BÀI TẬP TỰ HỌC SỐ 2

Phần I: Trả lời các câu hỏi:

Câu 1: Tại sao nói dân chủ vừa là một phạm trù lịch sử, vừa là phạm
trù vĩnh viễn?
- Dân chủ là một phạm trù lịch sử vì:
 Phạm trù lịch sử là có điểm ra đời, có khởi đầu, có phát triển và sẽ
mất đi.
 Dân chủ với tư cách một hình thức tổ chức thiết chế chính trị, một
hình thức hay hình thái nhà nước, nó là một phạm trù lịch sử, ra
đời và phát triển gắn liền với nhà nước và mất đi khi nhà nước tiêu
vong.
- Dân chủ là một phạm trù vĩnh viễn khi dân chủ là 1 giá trị xã hội, tồn tại
và phát triển cùng với sự tồn tại và phát triển của con người, của xã hội
loài người.

Câu 2: Đặc điểm của nền dân chủ XHCN?

Đặc điểm của nền dân chủ XHCN là:
- Dân chủ xã hội chủ nghĩa là nền dân chủ cao hơn về chất so với nền dân
chủ tư sản; là nền dân chủ mà ở đó, mọi quyền lực thuộc về nhân dân,
dân là chủ và dân làm chủ; dân chủ và pháp luật nằm trong sự thống nhất
biện chứng; được thực hiện bằng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa,
đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản.
- Dân chủ trong chủ nghĩa xã hội bao quát tất cả các mặt của đời sống xã
hội, trong đó, dân chủ trên lĩnh vực kinh tế là cơ sở; dân chủ đó càng
hoàn thiện bao nhiêu, càng nhanh tới ngày tiêu vong bấy nhiêu.
- Dân chủ xã hội chủ nghĩa có những bản chất cơ bản: Bản chất chính trị,
bản chất kinh tế, bản chất tư tưởng – văn hóa – xã hội.
 Bản chất chính trị: Dân chủ xã hội chủ nghĩa vừa có bản chất giai
cấp công nhân, vừa có tính nhân dân rộng rãi, tính dân tộc sâu sắc.
 Bản chất kinh tế của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa là thực hiện chế
độ công hữu về tư liệu sản xuất chủ yếu và thực hiện chế độ phân
phối lợi ích theo kết quả lao động là chủ yếu.
 Bản chất tư tưởng – văn hóa – xã hội: Trong nền dân chủ xã hội
chủ nghĩa có sự kết hợp hài hòa về lợi ích giữa cá nhân, tập thể và
lợi ích của toàn xã hội.
Câu 3: Mối quan hệ giữa nền dân chủ XHCN và Nhà nước XHCN?
- Nền dân chủ xã hội chủ nghĩa là cơ sở, nền tảng cho việc xây dựng và
hoạt động của nhà nước xã hội chủ nghĩa
 Chỉ trong nền dân chủ xã hội chủ nghĩa người dân mới có đầy đủ
các điều kiện cho việc thực hiện ý chí của mình, thông qua lựa
chọn một cách công bằng, bình đẳng những con người mình tin
tưởng, xứng đáng để được tham gia vào bộ máy nhà nước. Người
dân được tham gia một cách trực tiếp hoặc gián tiếp vào quản lý
nhà nước.
 Nhờ có nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, quần chúng nhân dân mới có
thể kiểm soát một cách có hiệu quả quyền lực nhà nước, ngăn chặn
sự tha hóa về quyền lực và đưa những con người không đủ phẩm
chất ra khỏi cơ quan nhà nước.
 Khi các nguyên tắc của xã hội chủ nghĩa bị vi phạm thì việc xây
dựng nhà nước xã hội chủ nghĩa không thể thực hiện được. Khi đó,
quyền lực của nhân dân biến thành quyền lực của một nhóm người
phục vụ lợi ích cho một nhóm người.
- Nhà nước xã hội chủ nghĩa là công cụ quan trọng để thực hiện nền dân
chủ xã hội chủ nghĩa, quyền làm chủ của nhân dân.
 Nhà nước xã hội chủ nghĩa là cơ sở để nhân dân thực hiện quyền
làm chủ của mình.
 Nhà nước xã hội chủ nghĩa là công cụ hữu hiệu để ngăn chặn hành
vi xâm phạm đến quyền và lợi ích chính đáng của nhân dân, bảo vệ
chế độ xã hội chủ nghĩa.
 Trong hệ thống chính trị xã hội chủ nghĩa, nhà nước là thiết chế có
chức năng quan trọng, trực tiếp nhất trong việc thể chế hóa, tổ chức
thực hiện những yêu cầu dân chủ của nhân dân, là công cụ sắc bén
nhất trong cuộc đấu tranh các thế lực đi ngược lại lợi ích của nhân
dân.
 Nhà nước xã hội chủ nghĩa là thiết chế tổ chức có hiệu quả nhất để
xây dựng chế độ xã hội mới, công cụ hữu hiệu để đảm bảo vai trò
lãnh đạo của giai cấp công nhân thông qua đội tiên phong là Đảng
Cộng sản.
Câu 4: Tại sao liên minh giai cấp công nhân, nông dân, trí thức là tất
yếu trong cuộc cách mạng XHCN?
Liên minh giai cấp công nhân, nông dân, trí thức là tất yếu trong cuộc cách
mạng XHCN vì:
- Tính tất yếu về kinh tế - kĩ thuật: Liên minh này được hình thành xuất
phát từ yêu cầu khách quan của quá trình đẩy mạnh công nghiệp hóa,
hiện đại hóa, và chuyển dịch cơ cấu kinh tế, xây dựng nền tảng vật chất -
kỹ thuật cần thiết cho chủ nghĩa xã hội. Mỗi lĩnh vực của nền kinh tế chỉ
phát triển được khi gắn bó chặt chẽ, hỗ trợ cho nhau để cùng hướng tới
phục vụ phát triển sản xuất và tạo thành nền cơ cấu kinh tế quốc dân
thống nhất.
- Tính tất yếu về chính trị - xã hội: Liên minh giai cấp công nhân, nông
dân, trí thức là cơ sở, nền tảng tạo ra lực lượng, sức mạnh cho nhà nước
XHCN nhưng phải đảm bảo được vai trò lãnh đạo của giai cấp công nhân
thông qua đội tiên phong là Đảng Cộng sản, đồng thời liên minh này còn
làm nên khối đại đoàn kết toàn dân tộc.

Phần II: Sơ đồ tư duy tóm tắt chương 4 và chương 5

Chương 4:
Chương 5: