PITANJA ZA PRAKTIČNI DIO ISPITA EPIDEMIOLOGIJA SA STATISTIKOM

• Mjere za sprečavanje i suzbijanje zaraznih bolesti (opće mjere, posebne mjere i ostale
mjere - nabrojati).

Opće mjere:1.osiguranje higijenski ispravne vode za pice, kao i sanitarna zastita

izvorista,objekata i uredjaja koji sluze za snadbijevanje vodom za pice, 2.osiguranje zd
ispravnosti zivotnih namirnica i sanitarno tehnickih i hig uvjeta za njihovu proizvodnju i
promet, 3.uklanjanje otpadnih voda i dr otpadnih materijala, 4. odrzavanje sanitarno
tehnickih hig uvijeta u javnim zgradama,sredstvima javnog saobracaja i na javnim
mjestima, 5. vrsenje obavezne dezinfekcije, deratizacije i dezinsekcije u: objektima za
snadbijevanje vodom za pice, proizvodnju i promet namirnica i predmeta opce upotrebe, te
sirovina za njhivou proizvodnju tj prevozno sredstvo kojim se transtportuju,odgojno-
obrazovnim objektima,objektima javnog prevoza,stambenim objektima,dvoristima itd.

Posebne mjere:1.predstavljanje i zdravstveno vaspitanje o prevenciji zaraznih bolesti,

2.rano otkrivanje izvora zaraze i puteva prenosenja zaraze,3.lab izolacija i identifikacija
uzrocnika,4.prijavljivanje,5.prijevoz,izolacija,hospitalizacija i lijecenje
oboljelih,6.dezinfekcija,deratizacija i dezinsekcija,7.zd nadzor nad
kliconosama,zaposlenicima i drugim licima,8.imunizacija,imunoprofilaksa i
hemoprofilaksa,9.karantin, kucna izolacija i zd nadzor.

Ostale mjere:1.mjere u slucaju epidemije ili elementarnih nepogoda, 2.prijenos, pogreb i

iskopavanje umrlih osoba, 3.mjere za sprecavanje i suzbijanje infekcija u zd ustanovama.

• Šta je kućna izolacija?

• Kućna izolacija je posebna mjera za sprecavanje i suzbijanje zb koja se provodi u svim

slucajevima kada se na osnovu ocjene epidemioloske ugrozenosti izoluju clanovi
porodice za koje postoji sumnja da su oboljeli od zaraznih bolesti, a koja se mora
iskljuciti klinickim i dijanostickim metodama.O njoj odlucuje nadlezni kantonalni
ministar na osnovu epidemioloskog izvjestaja nadleznog kantonalnog zavoda uz
konsultovanje sa timom eksperata nadleznog kantona.Traje dok se zarazna bolest kl i
dig ne iskljuci.Troskovi kucne izolacije padaju na teret budzeta kantona.

• Šta je karantin?.

• Karantin je mjera ogranicavanja kretanja i omogucavanja obaveznih med pregleda

osoba koje su bile ili za koje se sumnja da su bile u kontaktu sa osobom koja ima kugu,
virusnu hemorag. groznicu(ebola,marburg,lassa),sars,velike boginje i zutu groznicu u
vrijeme kada je ova osoba bila zarazena.

• Nabrojati karantenske bolesti

• Karantenske bolesti su: kuga, virusne hg(ebola, marburg,lassa), sars, velike boginje,
zuta groznica.

• Koje osobe se stavljaju pod zdravstveni nadzor i kako se on provodi?

• Osobe za koje se utvrdi ili posumnja da su bile u direktnom dodiru sa oboljelim
osobama ili sa osobama za koje postoji sumnja da su oboljele od virusnih hemoragicnih
groznica- ebola,lassa,marburg;zute groznice,sarsa,kolere,kuge,malarije,
difterije,trbusno tifusa, stavljaju se pod zdravstveni nadzor.O stavljanju pod zd nadzor
odlucuje nadlezni kantonalni ministar na osnovu epidemioloskog izvjestaja nadleznog
kantonalnog zavoda.Ove osobe se moraju svakodnevno javljati odredjenoj zd ustanovi
i podvrgavati se potrebnim zd pregledima.Duzina trajanja zd nadzora je vremenski
interval najduzeg inkubacionog perioda za odredjenu zb.

• Kod prijavljivanja zaraznih bolesti šta podliježe obaveznom prijavljivanju?

• Obaveznom prijavljivanju podijeze:

• 1. oboljenje ili smtr od zb iz clana 2. Pravilnika o nacinu prijavljivanja zaraznih bolesti,

• 2. lab.utvrdjen uzrocnik odredjenih zaraznih bolesti,

• 3. smrt od zb koja nije navedena u clanu 2. Ponpzb,

• 4. sumnja da postoji oboljenje od kolere, kuge, žute groznice, poliomijelitisa,difterije,

malih boginja, virusnih hemoragijskih gr osim HG sa bubreznim sindromom, pticije
gripe, pjegavca, botulizma, sars-a,antraksa, bjesnila

• 5.Epidemija zb poznatog ili nepoznatog infektivnog agensa

• 6.Oboljenje od zb koje nije navedeno u tacki 1.ovog clana, za koje Federalno

ministarstvo BiH,odredi obavezno prijavljivanje

• 7.sumnja na upotrebu bioloskog agensa

• 8.svaki ugriz, odnosno kontakt s bijesnom ili na bjesnocu sumnjivom zivotinjom

• 9.izlucivanje uzrocnika trbusno tifusa, paratifusa, dr salmoneloza, sigeloze, jersinijaze,

kampilobakterioze i lambliaze kao i nosilastvo parazita-uzrocnika malarije

• Kako se vrši prijavljivanje zaraznih bolesti?

