Kaligirang Pangkasaysayan

ng Panitikan

bb. naneth f. asuncion

tAGAPAGURO

1
Batay sa apat na obra Maestrang Filipino, magbigay
ng kultura at tradisyon na pinapakita nito.

1
 PANITIKAN
Ang panitikan ay tumutukoy sa lahat ng
uri ng pahayag, nakasulat man o
binibigkas, nanggaling ito sa salitang-
ugat na titik na ikinabit ang unlaping
pang- at hulaping -an.

1
 PANITIKAN
ang mga layunin nito ay para maipakita
ang relidad at katotohanan; at makalikha
ng isa pang daigdig na taliwas sa
katotohanan.
2 URI NG PANITIKAN:
• kathang-isip (Ingles: fiction)
indi kathang-isip (Ingles: non-fiction)
1
 ANYO NG PANITIKAN
• Tuluyan o prosa – tumutukoy ito sa maluwang na
pagsasama-sama ng mgasalita sa loob ng
pangungusap. Nasusulat ito sa karaniwang takbo
ngpangungusap o pagpapahayag.
• Tula o panulaan – ito ay ang pagbubuo-buo ng
pangungusap o parirala sa pamamagitan ng
salitang binibilang na pantig sa taludtod na
pinagtugma-tugma
Bawat anyo ay mga iba’t ibang mga akda
1
 Mga Akang Tuluyan
• Alamat – isang uri na kung saan nagkukuwento ito tungkol sa mga
pinagmulan ng mga bagay-bagay sa daigdig. Minsan sa mga pinagmulan nga
mga hayop or mga halaman.
• Anekdota – akdang isinalasaysay ang mga kakaiba o kakatuwang nangyari sa
buhay ng isang sikat, o kilalang mga tao.
• Nobela – o tinatawag ding kathambuhay, ito ay isang mahabang kuwentong
piksyon na binubuo ng iba’t ibang kabanata.
• Pabula – akda kun saan amg mga tauhan ay mga hayop
• Parabula – o tinatawag ding talinhaga, ito ay mga maikling kuwentong may
aral na kalimitang hinahango mula sa Bibliya.
• Maikling Kuwento – ito ay hinggil sa isang mahalagangpangyayaring
kinasasangkutan ng isa o ilang tauhan at may iisang kakintalano impresyon
lamang. Isa itong masining na anyo ng panitikan.

1
 Mga Akang Tuluyan
• Dula – uri na hinahati sa pamamagitan ng yugto at kadalasang isinalaysay
sa mga teatro.
• Sanaysay – maiksing komposisyon na kailimitang naglalaman ngpersonal
na kuru-kuro ng may-akda.
• Talambuhay – isinalaysay ito ng kasaysayan ng buhay ng isang tao na base
sa mga tunay na impormasyon.
• Talumpati – isinalysay nito ang mga kaisipan o opinyon ng isang tao upang
humikayat,tumugon, mangatwiran, magbigay ng kaalaman o impormasyon
at maglahadng isang paniniwala.
• Balita – nagpapahayag sa mga kasalukuyang kaganapan sa labas at/o loob
ng isang bansa
• Kwentong Bayan – uri na sumalaysay ng mga likhang-isip na mga tauhan
na kumakatawan sa mga uri ng mamamayan
1
 Mga Akang Patula
• Tulang Pasalaysay – tumutukoy sa mga pinapaksang
mahahalagang mga tagpo opangyayari sa buhay, ang
kagitingan at kabayanihan ng tauhan.
• Awit/Korido at Kantahin – musikang magandang
pinakikinggan.
• Epiko – isinalaysay ang kabayanihan atpakikipagtunggali ng
isang tao o mga tao laban sa mga kaaway na kadalasang
hindi mapaniwalaan dahil sa mga tagpuang makababalaghan
at di-kapani-paniwala.
• Balad – uri o tema ng isang tugtugin.
1
 Mga Akang Patula
• Sawikain – tumutukoy ito sa:
• idioma – isang uri ng sawikain pagpapahayag na ang
kahulugan ay hindikomposisyunal.
• moto – parirala na nagpapahiwatig ng sentimiento ng
isang grupong mga tao
• salawikain – mga kasabihan o kawikaan.
• Bugtong – pangungusap o tanong na may iba o
nakatagong kahulugan.
Tanaga – tumutukoy ito sa mga maikling katutubong
Pilipinong tula na naglalaman ng pang-aral at payak na
pilosopiyang ginagamit ng matatanda sa pagpapagunita sa
1
mga kabataan.
 panitikan, wika, kasaysayan

• PANITIKAN- tumutukoy sa lahat ng uri ng pahayag,

nakasulat man o binibigkas.
• WIKA- isang sistemang komunikasyon na madalas
ginagamit ng tao sa isang partikular na lugar.
• KASAYSAYAN- ang pagsusulat at pag-aaral sa mga
pangyayaring naganap sa nakalipas na panahon. Nahahati
ang kasaysayan sa dalawang bahagi – ang “prehistory” at
“written history”.

1
• Bilang mag-aaral, paano mo
isinasabuhay ang kultura’t tradisyong
Pilipino sa makabagong panahon.

1
1