დღეს ჩვენ ვისაუბრებთ მეცნიერზე, მაქს პლანკი.

ამ მეცნიერს მიენიჭა ნობელის პრემია და ითვლება თეორიის დიდ

შემქმნელად, რომელიც გამოიწვევს მეცნიერების განვითარებას
მსოფლიო მასშტაბით.

ვინ იყო მაქს პლანკი?

მისი სრული სახელია მაქს კარლ ერნსტ ლუდვიგ პლანკი. ის არის
გერმანელი მეცნიერი, დაბადებული 23 წლის 1858 აპრილს კიელში. ის
იყო დიდი მკვლევარი, რომელიც სწავლობდა მიუნხენისა და ბერლინის
უნივერსიტეტებში, სადაც შეიმუშავა ყველა სახელმძღვანელო მითითება
თანამედროვე ფიზიკის დასაწყებად. 1885 წელს დაინიშნა კიელის
უნივერსიტეტის ფიზიკის პროფესორის თანამდებობაზე, ხოლო
მოგვიანებით 1889 წელს წავიდა ბერლინის უნივერსიტეტში, სადაც
პროფესორად მუშაობდა 1928 წლამდე.

კვლევის დროს იგი აანალიზებდა ენერგიის მახასიათებლებს და

როგორ მუშაობს. სინათლის გამოყოფა, ოპტიკური ეფექტები, ენერგიის
ნაკადის მოქმედება სხვადასხვა ორგანიზმში და ა.შ. 1900 წელს მან
მოახერხა ენერგიის მოძრაობის დამყარება. და ეს არის ის, რომ ენერგია
ცალკე ასხივებს, ეს არ არის უწყვეტი დინება. ენერგიის თითოეული
კომპონენტი ცნობილია, როგორც რამდენი. სწორედ ამ სახელიდან
ეწოდა კვანტური თეორია.

კვანტური თეორია წარმატებით დაიწყო სამეცნიერო საზოგადოებაში და

საშუალებას მისცემს ახსნას მრავალი ფენომენი, რომლებიც იმ დრომდე
უცნობი იყო. მას შემდეგ, რაც მან განაგრძო გამოკვლევები, მან შეძლო
უნივერსალური ბუნების მუდმივის პოვნა. Მას შემდეგ ჩვენ ეს ვიცით,
როგორც პლანკის მუდმივა. ამ აღმოჩენის წყალობით, დღეს
შესაძლებელია ბევრად მეტი იცოდეთ ენერგიის მუშაობის შესახებ და
ათასობით გაანგარიშება ხდება, რადგან ეს ფაქტორი უცვლელი
მუდმივია.

კვანტური თეორია

პლანკის კვანტური თეორია ამბობს ენერგია, რომელსაც თითოეული

კვანტი ფლობს, ტოლია რადიაციის სიხშირეს გამრავლებული
უნივერსალურ მუდმივზე. ეს გვაჩვენებს თითოეული კვანტის ან
ენერგიის ნაკადის თითოეული კომპონენტის ენერგეტიკულ
მახასიათებლებს. ეს ძალიან სასარგებლოა იმისთვის, რომ იცოდეთ
ელექტროენერგიის ენერგიის ნაკადების მოქმედება და თუნდაც
ბუნებაში არსებული ენერგეტიკული ბალანსი.

მისმა აღმოჩენებმა არ გაბათილა ადრინდელი თეორია იმის შესახებ,

რომ რადიაცია ტალღებით მოძრაობს. მრავალი შემდგომი
გამოკვლევის შემდეგ, ახლა მეცნიერები ფიქრობენ, რომ
ელექტრომაგნიტური გამოსხივება მოძრაობს ტალღების თვისებების
ნაწილაკებთან შერწყმით.

როგორც ყოველთვის, როდესაც ხდება ახალი აღმოჩენა, რომელიც

არღვევს ყველაფერს, რაც დადგენილია (იხ კონტინენტური დრიფტის
თეორია) თავდაპირველად უარყოფილია სამეცნიერო საზოგადოების
მიერ. საჭიროა ძალიან მართებული და ერთმნიშვნელოვანი
არგუმენტები და მტკიცებულებები იმის უზრუნველსაყოფად, რაზეც
საუბრობთ. ამიტომ, პლანკის მიერ აღმოჩენილი
აღმოჩენები მოგვიანებით ისინი გადამოწმდა სხვა მეცნიერთა
გამოკვლევებით. ამ აღმოჩენების წყალობით, ფიზიკამ დაიწყო
ფუნქციონირება სულ სხვა და უფრო განვითარებულ სფეროში. ფიზიკის
ეს დარგი კვანტური მექანიკის სახელითაა ცნობილი და სწორედ ეს
საფუძველს უდევს ყველა საჭირო ცოდნას ატომური ენერგიის
შესასწავლად. თუ ჩვენს პლანეტაზე ყველაფერი ატომებისა და
მოლეკულებისგან შედგება, სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია მათი
ენერგიისა და მუშაობის ცოდნა.

