რესურსების გაღება?
გათვალისწინება; მოქალაქე ან თქვენი თემის
ცოდნაზე 3. რა შედეგი მოჰყვება მსგავს ქმედებებს როგორც
5. სამოქალაქო მონაწილეობა წევრები, როგორ ჩაერ­თვებით
ორიენტირებული საზოგადოებისთვის, ისე მეწარმისთვის?
გამორიცხავს ძალადობრივ
D
პრობლემის მოგვარებაში? (სამ.
შეკითხვები 4. როგორ ავსახო მიღებული ინფორმაცია ღია წერილის სახით?
ქმედებებს. მონაწ. მკ.წ. 1, 2, 3, 5 მდგ. განვ. 1, 2)
33
34
ნაბიჯი 3. რატომ არის მნიშვნელოვანი საზოგადოებრივი პრობლემის
მოგვარებისთვის ადამიანებს შორის (ერთმანეთთან, კერძო და საჯარო
სექტორთან) არაძალადობრივი გზებით ურთიერთობა და თანამშრომლობა?

py
თავად თქვენ, როგორც აქტიური მოქალაქე ან თქვენი თემის წევრები, როგორ
ჩაერთვებით პრობლემის მოგვარებაში? (სამ.მონაწ. მკ.წ. 1, 2, 3, 5 მდგ. განვ. 1, 2)

რესურსი/აქტივობა:

აქტივობა N 1; 4; 5; 6; 7
სოციალური თეატრი; კედლები

co
დეკლარატიულ, 1. რა როლს თამაშობს კომუნიკაციისა და თანამშრომლობის უნარი
პირობისეულ და საზოგადოებრივი პრობლემის გადაჭრაში?
პროცედურულ 2. რატომ არის მნიშვნელოვანი თანამშრომლობის ეფექტურად
ცოდნაზე წარმართვისთვის არაძალადობრივი/არააგრესიული
ორიენტირებული კომუნიკაციის მეთოდის გამოყენება?
შეკითხვები 3. რატომ და როგორ უნდა ერთვებოდნენ მოქალაქეები
საზოგადოებრივი პრობლემების მოგვარებაში?
4. როგორ წარმოვაჩინო მიღებული ინფორმაცია ღია წერილის სახით?

მოსწავლეების მხრიდან კომპლექსური დავალების პრეზენტაციის პროცესში

't
მასწავლებლის მიერ დასმული შეკითხვები:
• აღწერე, როგორ წარიმართა დავალებაზე მუშაობის პროცესი;
• აღწერე, რა პროდუქტი შექმენი;
• რა საკითხს შეეხება შენ მიერ მომზადებული დავალება?
on
• ახსენი, რატომ შექმენი ღია წერილი? რის თქმა გინდოდა მისი საშუალებით?
• შენი აზრით, ვინ უნდა დაინტერესდეს შენ მიერ შექმნილი კომპლექსური
დავალებით და რატომ?
• რა დაბრკოლებებს წაააწყდი დავალებაზე მუშაობის პროცესში?
• რას გააკეთებდი სხვაგვარად, ახლა რომ იწყებდე დავალებაზე მუშაობას?
• მსგავსი ფორმის ან შინაარსის დავალება სხვა დროს თუ შეგისრულებია?
• შენი აზრით, რით ჰგავს შენი დავალება თანაკლასელების მიერ შესრულებულ
დავალებას  და რითი განსხვავდება მათგან?
D
 გრძელვადიანი მიზანი საკითხი/ქვესაკითხები საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები შუალედური სასწავლო მიზანი
სოციალური მეწარმეობა როგორ ავამაღლო ცნობიერება
სამიზნე ცნება და მასთან ქვეცნებები: საზოგადოებაში სოციალური საწარმოს კომპლექსური დავალების პირობა

py
დაკავშირებული მკვიდრი ინკლუზიური გარემო; შესახებ პრესრელიზით?
წარმოდგენები მწვანე მეწარმეობა.
მდგრადი განვითარება (მოქ. კომპლექსური დავალების დამუშავების ეტაპები (რესურსები, აქტივობები): წარმოიდგინეთ, რომ ხართ
საშ.3) I ეტაპი: კომპლექსური დავალების ფორმა სოციალური საწარმოს
1. რესურსების მოხმარებისას დამფუძნებელი და გეგმავთ,
მნიშვნელოვანია რესურსი/აქტივობა: პრესრელიზის შექმნა საზოგადოებას გააცნოთ თქვენი
საზოგადოების რეკომენდაცია: სოციალური საწარმოს კონცეფცია;
ინტერესებისა და http://www.cso.ge/video.php?id=12 – როგორ მოვამზადოთ პრესრელიზი ასევე, მოაწყოთ თქვენ მიერ

co
მომავლის პერსპექტივის შექმნილი პროდუქციის გამოფენა.
გათვალისწინება; დეკლარატიულ, პირო­ბი­სეულ 1. რა არის პრესრელიზი? შეხვედრაზე გსურთ მოიწვიოთ
2. ლოკალურ ქმედებებს და პროცედურულ ცოდ­ნაზე 2. რატომ და როდის იწერება პრესრელიზი? მედიის წარმომადგენლები,
გლობალური შედეგები ორიენტირებული შეკითხვები 3. როგორ შევქმნა პრესრელიზი? რისთვისაც ამზადებთ
მოსდევს (მაგალითად, პრესრელიზს.
გარემოზე ზრუნვა ერთი II ეტაპი: კომპლექსური დავალების შინაარსი
შეხედვით უმნიშვნელო ნაბიჯი 1. როგორ პასუხობს თქვენი სოციალური საწარმოს საქმიანობა პრესრელიზში თვალნათლივ
მოქმედებებით იწყება (მაგ., ადგილობრივ ან და გლობალური დონის გამოწვევებს? (მდგრ.განვ. მკ. წარ. 2) წარმოაჩინეთ:
ნაგვის ძირს არდაყრა, • როგორ პასუხობს თქვენი
პოლიეთილენის პარკზე რესურსი/აქტივობა: პარაგრაფი N3, გვ. 33-40, მეწარმეობის ტიპები სოციალური საწარმოს
უარის თქმა)).

't
აქტივობა N 1, N2, N3.
დისკუსია, პრეზენტაცია
საქმიანობა ადგილობრივ
ან და გლობალური დონის
გამოწვევებს? (მდგრ.განვ. მკ.
on
დეკლარატიულ, 1. რა არის სოციალური მეწარმეობა? წარ. 2)
პირობისეულ 2. როგორ უწყობს ხელს სოციალრი მეწარმეობა ქვეყანაში • როგორ გამოიყენებთ თქვენი
და არსებული გამოწვევების დაძლევას? საწარმოს რესურსებს
პროცედურულ 3. რა როლი აქვს სოციალურ მეწარმეობას ადგილობრივი და საზოგადოების ინტერესების
ცოდნაზე საერთაშორისო პრობლემების მოგვარების პროცესში? დაკმაყოფილებისთვის და
ორიენტი­ 4. რატომაა აუცილებელი სოციალური მეწარმეობის რა შედეგს გამოიღებს ეს
რებული განვითარება თანამედროვე გლობალური პრობლემების სამომავლოდ? (მდგრ.განვ. მკ.
შეკითხვები ზრდის პარალელურად? წარ. 1)
D

5. როგორ წარმოვაჩინო მიღებული ინფორმაცია

პრესრელიზის მეშვეობით?
35
36
ნაბიჯი 2. როგორ გამოიყენებთ თქვენი საწარმოს რესურსებს საზოგადოების
ინტერესების დაკმაყოფილებისთვის და რა შედეგს გამოიღებს ეს სამომავლოდ?
(მდგრ.განვ. მკ. წარ. 1)

py
რესურსი/აქტივობა: პარაგრაფი N3, გვ. 33-40

აქტივობა N4, N5, N6.

დისკუსია, ჯგუფური სამუშაო, როლური თამაში, „აზროვნების სამი სკამი“;
„დებატები“.
დეკლარატიულ, 1. საზოგადოების რომელი ინტერესების დაკმაყოფილება
პირობისეულ და შეუძლიათ სოციალურ საწარმოებს?

co
პროცედურულ 2. რა შედეგების მომტანია სოციალური საწარმოე­ბის მუშაობა
ცოდნაზე საზოგადოებისა და ქვეყნის კეთილდღეობისთვის?
ორიენტირებული 3. როგორ და რატომ უნდა გამოვიყენოთ სოციალური
შეკითხვები საწარმოს რესურსები საზოგადოების მოთხოვნილებებისა
და ინტერესების დასაკმაყოფილებლად?
4. როგორ წარმოვაჩინო პრესრელიზის მეშვეობით
სოციალური საწარმოს როლი საზოგადოებრივი
პრობლემების მოგვარების პროცესში?

მოსწავლეების მხრიდან კომპლექსური დავალების პრეზენტაციის პროცესში

't
მასწავლებლის მიერ დასმული შეკითხვები:
• აღწერე, როგორ წარიმართა დავალებაზე მუშაობის პროცესი;
• აღწერე, რა პროდუქტი შექმენი;
on
• რა საკითხს შეეხება შენ მიერ მომზადებული დავალება?
• ახსენი, რატომ შექმენი პრესრელიზი? რისი თქმა გინდოდა მისი საშუალებით?
• შენი აზრით, ვინ უნდა დაინტერესდეს შენ მიერ შექმნილი კომპლექსური
დავალებით და რატომ?
• რა დაბრკოლებებს წაააწყდი დავალებაზე მუშაობის პროცესში?
• რას გააკეთებდი სხვაგვარად, ახლა რომ იწყებდე დავალებაზე მუშაობას?
• მსგავსი ფორმის ან შინაარსის დავალება სხვა დროს თუ შეგისრულებია?
• შენი აზრით, რით ჰგავს შენი დავალება თანაკლასელების მიერ შესრულებულ
D

დავალებას?
 გრძელვადიანი მიზანი საკითხი/ქვესაკითხები საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები კომპლექსური დავალების პირობა
მარკეტინგული სტრატეგია, ბაზრის როგორ წარმოვაჩინო ჩემი შუალედური სასწავლო მიზანი
სამიზნე ცნება და მასთან კვლევა, მომსახურება ბიზნესიდეები ბიზნესგეგმის

დაკავშირებული მკვიდრი
წარმოდგენები
საზოგადოება (პიროვნება,
ინდივიდი, სოციალიზაცია)
(მოქ.საშ.1, 2, 4)
1. ადამიანი არის
პიროვნება, საკუთარი
მსოფლმხედველობითა
py
ქვეცნებები: ფორმატით? კომპლექსური დავალების პირობა
თანამშრომლობა, მართვა
კომპლექსური დავალების დამუშავების ეტაპები (რესურსები, აქტივობები): წარმოიდგინეთ, რომ ხართ
I ეტაპი: კომპლექსური დავალების ფორმა დამწყები მეწარმე, გაქვთ
ნაბიჯი 1. ინოვაციური იდეები და გსურთ
რესურსი/აქტივობა: ბიზნესგეგმის შემქნა თქვენი ბიზნესის განვითარება.
ამისთვის კარგი შანსი
რეკომენდაცია: გეძლევათ: თქვენ შეგარჩიეს

co
(იდეები, ღირებულებები) https://schooleconomics.org/business-project/business-plan – როგორ დავწერო ბიზნესგეგმა ბიზნესფორუმის მონაწილედ,
და მისწრაფებებით; მას რომელზეც საშუალება გექნებათ
აქვს საკუთარი პიროვნების დეკლარატიულ, პირობისეულ 1. რა არის ბიზნესგეგმა? თქვენი კომპანიის ბიზნესგეგმა
თავისუფალი განვითარების და პროცედურულ ცოდნაზე 2. რატომ და როდის იწერება ბიზნესგეგმა? წარმატებული ბიზნესმენების
უფლება; ორიენტირებული შეკითხვები 3. როგორ შევქმნა ბიზნესგეგმა? წინაშე წარმოადგინოთ და
2. ადამიანს გააჩნია დაარწმუნოთ ისინი თქვენი იდეის
სხვადასხვა II ეტაპი: კომპლექსური დავალების შინაარსი მიზანშეწონილობაში.
(ფიზიოლოგიური, ნაბიჯი 1. რა არის თქვენი ბიზნესის იდეა, რა ღირებულებებს ეფუძნება და რა
უსაფრთხოების, სიახლეებს დანერგავს ის? (საზოგ. მკ.წ. 1;) ბიზნესგეგმაში თვალნათლივ
სოციალური კონტაქტების წარმოადგინეთ:
და სხვა) მოთხოვნილებები,
რომელთა დაკმაყოფილების
გარეშე ის ვერ შეძლებს

't
რესურსი/აქტივობა: პარაგრაფი N 4, გვ. 41-51, რა არის ბეზნეს გეგმა  და როგორ
შევქმნათ ის?
• რა არის თქვენი ბიზნესის იდეა,
რა ღირებულებებს ეფუძნება და
რა სიახლეებს დანერგავს ის?
on
პიროვნულ განვითარებას; აქტივობა N3, N4, N5. (საზოგ. მკ.წ. 1; )
3. სხვა ადამიანებთან/ ნაბიჯი 2 ადამიანის რა მოთხოვნილებებს დააკმაყოფილებს თქვენ მიერ შექმნილი • ადამიანის რა მოთხოვნილებებს
სოციალურ ჯგუფებთან პროდუქტი/მომსახურება და ვინ არის თქვენი პოტენციური მომხმარებელი?   დააკმაყოფილებს თქვენ
/ინსტიტუციებთან (საზოგ. მკ.წ. 2) მიერ შექმნილი პროდუქტი/
ურთიერთობა ადამიანს მომსახურება და ვინ
პიროვნულ განვითარებაში რესურსი/აქტივობა: პარაგრაფი N4, გვ. 41-51,  როგორ გავხდე მეწარმე არის თქვენი პოტენციური
უწყობს ხელს; აქტივობა N2, N7 დისკუსია, ჯგუფური სამუშაო, „კედლები“. მომხმარებელი? (საზოგ. მკ.წ. 2)
D

ნაბიჯი 3. რა არის თქვენი ბიზნესის იდეა, რა ღირებულებებს ეფუძნება და რა

სიახლეებს დანერგავს ის? (საზოგ. მკ.წ. 1; )
37
38
4. ასერტულობა (ადამიანის რესურსი/აქტივობა: პარაგრაფი N 4, გვ. 41-51. • რომელ ინსტიტუტებთან/
უნარი თამამად გამოხატოს ჯგუფებთან მოგიწვეთ
საკუთარი აზრი სხვისი აქტივობა N3, N4, N5. თანამშრომლობა ბიზნესის

py
შეურაცხყოფის გარეშე) განვითარებისთის და როგორ
ხელს უწყობს პიროვნების დეკლარატიულ, პირობისეულ 1. რა როლი აქვს ბიზნესგეგმას კომპანიის წარმატების წარმართავთ თანამშრომლობის
და სოციუმის ჰარმონიულ და პროცედურულ ცოდნაზე მიღწევის პროცესში? პროცესს (საზოგ. მკ.წ. 3, 4 )
ორიენტირებული შეკითხვები 2. რისთვის და რატომ იქმნება ბიზნესგეგმა?
ურთიერთობას. 3. როგორ წარმოვაჩენ ბიზნენს გეგმით მიღებულ
ინფორმაციას?

ნაბიჯი 2. ადამიანის რა მოთხოვნილებებს დააკმაყოფილებს თქვენ მიერ შექმნილი

co
პროდუქტი/მომსახურება და ვინ არის თქვენი პოტენციური მომხმარებელი?
(საზოგ. მკ.წ. 2)

რესურსი/აქტივობა: პარაგრაფი N4, გვ. 41-51.

აქტივობა N2, N7.

დეკლარატიულ, 1. ადამიანის რა მოთხოვნილებებს დააკმყოფიელბს თქვენ

პირობისეულ და მიერ შექმნილი პროდუქტი?
პროცედურულ 2. როგორ და რატომ მოიხმარს თქვენს პროდუქტს/
ცოდნაზე მომსახურებას საზოგადოება?

't
ორიენტირებული
შეკითხვები
3. როგორ წარმოვაჩინოთ ბიზნესგეგმის საშუალებით ჩვენ
მიერ შექმნილი პროდუქტი? რა მოთხოვნილებების
დაკმაყოფილებას უზრუნველყოფს იგი?
on
ნაბიჯი 3. რომელ ინსტიტუტებთან/ჯგუფებთან მოგიწვეთ თანამშრომლობა
ბიზნესის განვითარებისთის და როგორ წარმართავთ თანამშრომლობის პროცესს
(საზოგ. მკ.წ. 3, 4 )

რესურსი/აქტივობა: პარაგრაფი N4
D
 აქტივობა N 5

დეკლარატიულ, 1. რომელ ჯგუფებთან და ინსტიტუტებთან არის

py
პირობისეულ და მნიშვნელოვანი თანამშრომლობა დამწყები
პროცედურულ მეწარმეებისათვის ბიზნესის გასავითარებლად?
ცოდნაზე 2. რატომ და როგორ უნდა წარვმართოთ
ორიენტირებული თანამშრომლობის პროცესი ბიზნესის შექმნის
შეკითხვები პროცესში?
3. როგორ წარმოვჩინოთ ბიზნესგეგმით
თანამშრომლობის მნიშვნელობა ბიზნესის შექმნის
პროცესში?

co
მოსწავლეების მხრიდან კომპლექსური დავალების პრეზენტაციის პროცესში
მასწავლებლის მიერ დასმული შეკითხვები:
• აღწერე, როგორ წარიმართა დავალებაზე მუშაობის პროცესი;
• აღწერე, რა პროდუქტი შექმენი;
• რა საკითხს შეეხება შენ მიერ მომზადებული დავალება?
• ახსენი, რატომ შექმენი ბიზნესგეგმა? რის თქმა გინდოდა მისი საშუალებით?
• შენი აზრით, ვინ უნდა დაინტერესდეს შენ მიერ შექმნილი კომპლექსური
დავალებით და რატომ?
• რა დაბრკოლებებს წაააწყდი დავალებაზე მუშაობის პროცესში?

't
• რას გააკეთებდი სხვაგვარად, ახლა რომ იწყებდე დავალებაზე მუშაობას?
• მსგავსი ფორმის ან შინაარსის დავალება სხვა დროს თუ შეგისრულებია?
• შენი აზრით, რით ჰგავს შენი დავალება თანაკლასელების მიერ შესრულებულ
on
დავალებას?
გრძელვადიანი მიზანი საკითხი/ქვესაკითხები საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები კომპლექსური დავალების პირობა
სამიზნე ცნება და მასთან რეკლამა როგორ წარმოვაჩინო ვიდრეო რგოლის შუალედური სასწავლო მიზანი
დაკავშირებული მკვიდრი ქვეცნებები: მეშვეობით საზოგადოების როლი
წარმოდგენები სტერეოტიპები; დისკრიმინაცია; ბრენდი დანაშაულის შემცირებაში? კომპლექსური დავალების პირობა
D
39
40
მდგრადი განვითარება (მოქ. კომპლექსური დავალების დამუშავების ეტაპები (რესურსები, აქტივობები): წინა კომპლექსურ დავალებებში
საშ.3) I ეტაპი: კომპლექსური დავალების ფორმა თქვენ უკვე შექმენით სოციალური
1. რესურსების მოხმარებისას საწარმოს კონცეფცია და ბიზნეს-

py
მნიშვნელოვანია საზოგა­ რესურსი/აქტივობა: გეგმა. ახლა კი დრო დადგა
დოების ინტერესებისა და ასოციაციური რუკა, ნიმუშის განხილვა შექმნათ სარეკლამო რგოლი,
მომავლის პერსპექტივის ნიმუში N1 https://www.youtube.com/watch?v=u3ybWiEUaUU რომელიც თქვენი იდეების
გათვალისწინება; რეკლამის შექმნის ინსტრუქცია http://mastsavlebeli.ge/?p=20968 საზოგადოებოებამდე მიტანაში
2. ლოკალურ ქმედებებს გლო­ და მის პოპულარიზებაში
ბალური შედეგები მოსდევს დეკლარატიულ, პირობისეულ და პრო­ 1. რა არის რეკლამა? დაგეხმარებათ. რეკლამის
(მაგალითად, გარემოზე ცედურულ ცოდნაზე ორიენტირებული 2. რატომ ქმნიან რეკლამას? დახმარებით საზოგადოება უნდა
ზრუნვა ერთი შეხედვით შეკითხვები 3. როგორ შევქმნა რეკლამა? დაარწმუნოთ შეიძინონ თქვენი

co
უმნიშვნელო მოქმედებებით მომსახურება/პროდუქტი.
იწყება (მაგ., ნაგვის ძირს II ეტაპი: კომპლექსური დავალების შინაარსი
არდაყრა, პოლიეთილენის რეკლამაში თვალნათლივ უნდა
პარკზე უარის თქმა)). ნაბიჯი N1 რა იდეით და ვისთვის იქმნება პროდუქტი/მომსახურება, როგორი წარმოაჩინოთ:
პიროვნული მახასიათებლების მქონე ადამიანები მოიხმარენ მას? (საზოგ. 1); • რა იდეით და ვისთვის იქმნება
საზოგადოება (პიროვნება, პროდუქტი/მომსახურება,
ინდივიდი, სოციალიზაცია) რესურსი/აქტივობა: პარაგრაფი N5, გვ. 52-64 „რა არის მარკეტინგი“ „რეკლამა და როგორი პიროვნული
(მოქ.საშ.1, 2, 4) მისი როლი“, „განსხვავებული მაგალითი“ მახასიათებლების მქონე
1. ადამიანი არის ადამიანები მოიხმარენ
პიროვნება, საკუთარი აქტივობები: N4; 5; 6; 7; 9 მას?(საზოგ. 1);
მსოფლმხედველობითა
(იდეები, ღირებულებები)
და მისწრაფებებით; მას

't
პიცერია, დისკუსია, ვიდეოების განხილვა, შემთხვევის განხილვა.
on
აქვს საკუთარი პიროვნების
თავისუფალი განვითარების
უფლება;
D
 2. ადამიანს გააჩნია დეკლარატიულ, 1. რა როლი აქვს რეკლამას პროდუქტის/მომსახურების • როგორ აისახება აღნიშნული
სხვადასხვა პირობისეულ და პოპულარიზებაში? პროდუქტით/მომსახურებით
(ფიზიოლოგიური, პროცედურულ 2. როგორც ცდილობენ სარეკლამო კომპანიები, მიიზიდონ სარგებლობა მომხმარებელთა

py
უსაფრთხოების, ცოდნაზე მომხამრებელი? ცხოვრებაზე როგორც
სოციალური კონტაქტების ორიენტირებული 3. რატომ არწმუნებს რეკლამები ხშირად მომხმარებელს, მყისიერად, ისე სამომავლოდ?
და სხვა) მოთხოვნილებები, შეკითხვები რომ მათი რეკლამირებული პროდუქტის მოხმარებით რომელ მოთხოვნილებებს
რომელთა დაკმაყოფილების უკეთესი ცხოვრება ექნებათ? ( ასე გადავაკეთე შუა სვეტის დააკმაყოფილებს ის? (საზოგ. 2;
გარეშე ის ვერ შეძლებს N3 შეკითხვა, რომელიც სტილისტიკურად გაუმართავი მდგ. განვ. 1, 2)
პიროვნულ განვითარებას; მომეჩვენა) • როგორ შეუძლია პროდუქტს/
3. სხვა ადამიანებთან/ 4. რა არის თქვენი რეკლამის იდეა? რას სთავაზობს ის მომსახურებას გაამარტივოს
სოციალურ ჯგუფებთან მომხმარებელს? ადამიანის ცხოვრება ლოკალურ

co
/ინსტიტუციებთან 5. რით იქნებიან ის ადამიანები გამორჩეულები, რომლებიც თუ გლობალურ დონეზე? (მდგ.
ურთიერთობა ადამიანს თქვენ მიერ მოფიქრებულ პროდუქტს/მომსახურებას განვ. 2)
პიროვნულ განვითარებაში გამოიყენებენ?
უწყობს ხელს; 6. როგორ წარმოვაჩინო მიღებული ინფორმაცია რეკლამის სახით?
4. ასერტულობა (ადამიანის
უნარი თამამად გამოხატოს ნაბიჯი N2
საკუთარი აზრი სხვისი როგორ აისახება აღნიშნული პროდუქტით/მომსახურებით სარგებლობა
შეურაცხყოფის გარეშე) მომხმარებელთა ცხოვრებაზე როგორც მყისიერად, ისე სამომავლოდ? რომელ
ხელს უწყობს პიროვნების მოთხოვნილებებს დააკმაყოფილებს ის? (საზოგ. 2; მდგ. განვ. 1, 2)
და სოციუმის ჰარმონიულ
ურთიერთობას.

't
რესურსი/აქტივობა:
პარაგრაფი N5, გვ. 52-64, „რეკლამა, როგორც იმიჯი“, სავარჯიშო N7
on
აქტივობები N5; 10
პრესკონფერენცია, სოციალური თეატრი, დისკუსია

დეკლარატიულ, 1. ადამიანთა რომელი მოთხოვნილებები გახსოვთ?

პირობისეულ და 2. რატომ ცდილობენ რეკლამებში წარმოაჩინონ, რომ
პროცედურულ პროდუქტი/მომსახურება შეესაბამება ადამიანის
ცოდნაზე მოთხოვნილებებს.
ორიენტირებული 3. რატომ ცდილობენ რეკლამები მომხამრებელი
D

შეკითხვები დაარწმუნონ, რომ მათი გარეკლამებული პროდუქტის/

მომსახურების მოხმარებით უკეთესი ცხოვრება ექნებათ?
41

4. როგორ გადმოვცე მიღებული ინფორმაცია რეკლამის სახით?

42
ნაბიჯი N3
• როგორ შეუძლია პროდუქტს/მომსახურებას გაამარტივოს ადამიანის ცხოვრება
ლოკალურ თუ გლობალურ დონეზე? (მდგ. განვ. 2)

py
რესურსი/აქტივობა:
პარაგრაფი N5, გვ. 52-64, „რეკლამა, როგორც იმიჯი“, სავარჯიშო N7

აქტივობები N5;
კვლევა, აქტივობა – კედლები, აზროვნების სამი სკამი.

დეკლარატიულ, • რა როლის შეიძლება შეასრულოს რეკლამამ

co
პირობისეულ და საზოგადოებრივი პრობლემების მოგვარებაში/
პროცედურულ შემცირებაში? ან პირიქით მათ წარმოქმნაში?
ცოდნაზე • როგორ აისახება ცნობილი კომპანიების სარეკლამო
ორიენტირებული კამპანიები საზოგადოებრის ქცევაზე, როგორც
შეკითხვები ლოკალურ ისე გლობალურ დონეზე?
• როგორ შეიძლია თქვენს პროდუქტს/მონსახურებას
დადებითად შეცვალოს ადამიანების ცხოვრება?
• როგორ ავსახო მიღებული ინფორმაცია რეკლამაში?

't
მოსწავლეების მხრიდან კომპლექსური დავალების პრეზენტაციის პროცესში
მასწავლებლის მიერ დასმული შეკითხვები:
• აღწერე, როგორ წარიმართა დავალებაზე მუშაობის პროცესი;
• აღწერე, რა პროდუქტი შექმენი;
on
• რა საკითხს შეეხება შენ მიერ მომზადებული დავალება?
• ახსენი, რატომ შექმენი რეკლამა? რის თქმა გინდოდა მისი საშუალებით?
• შენი აზრით, ვინ უნდა დაინტერესდეს შენ მიერ შექმნილი კომპლექსური
დავალებით და რატომ?
• რა დაბრკოლებებს წაააწყდი დავალებაზე მუშაობის პროცესში?
• რას გააკეთებდი სხვაგვარად, ახლა რომ იწყებდე დავალებაზე მუშაობას?
• მსგავსი ფორმის ან შინაარსის დავალება სხვა დროს თუ შეგისრულებია?
• შენი აზრით, რით ჰგავს შენი დავალება თანაკლასელების მიერ შესრულებულ
D

დავალებას?
 გრძელვადიანი მიზანი
სამიზნე ცნება და მასთან
დაკავშირებული მკვიდრი
წარმოდგენები
დემოკრატია (ადამიანის
უფლებები, სამართლებრივი
დოკუმენტები, დემოკრატიის
პრინციპები)
(მოქ.საშ.1,2,3,4)
1. ყველა ადამიანი იბადება
თავისუფალი და თანასწორი,
საკუთარი ღირსებითა და
უფლებებით;
2. ადამიანს აქვს სამოქალაქო-
პოლიტიკური, სოციალურ-
ეკონომიკური და
კოლექტიური უფლებები;
საქართველოს კონსტიტუცია და
საერთაშორისო დოკუმენტები
(დეკლარაციები, კონვენციები)
ამ უფლებების დაცვას
უზრუნველყოფს;
3. დემოკრატიულ საზოგადოებაში/
სახელმწიფოში ადამიანის
უფლებები უმთავრესი
ღირებულებაა
4. დემოკრატია ეფუძნება
ფუნდამენტურ პრინციპებს
(თანასწორობა, კანონის
უზენაესობა, გამჭვირვალობა,
on
ხელისუფლების დანაწილება,
სამართლიანი არჩევნები,
პასუხისმგებლობა,
ინკლუზიურობა,
არაძალადობრივი მეთოდებით
მოქმედება, ტოლერანტობა),
რომელთა დაცვის გარეშეც
დემოკრატიული სახელმწიფო
ფუნქციონირებას ვერ შეძლებს.
D
43
საკითხი/ქვესაკითხები: საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები შუალედური სასწავლო მიზანი
მომხმარებელთა უფლებები, როგორ ავამაღლო საზოგადოების ცნო­
ქვეცნებები: ადამიანის უფლებები, ბი­ერება მომხმარებლთა უფლე­ბე­ბის კომპლექსური დავალების პირობა
დემოკრატიის პრინციპები შესახებ სატელევიზო სიჟეუტის მეშ­ვე­ობთ.
py
კომპლექსური დავალების დამუშავების ეტაპები (რესურსები, აქტივობები): წარმოიდგინეთ, რომ ხართ
I ეტაპი: კომპლექსური დავალების ფორმა გამომძიებელ-ჟურნალისტი, რომელიც
ნაბიჯი 1. იკვლევს და აშუქებს, თუ რამდენადაა
დაცული კანონით გათვალისწინებული
რესურსი/აქტივობა: ნიმუშის განხილვა; მოთხოვნები და მომხმარებელთა
ნიმუში N1: https://publika.ge/video/andro-wignebis-gadarchenas-cdilobs/ უფლებები სხვადასხვა პროდუქტის/
ვიდეოსიუჟეტის მომზადების ტუტორიალი: https://www.mediachecker.ge/ka/covid-19/ მომსახურების მიწოდების დროს.
rchevebi-zhurnalistebs/article/81592-rogor-movamzadoth-siuzheti-sakhlidan-gausvle­ სიუჟეტზე მუშაობისას აღმოაჩინეთ,
lad-video-tutoriali რომ ერთ-ერთი საკვები პროდუქტის
co
შეფუთვაზე არ იყო დატანილი
პროდუქტის ვარგისიანობის ვადის
დეკლარატიულ, პირობისეულ 1. რა არის ვიდეოსიუჟეტი?
შესახებ ინფორმაცია. საკითხის
და პროცედურულ ცოდნაზე 2. რისთვის იქმნება ვიდეოსიუჟეტი? დასაზუსტებლად ესტუმრეთ თავად
ორიენტირებული შეკითხვები 3. როგორ შევქმნა ვიდეოსიუჟეტი? საწარმოს. იქ კი აღმოაჩინეთ,
რომ პროდუქციის დამზადების
II ეტაპი: კომპლექსური დავალების შინაარსი
პროცესში არ იყო დაცული კანონით
ნაბიჯი N1: ადამიანის რომელი უფლებები ირღვევა მოცემულ შემთხვევაში და გათვალისწინებული სანიტარული
როგორ აისახება ეს ადამიანთა ცხოვრებაზე? (დემ. მკ.წ. 1) მოთხოვნები.
რესურსი/აქტივობა: პარაგრაფი N6, გვ. 65-76, ეკონომიკური საქმიანობები და ამასთანავე პროდუქტის
ლაბორატორიული შემოწმების
უფლებები;
შედეგებით დადასტურდა, რომ
აქტივობა N1, N3, N6, N7
't
გონებრივი იერიში, დისკუსია, ვიდეორესურსის ჩვენება-განხილვა, „პრობლემების ხე“
დეკლარატიულ, 1. რა უფლებები აქვს მომხმარებელს?
ის შეიცავს ჯანმრთელობისთვის
მავნე ნივთიერებებს, რომელთა
შესახებ ინფორმაცია ასევე არაა
მოცემული შეფუთვაზე. საზოგადოების
ინფორმირებულობის მიზნით
პირობისეულ და 2. რა ტიპის ქმედება შეიძლება ჩაითვალოს მომხმარებელთა გადაწყვიტეთ სატელევიზიო სიუჟეტის
პროცედურულ უფლებების დარღვევად? მომზადება.
ცოდნაზე 3. რა გავლენას ახდენს მომხმარებელთა უფლებების
ორიენტირებული უგულებელყოფა ადამიანების ცხოვრებაზე და რატომაა
შეკითხვები მათი დაცვა მნიშვნელოვანი?
4. როგორ ვაჩვენო ვიდეოსიუჟეტში მომხმარებელთა
უფლებების დაცვის მნიშვნელობა?
ნაბიჯი N2: რომელი სამართლებრივი დოკუმენტები იცავენ მომხმარებელთა
უფლებებს? ვინ და როგორ უზრუნველყოფს აღნიშნული უფლებების დაცვას?
(დემ. მკ.წ. 2)
რესურსი/აქტივობა:
44
აქტვობა N2, N4.
დისკუსია. სიუჟეტში თვალნათლივ წარმოაჩინეთ:
• ადამიანის რომელი უფლებები
დეკლარატიულ, 1. რომელი კანონი იცავს მომხმარებელთა უფლებებს? ირღვევა მოცემულ შემთხვევაში

py
პირობისეულ და 2. ვის მივმართო, თუ ჩემი, როგორც მომხმარებლის და როგორ აისახება ეს ადამიანთა
პროცედურულ უფლებები დაირღვა? ცხოვრებაზე? (დემ. მკ.წ. 1)
• რომელი სამართლებრივი
ცოდნაზე 3. რატომ უნდა მივმართო შესაბამის უწყებებს
დოკუმენტები იცავენ
ორიენტირებული რეაგირებისთვის, როცა მომხმარებელთა უფლებები მომხმარებელთა უფლებებს? ვინ და
შეკითხვები ირღვევა? როგორ უზრუნველყოფს აღნიშნული
4. როგორ გადმოვცე ვიდეოსიუჟეტის მეშვეობით უფლებების დაცვას? (დემ. მკ.წ. 2)
აღნიშნული ინფორმაცია? • რატომაა მნიშვნელოვანი
მომხმარებელთა უფლებების დაცვა
ნაბიჯი N3: რატომაა მნიშვნელოვანი მომხმარებელთა უფლებების დაცვა დემოკრატიული დემოკრატიული სახელმწიფოს

co
სახელმწიფოს ჩამოყალიბებისთვის? (დემ. მკ.წ. 3, 4) ჩამოყალიბებისთვის? ( დემ. მკ.წ. 3, 4)

აქტივობა N3, N6
დისკუსია, ვიდეორესურსის ჩვენება-განხილვა.

დეკლარატიულ, 1. ადამიანის უფლებების რომელ კატეგორიას წარმოადგენს

პირობისეულ და მომხმარებელთა უფლებები და დემოკრატიის რომელი
პროცედურულ პრინციპის დაცვას უზრუნველყოფს ის?
ცოდნაზე 2. როგორ უწყობს ხელს მომხმარებელთა უფლებების
ორიენტირებული დაცვა დემოკრატიის პრინციპების დამკვიდრებას?
შეკითხვები 3. როგორ წარმოვაჩინო ვიდეო-სიუჟეტის საშუალებით

't მომხამრებელთა უფლებების დაცვის მნიშვნელობა და

აუცილებლობა დემოკრატიისთვის?

მოსწავლეების მხრიდან კომპლექსური დავალების პრეზენტაციის პროცესში

on
მასწავლებლის მიერ დასმული შეკითხვები:
• აღწერე, როგორ წარიმართა დავალებაზე მუშაობის პროცესი;
• აღწერე, რა პროდუქტი შექმენი;
• რა საკითხს შეეხება შენ მიერ მომზადებული დავალება?
• ახსენი, რატომ შექმენი ვიდეოსიუჟეტი? რის თქმა გინდოდა მისი საშუალებით?
• შენი აზრით, ვინ უნდა დაინტერესდეს შენ მიერ შექმნილი სიუჟეტი დავალებით და
რატომ?
• რა დაბრკოლებებს წაააწყდი დავალებაზე მუშაობის პროცესში?
• რას გააკეთებდი სხვაგვარად, ახლა რომ იწყებდე დავალებაზე მუშაობას?
D

• მსგავსი ფორმის ან შინაარსის დავალება სხვა დროს თუ შეგისრულებია?

• შენი აზრით, რით ჰგავს შენი დავალება თანაკლასელების მიერ შესრულებულ
დავალებას?
 თემა: პოლიტიკა და პოლიტიკური კულტურა
საათების სავარაუდო რაოდენობა – 40
თემასთან დაკავშირებული მკვიდრი წარმოდგენები: თემასთან დაკავშირებული საკვანძო შეკითხვები:

py
• პოლიტიკა ეხება ჩვენს ყოველდღიურ ცხოვრებას;
• პოლიტიკაში მონაწილეობისთვის არ არის აუცილებელი, იყოს
პოლიტიკოსი;
• ძალაუფლების დანაწილება ხელს უწყობს ადამიანის უფლებების
დაცვას;
• ძალაუფლების დანაწილება დემოკრატიის ერთ-ერთი პრინციპია;
• პოლიტიკური იდეები ზეგავლენას ახდენს ადამიანის განვითარებაზე;
• რატომ და როგორ მივიღოთ მონაწილობა პოლიტიკურ პროცესებში?
• როგორ გვეხება პოლიტიკა ყოველდღიურ ცხოვრებაში?
• რატომ არის მნიშვნელოვანი ძალაუფლების დანაწილება?
• ვინ და როგორ ახდენს გავლენას პოლიტიკაზე?
• როგორ აისახება საერთაშორისო პოლიტიკური მოვლენები ადგილობრივ
დონეზე? პირიქით?
• როგორ გავლენას ახდენენ პოლიტიკური იდეოლოგიები ცალკეული

co
• კორუფცია აფერხებს საზოგადოებრის განვითარებას; ადამიანის, სოციალური ჯგუფების, საზოგადოების, სახელმწიფოს თუ
• მოქალაქის პოლიტიკურ ცხოვრებაში მონაწილეობის არაერთი მსოფლიოს დონეზე?
იურიდიული ფორმა არსებობს; • რატომ არის კორუფცია ქვეყნის განვითარებისთვის დამაზიანებელი?
• გლობალურ გამოწვევევს საერთაშორისო ძალებით პასუხობენ;
• იდეოლოგიები, რომლებიც რადიკალიზმით გამოირჩევიან და
სხვაგვარად მოაზროვნეთა განადგურებას ითხოვენ, თავად
კაცობრიობისათვის წარმოადგენენ საფრთხეს;
• სახელმწიფოს ყოველდღიურ ცხოვრებაში შეიძლება დავინახოთ
სხვადასხვა იდეოლოგიის ნიშნები;
• ტოტალიტარული რეჟიმი გავლენას ახდენს ადამიანების პირად

მათ აზრებს და ცნობიერებას;

't
ცხოვრებაზე, ზღუდავს არამარტო ფიზიკურად, არამედ აკონტროლებს

• დემოკრატიული მმართველობის დროს მართვის პროცესში ჩართულია

on
მთელი საზოგადოება და ძირითად მიზნებს მოქალაქეები თავიანთი
წარმომადგენლების მეშვეობით განსაზღვრავენ.
მაკროცნება/ მაკროცნებასთან დაკავშირებული კრიტერიუმი:
კომპლექსური დავალებები სამიზნე ცნებები და ქვეცნებები საკითხები საკვანძო შეკითხვები
(დასახელება)
კომიქსის შექმნა პოლიტიკურ სამოქალაქო მონაწილეობა პოლიტიკაში მონაწილეობის როგორ გადმოვცე პოლიტიკურ
პროცესებში მოქალაქეთა ქვეცნებები: არჩევნები, მოქალაქეთა მნიშვნელობა პროცესებში მოქალაქეთა
D

მონაწილეობის მხრიდან სახელმწიფოს კონტროლი მონაწილეობის მნიშვნელობა

მნიშვნელობის შესახებ კომიქსის საშუალებით?
45
46
ინფოგრაფიკის შექმნა
დემოკრატიულ სახელმწიფოში;
ძალაუფლების დანაწილების
ფორმებისა და მნიშვნელობის
შესახებ
დოკუმენტური ფილმის შექმნა
პოლიტიკური იდეოლოგიების,
რეჟიმების და საზოგადოებაზე
მათი გავლენის შესახებ
მოხსენების მომზადება თემაზე
„პოლიტიკური იდეების
ზეგვალენა ინდივიდზე“
კორუფციასთან
დაკავშირებული
საინფორმაციო ბროშურის
მომზადება
სოციალური რეკლამის
მომზადება თემაზე
„მოქალაქეთა მონაწილეობის
იურიდიული მექანზმები“
on
ფეისბუქპოსტის მომზადება
კატაკლიზმებისა და მათი
ზეგავლენის შესახებ
გრძელვადიანი მიზანი
სამიზნე ცნება და მასთან
D
დაკავშირებული მკვიდრი
წარმოდგენები
დემოკრატია
ქვეცნებები: ძალაუფლების
ვერტიკალური და ჰორიზონტალური
py
დანაწილება
დემოკრატია, მდგრადი განვითარება
ქვეცნებები: დემოკრატიის პრინციპები,
ადამიანის უფლებები, ტოტალიტარიზმი,
ავტორიტარიზმი
საზოგადოება
co
ქვეცნებები: ინდივიდი, იდენტობა,
კოლექტიური იდენტობა, ისტორიული
მეხსიერება
მდგრადი განვითარება
ქვეცნებები: ნეპოტიზმი, ქრთამი,
ძალაუფლების ბოროტად გამოყენება
სამოქალაქო მონაწილეობა
ქვეცნებები: პირდაპირი და
't
არაპირდაპირი დემოკრატია
მდგრადი განვითარება
ქვეცნებები: ეკონომიკური კრიზისები,
შეიარაღებული კონფლიქტები,
ბუნებრივი კატასტროფები,
რადიკალიზაცია
საკითხი/ქვესაკითხები პოლიტიკა,
ხელისუფლების დანაწილება,
ძალაუფლება
ქვეცნებები: არჩევნები, მოქალაქეობის
მხრიდან სახელმწიფოს კონტროლი
ძალაუფლების დანაწილება
პოლიტიკური იდეოლოგიები და
რეჟიმები
პოლიტიკური იდეების ზეგვალენა
ინდივიდზე
კორუფცია
მონაწილეობის ფორმები
კატაკლიზმები და მათი ზეგავლენა
საზოგადოებაზე
საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები
როგორ გადმოვცე პოლიტიკურ
პროცესებში მოქალაქეთა
მონაწილეობის მნიშვნელობა
კომიქსის საშუალებით?
როგორ წარმოვაჩინო
ხელისუფლების დანაწილების
პრინციპი ინფოგრაფიკის
მეშვეობით?
როგორ გადმოვცე პოლიტიკური
იდეოლოგიებისა და რეჟიმების
გავლენა საზოგადოებაზე
დოკუმენტური ფილმით?
როგორ ავსახო მოხსენებაში
პოლიტიკური იდეების
ინდივიდებზე ზეგავლენა
როგორ წარმოვაჩინო კორუფციის
არსი და მისი შედეგები
საინფორმაიო ბროშურით?
როგორ წარმოვაჩინო
მოქალაქეობის მონაწილეობის
ფორმები და მათი მნიშვნელობა
სოციალური რეკლამის
საშუალებით?
როგორ წარმოვაჩინო
ფეისბუქპოსტის საშუალებით
კატაკლიზმებისა და
საზოგადოებაზე მათი ზეგავლენის
მნიშვნელობა?
შუალედური სასწავლო მიზანი
კომპლექსური დავალების
პირობა
 სამოქალაქო მონაწილეობა კომპლექსური დავალების დამუშავების ეტაპები (რესურსები, აქტივობები): წარმოიდგინეთ, რომ ხართ
(მოქ.საშ.2,4) I ეტაპი: კომპლექსური დავალების ფორმა მხატვარი და ქმნით კომიქსებს
1. დემოკრატიული ნაბიჯი 1. საზოგადოებრივი პრობლემების

py
საზოგადოება არის შესახებ. თქვენი ამჟამინდელი
სამოქალაქო საზოგადოება, რესურსი/აქტივობა: დაკვეთის თემაა „პოლიტიკურ
რომელიც აქტიური ასოციაციური რუკა; ნიმუშის განხილვა პროცესებში მოქალაქეთა
მოქალაქეებისგან შედგება; მონაწილეობის მნიშვნელობა“.
2. სამოქალაქო მონაწილეობა რეკომენდაცია: აპირებთ შექმნათ კომიქსი,
საზოგადოებრივ http://mastsavlebeli.ge/?p=26391 – როგორ შევქმნათ კომიქსი? რომელშიც გადმოცემული
საჭიროებებზე/ქვეყანაზე იქნება ორი ახლო მეზობლის
დეკლარატიულ, პირობისეულ 1. რა არის კომიქსი?

co
ზრუნვის საშუალებაა; ისტორია, რომელთაგან ერთი
და პროცედურულ ცოდნაზე 2. რატომ იქმენება კომიქსი?
3. აქტიური მოქალაქეები აქტიურად არის ჩართული
ორიენტირებული შეკითხვები 3. როგორ შევქმნა კომიქსი?
სხვადასხვა გზით საზოგადოებრივ ცხოვრებაში,
(სოციალური პროექტების მეორე კი საერთოდ არ
II ეტაპი: კომპლექსური დავალების შინაარსი
დაგეგმვა-განხორციელებით, მონაწილეობს ამგვარ
ნაბიჯი 1 რატომ უნდა იღებდეს მოქალაქე მონაწილეობას საზოგადოებრივ
მოხალისეობრივი პროცესებში. კომიქსის სიუჟეტის
პროცესებში? (სამოქ. მკ.რ. 1, 2,)
საქმიანობით, მიხედით, აქტიური პერსონაჟი
ადვოკატირებით, რესურსი/აქტივობა: პარაგრაფი N7, გვ. 77-82, რა არის და ვის ეხება პოლიტიკა? ყველანაირად უნდა ეცადოს,
ლობირებით) ზრუნავენ • პოლიტიკის არსი დაანახოს თავის მეზობელს, თუ
საზოგადოებრივი რა გავლენა აქვს პოლიტიკას
პრობლემების
მოგვარებაზე. ამ დროს
ისინი თანამშრომლობენ
't
აქტივობა N1, N2
დისკუსია, წყვილებში მუშაობა. საზოგადოების ცხოვრებაზე და
რატომ უნდა მონაწილეობდნენ
მოქალაქეები მის შემუშავებაში.
on
დეკლარატიულ, პირობი­ 1. რას ნიშნავს საზოგადოებრივი პროცესები?
ერთმანეთთან,
სეულ და პროცედუ­რულ 2. რატომ უნდა იღებდეს ადამიანი მასში მონაწი­ლე­
საზოგადოებრივ კომიქსში თვალნათლივ
ცოდნაზე ორიენტი­ ობას?
ინსტიტუტებთან, რებული შეკითხვები 3. როგორ ავსახო მიღებული ინფორმაცია კომიქსის წარმოაჩინეთ:
არასამთავრობო სახით? • რატომ უნდა იღებდეს
ორგანიზაციებთან, მოქალაქე მონაწილეობას
სახელმწიფო ნაბიჯი 2. როგორ უწყობს ხელს მოქალაქეთა მონაწილეობა პოლიტიკაში საზოგადოებრივ პროცესებში?
სტრუქტურებთან; დემოკრატიული საზოგადოებრის ჩამოყალიბებას? (სამოქ. მკ.რ. 2, 5) (სამოქ. მკ.რ. 1, 2,)
4. სამოქალაქო მონაწილეობის
D

დროს მნიშვნელოვანია სხვა რესურსი/აქტივობა: პარაგრაფი N7, გვ. 77-82, რა არის და ვის ეხება პოლიტიკა?
ადამიანების ინტერესების პოლიტიკის არსი
47

გათვალისწინება; აქტივობა N3, N 5

დისკუსია, ჯგუფური სამუშაო.
48
5. სამოქალაქო მონაწილეობა დეკლარატიულ, 1. რას ნიშნავს დემოკრატიული საზოგადოების ჩამოყალიბება? • როგორ უწყობს ხელს
გამორიცხავს ძალადობრივ პირობისეულ და 2. რატომ უნდა იღებდნენ მოქალაქეები მონაწილეობას პოლი­ მოქალაქეთა მონაწილეობა
ქმედებებს. პროცედურულ ტიკაში? პოლიტიკაში დემოკრატიული

py
ცოდნაზე 3. როგორ გადმოვცე კომიქსის საშუალებით მოქალაქეთა საზოგადოების ჩამოყალიბებას?
ორიენტი­რებული მონაწილეობის მნიშვნელობა დემოკრატიული (სამოქ. მკ.რ. 2, 5)
შეკითხვები საზოგადოების ჩამოყალიბების პროცესში? • რა გავლენა აქვს პოლიტიკურ
პროცესებს ადამიანების
ნაბიჯი 3. რა გავლენა აქვს პოლიტიკურ პროცესებს ადამიანების ყოველდღიურ ყოველდღიურ ცხოვრებაზე და
ცხოვრებაზე და როგორ შეუძლია მოქალაქეს საზოგადოებრივი ინტერესების როგორ შეუძლია მოქალაქეს
პოლიტიკაში წარმოჩენა? (სამოქ. მკ.რ. 2, 3, 4,) საზოგადოებრივი ინტერესების

co
პოლიტიკაში წარმოჩენა
რესურსი/აქტივობა: პარაგრაფი N7, გვ. 77-82, რა არის და ვის ეხება პოლიტიკა?
(სამოქ. მკ.რ. 2, 3, 4,)
პოლიტიკის არსი
აქტივობა N4, N5, N6
როლური თამაში, დებატები, „მსოფლიო კაფე“

დეკლარატიულ, 1. რას ნიშნავს პოლიტიკური პროცესები?

პირობისეულ და 2. რატომ ახდენს გავლენას პოლიტიკური პროცესები
პროცედურულ ადამიანის ყოველდღიურ ცხოვრებაზე?
ცოდნაზე 3. როგორ წარმოვაჩინოთ კომიქსის საშუალებით

't
ორიენტირებული
შეკითხვები
პოლიტიკური პროცესების მნიშვნელობა და მისი
გავლენა საზოგადოების ყოველდღიურ ცხოვრებაზე?
მოსწავლეების მხრიდან კომპლექსური დავალების პრეზენტაციის პროცესში
on
მასწავლებლის მიერ დასმული შეკითხვები:
• აღწერე, როგორ წარიმართა დავალებაზე მუშაობის პროცესი;
• აღწერე, რა პროდუქტი შექმენი;
• რა საკითხს შეეხება შენ მიერ მომზადებული დავალება?
• ახსენი, რატომ შექმენი კომიქსი? რისი თქმა გინდოდა მისი საშუალებით?
• რატომ ფიქრობ, რომ შენ მიერ შექმნილი დავალება კომიქსი?
• შენი აზრით, ვინ უნდა დაინტერესდეს შენ მიერ შექმნილი კომპლექსური
დავალებით და რატომ?
D

• რა დაბრკოლებებს წაააწყდი დავალებაზე მუშაობის პროცესში?

• რას გააკეთებდი სხვაგვარად, ახლა რომ იწყებდე დავალებაზე მუშაობას?
• მსგავსი ფორმის ან შინაარსის დავალება სხვა დროს თუ შეგისრულებია?
• შენი აზრით, რით ჰგავს შენი დავალება თანაკლასელების მიერ შესრულებულ
დავალებას?
 გრძელვადიანი მიზანი საკითხი/ქვესაკითხები საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები შუალედური სასწავლო მიზანი
ხელისუფლების დანაწილება;
სამიზნე ცნება და მასთან ადამიანის უფლებები როგორ წარმოვაჩინო ხელისუფლების

დაკავშირებული მკვიდრი
წარმოდგენები
დემოკრატია (ადამიანის
უფლებები, სამართლებრივი
დოკუმენტები, დემოკრატიის
პრინციპები)
py
ქვეცნებები: დანაწილების პრინციპი ინფოგრაფიკის კომპლექსური დავალების
ძალაუფლების ვერტიკალური და მეშვეობით? პირობა
ჰორიზონტალური დანაწილება
I ეტაპი: კომპლექსური დავალების ფორმა წარმოიდგინეთ, რომ ხართ
ნაბიჯი 1. არასათავრობო ორგანიზაციის
თანამშრომელი. ორგანიზაციის
რესურსი/აქტივობა: მიზნებიდან გამომდინარე,

co
(მოქ.საშ.1,2,3,4) ცდილობთ, აამაღლოთ
1. ყველა ადამიანი იბადება რეკომენდაცია: საზოგადოებრის ცნობიერება
თავისუფალი და თანასწორი, https://ka.termotools.com/5326-how-to-create-infographics-online.html – როგორ სახელმწიფოში ძალაუფლების
საკუთარი ღირსებითა და შევქმნათ ინფოგრაფიკა? დანაწილების ფორმებისა
უფლებებით; და მნიშვნელობის შესახებ.
2. ადამიანს აქვს სამოქალაქო- დეკლარატიულ, პირობისეულ 1. რა არის ინფოგრაფიკა? ამისთვის უნდა მოამზადოთ
პოლიტიკური, სოციალურ- და პროცედურულ ცოდნაზე 2. რატომ იქმენება ინფოგრაფიკა? ინფოგრაფიკა.
ეკონომიკური და ორიენტირებული შეკითხვები 3. როგორ შევქმნა ინფოგრაფიკა?
კოლექტიური უფლებები; ინფოგრაფიკაში თვალნათლივ
საქართველოს კონსტიტუცია წარმოაჩინეთ:
და საერთაშორისო
დოკუმენტები
(დეკლარაციები,
't
II ეტაპი: კომპლექსური დავალების შინაარსი
ნაბიჯი 1 ძალაუფლების დანაწილების რა მექანიზმები არსებობს სახელმწიფოში?
(დემ.მკ.წ. 4)
• ძალაუფლების დანაწილების
რა მექანიზმები არსებობს
სახელმწიფოში? (დემ.მკ.წ. 4)
on
კონვენციები) ამ უფლებების რესურსი/აქტივობა: პარაგრაფი N8, გვ. 83-92, პოლიტიკა და სახელმწიფო • რა მნიშვნელობა აქვს
დაცვას უზრუნველყოფს; ძალაუფლების დანაწილება ძალაუფლების დანაწილების
3. დემოკრატიულ პრინციპს დემოკრატიული
საზოგადოებაში/ აქტივობა N8, N9, 11 სახელმწიფოსთვის?(დემ. მკ.წ. 4)
სახელმწიფოში ადამიანის ასოციაციური რუკა, ვიდეორესურსის ჩვენება, ჩვენება-განხილვა, ინფორმაციის • როგორ უწყობს ძალაუფლების
უფლებები უმთავრესი მოძიება დანაწილება ადამიანის უფლებე­
ღირებულებაა; ბის დაცვას ხელს? რო­გორ
დეკლარატიულ, 4. რას ნიშნავს ძალაუფლების დანაწილება აისახება ეს ცალკეული ადამია­
D

პირობისეულ და სახელმწიფოში? ნების ცხოვრებაზე? (განიხილეთ

პროცედურულ ცოდნაზე 5. რატომ ნაწილდება ძალაუფლება სახელმწიფოში? პარაგრაფში მოცემული
49

ორიენტირებული 6. როგორ ავსახო მიღებული ინფორმაცია მაგალითები) (დემ.მკ.წ. 1, 3, 2.)

შეკითხვები ინფოგრაფიკის სახით?
50
4. დამოკრატია ეფუძნება ნაბიჯი 2 რა მნიშვნელობა აქვს ძალაუფლების დანაწილების პრინციპს
ფუნდამენტურ პრინციპებს დემოკრატიული სახელმწიფოსთვის?(დემ. მკ.წ. 4)
(თანასწორობა, კანონის

py
უზენაესობა, გამჭვირვალობა, რესურსი/აქტივობა: პარაგრაფი N8, გვ. 83-92, პოლიტიკა და სახელმწიფო
ხელისუფლების დანაწილება, სახელმწიფოს მოწყობის ფორმები
სამართლიანი არჩევნები,
პასუხისმგებლობა, აქტივობა N 3, N 5, N7
ინკლუზიურობა, წყვილებში მუშაობა.
არაძალადობრივი
მეთოდებით მოქმედება, დეკლარატიულ, 1. რას გულისხმობს ძალაუფლების დანაწილების პრინციპი?

co
ტოლერანტობა), პირობისეულ და 2. რატომ არის მნიშვნელოვანი ძალაუფლების დანაწილება
რომელთა დაცვის გარეშეც პროცედურულ დემოკრატიული სახელმწიფოს განვითარების პროცესში?
დემოკრატიული სახელმწიფო ცოდნაზე 3. როგორ წარმოვაჩინო ძალაუფლების დანაწილების
ფუნქციონირებას ვერ ორიენტირებული პრინციპის მნიშვნელობა დემოკრატიულ სახელმწიფოში
შეძლებს. შეკითხვები ინფოგრაფიკის სახით?

ნაბიჯი 3 როგორ უწყობს ძალაუფლების დანაწილება ადამიანის უფლებების დაცვას

ხელს? როგორ აისახება ეს ცალკეული ადამიანების ცხოვრებაზე? (განიხილეთ
პარაგრაფში მოცემული მაგალითები) (დემ.მკ.წ. 1, 3, 2.)

't
რესურსი/აქტივობა: პარაგრაფი N2.2 – პოლიტიკა და სახელმწიფო

აქტივობა N4, N6.

on
დისკუსია, დებატი, შემთხვევის განხილვა

დეკლარატიულ, 1. რა როლი აქვს ძალაუფლების დანაწილებას ადამიანის

პირობისეულ და უფლებების დაცვის პროცესში?
პროცედურულ 2. რატომ აისახება ძალაუფლების დანაწილება ადამიანის
ცოდნაზე ყოველდღიურ ცხოვრებაზე ?
ორიენტირებული 3. როგორ წარმოვაჩნოთ ძალაუფლების დანაწილების
შეკითხვები მნიშვნელობა ადამიანის უფლებების დაცვაზე
D
ინფოგრაფიკის მეშეობით?
 მოსწავლეების მხრიდან კომპლექსური დავალების პრეზენტაციის პროცესში
მასწავლებლის მიერ დასმული შეკითხვები:
• აღწერე, როგორ წარიმართა დავალებაზე მუშაობის პროცესი;

py
• აღწერე, რა პროდუქტი შექმენი;
• რა საკითხს შეეხება შენ მიერ მომზადებული დავალება?
• ახსენი, რატომ შექმენი ინფოგრაფიკა? რისი თქმა გინდოდა მისი საშუალებით?
• შენი აზრით, ვინ უნდა დაინტერესდეს შენ მიერ შექმნილი კომპლექსური
დავალებით და რატომ?
• რა დაბრკოლებებს წაააწყდი დავალებაზე მუშაობის პროცესში?
• რას გააკეთებდი სხვაგვარად, ახლა რომ იწყებდე დავალებაზე მუშაობას?

გრძელვადიანი მიზანი
სამიზნე ცნება და მასთან
დაკავშირებული მკვიდრი
წარმოდგენები
co
• მსგავსი ფორმის ან შინაარსის დავალება სხვა დროს თუ შეგისრულებია?
• შენი აზრით, რით ჰგავს შენი დავალება თანაკლასელების მიერ შესრულებულ
დავალებას?
საკითხი/ქვესაკითხები საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები შუალედური სასწავლო მიზანი
პოლიტიკური იდეოლოგიები,
პოლიტიკური რეჟიმები როგორ გადმოვცე პოლიტიკური კომპლექსური დავალების
ქვეცნებები: იდეოლოგიებისა და რეჟიმების პირობა
ტოტალიტარიზმი გავლენა საზოგადოებაზე
ავტორიტარიზმი დოკუმენტური ვიდეორგოლით?
დემოკრატიის პრინციპები, ადამიანის

დემოკრატია (ადამიანის
უფლებები, სამართლებრივი
't
უფლებები.
კომპლექსური დავალების დამუშავების ეტაპები (რესურსები, აქტივობები):
I ეტაპი: კომპლექსური დავალების ფორმა
წარმოიდგინეთ, რომ
ქმნით დოკუმენტურ ფილმს
on
დოკუმენტები, დემოკრატიის ნაბიჯი 1. ნიმუშის განხილვა; რეკომენდაციები ციფრული პროდუქტის შექმნასთან საზოგადოებაზე პოლიტიკური
პრინციპები) დაკავშიორებით; იდეოლოგიებისა და რეჟიმების
(მოქ.საშ.1,2,3,4) გავლენის შესახებ. ფილმის
1. ყველა ადამიანი იბადება რესურსი/აქტივობა: მეშვეობით გსურთ დააფიქროთ
თავისუფალი და თანასწორი, დოკუმენტური ფილმის/ვიდეოს ნიმუშები: საზოგადოება იმაზე, თუ
საკუთარი ღირსებითა და ნიმუში N1: https://www.youtube.com/watch?v=kxTD90_NyJQ როგორ აისახებოდა სხვადახვა
უფლებებით; ნიმუში N2: https://www.youtube.com/watch?v=JwbGeslgckA ისტორიულ პერიოდში
D
ციფრული მედეგობის სახელმძღვანელო, 69-78 გვ. https://rm.coe.int/digital-resis­ დამკვიდრებული იდეოლოგიები
tance-handbook-kat-georgian/1680a4a71b ადამიანის უფლებზე.
51
52
2. ადამიანს აქვს სამოქალაქო- დეკლარატიულ, პირობი­სეულ 1. რა არის დოკუმენტური ვიდეო? დოკუმენტურ ფილმში
პოლიტიკური, სოციალურ- და პროცე­დურულ ცოდნაზე 2. რა მიზნით იქმნება დოკუმენტური ვიდეო? თვალნათლივ წარმოაჩინეთ:
ეკონომიკური და ორიენტირებული შეკითხვები 3. როგორ შევქმნა დოკუმენტური ვიდეო? • როგორ აისახებოდა

py
კოლექტიური უფლებები; განსხვავებული პოლიტიკური
საქართველოს კონსტიტუცია იდეოლოგიის დამკვიდრების
II ეტაპი: კომპლექსური დავალების შინაარსი
და საერთაშორისო მცდელობა სხვადასხვა
დოკუმენტები პერიოდში ადამიანის
ნაბიჯი 1: როგორ აისახებოდა განსხვავებული პოლიტიკური იდეოლოგიის
(დეკლარაციები, უფლებებზე? (დემოკ. მკ.წ. 1, 2,
დამკვიდრების მცდელობა სხვადასხვა პერიოდში ადამიანის უფლებებზე?
კონვენციები) ამ უფლებების მდგ. გან. მკ.წ. 1,2)
(დემოკ. მკ.წ. 1, 2, მდგ. გან. მკ.წ. 1,2)
დაცვას უზრუნველყოფს; • რა გავლენის მოხდენა შეუძლია

co
3. დემოკრატიულ სხვადასხვა პოლიტიკური
რესურსი/აქტივობა: პარაგრაფი N9, გვ. 93-106, იდეოლოგიები – ხედვები
საზოგადოებაში/ რეჟიმის დამკვიდრებას
საზოგადოების განვითარებასთან დაკავშირებით
სახელმწიფოში ადამიანის დემოკრატიულ პრინციპებზე,
უფლებები უმთავრესი როგორც ადგილობრივ, ისე
აქტივობა N1, N2, N3, N4, N5, N6, N7, N8
ღირებულებაა საერთაშორისო დონეზე?
დისკუსია, დებატი.
4. დემოკრატია ეფუძნება (დემოკ. მკ.წ. 3, 4, მდგ. გან. მკ.წ.
ფუნდამენტურ პრინციპებს 1,2)
დეკლარატიულ, 1. რა არის იდეოლოგია? რომელი იდეოლოგიებია/იყო
(თანასწორობა, კანონის
პირობისეულ და წამყვანი თანამედროვე და უახლესი ისტორიული
უზენაესობა, გამჭვირვალობა,
პროცედურულ წარსულის პერიოდში?
ხელისუფლების დანაწილება,
სამართლიანი არჩევნები,
პასუხისმგებლობა,
ინკლუზიურობა,
't
ცოდნაზე
ორიენტირებული
შეკითხვები
2. რა მიზნით და როგორ ცდილობენ ამა თუ იმ
იდეოლოგიის მომხრეები მხარდამჭერების მოძიებას?
3. როგორ წარმოვაჩინო იდეოლოგიების გავლენა
დოკუმენტური ვიდეოს მეშვეობით?
on
არაძალადობრივი ნაბიჯი 2. რა გავლენის მოხდენა შეუძლია სხვადასხვა პოლიტიკური რეჟიმის
მეთოდებით მოქმედება, დამკვიდრებას დემოკრატიულ პრინციპებზე, როგორც ადგილობრივ, ისე
ტოლერანტობა), საერთაშორისო დონეზე? (დემოკ. მკ.წ. 3, 4, მდგ. გან. მკ.წ. 1,2)
რომელთა დაცვის გარეშეც
დემოკრატიული სახელმწიფო რესურსი/აქტივობა: პარაგრაფი N9, გვ. 93-106, პოლიტიკური რეჟიმები
ფუნქციონირებას ვერ
შეძლებს. აქტივობა N8, N10, N12.
დისკუსია, ჯგუფური მუშაობა, ფილმის ჩვენება-განხილვა
D
 მდგრადი განვითარება (მოქ. დეკლარატიულ, 1. რას წარმოადგენს პოლიტიკური რეჟიმის?
საშ.3) პირობისეულ და 2. როგორ აისახება ესათუის პოლიტიკური რეჟიმი
1. რესურსების მოხმარებისას პროცედურულ ინდივიდზე, საზოგადოებაძე?

py
მნიშვნელოვანია ცოდნაზე 3. როგორ წარმოვაჩინო რეჟიმების ლოკალლური
საზოგადოების ინტერესებისა ორიენტირებული და გლობალური გავლენა დოკუემენტური ფილმის
და მომავლის პერსპექტივის შეკითხვები საშუალებით?
გათვალისწინება;
2. ლოკალურ ქმედებებს მოსწავლეების მხრიდან კომპლექსური დავალების პრეზენტაციის პროცესში
გლობალური შედეგები დასმული შეკითხვები:
მოსდევს (მაგალითად, • აღწერე, როგორ წარიმართა დავალებაზე მუშაობის პროცესი;

co
გარემოზე ზრუნვა ერთი • აღწერე, რა პროდუქტი შექმენი;
შეხედვით უმნიშვნელო • რა საკითხს შეეხება შენ მიერ მომზადებული დავალება?
მოქმედებებით იწყება (მაგ., • ახსენი, რატომ შექმენი დოკუმენტური ვიდეო? რისი თქმა გინდოდა მისი
ნაგვის ძირს არდაყრა, საშუალებით?
პოლიეთილენის პარკზე • შენი აზრით, ვინ უნდა დაინტერესდეს შენ მიერ შექმნილი კომპლექსური
უარის თქმა)). დავალებით და რატომ?
• რა დაბრკოლებებს წაააწყდი დავალებაზე მუშაობის პროცესში?
• რას გააკეთებდი სხვაგვარად, ახლა რომ იწყებდე დავალებაზე მუშაობას?
• მსგავსი ფორმის ან შინაარსის დავალება სხვა დროს თუ შეგისრულებია?
• შენი აზრით, რით ჰგავს შენი დავალება თანაკლასელების მიერ შესრულებულ

გრძელვადიანი მიზანი
't
დავალებას?

საკითხი/ქვესაკითხები საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები: შუალედური სასწავლო მიზანი

on
- პოლიტიკური იდეები როგორ ავსახო მოხსენებაში
სამიზნე ცნება და მასთან - პოლიტიკური რეჟიმები პოლიტიკური იდეების ინდივიდებზე კომპლექსური დავალების
დაკავშირებული მკვიდრი ქვეცნებები: ზეგავლენა? პირობა
წარმოდგენები ინდივიდი, იდენტობა, კოლექტიური
იდენტობა, ისტორიული მეხსიერება.
D
53
54
საზოგადოება (პიროვნება,
ინდივიდი, სოციალიზაცია)
(მოქ.საშ.1, 2, 4)
1. ადამიანი არის
პიროვნება, საკუთარი
მსოფლმხედველობითა
(იდეები, ღირებულებები)
და მისწრაფებებით; მას
აქვს საკუთარი პიროვნების
თავისუფალი განვითარების
უფლება;
2. ადამიანს გააჩნია სხვადასხვა
(ფიზიოლოგიური,
უსაფრთხოების, სოციალური
კონტაქტების და სხვა)
მოთხოვნილებები, რომელთა
დაკმაყოფილების გარეშე
ის ვერ შეძლებს პიროვნულ
განვითარებას;
3. სხვა ადამიანებთან/
სოციალურ ჯგუფებთან
/ინსტიტუციებთან
ურთიერთობა ადამიანს
on
პიროვნულ განვითარებაში
უწყობს ხელს;
4. ასერტულობა (ადამიანის
უნარი თამამად გამოხატოს
საკუთარი აზრი სხვისი
შეურაცხყოფის გარეშე)
ხელს უწყობს პიროვნების
და სოციუმის ჰარმონიულ
D
ურთიერთობას.
კომპლექსური დავალების დამუშავების ეტაპები (რესურსები, აქტივობები): თქვენ ისტორიკოსი ხართ და
I ეტაპი: კომპლექსური დავალების ფორმა მიგიწვიეს კონფერენციაზე,
ნაბიჯი 1. რომელზედაც უნდა წარდგეთ
py
მოხსენებით „პოლიტიკური
რესურსი/აქტივობა: იდეების ზეგვალენა
რეკომენაციები მოხსენების მომზადებისთვის: https://rb.gy/vu44u ინდივიდზე“. გსურთ, თქვენი
გამოსვლით საზოგადოებას
ნიმუში: https://www.youtube.com/watch?v=M95ru_FDPZE დაანახოთ, როგორ აისახება
კითხვა-პასუხის, ვიდეო-რესურსის ჩვენება-განხილვა პოლიტიკური იდეები როგორც
ცალკეული ადამიანის, ისე
co
დეკლარატიულ, პირო­ბისეულ და 1. რა არის მოხსენება? მთელი საზოგადოების ან
პროცედუ­რულ ცოდნაზე ორიენტი­რებული 2. რა მიზნით კეთდება მოხსენება? მისი ცალკეული ჯგუფების
შეკითხვები 3. როგორ გავაკეთო მოხსენება? ცნობიერებასა და ქმედებებზე.
II ეტაპი: კომპლექსური დავალების შინაარსი მოხსენებაში ხაზგასმით
ნაბიჯი 1 წარმოაჩინეთ:
• რა როლს ასრულებს წარსულის გამოცდილება ადამიანის მიერ საკუთარი თავის რო­ • რა როლს ასრულებს წარსულის
მელიმე სოციალურ ჯგუფთან მიკუთვნებულობის გააზრებაში? (საზოგად. მკ.წ. 1, 2, 3) გამოცდილება ადამიანის
• როგორ აისახება კოლექტიური მეხსიერება პიროვნების განვითარებაზე? მიერ საკუთარი თავის
საზოგადოებისა და მისი წევრის ურთიერთობაზე? (საზოგად. მკ.წ. 1, 3) რომელიმე სოციალურ ჯგუფთან
't
რესურსი/აქტივობა: პარაგრაფი 10, გვ. 107-115, იდენტობა და კოლექტიური
მეხსიერება
მიკუთვნებულობის გააზრებაში?
(საზოგად. მკ.წ. 1, 2, 3)
• როგორ აისახება
კოლექტიური მეხსიერება
აქტივობა N1, N2, N3, N5, პიროვნების განვითარებაზე?
საერთო საკლასო დისკუსია, ასოციაციური რუკა, გონებრივი იერიში, ინფორმაციის საზოგადოებისა და მისი წევრის
მოძიება ურთიერთობაზე? (საზოგად.
მკ.წ. 1, 3)
დეკლარატიულ, 1. რა არის პიროვნული და კოლექტიური იდენტობა? რა • როგორ შეიძლება შეიცვალოს
პირობისეულ და დანიშნულება აქვთ მათ? ადამიანის მსოფლმხედველობა
პროცედურულ 2. რას ნიშნავს ისტორიული მეხსიერება? კონკრეტული იდეების
ცოდნაზე 3. როგორ ახდენს გავლენას ისტორიული მეხსიერება გავლენით? (საზოგად. მკ.წ. 1, 3)
ორიენტირებული ადამიანების კოლექტიურ იდენტობაზე?
შეკითხვები 4. როგორ წარმოვაჩინო კოლექტიური მეხსიერების
გავლენა ინდივიდზე მოხსენების საშუალებით?
 ნაბიჯი 2 როგორ შეიძლება შეიცვალოს ადამიანის მსოფლმხედველობა • როგორ შეიძლება
კონკრეტული იდეების გავლენით? (საზოგად. მკ.წ. 1, 3) უკავშირდებოდეს რადიკალიზმი
და ძალადობრივი ექსტრემიზმი

py
რესურსი/აქტივობა: სხვადასხვა პოლიტიკურ
იდეას და რა გავლენა
აქტივობა N2, N3, N6 შეიძლება ჰქონდეთ მათ
დისკუსია, შემთხვევების განხილვა ინდივიდზე, საზოგადოებასა და
სახელმწიფოზე? (საზოგად. მკ.წ.
დეკლარატიულ, 1. რა ახდენს გავლენას პიროვნების შეხედულებების 1, 2, 4)
პირობისეულ და ჩამოყალიბებაზე?

co
პროცედურულ ცოდნაზე 2. როგორ აისახება კონკრეტული იდეები ადამიანის
ორიენტირებული მსოფლმხედველობაზე?
შეკითხვები 3. როგორ ავსახო იდეების გავლენა ინდივიდზე
მოხსენების მეშვეობით?

