• Ang panitikan ay nagsasabi o nagpapahayag ng mga kaisipan, mga
damdamin, mga karanasan, hangarin at diwa ng mga tao. At ito rin ang pinakapayak na paglalarawan lalo na sa pagsulat ng tuwiran o tuluyan at patula.
• Ang salitang panitikan ay nanggaling sa salitang "pang-titik-an" na kung
saan ang unlaping "pang" ay ginamit at hulaping "an". At sa salitang "titik" naman ay nangunguhulugang literatura (literature), na ang literatura ay galing sa Latin na litterana nangunguhulugang titik. • Nagsasalaysay din ito sa pamahalaan, lipunan at mga pananampatalaya at mga karanasang may kaugnay ng iba’t ibang uri ng damdamin tulad ng pag-ibig, kaligayahan, kalungkutan, pag-asa, pagkapoot, paghihiganti, pagkasuklam, sindak at pangamba. • Impluwensya ng Panitikan • Biblia o Banal na Kasulatan- naglalaman ito ng mga doktrina at aral ng pananampalatayang Kristiyano. • Koran- ang biblia ng mga Muslim. • Iliad at Odessey- kinapapalooban ng mga mitolohiya at alamat ng Gresya. • Mahabharata- naglalaman ng kasaysayan ng pananampalataya ng India. Itinuturing itong pinakamahabang epiko sa buong daigdig. • Canterbury Tales- naglalarawan ng pananampalataya at pag uugali ng mga ingles noong unang panahon. • Uncle Tom’s Cabin- Naglalarawan itoo ng kahirapang dinanas ng mga Amerikanong itimna naging batayan ng kanilang kalayaan. • Divine Comedia- naglalarawan ito ng pananampalataya at pag uugali ng mga italyano noong panahong yaon. • El Cid Campeador- naglalarawan ng katangiang panlahi at kasaysayang pambansa ng mga kastila. • Awit ni Rolando- nagsasalaysay ito ng gintong panahon ng Kristyanismo sa Pransya. • Aklat ng mga Patay- naglalaman ito ng mga alamat, mitolohiya at teolohiya ng Ehipto. • Aklat ng mga Araw- akda ito ni Confucio ng Tsina na naging batayan ng pananampalatayang intsik. • Isang libo’t Isang Gabi- naglalarawan ng natatanging ugaling pampamahalaan, pangkabuhayan, at panlipunan ng mga Arabo at Persyano. • Noli Me Tangere at El Filibusterismo- sinulat ni Jose Rizal. Naglalarawan ng paghihirap ng mga Pilipino sa kamay ng mga dayuhang kastila. Uri ng Panitikan • 1. TULUYAN o PROSA - nagpapahayag ng kaisipan. Ito'y isinusulat ng patalata.
• 2. PATULA - nagpapahayag ng damdamin. Ito'y
isinusulat ng pasaknong. • Mga Akdang Tuluyan Alamat- isang uri ng panitikan na nagkukuwento tungkol sa mga pinagmulan ng mga bagay-bagay sa daigdig. Karaniwang nagsasalaysay ang mga ito ng mga pangyayari hinggil sa tunay na mga tao at pook, at mayroong pinagbatayan sa kasaysayan. Kaugnay ang alamat ng mga mito at kuwentong- bayan. Anekdota • Kwento o salaysay na ang pangyayari ay hango sa tunay na karanasan, nakawiwili at kapupulutan ng aral. Nobela • Kwento o salaysay na mahaba, maraming tauhan, at tagpuan na nahahati sa mga kabanata. Pabula • Kwento o salaysay na ang karaniwang nagsisiganap ay mga hayop. Nag iiwan ito ng magandang aral sa mambabasa. Parabula • Kwento o salaysay hango sa banal na kasulatan na naglalayong mailarawan ang isag katotohanang moral o ispiritwal sa isang matalinghagang paraan. Maikling Kwento • Kwentoo