środa, 2 stycznia 2019

13.11.2018

„Ferdydurke” - Gombrowicz

Pojęcia

Groteska - polega na karykaturalnym przejaskrawianiu świata przedstawionego,

zestawianiu zjawisk przeciwstawnych, wywoływaniu nastroju dziwności i poczucia
absurdu, śmiesznego i zarazem przerażającego; kategoria estetyczna,
charakteryzująca się połączeniem w jednym dziele (literackim, plastycznym,
muzycznym, tanecznym, dramatycznym itp.) jednocześnie występujących
pierwiastków przeciwstawnych, takich jak m.in. tragizm i komizm, fantastyka i
realizm, piękno i brzydota. Utwory groteskowe charakteryzują się najczęściej
niejednorodnością stylistyczną, obecnością kategorii absurdu, elementów
karnawalizacji i atmosferą dziwności.

Parodia - świadome naśladowanie jakiegoś utworu, gatunku, stylu lub czyjegoś

zachowania, mające na celu jego ośmieszenie

Komizm - kategoria estetyczna, określająca właściwości zjawisk zdolnych wywołać

śmiech oraz okoliczności, w jakich dochodzi do powstania tej reakcji. Istnieje wiele
poglądów w kwestii źródeł efektu komicznego, na ogół przyjmuje się, że jego istota
polega na ujawnianiu zaskakującej sprzeczności, kontrastu, będących wynikiem
przedstawienia osób, sytuacji odbiegających od oczekiwań odbiorcy.

Pastisz - dzieło sztuki powstałe jako świadome naśladownictwo stylu jakiegoś

twórcy, szkoły artystycznej czy epoki; sztuka świadomego naśladowania stylu
jakiegoś twórcy, szkoły artystycznej czy epoki; odmiana stylizacji; utwór naśladujący
istotne cechy jakiegoś dzieła lub stylu, zagęszczający je i uwydatniający. Może
pełnić rolę żartobliwą jako zabawa literacka lub też stanowić świadectwo
sprawności warsztatowej jego twórcy. W przeciwieństwie do parodii nie pełni funkcji
satyrycznej i uprawiany może być w celu pochwały stylu, maniery danego pisarza
lub gatunku, nie w celu jego krytyki.

Aluzja literacka - nawiązanie do kogoś lub czegoś niewyrażone wprost, ale czytelne
dla odbiorcy; świadome nawiązanie w tekście utworu literackiego do innego dzieła

1
 środa, 2 stycznia 2019
W jaki sposób Gombrowicz gra z konwencją? Analiza motywu dworu.

Konwencja - zespół cech typowych dla…

- Budowa

- Gatunek

- Język

- Wymowa

- Przestrzeń

- Relacje

- Czas

Zburzenie konwencji:
• Komizm

• Groteska

• Absurd

• Pastisz

• Parodia

Konwencjonalny motyw dworu: „Pan Tadeusz”

- Jadąc podziwia otoczenie

- Witanie na uroczystej kolacji

- Uroczyste posiłki

- Schematyczne relacje domowników

Niekonwencjonalny motyw dworu: „Ferdydurke”

- Jadą w tłoku, zmęczeni podróżą

- Powitanie od progu

- Są infantylizowani przez ciotkę

- Komiczne (komizm sytuacyjny) - krewni, którzy rozmawiają o tragediach

rodzinnych/zdrowotnych od wejścia

- Groteskowe - zachowanie postaci, zmiana toku myślenia, skupienie na jedzeniu,

glory kowane jedzenie

- Absurdalne - zachowanie służby, przesadnie uniżone; szczekanie ludzi:

zezwierzęcenie, odebranie prawa do dialogu

- Homoseksualizm Miętusa - przełamuje konwencje, pociąg do parobka, problem

cielesności

- Parodia - zachowanie ludności wiejskiej, przesadzona gościnność cioci, ludzie,

którzy „żyją chorobami”, Miętus ciągnący do parobka (parodia cielesności/
seksualności), posiłek, scena sypialniana Młodziaków (parodia nowoczesności
małżeństwa)

