Iba’t ibang

sistemang
PANG-Ekonomiks
MODYUL 2-3
Layunin:

1. Nasusuri ang iba’t-

ibang sistemang pang-ekonomiya
 Ito ay tumutukoy sa isang sistemang
Ano ang sistemang institusyunal na kaayusan at paraan.
pang-ekonomiya? - mula sa produksyon, pagmamay-ari,
at paglinang ng pinagkukunang-yaman.
- pamamahala ng gawaing pang-
ekonomiya ng isang lipunan.
Ang sistemang pang-ekonomiya ang
sumasagot sa mga pangunahing
katanungan ng ekonomiks:
 Ano-ano ang mga produkto at
serbisyong ipo-prodyus?

Sistemang Pang-ekonomiya

Para kanino ang mga produkto at Paano ipo-prodyus ang mga produkto
serbisyong ipo-prodyus? at serbisyo?
TRADISYONAL MIXED

Iba’t ibang
sistemang PANG-
COMMAND MARKET Ekonomiks
 TRADISYONAL
MIXED

Iba’t ibang
sistemang PANG-
COMMAND MARKET Ekonomiks
 Traditional economy
- ito ay ibinabatay sa tradisyon, kultura, at paniniwala.
- ito ay gumagabay sa mga desisyon sa ekonomiya
tulad ng paggawa at pamamahagi ng mga likas na
yaman.
 Traditional economy

- ito ay nakasalalay sa agrikultura,

pangingisda, pangangaso,
pagtitipon, o ilang kombinasyon ng
mga ito.
 Traditional
economy

- ito gumagamit ng
barter sa halip na
pera.
 5 katangian ng tradisyonal na ekonomiya
1. Nakasentro sa Pamilya o Tribo
2. Umiiral sa isang Nomadikong Lipunan
3. Nakatuon sa Kalakalan o Barter
4. Bumubuo ng mga Produktong Kailangan Nila
5. Agrikultura ang Kinabubuhay
 5 katangian ng tradisyonal na ekonomiya
1. Nakasentro sa Pamilya o Tribo
2. Umiiral sa isang Nomadikong Lipunan
3. Nakatuon sa Kalakalan o Barter
4. Bumubuo ng mga Produktong Kailangan Nila
5. Agrikultura ang Kinabubuhay
 Mga bentahe at disadbentahe
BENTAHE DISADBENTAHE
1. Nakalantad sa mga pagbabago sa
1. Walang kompetisyong nagaganap. kalikasan.
2. Walang gulo o away 2. Limitado ang populasyon
3. Hindi nakasisira sa kapaligiran 3. Apektado ng market/command
economy
May mga katanungan?
 MARKET
TRADISYONAL MIXED

Iba’t ibang
sistemang PANG-
COMMAND
Ekonomiks
 Market economy
- ang kasagutan sa pangunahing katanungan pang-ekonomiko ay ginagabayan ng mekanismo
malayang pamilihan.

- ang pangunahing katanungan pang-ekonomiya ay sinasagot ng puwersa ng pamilihan.

- ay nagpapahintulot sa pribadong pagmamay-ari ng kapital, pakikipag-ugnayan sa pamamagitan

ng presyo pangangasiwa ng mga gawain.
 Market economy
- ang pangunahing nagtatakda kung gaano karami ang bibilhin ng mga mamimili at kung gaano rin
karami ang malilikhang produkto at serbisyo ng mga prodyuser.

- ang tungkulin ng pamahalaan ay ang pagbibigay ng proteksyon sa kapakanan ng mga pag-aaring

pampribado, kabilang ang mga batas na mangangalaga sa karapatan, ari-ariaan, at kontrata ng mga
pribadong indibiwal.
 Mga katangian ng market economy
1. Pribadong pagmamay-ari
2. Kalayaan sa pagpili
3. Motibo ng pansariling interes
4. Kumpetisyon
5. Sistema ng mga mercado at presyo
6. Limitadong gobyerno
 Mga katangian ng market economy
1. Pribadong pagmamay-ari (Private Owernership)

- Karamihan sa mga kalakal at serbisyo ay pribadong pag-mamay-ari.