• Prijavljivanje zb vrsi se na osnovu kl i/ili lab dig i / ili skrininga prema definiciji slucaja
na osnovu strucno- metodoloskog uputstva Federalnog zavoda.Ako se vrsi na osnovu
kl dijagnoze, prijava se podnosi u roku od 24 h od postavljanja dijagnoze.Ako je pored
kl dig poduzeto i laboratorijsko ispitivanje radi potvrde iste, izolacije i identifikacije
uzrocnika, ponovnom prijavom prethodna se dig potvrdjuje ili mijenja u roku od 24h
od trenutka dobijanja konacnih lab rezultata.Vrsi se: nultom prijavnom, zbirnom
prijavom, hitnom- telefonski prijavom, sistemom za rano upozoravanje i otkrivanje i
hitno reagiranje i pojedinacnom prijavom.

• Šta je dezinfekcija,dezinsekcija i deratizacija kako se provode i koje su vrste?

• Dezinfekcija podrazumjeva skup mjera i postupaka koji se poduzimaju sa cijem
unistavanja, usporavanja rasta i razmnozavanja patogenih i drugih mikroorganizama na
povrsini tijela, na predmetima, materijalima, opremi ili u prostoru.

• Dezinsekcija je skup razlicitih postupaka koji se poduzimaju sa ciljem smanjenja

populacije- najmanje do praga stetnosti, zaustavljajuci rast i razmnozavanja ili potpuno
unistavajuci prisutnu populaciju stetnih insekata koji prenose uzrocnike zb, parazitiraju
na tijelu covjeka, uzrokuju alergijske reakcije, imaju toksicno djelovanje ili su
uznemirivaci ili skladisni stetnici u hrani.

• Deratizacija podrazumjeva skup postupaka i mjera kojima se stetnim vrstama glodara

sprecava ulazenje, zadrzavanje, hranjenje i razmnozavanje ili se reducira njihov broj u
stambenim i poslovnim prostorima i njihovoj neposrednoj blizini.

• Obavezna ddd provode se kao preventivna i protivepidemijsk, prema epidemioloskim i

sanitarno higijenskim indikacijama.

• Obavezna dezinfekcija kao opca mjera za sprecavanje zb podrazumjeva mehanicke,

fizikalne i hemijske mjere koje se poduzimaju radi odrzavanja licne hiijene, higijene
prostora i mikrobioloske ispravnosti instrumenata,opreme, predmeta, povrsina, prostora
i u objektima

• Obavezna dezinsekcija kao opca mjera podrazumjeva meh. fizikalne, bioloske ili hem
mjere koje se provode s ciljem sprecavanja zadrzavanja, razmnozavanja, smanjenja
populacije stetnih artropoda, te odrzavanje njihovih populacija ispod praga stetnosti radi
osiguranja kvalitetnih hig i sanitarno-tehnickih uvjeta na povrsinama, u prostorijama ili
objektima.

• Obavezna deratizacija kao opca mjera podrazumjeva meh, fizikalne i hemijske mjere
koje se provode sa ciljem sprecavanja ulazenja, zadrzavanja, razmnozavanja i
smanjenja populacije stetnih glodara na povrsinama, prostorima ili objektima na
bioloski prihvatljiv minimum.

• Koji su zakonski rokovi za obavljanje preventivne dezinfekcije, dezinsekcije i

deratizacije u pojedinim objetima ili prostorima?

• Obavezna dezinfekcija: -svakih 60 dana u objektima za javno vodosnadbijevanje,

objektima za proizvodnju, skladistenje i promet zivotnih namirnica i sirovina za njihovu
proizvodnju i prevoz sredstvima namjenjenim za njihov prevoz,
veletrznicama,trznicama,ribarnicama,

• -svakih 90 dana u : prostorima za odrzavanje izlozbi ili sajmova, objektima

namjenjenim za smjestaj veceg broja ljudi,odgojno obrazovnim ustanovama, zd
ustanovama, objektima za sport i rekreaciju, objektima i sredstvima javnog prevoza,
objektima javnog okupljanja, mrtvacnicama, te sredstvima za prevoz mrtvih,
deponijama otpada, i u svim drugim objektima gdje se obavlja drustvena, privredna ili
javna djelatnost.
• -svakih 180 dana: zatvodenih vodova, klima komora i kanala za snadbijevanje zrakom,
hotelima, objektima javnog okupljanja gdje je frekventnost povecana.

• Dezinsekcija: -60 dana: objektima za proizvodnju, skladistenje i promet zivotnih

namirnica i sirovina za njihovu proizvodnju i prevoz sredstvima namjenjenim za njihov
prevoz, veletrznicama,trznicama,ribarnicama,, deponijama otpada

• -svakih 180 dana:obrazovne odgojne ustavnove, zd ustanove, objekti javnog prevoza

putnika, ojektima i mjestima gdje je frekventrnost povecana, u kanalizacionim
sistemimam, kolektorima, sahtovima energetskim kanalima.