salaysay na ng-iiwan ngisang impresyon o kakintalan sa mambabasa. Dula • Kwento o salaysay na sinulat para itanghal sa entablado, may mga tauhang gumaganap na naglalarawan ng buhay o ugali ng tao. Sanaysay • Salaysay na tumatalakay sa isang tanging paksa. Ang sariling opinyon o pananaw ay kitang- kita sa sumulat. Talambuhay • Kwento o salaysay ng buhay ng isang tao. Talumpati • Salaysay na isinulat upang bigkasin sa harap ng maraming tao na may layuning umakit, humikayat, magpaliwanag at iba pa. Balita • Paglalahad ng mga pang- araw – araw na pangyayari sa kapaligiran at maging sa ibang bansa. MGA AKDANG PATULA 1. Bugtong • Tulang patugma na ang layunin ay pahulaan ang isang bagay, tao, at pook. 2. Salawikain • Tulang patugma na ang layunin ay maglahad ng mga butil ng karunungangkinapapalooban ng mga aral sa buhay. Magandang gabay sa pang araw araw na buhay. 3. Epiko • Mahabang tulang pasalaysay na naglalarawan ng pambihirang katangian at kapangyarihan ng pangunahing tauhan. 4. Liriko • Tulang nagpapahayag ng diwa, matinding damdamin at kaisipan. 5. Elehiya • Tulang padamdamin o lirikong patungkol sa patay. 6. Soneto • Tulang liriko na binubuo ng 14 na taludtod. Naglalaman ito ng damdamin at kaisipan. 7. Oda • Tulang lirikong nagpapahayag ng papuri at masiglang damdamin na patungkol sa isang kaisipan. 8. Tanaga • Tulang binubuo ng 4 na taludtod, na may 7 na pantig sa bawat taludturan. 9. Haiku • Tulang binubuo ng 17 pantig na may 3 taludtod. 5 pantig ang sukat sa unang taludtod, 7 sa ikalawangtaludtod at 5 sa pangatlong taludtod. Nagmula ang ganitong uri ng tula sa hapon. Mga Paraan ng Pagpapahayag ng Panitikan Mga Panahong Saklaw ng Panitikang Pilipino Panahon ng Matandang Panitikan -Sasaklawin ng panahong itoang ating kasaysayan bago dumating ang mga kastila. Panahon ng Kastila -sakop nito ang panahon mula ng duamating ang mga kastila. Panahon ng Propaganda -saklaw pa rin ang panahong ito ng panahon ng Kastila. • Panahon ng himagsikan
– Tatalakayin sa panahong ito ang mga manunulat
na Pilipino at ang kanilang mga akdang mapaghimagsik, at lantarang pagtuligsa ng nga Kastila. • Panahon ng Amerikano
-Saklaw nito ang panahon ng pananakop ng mga amerikano.
Bibigyang- halaga sa pag aaral ng panahong ito anf mga impluwensya ng mga Amerikano sa panitikang Filipino. • Panahon ng Hapones
– Saklaw nito ang maikling panahon ng pananakop
ng mga Hapones at ang kanilang mahalagang impluwensya sa panitikang Filipino • Bagong Panahon
- saklaw ng panahong ito ag liberasyon hanggang
kasalukuyan. • MGA ANYO NG LITERATURA SA REHIYON 2 • Mga Anyo ng Literatura sa Rehiyon II Epiko Salomon Pasion Verzo Awit Bugtong • Ang rehiyon II ay matatagpuan sa isang malaking lambak sa hilagang- silangang Luzon, sa pagitan ng kabundukang Cordilleras at ng Sierra Madre. Binabagtas ng Ilog Cagayan, ang pinakamahabang ilog sa bansa, ang gitna ng rehiyon at dumadaloy patungong Kipot ng Luzon sa hilaga. • Ang Lambak ng Cagayan – ay matatagpuan sa pagitan ng bulubundukin ng Sierra Madre at Cordillera Sentral sa Hilagang-Silangang Luzon.