Cel grania z konwencją / beki z Mickiewicza:

- Uaktualnienie działania tradycji, schematów

- Obrazowanie komicznego działania ludzi

2
fi
 środa, 2 stycznia 2019

12.12.2018

Prezentacja - Julka i Piotrek - Czas w etiudach filmowych

[„10 minut później: wiolonczela”]

10 minut później: trąbka - tytuł zbioru 7 etiud lmowych

1) Objaśninie tytułu:

10 minutes older - 10 minut starszy

Trąbka - w przejściach między etiudami gra trąbka (w tle płynie woda; autorzy nie
chcieli wyróżniać etiud, nie numerowali

2) 12 mil do Trony reż. Wim Wenders

- Piosenka w tle - dużo liczb w tekście

- Bohater ciągle patrzy na zegarek

- Odlicza mile - jest pracoholikiem, który jest przyzwyczajony do ciągłego

osiągania; wydaje mu się, że ma wszystko pod kontrolą

- Zdjęcie rodziny przy zegarku - ma rodzinę cały czas przy sobie, ale nie
zycznie

- Dzwoni po pomoc - wie, że sam nie da rady, mimo że jest zdany na siebie

- Muzyka rockowa - pobudzenie, próbuje walczyć z halucynacjami

- Nie zatrzymuje się przed STOP - ostatnia możliwość na zatrzymanie się w

swoim życiu i przemyślenie działań

- Zaburzenie przestrzeni -

- Dzwoni do niego żona, przerwane połączenie - nie czuje tego, że jest egoistą
i traci przez to swoich bliskich, którzy mogą mu pomóc

- Mówi do siebie - jest sam ze swoimi problemami

- Dziecko, które mówi o ciasteczkach -

- Kobieta go ratuje -

- Błysk - światło go oświetla

- Road, rock’n’roll, relatywność czasu - 3xR - personal experience

- Niebieski, żółty i czerwony

REŻYSER:

• 1945

• Katolik

• Niemiec

3
fi
fi
 środa, 2 stycznia 2019
• Zafascynowany prozą życia - wrażliwy i poetycki w swoich dziełach

• „Jedyną sensacją w lmie jest samo życie”

• Robi zdjęcia polaroidem

• Nienawidzi turystów

3) Wnętrze. Przyczepa. Noc. reż. Jum Jarmusch

- Przerwa w obowiązkach

- Papieros - jedyna chwila pozornego wytchnienia

02.01.2018r.
Doświadczenia wojenne i sposoby ich wyrażania. Interpretujemy
dzieła sztuki o tematyce wojennej.

Czy można uwolnić się od bolesnych wspomnień?

TEZA: Nie można uwolnić się od bolesnych wspomnień.

ARGUMENT PRZYKŁAD
Wystarczy jedynie moment/słowo/dotyk, Henryk Sienkiewicz „Latarnik”

cokolwiek co przypomni przeszłe Ida Fink „Drzazga” - dłonie matki

wydarzenie, bo wszystkie wspomnienia są Kochanowski „Tren V” - oliwka, ubranka

obecne w naszej podświadomości (to
zależy od struktury umysłu ludzkiego)
Wydarzenia bolesne angażują wszystkie Ida Fink „Drzazga”

zmysły, dlatego trudniej się ich pozbyć z - Smak - liście i korzenie

pamięci - Dotyk - pościel, klamka

- Słuch - trzeszczące schody

Posiadanie bliskiej relacji z ludźmi, którzy Sofokles „Król Edyp”

byli z człowiekiem w tym trudnym czasie Nałkowska „Granica”

wywołuje wspomnienia
Determinują nasze kolejne decyzje, Ida Fink „Drzazga” - chłopak się cały czas
zostawiają na nas piętno, zmieniają boi
światopogląd, bolesne wspomnienia
kształtują konkretny obraz świata Szekspir „Makbet” - duch Banka pojawił się
na uczcie, tylko Makbet go widział, Makbet
oszalał
Wszystkie wspomnienia są obecne w Grudziński „Inny świat” - sytuacja śmierci
naszej podświadomości Pana z NKWD/współwięźnia
Człowiek jest emocjonalnie przywiązany do Ida Fink „Drzazga” - chłopak mówi tylko o
bolesnych wspomnień, które po czasie stają tych traumatycznych wydarzeniach
się jego integralną częścią