• Deratizacija: Obavezno najmanje 2 x u toku godine: obrazovne ustanove, zd objekti,

objekti za smjestaj veceg br ljudi, ojekte i mjesta za javna okupljanja, objakte javnog
prevoza, za javno vodosnadbijevanje,veletrznice, trznice, ribarnice, sahtove i
energetske kanale, gl sanitarnu deponiju i ostale prostore gdje se deponuje smece,
sportske i rekreacione prostore, poslovne, skladisne, prodajne i proizvodne prostore
pravnih lica, individualne, zanatske, ugostiteljske i dr radnje.

• Kada se provodi obavezna protivepidemijska dezinfekcija?

• Podrazumjeva mehanicke , fizikalne i hemijske mjere koje se provode na povrsinama u

prostorima i objektima koji podlijezu sanitarnom nadzoru a poduzimaju se u
vandrednim situacijama: ako nastaju uvijeti ili se povecava rizik prenosenja zaraznih
bolesti na temelju epidemioloksih indikacija, ako su u sanitarnom nadzoru odredjene
nepravilnosti u odrzavanju koje pogoduju razvoju mikrooranizama, tokom
elementarnih nepogoda, izlijevanja kanalizacije, masovnih skupova, tokom prosipanja
infektivnog materijala itd

• Kada se provodi obavezna protivepidemijska dezinsekcija i deratizacija?

• Provode se na povrsinama i prostorima i objektima koji podlijezu sanitarnom nadzoru

a provode se : ako postoji povecan rizik prenosenja zaraznih bolesti putem insekata ili
glodara na osnovu epidemioloske situacije, ako populacija stetnih insekata ili glodara
predje prag stetnosti, ako se utvrdi steta na zalihama hrane nastala djelovanjem istih,
ako su u sanitarnom nadzoru uocene nepravilnosti u odrzavanjuobjekata koji pogoduju
razvoju stetnih insekata i glodara, tokom elementarnih nepogoda, tokom masovnih
skupova, sportskih i ostalih manifestacija.

• Način provođenja imunizacije (kalendar imunizacije)?

• Obavezna imunizacija protiv odredjenih zb obavlja se kontinuirano.Kontinuirana

imunizacija provodi se tokom cijele godine.Obavezna je u svim podrucjima opcine u
skladu sa utvrdjenim kalendarom:

• - odmah po rodjenju protiv tbc- BCG i hepatitisa B 8 (unutar 12-24h),

• s navrsenim jednim mjesecom zivota- protiv hepatitisa B,

• s navrsena dva mjeseca zivota protiv difterije, tetanusa, pertusisa, poliomijelitisa i
hemofilusa influence tip B,

• u 4. mjesecu protiv difterije,tetanusa ,pertusisa, poliomijelitisa i hemofilus influence tip

b

• s navrsenih 10 mjeseci zivota protiv difterije, tetanusa, pertusisa, poliomijelitisa,

hemofilus tip b i hepatitisa B

• sa 12. mjeseci protiv morbila,rubeole i parotitisa

• u drugoj godini zivota- revakcinacija protiv hemofilusa influence tip B za djecu koja su
primoimunizirana sa dvije doze hib vakcine

• u 2.godini -revackinacija protiv poliomijelitisa

• u 5.g- revakcinacija protiv difterije,tetanusa,pertusisa i poliomijelitisa,rubeole i

parotitisa

• u 6.razredu oš- vakcinacija ptoriv hep B- samo djeca koja nisu vakcinisana protiv hep
B,

• u zavrsnom razredu oš- revakcinacija protiv tetanusa i difterije (dT pro adultis),

• u zavrsnom razredu srednje skole-revakcinacija protiv tetanusa i difterije- samo za

mlade koji su propustili revakcinaciju u zavrsnom razredu oš.

• Kontinuirana imunizacija sprovodi se sve dok se ne imuniziraju sve osobe koje

podlijezu obaveznoj imunizaciji.

• Čuvanje vakcina?

• Sve vakcine iz Programa imunizacije moraju se cuvati na temp od plus 2 do plus 8

stepeni celzijusa, izuzev oralne polio vakcine opv koja se dugotrajno cuva na temp
minus 20 do minus 25 stepeni celzijusa(ukoliko se opv cuva na temp plus 2 do plus 8
mora se iskoristiti u roku od 6 mjeseci).Vakcine osjetljive na svjetlo-bcg,mrp treba
zastititi od izlaganja svjetlu.Sve vakcine moraju biti pod svakodnevnim nadzorom,
temp frizidera moraju se kontrolisati i evidentirati 2x dnevno.Transport po rezimu
''hladnog lanca'' tj automobilu sa hladnom komorom ili hladnim kutijama sa
adekvatnom temp.

• Program imunizacije?

