กัญชา ชื่อวิทยาศาสตร์ Cannabis sativa L.

สมุนไพรกัญชา Cannabis sativa L. (ชื่อพ้องวิทยาศาสตร์ Cannabis sativa subsp. indica (Lam.) E.Small &
Cronquist, Cannabis indica Lam.) จัดอยู่ในวงศ์กัญชา (CANNABACEAE) สมุนไพรกัญชา มีชื่อเรียกอื่นว่า กัญชา กัญชาจีน
(ทั่วไป), ปาง (เงี้ยว-แม่ฮ่องสอน), ยานอ (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน), คุนเช้า คุณเช้า (จีน), ต้าหมา (จีนกลาง) เป็นต้น
ลักษณะของกัญชา
ต้นกัญชา จัดเป็นพรรณไม้ล้มลุกฤดูเดียว มีความสูงได้ประมาณ 1-3 เมตร ลาต้นมีขนาดเล็ก ตั้งตรง ลักษณะของลาต้นเป็นเหลี่ยม มี
ขนสีเขียวอมเทาและไม่ค่อยแตกสาขา ขยายพันธุ์โดยใช้เมล็ด ขึ้นได้ในดินทุกชนิด ถ้าปลูกในดินร่วนซุยและมีอาหารอุดมสมบูรณ์จะงอก
งามดีมากโตได้ดีในดินทุกประเภท
ใบกัญชา ใบเป็นใบเดี่ยว รูปฝ่ามือ ออกเรียงตรงข้าม ลักษณะของใบแตกออกเป็นแฉก ๆ ประมาณ 5-8 แฉก แต่ละแฉกเป็นรูปยาวรี
ปลายและโคนสอบ ส่วนขอบใบทุกแฉกเป็นหยักแบบฟันเลื่อย มีขนาดกว้างประมาณ 0.3-1.5 เซนติเมตร และยาวประมาณ 6-10
เซนติเมตร ลักษณะของใบโดยรวมจะคล้าย ๆ กับใบละหุ่ง ใบฝิ่นต้น และใบมันสาปะหลัง
ดอกกัญชา ออกดอกเป็นช่อที่ง่ามใบหรือปลายกิ่ง ดอกเป็นสีเหลืองหรือสีเขียว ดอกเป็นแบบแยกเพศ มีทั้งดอกช่อเพศผู้และดอกช่อเพศ
เมีย ดอกเพศผู้และดอกเพศเมียจะแยกกันอยู่คนละต้น โดยช่อดอกและใบของต้นเพศผู้จะจัดเรียงตัวกันแบบห่าง ๆ ซึ่งต่างจากต้นเพศ
เมียที่จะเรียงชิดกัน ดอกเล็ก และดอกเพศเมียจะมีกลีบเลี้ยงหุ้มอยู่
ผลกัญชา ผลแห้งขนาดเล็ก เมล็ดล่อน ไม่แตก ลักษณะของผลเป็นรูปไข่กว้าง ผิวผลเรียบเป็นมัน สีน้าตาลแกมเทาหรือสีเทาเข้ม มีใบ
ประดับหุ้ม ในผลจะมีเมล็ดขนาดเล็ก เมล็ดมีลักษณะกลม
สรรพคุณของกัญชา
๑. ใบใช้เป็นยาแก้ไข้ผอมเหลือง ไม่มีกาลัง ตัวสั่น เสียงสั่น (ใบ)
๒. ใบกัญชา ใช้เป็นยารักษาโรคหอบหืด ช่วยขยายหลอดลมและลดการหดตัวของหลอดลม ด้วยการนาใบสดมาหั่นให้เป็นฝอย แล้วเอา
ไปตากแห้ง จากนั้นจึงนามาสูบเป็นยารักษาโรค (ใบ)
๓. ใช้ดอกผสมกับยาฉุนพญามือเหล็ก นามาหั่นแล้วสูบเป็นยาช่วยกัดเสมหะในลาคอ (ดอก
ประโยชน์ของกัญชา
๑. ในอดีตที่ผ่านมากัญชาถูกนาไปผสมกับอาหารเพื่อช่วยกระตุ้นให้เจริญอาหาร ทางการแพทย์จึงเลือกใช้สาร THC ที่มีสูตรโครงสร้าง
ทางเคมีชื่อว่า Dronabinol นามาประยุกต์ใช้กับผู้ป่วยโรคมะเร็งและผูป้ ่วยโรคเอดส์ที่ได้รับการรักษาด้วยยาเคมีบาบัด ซึ่งพบว่า
สามารถช่วยลดอาการคลื่นไส้อาเจียนของผู้ป่วยกลุ่มนี้ และทาให้ผู้ป่วยรับประทานอาหารได้ดียิ่งขึ้น
1. ในปัจจุบันมีการนากัญชามาใช้เป็นยาลดความดันในนัยน์ตาของคนที่เป็นต้อหิน (glaucoma) แต่ผลที่ได้ยังไม่ชัดเจน และยังต้องรอ
การพิสูจน์อยู่ นอกจากนี้ยังมีการนาสารสาคัญในเรซินมาใช้เป็นยาระงับการอาเจียนที่เกิดขึ้นในคนที่เป็นโรคมะเร็ง ซึ่งได้รับการรักษา
โดยวิธีเคมีบาบัด (chemotherapy)