4
fi
 środa, 2 stycznia 2019
Wartość dydaktyczna bolesnych
wspomnień
Blizny, tatuaże, kalectwo

Borowski „Proszę państwa do gazu”

„Gasnący Antychryst”

Dostojewski „Zbrodnia i Kara” Marmieładow

- ojciec pijak

03.01.2018r.
Jakie refleksje na temat wojny przedstawiają twórcy w swoich
dziełach. Dokonaj analizy obrazu Andrzeja Wróblewskiego
„Rozstrzelanie z chłopczykiem” oraz innych tekstów kultury.

Technika: płótno

Co widzisz? (temat, opis): na obrazie widać trzy

postacie.

Po lewej stronie wyłania się postać w

granatowym garniturze, której twarz
niemieszcząca się w ramach obrazu, pozostaje
nieznana. Mężczyzna ten oczekuje na
egzekucję.

Po stronie prawej stoi sinoniebieski, ubrany

jedynie w krótkie spodenki, bosy chłopiec ze
spuszczoną głową. Wreszcie na pierwszym
planie, w samym centrum obrazu, widzimy ciało
w zadziwiająco rozdzielonych częściach. To
ubrane w garnitur i krawat martwe już szczątki
jakiegoś mężczyzny.

Kompozycja: pionowa, statyczna

Światłocień: trudno rozpoznać źródło światła

Koloryt: wąska gama barw, stonowana kolorystyka, dominanta - niebieski,

temperatura zimnych barw

5
 środa, 2 stycznia 2019
Ekspresja (linia i kształt): linia raczej falista

WSTĘP: Artyści tworząc swoje dzieła zawsze bazują na własnych wspomnieniach i

doświadczeniach. Fakt, iż każdy człowiek jest inny determinuje różnorodność wśród
re eksji różnych autorów.

„Rozstrzelanie z „Drzazga” Ida Fink

chłopczykiem” Andrzej
Wróblewski

Analiza Co widzisz? (temat, opis): na

obrazie widać trzy postacie.

Po lewej stronie wyłania się

postać w granatowym
garniturze, której twarz
niemieszcząca się w ramach
obrazu, pozostaje nieznana.
Mężczyzna ten oczekuje na
egzekucję.

Po stronie prawej stoi

sinoniebieski, ubrany jedynie w
krótkie spodenki, bosy chłopiec
ze spuszczoną głową. Wreszcie
na pierwszym planie, w samym
centrum obrazu, widzimy ciało
w zadziwiająco rozdzielonych
częściach. To ubrane w garnitur
i krawat martwe już szczątki
jakiegoś mężczyzny.

Kompozycja: pionowa,
statyczna

Światłocień: trudno rozpoznać

źródło światła

Koloryt: wąska gama barw,

stonowana kolorystyka,
dominanta - niebieski,
temperatura zimnych barw

Ekspresja (linia i kształt): linia

raczej falista
Re eksja Podczas wojny dzieci muszą Wojna zostaje w człowieku i
stać się dorosłe. Doświadczają przy człowieku, nie jest w
tragedii, które zgotowali im stanie się kiedykolwiek od niej
dorośli. Dzieci stają na równi z uwolnić
dorosłymi
Wnioski

6
fl
fl
 środa, 2 stycznia 2019

TESTY
Inny świat - 29.01

Sprawdzian z XX-lecia - 8.02

Wytyczne:

• Wprowadzenie - tło historyczno-społeczne

• „O erozji chrześcijaństwa” Miłosz

• Idee lozo czne (obraz świata, człowieka, relacji międzyludzkich)

• Nurty awangardy - odmiany

• Wspólne cechy całej awangardy (opis całego zjawiska awangardy)

• TEKSTY:

- Poezja Tuwima (teksty klasycyzujące, Skamandryta, 2-3 teksty)

- Poezja Przybosia

- Apollinaire Małe auto

- Czechowicz, Miłosz

- Przedwiośnie
- Granica
- Ferdydurke
- Sklepy cynamonowe
- Sanatorium pod Klepsydrą
- Singer Krótki piątek
• Problematyka lektur + jeden kontekst do każdego

Lalka - 12.02

Pan Tadeusz - 26.02

Wesele - 12.03

Ferdydurke, Dziady cz.III, Inny świat - ???

„Inny świat”- po feriach

XX-lecie międzywojenne

Analiza i interpretacja porównawcza

Rozprawka PP - Ida Fink Drzazga

7
fi
fi
 środa, 2 stycznia 2019

8.01.2018r.

Krzysztof Kamil Baczyński „Z głową na karabinie”

Źródła inspiracji:

• Norwidowskie wzorce (romantyzm)

• Późna twórczość Słowackiego (romantyzm; uduchowiony)

• Katastro ści XX-lecia międzywojennego (Bezpośrednie)

Traktowanie języka:

• Zważa na każde słowo

• Gęsty od znaczeń

• Obrazowość

1. „Z głową na karabinie”

• Nie wiadomo o co cho z tą głową - albo ma głowę na karabinie bo trochę śpi, albo

• Metafora kręgu/spirali:

- Myśli i lęki krążą wokół niego, w końcu otaczają jego głowę i ściskają

- On jest coraz bliżej ostatniego „kręgu Dantego”

2. Możliwa interpretacja - uderzający pocisk w człowieka, który krąży wokół własnej

osi

Treść:

1 krąg - Zagrożenie z zewnątrz, złe przeczucie, tylko w nocy - we śnie lub w

wyobraźni, oblężone miasto lub wgl wojna, myśli katastro czne

Obrazy dzieciństwa przeplatane z tymi negatywnymi obrazami.

1 obraz dzieciństwa - dziecko niebios, huśtany na chmurach

Kompleksy/zestawy symboli

Źródło/woda/ocean - macierzyństwo

8
fi
fi
 środa, 2 stycznia 2019
2 obraz dzieciństwa - malutki, niczym Calineczka, w kwiatach, jest noszony, nie
chodzi sam, śpi w kielichach kwiatów, nachodzą na siebie dwa obrazy - twarz matki
i obłoki

Metafory - wody, kwiatów, źródła, nieba

2 krąg - teraźniejszość jest coraz gorsza, teraz zagrożenie jest również na jawie, w
ciągu dnia, krąg jest dookoła i zaczyna rozcinać mu wargi [niedługo już nie będzie
mógł nic powiedzieć], jest ostry

3 obraz dzieciństwa - to nie on rósł, ale to świat mu się stwarzał, jest pełna dóbr,
doświadcza cudu młodości, obrazy z dzieciństwa wertykalnie umiejscowione u góry

3 krąg - dół, śmierć jest blisko, czas się zatrzymuje, powolne konanie, nóż przecina
światło [czyli odbiera życie], umiera dzisiaj, prześpi czas rzeźby [nie doświadczy
dorastania], dziki syn swojego narodu [stworzony do walki, do zabijania]

4 krąg - umiera, zostaje rozdarty na pół, czarna łapa Me stofelesa - czarny pudel
(możliwa interpretacja - czarna pantera z początku „Boskiej…”)

Wszystko staje się w jednej stro e, 3 różne czasy

Nieśmiały w życiu, odważny w obliczu wojny

Pytania do tekstu:

1. Kim jest podmiot liryczny i co wiadomo o jego życiu?

Wspomina dzieciństwo, które było błogie i sielankowe. Teraz musi mierzyć

się z trudną rzeczywistością

2. Jak ukazane jest dzieciństwo i jakie ono jest? Poprzez jakie obrazy symboliczne
jest ukazane? (dobre i co dalej…cecha + obraz)

CECHY DZIECIŃSTWA OBRAZ

Błogość, brak trosk, opieka z góry, spokój
ducha
Opieka natury, bezpieczeństwo, sielanka
Rozwój dzieje się szybko, tryska młodością,
dynamiczne
Niebo, huśtawki z chmur, symbolika akwatyczna
Podmiot jest malutki, kwiaty, życie jak
Calineczki, nachodzi się obraz twarzy matki z
obłokami, symbolika orystyczna
Świat pełen dóbr, doświadczenie cudu młodości

3. Jaką funkcje mają obrazy dzieciństwa dla całego utworu? (rola w całości)

Zestawienie błogości z dynamiczną katastrofą. Zwalnianie akcji. Celem

zestawienia może być ukazanie tragedii chwili obecnej - obrazu wojennego.

9
fl
fi
fi
 środa, 2 stycznia 2019
Autor pokazuje sielankę dzieciństwa i zwraca uwagę na to, że było ono
piękne. W momencie śmierci podmiot wspomina czasy bez większych trosk i
z zapewnionym bezpieczeństwem.

4. Jak ukazana jest wojna, poprzez jakie symbole (2)? Poprzez jakie nawiązania
literackie mówi się o wojnie / środki stylistyczne?

Czarna łapa - czarny pudel/pantera

9.01.2019r.

Baczyński „Pokolenie”

ANTYDEKALOG

Nie ma litości Pokolenie to jest nauczone, że tragedie, które ich spotykają są czymś
naturalnym, są uodpornieni na zło, które się rozwinęło się dookoła nich
Nie ma sumienia Katastrofalne zasady, które zostały wpojone temu pokoleniu diametralnie
zmieniają dotychczasowe poglądy społeczeństwa.

Ludzie są traktowani gorzej niż zwierzęta. Istnieją tacy, którzy nauczają,

oni zasługują na lepszy los, jednak całe pokolenie jest zmuszone żyć w
ubóstwie lub umierać.
Nie ma miłości Brak miłośći determinuje brak sensu życia. Pokolenie to żyje bez
konkretnej celowości. Ich relacje nie są rodzinne i bliskie, czyli takie jakie
powinny być.
Trzeba zapomnieć Zapomnienie jest ratunkiem w cierpieniu. Gdy ludzie zapominają, to ich
serce robi się niczym głaz, jednak oni nie czują okrucieństwa.

Pokolenie żyje w ciągłej utracie w tragicznych wspomnieniach. Ich codziennością staje się
przemoc. Człowiek jest pusty, nie ma ludzkich odruchów. Dehumanizacja tragicznego
pokolenia. Ciała są rozprute. Ludzie stają się zezwierzęceni Nie traktuje się ich po ludzku.

Biogra a:

- Ur. 1922r. na Ukrainie. Szybko osierocony, bo ojciec został zesłany na Syberię (4

lata), matka na Syberię (7 lat).

- Odnajduje rodzinę w Polsce i mając 10 lat przyjeżdża w 1932

- Podczas okupacji zdaje maturę, rozpoczyna polonistykę na podziemnym

uniwerku.

- Pierwsze wiersze – katastro czne

- Złapany podczas łapanki, więzień na Pawlaku, pielęgniarz w Oświęcimiu.