- ang mga may-ari ay maaring kumita mula sa kanilang pagmamay-ari sa

pamamagitan ng pag bebenta o pag-arkila ng pag-aari, mga produkto, o serbisyo.
1. Pribadong pagmamay-ari
(Private Owernership)
 Mga katangian ng market economy
2. Kalayaan sa pagpili (Freedom of Choice)

- Ang mga nagmamay-ari ay malayang makagawa, magbenta at bumili ng

mga kalakal at serbisyo sa isang mapagkumpitesyong merkado

- Mayroon lamang silang dalawang mga kadahilan na medyo labas ng

kanilang control.
 Mga katangian ng market economy
2. Kalayaan sa pagpili (Freedom of Choice)

- Una, ang isang mamimili ay dapat na handa na bayaran ang presyo na

itinakda nila para sa kanilang mga kalakal o serbisyo.
- Pangalawa, ang halaga ng kapital na mayroon sila ay tinutukoy ng mga
gastos upang magawa at ibenta ang kanilang mga kalakal at ang presyong
maari nilang ibenta ang mga ito.
 2. Kalayaan sa
pagpili (Freedom of
Choice)
 Mga katangian ng market economy
3. Motibo ng pansariling interes (Motive of Self-Interest)

- nagbibigay opotunidad sa mga tao na magtrabaho para sa kanilang sarili, at

hinahayaan silang magbigay para sa kanilang sarili.

- hinahayaan silang magbigay para sa kanilang pamilya sa paraang

pinakamahusay para sa kanila.
3. Motibo ng pansariling interes (Motive of Self-Interest)
 Mga katangian ng market economy
4. Kumpetisyon (Competition)

- Ang puwersa ng mapagkumpitensyang presyo ay nagpapanatili ng mababang presyo.

- tinitiyak din nito na ang lipunan ay nagbibigay ng mga kalakal at serbisyo nang mas
mahusay.
- mabilisang pagtaas ng demand para sa isang particular na item, tumataas din ang mga
presyo.
4. Kumpetisyon
(Competition)
 Mga katangian ng market economy
5. Sistema ng mga Merkado at Presyo
- mabisa ang isang mercado kapag ang lahat ng mga mamimili at nagbebenta ay
may pantay na pag-access sa parehong impormasyon tungkol sa mga presyo,
supply, at demand.
- ang mga pagbabago sa presyo ay dahil sa mga batas ng supply at
demand.
5. Sistema ng mga Merkado at Presyo
 Mga katangian ng market economy
6. Limitadong Gobyerno (Limited Government)
- isa sa mga tungkulin ng gobyerno ay tiyakin na ang mga mercado ay
bukas, nagtatrabaho, matatag, patas, at ligtas.

- parusahan ng gobyerno ang mga kumpanya na kumoknontral

ng labis sa mercado, na kilala bilang manopolyo.
6. Limitadong
Gobyerno
(Limited
Government)
 Mga bentahe at disadbentahe
BENTAHE
1. Hinihimok ng mga konsyumer at mga negosyo
and supply at demand.
2. Hinihikayat ng kumpetisyon ang kahusayan.
3. Ang inobasyon ay may katumbas na kita.
4. Ang matagumpay na mga negosyo ay
namumuhunan sa bawat isa.
DISADBENTAHE
1. Hindi isinasali ang mga mahihirap.
2. Ang mga tagaoag-alaga ng mga mahihirap ay
may posibilidad na maiwan.
3. Hindi lahat ay may kakayanang mapagtato ang
kanilang buong potensyal.
4. Ang pansariling interes ay maaring mamuno higit
pa sa kaysa kabuuan.
 Kung ikaw ang papipiliin anong Ang
sistemang pang-ekonomiya ang iyong
papipiliin, tradisyonal economy or
market economy?