ნაბიჯი N3
როგორ შეიძლება უკავშირდებოდეს რადიკალიზმი და ძალადობრივი ექსტრემიზმი
სხვადასხვა პოლიტიკურ იდეას და რა გავლენა შეიძლება ჰქონდეთ მათ
ინდივიდზე, საზოგადოებასა და სახელმწიფოზე? (საზოგად. მკ.წ. 1, 2, 4)

't
რესურსი/აქტივობა: პარაგრაფი 10, გვ. 107-115, რადიკალიზმი და ძალადობრივი
ექსტრემიზმი
on
აქტივობა N7, N8, N9, N10, N11,
დისკუსია, დებატი, ვიდეორესურსის ჩვენება-განხილვა, „აზროვნების სამი სკამი“.

დეკლარატიულ, 1. რა არის ძალადობრივი ექსტრემიზმი, რადიკალიზაცია?

პირობისეულ და 2. რატომ ერთვებიან ადამიანები რადიკალურ აქტივობებში?
პროცედურულ 3. როგორ წარმოვაჩინო მოხსენებაში და გავლენა
ცოდნაზე ორიენტი­ შეიძლება მოახდინოს რადიკალურმა იდეება
D
რებული შეკითხვები ადამიანებში გრძელვადიან პერსპერქტივაში?
55
56
მოსწავლეების მხრიდან კომპლექსური დავალების პრეზენტაციის პროცესში
მასწავლებლის მიერ დასმული შეკითხვები:
• აღწერე, როგორ წარიმართა დავალებაზე მუშაობის პროცესი;

py
• აღწერე, რა პროდუქტი შექმენი;
• რა საკითხს შეეხება შენ მიერ მომზადებული დავალება?
• ახსენი, რატომ შექმენი მოხსენება, რისი თქმა გინდოდა მისი საშუალებით?
• შენი აზრით, ვინ უნდა დაინტერესდეს შენ მიერ შექმნილი კომპლექსური
დავალებით და რატომ?
• რა დაბრკოლებებს წაააწყდი დავალებაზე მუშაობის პროცესში?
• რას გააკეთებდი სხვაგვარად, ახლა რომ იწყებდე დავალებაზე მუშაობას?

co
• მსგავსი ფორმის ან შინაარსის დავალება სხვა დროს თუ შეგისრულებია?
• შენი აზრით, რით ჰგავს შენი დავალება თანაკლასელების მიერ შესრულებულ
დავალებას?
გრძელვადიანი მიზანი საკითხი/ქვესაკითხები საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები შუალედური სასწავლო მიზანი
კორუფცია და მისი შედეგები როგორ წარმოვაჩინო კორუფციის არსი
სამიზნე ცნება და მასთან ქვეცნებები: და მისი შედეგები საინფორმაციო
დაკავშირებული მკვიდრი ნეპოტიზმი, ქრთამი, ძალაუფლების ბროშურით? კომპლექსური დავალების
წარმოდგენები ბოროტად გამოყენება პირობა
მდგრადი განვითარება (მოქ. კომპლექსური დავალების დამუშავების ეტაპები (რესურსები, აქტივობები): წარმოიდგინეთ, რომ საჯარო
საშ.3)
1. რესურსების მოხმარებისას
მნიშვნელოვანია
საზოგადოების ინტერესებისა
't
I ეტაპი: კომპლექსური დავალების ფორმა
ნაბიჯი 1.

რესურსი/აქტივობა: ასოციაციური რუკა, ნიმუშის განხილვა

სამსახურის თანამშრომელი
ხარ და თქვენი მოვალეობაა,
თანამშრომლებს გააცნოთ
ინფორმაცია კორუფციისა
on
და მომავლის პერსპექტივის ნიმუში N 1 https://socialjustice.org.ge/ka/products/sainformatsio-broshura-shromis-pirobebi­ და მის შედეგების
გათვალისწინება; sa -da-usafrtkhoebis-datsvaze-zedamkhedvelobis-ganmakhortsielebeli-utsqebebi შესახებ. ინფორმაციის
2. ლოკალურ ქმედებებს გასავრცელებალად
გლობალური შედეგები დეკლარატიულ, პირობისეულ 1. რა არის საინფორმაციო ბროშურა? გადაწყვიტეთ, მოამზადოთ
მოსდევს (მაგალითად, გარე­ და პროცედურულ ცოდნაზე 2. რა დროს იქმნება საინფორმაციო ბროშურა? საინფორმაციო ბროშურა.
მოზე ზრუნვა ერთი შეხედვით ორიენტირებული შეკითხვები 3. როგორ შევქმნა საინფორმაციო ბროშურა?
უმნიშვნელო მოქმედებებით
D
იწყება (მაგ., ნაგვის ძირს
არდაყრა, პოლიეთილენის
პარკზე უარის თქმა)).
 II ეტაპი: კომპლექსური დავალების შინაარსი ბროშურაში თვალნათლივ
ნაბიჯი N1: რა მნიშვნელობა აქვს სახელმწიფოს რესურსების გონივრულად და წარმოადგინეთ:
მართლზომიერად ხარჯვას? (მდგ.გან. მკ.წ. 1) • რა მნიშვნელობა აქვს

py
სახელმწიფოს რესურსების
რესურსი/აქტივობა: პარაგარაფი N11, გვ. 116-127, „ვინ და როგორ ახორციელებს გონივრულად და
პოლიტიკას“, „კორუფცია“ მართლზომიერად ხარჯვას?
(მდგ.გან. მკ.წ. 1)
აქტივობა N13: • რა გავლენის მოხდენა შეუძლია
დისკუსია, „პრობლემების ხე“ თუნდაც წვრილმან კორუფციას
კონკრეტულ სტრუქტურებზე,

co
დეკლარატიულ, 1. რა იგულისხმება (სახელმწიფო რესურსებში? მათში დასაქმებულ
პირობისეულ და 2. როგორ და რატომ უნდა დაიხარჯოს რესურსები ინდივიდებზე, საზოგადოებაზე?
პროცედურულ მიზნობრივად და გონივრულად? (მდგ.გან. მკ.წ. 2)
ცოდნაზე 3. როგორ აისახება რესურსების არაგონივრული • როგორ აისახება კორუფციის
ორიენტირებული ხარჯვა კონკრეტული სტრუქტურის ან სახელმწიფოს შედეგები ცალკეული ქვეყნის
შეკითხვები განვითარებაზე? ეკონომიკურ განვითარებაზე?
4. როგორ ავსახო მიღებული ინფორმაცია კომპლექსური მსოფლიოზე? (მდგ.გან. მკ.წ. 2)
დავალების პროდუქტის სახით?

ნაბიჯი N2: რა გავლენის მოხდენა შეუძლია თუნდაც წვრილმან კორუფციას კონკრე­ტულ

't
სტრუქტურებზე, მათში დასაქმებულ ინდივიდებზე, საზოგადოებაზე? (მდგ.გან. მკ.წ. 2)

რესურსი/აქტივობა: პარაგარაფი N11, გვ. 116-127, „კორუფცია“

on
აქტივობა N12; 13; 14; 16; 17
ქეისების განხილვა, ილუსტრაციის განხილვა, დისკუსია

დეკლარატიულ, 1. რა არის კორუფცია?

პირობისეულ და 2. რა ფორმებით შეიძლება გამოიხატებოდეს კორუფცია?
პროცედურულ 3. რას ნიშნავს წვრილმანი კორუფცია?
ცოდნაზე 4. რა გავლენის მოხდენა შეუძლია კორუფციას გარემოზე?
D

ორიენტირებული 5. როგორ ავსახო მიღებული ინფორმაცია კომპლექსური

შეკითხვები დავალების პროდუქტში?
57
58
ნაბიჯი N3: როგორ აისახება კორუფციის შედეგები ცალკეული ქვეყნის ეკონომიკურ
განვითარებაზე? მსოფლიოზე? (მდგ.გან. მკ.წ. 2)

py
რესურსი/აქტივობა: პარაგარაფი N11, გვ. 116-127, „კორუფცია“

აქტივობა N12; 13;

ქეისების განხილვა, ილუსტრაციის განხილვა, დისკუსია, ინფორმაციის მოძიება.

დეკლარატიულ, პი­ 1. რა გავლენა აქვს კორუფციას ქვეყნის ეკონომიკურ გავლენაზე?

რო­­ბისეულ და პრო­ 2. როგორ აისახება ცალკეული ქვეყნების ეკონომიკური

co
ცე­დურულ ცოდნაზე კრიზისები მსოფლიოზე?
ორიენ­ტირებული 3. როგორ წარმოვაჩინო მიღებული ინფორმაცია
შეკითხვები კომპლექსური დავალების პროდუქტში?

მოსწავლეების მხრიდან კომპლექსური დავალების პრეზენტაციის პროცესში

მასწავლებლის მიერ დასმული შეკითხვები:
• აღწერე, როგორ წარიმართა დავალებაზე მუშაობის პროცესი;
• აღწერე, რა პროდუქტი შექმენი;
• რა საკითხს შეეხება შენ მიერ მომზადებული დავალება?
• ახსენი, რატომ შექმენი საინფორმაციო ბროშურა? რისი თქმა გინდოდა მისი

't
საშუალებით?
• შენი აზრით, ვინ უნდა დაინტერესდეს შენ მიერ შექმნილი კომპლექსური
დავალებით და რატომ?
on
• რა დაბრკოლებებს წაააწყდი დავალებაზე მუშაობის პროცესში?
• რას გააკეთებდი სხვაგვარად, ახლა რომ იწყებდე დავალებაზე მუშაობას?
• მსგავსი ფორმის ან შინაარსის დავალება სხვა დროს თუ შეგისრულებია?
• შენი აზრით, რით ჰგავს შენი დავალება თანაკლასელების მიერ შესრულებულ
დავალებას?
გრძელვადიანი მიზანი საკითხი/ქვესაკითხები საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები შუალედური სასწავლო მიზანი
ჩართულობის იურიდიული მექანზმები, როგორ წარმოვაჩინო მოქალაქეობის
D
სამიზნე ცნება და მასთან ქვეცნებები: მონაწილეობის ფორმები და მათი კომპლექსური დავალების
დაკავშირებული მკვიდრი პირდაპირი და არაპირდაპირი მნიშვნელობა სოციალური რეკლამის პირობა
წარმოდგენები დემოკრატია; საშუალებით?
 სამოქალაქო მონაწილეობა კომპლექსური დავალების დამუშავების ეტაპები (რესურსები, აქტივობები): წარმოიდგინეთ, რომ
(მოქ.საშ.2,4) ადგილობრივი თვითმმარ­
1. დემოკრატიული I ეტაპი: კომპლექსური დავალების ფორმა თველობის წარმომადგენელი

py
საზოგადოება არის ნაბიჯი 1. ხართ და თვითმმართველობაში
სამოქალაქო საზოგადოება მოქალაქეთა მონაწილეობის
რომელიც აქტიური რესურსი/აქტივობა: ხარისხის გაზრდის მიზნით
მოქალაქეებისგან შედგება; სოციალური რეკლამის განმარტება: https://1tv.ge/organizatsia/reklama/ გადაწყვიტეთ, შექმნათ სოციალური
2. სამოქალაქო მონაწილეობა სოციალური რეკლამის ნიმუში N1: https://www.youtube.com/watch?v=cqetezG3Z2w რეკლამა თემაზე „მოქალაქეთა
საზოგადოებრივ ნიმუში N2: https://www.youtube.com/watch?v=XZbBBXzLnvo მონაწილეობის იურიდიული
საჭიროებებზე/ქვეყანაზე ნიმუშის განხილვა მექანიზმები“. გსურთ, რეკლამის
ზრუნვის საშუალებაა; მეშვეობით მოსახლეობას

co
3. აქტიური მოქალაქეები დეკლარატიულ, პირო­ 1. რა არის სოციალური რეკლამა? გააგებინოთ, როგორ შეუძლიათ
სხვადასხვა გზით ბისეულ და პრო­ცედუ­ 2. როდის და რა მიზნით იქმნება სოციალური რეკლამა? ჩაერთონ მათთვის მნიშვნელოვან
(სოციალური პროექტების რულ ცოდ­ნაზე ორიენ­ 3. როგორ შევქმნა სოციალური რეკლამა? საკითხებთან დაკავშირებით
დაგეგმვა-განხორციელებით, ტირე­ბული შე­კითხვები გადაწყვეტილების მიღების
მოხალისეობრივი პროცესში.
საქმიანობით, II ეტაპი: კომპლექსური დავალების შინაარსი
ადვოკატირებით, ნაბიჯი N1. რატომ უნდა მიიღოს მონაწილეობა მოქალაქემ საზოგადოებრივი სოციალურ რეკლამაში
ლობირებით) ზრუნავენ პრობლემების გადაჭრაში? როგორ აისახება მოქალაქეთა აქტიურობის ხარისხი თვალნათლივ წარმოადგინეთ:
საზოგადოებრივი ქვეყნის განვითარებაზე? (სამოქ. მონაწ. მკ.წ 1, 2, 3) • რატომ უნდა მიიღოს
პრობლემების
მოგვარებაზე. ამ დროს
ისინი თანამშრომლობენ

't
რესურსი/აქტივობა: პარაგრაფი, გვ. 128-145, N12 აქტიური მოქალაქეობა,
არასამთავრობო ორგანიზაციები, მედია;
მონაწილეობა მოქალაქემ
საზოგადოებრივი პრობლემების
გადაჭრაში? როგორ
on
ერთმანეთთან, აქტივობა N1, N2, N3, N4, N5, N6, N7, N9 აისახება მოქალაქეთა
საზოგადოებრივ დისკუსია, სიტუაციების განხილვა, ვიდეორესურსის ჩვენება-განხილვა. აქტიურობის ხარისხი ქვეყნის
ინსტიტუტებთან, განვითარებაზე? (სამოქ. მონაწ.
არასამთავრობო მკ.წ 1, 2, 3)
დეკლარატიულ, 1. რას ნიშნავს აქტიური მოქალაქეობა, რომელი პრობლემების
ორგანიზაციებთან, • როგორ შეუძლია ცალკეულ
პირობისეულ და მოგვარება შეუძლიათ აქტიურ მოქალაქეებს?
სახელმწიფო ადამიანს ან ადამიანთა
პროცედურულ 2. რა გავლენას ახდენს მოქალაქეთა ჩართულობა
სტრუქტურებთან; ჯგუფს წვლილი შეიტანოს
ცოდნაზე საზოგადოებაში არსებული პრობლემების მოგვარების
4. სამოქალაქო მონაწილეობის ადგილობრივ ან ცენტრალურ
ორიენტირებული პროცესზე?
D

დროს მნიშვნელოვანია სხვა მმართველობაში? (სამოქ.

შეკითხვები 3. როგორ შეიძლება სოციალურ რეკლამაში აქტიური
ადამიანების ინტერესების მონაწ. მკ.წ 3, 4; 5)
მოქალაქეობის როლის წარმოჩენა?
59

გათვალისწინება;
60
5. სამოქალაქო მონაწილეობა ნაბიჯი N2 როგორ შეუძლია ცალკეულ ადამიანს ან ადამიანთა ჯგუფს წვლილი • რა სამართლებრივი
გამორიცხავს ძალადობრივ შეიტანოს ადგილობრივ ან ცენტრალურ მმართველობაში? (სამოქ. მონაწ. მკ.წ 3, 4; 5) მექანიზმები არსებობს
ქმედებებს. მოქალაქეთა ჩართულობის

py
რესურსი/აქტივობა: გაზრდისთვის და რა
მნიშვნელობის არის
აქტივობა N10, N11,N12, N13, N14, N15, N16, N17, N18, N19. თითოეული მათგანი, როგორც
ინფორმაციის მოძიება, დისკუსია. მოქალაქეებისთვის, ისე
სახელმწიფოსთვის? (სამოქ.
დეკლარატიულ, 1. რას ნიშნავს სახელმწიფოს საქმიანობაში მონაწილეობა? მონაწ. მკ.წ 3, 5)
პირობისეულ და 2. რატომაა საჭირო მოქალაქეების ჩართულობა

co
პროცე­დურულ ადგილობრივი თუ ცენტრალური ხელისუფლების
ცოდ­­ნაზე ორიენ­ საქმიანობაში?
ტი­რე­ბული 3. როგორ წარმოვაჩინო მოქალაქეების მონაწილეობის
შეკითხვები ფორმები სოციალური რეკლამის დახმარებით?

ნაბიჯი N3
რა სამართლებრივი მექანიზმები არსებობს მოქალაქეთა ჩართულობის
გაზრდისთვის და რა მნიშვნელობის არის თითოეული მათგანი, როგორც
მოქალაქეებისთვის, ისე სახელმწიფოსთვის? (სამოქ. მონაწ. მკ.წ 3, 5)

't
რესურსი/აქტივობა: პარაგრაფი N12, გვ. 128-145, მოქალაქეთა ჩართულობის
იურიდიული მექანიზმები და ფორმები
on
აქტივობა N12, N13, N14, N15, N17
დისკუსია, სტატისტიკური მონაცემის ანალიზი

დეკლარატიულ, 1. რა სამართლებრივი მექანიზმები არსებობს

პირობისეულ მოქალაქეებისთვის მმართველობის პროცესში ჩასართავად?
და პროცე­დუ­ 2. როდის და რა მიზნით შეიძლება გამოვიყენო ესა თუ ის მექანიზმი?
რულ ცოდნაზე 3. რატომაა მნიშვნელოვანი ჩართულობის მექანიზმების ცოდნა
D
ორიენტი­რებუ­ მოქალაქეებისთვის?
ლი შეკითხვები 4. როგორ გადმოვცე სოციალური რეკლამის საშუალებით
მონაწილეობის იურიდიული მექანიზმები და მათი მნიშვნელობა
თითოეული მოქალაქისა და სახელმწიფოსთვის?
 მოსწავლეების მხრიდან კომპლექსური დავალების პრეზენტაციის პროცესში
მასწავლებლის მიერ დასმული შეკითხვები:
• აღწერე, როგორ წარიმართა დავალებაზე მუშაობის პროცესი;

py
• აღწერე, რა პროდუქტი შექმენი;
• რა საკითხს შეეხება შენ მიერ მომზადებული დავალება?
• ახსენი, რატომ შექმენი სოციალური რეკლამა? რისი თქმა გინდოდა მისი
საშუალებით?
• შენი აზრით, ვინ უნდა დაინტერესდეს შენ მიერ შექმნილი კომპლექსური
დავალებით და რატომ?
• რა დაბრკოლებებს წაააწყდი დავალებაზე მუშაობის პროცესში?

გრძელვადიანი მიზანი
სამიზნე ცნება და მასთან
დაკავშირებული მკვიდრი
წარმოდგენები
co
• რას გააკეთებდი სხვაგვარად, ახლა რომ იწყებდე დავალებაზე მუშაობას?
• მსგავსი ფორმის ან შინაარსის დავალება სხვა დროს თუ შეგისრულებია?
• შენი აზრით, რითი ჰგავს შენი დავალება თანაკლასელების მიერ შესრულებულ
დავალებას?
საკითხი/ქვესაკითხები საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები შუალედური სასწავლო მიზანი
კატაკლიზმები და მათი შედეგები როგორ წარმოვაჩინო ფეისბუქ პოსტის
ქვეცნებები: საშუალებით კატაკლიზმებისა და
ეკონომიკური კრიზისები საზოგადოებაზე მათი ზეგავლენის კომპლექსური დავალების
შეიარაღებული კონფლიქტები მნიშვნელობა? პირობა
ბუნებრივი კატასტროფები

მდგრადი განვითარება (მოქ.

საშ.3)
't
რადიკალიზაცია,
კომპლექსური დავალების დამუშავების ეტაპები (რესურსები, აქტივობები):
I ეტაპი: კომპლექსური დავალების ფორმა
წარმოიდგინეთ, რომ ხართ
სამოქალაქო აქტივისტი,
on
1. რესურსების მოხმარებისას ნაბიჯი 1. რომელიც მართავს სოციალური
მნიშვნელოვანია მედიის გვერდს. გსურთ,
საზოგადოების ინტერესებისა რესურსი/აქტივობა: თქვენი გვერდის საშუალებით
და მომავლის პერსპექტივის რეკომენდაციები ამბის საინტერესო თხრობასთან დაკავშირებით: https://digitaledu. საზოგადოება დააფიქროთ
გათვალისწინება; ge/blog/rogor-movyvet-ambavi-sainteresod/ კატაკლიზმებსა და მათ შესაძლო
ნიმუშის განხილვა შედეგებზე და სპეციალურად
დაწერილი პოსტით მოუწოდოთ
D

დეკლარატიულ, პირობისეულ 1. რა არის სოციალური მედიის პოსტი? მსგავსი შემთხვევების დროს

და პროცედურულ ცოდნაზე 2. რა დროს იქმნება მსგავსი პოსტები? გაერთიანებისკენ.
ორიენტირებული შეკითხვები 3. როგორ შევქმნა პოსტი?
61
62
2. ლოკალურ ქმედებებს II ეტაპი: კომპლექსური დავალების შინაარსი პოსტში თვალნათლივ
გლობალური შედეგები ნაბიჯი N1. რა გავლენას ახდენს გლობალური გამოწვევები ლოკალურ დონეზე წარმოაჩინეთ:
მოსდევს (მაგალითად, და პირიქით, როგორ შეიძლება ადგილობრივი შემთხვევები საერთაშორისო • რა გავლენას ახდენს

py
გარემოზე ზრუნვა ერთი კრიზისში გადაიზარდოს; (მდგრ. გან. 2) გლობალური გამოწვევები
შეხედვით უმნიშვნელო ლოკალურ დონეზე და
მოქმედებებით იწყება (მაგ., რესურსი/აქტივობა: პარაგრაფი N13, გვ. 146-162. პირიქით, როგორ შეიძლება
ნაგვის ძირს არდაყრა, „პოლიტიკა ადგილობრივ და საერთაშიროსო დონეზე“ ადგილობრივი შემთხვევები
პოლიეთილენის პარკზე • მსოფლიო გამოწვევები საერთაშორისო კრიზისში
უარის თქმა)). გადაიზარდოს; (მდგრ. გან. 2)
აქტივობა N1,N2 • რამდენად მნიშვნელოვანია

co
დისკუსია, ჯგუფური სამუშაო, „პრობლემების ხე“. საერთაშორისო გამოწვევების
პრევენციის ან მათთან
დეკლარატიულ, 1. რა ტიპის კრიზისები იჩენს თავს საერთაშორისო და გამკლავების მიზნით როგორც
პირობისეულ და ადგილობრივ დონეზე? ცალკეული ადამიანების, ისე
პროცედურულ 2. რა პრობლემებს წარმოშობს კრიზისული ადამიანთა ჯგუფებისა და
ცოდნაზე სიტუაციები? სახელმწიფოების რესურსების
ორიენტირებული 3. როგორ წარმოვაჩინო მიღებული ინფორმაცია გაერთიანება? რა მოხდებოდა,
შეკითხვები ფეისბუქპოსტის სახით? თუკი საზოგადოება არ
გაერთიანდებოდა მსგავსი
ნაბიჯი N2 რამდენად მნიშვნელოვანია საერთაშორისო გამოწვევების პრევენციის გამოწვევების საპასუხოდ? (მდგ.

