Fili All

TANGGOL
WIKA
WIKA
KAHULUGAN NG WIKA
▪ Ayon kay Webster (1974), ang wika ay

isang sistema ng komunikasyon sa
pagitan ng mga tao sa pamamagitan
ng mga pasulat o pasalitang simbolo.
▪ Ayon kay Gleason, ang wika ay

masistemang balangkas na sinasaitang
tunog na pinipili at isinasaayos sa
paraang arbitraryo upang magamit ng
mga taong kabilang sa isang kultura.
KAHALAGAHAN NG WIKA
1. Instrumento ng Komunikasyon – ang wika, pasalita man o

pasulat ay pangunahing kasangkapan ng tao sa pagpapahayag
ng damdamin at kaisipan.
➢ MICRO LEVEL – ang dalawang tao ang nagkakaunawaan
sa pamamagitan ng epektibong paggamit ng wika.
➢ MACRO LEVEL – ang mga bansa ang nakakapag-
ugnayan dahil sa wika.
2. Nag-iingat at Nagpapalaganap ng Kaalaman – maraming
kaalaman ang naisasalin sa ibang saling-lahi at
napakikinabangan ng ibang lahi dahil sa wika.
3. Nagbubuklod ang Bansa
4. Lumilinang ng Malikhaing Pag-iisip
TUNGKULIN NG WIKA
1. Interaksyonal – ang tungkulin ng wika na ginagamit ng tao sa
pagtatag, pagpapanatili at pagpapatatag ng relasyong sosyal sa
kapwa.
2. Instrumental – ang tungkulin ng wika na ginagamit sa
pagtugon sa mga pangangailangan. Nagagamit ang tungkuling
ito sa pakikiusap o pag-uutos.
3. Regulatori – ang tungkulin ng wikang ginagamit sa
pagkontrol o paggabay sa kilos o asal ng ibang tao.
4. Personal – tungkulin ng wikang ginamit sa pagpapahayag ng
sariling damdamin o opinyon. Sa talakayang pormal at
impormal ay gamit na gamit ito.
5. Imahinatibo – ginagamit sa pagpapahayag ng imahinasyon sa
malikhaing paraan.
6. Hyuristik – ginagamit sa paghahanap o paghingi ng
impormasyon.
ANTAS NG WIKA
1. PORMAL – mga salitang estandard dahil

ginagamit at kinikilala ng higit na nakararaming tao
lalo na ng mga may punag-aralan.
A. PAMBANSA – pinakagamiting antas ng wika ,
sapagkat nauunawaan ito ng buong bansa. Madalas ito
gamitin sa pakikipagtalastasan.
B. PAMPANITIKAN – pinakamataas na uri o
antas ng wika. Tumutukoy naman ito sa mga salitang
ginagamit ng mga manunulat, dalubhasa, mga
mananaliksik at mga makata sa pagsulat.
ANTAS NG WIKA
2. DI-PORMAL – mga salitag karaniwan o pang-araw-

araw.ito ang wikang ginagamit sa pakikipag- usap o sa
kwentuhan ng magkakaibigan at magkakilala.
A. KOLOKYAL – karaniwang salita na may pagkadi-
pormal. Ang kolokyal na salita ay repinado subalit nagiging
magaspang ayon sa kung sino ang gumagamit nito.
B. LALAWIGANIN – mga salitang nabibilang sa iba’t
ibang diyalekto. Ang diyalekto ay ginagamit sa isang partikular
na pook, bayan, o lalawigan.
C. BALBAL – salitang-kalye, salitang kansangan at
salitang kanto ang iba pang termino sa balbal na salita.
BARAYTI NG WIKA
1. Dayalek – barayti ng wikang nalilika ng dimensyong

heograpiko.
- Ayon kay Constantino, mayroong higit sa apat na
raan (400) ang dayalek na ginagamit sa kapuluan ng ating
bansa.
2. Sosyolek – barayting nabubuo batay sa dimensyong sosyal.
- Ito ay nakabatay sa mga pangkat panlipunan.
- Maari ring may okupasyonal na rehistro
3. Jargon – mga tanging bokabularyo ng isang partikular na
pangkat ng gawain
4. Idyolek – bawat isa ay may kanya kanyang paraan ng
paggamit ng wika.
URI NG WIKA
kjkg
1. BALBAL - Ito ay ang pinakamababang antas. Binubuo nito
ng mga salitang kanto na sumusulpot sa kapaligiran.
Halimbawa: * petmalu (malupet); charot (biro lang)
2. Lingua franca | Panlalawigan - Ito naman ay tinutukoy sa
salitang katutubo sa lalawigan o panlalawigang salita.
Halimbawa: *Cebu – Cebuano; Pampanga – Kapampangan
3. Pambansa - Ang wikang ginagamit ng buong bansa.
Hanggang ngayon, marami pa ring nagdedebate kung ang wika
natin ay Filipino o Tagalog. Hanggang ngayon, ang Filipino ay
tinuturing wikang pambansa.
Halimbawa: *Philippines – Ingles at Filipino
4. Pampanitikan- Ang pinakamayaman na uri. Sa pangalan pa
lang, malalaman natin na ang wikang pampanitikan ay
ginagamit sa tayutay, idioma, eskima at ibat ibang tono, tema at
punto.
GAMIT NG WIKA
1. Instrumental kjkg
➢ Ang wika ay Instrumental kung ang sinasalita ay
nakikiramay sa pangangailangan ng mga tao sa paligid lalo na
kung may katanungan na kailangan sagutin. Ginagamit rin ito
upang mangyari o maganap ang mga bagay-bagay tulad ng
paguutos, pagsasalaysay o pagpapahayag, pagtuturo at pagkatuto
sa karunungang kapaki-pakinabang, pagbibigay panuto,
pangangalakal, paggawa ng liham pangalakal, at iba pa.
Halimbawang pangungusap:
* Ipinakain ko sa aso yung pagkain.

* Nandoon sa likod ng Gaisano Mall ang bahay ni Joseph.
GAMIT NG WIKA
kjkg
2. Regulatoryo
➢ Ang wikang Regulatoryo ay gumagabay sa kilos at asal ng
iba. Itinuturing rin na instruksiyon o ang pagkokontrol sa anong
dapat gawin tulad ng pagtakda ng mga regulasyon, direksiyon o
proseso sa kung paano isagawa ang isang partikular na bagay,
pag-ayon, pagtutol, at iba pa.
Halimbawang pangungusap:
* Kailangan inumin ang gamot na ito ka-apat sa isang araw.

* Magbawas ng bilis kung ika’y nagmamaneho sa mabato na daan.
KOMUNIKASYON
➢ Mula sa salitang Latin na “COMMUNIS” na

nangangahulugang “karaniwan” o “panlahat”.
➢ Isang proseso ng pagpapalitan ng impormasyon na
kadalasan na ginagawa sa pamamagitan ng
karaniwang simbolo.
➢ Proseso ng pagpapadala at pagtanggap ng mga
mensahe sa pamamagitan ng cues na maaaring
berbal o di-berbal.
➢ Ayon kay Bernales, ito ay isang proseso ng
pagpapadala at pagtanggap ng mensahe sa
pamamagitan ng simbolo na maaaring berbal o di-
berbal.
ELEMENTO NG KOMUNIKASYON
1. PINAGMULAN NG MENSAHE – Ang nagpadala ng

