1.

Nagagamit ang kaalaman sa modernong teknolohiya (facebook, google, at iba pa) sa

pag -unawa sa mga konseptong pangwika

Cagayan Valley Road, Barangay Makapilapil, San Ildefonso, Bulacan.

Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino

Topic: Konsepto ng Wika (Kapangyarihan,Antas, Barayti at Week
Tungkulin) 3-4
Teacher: Sarah S. Paralejas
Date: September 21- October 2, 2020

Pangalan: ____________________________Baitang: _____Pangkat: __________

TARGET GUIDE

1. Naiuugnay ang mga konseptong pangwika sa mga napanood na sitwasyong pang

komunikasyon sa telebisyon (Halimbawa: Tonight with Arnold Clavio, State of the
Nation, Mareng Winnie,Word of the Lourd (http://lourddeveyra.blogspot.com)
2. Naiuugnay ang mga konseptong pangwika sa sariling kaalaman, pananaw, at mga
karanasan
3. Nagagamit ang kaalaman sa modernong teknolohiya (facebook, google, at iba pa) sa
pag -unawa sa mga konseptong pangwika
4. Nabibigyang kahulugan ang mga komunikatibong gamit ng wika sa lipunan (Ayon kay M.
A. K. Halliday)

THINGS TO LEARN

Matapos ang aralin, inaasahang misagawa ng mga mag-aaral ang mga sumusunod:
1. Natutukoy ang mga kapangyarihan,antas, barayti, teorya at tungkulin ng wika
2. Nasasabi kung anong barayti ng wika ang nasasaad.
3. Nasasambit ang kahalagahan ng kaalaman sa kapangyarihan,antas, barayti, teorya at
tungkulin ng wika

THINK ABOUT IT

SUBUKIN! Lunes ng umaga, tulad ng dati, maraming tao kang makasasalubong at

makakausap. Paano mo sila kakausapin o babatiin? Isulat ang sasabihin sa bawat isa sa loob
ng kahon.

Sa Kaibigan mong conyo o sosyal?

Isa sa mga Guro mo?

Sa kaibigan mong jejemon?

TEACHING POINTS

KONSEPTO NG WIKA

KAPANGYARIHAN NG WIKA

May taglay na lakas at puwersa ang mga sinasalita nating wika. Para itong isang malakas
nailog ng mga dumadaloy na salita na kung gagamitin ng tama ay maaring tumimo sa
damdamin, tumarak sa isipan, makakuha ng atensyon at makalikha ng isang panibagong
pwersa na lalong magpapalakas sa wika. At dahil sa kapangyarihang taglay nito, sa larangan
ng pakikipagtalstasan ay nagagawa nating magtanong, magpaliwanag, magbigay ng mga
paglalarawan, magpasaya, manalangin, magpahayag ng pag-ibig at makipag-ugnayan sa
napakadaling pamamaraan tulad ng isang simpleng pagngiti sa ating kapwa.Dahil sa
kapangyarihang taglay nito, ang wika ay maaaring:

1. Makapagdulot ng ibang kahulugan – nakasalalay ito sa napagkasunduan ng mga

taong nabibilang sa iba’t ibang lipunan. Halimbawa: ang ‘langgam’ sa katagalugan na
makikita mong gumagapang-gapang at isang uri ng insekto at ang ‘langgam’ sa mga
Cebuano na nangangahulugang ‘ibon’.
2. Lumilikha ng Saloobin – anuman ang nararamdaman ng isang tao, maluwag nitong
naipapahayag ang kanyang saloobin sa pamamagitan ng paggamit ng wika.
3. Humuhubog ng tamang pag-uugali ng isang tao – sa positibong pananaw, ang mga
mabubuting pananalita ay nagbubunga ng mabubuting resulta. Ang isang nilalang na
busugin mo ng magagandang pangaral na may kaakibat na aktwal na pagsasagawa,
asahan mo’t ito ay magiging isang mabuting mamamayan ng kanyang lipunan.
4. Kapangyarihan ng isang kultura – anumang pag-uugali o gawi, karunungan o
kapintasan, at positibo o negatibong pananaw sa buhay mayroon ang isang lipunan, ito
ay nakasalalayrin sa wikang taglay nito. Sinasalamin ng wika ang kabuuang aspeto ng
isang kultura sapagkat produkto ng kultura ang wika at produkto ng wika ang kultura.
ANTAS NG WIKA

May dalawang antas ang wika na umiiral sa isang lipunan. Ang mga ito ay ang mga
sumusunod:

1. Pormal
Ito ay ang estandard na wikang ginagamit at kinikilala ng higit sa nakararaming tao lalo
na ang mga may pinag-aralan. May dalawa itong lebel:
1.1 Pambansa – ito ang pinakagamitin sa lahat sapagkat nauuwaan ito ng buong
bansa.
1.2 Pampanitikan – Ito ang pinakamataas na lebel ng wika sapagkat mayaman ito sa
paggamit ng mga idyoma, tayutay at matatalinghaang pananalita.

