BỘ CÔNG THƯƠNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP. HỒ CHÍ MINH

KHOA LUẬT

NGHIÊN CỨU KHOA HỌC

Đề tài:

THỰC TRẠNG NHÀ ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI THAO TÚNG GIÁ

CỔ PHIẾU TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN PHI TẬP
TRUNG TẠI VIỆT NAM

GVHD: Đào Nguyễn Hương Duyên

Lớp học phần:

TP.HCM, tháng 04 năm 2023

BỘ CÔNG THƯƠNG
 TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP. HỒ CHÍ MINH

KHOA LUẬT

NGHIÊN CỨU KHOA HỌC

Đề tài:

THỰC TRẠNG NHÀ ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI THAO TÚNG GIÁ CỔ PHIẾU
TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN PHI TẬP TRUNG TẠI VIỆT NAM

Nhóm tác giả:

STT Họ và tên MSSV Ghi chú

1 Cao Thị Mỹ Hạ 20116571
2 Chu Thị Bích Hậu 20045401

DANH MỤC VIẾT TẮT

STT Từ viết tắt Viết đầy đủ

1 OTC Thị trường chứng khoán phi tập trung
2 CTCK Công ty chứng khoán
3 SGDCK Sở giao dịch chứng khoán
4 VSD Trung tâm lưu kí chứng khoán
5 NĐTNN Nhà đầu tư nước ngoài
Contents
CHƯƠNG I: GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU “ THỰC TRẠNG NHÀ ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI THAO TÚNG
GIÁ CỔ PHIẾU TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN PHI TẬP TRUNG TẠI VIỆT NAM”...............................1
1.1 Tính cấp thiết của đề tài...................................................................................................................1
CHƯƠNG II: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VỀ HÀNH VI THAO TÚNG GIÁ CỔ PHIẾU
CỦA NHÀ ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI...............................................................................................................2
2.1 khái niệm hoạt động kinh doanh chứng khoán...............................................................................2
2.1.1 khái niệm thị trường phi tập trung.............................................................................................2
2.1.2 Hành vi thao túng thị trương chứng khoán:...............................................................................2
2.2 Quy định pháp luật về hành vi thao túng giá cổ phiếu đối với nhà đầu tư nước ngoài.................3
2.2.1 Đối tượng tham gia vào thị trường chứng khoán Việt Nam.......................................................3
 Chủ thể phát hành chứng khoán:....................................................................................................3
 Nhà đầu tư chứng khoán.................................................................................................................3
2.2.2 Đối tượng bị xử phạt vi phạm.....................................................................................................4
2.2.3 các chế tài pháp luật về xử phạt khi thao túng thị trường chứng khoán....................................4
CHƯƠNG III: THỰC TRẠNG VÀ BẤT CẬP LUẬT THAO TÚNG THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN PHI TẬP
TRUNG.........................................................................................................................................................6
3.1 Thực trạng vi phạm pháp luật trong lĩnh vực chứng khoán phi tập trung......................................6
CHƯƠNG IV: KIẾN NGHỊ HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ XỬ PHẠT TRONG LĨNH VỰC THAO TÚNG GIÁ CỔ
PHIẾU TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN PHI TẬP TRUNG.....................................................................8
4.1 Kiến nghị hoàn thiện pháp luật........................................................................................................8
Thứ nhất: Trình độ của NĐT còn non kém thiếu hiểu biết về pháp lí và thị trường OTC:....................8
Thứ hai: Lổ hổng pháp lí đối với thị trường OTC:................................................................................9
Thứ ba: Môi trường trên không gian mạng chưa được bảo mật:........................................................9
Thứ tư: Hoàn thiện các qui định pháp luật liên quan đến hoạt động môi giới của CTCK:..................10
KẾT LUẬN..................................................................................................................................................11
Danh mục tài liệu kham khảo:..............................................................................................................11
 CHƯƠNG I: GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU “ THỰC
TRẠNG NHÀ ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI THAO TÚNG GIÁ CỔ
PHIẾU TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN PHI TẬP TRUNG
TẠI VIỆT NAM”
1.1 Tính cấp thiết của đề tài
Thực tiễn cho thấy hành vi thao túng giá cổ phiếu trên thị trường chứng khoán phi
tập trung luôn thường trực, nếu không được kiểm soát hiệu quả bởi những công cụ
chính sách, pháp luật sẽ gây ra những hệ lụy to lớn cho hệ thống tài chính và kinh
tế - xã hội của quốc gia. Tại khoản 3 Điều 12 Luật Chứng khoán năm 2019 đã
khẳng định, thao túng giá cổ phiếu trên thị trường chứng khoán là hành vi bị
nghiêm cấm; trách nhiệm pháp lý đối với hành vi này được ghi nhận tại các văn
bản pháp luật liên quan như: Luật Chứng khoán năm 2019, Bộ luật Dân sự năm
2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017 và các văn bản hướng dẫn thi hành. Tuy nhiên,
trong bối cảnh hiện nay, dường như các quy định pháp luật Việt Nam hiện hành
chưa đáp ứng khả năng kiểm soát, ngăn ngừa hiệu quả đối với hành vi thao túng
giá cổ phiếu trên thị trường chứng khoán. Bởi trên thực tế công tác xử lý hành vi
này của cơ quan quản lý nhà nước vẫn còn nhiều hạn chế, một số quy định về trách
nhiệm pháp lý đối với hành vi này phát sinh nhiều điểm bất cập, vướng mắc gây
khó khăn trong việc nhận diện hành vi, điều tra và truy cứu trách nhiệm pháp lý;
các hành vi trục lợi trên thị trường chứng khoán sẽ trở thành thách thức không nhỏ
đối với Việt Nam trong việc kiến tạo thị trường chứng khoán phi tập trung trong
sạch, minh bạch, ổn định, bền vững và trở thành kênh huy động vốn hàng đầu của
nền kinh tế.

1
CHƯƠNG II: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
VỀ HÀNH VI THAO TÚNG GIÁ CỔ PHIẾU CỦA NHÀ ĐẦU TƯ
NƯỚC NGOÀI

2.1 khái niệm hoạt động kinh doanh chứng khoán.

2.1.1 khái niệm thị trường phi tập trung: Thị trường OTC là thị trường giao dịch
chứng khoán bên ngoài SGDCK, không có một địa diểm tập trung cố định được
quản lý trực tiếp bởi một tổ chức tự quản (Hiệp hội kinh doanh chứng khoán) hoặc
SGDCK và phải đăng ký với cơ quan quản lý nhà nước về chứng khoán và thị
trường chứng khoán, thành viên tham gia thị trường là các nhà môi giới và kinh
doanh chứng khoán và giao dịch được thực hiện theo phương thức thương lượng,
thoả thuận.
Vậy có thể hiểu, thị trường OTC là thị trường không có trung tâm giao dịch tập
trung, đó là một mạng lưới các nhà môi giới và tự doanh chứng khoán mua bán với
nhau và với các nhà đầu tư, các hoạt động giao dịch của thị trường OTC được diễn
ra tại các quầy (sàn giao dịch) của các ngân hàng và công ty chứng khoán.
Đặc điểm quan trọng nhất của thị trường OTC để phân biệt với thị trường chứng
khoán tập trung là cơ chế xác lập giá bằng hình thức thương lượng và thỏa thuận
song phương giữa người mua và người bán là chủ yếu, còn hình thức xác lập giá
bằng đấu lệnh chỉ được áp dụng hạn chế và phần lớn là các lệnh nhỏ.

2.1.2 Hành vi thao túng thị trương chứng khoán:

Khoản 2 điều 3 nghị định số 156/2020/NĐ-CP “Thao túng thị trường chứng

khoán” là việc thực hiện hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động về chứng khoán
và thị trường chứng khoán quy định tại khoản 3 Điều 12 Luật Chứng khoán, gồm
một, một số hoặc tất cả các hành vi dưới đây:
a) Sử dụng một hoặc nhiều tài khoản giao dịch của mình hoặc của người khác hoặc
thông đồng liên tục mua, bán chứng khoán nhằm tạo ra cung, cầu giả tạo;
b) Đặt lệnh mua và bán cùng loại chứng khoán trong cùng ngày giao dịch hoặc
thông đồng với nhau giao dịch mua, bán chứng khoán mà không dẫn đến chuyển
nhượng thực sự quyền sở hữu hoặc quyền sở hữu chỉ luân chuyển giữa các thành
viên trong nhóm nhằm tạo giá chứng khoán, cung cầu giả tạo;
c) Liên tục mua hoặc bán chứng khoán với khối lượng chi phối vào thời điểm mở
cửa hoặc đóng cửa thị trường nhằm tạo ra mức giá đóng cửa hoặc giá mở cửa mới
cho loại chứng khoán đó trên thị trường;

2
d) Giao dịch chứng khoán bằng hình thức cấu kết, lôi kéo người khác liên tục đặt
lệnh mua, bán chứng khoán gây ảnh hưởng lớn đến cung cầu và giá chứng khoán,
thao túng giá chứng khoán;
đ) Đưa ra ý kiến một cách trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua phương tiện thông tin
đại chúng về một loại chứng khoán, về tổ chức phát hành chứng khoán nhằm tạo
ảnh hưởng đến giá của loại chứng khoán đó sau khi đã thực hiện giao dịch và nắm
giữ vị thế đối với loại chứng khoán đó;
e) Sử dụng các phương thức hoặc thực hiện các hành vi giao dịch khác hoặc kết
hợp tung tin đồn sai sự thật, cung cấp thông tin sai lệch ra công chúng để tạo cung
cầu giả tạo, thao túng giá chứng khoán.

2.2 Quy định pháp luật về hành vi thao túng giá cổ phiếu đối với nhà đầu tư nước
ngoài

2.2.1 Đối tượng tham gia vào thị trường chứng khoán Việt Nam

Những người tham gia trong thị trường chứng khoán bao gồm từ những nhà đầu tư
cá nhân nhỏ lẻ cho tới những tổ chức có nguồn vốn khổng lồ đến từ các quốc gia
khác trên thế giới, đó có thể là các ngân hàng, công ty bảo hiểm, quỹ hưu trí hoặc
quỹ phòng hộ. Những lệnh mua hay bán của họ có thể được thực hiện thông qua
một nhà giao dịch (cá nhân hoặc tổ chức) trên sàn chứng khoán.
 Chủ thể phát hành chứng khoán:
Chủ thể phát hành là người cung cấp các chứng khoán – hàng hóa của  thị trường
chứng khoán. Các chủ thể phát hành bao gồm: Chính phủ, các  doanh nghiệp và
một số tổ chức khác như: các Quỹ đầu tư; tổ chức tài chính  trung gian…
Chính phủ và chính quyền địa phương là chủ thể phát hành các chứng  khoán: Trái
phiếu Chính phủ; Trái phiếu địa phương; Trái phiếu công trình; Tín phiếu kho bạc.
– Công ty là chủ thể phát hành các cổ phiếu và trái phiếu công ty.
– Các tổ chức tài chính là chủ thể phát hành các công cụ tài chính nhưcác  trái
phiếu, chứng chỉ hưởng thụ… phục vụ cho mục tiêu huy động vốn và phù  hợp với
đặc thù hoạt động của họ theo Luật định.
 Nhà đầu tư chứng khoán 
Chủ thể đầu tư là những người có tiền, thực hiện việc mua và bán chứng  khoán
trên thị trường chứng khoán để tìm kiếm lợi nhuận. Nhà đầu tư có thể được chia
thành 2 loại: nhà đầu tư cá nhân và nhà đầu tư có tổ chức.
– Các nhà đầu tư cá nhân  Nhà đầu tư cá nhân là các cá nhân và hộ gia đình, những
người có vốn nhàn rỗi tạm thời, tham gia mua bán trên thị trường chứng khoán với
mục đích tìm kiếm lợi nhuận. Tuy nhiên, trong đầu tư thì lợi nhuận lại luôn gắn với

3
rủi ro, kỳ vọng lợi nhuận càng cao thì mức độ chấp nhận rủi ro phải càng  lớn và
ngược lại.
- Các nhà đầu tư có tổ chức Nhà đầu tư có tổ chức là các định chế đầu tư, thường
xuyên mua bán chứng khoán với số lượng lớn trên thị trường. Một số nhà đầu tư
chuyên nghiệp chính trên thị trường chứng khoán là các ngân hàng thương mại,
công ty chứng khoán, công ty đầu tư, các công ty bảo hiểm, quỹ tương hỗ, các quỹ
lương hưu và các quỹ bảo hiểm xã hội khác. Đầu tư thông qua các tổ  chức đầu tư
có ưu điểm là có thể đa dạng hóa danh mục đầu tư và các quyết  định đầu tư được
thực hiện bởi các chuyên gia có chuyên môn và có kinh nghiệm.

2.2.2 Đối tượng bị xử phạt vi phạm

Điều 2. Nghị định 156/2020/NĐ-CP Đối tượng bị xử phạt vi phạm hành chính
Tổ chức, cá nhân Việt Nam và tổ chức, cá nhân nước ngoài (sau đây gọi chung là
tổ chức, cá nhân) thực hiện hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng
khoán và thị trường chứng khoán quy định tại Nghị định 156/2020/NĐ-CP.

2.2.3 các chế tài pháp luật về xử phạt khi thao túng thị trường chứng khoán

- Xử phạt hành chính

Mức xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi vi phạm thao túng thị trường
chứng khoán được quy định tại Điều 36 Nghị định 156/2020/NĐ-CP (được sửa đổi
bởi khoản 30 Điều 1 Nghị định 128/2021/NĐ-CP), cụ thể:
- Phạt tiền:
Phạt tiền 10 lần khoản thu trái pháp luật nhưng không thấp hơn 3.000.000.000
đồng đối với tổ chức, 1.500.000.000 đồng đối với cá nhân;
Trường hợp không có khoản thu trái pháp luật hoặc mức phạt tính theo khoản thu
trái pháp luật thấp hơn 3.000.000.000 đồng đối với tổ chức, thấp hơn
1.500.000.000 đồng đối với cá nhân thì áp dụng mức phạt tiền là 3.000.000.000
đồng đối với tổ chức, 1.500.000.000 đồng đối với cá nhân.
- Hình thức xử phạt bổ sung:
+ Đình chỉ hoạt động kinh doanh, dịch vụ chứng khoán trong thời hạn từ 01 tháng
đến 03 tháng đối với công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ đầu tư chứng
khoán, chi nhánh công ty chứng khoán hoặc công ty quản lý quỹ nước ngoài tại
Việt Nam có hành vi vi phạm;
+ Tước quyền sử dụng chứng chỉ hành nghề chứng khoán trong thời hạn từ 18
tháng đến 24 tháng đối với người hành nghề chứng khoán có hành vi vi phạm.
- Biện pháp khắc phục hậu quả:
4
 Buộc nộp lại khoản thu trái pháp luật có được do thực hiện hành vi vi phạm.

- Xử phạt hình sự
Cá nhân, pháp nhân thương mại nào có hành vi thao túng thị trường chứng khoán
có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội thao túng thị trường chứng khoán
được quy định tại Điều 211 Bộ luật Hình sự, cụ thể:
* Cá nhân phạm tội:
- Người nào thực hiện một trong các hành vi tại mục (1) thu lợi bất chính từ
500.000.000 đồng đến dưới 1.500.000.000 đồng hoặc gây thiệt hại cho nhà đầu tư
từ 1.000.000.000 đồng đến dưới 3.000.000.000 đồng, thì bị phạt tiền từ
500.000.000 đồng đến 2.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.
- Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ
2.000.000.000 đồng đến 4.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:
+ Có tổ chức;
+ Thu lợi bất chính 1.500.000.000 đồng trở lên;
+ Gây thiệt hại cho nhà đầu tư 3.000.000.000 đồng trở lên;
+ Tái phạm nguy hiểm.
- Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 250.000.000
đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01
năm đến 05 năm.
* Pháp nhân thương mại phạm tội bị phạt như sau:
- Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 211 Bộ luật Hình sự, thì bị
phạt tiền từ 2.000.000.000 đồng đến 5.000.000.000 đồng;
- Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 211 Bộ luật Hình sự, thì bị
phạt tiền từ 5.000.000.000 đồng đến 10.000.000.000 đồng;
- Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại Điều 79 của Bộ luật Hình sự, thì bị đình
chỉ hoạt động vĩnh viễn;
Pháp nhân thương mại còn có thể bị phạt tiền từ 500.000.000 đồng đến
2.000.000.000 đồng, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất
định từ 01 năm đến 03 năm hoặc cấm huy động vốn từ 01 năm đến 03 năm.

5
CHƯƠNG III: THỰC TRẠNG VÀ BẤT CẬP LUẬT THAO TÚNG
THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN PHI TẬP TRUNG
3.1 Thực trạng vi phạm pháp luật trong lĩnh vực chứng khoán phi tập trung
- Thứ nhất: việc thị trường OTC giao dịch không được tổ chức quản lý
trực tiếp là Sở giao dịch trực tiếp quản lý mà giao dịch OTC không qua sàn.
Tổ chức quản lý trực tiếp qua hai hình thức:
+ cổ phiếu có mã lưu kí: do VSD quản lý;
+ cổ phiếu chưa có mã lưu kí: do phòng quản lí cổ đông của công ty phát
hành quản lí hoặc công ty chứng khoán giữ sổ cổ đông;
Vậy nên sẽ có tình trạng “Giấy phép, giấy chứng nhận liên quan đến hoạt
động về chứng khoán và thị trường chứng khoán” và các loại giấy phép,
giấy chứng nhận được cơ quan, tổ chức có thẩm quyền cấp theo quy định
của pháp luật chứng khoán cho tổ chức, cá nhân để thực hiện các hoạt động
về chứng khoán và thị trường chứng khoán. Bị làm giả khiến cho chủ thể
tham gia trên thị trường chứng khoán phi tập trung chịu nhiều rủi ro khi
tham gia giao dịch bên cạnh đó giao dịch bằng cơ chế thương lượng và thỏa
thuận giá, mức giá khi mua chỉ là tham khảo theo trên mức giá cung cầu
của thị trường, một khi xảy ra vấn đề thiệt hại là điều không tránh khỏi và
pháp luật chưa có quy định cụ thể về vấn đề này.
- Thứ hai: Nhà đầu tư nước ngoài có thể “Sử dụng thông tin ngoài Bản cáo
bạch hoặc thông tin sai lệch với thông tin trong Bản cáo bạch để thăm dò thị
trường Việt Nam trước khi được phép thực hiện chào bán chứng khoán ra
công chúng”
Là việc sử dụng thông tin không có trong Bản cáo bạch hoặc không chính
xác so với nội dung tại Bản cáo bạch trong hồ sơ đăng ký chào bán chứng
khoán để thăm dò thị trường trước khi được phép thực hiện chào bán chứng
khoán ra công chúng. Hoặc NĐTNN “Làm giả giấy tờ, xác nhận trên giấy tờ
giả mạo” và việc tạo dựng hoặc xác nhận các tài liệu, thông tin không có
thực hoặc không chính xác để đăng ký chào bán, phát hành chứng khoán
riêng lẻ, chào bán chứng khoán ra công chúng, phát hành thêm cổ phiếu,
đăng ký công ty đại chúng, đăng ký niêm yết hoặc đăng ký giao dịch chứng
khoán. Hành vi này tạo dựng hoặc công bố thông tin sai lệch, làm giả tài liệu
trong hồ sơ chào bán, niêm yết trên thị trường chứng khoán, tạo dựng thông tin
sai sự thật, làm giả hồ sơ thường rất tinh vi, phức tạp, có sự kết hợp nhiều thao
tác và có tính thông đồng. Việc công ty có tiền sử vi phạm một số gian lận thì
rất có thể thực hiện càng các loại gian lận khác nữa

- Thứ ba: “Thực hiện hành vi làm cho khách hàng và nhà đầu tư hiểu nhầm
về giá chứng khoán” và việc cố ý cung cấp cho khách hàng và nhà đầu tư
thông tin, đưa ra những nhận định, tư vấn hoặc khuyến cáo không chính

6
 xác, không đầy đủ, không có căn cứ, che giấu sự thật về giá hoặc các yếu tố
ảnh hưởng tới giá của một hoặc nhiều loại chứng khoán dẫn đến khách hàng
và nhà đầu tư hiểu nhầm về giá chứng khoán và có quyết định không đúng
trong đầu tư. Mục đích để đặt lệnh và thực hiện giao dịch ngược hướng với
thị trường gây ảnh hưởng giả đến giá chứng khoán; tạo khoảng biến động giá
lớn nhưng lại không có thông tin cơ bản để đánh giá giá trị cơ bản của cổ
phiếu; dẫn đến vấn đề mất cân bằng khối lượng đặt lệnh của nhà đầu tư,
thường chỉ khớp giá và khối lượng trong nhóm thao túng. 
- Thứ tư: "Thông tin sai sự thật" là thông tin không chính xác so với thông tin
thực tế, có thật hoặc so với thông tin đã được cơ quan, tổ chức, cá nhân có
thẩm quyền xác nhận, chứng thực. Không chỉ ảnh hưởng đến giá cổ phiếu
mà còn ảnh hưởng đến giá trị các khoản đầu tư. Các doanh nghiệp không
thể phân tích và xác định chính xác đâu là khoản đầu tư tốt nhất. từ đó, bỏ
lỡ hoặc trì hoãn các hoạt động sản xuất kinh doanh. Cuối cùng làm giảm số
lượng việc làm, tăng số người thất nghiệp làm chậm phát triển kinh tế.
Với công nghệ điện toán đám mây không gian mạng “không có biên giới”
vậy nên giao dịch chứng khoán không thông qua sàn và không được quản lí
bởi nhà nước để có một mức giá hợp lí dễ dẫn đến hành vi tạo giao dịch ảo
để rửa tiền. vì bản chất của giao dịch trên thị trường phi tập trung là giao
dịch ẩn danh, nghĩa là rất khó để biết thông tin của chủ thể giao dịch như
vậy độ an toàn khi thực hiện giao dịch rửa tiền là rất cao, mặt khác để
chuyển được một khoản tiền ra nước ngoài chắc chắn sẽ phải làm rất nhiều
thủ tục tốn khá nhiều thời gian nhưng khi giao dịch chứng khoán, một
lượng tiền lớn có thể chuyển qua lại giữa các quốc gia với nhau chỉ trong
một vài phút và khó kiểm soát. Điều quan trong nhất là hệ thống pháp luật
Việt Nam vẫn chưa thể nào kiểm soát hết những giao dịch này. Điều đó
dồng nghĩa với tội phạm có thể tự do thực hiện mà không sợ bị giám sát
hay theo dõi.
- Thứ năm: Tuy sinh sau đẻ muộn nhưng hình thức đầu tư chứng khoán được
tiếp cận những công nghệ mới nhất trong lĩnh vực tài chính nên thị trường
chứng khoán Việt Nam nói chung và thị trường chứng khoán phi tập trung
nói riêng, đã có những bước phát triển mạnh mẽ. Thế nhưng, kèm với đó là
những hành vi lừa đảo, gian dối, lũng đoạn thị trường cũng nhanh chóng
xuất hiện dưới nhiều hình thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi. Những hành vi
này đều nhắm tới mục đích chung là điều chỉnh giá cổ phiếu để trục lợi. Các
đối tượng có thể sử dụng hàng chục tài khoản chứng khoán khác nhau để
mua bán cùng một cổ phiếu nhằm tạo cung cầu giả, từ đó có thể đẩy giá cổ
phiếu lên để bán hoặc ghìm giá cổ phiếu xuống đề mua, sau đó tiếp tục đẩy
giá lên để bán. Việc “xào nấu” số liệu tài chính để tạo doanh thu, lợi nhuận
đột biến hoặc tạo dựng các đối tác lớn, nước ngoài tham gia làm cổ đông
hoặc tham gia dự án... cũng được sử dụng để điều chỉnh giá cổ phiếu theo
chủ ý. Hệ quả khiến giá cổ phiếu tăng hoặc giảm nhiều lần.

7
 - Thứ sáu: đa phần nhà đầu tư nước ngoài là các quỹ đầu tư. Hầu hết các quỹ
đầu tư đều là những nhà đầu tư tài chính chuyên nghiệp đến từ các quốc gia
có nền chứng khoán, thị trường vốn phát triển hơn Việt Nam vài chục năm
tới cả trăm năm. Cho nên những gì Việt Nam đang trải qua là những cái họ
đã trải qua từ vài chục về trước. Họ đã có kinh nghiệm xử lý những vấn đề
khủng hoảng đang diễn ra giống như ở Việt Nam và họ biết kết quả của
cuộc khủng hoàng sẽ về đâu. Sau khi mọi thứ ổn định trở lại, thị trường
chắc chắn sẽ phát triển. Do đó họ tận dụng cơ hội thị trường đang sụt giảm
mạnh chủ yếu do tâm lý hoang mang bán tháo của nhà đầu tư và một số yếu
tố kỹ thuật bán giải chấp để mạnh dạn mua vào. Nhà đầu tư nước ngoài
không mua bán theo cảm xúc, cảm tính như các nhà đầu tư cá nhân trong
nước, mà có phân tích vĩ mô, vi mô, ngành, doanh nghiệp rất kỹ lưỡng rồi
ra quyết định. những người có vốn lớn, dòng tiền ròng cao và nhiều do đó
họ có chiến lược đầu tư dài hạn chứ không ngắn hạn như quan điểm của nhà
đầu tư Việt Nam. Họ mua vào để đó và khi thời điểm thích hợp họ sẽ rao
bán, một phần đó làm nhũng đoạn thị trường Việt Nam.

CHƯƠNG IV: KIẾN NGHỊ HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ XỬ

PHẠT TRONG LĨNH VỰC THAO TÚNG GIÁ CỔ PHIẾU TRÊN
THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN PHI TẬP TRUNG

4.1 Kiến nghị hoàn thiện pháp luật

Thứ nhất: Trình độ của NĐT còn non kém thiếu hiểu biết về pháp lí và thị
trường OTC:

- Nên cần phát triển những Trung tâm nghiên cứu khoa học và Đào tạo
chứng khoán thành đơn vị hàng đầu trong lĩnh vực nghiên cứu, đào tạo về
chứng khoán. Cập nhật và chuẩn hóa các chương trình đào tạo về chứng
khoán theo đúng chuẩn mực quốc tế. Tăng cường năng lực đội ngũ cán bộ
quản lý, giám sát, thanh tra và cưỡng chế thực thi Phát triển và đa dạng hóa
các tổ chức đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp, Khuyến khích tổ chức đầu
tư nước ngoài đầu tư dài hạn vào Việt Nam phù hợp. Phát triển nhà đầu tư
cá nhân gắn với đào tạo, tập huấn phổ cập kiến thức và thông tin tuyên
truyền. Điều chỉnh giảm mức thuế đối với quỹ đầu tư thấp hơn với nhà đầu
tư trực tiếp. Cho phép nhà đầu tư lựa chọn phương án nộp thuế vào cuối
năm, những nhà đầu tư thua lỗ sẽ không phải nộp thuế. Hiệp hội kinh doanh
chứng khoán Việt Nam cần tăng cường vai trò đối với thị trường OTC.
8
 Phát triển các hoạt động như tư vấn, đào tạo, hỗ trợ thông tin cho các thành
viên và các nhà đầu tư cá nhân.

