1

MSU-Iligan Institute of Technology

College of Arts and Social Sciences

Departamento ng Filipino at Ibang mga Wika

WRITTEN REPORT

Bilang pangangailangan sa Kursong PAN115 (A7)

Introduksyon sa Malikhaing Pagsulat

Iniharap kay

Prof. Delfin H. Mundala Jr.

Iniharap ng

Group 1

GULAY, ABIGAIL C.
VILLARTA, ZILDIAN P.
MAGLINTE, MICHELLE P.
SOLERIA, DON ADAMS SQUIRE D.
LAPARAN, JEANETTE L.
VACALARES, ALTHEA LOREEN B.
TIONGCO, BENJIE S.
PAGASIAN, ANTONETTE MARIE B.

Marso 20, 2023

2
 Filipinos Writing, Tagalog Poetry, at Orhan Pamuk

LAYUNIN
• Tukuyin ang Filipinos Writing, Tagalog Poetry, at Kasaysayan
• Gumamit ng mga halimbawa para maipaliwanag ang paksa
• Suriin ang akdang Orhan Pamuk bilang
• Maiugnay ang 3 inakda sa Malikhaing Pagsulat
• Maipahayag ng gustong ipahiwatig ng akda
• Malaman ang taon at pangyayari sa lipunan nang maipublish ang babasahin

Introduksyon: Filipinos Writing

• FILIPINOS WRITING: Philippine Literature from the Regions
• BIENVENIDO LUMBERA
• Pasig City: Anvil Pub., 2001
• Bienvenido L. Lumbera
• 11 Abril 1932 Lipa, Batangas
• Pilipino
• Panitikan
• Pamantasan ng Santo Tomas,
• Pamantasang Indiana
• Si Bienvenido Lumbera ay isang makata, tagapuna, dramatista, at iskolar ng Pilipinas
na may maraming napanalunan.
• Siya ay Pambansang Alagad ng Sining ng Pilipinas at nakatanggap ng Gawad Ramon
Magsaysay para sa Pamamahayag, Panitikan at Malikhaing Komunikasyon.
• Nanalo siya ng maraming gawad pampanitikan, kabilang ang mga Pambansang Gawad
sa Aklat mula sa Pambansang Pundasyon sa Aklat, at ang Gawad Pang-alaala kay Don
Carlos Palanca para sa Panitikan
Filipinos Writing
• Ang panitikan ng mga Pilipino, samakatuwid, sa sandaling naipasok sa kamalayan ng
ating mga kabataan ay nagbibigay ng isang dinamikong batayan para sa pambansang
pagmamalaki
• Pagpapahalaga sa sarili na kailangan ng ating mga tao upang sila ay makapagtakda ng
kanilang sariling mga parameter para sa pakikilahok sa inter-nation na transaksyon sa
isang globalisadong lipunan
• Ang panitikan ay may kaugnayan sa kanilang buhay bilang indibidwal at bilang isang
komunidad
• Kung ang mga kabataan na nagbabasa ng tungkol sa kanilang rehiyon ay nahahanap
ang kanilang sarili na inspirasyon ng isang pakiramdam ng pagmamalaki bilang mga
buhay na kalahok sa kultura na kinakatawan ng mga gawa
Mindanao Literature
• 1 Epic Poetry
• Ulahingan: The Dream of Begyasan
• Darangen: The Abduction of Tawaten; The Kapmabaning