• Ako u bilo kojem kantonu ili broj imuniziranih osoba koje podlijezu Programu
obavezne imunizacije ne dostigne 95% za mrp tj 90% za ostale, obavlja se dopunska
imuniziacija dok se ne postigne navedeni postotak.Zdravstvena ustanova koja sprovodi
redovni POI ce uz strucnu pomoc nadleznog kantonalnog zavoda za javnozd, donijeti
godisnji plan imunizacije sa podacima o broju obaveznika, vremenu i mjestu izvodjenja
i sastavu tima koji provodi imunizaciju, najkasnije 30 dana prije pocetka provoljenja
 POI.Nadlezno opcinsko tijelo uprave za oblast zdravstva, duzno je dostaviti spiskove
za novorodjenu jednu, obaveznike za imunizaciju, kao i podatke o doseljenoj,
odseljenoj i umrloj djeci i omladini, dobi do navrsenih 18 g zivota, zd ustanovi radi
uspostavljanja kartoteke.Zd ustanove su obavezne odrediti mjesto i vrijeme obavljanja
imunizacije i blagovremeno obavjestiti osobe/roditelje/staratelje.Zd ustanove su
obavezne odrediti mjesto i vrijeme obavljanja imunizacije djece skolske dobi i
informirati osnovne i srednje skole.Zd ustanova- vakcinalni centar je obavezan
pismenim putem obavjestiti skolu o polaznicima odredjenih razreda koji podlijezu
imunizaciju, o mjestu i vremenu obavljanja imunizacije, o planiranju imunizacije
ucenika, te na odg nacin upoznati njihove roditelje.Imunizacija ucenika se obavlja za
vrijeme trajanja nastave u prostoorijama zd ustanove ili prikladnim prostorijama
skole.Skole su obavezne na osnovu primljene obavjesti dovesti na imunizaciju sve
ucenike koji podlijezu imunizaciji od odredjenih zaraznih bolesti.

• Kontraindikacije za vakcinaciju?

• Mogu biti opce i posebne.Opce su: akutne bolesti, febrilna stanja,preosjetljivost na

sastojke vakcine, anafilakticka reakcija na prethodnu vakcinu, za zive,atenuirane
virusne jos i- stanje oslabljenog imuniteta,graviditet.Posebne: za vakcinu protiv tbc-
ostecenje stanicnog imuniteta zbog HIV infekcije, za vakcinu protiv pertusisa-
progresivne bolesti CNSa- nekontrolisana epilepsija, infantilnni spazmi, progresivna
encefalopatija; komplikacije na prethodnu dozu vakcine- konvulzije, kolaps, stanje
slicno soku u roku od 48 h od prethodne doze, encefalopatija u roku od 7 dana od
prethodne dtp doze i za vakcinaciju novorodjencadi protiv hep B- vitalna ugrozenost
novorodjenceta i Apgar manji od 7.

• Prijava neželjenih reakcija nakon vakcinacije?

• Doktor medicine koji provodi imunizaciju i prilikom imunizacije utvrdi postojanje

popratne pojave u svakom pojedinacnom slucaju u skladu sa strucno-metodoloskim
uputstvom koje je izradio Zavod za jz FBiH, obavezan je odmah, a najkasnije u roku
od 24h izvijestiti Zavod za jzd FBiH i nadlezni kantonalni zavod za jzd, na obrascu
''Prijava nezeljene reakcije nakon vakcinacije'' a u slucaju tezih popratnih pojava ili
iznenadne smrti i telefonom.Zd ustanove koje koriste vakcine obavezne su rukovati
vakcinom pod odg rezimom '' hladnog lanca'' u skladu sa sigurnosnim standardima u zd
ustanovi.

• Evidencija i izvještavanje o obavljenoj vakcinaciji?

• Zdravstvene ustanove koje provode POI duzne su voditi evidenciju o izvrsenoj

imunizaciji za svaku osobu koja podlijeze toj imunizaciji.Svi podaci o izvrsenoj
imunizaciji unose se u osnovnu dokumentaciju obaveznika vakcinacije- '' Karton
vakcinacije'' koji se nalazi u kartoteci vakcinalnog punkta kojem gravitira
vakcinisani.Isti podaci unose se u ''Iskaznicu vakcinacije'' koja predstavlja osobnu
dokumentaciju i koju vakcinisana osoba zadrzava kod sebe.
• Zd ustanove koje provode POI duzne su svaki mjesec dostaviti izvjestaj o izvrsenoj
imunizaciji i potrosnji vakcina na propisanom obrascu nadleznom kantonalnom zavodu
za jzd, i to najkasnije do 10. u mjesecu za prethodni mjesec, a godisnji izvjestaj
najkasnije do 1. februara za proteklu kalendarsku godinu.

• Nadlezni kantonalni zavod za jzd sastavllja zbirni mjesecni izvjestaj o provedenoj

imunizaciji i potrosnji vakcina na svom podrucju, i dostavlja ga Zavodu za jzd FBiH i
to najkasnije do 20. u mjesecu, za prethodni mjesec, a godisnji izvjestaj najkasnije do
15. marta za proteklu kalendarsku godinu.

• Provjera vakcinalnog statusa?

• Provjera vakcinalnog statusa obavezno se obavlja:1. prilikom u upisa u sve vrste

predskolskih ustanova,2- prilikom upisa u sve vrste skola, od osnovnih do visokih, 3.
prije izvodnjenja imunizaicje po epidemioloskim indikacijama,3.prilikom prijema
djece i mladih na bolnicko lijecenje,4.prilikom prijema u radni odnos,6. prilikom svake
posjete ljecniku,7.prilikom prijema djece u djacke i studentske domove, 8. prilikom
prijema osoba u kolektivne smjestaje.Provjera se sastoji o pruzanju dokaza o vakcinaciji
odgovornoj osobi, podnosenjem odg dokumentacije.Ukoliko nije kompletna
imunizacija, doktor medicine je duzan obavjestiti osobu/roditelja/starateja i u skladu sa
POI obaviti dodatnu vakcinaciju i/ili revakcinaciju.Ukoliko se odbija, doktor medicine
izdaje potvrdu o nekompletnom vakcinalnom statusu i obavjestava nadleznog
sanitarnog/zdravstvenog inspektora.

• Imunizacija protiv TBC.

• Vakcinacija se obavlja se davanjem jedne doze od 0,05 ml BCG vakcine,

intradermalno, 12-24 h po rodjenju u lijevi deltoidni predio.

• Vakcinaciji protiv tbc bez prethodnog tbc testiranja, obavezno podlijezu djeca do 5
godina koja nisu iz bilo kojeg razloga vakcinisana u navedenom terminu.Vakcinacija
djece od navrsenih 12 mjeseci do 5 godina vrsi se davanjem jedne doze od 0,1 ml BCG
vakcine intradermalno u deltoidni predio.Prethodnom tbc testiranju podlijezu
nevakcinisana djeca od navrsenih 12 mjesedic do 5 godina koja su zivjela ili zive u
domacinstvu sa aktivnim slucajem tbc, suspektnim ili potvrdjenim.Oziljak na mjestu
primjene vakcine se kontrolila sa 3 do 6 mj nakon vakcinacije.Djeca koja nemaju
oziljak ili je promjer oziljka manji od 3 mm, vakcinisu se ponovo jednom dozom.

• Imunizacija protiv virusnog Hepatitisa B.

• Vakcinacija novorodjencadi- obavezna vakcinacija za djecu u prvoj god

zivota.Vakcinacija novorodjencadi vrsi se davanjem 3 doze odg vakcine po semi
vakcinacije 0,1 i ne ranije od 6mj.Prva doza se daje 12-24 h po rodjenju davanjem jedne
doze od 0,5 ml im u anterolateralni dio bedra.Druga doza se daje jedan mjesec nakon
prve, 0,5ml im u al dio bedra.Treca doza se daje najmanje 6mj nakon prve doze,
davanjem jedne doze od 0,5ml im u al dio bedra ili deltoidnu regiju.Ako se
novorodjence ne vakcinise istovremeno sa vakcinom protiv tbc, vakcinu protiv hep B
 dati u prvom mogucem kontaktu sa zd sluzbom, bez obzira na vr razmak.Vakcinacija
protiv hepatitisa B obuhvata i djecu u 6. razredu oš, koja nisu vakcinisana ili koja
nemaju dokaz da su vakcinisana.Vakcinacija se obavlja davanjem 3 doze vakcine po
0,5 ml po shemi vakcinacije 0,1,6mj.

• Vakcinacija novorodjencadi HBsAg pozitivnih majki- osim aktivne zastite po shemi

0,1,2,12 mj , potrebno istovremeno s prvom dozom vakcine ali na razlicita mjesta
aplicirati odg dozu humanog hepatitis B imunoglobulina.

• Imunizacija protiv DIFTERIJE, TETANUSA I PERTUSISA.

• Obavlja se kombinovanom vakcinom koja ima antigene difterije, tetanusa i acelularnog

pertusisa, inaktivnog poliomijelitisa i hemofilusa influence tip B( DTaP-IPV-Hib), te
kombiniranom vakcinom difterije,tetanusa, acelularnog pertusisa i inaktivnog
poliomijelitisa (DTaP-IPV).Imunizacija se obavlja vakcinacijom i revakcinacijom.

• Vakcinacija obuuhvata djecu od navrsena 2 mj do navrsenih 12 mj zivota.Vakcina

protiv D,T,P obavlja se davanjem 3 doze od po 0,5ml, kombinirane DTaP-IPV-Hib
vakcine s razmakom od 2 mjeseca izmedju prve i druge doze, te 6 mjeseci izmedju 2 i
3 doze vakcine.

• Vakcinacija obukvata i djecu koja se po prvi put vakcinisu od navrsenih 12 mj do

navrsenih 5 g.Obavlja se davanjem 3 doze kombinirane DTaP-IPV-Hib i DTaP-IPV
vakcine po sljedecem rasporedu: djeca od navrsenih 12 mj do navrsene 2 g vakcinisat
ce se jednom dozom kombinirane dtap-ipv-hib vakcine i s 2 doze dtap-ipv vakcine, sa
razmakom 2 mjeseca izmedju prve i druge doze, te 6 mj izmedju 2 i 3 doze.Djeca sa
navrsenih 2 g do navrsenih 5g ce se vakcinisati sa 3 doze kombinirane DTaP-IPV
vakcine s razmakom 2 mjeseca izmedju 1 i 2 doze i 6 mj izmedju 2 i 3 doze.

• Vakcina se daje u dozi 0,5 ml im u anterolateralni dio bedra ili deltoidni misic.Ukoliko
razmak izmedju pojedinih doza bude duzi od preporucenog, vakcinisanje ne treba
ponavljati vec nastaviti dok se ne primi 3. doza.