Thứ hai: Lổ hổng pháp lí đối với thị trường OTC:

- Pháp luật chứng khoán phải đồng bộ với toàn bộ hệ thống pháp luật Việt
Nam và đối với những nhà đầu tư nước ngoài thì pháp luật Việt Nam cần
tương thích với chuản mực quốc tế và tiếp thu những nhân tố hợp lí của
pháp luật nước ngoài.
- Pháp luật chứng khoán phải là công cụ hữu hiệu bảo đảm quyền và lợi ích
hợp pháp của nhà đầu tư vì nếu không bảo đảm được thì khả năng thu hút
đầu tư vào thị trường OTC của Việt Nam sẽ gặp nhiều khó khăn.
- Pháp luật Việt Nam vẫn còn chưa cụ thể đảm bảo tính công bằng minh bạch
và hiệu quả của thị trường chứng khoán OTC đối với các nhà đầu tư và một
thị trường chứng khoán sẽ không thể phát triển nếu như sản phẩm trên thị
trường nghèo nàn, đơn điệu. Vì vậy điều kiện tiên quyết là cần phải xây
dựng cơ sở pháp lí cho sự hình thành và phát triển của nhiều sản phẩm
chứng khoán theo những lộ trình phù hợp.

Thứ ba: Môi trường trên không gian mạng chưa được bảo mật:

- Những chiêu bài mời gọi đầu tư với “ siêu lợi nhuận” những giao dịch này
thu hút không ít người mạo hiểm đầu tư và lợi nhuận tăng lên khi giao dịch
lần đầu và các nhà đầu tư “ nhẹ dạ, cả tin” thiếu vốn hiểu biết đã mắc bẫy và
càng bỏ thêm nhiều tiền vào. Và những lời đông thổi vô căn cứ được rao ra
làm chi phối quyết định giao dịch chứng khoán của những nhà đầu tư. và
khi xảy ra thiệt hại pháp luật rất khó can thiệp vào và điều ra đưa ra những
chế tài với các hành vi này.
- Với một không gian mạng rộng lớn và qua những tài khoản giao dịch các
nhà đầu tư dễ bị hack tài khoản và tạo các giao dịch thiệt hại về tiền và tài
sản. Mức độ bảo mật của những app giao dịch cũng chưa được xác minh
hoàn toàn và trách nhiệm pháp lí khi xảy ra thiệt hại trên app thì những nhà
sản xuất app chưa thể đưa ra các điều khoản cam kết với người sử dụng.
- Và khi những hành vi nêu trên xảy ra thiệt hại pháp luật rất khó can thiệp
vào và điều ra đưa ra những chế tài với các hành vi này. Và pháp luật Việt
Nam cần hình thành và phát triển các công cụ phòng ngừa rủi ro như hợp
đồng quyền chọn, hợp đồng kì hạn, hợp dồng tương lai( hợp dồng giao sau),
hợp đồng hoán đổi rủi ro vỡ nợ và các chứng khoán tổng hợp. Các hợp đồng
này được sử dụng để đề phòng ngừa rủi ro giá cả. Các công cụ phái sinh

9
 giao dịch chủ yếu trên thị trường OTC trong đó hợp đồng quyền chọn và
hợp đồng tương lai rất phổ biến trên thị trường.
- Nội dung của hợp đồng quyền chọn và hợp đồng tương lai phải phù hợp với
những qui tắc kinh doanh chung về loại hàng hóa cơ sở nếu không thị
trường hàng hóa cơ sở có nguy cơ bị bóp méo. Vì vậy pháp luật về chứng
khoán phái sinh cần phải qui định rõ nguyên tắc này và trao cho cơ quan
quản lý hoặc sở giao dịch có quyền buộc các bên phải sửa đổi nội dung của
hợp đồng hoặc phải giao kết hợp đồng theo mẫu chuẩn do cơ quản lý hoặc
sở giao dịch phát hành. Tùy từng loại hợp đồng (quyền chọn hay tương lai)
mà phải có những nội dung bắt buộc theo luật định. Các hợp đồng này phải
phản ánh được hoạt động của thị trường cơ sở và không được có các điều
khoản ngăn cản việc giao hàng và thanh toán hoặc các điều khoản trái với
luật hoặc tập quán kinh doanh thông thường liên quan đến hàng hóa cơ sở.
Ví dụ: giá của hợp đồng tương lai tại thời điểm đáo hạn phải phán ánh được
giá thị trường của hàng hóa cơ sở.