mensahe, maaaring isa o dalawa o higit pa.
2. ANG MENSAHE – Tumutukoy sa ipinadalang salita o
mensahe, maaaring masaya, malungkot, inpormatib o
anumang gustong ipahatid.
3. ANG DALUYAN NG MENSAHE – Maaaring ipahatid sa
pamamagitan ng sulat, telegrama o anumang elektronikong
kagamitan o gamitin ang di-verbal na komunikasyon.
4. ANG TAGATANGGAP NG MENSAHE – Tinutukoy dito
ang tumanggap ng mensahe
5. ANG TUGON O PIDBAK – Tinutukoy dito ang sagot o
tugon agad na sagot o naantalang sagot o matagal ang
kasagutan.
URI NG KOMUNIKASYON
1. KOMUNIKASYONG INTRAPERSONAL
➢ Ito ay tumutukoy sa komunikasyong pansarili, pag-iisip,
pag-aalala, pagdama, mga prosesong nagaganap sa
internal nating katauhan.
➢ Ito ang siyang pinakabatayan ng dalawa pang uri ng
komunikasyon.
2. KOMUNIKASYONG INTERPERSONAL
➢ Ito ay tumutukoy sa komunikasyong nagaganap sa pagitan
ng dalawang tao, sa pagitan ng isang tao at maliit na
pangkat.
➢ Ito ay humhubog ng ating ugnayan o relasyon sa ating
kapwa.
URI NG KOMUNIKASYON
3. KOMUNIKASYONG PAMPUBLIKO
➢ Ito ay tumutukoy sa komunikasyong nagaganap sa
pagitan ng isa at malaking pangkat ng mga tao.
➢ Ito ang uri ng komunikasyon sa pamamagitan ng
mga midyang pangmasa tulad ng telebisyon, radyo,
pahayagan at pelikula
ANG PAGTATAGUYOD
NG WIKANG
PAMBANSA SA MATAAS
NA ANTAS NG
EDUKASYON AT
LAGPAS PA
2014
▪ Natatag ang TANGGOL WIKA
-nabuo sa isang
konsultatibong forum noong Hunyo 21,
2014 sa De La Salle University.
-isa sa mga naging
tagapagsalita ay si Dr. Beinvenido
Lumbera, Pambansang Alagad ng Sining.
-Ched Memorandum
Order No. 20 series of 2013.
MAIKLING KASAYSAYAN NG ADBOKASIYA
NG TANGGOL WIKA
*2011
*Oktubre 3, 2012
-sinimulan ng mga instruktor ng
Filipino sa kolehiyo ang
pagpapalaganap ng isang petisyon
na humihiling sa CHED at sa DepED
na ipahinto ang implementasyon ng
senior high school.
2012
* Disyembre 7, 2012
-inilabas ng Departamentong
Filipino ng DLSU ang “Posisyong Papel
para sa Bagong CHED Curriculum na
may pamagat na “Isulong ang Ating
Wikang Pambansang Filipino, Itaguyod
ang Konstitusyunal na Karapatan ng
Filipino, Ituro sa Kolehiyo ang Filipino
bilang Larangan at Asignaturang
Mataas”. (Prop. Ramilito Correa)
Hulyo 4, 2014
-nagpatawag ng konsultasyon ang
CHED dahil sa demand ng Tanggol
Wika.
-nakatulong ng malaki sa mabilis na
pagsulong at popularisasyon ng
pakikibaka ng Tanggol Wika ang
maagap na media reports hinggil sa
isyung ito, gaya ng ulat ni Mark Angeles
at Amanda Fernandez para sa GMA
News Online(2014).
Abril 15, 2015
-nagsampa ng kaso sa Korte Suprema
ang Tanggol Wika sa pangunguna ni
Dr, Beinvenido Lumbera, ACT Teachers
Partylist, Anakpawis Partylist, Kabataan
Partylist at mahigit 100 propesor mula sa
iba't ibang kolehiyo at unibersidad.
-45 pahina ang naging petisyon ng
Tanggol Wika.
-Abril 21, 2015 naglabas ang Korte
Suprema ng temporary restraining
order.
TANGGOL KASAYSAYAN
-naglalayon namang itaguyod ang
panunumbalik ng asignaturang
Philippine History sa hayskul noong
Setyembre 23, 2016 sa isang forum sa
P.U.P, at ng mas malawak na
pormasyong Kilos Na Para sa
Makabayang Edukasyon(KMeD) na
itinatag naman noong Agosto 25, 2017
sa PUP din.
CMO No. 4, Series of 2018
-nakapaloob ang pagtuturo ng Filipino
at Panitikan.
*P.U.P
-Prop. Marvin Lai
*DE LA SALLE UNIVERSITY
-Dr. Ernesto Carandang II
Mga Posisyong Papel Hinggil
sa Filipino at Panitikan sa
Kolehiyo
Isa sa pinakaunang posisyong papel na
nagtataguyod sa pagpapanatili ng
Filipino sa kolehiyo ang resolusyon ng
humigit-kumulang 200 delegado sa isang
pambansang kongreso ng Pambansang
Samahan sa Linggwistika at Literaturang
Filipino (PSLLF) noong Mayo 31, 2013 sa
pamumuno ni Dr. Aurora Batnag.
“PAGTIYAK SA KATAYUANG
AKADEMIKO NG FILIPINO
BILANG ASIGNATURA SA
ANTAS TERSYARYA”
-ang resolusyon na inilakip ng PSLLF sa
isang posisyong papel na isinumite sa
CHED noong 2014.
-pangunahing akda ni Dr. Lakandupil
Garcia
“PAGTIYAK SA KATAYUANG
AKADEMIKO NG FILIPINO
BILANG ASIGNATURA SA
ANTAS TERSYARYA”
-ekspresyon ng kolektibong reaksyon ng
mga guro sa patuloy na pagkalat ng
balita na wala na sa bagong kurikulum
ng kolehiyo (na noon ay inihahanda pa
lamang ng CHED) ang asignaturang
Filipino.
-pangunahing nilalaman ng nasabing
resolusyon ang paggigiit ng mga guro
na hindi dapat patayin ang
asignaturang Filipino sa kolehiyo
sapagkat “sa antas tersyarya
nagaganap at lubhang nalilinang ang
intelektwalisasyon ng Filipino sa
pamamagitan ng pananaliksik,
malikhaing pagsulat, pagsasalin,
pagsasalitang pangmadla at
kaalamang pangmidya.
MAYO 23, 2014
-pinagtibay ng National Commission on
Culture and the Arts-National Committee
on Language and Transactions ang isang
resolusyon na humihiling sa Commission on
Higher Education, kongreso at senado ng
Republika ng Pilipinas, na agarang
magsagawa ng mga hakbang upang
isama sa bagong General Education
Curriculum sa antas tersiyarya ang
mandatory na 9 yunit ng asignaturang
Filipino.
MAYO 23, 2014
-binigyang-diin sa nasabing resolusyon na
puspusan lamang masusunod ang
Konstitusyong 1987 sa paggamit ng Filipino
bilang midyum ng opisyal na
komunikasyon at bilang wika ng
pagtuturo sa sistemang pang-edukasyon
kung mananatili sa antas tersyarya ang
asignaturang Filipino.
HUNYO 20, 2014
-inilabas naman ng KWF ang
“kapasiyahan ng kalipunan ng
komisyoner blg.14-26 serye na
naglilinaw sa tindig ng Komisyon
sa Wikang Filipino hinggil sa
Commission on Higher Education
Memorandum Blg. 20, s. 2013”.
AGOSTO 2014
-naglathala ng isang posisyong papel ang
Departamento ng Filipino ng De La Salle
University Manila na pinamagatang
“Pagtatanggol sa Wikang Filipino,
Tungkulin ng bawat Lasalyano”.
Ipinapakita rito ang kahalagahan ng
pagtataguyod sa wikang Filipino bilang
batayan ng pagpapalakas ng ugnayan
ng akademya o mga unibersidad at ng
sambayanang Filipino.
AGOSTO 2014
-inilahad din sa nasabing posisyong papel
ang praktikal na kabuluhan ng pag-aaral
ng Filipino para sa komunikasyong akma
sa sitwasyon ng bansa sa pamamagitan
ng asignaturang Filipino sa DLSU,
inaasahang may sapat na katatasan sa
wikang pambansa ang sinumang
gradwyet ng pamantasang ito sa
pakikipagtalastasan sa iba't ibang
pangangailangan o kontekstong
pangkomunikasyon at iba pa.
“Ang Paninindigan ng
Kagawaran ng Filipino sa
Pamantasang Ateneo de
Manila sa Suliraning
Pangwikang Umuugat at
CHED Memorandum Order
No. 20, Series of 2013”
-binigyang-diin dito ang
pagkakait din ng espasyo para sa
iba pang wika ng bansa: Hindi
lamang midyum ng pagtuturo
ang Filipino. Isa itong disiplina.
Lumilikha ito ng sariling larang ng
karunungan na nagtatampok sa
pagka-Filipino sa anumang
usapin sa loob at labas ng
akademya.
✓ Ang Departamento ng Filipino at
Panitikan ng Pilipinas sa ilalim ng
Kolehiyo ng Arte at Literatura ng
Unibersidad ng Pilipinas, Diliman ay
naglabas din ng posiyong papel sa
isyung ito. Gaya ng posisyong
papel ng DLSU, Manila, binigyang-
tuon din ng UP ang kahalagahan
ng Filipino sa komunikasyong
panloob, bilang wikang “susi ng
kaalamang-bayan”.
✓ Ayon sa nasabing posisyong papel
“nasa wika rin ang pagtatanyag ng
kaalamang lokal-mga kaalamang
patuloy na hinubog at humuhubog sa
bayan. Sariling wika rin ang
pinakamabisang daluyan para
mapalaganap ang dunong-bayan at
kaalamang pinanday ng akademya.
Layunin dapat ng edukasyon ang
humubog ng mag-aaral na tutuklas ng
dunong-bayan na pakikinabangan ng
bayan.
✓ Inilathala rin ang iba't ibang yunit at
organisasyon sa Polytechnic University
of the Philippines, Manila ang
“Paninindigan ng Kagawaran ng
Filipinolohiya ng Politeknikong
Uibersidad ng Pilipinas(PUP), Samahan
ng mga Dalubguro sa Filipino (SADAFIL),
Samahan ng mga Batang Edukador ng
Wikang Filipino at mga Sining sa
Pilipinas, PUP Sentro sa Malikhaing
Pagsulat , at PUP Ugnayan ng Talino at
Kagalingan” noong 2014.
“Umiiral sa realidad ng Pilipinas na ang
Filipino ay wikang panlahat. Nandiyan ito,
umiiral at ginagamit sa araw-araw na
pakikipagtalastasan ng mga Filipino. Mga
Pilipino ang kusang tumanggap nito
bilang wikang pambansa at naging
katangi-tangi ang tatag nito dahil ito ang
identidad ng lipunang Pilipino. Mahalaga
ang pagpapaunlad nito sa bawat Pilipino,
kaya kung ihihiwalay sa mga mag-aaral
ng kolehiyo sa Pilipinas ang patuloy ang
Wikang Filipino, tinanggal na rin natin ang
identidad natin bilang Pilipino”.
-noong 2014 ay naglabas din ng
posisyong papel sa isyung ito ang
mga guro mula sa Pambansang
Sentro sa Edukasyong Pangguro, ang
Philippine Normal University na
nagpapahayag na “isang moog na
sandigan ang wikang Filipino upang
isalin ang hindi magmamaliw na
karunungan na pakikinabangan ng
mga mamamayan para sa
pambansang kapakanan”.
Ilan pang unibersidad na
nagpahayag ng pagsuporta sa
adbokasiya ng Tanggol Wika:
✓NTC, MSU-IIT na noo'y SBC-Manila
✓Technological University of the
Philippines (TUP)Manila
✓Dela Salle College of St. Benilde
(DLS-CSB)
✓Xavier University
✓Pamantasang Lungsod ng Marikina
Iba pang organisasyon:
✓ Dalubhasaan ng mga Umuusbong
na Mag-aaral ng Araling Filipino
(DANUM)
✓ League of Filipino Students (LFS)
✓ University Student Government
(USG) ng DLSU
Sa isang bansa na
pinagdedebatehan pa rin ang
pambansang identidad, hindi
matatawaran ang ambag ng
pagkakaroon ng asignaturang
Filipino sa lahat ng antas ng
edukasyon, tungo sa
pagpapatibay ng kolektibong
kaakuhan ng ating
sambayanan”- DANUM (2014)
Ang pagpapanatili ng mga asignaturang
Filipino at Ingles sa GEC ay umaangkop sa
ninanais ninyong (CHED) pagkakaroon ng
holistic growth sa mga mag-aaral, upang
mas mahasa at maging bihasa pa lalo
ang mga Pilipino sa dalawang wika na ito.
Samakatuwid, nais naming idagdag sa
GEC ang asignaturang Filipino na hindi
lamang basic Filipino ngunit magtuturo rin
ng mas malalim na pang-unawa at
pagpapahalaga sa wika. -USG ng DLSU-
MANILA (2014)
Nagiging bukal ng karunungan ang
paggamit ng wikang Filipino sa iba't ibang
disiplina. Dahil dito, nakalilikha ito ng mga
rehistrong nagpapayaman sa korpus ng
wikang pambansa. Sa madaling salita,
itinataas ng paggamit ng Filipino ang
antas ng talastasan sa akademikong
larangan. Maikli ang tungkulin ng Filipino
sa pagbuo ng pambansang kamalayan
sa kalinangang Filipino. Bilang disiplina, ito
ang nagbubukas sa isip ng mga Filipino
dahil ito ang wika na nakadarama ng
tunay na pulso ng bayan. -DLS-CSB (2014)
Filipino Bilang Wika ng
Komunikasyon sa
Kolehiyo at Mas Mataas
na Antas
✓ Dr. Wilfrido V. Villacorta
-isa sa mga Komisyoner ng 1986
Constitutional Commission, nang kaniyang
ipinanukala ang mga probisyong
kalauna'y naging Artikulo XIV sa Saligang
Batas ukol sa edukasyon, wika at sining na
“ang ating Wikang Pambansa, walang
kaduda-duda, ay isang makabuluhang
pangkulturang muhon para sa
pambansang pagkakakilanlan. Ngunit
higit sa karaniwang muhon, ang wikang
pambansa ay nagsisilbing pahatiran ng
komunikasyon
✓ Dr. Wilfrido V. Villacorta
-sa pagitan ng etno-lingwistikal na
grupo at uri ay magbibigay-daan sa
pagkakaisa at pagkakaroon ng
kapangyarihan ng ating mamamayan”.
✓ San Juan (2014)