• Razmak izmedju 2 doze kombinirane dtap-ipv-hi, odnosno dtap-ipv vakcine ne smije

biti kraci od 30 dana.

• Revakcinacija protiv D,T,P obuhvata svu djecu u 5 g zivota koja su potpuno vakcinisana
protiv ovih bolesti, ako je nakon vakcinacije protekla najmanje jedna odina.Ona se
obavlja jednom dozom 0,5ml kombinirane dtap-ipv im u deltoidni misic.Ukoliko se iz
bilo kojeg razloga ne izvrisi revakcinacija u ovom roku, dijete ce se revakcinisati u
periodu od navrsenih 5 do navrsenih 7 g. kominovanom vakcinom koja sadrzi acelularni
pertusis.

• Imunizacija protiv POLIOMIJELITISA.

• Imunizacija se obavlja sa inaktiviranom IPV odnosno bivalentnom bOPV vakcinom

protiv poliomijelitisa.Imunizacija se obavlja vakcinacijom i revakcinacijom.
• Vakcinacija obuhvata djecu od navrsenih 2 mj i mora se potpuno provesti do navrsenih
12 mjeseci.Vakcina se obavlja davanjem 3 doze kominirane dtap-ivp-hib vakcine, sa
razmakom dva mjeseca izmedju 1. i 2. doze te 6 mj izmedju 2. i 3. doze.Vakcinacija
obuhvata i djecu koja se po prvi put vakcinisu od navrsenih 12 mj do navrsenih 5
g.Obavlja se sa 3 doze kombinovane dtap-ipv-hib i dtap-ipv vakcine sa razmakom 2mj
izmedju 1 i 2 i 6 mj izmedju 2 i 3.Vakcinacija obuhvata i djecu od navrsenih 5 g do
navrsenih 14 g koja ranije nisu vakcinisana ili nemaju dokaza o provedenoj
vakcinaciji.Ona se obavlja davanjem 2 doze zive bivalentne oralne vakcine i jedne
doze inaktivne polio vakcine ipv, s razmakom od najmanje 30 dana (odnosno 3 doze
inaktivne polio vakcine ipv sa razmakom od najmanje 30 dana izmedju
doza).Vakcinacija se vrsi ukapavanjem 2 kapi bOPV u dozi od 0,1 ml u usta djeteta
odnosono davanjem doze od 0,5 ml inaktivne polio vakcine ipv im u deltoidni
misic.Ukoliko je razmak izmedju doza veci od 30 dana ne treba ponavljati vakcinaciju,
vec nastaviti do 3. doze.

• Revakcinacija- prva obuhvata djecu u 2 g zivota, ako je od dana potpune vakcinacije

protekla 1 godina.Druga revakcinacija obuhvata djecu u 5. g zivota.Obavlja se
ukapavanjem 2 kapi bOPV u dozi 0,1ml u usta djeteta, odnosno davanjem jedne doze
od 0,5 ml IPV im u deltoidni misic.

• Imunizacija protiv HEMOFILUSA INFLUENCE.

• Vrsi se kombinovanom vakcinom koja sadrzi komponentu hemofilusa influence tip b,

odnosno monovaentnom vakcinom protiv hib.Obavlja se vakcinacijom i
revakcinacijom.Vakcinacija obuhvata svu djecu od navrsena 2 mj do navrseni 12
mj.Vakcinacija se obavlja sa 3 doze kombinirane dtap-ipv-hib vakcine, odnosno
monovalentnom vakcinom protiv hib s razmakom od 2 mj izmedju 1 i 2 doze i 6 mj
izmedju 2 i 3 doze.Vakcinacija obuhvata i djecu koja se prvi put vakcinisu od navrsenih
12 mj do navrsenih 5 g zivota.Obavlja se davanjem jedne doze vakcine protiv hib,
0,5ml im u anterolateralni dio bedra ili deltoidni misic.

• Revakcinacija obuhvata djecu koja su prethodno vakcinisana protiv bolesti sa 2

doze.Obavlja se 1 dozom 0,5 ml hib vakcine 12 mjeseci nakon vakcinacije 2. dozom po
pravilu do navrsene 2. godine, im u deltoidni misic.

• Imunizacija protiv MORBILA, RUBEOLE I PAROTITISA.

• Obavezno podlijezu djeca od navrsenih 12 mj do 14 g zivota i obavlja se vakcinacijom

i revakcinacijom.Vakcinacija obuhvata svu djecu od navrsenih 12 mj do 5g(ako se iz
bilo kojeg razloga ne dobavi do 5 godine potrebno je to obaviti do navrsene 14 g).Vrsi
se jednom dozom 0,5 ml zive atenuirane, otopljene mrp vakcine subkutano ili im u
deltoidni misic.

• Revakcinacija protiv mrp obuhvata svu djecu u 6. godini odnosno po isteku jedne
godine od vakcinacije(ukoliko se ne obavi, obavezno do 14te godine 2 doze
mrp).Revakcinacija obuhvata i svu djecu koja su vakcinisana u dobi od 6 do 14 g a od
 vakcinacije je proslo najmanje 3 mjeseca.Vrsi se davanjem jedne doze 0,5 ml otopljenje
zive atenuirane mrp vakcine, im ili subkutano u deltoidnu regiju.

