CENTER

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน ปี 2561 CENTER FOR GAMBLING STUDIES REPORT 2018

FOR
รายงานศูนยศึกษา
ป˜ญหาการพนัน ป‚ 2561

รายงานศูนย์ศึกษา
ปัญหาการพนัน ปี 2561 GAMBLING
STUDIES
CENTER FOR GAMBLING
STUDIES REPORT 2018

REPORT
2561
2018
INTRO 1.indd 1 6/29/18 6:30:48 PM
 รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน ปี 2561
CENTER  FOR  GAMBLING  SUDIES  REPORT  2018

ISBN 978-616-407-333-3

พิมพ์ครั้งแรก มิถุนายน  2561

จำนวนพิมพ์ 1,500  เล่ม

เจ้าของ
ศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน
ห้อง  518  คณะเศรษฐศาสตร์
จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
ปทุมวัน  กรุงเทพฯ  10330
โทรศัพท์/โทรสาร  02-218-6399
e-mail:  thaicgs@gmail.com
บรรณาธิการบริหาร รศ.  ดร.นวลน้อย  ตรีรัตน์
บรรณาธิการ แม้นวาด  กุญชร  ณ  อยุธยา
กองบรรณาธิการ ศิริพร  ยอดกมลศาสตร์
วิศรุต  ภู่ไหมทอง
พรหมภัสสร  สุทธิโยธา
นีรนุช  วิชัยดิษฐ
รูปเล่ม Darkfish
พิมพ์ที่ โรงพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

สืบค้นข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่
www.gamblingstudy-th.org
แลกเปลี่ยนความคิดเห็นกับโครงการได้ที่
www.facebook.com/gamblingstudy
สนับสนุนโดย
สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ

INTRO 1.indd 2 6/29/18 6:30:50 PM

 สารบัญ

คำปรารภ 4
จากใจผู้อำนวยการศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน 6 
แนะนำองค์กร 8
กิจกรรมในรอบปี  2560  - 2561 10
บทนำ 14
สถานการณ์  พฤติกรรม  และผลกระทบการพนันในประเทศไทย  ประจำปี  2560 18

บทที ่ 1  ชีวิตเสี่ยงพนัน  จะป้องกันเยาวชนอย่างไร? 40

“วัยรุ่น”  เปลี่ยนโฉมหน้าการพนันในเมืองเก่าจากสมาร์ทโฟน 42
เด็กไทยกับการเล่นพนัน  ปัจจัยเสริมแรงและผลกระทบ 52 
ธุรกิจการพนันข้ามพรมแดนในมุมมองเด็กชายแดนไทย –  กัมพูชา 62
โทษฐานการพนันของเยาวชนต้องคดี 72

บทที่  2  อัตลักษณ์ ไทยใต้เงื้อมเงาพนัน 82

การพนันมวยไทยในยุค  Entertainment  Boxing 84
แนวทางการป้องกันแก้ไขปัญหาอาชญากรรมที่เกิดจากการพนันวัวลาน 96

บทที่  3  การพนันในพื้นที่พิเศษข้ามเขตรัฐชาติ 106

“พนันบั้งไฟ”  ธรรมนูญสุขภาพที่เอื้อมไม่ถึง 108
ปัญหาการเล่นพนันของแรงงานข้ามชาติในจังหวัดสมุทรสาคร 120
การพนัน  ปัญหาแทรกซ้อนขัดหลักศาสนาในพื้นที่ไม่สงบชายแดนใต้ 130

บทที่  4  “ชุมชน”  การพนันในวัยทำงานและผู้สูงอายุ 140

ชุมชนพนันกับกิจกรรมความหวังของแรงงานอุตสาหกรรมภาคตะวันออก 142
นอนฝันตีเลข  เข้าวัดถามหวย  ตั้งวงเล่นไพ่  การพนันในสังคมสูงวัยอีสานล่าง 154

บทที่  5  “หยุดพนัน”  แสงสว่างปลายอุโมงค์ 164

แผนปฏิบัติการ  ลด  ละ  พนัน  ของเกษตรกรทุ่งหลวง 166
ปริทัศน์วรรณกรรม  ต้นทุนผลกระทบต่อสังคมจากการเล่นพนัน 176
ยกเครื่องกฎหมายควบคุมพนันออนไลน์เทียบกฎหมายต่างประเทศ 186

INTRO 1.indd 3 6/29/18 6:30:50 PM

 คำปรารภ

สสส.  หรือสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ 
เป็นหน่วยงานที่ทำหน้าที่ริเริ่ม  ผลักดัน  กระตุ้นและสนับสนุนใน
การเชื่ อ มประสานการทำงานร่ ว มกั บ หน่ ว ยงานต่ า งๆ ในสั ง คม 
เพื่อให้คนไทยมีสุขภาวะที่ดี  ทั้งทางด้านร่างกาย  จิตใจ  ปัญญา 
และสั ง คม  สสส.ตระหนั ก ดี ว่ า ปั ญ หาการพนั น มี ผ ลกระทบใน
วงกว้างทั้งต่อตัวบุคคล  ครอบครัว  ชุมชน  และสังคม  ก่อให้เกิด
ปัญหาด้านสุขภาวะ  หนี้สิน  ความยากจน  และปัญหาอาชญา-
กรรมในรู ป แบบต่ า งๆ  ด้ ว ยเหตุ นี้   สสส.จึ ง ได้ ริ เ ริ่ ม ให้ มี ก ลุ่ ม
แผนงานลดผลกระทบจากปั ญ หาการพนั น   ด้ ว ยการสนั บ สนุ น
ภาคีเครือข่ายตามยุทธศาสตร์  3  เหลี่ยมเขยื้อนภูเขา  คือ  พลัง
ความรู้  พลังนโยบาย  และพลังทางสังคม  มาตั้งแต่ปี  2553 

4 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

INTRO 1.indd 4 6/29/18 6:30:54 PM

 ในส่วนของพลังความรู้นั้น  ศูนย์ศึกษาปัญหาการพนันได้มีการ
จัดทำรายงานวิชาการสม่ำเสมอ  เพื่อรายงานสถานการณ์และ
วิ เ คราะห์ แ นวโน้ ม ทิ ศ ทางความรุ น แรงของปั ญ หา  พร้ อ มข้ อ
เสนอแนะในการแก้ไขปัญหา  ทั้งทางด้านนโยบายและทางด้าน
การมี ส่ ว นร่ ว มของชุ ม ชน  และสั ง คม  มาอย่ า งต่ อ เนื่ อ ง  ผมมี
โอกาสได้อ่านรายงานวิชาการศูนย์ศึกษาปัญหาการพนันปี  2561 
แล้ ว   นอกจากกิ จ กรรมที่ ไ ด้ ด ำเนิ น การในรอบปี   2560 - 2561 
ยั ง มี ก ารรายงานสถานการณ์   พฤติ ก รรมและผลกระทบจาก
การพนันในปี   2560  อีกด้วย  ที่น่าสนใจคือรายงานได้นำเสนอ
สภาพปั ญ หาและผลกระทบต่ อ กลุ่ ม เป้ า หมายสำคั ญ ของ สสส. 
และรัฐบาล  คือ  เด็กและเยาวชน  รวมถึงผู้สูงอายุ  ซึ่งมีแนวโน้ม
ที่กลุ่มเป้าหมายทั้งสองกลุ่มจะเข้าไปเกี่ยวข้องกับการพนันมากขึ้น
ผ่านช่องทางสื่อออนไลน์  นอกจากนี้รายงานยังได้เสนอแนะแนว
ทางในการแก้ไขปัญหาเรื่องการพนันผ่านสื่อออนไลน์ด้วย 
รายงานวิชาการฉบับนี้จึงเปรียบเสมือนภาพสะท้อนสถานการณ์
ที่ แ จ่ ม ชั ด ถึ ง ผลกระทบต่ อ เด็ ก และเยาวชน  รวมทั้ ง ผู้ สู ง อายุ  
ที่ ทุ ก ฝ่ า ยจำเป็ น ต้ อ งร่ ว มมื อ กั น เพื่ อ ปกป้ อ งและลดผลกระทบ
ที่เกิดขึ้นในปัจจุบันและในอนาคต  หวังเป็นอย่างยิ่งว่ารายงาน
วิชาการฉบับนี้จะเป็นทั้งองค์ความรู้และข้อมูลที่ทุกฝ่ายจะนำไป
สานต่อและใช้ประโยชน์ในการขับเคลื่อน  ทั้งในระดับนโยบาย
และภาคสั ง คม  ในการสร้ า งภู มิ คุ้ ม กั น ให้ กั บ ประชาชน  เพื่ อ
ความสุขและความยั่งยืนของสังคมต่อไป

วิเชษฐ์  พิชัยรัตน์
ประธานคณะกรรมการกำกับทิศทางกลุ่มแผนงานด้านการลดปัญหาจากการพนัน
กรรมการผู้ทรงคุณวุฒิ  กองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 5

INTRO 1.indd 5 6/29/18 6:30:54 PM

 จากใจผู้อำนวยการ
ศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน

ผลการสำรวจสถานการณ์  พฤติกรรม  และ ล้ า นคนในปี   2560  และพบว่ า ผู้ สู ง วั ย กว่ า

ผลกระทบการพนันในประเทศไทย  ประจำ 6  แสนคนประเมิ น ตนเองว่ า ติ ด พนั น   ส่ ว น
ปี  2560  ได้ชี้ชัดว่าการพนันในประเทศไทย เยาวชนที่ประเมินตนเองว่าติดพนันมีจำนวน
มีการขยายตัวเพิ่มมากขึ้น  ทั้งในด้านจำนวน ไม่น้อยกว่า  4  แสนคน
ผู้เล่นและมูลค่าในการเล่น  โดยจำนวนผู้เล่น ในการสำรวจปี  2560  ได้มีการประมาณ
ในปี  2560  เพิ่มจากปี  2558  ร้อยละ  5.6  หรือ การหนี้ สิ น ที่ เ กิ ด จากการพนั น   พบว่ า ผู้ เ ล่ น
เพิ่มขึ้นประมาณ  1.5  ล้านคน  เมื่อพิจารณา พนันเกือบ  1  ล้านคน  มีหนี้สินที่เกิดจากการ
ในด้ า นบุ ค คลพบว่ า   กลุ่ ม ผู้ ห ญิ ง มี ก ารเล่ น พนั น ประมาณ  1.2  หมื่ น ล้ า นบาท  โดยมี
พนันเพิ่มมากขึ้นในปี  2560  ถึง  1.3  ล้านคน  หนี้สินเฉลี่ยที่ประมาณ  1.3  หมื่นบาทต่อคน 
ทำให้ผู้หญิงมีการเล่นการพนันมากกว่าผู้ชาย ทั้งนี้ในกลุ่มเยาวชนประมาณ  9.5  หมื่นคน  มี
และเมื่ อ พิ จ ารณาจากมิ ติ อ ายุ   พบว่ า กลุ่ ม หนี้สินรวมประมาณ  335  ล้านบาท  หรือเฉลี่ย
เยาวชน  5  แสนกว่ า คน  ขณะที่ ก ลุ่ ม สู ง วั ย ประมาณ  3,500  บาทต่อคน  สำหรับผู้สูงวัย 
ที่ เ ล่ น การพนั น เพิ่ ม ขึ้ น ประมาณ  7  แสนคน พบว่านักพนันสูงวัยประมาณ  1.47  แสนคน 
จาก  3.4  ล้ า นคนในปี   2558  เป็ น   4.1  มีหนี้สินจากการพนันรวมประมาณ  1.5  พัน

6 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

INTRO 1.indd 6 6/29/18 6:30:59 PM

 ล้ า นบาท  หรื อ เฉลี่ ย ประมาณ  1  หมื่ น บาท
ต่อราย
สถานการณ์ เ หล่ า นี้ ชี้ ใ ห้ เ ห็ น ชั ด ว่ า   การ
พนันในกลุ่มเยาวชนและผู้สูงวัยมีความรุนแรง
มากขึ้น  กลุ่มเยาวชนและผู้สูงวัยมีแนวโน้ม
ที่จะตกเป็นเหยื่อของการพนันได้โดยง่าย
นอกจากนี้  การที่แต่ละประเทศมีนโยบาย
ต่อการพนันที่แตกต่างกัน  โดยเฉพาะอย่างยิ่ง
ในอาเซี ย น  ทำให้ เ กิ ด บ่ อ นชายแดนขึ้ น
รายล้อมประเทศไทย  โดยที่คนไทยเป็นลูกค้า
สำคัญของบ่อนเหล่านี้  คนไทยสามารถเข้าถึง
การพนันในบ่อนเหล่านี้ได้อย่างง่ายดายจาก
การเดินทางที่มีความสะดวกมากขึ้น  ผลการ
สำรวจในปี   2560  พบว่ า คนไทยประมาณ  เพื่อให้ทันกับสถานการณ์ที่ประเทศไทยกำลัง
1.38  ล้านคน  เคยเล่นพนันตามบ่อนชายแดน
อี ก ประมาณ  4.84  แสนคน  เคยเดินทางไป
เล่ น พนั น ในต่ า งประเทศ  (ไม่ ร วมชายแดน
ไทย)  และประมาณ  4.74  แสนคนเคยเล่นการ
พนันผ่านเว็บไซต์ต่างประเทศ
ในปี ที่ ผ่ า นมาศู น ย์ ศึ ก ษาปั ญ หาการพนั น
ได้ ด ำเนิ น การรวบรวมและสั ง เคราะห์
องค์ความรู้ในด้านต่างๆ ออกมาเป็นรายงาน
วิ จั ย และบทความวิ ช าการ  ซึ่ ง แยกออกได้
เป็น  6  ประเด็น  ได้แก่  1)  เด็กและเยาวชน  จำเป็ น อย่ า งมาก  เพื่ อ อย่ า งน้ อ ยที่ สุ ด เรา
2)  กลุ่มอายุและกลุ่มอาชีพ  3)  การติดตาม
สถานการณ์ แ ละผลด้ า นนโยบาย  4)  การ
จั ด การปั ญ หาระดั บ ชุ ม ชน  5)  การเปิ ด
พรมแดนความรู้ ใ หม่   และ  6)  การต่ อ ยอด
องค์ความรู้เพื่อการเผยแพร่
รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561
INTRO 1.indd 7
ทั้ ง นี้ เ ฉพาะเรื่ อ งเด็ ก และเยาวชน  มี ก าร
ดำเนินการค่อนข้างมาก  ทั้งด้านการสำรวจ
สถานการณ์ ก ารพนั น ของเด็ ก และเยาวชน 
ในระดั บ ภาพรวม  กรณี ศึ ก ษาในพื้ น ที่  
และได้มีการศึกษาประสบการณ์การป้องกัน
เด็ ก และเยาวชนจากปั ญ หาการพนั น ใน
ต่ า งประเทศ  ทั้ ง ประเทศพั ฒ นาแล้ ว และ
ประเทศกำลั ง พั ฒ นา  ทั้ ง ในยุ โ รป  อเมริ ก า 
และเอเชี ย   เพื่ อ ที่ จ ะเป็ น แนวทางในการ
นำเสนอแนวทางและมาตรการในการป้องกัน
เด็ ก และเยาวชนจากการพนั น ที่ เ หมาะสม
ต่อไป  นอกจากนี้ได้เริ่มพัฒนาองค์ความรู้ที่
เกี่ ย วข้ อ งกั บ ปั ญ หาการพนั น ในกลุ่ ม ผู้ สู ง วั ย 
ก้าวเข้าสู่สังคมสูงวัยอย่างสมบูรณ์ในปี  2564
อย่างไรก็ตาม  การเปลี่ยนแปลงของธุรกิจ
การพนั น มี ค วามเป็ น พลวั ต สู ง มาก  มี มิ ติ ที่
ซับซ้อนเพิ่มมากขึ้น  และสามารถแพร่กระจาย
ได้อย่างไร้พรมแดน  ดังที่เราจะเห็นจากการ
เติ บ โตของการพนั น ออนไลน์ ที่ เ ป็ น ไปอย่ า ง
ก้ า วกระโดด  ขณะการพนั น ออฟไลน์ ยั ง
ติ ด ยึ ด กั บ พื้ น ที่ เ ป็ น ไปอย่ า งช้ า ๆ ทำให้ ก าร
ศึกษาเพื่อเท่าทันกับปัญหาที่เกิดขึ้น  มีความ
จะสามารถหาแนวทางเพื่ อ ควบคุ ม และลด
ผลกระทบที่ จ ะเกิ ด ขึ้ น ได้ ใ นระดั บ หนึ่ ง 
โดยเฉพาะอย่ า งยิ่ ง ในกลุ่ ม เปราะบาง  เช่ น
เด็ก  เยาวชน  และผู้สูงวัย
รศ.ดร.นวลน้อย ตรีรัตน์
ผู้อำนวยการศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน
7
6/29/18 6:31:02 PM
 แนะนำองค์กร

ศู น ย์ ศึ ก ษาปั ญ หาการพนั น   (CENTER  FOR  GAMBLING 

STUDIES)  ก่อตั้งขึ้นในเดือนพฤศจิกายน  2554  ที่ห้อง  518  คณะ
เศรษฐศาสตร์  จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย  ภายใต้การสนับสนุน
ของสำนั ก งานกองทุ น สนั บ สนุ น การสร้ า งเสริ ม สุ ข ภาพ  (สสส.) 
เป็นองค์กรวิชาการที่มุ่ง สร้ า งความรู้ ผ่ า นการกระจายทุ น ให้ กั บ
นักวิจัยและนักวิชาการทั้งในส่วนกลางและส่วนภูมิภาค  เพื่อสร้าง
และเชื่อมโยงเครือข่ายนักวิจัยและนักวิชาการในทุกมิติ  ตลอดจน
มุ่งจัดการความรู้และเผยแพร่ผลงานผ่านสื่อหลากหลายรูปแบบ
ที่ เ หมาะสมกั บ ความสนใจของกลุ่ ม เป้ า หมายต่ า งๆ เพื่ อ นำไป
สนับสนุนให้เกิดการกำหนดนโยบาย  มาตรการ  และกลไกที่มี
ประสิทธิภาพและประสิทธิผลในการจัดการปัญหาที่เกี่ยวเนื่องกับ
การพนัน  โดยมีพันธกิจสำคัญ  3  ประการ  ได้แก่
•  สนับสนุนให้เกิดการวิจัย  เพื่อสร้างความรู้ในการเฝ้าระวัง
สถานการณ์และปัญหาการพนัน  และนำเสนอมาตรการ  กลไก 
ที่เหมาะสมในการจัดการปัญหาการพนัน
•  สนับสนุนให้เกิดเครือข่ายทางวิชาการในระดับพื้นที่  ระดับ
ประเทศ  และต่างประเทศ  รวมถึงมีการพัฒนาศักยภาพนักวิจัย
และนักวิชาการอย่างต่อเนื่อง
•  สนับสนุนให้เกิดการจัดการความรู้ในรูปแบบต่างๆ เพื่อให้
สามารถเข้าถึงกลุ่มต่างๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพและประสิทธิผล

8 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

INTRO 1.indd 8 6/29/18 6:31:02 PM

 4  ยุทธศาสตร์การดำเนินงาน

1.  การสร้างความรู้  โดยสนับสนุนทุนวิจัยครอบคลุมประเด็นสำคัญ  4  ด้าน

อุปสงค์ อุปทาน ผลกระทบ มาตรการและกฎหมาย
สถานการณ์ ด้ า นผู้ เ ล่ น กระบวนการจัดการพนัน สำรวจ วิเคราะห์ และ มาตรการป้องกันทั้งทาง
ปั จ จั ย ด้ า น จิ ต วิ ท ย า ปัจจัยที่เกี่ยวข้องวิเคราะ ประเมิ น ผลกระทบจาก ก ฎ ห ม า ย แ ล ะ ไ ม่ ใ ช
ส ภ า พ แ ว ด ล้ อ ม   สื่ อ ห์ความสัมพันธ์และปัญห การเล่ น พนั น ในระดั บ ก่ ฎหมายทั้ ง ที่ เ กี่ ย วกั บ
วัฒนธรรม เศรษฐกิจและ าในกระบวนการทั้งรายป บุคคล ครอบครัว สังคม การพนั น ที่ ถู ก กฎหมาย
สังคม พฤติกรรมการเล่น ระเภทและเชิงพื้นที่ นโย นโยบายเพือ่ ลดผลกระทบ และไม่ถูกกฎหมายศึกษา
นโยบายด้านผู้เล่น บายด้านการจัดการธุรกิจ จากการพนัน เปรี ย บเที ย บมาตรการ
การพนัน กฎหมายและประสบการณ์
จากต่างประเทศ

ในระยะที่ผ่านมา ศูนย์ศึกษาปัญหาการพนันมุ่งเน้นเติมเต็มองค์ความรู้ในเชิงลึก โดยเฉพาะด้าน

การลดผลกระทบจากการพนัน  และสนับสนุนการสร้างองค์ความรู้ต่อเนื่องในกลุ่มงานวิจัยที่ตอบ
โจทย์เชิงยุทธศาสตร์ การวิจัยเชิงปฏิบัติการหรือเชิงพัฒนา รวมถึงงานวิจัยในประเด็นใหม่ ๆ หรือ
พื้นที่เฉพาะที่ยังไม่มีองค์ความรู้

2. การสร้างเครือข่าย 3. การจัดการความรู้ 4. การบริการจัดการ

การวิจัย
ซึ่ ง มี ทั้ ง นั ก วิ จั ย ที่ อ ยู่ ใ นและ
นอกสถาบันการศึกษา รวมถึง
นักวิจัยระดับชุมชน และเพิ่ม
ศักยภาพของนักวิจัยโดยการ
จัดประชุม สัมมนา เพื่อให้เกิด
การแลกเปลีย่ นความรู้ ตลอดจน
มี ก ารแลกเปลี่ ย นความรู้ กั บ
นักวิชาการหรือองค์กรในต่าง
ประเทศ
และเผยแพร่ ศูนย์วิจัย
โดยการรวบรวมองค์ ค วามรู้ เพื่ อ เป็ น ศู น ย์ ก ลางในการ
ทีไ่ ด้จากงานวิจยั และหน่วยงาน จั ด การความรู้ แ ละเผยแพร่ สู่
ภายนอก  เพื่ อ เป็ น แหล่ ง ข้ สาธารณชน
อมู ล ข่ า วสารที่ เ กี่ ย วข้ อ งกั บ
การควบคุ ม การพนั น ทั้ ง ใน
ประเทศและต่างประเทศ รวมถึง
การสังเคราะห์และย่อยความรู้
เพื่อนำไปเผยแพร่ในรูปแบบที่
เข้าใจง่าย  ทั้งในเว็บไซต์และ
สิ่งพิมพ์รวมถึงการจัดประชุม
สัมมนาต่าง ๆ

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 9

INTRO 1.indd 9 6/29/18 6:31:02 PM

 กิจกรรมในรอบปี
2560 – 2561
ศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  มีเป้าหมายที่จะขยายปริมณฑลความรู้เพื่อทำให้สังคมไทยเป็น
สังคมที่มีองค์ความรู้และตระหนักถึงปัญหาของการพนัน  อันจะนำไปสู่การมีมาตรการ  นโยบาย
และกฎหมายที่มุ่งเน้นลดผลกระทบปัญหาจากการพนัน 
การดำเนินงานของศูนย์ฯ  มีทั้งการสร้างความรู้  โดยสนับสนุนทุนให้กับนักวิจัย/นักวิชาการ
ทั้งในส่วนกลางและส่วนภูมิภาค  รวมถึงการดำเนินโครงการวิจัยภายในบางประเด็นเพิ่มเติม  เมื่อ
ได้ผลงานวิจัยแล้วจะมีการจัดประชุม  สัมมนา  เพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้และเผยแพร่องค์ความรู้
สู่สาธารณะ  จากนั้นจะนำผลงานวิจัยมาต่อยอดโดยการผลิตสื่อเผยแพร่หลากหลายรูปแบบ

สร้างองค์ความรู้

ในช่วงปี   2560 - 2561  ศูนย์ศึกษาปั ญ หา ตามกลุ่ ม อายุ แ ละกลุ่ ม อาชี พ   การติ ด ตาม

การพนั น เริ่ ม พั ฒ นาโจทย์ วิ จั ย ที่ มุ่ ง เน้ น
เป้าหมายเชิงยุทธศาสตร์มากขึ้น  นอกจาก
การสำรวจสถานการณ์   พฤติ ก รรม  และ
ผลกระทบการพนันในประเทศไทย  ประจำปี  ในพื้ น ที่ ที่ มี ค วามเสี่ ย งสู ง   และงานวิ จั ย เพื่ อ
2560  โดยเก็บรวมรวมข้อมูลประชาชนทั่วไปที่
มีอายุ  15  ปีขึ้นไป  ใน  25  จังหวัดทั่วประเทศ
ต่อเนื่องจากที่เคยดำเนินการมาทุก  2  ปี  ยัง
มีการสำรวจสถานการณ์การพนันเฉพาะกลุ่ม
เด็ ก และเยาวชนเพื่ อ มุ่ ง เป้ า เชิ ง ยุ ท ธศาสตร์
คู่ ข นานกั บ การทำงานเชิ ง ลึ ก ผ่ า นงานวิ จั ย
เชิงคุณภาพ  การทำความเข้าใจเรื่องการพนัน
ผลการดำเนิ น นโยบายด้ า นการพนั น ของ
หน่วยงานภาครัฐต่อเนื่อง  งานวิจัยประเด็น
ใหม่ ๆ  ที่ ยั ง ไม่ มี อ งค์ ค วามรู้   หรื อ การพนั น
แสวงหาแนวทางจัดการปัญหาในระดับชุมชน
นอกจากนั้ น ยั ง มี ก ารรวบรวมองค์ ค วามรู้ ที่
เคยมี ม าและความรู้ ใ หม่ ใ ห้ เ ป็ น ชุ ด ความรู้ ที่
เหมาะสมต่อการเผยแพร่  รวม  27  โครงการ 
มี ผลผลิ ต เป็นรายงานวิจั ย และบทความรวม 
33  รายการ  แยกตามประเด็นสำคัญๆ ดังนี้

10 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

INTRO 1.indd 10 6/29/18 6:31:02 PM

 เด็กและเยาวชน

  ทัศนคติ  พฤติกรรม  และผลกระทบจากการเล่นพนันในกลุ่มนักเรียนมัธยมศึกษาตอนต้น  โดย

นายธน  หาพิพัฒน์
  พฤติกรรมและผลกระทบการใช้สื่อออนไลน์ต่อการเล่นการพนันของเยาวชน  โดย  อาจารย์
ปัทมาภรณ์  สุขสมโสด 
  การพนันในมุมมองของเด็กและเยาวชนในพื้นที่ชุมชนท้องถิ่นชายแดนไทย - กัมพูชา  กรณีศกึ ษา
บ้านไพรพัฒนา  ตำบลไพรพัฒนา  อำเภอภูสิงห์  จังหวัดศรีสะเกษ  โดย  นายอุบล  สวัสดิ์ผล
  วิ ถี พ นั น วั ย ใส  :  กรณี ศึ ก ษา  เยาวชนที่ ถู ก จั บ กุ ม ด้ ว ยคดี ก ารพนั น ในภาคอี ส าน  โดย 
รศ.ดร.กนกวรรณ  มะโนรมย์ 
  การพัฒนาชุดการเรียนรู้การป้องกันการพนันสำหรับเด็กและเยาวชน  กรณีศึกษาประเทศ
อังกฤษและออสเตรเลีย”  โดย  รศ.ดร.วัฒนา  สุกัณศีล
  การพัฒนาชุดการเรียนรู้การป้องกันการพนันสำหรับเด็กและเยาวชน  กรณีศึกษาประเทศ
แคนาดาและสหรัฐอเมริกา  โดย  ดร.ศศิวุฑฒิ์  วงศ์มณฑา 
  การพัฒนาชุดการเรียนรู้การป้องกันการพนันสำหรับเด็กและเยาวชน  กรณีศึกษาประเทศญี่ปุ่น
เกาหลีใต้  และแอฟริกาใต้  โดย  ดร.อิสรีย์  ภักดิ์ศรีแพง
  การพัฒนาชุดการเรียนรู้การป้องกันการพนันสำหรับเด็กและเยาวชน  กรณีศึกษาประเทศ
สิงคโปร์  ฮ่องกง  และมาเก๊า”  โดย  ผศ.ดร.รัตพงศ์  สอนสุภาพ

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 11

INTRO 1.indd 11 6/29/18 6:31:02 PM

 กลุ่มอายุและกลุ่มอาชีพ

  สถานการณ์การพนันในผูส้ งู อายุ  พืน้ ทีจ่ งั หวัดอุบลราชธานีและนครราชสีมา  โดย  ผศ.ดร.สุภาวดี 

ขุนทองจันทร์ 
  การพนันฟุตบอลในชีวิตประจำวันของสังคมอุตสาหกรรม  :  กรณีศึกษานิคมอุตสาหกรรม
แหลมฉบัง  จังหวัดชลบุร ี โดย  อาจารย์ธนิต  โตอดิเทพย์
  แรงงานข้ามชาติกบั การพนันในจังหวัดสมุทรสาคร  โดย  นายสมาน  เหล่าดำรงชัย  การติดตาม

สถานการณ์และผลด้านนโยบาย

  สถานการณ์   พฤติ ก รรม  และผลกระทบการพนั น ในประเทศไทย  ประจำปี   2560  โดย 

ศูนย์วิจัยเพื่อการพัฒนาสังคมและธุรกิจ
  ปั ญ หาการจำหน่ า ยสลากกิ น แบ่ ง รั ฐ บาลเกิ น ราคาและความคิ ด เห็ น ต่ อ แนวทางการแก้ ไ ข
ในปัจจุบัน  โดย  ศูนย์วิจัยเพื่อการพัฒนาสังคมและธุรกิจ
การพนันบั้งไฟข้ามชายแดน  โดย  CGS  Team

การจัดการปัญหาระดับชุมชน

  แรงสนับสนุนทางสังคม  :  กลไกการป้องกันปัญหาการพนันของเยาวชนในพื้นที่สามจังหวัด
ชายแดนภาคใต้”  โดย  นายคอลัฟ  ต่วนบูละ 
  พนันกับการเชื่อมโยงหลักธรรมเพื่อแก้ปัญหาพนันของชุมชนเกษตรกรรม  :  กรณีศึกษาชุมชน
ทุ่งหลวง  อำเภอเวียงสระ  จังหวัดสุราษฎร์ธานี”  โดย  ดร.ปัณณพงศ์  วงศ์ณาศรี 
  การแก้ไขปัญหาการพนันด้วยกระบวนการศึกษาตามอัธยาศัย  โดย  ผศ.  ดร.จิรายุ  ทรัพย์สิน 
  กระบวนการมีส่วนร่วมแบบพหุภาคีเพื่อป้องกันและแก้ไขปัญหาการเล่นการพนันของเยาวชน
ของชุมชนหนองโรง  อำเภอพนมทวน  จังหวัดกาญจนบุร ี โดย  รศ.ดร.อภิชาติ  ใจอารีย์
  การพัฒนาต้นแบบของระบบจัดการปัญหาเกมและพนันในชุมชนอย่างบูรณาการ  โดย  สถาบัน
สุขภาพจิตเด็กและวัยรุ่นราชนครินทร์  กรมสุขภาพจิต

12 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

INTRO 1.indd 12 6/29/18 6:31:03 PM

 เปิดพรมแดนความรู้ ใหม่

  การพนันในมุมมองชองชาวบ้านในพื้นที่การขับเคลื่อนธรรมนูญสุขภาพตำบล  กรณีศึกษา
บ้านข่อย  ตำบลหนองหิน  อำเภอเมืองสรวง  จังหวัดร้อยเอ็ด  โดย  อาจารย์คชษิณ  สุวิชา 
  มวยไทยจากค่าย ‘สู่ยิม  - เข้าฟิตเนส’  โดย  นางสาวณัฐพัชญ์  ทีฆโชติคุณานนท์ 
  โครงสร้างและพฤติกรรมการพนันมวยไทย  โดย  ผศ.ดร.รัตพงษ์  สอนสุภาพ 
  ผลกระทบของการพนันวัวลานและแนวทางแก้ไขปัญหาในจังหวัดเพชรบุรี  โดย  ว่าที่ร้อยตรี 
ดร.ธีร์จุฑาชาติ  ยงสวัสดิ ์
  การยอมรับกิจกรรมการพนันของชุมชนที่มีลักษณะพิเศษแห่งหนึ่งของจังหวัดนครศรีธรรมราช 
โดย  รศ.ดร.รงค์  บุญสวยขวัญ 
  การตลาดล้ำเส้นชวนพนันเพื่อการกระตุ้นตลาดที่ส่งผลต่อประชาชนในพื้นที่จังหวัดชายแดนใต้
โดย  อาจารย์กามีละฮ์  หะยียะโกะ 
  มาตรการและกลไกในการควบคุมการพนันออนไลน์ของต่างประเทศ  และแนวทางในการสร้าง
กลไกในการควบคุมการพนันออนไลน์ของประเทศไทย  โดย  อาจารย์พันธรัตน์  ศรีสุวรรณ 
  ระเบียบวิธีเพื่อการประเมินต้นทุนสังคม  ผลกระทบทางสังคมจากการเล่นการพนันในประเทศ
ไทย  โดย  ผศ.ดร.ธัชนันท์  โกมลไพศาล 

การต่อยอดองค์ความรู้เพื่อการเผยแพร่

  เครือข่ายธุรกิจและผลกระทบของการเปิดบ่อนคาสิโนตามชายแดนไทย - พม่า  :  กรณีศึกษา
เขตเศรษฐกิจพิเศษแม่สอด  จังหวัดตาก  โดย  ผศ.ดร.วศิน  ปัญญาวุธตระกูล 
  การพนันในพื้นที่ชายแดนเมืองแม่สาย  จังหวัดเชียงราย  โดย  นายวิเศษ  สุจินพรัหม 
  คิงส์โรมันคาสิโน  เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมคำ  สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว 
โดย  ดร.ณัฐกร  วิทิตานนท์ 
  ความหวัง  ความเสี่ยง  กับการจัดการความเสี่ยงในสะหวัน   (เวกัส)  ของนักพนันข้ามแดน 
โดย  ผศ.ดร.ปิ่นวดี  ศรีสุพรรณ 
  ธุรกิจคาสิโนบริเวณรอยต่อภาคตะวันออกของประเทศไทยและกัมพูชา  โดย  รศ.ดร.ชัยยนต์ 
ประดิษฐศิลป์ 
  ทุนคาสิโนและอุตสาหกรรมการพนัน  :  การเคลื่อนย้ายทุนคาสิโนสู่ชายแดนไทยกับประเทศ
เพื่อนบ้าน  โดย  ผศ.ดร.รัตพงษ์  สอนสุภาพ

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 13

INTRO 1.indd 13 6/29/18 6:31:03 PM

 ประชุม  สัมมนา  และดูงาน

ศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ร่วมกับภาคีเครือข่ายของกลุ่มแผนงานด้านการลดปัญหาจากการ
พนั น   จั ด ให้ มี ก ารประชุ ม วิ ช าการศู น ย์ ศึ ก ษาปั ญ หาการพนั น   ปี   2561  “ชี วิ ต เสี่ ย งพนั น ...จะ
ป้องกันเยาวชนอย่างไร?”  เพื่อเผยแพร่องค์ความรู้และเป็นพื้นที่ถกเถียงอันจะนำไปสู่การพัฒนา
ข้อเสนอแนะด้านนโยบาย  มาตรการ  หรือกลไกที่เหมาะสมในการจัดการกับการพนันในสังคม
ไทย  ในวันที่  17  พฤษภาคม  2561  และร่วมมือกับสถาบันวิชาการในภูมิภาค  จัดการประชุมเชิง
ปฏิบัติการ  4  ครั้ง  เพื่อเป็นเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้ให้กับเครือข่ายนักวิจัยและเครือข่ายขับเคลื่อน
ประเด็นพนัน

ในช่ ว งปี   2560 - 2561  ศูนย์ศึกษาปั ญ หา แลกเปลี่ยนประสบการณ์  “สู่อิสรภาพจากการ

การพนันยังจัดให้มีการประชุมเพื่อสนับสนุน
การขับเคลื่อนรณรงค์และการเผยแพร่ความรู้
สู่สาธารณะอีกหลายครั้ง   ที่สำคัญคือ  การ
พยายามเปิ ด ประเด็ น   การทำงานลดผล
กระทบจากการพนัน  โดยจัดให้มีการประชุม
พนันที่เป็นปัญหาด้วยพลังครอบครัว”  และจัด
ประชุมเพื่อให้ภาคีเครือข่ายของกลุ่มแผนงาน
ด้ า นการลดปั ญ หาจากการพนั น ได้ พ บปะ
พู ด คุ ย กั บ ตั ว แทนจากกลุ่ ม บริ ก ารครอบครั ว
คนเอเชีย  (Asian  Family  Services)  ซึ่งเป็น

14 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

INTRO 1.indd 14 6/29/18 6:31:08 PM

 หน่ ว ยปฏิ บั ติ ก ารของ  องค์ ก รว่ า ด้ ว ยการ Gambling  Conference”  วั น ที่   12 - 14 
พนันที่เป็นปัญหาแห่งนิวซีแลนด์  (Problem  กุมภาพันธ์  2018  ที่เมืองโอ๊คแลนด์  ประเทศ
Gambling  Foundation  of  New  Zealand)  นิวซีแลนด์  และการดูงานด้านการกำกับดูแล
ต่ อ เนื่ อ งด้ ว ยการสนั บ สนุ น ทุ น ให้ นั ก วิ จั ย และการป้องกันผลกระทบจากการพนัน  วันที่
เดิ น ทางไปนำเสนอผลงานในการประชุ ม   22  -  24  เมษายน  2561  ที่ประเทศสิงคโปร์
นานาชาติ   “IGC  2018  :  International 

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 15

INTRO 1.indd 15 6/29/18 6:31:16 PM

 สื่อเผยแพร่

ในช่วงปี  2560 - 2561  ศูนย์ศึกษาปัญหาการพนันมีการผลิตสื่อเผยแพร่ต่อเนื่อง  หลากหลาย

รูปแบบ  เพื่อให้เข้าถึงคนกลุ่มต่างๆ  ดังนี้

สื่อออนไลน์
เว็บไซต์  www.gamblingstudy-th.org  เป็นพื้นที่หลักของการเผยแพร่ผลงานวิจัย  ข้อมูล 
ข่าวสาร  รวมถึงสาระความรู้ต่างๆ นอกจากความเคลื่อนไหวด้านเนื้อหาที่มีเพิ่มเติมอย่างต่อเนื่อง
การรวบรวมเนื้อหาสาระไว้เป็นหมวดหมู่ใน “จับประเด็น” ยังช่วยให้ผู้เยี่ยมชมเข้าถึงสาระความรู้
ได้ง่ายขึ้น  เพิ่มเติมด้วยการสื่อสารกับสังคมออนไลน์ผ่าน  เฟซบุ๊ก  “ศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน” 
ที่มีความเคลื่อนไหวสม่ำเสมอ  นอกจากนั้นยังมีสื่อเผยแพร่ในรูปแบบวีดีโอเพื่อกระตุ้นให้สังคม
ตระหนักว่า  “เมื่อการพนันเป็นเรื่องปกติของเยาวชน”  เป็นเรื่องที่ยอมรับไม่ได้

16 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

INTRO 1.indd 16 6/29/18 6:31:16 PM

 สื่อสิ่งพิมพ์
ทันเกม  จุลสารที่มีรูปลักษณ์น่าหยิบจับ  นำเสนอสาระด้วยภาษาที่เข้าใจง่าย  ด้วยสโลแกน 
“เรียนรู้  เท่าทัน  การพนัน”  มีการจัดพิมพ์  3  ฉบับ  เสริมด้วยสื่อสนับสนุนการขับเคลื่อนนโยบาย
ทั้งประเด็นสลาก  เยาวชน  และผู้สูงอายุ  นอกจากนั้นยังมีรายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน 
ปี  2561  ที่ถืออยู่ในมือนี้  และจะมีการจัดพิมพ์หนังสือรวมบทความวิชาการอีก  2  เล่มในโอกาส
ต่อไป

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 17

INTRO 1.indd 17 6/29/18 6:31:21 PM

 สถานการณ์
พฤติกรรม  และผลกระทบ
การพนันในประเทศไทย 
ประจำปี  2560
ศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน

//
ทั ศ นคติ ที่ ลั ก ลั่ น และมองการพนั น ในแง่ บ วกมากขึ้ น   สะท้ อ นให้ เ ห็ น ว่ า 
ธุ ร กิ จ การพนั น กำลั ง ค่ อ ย ๆ รุ ก คื บ เข้ า ช่ ว งชิ ง พื้ น ที่ ก ารรั บ รู้ ข องคนไทย 
ดั ง จะเห็ น จากกระแสสั ง คมในช่ ว งที่ ผ่ า นมา  ข่ า วที่ เ กี่ ย วข้ อ งกั บ การถู ก
รางวัลใหญ่จากการพนันที่จัดขึ้นโดยรัฐ  ปรากฏให้เห็นอยู่บ่อยครั้งผ่าน
สื่อต่าง ๆ กระจายในวงกว้างผ่านสังคมออนไลน์  ถูกผลิตซ้ำ  ขยายผลข่าว
จนทำให้เกิดแรงกระเพื่อมทางสังคม  ความหวังและความต้องการที่จะ 
‘รวยทางลั ด ’ ของคนไทย  จึ ง ยั ง ไม่ เ คยริ บ หรี่   และอาจกลั บ ยิ่ ง เจิ ด จ้ า
มากขึ้นเรื่อย  ๆ 
//
18 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

INTRO 2 edit.indd 18 8/16/18 6:00:38 PM

 ศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ได้จัดให้มีการสำรวจข้อมูลด้านการพนันของประเทศไทยต่อเนื่อง
ในปีนี้ได้ให้  ศูนย์วิจัยเพื่อการพัฒนาสังคมและธุรกิจ  ดำเนินการสำรวจ “สถานการณ์  พฤติกรรม
และผลกระทบการพนันในประเทศไทย  ประจำปี  2560”  โดยเก็บรวมรวมข้อมูลกับประชาชน
ทั่วไปที่มีอายุ  15  ปีขึ้นไป  ใน  25  จังหวัดทั่วประเทศ  ด้วยการประยุกต์ใช้การสุ่มตัวอย่างแบบ
แบ่งกลุ่มเชิงชั้นภูมิหลายชั้น  และกำหนดลักษณะตัวอย่างให้สอดคล้องกับประชากรเป้าหมาย
จริง  ระหว่างวันที่  15  กันยายน  ถึง  12  ตุลาคม  2560  รวมทั้งสิ้น  7,008  ตัวอย่าง  เพื่อให้เห็น
ถึงสถานการณ์การพนันในระดับประเทศ 
ผลการสำรวจทางสถิติที่จะนำเสนอในบทความนี้  เป็นการคัดสรรและเรียบเรียงสรุปประเด็น
ที่น่าสนใจ  เนื้อหาครอบคลุมตั้งแต่ประสบการณ์การเล่นการพนันของคนไทย  ทัศนคติและความ
เข้าใจที่คนไทยมีต่อการพนัน  สถานการณ์การพนันในปี  2560  ทั้งในเชิงภาพรวมและรายประเภท
การพนัน  พฤติกรรมการเล่นการพนันที่เป็นปัญหาและการติดพนัน  และผลกระทบต่างๆ ที่เกิด
จากการเล่นพนัน

การพนัน
ความเสี่ยงที่อยู่ใกล้ชิดชีวิตคนไทย

ปี   2560  ยั ง คงเป็ น อี ก ปี ที่ ก ารพนั น อยู่ และไฮโล  โปปั่ น   กำถั่ ว   ถั่ ว แยก  น้ ำ เต้ า
ใกล้ ชิ ด กั บ ชี วิ ต ของคนไทย  เป็ น สภาพ ปูปลา  ตามลำดับ  (ร้อยละ  38.1  17.1  และ 
แวดล้อมที่สามารถพบเห็นได้ง่าย  จากข้อมูล 14.0) 
กลุ่มตัวอย่างถึงร้อยละ  96.5  ระบุว่า  มีบุคคล ประเภทการพนันที่คนไทยมีประสบการณ์
แวดล้อมเล่นการพนัน  คนไทยที่มีอายุตั้งแต่  เคยเล่นมากที่สุด  3  อันดับข้างต้นไม่แตกต่าง
15  ปีขึ้นไป  กว่า  3  ใน  4  มีความคุ้นเคยกับ กั น เมื่ อ พิ จ ารณาในแง่ ข องเพศและกลุ่ ม อายุ 
การพนัน  กล่าวคือ  กลุ่มตัวอย่างถึงร้อยละ  (ยกเว้ น  กลุ่ ม ตั ว อย่ า งอายุ  15 - 18  ปี  จะมี
75.2  หรือค่าประมาณการ  39.844  ล้านคน  ประสบการณ์เคยเล่นไพ่  มาเป็นอันดับหนึ่ง) 
เคยมี ป ระสบการณ์ เ ล่ น การพนั น อย่ า งใด อย่ า งไรก็ ดี   ความแพร่ ห ลายของการพนั น
อย่ า งหนึ่ ง ในช่ ว งชี วิ ต ที่ ผ่ า นมา  การพนั น ที่ ในแต่ละภูมิภาคมีความแตกต่างกันเล็กน้อย 
คนไทยคุ้ น เคยกั น มากที่ สุ ด   อั น ดั บ แรกคื อ  โดยสลากกินแบ่งรัฐบาล  จะเป็นการพนันที่
สลากกินแบ่งรัฐบาล  (ร้อยละ  79.0)  อันดับ แพร่ ห ลายที่ สุ ด ในกรุ ง เทพฯ  และปริ ม ณฑล 
ที่ ส องคื อ   หวยใต้ ดิ น   (ร้ อ ยละ  74.0)  และ ภาคเหนื อ  ภาคกลาง  รองลงมาเป็ น  หวย
อั น ดั บ ต่ อ มาคื อ   ไพ่   พนั น ทายผลฟุ ต บอล  ใต้ ดิ น   แต่ เ มื่ อ พิ จ ารณาในภาคตะวั น ออก

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 19

INTRO 2 edit.indd 19 8/16/18 6:00:38 PM

 เฉี ย งเหนื อ และภาคใต้   พบว่ า   หวยใต้ ดิ น  ตอนต้น  (อายุ  21 - 30  ปี)  โดยกลุ่มตัวอย่าง
เป็นการพนันที่คนส่วนใหญ่มีประสบการณ์เคย ที่ เ ริ่ ม ต้ น เล่ น การพนั น ตั้ ง แต่ อ ายุ น้ อ ยที่ สุ ด 
เล่นเป็นอันดับแรก  มากกว่า  สลากกินแบ่ง คือ  7  ปี  และมีเช่นกันที่เพิ่งมาเริ่มต้นเล่นการ
รัฐบาล  ที่เป็นอันดับสอง พนั น ช่ ว งสู ง วั ย ที่ อ ายุ   60  ปี   และเพศชาย
ประสบการณ์ ก ารเล่ น พนั น ของคนไทย เริ่มต้นเล่นการพนันเร็วกว่าเพศหญิงเล็กน้อย 
ไม่ได้จำกัดอยู่เฉพาะภายในประเทศเท่านั้น  (ชายเริ่มต้นเฉลี่ยอายุ  22  ปี  หญิง  24  ปี) 
ผลการสำรวจในปี   2560  ยั ง ประมาณการ ประตูบานแรกสู่โลกการพนันของคนไทย 
ได้ ว่ า   คนไทยถึ ง   1.38  ล้ า นคน  เคยเล่ น น่ า สั ง เกตว่ า เป็ น การพนั น ที่ ผิ ด กฎหมาย
การพนั น ตามบ่ อ นชายแดน  อี ก ประมาณ  อย่างเช่น  หวยใต้ดิน  (ร้อยละ  38.7)  อันดับ
4.84  แสนคน  เคยเดินทางไปเล่นการพนั น ที่ ส อง  คื อ   สลากกิ น แบ่ ง รั ฐ บาล  (ร้ อ ยละ 
ในต่ า งประเทศ  (ที่ ไ ม่ ติ ด กั บ ชายแดนไทย)  27.3)  รองมาคื อ   ไพ่   (ร้ อ ยละ  20.0)  โดย
และประมาณ  4.74  แสนคน  เคยเล่ น การ แรงจู ง ใจที่ เ ย้ า ยวนชั ก จู ง ให้ ค นไทยเริ่ ม เล่ น
พนันผ่านเว็บไซต์ต่างประเทศ การพนั น ตั้ ง แต่ ใ นวั ย เยาว์ ย่ อ มหนี ไ ม่ พ้ น 
คนไทยเริ่ ม ต้ น เล่ น การพนั น กั น ตั้ ง แต่ ใ น ความอยากรู้อยากลองหรือเห็นเป็นการเสี่ยง
ช่ ว งที่ เ ป็ น เยาวชน  เฉลี่ ย ที่ อ ายุ   23  ปี   เมื่ อ โชค  (ร้ อ ยละ  25.4)  อยากได้ เ งิ น   (ร้ อ ยละ 
พิ จ ารณาในรายละเอี ย ด  กลุ่ ม ตั ว อย่ า งถึ ง 20.8)  อยากได้ความตื่นเต้นและเพลิดเพลิน 
ร้ อ ยละ  39.9  เริ่ ม ต้ น เล่ น การพนั น ในช่ ว ง (ร้ อ ยละ  13.8)  เล่ น ตามคนใกล้ ชิ ด   และ 
มัธยมปลายถึงอุดมศึกษา  (อายุ  16 - 20  ปี)  มีคนชักชวนให้เล่นจึงอยากลอง  (ร้อยละ  12.5
รองลงมาในสัดส่วนใกล้เคียงกัน  ร้อยละ  36.6 และ  10.8  ตามลำดับ) 
เริ่มเล่นพนันในช่วงอุดมศึกษาหรือวัยแรงงาน

20 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

INTRO 2 edit.indd 20 8/16/18 6:00:38 PM

 ทัศนคติลักลั่น
การพนันเป็นที่ยอมรับมากขึ้น

ขัดแย้งกับภาพความคุ้นเคยหรือประสบ-
การณ์ที่คนไทยมีต่อการพนัน  ผลการสำรวจ
กลับแสดงให้เห็นว่า  คนไทยยังมีทัศนคติต่อ
การพนั น ที่ ค่ อ นข้ า งลั ก ลั่ น  อี ก ทั้ ง ยั ง มี ค วาม
//
คนไทยเข้าใจดีว่าการพนันเป็นสิ่งที่มีผล
เข้ า ใจผิ ด บางประการเกี่ ย วกิ จ กรรมที่ เ ป็ น กระทบทางลบ  เช่ น   ก่ อ ให้ เ กิ ด หนี้ สิ้ น 
การพนัน ขาดความน่ า เชื่ อ ถื อ ทางการเงิ น   ทำให้
ในด้านหนึ่ง  คนไทยเข้าใจดีว่า  การพนัน เสียสุขภาพ  เป็นต้น  แต่ก็ยังมีทัศนคติ
เป็ น สิ่ ง มี ผ ลกระทบทางลบ  กลุ่ ม ตั ว อย่ า ง ที่ไม่ถูกต้องต่อการพนัน  แม้จะมีจำนวน
ส่ ว นใหญ่ มี ทั ศ นคติ ที่ เ ห็ น ด้ ว ยว่ า   การพนั น ไม่มาก
ก่อให้เกิดหนี้สิน  (ร้อยละ  84.1)  ทำให้ขาด //
ความน่ า เชื่ อ ถื อ ทางการเงิ น   (ร้ อ ยละ  72.6) 
เป็ น พฤติ ก รรมที่ ท ำให้ เ กิ ด การเสพติ ด ได้  
(ร้อยละ  82.3)  และอาจทำให้เสียสุขภาพได้  2558  ที่จัดทำโดย  ศูนย์วิจัยเพื่อการพัฒนา
(ร้อยละ  69.6)  สังคมและธุรกิจ  กล่าวคือ  คนที่เห็นด้วยว่า 
ขณะที่ ใ นอี ก ด้ า นหนึ่ ง   กลุ่ ม ตั ว อย่ า ง การพนั น ช่ ว ยให้ ร วยทางลั ด   เพิ่ ม ขึ้ น จาก
บางส่ ว น  ก็ ยั ง มี ทั ศ นคติ ที่ ไ ม่ ถู ก ต้ อ งต่ อ ร้ อ ยละ  23.9  ในปี   2558  เป็ น ร้ อ ยละ  29.6 
การพนั น   แม้ จ ะมี จ ำนวนไม่ ม าก  แต่ ข้ อ ที่ ในปี   2560  คนที่ เ ห็ น ด้ ว ยว่ า   การพนั น
น่ า สั ง เกตคื อ   ในปี   2560  พบคนไทยที่ มี ไม่ ส่ ง ผลกระทบกั บ ครอบครั ว   เพิ่ ม ขึ้ น จาก
ทั ศ นคติ ที่ ไ ม่ ถู ก ต้ อ งต่ อ การพนั น   มี จ ำนวน ร้ อ ยละ  11.1  เป็ น ร้ อ ยละ  17.8  และคนที่
เพิ่ ม มากขึ้ น เมื่ อ เปรี ย บเที ย บข้ อ มู ล จาก  เห็ น ด้ ว ยว่ า   การพนั น นั บ เป็ น อาชี พ หนึ่ ง ที่
การศึกษาสถานการณ์   พฤติกรรม  และผล ใช้ ห าเลี้ ย งตั ว เองได้   เพิ่ ม ขึ้ น เกื อ บสองเท่ า 
กระทบการพนั น ในประเทศไทย  ประจำปี   คือจากร้อยละ  9.8  เป็นร้อยละ  16.7

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 21

INTRO 2 edit.indd 21 8/16/18 6:00:38 PM

 แผนภูมิ  1  แสดงสัดส่วนประชากรอายุ  15  ปีขึ้นไป 
จำแนกตามทัศนคติมีต่อการพนันในประเด็นต่างๆ 

การพนันก่อให้เกิดหนี้สิน 84.1 9.8 6.1

การเล่นพนันทำให้ขาดความน่าเชื่อถือ 72.6 17.1 10.3

ทางด้านการเงิน
การลองเล่นพนัน  ทำให้ติดพนันได้ 82.3 12.4 5.3

การพนันทำให้เสียสุขภาพได้ 69.9 19.5 10.9

การพนันช่วยให้รวยทางลัด 20.9 16.3 54.1

การพนันไม่ส่งผลกระทบต่อครอบครัว 17.8 17.8 64.4

การพนันนับเป็นอาชีพหนึ่ง 16.7 17.4 65.9

ที่ใช้เลี้ยงตัวเองและครอบครัวได้
การซื้อสลากกินแบ่งรัฐบาล 53.4 14.3 32.3
ไม่ถือว่าเป็นการพนัน
การซื้อหวยใต้ดินไม่ถือว่าเป็นการพนัน 27.2 14.1 58.7

การชิงโชค  ชิงรางวัลจากการซื้อสินค้า 45.2 30.4 24.4

ถือว่าเป็นการพนันลักษณะหนึ่ง
ความเชื่อเรื่องดวงชะตา  ราศี  โชคลาง 65.6 21.5 12.9
มีผลต่อการเล่นพนัน
(เช่น  ฝันเห็นเลข  ดวงบอกจะมีลาภ
จากการเสี่ยงโชค  ฯลฯ)
ออนไลน์  เป็นช่องทางที่ทำให้ 67.2 20.9 11.9
สามารถเข้าถึงการพนันได้ง่ายขึ้น
ประเทศไทยควรเปิดพนันทายผล 27.9 19.8 52.3
ฟุตบอลอย่างถูกกฎหมาย
ประเทศไทยควรเปิดบ่อนคาสิโน 29.3 19.6 51.1
อย่างถูกกฎหมาย

เห็นด้วย ไม่แน่ใจ ไม่เห็นด้วย

22 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

INTRO 2 edit.indd 22 8/16/18 6:00:38 PM

 //
กลุ่มตัวอย่างร้อยละ 53.4 เห็นว่าการ

ซื้อสลากกินแบ่งรัฐบาลไม่ถือว่าเป็นการ

ในขณะเดียวกัน  ความเข้าใจผิดเกี่ยวกับ พนัน และร้อยละ 27.2 เห็นว่าหวย

กิจกรรมที่เป็นการพนันยิ่งมีมากขึ้นในสังคม  ใต้ดินไม่เป็นการพนัน ในขณะที่ร้อยละ

กลุ่มตัวอย่างที่เห็นว่า  การซื้อสลากกินแบ่ง 65.5 เห็นว่าหากประเทศไทยมีการ

รั ฐ บาลไม่ ถื อ ว่ า เป็ น การพนั น   เพิ่ ม ขึ้ น จาก เปลี่ยนแปลงไปสู่ระบบการพนันถูก

ร้ อ ยละ  50  ในปี   2558  เป็ น ร้ อ ยละ  53.4  กฎหมายจะมีผลทำให้ผู้เล่นการพนัน

มีเพิ่มมากขึ้น
ในปี  2560  และคนทีเ่ ห็นว่า  การซือ้ หวยใต้ดนิ
ไม่ ถื อ ว่ า เป็ น การพนั น   ก็ เ พิ่ ม ขึ้ น จาก  22.3  //
เป็ น ร้ อ ยละ  27.2  ความเข้ า ใจผิ ด ที่ เ พิ่ ม ขึ้ น
เหล่ า นี้   สอดรั บ ไปกั บ ทั ศ นคติ ที่ เ ปิ ด รั บ ให้ ทั ศ นคติ ที่ ลั ก ลั่ น และมองการพนั น ในแง่
กิจกรรมการพนันเป็นสิ่งที่ถูกกฎหมายยิ่งขึ้น  บวกมากขึ้ น   สะท้ อ นให้ เ ห็ น ว่ า   ธุ ร กิ จ การ
กล่ า วคื อ   มี ค นที่ เ ห็ น ว่ า   ประเทศไทยควร พนันกำลั ง ค่ อ ยๆ รุ ก คื บ เข้ า ช่ ว งชิ ง พื้ น ที่ ก าร
เปิ ด พนั น ทายผลฟุ ต บอลอย่ า งถู ก กฎหมาย  รับรู้ของคนไทย  ดังจะเห็นจากกระแสสังคม
เพิ่มขึ้น  จากร้อยละ  19.2  เป็นร้อยละ  27.9  ในช่ ว งที่ ผ่ า นมา  ข่ า วที่ เ กี่ ย วข้ อ งกั บ การถู ก
และเห็นว่า  ประเทศไทยควรเปิดบ่อนคาสิโน รางวั ล ใหญ่ จ ากการพนั น ที่ จั ด ขึ้ น โดยรั ฐ 
อย่างถูกกฎหมาย  เพิ่มขึ้นจากร้อยละ  22.1  ปรากฏให้ เ ห็ น อยู่ บ่ อ ยครั้ ง ผ่ า นสื่ อ ต่ า งๆ 
เป็นร้อยละ  29.3  กระจายในวงกว้ า งผ่ า นสั ง คมออนไลน์   ถู ก
อย่ า งไรก็ ดี   ภายหลั ง จากกลุ่ ม ตั ว อย่ า ง ผลิ ต ซ้ ำ   ขยายผลข่ า ว  จนทำให้ เ กิ ด แรง
ได้ ต อบคำถามเกี่ย วกั บ พฤติ ก รรมการพนั น กระเพื่ อ มทางสั ง คมความหวั ง และความ
ประเภทต่ า งๆ และผลกระทบจากการพนั น ต้องการที่จะ ‘รวยทางลัด’ ของคนไทย  จึงยัง
แล้ว  เมื่อสอบถามถึงกรณีที่หากประเทศไทย ไม่เคยริบหรี่  และอาจกลับยิ่งเจิดจ้ามากขึ้น
จะมีการเปลี่ยนแปลงไปสู่ระบบการพนันแบบ เรื่อยๆ จึงไม่น่าแปลกใจเลย  ที่การพนันกลาย
ถูกกฎหมาย  ปรากฏว่า  กลุ่มตัวอย่างร้อยละ  เป็ น กิ จ กรรมที่ ท วี ค วามนิ ย มมากยิ่ ง ขึ้ น ในปี  
65.5  กลับเห็นว่า  จะมีผลทำให้จำนวนผู้เล่น 2560  ดั ง ข้ อ มู ล สถานการณ์ แ ละพฤติ ก รรม
การพนันมีเพิ่มมากขึ้น ที่จะนำเสนอในลำดับต่อไป

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 23

INTRO 2 edit.indd 23 8/16/18 6:00:39 PM

 ปี  2560  คนไทยเล่นการพนันมากขึ้น
หลายแสนคนเป็นนักพนันหน้าใหม่

ประมาณการได้ว่า  มีคนไทยที่มีอายุ  15  ที่ไม่เคยเล่นการพนันมาก่อน  แต่เพิ่งมาเริ่ม

ปีขึ้นไป  ถึง  28.93  ล้านคน  ที่เล่นการพนัน เล่ น พนั น ในปี นี้ ถึ ง   6.28  แสนคน  โดยมี
ในปี   2560  คิ ด เป็ น ร้ อ ยละ  54.6  ของกลุ่ ม จำนวนนั ก พนั น หน้ า ใหม่ ที่ เ ป็ น เพศหญิ ง
ตัวอย่าง  เพิ่มขึ้นจากปี  2558  ถึง  1.536  ล้าน มากกว่าเพศชาย  (3.74  แสนคน  และ  2.54 
คน  หรื อ เพิ่ ม ขึ้ น ร้ อ ยละ  5.6  นั ก พนั น ในปี   แสนคน  ตามลำดับ)
2560  กระจายตัวอยู่ในภาคตะวันออกเฉียง ประชากรวั ย ทำงาน  เป็ น กลุ่ ม ที่ เ ล่ น การ
เหนื อ มากที่ สุ ด   ประมาณ  10.508  ล้ า นคน  พนั น มากที่ สุ ด   โดยคนในช่ ว งอายุ   30 - 39 
รองลงมาคือภาคกลาง  5.328  ล้านคน  ภาค เล่ น พนั น ถึ ง   6.230  ล้ า นคน  ในช่ ว งอายุ  
เหนือ  4.999  ล้านคน  กรุงเทพฯและปริณฑล 40 - 49  ปี  เล่นพนัน  6.683  ล้านคน  และช่วง
4.203  ล้านคน  และภาคใต้  3.889  ล้านคน  อายุ   50 - 59  ปี   มี นั ก พนั น   5.892  ล้ า นคน 
อย่ า งไรก็ ดี   เมื่ อ เที ย บจำนวนนั ก พนั น กั บ รองลงมาคือ  ประชากรสูงวัยที่มีอายุ   60  ปี
จำนวนประชากรในแต่ ล ะภาคพบว่ า   มี นั ก ขึ้นไป  ซึ่งเชื่อได้ว่าหลายคนอยู่ในวัยเกษียณ
พนั น อยู่ ใ นสั ด ส่ ว นที่ ใ กล้ เ คี ย งกั น ในทุ ก ภาค  อายุหรือไม่มีรายได้หลักเหมือนแต่ก่อน  แต่
คือในช่วงร้อยละ  50.2  - 58.8  ของประชากร  ก็ เ ป็ น วั ย ที่ มี เ วลาว่ า งมากขึ้ น และมี เ งิ น เก็ บ
จำนวนนักพนันมีสูงขึ้นทั้งในเพศชายและ ในระดับหนึ่งจากการทำงาน  มีผู้สูงวัยที่เล่น
หญิ ง   แต่ นั ก พนั น เพศหญิ ง กลั บ มี จ ำนวน พนั น ในปี   2560  ถึ ง   4.098  ล้ า นคน  กลุ่ ม
เพิ่ ม ขึ้ น อย่ า งมากในปี   2560  จนทำให้ มี ถัดมาแม้จะอยู่ในลำดับที่สาม  แต่กลับเป็น
สั ด ส่ ว นมากกว่ า นั ก พนั น เพศชาย  โดยในปี   กลุ่มที่มีความสำคัญต่ออนาคตของประเทศ
2558  มี นั ก พนั น เพศหญิ ง   13.30  ล้ า นคน 
เพิ่ ม ขึ้ น เป็ น   14.607  ล้ า นคนในปี   2560 
ขณะที่ นั ก พนั น เพศชายในปี   2558  มี อ ยู่  
14.09  ล้านคน  เพิ่มขึ้นเป็น  14.322  ล้านคน
//
ปี 2560 คนไทยที่มีอายุ 15 ปีขึ้นไป

ในปี  2560  ร้อยละ 54.6 หรือ 28.93 ล้านคน

นั ก พนั น ของปี   2560  แบ่ ง ออกได้ เ ป็ น เล่นการพนันเพิ่มขึ้นจากปี 2558 ถึง

นั ก พนั น หน้ า เก่ า ที่ เ คยเล่ น พนั น มาก่ อ นและ 1.536 ล้านคน
ยั ง คงเล่ น /กลั บ มาเล่ น พนั น ต่ อ ในปี   2560  //
ถึ ง   28.301  ล้ า นคน  และนั ก พนั น หน้ า ใหม่

24 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

INTRO 2 edit.indd 24 8/16/18 6:00:39 PM

 ชาติในอันดับต้นๆ คือ  เยาวชน  อายุ  15 - 25 โดยมี ผู้ ที่ เ ล่ น การพนั น สลากกิ น แบ่ ง รั ฐ บาล
ปี  การสำรวจพบว่ามีเยาวชนประมาณ  3.649 และเล่ น หวยใต้ ดิ น ควบคู่ ไ ปถึ ง ประมาณ 
ล้ า นคน  เล่ น การพนั น ในปี   2560  คิ ด เป็ น 12.603  ล้านคน 
ร้อยละ  36.9  หรือประมาณกว่า  1  ใน  3  ของ อั น ดั บ ที่ ส ามคื อ   ไพ่   ผลการสำรวจปี นี้
เยาวชนทั้งหมด  รวมรวบการเล่นพนันไพ่   ครอบคลุมถึงการ
การพนันที่เป็นที่นิยมมากที่สุดในปี  2560  เล่นพนันกันเองกับเพื่อน  ญาติ  หรือคนรู้จัก
โดยพบว่ามีคนไทยถึงร้อยละ  40.5  เล่นการ จนไปถึ ง การเล่ น ตามบ่ อ นการพนั น ทั้ ง ใน
พนั น ชนิ ดนี้   (แต่หลายคนกลับไม่คิดว่า สิ่ ง นี้ ประเทศและบ่ อ นชายแดน  และเล่ น ผ่ า น
เป็ น การพนั น )  คื อ   สลากกิ น แบ่ ง รั ฐ บาล  เว็ บ ไซต์   พบว่ า   มี ค นไทยเล่ น พนั น ไพ่ ใ นปี  
ประมาณการได้ว่า  มีคนไทย  21.434  ล้านคน 2560  ร้อยละ  7.8  หรือประมาณ  4.119  ล้าน
เล่ น พนั น สลากกิ น แบ่ ง รั ฐ บาล  เพิ่ ม ขึ้ น มา คน  ในจำนวนนี้ เ ป็ น นั ก พนั น หน้ า ใหม่ ถึ ง 
จากในปี  2558  ถึง  2.356  ล้านคน  ในกลุ่มนี้ 1.40  แสนคน
เป็นนักพนันหน้าใหม่ถึง  434,484  คน  อั น ดั บ ที่ สี่ คื อ   การพนั น ทายผลฟุ ต บอล 
การพนั น ยอดนิ ย มอั น ดั บ ที่ ส องคื อ   หวย มีคนไทยอายุ  15  ปี  ขึ้นไป  ร้อยละ  4.6  หรือ
ใต้ดิน  คนไทยอายุ  15  ปีขึ้นไป  ร้อยละ  32.7 ประมาณ  2.476  ล้ า นคน  เล่ น พนั น ทายผล
หรือประมาณ  17.324  ล้านคน  เพิ่มขึ้นจาก ฟุตบอล  เพิ่มขึ้นมาจากในปี  2558  ถึง  4.84 
ปี  2558  ถึง  8.31  แสนคน  ในจำนวนนี้เป็น แสนคน  โดยในจำนวนนี้ เ ป็ น นั ก พนั น หน้ า
นั ก เล่ น หวยใต้ ดิ น หน้ า ใหม่   2.75  แสนคน  ใหม่ถึง  1.17  แสนคน

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 25

INTRO 2 edit.indd 25 8/16/18 6:00:39 PM

 แผนภูมิ  1  แสดงสัดส่วนประชากรอายุ  15  ปีขึ้นไป 
จำแนกตามทัศนคติมีต่อการพนันในประเด็นต่างๆ 

ประเภทการ ประมาณการ ประมาณการ

ลำดับ พนันที่เล่น ผู้เล่น นักพนันหน้าใหม่

1 สลากกินแบ่งรัฐบาล 21,434,104 434,484

2 หวยใต้ดิน 17,324,110 275,945
3 ไพ่ 4,118,587 140,477
4 พนันทายผลฟุตบอล 2,476,612 117,301
5 พนันพืน้ บ้าน  เช่น  ไก่ชน  วัวชน  อืน่ ๆ 1,166,348 60,994
6 หวยหุ้น 1,094,724 36,932
7 ไฮโล/โปปั่น/กำถั่ว/น้ำเต้าปูปลา 1,087,434 37,210
8 มวยหรือมวยตู้ 605,213 38,060
9 บิงโก 477,836   n.a.
10 จับยี่กี/หวยปิงปอง/หวยอื่นๆ 435,062 44,854

สลากกินแบ่งรัฐบาล  เติบโตก้าวกระโดด
ขึ้นสู่การพนันอันดับหนึ่งของไทย

ในช่วง  2  ปีที่ผ่านมา  มีความพยายามใน ล้านใบในเดือนพฤศจิกายน  2558  และปรับ

การแก้ ไ ขปั ญ หาการจำหน่ า ยสลากกิ น แบ่ ง เพดานเพิ่ ม ขึ้ น ต่ อ เนื่ อ งจนถึ ง  80  ล้ า นใบใน
รัฐบาลเกินราคาของสำนักงานสลากฯ  โดยใช้ เดื อ นพฤศจิ ก ายน  2560  การเพิ่ ม ปริ ม าณ
นโยบายพิมพ์สลากเพิ่ม  ทำให้สลากในตลาด สลากส่งผลทำให้ผู้ค้าสลากรายย่อยมีจำนวน
มี ป ริ ม าณเพิ่ ม ขึ้ น แบบก้ า วกระโดด  นั บ จาก เพิ่มมากขึ้นและต้องแข่งขันกันมากขึ้น 
เดื อ นพฤษภาคม  2558  เคยพิ ม พ์ อ ยู่ ที่   37  ท่ า มกลางบริ บ ทการเพิ่ ม ขึ้ น ของปริ ม าณ
ล้ า นใบ  (ใบละ  80  บาท)  เพิ่ ม ขึ้ น เป็ น   50  สลากและการแข่งขันกันจำหน่ายสลาก  ผล