-ang wikang pambansa lamang ang
makapagtitiyak na ang sistemang
pang-edukasyon ng bansa ay
nakaangkla sa pagpapaunlad ng
buhay ng mga Pilipino.
✓ Ang wikang Filipino'y sumusulong
na rin bilang aktuwal na wikang
opisyal ng Pilipinas. Upang lalong
pasiglahin ang paggamit ng Filipino
sa mga opisyal na transaksyon,
komunikasyon at korespondensya
ng gobyerno, nilagdaan ni dating
Pangulong Corazon C. Aquino ang
Kautusang Tagapagpaganap Blg.
335 noong Agosto 25, 1998.
✓Lalo ring pinagtibay ng
administrasyong Aquino ang
patakarang bilingguwalismo
sa edukasyon sa
pamamagitan ng Kautusang
Pangkagawaran Blg. 53,
serye ng 1987.
✓ Batas Republika Blg. 7104
-nagtatadhana ng paglikha ng
Komisyon sa Wikang Filipino (KWF),
ang pangunahing ahensiya ng
gobyerno na nangangalaga sa
patuloy na pagpapaunlad at
pagtataguyod ng paggamit ng
wikang pambansa at ng iba pang
wika sa Pilipinas, kagaya ng
hinalinhan nitong Institute of the
Nationa Language.
“YUNIT II”
PAGPOPROSESO NG
IMPORMASYON PARA SA
KOMUNIKASYON
Ang Pananaliksik at ang Komunikasyon sa ating
Buhay
Sa anumang sitwasyong pangkomunikasyon,

ginagamit sa pakikipag-ugnayan,
pakikisalamuha,
at pakikipagtalastasan sa kapuwa ang mga
kaalaman mula sa pag-oobserba at pagsusuri
ng lipunan.
Buhay
INFORMATION AND ➢Mahalagang magkaroon

COMMUNICATION ng mapanuring mata,
TECHNOLOGY (ICT)
taynga at isipan para
makilatis ang mga
impormasyong
nasasagap nang harapan
at mula sa midya.
Buhay
DISIMPORMASYON ➢Sa kasalukuyang

panahon kung kailan
laganap ang kultura ng
pangmadlang midya at
virtual na
komunikasyon, mas
madaling magpakalat ng
maling impormasyon o
FAKE NEWS
Buhay
Maxwell McCombs
& Donald Shaw
➢Ang pangmadlang
pangmidya ang
nagtatakda kung ano
ang pag-uusapan ng
publiko.
Buhay
George Gerbner
➢Ang midya, lalo na
ang telebisyon, ang
tagapagsalaysay ng
lipunan na lumilinang
sa kaisipan ng mga
madalas manood na
ang mundo’y magulo
at nakakatakot.
Buhay
Marshall McLuhan
➢Binabago ng midya ang
simbolikong kapaligiran
ng mga tao at
naiimpluwensiyahan
nito ang kanilang
pananaw, karanasan,
ugali at kilos kung
kaya’t masasabing “ang
midyum ay ang
mensahe”
Buhay
Stuart Hall
➢Ang midya ang

nagpapanatili sa
ideyolohiya ng mga
may hawak na
kapangyarihan sa
lipunan.
Buhay
❑Dapat ding maging mapanuri sa mga

impormasyong nakukuha sa harapang
pakikipag-usap.
❑Bukod sa batis ng impormasyon, dapat ding
isaalang-alang ang pamamaraan ng pagkuha
ng impormayson, ang konteksto ng
impormasyon, at ang koteksto ng pinagkunan
o pinagmulan ng nimpormasyon.
Buhay
❑Ang konteksto ang nagbibigay ng linaw

sa tukoy na kahulugan ng impormasyon
at nagsisilbing gabay sa interpretasyon
nito.
❑Ang maling pamamaraan ng pagsusuri
ay nagreresulta ng kaalamang hindi
maaasahan at kahina hinala ang
katumpakan.
Buhay
Sa paggamit ng wikang Filipino at katutubong

pamamaraan, mas magiging maigting at
malaman ang komunikasyon sapagkat
nagkakaintindihan ang mga kalahok at mas
nakakaugnay sila sa paksa dahil ang ating wika
ay “hindi lamang daluyan kundi
tagapagpahiwatig at imbakan-kuhanan ng
kultura” natin bilang mga Pilipino (Salazar,
1996).
Buhay
HALIMBAWA:
(harapang ugnayan)
*umpukan ng magkakamag-anak
*talakayan sa silid-araln
*pulong-bayan sa isang komunidad
*lektyur sa isang seminar.
Buhay
Diksyonaryong
Oxford ➢Sa panahon ng “post-
truth” noong taong
2016, nagdeklara na
kailangang mas
maging responsible sa
paggawa ng pahayag,
maging harapan man o
ginagamitan ng midya.
Buhay
➢Kailangang maikintal sa mga isipan na