Thứ tư: Hoàn thiện các qui định pháp luật liên quan đến hoạt động môi giới của
CTCK:

- Hoạt động môi giới chứng khoán là hoạt động chủ yếu của các CTCK của
Việt Nam. Hoạt động môi giới cũng được hầu hết các nước trên thế giới
quan tâm và có những qui định rất chi tiết tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho
nghiệp vụ này. “Tuy nhiên những quy định của pháp luật Việt Nam về hoạt
động môi giới chứng khoán còn khá mờ nhạt và quá ít, thực tế chưa tạo
được một cơ sở pháp lý chung nhất cho hoạt động môi giới phát triển”.
Thực trạng hoạt động môi giới chứng khoán hiện nay cho thấy các CTCK
xâm phạm quyền và lợi ích của NĐT là rất phổ biến. “Các sai phạm chủ yếu
mà nhà đầu tư hay tố nhân viên hành nghề chứng khoán là tự ý sử dụng tiền
và chứng khoán của khách hàng, gây thua lỗ nghiêm trọng cho khách; tự ý
rút tiền, chuyển chứng khoán từ tài khoản này sang tài khoản khác; tự ý
dùng tài sản của khách hàng để cầm cố, thế chấp vay tiền; tư vấn cho khách
một đằng, hành động một nẻo… Do vậy, theo chúng tôi cần sớm ban hành
bộ qui tắc hành nghề kinh doanh chứng khoán là cơ sở pháp lý cho việc
điều chỉnh hoạt động môi giới chứng khoán, trong đó phân định rõ trách
nhiệm của CTCK, người môi giới chứng khoán, nhân viên của CTCK.
Đồng thời, cần phải tách bạch tài khoản của khách hàng để tránh tình trạng
lạm dụng tài khoản của khách hàng để trục lợi. “Các cơ quan quản lý cần
ban hành văn bản hướng dẫn cụ thể về vấn đề này, theo đó yêu cầu CTCK
quản lý tách bạch từng tài khoản của khách hàng, tạo cơ sở bảo vệ tốt hơn
nữa quyền và lợi ích của nhà đầu tư chứng khoán” . Ngoài ra, các qui định
của pháp luật về việc nhận lệnh và chuyển lệnh trên thị trường, mở tài

10
 khoản giao dịch và thời gian thanh toán, về phí và lệ phí trong hoạt động
môi giới chứng khoán cần phải được tiếp tục nghiên cứu và hoàn thiện.

KẾT LUẬN

Kết luận:Thị trường chứng khoán đóng vai trò rất quan trọng đối với sự phát triển
của nền kinh tế và hiện nay trên thị trường chứng khoán nói chung và thị trường
phi chứng khoán nói riêng, đang có chiều hướng tích cực đi lên và phát triển ngày
càng nhanh và mạnh, Việt Nam đã có một công cuộc thành công khi các nhà đầu
tư và các chủ thể có khả năng tiếp cận thông tin một cách dễ dàng, nguồn thông tin
liên quan luôn kịp thời và rộng rãi và điều đó được phản ảnh trong giá của sản
phẩm chứng khoán với chi phí hợp lý. Nhân tố quan trọng góp phần làm nên điều
này là hệ thống pháp luật Việt Nam quy định và ảnh hưởng tích cực đến các nhà
đầu tư khi tham gia giao dịch trên thị trường và góp phần hạn chế và ngăn chặn các
rủi ro khi các nhà đâu tư phát sinh thiệt hại thi bị thao túng giá cổ phiếu nói chung
và nhà đầu tư nước ngoài ảnh hưởng đến thị trường trong nước nói riêng. Bên cạnh
đó thực trạng của quy định pháp luật Việt Nam hiện hành về trách nhiệm pháp lý
đối với hành vi thao túng giá cổ phiếu; từ đó đưa ra những kiến nghị hoàn thiện các
quy định pháp luật hiện hành về trách nhiệm pháp lý và đề xuất những giải pháp
giúp nâng cao hiệu quả kiểm soát và ngăn ngừa hành vi thao túng giá cổ phiếu trên
thị trường chứng khoán phi tập trung Việt Nam.

Danh mục tài liệu kham khảo:

Luật chứng khoán
Bộ luật Dân sự
Bộ hình sự
https://sotaydoanhtri.com/thuat-ngu/over-the-counter-otc-2597/
https://thoibaotaichinhvietnam.vn/rua-tien-tren-thi-truong-chung-khoan-nguy-
co-o-muc-nao-49499.html
https://www.vndirect.com.vn/Thi-truong-OTC/
https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Chung-khoan/Nghi-dinh-156-2020-ND-
CP-quy-dinh-xu-phat-vi-pham-hanh-chinh-trong-linh-vuc-chung-khoan-
461194.aspx
https://www.vietnamplus.vn/nhung-vu-thao-tung-thi-truong-chung-khoan-gay-
chu-y-tren-the-gioi/781070.vnp
- https://dangcongsan.vn/noi-hay-dung/chan-dung-hanh-vi-gian-doi-lung-
doan-thi-truong-von-607445.html

11
- https://www.studocu.com/vn/document/dai-hoc-kinh-te-quoc-dan/chung-
khoan/tieu-luan-ve-xu-phat-hanh-chinh-trong-linh-vuc-chung-khoan/
32936567

12