26 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

INTRO 2 edit.indd 26 8/16/18 6:00:39 PM

 การสำรวจพบว่า  ในปี  2560  มีคนไทยเล่น
พนันสลากกินแบ่งรัฐบาลเพิ่มขึ้นถึงประมาณ  //
2.356  ล้านคน  เมื่อเทียบกับในปี  2558  โดย การพนันสลากกินแบ่งรัฐบาลใหญ่โตขึ้น
เกื อ บ  1  ใน  5  ของคนเหล่ า นี้ เ ป็ น นั ก พนั น เกือบ  2  เท่า  ภายใน  2  ปี  โดยยอดเงิน
หน้าใหม่  หรือก็คือคนที่อาจจะเคยเดินผ่าน หมุนเวียนในตลาดสลากกินแบ่งรัฐบาล
สูงถึง  140,549  ล้านบาท  กลายมาเป็น
แผงขายสลากกินแบ่งรัฐบาล  เคยได้ยินได้ฟัง
การพนั น ที่ มี ข นาดตลาดใหญ่ โ ตเป็ น
เรื่ อ งราวเกี่ ย วกั บ เลขเด็ ด   การออกรางวั ล 
อันดับ  1  ในที่สุด  จากเดิมที่เคยมีขนาด
การถู ก รางวั ล ใหญ่   หรื อ เคยมี ผู้ ค้ า รายย่ อ ย เล็ ก กว่ า พนั น ทายผลฟุ ต บอลและหวย
มาเชิญชวน  แต่ก็ไม่เคยซื้อ  แต่มาในปี  2560 ใต้ดิน
คนไทยประมาณ  4.34  แสนคนเหล่านี้เริ่มต้น
เล่นการพนันสลากกินแบ่งรัฐบาลเป็นครั้งแรก //
ความเติบโตทั้งในด้านปริมาณสลากและ
จำนวนผู้ เ ล่ น เช่ น นี้   ขยายขนาดของการ ทำงาน  ที่ อ ายุ   30 - 59  ปี   รองลงคื อ กลุ่ ม
พนั น สลากกิ น แบ่ ง รั ฐ บาลใหญ่ โ ตขึ้ น เกื อ บ  ผู้ สู ง วั ย ที่ อ ายุ เ กิ น   60  ปี   มี ป ระมาณ  3.070 
2  เท่ า   (โตขึ้ น ร้ อ ยละ  82.2)  ภายใน  2  ปี   ล้านคน  อย่างไรดี  มีเยาวชนอายุ  15 - 25  ปี
โดยในปี   2558  ประมาณการเงิ น หมุ น เวี ย น เล่นพนันสลากฯ  มากถึง  2.085  ล้านคน  ใน
อยู่ที่  77,143  ล้านบาท  มาในปี  2560  พบว่า จำนวนนี้มีเยาวชนอายุต่ำกว่า  18  ปี  ที่ไม่ได้
ยอดเงิ น หมุ น เวี ย นในตลาดสลากกิ น แบ่ ง รับอนุญาตตามกฎหมายให้เล่นสลากกินแบ่ง
รั ฐ บาลเพิ่ ม สู ง ขึ้ น ถึ ง   140,549  ล้ า นบาท  รัฐบาล  (อายุ  15 - 17  ปี)  จำนวน  1.369  แสน
กลายมาเป็นการพนันที่มีขนาดตลาดใหญ่โต คน
เป็นอันดับ  1  ในที่สุด  จากเดิมที่เคยมีขนาด เมื่ อ เที ย บกั บ ปี   2558  ที่ นั ก พนั น สลากฯ 
เล็กกว่าพนันทายผลฟุตบอลและหวยใต้ดิน มักจะซื้อสลากตามแผงมากกว่าซื้อจากผู้ค้า
ลักษณะของนักพนันสลากกินแบ่งรัฐบาล รายย่ อ ยที่ เ ดิ น เร่ ข าย  มาในปี   2560  กลั บ
ในภาพรวมไม่ แ ตกต่ า งจากเมื่ อ   2  ปี ที่ แ ล้ ว  พบว่ า   คนไทยซื้ อ สลากกิ น แบ่ ง รั ฐ บาลผ่ า น
คนที่ เ ล่ น สลากกิ น แบ่ ง รั ฐ บาลในปี   2560  ผู้ค้ารายย่อยที่เดินเร่ขายสลาก  (ร้อยละ  82.3)
ส่ ว นใหญ่ เ ป็ น เพศหญิ ง มากกว่ า เพศชาย  มากกว่าที่จะหาซื้อตามแผงค้าสลาก  (ร้อยละ
(11.213  ล้านคน  และ  10.220  ล้านคน  ตาม 66.1)  สิ่งนี้อาจกำลังสื่อให้เห็นว่า  สภาพการ
ลำดั บ )  กระจายตั ว อยู่ ต ามภู มิ ภ าคต่ า งๆ  แข่งขันของผู้ค้าที่ใช้การตลาดในเชิงรุกในการ
มี ภ าคตะวั น ออกเฉี ย งเหนื อ มากที่ สุ ด   รอง เข้ า ถึ ง ผู้ ซื้ อ สลากมากยิ่ ง ขึ้ น   และอาจกำลั ง
ลงมาคือ  ภาคกลาง  ภาคเหนือ  กรุงเทพฯ  เป็นปัจจัยหนึ่งที่กระตุ้นความต้องการในการ
และปริมณฑล  และภาคใต้  ตามลำดับ  เล่ น พนั น สลากกิ น แบ่ ง รั ฐ บาล  เห็ น ได้ จ าก
นั ก พนั น สลากฯ  ส่ ว นใหญ่ อ ยู่ ใ นช่ ว งวั ย ความถี่ ข องการเล่ น พนั น สลากฯ  ที่ เ พิ่ ม ขึ้ น 

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 27

INTRO 2 edit.indd 27 8/16/18 6:00:39 PM

 โดยนักพนันจะเล่นพนันสลากฯ  เฉลี่ย  9  งวด และโดยรวมแล้ ว ร้ อ ยละ  92.8  ของนั ก พนั น
ในปี  2560  เพิ่มขึ้นจากค่าเฉลี่ย  7  งวด  ในปี สลากฯ  จะใช้เงินซื้อสลากไม่เกิน  500  บาท
2558  และมี สั ด ส่ ว นคนที่ เ ล่ น พนั น สลากฯ  ต่องวด  แต่พบว่าสัดส่วนคนที่เล่นพนันด้วย
ทุกๆ  งวด  (24  งวด)  เพิ่มขึ้นเล็กน้อย เงิน  501 - 3,000  บาทต่องวด  มีสัดส่วนเพิ่ม
ในปี   2560  คนไทยจ่ า ยเงิ น ซื้ อ สลาก สูงขึ้นจากร้อยละ  3.5  ในปี  2558  เป็นร้อยละ
กิ น แบ่ ง รั ฐ บาลในแต่ ล ะงวดมากขึ้ น   เฉลี่ ย  7.9  ในปี   2560  กล่ า วคื อ   นั ก พนั น สลากฯ 
275  บาท  แม้ว่าส่วนใหญ่  ร้อยละ  37.7  จะ แบบเล่นหนักกำลังมีเพิ่มมากขึ้น
ยั ง เล่ น พนั น สลากไม่ เ กิ น   100  บาทต่ อ งวด 

หวยใต้ดิน  ประตูบานแรก
ที่กำลังเปิดกว้างกว่าเดิม

แม้ จ ะเป็ น ความจริ ง ที่ ว่ า   สลากกิ น แบ่ ง ผลการสำรวจพบว่า  คนไทยอายุ  15  ปีขึ้น
รั ฐ บาลเป็ น การพนั น ที่ ค นไทยนิ ย มเล่ น มาก ไป  เล่ น พนั น หวยใต้ ดิ น เพิ่ ม ขึ้ น ร้ อ ยละ  5.0 
ที่สุด  แต่การพนันที่เข้าถึงคนไทยได้เร็วที่สุด จาก  2  ปีก่อน  มาอยู่ที่ประมาณ  17.324  ล้าน
ก่ อ นการพนั น ประเภทอื่ น   ต้ อ งยกให้   หวย คน  ในปี  2560  ในจำนวนนี้  เกือบ  3  ใน  4 
ใต้ ดิ น   เนื่ อ งจากคนที่ เ คยมี ป ระสบการณ์ จะเล่นพนันสลากกินแบ่งรัฐบาลควบคู่ไปด้วย
เล่ น การพนั น ส่ ว นใหญ่ ร ะบุ ว่ า   เริ่ ม ต้ น เล่ น ส่วนใหญ่เป็นนักพนันหน้าเดิมที่เคยเล่นหวย
พนั น จากหวยใต้ดิน   ในขณะเดียวกัน   การ ใต้ ดิ น มาแล้ ว เฉลี่ ย   16  ปี   อย่ า งไรก็ ดี   พบ
แสวงหาสลากกิ น แบ่ ง รั ฐ บาลให้ ไ ด้ ตั ว เลขที่ นักพนันหน้าใหม่ที่เพิ่งเริ่มเล่นหวยใต้ดินในปี 
ต้ อ งการนั้ น   อาจจะต้ อ งใช้ ค วามพยายาม 2560  ถึ ง ร้ อ ยละ  1.6  หรื อ ประมาณ  2.75 
สั ก หน่ อ ย  หวยใต้ ดิ น กลั บ เป็ น ทางเลื อ กใน แสนคน
การเล่ น พนั น กั บ ตั ว เลขที่ ง่ า ยขึ้ น   เพี ย งใช้ หวยใต้ ดิ น เป็ น ที่ นิ ย มมากที่ สุ ด ในภาค
ปากกากั บ กระดาษ  และความสั ม พั น ธ์ ตะวันออกเฉียงเหนือ   พบว่าสัดส่วนคนเล่น
ระหว่างผู้ซ้อื หวย - ผู้ขายหวย  ยิ่งผนวกรวมกับ หวยใต้ดินต่อจำนวนประชากรในภูมิภาคสูง
ทัศนคติของคนไทยส่วนใหญ่  (ร้อยละ  65.6  ที่สุดคือ  ร้อยละ  49.3  (8.814  ล้านคน)  รอง
ของกลุ่มตัวอย่าง)  ที่เชื่อว่า  ดวงชะตา  ราศี ลงมาคือ  ภาคใต้  ที่แม้จะมีจำนวนผู้เล่นเป็น
โชคลางมี ผ ลต่ อ การเล่ น พนั น   ยิ่ ง เพิ่ ม สี สั น อั น ดั บ สาม  (2.618  ล้ า นคน)  แต่ มี สั ด ส่ ว น
และความหมายทางวั ฒ นธรรม - ความเชื่ อ คนเล่นถึงร้อยละ  36.6  ของประชากร  ขณะที่
บางประการให้แก่หวยใต้ดิน  คนในภาคกลางเล่ น หวยใต้ ดิ น ร้ อ ยละ  26.8 

28 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

INTRO 2 edit.indd 28 8/16/18 6:00:39 PM

 (2.853  ล้านคน)  กรุงเทพฯ  และปริมณฑล  36.0  ในปี   2558  ลงมาอยู่ ที่ ร้ อ ยละ  26.9 
ร้อยละ  19.9  (1.490  ล้านคน)  และภาคเหนือ ในปี   2560  ขณะที่ ค นเล่ น หวยใต้ ดิ น ด้ ว ย
ร้อยละ  15.9  (1.549  ล้านคน)  เงิ น จำนวนมากขึ้ น   คื อ มากกว่ า   100  บาท 
เมื่ อ จำแนกตามเพศ  พบว่ า   มี นั ก พนั น จนถึงไม่เกิน  3,000  บาท  มีสัดส่วนที่สูงขึ้น
หวยใต้ดินเพศหญิงมากกว่าเพศชาย  (9.388  เล็ ก น้ อ ย  ขนาดตลาดหวยใต้ ดิ น จึ ง เติ บ โต
ล้ า นคน  และ  7.936  ล้ า นคน  ตามลำดั บ )  ขึ้นเล็กน้อย  ในปี  2560  ประมาณการวงเงิน
ส่วนใหญ่มีอายุในช่วงวัยทำงาน  รองลงมาคือ หมุ น เวี ย นอยู่ ที่   135,142  ล้ า นบาท  โตขึ้ น 
กลุ่มผู้สูงวัยอายุ  60  ปีขึ้นไป  มีจำนวน  2.562 4,245  ล้ า นบาท  หรื อ ประมาณร้ อ ยละ  3.2 
ล้ า นคน  ส่ ว นเยาวชนอายุ   15 - 25  ปี ที่ เ ล่ น เมื่อเทียบกับปี  2558
หวยใต้ ดิ น ในปี   2560  มี ป ระมาณ  1.603 
ล้ า นคน  โดยนั ก พนั น หวยใต้ ดิ น ส่ ว นใหญ่
ยั ง คงเล่ น ผ่ า นคนรั บ แทงหรื อ คนเดิ น โพย  //
(ร้อยละ  88.1)  ทีเ่ หลือจะเล่นกับเจ้ามือโดยตรง ปี   2560  คนไทยเล่ น พนั น หวยใต้ ดิ น
(ร้อยละ  28.4)  ประมาณ  17.234  ล้านคน  มากกว่าปี 
นักพนันเล่นหวยใต้ดินเฉลี่ยปีละ  9  งวด  2558  ประมาณร้อยละ  5.0  ในจำนวนนี้
และจ่ายเงินเล่นหวยใต้ดินเฉลี่ยงวดละ  394 เกื อ บ  3  ใน  4  เล่ น พนั น สลากกิ น แบ่ ง
รัฐบาลควบคู่ไปด้วย
บาท  เพิ่มขึ้นเพียงเล็กน้อยจากเมื่อ  2  ปีก่อน
อย่างไรก็ดี  สัดส่วนนักพนันหวยใต้ดินที่เล่น //
พนั น ด้ ว ยเงิ น จำนวนน้ อ ย  งวดละไม่ เ กิ น 
100  บาท  กลับลดลง  จากที่เคยมีถึงร้อยละ 

ถนนหลายสายมุ่งสู่...
การพนันทายผลฟุตบอล

คนไทยอายุ  15  ปีขึ้นไป  ที่เล่นการพนัน 2560  อยู่ ที่   140,016  ล้ า นบาท  (ใหญ่ เ ป็ น
ทายผลฟุ ต บอลในปี   2560  ขยายตั ว ขึ้ น อันดับสอง  รองจากสลากกินแบ่งรัฐบาล)
เกื อ บ  1  ใน  4  เท่ า   ใน  2  ปี ที่ ผ่ า นมา  มี ผลการสำรวจยังให้ภาพที่ค่อนข้างชัดเจน
จำนวนผู้ เ ล่ น พนั น มากถึ ง   2.476  ล้ า นคน  ว่ า   การพนั น ทายผลฟุ ต บอลเป็ น การพนั น
โดยขนาดของตลาดพนั น ทายผลฟุ ต บอล ของผู้ชาย  โดยมีนักพนันเพศชายในสัดส่วน
ก็ ข ยายตั ว ขึ้ น เช่ น กั น   วงเงิ น หมุ น เวี ย นในปี   ที่สูงกว่าเพศหญิงอย่างมาก  (2.089  ล้านคน 

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 29

INTRO 2 edit.indd 29 8/16/18 6:00:39 PM

 และ  3.88  แสนคน  ตามลำดั บ )  และเมื่ อ
เที ย บกั บ ปี   2558  พบว่ า   นั ก พนั น เพศหญิ ง
มีจำนวนลดลงประมาณ  1.07  แสนคน  ในปี  //
2560  ขณะที่ ผู้ ช ายเล่ น พนั น ทายผลฟุ ต บอล หากไม่มีข้อมูลเกี่ยวกับอัตราต่อรอง  การ
เพิ่มขึ้นถึง  5.92  แสนคน  นักพนันส่วนใหญ่ วิเคราะห์วิจารณ์  ฟันธง  ฯลฯ  จะส่งผล
มีอายุในช่วง  30 - 39  ปี  (7.34  แสนคน)  รอง ต่ อ การเล่ น พนั น หรื อ ไม่   ร้ อ ยละ  64.1 
คิ ด ว่ า   ไม่ มี ผ ลอะไร  ยั ง คงเล่ น เท่ า เดิ ม 
ลงมาคื อ  วัยรุ่นอายุ  19 - 25  ปี  (4.71  แสน
ขณะที่บางส่วนเชื่อว่า   จะทำให้เล่นน้อย
คน) ลง  มองในมุมกลับ  แหล่งข้อมูลเหล่านี้
ช่ อ งทางหรื อ บุ ค คลที่ ใ ช้ เ ล่ น พนั น ทายผล กำลั ง เป็ น กระบอกเสี ย งที่ ช่ ว ยประชา-
ฟุ ต บอล  มี อ ย่ า งหลากหลาย  และคนหนึ่ ง สั ม พั น ธ์ เ ชิ ญ ชวนให้ ค นมาเล่ น พนั น
อาจเล่นได้มากกว่าหนึ่งช่องทาง  เรียงตาม ทายผลฟุตบอลไปในตัว
ลำดับความนิยมมีตั้งแต่  เล่นกับเพื่อน  ญาติ 
คนรู้ จั ก ,  เล่ น กั บ โต๊ ะ บอลผ่ า นคนเดิ น โพย,  //
เล่ น กั บ คนในละแวกบ้ า น/ชุ ม ชน,  เล่ น กั บ
โต๊ ะ บอลโดยตรง,  เล่ น ผ่ า นเว็ บ ไซต์ ใ น
ประเทศ,  เล่ น กั บ เว็ บ ไซต์ ต่ า งประเทศ 
นอกจากนี้   นั ก พนั น จำนวนหนึ่ ง ก็ เ ล่ น พนั น เป็นชุดมากกว่าเป็นคู่  ซึ่งคนๆ หนึ่งสามารถ
ในสถานบั น เทิ ง ที่ มี ก ารถ่ า ยทอดสดการ เล่นพนันได้ในทั้ง  2  รูปแบบ  โดยเฉลี่ยแล้ว
แข่งขันฟุตบอลด้วย  นักพนันที่เล่นแบบเป็นคู่จะเล่นพนันทายผล
ประมาณการจำนวนเงิ น ที่ ใ ช้ เ ล่ น พนั น ฟุตบอล  4  คู่ต่อเดือน  จำนวนเงินพนันเฉลี่ย 
ทายผลฟุ ต บอลจะแตกต่ า งไปตามช่ อ งทาง 612  บาทต่ อ คู่   สู ง สุ ด ที่ เ คยเล่ น พนั น ต่ อ คู่
ที่ ใ ช้ เ ล่ น   โดยในกรณี ที่ เ ล่ น ผ่ า นโต๊ ะ บอล  เฉลี่ ย   1,110  บาท  ส่ ว นที่ เ ล่ น แบบเป็ น ชุ ด
คนเดิ น โพย  สถานบั น เทิ ง   หรื อ เป็ น เจ้ า มื อ จะมีความถี่สูงกว่าเล็กน้อย  เฉลี่ยที่  10  ชุด
เว็ บ ไซต์ ใ นประเทศ  นั ก พนั น จะใช้ เ งิ น เล่ น ต่ อ เดื อ นแต่ จ ำนวนเงิ น พนั น เฉลี่ ย ต่ อ ชุ ด จะ
พนั น เฉลี่ ย สั ป ดาห์ ล ะ  1,178  บาท  แต่ ห าก ต่ำกว่าแบบเป็นคู่  คืออยู่ที่  232  บาทต่อชุด 
เล่ น ผ่ า นเจ้ า มื อ   โต๊ ะ บอล  หรื อ เว็ บ ไซต์ จำนวนเงินสูงสุดที่ใช้แทงพนันเฉลี่ย  444  บาท
ต่างประเทศ  จำนวนเงินเฉลี่ยจะลดลงเป็น  ต่อชุด
773  บาทต่อสัปดาห์  ขณะที่นักพนันจ่ายเงิน เป็ น ที่ ย อมรั บ กั น ในหมู่ นั ก พนั น ทายผล
เฉลี่ยสัปดาห์ละ  770  บาท  หากเล่นกับเพื่อน ฟุตบอลว่า  การพนันชนิดนี้ต้องอาศัยข้อมูล
ญาติ  หรือคนในละแวกบ้าน/ชุมชน ประกอบการเล่นพนัน  (ร้อยละ  89.0  อาศัย
เมื่อพิจารณาจากรูปแบบการเล่น  นักพนัน ข้ อ มู ล ในการเล่ น พนั น )  โดยแหล่ ง ที่ ม าของ
ทายผลฟุ ต บอลยั ง คงนิ ย มเล่ น พนั น แบบ ข้อมูลที่เป็นที่นิยมมากที่สุดสองอันดับแรกคือ

30 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

INTRO 2 edit.indd 30 8/16/18 6:00:39 PM

 เว็บไซต์  และหนังสือพิมพ์กีฬา  รองลงมาคือ ในตัว  ในขณะเดียวกัน  ช่องทางหรือบุคคล
หนังสือพิมพ์วิเคราะห์อัตราต่อรอง,  โทรทัศน์ ที่สามารถเล่นพนันทายผลฟุตบอลด้วยได้นั้น
ฟรี ที วี   และดิ จิ ต อลที วี ,   ช่ อ งกี ฬ าทางที วี ก็ มี ใ ห้ เ ลื อ กอย่ า งหลากหลาย  เข้ า ถึ ง ได้
ดาวเที ย ม/เคเบิ้ ล ที วี ,   หนั ง สื อ พิ ม พ์ ร ายวั น ,  ง่ายดายเพียงแค่ปลายนิ้ว   ดังข้อมูลที่ได้นำ
บริ ก ารวิ เ คราะห์ ข้ อ มู ล ทางโทรศั พ ท์   และ เสนอไว้ข้างต้น  ซึ่งการพนันแบบ ‘ติดปลาย
ช่องทางอื่นๆ  เช่น  ไลน์  เฟซบุ๊ก  ตามลำดับ นวม’ อาจเกิ ด ได้ ง่ า ยขึ้ น เมื่ อ ช่ อ งทางต่ า งๆ 
อย่างไรก็ดี  เมื่อถามนักพนันทายผลฟุตบอล เหล่ า นี้ อ ยู่ ร ายล้ อ มตั ว เหล่ า แฟนบอล  และ
ว่ า   หากไม่ มี ข้ อ มู ล เกี่ ย วกั บ อั ต ราต่ อ รอง  หากได้ เ งิ น พนั น แล้ ว   จะมี สั ก กี่ ค นที่ ย่ า มใจ
การวิเคราะห์วิจารณ์  ฟันธง  ฯลฯ  จะส่งผล อยากเล่นต่อไปอีก   เมื่อเสียพนันแล้ว   จะมี
ต่อการเล่นพนันหรือไม่   ส่วนใหญ่   (ร้อยละ  สั ก กี่ ค นที่ จ ะยอมหยุ ด   ไม่ อ ยากเล่ น พนั น
64.1)  คิดว่าไม่มีผลอะไร  ยังคงเล่นเท่าเดิม เพื่ อ เอาเงิ น คื น   ในบรรดานั ก พนั น ทายผล
ขณะที่ บ างส่ ว น  (ร้ อ ยละ  32.6)  เชื่ อ ว่ า จะ ฟุตบอลหน้าใหม่กว่า  1  แสนคน  ในปี  2560 
ทำให้เล่นน้อยลง  จะมีสักกี่คนที่จะหยุดและไม่เล่นพนันทายผล
มองในมุมกลับ  แหล่งข้อมูลเหล่านี้กำลัง ฟุตบอลต่อในปีถัดๆ ไป  หากถนนหลายสาย
เป็ น กระบอกเสี ย งที่ ช่ ว ยประชาสั ม พั น ธ์ รอบๆ ตัวพวกเขา  ยังพร้อมเสมอที่จะนำพา
เชิญชวนให้คนมาเล่นพนันทายผลฟุตบอลไป พวกเขามุ่งสู่การพนันทายผลฟุตบอล

เพลี่ยงพล้ำ  ถลำตัว…
พฤติกรรมที่เป็นปัญหาของนักพนัน

ตามข้อมูลข้างต้น  ในปี  2560  มีนักพนัน ถึ ง ขั้ น ถอนตั ว ไม่ ขึ้ น   กลายเป็ น ผู้ เ สพย์ ติ ด
หน้าใหม่ก้าวเข้าสู่โลกแห่งการพนันหลายแสน การพนัน  (Pathological  gamblers)
คน  หลายคนคงไม่ ต ระหนั ก ว่ า   สิ่ ง ที่ เ ป็ น จากการประยุ ก ต์ ใ ช้ เ ครื่ อ งมื อ ชุ ด คำถาม 
ด้านกลับของแสงแห่งความหวังที่จะชนะพนัน 20  คำถาม  เพื่อประเมินพฤติกรรมการเล่น
และความสนุกสนานตื่นเต้นที่พวกเขาได้รับ  พนันในระดับที่เป็นปัญหา  ประมาณการได้ว่า
คือเงามืดของปัญหา  ที่อาจจะฉุดดึงพวกเขา มีคนไทยที่อายุ   15  ปีขึ้นไป  ที่เล่นการพนัน
ให้ ถ ลำตั ว สู่ ก ารเป็ น นั ก พนั น ที่ เ ป็ น ปั ญ หา  ในปี  2560  มีพฤติกรรมเข้าข่ายเป็นนักพนัน
(Problem  gamblers)  หรื อ ซ้ ำ ร้ า ยกว่ า นั้ น ที่มีปัญหาถึง  3.01  แสนคน  ในจำนวนนี้เป็น

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 31

INTRO 2 edit.indd 31 8/16/18 6:00:39 PM

 //
เมื่ อ ให้ นั ก พนั น ในปี   2560  ประเมิ น

ตนเองว่าติดพนันหรือไม่ พบว่า ร้อยละ

16.1  หรื อ ประมาณ  4.663  ล้ า นคน

เชื่ อ ว่ า ตนเองติ ด การพนั น   เมื่ อ จำแนก

เอาชนะหรือให้ได้เงินเพิ่มขึ้น  (ร้อยละ  32.1) 
ตามอายุ พ บว่ า เยาวชนอายุ   15-25  ปี
หรือ  หลังเสียพนัน  ก็รู้สึกว่าจะต้องรีบกลับ
ประมาณ  4.05  แสนคน  คิดว่าตนเอง
มาแก้มือ  เพื่อเอาเงินที่เสียไปคืนมาให้โดยเร็ว
ติ ด การพนั น   ส่ ว นนั ก พนั น สู ง วั ย อายุ
(ร้อยละ  24.1)  นักพนันหลายคนที่เคยตั้งใจ
60  ปีขึ้นไป  ที่คิดว่าตนเองติดการพนัน
หรือวางแผนว่าจะเล่นพนันอย่างจำกัด  แต่ก็
มีประมาณ 6.89 แสนคน ไม่สามารถทำตามความตั้งใจนั้นได้  (ร้อยละ 
// 28.6)  และรู้ สึ ก ผิ ด หรื อ ละอายใจภายหลั ง
เล่นพนัน  (ร้อยละ  23.2)  พฤติกรรมเหล่านี้ 
เพศชายมากกว่ า เพศหญิ ง   (2.09  แสนคน  เมื่ อ เกิ ด ขึ้ น ซ้ ำ ๆ นานๆ เข้ า   อาจจะนำไปสู่
และ  9.1  หมื่นคน  ตามลำดับ)  เมื่อจำแนก ภาวะเสพย์ติดการพนันได้ 
ตามอายุ  พบว่าเป็นเยาวชน  อายุ  15 - 25  ปี พฤติ ก รรมบางอย่ า งก็ สุ่ ม เสี่ ย งจะนำพา
ประมาณ  4.4  หมื่นคน  และเป็นผู้สูงวัย  อายุ นักพนันไปสู่วังวนของปัญหาหนี้สิน  กล่าวคือ
60  ปีขึ้นไป  ถึง  3.8  หมื่นคน  มีความต้องการที่จะเล่นพนันเพื่อนำเงินมาใช้
นักพนันบางคนแม้จะไม่มีพฤติกรรมที่เป็น หนี้หรือแก้ปัญหาทางการเงิน  (ร้อยละ  15.0) 
ปัญหา  แต่ก็มีพฤติกรรมในระดับที่เสี่ยงที่จะ แต่เอาเข้าจริงบางส่วนกลับเล่นพนันจนไม่มี
กลายเป็ น นั ก พนั น ที่ เ ป็ น ปั ญ หาประมาณ  เงินเหลือติดตัวสักบาท  (ร้อยละ  7.9)  บางคน
1.279  ล้ านคน  มีเยาวชนในกลุ่มที่เสี่ย งต่ อ หาทางออกโดยการหยิ บ ยื ม เงิ น จากคนอื่ น 
ปัญหาถึง  1.69  แสนคน  และเป็นผู้สูงวัยถึง  (ร้อยละ  5.6)  หรื อขายข้ าวของหรื อสิ่งมีค่า
2.07  แสนคน  เพื่ อ นำเงิ น มาใช้ เ ล่ น พนั น   (ร้ อ ยละ  2.5) 
พฤติ ก รรมที่ เ ป็ น ปั ญ หาที่ พ บในสั ด ส่ ว น นอกจากนี้  พฤติกรรมบางอย่างยังอาจนำไป
ที่ สู ง สะท้ อ นภาวะการขาดความยั บ ยั้ ง ชั่ ง ใจ  สู่ปัญหาด้านการเรียนหรือการทำงาน  ปัญหา
ได้ แ ก่ ห ลั ง จากที่ ช นะพนั น  มี ค วามต้ อ งการ สุ ข ภาพจิ ต   หรื อ ปั ญ หาครอบครั ว อี ก ด้ ว ย 
อย่างมากที่จะกลับไปเล่นพนันอีกครั้ง   เพื่อ (แผนภูมิท ี่ 2)

32 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

INTRO 2 edit.indd 32 8/16/18 6:00:39 PM

 แผนภูมทิ  ่ี 2  แสดงร้อยละของกลุม่ ตัวอย่างทีเ่ ล่นการพนันในปี  2560  จำแนกตามพฤติกรรม
ลักษณะต่างๆ  จากการเล่นการพนันในปี  2560  (เลือกได้มากกว่า  1  ข้อ)

ประสบการณ์ลักษณะต่าง ๆ ร้อยละ
จากการเล่นการพนัน

เคยเล่นพนันจนทำให้เสียเวลาทำงาน/การเรียน 8.4

เล่นพนันจนบางครั้ง 5.0
ทำให้ชีวิตครอบครัวไม่มีความสุข
เคยเสื่อมเสียชื่อเสียงจากปัญหาการเล่นพนัน 1.4

เคยรู้สึกผิด  ละอายใจภายหลังเล่นพนัน 23.2

เคยเล่นพนันเพื่อให้ได้เงินมาใช้หนี้ 15.0
หรือแก้ปัญหาทางการเงิน
เล่นพนันจนเป็นเหตุให้ความทะเยอทะยาน 12.1
หรือประสิทธิภาพของตัวเองลดน้อยลง
หลังเสียพนัน  รู้สึกว่าจะต้องรีบกลับมาแก้มือ 24.6
เพื่อเอาเงินที่เสียไปคืนมาให้เร็วที่สุด
หลังชนะพนัน  เคยมีความต้องการอย่างมาก 32.1
ที่จะเล่นอีกเพื่อเอาชนะหรือให้ได้เงินเพิ่มขึ้น
บ่อยครั้งที่เล่นพนันจนไม่เหลือเงินติดตัว/ 7.9
เล่นจนบาทสุดท้าย
เคยยืมเงินผู้อื่นเพี่อนำมาเป็นทุนในการเล่นพนัน 5.6

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 33

INTRO 2 edit.indd 33 8/16/18 6:00:39 PM

 ประสบการณ์ลักษณะต่าง  ๆ ร้อยละ
จากการเล่นการพนัน

เคยขายข้าวของ  หรือสิ่งมีค่า 2.5

เพื่อนำเงินมาเป็นทุนเล่นพนัน
รู้สึกอึดอัด  ไม่เต็มใจจะนำเงินที่จะใช้เล่นพนัน 2.0
ไปจับจ่ายใช้สอยอย่างอื่น
การเล่นพนันทำให้ตัวท่านไม่ค่อยให้ความใส่ใจ 7.0
ความเป็นอยู่ของตัวเองหรือครอบครัว
เคยเล่นพนันมากกว่า 28.6
ที่ตั้งใจจะเล่น/ที่วางแผนไว้
เคยเล่นพนันเพื่อหลีกหนีจากความรู้สึกกังวลใจ 1.5
หรือปัญหาต่างๆ
เคยทำหรือคิดจะทำสิ่งผิดกฎหมาย 1.0
เพื่อนำเงินเป็นทุนเล่นพนัน
เล่นพนันจนเป็นเหตุให้นอนหลับยากขึ้น 2.0

การโต้เถียง  ความผิดหวัง  หรือความรู้สึกอึดอัด 2.5

ส่งผลให้เกิดความรู้สึกอยากเล่นพนัน
อยากฉลองความสำเร็จบางอย่าง 5.3
ด้วยการเล่นพนันซักสองสามชั่วโมง
เคยคิดจะทำร้ายตัวเองหรือฆ่าตัวตาย 0.2
อันเป็นผลมาจากการเล่นพนัน

34 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

INTRO 2 edit.indd 34 8/16/18 6:00:39 PM

 เมื่ อ ให้ นั ก พนั น ในปี   2560  ประเมิ น ว่ า พบเยาวชนที่ อ ายุ   15 - 18  ปี   คิ ด ว่ า ตนเอง
ตนเองติ ด การพนั น หรื อ ไม่   กลุ่ ม ตั ว อย่ า ง ติ ด พนั น อยู่ ป ระมาณ  9.4  หมื่ น คน  และที่
ร้ อ ยละ  67.3  ยั ง เชื่ อ ว่ า ตนไม่ ติ ด การพนั น  อายุ   19 - 25  ปี   ประมาณ  3.11  แสนคน 
ด้วยเหตุผลว่าไม่ได้เล่นบ่อยหรือทุกงวด  เล่น ส่วนนักพนันสูงวัยอายุ   60  ปีขึ้นไป  ที่คิดว่า
แค่สนุกๆ ด้วยจำนวนไม่มาก  เป็นต้น  ขณะที่ ตนเองติดพนัน  มีประมาณ  6.89  แสนคน
ร้อยละ  16.6  ไม่แน่ใจว่าตนเองติดการพนัน ตั ว เลขนี้ สู ง กว่ า เมื่ อ ครั้ ง ที่ ใ ห้ นั ก พนั น ในปี 
หรือไม่  ที่น่าสนใจคือ  กลุ่มตัวอย่างถึงร้อยละ 2558  ประเมินตนเองอยู่พอสมควร  อย่างไร
16.1  หรือประมาณการได้เป็นจำนวน  4.663  ก็ดี  นักพนันเหล่านี้จะเข้าข่ายเป็นผู้เสพย์ติด
ล้านคน  เชื่อว่า  ตนเองติดการพนัน  โดยให้ การพนันตามแง่มุมในทางการแพทย์หรือไม่ 
เหตุผลว่า  เล่นการพนันบ่อย  เล่นในจำนวน ยั ง ต้ อ งผ่ า นกระบวนการตรวจสอบโดย
เงิ น ที่ สู ง   และชอบเสี่ ย งโชค  โดยมี สั ด ส่ ว น จิ ต แพทย์ ผู้ เ ชี่ ย วชาญ  แต่ อ ย่ า งน้ อ ยที่ สุ ด
ที่ เ ป็ น นั ก พนั น เพศชายมากกว่ า เพศหญิ ง ตัวเลขเหล่านี้สะท้อนให้เห็นถึงภาวะติดการ
เล็ ก น้ อ ย  (2.595  ล้ า นคน  และ  2.065  พนันที่นักพนันรับรู้ด้วยตนเอง
ล้ า นคน  ตามลำดั บ )  เมื่ อ จำแนกตามอายุ

ปัญหาหนี้สิน  และผลกระทบเชิงลบ
จากการพนัน

‘ตาดีได้  ตาร้ายเสีย’  นักพนันน่าจะทราบ 27.8)  ในขณะที่ส่วนหนึ่งเลือกที่จะเปลี่ยนไป

กั น ดี ว่ า   กิ จ กรรมที่ ต นชื่ น ชอบวางอยู่ บ น เล่นการพนันประเภทอื่น  (ร้อยละ  7.8) 
ความเสี่ ย งหรื อ ความไม่ แ น่ น อน  ผลการ ประมาณการได้ว่า  ในปี  2560  มีคนไทย
สำรวจพบว่ า   มี ค นไทยที่ เ ล่ น การพนั น ในปี   ที่เล่นการพนันจำนวน  9.37  แสนคน  กำลัง
2560  ประมาณร้อยละ  9.8  เคยเสียเงินจาก แบกภาระหนี้สินที่เกิดจากการเล่นการพนัน
การเล่ น พนั น เป็ น จำนวนมาก  การเสี ย เงิ น ของตนเอง  ยอดประมาณการหนี้ สิ น ของ
จำนวนไม่ ใ ช่ น้ อ ยๆ ทำให้ นั ก พนั น เหล่ า นั้ น นักพนันไทยสูงถึง  12,258  ล้านบาท  เฉลี่ย
ส่ ว นใหญ่ ห ยุ ด เล่ น พนั น เป็ น การชั่ ว คราว  หนี้ สิ น ต่ อ นั ก พนั น อยู่ ที่   13,188  บาทต่ อ คน 
(ร้อยละ  60.7)  และบางคนก็เลิกเล่น  (3.7)  อย่ า งไรก็ ดี   พบกลุ่ ม ตั ว อย่ า งที่ มี ห นี้ สิ น จาก
แต่ ไ ม่ น่ า เชื่ อ ว่ า   มี นั ก พนั น ที่ เ คยเสี ย เงิ น การพนันสูงสุดถึง  2  แสนบาท
จำนวนมากจากการพนันกว่า  1  ใน  4  เลือกที่ นั ก พนั น ที่ มี ห นี้ สิ น เหล่ า นี้ จ ำเป็ น ต้ อ งหา
จะไปหาเงินมาเล่นพนันต่อตามเดิม  (ร้อยละ  เงินมาใช้หนี้พนันที่ตนก่อ  และทางออกของ

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 35

INTRO 2 edit.indd 35 8/16/18 6:00:40 PM

 แผนภูมิท่ ี 3  แสดงร้อยละของผู้ท่เี ล่นการพนันในปี  2560  ที่ระบุว่าตนเองได้รับผลกระทบ
เชิงลบจากการพนัน  จำแนกตามลักษณะของผลกระทบ  (เลือกได้มากกว่า  1  ข้อ)

ผลกระทบเชิงลบ ร้อยละ
จากการเล่นพนัน

มีปัญหาความเครียด 43.9
ขาดเงินใช้จ่ายในชีวิตประจำวัน 38.1
มีปากเสียงทะเลาะ  กับคนในครอบครัว 32.3
เสียเวลาทำงาน/การเรียน 20.9
เป็นหนี้ 16.2
สุขภาพเสื่อมโทรม 14.4
ขายทรัพย์สิน  หรือสิ่งมีค่าเพื่อเล่นพนัน/ใช้หนี้ 5.1
เสื่อมเสียชื่อเสียง 4.7
สียเพื่อน/ญาติ/ครอบครัว  3.6
เจ้าหนี้ขมขู่  ทำร้ายร่างกาย 1.5
ทำสิ่งผิดกฎหมายเพื่อนำเงินเป็นทุนเล่นพนัน 0.4
ครอบครัวหย่าร้าง 0.3

ปัญหาหนี้สินของแต่ละคนอาจมีมากกว่าได้   นอกจากนี้  ในปี  2560  ยังมีนักพนันที่ระบุ

1  ช่องทาง  ส่วนใหญ่เลือกที่จะยืมเงินเพื่อน  ว่าตนเองได้รับผลกระทบเชิงลบจากการเล่น
(ร้ อ ยละ  58.1)  ยื ม หรื อ ขอเงิ น จากคนใน พนั น ถึ ง ร้ อ ยละ  20.4  หรื อ ประมาณ  5.902 
ครอบครั ว   (ร้ อ ยละ  33.9)  จากญาติ   (ร้ อ ย ล้านคน  ผลกระทบที่พบมากที่สุดคือ  ปัญหา
ละ  28.2)  บางส่วนกู้เงินนอกระบบ  (ร้อยละ  ความเครี ย ด  รองลงมาคื อ   การขาดเงิ น
8.1)  เล่นแชร์  (ร้อยละ  3.2)  บางส่วนเลือก ใช้จ่ายในชีวิตประจำวัน,  มีปากเสียงทะเลาะ
ที่จะขาย  จำนอง  หรือจำนำทรัพย์สินที่มีค่า  กั บ คนในครอบครั ว ,  เสี ย เวลาทำงานหรื อ
(ร้อยละ  4.8)  แต่ก็ยังมีส่วนหนึ่งเลือกที่จะหา เวลาเรียน,  มีหนี้สิน  และสุขภาพเสื่อมโทรม
ช่องทางทำเงินอื่นๆ เช่น  ทำงานพิเศษหรือ เป็นต้น  (แผนภูมิท ี่ 3)
ค้าขาย  เป็นต้น  (ร้อยละ  10.5)

36 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

INTRO 2 edit.indd 36 8/16/18 6:00:40 PM

 //
ใ น ปี   2 5 6 0   ค น ไ ท ย ที่ เ ล่ น ก า ร พ นั น 
9.37  แสนคน  กำลังแบกภาระหนี้สิ้นจาก
การเล่ น พนั น ของตนเอง  ยอดประมาณ
การรวมสู ง ถึ ง   12,258  ล้ า นบาท  หรื อ
เฉลี่ยอยู่ท ี่ 13,188  บาทต่อคน
//
คนที่ เ ล่ น การพนั น ในปี   2560  ถึ ง ร้ อ ยละ
12.8  ระบุ ว่ า เคยมี ปั ญ หาจากการพนั น   แต่
ไม่เคยขอคำปรึกษาจากใคร  ขณะที่ร้อยละ  ที่จะขอคำปรึกษาจากช่องทางที่เป็นทางการ
11.2  ระบุ ว่ า เคยมี ปั ญ หา  และเลื อ กที่ จ ะ
รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561
INTRO 2 edit.indd 37
ขอคำปรึ ก ษาหรื อ ขอความช่ ว ยเหลื อ   โดย
ช่ อ งหลั ก ที่ เ ข้ า ถึ ง ยั ง คงเป็ น คนใกล้ ตั ว   อาทิ  
แฟน  คู่สมรส  เพื่อน  พี่หรือน้อง  ญาติ  พ่อ/
แม่  มีอยู่บ้างที่เลือกใช้ช่องทางสังคมออนไลน์
เช่น  เฟซบุ๊ก  หรือทวิตเตอร์  บางส่วนตั้งเป็น
กระทู้ ข อความคิ ด เห็ น ลงในเว็ บ ไซต์ ต่ า งๆ 
เช่น  พันทิป  สนุก  เป็นต้น  มีส่วนน้อยมาก
มากขึ้น  เช่นโทรไปสายด่วนหยุดพนัน  1323 
37
8/16/18 6:00:40 PM
 ทางออกจากพนัน?...
บทเรียนจากคนเลิกได้

เมื่ อ มี ค นที่ เ ดิ น เข้ า สู่ ก ารพนั น ได้   ก็ ย่ อ ม ได้ รั บ การจั ด อั บ ดั บ โดยผู้ ที่ เ ลิ ก เล่ น การพนั น
ต้ อ งมี ค นเดิ น ออกไปได้   ท่ า มกลางสถาน- ในปี   2560  พบว่ า   ความสามารถในการ
การณ์   พฤติ ก รรม  และผลกระทบจากการ ควบคุ ม ตนเองเมื่ อ ต้ อ งเผชิ ญ หน้ า กั บ การ
พนันที่ปรากฎในปี  2560  การสำรวจยังพบว่า พนัน  เป็นเหตุผลสำคัญอันดับแรกที่ทำให้เขา
มี ก ลุ่ ม ตั ว อย่างที่มีประสบการณ์เคยเล่น การ เลิกเล่นการพนัน  กล่าวคือ  พวกเขาแค่ลอง
พนันมาก่อนหน้า  แต่ได้เลิกเล่นการพนันในปี เล่ น   เล่ น เพื่ อ ความสนุ ก   เล่ น เพี ย งชั่ ว ครั้ ง
2560  ถึงร้อยละ  27.1  หรือประมาณ  10.798  ชั่วคราว  (เป็นเหตุผลที่มีน้ำหนักร้อยละ  21.1)
ล้ า นคน  น่ า สั ง เกตว่ า   กลุ่ ม เยาวชนอายุ   และเมื่อเล่นเสียเลยเลิกเล่น  (น้ำหนักร้อยละ
15 - 18  ปี  มีสัดส่วนผู้ที่เลิกเล่นการพนันในปี  18.9)  รองลงมาเป็นเรื่องของความสัมพันธ์
2560  สูงเป็นอันดับหนึ่ง  (ร้อยละ  41.3  ของ กั บ คนในครอบครั ว   คื อ   การห้ า มปราม
เยาวชนในช่ ว งอายุ เ ดี ย วกั น ที่ เ คยเล่ น การ จากพ่ อ แม่   คนในครอบครั ว   สามี / ภรรยา 
พนัน)  รองลงมาคือ  ผู้สูงวัยอายุ  60  ปีขึ้นไป  (น้ ำ หนั ก ร้ อ ยละ  14.1)  ขณะที่ ทั ศ นคติ ที่
(ร้อยละ  36.2  ของผู้สูงวัยที่เคยเล่นการพนัน) ถู ก ต้ อ งเกี่ ย วกั บ การพนั น เป็ น เหตุ ผ ลรองมา 
คนที่ เ ลิ ก เล่ น การพนั น ได้ ใ นปี   2560  กล่ า วคื อ   เห็ น ว่ า เป็ น สิ่ ง ที่ ไ ม่ ดี   จึ ง เลิ ก เล่ น 
ส่วนใหญ่จะไม่เล่นถี่  กล่าวคือ  เล่นการพนัน (น้ำหนักร้อยละ  13.9)  และเห็นว่าเสียเวลา
แบบนานๆ ที  หรือเล่นตามโอกาส  (ร้อยละ  ทำงานหรื อ ไม่ มี เ วลาเล่ น   (น้ ำ หนั ก ร้ อ ยละ 
61.0)  รองลงมาคือ  คนที่เล่นเดือน  1 - 2  ครั้ง 11.1)  ส่วนการเข้มงวดกวดขันจากเจ้าหน้าที่
(ร้อยละ  17.1)  และ  2 - 3  เดือนครั้ง  (11.1)  ตำรวจยังพอมีน้ำหนักอยู่บ้าง  (น้ำหนักร้อยละ 
ตามลำดับ  มีส่วนน้อยที่เคยเล่นพนันทุกวัน 5.7)  การไม่มีแหล่งให้เล่นการพนัน  และการ
หรือเกือบทุกวัน  (ร้อยละ  4.2) ไม่ มี เ พื่ อ นร่ ว มเล่ น พนั น ด้ ว ยก็ เ ป็ น เหตุ ผ ลที่
เมื่ อ ให้ จั ด อั น ดั บ เหตุ ผ ลสำคั ญ ที่ ท ำให้ ทำให้เลิกเล่นด้วยเช่นกัน  (น้ำหนักร้อยละ  5.4
พวกเขาหยุดเล่นการพนัน  เราอาจจะพอเห็น และ  4.6  ตามลำดับ)
แนวทางที่น่าสนใจในการลดจำนวนนักพนัน คนที่เลิกเล่นการพนันในปี  2560  เกินครึ่ง
ในอนาคต  จากการถ่ ว งน้ ำ หนั ก เหตุ ผ ลที่ ระบุว่า  ได้รับผลดีจากการเลิกเล่นการพนัน 

38 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

INTRO 2 edit.indd 38 8/16/18 6:00:40 PM

 ตั้ ง แต่   สามารถเก็ บ เงิ น ได้ ม ากขึ้ น  (ร้ อ ยละ  สถานการณ์  พฤติกรรม  และผลกระทบการ
33.9)  สามารถใช้เวลาให้เป็นประโยชน์มาก
ขึ้น  (ร้อยละ  26.8)  สุขภาพจิตดีขึ้น  สบายใจ
ขึ้ น   (ร้ อ ยละ  26.1)  ความสั ม พั น ธ์ กั บ คน
ในครอบครัวดีขน้ึ   (ร้อยละ  25.4)  สุขภาพกาย
ดีขึ้น  และมีสมาธิในการเรียนหรือการทำงาน
มากขึ้น  (ร้อยละ  13.7  และ  9.4  ตามลำดับ)
ผลดี ที่ ไ ด้ เ หล่ า นี้   อาจเป็ น สาเหตุ ส ำคั ญ
ที่ ท ำให้ ค นที่ เ ลิ ก เล่ น พนั น ในปี   2560  ถึ ง
ร้อยละ  55.3  ระบุว่า  จะไม่กลับมาเล่นการ
พนันอีก  อย่างไรก็ตาม  จากข้อมูลการศึกษา
รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561
INTRO 2 edit.indd 39
พนันประจำปี  2560  ที่ได้นำเสนอไว้ข้างต้น 
คงทำให้เราได้เห็นว่า  การพนันกำลังขยายตัว
ทั้ ง ในเชิ ง ปริ ม าณ  จำนวนผู้ เ ล่ น   และการ
รั บ รู้ ข องผู้ ค น  การพนั น จึ ง เป็ น ความเสี่ ย งที่
รายล้อมชีวิต  เป็นสภาพแวดล้อมที่อยู่ใกล้ชิด
คนไทย  สิ่งนี้คงเป็นเหตุผลที่ทำให้  คนที่เลิก
เล่นพนันได้แล้วถึงร้อยละ  41.1  ไม่ค่อยแน่ใจ
ว่ า ตนจะมี โ อกาสกลั บ มาเล่ น พนั น อี ก ครั้ ง
หรือไม่  ในอนาคต
39
8/16/18 6:00:40 PM
 Center for
gambling studies
report 2018

ชีวิตเสี่ยงพนัน
จะป้องกันเยาวชน
อย่างไร?

ภาพสะท้อนจากเด็กและเยาวชนส่วนใหญ่ชี้ว่า  แรงเสริมที่ผลักดันให้พวกเขา
เข้ า ไปเกี่ ย วข้ อ งกั บ วงจรการพนั น มาจากบุ ค คลใกล้ ชิ ด ในครอบครั ว   ญาติ  
เพื่อน  คนในชุมชน  เมื่อชีวิตประจำวันในชุมชนคุ้นเคยกับการพนัน  มีภาพ
ชินตาสำหรับการเล่นพนันที่เปิดเผย  ปลอดภัย  เป็นวัฒนธรรม  ทำให้คิดว่า
การเล่นพนันไม่ผิดกฎหมาย  กลายเป็นผู้เล่นการพนันและติดการพนันแบบ
ไม่รู้ตัว  ในขณะที่กลไกป้องกันหรือยับยั้งไม่ให้เด็กเข้าสู่วงจรการพนันมีอยู่
ค่อนข้างจำกัด  ทัศนคติเกี่ยวกับการเล่นการพนันของคนในชุมชนเป็นเรื่อง
ธรรมดา  สี่ห้าปีที่ผ่านมาการดำเนินคดีพนันในเด็กและเยาวชนมีสถิติเพิ่มขึ้น
อย่างต่อเนื่อง  ยิ่งในยุคเทคโนโลยีออนไลน์ที่ธุรกิจการพนันวางกลุ่มเป้าหมาย
ที่เด็กและเยาวชน  คำถามใหญ่ที่สังคมกำลังกังวล  จะป้องกันเยาวชนจาก
การพนันได้อย่างไร?

SEC 1 edit.indd 40 6/13/18 5:23:03 PM

SEC 1 edit.indd 41 6/13/18 5:23:06 PM
 “วัยรุ่น” 
เปลี่ยนโฉมหน้าการพนัน
ในเมืองเก่าจากสมาร์ทโฟน
ปัทมาภรณ์  สุขสมโสด
มหาวิทยาลัยราชภัฏพระนครศรีอยุธยา
บทความเรียบเรียงจากรายงาน  การศึกษาพฤติกรรมและผลกระทบการใช้สื่อออนไลน์
ต่อการเล่นพนันของเยาวชนในเขตจังหวัดพระนครศรีอยุธยา

//
ไม่มีเยาวชนกลุ่มตัวอย่างคนใดเริ่มต้นเล่นพนันเองเพราะตนอยากเล่น 
แต่ ส่ ว นใหญ่ ม าจากตั ว แบบของพ่ อ แม่   ญาติ พี่ น้ อ ง  คนใกล้ ตั ว   และ
เพื่ อ นสนิ ท   การใช้ สื่ อ ออนไลน์ จ ะทำให้ ก ารพนั น เข้ า ถึ ง ได้ ง่ า ยขึ้ น   เป็ น
สถานการณ์ที่มีแนวโน้มน่าเป็นห่วงและต้องเร่งหาทางแก้ ไขปัญหาอย่าง
จริงจัง  แต่หน้าที่ของสื่อออนไลน์ส่วนใหญ่ยังเป็นแค่การช่วยในการหา
ข้อมูลก่อนการเล่นพนัน  และทำให้รู้สึกได้เพิ่มโอกาสให้ชนะพนันมากขึ้น
เท่านั้น
//

42 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 1 edit.indd 42 6/13/18 5:23:06 PM

 การศึกษาจากสถาบันวิจัยเกี่ยวกับสุขภาพ ทั้งนี้  การพนันเป็นอีกพฤติกรรมหนึ่งของ
จิตในสหรัฐอเมริกา  (National  Institute  of  วั ย รุ่ น ที่ ก่ อ ให้ เ กิ ด ปั ญ หาและเชื่ อ มโยงไปสู่
Mental  Health)  บ่งชี้ว่า  ถ้าวัยรุ่นหมกมุ่น ปั ญ หาอื่ น ๆ โดยปรากฏในสถิ ติ ก ารกระทำ
หรื อ ติ ด การพนั น ก่ อ นที่ ส มองส่ ว นหน้ า ที่เป็นพฤติกรรมไม่เหมาะสมของเยาวชนที่มี
ที่ เ กี่ ย วข้ อ งกั บ กระบวนการคิ ด ที่ ใ ช้ เ หตุ ผ ล  สาเหตุ ม าจากการติ ด การพนั น ในรู ป แบบ
(Prefrontal  Cortex)  จะพั ฒ นาสมบู ร ณ์ ออนไลน์และรูปแบบอื่นๆ  พบว่า  ร้อยละ  61
ในช่ ว งอายุ   20  ปี ขึ้ น ไป  สมองส่ ว นหน้ า จะ มีพฤติกรรมปล้นชิงทรัพย์หรือล่อลวงเงินจาก
ไม่ พั ฒ นาอย่ า งถาวรและยั ง อาจถู ก คั ด ทิ้ ง  คนใกล้ชิด  ร้อยละ  12  มีการทำร้ายร่างกาย
(Pruning)  เพราะไม่ได้ใช้งาน  ซึ่งจะส่งผลต่อ คนใกล้ ชิ ด   ร้ อ ยละ  9  ขายทรั พ ย์ สิ น เพื่ อ ใช้
ระบบคิดและพฤติกรรมที่จะติดตัวไปตลอด หนี้การพนัน  ร้อยละ  7  ขายบริการทางเพศ 
ชีวิต  คือวัยรุ่นจะกลายเป็นผู้ใหญ่ที่ไม่อดทน ร้อยละ  6  พยายามฆ่าตัวตาย  และร้อยละ  5 
รอความสำเร็ จ   หวั ง ได้ เ งิ น มาอย่ า งง่ า ยๆ   ค้ายาเสพติดและสิ่งผิดกฎหมาย
และรวดเร็ว  ยิ่งเมื่อการพนันเป็นเกมที่ยั่ วยุ
ให้เกิดอารมณ์ความรู้สึกได้มากไม่ว่าผู้เล่นจะ
อยู่ในสถานการณ์ได้หรือเสีย  ดังนั้นเด็กและ
เยาวชนจึ ง เป็ น ช่ ว งวั ย ที่ มี ค วามเสี่ ย งสู ง มาก
ที่จะติดการพนันได้ง่ายและถอนตัวได้ยาก
ส่วนการศึกษาของมหาวิทยาลัยอัสสัมชัญ
พบว่า  วัยรุ่นไทยเกือบ  2.4  ล้านคน  กลาย
//
แอพพลิเ คชั่น และเว็บไซต์ที่ใช้ทุ กวัน 
เป็นผู้เล่นการพนันแบบไม่รู้ตัว  โดยกลุ่มอายุ ได้แก่  เฟซบุ๊ก  ใช้เพื่อตั้งสเตตัส  หา
ระหว่ า ง  12 - 17  ปี   มี พ ฤติ ก รรมเคยเล่ น ข้อมูล  ส่องเพื่อน  แขทกับเพื่อ  รอง
การพนัน  ร้อยละ  12  และกลุ่มอายุระหว่าง  ลงมาคือ  ไลน์  ใช้สำหรับการสนทนา
18 - 24  ปี   มี พ ฤติ ก รรมเคยเล่ น การพนั น  กั บ บุ ค คลต่ า ง ๆ  และกู เ กิ ล   ใช้ ห า
ร้อยละ  22  ข้อมูลทุกประเภทที่สนใจ  หากคนใด
สนใจเรื่ อ งการพนั น   กู เ กิ ล จะเป็ น
เว็บไซต์แรกที่ใช้ ในการค้นหาข้อมูล

//
รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 43

SEC 1 edit.indd 43 6/13/18 5:23:06 PM

 สมาร์ทโฟน  และพฤติกรรมการเล่นพนัน
ของเยาวชนในพื้นที่จังหวัดพระนครศรีอยุธยา
พื้นที่จังหวัดพระนครศรีอยุธยาเป็นเมือง
ที่ มี อ าณาเขตติ ด กั บ กรุ ง เทพมหานคร  และ
เป็นเขตอุตสาหกรรม  เยาวชนในเขตเทศบาล
เมืองมีทั้งคนที่มีบ้านเกิดอยู่ที่นี่และอพยพย้าย
ถิ่นฐานตามพ่อแม่ผู้ปกครองเพื่อเข้ามาทำงาน
จากหลายแห่ ง   กลุ่ ม วั ย รุ่ น ส่ ว นใหญ่ ไ ด้ รั บ
อิทธิพลของความเป็นเมืองหลวง  มีพฤติกรรม
การใช้สื่อสังคมออนไลน์มากกว่าสื่ออื่นๆ  
ข้ อ มู ล ในระดั บ พื้ น ที่ ร ะบุ ถึ ง จำนวนกลุ่ ม
นักเรียนนักศึกษา  35,506  คน  ที่มีความเสี่ยง
ในการเล่ น พนั น   งานวิ จั ย ชิ้ น นี้ ไ ด้ เ จาะลึ ก
ศึ ก ษากลุ่ ม ตั ว อย่ า งเยาวชน  400  คน  อายุ
ระหว่าง  16 - 25  ปี  และสัมภาษณ์ผู้ปกครอง
จำนวน  20  คน  จากการศึ ก ษา  พบว่ า  เยาวชนกลุ่ ม ตั ว อย่ า ง  พบว่ า  ร้ อ ยละ  91.1
เยาวชนกลุ่ ม ตั ว อย่ า งเล่ น สื่ อ ออนไลน์ เ ป็ น
ประจำทุ ก วั น ผ่ า นสมาร์ ท โฟน  และคอม-
พิ ว เตอร์ ที่ บ้ า น  แอพพลิ เ คชั่ น และเว็ บ ไซต์ ที่
ใช้ทุกวัน  ได้แก่   เฟซบุ๊ก   ใช้เพื่อตั้งสเตตัส  นิยม  ได้แก่  บิงโก  ร้อยละ  34.8  ไพ่  ร้อยละ
หาข้อมูล  ส่องเพือ่ น  แชทกับเพือ่ น  รองลงมา
คื อ   ไลน์   ใช้ ส ำหรั บ การสนทนากั บ บุ ค คล
ต่างๆ  เช่น  เพื่อน  พ่อแม่ผู้ปกครอง  คนรัก
รวมถึ ง การสร้ า งสั ม พั น ธ์ ใ หม่ ๆ  กั บ เพื่ อ น
ต่ า งเพศ  และกู เ กิ ล   เป็ น เว็ บ ไซต์ ที่ ใ ช้ ห า
ข้ อ มู ล ทุ ก ประเภทที่ ส นใจ  หากคนใดสนใจ
เรื่ อ งการพนั น เว็ บ กู เ กิ ล จะเป็ น เว็ บ แรกที่ ใ ช้
ในการค้นหาข้อมูล
44
SEC 1 edit.indd 44
//
พฤติ ก รรมในการเล่ น พนั น ของ
เยาวชนกลุม่ ตัวอย่าง  พบว่าร้อยละ 
91.1  เคยเล่ น การพนั น   และ
ร้อยละ  8.5  ไม่เคยเล่นการพนัน
//
ผลการศึกษาพฤติกรรมการเล่นพนันของ
 
เคยเล่นการพนัน  และร้อยละ  8.5  ไม่เคยเล่น
การพนันเลย 
การเล่นพนันสามอันดับแรกที่ได้รับความ
32.5  หวยใต้ ดิ น และสลากกิ น แบ่ ง รั ฐ บาล 
ร้ อ ยละ  32.2  นอกจากนั้ น จะเป็ น การเล่ น
ไฮโล  พนั น ฟุ ต บอล  ชนไก่   กั ด ปลา  และ
การต่อสู้ของสัตว์  ปั่นแปะ  ล้อต๊อก  ทายผล
เกมออนไลน์   ทายผลการแข่ ง ขั น กี ฬ าอื่ น ๆ 
และการเล่ น พนั น อื่ น ๆ  เช่ น   หวยทอง 
เรี ย งเบอร์  ทายเบอร์  พนั น มวย  พนั น แข่ ง
เรือ  เล่นหวยหุ้น  ตามลำดับ
Center  for  Gambling  Studies  Report  2018
6/13/18 5:23:06 PM
 แผนภูมิ  พฤติกรรมการเล่นพนันของเยาวชน

การพนันอื่น ๆ  6.3
การพนันงาน
บุญประเพณี  เช่น  แข่งเรือ 3.5
บิงโก 34.8
การพนันทายผลเกมออนไลน์ 8.8
ชนไก่/กัดปลา/การต่อสู้ของสัตว์ 14.5
ไฮโล/น้ำเต้าปูปลา 18.3
การพนันกีฬาอื่น ๆ  8
พนันมวย 4.3
พนันฟุตบอล 17.8
เล่นไพ่พนัน 32.5
ปั่นแปะ/ล้อต๊อก 10.8
หวยหุ้น 1.8
สลาก/หวยต่างประเทศ 3.3
หวยใต้ดิน 32.2
สลากกินแบ่งรัฐบาล 32.2

0 20 40 60 80 100 120 140 160

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 45

SEC 1 edit.indd 45 6/13/18 5:23:06 PM

 อย่ า งไรก็ ต าม  แม้ ก ลุ่ ม ตั ว อย่ า งเกื อ บครึ่ ง ส่วนผู้ชักชวนกลุ่มตัวอย่างให้เล่นการพนัน
จะเคยเห็ น โฆษณาชั ก ชวนให้ เ ล่ น การพนั น อันดับแรกคือ  เพื่อน  ถัดมาคือ  ญาติพี่น้อง 
ในสื่อออนไลน์  ไม่ว่าจะเป็นใน  อีเมล  เว็บไซต์  คนรัก  และพ่อแม่  เป็นผู้ชักชวนให้เล่นพนัน 
เฟซบุ๊ ก   ไลน์   อิ น สตาแกรม  ทวิ ต เตอร์   ตามลำดับ  สอดคล้องกับกลุ่มตัวอย่างที่เล่น
แอพพลิ เ คชั่ น เกม  และแอพพลิ เ คชั่ น ดู ห นั ง พนั น ส่ ว นใหญ่ จ ะหาแหล่ ง ข้ อ มู ล สนั บ สนุ น
ฟั ง เพลง  แต่ ไ ม่ เ กิ น ร้ อ ยละ  7  ที่ เ ห็ น โฆษณา ในการเล่นพนันจากสื่อบุคคลเป็นอันดับแรก 
แล้วตามเข้าไปเพื่อลองเล่นพนัน และใช้สื่อออนไลน์เป็นอันดับรองลงมา  โดย
กลุ่มที่เล่นพนัน  ร้อยละ  70.3  เริ่มต้นเล่น พฤติกรรมการเล่นพนันส่วนใหญ่เป็นการเล่น
การพนันเพราะเป็นคนชอบเสี่ยงโชคเป็นทุนเดิม กั บ เพื่ อ นหรื อ คนรู้ จั ก ในบริ เ วณละแวกบ้ า น
รักความสนุก  ตื่นเต้น  กล้าได้กล้าเสีย  อยาก หรือบ้าน  เพื่อน  รองลงมาคือการเล่นพนัน
เล่นเพราะต้องการต่อยอดเงินที่มีอยู่  เมื่อเห็น ผ่านเว็บไซต์  แอพพลิเคชั่น  และคนเดินโพย 
เพื่อนได้เงินก็อยากได้บ้าง  หรือเล่นเพื่อเป็นการ ผู้เล่นพนันเกินกว่าครึ่งใช้เงินลงทุนในการ
แก้เครียดจากเรื่องต่างๆ  เช่น  การเรียน  เงิน เล่ น พนั น ระหว่ า ง  50 - 500  บาทต่ อ เดื อ น 
ที่นำมาเล่นส่วนใหญ่เป็นเงินที่เหลือจากค่าขนม ร้ อ ยละ  22.5  ใช้ เ งิ น ลงทุ น ในการเล่ น พนั น 
ที่พ่อแม่ให้รายสัปดาห์หรือรายเดือน  ถ้าได้เงิน 501 - 1,000  บาทต่อเดือน  และร้อยละ  3  ใช้
จากการพนั น มาจะแบ่ ง ส่ ว นหนึ่ ง เพื่ อ การเล่ น เงินลงทุนในการเล่นพนัน  1,001  บาทขึ้นไป
พนันในครั้งต่อไป  ต่ อ เดื อ น  และกลุ่ ม ตั ว อย่ า ง  ร้ อ ยละ  24.3 
เคยเกิดปัญหาจากการเล่นพนัน

46 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 1 edit.indd 46 6/13/18 5:23:07 PM

 แผนภูมิ  ช่องทางการเล่นพนัน

เป็นเจ้ามือเอง 3.3

เล่นผ่านเว็บไซต์ 10
เล่นผ่านแอปพลิเคชั่น 8.8
เล่นกับคนเดินโพย 8

เล่นกับเพื่อน 82.8
หรือคนรู้จัก

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

การใช้สื่อออนไลน์ ในการพนัน

การใช้ สื่ อ ออนไลน์ ใ นการพนั น ของกลุ่ ม พู ด คุ ย สอบถามกั น ในเรื่ อ งการเล่ น พนั น 

ตัวอย่างสามารถสรุปได้  2  ส่วน เทคนิ ค การเล่ น พนั น   หาข้ อ มู ล สถิ ติ ก าร
ส่ ว นแรก  กลุ่ ม ตั ว อย่ า งใช้ สื่ อ ออนไลน์ แข่ ง ขั น กี ฬ าฟุ ต บอล  ราคาต่ อ รองของการ
ช่วยในการหาข้อมูลก่อนการเล่นพนัน  เช่น  พนั น ฟุ ต บอล  ตารางการแข่ ง ขั น ฟุ ต บอล 
การเข้าเว็บไซต์กูเกิลช่วยค้นหาสถานที่เล่น เพื่ อ นำมาวิ เ คราะห์ ใ นการเล่ น พนั น   เช่ น 
การพนัน  หาแหล่งเว็บไซต์ในการเล่นพนัน  แอพพลิเคชั่น  m82.pic5678.com 
ใช้เป็นแหล่งข้อมูลในการแลกเปลี่ยนความรู้

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 47

SEC 1 edit.indd 47 6/13/18 5:23:07 PM

 แผนภูมิ  การหาแหล่งข้อมูลในการสนับสนุนการเล่นพนันจากสื่อ 

80 74.3
70
60
50
40
40
30
20
10 7.5
1.3 3.3
0

ส่ ว นที่ ส อง  กลุ่ ม ตั ว อย่ า งใช้ สื่ อ ออนไลน์ คำนวณ  หรือการปรึกษาผู้รู้หรือกูรูของการ

ช่วยสนับสนุนในการเล่นพนัน  เช่น  เว็บไซต์ พนันแต่ละประเภท  ช่วยหลบและลดความ
สโบเบ็ ต   เว็ บ ไซต์ ฟี ฟ่ า ออนไลน์   เว็ บ ไซต์ เสีย่ งในการโดนตำรวจจับกุม  เนือ่ งจากตำรวจ
W88  เป็ น เว็ บ ที่ ใ ช้ ใ นการเล่ น พนั น ทายผล ไม่สามารถค้นเจอหลักฐานการเล่นพนัน 
ฟุ ต บอลออนไลน์   และเป็ น คาสิ โ นออนไลน์   กล่ า วโดยสรุ ป   แม้ เ ยาวชนกลุ่ ม ตั ว อย่ า ง
สามารถลงทะเบียนผู้ใช้และโอนเงินเข้าบัญชี ส่วนใหญ่จะเริ่มต้นเล่นการพนันด้วยตนเอง 
กลาง  เพี ย งหลั ก ร้ อ ยก็ ส ามารถเล่ น ได้ ทั น ที  แต่ จ ากการสั ม ภาษณ์ แ ละวิ เ คราะห์ บ ริ บ ท
เพียงมีสมาร์ทโฟนก็สามารถเล่นการพนันได้ แวดล้ อ มของเยาวชนที่ มี ส มาชิ ก ในบ้ า นเล่ น
ทุกประเภท  ได้ทุกที่  ทุกเวลาตามที่ต้องการ พนันหรือมีเพื่อนเล่นพนัน  และเมื่อครอบครัว
ลดต้นทุนในการเล่นพนันเพราะไม่ตอ้ งเดินทาง ของกลุ่มตัวอย่างไม่ว่าจะเป็นตัวแบบพ่อแม่ 
ไปเล่นการพนันในสถานที่จริง  นอกจากนั้น  หรือผู้ปกครอง  เห็นว่าการเล่นพนันเป็นสิ่งที่
ยังใช้เป็นเครื่องมือในการเก็บข้อมูลการเล่น สามารถทำได้  ไม่ได้กีดกันลูกไม่ให้เล่นเพราะ
พนั น   เป็ น ช่ อ งทางการสื่ อ สารออนไลน์ ที่ ตนเองและเครือญาติก็เล่นด้วย  จึงทำให้กลุ่ม
สะดวกในการติดต่อที่จะช่วยให้มีโอกาสชนะ ตัวอย่างเล่นพนันตามและไม่รู้สึกผิดเมื่อเล่น
มากขึ้ น จากการได้ เ ห็ น ข้ อ มู ล เชิ ง สถิ ติ   การ การพนัน 

48 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 1 edit.indd 48 6/13/18 5:23:07 PM

 ตั ว แบบพ่ อ แม่ เ ป็ น บุ ค คลสำคั ญ ที่ ท ำให้
เยาวชนเห็นการเล่นพนันบ่อยครั้ง  เช่น  ไพ่
เล่ น หวย  ไฮโล  ชนไก่   เป็ น ต้ น   ดั ง นั้ น จึ ง
ไม่ มี เ ยาวชนกลุ่ ม ตั ว อย่ า งคนใดเริ่ ม ต้ น เล่ น
พนั น เองเพราะตนอยากเล่ น   แต่ ส่ ว นใหญ่
มาจากตั ว แบบของพ่ อ แม่   ญาติ พี่ น้ อ ง  คน
//
หน้าที่ส่วนใหญ่ของสื่อออนไลน์ ได้รับ
ใกล้ตัว  และเพื่อนสนิท  โดยการเล่นแต่ละ การยอมรั บ แล้ ว จากเยาวชนกลุ่ ม
ครั้งถ้าได้เงินจากการพนันมาก็มักจะเก็บเงิน เป้าหมายในการช่วยหาข้อมูลก่อนเล่น
ส่วนหนึ่งไว้ต่อยอดเพื่อเล่นพนันในครั้งต่อไป  การพนัน  และช่วยหาข้อมูลสนับสนุน
และนำอี ก ส่ ว นหนึ่ ง มาใช้ จ่ า ย  กิ น   เที่ ย ว  การพนันที่ต้องการเล่น  ซึ่งส่งผลต่อ
จนหมด  บางคนแบ่ ง ให้ พ่ อ แม่   และพ่ อ แม่ การเพิ่ ม โอกาสในการชนะการพนั น 
ก็ยินดีที่จะรับเงินและไม่ได้ว่ากล่าวตักเตือน ลดต้ น ทุ น ในการเล่ น พนั น   และมี
จากกลุ่มตัวอย่าง  ร้อยละ  10  ที่เล่นการ ความเสี่ยงในการถูกจับน้อยลง
พนันผ่านเว็บไซต์  และร้อยละ  8.8  เล่นการ
พนันผ่านแอพพลิเคชั่น  เช่น  เว็บไซต์  W88  //
และสโบเบ็ต  ถึงจะมีจำนวนไม่มากเมื่อเทียบ
กับการเล่นพนันในหมู่เพื่อนฝูงคนรู้จัก  แต่ก็
เป็นสัดส่วนที่สามารถสะท้อนได้ถึงการพนันที่ ต่ อ การเพิ่ ม โอกาสในการชนะการพนั น   ลด
เข้าถึงได้ง่ายขึ้น  เป็นสถานการณ์ที่มีแนวโน้ม ต้นทุนในการเล่นพนัน  และมีความเสี่ยงใน
น่ า เป็ น ห่ ว งและต้ อ งเร่ ง หาทางแก้ ไ ขปั ญ หา การถู ก จั บ น้ อ ยลง  เด็ ก และเยาวชนซึ่ ง เป็ น
อย่างจริงจัง  เพราะปัจจุบันหน้าที่ส่วนใหญ่ ช่ ว งวั ย ที่ มี ค วามเสี่ ย งสู ง ที่ จ ะติ ด การพนั น
ของสื่ อ ออนไลน์ ไ ด้ รั บ การยอมรั บ แล้ ว จาก ได้ ง่ า ยและถอนตั ว ได้ ย ากจึ ง มี แ นวโน้ ม จะ
เยาวชนกลุ่ ม เป้ า หมายในการช่ ว ยหาข้ อ มู ล ถู ก ชั ก ชวนโดยผู้ ที่ ใ กล้ ชิ ด   เช่ น   เพื่ อ นสนิ ท
ก่ อ น เ ล่ น ก า ร พ นั น   แ ล ะ ช่ ว ย ห า ข้ อ มู ล หรือครอบครัวให้เล่นพนันสูงขึ้นตามไปด้วย
สนั บ สนุ น การพนั น ที่ ต้ อ งการเล่ น   ซึ่ ง ส่ ง ผล