ang pananaliksik ay hindi dapat
itinutumbas lamang sa tesis, disertasyon,
papel pantermino, o sa artikulo sa journal.
Ito ay isang batayang akademya at
laboratoryo kundi pati sa labas nito,
maging sa araw-araw na pamumuhay.
(Salazar, 2016)
Buhay
Salazar, 2010 p. 10
➢Siyentipikong
impormasyon na
masusukat sa
pamamagitan lamang
ng numero.
Buhay
Almario, 2016 Sa pagsasaliksik, minimithi

ang “pagtatamo ng
karunungan” na batay sa
masusing “pagsusuri ng
mga ebidensya” at tungo
sa “higit na matatag na
direskyon sa pananaw at
pamumuhay ng tao”
(Almario 2016).
Mga Panimulang Konsiderasyon: Paglilinaw sa Paksa,
mga Layon, at Sitwasyong Pangkomunikasyon
May ilang bagay na dapat isaalang-alang ang

isang mananaliksik bago pumili ng batis ng
impormasyon para sa pagbuo ng kaalamang
ipapahayag sa isang sitwasyong
pangkomunikasyon. Ito ay nahahati sa tatlo:
1) Kailangang malinaw ang tukoy na paksa at

layon ng pananaliksik.
2) Dapat na malinaw sa mananaliksik ang

pakay niya sa paglahok sa sitwasyong
pangkomunikasyon kung saan ibabahagi ang
bubuoing kaalaman.
3) Kailangang ikonsidera ng mananaliksik ang

uri at kalakasan ng sitwasyong
pangkomunikasyon.
Tukoy na Paksa at
1) Paksa ng sitwasyong
Layon pangkomunikasyon kung
saan ipapahayag ng
mananaliksik ang
kaalaman na kanyang
bubuuin.
2) Sa kanyang pakay sa
paglahok sa sitwasyong
pangkomunikasyon.
Tukoy na Paksa at
3. Konsiderasyon naman ang
Layon uri at kalakaran ng
sitwasyong pang-
komunikasyon sa pagbuo ng
pahayag ng kaalaman at
pagpili ng plataporma ng
pagpapahayag.
Santiago & 1) Iugnay sa interes at buhay ng

Enriquez, 1982 mga kalahok ang pagpili ng
tukoy na paksa.
2) Gumamit ng mga pamamaraan
ng pagsisiyasat na nakagawian
ng mga Pilipino.
3) Humango ng mga konsepto at
paliwanag mula sa mga kalahok,
lalo na iyong makabuluhan sa
kanila.
Mulaan ng Impormasyon: Mapanuring Pagpili mula sa
Samo’t Saring Batis
Ang batis ng impormasyon ay ang

pinanggagalingan ng mga katunayan na
kailangan para makagawa ng mga pahayag ng
kaalaman hinggil sa isang isyu, penomeno, o
panlipunang realidad.
Primaryang ➢Ang primaryang batis ay
Batis mga orihinal na pahayag,
obserbasyon at teksto na
direktang nagmula sa isang
indibidwal, grupo, o
institusyon na nakaranas,
nakaobserba, o
nakapagsiyasat sa isang
paksa o penomeno.
Halimbawa • Mula sa harapang ugnayan
Primaryang
sa kapuwa-tao
Batis
➢Pagtatanong-tanong
➢Pakikipagkuwentuhan
➢Panayam o interbyu
➢ Umpukan
➢Pagbabahay-bahay
Halimbawa • Mula sa mga materyal na
Primaryang
nakaimprenta sa papel
Batis
➢ Awtobiyograpiya
➢ Talaarawan
➢ Tesis at Disertasyon
➢ Sarbey
➢ Artikulo o Journal
➢ Balita sa TV, Radyo at Diyaryo
Halimbawa • Iba pang batis:
Primaryang
Batis
➢Harapan o online survey
➢Nakarekord na audio at
video
➢Webiste ng mga
pampubliko at pribadong
ahensiya sa internet
Sekundaryang
Batis ➢Pahayag ng interpretasyon,
opinyon, at kritisismo mula
sa mga indibidwal, grupo o
institusyon na hindi
direktang nakaranas,
nakaobserba, o nagsaliksik
sa isang paksa o penomeno.
Hinampas, 2016
➢Kasama rito ang mga
“account o interpretasyon”
sa mga pangyayari mula sa
taong hindi dumanas nito o
“pagtalakay sa gawa ng
iba”.
Halimbawa ➢Teksbuk
Sekundaryang
Batis ➢Manwal at gabay na aklat
➢Kritisismo
➢Komentaryo
➢Sanaysay
➢Sipi mula sa orihinal na
hayag o teksto
➢Sabi-sabi
Predatory
Journal Ito ay mga hindi kinikilala sa
akademya bilang kapani-
paniwala at katiwa-tiwalang
sanggunian.
Kapuwa-tao Bilang ➢Sa pagpili ng mga

Batis ng
Impormasyon
kapuwa-tao bilan batis
ng impormasyon,
kailangang timbangin
ang kalakasan, kahinaan
at kaangkupan ng harap
at mediadong pakikipag-
ugnayan.
Harapang-Ugnayan ➢Sinasadya, tinatanong, at

sa Kapuwa-tao kinakausap ng
mananaliksik ang mga
indibidwal o frupo na
direktang nakakaranas ng
penomenong sinasaliksik,
ang mga apektado nito,
nakaobserba rito at
dalubhasa rito.
Kalakasan ng 1) Maaaring makakuha ng
Harapang-Ugnayan agarang sagot at paliwanag
sa Kapuwa-tao mula sa tagapagbatid
2) Makapagbigay ng angkop na
kasunod sa tanong sa kaniya
3) Malinaw niya agad ang sagot
4) Maoobserbahan ang kanyang
berbal at di-berbal na
ekspresion
Mediadong ➢Maaari tayong makakalap

Ugnayan ng impormasyon mula sa
kapuwa-tao sa
pamamagitan ng ICT, lalo
na kung may limitasyon
sa panahon at distansiya
sa pagitan ng
mananaliksik at ng
natukoy na mga
indibidwal.
Midya Bilang Batis

ng Impormasyon ➢Kailangan ding pag-
isipang mabuti ang
kalakasan, kahinaan,
at kaangkupan nito
para sa binubuong
pahayag ng kaalaman.
1) Pagkakataong makausap
Bentahe ng
ang mga tagapagbatid na
Mediadong
Ugnayan nasa malalayong lugar sa
anumang oras at
pagkakataon kung kailan
nila maisisingit ang
pagresponde
Bentahe ng 2) Ang makatipid sa

Mediadong pamasahe at panahon dahil
Ugnayan hindi na kailangang
puntahan nang personal ng
tagapagbatid
Bentahe ng
3) Ang mas madaling pag-
Mediadong
Ugnayan oorganisa ng datos lalo na
kung may elektronikong
sistema na ginagamit ang
mananaliksik sa pagkalap
ng datos.
“YUNIT II”
PAGPOPROSESO NG
IMPORMASYON PARA SA
KOMUNIKASYON
Paglubog sa mga Impormasyon: Mga Pamamaraan ng
Paghahagilap ng Pagbabasa
➢Ang pamamaraan ng pagkalap ng

datos ay bahagi ng disenyo ng saliksik
kung kaya inaasahang natukoy na ito
ng mananaliksik bago pa man siya
pumili ng batis ng impormasyon.
Tambalan ng Pangangalap at Pagbabasa ng
Impormasyon
➢ Maraming disenyo ng pagsasaliksik kung saan

kailangan munang malikom ang datos bago ang
pagbabasa at pagsusuri nito.
➢ Subalit mayroon ding mga disenyo kung saan

pinagtatambal ang dalawang magkahiwalay na mga
gawaing ito.
➢ Sa pangangalap ng impormasyon, may pagkakaiba
sa proseso kung tao ang napiling panggagalingan
ng datos at midya ang napiling batis ng
katunayan.
➢Kapuwa-Tao – timbangin kung mas praktikal at

angkop ang harapang pakikipag-ugnayan.
➢Midya – alamin muna kung saan, kailan at paano ito
maaakses.
Pangangalap ng Impormasyon Mula sa
Kapuwa-Tao
➢ Ang ating mga kapuwa-tao ay mayamang batis

ng impormasyon dahil marami silang maaaring
masabi batay sa kanilang karanasan; maaari nilang
linawin agad at dagdagan pa ang kanilang mga
sinasabi sa mananaliksik; at may kapasidad din
silang mag-imbak at magproseso ng
impormasyon.
➢ Ang pagdedesisyon kung harapan o mediado ba ang
interaksyon ay nakasalalay sa pagiging angkop at katanggap-
tanggap sa harapan o mediadong ugnayan sa mga
tagapagbatid; espesipikong metodo ng pangangalap ng datos;
at limitasyon ng mananaliksik at tagapagbatid.
➢ Sa pananaliksik na deskriptibo at kuwalitatibo, ang harapang
interaksyon ay inaasahang makapagbibigay ng mas
mayamang datos at magagawa ito sa pamamagitan ng
fieldwork.
HAL:
➢ Eksperimento
➢ Sarbey
➢ Panayam o interbyu
➢ Focus group discussion
Eksperimento
➢ Ay isang kuwantitatibong disenyo ng pananaliksik

kung saan sinusukat ang epekto ng independent
variable, na nagsisilbing interbensiyon sa dependent
variable, na tinatalaban ng interbensiyon.
Halimbawa: Ano ang epekto ng paggamit ng bernakular

sa pagtuturo sa klase (independent variable) sa antas ng
kaalaman ng mag-aaral hinggil sa isang paksa sa agham
( dependent variable).
SURVEY ➢ Ito ay ginagamit sa mga
deskriptibo at
kuwantitatibong pag-aaral ng
malalaking populasyon para
➢ Ginagamitan ng sukatin ang kaalaman,
talatanungan at persepsiyon, disposisyon,
maaaring isagawa ng nararamdaman, kilos,
harapan o online.
gawain, at katangian ng mga
➢ Open-ended
tao.
➢ Kuwalitatibong
Pamamaraan
INTERBYU
➢ kilala din na panayam