3
 • Ag Tobig Nog Keboklagan: The Kingdom of Keboklogan
• Tudbulul: The Warrior
• 2 Prose Narrative
• The Conquest of North Borneo (Rita C. Tuban)
• Kissa Kan Panglima Hassan: The Story of Panglima Hassam
• 3 Folk Poetry
• O’ Papanok / O’ Bird
• Bangsamoro / People of Bangsamoro
• 4 Fiction
• In the Village Called Talim (Aida Rivera Ford)
• Surveyors of the Liguasan Marsh (Antono Reyes Enriquez)
• 5 Drama
• Datu Matu (Saturnina S. Rodill)
Tagalog Poetry
• uri ng sining at panitikan na kilala sa malayang paggamit ng wika sa iba't ibang anyo
at estilo. Pinagyayaman ito sa pamamagitan ng paggamit ng tayutay.
• ang mga likhang panulaan ay tinatawag na tula. Madaling makilala ang isang tula
sapagkat karaniwan itong may batayan o pattern sa pagbigkas ng mga huling salita.
Anyo ng Tula
• TRADISYUNAL
• Sumusunod sa lumang pamamaraan ng pagsulat. Ito ay may tugma, sukat, talinghaga,
at kaisipan.
• MALAYANG TULUDTURAN
• Walang sukat at tugma ngunit may kaisipan at talinghaga
Uri ng Tula
• Tulang Liriko o Tulang Damdamin (lyric poetry)- awit, soneto, oda, elehiya, at dalit
• Tulang Pasalaysay (narrative poetry)- Epiko, Kurido, at karaniwang pasalaysay
• Tulang Patnigan (joustic poetry)
Mga Sangkap ng Tula/ Elemento ng Tula
• Talinghaga- paggamit ng matatalinghagang salita
• Sining o Kariktan-pili, angkop at maririkit na salita
• pangkalahatang impresiyon sa mambabasa
• Anyo- porma ng tula
• Tono/Indayog- diwa ng salita
• Persona- nagsasalita sa tula; una, ikalawa, ikatlong tauhan
• Simbolismo- salita sa tula na may kahulugan sa
• mapanuring isipan ng mambabasa
• saknong -isang grupo ng mga salita sa loob ng isang tula na may dalawa o higit pang
taludtodds
• sukat - bilang ng pantig ng tula.
• tugma- pinag-isang tunog sa hulihan ng mga taludtod
• tayutay-ito ay sadyang paglayo sa paggamit ng mga pangkaraniwang salita upang
maginf kaakit akit at mabisa ang pahayag

4
TAGALOG POETRY 1570-1898
• Tradition and Influences in its Development ni: Bienvenido L. Lumbera
• The Folk Tradition
• Noong Middle 18th century, ang katutubong tula sa Tagalog ay nakatuon sa pagsulat
• Vocabulario de la lengua de tagala
• nila Juan de Noceda at Pedro de Salunar, 1754
• Tagalog-Spanish Dictionary na pinagsama-sama para sa mga pari at misyonerong
nasa probinsya
• malawak na koleksiyon ng tagalog na tula
• RIDDLE; bogtong
• PROVERB; refran
• SHORT POEM; tanaga
• TRADITION; tradisyong panulaang Pilipino
(1) RIDDLE
• RIDDLE; bogtong
• pagsubok ng talino, metaporikal na paraan ng pagtingin
• kailangang makita ng madla ang punto ng pagtalaban sa pagitan ng bagay na
inilarawan at bagay na tinutukoy
• panimulang anyo ng oral lore
• nagpapatalas ng sensibilidad ng madla
• isang ehersisyo sa intelektwal na kakayahan at bilis sa pag-iisip
(2) PROVERB
• PROVERB; refran
• praktikal na gabay sa pamumuhay ng buhay
• nagbibigay sa isang tao ng salamin ng mga aral
• gabay upang masolusyonan mga problema sa buhay
• higit pa sa paglalarawan ang salawikain/ karunungan
• hindi direktang komentong mga repleksyon sa buhay
(3) SHORT POEMS
• Short Poem; tanaga/talinghaga binibigyang-diin ang "cross" sa mga lumang
"boundaries"
• puno ng metapora/ talinghaga
• karamihan ay quatrains; heptasyllabic o octasyllabic
• naglalaman ng emosyonal at intelektwal na pagpapahayag
• nagtatatag ng "analogy" sa pagitan ng karanasan ng tao at aspeto ng kapaligiran ng tao
(4) TRADITION
• Tradition; tradisyong tagala
• lahat ng tagalog na katutubong tula ay matatagpuan sa Vocabulario upang matulungan
ang mga misyonero, 17th Century
• madagdagan ang kanilang kaalaman ng mga salitang tagalog para sa mas epektibong
gawaing pang-ebanghelyo
• mga unang tradisyon ng tagalog: pag-awit
• tradisyon pamahalaan/ relihiyon ay napanatili sa mga awit

5
 • Ang Vocabulario ay naglista ng labing-anim na uri ng mga kanta
• Diona, Talindao, & auit (kantang pambahay)
• Indolanin & Dolayanin (street songs)
• Hila, Soliranin & Manigpasin (rowing Songs)
• Holohorlo & Oyayi (cradle songs)
• Ombayi/ Omiguing (sadness/ tenderness)
• Tagumpay (triumphal)
• Dopayanin (boat song)
• Hiliriao (drinking song)
• Inuri ng mga Tagalog ang kanilang mga awit ayon sa himig at okasyon
• kapag natagpuang walang musika, maaaring ikonsidera bilang tula o panulaan
• tatlong pinakasikat na tema ay walang kabuluhan sa pagmamataas, kagandahan ng
personal na integridad, at pangangailangan ng tao para sa kanyang kapwa.
Kaugnayan sa Malikhaing Pagsulat
• Bilang mga kasalukuyang manunulat, ang karunungang nakukuha sa Tagalog Poetry
ay nakatutulong para mas mapaunlad ang "malikhaing pagsulat" lalo na ang
pagpapahayag ng emosyon at paano ginagamit ang mga salita para makabuo ng
kahulugan sa masining na kaparaanan.
Gustong Ipahayag ng May-Akda
• Base sa akda ni Bien Lumbera, ang Tagalog Poetry ay nabuo sa panahon ng
kolonisasyon. Nakatala ang tradisyong Tagalog at mga kaunlarang nangyari sa
panitikan sa panahon ng kastila dito sa Pilipinas at kung paano ang (bogtong, refran,
at tanaga) ay ginamit sa panahong iyon.
ORHAN PAMUK
• Orhan Pamuk
• Hunyo 7, 1952,
• Istanbul, Turkey
• Nobel Prize para sa Literatura noong 2006
• Isang Novelist
MY FATHER’S SUITCASE

• Orhan Pamuk gave a speech called “My Father’s Suitcase” when he received the
Nobel Prize in Literature in December 2006. This emotional speech which sincerely
conveys the spirit of Pamuk’s thirty-two years of writing effort, had a deep,
worldwide impact. This book combines “My Father’s Suitcase” which is a basic text
about writing and living with Pamuk’s two other speeches in which the same subjects
and problems are discussed from other perspectives. “The Implied Author”.
Nailathala ito noong June 21,2007
• Ikinuwento ni Orhan Pamuk ang maleta ng kanyang ama, na minana niya dalawang
taon bago namatay ang kanyang ama. Nasa maleta ang lahat ng alaala at karanasan ng
kanyang ama, at sinabi ni Pamuk na ito ay isang mahalagang regalo
• Isa itong kwento ng pagiging isang anak ng isang manunulat. Itinago ng maleta ang
mga akda at tala na ginawa ng kanyang ama noong kabataan niya, habang inihiwalay
niya ang kanyang sarili sa pamilya at, gaya ng iminumungkahi ng may-akda, iniwan
ang mga ito sa Istanbul sa kanyang pananatili sa Paris

6
 • Naalala ni Pamuk, noong bata pa, nakita niya ang maleta na iyon sa bahay ng pamilya
kung saan siya lumaki at alam niyang naglalaman ito ng hindi kilalang kasaysayan
kung saan naisip niya ang iba't ibang kahulugan at eksena.
Konklusyon
• Ito ay salamin ng buhay na naghahayag ng katotohanan ng tao at lipunan- ang kultura,
kasaysayan, at kabihasnan sa kabuuan

7
Sanggunian
Lumbera, B. L. (1986). Tagalog poetry 1570–1898: Tradition and influences in its
development. Ateneo de Manila University Press.

Lumbera, B. (2001). Filipinos writing: Philippine literature from the regions. Anvil
Pub..

Pamuk, O. (2007). My Father's suitcase. PMLA, 122(3), 788-796.