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 49

SEC 1 edit.indd 49 6/13/18 5:23:07 PM

 ทัศนะของผู้ปกครอง

การใช้สื่อออนไลน์ของเยาวชนทำให้เกิด เมื่ อ สั ง คมปั จ จุ บั น เยาวชนมี ส มาร์ ท โฟน 

การเล่ น พนั น มากขึ้ น เพราะเข้ า ถึ ง ได้ ทุ ก ที่ สามารถเข้าถึงสื่อออนไลน์ได้ง่ายและตลอด
ทุกเวลา  เป็นสื่อเปิดกว้าง  ใครๆ ก็สามารถ เวลา  ยากต่ อ การตรวจสอบควบคุ ม ของ
เล่ น ได้   การสร้ า งเพจสร้ า งเว็ บ ก็ ท ำได้ ง่ า ย ผู้ใหญ่  และเยาวชนที่ต้องการหาเงินได้ง่ายๆ 
โดยไม่ เ สี ย   เงิ น ทำให้ เ กิ ด การพนั น ได้ ง่ า ย  รวดเร็ว  และมักชอบเสี่ยงดวง  ไม่ชอบการ
เช่น  เล่นหวย  เล่นเกม  การเล่นแชร์ออนไลน์  ทำงานหนั ก   ได้ เ งิ น เยอะ  จึ ง ไม่ แ ปลกที่ จ ะ
การพนันฟุตบอลออนไลน์  โดยสิ่งยั่วยุอาจจะ เริ่ ม ต้ น เล่ น การพนั น โดยการโหลดเกม
เป็นข้อความหรือโฆษณาที่น่าชวนเชื่อ  อาทิ  มาเล่ น   หลั ง จากนั้ น จึ ง เล่ น อย่ า งอื่ น ต่ อ ไป
เสี่ ย งโชคได้ เ งิ น ล้ า นมาอย่ า งง่ า ยดาย  หรื อ ได้ง่าย  พอได้ครั้งหนึ่งแล้วก็อยากได้มากขึ้นๆ
มีแต่ได้กับได้  ซึ่งการโฆษณาแบบนี้เป็นสิ่งที่ เรื่อยไปโดยไม่ได้คำนึงถึงผลเสียที่จะเกิดขึ้น
ทำให้คนเข้าถึงง่ายและอยากจะลองเล่น ตามมา

50 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 1 edit.indd 50 6/13/18 5:23:08 PM

 รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 51

SEC 1 edit.indd 51 6/13/18 5:23:08 PM

 เด็กไทยกับการเล่นพนัน 
ปัจจัยเสริมแรง
และผลกระทบ
นายธน  หาพิพัฒน์ 
ศูนย์วิจัยเพื่อการพัฒนาสังคมและธุรกิจ
บทความเรียบเรียงจากรายงาน  การสำรวจทัศนคติ  พฤติกรรม 
และผลกระทบจากการเล่นพนันในกลุ่มนักเรียนมัธยมศึกษาตอนต้น

//
ร้อยละ  74.1 เด็กที่เคยเล่นพนัน  เล่นพนันมากกว่า  1  ประเภท 
ร้อยละ  91.8 มีคนในครอบครัวเล่นพนันอย่างใดอย่างหนึ่ง 
ร้อยละ  72.1 เคยพบเห็นหรือได้ยนิ โฆษณาเชิญชวนผ่านทางอินเทอร์เน็ต
ให้เล่นพนัน
ร้อยละ  42.0 ของเด็กที่เล่นพนันในรอบ  1  เดือน  ได้รับผลกระทบจาก
การเล่นพนัน 
เหล่านี้คือวงจรการพนันของเด็กไทย 
//
52 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 1 edit.indd 52 6/13/18 5:23:08 PM

 โครงการสำรวจทัศนคติ  พฤติกรรม  และ
ผลกระทบจากการเล่นพนันในกลุ่มนักเรียน
มั ธ ยมศึ ก ษาตอนต้ น   เป็ น การศึ ก ษาเพื่ อ
สะท้อนภาพสถานการณ์ปัญหาการเล่นพนัน
ในกลุ่ ม เด็ ก ที่ มี อ ายุ ต่ ำ กว่ า   15  ปี   จาก
กลุ่ ม เป้ า หมายนั ก เรี ย นมั ธ ยมศึ ก ษาตอนต้ น
ใน  4  สังกัดหลัก  ประกอบด้วย  1)  โรงเรียน
สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้น
พื้นฐาน  (สพฐ.)  2)  โรงเรียนสังกัดสำนักงาน
คณะกรรมการส่งเสริมการศึกษาเอกชน  (สช.)
3)  โรงเรียนสังกัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
(สถ.)  และ  4)  โรงเรียนสังกัดพื้นที่ปกครอง
พิเศษ  คือกรุงเทพมหานคร  และเมืองพัทยา
ใช้ เ ทคนิ ค การสุ่ ม ตั ว อย่ า งแบบชั้ น ภู มิ ห ลาย
ชั้ น   กำหนดสั ด ส่ ว นอ้ า งอิ ง ตามสั ง กั ด การ
ศึ ก ษาและระดั บ ชั้ น   รวมจำนวน  3,470 
ตั ว อย่ า ง  ดำเนิ น การสำรวจในช่ ว งระหว่ า ง
วันที่  19  มกราคม  ถึง  19  กุมภาพันธ์  2561 
เพื่อทำความเข้าใจสถานการณ์ปัญหา  ปัจจัย
ที่มีส่วนในการเสริมแรง  รวมถึงผลกระทบที่
ได้รับจากการเข้าสู่วงจรการพนันของเด็กไทย

เด็กเกินครึ่งมีประสบการณ์เล่นพนัน
ไม่น้อยกว่า  3  ประเภท

ปั จ จุ บั น การพนั น ได้ แ พร่ ร ะบาดไปสู่ ก ลุ่ ม

เด็กในระดับที่น่ากังวล  โดยตัวอย่างนักเรียน
มัธยมต้นที่สำรวจ  เกินครึ่งคือร้อยละ  51.8  //
มีประสบการณ์เล่นเสี่ยงโชค  เสี่ยงดวง  พนัน อายุ ที่ เ ริ่ ม เล่ น พนั น ครั้ ง แรกของ
โดยใช้ เ งิ น เดิ ม พั น   และเป็ น ที่ น่ า สั ง เกตว่ า  ตัวอย่างที่สำรวจ  เฉลี่ยที่  11  ปี  ต่ำ
กลุ่ ม ที่ ไ ด้ ล องเล่ น ส่ ว นใหญ่ จ ะไม่ ห ยุ ด ที่ ก าร สุดที่พบคือ  6  ปี  เท่ากันทั้งเพศชาย
พนั น ประเภทใดประเภทหนึ่ ง   แต่ จ ะขยาย และเพศหญิง  ส่วนประเภทการพนัน
การเล่นไปสู่การพนันประเภทอื่น  ดังที่พบว่า ที่ เ ล่ น ครั้ ง แรก  3  อั น ดั บ แรกได้ แ ก่  
เด็ ก ที่ เ คยเล่ น พนั น   ร้ อ ยละ  74.1  เล่ น พนั น ไพ่  น้ำเต้าปูปลา  และบิงโก
มากกว่า  1  ประเภท  เฉลี่ยอยู่ที่  3  ประเภท 
สูงสุดพบว่าเล่นพนันมากถึง  9  ประเภท  โดย //
การพนันที่พบว่าแพร่หลายที่สุด  3  อันดับแรก
คือ  น้ำเต้าปูปลา  ร้อยละ  33.7  ไพ่  ร้อยละ
28.1  และบิงโก  ร้อยละ  26.2

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 53

SEC 1 edit.indd 53 6/13/18 5:23:09 PM

 ตาราง  แสดงร้ อ ยละของตั ว อย่ า ง  ที่ ร ะบุ ป ระสบการณ์ เ ล่ น
เสี่ยงโชค  เสี่ยงดวง  พนัน  โดยใช้เงินเดิมพัน  จำแนกตามระดับ
ชั้น  เกรดเฉลี่ย  และเงินรายวันที่ผู้ปกครองให้ไปโรงเรียน 

คุณลักษณะ ประสบการณ์เล่นเสี่ยงโชค
ลำดับ
ระดับชั้น เคยเล่น ไม่เคยเล่น

1 ม.1  (n  =  1,192)   44.4    55.6

2 ม.2  (n  =  1,154)   52.1    47.9
3 ม.3  (n  =  1,124)   59.3    40.7

เกรดเฉลี่ย  (เทอมล่าสุด) เคยเล่น ไม่เคยเล่น

1 ไม่เกิน  2.50  (n  =  840)   58.2    41.8

2 2.51  ถึง  3.00  (n  =  849)   54.1    45.9
3 มากกว่า  3.00  (n  =  1,749)   47.7    52.3
เงินรายวันที่ผู้ปกครองให้ไปโรงเรียน เคยเล่น ไม่เคยเล่น

1 ไม่เกิน  50  บาท  (n  =  461)   46.0    54.0

2 51 -  100  บาท  (n  =  2,395)   51.9    48.1
3 มากกว่า  100  บาท  (n  =  601)   55.7    44.3
เริ่มเล่นพนันครั้งแรก  11  ปี  ต่ำสุด  6  ปี

54 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 1 edit.indd 54 6/13/18 5:23:09 PM

 ระดับชั้น  ผลการเรียน  และจำนวนเงินที่ได้รายวัน
มีความสัมพันธ์กับประสบการณ์เล่นพนัน

เมื่ อ พิ จ ารณาระดั บ ชั้ น   ผลการเรี ย น  ที่น่าสนใจอีกประการคือ  กลุ่มที่ได้รับเงิน

และเงิ น ที่ ไ ด้ รั บ เพื่ อ ใช้ จ่ า ยประจำวั น   กั บ ใช้จ่ายประจำวันไม่เกิน  50  บาทมีสัดส่วนผู้ที่
ประสบการณ์เล่นเสี่ยงโชค  เสี่ยงดวง  พนัน  เคยเล่นเกมเสี่ยงโชค  เสี่ยงดวง  พนัน  โดย
โดยใช้เงินเดิมพัน  พบแนวโน้มที่น่าสนใจว่า  ใช้ เ งิ น เดิ ม พั น   น้ อ ยที่ สุ ด   คื อ ร้ อ ยละ  46.0 
ตั ว อย่ า งที่ เ รี ย นในระดั บ ที่ สู ง กว่ า มี แ นวโน้ ม ตั ว เลขดั ง กล่ า วเพิ่ ม ขึ้ น เป็ น ร้ อ ยละ  51.9 
จะมีประสบการณ์ดังกล่าวมากกว่าผู้ที่เรียน ในกลุ่ ม ที่ไ ด้ รั บ เงิ น ใช้ จ่ า ยประจำวั น ระหว่า ง 
ในระดับต่ำกว่า  โดยตัวอย่างที่เรียนระดับ ม.1 51 - 100  บาท  และร้ อ ยละ  55.7  ในกลุ่ ม ที่
ร้อยละ  44.4  เคยมีประสบการณ์เล่นเกมเสี่ยง ได้รับเงินใช้จ่ายประจำวันมากกว่า  100  บาท 
โชค  เสี่ ย งดวง  พนั น   โดยใช้ เ งิ น เดิ ม พั น  จุดเริ่มต้นของการเข้าสู่วงจรพนัน  พบว่า 
ตัวเลขดังกล่าวเพิ่มขึ้นเป็นร้อยละ  52.1  ใน อายุ ที่ เ ริ่ ม เล่ น พนั น ครั้ ง แรกของตั ว อย่ า งที่
กลุ่มที่เรียนระดับ  ม.2  และเพิ่มขึ้นเป็นร้อยละ สำรวจ  เฉลี่ ย ที่   11  ปี   ต่ ำ สุ ด ที่ พ บคื อ  6  ปี  
59.3  ในกลุ่มที่เรียนระดับ  ม.3  เมื่อจำแนกข้อมูลตามเพศ  พบว่าทั้งเพศชาย
ข้อสังเกตอีกประการคือ  เด็กทุกกลุ่มไม่ว่า และเพศหญิ ง ที่ เ คยมี ป ระสบการณ์   เริ่ ม ต้ น
จะมีผลการเรียนระดับใด  ต่างเคยมีประสบ เล่ น ครั้ ง แรกที่ อ ายุ เ ฉลี่ ย   11  ปี   อายุ ต่ ำ สุ ด
การณ์ เ ล่ น เกมเสี่ ย งโชค  เสี่ ย งดวง  พนั น  ที่เล่นครั้งแรกอยู่ที่  6  ปีเท่ากัน  ส่วนประเภท
โดยใช้ เ งิ น เดิ ม พั น   ในสั ด ส่ ว นค่ อ นข้ า งสู ง  การพนันที่เล่นเป็นครั้งแรก  เรียงตามลำดับ 
อย่างไรก็ตาม  ดูเหมือนว่ากลุ่มที่ได้เกรดเฉลี่ย คื อ   ไพ่   น้ ำ เต้ า ปู ป ลา  และบิ ง โก  คิ ด เป็ น
ต่ำกว่ามีแนวโน้มเล่นเกมเสี่ยงโชค  เสี่ยงดวง ร้ อ ยละ  30.4,  29.6  และ  19.4  ตามลำดั บ 
พนัน  โดยใช้เงินเดิมพัน  มากกว่ากลุ่มที่ได้ อย่ า งไรก็ ต ามพบว่ า ตั ว อย่ า งเพศชายที่ เ ล่ น
เกรดเฉลี่ ย สู ง กว่ า   ทั้ ง นี้ ตั ว อย่ า งที่ ไ ด้ เ กรด พนั น   เริ่ ม เล่ น ครั้ ง แรกจากไพ่ ม ากที่ สุ ด 
เฉลี่ ย ไม่ เ กิ น   2.50  ร้ อ ยละ  58.2  เคยมี ร้อยละ  34.2  ส่วนเพศหญิงเริ่มเล่นครั้งแรก
ประสบการณ์ เ ล่ น เกมเสี่ ย งโชค  เสี่ ย งดวง  จากน้ำเต้าปูปลามากที่สุด  ร้อยละ  34.8
พนั น   โดยใช้ เ งิ น เดิ ม พั น   ตั ว เลขดั ง กล่ า ว  
ลดลงเหลื อ ร้ อ ยละ  54.1  ในกลุ่ ม ที่ ไ ด้ เ กรด
เฉลี่ยระหว่าง  2.51  ถึง  3.00  และลดลงเหลือ
ร้ อ ยละ  47.7  ในกลุ่ ม ที่ ไ ด้ เ กรดเฉลี่ ย สู ง กว่ า 
3.00 

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 55

SEC 1 edit.indd 55 6/13/18 5:23:09 PM

 1  เดือน  เด็กมัธยมต้น
เล่นพนันกว่า  3  แสนคน

การสำรวจสถานการณ์การเล่นเกมเสี่ยง กลุ่มที่เล่นเกมเสี่ยงโชค  เสี่ยงดวง  พนัน 

โชค  เสี่ยงดวง  พนัน  โดยใช้เงินเดิมพัน  ใน
รอบ  1  เดือนที่ผ่านมาของนักเรียนมัธยมต้น
ใน  4  สังกัดหลัก  คือ  สพฐ.  สช.  สถ.  และ
พื้ น ที่ ป กครองพิเศษ  (กรุงเทพมหานครและ
พั ท ยา)  เน้ น เฉพาะการเล่ น กั บ ผู้ อื่ น   (ไม่ ใ ช่
ครอบครัว  ญาติ  เพื่อน)  หรือกลุ่มที่ทำธุรกิจ
พนัน  พบว่า
นั ก เรี ย นมั ธ ยมต้ น ร้ อ ยละ  15.3  หรื อ
ประมาณ  346,284  คนที่ เ ล่ น เกมเสี่ ย งโชค
เสี่ยงดวง  พนัน  โดยใช้เงินเดิมพัน  แบ่งเป็น
นั ก เรี ย นชายจำนวน  1.906  แสนคน  และ
นักเรียนหญิงจำนวน  1.556  แสนคน  คือ  4.770  และ  4.389  หมื่นคน
โดยใช้ เ งิ น เดิ ม พั น   ดั ง กล่ า ว  เป็ น นั ก เรี ย น
ระดับ ม.1  จำนวน  1.101  แสนคน  ระดับ ม.2
จำนวน  1.034  แสนคน  ส่ ว นระดั บ  ม.3  มี
สูงกว่าค่อนข้างชัดเจน  คือ  1.327  แสนคน
เมื่ อ แยกตามภู มิ ภ าค  พบว่ า ภาคเหนื อ มี
นักเรียนมัธยมต้นเล่นเกมเสี่ยงโชค  เสี่ยงดวง
พนั น   โดยใช้ เ งิ น เดิ ม พั น มากที่ สุ ด   9.825 
หมื่ น คน  รองลงมาคื อ ภาคกลาง  จำนวน 
8.521  หมื่ น คน  และกรุ ง เทพฯ  ปริ ม ณฑล 
จำนวน  7.121  หมื่นคน  ส่วนภาคตะวันออก
เฉียงเหนือ  และภาคใต้มีจำนวนใกล้เคียงกัน

การพนันยอดนิยม
น้ำเต้าปูปลา  บิงโก  และไพ่

ประเภทการพนั น ที่ แ พร่ ห ลายในกลุ่ ม หากพิ จ ารณาด้ า นวงเงิ น ที่ เ ล่ น พนั น   พบ

นั ก เรี ย นมั ธ ยมต้ น   แตกต่ า งจากประชาชน ว่าการพนันที่มีการเล่นด้วยวงเงินเฉลี่ยต่อครั้ง
ทั่ ว ไปที่ พ บว่ า นิ ย มเล่ น พนั น สลากกิ น แบ่ ง มากที่ สุ ด   3  อั น ดั บ แรก  คื อ พนั น ออนไลน์  
รัฐบาล  และหวยใต้ดิน  โดยในกลุ่มนักเรียน วงเงินเล่นพนันเฉลี่ยต่อครั้งคือ  189.05  บาท 
มัธยมต้นการพนันที่แพร่หลายมากที่สุดอันดับ รองลงมาคื อ พนั น ทายบอลฟุ ต บอล  วงเงิ น
แรกคื อ   น้ ำ เต้ า ปู ป ลา  ซึ่ ง เล่ น อยู่ ป ระมาณ  เล่นพนันเฉลี่ยต่อครั้งคือ  171.98  บาท  และ
1.536  แสนคน  รองลงมาคื อ บิ ง โก  1.276  พนันทายผลกีฬาอื่นๆ  วงเงินเล่นพนันเฉลี่ย
แสนคน  และไพ่   1.260  แสนคน  ส่ ว น ต่อครั้งคือ  165.85  บาท
ประเภทอื่นมีจำนวนผู้เล่นต่ำกว่า  3  ประเภท
แรกค่อนข้างชัดเจน

56 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 1 edit.indd 56 6/13/18 5:23:09 PM

 แผนภาพ  แสดงผลประมาณการจำนวนนักเรียนมัธยมที่เล่นพนัน
ประเภทต่างๆ  ความถี ่ และวงเงินเฉลี่ยที่เล่นต่อครั้ง

อื่น ๆ  อาทิ  สนุ๊กเกอร์ 6,715 เฉลี่ย  3  ครั้ง/เดือน  เฉลี่ย  149.00 บาท/ครั้ง

พนันออนไลน์ 28,223 เฉลี่ย  4  ครั้ง/เดือน  เฉลี่ย  189.05 บาท/ครั้ง

พนันกีฬาอื่นๆ  32,213 เฉลี่ย  3  ครั้ง/เดือน  เฉลี่ย  165.85 บาท/ครั้ง

หวยใต้ดิน 32,574 เฉลี่ย  2  ครั้ง/เดือน  เฉลี่ย  119.80 บาท/ครั้ง

พนันบอล 55,444 เฉลี่ย  3  ครั้ง/เดือน  เฉลี่ย  171.89 บาท/ครั้ง

ลอตเตอรี่ 68,724 เฉลี่ย  1  ครั้ง/เดือน  เฉลี่ย  113.98 บาท/ครั้ง

ไฮโล 82,131 เฉลี่ย  3  ครั้ง/เดือน  เฉลี่ย  158.54 บาท/ครั้ง

ไพ่ 126,092 เฉลี่ย  3  ครั้ง/เดือน  เฉลี่ย  144.50 บาท/ครั้ง

บิงโก 127,649 เฉลี่ย  4  ครั้ง/เดือน  เฉลี่ย  99.00 บาท/ครั้ง

น้ำเต้าปูปลา 153,686 เฉลี่ย  3  ครั้ง/เดือน  เฉลี่ย  102.50 บาท/ครั้ง

หน่วย  :  คน

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 57

SEC 1 edit.indd 57 6/13/18 5:23:09 PM

 สังคมไทยกับปัจจัยเสริมแรงให้เด็ก
เข้าสู่วงจรการเล่นพนัน

หากมองถึงปัจจัยที่มีส่วนในการเสริมแรง 72.1  เคยพบเห็ น หรื อ ได้ ยิ น การโฆษณา

ให้ เ ด็ ก เข้ า สู่ ว งจรพนั น   คงต้ อ งเริ่ ม ต้ น จาก เชิ ญ ชวนให้ เ ล่ น พนั น ในรู ป แบบต่ า งๆ เป็ น ที่
สภาพแวดล้อมใกล้ตัว  ซึ่งผลการสำรวจพบว่า น่ า สั ง เกตว่ า   ช่ อ งทางสำคั ญ ที่ พ บเห็ น การ
ตัวอย่างสูงถึงร้อยละ  91.8  มีคนรู้จักเล่นพนัน โฆษณาเชิญชวนให้เล่นพนันล้วนสื่อสารผ่าน
อย่ า งใดอย่ า งหนึ่ ง   โดยที่ พ บมากที่ สุ ด คื อ  ทางอินเทอร์เน็ตทั้งสิ้น  ไม่ว่าจะเป็นเว็บไซต์
คนในครอบครัว  (พ่อ  แม่  พี่  น้อง)  ร้อยละ  ต่ า งๆ ร้ อ ยละ  77.0  เฟซบุ๊ ก   ร้ อ ยละ  67.9 
86.2  รองลงมาคือ  คนรู้จักในชุมชน/ละแวก และไลน์   ร้ อ ยละ  24.6  ที่ ส ำคั ญ คื อ กลุ่ ม ที่
ที่พักอาศัย  ร้อยละ  53.2  และญาติ  ร้อยละ เคยพบเห็ น โฆษณาเชิ ญ ชวนเหล่ า นี้ จ ำนวน
51.8  ไม่น้อยคือ  ร้อยละ  14.6  ระบุว่า  เคยตามไป
นอกจากการพบเห็ น การเล่ น พนั น ของ เล่นพนันในช่องทางที่เชิญชวน  โดยส่วนใหญ่
บุ ค คลรอบข้ า งแล้ ว   ยั ง พบว่ า ตั ว อย่ า งกลุ่ ม คือร้อยละ  66.7  ให้ความเห็นว่าสามารถเข้าถึง
ดังกล่าว  ร้อยละ  66.9  เคยมีผู้ใหญ่ให้เลือก และเล่นพนันในช่องทางนั้นๆ ได้โดยง่าย
เลขลอตเตอรี่   หรื อ บอกเลขหวยใต้ ดิ น    ในทางตรงข้ามกลไกในการป้องกันหรือ
ขณะที่ ร้ อ ยละ  21.2  เคยมีผู้ใหญ่ใช้ให้ไ ปซื้ อ ยับยั้งไม่ให้เด็กเข้าสู่วงจรพนันมีอยู่ค่อนข้าง
ลอตเตอรี่   หรื อ หวยใต้ ดิ น   ซึ่ ง พฤติ ก รรม จำกัด  โดยพบว่าตัวอย่างที่เคยเล่นเกมเสี่ยง
ดั ง กล่ า วเป็ น เสมื อ นการส่ ง เสริ ม ให้ เ ด็ ก ได้ มี โชค  เสี่ ย งดวง  พนั น   โดยใช้ เ งิ น เดิ ม พั น 
โอกาสใกล้ ชิ ด กั บ การพนั น มากขึ้ น กว่ า การ มี เ พี ย งร้ อ ยละ  18.7  เท่ า นั้ น ที่ ร ะบุ ว่ า เคยถู ก
รั บ รู้ โ ดยการพบเห็ น   ที่ น่ า กั ง วลคื อ   ความ ทำโทษจากการเล่ น พนั น   ซึ่ ง ส่ ว นใหญ่ เ ป็ น
รู้ สึ ก เมื่ อ เห็นคนใกล้ชิ ดเล่ นพนัน   ซึ่งผลการ มาตรการที่ ไ ม่ เ ข้ ม ข้ น   คื อ ถู ก ตำหนิ   ดุ ด่ า 
สำรวจพบว่า  ตัวอย่างร้อยละ  29.1  ระบุว่า  ส่วนกลุ่มที่ถูกลงโทษด้วยมาตรการที่ค่อนข้าง
เคยรู้สึกอยากเล่นพนันเมื่อเห็นผู้ใหญ่ที่บ้าน เข้ ม ข้ น   เช่ น   ถู ก คาดโทษ/ทั ณ ฑ์ บ น  และ
เล่นพนัน ถูกตำรวจจับ  มีไม่มากนัก  เพียงร้อยละ  6.3 
ความสำเร็ จ ของกลุ่ ม ธุ ร กิ จ พนั น ในการ และ  3.6  ตามลำดับ  ประเด็นที่น่าสนใจคือ
เข้ า ถึ ง กลุ่ ม เป้ า หมายวั ย เด็ ก   เป็ น อี ก ปั จ จั ย กลุ่มที่ระบุว่าไม่เคยถูกลงโทษ  ซึ่งกลุ่มนี้เกิน
เสริมแรงที่ทำให้เด็กสามารถเข้าถึงวงจรพนัน ครึ่งคือร้อยละ  59.7  ระบุว่าเล่นพนันแต่ไม่เคย
ได้ง่าย  ดังข้อเท็จจริงที่ว่าปัจจุบันเด็กสามารถ ถูกจับได้  อย่างไรก็ตาม  กลุ่มที่เหลือร้อยละ 
เข้าถึงข้อมูล  ข่าวสาร  และช่องทางเล่นพนัน 40.3  ระบุว่าถูกจับได้แต่ไม่มีใครว่าหรือลงโทษ
ได้ อ ย่ า งสะดวก  โดยตั ว อย่ า งสู ง ถึ ง ร้ อ ยละ  อะไร

58 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 1 edit.indd 58 6/13/18 5:23:09 PM

 รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 59

SEC 1 edit.indd 59 6/13/18 5:23:13 PM

 นักเรียนเกือบครึ่ง  ถูกโกง
เครียด  เสียการเรียน

นั ก เรี ย นมั ธ ยมต้ น ที่ เ ล่ น เกมเสี่ ย งโชค  เงิ น คนอื่ น /ติ ด หนี้   หรื อ ต้ อ งโกหกพ่ อ แม่
เสี่ยงดวง  พนัน  โดยใช้เงินเดิมพัน  ในรอบ  ผู้ ป กครองเพื่ อ ขอเงิ น เพิ่ ม เอามาเล่ น หรื อ ใช้
1  เดื อ นที่ ผ่ า นมา  มี สู ง ถึ ง ร้ อ ยละ  42.0  หนี้พนัน  เป็นต้น  ประเด็นที่น่าพิจารณาคือ 
ที่ ไ ด้ รั บ ผลกระทบจากการเล่ น พนั น   โดย นั ก เรี ย นมั ธ ยมต้ น กลุ่ ม ดั ง กล่ า วเกิ น ครึ่ ง   มี
ผลกระทบที่ เ กิ ด ขึ้ น มี ค่ อ นข้ า งหลากหลาย  ประสบการณ์ เ กี่ ย วข้ อ งกั บ การดื่ ม เครื่ อ งดื่ ม
แต่ ที่ พ บมากที่ สุ ด   3  อั น ดั บ แรกคื อ   ถู ก โกง  แอลกอฮอล์ แ ละสู บ บุ ห รี่   โดยร้ อ ยละ  46.5 
ร้ อ ยละ  35.4  รองลงมาคื อ   มี ค วามเครี ย ด  เป็ น กลุ่ ม ที่ เ คยมี ป ระสบการณ์ ดื่ ม เครื่ อ งดื่ ม
ร้อยละ  32.6  และเสียการเรียน  ร้อยละ  28.6 แอลกอฮอล์  ขณะที่ร้อยละ  19.8  มีประสบ-
ส่ ว นผลกระทบอื่ น ๆ ที่ น่ า พิ จ ารณาคื อ   การ การณ์ในการสูบบุหรี่
ทะเลาะวิวาทกับผู้ที่เล่นพนันด้วยกัน  ต้องยืม

60 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 1 edit.indd 60 6/13/18 5:23:13 PM

 ข้อเสนอแนะ

1.  เอกชน  ชุ ม ชน  สถานศึ ก ษา  ฯลฯ 

ในพื้ น ที่   ควรดำเนิ น กิ จ กรรม อย่ า งน้ อ ย 
2  ประการ  คื อ   ประการแรก  สนั บ สนุ น
กิจกรรมที่สร้างสรรค์ในช่วงเวลาว่างของเด็ก
และเยาวชน  ทั้ ง หลั ง เลิ ก เรี ย นและวั น หยุ ด  //
ทั้ ง ในพื้ น ที่ ส่ ว นกลางและระดั บ ชุ ม ชน  เพื่ อ สนั บ สนุ น ให้ มี ก ารจั ด ตั้ ง กองทุ น เพื่ อ
ลดทอนโอกาสการเข้ า ไปเกี่ ย วข้ อ งกั บ การ ป้ อ งกั น   แก้ ไ ขปั ญ หาการเล่ น พนั น
พนั น ให้ น้ อ ยลง  ประการที่ ส อง  กิ จ กรรม รู ป แบบต่ า ง ๆ  โดยการเก็ บ ภาษี จ าก
อบรมให้ ค วามรู้   สร้ า งจิ ต สำนึ ก กั บ พ่ อ แม่   ภาครัฐหรือภาคธุรกิจทีด่ ำเนินกิจกรรม
ผู้ ป กครอง  หรื อ ผู้ ใ หญ่ ใ นชุ ม ชนถึ ง แนวทาง หรื อ ธุ ร กิ จ ที่ มี ลั ก ษณะการเสี่ ย งโชค
ในการสอดส่องดูเด็กและเยาวชน  เสี่ยงดวง  การออกสลากทุกประเภท
2.  ทบทวน  แก้ ไ ขกฎหมายที่ เ กี่ ย วข้ อ ง
กั บ ปั ญ หาด้ า นการพนั น   ตลอดจนเกมหรื อ //
กิจกรรมที่มีลักษณะพนัน  ทั้งที่ใช้เงินจริงและ
ไม่ใช้เงินจริง  อย่างเป็นระบบ  เพื่อปรับปรุง
ให้มีความทันสมัย  สอดคล้องกับสถานการณ์ 3.  สนั บ สนุ น ให้ มี ก ารจั ด ตั้ ง กองทุ น เพื่ อ
จริง  อาทิ  การโฆษณา  ประชาสัมพันธ์  ให้ ป้ อ งกั น   แก้ ไ ขปั ญ หาการเล่ น พนั น รู ป แบบ
ข้ อ มู ล อั น เป็ น การส่ ง เสริ ม การเล่ น พนั น ใน ต่ า งๆ   โดยการเก็ บ ภาษี จ ากภาครั ฐ   หรื อ
รู ป แบบต่ า งๆ  กฎหมายที่ เ กี่ ย วข้ อ งกั บ ภาคธุ ร กิ จ ที่ ด ำเนิ น กิ จ กรรม  หรื อ ธุ ร กิ จ ที่ มี
คอมพิ ว เตอร์   อิ น เทอร์ เ น็ ต   หรื อ กฎหมาย ลั ก ษณะการเสี่ ย งโชค  เสี่ ย งดวง  การออก
ที่ เ กี่ ย วข้ อ งกั บ การนำเสนอข้ อ เท็ จ จริ ง ทาง สลากทุ ก ประเภท  เช่ น   สำนั ก งานสลาก
สถิติถึงโอกาสของการชนะรางวัลตามความ กินแบ่งรัฐบาล  มาใช้เป็นทุนในการป้องกัน 
เป็นจริง  กรณีผู้ประกอบการทำธุรกิจ  หรือ ปราบปรามและเยียวยาปัญหาด้านการพนัน
กิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับการชิงโชค  ชิงรางวัล  ในลักษณะเดียวกับสำนักงานกองทุนสนับสนุน
รูปแบบต่างๆ  เป็นต้น การสร้างเสริมสุขภาพ  (สสส.)

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 61

SEC 1 edit.indd 61 6/13/18 5:23:14 PM

 ธุรกิจการพนัน
ข้ามพรมแดนในมุมมอง
เด็กชายแดนไทย – กัมพูชา
อุบล  สวัสดิ์ผล 
ศูนย์บริการวิชาการด้านเด็กและเยาวชน  มหาวิทยาลัยราชภัฏศรีสะเกษ
บทความเรียบเรียงจากรายงาน  การพนันในมุมมองของเด็กในบริเวณพื้นที่ชายแดนไทย  - กัมพูชา

//
เด็กเกือบครึ่งคิดว่า  การพนันในคาสิโน  ตู้สล็อต  บาคาร่า  การเล่นพนัน
บั้งไฟในสนามชายแดนไทย - กัมพูชา  คนเล่นพนันกันได้อย่างเปิดเผย 
ไม่ต้องกลัวเจ้าหน้าที่ด้านกฎหมาย  เพราะได้รับการคุ้มครองจากเจ้าของ
บ่อนพนัน  ทำให้รู้สึกเล่นได้อย่างปลอดภัย  ไม่กลัวถูกจับหรือมาตรการ
ลงโทษใดๆ 

//
62 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 1 edit.indd 62 6/13/18 5:23:14 PM

 บริเวณชุมชนชายแดนไทย - กัมพูชา  ติด
แนวเขตจังหวัดสุรินทร์  ห่างจากจุดผ่านแดน
ถาวรช่ อ งสะงำ  18  กิ โ ลเมตร  ท่ า มกลาง
นโยบายการพั ฒ นาของรั ฐ ไทยและพื้ น ที่
//
เด็ ก บางคนที่ ติ ด ตามผู้ ป กครองไปเล่ น
ความมั่ น คงบริ เ วณชายแดนที่ ส่ ง ผลต่ อ การ การพนัน  ในครัง้ แรกๆ  เด็กจะคอยสังเกต
เปลี่ ย นแปลงทางด้ า นเศรษฐกิ จ   สั ง คม  ผู้ ป กครองเล่ น จากนั้ น จะเริ่ ม เล่ น กั บ
วัฒนธรรม  และการเมืองอย่างรวดเร็ว  ชุมชน ผู้ ป กครอง  ด้ ว ยเงิ น จำนวนไม่ ม ากที่
แห่งหนึ่งกำลังได้รับแรงกระตุ้นจากธุรกิจการ ผู้ป กครองแบ่งให้ เ ล่น  เพื่อไม่ ให้เ ด็กมา
พนันในพืน้ ทีช่ ายแดน  เช่น  สนามบัง้ ไฟ  3  วัน รบกวนการเล่นของตน  จากนั้นเด็กจะเริ่ม
ต่ อ สั ป ดาห์   ดำเนิ น การโดยคนไทยร่ ว มกั บ เล่นเป็นและแยกตัวออกมาเล่นกับเพื่อนๆ
กลุ่ ม ธุ ร กิ จ และเจ้ า หน้ า ที่ รั ฐ ที่ เ ขตชายแดน  รวมถึงเข้าไปเล่นการพนันอย่างจริงจัง
สนามมวย  และสนามไก่ ช น  อั น เป็ น กี ฬ า
สร้ า งสั ม พั น ธ์ บ ริ เ วณชายแดนไทย - กั ม พู ช า  //
ที่ ช าวบ้ า นในบริ เ วณนี้ ส ามารถเข้ า ถึ ง ได้ ง่ า ย 
รวมทั้ ง บ่ อ นคาสิ โ น  เอนเตอร์ เ ทนเม้ น ท์ คือประเภทการพนันที่ใช้เล่นในชุมชน  เช่น 
คอมเพล็ ก ซ์   ที่ รั ฐ บาลกั ม พู ช าให้ เ อกชน โบกไพ่   ไฮโล  โดมิ โ น  ฯลฯ  และการเล่ น
เข้ า มาสร้ า งและเปิ ด อย่ า งเป็ น ทางการเมื่ อ พนันที่คาสิโน  
เดื อ นมกราคม  พ.ศ. 2555  ซึ่ ง มี ก ลยุ ท ธ์ ที่ เด็กร้อยละ  23.5  ให้ความหมายว่า  การ
หลากหลายในการดึ ง ดู ด ผู้ ค นเข้ า สู่ ว งการ พนั น   คื อ   สิ่ ง ที่ ผิ ด กฎหมาย  ฯลฯ  เป็ น
การพนั น   เช่ น   มี ผ ลประโยชน์ จ ากการพา สิ่ ง ไม่ ดี   เล่ น แล้ ว มี โ อกาสถู ก จั บ   ซึ่ ง เป็ น
คนเข้ า ไปเล่ น การพนั น   มี ค นในชุ ม ชนเคย จำนวนเท่ า กั น กั บ เด็ ก ร้ อ ยละ  23.5  ที่ ใ ห้
ได้รับรางวัลแจ็คพอตถึง  2  ครั้งจากการเล่น ความหมายว่า  การพนัน  คือ  การแสดงออก
การพนันในคาสิโน  ถึงอารมณ์  มีความสนุกสนาน  การลุ้น 
บทความนี้นำเสนอสถานการณ์การพนัน ส่วนที่เหลือ  ร้อยละ  8.2  ให้ความหมาย
ผ่านมุมมองของเด็กนักเรียนในระดับชั้น ม.1 -  ว่า  การพนัน  คือการเสี่ยงโชค  การทำนาย 
ม.3  รวม  85  คน  ในหมู่บ้านแห่งหนึ่งในพื้นที่ การใช้ ด วง  ร้ อ ยละ  7.1  การพนั น   คื อ 
บริเวณชายแดนไทย  -  กัมพูชา  เงิน  หากเล่นการพนันจะต้องได้เงิน/เสียเงิน 
ท่ามกลางความเสี่ยงและแรงกระตุ้นอย่าง และร้อยละ  4.7  การพนัน  คือ  พฤติกรรม
ต่อเนื่องจากกลยุทธ์ของธุรกิจการพนัน  เด็ก การเล่ น ที่ แ สดงถึ ง การเอาเปรี ย บกั น   การ
ร้ อ ยละ  32.9  ให้ ค วามหมายว่ า   การพนั น  โกงกัน  การใช้เล่ห์กล

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 63

SEC 1 edit.indd 63 6/13/18 5:23:14 PM

 64 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 1 edit.indd 64 6/13/18 5:23:17 PM

 ประสบการณ์ ในการเสี่ยงโชค

ผลการศึกษา  พบว่า   ในชุมชนดังกล่ า ว รัฐบาล  ที่เหลือคือ  ไพ่  ไฮโล  โบก  ปาโป่ง

เด็ ก เคยมี ป ระสบการณ์ ใ นการเสี่ ย งโชค  เอารางวั ล   การทายผลแบบต่ า งๆ  การ
ร้ อ ยละ  61.2  และไม่ เ คยมี ป ระสบการณ์ ใ น จับสลากชิงรางวัล  การส่งชิ้นส่วนชิงรางวัล 
การเสี่ ย งโชค  ร้ อ ยละ  38.8  ในกลุ่ ม เด็ ก และการพนันที่คาสิโน  สนามบั้งไฟในหมู่บ้าน 
ที่มีประสบการณ์เคยเล่นพนัน  ร้อยละ  59.6  สนามบั้งไฟที่ชายแดนประเทศกัมพูชา 
เคยเล่นได้โดยจำนวนเงินเล่นได้มากที่สุดคือ  นอกจากนั้ น เด็ ก ในชุ ม ชนยั ง พบเห็ น นั ก
3,000  บาทและมี เ ด็ ก เคยเล่ น เสี ย   ร้ อ ยละ  พนันจากพื้นที่อื่นๆ นั่งรถตู้  รถส่วนตัว  หรือ
40.4  โดยเสี ย เงิ น มากสุ ด   200  บาท  เด็ ก มี ร ถตู้ แ ละรถสองแถวของคาสิ โ นมารั บ
ส่วนใหญ่เริ่มเสี่ยงโชคครั้งแรกในระดับมัธยม ที่ ล านจอดรถ  เพื่ อ ข้ า มไปเล่ น การพนั น ที่
ศึกษาตอนต้น  รองลงมาคือ  ระดับประถม คาสิโนเป็นจำนวนมาก  ขณะที่กลุ่มคนที่ไป
ศึ ก ษา  และน้ อ ยสุ ด ในช่ ว งระดั บ มั ธ ยม เล่นบั้งไฟส่วนใหญ่จะนั่งรถกระบะ  สังเกตได้
ศึ ก ษาตอนปลาย  หรื อ   ปวช.  การพนั น จากจะมีหางบั้งไฟผูกไว้บนรถกระบะ  และ
ที่ พ บเห็ น มากที่ สุ ด คื อ   มวย  รองลงมา คนเล่ น บั้ ง ไฟจะสวมหมวกกั น แดดเวลาจะ
คื อ   หวยทุ ก ประเภท  ได้ แ ก่   หวยใต้ ดิ น  ข้ามแดนไปเล่นการพนันบั้งไฟ
หวยลาว  หวยหุ้ น   รวมถึ ง สลากกิ น แบ่ ง
รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 65

SEC 1 edit.indd 65 6/13/18 5:23:24 PM

 การเข้าถึงการพนัน  และพฤติกรรม
การเล่นการพนันของเด็ก
และคนในชุมชนท้องถิ่นชายแดนไทย – กัมพูชา

ในชุมชนอื่นๆ ด้วย  ในช่วงที่มีการวิจัยครั้งนี้
มี ก ารจั ด ชกมวยรายการ  7  สี   มี นั ก มวย
// ระดับชาติมาชกที่วัดไพรพัฒนาและถ่ายทอด
ที่พบมากสุดคือ  มวย  โดยคนในชุมชน สดไปทั่ ว ประเทศ  รองลงมาคื อ   หวย
จะเล่ น มวยตู้   และสนามมวยชั่วคราว  ทุ ก ประเภท  เด็ ก บางคนช่ ว ยแม่ เ ป็ น เจ้ า มื อ
ที่ มี ก ารจั ด การแข่ ง ขั น อยู่ บ่ อ ยครั้ ง ใน ในการขายหวย  การเล่ น ปาโป่ ง หรื อ การ
รอบ  1  ปี   เช่ น   ที่ เ มื อ งใหม่ ช่ อ งสะงำ  จั บ สลากรางวั ล เสี่ ย งดวงหาซื้ อ เล่ น ได้ ต าม
ที่ วั ด บ้ า นไพรพั ฒ นา  ที่ ว่ า การอำเภอ ตลาดนัด  และตามร้านค้าทั่วไป  ส่วนไฮโล 
ภูสิงห์  รวมถึงในชุมชนอื่น  ๆ  ด้วย ไพ่  มักนิยมเล่นตามงานบุญประเพณีต่างๆ  
// ส่ ว นใหญ่ นิ ย มเล่ น ที่ ก ระท่ อ มตามสวนยาง
พารา  รวมถึ ง การพนั น ประเภทอื่ น ๆ ที่ มี ใ น
ชุมชน  ได้แก่  สลากกินแบ่งรัฐบาล  ทั้งนี้จะ
พบว่ า มี เ ด็ ก และเยาวชนในชุ ม ชนหลายคน
เด็กร้อยละ  48.2  รับรูข้ า่ วสารการพนันจาก ไปตั้งแผงและเดินขายสลากกินแบ่งรัฐบาลที่
ครอบครั ว  ร้ อ ยละ  24.7  รั บ รู้ ก ารพนั น จาก บริเวณใกล้วัดไพรพัฒนา  รวมทั้งยังมีแวดวง
เพื่ อ น/ญาติ พี่ น้ อ ง  ร้ อ ยละ  27.1  รั บ รู้ จ าก ไก่ชนที่มีเจ้าหน้าที่รัฐมาตั้งแคมป์ตามป่าเพื่อ
สื่อโทรทัศน์  เช่น  ข่าวการชื้อหวย  การถูก ดู แ ลความสงบความมั่ น คงบริ เ วณชายแดน
หวย  หรือสลากกินแบ่งรัฐบาลรางวัลใหญ่ๆ  ไทย - กัมพูชา  มักนิยมเลี้ยงไก่ชนเพื่อชนไก่
หรือกรณีของข่าวดังครูปรีชากับอดีตตำรวจ ตามสวนยางพาราเป็ น ประจำ  บางครั้ ง มี
จรูญที่มีการรายงานทางสื่ออย่างต่อเนื่อง คนจากที่อื่นมาซื้อไก่ชนจากชาวบ้านในราคา
ส่ ว นการพนั น ที่ เ ด็ ก เคยเข้ า ไปเกี่ ย วข้ อ ง หลายหมื่นบาท 
สัมพันธ์มหี ลากหลายประเภท  และหลากหลาย ขณะที่ ก ารส่ ง ชิ้ น ส่ ว นรั บ รางวั ล   บิ ง โก 
วิ ธี ก าร  ที่ พ บมากสุ ด คื อ   มวย  โดยคนใน บ่ อ น  คาสิ โ น  และสนามบั้ ง ไฟชายแดน
ชุมชนจะเล่นมวยตู้  และสนามมวยชั่วคราว  ประเทศกัมพูชา  การเข้าไปเกี่ยวข้องของเด็ก
ที่ มี ก ารจั ด การแข่ ง ขั น อยู่ บ่ อ ยครั้ ง ในรอบ  ค่ อ นข้ า งน้ อ ยเนื่ อ งจากต้ อ งมี ก ารข้ า มแดน 
1  ปี   เช่ น   ที่ เ มื อ งใหม่ ช่ อ งสะงำ  ที่ วั ด บ้ า น และที่คาสิโนมีกฎระเบียบห้ามเด็กเข้าไปเล่น
ไพรพั ฒ นา  ที่ ว่ า การอำเภอภู สิ ง ห์   รวมถึ ง การพนัน  แต่ในขณะเดียวกันก็มีคนในชุมชน

66 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 1 edit.indd 66 6/13/18 5:23:24 PM

 ท้องถิ่นชายแดนไทย - กัมพูชา  คนในชุมชน ร้ อ ยละ  47.0  คิ ด ว่ า   การพนั น ช่ ว ยให้ ผู้ เ ล่ น
ใกล้เคียงจับกลุ่มเข้าไปเล่นคาสิโนชายแดน ผ่ อ นคลายความเครี ย ด  ร้ อ ยละ  28.3  มี
กัมพูชาอย่างต่อเนื่อง  และมีแนวโน้มเพิ่มขึ้น ทัศนคติเฉยๆ กับเรื่องการพนันช่วยให้ผู้เล่น
และเล่นด้วยจำนวนเงินที่เพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ  ผ่ อ นคลายความเครี ย ด  และร้ อ ยละ  24.7 
ชีวิตประจำวันที่ชุมชนคุ้ยเคยกับการพนัน ที่ ไ ม่ เ ห็ น ด้ ว ยว่ า การพนั น ทำให้ ผู้ เ ล่ น รู้ สึ ก
ทัศนคติของเด็กเกี่ยวกับการเล่นการพนันของ ผ่อนคลายความเครียด
คนในชุ ม ชนจึ ง เป็ น เรื่ อ งธรรมดา  โดยเด็ ก 

พฤติกรรมเสี่ยงของเด็ก  และปัจจัย
ที่ทำให้เด็กเข้าสู่การพนันในชุมชนท้องถิ่น
ชายแดนไทย - กัมพูชา

การวิจัยเด็กในชุมชนได้ระดมความคิดเห็น เข้าไปเล่นกับวงพนันอย่างจริงจัง  ขณะที่เด็ก

เกี่ ย วกั บ พฤติ ก รรมเสี่ ย งต่ อ การพนั น ต่ า งๆ
โดยจำแนกพฤติกรรมเสี่ยงและปัจจัยที่ส่งผล
ทำให้ เ ด็ ก เข้ า สู่ ว งการพนั น   พบว่ า   เด็ ก ที่
อาศัยอยู่ในครอบครัวที่พ่อแม่เล่นพนัน  โดย
พ่อแม่ผู้ปกครองมักจะนำพาเด็กไปเล่นการ
พนันด้วย  เมื่อเด็กไปเห็นบรรยากาศและวิธี
การเล่ น การพนั น บ่ อ ยๆ  เด็ ก จะเริ่ ม หั ด เล่ น
การพนันจากของเล่นที่สามารถประดิษฐ์ขึ้น
เอง  รวมถึ ง อุ ป กรณ์ ก ารเล่ น การพนั น ที่ เ ป็ น
ของจริงกับเพื่อน  ขณะที่เด็กบางคนที่ติดตาม
ผู้ปกครองไปเล่นการพนัน  ในครั้งแรกๆ เด็ก
จะคอยสั ง เกตผู้ ป กครองเล่ น   (ดู ผู้ ใ หญ่ เ ล่ น
การพนันเป็นตัวอย่าง)  จากนั้นจะเริ่มเล่นกับ
ผู้ปกครอง  ด้วยเงินจำนวนไม่มากที่ผ้ปู กครอง
แบ่งให้เล่น  เพื่อไม่ให้เด็กมารบกวนการเล่น
ของตน  จากนั้นเด็กจะเริ่มเล่นเป็นและเริ่ม
แ ย ก ตั ว อ อ ก ม า เ ล่ น กั บ เ พื่ อ น ๆ  ร ว ม ถึ ง
บางกลุ่ ม เริ่ ม หั ด เล่ น เกมในโทรศั พ ท์   หรื อ
ในคอมพิวเตอร์ที่เชื่อมต่ออินเตอร์เน็ตได้ง่าย
และกระจายอยู่ทั่วไปในชุมชน  เพื่อหารายได้ 
หรือรู้สึกสนุกสนานเมื่อได้เล่นเกม  และมีการ
ชักชวนเพื่อนๆ ที่อยากรู้  อยากลอง  อยากมี
ประสบการณ์ให้เล่นด้วย  จากนั้นก็เริ่มมีการ
พนั น จากการเล่ น เกมในวงแคบๆ ของเพื่ อ น
และกระจายไปยังกลุ่มเพื่อน  รุ่นพี่  และรุ่น
น้องคนอื่นๆ 
ส่ ว นกรณี ส นามบั้ ง ไฟในช่ ว งมี ง านบุ ญ
ประเพณี บั้ ง ไฟของชุ ม ชน  และสนามแข่ ง
บั้ ง ไฟที่ ป ระเทศกั ม พู ช า  เด็ ก ๆ รั บ รู้ ว่ า   มี
เด็ ก ในชุ ม ชนอายุ   12  ปี   ได้ รั บ การยอมรั บ
จากกลุ่ ม เด็ ก   เรี ย กว่ า  “เซี ย นบั้ ง ไฟ” จาก
ประสบการณ์เด็กฝึกหัดทำบั้งไฟเล็กและเริ่ม
เรี ย นรู้ ฝึ ก ฝนทำบั้ ง ไฟจนชำนาญ  หลั ง จาก
ทำบั้ ง ไฟแล้ ว เด็ ก จะชวนเพื่ อ นๆ มาจุ ด และ

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 67

SEC 1 edit.indd 67 6/13/18 5:23:24 PM

 จับเวลาและพนันเวลาบั้งไฟตามกติกาสนาม ชักนำให้เกิดการแข่งขัน 
บั้งไฟจริง  เมื่อทำบ่อยครั้งจนมีความชำนาญ  ด้านการเมือง  การเชื่อมโยงความสัมพันธ์
จึงมีเพื่อนๆ และผู้ใหญ่เข้ามาร่วมพนันบั้งไฟ ระหว่ า งประเทศไทย - กั ม พู ช าที่ บ ริ เ วณ
กันมากขึ้น  ขณะที่เด็กคนนี้มีความภาคภูมิใจ ชายแดน  ทำให้มีกิจกรรมทางสังคมของเด็ก 
ที่ ท ำบั้ ง ไฟชำนาญจนถู กเรี ย กว่า เซี ย นบั้ ง ไฟ  ครอบครั ว   ผู้ น ำชุ ม ชน  และคนในชุ ม ชนที่
และมี ร ายได้ จ ากค่ า จ้ า งทำบั้ ง ไฟ  และขาย บริเวณชายแดนทีห่ ลากหลาย  เด็ก  ครอบครัว 
บั้งไฟจากฝีมือตนเอง  และผู้นำชุมชนสามารถข้ามแดนด้วยวิธีการ
หากพิจารณาบริบทพื้นที่ในมิติการเปลี่ยน พิ เ ศษได้ ง่ า ย  รวมถึ ง โอกาสและความเสี่ ย ง
แปลงทางด้านเศรษฐกิจ  สังคม  วัฒนธรรม  ที่ จ ะทำให้ ค นเหล่ า นี้ เ ข้ า สู่ ว งการธุ ร กิ จ พนั น
และการเมืองในชุมชนท้องถิ่นชายแดนไทย -  ได้ง่าย 
กัมพูชา  พบว่า  เด็กที่อาศัยในครอบครัวที่มี การที่ เ ด็ ก ในบริ เ วณนี้ มี โ อกาสพบผู้ ค น
ฐานะทางเศรษฐกิ จ ดี   มี ร ายได้ เ พิ่ ม มากขึ้ น ต่ า งถิ่ น มากมาย  และเกี่ ย วข้ อ งสั ม พั น ธ์ กั บ
จนเกิดเป็นระบบเศรษฐกิจที่ใช้เงินฟู่ฟ่า  ด้าน การพนั น รู ป แบบต่ า งๆ มากขึ้ น   ทั้ ง ภายใน
สั ง คมวั ฒ นธรรมส่ ง ผลให้ วิ ถี ชี วิ ต ของเด็ ก และภายนอกชุมชน  รวมทั้งคาสิโนชายแดน
และคนในชุ ม ชนเปลี่ ย นแปลงไปจากสั ง คม ไทย - กั ม พู ช า  ทำให้ เ กิ ด แหล่ ง พั ก อาศั ย ใน
ชนบทเป็นสังคมวัฒนธรรมแบบบริโภคนิยม  ชุ ม ชน  เหล่ า นี้ ล้ ว นเป็ น ปั จ จั ย เสี่ ย งในการ
วั ฒ นธรรมเลี ย นแบบ  เกิ ด การแข่ ง ขั น หรื อ ทำให้เด็กเข้าสู่วงจรการพนัน
ระบบเครื อ ข่ า ยเพื่ อ นพ้ อ งหรื อ ญาติ พี่ น้ อ ง

68 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 1 edit.indd 68 6/13/18 5:23:27 PM

 การรับรู้มาตรการของชุมชนต่อการพนัน
ในเด็กและคนในชุมชนท้องถิ่น
ชายแดนไทย - กัมพูชา

เด็ ก ๆ มองว่ า ชุ ม ชนมี ม าตรการและการ กฎหมาย  ส่ ง ผลให้ ก ารพนั น ประเภทนี้ เ ป็ น

ปฏิ บั ติ ต่ อ ผู้ เ ล่ น การพนั น แตกต่ า งกั น ใน การพนันที่มีการเล่นจำนวนมากในชุมชน 
แต่ ล ะประเภทของการพนั น ที่ มี อ ยู่ ใ นชุ ม ชน  การว่ากล่าวตักเตือน  หมายถึง  การพนัน
โดยระดั บ มาตรการของการปฏิ บั ติ แ บ่ ง เป็ น  ที่ ค นในชุ ม ชนมี ม าตรการว่ า กล่ า วตั ก เตื อ น
3  ระดั บ   ได้ แ ก่   การวางเฉย  การว่ า กล่ า ว ถึ ง การเล่ น พนั น   ทำให้ ผู้ เ ล่ น ต้ อ งหลบเลี่ ย ง
ตักเตือน  และมีมาตรการควบคุม  เล่นการพนันตามพื้นที่ส่วนบุคคล  มีการเล่น
การวางเฉย  หมายถึง  การพนันที่คนใน อย่างต่อเนื่องเป็นเวลานาน  และมีการได้เสีย 
ชุ ม ชนไม่ ไ ด้ มี ก ารว่ า กล่ า วตั ก เตื อ นหรื อ มี คือ   มี เ จ้ า มื อ และมี ผู้ แ ทง  ได้ แ ก่  ไพ่  ไฮโล 
มาตรการจากชุ ม ชนต่ อ คนที่ เ ล่ น การพนั น โบก  น้ำเต้าปูปลา  ไก่ชน  ประเภทของการ
ทั้งทางสังคมและทางด้านกฎหมาย  โดยคน พนันประเภทนี้  มีระบบกฎหมายและระบบ
ในชุ ม ชนส่ ว นใหญ่ ม องการพนั น ประเภทนี้   ส่วยเข้ามาเกี่ยวข้องในเรื่องของการคุ้มครอง
แบบเฉยๆ  ได้ แ ก่   การจั บ สลากชิ ง รางวั ล  ผู้เล่น  จึงทำให้มีผู้เล่นเพียงบางกลุ่มเท่านั้น
การทายผลต่ า งๆ  กี ฬ าฟุ ต บอล  ทายผล  ที่ ถู ก ดำเนิ น การตามมาตรการทางสั ง คม
SMS  สนามบั้ ง ไฟในกั ม พู ช า  หวยต่ า งๆ  และด้านกฎหมาย  เช่น  การเล่นพนันบั้งไฟ 
รวมทั้งสลากกินแบ่งรัฐบาล  ไก่ชน  ที่มีการ การเล่ น ไฮโลในงานบุ ญ ต่ า งๆ ต้ อ งมี ก าร
เล่นโดยทั่วไป  ขออนุญาตจากเจ้าหน้าที่และระบุเวลาในการ
เด็ ก เกื อ บครึ่ ง คิ ด ว่ า   การพนั น ในคาสิ โ น  เล่นที่แน่นอน  ไม่เช่นนั้นจะไม่อนุญาต  นี่เป็น
ตู้ ส ล็ อ ต  บาคาร่ า   การเล่ น พนั น บั้ ง ไฟใน อีกปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นในชุมชน
สนามชายแดนไทย - กั ม พู ช า  คนเล่ น พนั น มาตรการควบคุม  หมายถึง  การพนันที่มี
กั น ได้ อ ย่ า งเปิ ด เผย  ไม่ ต้ อ งกลั ว เจ้ า หน้ า ที่ มาตรการการลงโทษและการว่ากล่าวตักเตือน
ด้านกฎหมาย  เพราะได้รับการคุ้มครองจาก คนที่ เ ล่ น การพนั น   มาตรการแบ่ ง ออกเป็ น 
เจ้ า ของบ่ อ นพนั น   ทำให้ รู้ สึ ก เล่ น ได้ อ ย่ า ง 2  ระดับ  คือระดับชุมชน  และด้านกฎหมาย 
ปลอดภั ย   ไม่ ก ลั ว ถู ก จั บ หรื อ มาตรการ ภายใต้นโยบายของหน่วยงานรัฐ  ตลอดจน
ลงโทษใดๆ  การขออนุ ญ าต  ให้ มี ก ารอนุ ญ าตเล่ น พนั น 
ข้ อ มู ล ทางสถิ ติ ดั ง กล่ า วทำให้ เ ด็ ก เห็ น ว่ า  แต่ ก็ เ ป็ น มาตรการที่ เ ข้ า ถึ ง เป็ น รายบุ ค คล 
การพนันประเภทที่กล่าวมานี้เป็นการพนันที่ ไม่ได้มีมาตรการต่อภาพรวมของสมาชิกชุมชน
ไม่ มี ม าตรการควบคุ ม ทางสั ง คมและด้ า น

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 69

SEC 1 edit.indd 69 6/13/18 5:23:27 PM

 70 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 1 edit.indd 70 6/13/18 5:23:31 PM

 ผลกระทบการพนันของเด็ก
และคนในชุมชนท้องถิ่นชายแดนไทย - กัมพูชา

จากการประชุมกลุ่มย่อยกับเด็กในชุมชน
ถึงผลกระทบจากการพนันของเด็กและคนใน
ชุ ม ชนท้ อ งถิ่ น บริ เ วณชายแดน  เด็ ก มองผล
//
มี ค นในละแวกชุ ม ชนใกล้ เ คี ย งชุ ม ชน
กระทบจากการพนันเป็น  2  ลักษณะ  ได้แก่  ที่ ผู ก คอตายถึ ง   2  ราย  จากปั ญ หา
ลักษณะแรก  ผลกระทบจากการพนันใน ส่ ว นหนึ่ ง มาจากการเสี ย พนั น ที่ บ่ อ น
เชิงบวก  การพนันมีความสนุกสนานตื่นเต้น คาสิ โ น  ส่ ว นหลายคนที่ ไ ปเล่ น การ
เร้าใจ  ทำให้ได้พบได้พูดคุยกับกลุ่มเพื่อนๆ   พนันที่บ่อนคาสิโน  เมื่อพิจารณาจาก
พี่ ๆ   เป็ น ลักษณะการทำกิจกรรมทางสั ง คม สถานะทางเศรษฐกิ จ ของครอบครั ว
ให้รู้สึกผ่อนคลายจากปัญหาต่างๆ   แย่ลงจากเดิม
ลั ก ษณะที่ ส อง  ผลกระทบจากการพนั น //
ในเชิ ง ลบ  เด็ ก และชุ ม ชนเกิ ด ปั ญ หาจาก
การเล่นการพนันที่หลากหลาย  เช่น  เล่นการ
พนันแล้วทำให้เสียเงิน  เสียทรัพย์  ทำให้เด็ก นั ก พนั น จำนวนมากที่ เ ดิ น ทางมากั บ รถตู้
และคนในชุมชนหมกมุ่นอยู่กับสิ่งไม่ดี  สิ่งที่ และรถยนต์ส่วนตัวผ่านถนนกึ่งสี่เลน  เพื่อไป
เป็นอบายมุข  เป็นสิ่งที่ผิดศีลธรรม  คนที่เล่น เล่นการพนันในคาสิโน  ทำให้ในช่วงเวลาเช้า
เสียเงินจะมีปัญหาทางอารมณ์  เช่น  อารมณ์ และเย็ น ที่ มี ป ริ ม าณรถตู้ แ ละรถยนต์ ส่ ว นตั ว
เสี ย   บ่ น   และมั ก ใช้ ค วามรุ น แรงกั บ บุ ค คล มาก  การข้ามถนนหรือการใช้ชีวิตประจำวัน
รอบข้ า งอยู่ เ สมอหลั ง จากการเสี ย พนั น   ที่ ในเส้นทางการคมนาคมยากลำบากและเกิด
ผ่านมาเคยมีเด็กและคนในชุมชนเล่นการพนัน อุบัติเหตุบ่อยครั้ง 
แล้ ว ถู ก ตำรวจจั บ   ทำให้ ผู้ น ำชุ ม ชนต้ อ งไป เด็ ก ในชุ ม ชนยั ง เล่ า สิ่ ง ที่ ไ ด้ ยิ น จากคนใน
ประกันตัวเพื่อเข้าสู่กระบวนการทางกฎหมาย ชุมชนด้วยว่า  มีคนในละแวกชุมชนใกล้เคียง
ทำให้เสียชื่อเสียง  เสียเวลา  และเสียเงินใน ชุ ม ชนที่ ผู ก คอตายถึ ง   2  ราย  จากปั ญ หา
การดำเนินการต่างๆ ทางกฎหมาย  ส่ ว นหนึ่ ง มาจากการเสี ย พนั น ที่ ค าสิ โ น 
ส่ ว นการเล่ น การพนั น ที่ ค าสิ โ นประเทศ และอี ก หลายคนที่ ไ ปเล่ น การพนั น ที่ ค าสิ โ น 
กัมพูชาส่งผลกระทบต่อเด็กและคนในชุมชน  เมื่ อ พิ จ ารณาจากสถานะทางเศรษฐกิ จ ของ
คื อ   ความไม่ปลอดภั ยในชี วิตและทรั พ ย์ สิ น  ครอบครั ว จะแย่ ล งจากเดิ ม   ทั้ ง นี้ ส่ ว นหนึ่ ง
เนื่องจากชุมชนอยู่ในเส้นทางการเดินทางของ มาจากการเสียพนันที่คาสิโนด้วยเช่นกัน

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 71

SEC 1 edit.indd 71 6/13/18 5:23:31 PM

 ข้อเสนอของเด็กเพื่อการควบคุมตนเอง
และคนในชุมชนไม่ให้เข้าสู่วงการพนัน
ในชุมชนท้องถิ่นชายแดนไทย – กัมพูชา

ประการแรก  ข้อเสนอต่อตัวเองและกลุ่ม เฝ้าระวัง  การป้องกัน  การดูแล  การเยียวยา

เด็ก  คือ  ไม่ไปยุ่งเกี่ยวกับการพนัน  ไม่ชวน และการรักษาผู้ที่ได้ผลกระทบจากการพนัน 
เพื่ อ นไปเล่ น การพนั น   ไม่ ล องการพนั น  ตลอดจนการสร้ า งกลไกเพื่ อ ส่ ง ต่ อ ให้ กั บ
เด็ ก ๆ อยากมี พื้ น ที่ ส ร้ า งสรรค์ กั บ เพื่ อ นๆ  หน่วยงานที่เกี่ยวข้องอย่างมีประสิทธิภาพ 
มี กิ จ กรรมทางสั ง คมอื่ น ๆ ร่ ว มกั น เพื่ อ ไม่ ใ ห้ ซึ่งตามสภาวการณ์ที่เด็กและคนในชุมชน
หมกมุ่นหรือข้องเกี่ยวกับอบายมุข  มี ค วามเกี่ ย วข้ อ งกั บ การเล่ น การพนั น ใน
ประการที่ ส อง  ข้ อ เสนอต่ อ ครอบครั ว  รู ป แบบต่ า งๆ แตกต่ า งจากชุ ม ชนอื่ น ๆ โดย
การเป็ น แบบอย่ า งที่ ดี ข องพ่ อ แม่ ผู้ ป กครอง  ทั่วไป  จากอัตลักษณ์ความเป็นชุมชนเฉพาะ
เพราะครอบครั ว เป็ น สถาบั น ที่ ส ำคั ญ ต่ อ ถิ่ น ในพื้ น ที่ ช ายแดนไทย - กั ม พู ช า  ภายใต้
การตั ด สิ น ใจของเด็ ก   ขณะที่ เ ด็ ก มี ค ำถาม นโยบายการพัฒนาของรัฐไทยและพื้นที่ความ
มากมาย  เช่ น   จะทำอย่ า งไรให้ ส มาชิ ก ใน มั่ น คงบริ เ วณชายแดนที่ ส่ ง ผลทำให้ เ กิ ด การ
ครอบครัวรับรู้ร่วมกันถึงสถานะทางเศรษฐกิจ เปลี่ ย นแปลงทุ ก มิ ติ   รวมถึ ง การรุ ก คื บ ของ
ของคนในครอบครั ว   รายรั บ รายจ่ า ยของ ธุรกิจการพนันข้ามพรมแดนในรูปแบบต่างๆ
ครั ว เรื อ น  โดยเฉพาะในเรื่ อ งรายจ่ า ยการ ชาวบ้านกำลังได้รับผลกระทบจากการพนัน
พนั น   หรื อ รายจ่ า ยสิ้ น เปลื อ งต่ า งๆ ของ ที่ ห ลากหลาย  โดยเฉพาะเมื่ อ กลยุ ท ธ์ ข อง
ครั ว เรื อ น  รวมถึ ง การสู ญ เสี ย เม็ ด เงิ น ที่ อำนาจรัฐและทุนมุ่งหมายให้คนชุมชนท้องถิ่น
เกิ ด จากการพนั น ของสมาชิ ก ในครอบครั ว เข้าสู่วงการการพนัน 
เป็นอย่างไร  และจะแก้ปัญหาหรือทำให้เกิด การดำเนิ น การเพื่ อ การควบคุ ม ตนเอง
ประโยชน์ได้อย่างไร ของเด็กและคนในชุม ชนจึงเป็นไปไม่ไ ด้เ ลย 
ประการที่สาม  ข้อเสนอต่อชุมชนท้องถิ่น หากคนในครอบครั ว   คนในชุ ม ชนเอง  ยั ง
ชุมชนควรมีการศึกษาและปฏิบัติการในการ มิได้ตระหนักว่า  การพนันในมุมมองของเด็ก
วางมาตรการส่ ง เสริ ม และพั ฒ นาที่ เ ป็ น ที่ได้สะท้อนถึงการเล่นการพนันในพื้นที่ชุมชน
รู ป ธรรมต่ อ ประเด็ น พนั น ในชุ ม ชนท้ อ งถิ่ น ท้ อ งถิ่ น แห่ ง นี้   เป็ น ปั ญ หาที่ ต้ อ งร่ ว มมื อ กั น
ชายแดนไทย - กั ม พู ช า  ทางด้ า นเศรษฐกิ จ  หาแนวทางแก้ไขต่อไป
สังคม  วัฒนธรรม  และการเมืองมาใช้ในการ

72 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 1 edit.indd 72 6/13/18 5:23:31 PM

 รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 73

SEC 1 edit.indd 73 6/13/18 5:23:32 PM

 โทษฐานการพนัน
ของเยาวชนต้องคดี

รศ.  ดร.กนกวรรณ  มะโนรมย์ 

ผศ.  ดร.ปิ่นวดี  ศรีสุพรรณ
ผศ.  ดร.วัชรี  ศรีคำ
คณะศิลปศาสตร์  มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี
บทความเรียบเรียงจากรายงาน  วิถีพนันวัยใส  : 
กรณีศึกษาเด็กและเยาวชนที่ถูกจับกุมด้วยคดีการพนันในภาคอีสาน

//
แม้ว่าเยาวชนส่วนมากจะเห็นว่าการพนันเป็นสิ่งผิดกฎหมาย  แต่บางส่วน
เห็นว่าการเล่นพนันไม่ผิดกฎหมาย  ไม่เป็นปัญหา  ไม่ได้ติดการพนันแต่
เล่ น เพื่ อ ความสนุ ก สนาน  และอาจจะได้ เ งิ น ตอบแทนเล็ ก น้ อ ยกลั บ มา 
ส่วนการถูกจับด้วยคดีการพนันถือว่าเป็นความโชคร้าย  และคิดว่าตนเอง
‘ซวย’ 
//

74 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 1 edit.indd 74 6/13/18 5:23:32 PM

 ภาคอีสานตอนล่างหลายจังหวัดมีสถิติการ คำถามหลัก  คือ  เหตุใดเยาวชนในอีสาน
เล่นพนันออนไลน์และการจับกุมการพนันใน ตอนล่ า งจึ ง มี ส ถิ ติ ถู ก ดำเนิ น คดี พ นั น และ
ปริ ม าณที่ สู ง กว่ า จั ง หวั ด อื่ น ๆ  โดยเฉพาะ เข้ า ไปสู่ ก ระบวนการของสถานพิ นิ จ และ
วัยรุ่นกับการพนันบอล  จังหวัดอุบลราชธานี คุ้ ม ครองเด็ ก และเยาวชนอย่ า งต่ อ เนื่ อ งใน
เป็นจังหวัดที่เยาวชนเล่นพนันบอลมากที่สุด ช่ ว งสี่ ห้ า ปี ที่ ผ่ า นมา  หน่ ว ยงานที่ เ กี่ ย วข้ อ ง
ในภาคอีสาน  มีวิธีการอย่างไรในการจัดการรับมือและแก้ไข
ปัญหาภายหลังเยาวชนถูกดำเนินคดี

สถิติการจับกุมเปรียบเทียบคดี  พรบ.การพนัน  ปี  2558  - 2560

ปี  2558 ปี  2559 ปี  2560

หน่วยงาน
คดี คดี ร้อยละ คดี คดี ร้อยละ คดี คดี ร้อยละ
ทั้งหมด พรบ. ทั้งหมด พรบ. ทั้งหมด พรบ.
การพนัน การพนัน การพนัน

สถานพินิจฯ 939 101 10.76 967 88 9.10 223 14 6.28

อุบลราชธานี

สถานพินิจฯ 254 22 8.66 227 13 5.73 57 3 5.23

ยโสธร

สถานพินิจฯ 242 17 7.02 354 20 5.65 42

อำนาจเจริญ

สถานพินิจฯ 1258 78 6.05 602 46 4.85 238 3 1.26

นครราชสีมา

ที่มา:  สำนักงานตำรวจแห่งชาติ  2560  *ข้อมูลปี  2560  ไม่ใช่ข้อมูลทั้งปี

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 75

SEC 1 edit.indd 75 6/13/18 5:23:32 PM

 ข้อค้นพบในงานวิจัยนี้สะท้อนชีวิตของเยาวชนที่ถูกจับกุมในระหว่างเดือนตุลาคมและเดือน
พฤศจิกายน  2560  โดยเลือกจากรายชื่อผู้ที่เคยถูกจับกุมในรอบ  3  ปี  มีกรณีศึกษารวมทั้งหมด 
22  กรณีศกึ ษา  แบ่งเป็นกรณีทก่ี ระทำผิดขณะทีเ่ ป็นเยาวชนจำนวน  20  ราย  และกรณีทก่ี ระทำผิด
ขณะเป็นเด็กจำนวน  2  ราย  ในจำนวนดังกล่าวได้สมั ภาษณ์โดยตรงกับผูก้ ระทำผิดจำนวน  11  ราย

“วงพนัน” วัฒนธรรมสังสรรค์ของกลุ่มวัยรุ่น

ก่ อ นจะถู ก จั บ กุ ม จนมี ค ดี ก ารพนั น ติ ด ตั ว  จะนำมาใช้จ่ายส่วนตัวเพราะฐานะของพ่อแม่

เยาวชนทั้ ง   22  รายมี ชี วิ ต ไม่ ต่ า งจากวั ย รุ่ น ไม่ดี  อาจกล่าวได้ว่า  การเล่นพนันทั้งหมด
ทั่วไป  ส่วนใหญ่อาศัยอยู่ในชนบท  พ่อแม่ทำ เกิดขึ้นในความเป็นชุมชน  คนใกล้ชิด  หรือ
อาชีพเกษตรกรรม  รับจ้าง  บางส่วนค้าขาย  อยู่ในสภาพแวดล้อมที่เอื้อให้มีการกระทำผิด
บางรายที่ อ ยู่ ใ นเมื อ งพ่ อ แม่ รั บ ราชการและ กฎหมาย
ค้าขาย  เยาวชนบางรายมีครอบครัวและบุตร ด้ ว ยเงิ น ที่ น ำมาเล่ น พนั น แทบทั้ ง หมดมา
แล้ว  แต่เงื่อนไขทางสังคมที่มีความเชื่อมโยง จากเงินที่พ่อแม่ให้ไว้ใช้ส่วนตัวและไปโรงเรียน
กันได้ผลักดันให้เยาวชนเหล่านี้เข้าไปเกี่ยวข้อง หรื อ วิ ท ยาลั ย   จำนวนเงิ น ที่ เ ล่ น พนั น น้ อ ย
กับการพนันไม่โดยตรงก็โดยอ้อม  ที่สุดที่เล่น  คือ  ครั้งละ  2 - 10  บาท  (เล่นไพ่
วงพนันตามงานศพในหมู่บ้านที่กลายเป็น ยกเว้นการพนันบอลที่ใช้เงินมากกว่า)  และ
วัฒนธรรม  กลุ่มวัยรุ่นรวมตัวกันสังสรรค์กิน เสี ย เงิ น จากการเล่ น พนั น ไม่ เ กิ น   100  หรื อ 
ดื่มและเล่นพนัน  มีการเล่นพนันผิดกฎหมาย 200  บาท  ส่วนมากมักจะเล่นเสียมากกว่าเล่น
ในหมู่บ้าน  เป็นแหล่งระบาดของยาเสพติด  ได้   เน้ น เล่ น พนั น เพื่ อ ความสนุ ก ผ่ อ นคลาย
บุ ค คลใกล้ ชิ ด ในครอบครั ว   พ่ อ   แม่   หรื อ จากการเรียนมากกว่า 
ญาติ พี่ น้ อ งเล่ น การพนั น   สถานะความ การเล่ น พนั น มี ส ถานที่ ต่ า งๆ ที่ ผู้ ใ หญ่
เหนือกว่าของผู้ใหญ่ที่ใช้ให้ไปซื้อหวย  เพื่อน ร่ ว มวงเล่ น พนั น กั น อยู่ แ ล้ ว บ้ า ง  บางคนเล่ น
และรุ่นพี่ที่เล่นพนันชวนเล่น  หรือเพราะไม่ได้ ในหอพัก  หรือยามว่างจากการเรียนก็เล่นใน
เรียนหนังสือจึงใช้เวลาว่างเล่นพนันเพื่อความ ศาลาในสถานศึ ก ษาเพื่ อ ความเพลิ ด เพลิ น 
สนุก  ขาดการเอาใจใส่จากพ่อแม่  อยากได้ เล่นพนันกันได้บ่อยๆ และส่งเสียงดังเฮฮากัน
ค่ า จ้ า ง  อยากได้ เ งิ น หรื อ มี ร ายได้ ไ ว้ ใ ช้ จ่ า ย เป็นเรื่องปกติ  จึงไม่ใช่เรื่องแปลกที่เยาวชน
ส่วนตัว  บางคนเล่นพนันเพราะหวังรายได้ที่ ส่ ว นใหญ่ จ ะมี ป ระสบการณ์ ก ารเล่ น พนั น มา

76 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 1 edit.indd 76 6/13/18 5:23:32 PM

 ก่อนหลายครั้งแล้วก่อนถูกจับ  จะมีส่วนน้อย
ที่ถูกจับจากการเล่นพนันในครั้งแรก
การพนั น ที่ เ ยาวชนเล่ น และถู ก จั บ มี
หลากหลายประเภท  ที่เล่นมากที่สุด  คือ  ไพ่
หลายประเภท  เช่ น   ไพ่ ก บดำกบแดง  ไพ่
คอยคู่  ไพ่แปดเก้า  ไพ่ป๊อกเด้ง  ไพ่ป๊อกแปด
ไพ่ รั ม มี่  ไพ่ตักเต  ไพ่สเตอร์  ไพ่แคง  และ
ไพ่ผสมสิบ  บางคนเล่นสลากกินรวบ  เบี้ยโบก
สนุ ก เกอร์   ทายผลฟุ ต บอล  มวยตู้   น้ ำ เต้ า
ปูปลา  ไฮโล  ชนไก่  และโดมิโน  ส่วนใหญ่
เป็ น การเล่ น การพนั น กั บ เพื่ อ นรุ่ น เดี ย วกั น  พื้ น ที่ ที่ มี ค นกำลั ง เล่ น การพนั น   จึ ง คิ ด ว่ า
เพื่อนรุ่นพี่  พ่อแม่และญาติ  เพื่อนบ้าน  และ
เจ้ามือ  เน้นความเพลิดเพลินสังสรรค์คล้าย
เป็นวัฒนธรรมของวัยรุ่นกลุ่มหนึ่งมากกว่าการ
สร้างรายได้
สาเหตุ ที่ ถู ก จั บ กุ ม   อั น ดั บ แรกเพราะ
สายลับแจ้งตำรวจเพื่อหวังรางวัล  ส่ออาการ
รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561
SEC 1 edit.indd 77
มีพริ ธุ ระหว่างตำรวจเข้ามาในพืน้ ที ่ ส่งเสียงดัง
ขณะเล่นการพนันและมีคนแจ้งตำรวจมาจับ 
หรื อ ถู ก จั บ เพราะตำรวจออกตรวจพื้ น ที่  
ส่วนใหญ่เล่นพนันในเวลากลางวันและถูกจับ
ในช่ ว งเวลากลางวั น   ระหว่ า งเวลาเที่ ย งวั น 
ช่วงบ่ายจนถึงช่วงเย็น  ยกเว้นพนันฟุตบอล
และการเล่นในงานศพที่มักจะถูกจับในเวลา
กลางคืน
เยาวชนที่ถูกจับกุมส่วนหนึ่งให้สัมภาษณ์
ว่าตนเองไม่ได้เล่นการพนัน  แต่เข้าไปอยู่ใน
ตนเองไม่น่าถูกจับเพราะไม่ได้เล่นการพนัน 
ซึ่ ง พบว่ า มี ห ลายกรณี   เช่ น   ไปขอเงิ น แม่
ขณะที่ แ ม่ ก ำลั ง เล่ น ไพ่   นั่ ง ดู ค นอื่ น เล่ น เพื่ อ
ความเพลิดเพลินและผ่อนคลาย  นั่งกินขนม
ในวงไพ่  หรือบังเอิญเข้าไปอยู่ในเหตุการณ์
จึงถูกจับแบบตกกระไดพลอยโจน 
77
6/13/18 5:23:35 PM
 แม้ว่าเยาวชนส่วนมากจะเห็นว่าการพนัน อาจจะได้เงินตอบแทนเล็กน้อยกลับมา  ส่วน
เป็นสิ่งผิดกฎหมาย  แต่บางส่วนเห็นว่าการ การถู ก จั บ ด้ ว ยคดี ก ารพนั น ถื อ ว่ า เป็ น ความ
เล่นพนันไม่ผิดกฎหมาย  ไม่เป็นปัญหา  ไม่ได้ โชคร้าย  และคิดว่าตนเอง  “ซวย”
ติดการพนัน  แต่เล่นเพื่อความสนุกสนานและ

คุมขัง  ขึ้นศาล  รายงานตัว 

กระบวนการเข้าสู่การดำเนินคดี 

เมื่อถูกจับกุม  เยาวชนส่วนหนึ่งถูกคุมขัง ปัจจุบันกลุ่ม เยาวชน  22  ราย  ส่วนใหญ่

ก่อนนำตัวไปส่งฟ้องที่ศาล  ส่วนการได้รับการ
ประกั น ตั ว มี ส องรู ป แบบคื อ ในชั้ น พนั ก งาน
สอบสวนที่สถานีตำรวจซึ่งจะไม่ได้ถูกขั ง ใน
ห้องขัง  และการประกันตัวที่ชั้นศาลขึ้นอยู่กับ
ดุลยพินิจของศาล  เงินที่ใช้ในการประกันตัว
ส่วนใหญ่ อยู่ที่   3,000  บาท  บางคนให้ญ าติ
หรือผู้นำใช้ตำแหน่งในการประกันตัว  หาก
เยาวชนไม่ได้รับการประกันตัวก็จะถูกส่งเข้าสู่
สถานแรกรั บ   ซึ่ ง เป็ น สถานที่ ที่ จ ะรั บ เด็ ก
หรือเยาวชนไว้อุปการะเป็นการชั่วคราวเพื่อ
สืบเสาะพินิจเด็กหรือเยาวชนและครอบครัว
ก่อนจะกำหนดแนวทางในการสงเคราะห์และ
คุ้ ม ครองสวั ส ดิ ภ าพที่ เ หมาะสมแก่ เ ด็ ก หรื อ
เยาวชนแต่ละราย
ในกลุ่มเยาวชน  22  ราย  ที่ถูกจับกุมด้วย
คดี ก ารพนั น ช่ ว งปี   2556 - 2560  มี   1  รายที่
ผู้ปกครองไม่ไปประกันตัว  ภายหลังเยาวชน
ถูกจับกุมตำรวจจะแจ้งข้อกล่าวหาและส่งตัว
ไปที่ศาลภายใน  24  ชั่วโมง  จากนั้นเยาวชน
จะถูกนำตัวไปรายงานตัวที่สถานพินิจฯ  คดี   ส่ ว นอี ก   3  ราย  ยั ง ไม่ ไ ด้ ก ำหนดโทษ
คดีพิพากษาไปแล้ว  โดย  8  ราย  ใช้มาตรา 
132  แห่ ง พระราชบั ญ ญั ติ ศ าลเยาวชนและ
ครอบครั ว และวิ ธี พิ จ ารณาคดี เ ยาวชนและ
ครอบครัว  พ.ศ. 2553  เป็นกรณีที่ศาลเห็นว่า
เด็ ก และเยาวชนมี พ ฤติ ก ารณ์ ใ นการกระทำ
ความผิ ด ที่ ไ ม่ เ ป็ น ภั ย ร้ า ยแรงและมี แ นวโน้ ม
ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมไปในทางที่ดีขึ้น  และ
ใช้มาตรการพิเศษแทนการพิพากษาคดีอาญา
เด็กและเยาวชน  ตามมาตรา  86  จำนวน  4 
ราย  เป็นกรณีที่สถานพินิจฯ  เสนอแผนการ
แก้ ไ ขบำบั ด ฟื้ น ฟู แ ละมี ผู้ ค วบคุ ม ดู แ ลแทน 
โดยจะมี ก ารทำแผนบำบั ด แก้ ไ ขฟื้ น ฟู จ าก
การประชุมร่วมของทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง  และ
เยาวชนต้องเข้ารายงานตัวตามที่ศาลกำหนด
เมื่อเสร็จสิ้นกระบวนการแล้วชื่อของเยาวชน
จะถู ก นำออกจากบั ญ ชี ข องผู้ ที่ เ คยต้ อ งคดี
อาญา  (จำหน่ า ยคดี )   หากเยาวชนไม่ ไ ป
รายงานตัวต่อศาลตามที่ศาลสั่ง  ชื่อจะยังอยู่
ในระบบบัญชีผู้ต้องหาซึ่งถือว่าเป็นผู้หลบหนี
 

78 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 1 edit.indd 78 6/13/18 5:23:35 PM

 4  ราย  เพี ย งแต่ เ สี ย ค่ า ปรั บ   และ  1  ราย  ให้ เ กิ ด ประโยชน์ สู ง สุ ด ต่ อ เยาวชน  เช่ น 
อยู่ระหว่างการหลบหนี  ไม่ได้ไปรายงานตัว กำหนดแนวทางให้เยาวชนมารายงานตัวและ
ต่อศาล  บำเพ็ ญ ประโยชน์   บางกรณี ส ถานพิ นิ จ ฯ 
ผู้ที่หลุดพ้นจากคดีส่วนใหญ่เป็นนักเรียน เสนอให้ใช้มาตรา  86  แทน  คือทำแผนการ
นั ก ศึ ก ษาที่ ก ลั บ ไปเรี ย นต่ อ   บางรายถู ก จั บ บำบั ด ฟื้ น ฟู ซึ่ ง ผู้ ป กครองต้ อ งเห็ น ด้ ว ยจึ ง จะ
เข้าสู่กระบวนการของสถานพินิจฯ  เนื่องจาก ดำเนินการได้  เงือ่ นไขทีเ่ ยาวชนต้องดำเนินการ
กระทำผิดซ้ำด้วยคดีอื่นๆ  เช่น  คดีเสพยาบ้า อย่ า งเคร่ ง ครั ด ในระหว่ า งดำเนิ น คดี   คื อ
และขายยาบ้ า   คดี ที่ ก ระทำผิ ด กฎหมาย ต้องไม่กระทำผิดซ้ำ  ต้องมารายงานตัวตาม
ค้ามนุษย์  ส่วนเยาวชนที่ไม่ได้เรียนหนังสือต่อ เงื่ อ นไขหรื อ แนวทางที่ ศ าลกำหนด  หรื อ
ได้ดำเนินอาชีพเพื่อหารายได้  เช่น  ทำการ การทำกิ จ กรรมจิ ต อาสาตามที่ ศ าลกำหนด 
เกษตรและรับจ้างทั้งในและต่างจังหวัด เช่น  การกวาดขยะ  เป็นต้น
ในการพิพากษาคดีเยาวชนกรณีการพนัน
นั้น  ศาลเห็นว่าคดีพนันเป็นคดีที่ไม่ร้ายแรง
จึงเลือกใช้มาตรการ  ตามมาตรา  132  เพื่อ

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 79

SEC 1 edit.indd 79 6/13/18 5:23:38 PM

 80 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 1 edit.indd 80 6/13/18 5:23:40 PM

 บทบาทของสถานพินิจฯ
และการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม

บทบาทหน้ า ที่ ข องสถานพิ นิ จ ฯ  ในการ

ดำเนินการด้านคดีเด็กและเยาวชน  นอกจาก
จะเป็นผู้สืบเสาะประมวลข้อเท็จจริงและกำกับ
//
เ ย า ว ช น ส่ ว น ใ ห ญ่ มี ทั ศ น ค ติ ที่
ดู แ ลรั ก ษาทรั พ ย์ สิ น และสิ ท ธิ ป ระโยชน์ ข อง เปลี่ ย นแปลงไป  รู้ สึ ก ผิ ด ที่ ท ำให้ พ่ อ
ผู้ เ ยาว์   ตามคำพิ พ ากษาหรื อ คำสั่ ง ศาล  แม่ เ สี ย ใจ  เสี ย เงิ น   เสี ย เวลาเรี ย น 
ดำเนิ น การด้ า นการควบคุ ม   ดู แ ล  บำบั ด  การเข้ า สู่ ก ระบวนการพิ จ ารณาคดี
แก้ ไ ข  ฟื้ น ฟู   ป้ อ งกั น   พั ฒ นาพฤติ นิ สั ย  ทำให้ เ สี ย เวลาในการดำเนิ น ชี วิ ต
สงเคราะห์เด็กและเยาวชนทั้งในระหว่างการ ของตนและผู้ ดู แ ล  ได้ รั บ บทเรี ย น
สอบสวนหรือการพิจารณาคดีหลังการปล่อย และไม่อยากทำผิดซ้ำอีก
ตัวแล้ว  ยังต้องดำเนินการด้านกิจกรรมชุมชน
และประสานความร่วมมือเพื่อการพิทักษ์และ //
คุ้ ม ครองสิ ท ธิ เ ด็ ก   และปฏิ บั ติ ง านร่ ว มหรื อ
สนั บ สนุ น การปฏิ บั ติ ง านของหน่ ว ยงานอื่ น ทั้ ง นี้   แม้ ว่ า เจ้ า หน้ า ที่ ข องสถานพิ นิ จ ฯ 
ที่เกี่ยวข้องหรือที่ได้รับมอบหมาย  จะชี้ แ จงรายละเอี ย ดขั้ น ตอนต่ า งๆ ตาม
อย่างไรก็ดี  ในการดำเนินคดีกรณีของการ กระบวนการการดำเนิ น คดี ใ ห้ เ ยาวชนและ
พนันนั้น  สถานพินิจฯ  จะดำเนินการสืบเสาะ ผู้ ป กครองได้ รั บ ทราบ  แต่ ก ารรั บ รู้ ค วาม
ข้อเท็จจริงโดยใช้แบบสัมภาษณ์รูปแบบเดียว เข้าใจเกี่ยวกับกระบวนการการดำเนินคดีของ
กับคดีอาญาอื่นๆ  และจัดทำแผนแก้ไขบำบัด เยาวชนมี ห ลายระดั บ ขึ้ น กั บ ปั จ จั ย หลาย
ฟื้นฟูเสนอต่อศาลและให้เยาวชนปฏิบัติ  โดย ประการ  เช่ น   การเอาใจใส่ ข องเยาวชน 
เยาวชนบางรายอาจจะไปรายงานตัวต่อศาล การให้ ค วามสำคั ญ ต่ อ การทำกิ จ กรรมอื่ น ๆ
แทนการไปที่สถานพินิจฯ  ซึ่งต่างจากเยาวชน มากกว่ า การไปรายงานตั ว ต่ อ ศาลตามนั ด 
ในคดีร้ายแรงอื่นที่สถานพินิจฯ  จะมีบทบาท นอกจากนี้ ผู้ ป กครองหรื อ ญาติ บ างรายที่
ในการควบคุมตัวมากกว่า ไม่ เ ข้ า ใจกระบวนการดำเนิ น คดี ก็ มิ ไ ด้ ถ าม
เจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้องให้แน่ชัด

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 81

SEC 1 edit.indd 81 6/13/18 5:23:40 PM

 หลังจากที่เยาวชนเข้าสู่กระบวนการของ
สถานพินิจฯ  และศาลแล้ว   พบว่าเยาวชน
มีทัศนคติที่เปลี่ยนแปลงไป  รู้สึกผิดที่ทำให้
พ่อแม่เสียใจ  เสียเงิน  เสียเวลาเรียน  การ
เข้าสู่กระบวนการพิจารณาคดีทำให้เสียเวลา
ในการดำเนินชีวิตของตนและผู้ดูแล  ได้รับ
บทเรี ย นและไม่อยากทำผิดซ้ำอีก  สำหรั บ
รายที่ไม่ได้ไปรายงานตัวต่อศาลสะท้อนความ
รู้สึกว่าเสียดายและเสียใจที่ไม่ไปรายงานตัว
ต่อศาลเพราะไม่ทราบว่าจะช่วยให้คดียุติตาม
กำหนด  บางคนมีการเตือนเพื่อนๆ ไม่ให้เล่น
พนัน  แต่ผู้ปกครองบางคนยังไม่แน่ใจว่าจะ
ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมได้จริง

ข้อเสนอแนะเชิงนโยบาย

จากการเก็ บ ข้ อ มู ล การวิ จั ย   คณะวิ จั ย การสั ม ภาษณ์ ห รื อ แบบสอบถามที่ เ น้ น เรื่ อ ง

พบว่าหน่วยงานที่เกี่ยวข้องยังไม่มีการจัดเก็บ การพนั น เป็ น หลั ก   ควรมี เ อกสารให้ ค วามรู้
ข้ อ มู ล สถิ ติ ท างคดี ที่ ส อดคล้ อ งกั น อย่ า ง เฉพาะด้านสำหรับเยาวชน  เช่น  เอกสารให้
เป็ น ระบบ  โดยเฉพาะคดี เ ด็ ก และเยาวชน  ความรู้ เ กี่ ย วกั บ คดี ก ารพนั น หรื อ ผลกระทบ
บ า ง ห น่ ว ย ง า น จั ด เ ก็ บ ส ถิ ติ ร า ย ปี   แ ต่ จากการเล่ น พนั น โดยเฉพาะ  หรื อ พิ จ ารณา
บางหน่วยงานจัดเก็บสถิติรายปีงบประมาณ ให้ความรู้เฉพาะเรื่องประจำสัปดาห์  หากมี
รวมถึ ง ไม่ มี ก ารแยกประเภทคดี ที่ ชั ด เจน  ข้ อ จำกั ด ด้ า นบุ ค ลากรควรทำความร่ ว มมื อ
การเปรี ย บเที ย บทางสถิ ติ แ ละนำไปใช้ ง าน กั บ หน่ ว ยงานภายนอกในการเป็ น จิ ต อาสา
จึ ง ทำได้ ย าก  ดั ง นั้ น   แต่ ล ะหน่ ว ยงานที่ ให้ ค วามรู้ ไ ด้   และแม้ ว่ า สถานพิ นิ จ ฯ  จะมี
ทำงานประสานกันควรกำหนดแนวทางการ ฐานข้ อ มู ล ทางคดี  แต่ ท ว่ า กลั บ ไม่ มี ข้ อ มู ล ที่
จัดเก็บและจัดทำฐานข้อมูลให้ตรงกัน  เผยแพร่ แ ยกรายคดี ที่ ชั ด เจน  จึ ง เสนอให้ มี
ในด้านกฎหมายควรมีการแก้ไขกฎหมาย การจัดเก็บข้อมูลเชิงสถิติรายคดีอย่างชัดเจน 
เกี่ยวกับการพนันโดยเฉพาะในฐานความผิด ซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อหน่วยงานและการใช้
ของเด็กและเยาวชน  เพื่อให้เกิดความชัดเจน ประโยชน์ของหน่วยงานอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง
ในการดำเนินคดีและการแก้ไขปัญหาเด็กและ ส่ ว นข้ อ เสนอแนะต่ อ แนวทางการดำเนิ น
เยาวชน คดีของศาลเยาวชนและครอบครัว   ในกรณี
ระหว่างที่เยาวชนเข้าสู่กระบวนการดำเนิน เยาวชนที่ถูกจับกุมกำลังเรียนในสถานศึกษา
คดี  สถานพินิจฯ  ควรสืบเสาะข้อเท็จจริงจาก ในระบบ  ศาลควรมีมาตรการให้สถานศึกษา
เยาวชนที่ถูกจับคดีพนันเป็นการเฉพาะ  เช่น  ให้ความรู้เกี่ยวกับการพนัน  โดยอาจจะให้การ

82 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 1 edit.indd 82 6/13/18 5:23:40 PM

 อบรมหรือแทรกเนื้อหาการเรียนการสอนเรื่อง
ผลกระทบของการพนันต่อนักเรียน  รวมทั้ง
ให้ ค วามรู้ เ กี่ ย วกั บ กฎหมายเรื่ อ งเยาวชนที่
ถูกจับกุมในวงพนันแม้ว่าเยาวชนมิได้เล่นการ
พนันก็ตาม  นอกจากนี้  ควรกระตุ้นให้สถาน
ศึกษากำหนดแนวทางการใช้เวลาว่างระหว่าง
อยู่ ใ นโรงเรี ย นของเยาวชนให้ เ กิ ด ประโยชน์
และขอสนับสนุนให้มีการใช้มาตรการพิเศษ
แทนการดำเนินคดีอาญาในกรณีของการพนัน
ซึ่งเป็นแนวทางการดำเนินการที่ถูกต้อง  ศาล
อาจพิจารณาใช้กระบวนการยุติธรรมชุมชน
มากขึ้ น   เน้ น การร่ ว มวางแผน  ดำเนิ น การ
ฟื้ น ฟู   ประเมิ น การเปลี่ ย นแปลงพฤติ ก รรม  มาตรการกำกับดูแลและให้ความรูภ้ ายในชุมชน
เนื่องจากการพนันของเยาวชนส่วนใหญ่เกิด
ในชุ ม ชน  ดั ง นั้ น จึ ง ควรให้ ชุ ม ชนเป็ น ฐาน
ในการร่วมแก้ไขปัญหา  รวมทั้งชุมชนควรมี
รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561
SEC 1 edit.indd 83
//
ศาลอาจพิจารณาใช้กระบวนการยุติธรรม
ชุ ม ชนมากขึ้ น   เน้ น การร่ ว มวางแผน 
ดำเนิ น การฟื้ น ฟู   ประเมิ น การเปลี่ ย น
แปลงพฤติกรรม  เนื่องจากการพนันของ
เยาวชนส่วนใหญ่เกิดในชุมชน  ดังนั้นจึง
ควรให้ ชุ ม ชนเป็ น ฐานในการร่ ว มแก้ ไ ข
ปัญหา
//
การสอดส่องดูแลมิให้เด็กและเยาวชนเข้าไป
เกี่ ย วข้ อ งกั บ การเล่ น พนั น หรื อ อบายมุ ข   มี
 
เช่ น   เสี ย งตามสาย  รวมถึ ง วางแนวทาง
ร่วมกันในการแก้ไขปัญหาการเล่นพนันระดับ
ชุมชนด้วย
83
6/13/18 5:23:41 PM
 Center for
gambling studies
report 2018

อัตลักษณ์ ไทย
ใต้เงื้อมเงาพนัน

การละเล่ น   ประเพณี   วั ฒ นธรรม  การกี ฬ า  เมื่ อ มี ก ารแข่ ง ขั น ก็ มี ก าร

พนันขันต่อพ่วงตามมาแต่โบราณแล้ว   แรงบีบคั้นจากการแข่งขันเชิงธุรกิจ
ทำให้มวยไทยดั้งเดิมต้องเปิดกว้าง  สร้างสรรค์เติบโตใหม่ไปพร้อมๆ กับการ
ท้าทายเครือข่ายอิทธิพลอำนาจเก่า  ขณะที่แรงผลักดันทางเศรษฐกิจได้นำ
วัวลานการพนันพื้นบ้านไปสู่การต่อยอดภูมิปัญญา  แต่ด้านหนึ่งก็กลายเป็น
การเสริมแรงให้วงการขาใหญ่หรืออันธพาล 
การพนันที่พัฒนามาจากอัตลักษณ์ไทยต่อจากนี้จะสืบสานสู่สังคมรุ่นหลังโดย
พลิกโฉมหน้าไปอย่างไร  คุณค่าทางวัฒนธรรมจะเปลี่ยนแปลงไปอีกหรือไม่ 
นักวิชาการชี้ประเด็น  คำถามคงไม่ใช่การยอมรับหรือตัดสิน  แต่จะตามให้ทัน
และควบคุมได้อย่างไร  เปลี่ยนแปลงแบบไหน  บนโลกออนไลน์ที่การแทงมวย
เข้าถึงได้ง่ายดาย  กว้างขวาง  และแผ่สาน  บนเส้นทางการพนันของเหล่า
นักเลงในลานวัว  แนวทางแก้ไขปัญหา  การแก้ไขกฎหมาย  การหามาตรการ
นักวิจัยได้เสนอแนะไว้อย่างน่าสนใจ

SEC 2 edit.indd 84 6/13/18 4:07:26 PM

SEC 2 edit.indd 85 6/13/18 4:07:29 PM
 การพนันมวยไทย
ในยุค  Entertainment
Boxing
ผศ.ดร.รัตพงษ์  สอนสุภาพ
วิทยาลัยนวัตกรรมสังคม มหาวิทยาลัยรังสิต
บทความเรียบเรียงจากรายงาน  โครงสร้างและพฤติกรรมการพนันมวยไทย

//
วงการมวยไทยเข้ า สู่ ยุ ค การพนั น เฟื่ อ งฟู   เซี ย นมวยมี อ ำนาจเหนื อ
กรรมการ...ทุกวันนีม้ วยไม่มศี ลิ ปะกันแล้ว  มีแต่กอดปล้ำ  ใครแข็งแรงชนะไป 
กรรมการสมั ย ก่ อ นเขาให้ ค ะแนนกั น ตามอาวุ ธ มวย  กรรมการทุ ก วั น นี้
ส่ ว นใหญ่ มี พื้ น ฐานมาจากการเป็ น ครู พ ละ  กรรมการที่ มี พื้ น ฐานมาจาก
นักมวยมีไม่กี่คน  ทุกวันนี้ต่อยมวยหัวหน้าค่ายก็อยากจะให้ขาใหญ่ถือหาง
ข้างมวยตัวเอง  เพราะถ้าถือหางโอกาสชนะมีมาก  เซียนมวยเป็นตัวชักนำและ
กรรมการก็ ต ามเซี ย นมวย  การพนั น มวยมี คู่ กั บ มวยมาตั้ ง แต่ ไ หนแต่ ไ ร
แต่สมัยนั้นไม่รุนแรงเหมือนสมัยนี้  รุ่นผมเสียมวยตามกรรมการ  กรรมการ
จะตัดสินยังไงคือต้องยอมรับ   แต่มาทุกวันนี้ไม่ใช่แล้ว  กรรมการต้องตาม
เซียนมวย
//

86 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 2 edit.indd 86 6/13/18 4:07:29 PM

 โครงสร้างของอุตสาหกรรมมวยไทยเป็นตลาดผู้ขายน้อยราย  (Oligopoly)  นักมวยที่เข้ามา
สู่ธุรกิจนี้ส่วนใหญ่มีฐานะยากจนและความรู้น้อย  ไม่จำเป็นต้องมีประสบการณ์และความรู้เรื่อง
หมัดมวย  แต่ต้องปรับตัวเรียนรู้การอยู่ร่วมกับคนอื่นได้เมื่อเข้ามาอยู่ในค่ายมวย  นอกจากนี้
มวยไทยยังเป็นตลาดผูกขาดด้วยวาทกรรมของคำว่า “มาตรฐาน”  ซึ่งกำหนดใช้เฉพาะกับสนาม
เวทีราชดำเนินและสนามเวทีลุมพินีเท่านั้น 

สงครามทางการตลาด
ของอุตสาหกรรมมวยไทย

ภายหลังการออกพระราชบัญญัติกีฬามวย ให้ ดู แ ปลกใหม่   มี ก ารเปิ ด ตั ว นั ก มวยก่ อ น

พ.ศ. 2542  การเกิ ด ขึ้ น ของกระทรวงการ ขึ้ น ชกแบบเร้ า ใจเน้ น แสงสี เ สี ย งรู ป แบบ
ท่ อ งเที่ ย วและกี ฬ า  มาถึ ง ยุ ค การเติ บ โต ตระการตาและดู ผ่ อ นคลาย  โดยเรี ย ก
ของมวยไทยในต่างประเทศทำให้เกิดธุรกิจ ลั ก ษณะมวยไทยรู ป แบบนี้ ว่ า   “Entertain-
เกี่ ย วกั บ มวยไทยต่ อ เนื่ อ งตามมามากมาย  ment  Boxing” 
รวมถึงการเกิดขึ้นของดิจิตอลทีวีในประเทศที่
ทำให้ตลาดมวยไทยเปลี่ยนแปลงทั้งในเชิงลึก
และเชิงกว้าง  โดยเฉพาะมูลค่าการโฆษณา
และจำนวนผู้ชมถูกแบ่งชัดเจนออกเป็น  กลุ่ม
ผู้ ดู ม วยไทยแล้ ว เล่ น การพนั น   กั บ กลุ่ ม ผู้ ดู
มวยไทยเพื่อความบันเทิงผสมผสานกับความ //
“ ห ลั ก   5  ยก ” ถู ก ผู ก ข า ด ม า
รักชาติ  (นักมวยไทยชกกับนักมวยต่างชาติ) 
ยาวนานโดยช่ อ ง  7  และช่ อ ง  3 
ดิ จิ ต อลที วี ชู ต ลาดมวยไทยแนวใหม่ โ ดย
และทำให้ ก ารถ่ า ยทอดมวยไทย
ประยุกต์ศิลปวัฒนธรรมมวยไทยเข้าหาตลาด ผ่านดิจิตอลทีวีกลายเป็นสงคราม
โลก  มีการปรับลดกติกามวยไทยมาตรฐาน ทางการตลาดของอุ ต สาหกรรม
ที่รัฐกำหนดไว้  เพิ่มความยืดหยุ่นมากขึ้นจาก มวยไทยอย่างแท้จริง
กติกาเดิม  25  ข้อ  เช่น  การลดจำนวนยกลง //
จากการชก  5  ยกเหลือ  3  ยก  หรือห้ามตีศอก
ห้ า มกอดคอตี เ ข่ า   รวมถึ ง การปรั บ เวที ม วย

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 87

SEC 2 edit.indd 87 6/13/18 4:07:29 PM

 การเติ บ โตของมวยประเภทดั ง กล่ า วได้ ประเทศไทยในปัจจุบันมีค่ายมวยที่มีการ
ท้าทายตลาดมวยไทยแบบเก่าหรือมวยไทย เปิดสอนจำนวนทั้งสิ้น  1,762  ค่าย  เป็นค่าย
แบบดั้ ง เดิ ม   ทั้ ง จากสนามเวที ร าชดำเนิ น มวยมาตรฐานที่ พ ร้ อ มรั บ ทั ว ร์   443  ค่ า ย 
และสนามเวทีลุมพินี  รวมทั้งตลาดมวยตู้ที่  กระจายตั ว อยู่ ใ นภาคกลาง  75  ค่ า ย  ภาค
“หลั ก   5  ยก”  ถู ก ผู ก ขาดมายาวนานโดย เหนือ  116  ค่าย  ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 
ช่อง  7  และช่อง  3  และทำให้การถ่ายทอด 147  ค่าย  และภาคใต้  115  ค่าย 
มวยไทยผ่ า นดิ จิ ต อลที วี ก ลายเป็ น สงคราม สำหรับค่ายมวยไทยในต่างประเทศสำรวจ
ทางการตลาดของอุตสาหกรรมมวยไทยอย่าง จากสถานกงสุ ล ใหญ่   และสถานเอกอั ค ร-
แท้ จ ริ ง   เพราะความต้ อ งการ  (Demand  ราชทูตไทย  กระทรวงการต่างประเทศ  พบว่า
side)  มวยไทยเชื่อมต่อทั้งตลาดในประเทศ มีค่ายมวยไทยจำนวน  3,869  แห่ง  กระจาย
และตลาดต่างประเทศ  ส่วนการจัดรายการ  อยู่ ใ น  36  ประเทศ  โดย  5  ประเทศที่ มี
(Supply  Side)  มี ต้ น ทุ น การจั ด และการ สถานที่สอนมวยไทยมากที่สุด  คือ  บราซิล 
ถ่ า ยทอดสดผ่ า นดิ จิ ต อลที วี ที่ ถู ก ลง  ทำให้ 1,631  แห่ง  อิหร่าน  650  แห่ง  อินเดีย  256 
ต้ น ทุ น ของอุ ต สาหกรรมมวยไทยโดยรวม แห่ง  โมร็อกโก  220  แห่ง  และสหรัฐอเมริกา
มีแนวโน้มลดลงด้วย (เฉพาะรั ฐ แคลิ ฟ อร์ เ นี ย   อิ ล ลิ น อยส์   และ
เนวาดา  190  แห่ง)

88 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 2 edit.indd 88 6/13/18 4:07:30 PM

 การปรับตัวของอุตสาหกรรมมวยไทย

ในอดีตมวยตู้ดั้งเดิมถูกผูกขาดมายาวนาน ในต่ า งประเทศ  มี ค่ า ตอบแทนสู ง   และ

โดยผู้จัดเฉพาะกลุ่มกับเจ้าของสถานีโทรทัศน์ สามารถขึ้นชกได้ต่อเนื่องไม่ต้องทิ้งช่วงระยะ
เพียงไม่กี่ช่อง  โดยเฉพาะ  ช่อง  7  และช่อง  3 เวลา  ขอเพี ย งนั ก มวยมี สุ ข ภาพแข็ ง แรง 
จั ด มวยไทยแบบดั้ ง เดิ ม   (Conventional  และมีผู้จัดการแข่งขัน 
Boxing)  โดย “ศึ ก มวยไทยช่ อ ง  7  สี ”  เป็ น ทั้ ง นี้   ตามพระราชบั ญ ญั ติ กี ฬ ามวยไทย 
รายการมวยตู้ยอดนิยม  ผู้ชมสามารถดูได้ทั้ง พ.ศ. 2542  กำหนดว่า  นักมวยจะขึ้นชกครั้ง
ผ่านทีวีหรือเข้าดูที่สนามมวยห้องส่งช่อง  7  สี ต่อไปได้จะมีระยะเวลาไม่น้อยว่า  21  วัน 
ได้โดยไม่ต้องเสียค่าบัตรผ่านประตู  สามารถ อีกรูปแบบของการปรับตัวเข้ากับยุคสมัย 
บรรจุ ผู้ ช มได้ ป ระมาณ  3,500 - 3,700  คน  คื อ การทำให้ ค่ า ยมวยเป็ น   City  Sport  ดั ง
ส่วน  “ศึกจ้าวมวยไทย”  ทางช่อง  3  ถ่ายทอดสด กรณี   “ค่ า ยแฟร์ เ ท็ ก ซ์ ”  ของตระกู ล บุ ษ รา-
ในวั น เสาร์   เวลาประมาณเที่ ย งครึ่ ง   การ คัมวงษ์  โดยเปรม  บุษราคัมวงษ์  ที่ใช้ความ
เข้ า มาของกลุ่ ม ผู้ จั ด รายอื่ น เป็ น ไปได้ ย าก พยายามสร้ า งการจำกั ด ความมวยไทยใหม่
เพราะต้ อ งใช้ เ งิ น ทุ น เป็ น ค่ า เช่ า เวลาของ จนประสบความสำเร็จกลายเป็นต้นแบบทาง
สถานีโทรทัศน์ในอัตราสูง  รวมทั้งเรื่องความ ธุ ร กิ จ มวยไทย  หรื อ อี ก หนึ่ ง ตั ว อย่ า งในการ
สั ม พั น ธ์ กั บ สปอนเซอร์   ผู้ ส นั บ สนุ น   ซึ่ ง มี สร้างมวยไทยให้เป็น  Sport  Entertainment 
ความเสี่ยงในการขาดทุนสูงในเวลานั้น แล้วถ่ายทอดเผยแพร่ไปทั่วโลกในแบบฉบับ 
ต่อมาเมื่อตลาดมวยไทย  Entertainment  “ศึ ก ไทยไฟท์ ”   ของนพพร  วาทิ น   และ 
Boxing  ในต่างประเทศได้รับความนิยมและ “ศึ ก ท็ อ ปคิ ง ส์   เวิ ล ด์   ซี รี ย์ ”   ของนริ ศ 
ขยายตัวสูงขึ้น  ในขณะที่ตลาดมวยไทยแบบ ว่ อ งประเสริ ฐ   ที่ ต ระเวนแข่ ง ขั น ในตลาด
ดั้ ง เดิ ม ในประเทศซบเซาลงอั น เนื่ อ งมาจาก ต่างประเทศเป็นหลัก  โดยเฉพาะในประเทศ
ปัญหาการพนัน  ภาพลักษณ์ของคนในวงการ จีน  ทั้งในรูปแบบทัวร์นาเมนท์และซุปเปอร์
มวยถูกมองจากสังคมว่าเป็นมาเฟียการพนัน  ไฟท์  ซึ่งเป็นที่นิยมมากในปัจจุบัน 
คนรุ่นใหม่สนใจกีฬามวยน้อยลง  รวมทั้งผล Entertainment  Boxing  ในกระแส
จากภาวะเศรษฐกิจ  ค่ายมวยต่างๆ ได้ปรับตัว ความนิยมทำให้ผู้บริหารทีวีช่องต่างๆ หันมา
เพื่ อ รองรั บ ตลาดต่ า งประเทศ  ค่ า ยมวย ถ่ า ยทอดการแข่ ง ขั น ชกมวยมากขึ้ น   และ
หลายแห่ ง ร่ ว มทุ น กั บ นั ก ลงทุ น ต่ า งชาติ เ ปิ ด มี ธุ ร กิ จ ซื้ อ โฆษณาในรายการมวยเพิ่ ม ขึ้ น
ค่ า ยมวย  ฝึ ก ซ้ อ มนั ก มวยเพื่ อ ไปชก  3  ยก อย่างต่อเนื่อง  โดยราคาค่าโฆษณาอยู่ระหว่าง

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 89

SEC 2 edit.indd 89 6/13/18 4:07:30 PM

 2  หมื่ น ถึ ง   3  แสนบาทต่ อ นาที   ขึ้ น อยู่ กั บ ด้วยการต่อยมวย  ช่องทีวีดิจิตอลจึงหันมาให้
เรตติ้ ง ความนิ ย มของรายการของที วี ช่ อ ง ความสำคัญนำรายการมวยไทยมาออกอากาศ
นั้นๆ  เป็นหลัก  ตามช่องต่างๆ เป็นจำนวนมาก  จากเดิมที่มี
มุมมองของเอเจนซี่รายใหญ่อธิบายว่า  เฉพาะช่ อ ง  3  และช่ อ ง  7  เป็ น ขาประจำที่
“ปรากฏการณ์ของช่องทีวีดิจิตอลที่หันมา ออกอากาศรายการมวยไทยมานาน”
ให้ความสำคัญกับรายการมวยถือเป็นคอน- การแข่ ง ขั น ชกมวยก็ ไ ด้ ป รั บ เปลี่ ย นไป
เทนต์ กี ฬ าสำคั ญ ที่ ทุ ก ช่ อ งต้ อ งมี   เพราะ ตามยุ ค ตามสมั ย ซึ่ ง มี ก ารต่ อ ยอดธุ ร กิ จ ที่
สามารถสร้ า งฐานคนดู แ ละเพิ่ ม เรตติ้ ง ได้   เกี่ยวเนื่องอีกหลากหลายประเภท  อาทิ  เงิน
เพราะมวยไม่ใช่เรื่องไกลตัวหรือเป็นกีฬาของ ค่าขายลิขสิทธิ์การถ่ายทอดสดในแต่ละไฟท์  
คนกลุ่ ม ฐานรากเท่ า นั้ น   แต่ ม วยได้ เ ปลี่ ย น เงินสปอนเซอร์  เงินอัดฉีด  รวมถึงเงินรายได้
สถานะกลายเป็นกีฬาที่เรียกความนิยมจาก จากการจำหน่ า ยบั ต ร  ซึ่ ง เป็ น เงิ น รายได้
คนรุ่นใหม่ ทั้งผู้ชายและผู้หญิง  ที่อยู่ในเมือง มหาศาล
และต่ า งจั ง หวั ด   ที่ หั น มานิ ย มออกกำลั ง

90 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 2 edit.indd 90 6/13/18 4:07:32 PM

 รูปแบบ  พฤติกรรม
และมูลค่าการพนันของวงการมวยไทย

พระราชบั ญ ญั ติ ก ารพนั น   พุ ท ธศั ก ราช  การเล่นพนันผ่านเว็บไซต์พนันมวยออนไลน์

2478  ถูกตราขึ้นหลังจากมวยไทยได้พัฒนา ซึ่ ง กำลั ง เป็ น ที่ นิ ย มและแพร่ ห ลายในวงการ
กลายเป็นอาชีพ  เพื่อควบคุมการเล่นการพนัน ของนักการพนันมวยไทยในเวลานี ้
ที่เริ่มแพร่หลายในวงการมวย การพนั น ผิ ด กฎหมายเป็ น การปรั บ ตั ว
รูปแบบการพนันมวยไทย  มี  2  รูปแบบ  ของผู้ ป ระกอบการและผู้ เ ล่ น การพนั น จาก
1.  การพนันมวยไทยถูกกฎหมาย  หมายถึง  สนามแบบเห็ น หน้ า ค่ า ตา  เช่ น   สนามมวย
การพนันมวยไทยที่เล่นในสนามมวยมาตรฐาน ราชดำเนิ น และสนามลุ ม พิ นี   มาสู่ เ กมการ
หรือสนามมวยชั่วคราวที่ทางราชการอนุญาต พนั น ที่ไ ม่ ต้ อ งเข้ า สนามมวยและไม่ ต้ อ งเห็น
ให้จัดชกและอนุญาตให้เล่นการพนันได้  หน้ากัน  อยู่ที่ไหนก็เล่นและแทงได้ไม่จำกัด
การพนันแบบนี้ถือเป็นการพนันแบบเห็ น พื้ น ที่ แ ละอั ต ราการแทงระหว่ า งผู้ เ ล่ น กั บ
หน้ า   และเป็ น แบบ  Real  Time  กล่ า วคื อ  เจ้ามือ
ถึงแม้ก่อนชกเซียนมวยจะกำหนดเรต  หรือ
อัตราต่อรองระหว่างนักมวยฝ่ายแดงกับฝ่าย
น้ำเงินไว้ก็ตาม  แต่ในขณะที่นักมวยเริ่มชก
และดำเนินไปตลอดทั้ง  5  ยก  อัตราต่อรอง
ก็จะวิ่งขึ้นลงตามสถานการณ์จริงบนเวที  และ
การพนันในเวทีโดยส่วนใหญ่มักจะเล่นเดิมพัน
ด้วยเงินสด  โดยนักพนันและเซียนมวยจะมี
สถานะทั้งเป็นผู้เล่นและเจ้ามือในเวลาเดียวกัน
//
การปรับตัวเพราะขาใหญ่ในวงการ
นักพนันและเซียนมวยคนหนึ่งๆ อาจจะเป็น
การพนั น มวยตู้ ขั บ เคลื่ อ นโดย
เจ้ามือรับแทงและเล่นพนันด้วยกับอีกหลายๆ  รายใหญ่สองกลุ่ม  คือ  กลุ่มมวยตู้
คนในคราวเดียวกัน  ตลอดการชก  5  ยกของ บางบอนและกลุ่ ม มวยตู้ อ ดิ ศ ร 
มวยคู่นั้นๆ  ซึ่ ง ถู ก ท้ า ทายโดยคู่ แ ข่ ง ในฐานะ
2.  การพนันมวยไทยผิดกฎหมาย  หมายถึง  ผู้ ป ระกอบการมื อ อาชี พ เว็ บ ไซต์
การลักลอบเล่นการพนันมวยผ่านช่องทางที่ การพนันโดยตรง
รัฐไม่อนุญาต  เช่นการเล่นพนันมวยตู้  การ
เล่นพนันผ่านบ่อนพนันมวยตู้รายใหญ่  หรือ //
รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 91

SEC 2 edit.indd 91 6/13/18 4:07:32 PM

 92 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 2 edit.indd 92 6/13/18 4:07:35 PM

 //
ระบบกลไกความสัมพันธ์เชิงอุปถัมภ์
การเล่นพนันแบบนี้อยู่ระหว่างการปรับตัว และระบบพวกพ้ อ งในวงการมวยนี้
เพราะขาใหญ่ในวงการพนันมวยตู้ที่ขับเคลื่อน ยั ง คงเป็ น พลั ง สำคั ญ ด้ า นหนึ่ ง ต่ อ
โดยรายใหญ่สองกลุม่   คือ  กลุม่ มวยตูบ้ างบอน อุตสาหกรรมมวยไทย  ทำให้การพนัน
และกลุ่ ม มวยตู้ อ ดิ ศ ร  กำลั ง ถู ก ท้ า ทายโดย ในวงการมวยดำรงอยู่ ไ ด้  และระบบ
คู่ แ ข่ ง ที่ เ ป็ น ผู้ ป ระกอบการมื อ อาชี พ เว็ บ ไซต์ ดังกล่าวยังมีผลต่อทิศทางการพัฒนา
การพนั น โดยตรง  โดยเฉพาะเว็ บ ไซต์ ใ น มวยไทยให้ ก้ า วขึ้ น สู่ ร ะดั บ  “world 
ประเทศไทยที่เจ้าของเว็บไซต์ส่วนใหญ่มักจะ sport  world  standard”
เป็นผู้เกี่ยวข้องกับวงการมวยไทยที่ต้องการ
จะยกระดั บ ให้ ก ารพนั น มวยไทยขึ้ น มาอยู่ //
ในระดั บ เดี ย วกั น กั บ การพนั น ประเภทอื่ น ๆ 
เช่ น   การพนั น ฟุ ต บอล  ซึ่ ง มี เ รตมาตรฐาน 
มีความน่าเชื่อถือและเครดิตทางการเงินของ
ผู้ประกอบการ  ทำให้การพนันในวงการมวยดำรงอยู่ได้  และ
ระบบกลไกความสัมพันธ์เชิงอุปถัมภ์และ ระบบดั ง กล่ า วยั ง มี ผ ลต่ อ ทิ ศ ทางการพั ฒ นา
ระบบพวกพ้ อ งในวงการมวยยั ง คงเป็ น พลั ง มวยไทยให้ ก้ า วขึ้ น สู่ ร ะดั บ  “World  Sport 
สำคั ญ ด้ า นหนึ่ ง ต่ อ อุ ต สาหกรรมมวยไทย  World  Standard”  ด้วย

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 93

SEC 2 edit.indd 93 6/13/18 4:07:39 PM

 พฤติกรรมการพนันมวยไทย

เซียนมวยตู้ได้แบ่งพฤติกรรมการเล่นการ
พนันมวยตู้ออกเป็น  4  กลุ่ม  ดังนี้
กลุ่มแรก  ผู้เล่นซื้อขาย  กลุ่มนี้เข้าออกเร็ว //
ดูจังหวะและสภาพแวดล้อม  ปรับเปลี่ยนการ เซี ย นหู   จั ด เป็ น กลุ่ ม คนที่ ข ยายฐาน
แทงมวยจากคูม่ วยตลอดเวลาเพือ่ ให้ได้มากขึน้ การพนั น มวยไทยจากการพนั น ใน
หรือยอมเสียน้อย  กลุม่ นีจ้ ะอยูไ่ ด้นาน สนามมวยที่ ถู ก กฎหมายไปสู่ ก าร
กลุ่มที่สอง  กลุ่มผู้เล่นวัดดวง  แทงผลแพ้ พนั น มวยที่ อ ยู่ น อกสนามซึ่ ง ถื อ ว่ า
ชนะครั้งเดียว  เวลาได้จะได้มาก  แต่เวลาเสีย ผิดกฎหมาย
จะเสียเยอะ  ส่วนมากกลุ่มนี้จะอยู่ในวงการ
ได้ไม่นาน 
//
กลุ่มที่สาม  ผู้เล่นเก็บของตาย  เลือกแทง
ข้างที่มีแต้มต่อสูงว่าจะชนะ  เช่น  70:1,  80:1
กลุ่มนี้เงินเยอะเสี่ยงน้อย  กลับบ้านไปได้เงิน
แทบทุกครั้ง  นานๆ ถึงจะเสีย  กลุ่มนี้นิ่งอยู่
นาน
กลุ่มที่สี่  กลุ่มผู้เล่นของโกง  เล่นมวยล้ม  ฐานการพนันมวยไทยจากการพนันในสนาม
มวยชกรู้ กั น   ซื้ อ กรรมการ  วั ด ดวงไม่ เ อา  มวยที่ ถู ก กฎหมายไปสู่ ก ารพนั น มวยที่ อ ยู่
กลุ่ ม นี้ น านๆ จะเข้ า มาที   เข้ า มาเล่ น คู่ เ ดี ย ว  นอกสนาม  มีการทำงานเป็นกลุ่มเครือข่าย
หรือบางทีก็ให้คนอื่นเล่นให้  บางทีก็เล่นเอง  เชื่ อ มโยงกั น ทั้ ง ในส่ ว นกลางและภู มิ ภ าคทั่ ว
ส่วนใหญ่เป็นพวกขาใหญ่มีอำนาจ  มีอิทธิพล ประเทศผ่านระบบเครือข่ายสังคมออนไลน์
กำหนดราคาหน้าเสื่อได้  นอกจากนี้  เซียนพนัน  ให้ข้อมูลว่า  การ
กลุ่ ม สุ ด ท้ า ยเรี ย กตนเองว่ า   “เซี ย นหู ”  แข่งขันเพื่อผลแพ้ชนะซึ่งจะส่งผลต่อการพนัน
มีอยู่ในอุตสาหกรรมมวยไทยประมาณ  100 -  จะกำหนดกันอย่างน้อย  3  วิธี  ด้วยการจ้าง
300  ราย  เซียนหูบางรายที่ได้รับความนิยม ล้มมวย  การวางยานักมวย  และการตัดสิน
มากอาจมีรายได้ต่อเดือน  7  แสนถึง  1  ล้าน ของกรรมการ  ภายใต้ อิ ท ธิ พ ลคำสั่ ง ของ
บาท  มี ฐ านลู ก ค้ า ถึ ง   3,000 - 4,000  ราย นักพนันหรือเซียนพนันบางพวก
ทั่วประเทศ  เซียนหู  จัดเป็นกลุ่มคนที่ขยาย

94 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 2 edit.indd 94 6/13/18 4:07:39 PM

 มูลค่าการพนัน

ในประเทศไทยมีค่ายมวยทั้งหมด  1,762  รวมแล้วจะมีเงินหมุนเวียนในระบบเศรษฐกิจ

ค่ า ย  มี จ ำนวนแรงงานในอุตสาหกรรมมวย ประมาณ  756 - 1,296  ล้านบาทต่อปี  และเงิน
ไทย  เมื่ อ รวมนั ก มวยไทย  ครู ฝึ ก   ที ม งาน  หมุนเวียนสำหรับการโฆษณาของอุตสาหกรรม
และหัวหน้าค่าย  อาจมีบุคลากรในวงการมวย มวยตู้   (เฉพาะช่ อ งที่ ศึ ก ษา)  โดยประมาณ 
ต่างๆ ทั้งภาครัฐและภาคเอกชนสูงถึง  2  แสน 251  ล้านบาทต่อปี  รวมมูลค่าทางเศรษฐกิจ
คน  คิ ด เป็ น ร้ อ ยละ  0.5  ของผู้ มี ง านทำใน  จากอุตสาหกรรมมวยไทยทั้งสองส่วนดังกล่าว
ปี   พ.ศ. 2560  ส่ ว นค่ า ยมวยในต่ า งประเทศ จะมี เ งิ น หมุ น เวี ย นในระบบเศรษฐกิ จ โดย
มี จ ำนวน  3,869  แห่ ง   คาดว่ า จะมี แ รงงาน ประมาณ  1 - 1.5  พันล้านบาทต่อปี
ในอุ ต สาหกรรมมวยไทยในต่ า งประเทศอี ก จากการประเมิ น ของผู้ วิ จั ย   วงเงิ น การ
ประมาณ  77,200 -  193,000  คนต่อปี  พนันมวยไทยถูกกฎหมายมีมูลค่าโดยประมาณ
มูลค่าทางเศรษฐกิจคิดจากต้นทุนค่าใช้จ่าย 1.3 - 1.4  หมื่ น ล้ า นบาทต่ อ ปี   ส่ ว นวงเงิ น
ในการจัดมวยทั้งในส่วนกลางและส่วนภูมิภาค การพนันมวยไทยผิดกฎหมายมีมลู ค่าประมาณ 

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 95

SEC 2 edit.indd 95 6/13/18 4:07:42 PM

 2.8  -  3.6  หมืน่ ล้านบาทต่อปี  รวมมูลค่าของเงิน
การพนัน  ทั้งการพนันมวยไทยถูกกฎหมาย
และไม่ ถู ก กฎหมาย  มี มู ล ค่ า รวมกั น โดย
ประมาณ  4  -  5  หมื่นล้านบาทต่อปี
มูลค่าที่เกิดขึ้นนี้เกิดจากประสิทธิภาพการ
ทำงานของระบบการพนัน  การพนันสามารถ
ควบคุ ม ผู้ เ ล่ น พนั น ที่ เ ล่ น เสี ย ให้ จ่ า ยเงิ น ได้  
//
โครงสร้างอุตสาหกรรมมวยไทยและ
การพนันเป็นตัวหล่อเลี้ยงอุตสาหกรรมมวย พฤติกรรมการพนันมวยไทยซึ่งมีมิติ
เนื่องจากผู้ชมส่วนใหญ่จะเข้าไปเล่นการพนัน ที่คาบเกี่ยวและทับซ้อนระหว่างทางมิติ
ในสัดส่วน  90:10  มีวงเงินการพนันหมุนเวียน เชิงอำนาจ  สังคมเชิงชนชั้น  เศรษฐกิจ
ไม่ ต่ ำ กว่ า   10  ล้ า นบาทต่ อ รายการ  และ การพนัน  วัฒนธรรมการเมือง  และ
การพนันเป็นตัวกำหนดพฤติกรรมของสนาม การเลือ่ นไหลทุนวัฒนธรรมของนักมวย
มวย  โปรโมเตอร์มวย  หัวหน้าค่ายมวย  และ
นักมวย  โดยเฉพาะโปรโมเตอร์มวยจะต้อง //
ประกบมวยสูสเี ป็นทีพ่ อใจกับเซียนมวย  เพราะ
นอกจากจะดูสนุกแล้วจะทำให้มีปริมาณการ

96 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 2 edit.indd 96 6/13/18 4:07:43 PM

 เล่ น การพนั น มากเนื่ อ งจากราคาต่ อ รองสู สี   ไทย  โดยสนั บ สนุ น การจั ด แข่ ง ขั น มวยไทย
ทางด้านสนามมวยก็ต้องการโปรโมเตอร์มวย สมัยใหม่ควบคู่กับส่งเสริมมวยไทยแบบดั้งเดิม
ที่ประกบคู่มวยได้สูสีเนื่องจากรายได้ส่วนใหญ่ ยกระดับมวยไทยสู่สากล 
มาจากผู้ชมที่เข้ามาเล่นการพนันนั่นเอง  การทำการตลาดควรแยกตลาดให้ชัดเจน
อย่ า งไรก็ ต าม  แม้ จ ะทำให้ ก ารพนั น ระหว่างมวยไทยสมัยใหม่  (Modern  World) 
มวยไทยอยู่ ใ นกรอบที่ ถู ก กฎหมาย  แต่ เ มื่ อ กับมวยโบราณ  (Traditional  Thai  boxing) 
พิจารณาเปรียบเทียบมูลค่าของเงินการพนัน ซึ่งจะช่วยแก้ปัญหาเรื่องการพนันมวย  และลด
มวยไทยถูกกฎหมายที่มีมูลค่าโดยประมาณ  แรงกดดันจากบรรดาเซียนมวยหรือนักพนัน 
1.3 - 1.4  หมื่ น ล้ า นบาทต่ อ ปี   ในขณะที่ ก าร ที่สำคัญ  คือ  การปรับปรุงแก้ไขกฎหมาย
พนันมวยไทยผิดกฎหมายมีมลู ค่าโดยประมาณ  ให้ มี ค วามยื ด หยุ่ น สอดคล้ อ งกั บ บริ บ ททาง
2.8 - 3.6  หมื่ น ล้ า นบาทต่ อ ปี   เงิ น ที่ จ ะเข้ า สู่ เศรษฐกิ จ การพนันของสัง คมที่เ ปลี่ ย นแปลง
ระบบตกเป็ น รายได้ แ ผ่ น ดิ น ก็ ยั ง ถื อ ว่ า น้ อ ย  ไปในปัจจุบัน  เพื่อสร้างความชัดเจนในการ
อีกทั้งมิได้หมายความว่าเงินจำนวนนี้จะมีส่วน บริ ห ารจั ด การการพนั น   และเพื่ อ ยกระดั บ
ผลักดันให้อุตสาหกรรมมวยไทยเติบโตเพราะ คุ ณ ภาพและความเป็ น มื อ อาชี พ ของนั ก มวย 
มีปัจจัยอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องอีกมากมาย กรรมการ  โปรโมเตอร์  เซียนมวย  แม้กระทั่ง
ท้ายทีส่ ดุ แล้ว  หากวิเคราะห์ทำความเข้าใจ คนดู 
ถึงโครงสร้างอุตสาหกรรมมวยไทยและพฤติ- เมื่ อ มี ก ารจั ด การที่ เ ป็ น ระบบแล้ ว   รั ฐ จะ
กรรมการพนั น มวยไทยซึ่ ง มี มิ ติ ที่ ค าบเกี่ ย ว สามารถดึงเม็ดเงินจากการพนันให้ไหลกลับ
และทั บ ซ้ อ นระหว่ า งมิ ติ เ ชิ ง อำนาจ  สั ง คม เข้ า สู่ ร ะบบกฎหมายเพื่ อ นำไปพั ฒ นาวงการ
ชนชั้ น   เศรษฐกิ จ การพนั น   วั ฒ นธรรม มวยไทยได้อีกมาก  โดยการจะออกระเบียบ
การเมื อ ง  และการเลื่ อ นไหลทุ น วั ฒ นธรรม กฎหมายต่างๆ ควรให้บุคลากรในวงการมวย
ของนักมวย  ได้ มี ส่ ว นร่ ว มเสนอหรื อ ให้ ค วามเห็ น เพราะ
รัฐควรสร้างมูลค่าเพิ่มในอุตสาหกรรมมวย เป็นผู้ที่ได้รับผลกระทบโดยตรง 

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 97

SEC 2 edit.indd 97 6/13/18 4:07:43 PM

 แนวทางการป้องกัน
แก้ไขปัญหาอาชญากรรม
ที่เกิดจากการพนันวัวลาน
ว่าที่ร้อยตรีดร.ธีร์จุฑาชาติ  ยงสวัสดิ์
ศูนย์รวมความเป็นเลิศทางการแพทย์ โรคมะเร็งครบวงจร  โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์  สภากาชาดไทย
ผศ.  ดร.วีนันท์กานต์  รุจิภักดิ์
คณะสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์  มหาวิทยาลัยมหิดล
เรียบเรียงจากดุษฎีนิพนธ์เรื่อง  ผลกระทบของการพนันวัวลานผลกระทบและแนวทางแก้ไขปัญหา
ในจังหวัดเพชรบุรี

//
ร่ ว มกั น แสวงหาแนวทางการป้ อ งกั น และแก้ ไ ขปั ญ หา  โดยมุ่ ง เน้ น ให้
การพนันวัวลานปราศจากปัญหาอาชญากรรม  หรือควบคุมให้การพนัน
วัวลานสร้างผลกระทบด้านอาชญากรรมให้น้อยที่สุด 
//

98 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 2 edit.indd 98 6/13/18 4:07:43 PM

 การละเล่ น วั ว ลานเป็ น อั ต ลั ก ษณ์ แ ละ คื อ   วั ว ตั ว ที่   19  เป็ น วั ว แข็ ง แรงฝี เ ท้ า ดี ที่ สุ ด 
ภูมปิ ญั ญาท้องถิน่ ของคนเพชรบุรี  สะท้อนการ ผูกไว้ปลายสุดของเชือก  เมื่อปล่อยวัวออกวิ่ง
ดำเนินชีวิตที่สอดคล้องกับวิถีชีวิตเกษตรกรรม ไปแล้ว  ถ้าวัวนอกวิ่งแซงวัวรองแล้วสามารถ
ของคนในท้องถิ่น ลากวั ว รองตามไปอย่ า งไม่ เ ป็ น ขบวนจนดิ้ น
โดยวัวลานบนลานนวดข้าว  เป็นการละเล่น หลุดขาดไป  นั่นหมายถึงวัวนอกชนะ  แต่ถ้า
ดั้งเดิมในสังคมชาวนาเมืองเพชร  ประยุกต์ เกิ ด เหตุ ก ารณ์ ก ลั บ กั น   วั ว รองก็ จ ะเป็ น ฝ่ า ย
มาจากการใช้ วั ว นวดข้ า วในลั ก ษณะผู ก วั ว ชนะ  การเล่ น วั ว ลานในอดี ต เป็ น เรื่ อ งของ
หลายๆ ตั ว ให้ เ รี ย งติ ด กั น ในลั ก ษณะหน้ า ความสนุ ก   เป็ น มหรสพของชุ ม ชน  สว่ า ง
กระดานกั บ เสากลางลาน  และให้ วั ว เดิ น แล้วก็เลิกรากันไป  ต่างคนต่างจูงวัวกลับบ้าน
เหยี ย บฟ่ อ นข้ า วในลั ก ษณะเป็ น วงกลม  วั ว ต่อมาเมื่อการนวดข้าวมีการใช้เทคโนโลยี
จะเดิ น วนย่ ำ บนรวงข้ า วจนเมล็ ด ข้ า วหลุ ด เข้ามาแทนที ่ การละเล่นวัวลานก็มวี วิ ฒ ั นาการ
ออกจากรวง  ซึ่งการนวดข้าวได้แสดงให้เห็น ที่เปลี่ยนแปลงไป  โดยจากเดิมที่การแข่งขัน
ถึ ง ความร่ ว มมื อ ร่ ว มใจกั น ของคนในสั ง คม วัวลานเป็นไปเพื่อการผ่อนคลายและสันทนา-
เกษตรกรรมมาอย่างช้านาน  ส่วนระยะทาง การยามว่ า งภายหลั ง การเก็ บ เกี่ ย วข้ า ว  จน
การเดินของวัวนั้นจะแสดงให้เห็นถึงพละกำลัง กลายมาเป็ น การแข่ ง ขั น เพื่ อ ชิ ง ของรางวั ล
และฝี เ ท้ า ของวั ว   โดยเมื่ อ เปรี ย บเที ย บแล้ ว ต่างๆ  เช่น  พัดลม  ลูกวัว  ผ้านวม  เป็นต้น 
จะพบว่า  วัวที่อยู่ไกลจากเสามากที่สุดจะเป็น และปัจจุบันก็เป็นการแข่งขันที่เป็นการพนัน
วัวที่ใช้ระยะทางในการเดินมากที่สุด อย่างเต็มรูปแบบ
การแข่งขันวัวลานเป็นการละเล่นที่เกิดขึ้น
ในลานนวดข้าว  ภายหลังการเก็บเกี่ยว  ซึ่ง
ใช้ พื้ น ที่ ใ นลานกว้ า งสำหรั บ การนวดข้ า ว
เป็ น ลานสำหรั บ การแข่ ง ขั น โดย  ชาวนา //
จะนำวัวตัวผู้จำนวน  19  ตัวมาที่ลานนวดข้าว  การพนั น วั ว ลานเป็ น สาเหตุ ใ ห้ เ กิ ด
ผู ก เรี ย งแถวกั บ หลั ก ไม้ ก ลางลานเรี ย กว่ า  อาชญากรรมหลายประเภท  เช่น  การ
“เสาเกี ย ด”  เช่ น เดี ย วกั บ เวลาจะนวดข้ า ว  ทะเลาะวิวาท  ฆาตกรรม  ยาเสพติด 
วั ว จำนวนนี้ จ ะแบ่ ง ออกเป็ น   2  ฝ่ า ย  คื อ  เด็กอายุตำ่ กว่า  18  ปีเข้าไปลานแข่งขัน
วั ว รอง  กั บ วั ว นอก  วั ว รองจะผู ก ติ ด จาก เพื่ อ เล่ น พนั น วั ว ลาน  การพกพา
เสาเกี ย ดตั้ ง แต่ ตั ว ที่   1 - 18  ส่ ว นวั ว นอก  อาวุธในที่สาธารณะ  การค้าประเวณี
สาวประเภทสอง  และการฟอกเงิน

//
รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 99

SEC 2 edit.indd 99 6/13/18 4:07:43 PM

 อาชญากรรมจากการพนันวัวลาน

การพนั น วั ว ลานเป็ น ต้ น เหตุ ข องการเกิ ด ผลกระทบด้านบวกที่ส่งผลต่อเศรษฐกิจและ

อาชญากรรมต่ า งๆ ในลั ก ษณะคล้ า ยคลึ ง วิถีชีวิตของคนเพชรบุรีในมิติต่างๆ  ด้วย 
กั บ การพนั น อื่ น ๆ โดยปรากฏเป็ น ข่ า วตาม ผู้วิจัยได้ศึกษาและสัมภาษณ์รวบรวมความ
สื่ อ มวลชนอยู่ เ ป็ น ระยะ  ซึ่ ง งานศึ ก ษาชิ้ น นี้ คิดเห็นของกลุ่มเป้าหมาย  51  ราย  ประกอบ
ก็พบเช่นกันว่า   การพนันวัวลานเป็นสาเหตุ ด้วย  เจ้าหน้าที่ทหาร  เจ้าหน้าที่ตำรวจ  และ
ให้เกิดอาชญากรรมหลายประเภท  เช่น  การ เจ้ า หน้ า ที่ ฝ่ า ยปกครอง  ผู้ เ กี่ ย วข้ อ งกั บ การ
ทะเลาะวิ ว าท  ฆาตกรรม  ยาเสพติ ด   เด็ ก จัดแข่งขันพนันวัวลาน  ผู้เข้าชมการแข่งขัน
อายุ ต่ ำ กว่ า   18  ปี เ ข้ า ไปลานแข่ ง ขั น เพื่ อ และนั ก วิ ช าการที่ เ ชี่ ย วชาญเรื่ อ งปั ญ หาการ
เล่นพนันวัวลาน  การพกพาอาวุธในสถานที่ พนัน  เพื่อร่วมกันแสวงหาแนวทางการป้องกัน
สาธารณะ  การค้าประเวณีสาวประเภทสอง  และแก้ ไ ขปั ญ หา  โดยมุ่ ง เน้ น ให้ ก ารพนั น
และการฟอกเงิน  วั ว ลานปราศจากปั ญ หาอาชญากรรม  หรื อ
อย่างไรก็ตาม  การพนันวัวลานไม่ได้ส่งผล ควบคุ ม ให้ ก ารพนั น วั ว ลานสร้ า งผลกระทบ
กระทบด้ า นลบเพี ย งด้ า นเดี ย ว  เพราะการ ด้านอาชญากรรมให้น้อยที่สุด
เลี้ยงและพัฒนาสายพันธุ์วัวลานได้กลายเป็น

100 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 2 edit.indd 100 6/13/18 4:07:44 PM

 รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 101

SEC 2 edit.indd 101 6/13/18 4:07:46 PM

 แนวทางป้องกันอาชญากรรม
จากการพนันวัวลาน

ผลจากการศึกษา  พบว่า  การป้องกันผล รายละเอี ย ดโดยสรุ ป ที่ เ กี่ ย วข้ อ งกั บ การ
กระทบด้านอาชญากรรมที่เกิดจากการพนัน ป้ อ งกั น อาชญากรรมที่ เ กิ ด จากการพนั น
วัวลานนั้น  สามารถดำเนินการได้ในลักษณะ วัวลานโดยภาครัฐอย่างมีประสิทธิภาพ  เช่น 
ต่ า งๆ  เช่ น   การป้ อ งกั น ทางสั ง คมอย่ า ง การมีเจ้าหน้าทีต่ ำรวจทัง้ ในและนอกเครือ่ งแบบ
เป็ น ทางการ  (Formal  Social  Control)  เข้ า ไปสอดส่ อ งดู แ ลในลานแข่ ง ขั น วั ว ลาน 
การป้ อ งกั น ทางสั ง คมอย่ า งไม่ เ ป็ น ทางการ  เพื่อให้การแข่งขันเป็นไปด้วยความเรียบร้อย 
(Informal  Social  Control)  การแทรกแซง การตั้ ง จุ ด ตรวจ  จุ ด สกั ด   เพื่ อ ป้ อ งกั น การ
ทางสั ง คม  (Social  Sanction)  และการ พกพาสิ่งผิดกฎหมายต่างๆ เข้ามาในบริเวณ
บูรณาการทุกภาคส่วน  ลานแข่งขันวัวลาน  หรือการตรวจค้นร่างกาย
ของผู้ เ ข้ า ชมการแข่ ง ขั น วั ว ลาน  ตรวจค้ น
การป้ อ งกั น ทางสั ง คมอย่ า งเป็ น ทางการ  ยานพาหนะที่ ใ ช้ เ ดิ น ทางมาลานแข่ ง ขั น
(Formal  Social  Control)  เป็นการป้องกัน วัวลาน  ตรวจค้นรถบรรทุกวัวที่จะใช้ในการ
ปั ญ หาอาชญากรรมโดยใช้ ก ฎหมายเป็ น แข่ ง ขั น วั ว ลาน  เพื่ อ ป้ อ งกั น ไม่ ใ ห้ มี ก ารนำ
เครื่ อ งมื อ   โดยเจ้ า หน้ า ที่ รั ฐ เป็ น กลุ่ ม สำคั ญ สิ่ ง ผิ ด กฎหมายทุ ก ชนิ ด ซุ ก ซ่ อ นเข้ า มาใน
ในการป้ อ งกั น   เพราะเป็ น ผู้ มี อ ำนาจตาม ลานแข่งขันวัวลานได้ 
กฎหมาย  ในการบั ง คั บ ใช้ ก ฎหมายอย่ า งมี เจ้าหน้าที่ฝ่ายปกครองควรจะอนุญาตให้
ประสิทธิภาพ  ด้วยวิธีการต่างๆ  เช่น  การ จัดการแข่งขันและมีการพนันวัวลานเฉพาะ
บั ง คั บ ใช้ ก ฎหมายอย่ า งเคร่ ง ครั ด   ต่ อ เนื่ อ ง  วันศุกร์  วันเสาร์  และวันอาทิตย์  เป็นสำคัญ 
และสม่ำเสมอ  ซึ่งจากการวิจัยมีข้อมูลแสดง ยกเว้ น การจั ด การแข่ ง ขั น วั ว ลานในงาน
ให้เห็นว่า  ในช่วงเวลาที่คณะรักษาความสงบ ประเพณี ข องวั ด   ควรอนุ ญ าตให้ จั ด ใน
แห่ ง ชาติ บ ริ ห ารประเทศนั้ น   การบั ง คั บ ใช้ วันธรรมดา  เพื่อให้สอดคล้องกับงานประเพณี
กฎหมายของเจ้ า หน้ า ที่ รั ฐ มี ป ระสิ ท ธิ ภ าพ ของวั ด   โดยขอความร่ ว มมื อ กั บ ผู้ ป กครอง
ต่อการควบคุมปัญหาอาชญากรรมที่เกิดจาก ไม่ ใ ห้ น ำเด็ ก อายุ ต่ ำ กว่ า   18  ปี เ ข้ า ไปลาน
การพนั น วั ว ลานมากกว่ า ในช่ ว งเวลาก่ อ น แข่งขัน  หรือแนะนำให้ผู้ปกครองนำเด็กเข้า
คณะรักษาความสงบแห่งชาติจะเข้ามาบริหาร ชมการแข่งขันในวัน-เวลาที่ไม่ส่งผลกระทบ
ประเทศ ต่ อ การศึ ก ษาของเด็ ก   รวมถึ ง การใช้ ก าร
ดำเนินการทางกฎหมายสืบสวนหาข้อมูลและ

102 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 2 edit.indd 102 6/13/18 4:07:46 PM

 วางแผนในการจั บ กุ ม การฟอกเงิ น หรื อ การ กั บ การแข่ ง ขั น วั ว ลานในการจั ด การปั ญ หา
ค้าประเวณีสาวประเภทสอง  ผลกระทบด้ า นอาชญากรรมที่ เ กิ ด จากการ
การป้ อ งกั น ทางสั ง คมอย่ า งเป็ น ทางการ พนันวัวลาน  ซึ่งแบ่งออกเป็น  3  กลุ่ม  ดังนี้
คือการบังคับใช้กฎหมายอย่างมีประสิทธิภาพ กลุ่ ม แรก  ชมรมวั ว ลานฯ  นายสนาม 
เพื่ อ ให้ ผู้ ก ระทำผิ ด เกิ ด ความเกรงกลั ว ต่ อ และโฆษก  มีส่วนในการป้องกันอาชญากรรม
กฎหมาย  และไม่ ก ล้ า ที่ จ ะกระทำผิ ด หรื อ ที่เกิดจากการพนันวัวลานในลักษณะเชิงความ
กระทำผิดซ้ำ สัมพันธ์อย่างไม่เป็นทางการระหว่างบุคคลต่อ
การป้องกันทางสังคมอย่างไม่เป็นทางการ บุคคล  หรือผู้มีอำนาจต่อผู้อยู่ภายใต้อำนาจ
(Informal  Social  Control)  เป็นการป้องกัน ซึ่ ง ส่ ง ผลให้ เ กิ ด การควบคุ ม พฤติ ก รรม
ปั ญ หาอาชญากรรมโดยภาคประชาชน  การเล่ น พนั น ของกลุ่ ม บุ ค คลที่ เ ข้ า ร่ ว มชม
ไม่ได้ใช้กฎหมายเป็นเครื่องมือ   แต่เป็นการ การแข่งขันวัวลาน
ใช้ ก ระบวนการกลุ่ ม ทางสั ง คมที่ เ กี่ ย วข้ อ ง

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 103

SEC 2 edit.indd 103 6/13/18 4:07:49 PM

 1.  บุคคลต่อบุคคลในสถานะที่เท่าเทียมกัน เพื่ อ ให้ เ กิ ด ความเรี ย บร้ อ ยและปราศจาก
ในบริ เ วณลานแข่ ง ขั น วั ว ลาน  บุ ค คลที่ อาชญากรรม  สอดคล้ อ งกั บ การบริ ห าร
เกี่ยวข้องกับการแข่งขันวัวลาน  เช่น  ชมรม จั ด การในสนามกี ฬ าวั ว ชนทางภาคใต้   โดย
วั ว ลานฯ  นายสนาม  โฆษก  นายพวง  กล่ า วถึ ง อิ ท ธิ พ ลของนายสนามที่ ส ามารถ
บุ ค คลเหล่ า นี้ ล้ ว นมี ค วามสั ม พั น ธ์ ร ะหว่ า ง บริหารจัดการปัญหาต่างๆ ที่เกิดขึ้นในสนาม
บุ ค คลต่ อ บุ ค คลอย่ า งไม่ เ ป็ น ทางการใน วัวชนภาคใต้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
สถานะที่เท่าเทียมกัน  ซึ่งส่งผลต่อการป้องกัน 2.  บุคคลต่อบุคคลในสถานะที่ไม่เท่าเทียม
อาชญากรรมที่ เ กิ ด จากการพนั น วั ว ลาน  กั น การป้ อ งกั น อาชญากรรมที่ เ กิ ด จากการ
เนื่ อ งจากมี ค วามสั ม พั น ธ์ อั น ดี ร ะหว่ า ง พนั น วั ว ลาน  ในประเด็ น ที่ บุ ค คลต่ อ บุ ค คล
บุคคลกับบุคคล  ซึ่งจะนำไปสู่การเจรจาที่มี ในสถานะที่ ไ ม่ เ ท่ า เที ย มกั น   ในลั ก ษณะที่
ประสิ ท ธิ ภ าพและเกิ ด ความร่ ว มมื อ กั น ของ บุคคลหนึ่งหรือกลุ่มบุคคลหนึ่งมีอำนาจอย่าง
บุ ค คลทั้ ง   2  ฝ่ า ยเพื่ อ ลดข้ อ พิ พ าทต่ า งๆ ที่ ไม่เป็นทางการในการควบคุมบุคคลหนึ่งหรือ
เกิดจากการพนันวัวลาน  คณะบุคคลหนึ่ง  เพื่อส่งผลไม่ให้บุคคลหรือ
ทั้งนี้  นักวิชาการที่เชี่ยวชาญปัญหาเรื่อง คณะบุ ค คลนั้ น มี พ ฤติ ก รรมในลั ก ษณะของ
การพนั น ได้ ส นั บ สนุ น แนวความคิ ด ที่ ใ ห้ การก่อให้เกิดอาชญากรรมที่เกิดจากการพนัน
นายสนามเป็นผู้ควบคุมความสงบเรียบร้อย  วัวลานในรูปแบบต่างๆ
และบริหารจัดการภายในลานแข่งขันวัวลาน 

104 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 2 edit.indd 104 6/13/18 4:07:50 PM

 กลุ่ ม ที่ ส อง  ครอบครั ว สามารถป้ อ งกั น
อาชญากรรมที่ เ กิ ด จากการพนั น วั ว ลานได้  
โดยประสิทธิภาพของครอบครัวมีความสำคัญ
ต่ อ การดู แ ลเด็ ก และเยาวชนเพื่ อ ไม่ ใ ห้ ไ ด้ รั บ
ผลกระทบเชิงลบที่เกิดจากการพนันวัว ลาน  ให้ จั ด การแข่ ง ขั น และมี ก ารพนั น
และซึ ม ซั บ สิ่ ง ที่ ไ ม่ เ หมาะสมกั บ วั ย   อี ก ทั้ ง
ยังป้องกันไม่ให้เกิดผลกระทบต่อการศึกษา
ของเด็กและเยาวชน  ดังนั้นครอบครัวควรที่
จะดูแลให้เด็กและเยาวชนได้รับการเรียนรู้การ
ละเล่ น วั ว ลานที่ ถู ก ต้ อ งของจั ง หวั ด เพชรบุ รี  
เพื่ อ ให้ เ ด็ ก และเยาวชนได้ ร่ ว มสื บ สานและ
อนุรักษ์การละเล่นท้องถิ่นนี้ต่อไป
กลุ่ ม ที่ ส าม  โรงเรี ย น  สามารถป้ อ งกั น
อาชญากรรมที่ เ กิ ด จากการพนั น วั ว ลานได้  
โดยประสิ ท ธิ ภ าพของโรงเรี ย นมี ผ ลต่ อ การ
ดู แ ลนั ก เรี ย น  ทั้ ง การให้ ค วามรู้   การดู แ ล
ตนเอง  การรู้ จั ก หน้ า ที่ ข องตนเองและการ
ไปร่วมชมการละเล่นวัวลานโดยไม่ส่งผลเสีย
ต่อการเรียน  ซึ่งประเด็นต่างๆ เหล่านี้จะเป็น
แนวทางที่ ท ำให้ นั ก เรี ย น  โรงเรี ย น  และ
ท้ อ งถิ่ น สามารถผสานประโยชน์ ร่ ว มกั น ได้
อย่างมีประสิทธิภาพ
การแทรกแซงทางสังคม  (Social  Sanction)
กลุ่ ม บุ ค คลหรื อ ปั จ เจกบุ ค คลที่ มี พ ฤติ ก รรม
อันธพาลหรือไม่เหมาะสมขณะแข่งขันหรือเล่น
พนันวัวลานในลักษณะต่างๆ  ซง่ึ ในอดีตพฤติกรรม
ที่ไม่เหมาะสมเหล่านี้มีความถี่ในการเกิดขึ้น
เป็ น อย่ า งมาก  โดยเฉพาะกลุ่ ม ที่ ใ ช้ อ ำนาจ
อิ ท ธิ พ ลของตนเองในการข่ ม คู่ แ ข่ ง ในหลาย
รู ป แบบ  ส่ ง ผลให้ ผู้ เ ล่ น พนั น วั ว ลานแสดง
พฤติกรรมการแทรกแซงทางสังคมกับบุคคล
ที่มีพฤติกรรมไม่เหมาะสมเหล่านั้น  เช่น  การ
รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561
SEC 2 edit.indd 105
//
เจ้าหน้าที่ฝ่ายปกครองควรจะอนุญาต
วัวลานเฉพาะวันศุกร์  วันเสาร์  และ
วั น อาทิ ต ย์   เป็ น สำคั ญ   ยกเว้ น การ
จัดการแข่งขันวัวลานในงานประเพณี
ของวัด
//
ไม่ ส่ ง วั ว เข้ า ร่ ว มแข่ ง ขั น กั บ วั ว ของบุ ค คลที่ มี
พฤติกรรมไม่เหมาะสม  และหรือนายสนาม
ไม่ เ ชิ ญ วั ว ของที ม ที่ มี พ ฤติ ก รรมไม่ เ หมาะสม
มาร่วมแข่งขันในโอกาสต่อๆ  ไป 
การบูรณาการทุกภาคส่วน  เจ้าหน้าที่ของ
รัฐ  ไม่ว่าจะเป็นเจ้าหน้าที่ตำรวจ  เจ้าหน้าที่
ฝ่ า ยปกครอง  และเจ้ า หน้ า ที่ ท หาร  ชมรม
วัวลานฯ  นายสนาม  และโฆษก  ครอบครัว 
และโรงเรียน  ร่วมกันทำหน้าที่ในการป้องกัน
ผลกระทบด้ า นอาชญากรรมที่ เ กิ ด จากการ
พนั น วั ว ลาน  โดยนั ก วิ ช าการที่ ส นั บ สนุ น
แนวคิดนี้เสนอว่า  สถาบันทางศาสนาอาจจะ
เข้ามามีส่วนในการขัดเกลาไม่ให้ปัจเจกบุคคล
ลุ่ ม หลงมั ว เมาในการพนั น   และควรต้ อ งมี
กลุ่ ม อื่ น ๆ ทางสั ง คมที่ เ กี่ ย วข้ อ งกั บ นั ก พนั น
วัวลาน  เช่น  เพื่อน  ชุมชน  เข้ามามีส่วนร่วม
ในการป้ อ งกั น ผลกระทบด้ า นอาชญากรรม
ที่เกิดจากการพนันวัวลานด้วย
105
6/13/18 4:07:51 PM
 ข้อเสนอแนะ

เพื่ อ การแก้ ไ ขปั ญ หาอาชญากรรมที่ เ กิ ด

จากการพนันวัวลานในจังหวัดเพชรบุรี  ผู้มี
ส่วนเกี่ยวข้องทางภาครัฐ  เช่น  เจ้าหน้าที่ฝ่าย //
ปกครอง  เจ้าหน้าที่ตำรวจ  เจ้าหน้าที่ทหาร มาตรการลงโทษในระยะเวลาที่กำหนด
ในทุ ก ระดั บ ชั้ น   ทั้ ง เป็ น ผู้ ก ำหนดนโยบาย ตามกฎของชมรมวัวลานฯ  จากเบาไป
และผู้นำนโยบายไปปฏิบัติ  และผู้เกี่ยวข้อง หาหนัก  เช่น  ไม่อนุญาตให้นายสนาม
ภาคเอกชน  เช่น  ชมรมวัวลานฯ  นายสนาม และโฆษกจัดการแข่งขันพนันวัวลาน
โฆษก  เป็นต้น  ควรร่วมกันกำหนดนโยบาย  เป็นระยะเวลา  3  เดือน  6  เดือน  หรือ
มาตรการในการบัง คับใช้ กฎหมายที่ชั ด เจน   1  ปี
ต่อการควบคุม  ป้องกัน  ปัญหาอาชญากรรม
ที่เกิดจากการพนันวัวลานในจังหวัดเพชรบุรี
//
ชมรมวัวลานฯ  นายสนาม  โฆษก  ควร
ร่ ว มกั น กำหนดและบั ง คั บ ใช้ ม าตรการและ
แนวทางที่เห็นชอบร่วมกันในการแก้ไขปัญหา และผู้ จั ด งานที่ ไ ม่ ส ามารถควบคุ ม ปั ญ หา
อาชญากรรมที่ เ กิ ด จากการพนั น วั ว ลานใน อาชญากรรมได้   เป็ น มาตรการลงโทษใน
จั ง หวั ด เพชรบุ รี อ ย่ า งเคร่ ง ครั ด   สม่ ำ เสมอ  ระยะเวลาที่กำหนดตามกฎของชมรมวัวลานฯ 
และต่อเนื่อง  รวมถึงควรมีมาตรการในการ จากเบาไปหาหนั ก   เช่ น   ไม่ อ นุ ญ าตให้
แทรกแซงทางสังคมอย่างสม่ำเสมอ  ต่อเนื่อง  นายสนามและโฆษกจั ด การแข่ ง ขั น เป็ น
และเหมาะสมกั บ บุ ค ค ล ที่ มี พ ฤ ติ ก ร ร ม ระยะเวลา  3  เดื อ น  6  เดื อ น  หรื อ   1  ปี  
ไม่เหมาะสมในลานแข่งขันและการเล่นพนัน เ ป็ น ต้ น   เ พื่ อ ใ ห้ ก า ร พ นั น วั ว ล า น เ ป็ น
วัวลาน  เพื่อเป็นการป้องกันไม่ให้บุคคลที่เคย ไปด้วยความสงบ  เรียบร้อย  และปราศจาก
มี พ ฤติ ก รรมไม่ เ หมาะสมกระทำพฤติ ก รรม อาชญากรรมตลอดการแข่งขัน
ซ้ ำ   และป้ อ งกั น ไม่ ใ ห้ บุ ค คลอื่ น เลี ย นแบบ ทุ ก ภาคส่ ว นที่ เ กี่ ย วข้ อ งกั บ การพนั น
พฤติกรรมไม่เหมาะสม  วั ว ลาน  เช่ น   เจ้ า หน้ า ที่รัฐ   ชมรมวั ว ลานฯ 
นอกจากนั้ น   ชมรมวั ว ลานฯ  ควรมี นายสนาม  โฆษก  ครอบครัว  และโรงเรียน 
มาตรการลงโทษที่รุนแรงและเด็ดขาด  โดย ควรร่วมมือกันในการสร้างจิตสำนึกที่ดีให้กับ
มีคำสั่งห้ามหรือบทลงโทษสำหรับนายสนาม เด็ ก และเยาวชน  เพื่ อ ให้ เ ด็ ก และเยาวชน

106 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 2 edit.indd 106 6/13/18 4:07:51 PM

 ตระหนักรู้ต่อหน้าที่ของตนเอง  บริหารเวลา
ที่ เ หมาะสมในการเข้ า ร่ ว มชมการแข่ ง ขั น
วั ว ลานโดยไม่ ส่ ง ผลกระทบต่ อ การศึ ก ษา
เพื่อให้สอดคล้องและเหมาะสมกับการดำเนิน
ชีวิตของเด็กและเยาวชนภายใต้วิถีชีวิตของ
คนเพชรบุรี
ผู้ ช มการแข่ ง ขั น พนั น วั ว ลานต้ อ งช่ ว ยกั น
สั ง เกตอาชญากรรมที่ อ าจจะเกิ ด ขึ้ น ในลาน
แข่ ง ขั น วั ว ลานและหากมี แ นวโน้ ม ว่ า จะ
เกิดอาชญากรรมต่างๆ ได้ให้รีบแจ้งเจ้าหน้าที่
ตำรวจในทันที
รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561
SEC 2 edit.indd 107
หากเกิ ด อาชญากรรมในลานแข่ ง ขั น
วั ว ลานและนายสนามไม่ ส ามารถควบคุ ม
อาชญากรรมที่เกิดขึ้นได้  ฝ่ายปกครองควร
มีคำสั่งปิดลานแข่งขันทันทีเพื่อเป็นแบบอย่าง
ให้ลานแข่งขันอื่นๆ เกิดการควบคุมดูแลกัน
อย่างจริงจังและเข้มงวดมากยิ่งขึ้น  ซึ่งคำสั่ง
ปิ ด ลานแข่ ง ขั น เป็ น คำสั่ ง ที่ ส่ ง ผลต่ อ การ
ควบคุมพฤติกรรมของผู้เข้าชมและนักพนัน
วัวลาน  เพราะถ้าหากปิดลานแข่งขันวัวลาน
จะส่งผลให้ผู้เข้าชมและนักพนันวั ว ลานไม่ มี
สถานที่เข้าชมและเล่นพนันได้อีกต่อไป
107
6/13/18 4:07:51 PM
 Center for
gambling studies
report 2018

การพนัน
ในพื้นที่พิเศษ
ข้ามเขตรัฐชาติ
ณ  ชุมชนเก่าแก่แห่งหนึง่ ในภาคอีสาน  นักวิจยั พบความพิเศษในพืน้ ทีข่ บั เคลือ่ น
ธรรมนูญสุขภาพตำบลที่มีการเล่นพนันบั้งไฟอย่างเอิกเกริก  ท้าทายกฎหมาย 
และเฉยเมยต่อฉันทามติของชุมชน  ส่วนพื้นที่ที่มีแรงงานข้ามชาติอาศัยอยู่มาก
ในอันดับต้นๆ ของประเทศ  จังหวัดสมุทรสาคร  แวดวงการพนันของแรงงาน
ข้ามชาติเกี่ยวพันอยู่กับเจ้าหน้าที่รัฐผู้มีอำนาจใช้กฎหมายแต่กลายเป็นเจ้ามือ
พนันและเป็นคนปล่อยเงินกู้นอกระบบ 
ในสังคมที่ทุนนิยมไหลบ่า  แทบไม่มีเขตแดนพื้นที่ใดที่การพนันแทรกแซงเข้า
ไม่ถึง  แม้แต่พื้นที่สามจังหวัดชายแดนใต้  พื้นที่ที่เรียกร้องสันติภาพความสงบ
มาเนิ่นนาน  ชาวมุสลิมที่เคร่งครัดในหลักอิสลามยังต้องเผชิญอีกด้านกับปัญหา
การพนัน   ท่ามกลางช่องว่างแรงผลักแห่งความไม่ไว้ใจ  การตลาดล้ำเส้น
ชวนพนันที่ผิดหลักศาสนา  นักวิจัยร่วมกับชุมชนค้นหาแรงสนับสนุนทางสังคม
ที่สามารถใช้เป็นกลไกป้องกันปัญหาการพนันของเยาวชนในพื้นที่สามจังหวัด
ชายแดนภาคใต้  และพยายามสร้างความชัดเจนในหลักเกณฑ์การวินิจฉัย
การทำการตลาดล้ำเส้นชวนพนัน  เพื่อให้ผู้ประกอบการและชาวมุสลิมสามารถ
ดำรงชีวิตตามวิถีแห่งศาสนาอิสลามได้อย่างงดงามต่อไป

SEC 3 edit.indd 108 6/13/18 5:06:03 PM

SEC 3 edit.indd 109 6/13/18 5:06:05 PM
 “พนันบั้งไฟ”
ธรรมนูญสุขภาพ
ที่เอื้อมไม่ถึง 
คชษิณ  สุวิชา 
มหาวิทยาลัยราชภัฏร้อยเอ็ด
บทความเรียบเรียงจากรายงาน  การพนันในมุมมองของชาวบ้าน
ในพื้นที่การขับเคลื่อนธรรมนูญสุขภาพ  จังหวัดร้อยเอ็ด 

//
งานบุญบั้งไฟในครั้งนั้นมีการเล่นการพนันกันอย่างเข้มข้น  โดยมีคนใน
ชุมชนท้องถิ่นและชาวบ้านจากจังหวัดใกล้เคียงเข้าร่วมงานบุญบั้งไฟที่มีการ
เล่นการพนันประมาณ  2 - 3  หมื่นคน  แม้ว่าชุมชนได้มีฉันทามติร่วมกัน
แล้วว่า  ไม่อยากให้ชุมชนเป็นพื้นที่จัดงานบุญบั้งไฟ  โดยมีเหตุผลว่า  บุญ
บั้งไฟได้ถูกแปรสภาพเป็น “พื้นที่เล่นพนัน” ของเซียนบั้งไฟจากทุกสารทิศ
ซึ่งส่งผลเสียมากมายกับชุมชนมากกว่าเกิดประโยชน์  ดังนั้นชาวบ้านจึง
ไม่ อยากให้มีการจัดประเพณีบั้งไฟในลั ก ษณะของสนามการพนั น บั้ ง ไฟ
ในพื้นที่ของตนเอง
//
110 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 3 edit.indd 110 6/13/18 5:06:05 PM

 ธรรมนูญสุขภาพตำบลแห่งหนึ่ง  ในพื้นที่ และการดื่มสุราในงานศพในพื้นที่ให้เห็นเลย
จังหวัดร้อยเอ็ด  เป็นพื้นที่ที่ได้รับการยอมรับ ตั้งแต่ปี  พ.ศ. 2555  มาจนปัจจุบัน
ในฐานะ “ต้นแบบ” ในการสร้างกระบวนการ อย่างไรก็ตาม  ทีมวิจัยมีโอกาสลงพื้นที่เพื่อ
เรี ย นรู้ ต ำบลจั ด การตนเอง  ภายใต้ ก าร ร่วมงานบุญประเพณีบั้งไฟ  ปี  2560  ในชุมชน
ขับเคลื่อนธรรมนูญสุขภาพตำบลให้กับพื้นที่ ดังกล่าวพบความน่าสนใจ  คือ  ชุมชนดังกล่าว
อื่นๆ  ในจังหวัดร้อยเอ็ด มีการเล่นพนันไม่ต่างจากชุมชนทั่ ว ไป  การ
“ธรรมนู ญ ประชาชน”  ในพื้ น ที่ แ ห่ ง นี้ พนันที่นิยมเล่นมากที่สุดคือ  ไฮโล  รองลงมา
ประกาศใช้ เ มื่ อ ปี   พ.ศ. 2555  มี ทั้ ง หมด  11  คื อ   ไพ่   และมี ก ลุ่ ม นั ก พนั ก ส่ ว นหนึ่ ง ที่ ช อบ
หมวด  79  ข้อ  ปัจจุบันมีมาตรการที่ประกาศ เล่ น  “โบก”  ซึ่ ง เป็ น การพนั น สมั ย เก่ า ของ
ใช้ ค วบคุ ม และขั บ เคลื่ อ นประเด็ น งานด้ า น นักพนันชาวบ้าน  รวมทั้งการเล่นพนันมวยตู้
ต่ า งๆ ทั้ ง หมด  22  มาตรการ  เป็ น มากกว่ า การซื้ อ หวยใต้ ดิ น   และพบปรากฏการณ์ ที่
ธรรมนู ญ ที่ ขั บ เคลื่ อ นประเด็ น เรื่ อ งสุ ข ภาพ  ชั ด เจนคื อ   งานบุ ญ บั้ ง ไฟในครั้ ง นั้ น มี ก าร
หากแต่ ค รอบคลุ ม สุ ข ภาวะของคนในตำบล เล่ น การพนั น กั น อย่ า งเข้ ม ข้ น   โดยมี ค นใน
แทบทั้งหมด ชุมชนท้องถิน่ และชาวบ้านจากจังหวัดใกล้เคียง
เจาะจงเฉพาะในหมวดที่   5  ว่ า ด้ ว ย  เข้ า ร่ ว มงานบุ ญ บั้ ง ไฟที่ มี ก ารเล่ น การพนั น
การลดละเลิ ก อบายมุ ข   ชุ ม ชนได้ ร่ ว มกั บ ประมาณ  2 - 3  หมื่นคน 
หน่วยงานรัฐและภาคประชาสังคม  กำหนด แ ม้ ว่ า ชุ ม ช น ไ ด้ มี ฉั น ท า ม ติ ร่ ว ม กั น
มาตรการ  ข้อบังคับ  ออกระเบียบกฎเกณฑ์  แล้ ว ว่ า   ไม่ อ ยากให้ ชุ ม ชนเป็ น พื้ น ที่ จั ด งาน
โดยมีกิจกรรมที่สอดคล้องหลากหลาย  เช่น  บุ ญ บั้ ง ไฟ  โดยมี เ หตุ ผ ลว่ า   บุ ญ บั้ ง ไฟได้ ถู ก
โครงการงานศพงานเศร้าปลอดเหล้าปลอด แปรสภาพเป็ น  “พื้ น ที่ เ ล่ น พนั น ” ของเซี ย น
การพนัน  โครงการหมู่บ้านศีล  5  เพื่อป้องกัน บั้ ง ไฟจากทุ ก สารทิ ศ   ซึ่ ง ส่ ง ผลเสี ย มากมาย
ไม่ ใ ห้ ค นในชุ ม ชนท้ อ งถิ่ น เข้ า ไปยุ่ ง เกี่ ย วกั บ กั บ ชุ ม ชนมากกว่ า เกิ ด ประโยชน์   ดั ง นั้ น
การพนันหรือเล่นการพนัน  เป็นต้น ชาวบ้านจึงไม่อยากให้มีการจัดประเพณีบั้งไฟ
ตัวอย่างการให้ความสำคัญกับการจัดการ ในลักษณะของสนามการพนันบั้งไฟในพื้นที่
ปัญหาการพนันและการลดเหล้าในงานศพ  มี ของตนเอง  แต่ฉันทามติจากการทำประชาคม
การประชาคมเพื่อให้ประชาชนในท้องถิ่นได้ หมู่ บ้ า นในการ “ไม่ เ อา  ไม่ จั ด   สนามพนั น
แสดงความคิดเห็นและประกาศเป็นมาตรการ บั้ ง ไฟ”  ไม่ ส ามารถหยุ ด ยั้ ง การเกิ ด ขึ้ น ของ
ในการป้องกันแก้ไขปัญหาดังกล่าว  รวมถึง สนามการพนั น บั้ ง ไฟในพื้ น ที่ ไ ด้  เพราะการ
มีการประชาสัมพันธ์  ทั้งการติดประกาศและ จั ด งานบุ ญ ประเพณี บ้ัง ไฟมี อ งค์ ก รปกครอง
ทางวิ ท ยุ ใ ห้ ท ราบวิ ธี ป ฏิ บั ติ   และบทลงโทษ  ส่ ว นท้ อ งถิ่ น เป็ น ผู้ ด ำเนิ น การอย่ า งแข็ ง ขั น
หากไม่ ท ำตามกติ ก า  อาทิ   การบอกกล่ า ว  โดยไม่สนใจความเห็นของประชาชนในฐานะ
ตักเตือน  ปรับเงิน  เป็นต้น  ผลที่เกิดจากการ เจ้าของพื้นที ่
ออกมาตรการ  คื อ   แทบไม่ มี ก ารเล่ น พนั น
รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 111

SEC 3 edit.indd 111 6/13/18 5:06:05 PM

 ปรากฏการณ์ที่สำคัญอย่างหนึ่งที่พบ  คือ
มีชาวบ้านบางครัวเรือนในชุมชนไม่สนับสนุน
งานบุ ญ บั้ ง ไฟที่ มี ก ารเล่ น การพนั น   ไม่ ไ ด้
กระตือรือร้นกับกิจกรรมงานบุญบั้งไฟที่มีการ
เล่นการพนัน  เห็นได้จากมีการปิดประตูบ้าน
ปิ ด ประตู วั ด   และไม่ เ ข้ า ร่ ว มกิ จ กรรม  ใน
ขณะที่ชาวบ้านและหน่วยงานบางกลุ่ม  กลับ
สนับสนุนงานบุญบั้งไฟที่มีการเล่นการพนัน
อย่างชัดเจน  เห็นได้จากมีการตั้งเต็นท์บริการ
และประชาสั ม พั น ธ์ ถึ ง การนำเข้ า บั้ ง ไฟจาก
ค่ายที่มีชื่อเสียง  ซึ่งขัดกับกฎหมายควบคุม
การเล่ น การพนั น  และ  คำสั่ ง หั ว หน้ า คณะ
รักษาความสงบแห่งชาติ  ที่  27/2559  เรื่อง  แม้ในพื้นที่ขับเคลื่อนธรรมนูญสุขภาพตำบล
มาตรการป้ อ งกั น และแก้ ไ ขปั ญ หาความ
112
SEC 3 edit.indd 112
เดื อ ดร้ อ นจากการจุ ด และปล่ อ ยบั้ ง ไฟ  พลุ  
ตะไล  โคมลอย  โคมไฟ  โคมควัน  หรือวัตถุ
อื่ น ใดที่ ค ล้ า ยคลึ ง กั น   โดยให้ แ ต่ ล ะจั ง หวั ด
จัดทำประกาศเกี่ยวกับมาตรการการป้องกัน
และการควบคุม  หรือในระดับท้องถิ่น  การ
ขั บ เคลื่ อ นธรรมนู ญ สุ ข ภาพตำบลที่ มี ก าร
ประกาศใช้  ในหมวดที่  5  เรื่องการหลีกเลี่ยง
อบายมุข 
ที ม วิ จั ย จึ ง ทำการศึ ก ษาเพื่ อ ค้ น หาว่ า 
มุมมองการพนันในบริบทประเพณีวัฒนธรรม
ท้องถิ่นมีความหมายแตกต่างจากการพนันอื่น
อย่างไรจึงสามารถดำรงอยู่ได้อย่างเข้มแข็ง
Center  for  Gambling  Studies  Report  2018
6/13/18 5:06:06 PM
 พัฒนาการของบุญบั้งไฟ
ในหมู่บ้านหนึ่งของจังหวัดร้อยเอ็ด

ก่อน พ.ศ. 2525  บุญบั้งไฟบูชาผีแถน  และ //

บุ ญ บั้ ง ไฟกลายเป็ น พื้ น ที่ ล งทุ น หาเสี ย ง
ญาพ่ อ ปู่   จั ด ขึ้ น ทุ ก เดื อ นหกของปี   ก่ อ นถึ ง
ของนักการเมืองท้องถิ่นเพื่อเป็นอีกหนึ่ง
ฤดูทำนา  เพื่อเสี่ยงทายน้ำท่าฟ้าฝน  ขอพร
เส้นทางในการเข้าสูอ่ ำนาจ  และกลายเป็น
จากเทวดาประจำบ้านประจำเมือง  อำนวย พื้ น ที่ แ สวงหาผลประโยชน์ ส่ ว นตั ว ของ
อวยชัยให้สามารถเพาะปลูกข้าวได้ผลดี  บุ ค คลหรื อ กลุ่ ม บุ ค คลที่ มี อ ำนาจที่ อ ยู่
บั้งไฟที่ใช้จุดเป็นบั้งไฟเล็กๆ ที่ผู้เฒ่าผู้แก่ ในท้องถิ่นและระดับสูงขึ้นไป  ฉันทามติ
ในชุมชนช่วยกันทำขึ้นเพียง  1 - 2  บั้ง  มีวัด จากการทำประชาคมหมู่บ้านในการไม่จัด
เป็นศูนย์กลาง  การตระเตรียมงานทั้งหลาย สนามพนันบั้งไฟจึงไม่เป็นผล 
เป็นไปด้วยความร่วมไม้รว่ มมือกันของชาวบ้าน
และญาติบ้านใกล้เรือนเคียง  เป็นประเพณีที่ //
เชื่อมโยง “ความสุข” กับผู้คนที่อยู่ในชุมชน  แม่แรงรถ  ส่งผลให้มีการลดบทบาทของผู้คน
ต่ อ มาในช่ ว งปี   พ.ศ. 2525 - 2542  งาน ลง  รูปขบวนมีการจัดเป็นรูปเป็นร่างมากขึ้น 
บุ ญ บั้ ง ไฟเปลี่ ย นจากบริ เ วณทุ่ ง นามาเป็ น มีการประกวดขบวนของแต่ละหมู่บ้าน  และ
บริ เ วณหน้ า   ศาลญาพ่ อ ปู่   เริ่ ม มี ก ารใช้ มี ก ารนำรถยนต์ เ ข้ า มาแทนเกวี ย นที่ บ รรทุ ก
เทคโนโลยี ป ระยุ ก ต์ แ บบชาวบ้ า น  เปลี่ ย น บั้งไฟ  นอกจากนี้ยังมีการเสพมหรสพสมโภช
จากบั้งไฟไม้ไผ่มาเป็นบั้งไฟท่อเหล็ก   มีการ ในคื น ก่ อ นวั น จุ ด บั้ ง ไฟ  และเริ่ ม มี ก ารพนั น
ประดั บ บั้ ง ไฟด้ ว ยกระดาษแบบสะท้ อ นแสง บั้งไฟอย่างเป็นรูปธรรมและนำไปสู่การพัฒนา
สี เ งิ น และสี ท องมากขึ้ น   มี ก ารนำรถยนต์ สูตรบั้งไฟของหมู่บ้านต่างๆ เพื่อนำไปตู๋หรือ
เข้ามาใช้ในขบวนแห่  มีมหรสพสมโภชตอน เปรียบแข่งขันกับบั้งไฟเจ้าอื่นที่เข้าร่วมในงาน
กลางคื น   แต่ ก ารแข่ ง ขั น บั้ ง ไฟยั ง ให้ ค วาม แต่ ใ นช่ ว งเวลาดั ง กล่ า ว  การมี ส่ ว นร่ ว ม
สำคัญกับการดูว่าบั้งไฟขึ้นหรือไม่ขึ้น  ถ้าขึ้น ของชาวบ้ า นยั ง ถื อ เป็ น เรื่ อ งสำคั ญ ในการ
สูงก็จะได้รับความนิยมชมชอบ  แต่ถ้าไม่ขึ้น แสดงออกถึ ง ศั ก ยภาพของชุ ม ชนที่ จ ะทำให้
ก็จะหามช่างบั้งไฟลงโคลนตม  ซึ่งไม่เพียงแค่ งานสำเร็ จ ลุ ล่ ว งดั ง เป้ า หมาย  อั น เป็ น ผล
ช่ า งบั้ ง ไฟเท่ า นั้ น ที่ ต้ อ งโดนโยนลงโคลนตม  ตอบแทนอันล้ำค่าในการเรียนรู้จากกิจกรรม
แต่ยังรวมถึงชาวบ้านที่มาด้วยกันด้วย ทางวัฒนธรรมของชุมชนร่วมกัน 
ช่วงปี  พ.ศ. 2530  เป็นต้นมา  การอัดหมื้อ บุ ญ บั้ ง ไฟในช่ ว งปี   พ.ศ. 2542 - 2555 
บั้งไฟ  (อัดดินปืน)  เปลี่ยนจากแรงคนมาเป็น เป็ น ช่ ว งแห่ ง การเติ บ โตและการเข้ า มาของ 

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 113

SEC 3 edit.indd 113 6/13/18 5:06:06 PM

 พระราชบัญญัติสภาตำบลและองค์การบริหาร ของผู้ น ำชุ ม ชนที่ ล งไปในช่ ว งนี้ จ ะค่ อ นข้ า ง
ส่ ว นตำบล  พ.ศ. 2537  และติ ด ตามด้ ว ย  มากเป็นพิเศษ
พระราชบั ญ ญั ติ ก ำหนดแผนและขั้ น ตอน ในการเตรี ย มงาน  องค์ ก ารบริ ห ารส่ ว น
การกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วน ตำบล  จะเป็ น ผู้ รั บ ผิ ด ชอบการเตรี ย มงาน
ท้ อ งถิ่ น   พ.ศ. 2542  ประเพณี บุ ญ บั้ ง ไฟ ในภาพรวม  ซึ่งจะมีการประชุมสภาองค์การ
กลายเป็ น งานใหญ่ ข องท้ อ งถิ่ น โดยการ บริ ห ารส่ ว นตำบลเพื่ อ กำหนดวั น   เวลา 
สนั บ สนุ นขององค์การบริหารส่วนตำบล  มี สถานที่  และเตรียมความพร้อมให้กับชุมชน
การประกวดขบวนแห่สุดอลังการของแต่ละ ที่จะมาร่วม  โดยมีการพูดคุยและบอกกล่าว
หมู่ บ้ า น  งบประมาณมาจากแต่ ล ะชุ ม ชน สมาชิก อบต.ของแต่ละหมู่บ้านให้ไปประชา-
ออกงบประมาณกันเอง  และส่วนหนึ่งมาจาก สัมพันธ์และเตรียมการต่างๆ  ลว่ งหน้าประมาณ 
การสนับสนุนจากผู้นำชุมชนของแต่ละบ้าน 1  เดือน  ส่วนชุมชนจะมีการเตรียมขบวนแห่
ที่ ต้ อ งการแสดงศั ก ยภาพและความทุ่ ม เท ขบวนเซิ้ ง   สร้ า งความสนุ ก สนานในการได้
ในการเป็นผู้นำของทุกด้านให้ชุมชนได้เห็น  พบปะพูดคุยกันของคนในหมู่บ้านเป็นอย่าง
เพราะนั่ น หมายถึ ง คะแนนเสี ย งที่ จ ะได้ ม า มาก
ในการเลื อ กตั้ ง ในสมั ย หน้ า   ดั ง นั้ น เม็ ด เงิ น

114 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 3 edit.indd 114 6/13/18 5:06:07 PM

 สำหรับการเตรียมรถขบวนแห่บั้งไฟ  ใน
ช่ ว งปี แ รกๆ จะเป็ น การเตรี ย มการโดยคน
ในชุมชนจัดการกันเอง  ซึ่งจะมีทั้งการตกแต่ง
รถบนขบวนแห่ แ ละการตกแต่ ง บั้ ง ไฟ  (เอ้
บั้ ง ไฟ)  โดยศู น ย์ ก ลางในการตกแต่ ง ยั ง ใช้
พื้ น ที่ วั ด หรื อ บางปี ก็ จ ะใช้ ศ าลากลางบ้ า น
เป็นพื้นที่ในการรวมกลุ่มการตกแต่งประดับ
ประดา  ลูกหลานเยาวชนที่สนใจก็ได้ไปฝึก
ฝีมือทางศิลปะโดยการเป็นลูกมือช่างตกแต่ง
บั้งไฟประจำหมู่บ้าน  //
อย่างไรก็ตามในช่วงปี  พ.ศ. 2550  เป็นต้น
มา  ภาพการลงแขกตกแต่ ง รถขบวนแห่ ไ ด้
เริ่มหายไป  เพราะเริ่มมีการนำเงินที่ได้จาก
การเรี่ยไร่กันของชาวบ้านในหมู่บ้านไปเช่ารถ
เอ้บั้งไฟที่มีการตกแต่งไว้แล้ว  ซึ่งราคาการ
เช่ า ก็ จ ะอยู่ ป ระมาณหมื่ น ต้ น ๆ  ส่ ว นบั้ ง ไฟ
ที่จะใช้จุดแข่งขันจริงนั้นก็เริ่มมีการใช้วิธีไป
ซื้อบั้งไฟจากค่ายบั้งไฟใกล้บ้านแทน  เพราะ
สะดวกสบายไม่ต้องเสียเวลามาบรรจุดินปืน
ในวันจุดบั้งไฟ  ชาวบ้านในแต่ละหมู่บ้าน
จะนำบั้ ง ไฟเข้ า ไปในสนามเพื่ อ ทำการจุ ด
แข่งขัน  ส่วนใหญ่จะเป็น “บั้งไฟหมื่น” ขนาด
เส้นผ่าศูนย์กลาง  2 - 3  นิ้ว  เพื่อชิงเงินรางวัล
หากชนะเลิ ศ การแข่ ง ขั น เป็ น ที่   1  จะได้ เ งิ น
รางวั ล   5,000  บาท  รองชนะเลิ ศ อั น ดั บ   1  บุ ญ บั้ ง ไฟที่ ค รั้ ง หนึ่ ง เคยเป็ น พื้ น ที่ ข องการ
เงิ น รางวั ล   3,000  บาท  และรองชนะเลิ ศ
อันดับ  2  เงินรางวัล  2,000  บาท  ตามลำดับ
และนอกจากจะมีการแข่งขันกันเฉพาะบั้งไฟ
ในตำบลแล้ ว   ในช่ ว งหลั ง ๆ เริ่ ม มี   “บั้ ง ไฟ
ขาจร” ซึ่ ง เป็ น บั้ ง ไฟที่ มี ชื่ อ ในนามของผู้ น ำ
ทางการเมืองในท้องถิ่นหรือหน่วยงานห้างร้าน
ต่างๆ ที่อยู่ในชุมชนต่างๆ สมัครเข้ามาแข่ ง
รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561
SEC 3 edit.indd 115
//
งานกิจกรรมประเพณีบุญบั้งไฟในช่วง
2 ปีทผ่ี า่ นมา ... เทศบาลจะมีการตัง้
งบประมาณไว้ในแผน 3 ปี (2559 -
2561) ปีละ 4 แสนบาท คิดเป็น 2 เท่า
ของงบประมาณสนับสนุนการดำเนิน
กิจกรรมประเพณีตา่ ง ๆ ทัง้ 12 เดือน
โดยชุมชนมิได้มีส่วนร่วมประการใดใน
การร่วมกิจกรรม
ด้ ว ย  โดยมี เ งิ น รางวั ล ที่ ท างเจ้ า ของบั้ ง ไฟ
นำไป “ตู๋ ห าง”  หรื อ เปรี ย บเดิ ม พั น แข่ ง ขั น
กันเอง  หากชนะก็จะได้เงินส่วนนี้เพิ่มขึ้นมา
อี ก จากเงิ น รางวั ล ที่ ตั้ ง ไว้ ข องคณะกรรมการ
จัดการแข่งขัน
บุ ญ บั้ ง ไฟในช่ ว งนี้ จึ ง ผู ก ติ ด และเชื่ อ มโยง
กับหน่วยงานทางการเมืองในระดับท้องถิ่นใน
การเป็นผู้จัดการ  และส่วนหนึ่งได้กลายเป็น
พื้นที่ประกาศหาคะแนนเสียงของนักการเมือง
ในระดั บ ท้ อ งถิ่ น   นอกจากนี้ ก ระบวนการ
ตระเตรี ย มการเริ่ ม เน้ น ความสะดวกสบาย
มากกว่าการร่วมกันสร้างสรรค์ของพลังชุมชน
ช่ ว งปี   พ.ศ. 2557 - 2560  ถึ ง ปั จ จุ บั น 
บูชาผีฟ้าผีแถนและการเคารพธรรมชาติและ
สิ่งเหนือธรรมชาติ  ทำหน้าที่เสมือนกิจกรรม
เชื่อมความสามัคคีและสร้างความสนุกสนาน
ผ่อนคลายให้คนในชุมชน  ได้ปรับเปลี่ยนไป
เมื่อบทบาทขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
ได้เข้ามามีอำนาจและบทบาทในการจัดสรร
ทรัพยากรทุกอย่างในท้องถิ่น 
115
6/13/18 5:06:07 PM
 บุญบั้งไฟกลายเป็นพื้นที่ลงทุนหาเสียงของ ถื อ ว่ า เป็ น ยุ ค เฟื่ อ งฟู ข องการแข่ ง ขั น บั้ ง ไฟ 
นักการเมืองท้องถิ่นเพื่อเป็นอีกหนึ่งเส้นทางใน ช่างทำบั้งไฟในนามของ “ค่ายบั้งไฟ” ได้พัฒนา
การเข้าสู่อำนาจ  และกลายเป็นพื้นที่แสวงหา สูตรดินปืนและเทคโนโลยีในการอัดดินปืนของ
ผลประโยชน์ส่วนตัวของบุคคลหรือกลุ่มบุคคล ตัวเองจนกลายเป็นธุรกิจขนาดใหญ่  และเกิด
ที่มีอำนาจที่อยู่ในท้องถิ่นและระดับสูงขึ้นไป  การเล่นพนันกันอย่างเอิกเกริกในภาคอีสาน 
ฉันทามติจากการทำประชาคมหมู่บ้านในการ ท้าทายกฎหมายบ้านเมือง  หรือแม้แต่ท้าทาย
ไม่จัดสนามพนันบั้งไฟจึงไม่เป็นผล  มติชุมชนที่เป็นเจ้าของพื้นที่ที่มิได้มีส่วนร่วม
การจัดกิจกรรมประเพณีบุญบั้งไฟในช่วงนี้ แต่ประการใด

116 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 3 edit.indd 116 6/13/18 5:06:07 PM

 รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 117

SEC 3 edit.indd 117 6/13/18 5:06:11 PM

 สนามพนันบั้งไฟ  ภายใต้ทุนนอกชุมชน
จับมือกับอำนาจในท้องถิ่น

งานกิจกรรมประเพณีบุญบั้งไฟในช่วง  2  ปี
ที่ ผ่ า นมา  บทบาทของชุ ม ชนได้ ถู ก ตั ด ออก //
กิ จ กรรมบุ ญ บั้ ง ไฟในปั จ จุ บั น จึ ง เกิ ด ขึ้ น
จากการมีส่วนร่วมในการดำเนินกิจกรรมอย่าง
จากทุนที่อยู่นอกชุมชนจับมือกับอำนาจ
ชัดเจน  โดยเฉพาะการจัดการ  เทศบาลจะมี
ในท้ อ งถิ่ น และอิ ท ธิ พ ลในการตั ด สิ น ใจ
การตั้ ง งบประมาณไว้ ใ นแผน  3  ปี   (2559 -  ในการอนุ ญ าตให้ บุ ญ บั้ ง ไฟกลายเป็ น 
2561)  ปี ล ะ  4  แสนบาท  คิ ด เป็ น   2  เท่ า  “สนามพนั น บั้ ง ไฟ” จนไม่ ห ลงเหลื อ
(2  แสนบาท)  ของงบประมาณสนับสนุนการ ร่ อ งรอยของวั ต ถุ ป ระสงค์ ดั้ ง เดิ ม ที่ แ ฝง
ดำเนินกิจกรรมประเพณีต่างๆ ทั้ง  12  เดือน  เร้นภูมิปัญญาของท้องถิ่นไว้เลย
โดยชุ ม ชนมิ ไ ด้ มี ส่ ว นร่ ว มประการใดในการ //
ร่วมกิจกรรม 
การจั ด บุ ญ บั้ ง ไฟในนามของท้ อ งถิ่ น ครั้ ง
ล่ า สุ ด   เมื่ อ วั น ที่   17  มิ ถุ น ายน  2560  (แรม  บั้งไฟ  ชุดละ  200  บาท  ต่อ  1  วัน  การเป็น
8  ค่ ำ   เดื อ น  8)  ซึ่ ง เป็ น วั น สุ ด ท้ า ยที่ ท าง เจ้ามือรับแทงบั้งไฟ  การตัดสินจับเวลาและ
จังหวัดอนุญาตให้มีการจัดกิจกรรมประเพณี การขานเวลาบั้งไฟ  ซึ่งเทศบาลเจ้าของงาน
บุ ญ บั้ ง ไฟในเขตพื้ น ที่ จั ง หวั ด ร้ อ ยเอ็ ด   และ แทบไม่ตอ้ งทำอะไรเลย  เพียงประหนึง่ ทีมงาน
มี ก ารจั ด ขึ้ น เพี ย งวั น เดี ย ว  มี ข บวนแห่ ที่ จั ด ผู้ จั ด มาขอใช้ พื้ น ที่ ใ นการ “สร้ า งสนามพนั น
เล็ ก ๆ พอเป็ น พิ ธี   แต่ ส่ ว นใหญ่ จ ะเน้ น ไปที่ บั้งไฟ” ในพื้นที่เท่านั้น
การจุ ด แข่ ง ขั น บั้ ง ไฟเพื่ อ การพนั น เป็ น หลั ก  ทุกพื้นที่ในหมู่บ้านถูกดัดแปลงเป็นสถานที่
การดำเนินงานทั้งหมดอยู่ภายใต้การดูแลและ จอดรถของบรรดาเซียนบั้งไฟและผู้ที่เข้ามา
สัมปทานการจัดการโดย “ทีมงานแก๋แด๋  เมือง ชมการแข่ ง ขั น บั้ ง ไฟที่ ม าจากทั่ ว ทุ ก สารทิ ศ 
มหา”  ซึ่งเป็นทีมเรด้าร์หรือกรรมการตัดสิน ทางผู้ จั ด งานขอเช่ า พื้ น ที่ ใ นบริ เ วณบ้ า นของ
การแข่งขันบั้งไฟ  และทำหน้าที่จัดกิจกรรม ชาวบ้านเป็นสถานที่จอดรถวันละ  200 - 300 
การแข่ ง ขั น ทั้ ง หมดภายในงาน  ตั้ ง แต่ ก าร บาท  โดยได้กำไร  3 - 4  เท่าจากเงินที่มาขอ
ตั้ ง วิ น มอเตอร์ ไ ซค์ รั บ จ้ า งส่ ง คนที่ ส นใจมาดู เช่าพื้นที่ 
หรือมาเล่นการพนันบั้งไฟในงาน  ระยะทาง  บรรดาค่ า ยบั้ ง ไฟจากทั่ ว สารทิ ศ เข้ า มา
8  กิ โ ลเมตร  การให้ บ ริ ก ารร้ า นค้ า   ร้ า น ร่วมกันแข่งขัน  เช่น  ค่ายบั้งไฟอรทัยเบิกฟ้า
อาหารภายในงาน  บริการเช่าโต๊ะเก้าอี้นั่งดู ค่ายเทพพนม  ค่ายแอ็ดเทวดา  ค่ายเทพเวลา 

118 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 3 edit.indd 118 6/13/18 5:06:11 PM

 ค่ า ยเทพไทยแลนด์   ค่ า ยไผ่ สี ท อง  ทุ ก ค่ า ย ตั้ ง ไว้ ที่   300  วิ น าที   ถ้ า บั้ ง ไฟขึ้ น ในเวลา
ต้ อ งลงทะเบี ย นและเสี ย ค่ า ธรรมเนี ย มการ ไม่ เ กิ น   300  วิ น าที   เซี ย นยั้ ง จะเป็ น ผู้ ช นะ 
ลงทะเบียนบั้งละ  1,000  บาท  ซึ่งถือว่าเป็น หาก  301 - 320  วินาที  จะเสมอกันหรือภาษา
ราคาทั่วไปของการแข่งขันบั้งไฟสนาม  และ เซี ย นเรี ย กว่ า   “จาว”  และถ้ า หากบั้ ง ไฟขึ้ น
ถือเป็นรายได้งดงามอันหนึ่งของผู้จัด ได้มากกว่า  320  วินาที  แสดงว่าเซียนไล่เป็น
บรรยากาศการเล่นพนันบั้งไฟนั้น  เซียน ฝ่ายชนะและรับเงินพนันไป  ซึ่งการกำหนด
พนันบั้งไฟจะมีอยู่สองกลุ่มหลักๆ  กลุ่มแรก  เวลาก็แล้วแต่จะตกลงกันระหว่างเซียนยั้งกับ
คือ  “เซียนยั้ง”  คือเจ้ามือในการรับแทงพนัน เซียนไล่  แต่ถ้าบั้งไฟขึ้นฐานแล้วจุดไม่ขึ้นหรือ
บั้งไฟ  ส่วนกลุ่มที่สองคือ  “เซียนไล่”  ซึ่งเป็น หางหลุดกลางอากาศ  ชัยชนะจะตกเป็นของ
ผู้ เ ล่ น ที่ น ำเงิ น ไปพนั น กั บ เซี ย นยั้ ง   อย่ า งไร เซี ย นยั้ ง   หากเซี ย นไล่ ไ ด้ เ งิ น ก็ จ ะนำตั๋ ว ที่ มี
ก็ตามเซียนพนันคนหนึ่งอาจเป็นได้ทั้งเซียน การแจกและกำกับลายมือชื่อของเซียนยั้งนั้น
ยั้งและเซียนไล่ก็ได้  ไปขึ้นเงินที่จุดนัดหมาย 
สำหรั บ วิ ธี ก ารแทงพนั น จะมี ก ารกำหนด การเปิดราคาหน้าฐานนัน้   เซียนยัง้ แต่ละคน
เวลาขึ้น  ถ้าจุดสูงสุดของบั้งไฟแต่ละบั้ง  ซึ่ง แต่ละกลุ่มอาจกำหนดไม่เหมือนกันเพื่อดึงดูด
มีศัพท์เฉพาะเซียนบั้งไฟเรียกว่า  “ราคาเปิด เซี ย นไล่ ใ ห้ ม าพนั น กั บ ตน  และเมื่ อ มี ก าร
หน้าฐาน”  หมายถึงหากราคาเปิดหน้าฐาน ตกลงเดิ ม พั น กั น แล้ ว เซี ย นไล่ ก็ จ ะนำเงิ น

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 119

SEC 3 edit.indd 119 6/13/18 5:06:14 PM

 120 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 3 edit.indd 120 6/13/18 5:06:16 PM

 เดิ ม พั น มาไว้ กั บ เซี ย นยั้ ง   และจะได้ ตั๋ ว เป็ น
หลักฐานการตกลงเดิมพันที่มีลายเซ็นเซียนยั้ง
หากชนะก็ไปรับเงินทั้งต้นทุนที่ตัวเองจ่ายไว้
และเงินรางวัลที่เดิมพันชนะ  และหากจาวกัน
ก็ จ ะมารั บ เงิ น เดิ ม พั น ดั ง กล่ า วคื น   ณ  จุ ด
แลกเงินที่เซียนยั้งกำหนดไว้
กิจกรรมบุญบั้งไฟในปัจจุบันจึงเกิดขึ้นจาก
ทุนที่อยู่นอกชุมชนจับมือกับอำนาจในท้องถิ่น
และอิ ท ธิ พ ลในการตั ด สิ น ใจในการอนุ ญ าต
ให้บุญบั้งไฟกลายเป็น “สนามพนันบั้งไฟ” จน
ไม่หลงเหลือร่องลอยของวัตถุประสงค์ดั้งเดิม
ที่แฝงเร้นภูมิปัญญาของท้องถิ่นไว้เลย
รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561
SEC 3 edit.indd 121
คำประกาศของผูว้ า่ ราชการจังหวัดร้อยเอ็ด 
เรื่ อ งกำหนดมาตรการด้ า นการรั ก ษาความ
ปลอดภั ย และส่ ง เสริ ม วั ฒ นธรรม  ประเพณี
ท้ อ งถิ่ น   ในการจั ด งานบุ ญ บั้ ง ไฟ  จั ง หวั ด
ร้อยเอ็ด  ประกาศไว้  ณ  วันที่  26  กุมภาพันธ์
2559  ซึ่งเน้นหนักว่า  “ห้ามมิให้เล่นการพนัน
โดยเด็ดขาด”  แต่หากพิจารณาปรากฏการณ์
ที่เกิดขึ้นดังกล่าว  ประกาศการห้ามเล่นพนัน
บั้ ง ไฟเป็ น เพี ย งเสื อ กระดาษที่ ว าดในระดั บ
นโยบาย
ส่ ว นชุ ม ชนท้ อ งถิ่ น   ชาวบ้ า น  เป็ น เพี ย ง
ผู้ ไ ด้ รั บ ผลกระทบจากการกลายเป็ น พื้ น ที่
เล่นพนันของเซียนพนันบั้งไฟทั่วประเทศที่ใช้
คำว่าประเพณีบังหน้าเพื่อเล่นพนัน
121
6/13/18 5:06:16 PM
 ปัญหาการเล่นพนัน
ของแรงงานข้ามชาติ
ในจังหวัดสมุทรสาคร
สมาน  เหล่าดำรงชัย 
ศูนย์วิจัยการย้ายถิ่นแห่งเอเชีย  สถาบันเอเชียศึกษา  จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
เรียบเรียงจากรายงาน  แรงงานข้ามชาติกับการพนันในจังหวัดสมุทรสาคร

//
...เจ้ามือหวยส่วนใหญ่จะเป็นเจ้าหน้าที่ของรัฐ  ถ้าหากไม่มีเงินใช้  เขาให้
กู้เงินด้วย  โดยเขาคิดร้อยละ  20  และหักจากค่าจ้างได้  เงื่อนไขของการกู้
คือ  เขาจะยึดบัตร  ATM  ไว้  หรือเอาเอกสารประจำตัวเป็นหลักประกัน 
เช่น  หนังสือเดินทาง  หรือเอกสารที่ทางการไทยออกให้  เพราะเขากลัว
หลบหนี  หากไม่จ่ายเงินครบตามจำนวนที่กู้ ไป  เคยเห็นแรงงานข้ามชาติ
บางรายถูกขู่ว่า  ถ้าไม่จ่ายเงิน  ก็จะแจ้งตำรวจมาจับส่งตรวจคนเข้าเมือง
และส่งกลับประเทศ
//
122 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 3 edit.indd 122 6/13/18 5:06:16 PM

 สถิติของสำนักบริหารการทะเบียน  กรม จำนวนมากเท่าใด
การปกครองในเดื อ นธั น วาคม  พ.ศ. 2560  ในบริ บ ทของการเล่ น พนั น   แม้ ปั จ จุ บั น
ศูนย์บริการจดทะเบียนแรงงานข้ามชาติแบบ ยั ง ไม่ ส ามารถสื บ ค้ น ประเด็ น เชื้ อ ชาติ ห รื อ
เบ็ ด เสร็ จ ทั่ ว ราชอาณาจั ก รจำแนกแรงงาน สัญชาติของคนต่างชาติที่กระทำผิดเกี่ยวกับ
ข้ามชาติที่เข้ามาพำนักอาศัยและทำงานใน การพนันได้  แต่ก็มีแรงงานข้ามชาติจำนวน
ประเทศไทยออกเป็น  3  กลุ่ม  ไม่ น้ อ ยที่ เ ล่ น การพนั น หลากหลายประเภท
กลุ่ ม แรก  ตามประกาศของคณะรั ก ษา ในแต่ ล ะพื้ น ที่ ใ นประเทศไทย  ทั้ ง การพนั น
ความสงบแห่งชาติ  (คสช.)  ฉบับที่  70/2557  ที่ถูกกฎหมายและการพนันที่ผิดกฎหมาย 
เป็นแรงงานสัญชาติ  เมียนมา  ลาว  กัมพชูา งานวิ จั ย ในครั้ ง นี้   ศู น ย์ วิ จั ย การย้ า ยถิ่ น
และผู้ติดตาม  จำนวน  1.6  ล้านคน  แห่ ง เอเชี ย ได้ ด ำเนิ น การศึ ก ษาวิ จั ย เรื่ อ ง
กลุ่ ม ที่ ส อง  ตามมติ ค ณะรั ฐ มนตรี   3  แรงงานข้ า มชาติ กั บ การพนั น ในจั ง หวั ด
มี น าคม  พ.ศ. 2558  จำนวน  1.1  ล้ า นคน  สมุ ท รสาคร  ในพื้ น ที่   3  อำเภอ  ได้ แ ก่  
เป็นแรงงานและผู้ติดตามสัญชาติ  เมียนมา  อำเภอเมือง  อำเภอกระทุ่มแบน  และอำเภอ
กั ม พชู า   ลาว  และประมงทะเลจดทะเบี ย น บ้ า นแพ้ ว   โดยกำหนดขอบเขตการศึ ก ษา
ใหม่  จำนวน  54,402  คน  และ  พฤติ ก รรมด้ า นการเล่ น พนั น ของแรงงาน
กลุ่ ม ที่ ส าม  ตามมติ ค ณะรั ฐ มนตรี   10  ข้ า มชาติ สั ญ ชาติ   กั ม พู ช า  ลาว  เมี ย นมา
พฤศจิ ก ายน  พ.ศ. 2558  แรงงานสั ญ ชาติ และเวี ย ดนาม  จำนวน  55  คน  และ
เวียดนาม  จำนวน  1,569  คน สั ม ภาษณ์ เ ชิ ง ลึ ก กั บ เจ้ า หน้ า ที่ ทั้ ง ภาครั ฐ 
สำนั ก งานจั ด หางานจั ง หวั ด สมุ ท รสาคร  เอกชน  และ  NGO  ที่ ป ฏิ บั ติ ง านเกี่ ย วข้ อ ง
รายงานสถิ ติ ก ารจ้ า งงานแรงงานข้ า มชาติ   กับแรงงานข้ามชาติ 
สัญชาติเมียนมา  ลาว  กัมพูชา  และอื่นๆ ที่
ได้รับใบอนุญาตทำงานในจังหวัดสมุทรสาคร 
2.9  แสนคน  และผู้ ติ ด ตาม  3,046  คน 
(มกราคม  พ.ศ. 2560) //
ข้อมูลข้างต้นชี้ให้เห็นว่า  มีจำนวนแรงงาน กลุ่มตัวอย่างแรงงานข้ามชาตินิยม

ข้ามชาติและผู้ติดตามที่เข้ามาทำงานอย่าง เล่นหวยใต้ดินมากที่สุด รองลงมา

ถูกต้องมากกว่าล้านคนในประเทศไทย  และ ได้แก่ สลากกินแบ่งรัฐบาล พนัน

กว่าสามแสนคนในจังหวัดสมุทรสาคร  ทั้งนี้ ทายผลฟุตบอล ทั้งฟุตบอลไทย

ยังไม่มีหน่วยงานใดสามารถประเมินออกมา และต่างประเทศ และมีทั้งแทงผ่าน

โพยและออนไลน์”
เป็ น ตั ว เลขได้ ว่ า   ยั ง มี แ รงงานข้ า มชาติ ที่
ลั ก ลอบเข้ า เมื อ งและลั ก ลอบทำงานแบบ
//
ผิ ด กฎหมายโดยไม่ มี ใ บอนุ ญ าตทำงานอี ก

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 123

SEC 3 edit.indd 123 6/13/18 5:06:16 PM

 ผลการสำรวจสถานะแรงงานข้ า มชาติ   คนประกอบอาชี พ คนงานในสถานประกอบ
พบว่า  กลุม่ ตัวอย่างจำนวน  31  คนถือหนังสือ อาหารแปรรูปทางการเกษตร  และในอำเภอ
เดิ น ทางชั่ ว คราว  (Temporary  Passport)  บ้ า นแพ้ ว จำนวน  13  คน  ประกอบอาชี พ
3  คนถือหนังสือเดินทาง  (Passport)  16  คน เกษตรกรรม  5  คน  อีก  8  คนประกอบอาชีพ
ถื อ หนั ง สื อ รั บ รองสั ญ ชาติ   (Certificate  of  คนงานในสถานประกอบอาหารแปรรู ปทาง
Identity  หรื อ   CI)  นอกจากนั้ น   2  คน การเกษตร 
ถื อ บั ต รผ่ า นแดนชั่ ว คราว  2  คนที่ เ อกสาร กลุ่ ม ตั ว อย่ า งส่ ว นใหญ่ จ ะได้ ค่ า จ้ า งเป็ น
ประจำตัวหมดอายุ  และ  1  คนที่ไม่มีเอกสาร รายวั น ตามอั ต ราค่ า จ้ า งขั้ น ต่ ำ   300  บาท 
ประจำตั ว ใดๆ  อายุ ข องกลุ่ ม ตั ว อย่ า งอยู่ แต่ บ างคนได้ ต่ ำ กว่ า   300  บาท  ส่ ว นใหญ่
ระหว่าง  19  -  45  ปี เป็นแรงงานในกิจการเกษตรกรรม  แรงงาน
อาชี พ ของกลุ่ ม ตั ว อย่ า งที่ เ ข้ า มาทำงาน ข้ามชาติที่ได้รับค่าจ้างเป็นรายเดือนส่วนมาก
ในจังหวัดสมุทรสาคร  พบว่า  ในอำเภอเมือง ทำงานในสถานประกอบการอาหารแปรรู ป
จำนวน  20  คน  ทำงานประมงทะเล  5  คน  ทางการเกษตร  และสถานประกอบการอาหาร
ต่อเนื่องประมงทะเล  10  คน  เป็นคนงานใน แปรรูปทะเล  ส่วนแรงงานในกิจการต่อเนื่อง
สถานประกอบการอาหารแปรรูปทะเล  5  คน ประมงทะเลจะได้ รั บ ค่ า จ้ า งตามจำนวน
ส่ ว นอำเภอกระทุ่ ม แบน  จำนวน  17  คน  ผลผลิตที่ตนเองทำได้  เช่น  ผลผลิตที่ทำได้
ประกอบอาชี พ เกษตรกรรม  10  คน  อี ก   7  นำมาชั่ ง   และคิ ด ค่ า ตอบแทนตามน้ ำ หนั ก

124 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 3 edit.indd 124 6/13/18 5:06:19 PM

 ที่ทำได้  ซึ่งหมายความว่า  ถ้าทำมากก็จะได้
ค่าตอบแทนมาก  แรงงานประเภทนี้จึงต้อง
ทำงานแข่ ง กั บ เวลา  และขึ้ น อยู่ กั บ จำนวน
สัตว์น้ำที่นายจ้างให้ทำด้วย
ประเด็นที่พักอาศัย  กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่
จะพักอาศัยตามบ้านเช่าโดยอาศัยอยู่รวมกัน
เป็นครอบครัว  แต่กรณีแรงงานในภาคเกษตร
ส่วนใหญ่จะพักอาศัยในไร่ในสวนที่นายจ้าง
จัดให้  บางรายต้องจ่ายค่าเช่าบ้านเดือนละ
ประมาณ  500  บาท  หากเป็ น หลั ง ใหญ่ จ ะ
ต้ อ งจ่ า ย  1,000  บาทต่ อ เดื อ น  แต่ แ รงงาน
ในภาคเกษตรส่วนใหญ่ยินยอมจ่ายเนื่องจาก
อยู่ ใ กล้ ส ถานที่ ท ำงาน  ไม่ ต้ อ งเดิ น ทางไกล  ตั้งแต่อายุ  15 -  50  ปี
และในสวนในไร่ยังมีร้านค้าของชำที่มีนายจ้าง
เป็นเจ้าของด้วย
ส่ ว นใหญ่ ก ลุ่ ม ตั ว อย่ า งแรงงานข้ า มชาติ
นิยมเล่นหวยใต้ดินมากที่สุด  รองลงมาได้แก่
สลากกิ น แบ่ ง รั ฐ บาล  พนั น ทายผลฟุ ต บอล
ทั้ ง ฟุ ต บอลไทยและต่ า งประเทศ  และมี ทั้ ง
การแทงผลบอลผ่ า นโพยและออนไลน์   แต่
ออนไลน์จะค่อนข้างน้อยเนื่องจากส่วนใหญ่
จะต้ อ งใช้ ภ าษาไทยในการแทงผลฟุ ต บอล 
ส่วนการพนันประเภทไพ่และไฮโลเล่นค่อนข้าง
น้อย  เหตุผลเพราะกลัวเจ้ามือโกงและไม่เข้าใจ
วิธีเล่น
ประสบการณ์การเล่นพนันของกลุม่ ตัวอย่าง 
พบว่า  มีจำนวน  45  คนเคยมีประสบการณ์
เล่นการพนัน  และมีจำนวน  10  คนที่ไม่เคย
เล่นการพนันเลย  โกง  กลัวถูกตำรวจจับ  กลัวเล่นแล้ว
สาเหตุ ที่ ไ ม่ เ ล่ น การพนั น   อั น ดั บ แรก  ติด  กลัวเล่นแล้วเป็นหนีส้ นิ   ฯลฯ
เสียดายเงิน  รองลงมา  คือ  กลัวไม่ถูกรางวัล
เพราะโอกาสถู ก ยาก  กลั ว ถู ก หลอกและ
รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561
SEC 3 edit.indd 125
ถูกโกง  กลัวถูกตำรวจจับ  กลัวเล่นแล้วติด 
กลัวเล่นแล้วเป็นหนี้สิน  ไม่มีเงินพอที่จะเล่น 
ตามลำดับ
สาเหตุ ที่ เ ล่ น พนั น   อั น ดั บ แรก  ต้ อ งการ
เงิ น รางวั ล   รองลงมา  คื อ   เล่ น เพื่ อ ความ
สนุ ก สนาน  มี เ วลาว่ า ง  ไม่ รู้ จ ะทำอะไรดี  
ไม่ ไ ด้ เ ล่ น แล้ ว เหมื อ นขาดบางสิ่ ง ไป  มี ค น
ชั ก ชวนให้ เ ล่ น   เช่ น   เพื่ อ นและญาติ พี่ น้ อ ง 
เห็นคนอื่นถูกรางวัลเลยอยากเสี่ยงดวงเผื่อจะ
ถูกบ้าง  ตามลำดับ  ผู้เล่นพนันส่วนใหญ่เล่น
พนันมาตั้งแต่  1 - 3  ปี  บางคนเพิ่งเล่นได้  1 
เดื อ น  กลุ่ ม อายุ ที่ เ ล่ น พนั น ส่ ว นใหญ่ จ ะมี
จากการสนทนากลุ่ ม ย่ อ ยพบว่ า   เด็ ก
พอโตเข้าสู่ช่วงวัยรุ่นก็จะเริ่มเล่นการพนันตาม
ผู้ ใ หญ่   เช่ น   ครอบครั ว มี พ่ อ แม่ ญ าติ พี่ น้ อ ง
เล่นก็จะเล่นการพนันตามด้วย  เงินที่นำมา
เล่นการพนันส่วนใหญ่จะได้จากการทำงาน 
และพ่อแม่ให้  หรือยืมเงินจากญาติพี่น้อง
//
กลุ่ม ตั ว อย่ า ง  10  คน  ไม่ เ คยเล่ น
การพนัน  สาเหตุท่ไี ม่เล่นอันดับแรก
คื อ   เสี ย ดายเงิ น   ถั ด มาคื อ   กลั ว
ไม่ถูกรางวัล  กลัวถูกหลอกและถูก
//
125
6/13/18 5:06:19 PM
 ผลกระทบจากการพนัน
ในกลุ่มแรงงานข้ามชาติ

ผลการศึกษาวิจัย  ประเด็นผลกระทบจาก “รู้ จั ก การเล่ น หวยใต้ ดิ น จากการชั ก ชวน

การพนัน  สามารถแบ่งออกเป็นปัญหาใหญ่ๆ  ของเพื่ อ นร่ ว มงานชาวเมี ย นมาด้ ว ยกั น
4  กลุ่ม  ได้แก่
กลุ่ ม แรก  ปั ญ หาหนี้ สิ น และเงิ น กู้ น อก
ระบบที่เกิดจาการพนัน
ตัวอย่างจากกรณี  แรงงานชาย  สัญชาติ
เมียนมา  อายุ  35  ปี  ทำงานอาชีพกรรมกร
ในกิ จ การแปรรู ป อาหารทะเลแห่ ง หนึ่ ง ใน
อำเภอเมือง  รายได้ต่อวัน  300  บาท  ไม่รวม
โอที ใ นบางครั้ ง   เล่ า ถึ ง วงจรการพนั น ของ
ตนเองและในหมู่ เ พื่ อ นแรงงานที่ ชั ก ชวนกั น
เล่นหวยใต้ดินมานานเกือบสิบปี
126
 
ปั จ จุ บั น มี ห นี้ สิ น ประมาณ  2  หมื่ น บาทจาก
การเล่นหวยใต้ดินและซื้อสลากกินแบ่งรัฐบาล
//
...ปัจจุบันมีหนี้สินประมาณ  2  หมื่น
บาทจากการเล่ น หวยใต้ ดิ น และซื้ อ
สลากกินแบ่งรัฐบาล  เมือ่ ไม่มเี งินจ่าย
ก็จะกู้เงินนอกระบบจากคนไทยที่อยู่
ในชุมชนที่อยู่อาศัย  โดยจะต้องจ่าย
ค่าดอกเบี้ยร้อยละ  20  ของเงินต้นที่
กู้มา…
//
Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 3 edit.indd 126 6/13/18 5:06:20 PM

 เมือ่ ไม่มเี งินจ่ายก็จะกูเ้ งินนอกระบบจากคนไทย
ที่อยู่ในชุมชนที่อยู่อาศัย  โดยจะต้องจ่ายค่า
ดอกเบี้ยร้อยละ  20  ของเงินต้นที่กู้มา”  แล้วไม่มีเงินจ่าย  แอบขโมยเงินและ
“ที่ อ ยากเล่ น หวยเพราะ  อยากได้ เ งิ น
รางวัล  ต้องการเสี่ยงโชค  และถ้าไม่ได้เล่น
แล้วเหมือนขาดอะไรไปสักอย่าง  บางครั้งจะ
ดูเหมือนเป็นสิ่งที่ขาดไม่ได้ในชีวิตประจำวัน
ที่ ต้ อ งทำ  ส่ ว นใหญ่ จ ะเล่ น ตามเพื่ อ นชาว
เมี ย นมาด้ ว ยกั น   ซื้ อ หวยใต้ ดิ น ก่ อ นวั น
หวยออกประมาณ  1 - 2  วัน  กับชาวเมียนมา
ด้วยกันที่เป็นเด็กเดินโพยหวย  แต่ส่วนใหญ่
เจ้ามือจะเป็นคนไทย  ขณะนี้ก็ยังเล่นหวยอยู่
หวังว่าสักวันจะถูกรางวัลใหญ่”
ผลกระทบทีเ่ กิดจากการเล่นพนัน  หมายถึง  ไม่ มี เ งิ น จ่ า ย  และแอบลั ก ลอบไปทำงานใน
ปั ญ หาหนี้ สิ น และเงิ น กู้ น อกระบบที่ เ กิ ด จาก
การพนั น   ซึ่ ง จากการศึ ก ษาพบว่ า   ปั ญ หา
ดังกล่าวของแรงงานข้ามชาติเป็นผลกระทบ
โดยตรงมาจากการเล่ น พนั น   เนื่ อ งจาก
แรงงานข้ า มชาติ ที่ เ ล่ น การพนั น มั ก ไม่ ค่ อ ย
คำนึงถึงรายได้ของตนเอง  กอปรกับการเล่น
พนันนิยมเล่นด้วยวงเงินเชื่อไว้ก่อนและเป็น
จำนวนมากกว่ า รายได้ ที่ มี   เมื่ อ ไม่ มี เ งิ น ไป
จ่ายให้กับเจ้ามือหวยหรือเจ้ามือรับพนันบอล
จึ ง ต้ อ งกู้ เ งิ น นอกระบบ  ซึ่ ง ผู้ ป ล่ อ ยเงิ น กู้
นอกระบบมีทั้งที่เป็นคนไทยและคนข้ามชาติ
ด้วยกันเอง
กลุ่มที่สอง  จากปัญหาพนันสู่ปัญหาความ
มั่นคงของชาติ
เนื่ อ งจากแรงงานข้ า มชาติ ที่ ลั ก ลอบเข้ า
เมืองและทำงานโดยผิดกฎหมายไม่มีเอกสาร
ของทางการที่ระบุสถานะตัวตน  และมักจะ
อพยพย้ า ยถิ่ น ไปเรื่ อ ยๆ เนื่ อ งจากต้ อ งคอย
รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561
SEC 3 edit.indd 127
//
เคยมี ช าวเมี ย นมาติ ด การพนั น 
ทรัพย์สนิ ของแรงงานข้ามชาติดว้ ยกัน 
บางรายก็ถูกตำรวจจับได้  บางราย
ก็หนีไปหลบซ่อนในพื้นที่อื่น
//
หลบซ่อนตัวจากการตรวจสอบของเจ้าหน้าที่
จากการศึกษาพบว่า  แรงงานข้ามชาติจำนวน
หนึ่งที่นิยมเล่นการพนันโดยเฉพาะหวยใต้ดิน
เมื่อเสียเงินจำนวนมากจากการเล่นการพนัน
มักจะหลบหนีจากสถานประกอบการเนื่องจาก
สถานประกอบอื่นหรือในพื้นที่อื่น
ตัวอย่างจากกรณี  แรงงานหญิง  สัญชาติ
กั ม พู ช า  อายุ   40  ปี   ทำงานอาชี พ กรรมกร
ในกิจการแปรรูปผลิตผลทางเกษตรแห่งหนึ่ง
ในอำเภอบ้านแพ้ว   รายได้ต่อวัน   300  บาท 
เล่าถึงสภาพแวดล้อมในชุมชนที่อยู่อาศัยของ
แรงงานข้ามชาติและประสบการณ์ที่เคยได้ยิน
มาว่า
“ในชุ ม ชนที่ อ ยู่ ยั ง ไม่ เ คยเกิ ด เรื่ อ งการ
ลักขโมยจากคนข้ามชาติ   แต่เคยได้ยินจาก
คนงานชาวกัมพูชาด้วยกันบอกว่า  ในชุมชน
ที่เขาอาศัยอยู่  เคยมีชาวเมียนมาติดการพนัน
แล้วไม่มีเงินจ่าย  แอบขโมยเงินและทรัพย์สิน
ของแรงงานข้ า มชาติ ด้ ว ยกั น   บางรายก็ ถู ก
ตำรวจจับได้  บางรายก็หนีไปหลบซ่อนในพืน้ ที่
อื่ น   ตนเองอาศั ย อยู่ ใ นชุ ม ชนที่ มี แ รงงาน
ข้ า มชาติ จ ำนวนมากก็ มี ค วามหวาดกลั ว 
เพราะไม่ รู้ เ หมื อ นกั น ว่ า จะโดนแรงงานข้ า ม
127
6/13/18 5:06:21 PM
 128 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 3 edit.indd 128 6/13/18 5:06:23 PM

 ชาติที่ติดพนันหรือติดยาเสพติดมาลักขโมย การพนันกับแรงงานข้ามชาติ  โดยมีทั้งเป็น
เงิ น หรื อ ทรั พ ย์ สิ น หรื อ ไม่   ถึ ง แม้ จ ะมี ก าร เจ้ า มื อ หวยใต้ ดิ น   เจ้ า ของบ่ อ นการพนั น 
ลงโทษตามกฎหมายหากถูกจับได้  แต่พวกนี้ และคนปล่อยกู้เงินนอกระบบ 
มั ก ไม่ ก ลั ว  เพราะบางรายก็หนีกลับบ้า นใน ตัวอย่างกรณีศึกษา  จากคำบอกเล่าของ
ประเทศต้นทาง” แรงงานชาย  สัญชาติเวียดนาม  อายุ  26  ปี
กลุ่มที่สาม  ปัญหาความมั่นคงของมนุษย์ ทำงานอาชีพกรรมกรในกิจการเกษตรกรรม
ที่เกี่ยวเนื่องจากการเล่นพนัน แห่งหนึ่งในอำเภอบ้านแพ้ว  เข้ามาเมืองไทย
ตัวอย่างจากกรณี  แรงงานหญิง  สัญชาติ เพื่อทำงานได้  6  ปีแล้ว
เมียนมา  อายุ  28  ปี  ทำงานอาชีพกรรมกร “เล่นหวยใต้ดินจากการชักชวนของเพื่อน 
ในกิ จ การเกษตรกรรมแห่ ง หนึ่ ง ในอำเภอ ส่วนใหญ่เจ้ามือจะเป็นคนไทย  และเคยได้ยิน
กระทุ่ ม แบน  มาเกื อ บ  12  ปี   รายได้ ต่ อ วั น  จากคำบอกเล่าของคนงานไทยในไร่วา่   เจ้ามือ
300  บาท  เล่าถึงความกังวลที่ต้องอยู่อาศัย หวยส่วนใหญ่จะเป็นเจ้าหน้าที่ของรัฐ  ถ้าหาก
ในชุมชนที่มีแรงงานข้ามชาติติดพนัน ไม่ มี เ งิ น ใช้   เขาให้ กู้ เ งิ น ด้ ว ย  โดยเขาคิ ด
“เคยเห็ น แรงงานข้ า มชาติ ช าวเมี ย นมา ร้ อ ยละ  20  และหั ก จากค่ า จ้ า งได้   เงื่ อ นไข
ด้วยกันที่ติดการพนันมักมีเงินไม่พอใช้  เพราะ ของการกู้คือ  เขาจะยึดบัตร  ATM  ไว้  หรือ
เอาเงินรายได้ที่หามาได้  เอาไปเล่นพนันหมด  เอาเอกสารประจำตัวเป็นหลักประกัน  เช่น 
บางรายต้ อ งไปยื ม เพื่ อ น  หรื อ กู้ เ งิ น จากคน หนังสือเดินทาง  หรือเอกสารที่ทางการไทย
ไทยที่ ป ล่ อ ยเงิ น กู้ ใ นชุ ม ชน  บางรายยื ม เงิ น ออกให้  เพราะเขากลัวหลบหนี  หากไม่จ่าย
จากนายจ้ า งก็ มี   แล้ ว ก็ จ ะโดนหั ก เงิ น เดื อ น  เงินครบตามจำนวนที่กู้ไป  เคยเห็นแรงงาน
หรือหักเงินรายวัน  นอกจากนั้นคนเล่นพนัน ข้ามชาติบางรายถูกขู่ว่า  ถ้าไม่จ่ายเงิน  ก็จะ
ส่วนใหญ่จะเป็นพวกที่ชอบความรุนแรงด้วย  แจ้งตำรวจมาจับ  ส่งตรวจคนเข้าเมือง  และ
เมื่อไม่มีเงินมักชอบลักขโมย  หรือขู่กรรโชก ส่งกลับประเทศ”
ทรัพย์จากเพื่อนบ้านเมื่อเมาสุรา  ซึ่งบางครั้ง การสัมภาษณ์เชิงลึกในกรณีเจ้าหน้าที่ของ
ก็ มี ค วามรู้ สึ ก ว่ า ชุ ม ชนที่ อ าศั ย อยู่ ไ ม่ มี ค วาม รั ฐ แสวงประโยชน์ จ ากการพนั น กั บ แรงงาน
ปลอดภั ย   อยากย้ า ยไปที่ อื่ น   แต่ ก็ ไ ปไม่ ไ ด้ ข้ามชาติในพื้นที่  เจ้าหน้าที่  NGO  ในพื้นที่
เพราะที่ พั ก ปั จ จุ บั น อยู่ ใ กล้ ส ถานที่ ท ำงาน  ได้ให้สัมภาษณ์โดยยอมรับว่า  ในอำเภอต่างๆ
ไม่ ต้ อ งเดิ น ทางไกลและมี ญ าติ พี่ น้ อ งอาศั ย ของจั ง หวั ด สมุ ท รสาคร  มี เ จ้ า หน้ า ที่ ข องรั ฐ
อยู่ใกล้กันด้วย” แสวงประโยชน์จากแรงงานข้ามชาติจริง  โดย
กลุ่ ม ที่ สี่   ปั ญ หาเจ้ า หน้ า ที่ ข องรั ฐ เข้ า มา เป็นทั้งเจ้ามือ  และเป็นผู้จับกุมแรงงานด้วย 
เกี่ยวข้องกับการพนัน โดยจะใช้วิธีจับ  ปรับ  หากไม่มีค่าปรับจะจับ
ปัญหาที่เกิดจากเจ้าหน้าที่ของรัฐในพื้นที่ ขังคุก  ถ้ามีเงินมาจ่ายค่าปรับก็จะปล่อย 
มี ส่ ว นเกี่ ย วข้ อ งและหาผลประโยชน์ จ าก

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 129

SEC 3 edit.indd 129 6/13/18 5:06:23 PM

 “เคยช่วยแรงงานข้ามชาติหลายรายแล้ว ซึ่งคิดว่าตำรวจในพื้นที่ก็รู้เช่นกัน  ส่วนมาก
ที่ เ คยถู ก ตำรวจจั บ กรณี เ ล่ น หวยใต้ ดิ น คนทีเ่ ล่นการพนันหวยใต้ดนิ จะเป็นคนต่างชาติ
ผิดกฎหมาย  ส่วนมากแล้วแรงงานข้ามชาติ ที่อยู่บ้านเฉยๆ  เป็นแม่บ้าน  ซึ่งจะมีเวลาว่าง
ที่นับถือศาสนาคริสต์จะไม่ค่อยเล่นการพนัน  เยอะ  แรงงานข้ามชาติส่วนมากจะไม่มีเวลา
ส่ ว นใหญ่ แ รงงานข้ า มชาติ ที่ เ ป็ น ชาวมอญ  ว่างมาก  แต่ก็มีบ้างที่เล่นพนัน”
กะเหรี่ ย งและทวาย  ชอบเล่ น หวยใต้ ดิ น  เพือ่ นำไปสูก่ ารวางแนวทางและยุทธศาสตร์
เพราะพวกนี้อยากได้เงินรางวัล  และเล่นกัน ในการแก้ ปั ญ หา  ป้ อ งกั น   และพั ฒ นาการ
ค่ อ นข้ า งเยอะ  เล่ น ทั้ ง หวยใต้ ดิ น   และเล่ น บริหารจัดการของแรงงานข้ามชาติในประเทศ
แชร์  ซึ่งการเล่นแชร์ก็เคยมีกรณีเกิดการโกง  ไทยทั้งระบบ  ข้อค้นพบเหล่านี้สะท้อนสถาน-
มี แ รงงานข้ า มชาติ บ างคนเปี ย แชร์ ไ ด้ เ งิ น ไป การณ์  พฤติกรรมด้านการพนัน  การย้ายถิ่น 
แล้ว  พองวดต่อไปไม่ส่งเงิน  และหลบหนีไป ซึ่ ง ที่ เ กี่ ย วข้ อ งกั บ เรื่ อ งหนี้ สิ น ที่ เ กิ ด จากการ
ส่วนมากเจ้ามือแชร์จะเป็นคนไทย  กรณีการ พนั น ของแรงงานข้ า มชาติ แ ละเกี่ ย วข้ อ งกั บ
ลงโทษของเจ้าหน้าที่นั้น  พบว่า  การลงโทษ เจ้าหน้าที ่
ระหว่างคนไทยกับคนต่างชาติจะแตกต่างกัน ดังนั้นผลกระทบจากปัญหาการเล่นพนัน
ตำรวจจะปรั บ เงิ น จากคนต่ า งชาติ ม ากกว่ า ของแรงงานข้ า มชาติ   ไม่ ว่ า จะเป็ น แรงงาน
คนไทย  บางครั้ ง ก็ ริ บ ทรั พ ย์ สิ น แทนเงิ น ที่ เ ข้ า เมื อ งมาทำงานอย่ า งถู ก กฎหมายหรื อ
ค่ า ปรั บ   และจะนำคนต่ า งชาติ ไ ปปรั บ ที่ อื่ น ผิดกฎหมายก็ตาม  ถ้าไม่สามารถควบคุมได้
ที่ ไ ม่ ใ ช่ ส ถานี ต ำรวจ  ปั จ จุ บั น การเล่ น พนั น ก็อาจจะส่งผลกระทบอย่างกว้างขวางออกไป
หวยใต้ดินพัฒนาไปมาก  เดี๋ยวนี้ส่งตัวเลขไป ในหลายมิติมากยิ่งขึ้น
ทางไลน์หรือโพสต์ขอ้ ความผ่านโทรศัพท์มอื ถือ

130 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 3 edit.indd 130 6/13/18 5:06:24 PM

 รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 131

SEC 3 edit.indd 131 6/13/18 5:06:27 PM

 การพนัน 
ปัญหาแทรกซ้อน
ขัดหลักศาสนา
ในพื้นที่ไม่สงบชายแดนใต้
คอลัฟ  ต่วนบูละ นักวิจัยอิสระ
ผศ.มาหะมะดารี  แวโนะ มหาวิทยาลัยฟาฏอนี
มูฮำหมัดราพีร์  มะเก็ง มหาวิทยาลัยฟาฏอนี
เรียบเรียงจากรายงาน  แรงงานสนับสนุนทางสังคม  :  กลไกป้องกันปัญหาการพนันของเยาวชน
ในพื้นที่สามจังหวัดชายแดนภาคใต้

กามีละฮ์  หะยียะโกะ มหาวิทยาลัยฟาฏอนี

สุกัญญา  มาลาวัยจันทร์ มหาวิทยาลัยฟาฏอนี
เรียบเรียงจากรายงาน  การตลาดล้ำเส้นชวนพนันเพื่อการกระตุ้นตลาด
ที่ส่งผลต่อประชาชนในพื้นที่จังหวัดชายแดนใต้

//
ปั ญ หาการพนั น ซึ่ ง เป็ น ปั ญ หาแทรกซ้ อ นขั ด หลั ก ศาสนาในพื้ น ที่ ไ ม่ ส งบ
ชายแดนใต้  ต้องได้รับการเยียวยาตามวิถีแห่งศาสนาอิสลาม  มัสยิดและ
ผู้นำศาสนาคือศูนย์รวมกิจกรรมเพื่อขจัดปัญหาการพนันและอบายมุข 
ส่วนการยึดหลักอิสลามในการดำรงชีวิตของครอบครัวและชุมชนจะช่วย
แก้ ไขปัญหาที่เป็นความผิดต่อหลักการศาสนาและหลักปฏิบัติของชุมชนได้

//
132 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 3 edit.indd 132 6/13/18 5:06:27 PM

 สถานการณ์ ค วามไม่ ส งบในพื้ น ที่ ส าม
จังหวัดชายแดนภาคใต้  ส่งผลให้ประชาชน
ในพื้ น ที่ ถู ก จั บ จ้ อ งจากฝ่ า ยความมั่ น คงว่ า
มีความเสี่ยงที่จะเข้าร่วมกับกลุ่มกระบวนการ
ความไม่ ส งบในพื้ น ที่   โดยเฉพาะในกลุ่ ม
เยาวชน  การวางตั ว ในการใช้ ชี วิ ต ค่ อ นข้ า ง
ลำบาก  ต้ อ งหลี ก เลี่ ย งพื้ น ที่ เ สี่ ย งที่ อ าจจะ
เกิดเหตุการณ์รุนแรงต่างๆ  ต้องปรับตัว  ปรับ
อารมณ์  ความคิด  พฤติกรรม  การเลือกคบ
เพื่อน  มีมุมมองด้านลบต่อฝ่ายความมั่นคง
ที่ ดู แ ลรั ก ษาความสงบในพื้ น ที่   เกิ ด ความ
รู้สึกหวาดระแวงในทุกด้าน  รู้สึกไม่ปลอดภัย
เมื่ อ เข้ า ใกล้ กั บ กลุ่ ม ทหารพรานที่ มี ก าร
ลาดตระเวนและตั้งด่านตรวจในพื้นที ่
แต่นอกจากความรุนแรงของสถานการณ์
ความไม่ ส งบที่ เ กิ ด ขึ้ น แล้ ว   ยั ง มี ปั ญ หาด้ า น
อื่ น ๆ ในพื้ น ที่ ที่ ส่ ง ผลกระทบต่ อ การพั ฒ นา
คุณภาพชีวิตไม่ต่างจากพื้นที่อื่นๆ โดยเฉพาะ
ปั ญ หายาเสพติ ด และการพนั น ที่ ก ำลั ง แพร่
ระบาดในกลุ่ ม เด็ ก และเยาวชน  รวมถึ ง
รูปแบบของการตลาดในปัจจุบันที่ล้ำเส้นไปสู่
การพนั น   สร้ า งพฤติ ก รรมการเล่ น พนั น
โดยไม่ รู้ ตั ว   แม้ ป ระชาชนส่ ว นใหญ่ ใ นพื้ น ที่
สามจังหวัดชายแดนภาคใต้จะนับถือศาสนา
อิสลามที่เคร่งครัด  และในหลักศาสนาห้าม
มิให้ไปยุ่งเกี่ยวกับการพนันก็ตาม
รายงาน  แรงสนับสนุนทางสังคม  :  กลไก
ป้ อ งกั น ปั ญหาการพนันของเยาวชนในพื้ น ที่
สามจังหวัดชายแดนภาคใต้  นักวิจัยได้ศึกษา
รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561
SEC 3 edit.indd 133
//
ประชาชนมุ ส ลิ ม ต้ อ งรั บ รู้ ห ลั ก การ
การทำการตลาดที่ขัดกับหลักศาสนา
และควรตระหนักให้ความสำคัญกับ
รูปแบบกิจกรรมการส่งเสริมการขาย
ทีเ่ ข้าข่ายการพนัน
//
เพื่อค้นหาแรงสนับสนุนทางสังคมที่สามารถ
ป้ อ งกั น ปั ญ หาการพนั น ของเยาวชน  และ
จัดทำข้อเสนอแนะต่อการสร้างมาตรการหรือ
แนวทางป้องกันปัญหาการพนันของเยาวชน
ส่วนรายงาน  การตลาดล้ำเส้นชวนพนัน
เพื่ อ การกระตุ้ น ตลาดที่ ส่ ง ผลต่ อ ประชาชน
ในพื้นที่จังหวัดชายแดนใต้  นักวิจัยได้ศึกษา
หลักเกณฑ์เพื่อการวินิจฉัยการทำการตลาดล้ำ
เส้นชวนพนันตามหลักการของศาสนาอิสลาม
ทั้ ง นี้   การศึ ก ษาทั้ ง สองประเด็ น พบว่ า 
ปั ญ หาการพนั น ซึ่ ง เป็ น ปั ญ หาแทรกซ้ อ นขั ด
หลักศาสนาในพื้นที่ไม่สงบชายแดนใต้  ต้อง
ได้รับการเยียวยาตามวิถีแห่งศาสนาอิสลาม 
มั ส ยิ ด และผู้ น ำศาสนาคื อ ศู น ย์ ร วมกิ จ กรรม
เพื่อขจัดปัญหาการพนันและอบายมุข  ส่วน
การยึ ด หลั ก อิ ส ลามในการดำรงชี วิ ต ของ
ครอบครัวและชุมชนจะช่วยแก้ไขปัญหาที่เป็น
ความผิดต่อหลักการศาสนาและหลักปฏิบัติ
ของชุมชนได้
133
6/13/18 5:06:27 PM
 134 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 3 edit.indd 134 6/13/18 5:06:27 PM

 เสียงสะท้อนจากเยาวชน  ชุมชนบ้านโสร่ง
ชุมชนบ้านกำปงบารู  ชุมชนบ้านบาโงซิแน

เพือ่ ค้นหาแรงสนับสนุนทางสังคมทีส่ ามารถ การมีคนจากหลากหลายประเทศหลั่งไหล

ป้ อ งกั น ปั ญ หาการพนั น ของเยาวชนในพื้ น ที่ เข้ามาเรียนที่นี่  เช่น  นักศึกษาจากมาเลเซีย
สามจังหวัดชายแดนภาคใต้  นักวิจยั ได้เจาะลึก อิ น โดนี เ ซี ย   กั ม พู ช า  จี น   และอี ก หลาย
เก็บข้อมูลโดยสัมภาษณ์การดำเนินชีวิตและ ประเทศจากตะวั น ออกกลาง  และมี ก าร
ความสั ม พั น ธ์ ท างสั ง คมที่ แ วดล้ อ มเยาวชน  ปฏิสัมพันธ์กับชุมชน  ทำกิจกรรมกับชุมชน
18  คนและผู้ปกครอง  ที่อาศัยอยู่ใน  3  ชุมชน จนเกิ ด ความสั ม พั น ธ์ ที่ ดี   แต่ อี ก ด้ า นการ
ได้แก่  ชุมชนบ้านโสร่ง  หมู่ท่ ี 3  ตำบลเขาตูม เข้ามาของนักศึกษาต่างถิ่นที่เป็นวัยเดียวกัน
อำเภอยะรั ง   จั ง หวั ด ปั ต ตานี   ชุ ม ชนบ้ า น กั บ เยาวชนในพื้ น ที่ บ้ า นโสร่ ง ก็ เ ป็ น สิ่ ง ที่ น่ า
กำปงบารู   1  ตำบลบางนาค  อำเภอเมื อ ง เป็นห่วงในหลายๆ เรื่อง  เช่น  ปัญหาเยาวชน
นราธิวาส  จังหวัดนราธิวาส  และชุมชนบ้าน ติดน้ำกระท่อม  ปัญหาเยาวชนเล่นการพนัน
บาโงซิแน  หมู่ที่  6  ตำบลบาโงซิแน  อำเภอ สถานการณ์ ค วามไม่ ส งบในพื้ น ที่ ท ำให้
ยะหา  จังหวัดยะลา  เจ้ า หน้ า ที่ ที่ เ ข้ า มาปฏิ บั ติ ง านในพื้ น ที่ ไ ด้ รั บ
เยาวชน  18  คน  ในชุมชนมุสลิมทั้งสาม ผลกระทบจากเหตุ ก ารณ์ ม าแล้ ว หลายครั้ ง 
ชุ ม ชน  เป็ น กลุ่ ม เยาวชนที่ ไ ม่ เ ล่ น การพนั น  เหตุการณ์อาจจะไม่เกิดขึ้นบ่อยเหมือนพื้นที่
ติดการพนัน  และเคยติดพนันแต่เลิกเล่นแล้ว อื่น  แต่นับจากที่เกิดขึ้นได้พรากชีวิตชาวบ้าน
โดยมุ ม มองของเยาวชนคิดว่า   สถานการณ์ และเจ้าหน้าที่ไปแล้วหลายราย 
ความไม่ ส งบและบริ บ ทของชุ ม ชนมี ส่ ว น ส่ ว นชุ ม ชนบ้ า นกำปงบารู   เป็ น ชุ ม ชนใน
สัมพันธ์กับปัญหาเยาวชนเล่นพนันในหลายมิติ เมืองที่พยายามให้มัสยิดเป็นศูนย์กลางในการ
การวิ เ คราะห์ บ ริ บ ทชุ ม ชนเริ่ ม จากชุ ม ชน แก้ ปั ญ หาของเยาวชน  และเป็ น ความหวั ง
บ้ า นโสร่ ง   เป็ น ชุ ม ชนชนบทที่ มี ก ารเปลี่ ย น ในการปกป้องเด็กและเยาวชนให้ห่างไกลจาก
แปลงของพื้ น ที่ อ ย่ า งรวดเร็ ว   เนื่ อ งจากมี อบายมุขต่างๆ
มหาวิ ท ยาลั ย ฟาฏอนี   อยู่ ใ นพื้ น ที่ ใ กล้ เ คี ย ง  มัสยิดของชุมชนเป็นมัสยิดขนาดเล็ก  แต่
และถือจุดเปลี่ยนสำคัญของการพัฒนาพื้นที่ มีคณะกรรมการมัสยิดเป็นบุคคลที่มีความรู้
จากการได้รับบริการด้านความรู้ทางวิชาการ มาช่วยขับเคลื่อนงานของมัสยิด  จึงมีการจัด
โดยเฉพาะการเน้ น หนั ก ให้ ชุ ม ชนได้ เ รี ย นรู้ กิ จ กรรมภายในบริ เ วณมั ส ยิ ด และในชุ ม ชน
วิ ช าด้ า นศาสนา  มี ผู้ น ำที่ เ ข้ ม แข็ ง   ทั้ ง ผู้ น ำ อย่างต่อเนื่อง
ท้องที ่ ผู้นำท้องถิ่น  และผู้นำศาสนา 

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 135

SEC 3 edit.indd 135 6/13/18 5:06:27 PM

 บ้านกำปงบารูไม่เคยเกิดเหตุการณ์ความ
ไม่ ส งบ  แต่ มี ปั ญ หาอื่ น ๆ  เช่ น   เด็ ก และ
เยาวชนจำนวนมากไม่เรียนหนังสือ  ติ ด ยา
เสพติด  และเล่นการพนัน
ชุมชนสุดท้าย  บ้านบาโงซิแน  เป็นชุมชน
กึ่ ง เมื อ งกึ่ ง ชนบท  มี โ รงเรี ย นเอกชนสอน
ศาสนาอิสลามเป็นฐานสำคัญในการพัฒนา
การศึกษาของเยาวชนในพืน้ ที่  แม้จะยังไม่เคย
มี เ หตุ ก ารณ์ ค วามรุ น แรง  แต่ พื้ น ที่ โ ดยรอบ
ของอำเภอยะหาถื อ ว่ า เป็ น พื้ น ที่ สี แ ดงมา
โดยตลอด  หน่ ว ยงานในพื้ น ที่ จึ ง มี ก ารเฝ้ า
ระวั ง อย่ า งใกล้ ชิ ด   ทุ ก หมู่ บ้ า นจั ด ให้ มี ชุ ด
136
SEC 3 edit.indd 136
รักษาความปลอดภัยหมู่บ้านอยู่เวรยามและ
ออกตรวจตราความสงบเรียบร้อยของชุมชน 
สิ่ ง ที่ ผู้ ป กครองห่ ว งกั ง วลลู ก หลานคื อ   การ
แพร่ ร ะบาดอย่ า งมากของยาเสพติ ด น้ ำ
กระท่ อ มในหมู่ ข องเยาวชน  และมองว่ า
เยาวชนในพื้ น ที่ มี ค วามเสี่ ย งต่ อ การตกเป็ น 
“แพะรั บ บาป” ในสถานการณ์ ค วามไม่ ส งบ 
โดยเฉพาะเยาวชนที่ ไ ม่ ไ ด้ เ รี ย นหนั ง สื อ หรื อ
อยู่นอกระบบซึ่งส่วนใหญ่จะออกไปทำงานยัง
ประเทศมาเลเซียเพื่อหารายได้เข้าครอบครัว 
บางคนออกไปทำงานเพือ่ ส่งน้องๆ  เรียนหนังสือ
Center  for  Gambling  Studies  Report  2018
6/13/18 5:06:30 PM
 มุมมองเยาวชน  แรงสนับสนุนทางสังคม
กับปัญหาการพนันในกลุ่มเยาวชนชายแดนภาคใต้

กลุ่มเยาวชน  3  กลุ่มในสามชุมชนแสดง (ตั้ ง วงพู ด คุ ย )  หลั ง จากละหมาดเสร็ จ 

ความเห็นสอดคล้องกันว่า  แรงสนับสนุนทาง และยั ง มี กิ จ กรรมพาไปเที่ ย วนอกบ้ า นหรื อ
สังคมมีความสัมพันธ์กับปัญหาการพนันของ ต่ า งจั ง หวั ด เป็ น กิ จ กรรมเสริ ม ที่ พ่ อ แม่ จั ด ให้
เยาวชนในพื้นที่ชายแดนใต้  โดยวิเคราะห์ว่า มี น านๆ ครั้ ง   เพื่ อ เป็ น การส่ ง เสริ ม ให้ ลู ก ได้
กลุ่มเยาวชนที่ไม่เล่นการพนัน  จะมีแรง เรี ย นรู้ กั บ โลกภายนอกและเป็ น การพั ก ผ่ อ น
สนับสนุนทางสังคมมาจากสถาบันครอบครัว  ของครอบครัว
โดยพ่อแม่จะมีบทบาทสูงในการให้ความรัก ส่ ว นชุ ม ชนและโรงเรี ย นมี ส่ ว นต่ อ การ
และความอบอุ่นด้วยการให้เวลาแก่ลูกๆ  จัด ป้ อ งกั น ปั ญ หาหรื อ พฤติ ก รรมเกี่ ย วกั บ การ
กิ จ กรรมตามวิ ถี ข องหลั ก ศาสนา  ตั ก เตื อ น  พนันของกลุ่มเยาวชน  โดยคุณครู  อาจารย์ 
ให้คำแนะนำ  ให้คำปรึกษา  และพูดคุยกับ และอุสตาส  (ครูสอนศาสนา)  ให้คำตักเตือน
ลู ก เพื่ อ ให้ เ กิ ด ความสั ม พั น ธ์ ร ะหว่ า งสมาชิ ก อยู่ตลอดเวลา  แม้จะเป็นในลักษณะภาพรวม
ครอบครั ว ผ่ า นกิ จ กรรมที่ เ รี ย บร้ อ ยและเป็ น ของการตั กเตื อ นเกี่ ย วกับ การพนั น  แต่ ท าง
ธรรมชาติมากที่สุด  ได้แก่  การรับประทาน โรงเรียนก็มีมาตรการลงโทษสำหรับนักเรียน
อาหารพร้ อ มกั น   และกิ จ กรรมฮาลาเกาะฮ์   ที่เกี่ยวข้องกับการพนันด้วย 
เยาวชนบางคนมองว่ า   แรงสนั บ สนุ น
ทางสังคมส่วนหนึ่งมาจากเพื่อนๆ ที่เลือกคบ 
เพราะกลุ่มเยาวชนที่ไม่เล่นการพนันจะได้รับ
// การสนับสนุนจากเพื่อนที่ดี  ไม่เกี่ยวข้องกับ
ยาเสพติดหรือการพนัน 
กลุ่ ม เยาวชนที่ เ ล่ น การพนั น   จะมี แ รง
กลุ่ ม เยาวชนที่ เ ล่ น การพนั น   จะมี แ รง
สนับสนุนทางสังคมมาจากสถาบันครอบครัว
ชุ ม ชน  เพื่ อ น  ซึ่ ง เป็ น ความสั ม พั น ธ์ กั บ สนับสนุนทางสังคมมาจากสถาบันครอบครัว 
พฤติกรรมในเชิงลบมากกว่าเชิงบวก  ขณะที่ ชุ ม ชน  เพื่ อ น  ซึ่ ง เป็ น ความสั ม พั น ธ์ กั บ
กลุ่ ม เยาวชนเองก็ มี พ ฤติ ก รรมออกนอก พฤติกรรมในเชิงลบมากกว่าเชิงบวก  ขณะที่
ศี ล ธรรมพอสมควร  เช่ น   ขาดละหมาด  กลุ่ ม เยาวชนเองก็ มี พ ฤติ ก รรมออกนอก
5  เวลา  นอนดึ ก   ตื่ น สาย  และมี ปั ญ หา ศี ล ธรรมพอสมควร  เช่ น   ขาดละหมาด  5 
พัวพันกับยาเสพติด เวลา  นอนดึก  ตื่นสาย  และมีปัญหาพัวพัน
// กับยาเสพติด 

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 137

SEC 3 edit.indd 137 6/13/18 5:06:30 PM

 เยาวชนที่ เ ล่ น การพนั น หรื อ ติ ด การพนั น ครอบครั ว ให้ ก ารสนั บ สนุ น ด้ า นการเงิ น
มองว่า  แรงสนับสนุนทางสังคมมาจากเพื่อน ในขณะที่ ไ ม่ มี ก ารติ ด ตามพฤติ ก รรมของลู ก
เพราะโดยทั่วไปเยาวชนที่เล่นการพนันหรือ เลย  จึ ง ทำให้ เ ยาวชนนำปั จ จั ย ด้ า นการเงิ น
ติ ด การพนั น จะเลื อ กคบเพื่ อ นเฉพาะกลุ่ ม ที่ ที่ได้รับไปเล่นการพนันโดยไม่มีใครรู้ 
ติ ด การพนันด้วยกัน   คอยให้กำลังใจแก่ กั น  แรงสนั บ สนุ น ทางสั ง คมที่ มี ส่ ว นสำคั ญ
ให้ ค ำแนะนำ  และเตื อ นสติ เ วลามี ปั ญ หา  ต่อการป้องกันปัญหาการพนันของเยาวชนที่
ทำให้ ไ ม่ ค่ อ ยมี ส่ ว นร่ ว มกั บ ครอบครั ว และ เคยเล่นการพนันแล้วเลิกนั้นมาจากกลุ่มเพื่อน 
ชุมชน  เพราะโดยปกติการเลือกคบเพื่อนของเยาวชน
สำหรั บ   กลุ่ ม เยาวชนเคยเล่ น การพนั น กลุ่ ม นี้ จ ะไม่ เ จาะจงเฉพาะกลุ่ ม   โดยจะคบ
แล้ ว เลิ ก   มี แ รงสนั บ สนุ น ทางสั ง คมมาจาก เพื่อนทั้งในชุมชนและโรงเรียน  และที่สำคัญ
สถานบั น ครอบครั ว   เพื่ อ น  ชุ ม ชน  และ คือพวกเขาเรียนรู้ทักษะการใช้ชีวิตในรูปแบบ
โรงเรียน  แม้ว่าสถาบันครอบครัวจะเป็นแรง ที่หลากหลายจากเพื่อนๆ ที่เขาคบมาปรับใช้
สนั บ สนุ น ที่ ส่ ง ผลต่ อ พฤติ ก รรมของเยาวชน การดำเนินชีวิต
ในเชิ ง ลบอยู่ บ้ า ง  เนื่ อ งจากว่ า สถาบั น

138 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 3 edit.indd 138 6/13/18 5:06:38 PM

 ข้อเสนอแนะต่อการสร้างมาตรการ
หรือแนวทางป้องกันปัญหาการพนัน
โดยใช้แรงสนับสนุนทางสังคม

โรงเรียน  ควรมีการจัดกิจกรรมที่สามารถ ของผูน้ ำท้องถิน่   ผูน้ ำท้องที ่ ผูน้ ำศาสนา

เข้าถึงระหว่างนักเรียนด้วยกัน  ผ่านกิจกรรม คณะกรรมการอิสลามประจำจังหวัด  ควร
ที่ เ น้ น เพื่ อ นสอนเพื่ อ น  หรื อ พี่ ส อนน้ อ ง  เสริมด้วยการจัดกิจกรรมถอดแบบอย่างของ
โดยเฉพาะการจัดฮาลาเกาะฮ์  (ตั้งวงพูดคุย)  ท่านศาสดาในการบริหารจัดการครอบครัวที่ดี 
ร่วมกัน  เพื่อให้มีการแลกเปลี่ยนประสบการณ์ เพื่อเสริมความรู้ในการเลี้ยงดูลูกให้ห่างไกล
ระหว่ า งกั น ของเยาวชน  จั ด ค่ า ยช่ ว งที่ ปิ ด สิ่ ง อบายมุ ข ในสั ง คม  และควรมี ห น่ ว ยงาน
ภาคการเรียน  เพื่อให้เยาวชนได้ปรับเปลี่ยน เยี ย วยาสำหรั บ กลุ่ ม เยาวชนที่ ติ ด การพนั น
วิ ถี ก ารดำเนิ น ชี วิ ต และใช้ เ วลาว่ า งให้ เ ป็ น เพื่ อ ให้ เ ยาวชนได้ ก ลั บ มาใช้ ชี วิ ต ในสั ง คม
ประโยชน์   พร้ อ มทั้ ง ให้ มี ม าตรการจั ด การ โดยปกติ  เบื้องต้นควรให้คณะกรรมอิสลาม
สำหรับนักเรียนที่เล่นหรือติดการพนันอย่าง ประจำจังหวัดและองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
เข้ ม งวด  และมี ก ารติ ด ตามนั ก เรี ย นเหล่ า นี้  เข้ามาดูแลและเยียวยากลุ่มเยาวชนเหล่านี้
โดยร่วมมือกับทุกส่วนที่เกี่ยวข้อง  ทั้งในส่วน

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 139

SEC 3 edit.indd 139 6/13/18 5:06:41 PM

 การตลาดล้ำเส้นชวนพนันที่ส่งผล
ต่อประชาชนในพื้นที่จังหวัดชายแดนใต้

อัลลอฮฺ  (ซบ.)  ทรงบัญญัติห้ามการพนัน หน่ ว ยงานเฉพาะที่ ส ามารถดำเนิ น การให้

ในอั ล กุ ร อานซู เ ราะฮ์ อั ล มาอิ ด ะฮ์   ความว่ า  คำเตื อ นแก่ผู้ประกอบการและประชาชนใน
“โอ้  บรรดาผู้ศรัทธาเอ๋ย!  แท้จริงแล้ว  สุรา  การทำการตลาด  เนือ่ งจากประชาชนต้องการ
การพนัน  แท่นบูชายัญ  และการเสี่ยงติ้วนั้น ร่ ว มสนุ ก กั บ กิ จ กรรมการทำการตลาดของ
เป็นสิ่งโสมมที่เกิดจากการกระทำของชัยฏอน บริษัทเพราะความไม่รู้ว่าขัดกับหลักศาสนา
ดังนั้น  พวกเจ้าจงหลีกเลี่ยงมันเสีย  เผื่อว่า หรือไม่
พวกเจ้าจะได้รับความสำเร็จ” คณะนักวิจัยได้สัมภาษณ์แบบเจาะลึกกลุ่ม
โดยไม่รู้หรือไม่คำนึงถึงข้อวินิจฉัยห้ามการ ศึกษา  ได้แก่  นักวิชาการศาสนา  นักวิชาการ
พนันทางศาสนา  ปัจจุบันบริษัทต่างๆ ได้ใช้ ด้ า นการตลาด  นั กวิ ช าการด้ า นการบริ ห าร
วิธีการส่งเสริมการตลาดด้วยการให้ของกำนัล ธุรกิจ  และผู้นำศาสนา  จำนวน  20  คน  ใน
แก่ ลู ก ค้ า กั น มากมาย  และแม้ ทั ศ นคติ ข อง พื้ น ที่ ส ามจั ง หวั ด ชายแดนภาคใต้   (ปั ต ตานี  
ผู้ประกอบและประชาชนส่วนใหญ่จะให้ความ ยะลา  และนราธิวาส)  เพื่อศึกษาหลักเกณฑ์
สำคั ญ ต่ อ หลั ก คำสอนของศาสนา  แต่ ก็ ยั ง ในการวิ นิ จ ฉั ย การทำการตลาดล้ ำ เส้ น ชวน
ขาดความเข้าใจอย่างชัดเจน  จึงไม่สามารถ พนันตามหลักการศาสนาอิสลาม
ตัดสินใจด้วยตนเองได้ว่า  การทำการตลาด นิยาม  การพนันในอิสลาม  คือ  การได้มา
รู ป แบบใดที่ขัดกับหลักศาสนา  และยัง ไม่ มี ซึ่ ง ทรั พ ย์ สิ น หรื อ ความเพลิ ด เพลิ น ใจ  โดย
การเดิมพัน  เสี่ยงโชค  เสี่ยงทาย  คาดการณ์ 
คาดเดาอนาคต  รวมถึงการใช้คำพูดเชิญชวน
เพื่อทำกิจกรรม  ซึ่งเป็นการตีความการพนัน
// และพฤติ ก รรมการพนั น อย่ า งกว้ า งขวาง 
แตกต่างจากนิยามการพนันทัว่ ไป  คือ  บุคคล
นิยาม  การพนันในอิสลาม  คือ  การได้
มาซึ่งทรัพย์สินหรือความเพลิดเพลินใจ ตั้ ง แต่ ส องคนขึ้ น ไปตกลงร่ ว มกั น   ทำการ
โดยการเดิ ม พั น   เสี่ ย งโชค  เสี่ ย งทาย  เสี่ยงโชคโดยการวางเงินเดิมพันจากทรัพย์สิน
คาดการณ์  คาดเดาอนาคต  รวมถึงการ อาศัยความฉลาดและไหวพริบในการคาดการณ์
ใช้ ค ำพู ด เชิ ญ ชวนเพื่ อ ทำกิ จ กรรม  ซึ่ ง และการทายผล
เป็นการตีความการพนันและพฤติกรรม หลักเกณฑ์เพื่อพิจารณาว่าการกระทำใด
การพนันอย่างกว้างขวาง ที่ เ ป็ น การพนั น จากมุ ม มองของนั ก วิ ช าการ 
//
140 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 3 edit.indd 140 6/13/18 5:06:41 PM

 รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 141

SEC 3 edit.indd 141 6/13/18 5:06:42 PM

 นั ก การตลาด  นั ก บริ ห ารธุ ร กิ จ   ผู้ รู้ ศ าสนา  โดยสิ้ น เชิ ง   เนื่ อ งจากการชิ ง โชคดั ง กล่ า ว
พบว่า  หลักเกณฑ์ในการวินิจฉัยในเรื่องการ เข้าข่าย  กิม๊ารฺ  (การพนัน) 
เสีย่ งโชคว่าเป็นการพนันหรือไม่  มี  3  ลักษณะ การชิ ง โชค  แบ่ ง ออกเป็ น   3  ลั ก ษณะ 
คือ  ดังนี้
1.  การละเล่นที่ทำให้เสียเวลาเฉยๆ อย่าง ลั ก ษณะแรก  การชิ ง โชคโดยปราศจาก
ไร้ประโยชน์  โดยไม่ได้เสียทรัพย์สิน  ไม่ถือว่า เงื่อนไขใดๆ 
เป็ น การพนั น แต่ เ ป็ น การกระทำที่ เ สี ย เวลา  หุ ก ม  (เงื่ อ นไข)  คื อ   การกระทำเช่ น นี้
ตามหลักศาสนาถือว่าเป็นมักรูฮฺ  (การกระทำ ถื อ ว่ า อนุ ญ าต  เนื่ อ งจากดั้ ง เดิ ม การซื้ อ ขาย
ที่ควรหลีกเลี่ยง) ถือว่าได้และอนุมัติ  เพราะไม่ได้มีเงื่อนไขใดๆ
2.  การละเล่นเพื่อหวังผลตอบแทนที่เป็น  ที่ผิดหลักชารีอะฮฺ  (กฎหมายอิสลาม)  ไม่มี
ทรัพย์สิน  เงินทอง  ทุกการละเล่นที่ฝ่ายหนึ่ง ดอกเบี้ย  การหลอกลวงเข้ามาเกี่ยวข้องแต่
กำไรอีกฝ่ายหนึ่งขาดทุน  หรือเป็นการลงทุน อย่างใด
ทั้งสองฝ่ายโดยอีกฝ่ายหนึ่งได้  แต่อีกฝ่ายหนึ่ง ลักษณะทีส่ อง  การชิงโชคโดยมีการซือ้ ของ
ไม่ได้  คือการพนัน  หุกม  (เงื่อนไข)  ต้องศึกษารายละเอียดว่า
3.  การที่มีสองฝ่ายมาจัดการแข่งขัน  หรือ ผู้ ซื้ อ สิ น ค้ า เจตนาเพื่ อ ต้ อ งการคู ป องที่ ร่ ว ม
มีการเล่น  แล้วทั้งสองฝ่ายได้ออกทรัพย์สิน รายการดังกล่าว  หรือแค่อยากได้หรือเพียง
หรือเงิน  เมื่อทำการแข่งขันแล้ว  ถ้าใครชนะ ต้องการลุ้น  ก็ถือว่าไม่อนุญาต  เข้าข่ายการ
ก็ จ ะได้ ท รั พ ย์ สิ น หรื อ เงิ น นั้ น   ส่ ว นคนที่ แ พ้ พนันในอิสลาม  เนื่องจากเมื่อส่งชิงโชคแล้ว
ก็จะเสียทรัพย์สิน  คือการพนัน ยังไม่สามารถรู้ว่าจะได้กำไรหรือขาดทุน
ส่ ว นบทบั ญ ญั ติ ว่ า ด้ ว ยการชิ ง โชค  การ ลักษณะที่สาม  การชิงโชคโดยการจ่ายเงิน
จั บ รางวั ล   เช่ น   SMS  คู ป องชิ ง โชค  และ เป็นต้น 
อื่นๆ  ควรให้ความสำคัญกับหลักการศาสนา  หุ ก ม  (เงื่ อ นไข)  ถื อ ว่ า เป็ น การชิ ง โชคที่
หุ ก ม  (เงื่ อ นไข)  การส่ ง เสริ ม การขายใน ไม่ อ นุ ญ าต  เนื่ อ งจากลั ก ษณะการชิ ง โชค
ลั ก ษณะเช่ น นี้ มี เ งื่ อ นไข  คื อ   ถ้ า ผู้ ซื้ อ สิ น ค้ า ดังกล่าวเข้าข่ายการพนัน
มี เ จตนาเพื่ อ ต้ อ งการคู ป องที่ ร่ ว มรายการ  ทั้งนี้  ศาสนาอิสลามห้ามการพนันทุกชนิด
หรือแค่อยากได้หรือเพียงต้องการลุ้น  ก็ถือว่า และถื อ ว่ า เป็ น บาปใหญ่ อั น ใหญ่ ห ลวง  โดย
ไม่ อ นุ ญ าต  เข้ า ข่ า ยการพนั น ในอิ ส ลาม  เน้นย้ำว่านักธุรกิจมุสลิมต้องให้ความสำคัญ
เนื่ อ งจากเมื่ อ ส่ ง ชิ ง โชคแล้ ว ยั ง ไม่ ส ามารถรู้ อย่ า งจริ ง จั ง กั บ หลั ก การพื้ น ฐานในอิ ส ลาม 
ได้ว่าจะได้กำไรหรือขาดทุน  เงื่อนไขดังกล่าว ซึ่ ง เป็ น สิ่ ง ที่ มุ ส ลิ ม ในสาขาอาชี พ อื่ น จำเป็ น
ถือว่าหะรอม  (ผิดกฎ  ต้องห้าม  ไม่อนุมัติ)  ต้องให้ความสำคัญเช่นเดียวกัน

142 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 3 edit.indd 142 6/13/18 5:06:42 PM

 ข้อเสนอแนะจากการวิจัย

ประชาชนมุ ส ลิ ม ต้ อ งรั บ รู้ ห ลั ก การการ กับผู้ประกอบการและประชาชนทั่วไป  และ

ทำการตลาดที่ ขั ด กั บ หลั ก ศาสนา  และควร สร้างความร่วมมือจากหน่วยงานทางศาสนา
ตระหนั ก ให้ความสำคัญกับรูปแบบกิจกรรม ในการเผยแพร่ข้อมูลการทำการตลาดล้ำเส้น
การส่งเสริมการขายที่เข้าข่ายการพนัน ชวนพนันในวงกว้างและเชิงลึก
ผูป้ ระกอบการ  ควรมีการสือ่ สารผลกระทบ สถานศึ ก ษาควรปกป้ อ งเด็ ก และเยาวชน 
ทางลบที่ จ ะเกิ ด ขึ้ น เพื่ อ ให้ ผู้ บ ริ โ ภคเกิ ด การ รวมทั้ ง กลุ่ ม ผู้ เ ปราะบางจากการตลาดเสี่ ย ง
รับรู้เพื่อประกอบการตัดสินใจร่วมหรือไม่ร่วม โชค  และการกำหนดเงื่ อ นไขการอนุ ญ าต
กิจกรรม  ที่ รั ด กุ ม เพื่ อ สื่ อ สารกั บ หน่ ว ยงานที่ เ กี่ ย วข้ อ ง 
องค์ ก รศาสนา  และนั ก วิ ช าการศาสนา  รวมถึง  ชุมชนควรมีข้อสรุปว่ากิจกรรมการ
ต้ อ งสร้ า งความชั ด เจนในหลั ก เกณฑ์ ก าร เสี่ยงโชคควรถูกกำกับอย่างเข้มงวดเพื่อความ
วินิจฉัยการทำการตลาดล้ำเส้นชวนพนันให้ เหมาะสมทั้งทางด้านคุณธรรมและจริยธรรม

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 143

SEC 3 edit.indd 143 6/13/18 5:06:45 PM

 Center for
gambling studies
report 2018

“ชุมชน”
การพนัน
ในวัยทำงาน
และผู้สูงอายุ
เมื่อก้าวเข้าสู่วัยแห่งความรับผิดชอบ  คนวัยทำงานจำนวนมาก
ต้ อ งใช้ ชี วิ ต อยู่ กั บ การอพยพย้ า ยถิ่ น ไปแสวงหาฐานะการงาน
ภายใต้ระบบอุตสาหกรรมหรือความเป็นเมือง  พวกเขากลายเป็น
คนพลั ด ถิ่ น แปลกแยกผู้ โ ดดเดี่ ย ว  ถู ก ระเบี ย บและตารางเวลา
ควบคุมจัดการชีวิตประจำวันอย่างเคร่งครัด   มีพื้นที่สาธารณะ
ที่ จ ะใช้ ป ลดปล่ อ ยตนเองออกจากความเคร่ ง เครี ย ด  จำกั ด 
ปากกั ด ตี นถีบอยู่กับรายได้ปานกลางหรื อ ค่ อ นข้ า งต่ ำ   กระทั่ ง
ยามปลดระวางเข้ า สู่ วั ย สู ง อายุ ที่ ว่ า งเปล่ า จากคุ ณ ค่ า แต่ มี เ วลา
ว่ า งเหลื อ เฟื อ  การสร้ า งสั ง คมความสั ม พั น ธ์ บ นพื้ น ที่ เ ครื อ ข่ า ย
การพนันได้กลายเป็นกิจกรรมปลดเปลื้องผ่อนคลายความคับข้อง
หมองใจ  เติ ม เต็ ม ความโดดเดี่ ย วเดี ย วดาย  สานทอชุ ม ชนที่
ล่มสลาย  หรือกลายเป็นความหวังของรายได้ที่จะนำมาใช้จ่าย
ในแต่ละวัน

SEC 4 edit.indd 144 6/13/18 4:38:50 PM

SEC 4 edit.indd 145
4
6/13/18 4:38:54 PM
 ชุมชนพนัน
กับกิจกรรมความหวัง
ของแรงงานอุตสาหกรรม
ภาคตะวันออก
ธนิต  โตอดิเทพย์
คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์  มหาวิทยาลัยบูรพา
บทความเรียบเรียงจากรายงาน  การพนันฟุตบอลในชีวิตประจำวันของสังคมอุตสาหกรรมแห่งหนึ่ง
ในภาคตะวันออก

//
...ร้านอาหารยามค่ำคืนที่เปิดขายเครื่องดื่มแอลกอฮอล์นานาชนิดควบคู่
ไปกั บ การเปิ ด รั บ แทงการพนั น ฟุ ต บอลอย่ า งอิ ส ระเสรี   สนามฟุ ต บอล
ให้เช่าหรือการเกิดขึน้ ของคนเดินโพยฟุตบอลทีม่ เี ป็นจำนวนมาก  กลับกลาย
เป็ น พื้ น ที่ ท างสั ง คมใหม่ ช นิ ด หนึ่ ง ที่ ท ำให้ มี เ รื่ อ งพู ด คุ ย ปรึ ก ษาหารื อ
แลกเปลี่ยนเรือ่ งราวในชีวติ ประจำวัน  เป็นพืน้ ทีแ่ ห่งความหวังทางเศรษฐกิจ
ทีอ่ ยูภ่ ายนอกระบบ...

//
146 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 4 edit.indd 146 6/13/18 4:38:54 PM

 ท่ามกลางการทำงานของแรงงานที่การดำเนินชีวิตถูกจำกัดควบคุมด้วยสายพานการผลิตและ
ตารางเวลาอันเคร่งครัดในนิคมอุตสาหกรรม  วนเวียนอยู่กับระบบการเงินแบบปากกัดตีนถีบ 
หรืออาการชักหน้าไม่ถึงหลัง  การพนันกลายเป็นกิจกรรมเพื่อการพักผ่อนหย่อนกายของชีวิต
แรงงานที่ต้องทำงานหนักในแต่ละวัน  เป็นรูปแบบกิจกรรมทางสังคมในการแสวงหา “ความเป็น
ชุมชน”  ที่ขาดหายไป  และเป็นทางเลือกหนึ่งที่ถูกนำมาปรับใช้เพื่อการจัดการทางด้านการเงิน
ระยะสั้น  เพื่อการแสวงหารายได้มาเป็นค่าใช้จ่ายในครอบครัว

สถานการณ์การเล่นพนัน
ในพื้นที่นิคมอุตสาหกรรม  ภาคตะวันออก

ข้อมูล  ปี  พ.ศ. 2559  จากเทศบาลตำบล เวลางานสู่ ก ารพั ก ผ่ อ น  แสวงหาทางเลื อ ก

แห่งหนึ่งในพื้นที่วิจัยระบุว่ามีจำนวนประชากร ทางเศรษฐกิจหรือหารายได้พิเศษตามสนาม
ในพื้ น ที่   82,960  คน  แต่ ข้ อ เท็ จ จริ ง คื อ   มี ฟุตบอลเอกชน  ร้านอาหาร  กินดืม่ ของมึนเมา 
ประชากรแฝงอีกกว่า  2  แสนคนหรือสองเท่า และมี พื้ น ที่ ท างการพนั น เป็ น ทางเลื อ กและ
ของสัดส่วนประชากรที่แท้จริงในพื้นที่ที่เข้ามา รูปแบบทางวัฒนธรรมใหม่
ทำงานเป็ น แรงงานในโรงงานอุ ต สาหกรรม ผลสำรวจสถานการณ์การเล่นพนันในพื้นที่
และประกอบอาชีพต่างๆ จากกลุ่ ม ตั ว อย่ า ง  200  คน  ได้ แ ก่   กลุ่ ม
ผู้ ค นหน้ า ใหม่ เ หล่ า นี้ เ ป็ น กลุ่ ม แรงงาน แรงงานภายในโรงงานอุ ต สาหกรรม  กลุ่ ม
ย้ายถิ่นเข้ามาอยู่ใหม่  มีความเป็นปัจเจกสูง  ชาวบ้านที่ประกอบอาชีพที่เกี่ยวข้องโดยรอบ
และอยู่ ภ ายใต้ ร ะบบการทำงานขององค์ ก ร พื้นที่  ในฐานะผู้ประกอบการรายย่อย  เช่น 
ที่ ท ำให้ ส ายสั ม พั น ธ์ ท างสั ง คมแบบดั้ ง เดิ ม พ่อค้าแม่ค้าขายอาหาร  มอเตอร์ไซค์รับจ้าง 
แตกสลายลงไป  กอปรกั บ สายตาของรั ฐ ร้านซักอบรีด  เจ้าของสนามบอลหญ้าเทียม
ท้ อ งถิ่ น ที่ จั บ จ้ อ งมองและนิ ย ามพวกเขาว่ า ให้เช่า  พบว่า  ผู้ที่นิยมชื่นชอบการเล่นพนัน
เป็ น  “ประชากรแฝง”  ซึ่ ง สร้ า งปั ญ หาต่ า งๆ  ส่ ว นใหญ่ เ ป็ น เพศชาย  อายุ ต่ ำ กว่ า   40  ปี  
มากมายภายในพื้นที่  ส่งผลให้ความสัมพันธ์ เดิมมีภูมิลำเนาอยู่นอกพื้นที่และต่างจังหวัด 
กั บ ระบบการเมื อ งในท้ อ งถิ่ น ที่ มี ร ะดั บ ต่ ำ  มี ร ะยะเวลาในการเข้ า มาอยู่ ใ นพื้ น ที่ ไ ม่ เ กิ น 
การสร้ า งอำนาจต่ อ รองเชิ ง นโยบายแทบ 10  ปี  แต่ละรายแบกรับภาระค่าใช้จ่ายประจำ 
เป็นไปไม่ได้  ผู้คนเหล่านี้จึงพยายามแสวงหา ได้แก่  ค่าเช่าบ้าน  ค่าเลี้ยงดูครอบครัวหรือ
และสร้ า งสั ง คมของตนเองเพื่ อ การแสดง การส่ ง เงิ น กลั บ บ้ า นเพื่อ หล่ อ เลี้ย งบุ ค คลใน
ตั ว ตนหรื ออัตลักษณ์บนพื้นที่ทางสังคมของ ครั วเรื อ น  และประชากรที่ มี ส ถานภาพโสด
ความเป็นเมือง  ปลดปล่อยตนเองออกจาก จะมีแนวโน้มการเล่นพนันค่อนข้างสูง 

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 147

SEC 4 edit.indd 147 6/13/18 4:38:54 PM

 ผู้เล่นพนัน  ร้อยละ  91.5  ประกอบอาชีพ ทัง้ นี ้ แม้กลุม่ ตัวอย่างมากกว่าครึง่ ตระหนัก
เป็ น ลู ก จ้ า งในโรงงานอุ ต สาหกรรม  ส่ ว น ได้ ว่ า การพนั น อาจนำไปสู่ ก ารสร้ า งปั ญ หา
กลุ่มเจ้าของธุรกิจส่วนตัว  ผู้ประกอบอาชีพ ทางการเงิน  หนี้สิน  และปัญหาสายสัมพันธ์
รัฐวิสาหกิจ  เกษตรกร/ประมง  อาชีพอิสระ  ภายในครอบครัว  แต่อีกมุมมองหนึ่งที่เห็นว่า
ร้อยละ  8.5  สลากกิ น แบ่ ง รั ฐ บาล  หวยใต้ ดิ น   หวยหุ้ น 
ผู้เล่นพนัน  ร้อยละ  89.5  มีรายได้ต่อเดือน ไม่ เ ป็ น การพนั น   และมองว่ า การพนั น เป็ น
ไม่ เ กิ น   20,000  บาท  ขณะที่ ผู้ ที่ มี ร ายได้ รู ป แบบกิ จ กรรมหนึ่ ง ทางสั ง คมที่ ท ำหน้ า ที่
สูงกว่ามีเพียงร้อยละ  11.5  โดยพฤติกรรมการ ปลอบประโลม  การพั ก ผ่ อ นหย่ อ นกายของ
เล่ น การพนั น ของกลุ่ ม ตั ว อย่ า งมากกว่ า ครึ่ ง ชี วิ ต ภายหลั ง จากการทำงานอย่ า งหนั ก ใน
นิยมเล่นการพนันกับคนคุ้นเคยภายในโรงงาน แต่ ล ะวั น   ความท้ า ทายจากการเล่ น พนั น
ที่ ท ำงาน  และเล่ น บริ เ วณย่ า นที่ พั ก อาศั ย  ทำให้ชีวิตมีสีสันไม่น่าเบื่อ  และยังเป็นแหล่ง
จำแนกประเภทการเล่ น พนั น ที่ ช อบเล่ น ที่มาของรายได้ที่จะนำมาเป็นค่าใช้จ่ายในการ
มากที่สุด  ลำดับแรก  คือ  หวยใต้ดิน  ลำดับ ดำเนินชีวิตประจำวัน  รวมถึงการมีมุมมองที่
ที่สองสลากกินแบ่งรัฐบาล  และลำดับที่สาม เห็นด้วยและไม่เห็นด้วยเกือบเท่ากันในเรื่อง
การพนันฟุตบอล  การอนุญาตให้การพนันฟุตบอลถูกกฎหมาย
ผู้เล่นส่วนใหญ่ใช้เงินเล่นการพนันไม่เกิน  และการเปิดบ่อนคาสิโนถูกกฎหมาย
5,000  บาทต่อเดือน  เล่นพนันไม่เกิน  1,000 
บาทต่อครั้ง  และใช้เงินเล่นพนันสูงสุดไม่เกิน //
5,000  บาทต่อครั้ง  การเปิ ด รั บ แทงพนั น ฟุ ต บอลอย่ า ง
เมื่อพิจารณาปริมาณเงินที่ได้จากการเล่น อิ ส ระเสรี   การเกิ ด ขึ้ น ของคนเดิ น
การพนั น สู ง สุ ด เฉลี่ ย   11,528  บาทต่ อ ครั้ ง  โพยฟุ ต บอลที่ มี เ ป็ น จำนวนมาก 
จำนวนเงิ น ที่ เ คยเล่ น เสี ย สู ง สุ ด เฉลี่ ย ต่ อ หั ว  กลายเป็ น พื้ น ที่ ท างสั ง คมใหม่ ช นิ ด
5,788  บาท  กับเงินที่ใช้เล่นการพนันสู ง สุ ด หนึ่ ง ที่ ท ำให้ มี เ รื่ อ งพู ด คุ ย ปรึ ก ษา
ไม่เกิน  5,000  บาท  ด้วยเหตุดังนี้  ผู้เล่นพนัน หารื อ แลกเปลี่ ย นเรื่ อ งราวในชี วิ ต
จึงมีข้อสรุปของการพนันคือการเล่นได้  ส่วน ประจำวัน  และเป็นพื้นที่แห่งความ
หวังทางเศรษฐกิจทีอ่ ยูภ่ ายนอกระบบ
การเล่นเสียหรือเท่าทุนก็มีโอกาสในระดับที่
ไม่แตกต่างกันมากนัก 
//
148 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 4 edit.indd 148 6/13/18 4:38:54 PM

 ความคิดเห็นจากการให้สัมภาษณ์ของกลุ่ม
ตั ว อย่ า งสะท้ อ นภาพความสั ม พั น ธ์ ร ะหว่ า ง
การย้ายถิ่นของแรงงานกับการพนันได้อย่าง
ชัดเจน
“การขยายตั ว ของนิ ค มและโรงงาน
อุ ต สาหกรรมทำให้ เ กิ ด การเคลื่ อ นย้ า ยของ
ผู้ ค นจำนวนมากที่ เ ต็ ม ไปด้ ว ยความหวั ง  อย่ า งอิ ส ระเสรี   สนามฟุ ต บอลให้ เ ช่ า   หรื อ
การแสวงหารายได้และการมีวิถีชีวิตที่ดีกว่า
เดิ ม   จากบ้ า นเดิ ม ของตนเองเข้ า สู่ ก ารเป็ น
ลู ก จ้ า งแรงงานภายในโรงงาน  พื้ น ที่ นิ ค ม
อุตสาหกรรมเกิดการขยายตัวของความเป็น
เมือง  การมีรายได้และเงินเดือนที่ไม่เพียงพอ
หล่อเลี้ยงชีวิตทางเศรษฐกิจ  โครงสร้างทาง
สังคมแบบอุตสาหกรรมที่มีลักษณะเป็นปัจเจก
และความโดดเดี่ ย ว  การเข้ า ถึ ง กิ จ กรรม
รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561
SEC 4 edit.indd 149
หรื อ สวั ส ดิ ก ารของรั ฐ ได้ ย ากในพื้ น ที่ ต่ า งถิ่ น 
กลายเป็นการก่อรูปและการผลักดันให้แรงงาน
ย้ า ยถิ่ น ต่ า งแสวงหาช่ อ งทางให้ มี ร ายได้
เพิ่มขึ้น  การเกิดขึ้นของร้านอาหารยามค่ำคืน
ที่ เ ปิ ด ขายเครื่ อ งดื่ ม แอลกอฮอล์ น านาชนิ ด
ควบคู่ไปกับการเปิดรับแทงการพนันฟุตบอล
การเกิ ด ขึ้ น ของคนเดิ น โพยฟุ ต บอลที่ มี เ ป็ น
จำนวนมาก  กลับกลายเป็นพื้นที่ทางสังคม
ใหม่ชนิดหนึ่งที่ทำให้มีเรื่องพูดคุยปรึกษาหารือ
แลกเปลี่ยนเรื่องราวในชีวิตประจำวัน   พื้นที่
แห่ ง ความหวั ง ทางเศรษฐกิ จ ที่ อ ยู่ ภ ายนอก
ระบบ  เนื่ อ งจากมี ก ารแข่ ง ขั น ฟุ ต บอลแทบ
ทุกวันจึงมีโอกาสเล่นการพนันและการแก้ตัว
ได้มากกว่าการเล่นการพนันชนิดอื่น”
149
6/13/18 4:38:57 PM
 “แรงงานอุตสาหกรรม”
ความเลื่อนไหลของกลุ่มแฟนบอล

การปรับเปลี่ยนโครงสร้างของฟุตบอลลีก   อย่ า งไรก็ ต าม  สถานะของแฟนบอล

อาชี พ ไทยภายใต้ ชื่ อ  “ไทยพรี เ มี ย ร์ ลี ก ” ใน มิได้มีลักษณะที่นิ่งสถิตและยึดติดอยู่ภายใน
ปี  พ.ศ. 2552  ก่อให้เกิดการสร้างจินตนาการ ท้องถิ่นนั้นเพียงด้านเดียว  หากแต่มีลักษณะ
ความรู้สึกถึง “ความเป็นชุมชน” ในสังคมแบบ ที่ ข้ า มถิ่ น ฐานและเคลื่ อ นไหวอยู่ ต ลอดเวลา 
ใหม่  ภายใต้วิธีคิดของ  “ท้องถิ่นนิยม”  ลั ก ษณะของกลุ่ ม แฟนบอลสามารถจำแนก
บรรดาสโมสรฟุตบอลในไทยลีกพยายาม ออกตามพฤติกรรมการเชียร์และเล่นการพนัน
รักษาหรือตัง้ ชือ่ ทีมในฐานะของการเป็นตัวแทน ได้เป็น  3  กลุ่ม  คือ 
ของท้ อ งถิ่นตนเอง  เพื่อ สร้ างรากฐานสู่ ก าร แฟนบอลพลัดถิ่น  เป็นกลุ่มแฟนบอลที่ย้าย
ขยั บ ขยายปริ ม าณของแฟนบอลของตนเอง จากภูมิลำเนาเดิมมาทำงานในพื้นที่ต่างถิ่น  มี
ในฐานะที่เป็นตัวแทนมาจากท้องถิ่นนั้น  เช่น  การรวมตัวเพื่อเชียร์สโมสรบ้านเกิดของตนเอง
ที ม บุ รี รั ม ย์   ยู ไ นเต็ ด ,  ที ม ชลบุ รี   เอฟซี ,  การเล่ น พนั น ฟุ ต บอลจะเป็ น ส่ ว นหนึ่ ง ของ 
ทีมเชียงราย  ยูไนเต็ด,  ทีมสุพรรณบุรี  เอฟซี 
เป็ น ต้ น   ส่ ว นที ม ภายใต้ สั ง กั ด ขององค์ ก ร/
หน่วยงาน  เช่น  ทีมบางกอกกล๊าส  ยูไนเต็ด 
ต่ า งก็ พ ยายามสร้ า งรากฐานของแฟนบอล
ตนเองในฐานะตั ว แทนท้ อ งถิ่ น ในจั ง หวั ด //
ปทุมธานี  และเป็นพื้นที่ตั้งของสโมสร  หรือ  “ไทยพรี เ มี ย ร์ ลี ก ”  ใน ปี   พ.ศ. 
ทีมเอสซีจี  เมืองทอง  เป็นทีมที่ถูกตั้งฉายาว่า 2552  ก่อให้เกิดการสร้างจินตนาการ
ทีมเงิน  ทีมสื่อ  เนื่องจากผู้สนับสนุนหลักคือ ความรู้สึกถึง “ความเป็นชุมชน” ใน
กลุ่ ม ทุ น ใหญ่   SCG  ร่ ว มกั บ กลุ่ ม ทุ น สื่ อ ของ  สั ง คมแบบใหม่   ภายใต้ วิ ธี คิ ด ของ 
“ท้องถิ่นนิยม”
SIAM  SPORT  ซึ่งถูกใช้ในการประชาสัมพันธ์
กิจกรรมเพื่อสร้างฐานของแฟนบอลตนเอง 
//
นอกจากชื่ อ ที ม ที่ ส ะท้ อ นถึ ง ความเป็ น
ท้องถิ่นเดียวกันแล้ว  การมีสนามฟุตบอลของ
สโมสรในท้ อ งถิ่ น ยั ง ส่ ง ผลให้ เ กิ ด วั ฒ นธรรม
การเดินทางเชียร์ทีมรักทีมโปรดในท้องถิ่นของ
ตนเอง

150 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 4 edit.indd 150 6/13/18 4:38:57 PM

 “ความเป็ น ชุ ม ชน” ของแฟนบอล  และการ
พนันทายผลการแข่งขันมีความหมายในทาง
การปฏิบัติการทางสังคมมากกว่าการเล่นเพื่อ
เอาชนะหรือความต้องการเรื่องเงินตรา  ประตู ข องที ม ที่ ต นเองหมายมั่ น ปั้ น มื อ ว่ า
แฟนบอลทางไกล  เป็ น กลุ่ ม แฟนบอลที่
ไม่มีเวลาว่างมากพอที่จะเดินทางไปร่วมเชียร์
ในสนามแข่งขันจริง  คอยให้กำลังใจผ่านหน้า
จอทีวี  โทรศัพท์มือถือ  หรือการฟังรายงาน
สดจากรายการวิ ท ยุ   บางส่ ว นมี พ ฤติ ก รรม
นิยมเล่นพนันฟุตบอลร่วมกับการส่งกำลังใจ
ให้ กั บ ที ม ที่ ตั ว เองรั ก ทั้ ง ในประเทศและนอก
ประเทศเพื่อเพิ่มอรรถรสและสีสันสำหรับการ
เชียร์ฟุตบอล 
รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561
SEC 4 edit.indd 151
แฟนบอลเฉพาะกิ จ   กลุ่ ม นี้ เ น้ น ผลการ
แข่ ง ขั น ในเชิ ง ของการพนั น แทบทั้ ง สิ้ น   ให้
ความสำคัญกับผลการแข่งขันแพ้ชนะ  ผลต่าง
จะสามารถสร้างรายได้จากการเดิมพัน  และ
จะเล่นพนันฟุตบอลทุกทีม  ไม่ใส่ใจว่าจะเป็น
ทีมคู่ตรงข้ามกับความชื่นชอบของตนเอง
พฤติ ก รรมของแฟนบอลเหล่ า นี้ ส ามารถ
เลื่อนไหลได้ไปตามสถานการณ์  มิได้ถูกจำกัด
ว่ า แฟนฟุ ต บอลจะต้ อ งเป็ น แบบใดแบบหนึ่ ง
เสมอ  บางครั้ ง อาจเป็ น ได้ ทั้ ง สองแบบหรื อ
สามแบบก็ได้ 
151
6/13/18 4:38:59 PM
 การขยายตัวของสนามฟุตบอลเอกชน
กับโครงการความรับผิดชอบ
ต่อสังคมขององค์กร
ข้ อ จำกั ด ของพื้ น ที่ ที่ มุ่ ง จั ด สร้ า งให้ เ ป็ น
เขตสถานประกอบการเชิ ง พาณิ ช ย์ แ ละ
อุ ต สาหกรรมจนแทบไม่ มี ที่ ว่ า งให้ กั บ พื้ น ที่
สาธารณะเพื่ อ การพั ก ผ่ อ น  การผ่ อ นคลาย  และการซ้ อ มที ม เพื่ อ เข้ า แข่ ง ขั น ฟุ ต บอล
ออกกำลั ง กาย  หรื อ การเข้ า มาใช้ เ พื่ อ วั ต ถุ
ประสงค์ อื่ น   การเกิ ด ขึ้ น ของสนามฟุ ต บอล
เอกชนจึ ง กลายเป็ น พื้ น ที่ ท างสั ง คมใหม่
แห่งหนึ่งของชีวิตแรงงานอุตสาหกรรม
สนามฟุตบอลเช่าแห่งแรกในพื้นที่  ก่อตั้ง
ขึ้นในปี  พ.ศ. 2555  และขยายปริมาณเพิ่มมาก
จนถึงปัจจุบัน  (ปี  พ.ศ. 2560)  มีจำนวนทั้งสิ้น
12  แห่ง  มีการสร้างกิจกรรมเพื่อสนับสนุนให้
เกิดการเล่นฟุตบอลอย่างต่อเนื่อง  คือ  การ
จั ด แข่ ง ขั น แบบลี ก   เริ่ ม จากรั บ สมั ค รที ม
ฟุ ต บอลอย่ า งน้ อ ย  12 - 20  ที ม   เข้ า มาร่ ว ม
เตะแบบพบกั น หมด  มี ก ารเก็ บ ค่ า สมั ค ร
ทีมละ  2,500  บาท  และค่าเช่าสนามครั้งละ  ส่ ว นการรวมตั ว ของแรงงานที่ เ ข้ า มาเล่ น
//
แรงงานที่มีความสามารถในการ
เล่ น ฟุ ต บอลสู ง อาจได้ รั บ การ
เอาอกเอาใจจากผู้ จั ด การที ม
หรือผู้บริหารตลอดระยะเวลาที่มี
การแข่งขัน  มีโอกาสสร้างอำนาจ
ต่อรองเพิ่มมากขึ้นบนพื้นที่ของ
สนามฟุตบอล
//
152
SEC 4 edit.indd 152
1,200  บาท  ทีมฟุตบอลหลากหลายทีมจะมา
สมัครเข้าร่วมแข่งขันกันภายใต้ช่อื ของโรงงาน
อุ ต สาหกรรมเพื่ อ เป็ น การออกกำลั ง กาย 
รายการหลั ก ภายในโรงงานอุ ต สาหกรรม 
เช่ น   กี ฬ าสี ข องสถานประกอบการ  หรื อ
การแข่งขันฟุตบอลระหว่างโรงงานภายใต้ชื่อ 
“อุตสาหกรรมคัพ” ที่ถูกจัดขึ้นทุกปี 
นอกจากนีย้ งั มีการสร้างกิจกรรมการแข่งขัน
ฟุ ต บอลแบบระยะสั้ น   เช่ น   การแข่ ง ขั น
ฟุ ต บอลแบบแพ้ คั ด ออกชิ ง เงิ น รางวั ล   หรื อ
การจัดการแข่งขันในรูปแบบสาย  4  ทีม  แข่ง
แบบพบกันหมดชิงเงินพร้อมถ้วยรางวัล  การ
จัดการแข่งขันรูปแบบนี้จะมีการเก็บค่าสมัคร
ไม่สูงมากนัก  ประมาณ  1,000 - 1,500  บาท 
เนื่องจากมีจำนวนนัดการแข่งขันน้อย 
ฟุตบอลในสนามของเอกชนมีอยู่  2  ลักษณะ 
รู ป แบบที่ ห นึ่ ง   มี ลั ก ษณะการรวมตั ว
ของนั ก ฟุ ต บอลอยู่ แ ล้ ว ภายใต้ สั ง กั ด ของ
โรงงาน  ได้ รั บ การสนั บ สนุ น งบประมาณ
การออกกำลั ง กายจากต้ น สั ง กั ด ภายใต้
โครงการความรับผิดชอบต่อสังคมขององค์กร 
(Corporate  Social  Responsibility:  CSR) 
ซึ่งเจ้าของกิจการสามารถนำภาระค่าใช้จ่าย
เพื่ อ การสนั บ สนุ น ทางด้ า นการกี ฬ าและ
สุ ข ภาพใช้ เ ป็ น หลั ก ฐานในการหั ก ภาษี ข อง
หน่วยงานต้นสังกัดได้ 
Center  for  Gambling  Studies  Report  2018
6/13/18 4:38:59 PM
 การเกิดขึ้นของ  CSR  มีบทบาทสำคัญต่อ การเดิมพันเพื่อสร้างสีสันหรือสร้างแรงกระตุ้น
การสร้างสรรค์พื้นที่สาธารณะสำหรับบุคลากร ให้กบั ผูเ้ ข้าแข่งขัน  ผูจ้ ดั การทีม  และกองเชียร์
ภายในบริษัทของตนเอง  เช่น  หลายบริษัท ของแต่ ล ะฝ่ า ย  วงเงิ น เดิ ม พั น ขึ้ น อยู่ กั บ การ
ส่งเสริมให้เกิดทีมฟุตบอลประจำโรงงาน  มี ตกลงกั น เองของตั ว แทนในแต่ ล ะฝ่ า ย  โดย
การตั้ ง ชมรมฟุ ต บอลภายในโรงงาน  มี ก าร ส่วนใหญ่ผู้จัดการทีมจะทำหน้าที่เจรจา  การ
จัดสรรเงินเพื่อสนับสนุนกิจกรรมค่าเช่าสนาม  แข่ ง ขั น บางนั ด อาจมี ว งเงิ น เดิ ม พั น   3,000 - 
ค่าอาหาร  ค่าเดินทาง  ค่ารถ  และบางบริษัท 4,000  บาท  บางครั้งสูงถึงหลักหมื่นบาท  ซึ่ง
เปิดโอกาสให้นักกีฬาฟุตบอลเบิกค่าล่วงเวลา จะเฉลี่ ย เงิ น มาจากทั้ ง ผู้ เ ล่ น และกองเชี ย ร์ ที่
การทำงานเพิ่มเติมได้จากการซ้อมฟุตบอล เข้ า มามี ส่ ว นร่ ว ม  พร้ อ มกั บ เบี ย ร์ อี ก   2  ลั ง 
ระบบการจัดการภายในทีมอาจมีผู้นำหรือ เป็นต้น 
ผู้จัดการทีมที่กระจายอยู่ตามแผนกต่างๆ ใน รูปแบบที่สอง  มีลักษณะการรวมตัวของ
โรงงาน  บางแห่งอาจมีการตั้งชมรมและเก็บ แรงงานแบบปัจเจก  รู้จักกันเป็นการส่วนตัว 
เงินค่าสมาชิกบ้างเล็กน้อยเพื่อเป็นค่าใช้จ่าย  โดยส่ ว นใหญ่ จ ะใช้ ช่ ว งวั น หยุ ด สุ ด สั ป ดาห์
ได้แก่  ค่าเดินทาง  ค่าน้ำ  ค่าอาหาร  หรือ นั ด กั น มาเตะฟุ ต บอล  มี ก ารเดิ ม พั น ขั น ต่ อ
ค่ารักษาพยาบาลให้กับนักกีฬาที่บาดเจ็บ  มี ทั้ ง ที่ เ ป็ น ผลแพ้ ช นะและจำนวนลู ก ที่ ยิ ง เข้ า 

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 153

SEC 4 edit.indd 153 6/13/18 4:39:07 PM

 ฝ่ายแพ้จะต้องเป็นผู้ชำระค่าเช่าสนาม  พร้อม
เบียร์อีก  1  ลัง  และเมื่อถูกยิงเข้าจะต้องเสีย
เบียร์ตามผลต่างของประตูอกี ประตูละ  1  ขวด
ความสั ม พั น ธ์ ภ ายในของผู้ เ ล่ น ฟุ ต บอล
ในพื้ น ที่ ข องสนามฟุ ต บอลเอกชน  สามารถ
จำแนกออกเป็น  2  ระดับ  คือ  ระดับภายใน
องค์กรหรือหน่วยงาน  และระดับข้ามองค์กร
ความสัมพันธ์ภายในองค์กรหรือหน่วยงาน
จะเป็ น ความสั ม พั น ธ์ ร่ ว มกั น ของผู้ บ ริ ห าร 
ผู้ ป ฏิ บั ติ ง าน  หรื อ แรงงาน  ที่ น อกจากเป็ น
ความสัมพันธ์เพื่อกระตุ้นความสามารถในการ
ผลิตที่ถูกกำหนดตามโครงสร้างของหน่วยงาน
อย่ า งเต็ ม ศั ก ยภาพและการสวามิ ภั ก ดิ์ ต่ อ
องค์กรภายใต้โครงการ  CSR  แล้ว  พื้นที่ของ
กิจกรรมฟุตบอลยังกลายเป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้
เกิดความสัมพันธ์ที่ไม่เป็นทางการเพิ่มมากขึ้น
เช่ น   แรงงานที่ มี ค วามสามารถในการเล่ น
ฟุ ต บอลสู ง อาจได้ รั บ การเอาอกเอาใจจาก
ผู้จัดการทีมหรือผู้บริหารตลอดระยะเวลาที่มี
การแข่งขัน  มีโอกาสสร้างอำนาจต่อรองเพิ่ม
มากขึ้ น บนพื้ น ที่ ข องสนามฟุ ต บอล  เช่ น  ภายใต้ เ ครื อ ข่ า ยของสนามฟุ ต บอลเอกชน
การต่อรองเพื่อเพิ่มระยะเวลาการซ้อม  การ
สนับสนุนกิจกรรมของทีมมากขึ้น  หรือการ
ขอหยุดงานภายหลังจากการแข่งขัน  เป็นต้น
154
SEC 4 edit.indd 154
//
แรงงานจำนวนมากได้ ส ร้ า งความ
สัมพันธ์ส่วนตัวภายใต้เครือข่ายของ
สนามฟุตบอล  ในการแสวงหางาน
ทำหรื อ การหางานใหม่ ภ ายในนิ ค ม
อุตสาหกรรมเดิมหรือนิคมใกล้เคียง
//
ส่วนความสัมพันธ์ระดับข้ามองค์กร  อาจ
เป็นความสัมพันธ์แบบปัจเจก  มาจากความ
คุ้ น เคย  เป็ น คนท้ อ งถิ่ น เดี ย วกั น ที่ มี ค วาม
ชื่ น ชอบกี ฬ าชนิ ด เดี ย วกั น   พู ด คุ ย ถู ก คอกั น
ในระหว่ า งการดื่ม กิน  หรื อ มี ความสามารถ
ในการเตะฟุตบอลที่ดี  รูปแบบความสัมพันธ์
ที่ไม่เป็นทางการเหล่านี้ทำหน้าที่ผ่อนคลาย
ความตึงเครียดของอารมณ์  การได้แลกเปลีย่ น
ความคิดหรือการแสดงออกถึงความไม่พอใจ
ที่ ม าจากการทำงานประจำวั น   แรงงาน
จำนวนมากได้ ส ร้ า งความสั ม พั น ธ์ ส่ ว นตั ว
เหล่ า นี้   ในการแสวงหางานทำหรื อ การหา
งานใหม่ภายในนิคมอุตสาหกรรมเดิมนี้หรือ
นิคมใกล้เคียง
Center  for  Gambling  Studies  Report  2018
6/13/18 4:39:07 PM
 “การพนัน”  การจัดการทางการเงินระยะสั้น
ระดับครัวเรือนของชาวนิคมอุตสาหกรรม
ด้ ว ยท่ า ที แ ละมุ ม มองจากรั ฐ ท้ อ งถิ่ น ใน
ฐานะ “ประชากรแฝง” ได้กลายเป็นข้อจำกัด
ที่ ไ ม่ เ อื้ อ อำนวยให้ แ รงงานพลั ด ถิ่ น เข้ า มามี
โอกาสและร่วมกำหนดแนวทางเชิงนโยบาย  การเงิ น ผ่ า นระบบการพนั น ออนไลน์ เ ท่ า นั้ น
ไร้ซึ่งช่องทางในการต่อรองค่าแรงกับนายจ้าง
รายได้ที่มาจากการทำงานประจำไม่เพียงพอ
กับภาระค่าใช้จ่ายต่างๆ  กลุ่มแรงงานที่เล่น
พนั น จึ ง มองว่ า   การพนั น คื อ ช่ อ งทางแห่ ง
ความหวังหนึ่งที่มีหน้าที่จัดการทางด้านการ
เงิ น ของพวกเขาในระยะสั้ น   โดยรายได้ ที่
มาจากการพนันส่วนใหญ่จะถูกนำไปจับจ่าย
ใช้สอยกับการซื้อข้าวของ  ซื้อกับข้าวมื้อเย็น
ของครอบครัว  จ่ายค่าเล่าเรียนและค่าขนม
ของลู ก ๆ  หรื อ ถู ก ใช้ ไ ปกั บ การบริ โ ภคตาม
แบบแผนความคิดและความฝันทั่วๆ ไปตาม
แบบฉบับของชนชั้นกลางในเมือง
เป้ า หมายการเล่ น พนั น แต่ ล ะครั้ ง จึ ง มิ ใ ช่
แค่ความชื่นชอบ  ความสนุกสนาน  และการ
บั น เทิ ง   แต่ ส ะท้ อ นความรั บ ผิ ด ชอบของ
การดำเนินชีวิตและครอบครัว  การแสวงหา
ข้อมูลจากหลายแหล่งทั้งภายในและภายนอก
ประเทศ  การแลกเปลี่ ย นตรวจสอบข้ อ มู ล
ที่ ไ ด้ ม าร่ ว มกั น จากสมาชิ ก ภายในเครื อ ข่ า ย
ของนักพนันฟุตบอลด้วยกัน  เพื่อการตัดสินใจ
เลือกเดิมพันในแต่ละครั้ง
แม้ ก ารพนั น ในระบบออนไลน์ จ ะทำให้
ผู้ เ ล่ น สามารถเดิ ม พั น การพนั น ได้ ทุ ก ที่ แ ละ
รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561
SEC 4 edit.indd 155
ทุ ก ขณะเวลาของการแข่ ง ขั น ฟุ ต บอล  แต่ ก็
ยังมีข้อจำกัดสำคัญคือผู้เล่นจะต้องมีเงินสด
ในบัญชีที่ถูกสร้างขึ้นเพื่อการติดต่อทางด้าน
 
การแทงบอลผ่านโต๊ะบอลแบบเดิมจึงยังคงมี
บทบาทสำคัญสำหรับผูเ้ ล่น  เนือ่ งจากสามารถ
แทงฟุตบอลในระบบเงินเชื่อหรือการให้เครดิต
ผู้เล่นพนันแต่ละรายจะมีวงเงินเพื่อการแทง
ฟุตบอลของตนเอง  บางรายมีวงเงินเครดิต
มากกว่าเงินเดือนที่ได้รับถึง  2 - 3  เท่า  มีการ
กำหนดวัน  ระยะเวลาเพื่อชำระเงินที่ชัดเจน
สอดคล้ อ งกั บ ตารางวั น เวลาที่ มี ก ารแข่ ง ขั น
มีการขอยืมเครดิตหรือวงเงินของเพื่อนสมาชิก
ที่ เ ล่ น พนั น ฟุ ต บอลร่ ว มกั น ภายในกลุ่ ม เพื่ อ
แทงฟุ ต บอลหั ก ลบกลบหนี้ จ ากการเล่ น เสี ย
ในครั้งก่อนได้  ระบบความสัมพันธ์ของผู้เล่น
พนันฟุตบอลจึงทำหน้าทีส่ ำคัญในการประสาน
เชื่ อ มโยงอยู่ กั บ เครดิ ต และการเงิ น ในระบบ
การพนั น   ซึ่ ง จะทำให้ ผู้ แ ทงพนั น มี ค วาม
สามารถในการแสวงหารายได้จากการเล่นพนัน
ฟุตบอลได้อย่างสม่ำเสมอ 
ส่ ว นการพนั น ฟุ ต บอลออนไลน์ จ ะเป็ น
เครื่ อ งมื อ ค้ ำ ประกั น ความเสี่ ย งทางการเงิ น
จากการเปิ ด โอกาสให้ ผู้ เ ล่ น สามารถแทง
ฟุ ต บอลได้ ต ลอดเวลาของการแข่ ง ขั น  เช่ น 
การแทงบอลในครึ่ ง หลั ง   หรื อ ช่ ว งสิ บ นาที
สุดท้ายของการแข่งขัน  ทำให้ผู้เล่นสามารถ
155
6/13/18 4:39:07 PM
 156 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 4 edit.indd 156 6/13/18 4:39:09 PM

 คำนวณการแทงพนันเพื่อรักษาจำนวนเงินได้ เพื่ อ นร่ ว มงานในวงไฮโล  ซึ่ ง วิ ธี ก ารเหล่ า นี้
หรือเงินเสียได้ตามที่ตนเองต้องการ ส่ ง ผลต่ อ วิ ธี คิ ด ของผู้ เ ล่ น ที่ ยั ง ไม่ เ สี ย เงิ น สด
นอกจากการพนั น ในเชิ ง ของเกมส์ กี ฬ า  จริ ง และคาดหวั ง ว่ า จะสามารถเอาคื น ได้ ใ น
สลากกินแบ่งรัฐบาล  หรือหวยใต้ดิน  แรงงาน ภายหลัง  ในท้ายที่สุดยอดเสียสะสมอาจจะมี
หลายรายยังเลือกเล่นการพนันแบบอื่นควบคู่ ปริมาณที่สูงมากจนไม่สามารถจ่ายเป็นเงินได้
กั น ไปด้ ว ย  เช่ น   ไพ่   สนุ ก เกอร์   ไฮโล  และหากไม่สามารถจ่ายหนี้นักพนันจะประสบ
น้ ำ เต้ า ปู ป ลา  ไก่ ช น  บั้ ง ไฟ  มวยตู้   ด้ ว ย กั บ มาตรการการติ ด ตามทวงหนี้ ที่ อ าจบี บ
มุ ม มองที่ ว่ า การเล่ น พนั น เป็ น กิ จ กรรมการ บังคับให้ขายสินทรัพย์  ใช้ความรุนแรง  หรือ
จั ด การทางการเงิ น ระยะสั้ น ชนิ ด หนึ่ ง ที่ อ าจ บางครั้งอาจมีการข่มขู่เพื่อเอาชีวิต  ตลอดจน
สร้างโอกาสให้ตนเองและครอบครัวมีรายได้ ปั ญ หาหนี้ สิ น  การหย่ า ร้ า ง  การแตกสลาย
เพิ่ ม ขึ้ น เพื่ อ นำไปใช้ จ่ า ยในการดำเนิ น ชี วิ ต ของครอบครั ว   ปั ญ หาที่ จ ะเกิ ด ขึ้ น กั บ การ
ของแต่ละเดือน  ทำงานและการประกอบอาชีพ   การสูญเสีย
อย่างไรก็ตาม  เมื่อการเล่นพนันบนฐานคิด  ความไว้วางใจต่อตนเองของครอบครัว  สังคม 
“ด้านการเงินระดับครัวเรือน”  กลายเป็นการ ระบบการทำงานภายในองค์ ก ร  และการ
เดิ ม พั น ขั น ต่ อ ที่ ก้ า วข้ า มเหตุ ผ ล  นั ก พนั น สู ญ เสี ย โอกาสทางด้ า นเศรษฐกิ จ และการ
ที่ไม่สามารถควบคุมพฤติกรรมการเล่นของ สร้ า งความมั่ ง คั่ ง ของตนเอง  ทั้ ง หมดคื อ
ตนเองก็อาจส่งผลให้ตนเองตลอดจนบุคคลที่ ความรุนแรงจากผลกระทบหลายระดับ  เป็น
สัมพันธ์อยู่ต้องเผชิญกับความเสี่ยงหลายด้าน ข้ อ เท็ จ จริ ง อี ก ด้ า นจากมุ ม มองต่ อ การพนั น
โดยเฉพาะเมื่อการเล่นการพนันเป็นการนำเงิน ที่ทำหน้าที่ถักทอ  ประสานสังคม  สร้างความ
จากอนาคตมาเล่นก่อน  เช่น  การเปิดเครดิต เป็ น ชุ ม ชนและเป็ น ความหวั ง ซึ่ ง ผู้ ค นและ
หรือการแทงฟุตบอลด้วยเงินเชื่อ  การหยิบยืม แรงงานในนิคมอุตสาหกรรมต้องเผชิญ

//
การเล่ น พนั น เป็ น กิ จ กรรมการจั ด การ
ทางการเงินระยะสั้นชนิดหนึ่งที่อาจสร้าง
โอกาสให้ ต นเองและครอบครั ว มี ร ายได้
เพิ่มขึ้นเพื่อนำไปใช้จ่ายในการดำเนินชีวิต
ของแต่ละเดือน

//
รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 157

SEC 4 edit.indd 157 6/13/18 4:39:09 PM

 นอนฝันตีเลข 
เข้าวัดถามหวย 
ตั้งวงเล่นไพ่ 
การพนันในสังคมสูงวัย
อีสานล่าง
ผศ.  ดร.สุภาวดี  ขุนทองจันทร์ 
สาขาวิชาการจัดการ  คณะบริหารธุรกิจ  มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน
บทความเรียบเรียงจากรายงาน  สถานการณ์การพนันในผู้สูงอายุ
พื้นที่จังหวัดอุบลราชธานีและนครราชสีมา

//
ความเชื่ อ มโยงของสภาพการณ์ ที่ ม ากระตุ้ น   จากความเชื่ อ   ความฝั น 
และการชักชวนของเพื่อนบ้านที่ใกล้ชิดสนิทสนม  โดยเฉพาะการทักทาย
กันในตอนเช้าของผู้สูงอายุที่อยู่ในเขตชนบท  สื่อถึงวิถีการพนันที่แทรกซึม
อยู่ในวิถีชีวิตประจำวัน  “ใกล้วันหวยออกแล้ว  ฝันดีไหมเมื่อคืน”  หรือ 
“ไปวัดแล้วได้เลขเด็ดอะไรมา”
//

158 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 4 edit.indd 158 6/13/18 4:39:09 PM

 หลังสงกรานต์ปีที่แล้วมีข่าวพาดหัวใหญ่โต ร่มไทรให้ลูกหลาน  แต่สภาวะปกติของผู้สูง
“เสียคนเมือ่ แก่กบั การพนัน”  จากกรณีผสู้ งู อายุ อายุที่มีพฤติกรรมย้อนแย้งจากการเล่นพนัน
วัย  80  ปี  เป็นบุคคลมีชื่อเสียงถูกดำเนินคดี มากขึ้นหมายความว่าอย่างไร 
ข้ อ หาฉ้ อ โกงสร้างความเสียหายให้ผู้อื่น กว่ า  เพือ่ ศึกษาสถานการณ์การพนันของผูส้ งู อายุ 
1  พันล้านบาท  โดยสาเหตุการฉ้อโกงมาจาก ผู้วิจัยเลือกพื้นที่จังหวัดอุบลราชธานี   ได้แก่ 
การเป็นหนี้พนัน  อำเภอเมื อ งอุ บ ลราชธานี   ตระการพื ช ผล 
รายงานของจังหวัดนครราชสีมา  (2558)  พิ บู ล มั ง สาหาร  และจั ง หวั ด นครราชสี ม า 
ระบุว่า  บุคลากรทางการศึกษาที่อยู่ในวัยใกล้ ได้แก่  อำเภอเมืองนครราชสีมา  โนนสูง  และ
เกษียณและเกษียณอายุราชการ  มีแนวโน้ม ด่านขุนทด  ซึ่งน่าจะทำให้เห็นภาพการพนัน
เดิ น ทางไปบ่ อ นคาสิ โ นเพื่ อ เล่ น การพนั น ใน ในผู้สูงอายุที่ครอบคลุมตัวแปรสภาพแวดล้อม
ประเทศเพื่อนบ้านจำนวนมากขึ้นทุกปี  ในบริ บ ทที่ แ ตกต่ า งกั น ระหว่ า งพื้ น ที่ เ มื อ ง 
นักชราวิทยา  เคยกล่าวไว้ว่า  ในสภาวะ ชนบท  และกึ่ ง เมื อ งกึ่ ง ชนบท  เพื่ อ อธิ บ าย
ปกติบุคคลช่วงวัย  80 - 90  ปี  จะไม่ต้องการ ภาพรวมของสถานการณ์การพนันในผู้สูงอายุ
เงินทองและทรัพย์สินไปมากกว่าความรักและ ในพื้ น ที่ ภ าคตะวั น ออกเฉี ย งเหนื อ ตอนล่ า ง 
ความเอาใจใส่จากบุคคลในครอบครัว โดยศึกษาวิจัยจากกลุ่มเป้าหมาย  300  ราย 
ในขณะที่อีกไม่กี่ปีข้างหน้าประเทศไทยจะ จากจำนวนผู้สูงอายุที่มีอายุตั้งแต่  60  ปีขึ้นไป
เป็นสังคมของผู้สูงอายุ  โดยคนไทยส่วนใหญ่ ที่ อ าศั ย อยู่ ใ นพื้ น ที่ จั ง หวั ด อุ บ ลราชธานี แ ละ
ยังคงวาดมโนภาพไว้ว่าผู้สูงอายุคือวัยที่มีชีวิต จังหวัดนครราชสีมา  696,621  ราย  (สำนักงาน
บั้นปลายสงบสุข  เข้าวัดฟังธรรม  เป็นร่มโพธิ์ สถิติแห่งชาติ,  2557)

ผู้สูงอายุเล่นพนันร้อยละ  85 

การลงพื้นที่สำรวจข้อมูลด้วยการสัมภาษณ์ พฤษภาคม  2560)

เซี ย นพนั น   พบว่ า   ปั จ จุ บั น ผู้ เ ล่ น การพนั น สอดคล้ อ งกั บ ผลการวิ จั ย ชิ้ น นี้ ที่ พ บว่ า 
ไม่ได้มีเพียงเยาวชนและผู้ที่อยู่ในวัยแรงงาน ผู้สูงอายุในวัย  60 - 91  ปีที่เล่นพนันและไม่เล่น
เท่ า นั้ น   แต่ มี ผู้ สู ง อายุ ซึ่ ง เป็ น บุ ค คลวั ย ใกล้ พนั น มี สั ด ส่ ว น  85:15  การพนั น ที่ นิ ย มเล่ น 
เกษี ย ณและวั ย เกษี ย ณอายุ ก ารทำงานแล้ ว  ได้ แ ก่   ไพ่   ตามด้ ว ยสลากกิ น แบ่ ง รั ฐ บาล 
พนักงานบริษัทห้างร้าน  และพระสงฆ์ที่มีอายุ หวยใต้ดิน   ไฮโล  ไก่ช น  หวย ธกส.  บั้งไฟ
มากกว่า  60  ปี  เล่นพนันบั้งไฟ  ไก่ชน  และ มวยตู ้ หวยหุ้น  และโบก  ตามลำดับ
พนั น อื่ น ๆ อี ก หลายชนิ ด   (สั ม ภาษณ์   25 

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 159

SEC 4 edit.indd 159 6/13/18 4:39:09 PM

 สถิติที่เกี่ยวข้องกับการเล่นพนันของผู้สูงอายุในรอบ  1  ปี

ประเภทการพนัน จำนวนครั้งสูงสุด จำนวนเงินสูงสุด เหตุผลของการเล่น

ที่ผู้สูงอายุเล่น ที่เล่นในรอบปี ที่เล่นต่อครั้ง  (บาท)

1  หวยใต้ดินไทย 18 1,500 เป็นการเสี่ยงโชค  เล่นได้ตามงบที่มี

ต้องการเงินมาใช้จา่ ยในชีวติ ประจำวัน

2  หวยใต้ดินลาว - - -

3  หวย  ธกส. 6 400 เป็นการเสีย่ งโชคอยากนำเงินไปใช้หนี้

4  หวยหุ้น 13 300 ซื้อตามเพื่อน  เผื่อโชคดี
5  สลากกินแบ่งรัฐบาล 20 500 เป็นการเสี่ยงโชค  อยากรวย

6  ทายผลฟุตบอล ไม่เหมาะกับผู้สูงอายุ

7  ไก่ชน 8 10,000 เป็นการเสี่ยงโชค  มีเพื่อนเล่นเยอะ

8  บั้งไฟ 4 2,000 เป็นการเสี่ยงโชคและได้ร่วมงาน

ประเพณี  พบปะญาติ  พี่น้อง

9  ไฮโล/น้ำเต้าปูปลา 12 1,000 เป็นการเสี่ยงโชค  หาเล่นได้ง่าย

10  มวยตู้/มวยเวที 4 600 เป็นการเสี่ยงโชค  เล่นแล้วตื่นเต้นดี

11  ไพ่ 118 1,200 เป็นการเสีย่ งโชค  มีเวลาว่าง  เล่นง่าย
เล่นแล้วคลายเหงา

12  บิงโก - - มีการพนันชนิดอื่นที่น่าเล่นมากกว่า 

และคนในชุมชนไม่นิยมเล่นกัน

13  โบก 2 240 เป็นการเสี่ยงโชค  ใช้เงินลงทุน

ในการเล่นจำนวนไม่มากก็ได้

หมายเหตุ 1  คำนวณจากกลุ่มตัวอย่าง  256  คน

2  จำนวนเงินต่ำสุดในการเล่นการพนันในรอบปี  20  บาท  จำนวนเงินสูงสุดของการเล่นในรอบปี  10,000  บาท
3  ผู้สูงอายุเคยเล่นการพนันครั้งแรกเมื่ออายุ  18  ปี

160 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 4 edit.indd 160 6/13/18 4:39:09 PM

 กลุ่มผู้สูงอายุที่ให้สัมภาษณ์  ส่วนใหญ่เป็น
เพศหญิ ง มากที่ สุ ด   อายุ ร ะหว่ า ง  60 - 69  ปี
ระดั บ การศึ ก ษาประถมศึ ก ษา  อาชี พ ใน
ปั จ จุ บั น เป็ น เกษตรกร  พั ก อาศั ย อยู่ กั บ
ครอบครั ว   มี ส มาชิ ก ในครอบครั ว จำนวน  เล่นกันมาก  เข้าถึงได้ง่าย
4 - 5  คน  แหล่ ง ที่ ม าของรายได้ ม าจาก
เกษตรกรรม  เบี้ ย ยั ง ชี พ ผู้ สู ง อายุ ที่ ไ ด้ รั บ
จากรั ฐ บาล  การรั บ จ้ า งทั่ ว ไป  และเงิ น ที่
บุ ต รหลานส่ ง ให้   เป็ น เงิ น หมุ น เวี ย นที่ ใ ช้
ในกิ จ กรรมต่ า งๆ  ซึ่ ง กิ จ กรรมหนึ่ ง ในนั้ น
คื อ การเล่ น พนั น   และแม้ จ ะอยู่ ใ นช่ ว งวั ย
บั้ น ปลายชี วิ ต แล้ ว   แต่ ห ลายรายมี ภ าระ
หนี้สินคล้ายคลึงกันคือ  มีหนี้สินเกี่ยวกับการ
ส่งบุตรหลานเรียนหนังสือ  หนี้สินที่เกี่ยวข้อง
กั บ ธนาคารเพื่ อ การเกษตรและสหกรณ์ ก าร
เกษตร  (ธกส.) 
สถิ ติ จ ำนวนครั้ ง ที่ เ ล่ น พนั น มากที่ สุ ด ใน
รอบ  1  ปี  พบว่า  มีผู้สูงอายุเล่นพนันประเภท
ไพ่  118  ครั้ง  จำนวนเงินสูงสุดที่เล่น  1,200 
บาท  รองลงมาเป็นสลากกินแบ่งรัฐบาล  20 
ครั้ง  จำนวนเงินสูงสุดที่เล่น  500  บาท  และ
หวยใต้ดินไทย  จำนวนครั้งที่เล่นในรอบ  1  ปี  ระดับการเล่นพนันของผู้สูงอายุที่เริ่มต้น
มูลเหตุจูงใจของผู้เล่นการพนันส่วนใหญ่ 
คือ  เล่นเพื่อเสี่ยงโชคและหวังรวย  มีเวลาว่าง
มาก  ขณะที่ สุ ข ภาพร่ า งกายยั ง คงแข็ ง แรง 
รายได้ไม่เพียงพอกับรายจ่าย  ในชุมชนมีการ
 
ผู้สูงอายุร้อยละ  88.7  เล่นพนันใน “ชุมชน”
หรือเขตที่พักอาศัย  การเดินทางไปเล่นพนัน
นอกพื้นที่ขึ้นอยู่กับประเภทของการพนันที่เล่น
เช่น  การพนันไก่ชน  ต้องเดินทางไปสถานที่
ห่างไกลจากชุมชน  ส่วนการเดินทางไปเล่น
พนันยังประเทศเพื่อนบ้านอย่างกัมพูชา  เป็น
การเดินทางไปในลักษณะของการท่องเที่ยว 
พบได้ในผู้สูงอายุที่เป็นผู้เกษียณอายุจากการ
ทำงานประจำ  โดยมีเงินเกษียณอายุหมุนเวียน
ในการเล่นพนัน
//

18  ครั้ง  จำนวนเงินสูงสุดที่เล่น  1,500  บาท จากการเล่ น พนั น เพื่ อ ความสนุ ก สนาน

สาเหตุที่เล่นไพ่มากที่สุด  เนื่องจากมีกลุ่ม เป็ น กิ จ กรรมยามว่ า ง  มั ก จะเพิ่ ม ระดั บ

เพื่อนในวงไพ่และเล่นได้แทบทุกวันในวันว่าง  เป็ น การเสี่ ย งโชค  ตามมาด้ ว ยความ

ส่ ว นการเล่ น หวยเป็ น การพนั น ที่ ผู้ สู ง อายุ ต้องการายได้จากการพนัน  จึงมีจำนวน

ส่ ว นใหญ่ เ ริ่ ม เล่ น เป็ น ครั้ ง แรกเมื่ อ อายุ น้ อ ย  เงิ น และความถี่ ใ นการเล่ น พนั น ที่ เ พิ่ ม

โดยเริ่มเล่นพนันครั้งแรกเมื่ออายุ  18  ปี ระดับขึ้นเรื่อย  ๆ

//
รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 161

SEC 4 edit.indd 161 6/13/18 4:39:09 PM

 จากเมืองถึงชนบท
การพนันในมุมมองของผู้สูงอายุ

มุมมองของผู้สูงอายุที่อาศัยอยู่ในเขตเมือง ไม่ได้มีผลต่อมุมมองในการสนับสนุนการเล่น
คิดว่า  การพนันไม่ได้ทำให้ผสู้ งู อายุทเ่ี ล่นพนัน พนันของผู้สูงอายุดังที่กล่าวในข้างต้น
รวยทางลัด  หรือมีเงินไว้ใช้จา่ ยในชีวติ บัน้ ปลาย  อย่ า งไรก็ ต าม  แม้ ก ารศึ ก ษาจะพบว่ า 
แม้ ก ารพนัน จะมี ไ ด้กับมี เ สี ย  และส่ วนใหญ่ ผู้ สู ง อายุ ไ ด้ ส ะท้ อ นถึ ง ความต้ อ งการ  การมี
ผู้ เ ล่ น จะเสี ย มากกว่ า ได้   แต่ ก ารเล่ น พนั น ก็ ความหวั ง ในการดำเนิ น ชี วิ ต ไม่ ต่ า งจากวั ย
เป็นการใช้เวลาว่างของผู้สูงอายุ อื่นๆ  อี ก ทั้ ง ผู้ สู ง อายุ ส ามารถแยกแยะได้ ว่ า
เช่นเดียวกับมุมมองของผู้สูงอายุที่อ าศัย การเล่ น พนั น จะส่ ง ผลกระทบต่ อ ตนเองและ
อยู่ในเขตชนบท  ที่มองว่าการพนันไม่ได้ทำให้ ผู้อื่น  แต่หากมองจากระดับการเล่นพนันของ
เกิ ด รายได้   แต่ ก ารพนั น ทำให้ ผู้ สู ง อายุ รู้ สึ ก ผู้ สู ง อายุ ที่ มี พื้ น ฐานเริ่ ม ต้ น จากการเล่ น เพื่ อ
มีความสุข  ตื่นเต้น  คลายเหงา  มีเพื่อนมาก ความสนุกสนาน  เป็นกิจกรรมยามว่าง  ก่อน
ขึ้น  และการพนันทำให้ผู้สูงอายุรู้สึกมีความ จะเพิ่มระดับเป็นการเสี่ยงโชค  ตามมาด้วย
สามารถมากขึ้น ความต้ อ งการพื้ น ฐานทางด้ า นเศรษฐกิ จ ที่ มี
ส่ ว นผู้ สู ง อายุ ที่ อ าศั ย อยู่ ใ นเขตกึ่ ง เมื อ ง รายได้จากการพนันเข้ามาเกี่ยวข้อง  รวมถึง
กึ่งชนบท  มีมุมมองว่า  การพนันเป็นสิ่งไม่ดี  จำนวนเงินในการเล่นพนันและความถี่ในการ
ก่อให้เกิดปัญหาต่างๆ ตามมามากมาย  แต่ เล่นพนันที่เพิ่มระดับขึ้นเรื่อยๆ จนหลายกรณี
การพนันเป็นการเสี่ยงโชคของผู้สูงอายุ กลายเป็ น ติ ด พนั น   ดั ง สถิ ติ ที่ ชี้ ว่ า   มี ก ลุ่ ม
โดยสรุ ป แล้ ว   ผู้ สู ง อายุ ไ ม่ ว่ า จะอาศั ย อยู่ ผู้สูงอายุที่ประเมินตนเองว่าติดพนัน  ร้อยละ 
ในพื้นใด  ส่วนใหญ่ล้วนมีมุมมองที่ตระหนัก 12.1  กลุ่มผู้สูงอายุกลุ่มนี้รู้สึกว่า  หากไม่ได้
ถึ ง ผลเสี ย ของการพนั น เช่ น เดี ย วกั บ มุ ม มอง เล่ น พนั น จะรู้ สึ ก กระสั บ กระส่ า ยเหมื อ นติ ด
มาตรฐานของบุคคลทั่วๆ ไป  แต่อีกด้านหนึ่ง บุหรี่และเหล้า
ก็มีความคิดเห็นในเชิงสนับสนุนการพนันด้วย
มุ ม มองดั ง นี้ ส ะท้ อ นให้ เ ห็ น ว่ า ในสั ง คมเมื อ ง //
และชนบท  ผู้สูงอายุมีเวลาว่างมาก  รู้สึกเหงา  กลุ่มผู้สูงอายุที่ประเมินตนเองว่า
โดดเดี่ยว  ส่วนในสังคมกึ่งเมืองกึ่งชนบทที่ถูก ติ ด พนั น   ร้ อ ยละ  12.1  กลุ่ ม
คุกคามด้วยปัจจัยด้านเศรษฐกิจสูง  ผู้สูงอายุ ผู้สูงอายุกลุ่มนี้รู้สึกว่า  หากไม่ได้
จะมองการพนันเป็นการเสี่ยงโชค  เป็นความ เล่ น พนั น จะรู้ สึ ก กระสั บ กระส่ า ย
เหมือนติดบุหรี่และเหล้า
หวังเพื่อสร้างรายได้  โดยที่ระดับการศึกษา 
หรือจำนวนสมาชิกในครอบครัวของผู้สูงอายุ  //
162 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 4 edit.indd 162 6/13/18 4:39:09 PM

 รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 163

SEC 4 edit.indd 163 6/13/18 4:39:10 PM

 ส่วนกลุ่มผู้สูงอายุร้อยละ  12.1  เป็นกลุ่มที่ มูลเหตุดังกล่าวเป็นมูลเหตุของการเล่นพนัน
ไม่แน่ใจว่าตนเองติดการพนันหรือไม่  กลุ่มนี้ ที่ ไ ม่ ต่ า งจากนั ก พนั น วั ย อื่ น ๆ  หรื อ ในกรณี
อธิ บ ายว่ า   การเล่ น พนั น จะขึ้ น อยู่ กั บ ความ ที่น่าสนใจ  เช่น  ผู้สูงอายุที่เล่นไพ่ในรอบปี
เชื่อมโยงของสภาพการณ์ที่มากระตุ้น  จาก เป็ น จำนวนมากถึ ง   118  ครั้ ง   พฤติ ก รรม
ความเชื่ อ   ความฝั น   และการชั ก ชวนของ การเล่ น พนั น ของผู้ สู ง อายุ ก็ มี แ นวโน้ ม อาจ
เพื่ อ นบ้ า นที่ ใ กล้ ชิ ด สนิ ท สนม  โดยเฉพาะ ก่อให้เกิดผลกระทบกับสังคมได้ไม่มากก็น้อย
การทั ก ทายกันในตอนเช้าของผู้สูงอายุ ที่ อ ยู่ เช่นเดียวกับบุคคลในวัยอื่นๆ เช่นกัน
ในเขตชนบท  สื่ อ ถึ ง วิ ถี ก ารพนั น ที่ แ ทรกซึ ม โดยเฉพาะ  เมื่ อ การศึ ก ษายั ง พบอี ก ว่ า 
อยู่ในวิถีชีวิตประจำวัน  “ใกล้วันหวยออกแล้ว  มีกลุ่มผู้สูงอายุที่ต้องเฝ้าระวังพฤติกรรมการ
ฝันดีไหมเมื่อคืน”  หรือ “ไปวัดแล้วได้เลขเด็ด พนันที่สามารถสร้างผลกระทบได้ในวงกว้าง 
อะไรมา”  ได้แก่  กลุ่มผู้สูงอายุระหว่าง  70  -  89  ปี 
ในขณะที่ผู้สูงอายุร้อยละ  75.8  ประเมิน โดยกลุ่ ม อายุ   70 - 79  ปี   เป็ น กลุ่ ม อายุ ที่
ตนเองว่าไม่ติดพนัน  ให้เหตุผลเพราะไม่ได้ เข้าข่ายติดการพนัน  และกลุ่มอายุ  80 - 89  ปี
เล่นประจำ  และการเล่นพนันไม่ได้สร้างความ เป็นกลุ่มอายุที่มีแนวโน้มเข้าข่ายจะติดพนัน 
เสียหายแก่ผู้อื่น  ซึ่ ง อี ก ไม่ กี่ ปี ข้ า งหน้ า สั ด ส่ ว นผู้ สู ง อายุ จ ะมี
เมื่ อ นำสถิ ติ แ นวโน้ น การติ ด พนั น มา จำนวนเพิ่ ม มากขึ้ น   ดั ง นั้ น   การพนั น ใน
พิจารณาร่วมกับมูลเหตุจูงใจที่ผู้สูงอายุคิดว่า ผู้ สู ง อายุ ก็ ส ามารถสร้ า งผลกระทบทางลบ
ตนเองมีดวงและมีโอกาสชนะการพนันร้อยละ  เป็นวงกว้างได้เช่นเดียวกันกับการพนันของ
52.0  และผู้ สู ง อายุ ร้ อ ยละ  41.1  เล่ น พนั น บุคคลในวัยอื่นๆ
เพราะรายได้ไม่เพียงพอกับรายจ่าย  จะพบว่า

164 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 4 edit.indd 164 6/13/18 4:39:13 PM

 พระ  หมอดู  โชคลาง  กับการพนัน

วิ เ คราะห์เจาะจงมูลเหตุจูงใจในการเล่ น
//
เมื่อผู้สูงอายุเกิดปัญหาจากการเล่น
พนันต่อประเด็น  การเสี่ยงโชคและโชคลาง  พนั น   บุ ค คลที่ ใ ห้ ค ำปรึ ก ษา  คื อ 
จากแหล่งข้อมูลข่าวสารประกอบการเล่น พระสงฆ์หรือหมอดู  ทีเ่ น้นวัตถุนยิ ม
พนันของผู้สูงอายุในพื้นที่จังหวัดอุบลราชธานี เครือ่ งราง  ของขลัง  ใบ้หวย  ซึง่ เป็น
และนครราชสีมา  3  ลำดับแรก  พบว่า  ลำดับ แหล่งข้อมูลประกอบการเล่นพนัน
ที่   1  คื อ มาจากพระหรื อ หมอดู   คิ ด เป็ น ของผู้สูงอายุนั่นเอง
ร้ อ ยละ  54.7  ลำดั บ ที่   2  จากวิ ท ยุ ห รื อ //
โทรทัศน์  ร้อยละ  22.3  และลำดับที่  3  จาก
หนั ง สื อ วิ เ คราะห์ ค าดการณ์ ก ารพนั น ต่ า งๆ 
ร้อยละ  21.5
ที่ น่ า สั ง เกตคื อ   ในพื้ น ที่ ทั้ ง สองจั ง หวั ด มี
พระเกจิ อ าจารย์ แ ละหมอดู ชื่ อ ดั ง หลายท่ า น
ที่เป็นผู้ที่มีอิทธิพลต่อความคิดและการยึดถือ
โชคลางของบุ ค คลที่ เ ชื่ อ ในเรื่ อ งดวง  ก็ อ าจ
กล่ า วได้ ว่ า บุ ค คลทั้ ง   2  ประเภท  ย่ อ มเป็ น ข้ อ สั ง เกตที่ น่ า สนใจ  จากการสั ม ภาษณ์
บุ ค คลที่ มี ส่ ว นส่ ง เสริ ม สนั บ สนุ น หรื อ เป็ น เจาะลึ ก กลุ่ ม ตั ว อย่ า งที่ ไ ม่ เ ล่ น พนั น   40  ราย 
มูลเหตุจูงใจให้บุคคลเล่นการพนัน  มี จ ำนวน  32  ราย  เป็ น ผู้ สู ง อายุ ที่ นั บ ถื อ
อี ก ทั้ ง   จากการศึ ก ษาเมื่ อ ผู้ สู ง อายุ เ กิ ด ศาสนาคริ ส ต์   เข้ า โบสถ์ ทุ ก สั ป ดาห์   ดั ง นั้ น 
ปัญหาจากการเล่นพนัน  บุคคลที่ให้คำปรึกษา  สมมติฐานที่ควรมีการพิสูจน์ต่อไปคือ  คำสอน
คื อ   พระสงฆ์ ห รื อ หมอดู   ที่ เ น้ น วั ต ถุ นิ ย ม  ในศาสนาคริสต์กับการเข้าโบสถ์ในวันอาทิตย์
เครื่ อ งราง  ของขลัง  ใบ้หวย  ซึ่งเป็นแหล่ ง ทุกสัปดาห์  มีอิทธิพลต่อการสร้างภูมิคุ้มกัน
ข้ อ มู ล ประกอบการเล่ น พนั น ของผู้ สู ง อายุ ให้ เ กิ ด เป็ น ความเข้ ม แข็ ง ทางใจต่ อ เรื่ อ ง
นั่นเอง การพนันและอบายมุขต่างๆ หรือไม่  อย่างไร

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 165

SEC 4 edit.indd 165 6/13/18 4:39:13 PM

 166 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 4 edit.indd 166 6/13/18 4:39:16 PM

 ผลกระทบจากการเล่นพนันที่มีต่อผู้สูงอายุ

โดยสรุ ป แล้ ว การเล่ น พนั น ของผู้ สู ง อายุ หมดแรงไปตามอายุ ขั ย   ลำดั บ ต่ อ มาคื อ 

มี อ ยู่   3  กลุ่ ม   คื อ   กลุ่ ม ที่ ร ะบุ ว่ า เล่ น เสี ย บุ ต รหลานรู้ สึ ก เป็ น ทุ ก ข์ กั บ พฤติ ก รรมการ
มากกว่ า ได้   กลุ่ ม ที่ ร ะบุ ว่ า แยกแยะไม่ ไ ด้   พนั น ของผู้ สู ง อายุ   และกลุ่ ม สุ ด ท้ า ยระบุ ว่ า 
และกลุ่มที่ระบุว่าเล่นได้มากกว่าเสีย  หยุดเล่นไม่ได้  เนื่องจากหากไม่ได้เล่นจะรู้สึก
หากประเมินจากข้อมูลที่สำรวจในงานวิจัย กระวนกระวายใจ  หงุดหงิดเหมือนติดบุหรี่ 
ชิ้นนี้สามารถยืนยันได้ว่า  ผู้สูงอายุส่วนใหญ่ ต้องการให้เลิกก็เลิกยาก  หรือเลิกไม่ได้เลย 
ที่เล่นการพนันจะเสียมากกว่าได้  ส่วนในกลุ่ม สุดท้าย  ข้อค้นพบจากการศึกษาวิจัยได้
ที่แยกแยะไม่ได้คาดการณ์ได้  2  ประการ  สะท้ อ นภาพของผู้ สู ง อายุ ส่ ว นใหญ่ ที่ ยั ง คง
ประการแรก  ผู้สูงอายุไม่ได้จดตัวเลขหรือ ต้ อ งการอิ ส ระ  ศั ก ดิ์ ศ รี   มี คุ ณ ค่ า ความเป็ น
สถิ ติ ข องเงิ น ที่ เ สี ย ไปกั บ การพนั น   ซึ่ ง หาก มนุษย์ในการดำรงชี วิต   ไม่แตกต่างจากวัย
จดตัวเลขอาจอยู่ในกลุ่มเสียมากกว่าได้  อื่นๆ 
ประการที่สอง  ผู้สูงอายุเกิดความอายหาก ในขณะที่ผู้สูงอายุในปัจจุบันยังมีสุขภาพ
ต้ อ งบอกว่า ตนเองเล่ น การพนั นแล้ วเสี ย เงิ น  ร่ า งกายแข็ ง แรง  เป็ น ผู้ มี ศั ก ยภาพในการ
หรือเกรงใจบุตรหลานที่นำเงินใช้จ่ายไปกับ ดำเนิ น กิ จ กรรมต่ า งๆ ได้   มี ป ระสบการณ์
การพนัน ความรู้ ใ นช่ ว งชี วิ ต ที่ ส ามารถแบ่ ง ปั น   เป็ น
ส่ ว นผลกระทบด้ า นสุ ข ภาพจากการเล่ น แบบอย่างถ่ายทอดให้แก่สังคมและลูกหลาน
พนันของผู้สูงอายุ  มีระดับความต่อเนื่องกัน ได้ อ ย่ า งมี คุ ณ ค่ า   แต่ ห ากผู้ สู ง อายุ ติ ด พนั น
โดยเริ่มตั้งแต่เกิดภาวะความเครียด  จากนั้น ก็สามารถสร้างความเสียหายให้กับสังคมได้
จะทำให้ผู้สูงอายุรู้สึกหงุดหงิดง่าย  ร่างกาย ไม่แตกต่างจากวัยอื่นๆ เช่นกัน  การรู้เท่าทัน
อ่อนแอ  และนำไปสู่อาการซึมเศร้าในที่สุด พฤติ ก รรมการพนั น ในวั ย สู ง อายุ จึ ง มี ค วาม
ผู้ สู ง อายุ ที่ เ ล่ น พนั น ส่ ว นใหญ่ ร ะบุ ด้ ว ย สำคัญที่จะต้องศึกษาติดตามต่อไป
ว่า  ในอนาคตจะหยุดเล่นพนันได้เนื่องจาก

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 167

SEC 4 edit.indd 167 6/13/18 4:39:16 PM

 Center for
gambling studies
report  2018

“หยุดพนัน”
แสงสว่าง
ปลายอุโมงค์

เมื่ อ กฎหมายต้ อ งปรั บ ตั ว ตามการพนั น ในยุ ค ที่ โ ลกไร้ ขี ด จำกั ด 

แผ่ขยายอย่างรวดเร็วกว้างขวางไม่สิ้นสุด  เสรีของการพนันควร
ถูกควบคุมอย่างไรยังเป็นคำถาม  แต่ก็ใช่ขาดซึ่งประสบการณ์
ในการแก้ปัญหา  และแม้นักเศรษฐศาสตร์ยังไม่มีข้อสรุปชัดเจน
ที่จะกำหนดระเบียบวิธีในการประเมินต้นทุนผลกระทบจากการ
เล่ น พนั น  แต่ ก็ ใ ช่ ว่ า ตั ว เลขที่ ผ่ า นมาไม่ ไ ด้ บ่ ง ชี้ ถึ ง ความรุ น แรง 
หลายๆ องคาพยพกำลังขับเคลื่อนกำหนดขอบเขตการพนันเพื่อ
การควบคุม  ขณะที่ชุมชนเกษตรเล็กๆ ตั้งปณิธานยึดหลักธรรม
คำสอนของศาสนา  ลด  ละ  เลิกพนันด้วยตัวเอง

SEC 5 edit.indd 168 6/13/18 4:51:12 PM

SEC 5 edit.indd 169 6/13/18 4:51:16 PM
 แผนปฏิบัติการ 
ลด  ละ  พนัน
ของเกษตรกรทุ่งหลวง
ปัณณพงศ์  วงศ์ณาศรี 
มหาวิทยาลัยมงกุฏราชวิทยาลัย  วิทยาเขตศรีธรรมมาโศกราช
และนันธิดา  จันทร์ศิริ
สำนักวิชารัฐศาสตร์และนิติศาสตร์  มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์
บทความเรียบเรียงจากรายงาน  พนันกับการบูรณาการหลักธรรมเพื่อแก้ปัญหาจากการพนันของชุมชน
เกษตรกรยางพาราและปาล์มน้ำมันใน  ตำบลทุ่งหลวง  อำเภอเวียงสระ  จังหวัดสุราษฎร์ธานี

//
การพนันเป็นการเล่นที่จะติด  คือเล่นพนันจนติดเป็นนิสัยได้  การจะเลิก
เล่ น การพนั น ต้ อ งเริ่ ม จากการยั บ ยั้ ง ชั่ ง ใจตนเอง  และการตั้ ง ปณิ ธ าน 
ความตั้งใจจริง ๆ จะทำให้สามารถเลิกยุ่งเกี่ยวกับการพนันได้  และหากยัง
เลิกเล่นพนันไม่ได้  ก็ให้เริ่มจากการค่อย ๆ  ลด  ละ  เลิกไป
//

170 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 5 edit.indd 170 6/13/18 4:51:16 PM

 เกษตรกรไม่น้อยกว่า  70%  นิยมเล่นหวย จะใช้ ไ ลน์ แ ละโทรศั พ ท์ ใ นการเล่ น พนั น 
ใต้ดิน  มีเงินทุนหมุนเวียนประมาณ  480,000  วงเงิ น แต่ ล ะครั้ ง ประมาณ  100,000  บาท
บาทต่องวด ต่อวัน
5%  ของผู้ ที่ เ ล่ น หวยใต้ ดิ น เล่ น หวยหุ้ น สลากกินแบ่งรัฐบาล  เล่นกันน้อย  วงเงิน
ทุ ก วั น   วั น ละ  4  รอบ  ด้ ว ยวงเงิ น คนละ  ประมาณ  10,000  บาทต่อครั้งต่อเดือน
8,000  บาทต่อเดือน นี่คือสภาพปัญหาจากสถานการณ์การพนัน
ไพ่แคง  นิยมเล่นในกลุ่มแม่บ้าน  ไพ่สมสิบ ในชุ ม ชนเกษตรกรสวนยางพาราและปาล์ ม
เล่นกันเป็นประจำทุกวัน  ส่วนการเล่นเอาจริง น้ ำ มั น   ตำบลทุ่ ง หลวง  อำเภอเวี ย งสระ 
เอาจั ง ในบ่ อ นงานศพมี ค รบตั้ ง แต่   เก้ า เก  จั ง หวั ด สุ ร าษฎร์ ธ านี  ที่ ค ณะผู้ วิ จั ย ได้ ศึ ก ษา
ไฮโล  ไพ่ ป๊ อ ก  ไพ่ ด ำมี่   ไพ่ แ คง  ไพ่ ส มสิ บ  วิเคราะห์ไว้แล้ว  รวมถึงปัจจัยที่เป็นสาเหตุ
และกุ้งหอยปูปลา ของการพนัน  ผลกระทบของการพนัน  และ
ในหนึ่งหมู่บ้านจะมีผู้เล่นไก่ชนไม่น้อยกว่า ยกตั ว อย่ า งกรณี ศึ ก ษาหลายคนหลายกรณี
50  ราย  เล่นตามฤดูกาล  มีเงินทุนหมุนเวียน ที่สูญเสียกับการพนันอย่างหมดเนื้อหมดตัว 
ไม่น้อยกว่า  100,000  บาท หรือสูญเสียไปกับการพนันไปทีละเล็กละน้อย
ขาพนันวัวชน  เล่นตามฤดูกาล  มีเงินทุน แบบสะสม
หมุนเวียนไม่น้อยกว่า  500,000  บาทต่อการ โจทย์หลัก  คือ  “ท่านคิดว่าเราจะบูรณาการ
ชนวั ว   1  คู่   ส่ ว นการพนั น วั ว ชนตู้   ที่ มี ก าร หลักธรรมเพื่อแก้ปัญหาการพนันของชุมชน
ถ่ า ยทอดสดทางสื่ อ   TV  ทุ ก วั น   กลุ่ ม ผู้ เ ล่ น เกษตรกรในตำบลทุ่งหลวงได้อย่างไร” 

แก้ปัญหาการพนัน
ต้องรู้จักการควบคุมตนเอง

การพนั น เป็ น ปั ญ หาที่ เ กิ ด ขึ้ น กระจายใน และการดำรงชีวิตของผู้เล่นพนันหรือผู้ท่มี ีส่วน

ทุ ก พื้ น ที่   โดยเฉพาะในพื้ น ที่ ช นบท  ชุ ม ชน เกี่ ย วข้ อ งกั บ ผู้ เ ล่ น พนั น ตั้ ง แต่ ร ะดั บ เล็ ก น้ อ ย
เกษตรกรสวนปาล์มน้ำมันและสวนยางพารา  จนถึงขั้นร้ายแรง
ในตำบลทุง่ หลวง  มีการเล่นพนันอย่างต่อเนือ่ ง ผู้ วิ จั ย เห็ น ว่ า   การบู ร ณาการหลั ก ธรรม
ไม่ว่าสถานการณ์ทางเศรษฐกิจจะเป็นอย่างไร  มาเป็นแนวทางในการปฏิบัติ  โดยหลักธรรม 
แม้ ว่ า ปั จ จุ บั น ราคาสิ น ค้ า เกษตรอยู่ ใ น (ศี ล   5)  และหลั ก อบายมุ ข   6  สามารถนำ
สภาวะที่ตกต่ำลง  แต่ชาวเกษตรกรก็ไม่ได้ลด มาบูรณาการเพื่อป้องกันการลุ่มหลงไปในทาง
การเล่นพนัน   ทำให้ส่งผลกระทบต่อรายได้ แห่งความเสื่อม  และลด  ละ  การพนันได้ 

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 171

SEC 5 edit.indd 171 6/13/18 4:51:16 PM

 ส่วนการได้มาซึง่ แนวทางของการบูรณาการ
หลักธรรมเพื่อเป็นแนวทางในการแก้ปัญหา
การเล่นพนันจากคนในชุมชนตำบลทุ่งหลวง
เอง  เริ่ ม จากผู้ วิ จั ย ได้ จั ด ประชุ ม เชิ ญ ผู้ แ ทน  ปัญหาการพนันในชุมชนมากขึ้น
ผูน้ ำท้องที ่ ผูแ้ ทนผูน้ ำศาสนาในตำบล  ผูแ้ ทน
ผู้ เ ล่ น การพนั น   ผู้ แ ทนเพื่ อ นผู้ เ ล่ น   และ
ครอบครั ว ผู้ เ ล่ น   จำนวน  30  คน  เข้ า ร่ ว ม
โครงการ  บุคคลเหล่านี้จะมาร่วมกันระดม
สมอง  ร่ ว มกิ จ กรรมกลุ่ ม   ร่ ว มกั น วางแผน
ปฏิบัติการ  ไปจนจบกระบวนการ
นักวิจัยได้นำเสนอข้อมูลสถานการณ์การ
พนัน  สภาพปัญหา  ผลกระทบของการพนัน
172
SEC 5 edit.indd 172
ในชุมชนเกษตรกรในพื้นที่ที่ได้ศึกษาออกมา
แล้วให้ผ้เู ข้าร่วมโครงการ  30  คน  ได้รับทราบ
เพื่อความเข้าใจและตระหนักจากภายในถึง
ทั้งนี้  ผู้เข้าร่วมทั้ง  30  คน  ได้แสดงความ
คิดเห็นตรงกันว่า  การรู้จักการควบคุมตนเอง
คือหัวใจสำคัญ  ซึ่งจะทำให้การพนันสามารถ
ควบคุ ม ได้   ไม่ ส่ ง ผลกระทบต่ อ ตนเองและ
ผู้อื่น  และได้ตั้งโจทย์หลักร่วมกัน  คือ 
“ท่านคิดว่าเราจะบูรณาการหลักธรรมเพื่อ
แก้ ปั ญ หาการพนั น ของชุ ม ชนเกษตรกรใน
ตำบลทุ่งหลวงได้อย่างไร”
Center  for  Gambling  Studies  Report  2018
6/13/18 4:51:19 PM
 วิธีดำเนินการ
ในการประชุมเชิงปฏิบัติการ

ประชุมครั้งที่ 1 การระดม แผนปฏิบัติการ :

การวางแผน สมอง 30 คน จากผมการบูรณาการ
หลักธรรม

อาสาสมัครสะท้อนผล ประชุมครั้งที่ 2
กับผู้เข้าร่วมประชุม การสะท้อนผล : อาสาสมัคร
กลุ่มเดิม การนำแผนปฎิบัติการ นำแผนปฎิบัติการ
ในการประชุมครั้งที่ 1 ไปปฎิบัติ ไปปฎิบัติใน 2 เดือน

ประชุมครั้งที่ 3 ผู้เข้าร่วมประชุม
ประเมินผล : กลุ่มเดิม พระวิทยากรบรรยาย
\ประยุกต์แนวคิด โดยบูรณาการกับ โทษการพนัน
CIPP Model ข้อมูลที่มีอยู่
โดยใช้กลุ่มเป้าหมายเดิม
ในการร่วมประเมิน
การเผยแพร่ กิจกรรมต่อยอด
การบูรณาการ หลังร่วมโครงการ :
หลักธรรมเพื่อแก้ กลุ่มเป้าหมายที่เข้าร่วม
ปัญหาพนันสู่สาธรณะ โครงการเข้าร่วมกิจกรรมวัด

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 173

SEC 5 edit.indd 173 6/13/18 4:51:19 PM

 แนวทางการบูรณาการหลักธรรม
มาเป็นแนวทางในการปฏิบัติ  โดยหลักธรรม
(ศีล  5)  และหลักอบายมุข  6

ผู้วิจัยวางขั้นตอน  3  ขั้นตอน  อันจะนำไปสู่การได้มาซึ่งแนวทางในการแก้ปัญหาการเล่นพนัน

จากคนในชุมชน  ได้แก่  การประชุมครั้งที่  1  การวางแผน  (Planning)  การประชุมครั้งที่  2  การ
สะท้อนผลการนำแผนปฏิบัติการไปปฏิบัติ  (Reflecting)  และการประชุมครั้งที่  3  การประเมินผล
(Evaluation) 

ขั้นตอนที ่ 1  : 
ประชุมครั้งที ่ 1  การวางแผน  (Planning)  ศี ล   5  ข้ อ   4  คื อ   มุ ส าวาทา  เวรมณี  
ผู้ เ ข้ า ร่ ว มประชุ ม   30  คน  ร่ ว มกั น ระดม หมายถึ ง   เจตนางดเว้ น จากการกล่ า วเท็ จ 
สมอง  แบ่งกิจกรรมกลุ่มย่อยออกเป็น  5  กลุ่ม การปฏิ บั ติ ต ามหลั ก ธรรมในข้ อ นี้   หมายถึ ง 
เพื่ อ ร่ ว มกั น วางแผนเชิ ง ปฏิ บั ติ ก ารในการ การละ  และการลด  เรื่องการพูดจาโกหกกับ
บูรณาการหลักธรรมเพื่อเป็นแนวทางในการ ผู้ อื่ น ที่ เ กี่ ย วเนื่ อ งกั บ การพนั น   การพู ด จา
แก้ ปั ญ หาการพนั น ของชุ ม ชนเกษตรกร เสริมความจนเกินเลยความจริงที่เกี่ยวเนื่อง
สวนยางพาราและปาล์มน้ำมันในชุมชนตำบล กั บ การพนั น   และการพู ด ที่ เ ชื่ อ ถื อ ไม่ ไ ด้ ที่
ทุ่งหลวง  โดยร่วมกันพิจารณาก่อนว่า  หลัก เกี่ ย วเนื่ อ งกั บ การพนั น   นำไปสู่ ค วามไม่ น่ า
ธรรมทางศาสนา  คือ  ศีล  5  และอบายมุข  6 เชื่อถือ 
จะมีหลักธรรมใดบ้างทีส่ ามารถนำมาบูรณาการ ศีล  5  ข้อ  5  และอบายมุขข้อ  1  คือ  สุรา
ได้อย่างเหมาะสมกับบริบทของตำบลทุ่งหลวง  เมรยมั ช ชปมาทั ฏ ฐานา  เวรมณี   หมายถึ ง 
ผลของการประชุมทั้ง  5  กลุ่ม  ได้ข้อสรุป เจตนางดเว้ น การดื่ ม   เครื่ อ งดองของเมา
ของการบูรณาการหลักธรรม  ศีล  5  ได้แก่  ทุ ก อย่ า ง  รวมถึ ง เสพย์ สิ่ ง เสพย์ ติ ด อื่ น ๆ อั น
ศีล  5  ข้อ  1  คือ  ปาณาติปาตา  เวรมณี  เป็ น ที่ ตั้ ง แห่ ง ความประมาท  ส่ ว นอบายมุ ข 
หมายถึง  เจตนางดเว้นการทำร้ายผู้อื่นหรือ ข้ อ   1  คื อ   ดื่ ม น้ ำ เมา  การปฏิ บั ติ ต ามหลั ก
สิ่ ง ที่ มี ชี วิ ต อื่ น ให้ ดั บ ไป  การปฏิ บั ติ ต าม ธรรมในข้อนี้  หมายถึง  การละ  และการลด
หลั ก ธรรมในข้ อ นี้   หมายถึ ง   การลด  ละ  การดื่ ม สุ ร าหรื อ เครื่ อ งดอง  ของมึ น เมา
การเล่ น พนั นประเภทที่เ ป็นการทรมานสั ต ว์   ทุกชนิดที่เกี่ยวเนื่องกับการพนัน  เช่น  ในช่วง
การเล่นพนันที่เป็นการทรมานร่างกายตนเอง  ก่ อ น  ระหว่ า งหรื อ หลั ง เล่ น การพนั น   และ
รวมถึงการลด  ละ  การทะเลาะวิวาทกับผู้อื่น การดื่มสุราเป็นนิจ  เป็นประจำทุกวันต่อเนื่อง
ที่นำไปสู่การเล่นพนัน 

174 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 5 edit.indd 174 6/13/18 4:51:19 PM

 อบายมุข  ข้อ  2  เกีย่ วกับการเที่ยวกลางคืน  “การพนั น เป็ น การเล่ น ที่ จ ะติ ด   คื อ เล่ น
การปฏิ บั ติ ต ามหลั ก ธรรมในข้ อ นี้   หมายถึ ง  พนันจนติดเป็นนิสัยได้  การจะเลิกเล่นการ
การละ  และลดการเที่ยวกลางคืนที่เกี่ยวเนื่อง พนันต้องเริ่มจากการยับยั้งชั่งใจตนเอง  และ
กับการพนัน  การตั้ ง ปณิ ธ าน  ความตั้ ง ใจจริ ง ๆ จะทำให้
อบายมุข  ข้อ  4  คือ  พฤติกรรมชอบเล่น สามารถเลิกยุ่งเกี่ยวกับการพนันได้  และหาก
การพนั น เป็ น นิ จ  การปฏิ บั ติ ต ามหลั ก ธรรม ยังเลิกเล่นพนันไม่ได้  ก็ให้เริ่มจากการค่อยๆ
ในข้อนี้   หมายถึง   การลด  ละ  พฤติกรรม ลด  ละ  เลิกไป”  ความคิดเห็นของผู้เข้าร่วม
การเล่นพนันเป็นนิจ ประชุม
โดยสรุป  การบูรณาการหลักธรรมแบ่งการ ข้ อ ส รุ ป ที่ ไ ด้ ม า นี้ จึ ง จั ด ท ำ เ ป็ น แ ผ น
ปฏิบัติการออกเป็น  2  วิธีการ  คือ ปฏิ บั ติ ก ารโดยบู ร ณาการหลั ก ธรรมศี ล   5 
1.  ละ  (แยกตั ว ให้ พ้ น จากสิ่ ง ที่ เ กี่ ย วข้ อ ง และอบายมุ ข   6  โดยมี อ าสาสมั ค รนำแผน
อยู่)  คือ  การละจากการพนันโดยปฏิบัติตาม ปฏิ บั ติ ก ารดั ง กล่ า วไปปฏิ บั ติ ใ นระยะเวลา 
แผนบูรณาการหลักธรรมแต่ละข้อ 2  เดือน
2.  ลด  (หยุด  หรือเว้น)  คือ  ลดการเล่น
พนันโดยปฏิบัติตามแผนบูรณาการหลักธรรม
แต่ละข้อ

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 175

SEC 5 edit.indd 175 6/13/18 4:51:21 PM

 ขั้นตอนที ่ 2  : 
การประชุ ม ครั้ ง ที่   2  การสะท้ อ นผลการนำ สิง่ ทีป่ รากฏขึน้ ในระยะแรก  คือ  ผลกระทบ
แผนปฏิบัติการไปปฏิบัต ิ (Reflecting)  ทางด้ า นจิ ต ใจ  เนื่ อ งจากยั ง คงมี ค วามรู้ สึ ก
อาสาสมั ค รเองและคนที่ อ ยู่ ใ กล้ ชิ ด กั บ คิ ด ถึ ง เรื่ อ งเกี่ ย วกั บ การพนั น   และเมื่ อ ได้
อาสาสมัครเป็นผู้สะท้อนผลของการนำแผน หากิจกรรมอย่างอื่นทำบ้าง  ก็พอจะทำให้ลืม
ปฏิบัติการโดยบูรณาการหลักธรรมศีล  5  และ เรื่องการพนันไปได้บ้าง  แต่เมื่อเริ่มตระหนัก
อบายมุข  6  ไปปฏิบัติในระยะเวลา  2  เดือน  ได้แล้วถึงโทษของการเล่นพนันก็เริ่มมีวิธีคิดที่
ผลของการนำเสนอข้อสะท้อนกลับ  อาสา เปลี่ยนไป  หรือมีการปรับเปลี่ยนทางอารมณ์
สมัครส่วนใหญ่กล่าวเหมือนกันว่า  ในระยะแรก ความรู้สึก  เช่น  ลดอารมณ์ใจร้อน  เป็นต้น 
ของการนำแผนไปปฏิบัติ  เรียกว่า  ช่วงของ ส่ ว นการสะท้ อ นผลของคนใกล้ ตั ว หรื อ
การละ  หมายถึง  การแยกตัวออกจากสิ่งที่ คนรอบข้ า งที่ ใ กล้ ชิ ด อาสาสมั ค ร  ต่ า งมี ผ ล
เกี่ยวข้องอยู่หรือการแยกตัวออกจากการพนัน สะท้อนกลับในทางที่ดี  เนื่องจากอาสาสมัคร
เป็ น สิ่ ง ที่ ท ำได้ ย าก  แต่ ด้ ว ยความตั้ ง ใจจริ ง มีความตั้งมั่นค่อนข้างสูง
เพื่อให้เกิดผล  จึงพยายามหักห้ามใจตนเอง
ไม่ให้ไปยุ่งเกี่ยวกับการพนัน