- Przyszłą żona – Maria też aresztowana i zesłana do obozu

- Jest też w obozach w Niemczech – tam zastaje go wolność

- Chce wrócić do Polski (po aresztowaniu nie ma kontaktu z Marią) odnajduje ją i

biorą ślub. Zaczyna pisać o Oświęcimiu, ale jednocześnie angażuje się w

10
fi
fi
 środa, 2 stycznia 2019
działalność polityczną (komunistyczną). Uważa, że to jest ustrój, który w Polsce
zwycięży. Uważa, że światem rządzi przemoc i najsilniejsi, z którymi trzeba się
trzymać.

- W swoich tekstach gubi różnicę między katem a o arą, uważa, że w obozie

wszyscy byli zdemoralizowani. Pokazuje człowieka zezwierzęconego.
Najważniejsze było zyczne przetrwanie.

- Był odbierany jako zlagrowany, zdemoralizowany, cyniczny. Złamany psychicznie

po doświadczeniach obozowych.

- Zaczyna pisać powieści o Dzierżyńskim jako bohaterze

- Szycha polityczno-literacka, dyplomata. Głosi komunizm

- Żona zachodzi w ciążę (1951r.) zaraz po tym jak dostaje dziecko w objęcia -
zabija się – zagazowując się kuchenką gazową

Narracja

- Pierwszoosobowa

- Tadek – narrator, ma ten sam numer obozowy co autor

- Narracja prowadzona jak pamiętnik, opowiada tylko o tym co widział sam, nie ma
re eksji, przemyśleń, rozważań.

- Narracja behawioralna – jak kamera, rejestruje tylko wydarzenia, bez jakiejkolwiek

interpretacji – same zdarzenia. Tak jakby ci ludzie nie mieli życia wewnętrznego/
on nie potra ł go zobaczyć

- Brak empatii, emocji

- Wymiotuje kiedy ma dotknąć prawdy, zrozumieć to co się dzieje

Kompozycja

- Kalejdoskopowa - nie ciąg wydarzeń, tylko poszczególne sceny z dnia. Jest to

składne, ale to nie jest ciągła opowieść.

- Pozbywa się emocji, lęków, relacji, obserwuje te zdarzenia jakby dotyczyły

zwierząt

- Zasada kontrastu

- Tj. kompozycja człowieka, który nie chce pamiętać

Język

- Rzeczowy, cyniczny, brak środków artystycznych, lakoniczny, nieliteracki

- Narrator obiektywizuje wydarzenia, racjonalizuje je (to jest pewna poza, próbuje

sobie w ten sposób radzić z sytuacją)

- Nihilizm

Obóz

- Zamknięta przestrzeń

- Śmierć jako coś naturalnego

- Sam fakt śmierci nic nie znaczy

- Nie ma godności umierania - gardzenie śmiercią

- Ludzie przedstawieni jak zwierzęta, bo tak się zachowują.

11
fl
fi
fi
fi
 środa, 2 stycznia 2019

29.01.2019r.

„Inny świat”: Ręka w ogniu

Obóz nie ma ukarać przestępcy, a wyeksploatować i przeobrazić. Ta przemiana

może trwać kilka miesięcy, a nawet lat.

Tortury są pomocą: udręczony nocnymi pobudkami, oślepiony żarówką, drażniony

widokiem papierosów i kawy.

Po takich torturach był zdecydowany podpisać dosłownie wszystko.

Metafory medyczne - przypominają marzenia o stworzeniu nowego człowieka

(czarna magia; pragnienie istnieje od średniowiecza, literatura XIX w, horrory XX w,
oświecenie uważano, że człowiek jest doskonałą maszyną, materializm z XX-lecia
międzywojennego); utworzony jest nowy człowiek, który nie jest możliwy:

- Serce z prawej strony

- Usuwanie zakażonego płata kory mózgowej

- Przeszczepianie skrawków skóry

- Zmiana biegu krwi

Kwestionowanie zasady realności.

Wprowadza się człowieka w karuzelę kłamstwa, wszystko zlewa się w jedną całość,
a prawda zlewa się z fałszem.

Wprowadzenie człowieka w stany psychotyczne. Nowy człowiek - z osobowością

totalitarną, ma tworzyć nową rzeczywistość, bez wartości i bez więzi, staje się
maszyną, jest wydrążony/pusty: nie ma w nim emocji, uczuć, wartości, woli, buntu,
zdania, więzi, dąży do braku cierpienie, jest wynaturzony, człowiekiem jest jedynie
zycznie.

Człowiek jest wykorzystywany do wznoszenia gmachu totalitarnej budowli

30.01.2019

Historia Kostylewa w punktach

• Kostylew pochodził z Woroneża.

• Wcześnie stracił ojca – oddanego partii komunistę, był ukochanym dzieckiem

przedwcześnie owdowiałej matki. Z dzieciństwa wyniósł szczerą wiarę w ideały
komunizmu. Matka bała się komunizmu, dlatego była zwolenniczką tej ideologii.
Dla Kostylewa wierność ideologii równała się wierności rodzinie (w której
idealizowano komunizm).

12
fi
 środa, 2 stycznia 2019
• Zaczął studia na politechnice w Moskwie, ale na rozkaz partii wstąpił do Akademii
Morskiej we Władywostoku (miał wówczas 24 lata). Jego misją stało się
rozpowszechnienia idei komunizmu na cały świat - misja uszczęśliwiania świata
(świadczy o tym, że Kostylew jest dzieckiem propagandy).

• Marząc o rewolucji światowej, zainteresował się życiem na Zachodzie. Jako że

nauczył się na kursach wieczorowych języka francuskiego, poznawał to życie
z książek Balzaka, Musseta, Flauberta. Zapisał się do biblioteki, którą prowadzi
Niemiec.

• Znalazł te powieści w małej prywatnej wypożyczalni, którą odkrył na drugim roku

studiów. Ich lektura okazała się dla młodego Kostylewa niezwykłym przeżyciem –
zorientował się, że jest okłamywany. Dlatego w czasie jednej z dyskusji
o wyzwalaniu Zachodu wybuchnął: „Wyzwolić Zachód! Od czego? Od takiego
życia, jakiego myśmy nigdy nie oglądali na oczy!”. To zdanie było dowodem, gdy
w 1937 r. aresztowano go.

• Odkrył prawdę o rzeczywistości i wolność (indywidualizm, więzi, podróżowanie,

niezależność). W Zachodniej literaturze odnalazł wymiar duchowy literatury.

• Okrutnie torturowany w czasie przesłuchań, przekonywany przez śledczego,

przyznał się, że chciał „z pomocą obcych mocarstw obalić ustrój Związku
Sowieckiego”.

• W styczniu 1939 r. odesłano go z dziesięcioletnim wyrokiem do łagru

w Mostowicy, gdzie starał się pomagać innym więźniom, oddając im swoje
jedzenie czy zawyżając wydajność pracy. Za to został przeniesiony karnie do
brygady leśnej. Wkrótce zapomniał o pomaganiu innym. „Praca zyczna złamała
go i poniżyła do tego stopnia, że nie było rzeczy, której by nie zrobił dla zdobycia
dodatkowego kawałka chleba”. Poczuł, że to już drugi raz, kiedy go oszukano -
zaczął walczyć o przetrwanie. System wytworzył, że znienawidził współwięźniów -
zrozumiał po czytaniu książki. Przełomem okazała się ponowna lektura jednej
z książek, które czytał wcześniej we Władywostoku. Kostylew zrozumiał, że rację
miał on, a nie o cerowie śledczy.

• Kiedyś w czasie pracy przypadkowo oparzył sobie rękę i uznał, że to dobra droga,
by dłużej nie pracować „na nich”. Opalał potem rękę regularnie, nie dopuszczając
do jej zagojenia. Robił to także w Jercewie, do którego przyszedł w marcu 1941.
Nie zaprzestał samo-okaleczania nawet wówczas, gdy jako nieprzydatnemu do
pracy groziło mu wysłanie na Kołymę (tożsame z wyrokiem śmierci).
Został w końcu wyznaczony na tę zsyłkę – na kilka dni przed spotkaniem z matką,
niewidzianą od lat, Kostylew, nie zobaczywszy się z nią, popełnił samobójstwo,
oblewając się w łaźni wiadrem wrzątku.

13
fi
fi
 środa, 2 stycznia 2019
• Przykład tego bohatera udowadnia, że Inny świat jest czymś więcej niż tylko
kroniką losów konkretnych jednostek, mimo że na ten utwór składa się wiele
opowieści biogra cznych. Grudziński dokonał uogólnienia, zauważył pewne
mechanizmy rządzące psychiką człowieka i niebezpieczeństwa, które tkwią
w ustroju totalitarnym.

O czym jest opowieść Kostylewa?

Stanisław Stabro „Fenomenologia cierpienia”

Dowodzi, ze akt wyboru cierpienia jest wartością samą w sobie i prowadzi do

wyzwolenia spod władzy totalitarnej.

Współczesny scewolita, uwolnienie się od nędzy kondycji ludzkiej droga do

wolności, dorastanie do wolności.

Historia o prawdzie, której obraz daje sztuka.

5.02.2019

Czy szczególne okoliczności mogą usprawiedliwić postępowanie

sprzeczne z podstawowymi zasadami etyki?

Szczególne okoliczności nie mogą usprawiedliwić postępowania sprzecznego z

podstawowymi zasadami etyki.

ARGUMENT PRZYKŁAD

Pośrednie spowodowanie Fragment „Inny świat”

śmierci w obronie własnej nie
jest czymś, co można
usprawiedliwiać przez wzgląd
na ogromną wartość ludzkiego
życia
Każdego obowiązują
uniwersalne prawdy moralne,
ustanowione dla ludzkości

14
fi

ARGUMENT
Konsumpcjonizm
Spektakl „Mój niepokój ma przy
Ludzkie żądze nie
Żyjemy w epoce
usprawiedliwiają
wszechobecnego
destrukcyjnych działań
- Przedmioty dookoła są
naszą sferą bezpieczeństwa,
którymi się otaczamy ze
strachu przed prawdziwym
światem
- Jednak w pewnym
momencie sprawią, że
będzie nam zbyt gorąco,
poczujemy się nimi
przytłoczeni
- Natomiast strach, że
pewnego dnia będzie zimno
jest zgubny
- Tracimy umiar, ponieważ
przysłaniają go żądze,
krążymy wokół skrajności
- Skrajności prowadzą do
destrukcyjnych działań, które
z samej ich de nicji są złe
Zasadnym jest usprawiedliwianie działań sprzecznych z podstawowymi zasadami etyki w momencie,
gdy świat przestaje kierować się etyką.
15
fi
środa, 2 stycznia 2019
PRZYKŁAD
Kontekst XXI w
sobie broń”
Dramaturgia: Mateusz Pakuła
konsumpcjonizmu. Każdego
Reżyseria: Julia Mark
dnia jesteśmy przekonywani do
konieczności kupowania
nowych, atrakcyjnych
produktów. Artykuły
wytwarzane są przez maszyny,
a głównym zadaniem człowieka
staje się konsumpcja. Można
powiedzieć, że ludzie nie są już
potrzebni do samej produkcji,
ale właśnie do konsumpcji.
Dziś „pasożytem społecznym” 
nie jest ten kto nie pracuje,
tylko każdy kto nie chce
konsumować.
Być może dlatego po
ataku na WTC prezydent
George Bush zwrócił się do
swoich rodaków z
patriotycznym apelem, by
przełamali strach i wyszli do
sklepów, bo załamie się cała
gospodarka narodowa.
Konsumpcja stała się aktem
patriotyzmu.
Znany cytat
Kartezjusza „myślę więc
jestem” nie jest już aktualny.
Obecną sytuację można
podsumować jedynie
stwierdzeniem  „kupuję więc
jestem”.