Professional Documents
Culture Documents
YUNIT 5 and 6
YUNIT 5 and 6
YUNIT-5
1. Objective factors
BATAYANG KAALAMAN SA MGA TEORYA SA - mga kahulugang nakatuon sa wika,
PANANALIKSIK relihiyon, asal, teritoryo at institusyon
(nakabatay sa geographical notion o
NASYONALISMO pagsasama-sama ng mga tao sa iisang
- sistema ng paniniwala o ideyolohiyang teritoryo)
politikal ng pagiging makabansa, ng - ang mga naninirahan sa iisang teritoryo
katapatan sa interes ng bansa, ng ang bumubuo ng nasyon at ang pananatili
identipikasyon nang may pagmamalaki sa nila sa bansa ang nagiging sukatan ng
kultura at tradisyon ng bansa at ng nasyonalismo (Lopez, propesor ng
paglulunggating matamo ang pambansang Literature sa Faculty Arts and Letters ng
pagsulong (Philippine Cultural Education) UST
- makabayang pilosopiya na tumutugon 2. Subjective factors
hindi lamang sa pagiging makabayan kundi - tumutukoy sa mga kahulugang nakasentro
sa pagkakaroon ng paninindigan, sa mga saloobin, pang-unawa at
karapatan, diwa at pakikisangkot para sa sentimyento ng mga mamamayan.
lipunan(Philippine EJournals) Sa perspektiba ng politika at sosyolohiya,
- pag-ibig sa bayan at bahagi nito ang mayroong 3 paradigma upang maunawaan ang
paggigiit sa soberanya ng bansa, kalayan pinagmulan at batayan ng nasyonalismo: (Smith,
at pag-asa sa sariling kakayahan (Lichauco, 2012)
1968)
- malinaw na konsepto ng mga elementong 1. primordialism (perrenialism)
bumubuo sa pagiging nasyon ng isang
- ang nasyonalismo ay isang likas na phenomena
bansa at bagay na nagtatangi at
na kinakaharap ng bawat nasyon
nagpapakita ng kaibahan nito sa iba pang
nasyon(Alfonso, 1967 et. al) 2. ethnosymbolism
- pagsasakripisyo para sa
- isang paradigmang komplikado, nakabatay sa
bayan(Rizal)Handang kalimutan ng isang
perspektibo at ipinaliliwanag na ang isang
taong Makabayan ang kanyang sarili para
nasyonalismo ay isang dinamiko,
maisulong ang kabutihan ng kanyang mga
ebolusyonaryong phenomena na
kababayan.
kinasasangkutan ng historikal na kahulugan, sa
- katapatan sa mga institusyon, tradisyon at
pamamagitan ng subhektibong ugnayan ng
pagpapahalaga sa kasaysayan (Abueva,
nasyon sa kanyang pambansang simbolo.
1999)
3. modernism
Ayon sa akdang “Nationalism”(2009) ni Antony
Smith, propesor sa London School of Economics – nagmumunkahi na ang nasyonalismo ay dapat
ang nasyonalismo ay maaaring nagmula sa tingnan bilang pinakabagong penomenang
pagkakaroon ng nasyon panlipunan na nangangailangan ng istrukturang
sosyo-ekonomiko ng makabagong lipunan.
San Juan et al, (2019) - paniniwala na ang pinagkukunang-yaman
ay dumadaloy mula sa “silid”ng nasa
Sa aklat nabanggit na sa isang bansang dating
mahihirap na kalagayan tungo sa “sentro”
kolonya gaya ng Pilipinas, isa sa mga
ng mayayamang estado, kung saan ang
karaniwang lente ng pagsipat sa mga
kapalit ng pag-unlad ay ang paghihirap ng
pananaliksik ang mga diskurso sa nasyonalismo.
