Република Македонија ја ратификуваше Европската конвенција за 123

1
човекови права во: 10 април 1997 7

Критериумите за допуштеност на жалба до Европскиот суд за

човекови права од членот 35 став 1 се:
2 1. да бидат исцрпени сите домашни правни средства 182
2. Во рок од 6 месеци сметано од датум на КОЈ Е ДОНЕСЕНА
КОНЕЧНА интерна пресуда

До Европскиот суд за човекови права жалба може да поднесат: ф.л,

3 183
невладини, група поединци, п.л, секоја вискока стр договорничка

Надлежен орган за извршување на пресудите на Европскиот суд за

4 човекови права во РМ е: меѓуресорска комисија за извршување на 184
одлуки на ЕСЧП

Во Европскиот суд за човекови права секоја од државите членки на

5 185
Советот на Европа е застапена со: по еден судија

Членот 2 од Европската Конвенција за човекови права се однесува

6 186
на: право на живот

Членот 3 од ЕКЧП  го гарантира: ЗАБРАНА ЗА ТОРТУРА И

7 НЕЧОВЕЧКО И ПОНИЖУВАЧКО ОДНЕСУВАЊЕ ИЛИ 187
КАЗНУВАЊЕ 154

Според ЕКЧП, случаите во кои едно лице може да биде лишено од

8 188
слобода се таксативно наведени во: ЧЛ 5 СТ 1 ЕКЧП 158

Правото на судење во разумен рок пред независен и непристрасен

9 189
суд е гарантирано со : чл.6 ст.1

Со пресудата на ЕСЧП во случајот РАДКО v. RM, ЕСЧП

10 констатирал повреда на членот: чл.11 слобода на собирање и 190
здружување

Кој орган во РМ е надлежен да решава за заштита на правото на

191
11 судење во разумен рок? С
Врховен суд на РМ

Со пресудата во случајот Јашар v. РМ, ЕСЧП констатираше повреда

12 на членот: чл.3 недостаток на било каква истрага во однос на 211
наводи на жалител дека бил предмет на нечовечко и
 деградирачко однесување од тсрана на полицијата за време на
приведувањето

Кој е рокот за жалба до Големиот судски совет ,согласно членот 43

13 од ЕКЧП? Три месеци сметано од датум на донесување на Не
пресуда од судски совет

Бирото за застапување на РМ пред ЕСЧП е: орга во состав на

министерство за правда кое ги врши раб кои се однесуваат на
14 Не
застапување и постапување на рМ пред ЕСЧП и др стручни работи
од надлежност на министерството.

Европскиот суд  за човекови права  одлучува :

15 по сите прашања во врска со интерпретација и примена на Не
ЕКЧП и протоколите кои ќе бидат прописно доставени

Членот 1 од ЕКЧП предвидува обврска за : обврска за почитување

на правата од ЕКЧП : високи стр доф се обврзуваат на сите лица
16 196
под нивна надлежност да им ги признаат правата и слободите
утврдени во дел 1 од ЕКЧП.

„Никој не смее да биде држен во ропство или во ропска

17 197
зависност„ предвидува: чл. 4 ст.1

Правото на едно лице да биде известено на јазикот што го разбира

18 за причините за лишувањето од слобода и за обвиненијата против 198
него е гарантирано со: чл.5 ст.2

19 Правото на фер судење е загарантирано со : чл.6 199

20 Принципот „Nulla poena sine lege„ е предвиден во: чл 7 165 200

Правото на почитување на приватниот и семејниот живот се

21 201
гарантира со : чл.8

Со членот 9 од ЕКЧП се гарантира : слобода на мислење, совест и

22 202
вера

Легитимните цели врз основа на кои е дозволено ограничување на

23 203
слободата на изразување се предвидени во чл.10 ст.2

Правото на основање и придружување кон сидикатите за заштита на

24 204
интересите се гарантира со: чл.11 слобода на собирање и
 здружување

Со членот 13 од ЕКЧП државите имаат обврска

да обезбедат заштита т.е. право на жалба пред национални
25 205
власти за секј човек чии права и слободи од ЕКЧП му се
нарушени

26 Правото на сопственост е загарантирано со : протокол 1 чл.1 206

Домашниот правен лек за заштита на правото на судење во разумен

27 рок пред Врховниот суд на РМ беше прогласен за ефикасен „во НЕ
принцип„ од страна на ЕСЧП со: аџиспирковска

Со одлуката во случајот Шурбаноска v. РМ, ЕСЧП констатираше

дека: апликацијата е недопуштена, Врховниот суд веќе донел
28 пресуда за разумен рок ( рок од 6 м за решавање на спор и 210
паричен надомест.)така што апликантот се смета дека повеќе
нема статус на жртва.

Со пресудата во случајот Јашар v. РМ, ЕСЧП констатираше:

Повреда на процесниот аспект на чл.3
Повреда во врска со неуспехот на надлежните органи да
29 обезбедат ефикасна истрага во врска со тврдењето на 211
жалителот дека бил подложен на нечовечко и понижувачко
однесување од страна на полицијата.
Не постои повреда на материјален аспект на чл 3

Со пресудата во случајот Василковски и др. v. РМ, ЕСЧП

констатираше повреда на правото на слобода и безбедност од
членот 5 на ЕКЧП поради: поради носење на колективни
решенија за притвор, при што ги немале о пердвид
30 поединечните околности за секој жалител 212
не осврнувајќи се на конкретни факти, туку исклучиво на
сериозноста на престапот и можната казна властите го
продолжувале притворот на жалителитена основи кои иако
релевантни не можеле да се сметаат за доволни.

Со пресудата во случајот Василковски и др. v. РМ, ЕСЧП

констатираше дека донесувањето на колективни решенија за
31 213
притвор или продолжување на истиот: Е ВО СПРОТИВНОСТ СО
ПРАКСА НА ЕСЧП И КАКО ТАКВО Е НЕДОЗВОЛЕНО 173
 Со пресудата во случајот Бајалџиев v. РМ, ЕСЧП констатираше
повреда на правото на фер судење поради непристрасност на
домашниот суд поради:

36. Судот прифати дека постоечката ситуација може да разбуди сомнеж

кај жалителот во однос на непристрасноста на Врховниот суд. Мора да се
одлучи дали тие сомнежи биле објективно оправдани. Одговорот на ова
прашање зависи од околностите на случајот.
37. Во тој поглед, Судот забележува дека домашните судови биле
повикани да одлучат по истото прашање низ постапките, имено, барањето
на жалителот за утврдување на ништовност на договорот за дар склучен
помеѓу г-ѓа Н.Б и г-дин Ј.Б. Точно е дека еден ист судија судел двапати
во исто својство, прво како претседател на судечкиот совет на
Апелациониот суд, потоа како член на судечкиот совет на Врховниот
суд. Советот на Апелациониот суд, кога со него претседавал судијата
В.К., ги донел двете одлуки од 19 јуни 1997 и од 14 март 2001 укинувајќи
ги првостепените одлуки во корист на жалителот. Судот не може да го
прифати аргументот на Владата дека укинувањето на тие одлуки било врз
32 процесни основи, како што бил случајот со одлуката на Апелациониот 214
суд од 15 декември 1999 во чие донесување судиајта В.К. исто така
учествувал (види параграф 10 погоре). Двете одлуки биле донесени после
сеопфатно разгледување на случајот и по доставувањето на писмено
изјаснување на тужениот. Апелациониот суд во двата наврати, дал
конкретни инструкции за правилна примена на материјалното право
(види параграфи 9 и 12 погоре). Одлуката на Врховниот суд од 18 мај
2005 со која било одбиено барањето за заштита на законитоста и потв
одлуката што беше неповолна за жалителот, цитираше релевантни делови
од одлуката на Апелациониот суд од 14 март 2001 (види параграфи 12 и
18 погоре). Дека судијата В.К. не учествувал во донесувањето на
одлуката што била оспорена со барањето за заштита на законитоста не е
важно бидејќи таа веќе имала формиран став за основаноста на барањето
на жалителот пред случајот да се поднесе до Врховниот суд. 38. Во такви
околности, Судот смета дека постои објективна оправданост за
мислењето на жалителот дека судијата В.К. ја немала потребната
непристрасност до она ниво неопходно согласно членот 6 од
Конвенцијата.
39. Следствено, постои повреда на членот 6 став 1 од Конвенцијата.

Во случајот Спасовски v. РМ, ЕСЧП констатираше повреда на

33 членот 6 став 1 од ЕКЧП поради повреда на: право на пристап до 216
суд

Во предметотот Стоименов v. RM, ЕСЧП утврдил повреда на

34 217
принципот на „еднаквост на оружјата„ кој е составен дел од
 гаранциите предвидени во: ЧЛ 6 ОД ЕКЧП 178

Во пресудата во случајот Атанасов v. РМ (бр. 2), ЕСЧП констатирал

повреда на членот 6 од ЕКЧП во делот на : ПРАВО ДА БАРА
35 218
ПОВИКУВАЊЕ И СОСЛУШУВАЊЕ НА СВЕДОЦИ ВО
СВОЈА ОДБРАНА 183

Во пресудата во случајот Трајче Стојановски v. РМ, ЕСЧП

констатирал повреда на: чл.5 ст.1 д
36 Континуирано држење на жалителот во болница, по преоценка 219
на мерката, не се покажало неопходносо оглед на фактите и
поради тоа е неоправдано во смисла на чл.5 ст.1 д

Со пресудата во случајот Николов v. РМ, ЕСЧП констатираше

повреда на правото на фер судење поради непристрасност на
домашниот суд поради:
37 222
Судијата имал недостаток на барана непристрасност ( негова
сопруга била вработена кај тужениот) истиот не побарал
изземање од претседателот на судот повреда на чл.6 ст.1

Еден од критериумите за оценка на разумноста на траењето на

домашната судска постапка, според праксата на ЕСЧП е:
38 223
1. Сложеност на случајот 2. однесување на жалителот и органот
3.засегнат интерес на жалителот

Согласно праксата на ЕСЧП, меѓу постапките кои се сметаат за

итни се одг: нематеријална штета, работни спорови, спорови за
39 социјални права, издршка 224

и таму каде жалител е во опасност

Согласно праксата на ЕСЧП, во парничните постапки, должината на

40 225
постапката почнува да се смета од: поднесување на тужба

Пред Европскиот суд за човекови права, во име на државата

41 226
истапува владин агент од биро за застапување на рм

Согласно Законот за застапување на РМ пред ЕСЧП, орган во чија

42 надлежност е застапувањето на Владата на РМ пред ЕСЧП е: Биро 227
за застапување на РМ

43 Согласно Законот за извршување на одлуките на ЕСЧП, 228

 меѓуресорската комисија се состанува: по потреба, а најмалку
еднаш на три месеци

Согласно Законот за извршување на одлуките на ЕСЧП со

44 меѓуресорската комисија за извршување на одлуките раководи: 229
министерот за правда

Барање за повторување на правосилно завршена домашна парнична

постапка може да се поднесе во рок од 30 дена во случај кога:есчп
45 ќе утврди повреда на некое право или слобода од ЕКЧП или 230
протоколите, може во рок од 30 дена од конечноста на пресудата
на ЕСЧП странка да поднесе барање за повторување

Согласно Европската конвенција за заштита на човековите права,

надлежен орган за вршење на мониторинг врз државите членки на
46 231
Советот на Европа во делот на извршувањето на конечните пресуди
на ЕСЧП е: комитетот на министри

Трите правила развиени во судската пракса на Европскиот суд за

човекови права во рамките на членот 1 од Протоколот бр.1 на ЕКЧП
кои се користат за определување на природата на попречувањето на
47 правото на сопственост се следниве: ОДЗЕМАЊЕ НА 232
СОПСТВЕНОСТА,КОНТРОЛА НА УПОТРЕБАТА НА
СОПСТВЕНОСТА, И ПРАВО НА МИРНО УЖИВАЊЕ НА
СОПСТВЕНОСТА 188

Членот 7 од ЕКЧП го гарантира следново правно начело:

48 234
Nulla poena sine lege

Членот 3 од Протоколот бр.1 на ЕКЧП го гарантира правото на

слободни избори:vo razumni intervali da se organiziraat slobodni iz-
49 235
bori so tajno glasawe pod uslovi [to ovozmo\uvaat narodot slobodno
da go izrazi mislenjeto za izbor na zakonodavno telo.

Кое од наведените права  не е изречно предвидено со текстот на

членот 6 од ЕКЧП ПРАВО НА МОЛЧЕЊЕ 195
правично и јавно судење
50 во разумен рок 237
независен и непристрасенсуд
презумпција на невиност
минимални права на обвинет
 Според надлежноста  Европскиот суд за човекови права:
е надлежен за сите прашања во врска со интерпретација и
51 Не
примена на ЕКЧП и нејзини протоколи што ќе му бидат
доставени според чл 34,35, 46,47

Членот 3 од ЕКЧП согласно судската пракса на ЕСЧП содржи два

52 239
аспекти материјален и процесен

Процесниот аспект на членот 3 се однесува на :

-членот 3 е суштински за развојот на едно демократско општество,
воспоставувајќи го принципот на апсолутна забрана на тортурата, а
53
покрај суштинските содржи и процедурални аспекти, поточно обврска за
државата да преземе ефикасна и навремена истрага на тврдењата
за постоење тортура или други форми на нечовечно понижување.

Материјалниот аспект на членот 3 се однесува на :

Ниту Државата, ниту др лице не смее да биде вклучена во
54 241
повреда на право од чл.3
Ова обично се мисли на државата да не биде вклучена

Позитивна обврска која произлегува од членот 3 од ЕКЧП се

однесува на: две категории: 1.потреба правниот систем да
55 обезбеди заштита на повреда на ова право не само од државата 242
туку и од страна на други лица и 2. Процедурален Потреба ад ги
истражи сомнежите за повреда на чл.3

Членот 13 од ЕКЧП гарантира: право на реална жалба на секој

56 човек на кој му се прекршени правата од ЕКЧП пред националните 243
власти

Принципот на еднаквост на оружјата произлегува од чл.6 право на

57 244
правична судска постапка

Принципот на „еднаквост на оружјата“,  значи: самиот да ги

сослуша или да бара сосолушување на сведоците на
58 обвинението и да бара повикување и сослушување на сведоците 245
на одбраната да биде под услови што важат за сведоци на
обвинението.

Дали преголемиот број на предмети во домашниот суд може да

59 претставува оправдување за долгото и неразумно траење на 246
судските постапки? Не
 Како почеток на рокот на траењето на должината на кривичната
60 постапката во смисла на правото на судење во  разумен рок,  се 247
смета: од моментот кога ќе дознае дека е осомничен

Кај граѓанските постапки при определувањето на должината на

постапката во смисла на членот 6 од ЕКЧП во предвид се зема и
61 периодот за извршување на судската одлука 248
ДА. ВРЕМЕТО НЕ ЗАПИРА СЕ ДОДЕКа пресудата не се
ефектуира

Врховниот суд на РМ при одлучување по барање за заштита на

правото на судење во разумен рок
да одлучува по барање на странките и другите учесници во
постапката за повреда на правото на судење во разумен
рок, во постапка утврдена со закон пред судовите во 249
62 С
Република Македонија во согласност со правилата и
принципите утврдени со Европската конвенција за
човекови права и основни слободи и тргнувајќи од
судската пракса на Европскиот суд за човекови
права, и 

Брањето за заштита на правото на судење во разумен рок може да се

поднесе: 250
63
Во тек на постапување пред домашните судови или најдоцна 6 С
месеци по правосилноста на одлуката

При оценка на ефикасноста на домашното правно средство пред

Врховниот суд на РМ за заштита на правото на судење во разум
рок, ЕСЧП во согласност со својата судска пракса во предвид ги 251
64
имаше: РЕЛЕВАНТНИТЕ ДОМАШНИ ОДРЕДБИ ОД с
ЗАКОНОТ ЗА СУДОВИТЕ И ПРАКСАТА НА ВРХОВНИОТ
СУД НА РМ 199

ЕКЧП во судската пракса на ЕСЧП се нарекува „жив инструмент„

65 ЗАТОА ШТО ЕСЧП ЈА ТОЛКУВА ЕКЧП ВО СВЕТЛО НА 259
СОВРЕМЕНИТЕ УСЛОВИ НА ЖИВЕЕЊЕ 208

Принципот на субсидијарност на ЕКЧП меѓудругото значи дека:

ПРВЕНСТВЕНАТА УЛОГА ВО ЗАШТИТАТА НА
66 ЧОВЕКОВИТЕ ПРАВА ЗАГАРАНТИРАНИ СО 260
КОНВЕНЦИЈАТА ИМ ПРИПАЃА НА НАЦИОНАЛНИТЕ
ОРГАНИ 214
 Слободата на изразување претставува дел од групата на права кои
ги гарантира ЕКЧП и: СЛОБОДА НА МИСЛЕЊЕ, НА
67 ПРИМАЊЕ И ПРЕНЕСУВАЊЕ НА ИНФО ИЛИ ИДЕИ БЕЗ 261
МЕШАЊЕ НА ЈАВНАТА ВЛАСТ И БЕЗ ОГЛЕД НА
ГРАНИЦИТЕ. ЧЛ.10

Долгиот притвор може да претставува повреда на : чл. 5 право на

68 262
слобода и безбедност

ЕСЧП одлучува за : сите прашања во врска со интерпретацијата

69 265
и примената на Конвенцијата и нејзиини протоколи

Повредата на ЕКЧП може да потекнува од: повреда на прават од

70 ЕКЧП и од протоколите од страна на висока страна 267
договорничка

Начинот на одвивање на постапката пред Европски суд за човекови

71 НЕ
права: е уредено со дел 2 од ЕКЧП и правилникот на судот

Кое од наведените права на ЕКЧП во никој случај не може да биде

72 предмет на ограничување од страна на државите Не
чл.2,3,

Кое од наведените права на ЕКЧП во никој случај не може да биде

73 предмет на ограничување од страна на државите НЕ
Види 72

Пресудата со кое е констатирана повреда на правото на судење во

разумен рок од членот 6 на Европската  конвенција за човекови
74 права  може да се изврши, а повредата да се исправи во делот на Не
индивидуалните мерки:
Правичен надомест/задоволување

Која од наведените мерки претставува индивидуална мерка за

извршување на пресуда на Европски суд за човекови права: 2
групи: фискални-исплата на парични средства доколку такви
се досудени и поединечни правни мерки што подразбира:
75 272
можност на жалителот во рамки на доашниот правен систем да
ја исправи неправдата која била основ за поднесување на
жалбата пред ЕСЧП (можност за повтоување или обновување
на постапките пред домашните судови)
 Извршувањето на пресудите на Европскиот суд за човекови права
76 273
може да подразбира: преземање на индивидуални и општи мерки

Која од наведените мерки преставува општа мерка за извршување

на пресуда на Европскиот суд за човекови права?
систематски мерки, легислативни измени, промена на
судската и административната практика и постапувањето
на надлежните државни органи, како и сите други мерки
што државата ги презема заради ефективно надминување
77 на утврдените системски правни недостатоци, недоволната 274
правна регулираност, како и неусогласеноста на
домашната легислатива со одредбите и стандардите на
ЕКЧП и другите прифатени меѓународни стандарди и
обврски, кои кумулираат повреди на Конвенцијата согласно
со образложението и насоките на Судот во донесената
одлука.

Целта на општите мерки за извршување на пресудите на

Европскиот суд за човекови права со кои се констатира повреда на
78 275
Европската конвенција за човекови права  е: е да спречат идни
клонирани случаи пред ЕСЧП

Врховниот суд на Република Македонија  има надлежност да

констатира повреда на правото на судење во разумен рок
по барањето кое ги исполнува критериумите
утврдени во ставовите (2) и (3) на овој член во рок
од шест месеца од неговото поднесување и одлучува
дали понискиот суд го повредил правото за судење
во разумен рок, притоа имајќи ги предвид правилата
276
79 и принципите утврдени со Европската конвенција за С
човекови права и основни слободи, а особено
сложеноста на предметот, однесувањето на странките
во постапката и однесувањето на судот кој
постапувал.
И ќе опшредели рок во кој судот пред кој се води
постапката е дожен да одлучи и плус ќе досуди правичен
надомест за подносителот на барањето.

Кај управните постапки при пресметувањето на должината на

80 277
трењето на постапката за целите на членот 6 на Европскиот суд за
 човекови права  во предвид се зема:
како почеток на правно релевантен период се зема времето од
поднесување на жалба на барателот изјавена против донесено
решение на првостепен управен орган.

Предметот пред Европски суд за човекови права се смета за

81 извршен во моментот на усвојување на финална резолуција од 278
страна на Комитет на министри

Дали постапката пред Европскиот суд за човекови права,  поведена

со индивидуална жалба против државата може да заврши со
спогодба: во секоја фаза од постапката може да се обезбеди
82 279
пријателско решавање на предметот, при што истиот со одлука
се симнува од листа на предмети и крајна одлука се доставува
до комитет за надгледување на нејзино извршување

За повреда на членот 9 од Европскиот суд за човекови права кој ја

гарантира слободата на вероисповест:
Секој човек има право на слобода на мислите, совеста и верата.
Ова право ја вклучува слобода на промена ан верата и
убедувањето, како и слобода на изразување на својата вера или
убедување сам или заедно со други, јавно или приватно преку
83 280
богослужба, поука, проповеди, верски обреди и ритуали.
Ова право може да биде предмет на ограничување што се
предвидени со закон и кои претставуваат мерки во интерес на
јавната безбедност, поредок, здравје и морал или заштита на
правата и слободите на други, неопходни во едно демократско
општ.

За да заклучи дали попречувањето на правото на слобода на

изразување било оправдано или не, Европскиот суд за човекови
права ги цени следниве критериуми:
84 1. тип на ограничување (политичко, економско, уметнчко) 281
2. целта за која попречувањето е пропишано (лично, пишани
медиуми, тв)
3. Јавност (возрасни, деца, група, цела јавност)
 Европскиот суд за човекови права  вели дека некои од изразите
односно термините употребени во текстот на Европската
конвенција за човекови права  имаат автономно значење. Тоа значи
дека:
Термините содржани во ЕКЧП може да имаат различно значење во
85 282
правниот систем на дадена држава договорничка,ЕСЧП не е врзан
со ова значење што изразите го имаат во домашнио правен
поредок.Така што дозволената заштита на конвенцијата може да
има мног поширок опсег пред ЕСЧП отколку што има заштита во
домашниот правен систем

Освен гаранциите утврдени во чл.6 од ЕКЧП, дополнителни

86 Не
гаранции за правично судење се содржани во: чл.5

Екстрадиција на лице кое го очекува судење со можност за

87 изрекување на смртна казна во определени случаи може да 285
претставува повреда на: чл.3

Твојот шеф на работа врши проверка и следење на твојата

електронска и телефонска комуникација и следи кои веб страници
си ги посетил. Дали за ваквата околност по искористувањето на
88 286
домашните правни сретства може да  се поднесе жалба пред
Европскиот суд за човекови права?
да може

Користењето на докази, прибавени со повреда на правата

89 загарантирани со членот 3 од Конвенцијата Не
не можат да служат како доказ во судска постапка

Издвоените мислења кон одлуките и пресудите  Европскиот суд за

човекови права: секој судија кој целосно или делумно не го
90 Не
изразува единствениот став на судиите има право кон неа да
приложи свое мислење.

„Пилот пресуди“ ЕСЧП донесува во случаи кога:

91 Кога има системски проблеми т.е. Проблеми кои произлегуваат 289
од неусогласеност на домаш законодавство со ЕКЧП
 Дали во изреката на пресудите Европскиот суд за човекови права го
утврдува начинот на извршување на истите:во однос на природа и
опсег на мерки за извршување пресудите не се мн податливи
92 тоа се остава на слободен избор на самата држава кои мерки Не
(општи или посебни )ќе преземе со цел да ги исполни обврските
од пресудата. Освен кога е предвиден правична сатисфакција
тоа е наведено во самата пресуда

Општите мерки кои државата ги презема за целите на извршување

на конкретна пресуда на Европскиот суд за човекови права  се
93 291
предмет на следење на: меѓуресорска комисија/ Комитт на
министри

Мерките кои државата ги дефинира и предлага за целите на

94 извршување на конкретна пресуда на ЕСЧП може да бидат НЕ
индивидуални и општи

Пресудата против државата со која Европскиот суд за човекови

права констатира повреда на Конвенцијата: е конечна и истата ја
95 обврзува државата. НЕ
Се доставува до комитет на министри за надгледување на
извршувањето.

„Клонирани случаи“ во судската пракса на Европскиот суд за

96 294
човекови права се нарекуваат: повторувачки случаи

Судската пракса на Европскиот суд за човекови права  се објавува и

97 е достапна во рамките на базата на податоци на Европскиот суд за 295
човекови права  која се нарекува: HUDOC

Терминот „правичнa сатисфакција“ од Европската конвенција за

човекови права: ако ЕСЧП донесе пресуда со која ќе утврди повреда
98 296
на правата на апликантот може да досуди правична сатисфакција т.е
износ на пари кои се плаќаат како надомест на штета

Европскои суд за човекови права  досудува „правична

сатисфакција“,  односно определен износ на пари како надомест на
штета на жалителот: ако оцени дека постои повреда на ЕКЧП и
99 297
ако внатрешното право на заинтересираната страна
овозможува само делумно отстранување на последиците на таа
повреда
 При донесување на одлуките судиите на  Европскиот суд за човекови
100
права: може издвоено мислење

Со какво мнозинство одлучуваат во Европскиот суд за човекови

101 300
права: едногласно ( совет од 3) со мнозинство галсови (совет 7)

Против кого може да се поднесе жалба пред Европскиот суд за

102 Не
човекови права : против висока страна договорничка

Пред Европскиот суд за човекови права жалба може да поднесе:

103 302
дали може Правно лице да може

Бројот на судиите во Европскиот суд за човекови права: колку што

104 НЕ
има земји членки во совет на европа -47

Која од наведените изјави е точна во светло на судската пракса на

Европскиот суд за човекови права  во однос на правото на судење
во разумен рок од членот 6 на Европската конвенција за човекови
права:
105 Судот потсетува дека разумноста на должината на постапката мора да се НЕ
цени во светло на околностите на случајот и со осврнување на
следните критериуми: сложеноста на случајот, однесувањето на
жалителот и на релевантните власти, како и кој е засегнатиот
интерес на жалителот во случајот

Во постапката пред Европскиот суд за  човекови права  како трета

страна може да интервенира односно како вмешувач во постапката
пред Европскиот суд за човекови права може да се јави:
Скоја висока стр договорничка чиј државјанин е жалител
106 Претседател на суд може да повика било која висока стр дог НЕ
која не е страна во спор или секое заинтересирано лице , освен
жалителот
Комесар за човекови права на совет на европа ?
Може и НВО

107 Европскиот суд за човекови права е орган на: Совет на Европа НЕ

 Жалба пред Европскиот  суд за човекови права  може да се
поднесе:1. само откако ќе бидат исцрпени сите домашниправни
средства
2. во рок од 6 месеци сметано од датум на кој е донесена конечна
108 НЕ
интерна одлука
3. Жалба да е во врска со одредби на ЕКЧП и протоколите
4. Подносител да претрпел значителна штета
5. Повреда да е извршена од страна на висока стр договорничка

Во однос на членството на ЕУ кон ЕКЧП која од наведените изјави

109 НЕ
е точна: еу уште не ја ратификувало

Во однос на статусот на ЕКЧП  како дел од acquis communitaire на

110 ЕУ , која од наведените изјави е точна: НЕ
Не е дел од правото на еу

111 Која од наведените изјави е точна:

Европскиот суд за човекови права  во постапката по жалба може да

112 НЕ
сослушува сведоци: може

Во постапката пред Европскиот суд за човекови права која

завршила со пријателско спогодување: судот ќе го симне случајот
од список на предмети со одлука во која се ограничува на
113 312
кратко наведување на фактите и на донесеното реш.
Надгледување на извршувањето е доерено на КОмитет на
министри

Кој може да поднесе жалба пред Европски суд за човекови права?

114 Висока стр дог, физ лица, НВО,, група поединцикои се сметаат 314
за жртва на повреда на правата од ЕКЧП,правни лица

313
115 Која од наведените институции е орган на Советот на Европа? 128 T

315
116 Комитетот на министри е орган на: Совет на Европа T

Националните Судии во Европскиот суд за човекови права ги

избира? ги избира Парламентарното собрание со мнозинство
117 316
аддени гласови од листата на тројца кандидати именувани од
Високата страна договорничка
 Во колку различни формации заседава Европскиот суд за човекови
права согласно Протоколот 14?
1. судија/поединец
118 317
2. Комитет од 3 судии
3. Судечки совет 7
4. Голем судски совет 17

119 Колку протоколи има Европската Конвенција за човекови права 16 318

Дали во случај кога државата би забранила носење на верски

обележја  (на пример крст или слично) може да се поднесе жалба
120 НЕ
пред Европскиот суд за човекови права?
да. Повреда на чл 9 слобода на изразување на својата вера

За домашното правно средство за заштита на правото на судење во

320
121 разумен рок, предвидено во Законот за судови и измените на истиот С
закон

Постапка пред Големиот судски совет може да се поведе:

По жалби доколку предмет му е отстапен од судски совет ( кога
не донел одлука) или по жалба за одлука на судски совет
122 321
Решава по прашања од комитет на министри за толкување
Советодавни мислења на совет на министри за интерпретација на
ЕКЧП

Во кој случај Судскиот совет на Европскиот суд за човекови права,

на кого му е даден во работа конкретен предмет, може да го отстапи
истиот на Големиот судски совет?
Доколку дадениот предмет предизвикува сериозни прашања во
123 врска со интерпретацијата на ЕКЧП или протоколите или 322
доколку решението на некое прашање може да води до
контрадикција со одлука што судот претходно ја донел, ако
судски совет не донел одлука и ако на тоа не се спротивставува
една од странките на спорот.

Членот 10 од ЕКЧП
Е слобода на изразување која опфаќа слобода на мислење и
124 323
слобода на примање и пренесување на инфо и идеи без мешање
на јавната власти без оглед на границите

125 Каков е ефектот на пресудите на ЕСЧП во однос на одлуките на 324

 домашните судови? Домашните судови се должни да ги
почитуваат правните ставови изразени со конечната пресуда на
ЕКЧП со која е утврдено повреда на правта

Согласно праксата на Европскиот суд за човекови права развиена во

однос на членот 5 од Европската конвенција за човекови права
притворот преставува:
126 Исклучок од правото на слобода, притоа ваквиот исклучок мора 325
многу тесно да се толкува за да не дојде до арбитрерност на
властите при примена на оваа мерка
Последна мерка која треба да се примени

Законодавната функција во рамките на Советот на Европа му 326

127
припаѓа на комитетот на министри T

Кои од наведените органи се органи на Советот на Европа

1. генерален секретар
2. комитет на министри
3. парламентарно собрание
327
128 4. конгрес на локални и регионални власти T
5. ЕСЧП
6. комесар зза човекови права
7. Конференција на меѓународни НВО
8. Секретаријат

Акти на Советот на Европа се:

330
129 препораки, резолуции и мислења (акти на собранието) T
Конвенции и договори ( акти на комитет)

Советот на Европа е:
Организација на европски земји која има за цел да ја штити
331.
130 демократиј аи човекови права и да промовира обединета европа T
преку соработка за правни, културни и социјлни прашања + види
скр. стр.493

Парламентарното собрание на Советот на Европа е :

- составен од 324 членови од 47 земји члени
- Го избира Генералниот Секретар, Комесарот за човекови права и
334
131 судиите на европските суд на човекови права T
- форум за демократска дебата и мониторинг на избори
- Има комисии кои играат значајна улога во преглед на актуелни
политички прашања
 Парламентарното собрание на Советот на Европа усвојува и
335
132 донесува T
Препораки, резолуации и мислења

Генералниот  секретар на Советот на Европа го избира: 336

133
Парламентарното собрание T

Советот на Европа, како меѓународна организација ја претставува 337

134
Генералниот Секретар T

Што е Советот на Европа? 338

135
Види 130 T

Кој го сочинува Комитетот на министри на Советот на Европа?

339
136 МНР-а на земјите членки или нивните постојани дипломактски T
претставници во Стразбур

Европската комисија за демократија преку правото е позната и како 340

137
Венецијанска комисија T

Венецијанската комисија за демократија преку правото или уште

позната како Венецијанска комисија е
-Советодавно тело на Советот на Европа за уставни прашања
- Обезбедува правни совети на земјите членки посебно за тие кои
341
138 сакаат своите правни и институционални струкутри да ги T
усогласат со европски и меѓународни стандарди поврзани со
демократијата, човековите права и владеење на правото
- Помага да се обезбеди дисеминација и консолидација на
заедничка уставна рамка

Која од државите не е членка на СЕ: Белорусија и Ватикан

КОИ СЕ: Албанија, Андјора, Ерменија, Австрија, Азарбејџан,
Белгија, Босна, Бугарија, Хртватска, Кипар, Чешка, Данска,
Естониа, Финска, Франција, Грузија, Германија, Грција, Унгарија,
343
139 Исланд, Ирска, Италија, Латвија, Лихтенштајн, Литванија, T
Луксембург, Малта, Монако, Црна Гора, Холандија, Северна
Македонија, Норвешка, Полска, Португалија, Молдова, Романија,
Рустија, Сан Марино, Србија, Словачка, Словенија, Шпанија,
Шведска, Швајцарија, Турција, Украјна, Обединето Кралство.
 Каков може да биде ефектот на пресуда на Европскиот суд за
човекови права со која е констатирана повреда на Европската
140 конвенција за човекови права  во однос на домашното 344
законодавство? Може врз основа на пресудата да се донесе општа
мерка за измени и дополнувања на домашното законодавство

Која од наведениве изјави е точна во однос на членот 11 од

Европската конвенција за човекови права
остварување на овие права може да биде ограничено само со
законски мерки неопходни за национална и јавна безбедност,
141 345
заштита на ред и спречување на злосторствазаштита на здравје или
моралили заштита на права и слободи на други.
Не се забранува да се наметне законскоограничување за
припадници на оружени сили, полиција и државна администрација.

Членот 11 од ЕКЧП
слобода на собирање и здружување/ секој има право на слобода на
142 мирно собирање и здружување со други вклучувајќи и право да 346
основа синдикати и да се придружува кон нив заради заштита на
своите интереси.

Забраната за дискриминација
143 347
е апсолутно право уредено чл.14

Членот 10 од ЕКЧП предвидува дека: секој човек има право на

слобода на изразување што опфаќа слобода на мислење, и слобода
144 348
на примање и пренесување на инфо и идеи, без мешање на јавната
власт и без оглед на гарниците.

Членот 6 на ЕКЧП  во кривичната постапка предвидува гаранции:

145 презумпција на невиност, минимални права, еднаквост на 349
оружјата… види го чл.6 ст.3

146 HUDOC е датабаза на судска пракса на ЕСЧП 350

147 Минималните права на секој обвинет регулирани со чл.6 ст.3 351

1.веднаш на јазик мој го разбира да биде детално известен з природа
и причини на обвинението
2.Да му се обезбеди време и услови неопходни за подготвување на
негова одбрана
3.да се брани сам или со помош на бранител…
 4.сам да го сослуша или да бар…
бесплатна помош од преведувач

Меѓуресорската комисија за извршување на одлуките на ЕСЧП.

Меѓуресорската комисија е составена од функционерите
кои раководат со Министерството за правда,
148 Министерството за внатрешни работи, Министерството за 352
надворешни работи и Министерството за финансии.

Е главен орган за извршување

Правото на образложена судска одлука е дел од правото на фер

149 353
судење од чл.6

Принципот на правна сигурност предвидува дека граѓаните мора да

бидат заштитени од закана која доаѓа од самото право, против
150 354
несигурност создадена од правото
Да има воедначена судска пракса

Текстот од членот 6 на ЕКЧП кој го предвидува правото на

обвинетиот самиот да ги сослуша или да бара сослушување на
сведоците на обвинението и да бара повикувањето и сослушувањето
151 355
на сведоците на одбраната да биде под услови што важат и за
сведоците на обвинението, го изразува начелото на еднаквост на
оружјата

Членот 5 од ЕКЧП
го гарантира правото на слобода и безбедност
152 356
Исклучоците од тоа право
Минимални права при настанување на исклучоците

Одредбата од членот 5 на ЕКЧП според која секое лице уапсено или

притворено мора веднаш да биде изведено пред судија или друго
судско лице, со закон овластено да врши судска власт, во контекст
153 357
на домашниот правен поредок
Е установена во членовите на ЗКП во рок од 24 часа да биде
изваден пред судија на претходна постапка
 Кои од наведените се во составот на Меѓуресорската комисија за
извршување на одлуките на ЕСЧП
Меѓуресорската комисија е составена од функционерите
кои раководат со Министерството за правда,
Министерството за внатрешни работи, Министерството за
надворешни работи и Министерството за финансии.

По функција членови на Меѓуресорската комисија се

претседателот на Судскиот совет на Република Македонија,
претседателот на Врховниот суд на Република Македонија,
154 претседателот на Уставниот суд на Република Македонија, 358
претседателот на Апелациониот суд во Скопје,
претседателот на Апелациониот суд во Штип,
претседателот на Апелациониот суд во Битола,
претседателот на Апелациониот суд во Гостивар и
претседателот на Вишиот управен суд, претседателот на
Советот на јавните обвинители, Јавниот обвинител на
Република Македонија и владиниот агент.

(3) Присуството на функционерот од ставовите (1) и (2) на

овој член е задолжително.

Правата предвидени и загарантирани со ЕКЧП

155 359
Се задолжителни за државите потписнички

Слободата на изразување од членот 10 на ЕКЧП е

156 360
Кавалификувано право (не е апсолутно)

Согласно Протоколот бр. 13 на ЕКЧП

157 Смртна казна ќе се укине. Никој не смее да биде осуден на, ниту врз 361
него ќе се изврши смртна казна.
 Согласно праксата на ЕСЧП развиена во контекст на членот 10 од
ЕКЧП односно слободата на изразување, прагот на толеранција во
однос на критиките ….

одг:Е поголем кога се работи за јавни личности

Е поголем кога се работи за политичарите и интересот за водење на
отворена дискусија за политички прашања -Макрадули
Во врска со тоа, Судот нагласува дека политичар неизбежно и свесно се
отвара себеси за внимателно испитување на секој негов збор и дело од
страна и на новинари и на широката јавност, а тој мора да покаже
158 поголемо ниво на толеранција. Иако, како политичар тој, секако, има 362
право на заштита на неговиот углед, дури и кога не дејствувал во
приватно својство, се бара таа заштита да биде одмерена наспроти
интересите за отворена дискусија за политички прашања
Имајќи го предвид горенаведеното, вообичаената ситуација на тужител,
кој истовремено комбинира политички и јавно-службени елементи
во едно лице налага, според мислење на Судот, висок степен на
толеранција кон јавна критика и воздржаност при одлучување дали
да се прибегне кон кривична постапка, особено ако на располагање
имало други средства за одговарање на неоправдани напади и критики од
неговите противници

Принципот на маргина на уважување („margin of appreciation)

Упатува на просторот за маневр кои органите во стразбур се
подготвени да им го дадат на националните власти при примената
на обврските кои што произегуваат од ЕКЧП.
пр. Жалба поради недозволување за склучување на истополов брак,
159 363
ако државата даде образложение дека во нејзина земја не е дозволен
сеуште таков вид на бракови, ЕСЧП тоа ќе го прифати и нема да го
зме како повреда на чл.12 право на брак. Ваква маргина не мое кај
правата што се прифатени во скоро сите земји како чл.2, чл.3,чл.4
итн

Што предвидува членот 10 во однос на изворот на информации?

160 НЕ
Новинарот нема обврска да го каже изворот на информации

Принципот на правна сигурност во контекст на судската пракса на

161 365
членот 6 од ЕКЧП

162 „Маргина на уважување„ („margin of appreciation”) значи 366

163 Членот 8 од ЕКЧП го гарантира 367

 Почитување на приватен и семеен живот, дом и преписка

Дали висината на досудениот надомест во случај на

експропријација може да доведе самиот по себе до повреда на
164 368
ЕКЧП
да

Принципот на пропроционалност втемелен во судската пракса на

ЕСЧП
Пропорционалноста е знчааен концепт кој има многу влијание врз
процесот на носење на одлуки во согласност со ЕКЧП. Одредени
права кои се заштитени преку Конвенцијта се апсолутни: право на
тортура е такво право и истото не може да се ограничи од државата.
Сепак постојат и други права кои се нарекуваат квалификувани
права, како што е почит на приватен и семеен живот, дом и
преписка, слобода на вероисповест и вера, слобода на изразување,
165 369
слобода на собир и здржужвање. Ова значи дека ваквите
индивидуални права можеби ќе треба да се балансираат
спротивно со тие на пошироката заедница. Во одредени случаји
државата може да се вмеша во истите за да се постигне фер
резултат. Сепак ова може да се прави само кога ќе има
легитимен интерес за тоа. Легитимент интерес е ограничен од
ЕЧКП и тука се вклучува јавната безбедност, заштита од
криминал, заштита на здравје, национална безбедност и
заштита на права на други.

ЕКЧП го гарантира правото на пристап до суд

одг: како дел од правото загарантирано во чл.6 ст.1 од ЕКЧП
Не само како право на поднесување тужба, туку и право на
166 370
разгледување и одлучување по барањата во тужбата
неодлучување за основаност ана барањето од страна на судот
пресуда Борис стојановски

Ne
167 Лошите услови во пенитенцијарна установа: повреда на чл.3 ma

Неукажувањето на неопходна медицинска грижа на притвореното

168 372
лице повреда на чл.3,

Според судската пракса на ЕСЧП во контекст на правото на судење

169 во разумен рок од членот 6 на ЕКЧП 373
Судот потсетува дека разумноста на должината на постапката мора да се
 цени во светло на околностите на случајот и со осврнување на следните
критериуми: сложеноста на случајот, однесувањето на жалителот и на
релевантните власти, како и кој е засегнатиот интерес на жалителот во
случајот

Според судската пракса на ЕСЧП во контекст на правото на судење

170 374
во разумен рок од членот 6 на ЕКЧП

Доколку постапката се пролонгирала поради тоа што вештото лице

171 не го изготвило вештачењето во предвидениот рок има повреда на 375
разумен рок

Доколку странката во постапката која бара заштита на правото на

судење во разумен рок придонело за одолговлекување на
172 376
постапката, според релевантната пракса на ЕСЧП
Не може да се смета дека судот да го повредил чл.6

Отсуството на усна расправа во постапката по жалба на решението

за продолжување на мерката притвор, според судската пракса на
173 377
ЕСЧП во контекст на членот 5 од ЕКЧП
претставува повреда на чл.5 ст.3

Присуството само на јавниот обвинител на седницата на

174 Апелациониот суд на која се одлучува по жалба 378
Повреда на чл.6 ст1 и 3 в

Во членот 38 од Статутот на Меѓународниот суд на правдата се

наведени --- видови на формални извори на меѓународното право
(дополни): меѓународни конвенции, меѓународни обичаи, општи 395
175
принципи признаени од цивилизираните нации, и како Т
субсидијарни извори: судски пресуди и наука од највисоко
квалификувани научнице

Кој од следните извори на правото не е наведен во членот 38 од 396

176
Статутот на Меѓународниот суд на правдата: Т

Кој од следните извори на меѓународното право е наведен како

397
177 помошен извор во член 38 од Статуот на Меѓународниот суд на Т
правдата:

“Повелба” или “устав” се користи како назив на меѓународен 398

178
договор: Т
 399
179 “Пакт” се користи како назив на меѓународен договор: Т

400
180 “Статут” се користи како назив на меѓународен договор: Т

401
181 “Конвенција” се користи како назив на меѓународен договор: Т

402
182 “Протокол” се користи како назив на меѓународен договор: Т

403
183 “Конкордат” се користи како назив на меѓународен договор: Т

404
184 “Компромис” се користи како назив на меѓународен договор: Т

405
185 “Декларација” се користи како назив на меѓународен договор: Т

“Pactum de contrahendo” се користи како назив на меѓународен 406

186
договор: Т

Според бројот на договорните страни, меѓународните договори 407

187
можат да се поделат на: Т

188 Легислативните меѓународни договори се оние кои: 407

Т

Договорни спогодби (контрактуелни) се оние меѓународни 408

189
договори кои: Т

409
190 Резолуциите на Генералното Собрание на Обединетите Нации : Т

191 Наведете кој од следните е елемент на меѓународниот обичај: 410

192 Наведете кој од следните е елемент на меѓународниот обичај: 410

193 Наведете кој од следните е елемент на меѓународниот обичај: 410

Наведете кое од наведените претставува дејствие со кое може да се

194 воспостави меѓународен обичај: 411
 Повелбата на Обединетите нации е усвоена на Конференцијата во 413
195
Сан Франциско на 26 јуни 1945 година, а стапила во сила: T

196 Основна цел на Обединетите нации е: 414

T

197 Основачки акт на Обединетите нации е: 415

Во Повелбата на Обединетите нации, во поглед на меѓународниот 416

198
мир и безбедноста Т

Во Повелбата на Обединетите нации, предвидено е дека оваа

199 416
меѓународна организација е отворена за зачленување за:

Во Повелбата на Обединетите нации, предвидено е дека новите членови

200 се примаат: 417

Наведете кој од наброените спаѓа во главни органи на Обединетите 418

201 Нации: Т

420
202 Во Генералното собрание на Обединетите Нации членуваат: Т

421
203 Генералното собрание на Обединетите Нации ги избира: Т

204 Генералното собрание на Обединетите Нации се состанува: 422

Наведете во која од следните групи јазици, нема ниту еден

официјален и работен јазик на Генералното собрание на
205 423
Обединетите Нации:
Англиски, Арапски, Кинески, Руски, Француски и Шпански

Советот за безбедност на Обединетите Нации е составен од:

424
206 11 членови на ООН; Кина, Франција, ОК, САД и Русија се Т
постојани членки

Во Советот за безбедност на Обединетите Нации, секоја година се 425

207
избираат по: Т
 За битните прашања поврзани со одржувањето на меѓународниот
мир и безбедност Советот за безбедност на Обединетите Нации
208 одлучува: 426
Се решава во Советот со квалификувано мнозинство од 2-3 пришто
мора да постои согласност од сите постојани членки.

За процедуралните прашања Советот за безбедност на Обединетите 428

209
Нации одлучува: Т

Секретаријатот на Обединетите Нации го сочинуваат:

210 429
Генерален Секретар и персонал

Генералниот секретар на Обединетите Нации го избира:

211 430
Генерално Собрание по препорака на СБ

Во Секретаријатот на Обединетите Нации работат следните

категории на службеници:
Три категории:
212 Прва: Генерален секретар и негови заменици 431
Втора: Меѓународни службеници специјалисти
Трета: Лица од технички персонал. Секретари, дактилографи и
курири

Специјализираните агенции на Обединетите Нации се:

Самостојни меѓународни инститицуии и независни меѓународни
субјекти финансирани од свои приходи, воспоставени од
меѓународни договори, организирани секој на свој начин и сместен
213 432
во одделно седиште способни да склучуваат меѓ договори и
одговорни во рамки на основачки акти, надлежни за активности од
опшстествена, културна, воспитна и здравствена природа и
носители на привилигеии и имунитети. Види 15 во скрипта

Која од наведените организации не е специјализирана агенција на

214 Обединетите Нации: 433
Види 15 во скрипта

Меѓунардниот суд на правдата е составен од:

215 15 судии избрани со мандат од 9 години од страна на ГС и СБ. Сите 434
земји членки можат да предложат свој кандидат.

Судиите на Меѓународниот суд на правдата ги избира:

216 435
Види погоре.
 Според Статутот,Меѓународниот суд на правдата ги има следните
надлежности:
- Постапки за утврдување на сопствена надлежност
- Контенцасиска надлежност
217 - примена на меѓ норми in concreto 436
- Советодавни мислења
- Незадолжителни по барање на било кој орган на ООН и
специјализирани организации
- Привремена мерка за заштита итн…
Странки во постапката за решавање на спорови пред
Меѓународниот суд на правдата можат да бидат:
218 Само државите (контенцациски постапки) и-или меѓ организации 437
(органи на ООН и специјализирани организации - советодавни
постапки). Не можат да бидат страни индивидуи, корпорации, НВО

Како правни спорови кои може да ги решава Меѓународниот суд на 438

219
правдата можат да бидат спорови кои имаат за предмет: T

Како правни спорови кои може да ги решава Меѓународниот суд на 438

220
правдата можат да бидат спорови кои имаат за предмет: T

Како правни спорови кои може да ги решава Меѓународниот суд на 438

221
правдата можат да бидат спорови кои имаат за предмет: T

Ne
222 Основен услов за надлежност на Меѓународниот суд на правдата е: ma

439
223 Пресудите на Меѓународниот суд на правдата: T

440
224 Меѓународниот суд на правдата може да даде советодавно мислење: T

Според Законот за меѓународно приватно право, со признавањето,

225 441
странската судска одлука:

Според Законот за меѓународно приватно право, странската судска

226 442
одлука произведува правно дејство во Република Македонија:

Според Законот за меѓународно приватно право, при признавањето

227 на странската судска одлука судот по службена должност цени 443
дали:
 Според Законот за меѓународно приватно право, при признавањето
228 на странската судска одлука судот по службена должност цени 443
дали:

Според Законот за меѓународно приватно право, судот ќе го одбие

229 признавањето на странската судска одлука, ако една од странките 444
докаже дека:

Доколку при признавањето на странската судска одлука судот

230 утврди дека пред суд на Република Македонија е во тек порано 445
поведена парница во истата правна работа и меѓу истите странки:

231 Постапката за признавање на странска судска одлука се поведува: 446

Постапката за признавање на странска судска одлука може да

232 447
поведе:

233 По предлогот за признавање на странска судска одлука одлучува: 448

Ако за признавањето на странската судска одлука не е донесено

234 449
посебно решение:

Незадоволната странка може против решението за признавање на

235 450
странска судска одлука да поднесе:

По приговорот против решението за признавање на странска судска

236 451
одлука одлучува:

Одлучувајќи по предлогот за признавање на странската судска

237 452
одлука, судијата поединец:

Против решението по приговорот против решението за признавање

238 453
на странска судска одлука:

Подносителот на предлогот за признавање на странска судска

239 455
одлука е должен кон предлогот за признавање:
240 Судовите на Република Македонија укажуваат правна помош на 456
странски судови:
- ЗПП, Глава дванесетта, Правна помош:

Член 170
(1) Судовите се должни да укажуваат еден на друг правна помош
во парничната постапка.
(2) Ако замолениот суд не е надлежен да го изврши дејствието за
кое е замолен, ќе му ја отстапи молбата на надлежниот суд, односно на
друг државен орган и за тоа ќе го извести судот од кој ја примил молбата,
а ако надлежниот суд, односно државниот орган не е познат ќе ја врати
молбата.

Член 171:
(1) Судовите ќе им укажуваат правна помош на странски судови во
случаите предвидени со меѓународен договор, како и кога постои
заемност во укажувањето на правна помош. Во случај на сомневање за
постоење на заемност, објаснение дава министерот за правда.
(2) Судот ќе одбие да му даде правна помош на, странски суд ако
се бара извршување на дејствие кое му е спротивно на јавниот поредок на
Република Македонија. Во таков случај судот надлежен за укажување на
правна помош по службена должност ќе го достави предметот до
Врховниот суд на Република Македонија.
(3) Одредбата на членот 170 став (2) од овој закон важи и за
постапување со молба на странски суд.

Член 172
Судовите им укажуваат правна помош на странските судови на
начин предвиден со домашното законодавство. Дејствието кое е предмет
на молба на странскиот суд може да се изврши и на начин кој го бара
странскиот суд, ако таквата постапка не е спротивна на јавниот поредок
на Република Македонија.

Член 173
Ако со меѓународен договор поинаку не е определено, судовите ќе
ги земаат во постапка молбите за правна помош на странските судови,
само ако се доставени по дипломатски пат и ако молбата и прилозите се
составени на македонски јазик или ако е приложен заверен превод на тој
јазик.

Член 174
Ако со меѓународен договор не е определено нешто друго, молбите
на домашните судови за правна помош Се доставуваат до странските
судови по дипломатски пат. Молбите и прилозите мораат да бидат
составени на јазикот на замолената држава или кон нив мора да биде
приложен нивни заверен превод на тој јазик.
 Судот на Република Македонија ќе одбие да му даде правна помош
на странскиот суд:
- ЗПП, Член 171:
(1) Судовите ќе им укажуваат правна помош на странски судови во
случаите предвидени со меѓународен договор, како и кога постои
заемност во укажувањето на правна помош. Во случај на сомневање за
постоење на заемност, објаснение дава министерот за правда.
241 (2) Судот ќе одбие да му даде правна помош на странски суд ако се 457

бара извршување на дејствие кое му е спротивно на јавниот поредок на

Република Македонија. Во таков случај судот надлежен за укажување на
правна помош по службена должност ќе го достави предметот до
Врховниот суд на Република Македонија.
(3) Одредбата на членот 170 став (2) од овој закон важи и за
постапување со молба на странски суд.

Судовите им укажуваат правна помош на странските судови:

- ЗПП, Член 172:
Судовите им укажуваат правна помош на странските судови на
начин предвиден со домашното законодавство. Дејствието кое е предмет
242 458
на молба на странскиот суд може да се изврши и на начин кој го бара
странскиот суд, ако таквата постапка не е спротивна на јавниот поредок
на Република Македонија.

Судот на Република Македонија ќе ги земе во постапка молбата за

правна помош на странски суд:
- ЗПП, Член 173:
Ако со меѓународен договор поинаку не е определено, судовите ќе
243 ги земаат во постапка молбите за правна помош на странските судови, 459

само ако се доставени по дипломатски пат и ако молбата и прилозите се

составени на македонски јазик или ако е приложен заверен превод на тој
јазик.
 Членот 2 од ЕКЧП согласно судската пракса на ЕСЧП содржи два
244 470
аспекти: 1.негативн 2. Позитивен аспект

Позитивна обврска која произлегува од членот 2 од ЕКЧП се

однесува на: да се заштити правото на живот со процесни и
245 471
оперативни мерки
негативната: да воздружува од незаконски убиства

Правото на ефикасен правен лек од ЕКЧП претпоставува

-Согласно судската пракса, Судот потсетува дека правните лекови кои се
однесуваат на должината на постапката, а им се достапни на странките
на национално ниво се “ефикасни”, во смисла на  член 13 од
Конвенцијата ако “[спречуваат] наводна повреда или понатамошно
егзистирање на истата, или[обезбедуваат] соодветен надомест  за секоја
246 повреда која што веќе се случила” (види Kudła претходно наведено т. 472
158). Поради тоа членот 13 нуди алтернатива: правниот лек е “ефикасен”
доколку може да биде искористен со цел да го забрза донесувањето на
одлуката од страна на судот кој што постапува по предметот, или да и
обезбеди на странката соодветен надомест за одложувањата кои што се
случиле

До ЕСЧП може да се поднесе жалба за повреда на правото на

247 судење во разумен рок: мора прво пред врховен, па после Не
евентуално пред ЕСЧП

Пресудата на Европскиот суд за човекови права:

Е образложена
248 Не
На голем судски совет -конечна
Задолжителна за високи страни договорнички

Согласно измените на Законот за судови, до кој орган може да се

поднесе жалба со наводи за повреда на правото на судење во 476
249
разумен рок? С
Врховен суд на РМ

Согласно Европската конвенција за човекови права, ЕСЧП решава

по жалби доставени од:
250 1. висока страна договорничка 478
2. индивидуални жалби: физ.л, невладни орг, група поединци,
правни лица

251 Постапката пред ЕСЧП е регулирана со: ЕКЧП и деловник на судот 480
 Во однос на употребата на официјалниот јазик пред Европскиот суд
за човекови права изберете ја точната изјава: два официјални
јазици на судот се англ и фарнцуски
252 Ne
Било која Кореспонденција со судот може да биде напишана на
официјалниот јазик на било која земја членка на советот на
Европа

Обврската за спроведување на ефикасна истрага во случај на наводи

253 за тортура, нечовечко однесување и постапување или казнување 482
претставува процесен аспект од чл.3

Извршувањето на пресуда на ЕСЧП

254 задолжителност на извршување на пресуди 483
комитет на министри надгледува извршувањето

Повторувањето на домашната судска постапка откако ЕСЧП во

истата констатирал повреда на првата загарантирани со ЕКЧП
255 484
Индивидуална мерка
чл.400 ЗПП

256 Правото на живот од членот 2 на ЕКЧП 485

Во однос на надлежноста на Европскиот суд за човекови права

Ne
257 спрема Република Македонија одбери ја точната изјава: надлежен е ma
од момент на артификација ан ЕКЧП т.е. од 1997

Повреда на слободата на здружување која ја гарантира ЕКЧП

може да биде ограничена само со законски мерки што во едно
демократско општ се неопходниза националната безбедност,
јавната безбедност, заштита на ред и спречување на
258 злосторства, заштита на здравјето и моралот или заштита на 486
права и слободи на други.
Ова не забранува наметнување на законски ограничувања за
припадниците на оружените сили, полицијата или државната
администрација.

Повреда на правата загарантирани со ЕКЧП подразбира право на

259 487
жалба пред домашни судови

260 Забраната за тортура, нечовечко постапување и казнување од 488

 членот 3 на ЕКЧП е апсолутно право и не може да биде
ограничено

Европската Конвенција за заштита на човековите права и основни

261 489
слободи е

Повреда на слободата на изразување која ја гарантира ЕКЧП

Вклучува обврски и одговорности, Може да биде ограничена
262 под одредени формалности утврдени со закон кои 490
претставуваат мерки за држ безбедност, заштита здравје,
морал….

Во однос на правната сигурност Европската конвенција за човекови

263 Ne
права:

264 Принципот на „владеење на правото„ во ЕКЧП Ne

Правото на пристап до информации од јавен карактер

265 491
чл.10

Во однос на мерките на извршување на пресудите на ЕСЧП избери

266 која од изјавите е точна: можат да бидат општи и посебни ги Ne
предлага меѓуресорска комисија

Со пресудата во предметот „Макрадули против Република

Македонија“ ЕСЧП констатираше повреда на

одгВ:слобода на политичко изразување од Член 10 од Конвенцијата

267
85. Затоа, мора да се заклучи дека мешањето било несразмерно во однос
на легитимната цел чие остварување се настојувало да се постигне и „не
било неопходно во демократско општество“ во смисла на членот 10 § 2 oд
Конвенцијата. ( ова не треба онака ако сакаш прочитај)
 Во пресудата „Селмани и други против Република Македонија“ од
страна на ЕСЧП беше утврдено дека со отстранувањето на
новинарите од собраниската галерија за време на седницата на
Собранието на РМ на 24 декември 2012 година, слободата на
изразување загарантирана со Конвенцијата
ОДГВ:Била нарушена затоа што ваквата радикална мерка не
268 била пропорционална и неопходна во едно демократско Ne
општество за остварување на легитимната цел за заштита на
јавната безбедност.
(Постои заеднички став на страните, а Судот се согласува, дека
отстранувањето на жалителите од собраниската галерија од каде
известувале за собраниската седница и подоцнежните инциденти во
салата претставувале „попречување“ на нивното право на слобода на
изразување во смисла на член 10 став 1 од Конвенцијата. ова не треба )

Во предметот „Селмани и други против Република Македонија“

било констатирано прекршување на правото на фер судење од
членот 6 од Конвенцијата од аспект на
269 Ne
ОдгВ:Неодржувањето на усна јавна расправа пред Уставниот
суд по фактички прашања кои биле спорни меѓу страните и
релевантни за мериторно распарвање на случајот

Една од пресудите на ЕСЧП во кои е утврдено прекршување на

правото на слобода и безбедност од членот 5 став 3 од Конвенцијата
е донесена во предметот
270 Ne
ОдгВ:Рамковски v. Република Македонија од аспект на
отсуство на релевантни и доволни причини за продолжување
на притворот на жалителите.
 Во пресудата на ЕСЧП „Рамковски против РМ“ ЕСЧП утврди дека
со решенијата за продолжување на притворот на жалителите,
презумпцијата на невиност на жалителите

ОдгВ:Не била нарушена затоа што тие содржеле формулации во

271 насока на утврдување на правниот основ за продолжување на Ne
притворот а не декларација на нивната вина.

85. Во овие околности, Судот смета дека формулацијата на наредбата

за притвор не претставува изјава за вината на жалителите,
спротивно на принципот за презумција на невиност и утврди дека
нема повреда на членот 6 став 2 од Конвенцијата. ова не

Во предметот „Бекташка заедница и други против РМ“ ЕСЧП

констатира повреда на
272 Ne
ОдгВ:Утврди дека има повреда на членот 11 слобода на здружување
од Конвенцијата, во врска со членот 9 слобода на вера и
вероисповест;

Според ЕСЧП, слободата на изразување од членот 10 од

Конвенцијата била загрозена во следниве предмети против
273 Ne
Република Македонија
ОдгВ:Макрадули и Селмани и др.

Членот 8 од ЕКЧП ги опфаќа следниве права

274 ОдгВ: Право на почитување на приватниот и семејниот живот, Ne
домот и преписката

Зачувувањето на авторитетот и непристрасноста на судството

претставува
275 Ne
Одгв:Легитимна цел поради која може ад биде ограничена
слободата на изразување од чл 10

Согласно праксата на ЕСЧП, недоставувањето на жалбата на

одговор на тужителот претставува
276 Ne
ОдгВ:Повреда на начелото еднаквост на оружјата од чл.6 од
ЕКЧП
 Правото на одбрана кое е инкорпорирано во членот 6 став 3 точка в
од Конвенцијата меѓу другото подразбира и
ОдгВ:Право да се брани самиот или со помош на бранител по
277 Ne
свој избор, а доколку не располага со средства да плати
бранител, да добие на бесплатен службен адвокат кога тоа го
наложуваат интересите на правдата

Процедуралната обврска на државата е најизразена во поглед на

278 почитувањето на правата и слободите загарантирани во Ne
одгВ:чл.2 чл.3

Под поединечни мерки за извршување на одлуките на ЕСЧП се

подразбираат
одгВ:мерки што државата како договорна страна на
279 Конвенцијата може да ги усвојува во домашниот правен Ne
поредок заради отстранување на конкретната повреда утврдена
од Судот спрема жалителот, како и за отстранување на
евентуалните последици од повредата.

За постигнатото пријателско спогодување ЕСЧП донесува

280 одгВ:ОДЛУКА за отфрлање на жалбата од листата предмети на Ne
ЕСЧПпоради постигната пријателска спогодба

Врз основа на Протоколот бр. 16 кон Конвенцијата, кој Република

Северна Македонија сѐ уште го нема ратификувано, советодавни
мислења од ЕСЧП можат да побараат
ОдгВ:највисоките судови и трибунали на државите членки за
281 НЕ
принципиелни прашања во врска со толкувањето или Т
примената на правата и слободитедефинирани во
конвенцијатаили нејзините протоколи и само во контекст на
предмети кои се водат пред нив

Ефикасноста на определено правно средство која е дефинирана во

членот 13 од Конвенцијата значи дека потенцијалните жалители:
282 ОдгВ:се должни да го искористат тоа правно средство, да ги Ne
изнесат нивните жалбени наводи во форма на индивидуална
апликација пред есчп.
 Согласно праксата на ЕСЧП во пресудите „Бајалџиев против РМ“ и
„Николов против РМ“, постоењето на непристрасност кај судијата
283 мора да биде определено согласно Ne

ОдгВ: субјективен и објективен тест

Согласно праксата на ЕСЧП во пресудите „Бајалџиев против РМ“ и

„Николов против РМ“, објективната непристрасност на определен
судија подразбира
284 Ne
ОдгВ: Отсуство на легитимен сомнеж за пристрасност која се
манифестира преку доволно гаранции за непристрасноста кои
влеваат доверба во јавноста

Повторувањето на постапка по донесена правосилна и конечна

пресуда на ЕСЧП претставува
285 ОдгВ:поединечна МЕРКА за извршување на пресудата која Ne
произлегува од типот на повредата и не е нужно предвидена во
пресудата на ЕСЧП

Доколку со правосилна судска одлука биде утврдено дека

политичарот треба граѓански да одговора дека со неговите изјави,
односно искази изнесени во рамките на изборната медиумска дебата
286 сторил навреда или клевета кон друг политичар со што го нарушил Ne
неговиот углед, тој треба да поднесе апликација пред ЕСЧП во која
ќе истакне жалбени наводи по: Одг: ЧЛ.10 (слобода на
изразување)

Согласно праксата на ЕСЧП, континуираното и предолго

задржување на определено душевно болно лица на задолжително
психијатриско лекување и чување во здравствена установа, без
287 притоа да биде направено периодично преиспитување на потребата Ne
од продолжување на ваквата мерка, може да доведе до повреда на:
ОдгВ: ЧЛ.5 ст.1 Д
ПРАВО НА СЛОБОДА И БЕЗБЕДНОСТ

Членот 6 став 3 точка а од Конвенцијата предвидува дека на секој

обвинет му е загарантирано следново минимално право:
ОдгВ:ВЕДНАШ И ДЕТАЛНО НА ЈАЗИКОТ ШТО ГО
288 Ne
РАЗБИРА ДА БИДЕ ИЗВЕСТЕН ЗА ПРИРОДАТА И
ПРИЧИНИТЕ НА ОБВИНЕНИЕТО ПОДИГНАТО ПРОТИВ
НЕГО
 Согласно Европската конвенција за заштита на човековите права и
основните слободи, надлежност на судија поединец е: ОдгВ: ДА ЈА
ПРОГЛАСИ ЗА НЕДОЗВОЛЕНА ИЛИ ДА ЈА ТРГНЕ ОД
289 ЛИСТА НА ПРЕДМЕТИ ИНДИВИДУАЛНАТА Ne
АПЛИКАЦИЈА ПОДНЕСЕНА СОГЛАСНО ЧЛ.34 ОД ЕКЧП
КОГА ТАКВО РЕШ МОЖЕ ДА СЕ ДОНЕСЕ БЕЗ
ДОПОЛНИТЕЛНО РАЗГЛЕДУВАЊЕ

Највисоката судска формација за одлучување во рамките на

290 Европскиот суд за човекови права е позната како: Ne
одгВ: ГОЛЕМ СУДСКИ СОВЕТ

Највисоката судска формација за одлучување во рамките на

291 Европскиот суд за човекови права е позната како: ГОЛЕМ Ne
СУДСКИ СОВЕТ 17 СУДИИ

292 Во една домашна судска постапка 492

Судечките судии од секоја држава по број се: ПО ЕДЕН ОД СЕКОЈ

293 Ne
ДРЖАВА

Европската Конвенција за човекови права во член 10:

ПРЕДВИДУВА СЛОБОДА НА ИЗРАЗУВАЊЕ КОЈА ОПФАЌА
294 Ne
СЛОБОДА НА МИСЛЕЊЕ, ПРИМАЊЕ И ПРЕНЕСУВАЊЕ
ИНФОРМАЦИИ И ИДЕИ

Од кои држави е составен Советот на Европа Ne

295
сите европски држави освен Белорусија, Ватикан Т

Членот 14 ја забранува дискриминацијата по основ: ПО СЕКОЈ

ОСНОВ!
ПОЛ, РАСА, БОЈА НА КОЖА,ЈАЗИК, ВЕРА, ПОЛИТИЧКО ИЛИ
296 ДР МИСЛЕЊЕ, НАЦИОНАЛНО ИЛИ СОЦИЈАЛНО ПОТЕКЛО, 283
ПРИПАДНОСТ НА НАЦИОНАЛНО МАЛЦИНСТВО,
МАТЕРИЈАЛНА ПОЛОЖБА, ПОТЕКЛО ПО РАЂЊЕИЛИ КОЈ И
ДА Е ДР СТАТУС.

Пресудите на ЕСЧП во кои е констатирана повреда на некое од

297 правата загарантирани со ЕКЧП претставуваат предмет на 268
извршување во домашниот систем: ДА СЕКОГАШ 222
 Дали досудениот износ на надомест на штета во случаите за клевета
и навреда сам по себе може да доведе до повреда на членот 10 од
298 264
ЕКЧП да може, доколку со тоа е повредено правото на слобода
на изразување, односно непотребно е ограничено-макрадули

Апликантот НН е лице кое поради резултат на доживеана тешка

сообраќајна незгода, не е способен самиот да се движи. Училиштето
кое тој го посетува, а кое е единствено во местото каде што живее,
299 нема обезбедено соодветен пристап и услови за посетување на 236
настава од страна на лица со посебни потреби. По кој член од
Kонвенцијата тој може да го основа својот жалбен навод во врска со
наставата: ПРОТ.1 ЧЛ2

Попречувањето на правото од членот 9 на ЕКЧП во светло на одредбите

од истиот, може да биде оправдано доколку претставува резултат на
преземени мерки:
300
ВО ИНТЕРЕС НА ЈАВНАТА БЕЗБЕДНОСТ, ПОРЕДОКОТ, ЗДРАВЈЕТО
И МОРАЛОТ ИЛИ ЗАШТИТА НА ПРАВАТА И СЛОБОДИТЕ НА
ДРУГИ, НЕОПХОДНИ ВО ЕДНО ДЕМОКРАТСКО ОПШТЕСТВО.