2. Di-Pormal
Ang wikang ito ay karaniwang ginagamit sa pang-araw-araw na pakikipagtalastasan
2.1 Balbal - Ito ang pinakamahabang lebel ng wika na kung saan impormal itong
nalikha at nabuo sa pamamagitan ng pagsasama-sama ng mga salitang maaaring
maikli o may kahabaan. Tinatawag ito sa wikang Ingles sa ‘slang’.
2.2 Kolokyal – Halo ito sa mga pormal na salita na araw-araw na ginagamit.
2.3 Lalawiganin – Ito ang mga wikang ginagamit sa iba’t ibang lalawigan.

BARAYTI NG WIKA

Bukod sa mga antas ng wika, nagkakaroon din ito ng barayti dahil na rin sa kapangyarihan ng
taong lumilikha ng iba’t ibang bersyon nito. Bahagi ito ng metalinggwistikong pag-aaral ng wika.

Ang mga ito ay ang mga sumusunod:

1. Dayalek - barayti ng wikang ginagamit ng particular na pangkat ng mga tao mula sa

isang particular na lugar tulad ng lalawigan, rehiyon, o bayan. Maaaring magkapareho
ang dayalekto ng dalawang lalawigan pero magkaiba ang tono ng pananalita.
2. Ekolek – karaniwang nalilikha ito at sinasalita sa loob ng mga kabahayan. Taglay nito
ang kaimpormalidad sa paggamit ng wika subalit nauunawaan naman ng mga taong
gumagamit nito.
3. Etnolek – Nalikha ang wikang ito sa mga etnoliggwistikong pangkat.
4. Idyolek – Taglay ng wikang ito ang pansariling katangian sapagkat personal ang
paggamit nito.
5. Pidgin – Nabuo ang wikang ito dahil sa pangangailangan ng mga tagapagsalita at wala
itong pormal na anyo.
6. Jargon – Nabuo ang wikang ito dahil sa iba’t ibang propesyon na umiiral sa isang
lipunan.
7. Sosyolek – Ito ang barayti ng wikang nakabatay sa katayuan o antas panlipunan o
dimensiyong sosyal ng mga taong gumagamit ng wika. Nagpapangkat batay sa ilang
 katangian tulad ng kalagayang panlipunan, paniniwala, oportunidad, kasarian , eda, at
iba pa.
8. Creole - Ito ang wikang nagmula sa isang pidgin at naging pangunahing wika ng
partikular na lugar. Mga barayti ng wika na nadebelop dahil sa mga pinaghalo-
halong salita ng indibidwal, mula sa magkaibang lugar hanggang sa ito ay naging
pangunahing wika ng partikular na lugar. Halimbawa: Chavacano (Tagalog at
Espanyol)

MGA TEORYANG PINAGMULAN NG WIKA

1. Teoryang Bow-Wow - Nagsasaad na ang wika ay nagmula sa tunog ng mga hayop

2. Teoryang Pooh-Pooh - Nagsasaad na ang wika ay nagmula sa magkakaiba at
matinding damdamin ng tao.
3. Teoryang Yo-He-Ho - Nagsasaad na ang wika ay nagmula sa tunog na bunsod ng pag-
gamit ng pwersa
4. Teoryang Ta-Ra-Ra-Boom-De-Ay - Nagsasaad na ang wika ay nabuo mula sa tunog
ng mga ritwal ng pagsasagawa ng gawaing pantao.
5. Teoryang Ta-Ta - Nagsasaad na ang wika ay nagmula sa tunog na nagmula sa kumpas
ng kamay o galaw ng katawan.
6. Teoryang Ding-Dong - Nagsasaad na ang wika ay nabuo mula sa tunog ng kalikasan
at iba’t ibang gawaing pantao.