• Imunizacija se moze obavljati i kod osoba preko 15 g prema epidemioloskim

preporukama.U slucaju epidemije mogu se vakcinisati i djeca mladja od 12 g a starija
od 6 mj, s tim da se moraju revakcinisati u periodu od 15 do 24 mj zivota.

• Imunizacija protiv žute groznice.

• Podlijezu joj osobe koje putuju u drzavu u kojoj postoji ta bolest ili drzavu koja zahtjeva
imunizaciju protiv te bolesti, a obavlja se davanjem jedne doze vakcine najkasnije 10
dana prije polaska na put.Docjepljivanje se obavlja nakon 10 g.

• Imunizacija i hemoprofilaksa protiv kolere.

• Podlijezu joj sve osobe koje putuju u drzavu u kojoj postoji povecan rizik od infekcije
ili drzavu koja zahtjeva imunizaciju te bolesti a obavlja se davanjem 2 vakcine u
razmaku od 8 dana.Docjepljivanje nakon 6 mj.

• Hemoprofilaksa- obavezna za osobe koje su bile u obiteljskom kontaktu ili kontaktu

koji odgovara obiteljskom, s oboljelim i kliconosom.Obavlja se odg dozom
tetraciklina.

• Imunizacija protiv trbušnog tifusa?

• Podlijezu joj obavezno sve osobe koje zive u zajednickom domacinstvu sa kliconosom
trbusno tifusa, osobe koje su uposlene u ciscenju kanalizacije i septickih jama i
ukalnjanju smeca i dr otpada iz naselja, ali i druge osobe prema epidemioloskim
indikacijama.Provodi se vakcinacijom i revakcinacijom, odgovarajucom
vakcinom.POsebne kontraindikacije su trudnoca, laktacija i zivotna dob do 3 g i
preko 60 g.

• Imunizacija protiv bjesnila.

• Podlijezu joj sve osobe koje su izlozene zarazi virusom rabijesa i to: osoba koju je
ugrizla ili na drugi nacin ozlijedila bijesna ili na rabijes sumnjiva divlja ili domaca
zivotinja, osoba koju je ugrizao pas ili macka nepoznatog vlasnika akoji se ne mogu
podvrgnuti desetodnevnoj veterinarskoj kontroli, osoba koju je ugrizao pas ili macka
koji u roku od 10 dana od dana ozljede pokazu znakove rabijesa, uginu budu ubijeni ili
odlutaju, osoba koja se mogla zaraziti virusom rabijesa preko sluznice ili ostecene koze,
osobe ozlijedjene pri radu sa materijalom kotaminiranim virusom rabijesa.Indikacije
odredjuje doktor medicine specijalist epidemiologije po prethodno obavljenom
pregledu svake ozlijedjene osobe, utvrdjivanjem okolnosti pod kojim je doslo do
ozljede i ovisno o epizootoloskoj situaciji terena na kojem je doslo do
ozljedjivanja.Nacin vrsenja imunizacije- vrsi se davanjem koncentriranog cjepiva
protiv rabijesa s kulture stanica i to sa 5 doza vakcine odmah nakon utvrdjivanja
indikacija, u nultom, trecem, sedmom, cetrnaestom i tridesetom danu ili sa 4 doze
 vakcine nakon utvrdjivanja indikacija u nultom sa 2 doze, te u 7. i 21. danu po jednom
dozom cjepiva.Osobama koje su imunizirane protiv rabijesa u slucaju ponovne ozljede
daju se 3 doze cjepiva protiv rabijesa u 0,3,7 danu, ako je od imunizaicje proslo manje
od 3 g, a ako je proslo vise mora se obaviti potpuna imunizacija uz imunoprofilaksu
prema indikaciji.

• Istovremeno s imunizacijom protiv rabijesa obavlja se imunizacija i protiv tetanusa,

vakcinacijom odnosno revakcinacijom.

• Preekspozicijska imunizacija je oavezna za osobe koje su po prirodi svog posla izlozene

virusu: lab radnici, veterinari, lovni cuvari i preparatori.Obavlja se davanjem 3 doze
vakcine 0,7 i 30 dan.Booster odrzavajuce doze se daju svake 3. godine ovisno od visine
antitijela u serumu (ispod 5IU/ml)

• Imunoprofilkasa ozlijedjene osobe protiv rabijesa obavlja se davanjem 20 ij humanog

antirabicnog imunoglobulina na kg/tj tezine.

• Imunizacija protiv gripe.

• Izbor virusa za sezonsku vakcinu zavisi od toga koji su virusi cirkulirali u protekloj
sezoni.Uzorci se skupljaju od strane 13o Nacionalna influenca centra u 101 zemlji i
podaci o trendu obolijevnja se analiziraju od strane SZO nakon cega SZO izradi
preporuke o tome koji sojevi virusa bi trebali biti ukljuceni u vakcinu protiv
gripe.Karakteristike vakcine: inaktivirana vakcina, sadrzi 3 virusa influence uzgojena
u pilecem embrionu, sezonska vakcina protiv influence stiti samo protiv 3 soja virusa u
vakcini.Vakcinisati se trebaju odrasli 65 g i stariji i trudnice, osobe sa odredjenim
hronicnim bolestima (astma, neuro oboljenja, chr bolesti pluca, srca, endokrine bolesti,
bolesti metabolizma, oslabljen imunitet, osobe mladje od 19g koje primaju salicilate
dugotrajno, gojazne osobe, osobe koje zive ili se brinu o onima koji imaju povecan rizik
razvoja komplikacija influence, zdravstveni radnici, kucni kontakti osoba sa povecanim
rizikom.Ne treba se vakcinisati : osoba alergicna na jaja, sa al reakcijom na prethodnu
vakcinaciju,Guillain-Barre sy koji se desio nakon prethodne vakcinacije, bolesna osoba
sa povisenom temp.Nuspojave: crvenilo otok bol na mjestu uboda, povisena temp,
bolovi u tijelu, obicno traju dan dva.