До Европскиот Суд за човекови права, жалби можат да поднесат

физички лица, правни лица и држави, при тоа задоволувајќи го
301 следниот услов/услови: ДОКОЛКУ СМЕТААТ ДЕКА ИМ СЕ Ne
ПОВРЕДЕНИ ПРАВАТА ПРИЗНАТИ ВО ЕКЧП И
ПРОТОКОЛИТЕ

Согласно Законот за извршување на одлуките на Европскиот Суд за

човекови права, која од наведените институции/органи во РСМ е
302 примарно надлежна за извршување на одлуките на ЕСЧП: Ne
МЕЃУРЕСОРНА КОМИСИЈА А ИЗВРШУВАЊЕ НА ОДЛ НА
ЕСЧП-

Правото на слобода и на безбедност е едно од фундаменталните

права загарантирани со Европската Конвенција за човекови права и
303 Ne
слободи. Едно лице може да биде лишено од слобода само во
одредени случаи кои се таксативно наведени во: ЧЛ.5 СТ.1
 Правото на фер судење е едно од фундаменталните права
загарантирани со Европската Конвенција за човекови права. Тоа
304 Ne
подразбира право на судење во разумен рок пред независен и
непристрасен суд, и истото е гарантирано со: ЧЛ.6 СТ.1

Со пресудата на ЕСЧП во случајот Макрадули v.

РепубликаМакедонија (А.бр.64659/11), Европскиот Суд за човекови
права констатирал повреда на кој член од Конвенцијата:

305 Член 10 од Конвенцијата Ne

85. Затоа, мора да се заклучи дека мешањето било несразмерно во однос

на легитимната цел чие остварување се настојувало да се постигне и „не
било неопходно во демократско општество“ во смисла на членот 10 § 2 oд
Конвенцијата.

Законот за судовите на РМ предвидува ефикасен правен лек за

заштита на правото на судење во разумен рок. Пред кој од
306 Ne
наведените органи, може да се побара заштита на ова право?
Врховниот суд на РМ

Со пресудата на ЕСЧП во случајот Бекташиска заедница и други v.

РепубликаМакедонија (А.бр.48044/10), Европскиот Суд за човекови
права констатирал повреда на кој член од Конвенцијата:
307 Ne

Утврди дека има повреда на членот 11 од Конвенцијата, во врска со

членот 9

Согласно Законот за застапување на Република Македонија пред

Европскиот Суд за човекови права, Бирото за застапување на РМ
308 Ne
пред ЕСЧП претставува орган во состав на:
Министерство за правда

Секое лице кое е лишено од слобода има право да биде известено на

јазикот што го разбира за причините за лишувањето од слобода,
309 како и за обвиненијата против него. Со кој член од Конвенцијата е Не
загарантирано тоа право:
ЧЛ.5 СТ.2
 Слободата на изразување не претставува апсолутно право, и таа во
одредени околности, може да биде ограничена. Легитимните цели
310 Не
врз основа на кои е дозволено ограничување на слободата на
изразување се предвидени во: чл 10 ОД ЕКЧП 167

Една од клучните обврски за држвите, а која проилегува од

принципот на супсидијарност на Конвенцијата, е вградена во
членот 13 од Европската Конвенција за човекови права, согласно
која државите имаат обврска да: ОБЕЗБЕДАТ ПРАВО НА
311 ЖАЛБА ПРЕД НАЦИОНАЛНИ ВЛАСТИ ДУРИ И ТОГАШ Не
КОГА ПОВРЕДА НА ОВИЕ ПРАВА И СЛОБОДИ ЈА
СТОРИЛЕ ЛИЦА ПРИ ВРШЕЊЕ СЛУЖБЕНО ДЕЈСТВИЕ
да обезбедат ефикасен правен лек во националното
законодавство

Со пресудата во случајот Рамковски и др. v. Република Македонија

(А.бр.33566/11), Европскиот Суд за човекови права констатираше
повреда на правото на слобода и безбедност од членот 5 на ЕКЧП
поради:
Тоа што немале доволно релевантни основи за таквото
продолжување
69. Судот смета дека со тоа што не успеале да ги разгледаат конкретните
факти или правилно да ги разгледаат алтернативните превентивни мерки
312 и во суштина се потпирале на тежината на обвиненијата и на сериозноста Не
на изречената казна, судовите го продолжувале притворот на жалителите
со повикување на основи кои не може да се сметаат за "релевантни и
доволни" во рамките на значењето на судската пракса на Судот
(види Vasilkoski and Others, цитирани погоре, § 64, и Miladinov and Others,
цитирани погоре, § 58). Во овие околности, не е неопходно да се испита
дали постапката била спроведена со "посебна внимателност" (види Orban
v. Croatia, бр. 56111/12, § 62, 19 декември 2013, и Segeda, цитиран погоре,
§ 70).
70. Според тоа, постои повреда на членот 5 став 3 од Конвенцијата.

Разумноста на траењето на една домашна постапка, Европскиот суд

за човекови права ја цени по повеќе критериуми кои произлегуваат
од неговата судска пракса. Еден од тие критериумите е:1.
313 Не
СЛОЖЕНОСТ НА СЛУЧАЈОТ 2. ОДНЕСУВАЊЕ НА
ЖАЛИТЕЛОТ И ЗАСЕГНАТИТЕ ОРГАНИ 3. ЗАСЕГНАТИОТ
ИНТЕРЕС НА ЖАЛИТЕЛОТ
 Согласно Законот за застапување на Република Македонија пред
Европскиот Суд за човекови права, кој од наведените лица е
314 Не
овластен да истапува пред Европскиот суд за човекови права, во
име на државата: владиниот агент од Бирото за застапување

Повторувањето на правосилно завршените домашни постапки

претставува една од индивидуалните мерки неопходни за
извршување на одлуките на Европскиот Суд за човекови права.
Согласно членот 400 од ЗПП, барање за повторување на правосилно
315 Не
завршена домашна парнична постапка може да се поднесе во рок од
30 дена во случај кога: од конечноста на пресудата со која есчп ќе
утврди повреда на екчп за измена на одлука до судот кој судел
во прв степен

Европскиот суд за човекови права во својата судска пракса изградил

два аспекти на членот 3 од ЕКЧП: материјален и процесен аспект.
Материјалниот аспект на членот 3 од ЕКЧП се однесува на
316 забраната за тортура, нечовечко однесување и постапување или Не
казнување. Процесниот аспект на членот 3 од ЕКЧП се однесува на:
ефективно процесно испитување на секој сомнеж за постоење на
тортура, нечовечко и понижувачко постапување и казнување

Во предметот Селмани и други v. РепубликаМакедонија

(А.бр.67259/14), Европскиот Суд за човекови права утврдил повреда
на два члена од Конвенцијата со кои се гарантира правото на фер
судење и правото на слобода на изразување. Тоа се членовите:
317 Не
3. Смета дека има повреда на член 6 од Конвенцијата во поглед на
неодржувањето на усна расправа пред Уставниот суд;
4. Смета дека има повреда на член 10 од Конвенцијата во поглед на
отстранувањето на жалителите од собраниската галерија од страна
на собраниското обезбедување;

Еден од основните принципи врз кои се темели Европската

Конвенција за човекови права е т.н. принцип на субсидијаритет на
318 Конвенцијата. Со таквиот принцип всушност се изразува: Не
заштитата на слободи и права од ЕКЧП првенствено е обврска
на националните власти/судови
 Европската Конвенција за човековите права и слободи содржи две
групи на права: апсолутни права, кои не можат да бидат предмет на
319 ограничување, и, релативни права, кои под одредени околности, Не
можат да бидат предмет на огрничување. Слободата на изразување
е дел од групата на права кои: релативни права

Кое од наведените права неможе да биде предмет на ограничување од

страна на државите, и влегува во групата на т.н. апсолутни права
320
заштитени со Конвенцијата:
Одг само чл.2 и чл. 3 се апсолутни

Судот потсетува дека разумноста на должината на постапката мора да се цени во светло

на околностите на случајот и со осврнување на следните критериуми: сложеноста на
случајот, однесувањето на жалителот и на релевантните власти, како и кој е засегнатиот
интерес на жалителот во случајот (види Маркоски против Република Македонија, бр.
22928/03, став 32, 2 ноември 2006 и цитираните референци).

чл.5
(a) Општи принципи утврдени во судската практика на Судот 230. Судот укажува на
почетокот дека фундаменталното значење на гаранциите содржани во членот 5 е
обезбедување на правото на поединците во демократијата да бидат слободни од
арбитрерно притворање во рацете на властите. Од тие причини во својата судска
практика Судот повеќепати нагласувал дека секое лишување од слобода не само што
мора да биде извршенo во согласност со материјалните и процедуралните правила на
националното право, туку тоа мора еднакво да биде во согласност со самата цел на
членот 5, имено поединецот да се заштити од арбитрарност. (види Chahal, цитиран
погоре, § 118). Ова инсистирање на заштитата на поединецот од злоупотреба од власта се
илустрира со фактот дека членот 5 став 1 ги пропишува околностите под кои поединците
може законито да бидат лишени од слобода, со нагласка дека овие околности мора да
бидат толкувани тесно, имајќи предвид дека истите претставуваат исклучоци од
најосновната гаранција за слободата на поединецот (види Quinn v. France, 22 март
1995, § 42, серија A бр.311). 231. Мора исто така да се нагласи дека авторите на
Конвенцијата ја зајакнале заштитата на поединецот од арбитрарно лишување од слобода
со гарантирање на еден корпус на материјални права кои имаат за цел да ги минимизираат
ризиците од арбитрарност, преку овозможување чинот на лишување од слобода да биде
достапен на независна судска анализа и преку обезбедување на одговорноста на
органите за таквото дејствие. Барањата од член 5 §§ 3 и 4 и нивната нагласка на итноста
и на судската контрола, во овој контекст добиваат посебно значење. Итната судска
интервенција може да доведе до откривање и превенција на животно загрозувачки
мерки или сериозен лош третман кои ги повредуваат фундаменталните гаранции
содржани во членовите 2 и 3 од Конвенцијата (види Aksoy, цитиран погоре, § 76). Она
за што станува збор е заштитата на физичката слобода на поединците како и нивната
лична безбедност во контекст, кој во отсуство на гаранции, би можел да резултира во
субверзија на владеењето на правото и би ги ставил притворените надвор од опфатот на
најрудиментарните форми на правна заштита. 232. Иако истрагата за делата на тероризам
несомнено претставува посебен проблем за властите, тоа не значи дека властите имаат
carte blanche според членот 5 да апсат сомнителни лица и да ги држат во полициски
притвор, ослободени од ефикасна контрола на домашните судови, и конечно од
контролните институции на Конвенцијата, секогаш кога тие сметаат дека се работи за дела
на тероризам. (види Dikme, цитиран погоре, § 64).