isa. Ito ang sentral na argumento ng
Miseducation of the Filipino teoryang dependensya na ang mahihirap
na estado ay pinagkaitan at ang
- Isang magandang halimbawa ng mayayaman ay pinagkalooban sa paraan
pagdidiskurso sa nasyonalismo ni Renato kung paano isinama ang mahihirap sa
Constantino, na malayang isinalin ni “pamamalakad ng mundo”
Martinez sa Filipino bilang “Lisyang - Ang teoryang dependensya ay wala na
Edukasyon ng mga Pilipino.” masyadong tagapagtaguyod bilang isang
“Sa nasabing artikulo, sinuri ni Constantino ang pangkalahatang teorya, ngunit ang ilang
kasaysayan ng edukasyon sa bansa, partikular manunulat ay nakipagdebate sa patuloy
ang sitwasyon nito sa panahong direktang nitong kaugnayan bilang isang
kolonya pa ang Pilipinas. Nilinaw niya ang pangkonseptong oriyentasyon sa
nasyonalismo ay hindi lamang isyung kultural, paghahati-hati ng yaman ng mundo.
kundi politikal at ekonomiko rin.” Raúl Prebisch at Theotônio dos Santos
- kilalang teorista
Mga halimbawa ng mga akdang nasulat ng - Ayon sa kanila, ang pagsasamantala ng
ating mga bayani na tumatalakay sa mga bansang industriyalisado sa mga
nasyonalismo bansang mahihirap ay sa pamamagitan ng
neokolonyalismo sa ekonomiya na
1. “Pag-ibig sa Tinubuang Lupa” at sanaysay na nakaapekto rin nang malaki sa sistemang
“Ang Dapat Mabatid ng mga Tagalog” ni politikal at kultural ng bansa.
Andres Bonifacio
2. “Kartilya ng Katipunan” at ng sanaysay na Halimbawa: ang pagpasok ng dayuhang
“Ningnging at Liwanag” ni Emilio Jacinto. puhunan o foreign investment na nagtutulak sa
maraming mamamayang magtrabaho sa ibang
Ang mga pagsusuri sa mga akda ng mga bansa at ang higit na pagtutuon ng pansin ng
bayaning Pilipino ay mainam ding sanggunian bansang gaya ng Pilipinas ang paggamit ng
para sa mga diskurso hinggil sa nasyonalismo Ingles sa mataas na antas ng edukasyon.
1. gaya ng sanaysay na “Ang Apat na Sa isa pang artikulo ni San Juan (“Pambansang
Himagsikan ni Francisco Balagtas” ni Lope K. Salbabida at Kadena ng Dependensiya: Isang
Santos at Kritikal na Pagsusuri sa Labor Export Policy
2. ang artikulong “Perspetibo, Realismo, at (LEP) ng Pilipinas”)
Nasyonalismo” ni Rolando Tolentino.
- ay ipinaliwanag nito ang kritisismo ng mga
Teoryang Dependensya tagapagtaguyod ng Teoryang
- kilala sa tawag na Teoria de la Dependensiya sa neokolonyal na
Independencia o Teorya ng Dependensiya sistemang nangingibabaw sa mga bansang
at nakaugat sa Amerika Latina gaya ng Pilipinas. Aniya, “Mas
nakikinabang ang mga bansang mauunlad
at/o mayaman sa kapital sa ganitong Sa paniniwala ni Karl Marx, habang patuloy na
sistema. sumusulong ang puwersang produktibo at
teknolohiya, magbibigay-daan ang sosyalismo
sa isang yugto ng komunismong pagbabago ng
lipunan.
Komunismo
Ang pantayong pananaw (San Juan, et al.,2019) May limang elemento ang pantawang
pananaw:
- ay isang konsepto at hinuha ng
multilinggwal na historyador na si Dr. Zeus 1. midyum
A. Salazar mula sa Unibersidad ng Pilipinas 2. konteksto
na nag-aadhika ng isang nagsasariling 3. content o anyo
diskurso ng mga Pilipino sa wikang 4. actor
5. manonood - isang halimbawa ang pagsipat sa “labas”
ng pagkataong Pilipino ang paliwanag
Isang diwa ng karanasang Pilipino ang
hinggil sa mukha: “Sa madaling sabi, sa
pantawang pananaw. Nakapaloob ito sa
mukha nasasalamin ang samu’t saring
karanasan ng tawa bilang kritika, bilang
karanasan. Salamin ang mukha ng
pagtuligsa sa kapangyarihan at kaayusan sa
damdami’t kalooban ng pagkataong nililok
lipunan na mababakas mula pa sa oral na
ng kulturang karanasan.” Ang loob naman
tradisyon, bago pa dumating ang mga Kastila,
ay “(m)alalim at malawak ang pinag-
hanggang sa paglaganap ng mass media ngayon.
uugatan
Ang bahaging ito ay tumutukoy sa midyum ng
pantawang pananaw.
YUNIT 6
Ang midyum ay daluyan na kung saan nagiging
laganap o natatangi ang pantawang pananaw. BATAYANG KAALAMAN SA METODOLOHIYA SA
PANANALIKSIK PANLIPUNAN
Kasama rin sa elementong ito ang lunan o ang
daluyan, halimbawa, sa entablado, kalye, radyo Ayon kay Walliman (2011, sa San Juan et al.,
at telebisyon. Samantala, nakapaloob sa 2019),
daluyang ito ang iba’t ibang anyo na
kinabibilangan ng kwentong bayan, entremes, - isa sa pinakakilalang manunulat hinggil sa
sainete, drama, bodabil, dulang panradyo at praktika ng pananaliksik, ang mga metodo
impersonasyon bilang palabas sa telebisyon. sa pananaliksik ay tumutukoy sa mga tiyak
na teknik ng pagtitipon at pagsusuri ng
Ang mga nagsisiganap o mga aktor, karakter datos upang makabuo ng mga
ang tinaguriang mga pusong, aktor/komedyante konklusyong mapaninindigan (reliable).
at impersoneytor. Ang mga isyung panlipunan
na tumatahak sa sosyal at pulitikal na kalagayan Metodo
ng bansa ang bumubuo sa konteksto ng - ito ang pinakamahalagang bahagi ng
pantawang pananaw. pananaliksik na kailangang itakda sa
Teorya ng Banga pasimula pa lamang ng pag-iisip ng paksa.
Inilalarawan ng metodo ng pag-aaral ang
- mula sa ideya ni Prospero Covar(1993) akto ng mananaliksik sa pagsusuri ng mga
- “Kaalamang Bayang Dalumat ng suliranin ng pag-aaral at ang mga dahilan
Pagkataong Pilipino.” sa paggamit ng tiyak na pamamaraan
- “Tambalang lapit ang pamamaraan sa upang matukoy, piliin, iproseso, at
pagdalumat ng pagkataong Pilipino: kung analisahin ang impormasyon para sa pag-
may labas, may loob; kung may kaluluwa, unawa sa suliranin.
may budhi.
Dalawang pangunahing katanungan ng metodo
Ginamit na halimbawa ang katawan ng tao
bilang isang banga: may labas, loob, at lalim; at 1. paraan ng pagkolekta ng datos
pinagagalaw ng tambalan ng budhi at 2. paraan ng pag-analisa.
kaluluwa.” Kailangang lagging direkta, tiyak, at ginagamitan
Covar ng pandiwa na nasa pangnagdaang
kapanahunan ang pagsulat ng metodo.
Sa pilosopiya, ang metodo ang batayang Tumutukoy sa pag-iimbestiga para makita
simulain at tuntunin ng pagbubuo sa isang kung nakaiimpluwensya ba ang isang
sistemang pilosopiko o proseso ng pagsisiyasat ; penomenon sa isa pa, at kung
ang pag-aaral ng mga simulaing naging batayan nakaiimpluwensya nga ay sa anong paraan
sa pagkabuo ng iba’t ibang agham at paggamit o paano?
ng pagsisiyasat na siyentipiko. 7. Paglalahad/Pagbibigay ng Prediksyon.
Tumutukoy sa paglalarawan sa posibleng
mangyari sa isang bagay, penomenonn at
Samantala, idinagdag ni Walliman, (binanggit iba pa batay sa matibay na korelasyon ng
nina San Juan) na kaugnay ng metodolohiya, mga penomenong sinuri/pinaghambing.
may walong proseso na maaaring isagawa sa 8. Pagtatakda ng kontrol. Tumutukoy sa
pananaliksik (na maaaring pagsama-samahin sa paglalahad ng mga paraan upang ag isa o
alinmang pananaliksik batay sa higit pang bagay (gaya ng teknolohiya) ay
suliranin/tanong/layunin ng pananaliksik): maisailalim sa kontrol ng mga
tao/mananaliksik tungo sa mas epektibo
at/o mas ligtas na paggamit nito.
1. Pagkakategorya o Kategorisasyon. Bukod sa mga nasabing proseso, tinukoy rin ni
Tumutukoy ito sa pagbubuo ng tipolohiya o Walliman ang 10 disenyo ng pananaliksik gaya
set ng mga pangalan o pagpapangkat- ng historikal, deskriptibo, korelasyon,
pangkat ng mga bagay, pangyayari, komparatibo, komparatibo, eksperimental,
konsepto, at iba pa. Kapaki-pakinabang ito simulasyon, ebalwasyon, aksyon, etnolohikal, at
sa pagpapaliwanag kung ano-ano o sino- kultural.
sino ang magkakasama sa isang kategorya,
at bakit o paano sila naging magkakasama Sa aklat ni Maranan (2018)
sa isang kategoryang iyon
- binanggit ang dalawang pangkat ng
2. Paglalarawan o Deskripsyon. Tumutukoy
metodo ng pananaliksik. Ito’y
ito sa pagtitipon ng mga datos na nakabatay
kinabibilangang ng:
sa mga obserbasyon.
1) ang pangkat ng empirical-analytical na nag-
3. Pagpapaliwanag. Tumutukoy sa prosesong
aaral sa agham panlipunan na katulad ng
higit pa sa simpleng paglalahad lamang ng
pag-aaral sa mga agham na likas. Ang tipo
datos o impormasyon, upang bigyang-linaw
ng pananaliksik na ito ay nakatuon sa
ang kabuluhan ng nito sa konteksto ng iba’t
kaalaman sa layunin, mga katanungan ng
ibang aspektong kultural, politikal,
pananaliksik na maaring masagot ng oo o
ekonomiko, at iba pa.
hindi, at ang operasyonal na kahulugan ng
4. Pagtataya o Ebalwasyon. Tumutukoy sa
mga susukating baryabol.
pagsusuri sa kalidad ng mga bagay,
pangyayari, at iba pa Ang pangkat na ito ay gumagamit ng
5. Paghahambing o Pagkukumpara. deduktibong pangangatwiran na may
Tumutukoy ito sa pagsusuri ng mga pagsasaalang-alang sa umiiral na teorya bilang
pagkakatulad at pagkakaiba ng dalawa o pundasyon sa pagbuo ng hinuha o palagay na
higit pang bagay at iba pa, tungo sa mas kailangang suriin.
malinaw na pag-unawa sa isang penomenon.
2) ang interpretatibong pangkat ng metodo
6. Paglalahad/Pagpapakita ng
ay nakatuon sa pag-unawa sa phenomena
Ugnayan/Relasyon o Korelasyon.
gamit ang komprehensibo at holistikong
pamamaraan. Kasangkot sa pangkat na ito 9) magpaliwanag sa sanligan ng metodo na
ang pag-alam sa mga kasagutan sa tanong hindi maliwanag sa mga magbabasa;
na bakit, paano, at anong pamamaraan ang 10) isaalang-alang ang proseso sa pagpili ng
ginagamit ng tao sa kanilang ginagawa sampol;
upang matamo ang inaasahang kasagutan. 11) matapat na mailahad ang potensyal na
limitasyon ng pag-aaral na maaaring
Ang ilan pang karagdagang paliwanag tungkol
makaapekto sa mga datos na makakalap;
sa mga bahagi ng metodo ay ang mga
12) kailangang magsagawa ng serye ng rebisyon
sumusunod:
upang umangkop ang papel sa aktwal na
1) mga salik sa pagkuha ng mga datos na sinuri ginamit na metodo sa pag-aaral;
para sa kwantitatibo at mga paksa at 13) detalyadong mailahad ang deskripsyon ng
lokasyon ng paksa, kung kwalitatibo; metodo kung kwalitatibo ang pag-aaral
2) mga kagamitan at metodo na ginamit sa sapagkat ang mananaliksik ang pangunahing
pagtukoy at pangungulekta ng pinagkukunan ng datos.
impormasyon, at mga pamamaraan kung
Mga karaniwan at mas tiyak na pamamaraan o
paano tinukoy ang mahahalagang baryabol;
metodo ng pananaliksik sa Filipino sa iba’t ibang
3) mga pamamaraan kung paano ginamit ang
larangan:
datos at paano ito inanalisa; at
4) tiyak na kasangkapan o estratehiya ng Etnograpiya
pananaliksik na iyong ginamit sa pagsagot
- ay tinukoy bilang isang maliwanag na
sa mga hinuha o palagay at mga inilahad na
account ng buhay panlipunan at kultura sa
katanungan kaugnay ng mga suliranin ng
isang partikular na sistemang panlipunan
pag-aaral.
batay sa maraming detalyadong
Bilang karagdagan, ang epektibong obserbasyon ng kung ano ang tunay na
metodolohiya ay kailangang: ginagawa ng mga tao sa setting ng lipunan.
- ay maaaring inilarawan bilang pareho,
5) magpaliwanag sa pangkalahatang metodo
mga pamamaraan ng pananaliksik sa
sa pagsukat sa mga suliranin ng
husay at dami na ginagamit ng mga
pananaliksik.;
sosyolohista kapag nag-aaral ng mga tiyak
6) magpaliwanag kung paano ang dulog ay
na grupo, komunidad o institusyon na
umangkop sa pangkalahatang disenyo ng
natagpuan na isang bahagi ng isang mas
pag-aaral.;
malaking kumplikadong lipunan.
7) magpaliwanag sa tiyak na metodo sa
- ay nagmula sa salitang Griyegong ethnos
pangangalap ng datos. Mahalaga rin na
na nangangahulugang “mga tao” at
ipaliwanag kung ano ang kahalagahan ng
grapiya na nangangahulugang
datos upang bigyan ng solusyon ang
“pagsusulat.” Isa itong uri ng pananaliksik
kasalukuyang suliranin;
na kadalasang ginagamit sa larangan ng
8) magpaliwanag sa paraang nais gamitin
agham panlipunan, partikular sa
upang suriin ang kalalabasan ng pag-aaral.
antropolohiya at ilang sangay ng pag-aaral
Dapat isaalang-alang ang paggamit ng alinman sa sosyolohiya, at nakatuon sa isang
sa mga sumusunod: estadistikang malalimang pag-aaral sa isang kultura.
pagpapahalaga, teoretikal na perspektiba, at
iba pa;
Ang metodolohiyang ito ng pag-aaral ay 3. Hanapin ang ugnayan ng simbolo at
maaaring gumamit ng parehong kwantitatibo at kanilang kahulugan sa isinagawang
kwalitatibong pag-aaral. pakikisalamuha sa mga tao sa lipunan o
komunidad;
Ayon naman kay Genzuk (2003) (makikita sa
4. Magsagawa ng pagtatala sa lahat ng
aklat nina San Juan et al., 2019),
obserbasyon partikular sa pag-uugali ng
- nakasandig sa “malapitan, personal na mga tao;
karanasan, at posibleng partisipasyon, 5. Pagtuunan ng pansin ang prosesong ginamit
hinggil lamang sa obserbasyon ng sa pangangalap ng datos, mga kalakasan at
mananaliksik” na karaniwang kahinaan;
nagsasagawa ng pag-aaral sa mga pangkat 6. Ang bawat gawain ay nararapat na maging
na multidisiplinari. Karaniwang pokus ng uri ng simbolikong pakikisalamuha.
etnograpiya ang intensibo o marubdob na
pag-aaral sa wika at kultura, isang
larangan o domeyn, at pagsasama-sama
ng paraang historikal, obserbasyon,
interbyu at pagtitipon ng dokumento,
tungo sa pagkakaroon ng datos gaya ng
mga siniping pahayag (quotations),
paglalarawan o deskripsyon, at mga
siniping bahagi ng dokumento (excerpts)
na karaniwang ibinabahagi sa paraang
naratibo o pasalaysay.