1) Estrukturadong
Interbyu ➢ Isang interaksyon sa pagitan
2) Semi- ng mananaliksik bilang
estrukturadong tagapagtanong at tagapakinig,
Interbyu at tagapagbatid na siyang
3) Di-estrukturadong tagapagbahagi ng
Interbyu impormasyon.
INTERBYU
➢ gumagamit ang
mananaliksik ng gabay na
tanong, na ang
Estrukturadong pagkakasunod-sunod ay
Interbyu mahalaga upang matiyak
ang konsistensi sa lahat
ng tagapagbatid.
INTERBYU
➢ Mayroong gabay din na
tanong, subalit puwede
niyang baguhin ang
Semi-estrukturadong pagkakaayos nito depende sa
Interbyu takbo ng interbyu.
➢ Follow-up na tanong
INTERBYU ➢ Hindi kahingian ang mga
gabay na tanong upang mas
maging natural ang daloy ng
usapan subalit makabubuti na
Di-estrukturadong kahit paano’y laging
Interbyu tinatandaan ang mananaliksik
sa layon at paksa na kaniyang
sinisiyasat habang nag-
iinterbyu para magabayan
siya sa mga dapat itanong at
malaman.
FOCUS GROUP ➢ Ito ay isang semi-
DISCUSSION estrukturadong talakayan
na binubuo ng
tagapagpadaloy, na
kadalasa’y ginagampanan
ng mananaliksik at anim
hanggang sampung
kalahok.
FOCUS GROUP DISCUSSION
Bentahe ng FGD:
1) naitatama, napapasubalian, o nabeberipika ng mga

kalahok ang impormasyong ibinabahagi.
2) May naiisip, nababanggit, at napagtatanto ang mga
kalahok kapag sila’y magkakasamang nag-uusap (na
maaaring di lumabas sa indibidwal na interbyu)
3) Maraming aspekto at anggulo ng isang paksa ang
lumalabas at napapag-usapan sa isang pagtitipon.
FOCUS GROUP DISCUSSION
Kahinaan ng FGD:
1) May dominante sa grupo
2) May nag-aagam-agam na sumalungat sa kasama o itama

ang impormasyong ibinigay ng iba
3) May lihim o hayag na hidwaan ang mga kalahok
4) May ayaw magbahagi ng saloobin dahil nahihiyang

magkamali, mapuna, o matsismis.
Pakikisangkot habang Pakapa-kapa
➢ Maraming mapagpipilian ➢ Ang pakikisangkot sa

ang isang mananaliksik, buhay ng mga
depende sa layon ng tagapagbatid sa
pananaliksik at dulog ng pamamagitan ng
pangangalap ng datos. pagtira sa kanilang mga
komunidad sa loob ng
maraming araw sa
tatlong buwan.
Pakikisangkot habang Pakapa-kapa
➢ Ang pakapa-kapa ay
isang eksplorasyon Hal:
hinggil sa isang paksa • Pagmamasid
sa konteksto ng • Pagtatanong-tanong
pamumuhay ng mga • Pagsubok
tao sa isang komunidad • Pagdalaw
gamit ang mga • Pakikilahok
katutubong • Pakikisangkot
pamamaraan ng
pagkuha ng datos.
Pagtatanong-tanong
➢Marami ng mga mananaliksik ang gumamit

ng pagtatanong-tanong sa pagkalap ng
katunayan at datos. Pagtatanong-tanong
mainam sa ss. na pagkakataon:
Pagtatanong-tanong
1) Kung ang impormasyong sinisiyasat ay makukuha sa higit sa

isang tagapagbatid.
2.) Kung hindi tuwirang matatanong ang mga taong may direktang
karanasan sa paksang sinisiyasat.
3) Kung di pa tiyak kung sino ang may kaalaman o karanasan

hinggil sa paksa.
4) Kung nais maberipika ang mga impormasyong nakuha mula sa

ibang tagapagbatid.
Pakikipagkuwentuhan
➢Ito ay isang di-estrukturado at mga tagapagbatid

hinggil sa isa o higit pang mga paksa kung saan
ang mananaliksik ay walang ginagamit na tiyak
na mga tanong at hindi niya pinipilit igiya ang
daloy sa isang direksiyon.
Pakikipagkuwentuhan naman ay ginamit upang

pag-aralan ang pakikiapid sa isang baryo sa
Camarines Norte (De Vera 1982)
Pagdalaw-dalaw
➢ Ang “pagpunta-punta at pakikipag-usap” ng
mananaliksik sa tagapagbatid upang sila ay
magkakilala; matapos magkakilala at makuha ang
loob ng isa’t isa, mas maluwag na sa kalooban ng
tagapagbatid na ilabas sa usapan “ang mga nais
niyang sabihin bagama’t maaaring may ilan pang
pagpipigil”
Sa pag-aaral ng kahirapan ng mga namumulot ng basura sa isang

tambakan sa Malabon, Rizal, ang isa sa mga metodo ng
pangangalap ng datos (Gepigon & Francisco, 1982)
Pakikipanuluyan
➢ Siya ay nakisalamuha sa mga tao at nakisangkot sa
ilan sa kanilang mga aktibidab kagaya ng
pagkukwentuhan sa umpukan, pangangapitbahay at
pagdalo sa iba’t ibang pagtitipon; pagmamasid sa
mga nagaganap sa kapaligiran; at pagtatanong-tanong
hinggil sa paksa ng pananaliksik.
Ginamit naman (Nieda-Henson, 1982) ang

pakikipanuluyan sa pag-aaral ng konsepto ng panahon
ng mga taga-Tiaong Guiguinto, Bulacan.
Pagbabahay-bahay
➢Ginagamit ito sa pagsasagawa ng survey, pero

itinuturing na etnograpikong pamamaraan kung
saan inaasahang makakuha ng hitik, kompleks, at
malalim na impormasyon mula sa maraming
tagapagbatid.
Pagmamasid
➢ Ito ay maaaring magamit hindi lamang sa paglikom ng
datos mula sa kapuwa-tao kundi pati na rin sa mga bagay,
lugar, pangyayari at iba pang penomeno.
➢ Ang pagmamasid ay kaakibat din ng iba pang mga

pamamaraan ng pagkuha ng datos kagaya ng pakikilahok,
pakikisangkot, pagbabaha-bahay at pakikipanuluyan.
APAT NA URI NG PAPEL NG TAGAPAGMASID:
1) Complete Observer (ganap na tagamasid)

- Hindi nakikibahagi sa kapaligirang panlipunan.
2) Complete Participant (ganap na kalahok)
- Ganap na nakikipag-ugnayan sa mga kalahok at nakikibahagi sa
mga aktibidad.
3) Observer as Participant (tagamasid bilang kalahok)
- Nagbibigay daan sa mananaliksik na makilahok sa mga
aktibidad ng grupo ayon sa ninanais, ngunit ang pangunahing
tungkulin ng mananaliksik ay mangalap ng datos
4) Participant as Observer (Kalahok bilang tagamasid)
Pagmamasid
➢ May etikal na isyu naman ang papel ng ganap na

kalahok kaya kailangang timbanging mabuti kung ang
paglilihim sa mga tagapagbatid ay mabibigyang
katuwiran ng mabuting intensiyon ng pananaliksik at
kung ito ba ay hindi magdudulot sa kanila ng
kapahamakan.
Instrumento sa Pagkalap ng Datos mula sa
Kapuwa-Tao
➢Sa parehong harapan at mediado na

pangangalap ng impormasyon mula sa
kapuwa-tao, dapat ihanda ng mananaliksik
ang angkop na instrumento.
Instrumentong Ginagamit:
➢Gumamit ng isang
1) Talatanungan at organisado at
Gabay na
estrukturadong
Katarungan
talatanungan kung ang
gagawin ay survey hinggil
sa mga katangiang socio-
demographic, kaalaman,
persepsiyon, aktitud at iba
pang variable.
2) Pagsusulit o ➢Ginamit ito sa
Eksaminasyon kuwantitatibong
pananaliksik
➢Ito ay instrumentong
sumusukat sa kaalaman,
kakayahan, aktitud, at
kilos ng mga kalahok
kagaya ng pagsusulit at
eksaminasyon.
➢ Dito isinusulat ang mga
3) Talaan sa
obserbasyonh hindi nakuha
Fieldwork
o nasagap sa elektronikong
rekorder, at kung nairekord
man ang isang interaksyon
sa pagitan ng mananaliksik
at tagapagbatid, ang talaan
ay mahalaga pa tin sa
pagbeberipika ng
impormasyon.
➢ Maaaring irekord sa audio
4) Rekorder o video ang nagaganap na
usapan ng mananaliksik at
tagapagbatid kung ito ay
may pahintulot sa huli.
➢Karaniwang inirerekord
ang panayam at
pangkatang talakayan
kagaya ng FGD.
Pangangalap ng ➢Ang bawat aklatan ay

Impormasyon mula puno ng mga midya tulad
sa mga Aklatan ng mga libro journal,
magasin, diyaryo, tesis at
disertasyon,
encyclopedia,
diksiyonaryo, globo, at
marami pang iba,
Pangangalap ng Impormasyon mula sa mga
Aklatan
➢Dapat nang madebelop ang interes ng mga

bata na dumalaw sa aklatan habang sila ay
nasa elemetarya pa lamang (Almario, 2016)
Ilang Paalala sa Paghahanap ng Batis ng
Impormasyon:
1) Alamin kung saang aklatan matatagpuan ang mga batis ng

impormasyon na natukoy para sa isang pananaliksik.
2) Gumawa at magpadala ng sulat sa kinauukulan kung aklatan
ng ibang paaralan, kolehiyo o unibersidad ang pupuntahan.
3) Kung hindi man kailangan ng sulat kagaya sa ilang
pampublikong aklatan, alamin ang mga kahingian bago
makapasok at makagamit ng pasilidad at mga resources ng
aklatang bibisitahin.
4) Rebyuhin ang sistemang Dewey Decimal at sistemang
Library of Congress dahil alinman sa dalawang ito ang
madalas na batayan ng klasipikasyon ng mga aklat ng
pangkalahatang karunungan.
Ilang Paalala sa Paghahanap ng Batis ng
Impormasyon:
5) Tandaan na ipinagbabawal ang pagpapaphotocopy ng buong
aklat, tesis, disertasyon, at ilan pang mga printed materyal kaya
kailangang mabilisang pagbabasa kung maraming sangguniang
babasahin.
6) Gamitin ang online public access catalog (OPAC) para
makahanap na ng mga sanggunian bago pa man pumunta sa
aklatan o bago puntahan ang seksiyon o dibisyon ng aklatan.
7) Huwag kalimutang halughugin ang pinagkukunan na online ng
aklatan gaya ng subskripsiyon sa journals, e-books, e-databases, at
iba pang batis ng impormasyon sa Internet.
online na materyal
➢Sa kasalukuyang panahon ng Internet at

digital na teknolohiya, maaakses ang
maraming primaryang batis ng impormasyon
Pangunahin sa mga batis na ito ay ang mga artikulo sa journal,

balita sa online news site at account ng karanasan sa blog.
online na materyal
• Journal sa Pilipinas:
1) Philippine E-Journals Database
(https://ejournals.ph)
• Journal na naglalathala ng artikulo sa Filipino:
1) Daloy, Dalumat, Hasaan, Layag, Malay
• Internet (Artikulong Online Journal)
1) Katipunan
(https://journals.ateneo.edu/ojs/katipunan)
2) Daluyan
(https://journals.upd.edu.ph/index.php/djwf)
online na materyal
• Internet (Artikulong Online Journal)
3) Social Science Diliman
(https://journals.upd.edu.ph/index.php/socialsciencediliman)
4) Humanities Diliman
(https://journals.upd.edu.ph/index.php/humanitiesdiliman)
• Website ng mga Kolehiyo at Unibersidad
1) UPLB : https://journals.uplb.edu.ph
• Online News Sites
1) ABS-CBN (https://news.abs-cbn.com)
2) GMA 7 (https://www.gmanetwork.com/news)
3) CNN (https://cnnphilippines.com/news)
Prayoridad sa Online News Sites:
1) Walang hayag na kinikilingang tao, grupo, o institusyon dahil

naglalathala ng mga artikulong may iba’t ibang panig.
2) Pumupuna sa sarili o umaamin ng pagkakamali sa
pamamagitan ng komeno at errata.
3) Hindi naglalabas ng mga propagandang nagpapabango ng
pangalan ng isang tao, grupo, o institusyon habang tahasang
bumabatikos sa mga kalaban nito.
Iba’t Ibang online na batis ng Impormasyon
❖ Website ng Pamahalaan
➢ Naglalathala ng mga kopya ng mga batas, proklamasyon,
memorandum order, administrative order at iba pa.
❖ Website ng mga Ahensiya ng Pamahalaan
❖ Website ng mga Samahang Mapanuri at may
Adbokasiyang Panlipunan.
❖ Website na gumagawa ng fact check.
Pangangalap ng Impormasyon mula sa
Pangmadlang Midya
1. Maraming impormasyon ang maaaring makuha sa mga
pangmadlang midya gaya ng radyo, diyaryo, magasin, telebisyon,
pelikula, at Internet (Youtube).
2. Sagana sa bago at kawili-wiling impormasyon, mapagkukunan
ng napanahong impormasyon hinggil sa lipunan. ( Feliciano,
1968)
3. Mula sa aklat ni Chomsky, ang midya ay nagsisilbi sa
kapangyahiran ng estado at negosyo, at sumusuporta sa mga
establisadong pribilehiyo ng iilan at naglilimita sa
pagbabaliktakan at talakayan.
Pagsusuri ng Datos: Mula sa Kaugnayan at Buod ng mga
Impormasyon Hanggang sa Pagbuo ng Pahayag ng Kaalaman
➢ Sa pagsusuri ng mga nakalap na datos, hinahanapan ng

mananaliksik ng kaugnayan sa isa’t isa ang mga datos at
bumubuo siya ng buod hinggil dito. Gabay niya ang mga layon
ng pananaliksik sa paguugnay-ugnay at pagbubuod ng mga
datos. Ang mga kaugnayan at buod na ito ang gagamitin niya
sa pagtukoy ng mga pangunahing tema ng naprosesong
impormasyon at sa pagbuo ng pahayag ng kaalaman.
Pag-uugnay-ugnay ng Impormasyon
Iba’t Ibang Dulog:
1) Maaaring palitawin ang iba’t ibang aspekto ng ugnayan ng

mga impormasyon.
2) Puwede din ang semantikong relasyon sa pagitan ng mga
impormasyon (Spradley, 1979)
3) Maaaring gumamit ng pamamaraan ng coding na angkop
sa disenyo ng pananaliksik.
Halimbawa ng Semantikong Relasyon:
▪ Istriktong Paglalakip (Strict Inclusion)

➢ Ang X ay uri ng Y
➢ Ang komiks magasin ay isang uri ng publikasyon.
▪ Espasyal (Spatial)
➢ Ang C ay isang bahagi ng Y; Ang X ay isang lugar/lunan sa Y
Halimbawa ng Semantikong Relasyon:
▪ Pagbibigay-katuwiran (Rationale)
➢ Ang X ay isang rason para gawin ang Y.
➢ (Ang kawalan ng sapat na pagkakakitaan ang isang dahilan kung bakit
nya nagawang magnakaw.
▪ Sanhi-bunga/Kinalabasan (Cause-Effect)
➢ Ang X ay resulta ng Y; Ang X ay sanhi/dahilan ng Y.
➢ (Pagkamatay ng mga isda at pagdumi ng ilog ang sanhi ng pagtatapon ng
basura sa ilog Pasig.)
▪ Lugar ng isang kilos
(Place of Action)
➢Ang X ay isang lugar para
Halimbawa ng gawin ang Y.
Semantikong
Relasyon:
▪ Gamit (Function)
➢Ang X ay ginagamit para
sa Y.
▪ Paraan-kinayarian
Halimbawa ng (means-end)
Semantikong ➢Ang X ay isang
Relasyon: pamamaraan para gawin
ang Y.
▪ Pagkakasunod-sunod
(Sequence)
➢X is a step or a stage in Y.
▪ Atribusyon
Halimbawa ng (Attribution)
Semantikong
➢Ang X ay katangian
Relasyon:
ng Y.
Pagbubuod ng
Impormasyon ➢Dito ay pinapalitaw
ang mga pangunahing
puntong makukuha sa
mga pinag-ugnay-
ugnay at tinahi-tahing
impormasyon.
Ilang gabay dapat antabayanan:
1)Sa paggawa ng buod sa pangkalahatan, basahin nang

mabuti ang teksto bago tukuyin ang mga susing salita, ang
paksang pangungusap at ang pinakatema.
2) Kahingian sa ilang uri ng materyal ang angkop na
elemento at estruktura ng buod.
3) Sa pagbubuod ng teksto mula sa panayam, talakayan, at iba
pang etnograpikong pamamaraan ng pangangalap ng datos.
4) Iwasan ang mapanlahat na pahayag kung kakaunti lang ang
bilang ng kalahok o tinanong.
Pagbuo ng Pahayag
ng Kaalaman ➢Kailangan nang
pagpasiyahan at
iorganisa ng
pangunahing tema at
karampatang detalye na
lalamanin ng kaniyang
pahayag ng kaalaman.
EXEMPLAR
➢Tipikal o malinaw na
ehemplo na
nagpapatunay sa
kategorya ng
impormasyon o tema
ng kaalamang
napalitaw sa
pagsusuri.
Ilang bagay na kailangang ikonsidera ng mananaliksik

sa paghahanda ng materyal na gagamitin:
1) Malinaw dapat sa kanya kung sa harapan o mediadong sitwasyon ng

komunikasyon niya ipapahayag ang nabuong kaalaman mula sa
pananaliksik.
2) Pumili ng angkop na plataporma kung midya ang gagamitin sa
pagpapahayag ng kaalaman.
3) Sa pagsusulat ng iskrip para sa midya, iskrip ng talumpati o pananalita, o
teksto ng publikasyon na ibabahagi sa isang sitwasyong
pangkomunikasyon, tiyaking malinaw ang pahayag, wasto ang gramatika,
kawili-wili ang estilo, at malaman ang mga sinasabi.
Sintesis
SINTESIS
➢Ang sintesis ay isang
pagbubuod kung saan
Ang layunin nito ay ang manunulat ay
makakuha ng kumukuha ng maliit
importante ngunit pero importanteng
maikling sulatin na parte sa kabuan ng
kumakatawan sa isang sulatin o
kabuan ng kanyang salaysay.
ibinuod.
Yakapin ang kultura ng pananaliksik batay sa

mga dahilan na ito:
1) Ito ay usapin ng kaugalian.
2) Ito ay usapin ng responsableng
pakikipagkapuwa.
3) Ito ay usapin ng kaayusan at kaunlaran ng
lipunan.
Para maging kawili-wili ang pananaliksik:
1) Iugnay ang paksang sinusuri sa ating

karanasan, kapaligiran, at lipunan para ang
mga pahayag natin ay maging
makabuluhan at kapaki-pakinabang hindi
lamang sa sarili kundi sa bayan at mga
kababayan.
2) Magandang gamitin natin ang bernakular

at pambansang wika hindi lamang para sa
madaling magkaintindihan, kundi para sa
pagsasakonteksto ng pananaliksik sa lipunang
Pilipino at para mabasa’t mapakinabangan ito
ng mga kapuwa Pilipino.
Buhay
Constantino 1996
Patuloy na pinarurupok
o pinahihina ng ating
pagtanggap at
pagkaalipin sa wikang
banyaga ang kalidad ng
intelekwalisasyon dito
sa bansa.
3) Ibahagi natin ang mga nabuo

nating kaalaman lalo na sa midya.
MGA GAWAING PANGKOMUNIKASYON
NG MGA PILIPINO
Ano ang paraan ng komunikasyon
ng mga Pilipino?
KOMUNIKASYON
Ang nagbibigay buhay at

nagpapadaloy sa ugnayan ng
mga tao habang hinuhulma nila
ang kanilang lipunan at habang
hinuhulma rin sila dito.
Ayon kay Salazar (1996),

Ay isang kabuuan ng isip,
damdamin, gawi, kaalaman,
karanasan na nagtatakda na
maangking kakayahan ng isang
kalipunan ng tao.
Ayon kay Constantino at Atienza

(1996),
Kailangan din ng mga tao ng wika
bilang behikulo ng komunikasyon
para sa panlipunang
pagkakaintindihan at pagkilos.
Ang wika ang daluyan,
tagapagpahayag at impokan-
kuhanan.
Ayon kay Maggay (2002),
hitik umano sa pahiwatig at
ligoy ang pakikipag-usap ng mga
Pilipino, dahil nagmumula sila sa
kulturang may mataas na uri ng
pagbabahaginan ng kahulugan.
mahilig din ang mga Pilipino sa

mga malapitang ugnayan.
TSISMISAN Ito ay tumutukoy

sa pag-uusap kung
saan pinag-
uusapan at sinusuri
ang isang tao
kapag hindi ito
kasama o wala sa
lokasyon ng
komunikasyon.
TSISMISAN
Mahilig magtsismisan ang mga
Pilipino, ngunit may mas negatibo
na konotasyon ng salitang tsismis
kumpara sa Ingles na katumbas
nito na ‘gossip’.
TSISMISAN
Nagagamit ang tsismis upang
malaman ang tungkol sa mga
alituntunin ng pag-uugali sa mga
grupong panlipunan at maging
mas malapit sa bawat isa.
TSISMISAN
Ang gossiper ay Ang tsismosa ay
tumutukoy lamang kilala bilang
sa tao na mahilig sinungaling at
makipagkwentuhan mapag-imbento ng
o magkalat ng kwento.
sikreto ng iba.
TSISMISAN
Ang mali sa pagiging tsimosa ng
mga Pilipino ay ang pangtsitsismis
hango sa inggit, na maaaring
nagmumula sa kakitiran ng isip natin.
Ang pangtsitsismis ay naging
pasimpleng paraan na upang
makapanakit sa kapwa at mga
kaaway.
TSISMISAN
Ang mga tsismis ay kadalasang
ginagamit para makasakit at
makapanira ng reputasyon ng
ibang tao, o kaya naman ay
husgahan ang kanilang
katauhan, kamalian, at kasalanan.
TSISMISAN vs. KATOTOHANAN


Mas pinipili ng mga Pilipino ang
mga tsismis kaysa sa katotohanan.
Marami pa rin ang naniniwala

sa mga ‘alternative facts’.

Kakaonti lamang ang mga tao na
nagtatanong ng totoong nangyari sa
taong pinag-uusapan, at mas
kakaonti pa ang mga tao na
sumusubok na tingnan kung tama
ang impormasyon na kanilang
nasasagap.
Ang madalas na
paggamit ng social
media ay nagdulot
ng malawakang
pagkalat ng mga
pekeng balita at
tsismis sa bansa.

Ang mga tsismis
na naglalayong
makasakit ng tao at
nakahahamak ng
dignidad ay
itinuturing na
paninirang-puri.

May mga legal na
aksyon na maaaring
gawin upang
labanan ito at
ipagtanggol ang sarili
gaya ng pagsampa
ng kasong libel o
slander.
UMPUKAN
Ito ay ang paggawa ng tao ng isang

maliit na grupo o pangkat, pagtitipon ng
mga tao para sa isang okasyon o
pangyayari o sa anong kadahilanan.
UMPUKAN
Ginagamit ito para ilarawan ang
kakapalan o karamihan ng tao sa isang
grupo o pangkat.
May mga umpukan na impormal ang

talakayan kung saan ang mga tao ay
nagpapalitan ng kuru-kuro o opinyon
tungkol sa isang bagay o paksa.
TALAKAYAN
Sa talakayan,
nahahasa ang
kakayahan ng
mga mag-aaral sa
pagsasalita,
pagpapaliwanag
at
pangangatwiran.
URI NG TALAKAYAN
IMPORMAL NA TALAKAYAN
Ito ay malayang pagpapalitan ng

kuru-kuro hinggil sa isang paksa at
walang pormal na mga hakbang na
sinusunod. Ito ay binubuo ng lima
hanggang sampung katao.
URI NG TALAKAYAN
PORMAL NA TALAKAYAN
Nakabatay sa tiyak na mga

hakbang, may tiyak na mga taong
mamamahala at mamumuno ng
talakay. Nakahanda ang mga sa
kanilang paglalahad, pagmamatuwid
o pagbibigay ng kuro-kuro.
URI NG PORMAL TALAKAYAN

PANEL DISCUSSION

SIMPOSYUM (SYMPOSIUM)

PANAYAM (LECTURE FORUM)
PANGKATANG TALAKAYAN
PORMAL NA DEBATE
Kontrolado ng mga mahigpit na

tuntunin at alintuntunin ang debating
ito.
May dalawa itong pangkat ng
mga magtatalo para sa panig
apirmatibo o negatibo.
PANGKATANG TALAKAYAN
IMPORMAL NA DEBATE
Wala itong mga tuntuning

sinusunod at malayang
makapagsasalita ang lahat tungkol sa
panig na gusto nilang pangatwiranan.
Bakit kailangan ng tao na

makipagtalakayan?
Ang talakayan ay isang paraan

upang ang katotohanan ay mapatunayan
at mapanatili sa pamamagitan ng mga
katanggap-tanggap na basehan at
katibayan kung saan ito ay nararapat na
ibabahagi ng buong katapatan at
katapangan ng bawat panig at
katunggali.
PAGBABAHAY-BAHAYAN
Ito ay isang gawain na nagpupunta sa

iba’t ibang lugar at tirahan upang
magsiyasat ng mga bagay-bagay na
maaaring makakuha ng impormasyon.
PAGBABAHAY-BAHAY
Ang pagbabahay-bahay ay madalas
isinasagawa ng mga kinatawan ng
ahensya ng pamahalaan, pribadong
institusyon, o nongovernment na may tiyak
na layong panlipunan na
nangangailangan ng kontribuson,
pagkakaisa at pakikipagtulungan ng mga
residente ng isang komunidad.
Ilang halimbawa ng pagbabahay-bahay.
Mga politiko para mangampanya tuwing

eleksiyon;
Mga grupong panrelihiyon na
nagsasagawa ng katekismo o
nangangaral ng salita ng Diyos;
Mga mananaliksik na nagpapasagot ng
mga katanungan, nakikipagpanayam o
nakikipagkwentohan.
PULONG-BAYAN
Ito ay pagpupulong ng mga taong

naninirahan sa isang bayan upang
pagusapan ang mga suliranin, hakbang at
maging ang mga inaasahang pagbabago.
PULONG-BAYAN
Ito ay pamamaraan ng mga
Pilipino upang mapag-usapan nang
maayos ang mga bagay-bagay.
Dito maaaring sabihin ng mga

kalahok ang kanilang saloobin. Lahat
ay binibigyan ng pagkakataon
makapagsalita.
KOMUNIKASYONG DI-BERBAL
Ang komunikasyong di-berbal ay

paraan ng pagbabatid ng kahulugan
o mensahe sa pamamagitan ng
samot-saring bagay maliban sa mga
salita.
Ang komunikasyong di-berbal ay
naisasagawa sa pamamagitan ng
mga sumusunod.
1. Paggalaw ng kahit isang bahagi

laang ng katawan;
2. Kombinasyon ng mga galaw ng

ilang bahagi ng katawan;
3. Panahon ng pagsasalamuha, lalo
na ng bilis o bagal, kawalan o dalas,
at oras o araw ng interaksyon.
4.Pook at kapaligiran ng
pagsasalamuha;
5. Kasuotan at borloloy sa katawan;
6. Iba pang simbolismo gaya ng kulay.

MGA EKSPRESYONG LOKAL

Ang mga ekspresyong lokal ay mga
salita o pariralang nasasambit ng mga
Pilipino dahil sa bugso ng damdamin.
Sa talastasang Pilipino, ang mga lokal na
ekspresyon ang nagpapaigting at
nagbibigay-kulay sa mga kuwento ng
buhay at sumasalamin sa kamalayan at
damdamin ng mga Pilipino.
MGA EKSPRESYONG LOKAL

Ang tao ay isang makuwentong nilalang
at ano mang anyo ng komunikasyon ng
mga tao ay dapat tingnan bilang naratibo
o kuwento. (Walter Fisher)
Sa Timog Katagalugan at iba pang mga
rehiyon, halimbawa ng mga palasak na
ekspresyon ang “Nakupo!” at
“susmaryosep!”, na sinasambit dahil sa
pagkagulat o pag-aalala.
IBA PANG NAKAGAWIAN

May mga kagawian sa pagbati
ang mga pilipino bukod sa
pagsasabi ng “Magandang
(umaga, tanghali, hapon, gabi o
araw)”.
IBA PANG NAKAGAWIAN

Mahilig ding kumain ang mga
Pilipino at ang pag-aalok ng pagkain
ay bahag na rin ng ating
nakagawiang pangkomunikasyon na
nagpapakita ng kagandahang loob
sa iba at pagpapahalaga sa
pagbabahagi sa kapuwa.
IBA PANG NAKAGAWIAN

Ang pukkaw na nangangahulugang
pagsigaw o pagtawag, na isang
katutubong praktis ng mga Tingguian sa
Tubo, Abra sa pamamahagi ng
impormasyon na nagmula pa sa mga
ninuno ng mga Tingguian, na nagtatalaga
ng isang taong (manpukkaw) nagsisilbing
taga sigaw ng anunsiyo sa komunidad.
(Calbayan 2012)
KOMUNIKASYON AT WIKANG FILIPINO

Ang pag-iral ng ibat ibang gawing
pangkomunikasyon sa lipunang
Pilipino ay tanda ng mayamang
tradisyon ng malalim na pakikipag-
ugnayan at marub-dob na
pakikisalamuha ng mga Pilipino sa
kapwa.
KOMUNIKASYON AT WIKANG FILIPINO

Kailangang ilapat ang mga
pamamaraan ng instruksiyon sa
kultura ng lipunan, habang patuloy
na nag-iimprobisa ng mga
mapanlahok at mapanlikhang lapit
at pananaw sa pagtuturo.
GAWAIN BLG. 2
Ang mga mag-aaral ay aatasan na gumawa ng

INFOGRAPHICS na nanghihikayat sa mga awdiyens
na labanan ang pagpapakalat ng fake news / tsismis.
Ang infographics ay kinakailangan na mapanghikayat
at nagbibigay kaalaman.

Fili All

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Fili All

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TANGGOL

▪ Ayon kay Webster (1974), ang wika ay

▪ Ayon kay Gleason, ang wika ay

1. Instrumento ng Komunikasyon – ang wika, pasalita man o

1. PORMAL – mga salitang estandard dahil

2. DI-PORMAL – mga salitag karaniwan o pang-araw-

1. Dayalek – barayti ng wikang nalilika ng dimensyong

* Ipinakain ko sa aso yung pagkain.

* Kailangan inumin ang gamot na ito ka-apat sa isang araw.

➢ Mula sa salitang Latin na “COMMUNIS” na

1. PINAGMULAN NG MENSAHE – Ang nagpadala ng

✓ San Juan (2014)

Sa anumang sitwasyong pangkomunikasyon,

INFORMATION AND ➢Mahalagang magkaroon

DISIMPORMASYON ➢Sa kasalukuyang

➢Ang midya ang

❑Dapat ding maging mapanuri sa mga

❑Ang konteksto ang nagbibigay ng linaw

Sa paggamit ng wikang Filipino at katutubong

➢Kailangang maikintal sa mga isipan na

Almario, 2016 Sa pagsasaliksik, minimithi

May ilang bagay na dapat isaalang-alang ang

1) Kailangang malinaw ang tukoy na paksa at

2) Dapat na malinaw sa mananaliksik ang

3) Kailangang ikonsidera ng mananaliksik ang

Santiago & 1) Iugnay sa interes at buhay ng

Ang batis ng impormasyon ay ang

Kapuwa-tao Bilang ➢Sa pagpili ng mga

Harapang-Ugnayan ➢Sinasadya, tinatanong, at

Mediadong ➢Maaari tayong makakalap

Midya Bilang Batis

Bentahe ng 2) Ang makatipid sa

➢Ang pamamaraan ng pagkalap ng

➢ Maraming disenyo ng pagsasaliksik kung saan

➢ Subalit mayroon ding mga disenyo kung saan

➢Kapuwa-Tao – timbangin kung mas praktikal at

➢ Ang ating mga kapuwa-tao ay mayamang batis

➢ Ay isang kuwantitatibong disenyo ng pananaliksik

Halimbawa: Ano ang epekto ng paggamit ng bernakular

➢ kilala din na panayam

1) naitatama, napapasubalian, o nabeberipika ng mga

1) May dominante sa grupo

2) May nag-aagam-agam na sumalungat sa kasama o itama

3) May lihim o hayag na hidwaan ang mga kalahok

4) May ayaw magbahagi ng saloobin dahil nahihiyang

➢ Maraming mapagpipilian ➢ Ang pakikisangkot sa

➢Marami ng mga mananaliksik ang gumamit

1) Kung ang impormasyong sinisiyasat ay makukuha sa higit sa

3) Kung di pa tiyak kung sino ang may kaalaman o karanasan

4) Kung nais maberipika ang mga impormasyong nakuha mula sa

➢Ito ay isang di-estrukturado at mga tagapagbatid

Pakikipagkuwentuhan naman ay ginamit upang

Sa pag-aaral ng kahirapan ng mga namumulot ng basura sa isang

Ginamit naman (Nieda-Henson, 1982) ang

➢Ginagamit ito sa pagsasagawa ng survey, pero

➢ Ang pagmamasid ay kaakibat din ng iba pang mga

1) Complete Observer (ganap na tagamasid)

➢ May etikal na isyu naman ang papel ng ganap na

➢Sa parehong harapan at mediado na

Pangangalap ng ➢Ang bawat aklatan ay

➢Dapat nang madebelop ang interes ng mga

1) Alamin kung saang aklatan matatagpuan ang mga batis ng

➢Sa kasalukuyang panahon ng Internet at