1. Anong mga isyu ang nabanggit sa balita?

Pag-angat ng Bilang ng Dengue: Isa sa mga pangunahing isyu na binanggit sa balita

ay ang patuloy na pag-usbong ng mga kaso ng dengue sa ating bansa. Nakasaad na umabot
na sa 167,606 kaso ng dengue mula Enero hanggang Hulyo 27, 2019, na itinuturing na
pinakamataas sa nakalipas na 5 taon. Ito ay isang nakababahalang kalagayan na nagdudulot
ng pag-aalala ukol sa kalusugan ng ating mga kababayan.
Epekto ng Klima sa Dengue: Ayon sa pahayag ni Dr. Rontgene Solante, isang
eksperto sa mga nakakahawang sakit, naniniwala siya na ang pagbabago ng klima ay
nagdudulot ng pag-usbong ng mga kaso ng dengue sa ating bansa. Ipinapaliwanag niya na ang
pag-akyat ng kaso ng dengue ay hindi na nauugma sa mga panahon tulad ng dati dahil sa
climate change. Dagdag pa niya na ang climate change ay nagpapalala ng pag-atake ng mga
lamok, na naghahanap ng mga tamang pook para sa kanilang pamumuhay.
Populasyon ng lugar: Isa pang isyu na nabanggit ay ang malaking populasyon ng ilang
lugar, tulad ng Barangay Payatas, na nagdudulot ng mas mataas na kaso ng dengue. Binanggit
ni Florante Clarita, barangay administrator ng Payatas, na ang malaking populasyon ay isa sa
mga dahilan kung bakit maraming kaso ng dengue sa kanilang lugar.
Paggamit ng mga containers na may tubig: Binanggit na hindi lang sa mga estero at
kanal nangingitlog ang lamok, kundi pati na rin sa maliliit na bottle caps kung saan puwedeng
maipon ang tubig at maging pamugaran ng lamok.

2. Maituturing ba natin itong mga kontemporaryong isyu? Bakit?

Oo, maituturing natin ang mga nabanggit na isyu bilang mga kontemporaryong isyu. Narito ang
mga dahilan kung bakit:

Pagtaas ng kaso ng dengue: Ang patuloy na pagtaas ng mga kaso ng dengue ay

isang kontemporaryong isyu dahil ito ay nagpapakita ng kasalukuyang problema sa kalusugan
na kailangan harapin ng bansa. Ito ay nagdudulot ng pang-araw-araw na epekto sa kalusugan
ng mga mamamayan at sa healthcare system ng bansa.
Epekto ng klima sa dengue: Ang epekto ng climate change sa pag-usbong ng dengue
ay isang kontemporaryong isyu dahil ito ay nagpapakita ng kaugnayan ng environmental
changes sa kalusugan ng tao. Ito ay nagbibigay diin sa pangangailangan na masusing
pag-aralan ang mga epekto ng climate change sa kalusugan at ang mga hakbang na
kinakailangang gawin upang mapabawasan ang mga ito.
Populasyon ng lugar: Ang epekto ng malalaking populasyon sa pagtaas ng mga kaso
ng dengue ay isang kontemporaryong isyu dahil ito ay nagpapakita ng pangangailangan para
sa masusing urban planning at public health interventions sa mga lugar na may mataas na
populasyon. Ang pag-unlad ng mga komunidad ay dapat na sumabay sa pag-usbong ng
populasyon upang mapanatili ang kalusugan ng mga mamamayan.
Paggamit ng mga containers na may tubig: Ang paggamit ng mga containers na may
tubig bilang breeding grounds ng lamok ay isang kontemporaryong isyu dahil ito ay nagpapakita
ng pangangailangan para sa kampanya ukol sa kahalagahan ng environmental responsibility at
ang papel ng bawat isa sa pagkontrol ng vector-borne diseases tulad ng dengue.
3. Paano maiuugnay ang isyung ito sa iba pang isyung panlipunan, pangkapaligiran, at
pang -ekonomiya?

Ang mga isyung ito ay may malalim na ugnayan sa iba't-ibang aspeto ng lipunan, kalikasan, at
ekonomiya:
​ Pangkapaligiran:
● Ang epekto ng climate change sa pag-akyat ng mga kaso ng dengue ay
nagpapakita ng ugnayan ng kalikasan at kalusugan. Ito ay nagpapakita kung
paano nakakaimpluwensya ang pagbabago ng klima sa pag-usbong ng mga
sakit na hatid ng mga vector, tulad ng mga lamok.
● Ang paggamit ng containers na may tubig bilang breeding grounds ng lamok ay
nagpapakita ng pangangailangan para sa environmental awareness at
kampanya ukol sa pag-recycle at wastong pagtatapon ng mga basura upang
maiwasan ang pagkakaroon ng stagnant water na maaring pamugaran ng mga
lamok.
​ Pang-ekonomiya:
● Ang pagtaas ng mga kaso ng dengue ay maaring magdulot ng dagdag na
gastusin sa healthcare system ng bansa, na maaring maka-apekto sa
pambansang ekonomiya.
● Ang pagdami ng kaso ng dengue ay maaring magdulot ng pagkawala ng mga
araw ng trabaho para sa mga manggagawa na apektado ng sakit, na may
negatibong impluwensya sa ekonomiya.
​ Pangkapaligiran at Ekonomiya:
● Ang pagsasagawa ng mga hakbang upang labanan ang dengue, tulad ng
paglilinis ng mga breeding sites at pagsasagawa ng information campaigns, ay
maaring magdulot ng trabaho at oportunidad para sa mga lokal na komunidad,
na maaaring magkaruon ng positibong epekto sa ekonomiya ng lugar.
● Ang mga proyektong pangkapaligiran, tulad ng pag-improve ng waste
management system para maiwasan ang pagkakalat ng basura na maaring
maging breeding grounds ng lamok, ay maaring magkaruon ng pangmatagalang
positibong epekto sa kalusugan at ekonomiya.
​ Pangkapaligiran at Pang-ekonomiya:
● Ang epekto ng malalaking populasyon sa pagtaas ng kaso ng dengue ay
nagpapakita ng pangangailangan para sa mahusay na urban planning at
infrastructure development upang mapanatili ang kalusugan at kaligtasan ng mga
mamamayan, habang nagbibigay ng oportunidad sa ekonomiya na nagbibigay
serbisyo sa mga ito.
4. Bakit mahalagang malaman mo ang mga ito?

Mahalagang malaman ang mga ito dahil ang mga isyung ito ay mahalaga upang
mapanatili ang kalusugan at kaligtasan ng mga mamamayan, protektahan ang kalikasan, at
mapanatili ang ekonomikong kaunlaran ng bansa. Ang kaalaman ukol sa mga isyung ito ay
nagbibigay daan sa mas epektibong pagtugon at pagpaplano para sa kinabukasan ng bansa.

5. May bahagi ka bang dapat gampanan sa mga nabanggit?​

Maari akong magbigay ng karagdagang impormasyon ukol sa mga isyu, gaya ng mga
paraan ng pag-iwas sa dengue, mga epekto ng climate change, o mga strategies para sa urban
planning at environmental responsibility.
Maari akong maglaan ng mga analysis at pagsusuri tungkol sa mga isyung ito, gaya ng
pag-aaral ng mga datos tungkol sa pagtaas ng kaso ng dengue o ang kaugnayan ng climate
change sa mga sakit na vector-borne.
Maari akong magbigay ng mga ideya o posibleng solusyon sa mga isyu, gaya ng mga
hakbang para sa pagsugpo sa dengue o mga paraan para mapanatili ang malinis na kalikasan.
Maari akong magbigay ng mga impormasyon na maaring makatulong sa
pagpapalaganap ng kamalayan ukol sa mga isyu, kung paano sila nakakaapekto sa lipunan,
kalikasan, at ekonomiya, at kung paano tayo maaring magtulungan para sa mga solusyon.