TUNGKULIN NG WIKA

Ayon kay M.A.K. Halliday (1973), sa kanyang “Explorations in the Functions of Language,” ang
wika ay batay sa mga tungkuling ginagampanan nito sa ating buhay. Naririto ang pitong
tungkulin ng wika na madalas na gamitin sa pasalita at pasulat ng paraan:

1. Heuristik/Hyuristik
Tumutulong ang wika upang makamit ng tao ang iba’t ibang kaalaman sa mundo.
2. Imahinatibo
Sa pamamagitan ng eika, nagagawa nitong palawakin ang imahinasyonng isang tao.
3. Instrumental
Sa pamamagitan ng wika, nailahad ng sang tao ang kanyang mga
mungkahi,panghihikayat, pagbibigay-utos at maging ang pagbibigay ng pangalan sa
isang bagay o pangyayaring kanyang kinapapalooban.
4. Interaksyunal
Sa pamamagitan ng wika, nagagawa nitong mapatatag ang pakikipagkapwa o
pakikipagrelasyon ng tao sa kanyang kapwa.
5. Personal
Sa pamamagitan ng wika, naipahahayag ng tao ang kanyang mga pansariling kalooban
na maaaring magpakita ng kanyang personalidad o nararamdaman.
6. Regulatori
Sa pamamagitan ng Wika, nagagawa ng tao na kontrolin o isaayos ng tao ang
kapaligiran o lipunang kanyang kinabibilangan.
7. Representasyunal
 Sa pamamagitan ng wika, nakakapagbahagi ang tao ng mga pangyayari o di kaya ay
nakapagpapahayag ng mga detalye. Maaari ring maghatid at makatanggap ng mensahe
mula sa iba ulad ng pagbabalita at pagbibigay-paliwanag o pagbibigay-impormasyon.

TASK TO DO

Sa bahaging ito masusubukan ang iyong natutuhan sa buong aralin. Sa pamamagitan ng mga
Gawain at pagtataya, maipapamalas ang talas ng isipan at kakayahang makaunawa at
makapagpaliwanag ng mga konseptong umiiral batay sa iyong natutuhan.

Tukuyin kung anong barayti ng wika nabibilang ang sumusunod na mga pahayag o
sitwasyon.

_____________1. Kilalang-kilala ng madlang tagapanood ang paraan ng pagsasalita ni Noli De

Castro lalo na kapag sinasabi niya ang pamoso niyang linyang” Magandang Gabi, Bayan!”

_____________2. Nagtatagalog din ang mga taga-morong, Rizal pero may punto silang
kakaiba sa Tagalog ng mga taga-Metro Manila.

_____________3. Marami ang gumagaya sa paraan ng pagsasalita ni Kris Aquino lalo na ang
malutong niyang “ Ah , ha, ha! Okey! Darla! Halika!”

_____________4. Nagtagpo ang mga unang nakipag kalakalang Tsino at Mga Katutubo sa
Binondo bago pa man dumating ang mga Espanyol. Dahil parehong walang alam sa wikain ng
isa’t isa, bumuo sila ng wikang walang sinunsunod sa estruktura at hindi pag-aari ng sinuman
sa kanila.

_____________ 5. Ang ilan sa mga Tsinong nakipagkalakalan sa ating mga ninuno ay

nagpakasal sa mga dalagang taga-Binondo. Ang wikang kanilang binuo na maituturing na hindi
pag-aari ninuman ay siyang nagging unang wika ng mga nagging anak nila

_____________ 6. Maririnig sa usapan nina Aluro a.k.a. “ Laura “ at ng kaibigan niya si Danilo
a. k. a “ Dana” ang mga salitang charot, chaka, bigalou, at iba pa.

_____________ 7. Habang nakasakay sa bus si Norie ay narining niyang nag-uusap ang

dalawang babae sa unahan. Nairnig niya sa usapan ang mga salitang lesson, plan, quiz, essay,
at grading sheets. Mula rito’y alam na niyang mga guro ang mga nakaupo sa harap niya.

______________8. Habang naghahanda ng report o ulat ang magkaibigang Rio at Len ay

maharot at nakatatawa ang ginagamit nilang mga salita subalit nang maihanda ang mga
kagamitan at magsisimula silang mag-ulat sa harap ng klase at ng guro ay biglang nag-iba at
nagging pormal ang paraan nila ng pagsasalita.

______________9. Natutuhan ni Joven ang salitang vakkul mula sa mga Ivatan nang
mamasyal siya sa Batanes. Saan man siya mapunta ngayon, kapag narinig niya ang salitang
vakkul ay alam niyang ang salitang ito ng mga Ivatan ay tumutukoy sa ganit nilang
pananggalang sa init at ulan.
_______________10. “ Handa na ba kayo?” ito ang pamosong linyang binibigkas ni Korina
Sanchez sa kanyang programang Rated K. Kahit hindi ka nakatingin sa telebisyon at naririnig
lamang ang kanyang pagsasalita ay tiyak na malalaman mong si Korina nga ito dahil sa sarili
niyang estilo ng pagbibigkas.

THINGS TO PONDER

PAKAISIPIN! Bakit nga ba mahalagang malaman natin ang mga kapangyarihan, antas, barayti,
tungkulin at mga teoryang pinagmulan ng wika? Sumulat ng maikling pahayag ukol ditto na
naglalaman ng 5-6 na pangungusap.

____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________

TEST YOURSELF

A. TAMA o MALI
Panuto: Isulat ang TAMA kung ang pahayag ay tama, at itama ang salitang
nakasalungguhit kung ito ay MALI.
_____________1. Di-pormal na wika karaniwang ginagamit sa pang-araw-araw na
pakikipagtalastasan.
_____________2. May pormal na anyo ang pidgin.
_____________3. Ekolek ang wikang nalilikha sa mga etnoliggwistikong pangkat.
_____________4. Creole ang barayti ng wika na nagmula sa isang pidgin at naging
pangunahing wika ng partikular na lugar.
_____________5. Ang pormal na wika ay ang estandard na wikang ginagamit at
kinikilala ng higit sa nakararaming tao lalo na ang mga may pinag-aralan.
_____________6. Kolokyal ang pinakamababang lebel ng wika.
_____________7. Ang pinakamataas na lebel ng wika ay ang pambansa.
_____________8. Sosyolek ay barayti ng wikang nakabatay sa katayuan o antas
panlipunan o dimensiyong sosyal.
_____________9.Ang lalawiganin ay mga wikang ginagamit sa iba’t ibang lalawigan.
_____________10. Pormal at di-pormal ang dalawang katangian ng wika.
 B. MATCHY! MATCHY!
Panuto: Ang mga nasa Hanay A ay ang kahulugan ng mga teoryang pinagmulan ng
wika, hanapin ang tinutukoy nito sa Hanay B. Isulat letra ng iyong sagot sa patlang bago
ang numero.

HANAY A HANAY B

____1. Nagsasaad na ang wika ay nagmula sa a. Pooh-pooh

tunog na bunsod ng pag-gamit ng pwersa b. Bow-wow
____2. Nagsasaad na ang wika ay nabuo mula c. Ta-ra-ra-boom-de-ay
sa tunog ng kalikasan at iba’t ibang gawaing d. Yo-he-ho
pantao. e. Ta-ta
____3. Nagsasaad na ang wika ay nagmula sa f. Ding-dong
tunog ng mga hayop
____4. Nagsasaad na ang wika ay nabuo mula
sa tunog ng mga ritwal ng pagsasagawa ng
gawaing pantao.
____5. Nagsasaad na ang wika ay nagmula sa
magkakaiba at matinding damdamin ng tao.

C. TUNGKULIN MO, TUKUYIN MO

Panuto: Tukuyin kung anong tungkulin ng wika ang ipinapahayag ng bawat sambitla.
Isulat lamang ang titik ng tamang sagot sa patlang bago ang bilang.

A. Heuristik B. Imahinatibo C. Interaksyonal D. Impormatib

E. Regulatori F. Personal G. Instrumental

______1. Panatilihing malinis at maayos an gating paaralan.

______2. Ang mungkahi ng guro ang pinakamainam sa ating mga mag-aaral.
______3. Paano ba ang pagpunta sa bagong bili mong townhouse?
______4. Nakikiramay po ako sa pagyao ng mahal mong Ina.
______5. Uminom ka ng gamut ng makatlong beses sa isang araw.
______6. O ilaw, sa gabing madilim, wangis mo’y bituin sa langit.
______7. Pakikuha mo naman ako ng isang basong tubig.
______8. Ano po ba ang masasabi mo sa kinasangkutang kontrobersya ng Pangulo?
______9. Natuklasan naming sa aming ginawang pananaliksaik ang mga sumusunod.
______10. Ikaw ba ay nayayamot?

TRUSTED REFERENCES
Taylan, D. Petras, J., & Geronimo , J. (2016). Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at
Kulturang Pilipino, REX Bookstore

Cantillo, M. L., Gime, A., & Gonzales , A. (2016) . SIKHAY: Akla sa Komunikasyon at
Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino para sa ika-11 Baitang. St. Bernadette Publishing
House Corporation

Department of Education (2020) Most Essential Learning Competencies Senior High School -
Core Subject (Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino)