Professional Documents
Culture Documents
- Nag-ugat ang salitang wika mula sa wikang Malay. Samantalang nagmula naman sa Kastila
ang isa pang katawagan sa wika: ang salitang lengguwahe. Katulad ng language - tawag
sa wika sa Ingles - nagmula ang salitang lengguwahe sa salitang lingua ng Latin, na
nangangahulugang "dila", sapagkat nagagamit ang dila sa paglikha ng maraming
kombinasyon ng mga tunog, samakatuwid ang "wika" - sa malawak nitong kahulugan - ay
anumang anyo ng pagpaparating ng damdamin o ekspresyon, may tunog man o wala,
ngunit mas kadalasang mayroon.
- Sa ilang pagkakataon, tinatawag ding dila (piguratibo), salita, diyalekto, o lingo (sariling-
wika ng isang grupo, [bigkas: ling-gow, mula sa Ingles]) ang wika.
- Ayon kay Henry Gleason, ito ay masistemang balangkas ng sinasalitang tunog na pinipili
at isinasaayos sa paraang arbitraryo upang magamit ng mga taong kabilang sa isang
kultura.
Pinakapayak sa mga anyo ng wika ang paggamit ng mga salita o pagsasalita, subalit kabilang din
rito ang pagsusulat; kaya mayroon tayong verbal at di-verbal na anyo ng wika. Mayroon din
tayong tinatawag na mga wikang pasenyas, larangan ng musika, sining ng pagpipinta,
pagsasayaw, at maging ang matematika. "Wika" ang lahat ng mga ito kung gagamitin ang
malawakan na kahulugan ng wika.
➢ Pormal- mga salitang istandard, karaniwan, o pamantayan dahil kinikilala ng ating lipunan,
tinatanggap at ginagamit ng higit na nakararami lalo na ng mga nakapag-aral ng wika.
Ginagamit ito sa mga usapang pormal.
• Balbal - mga salitang nahango lamang sa pagbabago o pag-usad ng panahon, mga salitang
nabuklat sa lansangan
• Kolokyal - mga salitang ginagamit sa mga pagkakataong impormal. Ang pagpapaikli ng isa,
dalawa, o higit pang salita ay mauuri rin sa antas na ito
Halimbawa: mayroon=meron
ayaw ko= ayoko
nasaan=nasa'n
KAHALAGAHAN NG WIKA
▪ Mahalaga ang wika bilang lingua franca o bilang tulay para magkausap at magkaunawaan
ang iba’t-ibang grupo ng taong may kani-kaniyang wikang ginagamit.
5. Ginagamit
6. Pinipili at inaayos
KASAYSAYAN NG WIKA
Sa dinami-dami ng mga wikaing umiiral noon sa buong Pilipinas ay Tagalog ang napili bilang
wikang pambansa.
1. Sinasalita ang Tagalog ng napakaraming tao at ito ang wikang pinakanauunawaan sa lahat ng
mga rehiyon ng Pilipinas. Papadaliin at pabubutihin nito ang komunikasyon sa mga taumbayan ng
kapuluan.
2. Hindi ito nahahati sa mga mas maliliit at hiwa-hiwalay na wika, tulad ng Bisaya.
3. Ang tradisyong pampanitikan nito ang pinakamaunlad at malawak (sinasalamin ang dayalekto
ng Toskong Italyano) maraming aklat ang nakasulat sa Tagalog kaysa iba pang katutubong wikang
Awstronesyo.
4. Ito ang wika ng Maynila, ang kabiserang pampolitima at pang- ekonomiya ng Pilipinas.
5. Ito ang wika ng Himagsikan at ng Katipunan- dalawang mahahalagang pangyayari sa kasaysayan
ng Pilipinas.
Noong unang panahon, bago pa dumating ang mga Kastila, may iba't- ibang wika at diyalekto ang
mga katutubong tribo sa kapuluan. Nang dumating ang mga Kastila noong ika-16 siglo, nagkaroon
ng malalim na impluwensiya ang Espanyol sa wika, kultura, at lipunan ng mga Pilipino.
1521- Nagsimula ang wikang Filipino ng dumating ang mga kastila sa Pilipinas, natuklasan na may
dalawang daan na wikain o dayalekto ang mga Pilipino; subalit Tagalog ang itinuturing na
pinakamalaganap bunga ito sa pag-aaral na isinagawa nina Padre Chirino at Padre Colin.
1935- Isinulat ang 1935 Konstitusyon at nabanggit na ang pagkakaroon ng wikang pambansa.
1936- Itinatag ni Pangulong Manuel Quezon ang Surian upang mamuno sa pag- aaral at pagpili sa
Wikang Pambansa.
- Tungkulin ng Surian na magsagawa ng pananaliksik, gabay at alituntunin na magiging
batayan sa pagpili ng Wikang Pambansa ng Pilipinas.
Jaime de Veyra- Ang naging tagapangulo ng komite na nagsagawa ng pag-aaral at napili nito ang
Tagalog bilang bantayan ng "Wikang Pambansa".
1937- Ipinalabas ni Pangulong Quezon ang Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134 na nag-aatas
na Tagalog ang batayan ng wikang gagamitin sa pagbubuo ng Pambansang Wika.
- Dahil sa pagsusumikap ni Pangulong Quezon na magkaroon ng kikilalaning iisang wikang
Pambansa, hinirang siyang " Ama ng Wikang Pambansa".
Sa kasalukuyan, ang Filipino ay patuloy na nagbabago at nag-aadapt upang maisama ang mga
bagong termino at konsepto, lalo na sa teknolohiya at kalakaran sa modernong lipunan.
Nadadagdagan man ang ating wika, dumadami o yumayabong man ang ating mga salita pero
kasabay pa din nito ang pagpapahalaga nating mga Pilipino sa mga tradisyon at kultura ng ating
bansa.
Panahon ng Kastila
Panahon ng Amerikano
- Nang sakupin ng mga Amerikano ang Pilipinas, sa simula ay dalawang wika ang ginamit ng
mga bagong mananakop sa mga kautusan at proklamasyon, Ingles at Espanyol.
- Dumami na ang natutong magbasa at magsulat sa wikang Ingles dahil ito ang naging
tanging rekomendasyon ng Komisyong Schurman (Marso 4, 1899).
1935- Halos lahat ng kautusan, proklamasyon at mga batas ay nasa wikang Ingles na, ayon sa
kinalabasan ng pag-aaral ni Boras-Vega noong 2010.
Marso 24,1934
- Pinagtibay ni Pangulong Franklin D. Roosevelt ng Estados Unidos ang batas Tydings-
Mcduffie na nagtatadhanang pagkakalooban ng kalayaan ang Pilipinas matapos ang
sampung taong pag-iral ng Pamahalaang Komonwelt.
November 13,1936
- Pinagtibay ng Batasang- Pambansa ang Batas Komonwelt Blg. 184 na lumilikha ng isang
Surian ng Wikang Pambansa, at itinadhana ang mga kapangyarihan at tungkulin nito.
1. Pag-aaral ng mga pangunahing wika na ginagamit ng may kalahating milyong Pilipino man
lamang.
2. Paggawa ng paghahambing at pag-aaral ng tasalitaan ng mga pangunahing dayalekto.
3. Pagsusuri at pagtiyak sa fonetika at ortograpiyang Pilipino.
November 9, 1937
- Bunga ng ginawang pag-aaral at alinsunod sa itinadhana ng Batas Komonwelt Blg. 184,
ang Surian ng Wikang Pambansa ay nagpatibay ng isang resolusyon na ang Tagalog ang
“siyang halos na lubos na nakatutugon sa mga hinihingi ng Batas Komonwelt Blg. 184,
kaya’t itinagubilin ni Pangulong Manuel Quezon na iyon ay pagtibayin bilang saligan ng
wikang pambansa.
Abril 1, 1940
- Inilabas ang Kautusang Tagapagpaganap Blg. 263 na nag-uutos ng:
1. Pagpapalimbag ng Tagalog- English vocabulary at ng isang aklat sa gramatika na pinamagatang
"Ang Balarila ng Wikang Pambansa".
2. Pagtuturo ng wikang pambansa simula Hunyo 19, 1940 sa paaralang publiko at pribado sa
buong kapuluan.
1942- Nabuo ang grupong "Purista", sila ang mga nagnanais na gawing Tagalog na mismo ang
wikang Pambansa at hindi na batayan lamang.
- Ayon kay Prof. Leopoldo Yabes, ang Pangasiwaang Hapon ang nag-utos na baguhin
probisyon sa konstitusyon at gawing Tagalog ang pambansang wika. Layunin ng mga
Hapon na burahin sa mga Pilipino ang anumang kaisipan pang-Amerikano at mawala ang
impluwensya ng mga ito kaya Tagalog ang kanilang itinaguyod.
- Noong panahong iyon, Niponggo at Tagalog ang naging opisyal na wika. Pinasigla ng
Pamahalaang Hapon ang panitikang nakasulat sa Tagalog. Maraming manunulat sa wikang
Ingles ang gumamit ng Tagalog sa kanilang mga tula, maikling kumento, nobela at iba pa.
Sa Panahon ng Pagsasarili
Hunyo 7, 1940
- Pinagtibay ang Batas Komonwelt Blg. 570, na nagtakdang wikang opisyal na ang
Pambansang Wika (Tagalog) simula Hulyo 4, 1940.
Oktubre 24,1967
- Naglagda ang Pangulong Marcos ng isang Kautusang Tagapagpaganap Blg. 96 na
nagtatadhanang ang lahat ng gusali, edipisyo at tanggapan ng pamahalaan ay
pangangalanan na sa Pilipino.
Sa Kasalukuyang Panahon
Pebrero 2,1987
- Pinagtibay ang Bagong Kontitusyon ng Pilipinas sa Artikulo XIV, Seksyon 6-7, nasasaad ang
mga sumusunod:
Seksyon 6- Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang nililinang, ito ay dapat
payabungin at pagyamanin pa salig sa umiiral na wika sa Pilipinas at sa iba pang mga wika.
Seksyon 7- Ukol sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, ang mga wikang opisyal ng
Pilipinas ay Filipino at hanggat walang itinatadhana ang batas, Ingles.
1987
- Ipinalabas ng kalihim Lourdes R. Quisimbing ng Departamento ng Edukasyon, Kultura at
Palakasan ang Kautusan Blg. 52 na nag-uutos sa paggamit ng Filipino bilang wikang
panturo sa lahat ng antas sa mga paaralan kaalinsabay ng Ingles na nakatakda sa
patakarang edukasyong bilingual (Bilingual Policy).
1996
- Ipinalabas ng Commission on Higher Educatiion ang CHED Memorandum Blg. 59 na
nagtatadhana ng 9 na yunit na pangangailangan sa Filipino sa pangkalahatang edukasyon
at nagbabago sa deskripsyon at nilalaman ng mga kurso sa Filipino 1 (Sining ng
Pakikipagtalastasan), Filipino 2 (Pagbasa at Pagsulat sa Iba’t-ibang Disiplina) at Filipino 3
(Retorika).
Hulyo, 1997
- Nilagdaan at ipinalabas ni Pangulong Fidel V. Ramos ang Proklama Blg. 1041 na nagtatakda
na ang buwan ng Agosto taun-taon ay magiging “Buwan ng Wikang Filipino” at
nagtatagubilin sa iba-t-ibang sangay at tanggapan ng pamahalaan at sa mga paaralan na
magsagawa ng mga Gawain kaugnay sa taunang pagdiriwang.
• AKLAT- tawag sa katipunan ng mga nilimbag na akda. Naglalaman ito ng mga larawan at
mga mahahalagang bagay na nagbibigay ng impormasyon at nagpapatalas ng isipan.
• CASSETTE TAPE- isang uri o format ng magnetic tape na ginagamit para sa pagrekord at
pag-playback ng tunog.
UP DILIMAN
- Daluyan- journal ng wikang Filipino at itinuturing na refereed journal na inilalathala ng 2
beses kada taon. Ito ay monolingual na Filipino at may layuning paunlarin ang pag-aaral at
pananaliksik tungkol sa wika, panitikan at kulturang Pilipino.
- Lagda- journal ng UP (Departamento ng Filipino at Panitikan ng Pilipinas), isa ring refereed
journal na inilalathala ng 2 beses kada taon ng Kolehiyo ng Arte at Literatura sa UP. Ito din ay
monolingual sa Filipino, ang kaibahan nito sa Daluyan, dito ay maaaring maglathala sa rehiyonal
na wika sa Pilipinas subalit may lakip pa ding salin sa pambansang wika.
PAMANTASANG DE LA SALLE
- Daloy- journal na pangwika at pampanitikan ng Departamento ng mga wika ng Pilipinas.
Ito ay taunang nililimbag.
- Layag- opisyal na journal ng Departamento ng Sikolohiya. Matatagpuan dito ang mga
artikulong nakasulat sa wikang Filipino at Ingles bilang pagtataguyod sa Bilingual Policy sa
paggamit ng wika.
- Malay- refereed journal na multi-disciplinary sa Filipino, nililimbag 2 beses sa loob ng 1
taon sa ilalim ng pamamahala ng Kolehiyo ng Malalayang Sining. Ito ay nagtatampok ng mga
papel, research, mga artikulo na naglalahad ng mga kaisipan at kaalaman mula sa iba’t-ibang
disiplina.