• Hemoprofilaksa protiv streptokokne bolesti i meningokokne bolesti?

• Hemoprofilaksa protiv streptokokne bolesti vrsi se davanjem potrebnih doza penicilina

kroz 10 dana.Obavezna je za : osobe koje u anamnezi imaju reumatsku groznicu, djecu
u obiteljskom kontaktu, kod pojave streptokoknih bolesti u skoli ili dj ustanovama i
prema epidemioloskoj indikaciji po prethodnoj konzultaciji s epidemiologom.U slucaju
preosjetljivosti- koristiti drugi antibiotik.Reumatska groznica- potrebne doze penicilina
kroz najmanje 5 g.

• Hemoprofilaksa protiv meningokokne bolesti obavezna je za osobe iz bliskog kontakta

s oboljelim od meningokokne bolesti.Indikacije odredjuje epidemiolog i vrsi se
 odgovarajuccim antimikrobnim preparatom- rimfapicin, ciprofloksacin ili
ceftriakson, u odg dozi i trajanju, ovisno od uzrasta.

• Mjere prevencije HIV infekcije?

• Opste mjere: edukacija, razgovori u cilju vaspitanja za zdravlje i usvajanje zdravih

stilova zivota te koristenje instrumenata za jednokratnu upotrebu.

• Specificne mjere: izbjegavanje rizicnog ponasanja,koristenje kondoma i sopstvenog

pribora za licnu higijenu, testiranje krvi i davalaca tkiva i organa sjemene tecnosti i
oocita( isljuciti hiv pozitivne osobe sa pozitivnom anamnezom i tetovirane u posljednjih
6 mj)

• Osnovna sredstva zastite:rukavice, maske, naocale, kecelja, dr.

• Prevencija sex transmisije hiv infekcije: apstinencija, biti vjeran- odnos 3 nezarazena
partera, condom pravilna upotreba lateks prezervativa, lijecenje spolnih bolesti.

• U navedenom primjeru odrediti aritmetičku sredinu, medijanu, mod, standardnu

devijaciju

Mediana za statističke parne jedinice statist. Mase se izračunava tako da saberemo dva
centralna broja i podijelimo ih sa dva.

NPR: 18 19 19 27 28 35 → mediana je 19+27 / 2 = 23

Mediana za statistički neparne jedinice.

NPR 18 19 19 27 28 → 19 je srednji broj, tako da je 19 mediana.

MOD Označava vrijednost numeričkoga obilježja, koja se pojavljuje kod najvećeg broja
statističke mase.

NPR: 1 1 2 2 3 3 3 4 5 → MOD je 3, to je najčešća vrijednost u ovoj seriji.

• U navedenom primjeru izračunati stopu: nataliteta, mortaliteta, morbiditeta,

mortinataliteta, fertiliteta, prirodnog priraštaja, incidence, prevalence, nupcijaliteta ,
divorcijaliteta; vitalni indeks i BMI.

• Broj događaja tokom određenog perioda

• Stopa=–------------------------------------------------------ x 10n

• Prosječna populacija tokom tog perioda

STOPA NATALITET I MORTALITETA U PROMILIMA ! (x1000%oo)

 Broj živorođene djece
Stopa nataliteta = ------------------------------------------------- x 1000 (promili)
Prosječan broj stanovnika N-te godine

STOPA LETALITETA U PROCENTIMA !

Broj umrlih
Stopa letaliteta = ------------------------------------------------- x 100 (procenti)
Broj oboljelih od neke bolesti

STOPA MORTINATALITETA= Broj mrtvorođenih na određenom području tokom

godine / ukupan broj živorođenih u istoj godini na istom području X 1000.

STOPA FERTILITETA= broj živorođene djece/ broj žena fertilne dobi X 1000.

STOPA PRIRODNOG PRIRAŠTAJA broj živorođenih - broj umrlih/ procijenjeni broj

stanovnika X 1000.

STOPA INCIDENCIJE: Broj novih događaja u određenom periodu/broj osoba

izloženih riziku u tom periodu X 10 ⁿ .

STOPA PREVALENCIJE = Ukupan broj osoba sa određenom osobinom ili bolešću u

određenom periodu /broj osoba izloženih riziku X 10ⁿ.

STOPA NUPCIJALITETA: Broj sklopljenih brakova u jednoj godini / broj stanovnika

sredinom godine X 1000

STOPA DIVORCIJALITETA: Broj rastavljenih brakova u jednoj godini /broj

stanovnika sredinom iste godine X 1000.

VITALNI INDEX:

Broj živorođenih

Vitalni indeks=---------------------- x 100

Broj umrlih