สรุปผลการสะท้อนกลับ 
ผลปฏิบัติตามแนวทางการบูรณาการหลักธรรม 
(ศีล  5)  และหลักอบายมุข  6

หลักธรรม การสะท้อนกลับผลการปฏิบัติ
ตามแนวทางการบูรณาการหลักธรรม

ศีล 5 ข้อ 1 1. ไม่เห็นสัตว์ถูกทำร้าย ทรมารบาดเจ็บหรือตาย

ปาณาติ ป าตา  เวรมณี   หมายถึ ง
จากการเล่นพนัน
เจตนางดเว้นการทำร้ายผู้อื่นหรือสิ่งที่
2. ไม่มีปัญหากับผู้อื่นที่เกี่ยวเนื่องกับการพนัน
มีชีวิตอื่นให้ดับไป 3. ไม่ทรมานร่างกายตนเองที่เกี่ยวเนื่องกับการพนัน
ลักษณะของศีลข้อที่ 1 คือ การฆ่าให้
ทำให้มีสุขภาพดี  และมีความพร้อมต่อการทำงาน

ตาย การทำร้ายร่างกาย และทรมาน

สวนยาง  สวนปาล์ ม น้ ำ มั น   กลางวั น สามารถ

ทรกรรม พักผ่อนได้เต็มที่ ไม่ใช้ร่างกายหนักเกินไป

176 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 5 edit.indd 176 6/13/18 4:51:21 PM

 หลักธรรม การสะท้อนกลับผลการปฏิบัติ
ตามแนวทางการบูรณาการหลักธรรม

ศีล 5 ข้อ 4 1. ผู้อื่นสามารถเชื่อมั่นในคำพูดได้ว่ามีความสัจจริง

มุสาวาทา เวรมณี หมายถึง โดยไม่ต้องลังเล หรือตรวจสอบข้อเท็จจริง
เจตนางดเว้นจากการกล่าวเท็จ 2. เป็นที่ไว้วางใจของคนในครอบครัว
3. เป็นคนที่มีความน่าเชื่อถือ สามารถไว้วางใจ
ได้ในการทำงานหรือการทำธุรกิจร่วมกัน

ศีล 5 ข้อ 5 1. ปั ญ หาการมี ป ากเสี ย งหรื อ การพู ด จาไม่ ดี

สุราเมรยมัชชปมาทัฏฐานา  เวรมณี
ต่อผู้อื่นลดน้อยลง
หมายถึง เจตนางดเว้นการดื่ม เครื่อง
2. ลดการทะเลาะวิวาทกับผู้อื่น
ดองของเมาทุ ก อย่ า ง  รวมถึ ง เสพ
รวมทั้งกับบุคคลในครอบครัว
สิ่งเสพย์ติดอื่นๆ

อบายมุข ข้อ 1 1. สุขภาพกายและสุขภาพจิตดีขึ้น

ดื่ ม น้ ำ เมา  คือ   พฤติกรรมชอบดื่ม
2. มีเวลาให้กับเพื่อนและครอบครัวมากขึ้น
สุราเป็นนิจ รวมทั้งเวลาสำหรับการประกอบอาชีพ

อบายมุข ข้อ 2 1. สุขภาพกายและสุขภาพจิตดีขึ้น

เที่ยวกลางคืน  คือ  พฤติกรรมชอบ
2. มีเวลาให้กับเพื่อนและครอบครัวมากขึ้น
เที่ยวกลางคืนเป็นนิจ รวมทั้งเวลาสำหรับการประกอบอาชีพ

อบายมุข ข้อ 4 1. สามารถมีเงินเหลือ เนื่องจากไม่ต้องใช้จ่าย

เล่ น การพนัน   คือ   พฤติกรรมชอบ
ไปกับการกินเที่ยว
เล่นการพนันเป็นนิจ 2. สุขภาพกายและสุขภาพจิตดีขึ้น
3. มีเวลาให้กับเพื่อนและครอบครัวมากขึ้น
รวมทั้งเวลาสำหรับการประกอบอาชีพ

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 177

SEC 5 edit.indd 177 6/13/18 4:51:21 PM

 178 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 5 edit.indd 178 6/13/18 4:51:24 PM

 ขั้นตอนที ่ 3  :
การประชุมครั้งที่  3  การประเมินผล
(Evaluation)  //
ผู้เข้าร่วมโครงการ  เห็นว่าการบูรณาการ ลักษณะของ “การละ” และ “การ
หลักธรรมเพื่อแก้ปัญหาการพนันนั้นสามารถ ลด” การเล่ น พนั น   ทำให้ ผู้ ที่ น ำ
เป็นไปได้  แผนปฏิบัติการนี้ไปปฏิบัติมีความ
แผนเชิงปฏิบัติการโดยบูรณาการหลักธรรม  รู้ สึ ก ว่ า ไม่ เ ป็ น ไปในลั ก ษณะที่ ถู ก
บังคับให้ปฏิบัติมากจนเกินไป
ศีล  5  และอบายมุข  6  ในการแก้ปัญหาการ
พนัน  เป็นแผนที่มีความเหมาะสม  เนื่องจาก
//
เป็นแผนระยะสั้น  ซึ่งหากทำได้แล้วก็สามารถ โดยสรุ ป แล้ ว   การบู ร ณาการหลั ก ธรรม
ที่จะปฏิบัติต่อเนื่องไปได้อีกในระยะยาว  และ มาเป็นแนวทางในการปฏิบัติ  โดยหลักธรรม 
เห็ น ว่ า แผนปฏิบัติการนี้มีลักษณะเหมาะสม (ศีล  5)  และหลักอบายมุข  6  เป็นข้อค้นพบ
สำหรับการนำไปใช้จริงกับผู้เล่นพนันในชุมชน สำคั ญ ที่ ส ามารถนำไปสู่ ก ระบวนการปฏิ บั ติ
นี้  เนื่องจากมีลักษณะที่ไม่เคร่งครัดมากจน ที่ก่อให้เกิดผล  แม้ว่าโครงการนี้จะเป็นการ
เกินไป  แต่เป็นลักษณะของ “การละ”  และ  เริ่ ม ต้ น ของการแก้ ปั ญ หาการพนั น ที่ อ าจจะ
“การลด”  การเล่ น พนั น   ทำให้ ผู้ ที่ น ำแผน ไม่ ไ ด้ ผ ลทั้ ง หมด  แต่ ก็ ส ามารถช่ ว ยลดการ
ปฏิบัติการนี้ไปปฏิบัติมีความรู้สึกว่าไม่เป็นไป เล่นพนันลงได้ 
ในลักษณะที่ถูกบังคับให้ปฏิบัติมากจนเกินไป รู ป ธรรมจากการจั ด ทำโครงการ  คื อ 
ส่ ว น “อาสาสมั ค ร” ซึ่ ง เป็ น บุ ค คลนำแผน ผู้เข้าร่วมประชุมมีความสนใจที่จะนำผลที่ได้
เชิงปฏิบัติการไปสู่การปฏิบัติเป็นตัวแทนที่มี ไปต่อยอดในแนวทางปฏิบัติ  มีการเข้าร่วม
ความเหมาะสม  เนื่องจากเป็นคนที่สมัครใจ กิจกรรมของวัดเพื่อที่จะนำไปสู่การแก้ปัญหา
ยินยอมหรือพร้อมใจที่จะปฏิบัติตนตามแผน การพนันของเกษตรกร 
ปฏิบัติการนี ้ ทั้งนี้  คณะผู้วิจัยมองผลลัพธ์ในระยะยาว
ด้าน “ระยะเวลาที่ใช้” ที่กำหนดไว้ตามแผน ว่ า การ “เผยแพร่ แ นวคิ ด การบู ร ณาการ
เชิงปฏิบัติการนั้น  อาสาสมัครได้ให้ข้อมูลตรง หลักธรรมมาเป็นแนวทางในการปฏิบัติ  โดย
กั น ว่ า ระยะเวลาที่ ป ฏิ บั ติ ต ามแผนนี้ มี ค วาม หลั ก ธรรม  (ศี ล   5)  และหลั ก อบายมุ ข   6 
เหมาะสม  เนื่องจากเป็นระยะเวลาสั้น  และ เพื่อแก้ปัญหาการพนัน” ต่อคนอื่นๆ  รวมทั้ง
มี ลั ก ษณะของการค่ อ ยๆ ละ  และลด  การ ชุ ม ชนอื่ น ๆ ในอนาคต  เมื่ อ นำไปปฏิ บั ติ  
เล่นพนัน  ซึ่งปฏิบัติได้ในระยะเวลา  2  เดือน รวมทั้ ง การเข้ า ร่ ว มกิ จ กรรมของวั ด ต่ า งๆ 
และสามารถปฏิบัติได้อย่างต่อเนื่อง  ส่ งผล จะสามารถนำไปสู่  “การเลิกเล่นการพนัน” ได้
ทางบวกชัดเจนทั้งต่อตนเอง  ต่อ ครอบครัว  ในที่สุด
และต่อสังคม

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 179

SEC 5 edit.indd 179 6/13/18 4:51:24 PM

 ปริทัศน์วรรณกรรม 
ต้นทุนผลกระทบต่อสังคม
จากการเล่นพนัน
ผศ.ดร.ธัชนันท์  โกมลไพศาล 
คณะเศรษฐศาสตร์  จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
บทความเรียบเรียงจากรายงาน  ระเบียบวิธีเพื่อการประเมินต้นทุนผลกระทบต่อสังคมจากการ
เล่นพนันในประเทศไทย

//
นิยามของ “ต้นทุนผลกระทบต่อสังคมจากการเล่นพนัน” ในมุมมองของ
นั ก เศรษฐศาสตร์ นั้ น ยั ง ไม่ มี ข้ อ สรุ ป ที่ ชั ด เจนพอที่ จ ะกำหนดระเบี ย บวิ ธี
เพื่อการประเมินต้นทุนผลกระทบต่อสังคมจากการเล่นพนัน  การประเมิน
ส่วนใหญ่จึงขึ้นอยูกับวัฒนธรรมการเล่นพนันในแต่ละประเทศ

//

180 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 5 edit.indd 180 6/13/18 4:51:24 PM

 การเล่ น พนั น ถื อ เป็ น การบริ โ ภคสิ น ค้ า
ประเภทหนึ่งที่ให้อรรถประโยชน์แก่ผู้บริโภค
ในลักษณะเดียวกับการบริโภคสินค้าเพื่อความ
บันเทิงทัว่ ไป  ไม่วา่ จะเป็นการดูละครเวที  หรือ
การดูคอนเสิร์ต  แต่ลักษณะเฉพาะของสินค้า
ประเภทนี้คือ  การพนันเป็นสินค้าที่ก่อให้เกิด
การเสพติ ด   (Addiction)  เฉกเช่ น เดี ย วกั บ
การสูบบุหรี่  หรือการเสพยาเสพติด  กล่าวคือ  การทำกิจกรรมทางเศรษฐกิจที่ไม่มีประโยชน์
บุคคลจะได้รับความพึงพอใจจากการบริโภค
มากขึ้ น เมื่ อ มี ก ารบริ โ ภคสิ น ค้ า ในปริ ม าณที่
มากขึ้ น เรื่ อ ยๆ ในขณะที่ ก ารบริ โ ภคสิ น ค้ า
ทั่วไปจะไม่มีคุณสมบัติดังกล่าว
เมื่อบุคคลเสพย์ติดการพนันแล้ว  มักก่อให้
เกิ ด ผลร้ า ยต่ อ ตั ว บุ ค คลเองและคนรอบข้ า ง
ตามมานับไม่ถว้ น  เช่น  การก่อหนีจ้ ำนวนมาก
จนทำให้บุคคลสิ้นเนื้อประดาตัว  การขาดงาน
หรื อ ถู กไล่ออกจากปัญหาการติดพนัน  การ
ทะเลาะหรือทำร้ายร่างกายคนในครอบครัว
เมื่อมีปัญหาในเรื่องการเงิน  การฉ้อโกง/ก่อ
คดี ค วามเพื่อนำเงินไปเล่นพนันต่อ   การถู ก
ทำร้ า ยจากการทวงคื น หนี้ พ นั น   หรื อ แม้ แ ต่
ปั ญ หาการฆ่ า ตั ว ตายเมื่ อ มี ก ารสู ญ เสี ย เงิ น
เป็นจำนวนมากจากการพนัน
ผลกระทบเหล่านี้ยังส่งผลกระทบต่อสังคม
ต่อเนื่องด้วย  อาทิเช่น  ประเทศต้องสูญเสีย
เงินเพื่อใช้ในการดำเนินการตามกระบวนการ
ยุติธรรมในคดีความที่เกี่ยวข้องกับปัญหาจาก
การพนั น   ต้ อ งเพิ่ ม การจ้ า งตำรวจเพื่ อ ดู แ ล
ความปลอดภัยของประชาชนจากพฤติกรรม
ลักเล็กขโมยน้อยของบุคคลที่มีปัญหาทางการ
รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561
SEC 5 edit.indd 181
เงิ น จากหนี้ พ นั น   หรื อ ต้ อ งเสี ย งบประมาณ
เพื่ อ การไต่ ส วนคดี ค วามที่ เ กี่ ย วข้ อ งกั บ การ
ฉ้ อ โกงจากปั ญ หาหนี้ พ นั น   อี ก ทั้ ง ประเทศ
ยังต้องเสียงบประมาณส่วนหนึ่งเพื่อการสังคม
สงเคราะห์ ช่ ว ยเหลื อ สมาชิ ก ครอบครั ว ของ
บุคคลที่ติดพนัน  เป็นต้น 
นอกจากนัน้ แล้ว  การเล่นพนันถือได้วา่ เป็น
ต่อสังคมด้วย  กล่าวคือ  ทรัพยากรที่บุคคล
ใช้ไปเพื่อการเล่นพนัน  (เช่น  เวลา  ทุน)  จะ
ไม่สามารถถูกนำมาใช้เพื่อสร้างผลิตผลที่เป็น
ประโยชน์ต่อการเติบโตของระบบเศรษฐกิจ
ของประเทศได้
จะสังเกตได้ว่าหากพฤติกรรมการเล่นพนัน
ยั ง อยู่ ใ นระดั บ ที่ ส ามารถควบคุ ม ได้   ต้ น ทุ น
ที่เกี่ยวข้องย่อมเป็นต้นทุนส่วนตัวของผู้เล่น
เท่ า นั้ น   แต่ เ มื่ อ ใดก็ ต ามที่ พ ฤติ ก รรมการ
เล่นพนันเปลี่ยนเป็นพฤติกรรมที่ไม่สามารถ
ควบคุมได้และนับได้ว่าเป็นอาการทางจิตเวช
ประเภทหนึ่ ง   ต้ น ทุ น ที่ ก่ อ ขึ้ น โดยนั ก พนั น
จะไม่ ไ ด้ จ ำกั ด แค่ ตั ว ผู้ เ ล่ น เพี ย งผู้ เ ดี ย ว  แต่
อาจส่งผลกระทบเชิงลบในวงกว้างต่อสังคม
และคนรอบข้ า งของนั ก พนั น คนดั ง กล่ า ว 
การศึกษาต้นทุนผลกระทบต่อสังคมจากการ
เล่นพนันในต่างประเทศจึงมักประเมินต้นทุน
ผลกระทบต่อสังคมเฉพาะจากกลุ่มตัวอย่าง
ที่ ไ ด้ รั บ การประเมิ น โดยแบบสอบถามทาง
จิ ต วิ ท ยาแล้ ว ว่ า มี อ าการติ ด พนั น ในลั ก ษณะ
ที่ เ ป็ น อาการทางจิ ต เวช  (Pathological 
gambler)  หรือนักพนันที่เล่นหนักเท่านั้น
181
6/13/18 4:51:24 PM
 ต้นทุนผลกระทบต่อสังคม
จากการพนันในต่างประเทศ
การประเมิ น ต้ น ทุ น ผลกระทบต่ อ สั ง คม
จากการเล่นพนัน  เป็นแนวทางสำคัญในการ
ระบุความรุนแรงของปัญหาและเป็นแนวทาง
ในการบรรเทาปัญหาการพนันในอนาคต
จากการสั ง เคราะห์ ว รรณกรรมที่ ท ำการ
ประเมิ น ต้ น ทุ น ผลกระทบต่ อ สั ง คมจาก
การพนั น ในต่ า งประเทศ  พบว่ า   ประเภท
ของต้นทุนผลกระทบต่อสังคมจากการพนัน
สามารถแบ่ ง ออกได้ เ ป็ น   2  ประเภทใหญ่ ๆ  หรื อ ขาดงานของนั ก พนั น   เป็ น ต้ น ทุ น ที่
ดังนี้
1.  ประเภทของต้นทุนทางสังคมจากการ
พนันที่มีความสอดคล้องกันในทุกวรรณกรรม
คื อ   ต้ น ทุ น ในส่ ว นที่ เ กิ ด ขึ้ น ต่ อ ภาครั ฐ หรื อ
ประเทศชาติ  หรือต้นทุนในรูปของผลกระทบ
ต่ อ บุ ค คลในครอบครั ว ของนั ก พนั น   โดย
สามารถแบ่ ง ย่ อ ยต้ น ทุ น ส่ ว นนี้ อ อกเป็ น   3  นักพนัน  ซึ่งทำให้ประเทศชาติสูญเสียรายได้
ต้นทุน  คือ
ต้ น ทุ น ในรู ป ของค่ า ใช้ จ่ า ยที่ เ กิ ด ขึ้ น จริ ง
กั บ หน่ ว ยงานภาครั ฐ  เช่ น   ในบางประเทศ
ที่ มี ร ะบบสวั ส ดิ ก ารช่ ว ยเหลื อ ประชาชนใน
รูปของสวัสดิการรักษาพยาบาล/บำบัดอาการ
เสพย์ติด  สวัสดิการเงินว่างงาน  สวัสดิการ
ดู แ ลครอบครั ว ผู้ ย ากไร้   ต้ น ทุ น ผลกระทบ
ต่อสังคมส่วนหนึ่งจะมาจากการคำนวณเงิน
สวัสดิการเหล่านี้ที่นักพนันหรือครอบครัวของ
นักพนันได้รับการช่วยเหลือ  หรือในกรณีของ
กระบวนการยุติธรรมที่เกี่ยวข้องกับพฤติกรรม
182
SEC 5 edit.indd 182
การเล่ น พนั น ในบางประเทศ  นั ก พนั น อาจ
ต้องติดคุก  หรือต้องขึ้นศาล  ซึ่งกระบวนการ
ในการดำเนิ น คดี ค วามแต่ ล ะประเภทจะมี
ขั้ น ตอนและต้ น ทุ น แตกต่ า งกั น ไป  ต้ น ทุ น
เหล่านี้นับได้ว่าเป็นต้นทุนต่อภาครัฐ  (สังคม)
จากการพนัน
ต้นทุนในรูปของค่าเสียโอกาสทางรายได้
ของประเทศ  เช่ น   ต้ น ทุ น จากการว่ า งงาน
วรรณกรรมทุกงานนับเป็น “ต้นทุนผลกระทบ
ต่อสังคมจากการพนัน”  โดยในทุกงานวิจัยจะ
ใช้การคำนวณมูลค่าของระยะเวลาที่นักพนัน
ไม่ ไ ด้ ท ำงานหรื อ ไม่ ไ ด้ ส ร้ า งผลผลิ ต ให้ กั บ
ประเทศเพราะเอาเวลาไปเล่นพนัน  หรือแม้แต่
ต้ น ทุ น ค่ า เสี ย โอกาสจากการฆ่ า ตั ว ตายของ
ที่พึงได้จากบุคคลเนื่องจากเป็นการเสียชีวิต
ก่ อ นวั ย อั น ควร  อย่ า งไรก็ ต าม  ยั ง ไม่ มี ง าน
วิจัยใดเคยประเมินต้นทุนจากการฆ่าตัวตายนี้
มาก่ อ น  เนื่ อ งจากเป็ น การยากที่ จ ะระบุ ว่ า
การฆ่ า ตั ว ตายในแต่ ล ะกรณี เ กิ ด จากปั ญ หา
การติดพนันคิดเป็นสัดส่วนเท่าไหร่
ต้ น ทุ น ในรู ป ของผลกระทบต่ อ บุ ค คลใน
ครอบครั ว ของนั ก พนั น   เป็ น ต้ น ทุ น ที่ ไ ม่ ไ ด้
เกิดเป็นค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้นจริงต่อประเทศหรือ
หน่ ว ยงานภาครั ฐ ของประเทศ  และมิ ใ ช่ ค่ า
เสียโอกาสที่นักพนันก่อให้เกิดกับประเทศชาติ
Center  for  Gambling  Studies  Report  2018
6/13/18 4:51:24 PM
 แต่เป็นต้นทุนที่อยู่ในรูปของผลเสียต่อสังคม ต้นทุนที่นักวิชาการส่วนหนึ่งพยายามตีมูลค่า
อันเกิดจากการหย่าร้าง  การทำให้บุตรของ ออกมาเป็ น ตั ว เลข  แต่ ยั ง ไม่ เ ป็ น ที่ ย อมรั บ
นักพนันต้องกลายเป็นเด็กในครอบครัวแตกแยก ตรงกันหมดในทุกวรรณกรรม  การจะรวมเอา
และอาจกลายเป็นเด็กมีปัญหาในอนาคต  แม้ ต้นทุนประเภทนี้เข้าไว้ใน “ต้นทุนผลกระทบ
ต้นทุนส่วนนี้ถือเป็นต้นทุนผลกระทบที่เกิดขึ้น ต่ อ สั ง คมจากการพนั น ” หรื อ ไม่   ขึ้ น อยู่ กั บ
จริงและได้รับการยอมรับในทุกงานวิจัยว่าเป็น วิจารณญาณของนักวิจัยเป็นหลัก 
“ต้ น ทุ น ผลกระทบต่ อ สั ง คมจากการพนั น ”  จะเห็นได้ว่าในส่วนของต้นทุนผลกระทบ
แต่ ต้ น ทุ น ส่ ว นนี้ ยั ง ไม่ เ คยได้ รั บ การประเมิ น ต่อสังคมที่กล่าวมาจะมีลักษณะที่เหมือนกัน
ออกมาเป็นตัวเลขที่ชัดเจน อยู่ อ ย่ า งหนึ่ ง  กล่ า วคื อ  ต้ น ทุ น ทุ ก ประเภท
2.  ประเภทของต้ น ทุ น ต่ อ สั ง คมจากการ เป็ น ต้ น ทุ น ที่ ส ามารถก่ อ ขึ้ น ได้ โ ดยสมาชิ ก
พนั น ที่ มี ยังมีข้อโต้แย้งถึงความเหมาะสมใน ในสังคมทุกคน  ไม่ว่าบุคคลผู้นั้นจะมีอาการ
วรรณกรรม  ได้แก่  ต้นทุนผลกระทบต่อสังคม ติดพนันหรือไม่  เพียงแต่ในกรณีของนักพนัน
จากการฉ้อโกงเงิน/ขโมยของ  ของนักพนัน  ที่ มี อ าการติ ด พนั น นั้ น   มี ค วามเป็ น ไปได้ สู ง
และต้ น ทุ น ผลกระทบต่ อ สั ง คมจากการเป็ น ที่จะก่อต้นทุนดังกล่าวขึ้นมากกว่าบุคคลอื่นๆ
หนี้สินแล้วไม่ใช้คืนของนักพนัน  เหล่านี้เป็น ในสังคมที่ไม่ได้ติดพนัน

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 183

SEC 5 edit.indd 183 6/13/18 4:51:24 PM

 ขั้นตอนในการประเมินต้นทุน
ผลกระทบต่อสังคม
ตามหลักการประเมินมูลค่าของต้นทุนและ
ผลได้ในการประเมินความคุ้มทุนของโครงการ
ต่างๆ  (Cost-Benefit  Analysis)  ภายใต้ทฤษฎี
เศรษฐศาสตร์สวัสดิการ  นักวิจัยจะสามารถ
อนุมานได้วา่ ต้นทุนนัน้ ๆ  เกิดขึน้ จาก  “นักพนัน”
อย่างแท้จริงก็ต่อเมื่อเราใช้การ “สุ่มตัวอย่าง”  ในการประเมิ น ว่ า นั ก พนั น คนใดเริ่ ม จะมี
เพื่ อ ประเมิ น ความแตกต่ า งของต้ น ทุ น ผล
กระทบแต่ ล ะประเภทระหว่ า งนั ก พนั น ที่ ติ ด
พนันกับบุคคลทั่วไปที่ไม่ได้เล่นพนันออกมาได้
อย่างไรก็ตาม  ในหลายๆ กรณี  แนวทาง
การประเมินที่ถูกต้องสมบูรณ์ตามหลักทฤษฎี
โดยใช้การ “สุ่มตัวอย่าง” อาจไม่สามารถทำได้
จริงในทางปฏิบัติ  ด้วยเหตุผลทางจริยธรรม
และค่ า ใช้ จ่ า ยที่ อ าจเกิ ด ขึ้ น ทำให้ ก ารเสนอ
แนะแนวทางในการประเมินที่สามารถทำได้
จริงในทางปฏิบัติโดยไม่บิดเบือนหลักการทาง
วิชาการมากเกินไปเป็นสิ่งจำเป็น  ต้นทุนนั้น ๆ เกิดขึ้นจาก “นักพนัน”
จากงานวิจัยที่มีการอธิบายวิธีการคำนวณ
ตั ว เลขต้ น ทุ น ผลกระทบต่ อ สั ง คมจากการ
พนั น อย่ า งละเอี ย ด  สามารถสรุ ป ขั้ น ตอน
ในการประเมินต้นทุนผลกระทบต่อสังคมได้
ดังนี้
184
SEC 5 edit.indd 184
ขั้นตอนที่  1  ระบุความชุก ของนักพนันที่มี
อาการติ ด พนั น   (Pathological  gambler) 
หรื อ นั ก พนั น ที่ เ ล่ น หนั ก ในพื้ น ที่  โดยใช้ ก าร
สุ่มตัวอย่าง  เพื่อใช้ตัวเลขดังกล่าวในการระบุ
จำนวนนักพนันแต่ละประเภทในพื้นที่ที่แท้จริง
อาการติดพนันแล้วนั้น  มีวิธีการประเมินโดย
ใช้แบบสอบถามที่ถามพฤติกรรมการเล่นพนัน
ของนักพนันแต่ละคน  เช่น  ความถี่หรือความ
สามารถในการยับยั้งชั่งใจตนเอง  จำนวนเงิน
มากที่สุดที่เล่นพนันภายในระยะเวลาหนึ่งวัน 
//
นั ก วิ จั ย จะสามารถอนุ ม านได้ ว่ า
อย่ า งแท้ จ ริ ง ก็ ต่ อ เมื่ อ เราใช้ ก าร 
“สุ่ ม ตั ว อย่ า ง” เพื่ อ ประเมิ น ความ
แตกต่างของต้นทุนผลกระทบแต่ละ
ประเภทระหว่างนักพนันที่ติดพนัน
กับบุคคลทั่วไปที่ไม่ได้เล่นพนันออก
มาได้
//
Center  for  Gambling  Studies  Report  2018
6/13/18 4:51:24 PM
 รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 185

SEC 5 edit.indd 185 6/13/18 4:51:27 PM

 วิ ธี ก ารที่ ใ ช้ ใ นการหาเงิ น มาเล่ น พนั น ต่ อ  //
เป็นต้น  ซึ่งแบบสอบถามที่ได้รับการยอมรับ ต้ น ทุ น ทางสั ง คมที่ ว รรณกรรม
ในทุ ก งานวิ จั ย   ได้ แ ก่   South  Oak  Gam- ในต่ า งประเทศให้ ค วามสำคั ญบาง
bling  Screens  (SOGS)  และ  Diagnosis  ประเภทไม่ มี ค วามสำคั ญ มากนั ก
ในบริบทของประเทศไทย
and  Statistical  Manual  of  Mental 
Disorder  (DSM)  version  II-IV  (American 
//
Psychiatric  Association)  ซึ่ ง มี เ วอร์ ชั่ น
ล่าสุดในปี  2013  คือ  DSM-V ขั้นตอนที่  3  คำนวณต้นทุนแต่ละประเภท
ขั้ น ตอนที่   2  ทำการสั ม ภาษณ์   “เฉพาะ”  ที่มีความเกี่ยวข้องกับพฤติกรรมการติดพนัน 
กลุม่ นักพนันทีม่ อี าการติดพนัน  (Pathological  ได้แก่  ต้นทุนที่เกิดขึ้นจริง  และต้นทุนค่าเสีย
gambler)  หรื อ เป็ น นั ก พนั น ที่ เ ล่ น หนั ก  โอกาสของประเทศ
ผ่านการตอบแบบสอบถามเกี่ยวกับพฤติกรรม ต้ น ทุ น ที่ เ กิ ด ขึ้ น จริ ง   ได้ แ ก่   ต้ น ทุ น ต่ อ
การเล่นพนันของตนเอง หน่วยงานภาครัฐจากพฤติกรรมติดพนัน  เช่น
โดยแบบสอบถามจะเป็นการรวบรวมข้อมูล ต้ น ทุ น ของกระบวนการยุ ติ ธ รรมที่ เ กี่ ย วข้ อ ง
พื้ น ฐานของตั ว นั ก พนั น เอง  เช่ น   ข้ อ มู ล กับคดีความจากการติดพนัน  ต้นทุนจากการ
ทางเศรษฐานะทางสังคมของนักพนัน  และ รั ก ษาพยาบาลอาการป่ ว ยที่ เ กิ ด จากการ
พฤติกรรมการเล่นพนันของตน  รูปแบบของ ติ ด พนั น   หรื อ ต้ น ทุ น ของหน่ ว ยงานสั ง คม
การพนันที่เล่น  จำนวนเงินที่เล่น  อายุที่เริ่ม สงเคราะห์ ที่ ท ำหน้ า ที่ ช่ ว ยเหลื อ ผู้ ที่ ไ ด้ รั บ
เล่นพนัน  อายุที่การพนันก่อให้เกิดปัญหากับ ผลกระทบจากพฤติกรรมติดพนัน  และต้นทุน
การใช้ ชี วิ ต จนไม่ ส ามารถควบคุ ม ได้   ระยะ ต่อผู้อื่นในสังคมจากพฤติกรรมผิดกฎหมาย
เวลาที่เล่นพนันตลอดช่วงชีวิต  และพฤติกรรม เพื่อนำเงินไปเล่นพนัน  เช่น  การฉ้อโกง  การ
ที่ก่อให้เกิดต้นทุนผลกระทบต่อผู้อื่นและสังคม ขโมยทรั พ ย์ สิ น   การติ ด หนี้ แ ล้ ว ไม่ ใ ช้ คื น 
เช่น  การหย่าร้าง  การขโมย  การโกงหนี ้ การ เป็นต้น 
ขาดงาน  การทำผิดกฎหมาย  เป็นต้น  โดย ต้ น ทุ น ค่ า เสี ย โอกาส  เช่ น   ต้ น ทุ น จาก
การเข้าถึงกลุ่มนักพนันกลุ่มนี้ในต่างประเทศ พฤติ ก รรมที่ ท ำให้ ผ ลิ ต ผลจากการทำงาน
จะอาศั ย การติ ด ต่ อ ผ่ า นองค์ ก รที่ ท ำหน้ า ที่ ลดลงเนื่ อ งจากการติ ด พนั น   เช่ น   การขาด
บำบัดรักษาผู้มีอาการติดพนัน  เช่น  องค์กร งาน  การทำงานไม่ เ ต็ ม ที่   การว่ า งงาน/
Gambler Anonymous  ตกงาน  เป็นต้น

186 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 5 edit.indd 186 6/13/18 4:51:27 PM

 ต้นทุนผลกระทบต่อสังคม
จากการพนันในประเทศไทย
จากการเก็บรวบรวมข้อมูลพฤติกรรมการ
เล่นพนันของชาวไทยโดยอาศัยการสัมภาษณ์
ผู้เชี่ยวชาญและกลุ่มนักพนันชาวไทยที่เข้ารับ
คำปรึ ก ษาในหน่ ว ยงานดั ง กล่ า ว  และการ
จัดเวทีแลกเปลี่ยนผู้มีประสบการณ์ติดพนัน  หนึ่ ง นำเงิ น ที่ ไ ด้ จ ากกองทุ น เงิ น ให้ กู้ ยื ม
พบว่ า   ต้ น ทุ น ทางสั ง คมที่ ว รรณกรรมใน
ต่างประเทศให้ความสำคัญบางประเภทไม่มี
ความสำคัญมากนักในบริบทของประเทศไทย
เช่ น   กรณี ก ารขโมยทรั พ ย์ สิ น หรื อ ฉ้ อ โกง
บริษัทที่ทำงานเพื่อนำเงินไปเล่นพนัน  เกิดขึ้น
น้ อ ยมาก  หรื อ กรณี ก ารฟ้ อ งร้ อ งบุ ค คลให้
มี ส ถานะล้ ม ละลายจากการติ ด หนี้ ค าสิ โ น
ก็ ยั ง ไม่ เ คยเกิ ด ขึ้ น ในประเทศไทย  ในขณะ
เดี ย วกั น   ต้ น ทุ น จากการใช้ เ งิ น สวั ส ดิ ก าร
จากรั ฐ บางประเภทเป็ น แหล่ ง ทุ น ในการ
เล่ น พนั น นั้ น ก็ ไ ม่ เ กิ ด ขึ้ น บ่ อ ย  เนื่องจากเงิน
สวั ส ดิ ก ารจากรั ฐ ประเภทดั ง กล่ า วในกรณี
ประเทศไทยมีมูลค่าค่อนข้างน้อย  จึงไม่อาจ
เป็นแหล่งทุนที่สำคัญของนักพนันชาวไทยได้
อย่ า งไรก็ ต าม  ประเด็ น น่ า สนใจของ
พฤติกรรมการเล่นพนันในบริบทของประเทศ
ไทยซึ่งเกิดขึ้นอย่างแพร่หลายจะอยู่ในรูปของ
ต้นทุนค่าเสียโอกาสจากการหยุดทำกิจกรรม
ทางเศรษฐกิ จ   เช่ น   การปิ ด ร้ า น  หรื อ ไม่ มี
สมาธิในการทำงานในวันที่มีการออกผลสลาก
กิ น แบ่ ง รั ฐ บาล  ต้ น ทุ น ในส่ ว นนี้ เ ป็ น ต้ น ทุ น
ที่ ไ ม่ ไ ด้ เ กิ ด ขึ้ น ในรู ป ของค่ า ใช้ จ่ า ยที่ สั ง คม
รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561
SEC 5 edit.indd 187
สูญเสียจริง  แต่นับได้ว่าเป็นต้นทุนผลกระทบ
ต่ อ สั ง คมในลั ก ษณะของค่ า เสี ย โอกาสของ
ประเทศชาติ ใ นช่ ว งเวลาดั ง กล่ า ว  อี ก ทั้ ง มี
กรณี ที่ นั ก ศึ ก ษาที่ ติ ด พนั น ออนไลน์ จ ำนวน
เพื่ อ การศึ ก ษา  (กยศ.)  ไปใช้ เ พื่ อ เล่ น พนั น
ซึ่ ง นั บ ว่ า เป็ น ต้ น ทุ น ผลกระทบต่ อ สั ง คมใน
ลั ก ษณะของต้ น ทุ น ต่ อ หน่ ว ยงานของรั ฐ
โดยตรงรูปแบบหนึ่ง
ในงานวิจัยเพื่อประเมินต้นทุนผลกระทบ
ต่อสังคมจากการเล่นพนัน  ผู้วิจัยจำเป็นต้อง
แสดงข้ อ สมมติ ฐ านที่ ใ ช้ ใ นการประเมิ น ให้
ชั ด เจน  และจำเป็ น ต้ อ งให้ ค ำจำกั ด ความ
ของต้นทุนแต่ละประเภทที่จะถูกประเมินอย่าง
ชั ด เจนและเหมาะสมกั บ บริ บ ททางสั ง คม 
และวั ฒ นธรรมของประเทศ  อี ก ทั้ ง ต้ อ งมี
ความเหมาะสมกับแหล่งข้อมูลที่จะสามารถ
หาได้ด้วย
รายงานชิ้นนี้ได้สรุประเบียบวิธีที่ใช้ในการ
ประเมิ น ต้ น ทุ น ผลกระทบต่ อ สั ง คมจากการ
เล่ น พนั น จากวรรณกรรมที่ เ กี่ ย วข้ อ งทั้ ง ใน
และต่างประเทศ  ข้อเสนอแนะระเบียบวิธีที่
เหมาะสมเพื่ อ การประเมิ น ต้ น ทุ น ดั ง กล่ า ว
ในประเทศไทย  และแนวทางในการเก็ บ
รวบรวมข้อมูลที่จำเป็น  รวมทั้งได้ออกแบบ 
ไฟล์ ต้ น แบบอย่ า งง่ า ย  และคู่ มื อ การใช้ ง าน
ของไฟล์ดังกล่าวเพื่อการใช้งานของหน่วยงาน
187
6/13/18 4:51:27 PM
 188 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 5 edit.indd 188 6/13/18 4:51:28 PM

 ที่สนใจจะทำการประเมินต้นทุนผลกระทบต่อ
สังคมจากการเล่น  (ติด)  พนันในประเทศไทย
ท้ า ยที่ สุ ด แล้ ว   แม้ ตั ว เลขต้ น ทุ น ที่ มี ก าร
ประเมิ น ออกมาอาจจะยั ง ไม่ มี ค วามถู ก ต้ อ ง
ตามหลักวิชาการร้อยเปอร์เซ็นต์  แต่ตัวเลข
ดั ง กล่ า วย่ อ มจะทำหน้ า ที่ ใ ห้ ข้ อ มู ล แก่ ผู้ อ อก
รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561
SEC 5 edit.indd 189
นโยบายที่ เ กี่ ย วข้ อ ง  เพื่ อ บ่ ง ชี้ ค วามรุ น แรง
ของปั ญ หาและระบุ ป ระเด็ น สำคั ญ เกี่ ย วกั บ
พฤติกรรมการเล่นพนันที่ควรได้รับการแก้ไข
หรือควบคุมเป็นพิเศษในบริบทของประเทศ
ไทยต่อไป
189
6/13/18 4:51:28 PM
 ยกเครื่องกฎหมาย 
ควบคุมพนันออนไลน์
เทียบกฎหมายต่างประเทศ
พันธรัตน์  ศรีสุวรรณ
คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์  มหาวิทยาลัยราชภัฏพระนครศรีอยุธยา
เรียบเรียงจากรายงาน  มาตรการและกลไกในการควบคุมการพนันออนไลน์ของต่างประเทศ 
และแนวทางในการสร้างกลไกในการควบคุมการพนันออนไลน์ของประเทศไทย

//
ประเทศไทยไม่ อนุ ญาตให้ เ ปิ ด คาสิ โนเสรี   การพนั น ถื อ ว่ า เป็ น สิ่ ง ที่ ห้ า ม
เด็ ด ขาด  แต่ ไ ม่ มี ก ารบั ญ ญั ติ ก ฎหมายเกี่ ย วกั บ การพนั น ออนไลน์ ไ ว้
โดยเฉพาะ  ไม่ได้บัญญัติขั้นตอนหรือกลไกในการควบคุมการเล่นพนัน
ที่ ชั ด เจนเหมื อ นต่ า งประเทศ  เมื่ อ พิ จ ารณากฎหมายที่ มี อ ยู่ เ พื่ อ นำมา
ปรั บ ใช้   ก็ พ บว่ า มี ค วามไม่ เ หมาะสม  เนื่ อ งจากกฎหมายล้ า สมั ย   และ
ไม่สอดคล้องกับบริบทของสังคมที่มีการเปลี่ยนแปลง
//

190 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 5 edit.indd 190 6/13/18 4:51:28 PM

 การพนั น ถื อ เป็ น ประเด็ น สาธารณะที่
อ่อนไหวและคลุมเครือประเด็นหนึ่งของสังคม
ไทยที่มีการกล่าวถึงในแง่ของผลกระทบที่จะ
เกิ ด ขึ้ น หากทำให้ ถู ก ต้ อ งตามกฎหมาย  ซึ่ ง
นั บ เป็ น ความท้ า ทายอย่ า งยิ่ ง สำหรั บ การ
กำหนดมาตรการในการควบคุ ม และแก้ ไ ข
ปัญหาดังกล่าว  โดยเฉพาะการพนันออนไลน์
ซึ่งเป็นโลกไร้ขีดจำกัด  ขยายตัวอย่างรวดเร็ว
กว้างขวาง
งานวิจัยชิ้นนี้  ผู้วิจัยได้พิจารณากฎหมาย
ของไทยที่เกี่ยวข้องกับการพนันออนไลน์  พบ
ว่า  กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการพนันโดยตรง
ได้แก่  พระราชบัญญัติการพนัน  พ.ศ. 2478  หรือกลไกทางกฎหมายของต่างประเทศ  ซึ่ง
พระราชบัญญัติสำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล
พ.ศ. 2517  ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์
ประมวลกฎหมายอาญา  และกฎหมายอืน่ ทีน่ ำ
มาใช้ประกอบการควบคุมการพนันออนไลน์
ในประเทศไทย  ได้ แ ก่   พระราชบั ญ ญั ติ ว่ า
ด้ ว ยการกระทำความผิ ด ทางคอมพิ ว เตอร์  
พ.ศ. 2550  พระราชบัญญัติป้องกันและปราบ
ปรามการฟอกเงิน  พ.ศ.  2542  พระราชบัญญัติ
คุ้มครองเด็ก  พ.ศ. 2546  แต่กฎหมายทั้งหมด
นี้  ไม่มีบทบัญญัติเกี่ยวกับการพนันออนไลน์
ไว้โดยตรง  และเมื่อพิจารณากฎหมายที่มีอยู่
เพื่อนำมาปรับใช้  ก็พบว่ามีความไม่เหมาะสม
เนื่องจากกฎหมายล้าสมัย  และไม่สอดคล้อง
กับบริบทของสังคมที่มีการเปลี่ยนแปลง  เมื่อ
มีผู้กระทำความผิดโดยเข้าเล่นพนันออนไลน์
หรื อ เป็ น ผู้ ป ระกอบกิ จ การพนั น ออนไลน์  ก็
ขาดมาตรการหรือกลไกในทางปฏิบัติที่จะนำ
มาใช้กับผู้กระทำความผิด 
รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561
SEC 5 edit.indd 191
ด้ า นหน่ ว ยงานต่ า งๆ ที่ เ กี่ ย วข้ อ งกั บ
มาตรการบังคับใช้เกี่ยวกับการพนันออนไลน์ 
เช่ น   สำนั ก งานตำรวจแห่ ง ชาติ   กระทรวง
มหาดไทย  กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศ
และการสื่อสาร  และหน่วยงานอื่นๆ  แต่ละ
หน่วยงานก็ต่างทำงานในภารกิจอำนาจหน้าที่
ของตนเอง  ขาดกลไกและการบู ร ณาการที่
บังคับใช้กฎหมายในเรื่องเดียวกัน
เพื่อเป็นแนวทางในการกำหนดมาตรการ
ในทางกฎหมายเกี่ ย วกั บ การควบคุ ม หรื อ
การจั ด การพนั น ออนไลน์   ผู้ วิ จั ย ได้ ศึ ก ษา
เปรียบเทียบวิเคราะห์โครงสร้างทางกฎหมาย
นำไปสู่ ข้ อ เสนอทางกฎหมายและการแก้ ไ ข
กฎหมายเพื่ อ สร้ า งมาตรการและกลไกทาง
กฎหมายในการควบคุมการพนันออนไลน์ของ
ประเทศไทยให้มีความรัดกุมชัดเจนขึ้น
//
เมือ่ พิจารณากฎหมายทีม่ อี ยูเ่ พือ่ นำมา
ปรับใช้  ก็พบว่ามีความไม่เหมาะสม
เนื่องจากกฎหมายล้าสมัย  และไม่
สอดคล้ อ งกั บ บริ บ ทของสั ง คมที่ มี
การเปลี่ยนแปลง
//
191
6/13/18 4:51:28 PM
 จุดเด่นกฎหมายควบคุม
การพนันออนไลน์ ในต่างประเทศ

กลุ่มแรก  กลุ่มที่อนุญาตให้ธุรกิจการพนัน ส่วนมอลตานับเป็นประเทศแรกในสหภาพ

ออนไลน์ เ ป็ น ธุ ร กิ จ ที่ ถู ก กฎหมาย  ได้ แ ก่   ยุ โ รปที่ อ อกกฎหมายกำกั บ ดู แ ลการพนั น
สิงคโปร์  มอลตา  ออสเตรเลีย ออนไลน์   ตั้ ง แต่   ค.ศ. 2000  ต่ อ มาใน ค.ศ. 
กฎหมายการพนันในสิงคโปร์  มีการควบคุม 2001  ได้จัดตั้งหน่วยงานที่รับผิดชอบกำกับ
และห้ามประกอบธุรกิจการพนัน  ไม่ส่งเสริม ดูแลเรื่องการพนันทั้งหมด  รวมถึงการพนัน
ให้ พ ลเมื อ งสิ ง คโปร์ แ ละชาวต่ า งชาติ ที่ มี ออนไลน์คือ  Lotteries & Gaming  Authority
ถิ่ น ที่ อ ยู่ ถ าวรเล่ น การพนั น ในสิ ง คโปร์  ส่ ว น (LGA)  หรือ  The  Malta  Gaming  Authority
การกำกับดูแลการประกอบธุรกิจพนัน  แต่ละ (MGA)  และใน ค.ศ. 2004  มีการออกระเบียบ
ธุรกิจพนันจะต้องก่อให้เกิดประโยชน์แก่สังคม ว่ า ด้ ว ยการพนั น ทางไกลมาใช้ บั ง คั บ   โดย
มากกว่าผลเสียทางสังคมที่จะเกิดขึ้น  กำหนดเกีย่ วกับวิธขี อใบอนุญาต  เกณฑ์ขน้ั ต่ำ
รั ฐ มนตรี ว่ า การกระทรวงมหาดไทยเป็ น ที่ ร ะบบเกมต้ อ งมี เ พื่ อ ให้ ไ ด้ รั บ อนุ ญ าตจาก 
ผู้มีอำนาจในการควบคุมการพนัน  ทั้งในส่วน MGA  และข้อกำหนดเกี่ยวกับเรื่องอื่นๆ  เช่น
ของการอนุ ญ าตและการควบคุ ม กำกั บ ดู แ ล  การลงทะเบียนผู้เล่น  การบริหารจัดการการ
หากได้ รั บ อนุ ญ าต  ผู้ ข ออนุ ญ าตจะต้ อ ง เงิน  การจ่ายเงินแก่ผู้ชนะ  และการโฆษณา
จดทะเบี ย นจั ด ตั้ ง สถานที่ ท ำการในสิ ง คโปร์   โดยผู้ ป ระกอบการต้ อ งรั ก ษาข้ อ มู ล ทางการ
ต้ อ งไม่ เ ป็ น องค์ ก รแสวงหาผลกำไร  และ เงินตามที่กำหนด  มีระเบียบวิธีปกป้องข้อมูล
ไม่ ต้ อ งคำพิ พ ากษาในคดี อ าญามากกว่ า  ใบอนุญาตอาจถูกเพิกถอนได้  และการโอน
1  ข้ อ หา  มี ป ระวั ติ ที่ ดี   ปฏิ บั ติ ต ามระเบี ย บ ใบอนุญาตจะต้องได้รับอนุญาตก่อน 
อย่ า งสม่ ำ เสมอ  ใบรั บ รองจะมี ร ะยะเวลาที่
กำหนดไว้  และไม่สามารถโอน  มอบช่วงสิทธิ 
หรือกระทำการใดๆ  ที่มีลักษณะในการโอน 
มาตรการทางอาญา  ได้ แ ก่   การลงโทษ
//
มอลตาเป็นประเทศแรกในสหภาพ
บุ ค คลในประเทศสิ ง คโปร์ ที่ เ ล่ น การพนั น ยุ ฏ รปที่ อ อกกฎหมายกำกั บ ดู แ ล
ออนไลน์  การโฆษณาเกี่ยวกับการให้บริการ การพนั น ออนไลน์   และได้ จั ด ตั้ ง
ของการพนั น ออนไลน์   รวมไปถึ ง มาตรการ หน่ ว ยงานที่ รั บ ผิ ด ชอบกำกั บ ดู แ ล
ทางปกครอง  ได้ แ ก่   การปิ ด กั้ น การเข้ า ถึ ง เรื่องการพนันทั้งหมด
การให้บริการของการพนันออนไลน์ 
//
192 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 5 edit.indd 192 6/13/18 4:51:28 PM

 ทั้งนี้ประเทศมอลตาได้กำหนดคุณสมบัติ เกม  ข้อมูลทางการเงิน  การสืบสวนสอบสวน
ของผู้ขออนุญาตไว้อย่างชัดเจน  และมีการ ว่ า ผู้ ไ ด้ รั บ อนุ ญ าตได้ ป ฏิ บั ติ ต ามรั ฐ บั ญ ญั ติ  
กำหนดระบบในการควบคุ ม ดู แ ล  ได้ แ ก่   ตามระเบียบนี้  เงื่อนไขของใบอนุญาต  คำสั่ง 
ระบบการกำกั บ ดู แ ล  กล่ า วคื อ   MGA  มี และการกระทำทางนิติบัญญัติแบบอื่นหรือไม่
อำนาจที่ จ ะเพิ ก ถอนใบอนุ ญ าตเมื่ อ ใดก็ ไ ด้   รวมถึ ง กฎหมายและระเบี ย บใดๆ ที่ เ กี่ ย วกั บ
และอาจมีคำสั่งพักใช้ชั่วคราวหรือขอเพิกถอน การฟอกเงิ น   รวมถึ ง การจั ด ทำสถิ ติ แ ละผล
ใบอนุญาตหากไม่ปฏิบัติตามข้อกำหนดหรือ วิเคราะห์เพื่อทำวิจัย
เงื่อนไขโดยไม่มีเหตุสมควร  โดยใบอนุญาต ประเทศออสเตรเลีย มีจุดเด่นที่สภาเครื อ
มีอายุคราวละ  5  ปี  การโอนใบอนุญาตจะทำ รั ฐ ออสเตรเลี ย ได้ ต ราพระราชบั ญ ญั ติ ก าร
ได้เมื่อได้รับอนุญาตจาก  MGA  และผู้ได้รับ พนั น แบบโต้ ต อบฉั บ พลั น   ค.ศ. 2001  โดย
อนุ ญ าตต้องแจ้งให้   MGA  ทราบหากมี ก าร อนุ ญ าตให้ แ ต่ ล ะมลรั ฐ มี อ ำนาจควบคุ ม การ
เปลี่ยนแปลงคณะกรรมการ  มติอื่นๆ  ผู้ได้รับ พนันออนไลน์อย่างเป็นเอกเทศ  มลรัฐต่างๆ 
อนุ ญ าตต้ อ งได้ รั บ ความยิ น ยอมจาก  MGA  จะกำหนดนโยบาย  ออกกฎหมาย  และ
ก่อน  กรณีไม่ปฏิบัติตามคำสั่งของ  MGA  จะ มาตรการควบคุมดูแลการพนันในมลรัฐของ
ต้องดำเนินคดีอาญาตามทีก่ ฎหมายได้กำหนด ตนเอง
ส่ ว นระบบเฝ้ า ระวั ง   ผู้ ไ ด้ รั บ อนุ ญ าตมี หลักการสำคัญ  คือ  การพนันแบบโต้ตอบ
หน้ า ที่ ต้ อ งส่ ง รายงานตามระเบี ย บ  คำสั่ ง  ฉั บ พลั น จะมี ไ ด้ แ ต่ เ ฉพาะกิ จ กรรมสลาก
หรือกฎหมายอื่น  มีการเฝ้าระวังและรับข้อมูล กินแบ่งกับการพนันที่ได้รับอนุญาตแล้ว  ไม่
เกี่ยวกับเกมและการดำเนินเกม  รวมถึงผู้เล่น รวมถึ ง การวางเดิ ม พั น   (In-play  Betting) 

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 193

SEC 5 edit.indd 193 6/13/18 4:51:29 PM

 ห้ามมิให้เสนอการพนันแบบโต้ตอบฉับพลัน มลรั ฐ โอเรกอนเป็ น ใน  4  รั ฐ ของสหรั ฐ
แก่ประชาชนชาวออสเตรเลีย  ห้ามการบริการ อเมริกา  (Nevada,  Oregon,  Delaware, 
พนั น ออนไลน์ ที่ มี ฐ านข้ อ มู ล จากประเทศ และ  Montana)  ที่ ไ ด้ รั บ การยกเว้ น จาก
ออสเตรเลี ย   แต่ มิ ไ ด้ ห้ า มประชาชนชาว รั ฐ บาลกลางให้ ส ามารถเดิ ม พั น ที่ เ กี่ ย วกั บ
ออสเตรเลียที่จะเข้าถึงบริการพนันออนไลน์ การเล่ น กี ฬ าได้   ต่ า งกั บ มลรั ฐ หลุ ย ส์ เ ซี ย นา
จากประเทศอื่นๆ ที่มิใช่  “ประเทศที่ถูกกำหนด  ที่ไม่อนุญาตให้มีการเล่นพนันที่เกี่ยวกับกีฬา
(Designated  Country)”  ตามกฎหมาย รัฐโอเรกอนมีคาสิโน  9  แห่ง  และมีคาสิโน
และมีการตั้งระบบร้องเรียนเพื่อจัดการกับการ แบบชนเผ่าเพื่อให้บริการสำหรับคนในชนเผ่า
บริ ก ารพนั น ทางอิ น เตอร์ เ น็ ต   โดยสามารถ แต่ ก ารเล่ น การพนั น ออนไลน์ เ ป็ น สิ่ ง ผิ ด
ร้ อ งเรี ย นต่ อ  “สำนั ก งานการสื่ อ สารและ กฎหมายและถื อ เป็ น อาชญากรรมจากการ
สื่อมวลชนแห่งชาติ”  ซึ่งเป็นระบบและกลไก ได้รับเงินโดยไม่สุจริตของชาวเมืองโอเรกอน
ในการควบคุมที่ชัดเจนและเห็นได้อย่างเป็น ที่เสียพนัน  ทำให้ไม่มีการพิจารณากฎหมาย
รูปธรรม เกีย่ วกับการพนันออนไลน์หรือทางอินเตอร์เน็ต
กลุม่ ทีส่ อง  กลุม่ ทีอ่ นุญาตให้ประกอบธุรกิจ จุดเด่นของมลรัฐโอเรกอน  คือ  การห้าม
การพนั น ทั่ ว ไปแต่ ไ ม่ อ นุ ญ าตให้ ป ระกอบ บุคคลใดเข้าไปมีสว่ นร่วมในธุรกิจการเล่นพนัน
ธุรกิจพนันออนไลน์  ได้แก่  มลรัฐโอเรกอน  ทางอิ น เตอร์ เ น็ ต   ไม่ ว่ า จะเป็ น ความผู ก พั น
มลรัฐหลุยส์เซียน่า  เวียดนาม เกี่ ย วกั บ เครดิ ต   การโอนเงิ น ผ่ า นระบบ

194 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 5 edit.indd 194 6/13/18 4:51:30 PM

 อิเล็กทรอนิกส์  บรรดาเช็ค  ตั๋วเงิน  หรือเงิน
ที่ ไ ด้ จ ากการประกอบธุ ร กรรมทางการเงิ น
//
รั ฐ โอเรกอนมี ค าสิ โ น  9  แห่ ง   และมี
รูปแบบอื่น   ผู้มีเจตนาส่งเสริมหรือได้รั บผล คาสิโนแบบชนเผ่าเพื่อให้บริการสำหรับ
ประโยชน์จากการพนันที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย คนในชนเผ่ า   แต่ ก ารเล่ น การพนั น
เจตนาวางเดิมพันกับเจ้ามือ  หรือมีส่วนร่วม ออนไลน์เป็นสิ่งผิดกฎหมายและถือเป็น
ในการเล่ น การพนั น ที่ ผิ ด กฎหมาย  รั ฐ จะ อาชญากรรมจากการได้ รั บ เงิ น โดยไม่
ดำเนินคดีทางอาญากับผู้กระทำความผิด  สุจริตของชาวเมืองโอเรกอนที่เสียพนัน
นอกจากนี้ ม ลรั ฐ โอเรกอน  ได้ มี ก ารแยก
ประเภทการคุ้มครองเด็กและเยาวชน  ได้แก่  //
รั ฐ จะไม่ ข ายลอตเตอรี่ ใ ห้ กั บ ผู้ เ ยาว์ ที่ มี อ ายุ
ต่ ำ ก ว่ า   1 8   ปี   ห รื อ ก า ร เ ดิ ม พั น แ บ บ  เข้าไปเกี่ยวข้อง  ส่วนการเล่นพนันออนไลน์
Parimutuel  กฎหมายห้ า มบุ ค คลที่ มี อ ายุ ยังไม่ได้รับอนุญาตให้เล่น
ต่ำกว่า  18  ปีเข้าสนามแข่งม้า  และกำหนด กลุ่มที่สาม  กลุ่มที่ไม่อนุญาตให้ประกอบ
ห้ามเด็กอายุต่ำกว่า  18  ปีเข้าคาสิโน  ธุรกิจพนัน  ได้แก่  มลรัฐยูทาห์
จุดเด่นของ  มลรัฐหลุยส์เซียนา  ประเทศ มลรัฐยูทาห์  ประเทศสหรัฐอเมริกา  เป็น
สหรั ฐ อเมริ ก า  แม้ จ ะมี ก ารอนุ ญ าตให้ เ ล่ น มลรัฐที่ไม่อนุญาตให้ประกอบธุรกิจการพนัน
การพนันลอตเตอรี่  การเล่นพนันแบบ  Pari- โดยเด็ ด ขาด  มี ก ารออกกฎหมายที่ ต่ อ ต้ า น
mutuel  การพนั น แข่ ง ม้ า และมี ก ารเกิ ด ขึ้ น การพนั น ทุ ก ประเภท  โดยกำหนดข้ อ ห้ า ม
ของคาสิ โ นบนเรื อ อย่ า งแพร่ ห ลาย  แต่ หรื อ เงื่ อ นไขที่ เ กี่ ย วกั บ การควบคุ ม การพนั น
การพนันเกี่ยวกับการเล่นกีฬาและการพนัน ออนไลน์ที่ไม่อนุญาตให้เล่นไว้ด้วย  กล่าวคือ 
ออนไลน์ ยั ง ไม่ อ นุ ญ าตให้ เ ล่ น   ผู้ ก ระทำ บุคคลจะมีความผิดหากเข้าไปเล่นพนันหรือ
ความผิ ด อาชญากรรมการพนั น ผ่ า นคอม- เข้ า ไปมี ส่ ว นร่ ว มกั บ การพนั น   รวมถึ ง การ
พิ ว เตอร์   และผู้ ที่ อ อกแบบพั ฒ นาบริ ก าร พนันทางอินเตอร์เน็ต  การเล่นพนันในคาสิโน
ระบบคอมพิ ว เตอร์ เ พื่ อ วั ต ถุ ป ระสงค์ จั ด ตั้ ง (ปั จ จุ บั น ยู ท าห์ ไ ม่ มี ค าสิ โ น)  การเล่ น พนั น
ธุ ร กิ จ เกี่ ย วกับเกมการแข่ งขั น   หวย  หากมี แข่งม้า  การเล่นไพ่  ไม่มีการขายลอตเตอรี่ 
การฝ่าฝืนจะมีการกำหนดโทษไว้อย่างชัดเจน หากบุคคลทำการฝ่าฝืนก็จะถูกดำเนินคดีตาม
ได้แก่  การริบทรัพย์  การจำหน่ายทรัพย์สิน  กฎหมาย 
และการกำหนดบทลงโทษทางอาญา อย่างไรก็ตาม  แม้จะมีการพยายามผลักดัน
ส่วนประเทศเวียดนาม  กำหนดให้มคี าสิโน ให้ มี ก ารเล่ น พนั น บางชนิ ด   แต่ ก็ ไ ม่ เ ป็ น ผล
ได้โดยจะเปิดให้บริการสำหรับชาวต่างชาติ สำเร็จ  ทำให้ประชาชนที่ประสงค์จะเล่นการ
เท่ า นั้ น   แต่ จ ะถู ก จำกั ด กั บ ชาวเวี ย ดนามที่ พนันต้องไปเล่นการพนันที่มลรัฐอื่น

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 195

SEC 5 edit.indd 195 6/13/18 4:51:30 PM

 กฎหมายการพนันออนไลน์ที่ไทยยังไม่มี

ประเทศไทยไม่อนุญาตให้เปิดคาสิโนเสรี  กรณี  คือ  การดำเนินการระงับการเผยแพร่

การพนั น ถื อ ว่ า เป็ น สิ่ ง ที่ ห้ า มเด็ ด ขาด  แต่
ไม่ มี ก ารบั ญ ญั ติ ก ฎหมายเกี่ ย วกั บ การพนั น
ออนไลน์ไว้โดยเฉพาะ  ไม่ได้บัญญัติขั้นตอน
หรื อ กลไกในการควบคุ ม การเล่ น พนั น ที่
ชัดเจนเหมือนต่างประเทศ  การเล่นการพนัน
ที่ ก ฎหมายอนุ ญ าตให้ เ ล่ น ได้ มี บั ญ ญั ติ ไ ว้ ใ น
พระราชบัญญัติการพนัน  พ.ศ. 2478  ได้แก่  อย่ า งไรก็ ต าม  การดำเนิ น การระงั บ
การเล่นอันระบุไว้ในบัญชี  ข.  หรือการเล่นที่มี
ลั ก ษณะคล้ า ยบั ญ ชี   ข.  ต้ อ งได้ รั บ อนุ ญ าต
จากรั ฐ มนตรี   เจ้าหน้าที่   หรือเจ้าพนัก งาน
ผู้ออกใบอนุญาต  เมื่อผู้ขอได้รับอนุญาตจะ
ต้ อ งปฏิ บั ติ ต ามข้ อ ห้ า มหรื อ เงื่ อ นไข  หาก
กรณีที่ผู้ได้รับอนุญาตกระทำการผิดกฎหมาย
กฎกระทรวง  หรือผิดเงื่อนไขตามใบอนุญาต
เจ้าพนักงานผู้ออกใบอนุญาตมีสิทธิเรียกคืน
ใบอนุญาตได้
การลงโทษผู้ ที่ จั ด ให้ มี ก ารเล่ น   หรื อ ทำ
อุบายล่อ  ช่วยประกาศโฆษณา  หรือชักชวน
โดยทางตรงหรือทางอ้อมให้ผู้อื่นเข้าเล่น  หรือ
ข้ อ มู ล คอมพิ ว เตอร์   และกรณี ที่ มี ก ารทำให้
แพร่หลายซึ่งข้อมูลคอมพิวเตอร์ที่มีลักษณะ
ขัดต่อความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดี
ของประชาชน  เนื่ อ งจากมี เ นื้ อ หาที่ ขั ด ต่ อ
ความสงบเรี ย บร้ อ ยและกระทบต่ อ สั ง คมใน
วงกว้าง
การเผยแพร่ ข้ อ มู ล คอมพิ ว เตอร์   พนั ก งาน
เจ้ า หน้ า ที่ จ ะต้ อ งได้ รั บ ความเห็ น ชอบจาก
รั ฐ มนตรี ก ระทรวงดิ จิ ทั ล เพื่ อ เศรษฐกิ จ และ
สังคมก่อน  จากนั้นจึงทำคำร้องพร้อมแสดง
หลั ก ฐานต่ อ ศาลที่ มี เ ขตอำนาจเพื่ อ ให้ ศ าล
มี ค ำสั่ ง ระงั บ การทำให้ แ พร่ ห ลายซึ่ ง ข้ อ มู ล
คอมพิ ว เตอร์   เมื่ อ ศาลได้ มี ค ำสั่ ง ให้ ร ะงั บ
การทำให้แพร่หลายซึ่งข้อมูลคอมพิวเตอร์ให้
//
การเล่ น พนั น ที่ ก ฎหมายไทยอนุ ญ าต

เข้าพนันในการเล่นที่ไม่ได้รับอนุญาต  จะมี ให้เล่นได้มีบัญญัติไว้ในพระราชบัญญัติ

ความผิดตามพระราชบัญญัติการพนัน  พ.ศ.  การพนัน พ.ศ. 2478 ได้แก่ การเล่น

2478  โดยการลงโทษทางอาญาอยู่  3  ระดับ  อันระบุไว้ในบัญชี ข. หรือการเล่นที่มี

คือ  จำคุก  ปรับ  และริบทรัพย์สิน  ลักษณะคล้ายบัญชี ข. ต้องได้รับ

นอกจากนั้น  รัฐมีมาตรการในการระงับ อนุญาตจากรัฐมนตรี เจ้าหน้าที่ หรือ

การทำให้ แ พร่ ห ลายซึ่ ง ข้ อ มู ล คอมพิ ว เตอร์ เจ้าพนักงานผู้ออกใบอนุญาต

ที่ ผิ ด กฎหมายเหมื อ นประเทศสิ ง คโปร์ ใ น  2  //
196 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 5 edit.indd 196 6/13/18 4:51:30 PM

 พนักงานเจ้าหน้าที่จึงจะทำการระงับการทำให้ บัญญัติว่า  “...ข้อมูลคอมพิวเตอร์น้นั มีลักษณะ
แพร่หลายซึ่งข้อมูลนั้นได้  ทั้งนี้ให้นำประมวล ขั ด ต่ อ ความสงบเรี ย บร้ อ ยหรื อ ศี ล ธรรมอั น ดี
กฎหมายวิธีพิจารณาความอาญามาใช้บังคับ ของประชาชน...”  เป็นคำที่มีความหมายกว้าง
โดยอนุโลม  เพื่อเปิดช่องให้ศาลใช้ดุลยพินิจหรือให้อำนาจ
หมายความว่า  ไม่มีบทบัญญัติที่ให้อำนาจ คณะกรรมการกลั่นกรองข้อมูลคอมพิวเตอร์
แก่พนักงานเจ้าหน้าที่ในการระงับการเผยแพร่ เป็ น ผู้ พิ จ ารณา  แต่ พ ระราชบั ญ ญั ติ ที่ มี
ข้อมูลหรือการบล็อกเว็บไซต์เกี่ยวกับการพนัน โทษทางอาญาและต้องตีความอย่างเคร่งครัด 
โดยตรง  การตี ค วามขยายออกไปจะเป็ น การกระทบ
ส่ ว น  มาตรา  20  แก้ ไ ขเพิ่ ม เติ ม โดย ต่ อ สิ ท ธิ แ ละเสรี ภ าพของประชาชน  ดั ง นั้ น 
พระราชบั ญ ญั ติ ว่ า ด้ ว ยการกระทำความผิ ด การจะจำกัดสิทธิและเสรีภาพของประชาชน
เกี่ยวกับคอมพิวเตอร์  (ฉบับที่  2)  พ.ศ. 2560  ได้จะต้องมีกฎหมายที่ให้อำนาจอย่างชัดเจน

ข้อเสนอแนะ

จากที่ ผู้ วิ จั ย ได้ ศึ ก ษาถึ ง ปั ญ หาของระบบ ส่วนของผูเ้ ล่นและผูป้ ระกอบธุรกิจพนัน  ผูว้ จิ ยั

กฎหมายไทยที่เกี่ยวข้องกับการพนันออนไลน์
และศึ ก ษาเปรี ย บเที ย บกฎหมายการพนั น
ออนไลน์ของต่างประเทศ  พบข้อดีและข้อเสีย
รวมถึ ง ความเหมื อ นและความแตกต่ า งของ
แต่ ล ะประเทศ  โดยคำนึ ง ถึ ง ประวั ติ ค วาม
เป็นมาและบริบทของสังคมของประเทศนั้นๆ  ตามมาตรา  20  (3)  แก้ ไ ขเพิ่ ม เติ ม   ตาม
มี ข้ อ เสนอแนะเป็ น มาตรการระยะสั้ น และ
มาตรการระยะยาว  ดังนี้
มาตรการระยะสั้ น  เพื่ อ เป็ น การควบคุ ม
การเล่ น พนั น ออนไลน์ ที่ ผิ ด กฎหมาย  ทั้ ง ใน
เห็ น ว่ า ควรมี ก ฎหมายให้ อ ำนาจเจ้ า หน้ า ที่
ระงั บ การเผยแพร่ ข้ อ มู ล หรื อ บล็ อ กเว็ บ ไซต์
เกี่ ย วกั บ การพนั น ออนไลน์ โ ดยไม่ ต้ อ งผ่ า น
ความเห็นชอบจากคณะกรรมการกลั่นกรอง
ข้อมูลคอมพิวเตอร์ก่อน  โดยแก้ไขกฎหมาย
พระราชบั ญ ญั ติ ว่ า ด้ ว ยการกระทำความผิ ด
เกี่ยวกับคอมพิวเตอร์  (ฉบับที่  2)  พ.ศ. 2560 
ให้ ห มายความรวมถึ ง การพนั น ออนไลน์
ให้ ชั ด เจน  เพื่ อ เป็ น การเปิ ด ช่ อ งให้ ศ าลใช้

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561 197

SEC 5 edit.indd 197 6/13/18 4:51:30 PM

 198 Center  for  Gambling  Studies  Report  2018

SEC 5 edit.indd 198 6/13/18 4:51:31 PM

 ดุ ล ยพิ นิ จ เป็ น ผู้ พิ จ ารณาและมี อ ำนาจระงั บ
การเผยแพร่ ข้ อ มู ล หรื อ บล็ อ กเว็ บ ไซต์ เ ป็ น
การด่ ว นโดยไม่ ต้ อ งผ่ า นความเห็ น ชอบจาก
คณะกรรมการกลั่นกรองข้อมูลคอมพิวเตอร์  ออนไลน์   กำหนดเงื่ อ นไขหรื อ คุ ณ สมบั ติ
ส่ ว นมาตรการระยะยาว  ผู้ วิ จั ย เสนอว่ า
ประเทศไทยควรอนุ ญ าตให้ ก ารประกอบ
ธุรกิจการพนันออนไลน์เป็นสิ่งที่ถูกต้องตาม
กฎหมาย  เพื่อให้พนันออนไลน์ที่ผิดกฎหมาย
มาอยู่ ใ นสภาพที่ ถู ก ควบคุ ม ตรวจสอบอย่ า ง
มี ร ะบบภายใต้ ก ฎหมาย  สามารถคุ้ ม ครอง
ผู้ บ ริ โ ภคและผู้ ที่ มี ส่ ว นร่ ว มกั บ การพนั น
โดยเฉพาะเด็ ก และเยาวชน  และที่ ส ำคั ญ
เพื่ อ เป็ น การกระตุ้ น พั ฒ นาการเศรษฐกิ จ
ของประเทศโดยใช้การพนันเป็นตัวเร่งดึงดูด
การลงทุ น ไปยั ง ภู มิ ภ าคหรื อ เมื อ งที่ ต้ อ งการ
จากต่างประเทศ 
รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน  ปี  2561
SEC 5 edit.indd 199
ทั้ ง นี้   โดยการกำหนดประเภทของการ
พนั น ออนไลน์ ที่ รั ฐ ควรอนุ ญ าต  มี ก ารตั้ ง
หน่ ว ยงานที่ มี ห น้ า ที่ ใ นการควบคุ ม พนั น
ของผู้ขออนุญาตประกอบธุรกิจพนันออนไลน์
และผู้เล่นพนันออนไลน์  ผู้ขออนุญาตจะต้อง
รายงานผลการดำเนินการแก่คณะกรรมการ
ควบคุมการพนันออนไลน์  รัฐควรมีเจ้าหน้าที่
ผู้ มี ค วามรู้ ค วามเชี่ ย วชาญทางเทคโนโลยี
โดยเฉพาะ  มาตรการในการคุ้ ม ครองเด็ ก
และเยาวชน  มาตรการทางปกครอง  และ
มาตรการลงโทษทางอาญาเกี่ยวกับการพนัน
ออนไลน์
199
6/13/18 4:51:31 PM
SEC 5 edit.indd 200 6/13/18 4:51:31 PM
 CENTER

รายงานศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน ปี 2561 CENTER FOR GAMBLING STUDIES REPORT 2018

FOR
รายงานศูนยศึกษา
ป˜ญหาการพนัน ป‚ 2561

รายงานศูนย์ศึกษา
ปัญหาการพนัน ปี 2561 GAMBLING
STUDIES
CENTER FOR GAMBLING
STUDIES REPORT 2018

REPORT
2561
2018