't
ან მათთან გამკლავების მიზნით როგორც ცალკეული ადამიანების, ისე
ადამიანთა ჯგუფებისა და სახელმწიფოების რესურსების გაერთიანება? რა
მოხდებოდა, თუკი საზოგადოება არ გაერთიანდებოდა მსგავსი გამოწვევების
გან.1,2)
on
საპასუხოდ? (მდგ.გან.1,2)
რესურსი/აქტივობა: პარაგრაფი N13, გვ. 146-162, პოლიტიკა ადგილობრივ და
საერთაშიროსო დონეზე
• საერთაშორისო სტრუქტურები და ორგანიზაციები
• სხვა საერთაშორისო, არასამთავრობო ორგანიზაციები

აქტივობა N3, N5, N7, N9, N10, N11, N12.

დებატები, შემთხვევების ანალიზი, ვიდეორესურსის ჩვენება-განხილვა
D
 დეკლარა­ 1. რა სახის საერთაშორისო გამოწვევებთან გასამკლავებლად
ტიულ, ერთიანდებიან როგორც ცალკეული ადამიანთა ჯგუფები,
პირობი­სეულ ასავე სახელმწიფოები?

py
და პროცე­ 2. რატომ არის მნიშვნელოვანი რესურსების გაერთიანება
დურულ საერთაშორისო გამოწვევების პრევენციისა და მათთან
ცოდნაზე გასამკლავებლად?
ორიენტი­ 3. როგორ შეიძლება წარმოვაჩინო პოსტის სახით
რებული საერთაშორისო გამოწვევების წინააღმდეგ სახელწიფოების
შეკითხვები რესსურსების გაერთიანების მნიშვნელობა?

მოსწავლეების მხრიდან კომპლექსური დავალების პრეზენტაციის პროცესში

co
მასწავლებლის მიერ დასმული შეკითხვები:
• აღწერე, როგორ წარიმართა დავალებაზე მუშაობის პროცესი;
• აღწერე, რა პროდუქტი შექმენი;
• რა საკითხს შეეხება შენ მიერ მომზადებული დავალება?
• ახსენი, რატომ შექმენი პოსტი? რისი თქმა გინდოდა მისი საშუალებით?
• შენი აზრით, ვინ უნდა დაინტერესდეს შენ მიერ შექმნილი კომპლექსური
დავალებით და რატომ?
• რა დაბრკოლებებს წაააწყდი დავალებაზე მუშაობის პროცესში?
• რას გააკეთებდი სხვაგვარად, ახლა რომ იწყებდე დავალებაზე მუშაობას?

't
• მსგავსი ფორმის ან შინაარსის დავალება სხვა დროს თუ შეგისრულებია?
• შენი აზრით, რით ჰგავს შენი დავალება თანაკლასელების მიერ შესრულებულ
დავალებას?
on
D
63
რეკომენდაციები პარაგრაფების მიხედვით

რეკომენდაციები პარაგრაფების მიხედვით

თავი I

პარაგრაფი N 1 – რა არის მეწარმეობა

py
მოსწავლეები გაიაზრებენ რა არის მეწარმეობა, რითი განსხვავდება ის ბიზნესისგან, როგორ
შეიძლება პასუხობდეს ის ადამიანის მოთხოვნილებებს და თანამედროვე გამოწვევებს და
როგორ შეუძლია მეწარმეს საზოგადოების განვითარებაზე პოზიტიური გავლენის მოხდენა.
პარაგრაფი მოიცავს 9 საერთო-საკლასო აქტივობას, რომლებზე დაყრდნობითაც უნდა
მომზადდეს 1 კომპლექსური დავალება.

საკლასო
აქტივობა N
1.1.
1.2
რესურსი
co
მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
1.3 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
1.4 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
't
1.5 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
1.6 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
https://www.facebook.com/watch/?v=1567540306590467”
on

1.7 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა

1.8 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა https://bm.ge/ka/article/nokia-s-dagm-
asvlis-istoria--ratom-mouwia-finur-gigants-telefonebis-bazridan-gasvla/129891
1.9 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა

1.1 აქტივობა. აღნიშნული აქტივობის განხორციელებისას მნიშვნელოვანია, მასწავლებელი

D

მოსწვლეებს ესაუბროს თავისუფალი ბაზრის არსსა და მნიშვნელობაზე ადამიანის მოთ­

ხოვ­ნილებების დაკამაყოფილების პროცესში. პედაგოგმა მსჯელობა უნდა განავითაროს იმ
კუთხით, რომ ეკონომიკური უფლებების დაცვა ადამიანის თავისუფლად გავითარების ერთ-
ერთი მნიშვნელოვანი წინაპირობაა. თუმცა, უნდა გაიმიჯნოს თავისუფალი ეკონომიკის და
სახელმწიფო ზედამხედველობისგან აბსოლუტურად თავისუფალი ბაზრის ცნებები.

1.2. აქტივობა. აქტივობაში ჩამოთვლილი უნარების სათითაოდ განხილვამ შესაძლოა დიდი

დრო მოითხოვოს, ამიტომ, საჭიროებისამებს, მასწაველებელს შეუძლია, რომ მოცემული
უნარები მოსწავლეებთან ერთად განიხილოს მოკლედ და ზოგადი კონტექსტიდან.

64
 1.3. აქტივობა. მნიშვნელოვანია, მსჯელობის პროცესში მოსწავლეები მივიდნენ დასკვნამდე,
რომ მეწარმის მიერ გაწეული რისკი არაა წინასწარ გაკეთებული შეფასების გარეშე გაწეული
რისკი. არამედ, ესაა შესაძლებლობების კარგად გაანალიზებული ალბათობის შედეგად
მიღებული გადაწყვეტილება.

1.4 აქტივობა. მსჯელობისას საყურადღებოა, რომ მოსწავლეებმა დაინახონ განსხვავება

მეწარმეობასა და ტრადიციულ ბიზნესს შორის. მასწავლებელს შეუძლია მათ დაეხმაროს
მაგალითებით და განიხილოს, რომ სწორედ ინოვაციურობაა ის ერთ-ერთი ფაქტორი, რომელიც
მეწარმეს ტრადიციულ ბიზნესში ჩართული ადამიანისგან განასხვავებს.

py
პარაგრაფი N 2 – მეწარმეთა როლი საზოგადოებაში

მოსწავლეებს ეცოდინებათ, როგორ შეუძლია მეწარმეს საზოგადოების განვითარებაზე

პოზიტიური გავლენის მოხდენა.
პარაგრაფი მოიცავს 12 საერთო-საკლასო აქტივობას, რომლებზე დაყრდნობითაც უნდა

აქტივობა N
2.1
რესურსი
co
მომ­ზადდეს 1 კომპლექსური დავალება.

საკლასო

მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა

2.2 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
2.3 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
2.4 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
't
2.5 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
2.6 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა https://www.youtube.com/
watch?v=6vcl3EfsK_Q&list=PLDcfmZ0hw451UxCITXsDDTTOtP8HCmMAG&index=8
on

2.7 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა

https://www.youtube.com/watch?v=DwR8LfIttK0
2.8 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
2.9 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
https://www.sakpatenti.gov.ge/ka/page/113/
2.10 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
D

2.11 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა

2.12 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
https://forbes.ge/inphrastruqturuli-gamotsvevebi-da-shesadzleblobebi-adgilo-
brivi-themebisthvis

2.1 აქტივობა. ნოტიო ლოლუას ისტორიის განხილვისას მნიშვნელოვანია ყურადღება

გამახვილდეს იმაზე, რომ ნოტიომ სასწავლებლიდან დაბრუნების შემდეგ გახსნა მცირე ზომის
სამკერვალო (დაიწყო მეწარმეობა) და ამის შემდეგ მისი საქმიანობა გაფართოვდა და იგი
ცოდნას სხვა გოგოებსაც უზიარებდა, მისი სასწავლებლის მოსწავლეები კურსის პარალელურად

65
ქმნიდნენ და ყიდიდნენ საკუთარ ნამუშევრებს (მეწარმეობა), ხოლო სწავლის დასრულების
შემდეგ საკუთარ სოფლებსა თუ ქალაქებში აგრძელებდნენ მუშაობას.

2.6 და 2.7 აქტივობა. აღნიშნული ისტორიების მოსწავლეთათვის გაცნობა მიზნად ისახავს

არა მეწარმეობის მაგალითების ჩვენებას, არამედ იმ პოტენციური სფეროების, საქმიანობების
გამოკვეთას, რომელიც შეიძლება ინსპირაცია იყოს მეწარმეობის დასაწყებად. ამ აქტივობების
შემდეგ შეიძლება მოეწყოს დისკუსია და თავად მოსწავლეებმა იმსჯელონ, კიდევ რა მიმარ­
თულებით შეიძლება მეწარმეობის წამოწყება, განსაკუთრებული აქცენტი შეიძლება გაკეთდეს
სხვადასხვა კუთხისთვის დამახასიათებელ ტრადიციულ ხელსაქმესა ან მეურნეობის დარგებზე.

py
პარაგრაფი N3 – მეწარმეობის ტიპები

ამ პარაგრფარის გავლის შემდეგ მოსწავლეებს ეცოდინებათ სოციალური და მწვანე

მეწარმეობის არსი. ნახავენ, რა განსხვავებაა მეწარმეობის ამ ფორმებსა და ტრადიციულ ბიზ­
ნესს შორის. დაფიქრდებიან, როგორ შეიძლება მეწარმეობამ ხელი შეუწყოს საზოგადოებრივი
პრობლემების შემცირებას.
co
პარაგრაფი მოიცავს 6 საერთო-საკლასო აქტივობას, რომლებზე დაყრდნობითაც უნდა
მომზადდეს 1 კომპლექსური დავალება.

საკლასო რესურსი
აქტივობა N
3.1 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
https://www.youtube.com/watch?v=KipC-dM9PBQ
't
3.2 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
https://rb.gy/ud9u0
3.3 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
on

3.4 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა

3.5 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
http://www.seageorgia.ge/
3.6 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა

3.1 აქტივობა. მოცემული ვიდეორესურსის განხილვისას მასწავლებელმა მოსწავლეებთან

D

ყურადღება უნდა გაამახვილოს იმ ფაქტზე, რომ სოციალური საწარმო მეწარმეობის ის ფორმაა,

რომელიც მთავარ მიზნად თემში არსებული პრობლემის მოგვარებას ისახავს მიზნად. გარდა ამი­
სა, მნიშვნელოვანია აღინიშნოს ისიც, რომ, როგორც წესი, სოციალური საწარმოები იმ სფეროებ­
ში ფუნქციონირებენ, რომლებიც შესაძლოა ტრადიციული ბიზნესისთვის არც თუ ისე მომგებია­ნი
იყოს, ხოლო სახელმწიფოს მხრიდან ამ სფეროში ჩარევა და მისი რეგულირება – არაეფექ­ტური.
ამიტომ მსგავს შემთხვევებში ასეთი ინიციატივები ეხმარება საზოგადოების წევრებს მოაგვა­რონ
ადგილობრივი პრობლემები და უპასუხონ სხვადასხვა გლობალურ გამოწვევებსაც, მაგა­ლითად,
გარემოს დაცვას, კლიმატის ცვლილებას, ნარჩენების მართვას, სხვადასხვა ჯგუფების ინტეგ­
რაციას საზოგადოებაში, მოწყვლადი თემის წარმომადგენლების მხარდაჭერას და სხვა.

66
 3.3 აქტივობა. სახელმძღვანელში მოცემული მაგალითების განხილვისას მასწავებელი უნდა
ეცადოს, რომ მოსწავლეებმა არა მარტო მიიღონ ზოგადი ინფორმაცია სოციალური საწარმოე­
ბის ფუნქციონირების შესახებ, არამედ, რაც ყველაზე მთავარია, მათი ყურადღება გაამახვილოს
იმ მიზანზე, რასაც სოციალური საწარმოები ემსახურებიან და მათ დადებით როლზე ადამიანების
უფლებების რეალიზების თვალსაზრისით.

3.4 აქტივობა. მდგრადი განვითარების მიზნების გასახსენებლად მასწავლებელს შეუძლია,

გამოიყენოს დამატებითი ვიდეორგოლი, რომელშიც მოკლედაა განმარტებული კონცეფ­ციის
არსი და მდგრადი განვითარების 17 მიზანი. ამისთვის შესაძლოა გამოყენებული იყოს მო­ცემუ­
ლი რესურსი: https://www.youtube.com/watch?v=Pnwi5zwN69E

py
3.6. აქტივობა. მოცემული აქტივობის შესრულების დროს სასურველია, მასწავლებელმა
მსჯელობა წარმართოს იმ კუთხით, რომ მისასალმებელია, ბიზნესის მხრიდან გარემოსდაცვითი
და სოციალური პასუხისმგებლობის გამოჩენა. თუმცა, ასევე უნდა აღინიშნოს, რომ სწორედ
ბიზნესკომპანიები არიან ის სუბიექტები, რომლებიც აქტიურად და დიდი რაოდენობით მოიხ­
მარენ გარემოში არსებულ რესურსებს. შესაბამისად, ეს არამხოლოდ კეთილი ჟესტია მათი
მხრიდან, არამედ გარემოს და სოციუმისადმი ერთგვარ პასუხისმგებლიან და მაკომპენსირებელ
ქცევას წარმოადგენს.
co
პარაგრაფი N4 – როგორ გავხდე მეწარმე
ამ პარაგრაფის გავლის შემდეგ მოსწავლეებს ეცოდინებათ, როგორ აქციონ საკუთარი იდეა
რეა­ლურ სამეწარმეო საქმიანობად და როგორ შეიმუშაონ თავიანთი იდეისთვის ეფექტური ბიზ­
ნეს­გეგმა.
't
პარაგრაფი მოიცავს 7 საერთო-საკლასო აქტივობას, რომლებზე დაყრდნობითაც უნდა მომ­
ზადდეს 1 კომპლექსური დავალება.
on

საკლასო რესურსი
აქტივობა N
4.1 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
https://www.marketinghouse.ge/სტრატეგიული-მარკეტინგი-3/
https://www.youtube.com/watch?v=mR9eICQJLXA
4.2 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
4.3 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
D

https://rb.gy/jl132
4.4 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
https://www.youtube.com/watch?v=XgRH5xGOaYY
4.5 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
https://rb.gy/426bc
4.6 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
4.7 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
4.8 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
https://www.facebook.com/CandleraGeo, https://www.facebook.com/infoirigo

67
 4.2 აქტივობა. ვინაიდან მოცემული ჯგუფური დავალება ითვალისწინებს რამდენიმე აქტივო­
ბას (კონკურენტების მოძიება ბაზარზე, ფასის მოკვლევა და ა.შ), სასურველია, ჯგუფებს მიეცეთ
გარკვეული პერიოდი დავალების შესრულებისა და მარკეტინგული გეგმის წარმოსადგენად.

4.4 აქტივობა. იმისთვის, რომ მოსწავლეებმა შეძლონ კანვას მოდელის საფუძვლიანად

გააზრება და თავიანთი ბიზნესგეგმის შედგენა, მნიშვნელოვანია, მასწავლებელმა მათ მია­
წოდოს ინფორმაცია აღნიშნული მოდელის სტრუქტურისა და მისი შემადგენელი თითოეული
ნაწილის შესახებ.

py
პარაგრაფი N5 – მარკეტინგი

ამ პარაგრაფში მოსწავლეები გაეცნობიან ხერხებს, რომლებსაც მეწარმეები თავიანთი საქ­

მი­ანო­ბის პოპულარიზების და მათ მიერ შექმნილი პროდუქტის/მომსახურების გაყიდვების
გასაზ­­რდელად იყენებენ.
პარაგრაფი მოიცავს 11 საერთო-საკლასო აქტივობას, რომლებზე დაყრდნობითაც უნდა

საკლასო
აქტივობა N
რესურსი
co
მომ­ზადდეს 1 კომპლექსური დავალება.

5.1 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა

https://www.ted.com/talks/dan_cobley_what_physics_taught_me_about_market-
ing?language=ka&subtitle=ka
't
5.2 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
5.3 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
on

5.4 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა

5.5 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
https://www.marketer.ge/, https://www.youtube.com/watch?v=PjGpZjaQT9Y
5.6 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
5.7 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
5.8 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
D

https://www.youtube.com/watch?v=Yu9BZYEa1MI
5.9 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
5.10 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
5.11 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა

5.3 აქტივობა. ამ დავალების მიზანია მოსწავლეები დაფიქრდნენ მათ მიერ მო­სამზადებელი

კომპლექსური დავალების შესრულებაზე. მიუხედავად იმისა, რომ ჯგუფური დავალება რამ­
დენიმე კითხვაზე პასუხის გაცემას მოითხოვს, მოცემულ შემთხვევაში მოს­წავ­ლეებს არ მოეთ­

68
ხოვებათ სიღრმისეულად გაწერილი პასუხების და პრეზენტაციების მომ­ზადება. არამედ ეს უნდა
იყოს იდეების ზოგადი მონახაზი.

პარაგრაფი N6 – ეკონომიკური საქმიანობები და უფლებები

ამ პარაგრაფის გავლისას მოსწავლეებს საშუალება ექნებათ, რომ ყოველდღიური ეკო­ნო­

მიკური ურთიერთობები გააანალიზონ არამხოლოდ მომხმარებელთა თვალსაზრისით, არამედ
მწარმოებლების თუ დასაქმებულთა თვალითაც.
პარაგრაფი მოიცავს 16 საერთო-საკლასო აქტივობას, რომლებზე დაყრდნობითაც უნდა

py
მომ­ზადდეს 1 კომპლექსური დავალება.

საკლასო რესურსი
აქტივობა
N
6.1 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა https://forbes.ge/shaithan-vatchrebi/
6.2
6.3
6.4
6.5
6.6
co
მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
https://www.youtube.com/watch?v=V9emfQf7jAw
6.7 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
https://www.momxmarebeli.ge/articles/all/6663?f=4
't
6.8 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
6.9 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
6.10 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
on

https://matsne.gov.ge/ka/document/view/1155567?publication=
6.11 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
6.12 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
6.13 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
https://www.youtube.com/watch?v=2BPvFKvBnNU
6.14 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
6.15 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
D

6.16 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა

6.3. აქტივობა. აღნიშნული შემთხვევების განხილვის დროს მნიშვნელოვანია, მასწავლე­ბელ­­

მა ხაზი გაუსვას, რომ მიუხედავად ბიზნესის მთავარი მამოძრავებელი ძალისა და მიზნის – მიი­
ღოს, რაც შეიძლება მეტი მოგება, კომპანიებს აქვთ ვალდებულებები თავიანთი მომხმარებ­
ლების წინაშე. მომსახურებისა თუ საქონლის მიმწოდებლები/მწარმოებლები პასუხისგებლები
არიან მომხმარებლების წინაშე და ბიზნესკომპანიებისთვისაც არსებობს გარკვეული თამაშის
წე­სები, რომლებსაც ისინი უნდა დაემორჩილონ. ამ წესების მიზანი, ისევ და ისევ, მომხმარებ­

69
ლების უფლებების დაცვაა. მაგალითად, ქვეყანაში მოქმედებს კანონი, რომელიც კრძალავს
ბა­ზარზე მონოპოლიური მდგომარეობის ბოროტად გამოყენებას, არაკეთილსინდისიერ კონ­
კურენ­ციას და ისეთ ქმედებებს, რომლებსაც კონკურენციის შეზღუდვა ან მოსპობა შეუძლია
გამო­იყენოს, რადგან ასეთ შემთხვევაში იმატებს პროდუქციის/მომსახურების ღირებულება,
რაც ნეგატიურად აისახება ადამიანების შემოსავლის მსყიდველუნარიანობაზე.

6.9 აქტივობა. მასწავლებელმა მოცემულ აქტივობაში წარმოდგენილი მაგალითის განხილ­­

ვისას მოსწავლეებს უნდა შეახსენოს, რომ ქვეყნის მთავარი კანონი, კონსტუტიცია გვანი­
ჭებს სხვადასხვა უფლებას, მათ შორის გაფიცვის უფლებასაც. კონსტიტუციის მთავარი მი­

py
ზანი საზოგადოებრივი უსაფრთხოების და დემოკრატიის პრინიპების დაცვაა. თუმცა ის
ასევე უშ­ვებს გამონაკლისებსაც, როდესაც საზოგადოების ინტერესებიდან გამომდინარე
ზო­გიერ­თი უფლება იზღუდება. აუცილებელია მოსწავლეებმა გაიაზრონ, რომ ლეგიტიმური
და სამართლიანი საფუძველის არსებობის დროს გარკვეული უფლებების შეზღუდვა არ
წარმოადგენს არადემოკრატიულ ქმედებას ხელისუფლების მხრიდან და პირიქით, რომ მისი
მიზანი მოქალაქეების დაცვაა.

co
6.11 აქტივობა. მოცემული აქტივობა ერთ-ერთი კარგი საშუალებაა, მოსწავლეებმა გაიაზრონ
გენდერული უთანასწორობის გამოვლინებები და იმსჯელონ ქართულ საზოგადოებაში
არსე­ბულ იმ დამოკიდებულებებზე, რომლებიც არსებობს განსხვავებული სქესის მიმართ.
მოსწავლის წიგნში მოცემულ ხელფასის საშუალო მაჩვენებელს შორის განსხვავების ასახ­
სნელად, მნიშვნელოვანია, რომ მასწავლებელმა მოსწავლეებს უბიძგოს გენდერულ სტე­
რეოტიპებზე მსჯელობისკენ, საზოგადოებაში გავრცელებული ანდაზების შინაარსის განხილ­
't
ვისკენ და ამ ინფორმაციის სახელფასო სხვაობასთან დაკავშირებისკენ. საჭიროების
შემ­თხვევაში მასწაველებელს შეუძლია, დამატებით გამოიყენოს ის რესურსები, რომლებიც
მოსწავლეებს დაეხმარება თანამედროვე ეტაპზე არსებული სიტუაციის სწორად შეფასებასა
on

და აღქმაში. მეტი სტატისტიკური დეტალის მოსაძიებლად მასწავლებელს შეუძლია მიმართოს

საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის ვერბგვერდის გენდერული სტატისტიკის
ველს. საჭიროების შემთხვევაში მასწავლებელს, შეუძლია, გამოიყენოს დამატებითი რესურსი,
სადაც ასევე მოცემულია სხვადასხვა სფეროში თუ სექტორში დასაქმებულ ქალთა და მამაკაცთა
ხელფასების განაწილება. ამისთვის მასწავლებელს შეუძლია გამოიყენოს კვლევა „გენდერული
სახელფასო სხვაობა საქართველოში:
D

https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---europe/---ro-geneva/---sro-moscow/docu-
ments/publication/wcms_842468.pdf

70
 თავი II
პარაგრაფი N 7 – რა არის და ვის ეხება პოლიტიკა?

მოსწავლეს დაეხმარება გაიგოს, რას წარმოადგენს პოლიტიკა ვიწრო და ფართო გაგებით

და რამდენად გვეხება იგი თითოეულ ჩვენგანს.
პარაგრაფი მოიცავს 7 საერთო-საკლასო აქტივობას, რომლებზე დაყრდნობითაც უნდა
მომზადდეს 1 კომპლექსური დავალება.

py
საკლასო
აქტივობა N რესურსი
7.1 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
7.2 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
7.3 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
7.4 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
7.5 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა

7.6
7.7
co
shorturl.at/npquK; shorturl.at/aNPV8; shorturl.at/lmqw6; https://bit.ly/3DKdzxh
მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა

პარაგრაფი N 8 – პოლიტიკა და სახელმწიფო

მოსწავლეს დაეხმარება გაიგოს, თუ როგორ და რა საშუალებებით ხორციელდება პოლიტიკა

't
სახელმწიფოთა მიერ.
პარაგრაფი მოიცავს 10 საერთო-საკლასო აქტივობას, რომლებზე დაყრდნობითაც უნდა
on

მომზადდეს 1 კომპლექსური დავალება.

საკლასო
აქტივობა N რესურსი
8.1 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
8.2 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
8.3 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
D

8.4 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა

https://www.phr.ge/publication/decisions/184?lang=geo 
8.5 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა https://publika.ge/walenjikhashi-pir-
velklaselta-ufaso-kvebis-programa-amoqmeddeba-gia-kharchilava/
8.6 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
8.7 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
8.8 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
8.9 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
8.10 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა

71
 8.4 აქტივობა. მსჯელობის შემდეგ მასწავლებელმა შეიძლება აღნიშნოს, რომ აქ ძალაუფ­
ლების ვერტიკალური პრინციპის რეალიზაციას ვხედავთ. ქართული კანონმდებლობის
მიხედვით გარკვეული კატეგორიის პირთათვის საცხოვრისით უზრუნველყოფა ადგილობრივი
თვითმმართველობის მოვალეობაა, ხოლო სოციალური დახმარების საერთო პოლიტიკის
შესაბამისად, ამ უფლებამოსილებათა განსახორციელებლად ორივე დონის ხელისუფლების
ბიუჯეტიდან უნდა გამოიყოს თანხა.

8.5 აქტივობა. მასწავლებელს შეუძლია კიდევ ერთხელ შეახსენოს მოსწავლეებს, რომ

თვითმმართველობასა და ცენტრალურ ხელისუფლებას თავ-თავიანთი, კანონით განსაზ­ღვრული
უფ­ლებამოსილებები აქვთ. წარმოდგენილ შემთხვევაში გვაქვს სუბსიდიარობის პრინცი­პის

py
შესაბამისად მოქმედების მაგალითი, თვითმმართველობა უკეთ იცნობს ადგილობრივ რეალობას
და ის უკეთ წარმართავს აღნიშნულ საქმიანობას, რისი უფლებაც კანონით აქვს მინიჭებული.

8.10 აქტივობა. კითხვაზე სწორი პასუხი არ არსებობს, ისტორიას თურმეობითი ფორმა არ

გააჩნია (არ შეიძლება გადაჭრით ვთქვათ – „რა მოხდებოდა, რომ ...“). ამავე დროს, მართალია
წარსულის შეცვლა შეუძლებელია, მაგრამ სახელმწიფო მოწყობის ამა თუ იმ მოდელის/ფორმის

დაგეგმვაში გვეხმარება.
co
დადებითი და უარყოფითი მხარეების გააზრება ჩვენი და ჩვენი ქვეყნის მომავლის უკეთესად

პარაგრაფი N9 – პოლიტიკური იდეოლოგიები და რეჟიმები 

მოსწავლეს დაეხმარება გაიგოს, რას წარმოადგენს იდეოლოგია, როგორ იყენებს საზო­

გადოება მას და როგორი ტენდენციები იკვეთება მსოფლიოში ამ მიმართულებით.
't
პარაგრაფი მოიცავს 12 საერთო-საკლასო აქტივობას, რომლებზე დაყრდნობითაც უნდა
მომზადდეს 1 კომპლექსური დავალება.
on

საკლასო
აქტივობა N რესურსი
9.1 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
9.2 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
9.3 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
9.4 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
D

9.5 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა

9.6 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
9.7 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
9.8 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
9.9 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
9.10 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
9.11 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
9.12 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა

72
 9.1, 9.3, 9.4, 9.5, 9.6 აქტივობები. დისკუსიის მსვლელობისას მასწავლებელმა ყურადღება უნდა
გაამახვილოს გარემოებაზე, რომ იდეოლოგია მიუღებელია, თუ იგი საზოგადოების ან მისი
წარმომადგენლების განადგურებას მიზანშეწონილად მიიჩნევს. ასეთ იდეოლოგიებს მსოფლიო
საზოგადოება საბოლოოდ უარყოფს ხოლმე.
რაც შეეხება სხვა იდეოლოგიებს, ყველა მათგანს აქვს თავისი დადებითი და უარყოფითი
მხარე და თითოეულის მომხრენი იმის გამო აკრიტიკებენ მეორე მხარეს, რაც მათ ერთმანეთისა­
გან განასხვავებს (მემარჯვენეები მემარცხენე შეხედულების გამო აკრიტიკებენ ოპონენტებს, და
პირიქით). იდეალური ფორმით არც ერთი იდეოლოგია არ გვხდება არც ერთ სახელმწი­ფოში.
ქვეყანა, მიმდინარე საჭიროებებიდან გამომდინარე, ხან ერთ კურსზე აკეთებს ორიენტი­რებას,
ხან მეორეზე (მაგალითად, ლიბერალები ცვლიან კონსერვატორებს და პირიქით).

py
9.7 აქტივობა. მასწავლებელმა შეიძლება მოსწავლეებს მოუყვანოს ორი ქვეყნის – ესპანეთი­
სა და პორტუგალიის მაგალითები, რომლებმაც XX საუკუნეში ფაშისტური რეჟიმები გამოიარეს.
ესპანური ფაშისტური დიქტატურა (1936-1975, მეთაური – გენერალისიმუსი ფრანსისკო
ფრანკო) არსებობის მანძილზე თანდათან შერბილდა, ქვეყნის სწრაფი ეკონომიკური გან­
ვითარება უზრუნველყო. 1975 წელს, ფრანკოს გარდაცვალების შემდეგ, დიქტატურამ ადგილი
დემოკრატიას დაუთმო.
co
პორტუგალიის ფაშიზმი (1932-1968, დიქტატორი – ანტონიუ დე სალაზარი) ბოლომდე რეპრე­
სიებს ატარებდა როგორც პორტუგალიაში, ისე მის კოლონიებში. ფაშისტურმა ხელისუფლებამ
არც ქვეყნის ეკონომიკურ განვითარებას შეუწყო ხელი. შედეგად კოლონიებმა (ანგოლა,
მოზამბიკი) შეიარაღებული ბრძოლით მოიპოვეს თავისუფლება, ხოლო თავად პორტუგალიაში
რეჟიმი 1968 წლის „მიხაკების რევოლუციის“ შედეგად დაემხო.
't
9.8 აქტივობა.  მასწავლებელი წინასწარ უნდა გაეცნოს ფილმებს და შეარჩიოს მისი კლასის­
თვის ყველაზე შესაფერისი ფილმი. ასევე, თუ ფილმებში არის ძალადობრივი კადრები, მოინიშ­
ნოს ისინი და ეცადოს, ამ ნაწილების გარეშე აჩვენოს ის მოსწავლეებს. განსაკუთრებული
on

ყურადღება მიაქციოს ფილმ „მონანიებას“, სადაც ბოლო კადებში ჩანს თვითმკვლელობის

სცენა. პედაგოგმა ამ კადრების გარეშე უნდა შეთავაზოს ფილმი მოსწავლეებს.
D

73
 9.9 აქტივობა. სქემაზე იდეოლოგიები ასეთი სახით განლაგდებიან:

დაცულია ადამიანის უფლებები

სოციალიზმი ლიბერალიზმი კონსერვატიზმი

ანარქიზმი

მემარცხენე მემარჯვენე
იდეოლოგია იდეოლოგია

py
კომუნიზმი ნაციზმი ფაშიზმი

არ არის დაცული ადამიანის უფლებები

co
მასწავლებელმა შეიძლება აღნიშნოს, რომ ქვემოთ განთავსებული იდეოლოგიები ძალა­
დობაზე იყო დაფუძნებული.

9.11 აქტივობა. მასწავლებელმა შეიძლება აღნიშნოს რომ, ქვეყანაში მიმდინარე პროცესი

მოგვიანებით აისახება შეფასებებში. მაგალითად, თუ 2022 წელს ქვეყანაში დადებითი ან/და
't
უარყოფითი მოვლენები განვითარდა, ეს 2023 წლის ანგარიშში იქნება ასახული.
on

დამატებითი აქტივობები
მე-8 და მე-9 პარაგრაფის გავლისას, ერთ-ერთ აქტივობად შეგიძლიათ გამოიყენოთ კროს­
ვორდი. ამისთვის დააქსეროქსეთ შემდეგ ვერდებზე  მოცემული კროსვორდები და დაურიგეთ
მოსწავლეებს.
D

74
 D
on
't
co

75
py
76
D
on
't
co
py
 D
on
't
co

77
py
78
D
on
't
co
py
პარაგრაფი N 10 – პოლიტიკური იდეების ზეგავლენა ინდივიდზე

მოსწავლეს დაეხმარება გაიგოს, როგორ აისახება სახელმწიფოს მიერ დეკლარირებული

იდეოლოგია ჩვენს ყოველდღიურ ცხოვრებაზე, როგორ ახდენენ ადაპტაციას ადამიანები
არსებულ გარემოსთან და რა როლს ასრულებს საზოგადოება ამ პროცესში.
პარაგრაფი მოიცავს 11 საერთო-საკლასო აქტივობას, რომლებზე დაყრდნობითაც უნდა
მომზადდეს 1 კომპლექსური დავალება.

საკლასო რესურსი
აქტივობა

py
N
10.1 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
10.2 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
10.3 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
10.4 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
10.5 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
10.6

10.7

10.8
10.9
10.10
co
მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
https://www.youtube.com/watch?v=U5NUyGjjP3o
მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
10.11
https://rb.gy/u5mmk
't
10.4 აქტივობა. მასწავლებელს შეუძლია უთხრას მოსწავლეებს, რომ ეს გამოთქმა
on

გერმანელ ფილოსოფოსს გოტფრიდ ლაიბნიცს (1646-1716) ეკუთვნის, ხოლო მისი პოეტური

თარგმანი – ილია ჭავჭავაძეს.

პარაგრაფი N 11 – ვინ და როგორ ახორციელებს პოლიტიკას

D

მოსწავლეს დაეხმარება გაიგოს, რა მიზნებს ისახავენ პოლიტიკური პარტიები, რა როლი

ეკისრებათ პოლიტიკოსებს საზოგადოების ცხოვრებაში, ვინ და როგორ აღასრულებს პოლი­
ტიკური ძალების მიერ მიღებულ გადაწყვეტილებებს და რა სახის გამოწვევებია ამ პროცესში.

პარაგრაფი მოიცავს 18 საერთო-საკლასო აქტივობას, რომლებზე დაყრდნობითაც უნდა

მომზადდეს 1 კომპლექსური დავალება.

79
 საკლასო რესურსი
აქტივობა N
11.1 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა www.partiebi.ge
11.2 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
11.3 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
11.4 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
11.5 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
11.6 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
https://www.youtube.com/watch?v=EGpJaD6O3QM&t=237s
11.7 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა

py
https://www.youtube.com/watch?v=gQS8ONGiLnA
11.8 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
11.9 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
11.10 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
11.11 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
11.12 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა https://transparency.ge/ge
11.13
11.14
11.15
11.16

11.17
co
მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
youtube.com/watch?v=lXa5T9GhpGo
მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
11.18 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
't
11.13 აქტივობა. კორუფცია დიდი საფრთხეს უქმნის ყველა იმ რეფორმას, რომელიც ქვეყ­
ნის განვითარების მიზნით ტარდება და სარგებელს, რომელიც გატარებული რეფორმების სა­
on

შუალებით უნდა მიიღონ მოქალაქეებმა. შესაბამისად, ილუსტრაცია ასახავს რეფორმების უშე­

დე­გობას, ამაოებას კორუფციული გარემოს პირობებში და მასწავლებელმა, მისი განხილვის
დროს, სწორედ ამ მიმართულებით უნდა მიმართოს მსჯელობა.

11.15 აქტივობა. დისკუსიის მსვლელობისას მასწავლებელმა შეიძლება მოსწავლეებს ცნობად

მიაწოდოს, რომ „ელიტური კორუფცია“ არანაკლებ საშიშია მასობრივ კორუფციაზე, ამასთან
D

იგი უფრო ნაკლებად გამოდის სააშკარაოზე – თუ ყოველდღიურ ცხოვრებაში მცირე მასშტაბის

კორუფცია თვალშისაცემია, მაღალი თანამდებობის პირთა მიერ ასობით მილიონის მოპარვაც
გარეგნულად შეუმჩნეველი რჩება. საერთაშორისო ორგანიზაციების შეფასებით, ზოგიერთ
განვითარებად ქვეყანაში ელიტური კორუფცია ამ ქვეყნის ეროვნული შემოსავლის 1/3-დან
80%-მდე შეადგენს.

80
პარაგრაფი N 12 – სამოქალაქო საზოგადოება

მოსწავლეს დაეხმარება გაიგოს, რა სეგმენტებისაგან შედგება სამოქალაქო საზოგადოება,

როგორ არეგულირებს საქართველოს კანონმდებლობა საზოგადოებრივ ცხოვრებაში ჩვენი
მონაწილეობს პროცესს და რამდენად მრავალფეროვანია საზოგადოების მონაწილეობის
ფორმები.
პარაგრაფი მოიცავს 19 საერთო-საკლასო აქტივობას, რომლებზე დაყრდნობითაც უნდა
მომზადდეს 1 კომპლექსური დავალება.

საკლასო

py
აქტივობა რესურსი
N
12.1 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
12.2 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა civics.ge
12.3 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
12.4 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
12.5

12.6
12.7

12.8
co
მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
https://www.youtube.com/watch?v=olVfaz7NJ0E
მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
youtube.com/watch?v=zWl7a-T_6iU
მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
https://www.youtube.com/watch?v=yzCNRVJzhJY
12.9 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
't
12.10 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
12.11 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
12.12 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა www.ichange.gov.ge, www.manifest.ge
on

12.13 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა

https://nala.ge/; https://matsne.gov.ge/ka/document/view/2244429?publication=65
12.14 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
https://matsne.gov.ge/ka/document/view/2244429?publication=65
12.15 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
https://matsne.gov.ge/ka/document/view/2244429?publication=65
12.16 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
D

12.17 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა

12.18 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
12.19 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა

12.13 აქტივობა. მსჯელობის პროცესში მასწავლებელმა შეიძლება მოსწავლეებს უთხრას,

რომ თუ ამ შემთხვევაში მუნიციპალიტეტი კანონმდებლობით განსაზღვრული მინიმუმის გარდა
მეტ ვალდებულებას იღებს თავზე, ეს ეფექტურად მუშაობის მაჩვენებელია და მის პოზიტიურ
იმიჯს აძლიერებს.

81
 12.14 და 12.15 აქტივობები. მასწავლებელმა დისკუსიის მსვლელობისას უნდა აუხსნას მოს­
წავლეებს, რომ რომ თუ მოსწავლეების მოთხოვნა სცდება კანონით განსაზღვრულ უფლე­ბა­
მოსილებებს, მათი გადაწყვეტილება არ ჩაითვლება ლეგიტიმურად და მუნიციპალიტეტს არ
შეეძლება რეაგირება მოახდინოს დასახლების საერთო კრების ან სამოქალაქო მრჩეველთა
საბჭოს მოთხოვნებზე.

პარაგრაფი N 13 – პოლიტიკა ადგილობრივ და საერთაშოროსო დონეზე

py
მოსწავლეს დაეხმარება გაიგოს საერთაშორისო დონეზე პოლიტიკური პროცესების მაგა­
ლითები, რა გამოწვევების წინაშე დგას კაცობრიობა, როგორ ცდილობს მათზე რეაგი­რებას და
რა სახის საერთაშორისო სტრუქტურები იქმნება ადეკვატური რეაგირების განხორციელები­
სათ­ვის. 
პარაგრაფი მოიცავს 12 საერთო-საკლასო აქტივობას, რომლებზე დაყრდნობითაც უნდა
მომზადდეს 1 კომპლექსური დავალება.

საკლასო
აქტივობა
N
13.1
co რესურსი

მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა

13.2 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
13.3 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
13.4 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
't
13.5 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
13.6 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
13.7 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა https://www.unicef.org/georgia/ka/...
on

13.8 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა www.asocireba.ge

13.9 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
13.10 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
13.11 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
13.12 მოსწავლის სახელმძღვანელოში მოცემული მასალა
D

13.1 აქტივობა. მსჯელობის პროცესში ან შემდეგ მასწავლებელმა შეიძლება აღნიშნოს,

რომ სხვადასხვა ქვეყანა მსოფლიოში მიმდინარე  მოვლენებში ერთვება, თუნდაც ეს მათ
ტერიტორიაზე არ ხდებოდეს. ამის მოტივი შეიძლება სხვადასხვა იყოს:
1. ჰუმანიტარული – როგორც წესი, განვითარებულ საზოგადოებებს და სახელმწიფოებს
აქვთ სურვილი, დაეხმარონ მძიმე მდგომარეობაში მყოფ საზოგადოებებს;
2. უსაფრთხოება – შესაძლოა სახელმწიფოებმა დაინახონ, რომ თუ დროზე არ
ჩაერევიან, პრობლემა შეიძლება მათაც შეეხოს (მეორე მსოფლიო ომის დასაწყისში
დასავლეთის ქვეყნებმა არაფერი იღონეს ნაცისტური გერმანიის შესაჩერებლად,

82
 რადგან ეგონათ, რომ ჰიტლერი კონკრეტულ მიზნებს მიაღწევდა და ბოლოს თვითონ
შეჩერდებოდა. ასეთი პოლიტიკით მათ ნაციზმის გაძლიერებას შეუწყვეს ხელი და
საბოლოოდ ნაცისტური გერმანიის დამარცხება ისევ ბრძოლით მოუწიათ, ოღონდ
ბევრად დიდი მსხვერპლის ფასად. 2022 წელს უკრაინაზე რუსეთის ფედერაციის
თავდასხმის შემდეგ დასავლეთის ქვეყნებმა დაიწყეს უკრაინისათვის აღჭურვილობის
და ფინანსების მიწოდება, რადგან იგრძნეს, რომ მხოლოდ უკრაინის დაპყრობით
რუსეთი არ დაკმაყოფილდებოდა.
3. ეკონომიკური – მსხვილი კონფლიქტები და კატაკლიზმები გლობალურ რყევებს იწვევს
(ლტოლვილები, შიმშილობა, ეკონომიკის ვარდნა), შესაბამისად ამ გამოწვევებს
მსოფლიო უნდა დაუპირისპირდეს. ამას გარდა დანგრეულის აღდგენაში მონაწილეობა

py
და დაზარალებულ ქვეყნებში მოსახლეობის ცხოვრების დონის გაზრდის შედეგად
წარმოების პროდუქტის პოტენციური მყიდველების დიდი ფენის გაჩენა ძლიერი
ეკონომიკის ქვეყნებს განვითარების დამატებით შესაძლებლობას უქმნის.
დისკუსიის შემდეგ, შეჯამების სახით მასწავლებელმა შეიძლება აღნიშნოს, რომ თითოეულ
განხილულ მოვლენას ჰქონდა როგორც დადებითი, ისე უარყოფითი მხარე და ეს გარემოება

co
კაცობრიობამ მომავალშიაუცილებლად უნდა გაითვალისწინოს, რათა უფრო სწორი რეაგირება
მოახდინოს მომავალში მოსალოდნელ გამოწვევებზე.

13.2 აქტივობა. მასწავლებელმა შეიძლება ისტორიიდან მოსწავლეებს შეახსენოს იზოლაციის

მაგალითი ჩინეთის სახით. ჩინეთი, რომელიც ფეოდალური წყობის შუა ხანამდე მსოფლიოს
ყველაზე განვითარებული სახელმწიფო იყო, ცდილობდა გამიჯვნოდა როგორც ჩრდილოელ
მომთაბარეებს, ისე უცხოური გავლენის შეღწევის მცდელობას. ამისათვის ჩინეთის იმპერიამ
ჩრდილოეთ საზღვრებზე დიდი კედელი ააშენა, ხოლო სამხრეთითა და აღმოსავლეთით ზღვის
't
სანაპირო ჩაკეტა, საკუთარი უძლიერესი ფლოტი დაშალა და უცხოეთთან ვაჭრობა აკრძალა.
შედეგად ჩინეთი უცვლელად ცხოვრობდა მაშინ, როცა სხვა ქვეყნები ვითარდებოდნენ.
on

საბოლოოდ ამან ჩინეთის ჩამორჩენა გამოიწვია და ის, XVIII საუკუნიდან მოყოლებული,

უცხოური, განვითარებული ქვეყნების აგრესიის მსხვერპლი გახდა.

13.4 აქტივობა. დისკუსიის მსვლელობისას მასწავლებელმა ყურადღება უნდა გაამახვილოს

კონკრეტულ ფაქტებზე:
• დემოკრატიული ქვეყნები ყოველთვის ცდილობენ ერთმანეთთან საერთო ენის გამოძებ­
D

ნას. არც ერთ თანამედროვე დემოკრატიას, მიუხედავად რიგი ურთიერთწინააღმდეგო­

ბისა, ერთმანეთთან ომი არასდროს ჰქონიათ. ტოტალიტარული ქვეყნები კი ომს
იწყებდნენ არა მარტო დემოკრატიული ქვეყნების, არამედ ერთმანეთის წინააღმდეგაც
(მაგალითად, ჰიტლერული გერმანიის თავდასხმა საბჭოთა კავშირზე).
• მიუხედავად შენარჩუნების სურვილისა, განვითარებულმა ქვეყნებმა უარი თქვეს თა­
ვიანთ კოლონიურ იმპერიებზე, რადგან დაინახეს, რომ ძალით ძალაუფლების შენარჩუ­
ნება შეუძლებელი იყო. ავტორიტარული რეჟიმები კი ცდილობენ, მორჩილებაში ჰყავდეთ
მეზობლები და მათი ჩამოშორების შემთხვევაში ძალით ცდილობენ გავლენის აღდგენას
(მაგალითად, რუსეთის აგრესია ჩეჩნეთში, საქართველოში, სირიასა და უკრაინაში).

83
 • დემოკრატიული კავშირები არ ზღუდავენ წევრების გასვლას გაერთიანებიდან (მაგალი­
თად, საფრანგეთის გასვლა ნატო-ს ინტეგრირებული სამხედრო ხელმძღვანელო­ბიდან
1966 წელს და მერე ისევ დაბრუნება 2009 წელს, გაერთიანებული სამეფოს გასვლა
ევროკავშირიდან – 2020 წელს). განსხვავებულ სურათს ვხედავთ ტოტალიტარულ
სისტემაში, სადაც დომინანტი სახელმწიფო იძულებით ცდილობს, შეინარჩუნოს თავის
გარშემო არსებული ალიანსი (მაგალითად, საბჭოთა კავშირის შეჭრა უნგრეთში 1956
წლეს, ჩეხოსლოვაკიაში – 1968 წელს).

13.6 აქტივობა. მასწავლებელმა შეუძლია აუხსნას მოსწავლეებს, რომ მსოფლიოში ძნელად

მოიძებნება ქვეყანა, რომელსაც მეზობლების მიმართ ისტორიულად ტერიტორიული პრეტენზია

py
არ აქვს. ამავე დროს ეს პრეტენზიები ორმხრივია. თუ კაცობრიობა დაუშვებს პრეცედენტს,
რომ ერთმა ქვეყანამ მეორეს იარაღის ძალით წაართვას ტერიტორია, ამან შეიძლება ჯაჭვური
შედეგი გამოიწვიოს და მთელ მსოფლიოში აგრესორი ქვეყნები წაახალისოს (მათ შორის
იმათ წინააღმდეგაც, ვინც სხვა ქვეყანაში მიმდინარე აგრესიას წინა არ აღუდგა). ამიტომ
საერთაშორისო თანამეგობრობა კონფლიქტების მშვიდობიანი მოგვარების, ქვეყნების
ტერიტორიული მთლიანობის და საზღვრების ურღვეობის მომხრეა.

co
13.10 აქტივობა. მსჯელობის შემდეგ მასწავლებელმა შეიძლება აღნიშნოს, რომ დედამიწაზე
მრავალი საერთაშორისო სტრუქტურა არსებობს, რომლებსაც სხვადასხვა მიზნები აქვთ.
მაგალითად:
• გაერთიანებული ერების ორგანიზაცია (გაერო) წარმოადგენს საერთაშორისო პლატ­
ფორმას, სადაც ყველა ქვეყანა ხვდება ერთმანეთს. გაერო ვერ დაავალდებულებს
სახელ­მწიფოს, შეასრულოს გაეროს ის მოთხოვნები (გარდა რამდენიმე, კაცობრიობის
't
წინაშე ჩადენილი დანაშაულისა), რომელთა შესრულებაზე ქვეყანამ თავად არ აიღო
ვალდებულება.
• ჩრდილოატლანტიკური ხელშეკრულების ორგანიზაცია – ნატო (NATO) არის თავდაცვი­თი
on

ალიანსი, რომლის მიზანიც საკუთარი, დემოკრატიის პრინციპების ერთგული წევრების

დაცვაა, თავდასხმა ერთ წევრზე ითვლება თავდასხმად მთელ ალიანსზე და ნატო
აგრესორს ერთიანი ძალით პასუხობს (პრინციპით – „ერთი ყველასათვის და ყველა
ერთისათვის“).
• ევროკავშირში რიგი ევროპული ქვეყნები გაერთიანებულნი არიან საერთო ეკონომი­
კური ზრდისა და კეთილდღეობის მისაღწევად. კავშირის ფარგლებში მოქმედებს 4
D

თავისუფლების პრინციპი (საქონლის გადაადგილების, პირთა გადაადგილების, მომ­სახუ­

რებისა და კაპიტალის გადაადგილების თავისუფლება).

84
 დანართი
danarTi #2
rekomendaciebi kompleqsuri davalebis
produqtebis Sesaqmnelad

slaidSous Seqmnisas
• slaidebze dawereT mcire teqsti, romelsac wardgenisas zepirad ganav-
rcobT;
• imisTvis, rom slaidze ganTavsebuli teqsti martivad aRsaqmeli iyos,

py
Ria fonze muqi asoebiT da didi SriftiT (18-20) wereT;
• SedarebiT didi teqsti dayaviT buletebad;
• slaidebi teqstis Sesabamisi fotoebiT gaaformeT, Tumca ar gadat-
virToT.

posteris Seqmnisas
• teqsti dawereT didi asoebiT, raTa misi wakiTxva Soridanac martivi
co
iyos. ecadeT, posteri ar gadatvirToT teqstiT. gamokveTeT mxolod
sakvanZo frazebi;
• teqsti Sesabamisi suraTebiT gaaformeT;
• Tuki posteris Seqmnas eleqtronulad gadawyvetT, saitze www.canva.com
(Templates velSi) posteris nimuSebis moZebna da maTi gadakeTeba SegiZli-
aT. ufaso nimuSebi aRniSnulia warweriT _ Free.

ra aris infografika da ra unda gaviTvaliswinoT misi Seqmnisas

't
infografika monacemebis an ambebis vizualizaciis saSualebaa, romlis mizania
auditoriamde rTuli informaciis martivad da swrafad mitana.
• airCieT minimalisturi stili;
on

• SearCieT mxolod sakvanZo da dasamaxsovrebeli sityvebi;

• SearCieT sityvebis Sesabamisi simboloebi;
• SegiZliaT gamoiyenoT grafikebi, diagramebi, rukebi da a.S.;
• airCieT kargad garCevadi Srifti, ar gadatvirToT ferebiT;
• www.canva.com-ze(Templates velSi) infografikis Sablonebis moZebna da
maTi gadakeTeba SegiZliaT. ufaso nimuSebi aRniSnulia warweriT _ Free.
D

komiqsis Seqmnisas
• SearCieT/daxateT Tqveni komiqsis personaJebi (komiqsi SeiZleba Seqmnili
iyos qaRaldis furcelze an eleqtronulad, mag., word-Si, power point-Si);
• winaswar moifiqreT siuJeti da personaJebi asaubreT mcire teqstebiT.
Tqveni komiqsi SeiZleba mxolod erTi situaciisgan Sedgebodes an ram-
denime epizods aerTianebdes;
• www.canva.com-ze (Templates velSi) komiqsebis Sablonebis moZebna da maTi
gadakeTeba SegiZliaT. ufaso nimuSebi aRniSnulia warweriT _ Free.

85

235
videorgolis Seqmnisas
• winaswar aiReT nebarTva videoSi monawile TiToeuli adamianisgan, rom
mis gadaRebas apirebT, aseve winaswar SeuTanxmdiT, Tu videos gavrcele-
bas gegmavT (igive wesi vrceldeba fotoebzec);
• videos damuSaveba SegiZliaT saitze www.kapwing.com (sxvadasxva funqci-
is, maT Soris montaJis sanaxavad ewvieT tool-is vels).

kvlevis Catarebisas
• winaswar CamoayalibeT kvlevis mizani da kiTxvebi;
• Tuki kvlevas pirispir intervius saxiT atarebT, umetesad Ria kiTxvebi

py
dasviT;
• gamokiTxeT sxvadasxva asakis, sqesis, profesiis admianebi (Tu romelime
konkretul jgufs ar ikvlevT);
• kvlevis monawileebs winaswar gaacaniT kvlevis mizani da SeuTanxmdiT
monawileobaze;
• kvlevis angariSis dawerisas aRwereT, ramdeni adamiani
gamokiTxeT, romel kiTxvebs upasuxes maT, xolo pasu-

co
xebi dajamebulad warmoadgineT. kvlevis bolos, Sede-
gebidan gamomdinare, CamoayalibeT daskvna;
• kvlevis eleqtronulad CatarebisTvis SegiZliaT gamoi-
yenoT Google Forms, romlis Seqmnis instruqciasac am QR
kodis saSualebiT SegiZliaT, gaecnoT.

kiTxvaris nimuSi sociologiuri gamokiTxvisaTvis

moswavlis saxeli, gvari _______________________

't
anketa # __
asaki
i !
S
on

n
sqesi
ra ZiriTadi problemebi gawuxebT (3-5 sakiTxi)
1
i g
2
w
T
3
4

o
D

e r
Tqveni azriT, CamoTvlili problemebidan romeli SeiZleba moagvaros adg-

w
ilobrivma xelisuflebam (2-3 sakiTxi)

Ca
1
2
3

ar
damatebiTi SeniSvna (Tu aseTi gaqvT)

didi madloba!

86
236
ალტერნატიული კომპლექსური დავალებები

ალტერნატიული კომპლექსური დავალება N1

საკითხი: მეწარმეობა
ცნება: მდგრადი განვითარება

py
წარმოიდგინეთ, რომ ხართ ახალგაზრდული მუშაკი, რომელიც მოზარდებისთვის აყალი­
ბებს მეწარმეების კლუბს. თქვენი მიზანია, შექმნათ ისეთი ვიდეომიმართვა, რომელიც ბევრ
ბავშვს დააინტერესებს მეწარმეობით და თქვენს კლუბში გაწევრიანებას მოანდომებს.

ვიდეოში თვალნათლივ წარმოაჩინეთ:

• რატომ უნდა დახარჯონ დრო, როგორც უმნიშვნელოვანესი რესურსი, მსგავს კლუბში

co
გაწევრიანებისთვის და როგორ აისახება მათი გადაწყვეტილება – გაწევრიანდნენ
მეწარ­მეობის კლუბში, მათ სამომავლო ცხოვრებაზე
• რა გავლენის მოხდენა შეუძლია მოზარდების მეწარ­მეობით დაინტერესებას თავად მათ
ცხოვრებაზე? საზოგადოებაზე? ქვეყანაზე? მსოფლიოზე?

ალტერნატიული კომპლექსური დავალება N2

't
საკითხი: პოლიტიკა ჩვენ გარშემო
ცნება: საზოგადოება
on

თქვენ უნდა დაწეროთ ესე სახელწოდებით „პოლიტიკა ჩვენ გარშემო“, რომელშიც წარ­მოა­
ჩენთ პოლიტიკის გავლენას ყოველდღიურ ცხოვრებაზე, პიროვნების ჩამოყალიბებაზე და ა.შ.

ესეში თვალნათლივ წარმოადგინეთ:

• რა გავლენა შეიძლება ჰქონდეს პოლიტიკურ პროცესებს ადამიანის პიროვნებად ჩამოყა­
D

ლიბებაზე? რა გავლენა შეიძლება იქონიოს პოლიტიკამ პიროვნებაზე?

• როგორ შეუძლია ადამიანს საკუთარი მსოფლმხედველობა და იდეები პოლიტიკურ პრო­
ცე­­სებში მონაწილეობით გამოავლინოს? რატომ არის ასეთ დროს ასერტულობა მნიშ­
ვნელოვანი?
• როგორ შეიძლება უკავშირდებოდეს პოლიტიკა ყოველდღიურ ცხოვრებას? ადამიანის
მოთხოვნილებებს?

87
ალტერნატიული კომპლექსური დავალება N3

საკითხი: საარჩევნო პროგრამები/ძალაუფლების დანაწილება

ცნება: დემოკრატია

წარმოიდგინეთ, რომ ხართ რომელიმე პარტიის წარმომადგენელი, და ამზადებთ სა­

არჩევნო პროგრამის ნაწილს, რომელშიც მოქალაქეებს უნდა დაანახოთ თქვენი პარტიის
ხედვა, თუ როგორ აპირებთ სახელმწიფოში სხვადასხვა სისტემის (სასამართლო, საარჩევნო
და ა.შ.) აწყობას და როგორ დაუკავშირდება ეს დემოკრატიის პრინციპებს.

py
საარჩევნო პროგრამაში თვალნათლივ წარმოადგინეთ:
• რატომ არის მნიშვნელოვანი ძალაუფლების დანაწილება მნიშვნელოვანი დემოკრატიული
სახელმწიფოს მშენებლობისთვის და როგორ უზრუნველყოფს თქვენი პარტია ძალთა
ბალანსს?
• რატომ უნდა იყოს დაცული ადამიანის უფლებები და თქვენი პარტია როგორ უზრუნ­
ველყოფს აღნიშნულს?

co
• რა ცვლილებებს გეგმავთ და როგორ იქნება ისინი დაკავშირებული დემოკრატიის
პრინციპებთან?
't
on
D

88
 საათების განაწილება
ტექსტი N1  

py
სახელმძღვანელო, ეროვნული სასწავლო გეგმის საშუალო საფეხურის მეათე კლასის სტანდარ­ტის შესაბამისად, მოიცავს 2 სავალდებულო თემას:
• „მეწარმეობა და ბიზნესი“ ;
• „პოლიტიკა და პოლიტიკური კულტურა”.
პირველი თემა დაყოფილია 6, ხოლო მეორე თემა – 7 საკითხად.  თითოეული საკითხი, თავისი შესაბამისი კომპლექსური დავალებით,
მოცემულია ერთ პარაგრაფში, რომელზე მუშაობა რამდენიმე საათს გრძელდება. 

co
პარაგრაფების დასახელებ

შედეგების მოსწავლემ უნდა შეძლოს: რა არის მეწარმეთა როლი მეწარ­მეობის როგორ გავხდე მარკე­ ეკონო­მიკუ­რი საქმია­
ინდექსი მეწარ­მეობა საზოგა­დოებაში ტიპები მეწარმე ტინგი ნობები და უფლებები
მოქ.საშ.1. გადაწყვეტილებების მიღებისა და შესაბამისი 4 5 5 5
ქმედებისას უმთავრესი სამართლებრივი
დოკუმენტების (მათ შორის, საქართველოს
კონსტიტუცია, ადამიანის უფლებათა
საყოველთაო დეკლარაცია, ბავშვის უფლებების

მოქ.საშ.2.
კონვენცია) გათვალისწინება;

't
საზოგადოებისთვის აქტუალური გლობალური
და ლოკალური სოციალურ-პოლიტიკური
პრობლემების ამოცნობა და საკუთარი
6
on
ჩართულობით მათ გამოსწორებაზე ზრუნვა,
დემოკრატიის პრინციპების გათვალისწინებით;
მოქ.საშ.3. მდგრადი განვითარების პრინციპების გააზრებით 6 5
მოქმედება (მათ შორის, ყოველდღიურ და
საგანგებო (ბუნებრივი და ტექნოგენური
მიზეზებით გამოწვეულ) ვითარებაში
უსაფრთხოების წესების დაცვით მოქმედება);
D

მოქ.საშ.4. საზოგადოებაში პოზიტიურ ცვლილებებზე 6 5

ორიენტირებული იდეების ლობირება და
89

ადვოკატირება სხვადასხვა ინტერესთა

ჯგუფებთან და სახელმწიფო უწყებებთან
თანამშრომლობით.
 პარაგრაფების დასახელება
90

შედეგების მოსწავლემ უნდა შეძლოს: რა არის და პოლიტიკა პოლი­ტიკური პოლი­ტიკური ვინ და რო­გორ სამო­ქალაქო პოლიტიკა ად­გი­
ინდექსი ვის ეხება და სახელ­ იდეო­ლოგი­ები იდეების გავ­ლე­­ ახორ­­­ციე­­ლებს საზოგა­ ლობ­­რივ და სა­ერ­
პოლი­ტიკა? მწიფო და რეჟიმები ნა ინდი­ვიდ­ზე პო­ლი­­ტიკას დოება თაშიროსო დონეზე

py
მოქ.საშ.1. გადაწყვეტილებების მი­ 6 5 6
ღებისა და შესაბამისი ქმე­
დებისას უმთავრესი სა­მარ­
თლებრივი დო­კუმენ­ტების
(მათ შო­რის, საქართველოს
კონ­სტიტუცია, ადამიანის უფ­
ლება­თა საყოველთაო დეკ­­

co
ლარაცია, ბავშვის უფ­ლებე­ბის
კონვენცია) გათ­ვალისწინება;
მოქ.საშ.2. საზოგადოებისთვის აქტუა­ 6 6 5 6 5
ლური გლობალური და
ლოკალური სოცია­ლურ-
პოლიტიკური პრობ­ლემების
ამოც­ნობა და სა­კუთარი
ჩართუ­ლობით მათ გამოს­
წორებაზე ზრუნ­ვა, დემოკ­
რატიის პრინ­ციპების გათვა­

მოქ.საშ.3.
ლის­წინე­ბით;
მდგრადი განვითარების პრინ­

't
ციპების გააზრებით მოქ­მედება
6 5 6 6
on
(მათ შორის, ყო­ველ­დღიურ
და საგან­გე­ბო (ბუნებრივი და
ტექ­ნო­გენური მიზეზებით გა­
მოწ­­ვეულ) ვითარებაში უსაფ­­
რთხოების წესების დაც­­ვით
მოქმედება);
მოქ.საშ.4. საზოგადოებაში პოზი­ტი­ 6 6 5 6 5
ურ ცვლილებებზე ორი­ენ­
ტირებული იდე­ების ლო­ბირე­ბა
D

და ადვო­კატი­რება სხვა­დასხვა
ინტე­რეს­თა ჯგუფებ­თან და
სა­ხელ­მწიფო უწყე­ბებთან თა­
ნამშრომ­ლობით.
 განმავითარებელი კომენტარი

წიგნის ამ ნაწილში გთავაზობთ განმავითარებელი შეფასების ნიმუშებს თითოეული კომ­

პლექსური დავალებისთვის. საგულისხმოა, რომ მოცემული კომენტარები მხოლოდ სარე­
კომენდაციო ხასიათისაა და მოსწავლემ შესაძლოა სრულიად სხვა მიმართულებით და სტი­
ლით შეასრულოს საკუთარი დავალება და შესაბამისად ნაშრომი საჭიროებდეს განსხვავებულ
აღწერას და/ან კომენტარს. მასწავლებელი არ უნდა ელოდოს, რომ მოსწავლეებისგან მიიღებს
ანალოგიური შინაარსის ნაშრომებს, არც უნდა უბიძგოს ამისკენ და მოსწავლეს მისცეს

py
შემოქმედებითი თავისუფლება. მოცემული ნიმუშების დანიშნულებაა შეფასების კრიტერიუ­
მების შესაბამისად, კიდევ ერთხელ გაუსვას ხაზი, რა კავშირები უნდა ჩანდეს მოსწავლის
ნაშრომში იმისთვის, რომ ის მიმართებით დონეზე შეფასდეს.

პირველი თავი

კომპლექსური დავალება N1 co
მეწარმის ბიოგრაფიის შექმნა, რომელშიც გამოჩნდება მეწარმისთვის დამახასიათებელი
პიროვნული მახასიათებლები

ცნება: საზოგადოება
საკითხი: მეწარმის მახასიათებელი თვისებები
საკვანძო შეკითხვა: როგორ წარმოვაჩინო ბიოგრაფიის სახით დამახასიათებელი პიროვ­
't
ნული მახასიათებლები?
on

განმავითარებელი შეფასება – მიმართებითი დონე

მოსწავლის ნამუშევარში ჩანს მეწარმის პერსონაჟი, მისი ცხოვრებისეული ამბავი, რომე­
ლიც მკითხველს აცნობს იმ სირთულეებს, რისი გადალახვაც მოუწია ისტორიის მთავარ
გმირს ვიდრე ის წარმატებას მიაღწევდა. მოსწავლე აანალიზებს, რა კავშირშია წარმატება
ისეთ პიროვნულ თვისებებთან, როგორებიცაა მიზანდასახულობა, შეუპოვრობა, რისკიანობა,
ეფექ­ტური კომუნიკაცია, შემოქმედებითობა და ა.შ. გვიყვება ამბავს, თუ როგორ არ დანებდა
მეწარმე პირველი მარცხის შემდეგ, როგორ ცდილობდა პოტენციური მყიდველების დარ­
D

წმუნებას და პირველ ეტაპზე როგორ ვერ აღწევდა წარმატებას. მოსწავლის ნაშრომიდან

ჩანს, რომ მან გაიაზრა, რატომ არის მნიშვნელოვანი პროდუქტის/მომსახურების შექმნისას
გაითვალისწინოს მომხმარებელთა საჭიროებები, იგი ჰყვება ისტორიას, თუ როგორ გამოიგონა
მეწარმემ იატაკის საწმენდი სპეციალური ჯოხი, რომელიც სახლის საქმეების კომფორტულად
შესრულებაში ეხმარებოდა ადამიანს, და მისი ბიზნესი სწორედ ამ გამოგონების შემდეგ გახდა
წარმატებული.

91
 რეკომენდაცია
ნაშრომში კარგად წარმოაჩენ იმ გზას, რომელიც წარმატების მიღწევამდე განვლო მე­წარ­
მემ, ისეთი დეტალები, როგორებიცაა: პირველი მარცხის შემდეგ არდანებება, კონკურენტებ­
თან სამართლიანი და თანამშრომლობითი ურთიერთობა გამოკვეთს პერსონაჟის პიროვ­
ნულ თვისებებს. სამომავლოდ შეგიძლია გაიხსენო არა მხოლოდ კომპლექსურ დავალებაზე
მუშაობისას განხილული მასალა, არამედ გაამდიდრო ის ცხოვრებისეული მაგალითებით.

კომპლექსური დავალება N2
საგაზეთო ღია წერილის მიწერა მეწარმეებისათვის საზო­გადოებრივი პრობლემების მოგვა­

py
რებაში წვლილის შეტანის თაობაზე

ცნება: სამოქალაქო მონაწილეობა; მდგრადი განვითარება

საკითხი: მეწარმეთა როლი საზოგადოებრივი პრობლემების გადაჭრაში
საკვანძო შეკითხვა: როგორ შეგვიძლია საგაზეთო ღია წერილი საშუალებით დავარწმუნოთ
მეწარმე საზოგადოებრივი პრობლემების მოგვარებაში შეიტანოს წვლილი?

co
განმავითარებელი შეფასება – მიმართებითი დონე
მოსწავლის ნაშრომი შეესაბამება პროდუქტის ნიმუშს და მართლაც ღია წერილის ფორმა­ტით
არის დაწერილი. მას ადრესატად მეწარმეები ჰყავს შერჩეული და მკითხველს მოუწოდებს, რომ
გახდნენ მეტად აქტიურნი და წვლილი შეიტანონ საზოგადოებრივი პრობლემების მოგვარებაში.
იმის დასტურად, რატომ არის ეს მნიშვნელოვანი როგორც საზოგადოებისთვის, ისე თავად
მეწარმეებისთვის წერილში მოჰყავს რამდენიმე მაგალითი, რომელიც გვაცნობს სხვადასხვა
't
დროს მეწარმეების მიერ განხორციელებულ პროექტებს, რომელთა შედეგიც დადებითი
შედეგის მომტანი აღმოჩნდა ბენეფიციარებისთვისაც და ქვეყნისთვისაც. მაგალითად, როდესაც
მეწარმემ საკუთარი რესურსებით მაღალმთიან სოფელში დააფუძნა უფასო სახელოვნებო
on

სკოლა და ამით ხელი შეუწყო მოსწავლეთა განვითარებას, ამასთან მსგავსმა დაწესებულებამ

ბევრ ადგილობრივს გადააფიქრებინა სოფლის დატოვება და ერთობლივად დაიწყეს საკუთარი
გარემოს განვითარებაზე ზრუნვა, რაც მათ შორის სკოლაში მოხალისეობით გამოიხატებოდა.

რეკომენდაცია
შენ კარგად წარმოაჩენ იმ როლს, რომელიც შეიძლება მეწარმეს ჰქონდეს საზოგადოებ­რი­ვი
D

პრობლემების მოგვარების პროცესში. შენი ნაშრომი მართლაც ტოვებს ღია წერილის ეფექტს
და მკითხველს აღუძრავს სურვილს რეალურად ჩაერთონ საზოგადოებრივ საკითხებში. კარ­
გად აკავშირებ, როგორ აისახება მსგავსი ქმედებები ცალკეულ ადამიანის თუ საზოგადოების
ცხოვრებაზე და საბოლოო ჯამში ყველა მოგებულ მდგომარეობაში რჩება, მათ შორის
მეწარმეც, რომელმაც საკუთარი სახსრები გაიღო საზოგადოებრივი პრობლემის მოგვარე­ბაში.
სამომავლოდ, შეგიძლია მოიძიო რეალური ისტორიები, რომლებიც კიდევ უფრო დაგეხ­მა­რება
შენი სათქმელის არგუმენტირებულად დასაბუთებაში.

92
 კომპლექსური დავალება N3
პრესრელიზის შექმნა სოციალური საწარმოს დაფუძნების შესახებ

ცნება: მდგრადი განვითარება

საკითხი: რა არის სოციალური საწარმო
საკვანძო შეკითხვა: როგორ ავამაღლო ცნობიერება საზოგადოებაში სოციალური საწარმოს
შესახებ პრესრელიზით?

განმავითარებელი შეფასება – მიმართებითი დონე

მოსწავლის ნაშრომი შეესაბამება პროდუქტის ნიმუშს და მართლაც პრესრელიზის ფორ­

py
მატით არის დაწერილი. მას ადრესატად მედიასაშუალებები ჰყავს შერჩეული და მათ მოუ­
წოდებს დაესწრონ მის მიერ გამართულ სოციალური საწარმოს გამოფენა-გაყიდვას.
მოსწავლე პრესრელიზში აღწერს თავის მიერ შექმნილი სოციალური საწარმოს კონცეფციას,
თუ რა წვლილის შეტანა შეუძლია სოციალური მეწარმეობის განვითარებას საზოგადოებრივი
პრობლემების მოგვარებაში და როგორ აისახება ის საზოგადოებრივ კეთილდღეობაზე.
მედიასაშუალებების აღნიშნულ გამოფენა-გაყიდვაზე მოწვევითა და მასში მონაწილეობაზე

co
თანხმობით შესაძ­ლებელი გახდება მედიასაშუალებებმა მკაფიო ინფორმაცია გაავრცელონ
ფართო საზო­გადოე­ბაში სოციალური მეწარმეობის არსისა და ქვეყანაში მეწარმეობის
ხელშეწყობის მნიშვნელობის შესახებ.

რეკომენდაცია
შენ კარგად წარმოაჩენ სოციალური მეწარმეობის როლს საზოგადოებრივი პრობლემების
მოგვარების პროცესში. შენი ნაშრომი მართლაც ტოვებს შთაბეჭდილებას, რომ ის წარმოადგენს
მედიასაშუალებებისათვის შექმნილ პრესრელიზს და აღუძრავს მათ სურვილს, გააშუქონ ფართო
't
საზოგადოებისათვის შენ მიერ შეთავაზებული სოციალური საწარმოს კონცეფციით შექმნილი
პროდუქტი. აღნიშნული სამეწარმეო იდეა კი აუცილებლად უზრუნველყოფს ცალკეული
ადამიანებისა თუ ზოგადად მთელი საზოგადოების კეთილდღეობას. სამომავლოდ შეგიძლია
on

მოიძიო სოციალური საწარმოს სხვადასხვა იდეა, რომელიც შესაძლებლობას მოგცემს კიდევ

უფრო მეტად განავითარო შენი იდეა, ასევე გაეცნო შექმნილ პრესრელიზებს იმისათვის, რომ
მომავლისათვის სწორად გადმოსცე შენი მიზანი.

კომპლექსური დავალება N4
D

ბიზნესგეგმის შექმნა ახალი ბიზნესის წამოწყებისთვის

ცნება: საზოგადოება
საკითხი: ბიზნესის წამოწყება
საკვანძო შეკითხვა: როგორ წარმოვაჩინო ჩემი ბიზნესიდეები ბიზნესგეგმის ფორმატით?

განმავითარებელი შეფასება – მიმართებითი დონე

მოსწავლე თავის მიერ შექმნილი ბიზნესგეგმის საშუალებით ცდილობს, დაარწმუნოს
წარ­მატებული ბიზნესმენები თავისი იდეის უნიკალურობასა და მიზანშეწონილობაში. მას

93
გამოყენებუ­ლი აქვს სახელმძღვანელოში მოცემული ბიზნესგეგმის მოდელის ნიმუში და
გათვალისწინებული აქვს მისი შემადგენელი ნაწილები. ასევე ნაბიჯები, რომლებიც მისი
ბიზნესგეგმის სრულყოფას უზრუნველყოფს. ბიზნესგეგმაში გამოყოფილი აქვს პარტნიორებთან
და მომხმარებლებთან ურთიერთობისა და თანამშრომლობის საკითხი. ბიზნესგეგმაში გათ­
ვალისწინებული აქვს ბაზრის მოკვლევა, მარკეტინგული სტრატეგია და ყველა ის ნაბიჯები,
რომელიც კომპანიის მომავალსა და განვითარებას უზრუნველყოფს.

რეკომენდაცია
შენ კარგად დაეუფლე ბიზნესგეგმის წერის უნარებს. ნამდვილად შეგიძლია დაარწმუნო
სხვა ადამიანები, მათ შორის ბიზნესმენები, თქვენი ნაწარმის უნიკალურობასა და ბაზარზე

py
მისი არსებობის მნიშვნელობაში. ბიზნესგეგმაში შენ მიერ გამოყენებული მეთოდებითა და იმ
ნაბიჯებით, რომლებიც წინასწარ განსაზღვრე, შეგეძლება სამომავლოდ შექმნა რაიმე იდეა,
შესაბამისად, მისი ბიზნესგეგმა და წამოიწყო რეალური სტრატაპი.

კომპლექსური დავალება N5
co
რეკლამის მომზადება ახალი პროდუქტის/მომსახურების შესახებ

ცნება: მდგრადი განვითარება; საზოგადოება

პროდუქტი: რეკლამა
საკვანძო კითხვა: როგორ შევქმნა რეკლამა ახალი პროდუქტის/მომსახურების შესახებ?
't
განმავითარებელი შეფასება – მიმართებითი დონე
მოსწავლე თავის მიერ შექმნილი რეკლამით ცდილობს დაარწმუნოს მაყურებელი, რომ
შეიძი­ნოს სუნამო. მას გამოყენებული აქვს სახელმძღვანელოში მოცემული მაგალითები,
on

რეკლამა Dove-ის კამპანიის სტილშია დამზადებული. ის მომხმარებელს მოუწოდებს

ბუნებრიობისკენ, ამასთან რეკლამაში გამოყენებული ტექსტი, ვიზუალი და მუსიკა მაყურებელს
აღუძრავს სიმშვიდის განცდას, პერსონაჟებად შერჩეული ჰყავს თავდაჯერებული ადამიანები,
რომლე­ბიც არჩევენ, არ მოექცნენ საზოგადოების გავლენის ქვეშ, მაგალითად, ამბობენ – მე
ვირჩევ ჩემს გზას, რომლის მეგზურიც ჩემი სუნამოა. ამასთან, რეკლამაში გამოყენებულია
კადრები, რომლებშიც მთავარი პერსონაჟი მეგობრებთან ერთად ჩანს და ისმის ტექსტი –
D

სუნამო, რომლის სურნელიც ნებისმიერ კარს გაგიხსნით, მიუთითებს იმაზე, რომ პროდუქტი
ადამიანებს სოციალიზაც­იაში შეუწყობს ხელს. რეკლამა გვამცნობს, რომ სუნამო ცხოველებზე
ექსპერიმენტების შექ­მნის გარეშეა შექმნილი და შესაბამისად მისი მასობრივი მოხმარებით
ხელს შეუწყობს ცხოვე­ლების დაცვას.

რეკომენდაცია
შენ კარგად დაეუფლე რეკლამის ხელოვნებას. ჩანს, რომ ბევრი გიფიქრია, ფერების,
ტექსტის თუ მუსიკის შერჩევაზე. გამოყენებული ფრაზები მართლაც გვაჩვენებს ჩანაფიქრს, რომ
მყიდველი დაარწმუნო შენი პროდუქტის შეძენაში. ამისთვის კი ჰპირდები, რომ პროდუქტი მას

94
დაეხმარება თავდაჯერებულობის შეძენაში, სოციალიზაციაში და ა.შ. სამომავლოდ შეგიძლია
დაფიქრდე, როგორ გააკეთო შენი რეალური იდეების რეკლამა.

კომპლექსური დავალება N6
სიუჟეტის მომზადება მომხმარებელთა უფლებების შესახებ.

ცნება: დემოკრატია
საკითხი: მომხმარებლეთა უფლებები
პროდუქტი: სიუჟეტი

py
საკვანძო შეკითხვა: როგორ ავამაღლო საზოგადოების ცნობიერება მომხმარებელთა უფ­
ლებების შესახებ სატელევიზიო სიუჟეტის მეშვეობით?

განმავითარებელი შეფასება – მიმართებითი დონე

მოსწავლემ შექმნა სიუჟეტი, რომელშიც მაყურებელს უყვება ისტორიას ერთ-ერთ საწარმოში
დარღვეული სანიტარული ნორმების შესახებ. სიუჟეტში კომენტარს სთხოვს ექსპერტს, რომელიც

co
ამბობს, რომ ასეთი დარღვევები უარყოფითად აისახება ადამიანის ჯანმრთელობაზე და
შეიძლება გამოუსწორებელი დაზიანებაც კი მიიღოს. ჟურნალისტის როლში მყოფი მოსწავლე
მსმენელს აცნობს იმ უფლებებს, რომლებიც მსგავს შემთხვევაში ირღვევა, ახსენებს კონკრეტულ
სამართლებრივ დოკუმენტებს, მათ შორის მომხმარებელთა უფლებების შესახებ კანონს, და
მაყურებელს შეახსენებს, რომ სამართლებრივ სახელმწიფოში აუცილებელია სამართლებრივი
ნორმების დაცვა და ეს სახელმწიფოს ვალდებულებაა. მოსწავლე სიუჟეტის ბოლოს დასკვნის
სახით ამბობს, რომ მსგავს შემთხვევებზე რეაგირება აუცილებელია, როგორც კონკრეტული
't
მომხმარებლის უფლებების დაცვისთვის, ასევე, საზოგადოებისთვის, რადგან ეს ხელს შეუწყობს
დემოკრატიის პრინციპის, კანონის უზენაესობის განმტკიცებას.
on

რეკომენდაცია
შენ კარგად აკავშირებ ადამიანის უფლებების დაცვის მნიშვნელობას დემოკრატიული
საზოგადოების მშენებლობასთან. ნაშრომში ჩანს, რომ გესმის, თუ ვინ და როგორ უნდა
დაიცვას ადამიანის უფლებები. მოყვანილი მაგალითები და დეტალები, მაყურებელს მკაფიოდ
დაანახებს იმ საფრთხეებს, რომლებიც შეიძლება მოჰყვეს მსგავს შემთხვევებს. ექსპერტის
სტატუსით თანაკლასელის მოწვევა კარგი გადაწყვეტილება იყო, ამან ვიდეორგოლი კიდევ
D

უფრო დაამსგავსა სიუჟეტს, შეგეძლო ჩაგეწერა დაზარალებული და მეწარმეც, ამით პროდუქტი

კიდევ უფრო რეალისტური გამოვიდოდა.

95
 მეორე თავი

კომპლექსური დავალება N1
კომიქსის შექმნა პოლიტიკურ პროცესებში მოქალაქეთა მონაწილეობის მნიშვნელობის
შესახებ?

ცნება: სამოქალაქო მონაწილეობა

საკითხი: პოლიტიკაში მონაწილეობის მნიშვნელობა
პროდუქტი: კომიქსი

py
საკვანძო შეკითხვა: როგორ გადმოვცე პოლიტიკურ პროცესებში მოქალაქეთა მონაწილეო­
ბის მნიშვნელობა კომიქსის საშუალებით?

განმავითარებელი შეფასება – მიმართებითი დონე

მოსწავლის მიერ შექმნილი კომიქსი გვიყვება ორი მეზობლის შესახებ, რომლებიც
ერთმანეთს პოლიტიკაში საზოგადოების მონაწილეობაზე ესაუბრებიან. ამათგან ერთი აქტიური
co
მოქალაქეა და ცდილობს თანამოსაუბრე დაარწმუნოს პოლიტიკაში მოქალაქის მონაწილეობის
მნიშვნელობაში, ამისთვის მოჰყავს მაგალითები ყოველდღიური ცხოვრებიდან. ისტორიები,
რომლებსაც მოსაუბრე მეზობელს უზიარებს, ძირითადად სახელმძღვანელოდან არის აღებული,
თუმცა, ამის მიუხედავად, კომიქსში ნათლად ჩანს, როგორ უკავშირდება საზოგადოებრივი
საკითხებით დაინტერესება და მათში მონაწილეობა აქტიურ მოქალაქეობას და ქვეყანაზე
ზრუნვას.
't
რეკომენდაცია
შენს პერსონაჟებს შორის გამართული დიალოგი მკითხველს ნათლად დაანახებს, თუ
რატომ უნდა ინტერესდებოდეს აქტიური მოქალაქე საზოგადოებრივი საკითხებითა და
on

პრობლემებით. კომიქსის ერთ-ერთი პერსონაჟი საზოგადოებრივი საკითხების გადაჭრაში

მონაწილეობას ქვეყანაზე ზრუნვად განიხილავს. ამასთან, მკითხველი მიხვდება, რომ პოლიტიკა
მას ყოველდღიურად ეხება და შესაბამისად მნიშვნელოვანია ინტერესდებოდეს მისით.
სამომავლოდ ეცადე გამოიყენო არამხოლოდ სახელმძღვანელოში მოცემული მაგალითები,
არამედ მოიძიო/გაიხსენო ალტერნატიული ისტორიები.
D

კომპლექსური დავალება N2
სახელმწიფოში ძალაუფლების დანაწილების ფორმებისა და მნიშვნელობის შესახებ

ცნება: დემოკრატია
საკითხი: ძალაუფლების დანაწილება
პროდუქტი: ინფოგრაფკია
როგორ წარმოვაჩინო ხელისუფლების დანაწილების პრინციპი ინფოგრაფიკის მეშვეობით?

96
 განმავითარებელი შეფასება – მიმართებითი დონე
მოსწავლე თავის მიერ შექმნილ ინფოგრაფიკაში გვთავაზობს ორ სურათს, ერთ მათგანში
ჩანს ძალაუფლების როგორც ჰორიზონტალური, ისე ვერტიკალური დანაწილება და მის
შედეგად წარმოჩენილია ადამიანთა ჯგუფი, რომლებიც ერთმანეთს ხელს ართმევენ, იღიმებიან.
ხოლო მეორე სურათში წარმოჩენილია ძალაუფლების ერთპიროვნული მფლობელობა და
მისი კონცენტრაცია ერთი ადამიანის ხელში. ამ სურათის შედეგად ჩანს დაჩაგრული მოქალაქე,
რომელიც მოქცეულია ძალაუფლების მფლობელის მარწუხებში. მოსწავლე დამა­ტებით ხსნის
სიტყვიერად, რატომ არის მნიშვნელოვანი ძალაუფლების დანაწილება და როგორ აისახება ეს
ცალკეული ადამიანის ცხოვრებაზე და რომ მის გარეშე დემოკრატია ვერ განხორციელდება.

py
რეკომენდაცია
შენ ვიზუალურად თვალნათლივ წარმოაჩენ ძალაუფლების დანაწილების უპირატესობას.
მნახველი ცხადად ხედავს, როგორ აისახება ადამიანის და საზოგადოების ცხოვრებაზე როგორც
ძალაუფლების დანაწილება, ისე მისი კონცენტრირება ერთ ადამიანზე. ნაშრომში მკაფიოა
დემოკრატიისა და ძალაუფლების დანაწილების კავშირი.

კომპლექსური დავალება N3
co
დოკუმენტური ფილმის შექმნა პოლიტიკური იდეოლოგიების, რეჟიმების და საზოგადოებაზე
მათი გავლენის შესახებ

ცნება: დემოკრატია; მდგრადი განვითარება

't
საკითხი: პოლიტიკური იდეოლოგიები და რეჟიმები
პროდუქტი: დოკუმენტური ფილმი (ვიდეორგოლი)
საკვანძო შეკითხვა: როგორ გადმოვცე პოლიტიკური იდეოლოგიებისა და რეჟიმების
on

გავლენა საზოგადოებაზე დოკუმენტური ფილმით?

განმავითარებელი შეფასება – მიმართებითი დონე

მოსწავლე თავის მიერ შექმნილ ვიდეორგოლში, რომელიც დოკუმენტური ფილმის სტილ­
შია გაკეთებული, გვიყვება ისტორიებს, რომლებშიც ჩანს სხვადასხვა დროსა და სივრცეში
განსხვავებული იდეოლოგიების დამკვიდრების მცდელობები. მოსწავლე განიხილავს რამ­
D

დენიმე იდეოლოგიას და თითოეულზე საუბრისას ხაზს უსვამს, თუ როგორ აისახებოდა/

აისახება ესა თუ ის იდეოლოგია და მისი დამკვიდრების მცდელობა ადამიანის უფლებებზე. მის
მიერ მოყვანილ მაგალითებში ვხედავთ, რომ ზოგიერთ შემთხვევაში იდეოლოგიას გავლენის
მოხდენა შეუძლია არამხოლოდ ლოკალურად, არამედ გლობალურადაც. ამის დასტურად
მოსწავლეს მოჰყავს ნაციზმისა და კომუნიზმის მაგალითები.

რეკომენდაცია
შენ კარგად წარმოაჩენ, თუ როგორ აისახება იდეოლოგიები ადგილობრივ თუ გლობალურ
დონეზე. ვიდეოში მოთხრობილ ამბებში იკვეთება იდეოლოგიებსა და ადამიანის უფლებებს

97
შორის არსებული კავშირი, ვხედავთ, რომ ზოგიერთ შემთხვევაში ადამიანის უფლებები იდეო­
ლოგიის განვითარებასთან ერთად პირდაპირპროპორციულად ირღვეოდა. იდეოლოგიების
განხილვებისას მოყვანილი მაგალითები მრავალფეროვანია, თუმცა ძირითადად მხოლოდ
სახელმძღვანელოს ეყრდნობა, სამომავლოდ ეცადე, დავალებაზე მუშაობისას გამოიყენო სხვა
წყაროებიც.

კომპლექსური დავალება N 4
მოხსენების მომზადება თემაზე „პოლიტიკური იდეების ზეგვალენა ინდივიდზე“

py
ცნება: საზოგადოება
საკითხი: პოლიტიკური იდეების ზეგვალენა ინდივიდზე
პროდუქტი: მოხსნება
საკვანძო კითხვა: როგორ ავსახო მოხსენებაში პოლიტიკური იდეების ინდივიდებზე ზეგავ­
ლენა

co
განმავითარებელი შეფასება – მიმართებითი დონე
მოსწავლეს მომზადებული აქვს საჯაროდ გამოსვლის ტექსტი/მოხსენება, რომელშიც გვი­
ზიარებს ხედვას, თუ რა როლს ასრულებს კოლექტიური მეხსიერება პიროვნების ჩამო­
ყალიბებაზე, საზოგადოების ცხოვრებაზე, როგორ შეუძლია იდეებს გავლენა მოახდინოს
ადა­მიანის მსოფლმხედველობაზე. მას მოჰყავს რამდენიმე ციტატა და მაგალითი სახელ­
მძღვანელოდან, რომლებიდანაც ჩანს, როგორ აისახება ესა თუ ის იდეა ადამიანების მშვი­
't
დობიან თანაცხოვრებაზე. მოსწავლის მოხსენებაში რადიკალიზმი და ექსტრემიზმი და­
კავშირებულია სხვადასხვა რადიკალური იდეების დამკვიდრებასთან და მათ გავლენასთან,
როგორც ინდივიდის, ისე საზოგადოების დონეზე. მოსწავლე საუბრობს მსგავსი პროცესების
on

შედეგებზე. მოსწავლე საუბრობს, თუ რამდენად მნიშვნელოვანია წარსულის გააზრება, სხვა­

დასხვა შეხედულების მოსმენა, მათი კრიტიკული გააზრება და საკუთარი პოზიციის ასერტულად
დაფიქსირება

რეკომენდაცია
შენ საინტერესოდ აყალიბებ აზრს, გვიჩვენებ, რატომ არის მნიშვნელოვანი კრიტი­კულად
D

გავიაზროთ წარსულიც და აწმყოც, როგორ შევინარჩუნოთ მშვიდობიანი ურთიერ­თობა

საზოგადოების იმ წევრებთან, რომლებსაც შეიძლება არ ვეთანხმებოდეთ. ყურადღებას ამახვი­
ლებ ადამიანის მოთხოვნილებაზე, იყოს მიკუთვნებული რომელიმე სოციალურ ჯგუფს, რაშიც,
შენი აზრით, მას ისტორიის გააზრება ეხმარება. სამომავლოდ ეცადე გამოიყენო დამატებითი
მასალა და მხოლოდ სახელმძღვანელოში მოცემული ისტორიებით არ შემოიფარგლო.

98
 კომპლექსური დავალება N5
კორუფციასთან დაკავშირებული საინფორმაციო ბროშურის მომზადება

ცნება: მდგრადი განვითარება

საკითხი: კორუფცია
პროდუქტი: საინფორმაციო ბროშურა
საკვანძო კითხვა: როგორ წარმოვაჩინო კორუფციის არსი და მისი შედეგები საინფორმაციო
ბროშურით?

განმავითარებელი შეფასება – მიმართებითი დონე

py
მოსწავლის მიერ შექმნილ საინფორმაციო ბროშურაში ნათლად ჩანს, რა არის კორუფცია,
როგორ შეიძლება ვლინდებოდეს ის და რა ნეგატიური გავლენის მოხდენა შეუძლია როგორც
ცალკეულ სტრუქტურაზე, ისე მთლიანად ქვეყნის ეკონომიკურ განვითარებაზე. ბროშურაში
ხაზგასმულია, რატომ უნდა დაიხარჯოს სახელმწიფო რესურსები გონივრულად და მომავლის
პერსპექტივის გათვალისწინებით.

რეკომენდაცია
co
შენი ბროშურა უპასუხებს დავალების ყველა კრიტერიუმს. მასში მკაფიოდ ჩანს, რამდენად
უარყოფითი გავლენა შეიძლება ჰქონდეს კორუფციას ადამიანზე, სისტემებზე, სახელმწიფოსა
და ზოგადად მსოფლიოზე. ყურადღებას ამახვილებ რესურსების გონივრულ და მიზანმიმართულ
ხარჯვაზე.
't
კომპლექსური დავალება N6
სოციალური რეკლამის მომზადება თემაზე „მოქალაქეთა მონაწილეობის იურიდიული მექა­
on

ნიზმები“

ცნება: სამოქალაქო მონაწილეობა

საკითხი: მონაწილეობის ფორმები
პროდუქტი: სოციალური რეკლამა
საკვანძო კითხვა: როგორ წარმოვაჩინო მოქალაქეობის მონაწილეობის ფორმები და მათი
D

მნიშვნელობა სოციალური რეკლამის საშუალებით?

განმავითარებელი შეფასება – მიმართებითი დონე

მოსწავლეს მომზადებული აქვს სოციალური რეკლამა, რომელიც გადმოსცემს ინფორმაციას,
თუ როგორ არის შესაძლებელი, მოსახლეობა ჩაერთოს თავისთვის მნიშვნელოვანი საკითხების
გადაწყვეტილების მიღების პროცესში. შესაბამისად, სოციალურ რეკლამაში წარმოდგენილია
მოქალაქეთა მონაწილეობის იურიდიული მექანიზმები“. მოსწავლე რეკლამაში გამოხატავს,
რამდენად მნიშვნელოვანია, მოქალაქემ მონაწილეობა მიიღოს საზოგადოებრივი პრობლემების
გადაჭრაში და თავისი წვლილი შეიტანოს ადგილობრივ თუ ცენტრალურ მმართველობაში.

99
მოსწავლე რეკლამაში ნათლად გადმოსცემს იმ სამართლებრივი მექანიზმების არსებობის
შესახებ, რომელიც უზრუნველყოფს მოქალაქეთა ჩართულობის გაზრდას.

რეკომენდაცია
შენ საინტერესოდ აყალიბებ აზრს სოციალურ რეკლამაში, კრიტიკულად გაქვს გააზრებული
სამოქალაქო ჩართულობის მნიშვნელობა საზოგა­დოებრივი პრობლემების მოგვარებაში.
იაზრებ მონაწილეობის იურიდიული მექანიზმებს. სამო­მავლოდ ეცადე, გამოიყენო დამატებითი
მასალა და მხოლოდ სახელმძღვანელოში მოცემული მასალით არ შემოიფარგლო.

py
კომპლექსური დავალება N7
ფეისბუქპოსტის მომზადება კატაკლიზმებისა და მათი ზეგავლენის შესახებ

ცნება: მდგრადი განვითარება

საკითხი: კატაკლიზმები და მათი ზეგავლენა საზოგადოებაზე
პროდუქტი: ფეისბუქპოსტი
co
საკვანძო შეკითხვა: როგორ წარმოვაჩინო ფეისბუქ პოსტის საშუალებით კატაკლიზმებისა
და საზოგადოებაზე მათი ზეგავლენის მნიშვნელობა?

განმავითარებელი შეფასება – მიმართებითი დონე

მოსწავლეს მომზადებული აქვს სოციალური მედიის გვერდი, რომელზეც აქვეყნებს პოსტს
კატაკლიზმებსა და მათ შესაძლო შედეგებზე. მოსწავლე პოსტში მკაფიოდ აღნიშნავს, თუ რა
't
გავლენა ახდენს გლობალური გამოწვევები ლოკალურ და საერთაშორისო დონეზე. მოსწავლე
იაზრებს ამა თუ იმ კატაკლიზმის შედეგებს და იმას, თუ როგორ აისახება ის ინდივიდების
მდგომარეობაზე. აანალიზებს კრიზისული სიტუაციების შედეგს საზოგადოების განვითარებაზე
on

და შეუძლია მსჯელობა მათი გლობალური შედეგების შესახებ.

რეკომენდაცია
შენ საინტერესოდ აყალიბებ მოსაზრებებს გლობალური გამოწვევებსა და კატაკლიზმების
შესახებ პოსტის საშუალებით, რომელშიც კრიტიკულად გაქვს გააზრებული თუ რამდენად
მნიშვნელოვანია ცალკეულ ადამიანების, ჯგუფებისა და სახელმწიფო რესურსების გაერთიანება
D

გლობალური გამოწვევების საპასუხოდ. ასევე, რა შედეგების მომტანი შეიძლება გახდეს, თუ

საზოგადოება არ გაერთიანდება აღნიშნული პრობლემების საპასუხოდ. სამომავლოდ ეცადე,
გამოიყენო დამატებითი მასალა და წყაროები, რომელიც მხოლოდ სახელმძღვანელოში მოცე­
მული მასალით არ შემოიფარგლება.

100