In 1905 აღიარა ალბერტ აინშტაინის იდეების მნიშვნელობა

ელექტრომაგნიტური გამოსხივების შესახებ. ორივე თანამშრომლობდა
მთელი თავისი კარიერის განმავლობაში, როგორც ფიზიკოსი,
რომლებიც მუშაობდნენ ამ სამყაროს რევოლუციისთვის.

მაქს პლანკი და ალბერტ აინშტაინი

ვინაიდან პლანკს არ შეეძლო ძალზე შორს წასულიყო საკუთარი
აღმოჩენებით, ეს საფუძველი ჩაუყარა სხვა მეცნიერებს, როგორიცაა
აინშტაინი, უფრო მეტი თეორიის შემუშავება. 1905 წელს აინშტაინმა
პლანკის გამოთვლებით და გამოკვლევებით გამოაქვეყნა თეორია,
რომელიც ცნობილია როგორც ფოტოელექტრული ეფექტი. მან შეძლო
აჩვენოს, რომ ელექტრონულად დამუხტულ ნაწილაკებს შეუძლიათ
ენერგიების ათვისება და გამოსხივება პროპორციული თვალსაზრისით,
როგორიცაა სინათლის სიხშირე ან გამოსხივება.

ეს კვანტური პრინციპები სულ უფრო აქტუალური ხდებოდა ფიზიკის

სამყაროში მანამ, სანამ ისინი 1930 წელს არ წარმოადგენდნენ ახალი
ფიზიკის ზოგად საფუძვლებს. პლანკის აღმოჩენებმა და რევოლუციამ
ფიზიკის სამყაროში მოიგო მრავალი ჯილდო, მათ შორის ნობელის
პრემია ფიზიკაში. მან ეს წარმატებას მიაღწია 1918 წელს. გარდა ამისა,
1930 წელს, როდესაც მან ბერლინის უნივერსიტეტში დაასრულა მუშაობა,
იგი არჩეულ იქნა კაიზერ უილიამის მეცნიერების განვითარების
საზოგადოების პრეზიდენტად. მოგვიანებით მას Max Planck Society
ერქვა.

ამ დროს დაიწყო მეორე მსოფლიო ომი და პლანკი შეეჯახა ჰიტლერს

ნაცისტური რეჟიმის წინააღმდეგ წინააღმდეგობის გამო. რამდენჯერმე
მოუწია ებრაელი კოლეგების შუამდგომლობა მათ დასახმარებლად. მას
1933 წელს უნდა დაეტოვებინა ასოციაცია და მეორე მსოფლიო ომის
დასრულების შემდეგ პრეზიდენტი გამხდარიყო.

ტანჯვა და განვითარება

მაქს პლანკს ცხოვრებაში არ ჰქონდა ყველაფერი ლამაზი. მას ასევე

მოუწია ტანჯვა და მრავალი ტრაგედიის მოგვარება. პირველი ის არის,
რომ 1909 წელს 50 წლის ასაკში მან განიცადა ტკივილი 22 წლის
ქორწინების შემდეგ მისი მეუღლის გარდაცვალება. მან ორი ვაჟი და ორი
ტყუპი ქალიშვილი დატოვა. უფროსი გარდაიცვალა ბრძოლაში,
რომელიც მოხდა პირველი მსოფლიო ომის დროს 1916 წელს. ორი
ქალიშვილი გარდაიცვალა მშობიარობის დროს და მათი სახლი
დაანგრიეს 1944 წელს ბომბებით.

ამ ყველაფრის გარდა, თითქოს ეს არ იყო საკმარისი, უმცროსი ვაჟი

მონაწილეობდა ჰიტლერის სიცოცხლეში ჩადენილ დანაშაულში და
საშინლად გარდაიცვალა 1945 წელს. მას მთელი ოჯახის გადარჩენა
მოუწია მანამ, სანამ ამის გამო მეორე ცოლი და ქალიშვილი არ
იქნებოდა. ისინი გადავიდნენ გოტინგენში, სადაც იგი 4 წლის 1947
ოქტომბერს 90 წლის ასაკში გარდაიცვალა.