taong nagsasalita maging mapalad kaysa sa inyong

❖ pahayag: ph.448- “para sa amin ama...masasabi kong napakarangal

ay niya”- tenyente guevarra
walang ibang hari kundi ang tunay PAGSUSURI:
lamang”- padre damaso ● Pahayag: ph. 461- mga
PAGSURI: pahayag ni
● Paghamak sa pilipino sa crisostomo ibarra
mismong taong nagsasalita
tahanan ❖ pahayag: ph.448- “para sa amin
● Paglabag sa kautusan sa ay
pangungumpisal walang ibang hari kundi ang tunay
● Pagdalo sa pagtitipon nang lamang”- padre damaso
walang PAGSURI:
paanyaya ● Paghamak sa pilipino sa
● Paglapastangan sa bangkay ni mismong
don rafael tahanan
ibarra ● Paglabag sa kautusan sa
● Gender discrimination pangungumpisal
KABANATA 2 ● Pagdalo sa pagtitipon nang
Kabanata 2: Si crisostomo ibarra walang
TALASALITAAN: paanyaya
➢ Hiyas- ipinagmamalaking yaman ● Paglapastangan sa bangkay ni
o don rafael
dangal ibarra
➢ Itulot- payagan o pahintulutan ● Gender discrimination
➢ Napatigagal- natulala o natigilan KABANATA 2
MGA TAUHAN: Kabanata 2: Si crisostomo ibarra
1. Kapitan tiyago TALASALITAAN:
2. Crisostomo ibarra Y magsalin- ➢ Hiyas- ipinagmamalaking yaman
dugong o
kastila,kayumanggi,mataas sa dangal
karaniwan,malusong ➢ Itulot- payagan o pahintulutan
3. Tenyente guevarra ➢ Napatigagal- natulala o natigilan
4. Padre damaso MGA TAUHAN:
5. Padre sibyla 1. Kapitan tiyago
6. Kapitan tinong 2. Crisostomo ibarra Y magsalin-
MAHALAGANG PANGYAYARI: dugong
❏ Ipinakilala ni kapitan tiyago si kastila,kayumanggi,mataas sa
crisostomo ibarra sa mga bisita karaniwan,malusong
❏ Ipinagkaila ni padre damaso ang 3. Tenyente guevarra
pagkakaibigan nila ni don rafael ibarra 4. Padre damaso
❏ Pinuri ni tenyente guevarra si 5. Padre sibyla
don rafael 6. Kapitan tinong
kay crisostomo MAHALAGANG PANGYAYARI:
❏ Ipinakilala ni ibarra ang sarili sa ❏ Ipinakilala ni kapitan tiyago si
mga crisostomo ibarra sa mga bisita
kababaihan at kalalakihan ❏ Ipinagkaila ni padre damaso ang
❏ Nagpakilala si kapitan tinong pagkakaibigan nila ni don rafael ibarra
kay ibarra ❏ Pinuri ni tenyente guevarra si
bilang kaibigan ng amang si don rafael don rafael
ibarra kay crisostomo
KAISIPAN: ❏ Ipinakilala ni ibarra ang sarili sa
❖ Kusang pagpapakilala sa sarili mga
kung kababaihan at kalalakihan
walang magpapakilalang panauhin ❏ Nagpakilala si kapitan tinong
❖ Pahayag: ph.461-”sana’y higit kay ibarra
kayong bilang kaibigan ng amang si don rafael

1
ibarra kay crisostomo
KAISIPAN: ❏ Ipinakilala ni ibarra ang sarili sa
❖ Kusang pagpapakilala sa sarili mga
kung kababaihan at kalalakihan
walang magpapakilalang panauhin ❏ Nagpakilala si kapitan tinong
❖ Pahayag: ph.461-”sana’y higit kay ibarra
kayong bilang kaibigan ng amang si don rafael
maging mapalad kaysa sa inyong ibarra
ama...masasabi kong napakarangal KAISIPAN:
niya”- tenyente guevarra ❖ Kusang pagpapakilala sa sarili
PAGSUSURI: kung
● Pahayag: ph. 461- mga walang magpapakilalang panauhin
pahayag ni ❖ Pahayag: ph.461-”sana’y higit
crisostomo ibarra kayong
taong nagsasalita maging mapalad kaysa sa inyong
❖ pahayag: ph.448- “para sa amin ama...masasabi kong napakarangal
ay niya”- tenyente guevarra
walang ibang hari kundi ang tunay PAGSUSURI:
lamang”- padre damaso ● Pahayag: ph. 461- mga
PAGSURI: pahayag ni
● Paghamak sa pilipino sa crisostomo ibarra
mismong taong nagsasalita
tahanan ❖ pahayag: ph.448- “para sa amin
● Paglabag sa kautusan sa ay
pangungumpisal walang ibang hari kundi ang tunay
● Pagdalo sa pagtitipon nang lamang”- padre damaso
walang PAGSURI:
paanyaya ● Paghamak sa pilipino sa
● Paglapastangan sa bangkay ni mismong
don rafael tahanan
ibarra ● Paglabag sa kautusan sa
● Gender discrimination pangungumpisal
KABANATA 2 ● Pagdalo sa pagtitipon nang
Kabanata 2: Si crisostomo ibarra walang
TALASALITAAN: paanyaya
➢ Hiyas- ipinagmamalaking yaman ● Paglapastangan sa bangkay ni
o don rafael
dangal ibarra
➢ Itulot- payagan o pahintulutan ● Gender discrimination
➢ Napatigagal- natulala o natigilan KABANATA 2
MGA TAUHAN: Kabanata 2: Si crisostomo ibarra
1. Kapitan tiyago TALASALITAAN:
2. Crisostomo ibarra Y magsalin- ➢ Hiyas- ipinagmamalaking yaman
dugong o
kastila,kayumanggi,mataas sa dangal
karaniwan,malusong ➢ Itulot- payagan o pahintulutan
3. Tenyente guevarra ➢ Napatigagal- natulala o natigilan
4. Padre damaso MGA TAUHAN:
5. Padre sibyla 1. Kapitan tiyago
6. Kapitan tinong 2. Crisostomo ibarra Y magsalin-
MAHALAGANG PANGYAYARI: dugong
❏ Ipinakilala ni kapitan tiyago si kastila,kayumanggi,mataas sa
crisostomo ibarra sa mga bisita karaniwan,malusong
❏ Ipinagkaila ni padre damaso ang 3. Tenyente guevarra
pagkakaibigan nila ni don rafael ibarra 4. Padre damaso
❏ Pinuri ni tenyente guevarra si 5. Padre sibyla
don rafael 6. Kapitan tinong

2
MAHALAGANG PANGYAYARI: ❖ Pakikinig nang mahusay bilang
❏ Ipinakilala ni kapitan tiyago si pagbibigay-galang sa taong nagsasalita
crisostomo ibarra sa mga bisita ❖ pahayag: ph.448- “para sa amin
❏ Ipinagkaila ni padre damaso ang ay
pagkakaibigan nila ni don rafael ibarra walang ibang hari kundi ang tunay
❏ Pinuri ni tenyente guevarra si lamang”- padre damaso
don rafael PAGSURI:
kay crisostomo ● Paghamak sa pilipino sa
❏ Ipinakilala ni ibarra ang sarili sa mismong
mga tahanan
kababaihan at kalalakihan ● Paglaba
❏ Nagpakilala si kapitan tinong KABANATA 1
kay ibarra Kabanata 1: Isang Handaan
bilang kaibigan ng amang si don rafael TALASALITAAN:
ibarra ➢ Galante- laging handang
KAISIPAN: gumastos
❖ Kusang pagpapakilala sa sarili ➢ Mainam- mabuti
kung ➢ Pintaksi- patron
walang magpapakilalang panauhin MGA TAUHAN:
❖ Pahayag: ph.461-”sana’y higit 1. Kapitan tiyago - tiya isabel
kayong 2. Tenyente guevarra
maging mapalad kaysa sa inyong 3. Padre sibyla - dominiko
ama...masasabi kong napakarangal 4. Padre damaso - pransiskano
niya”- tenyente guevarra 5. Donya victorina
PAGSUSURI: 6. Don tiburcio - senyor laruja
● Pahayag: ph. 461- mga 7. Lalaking may mapulang buhok
pahayag ni MAHALAGANG PANGYAYARI:
crisostomo ibarra ❏ Inilarawan ang bahay ni kapitan
KABANATA 1 tiyago
Kabanata 1: Isang Handaan ❏ Ipinakilala ang mga bisita
TALASALITAAN: ❏ Nag-uusap-usap ang mga
➢ Galante- laging handang panahuin
gumastos ❏ Nagtalo sina padre damaso at
➢ Mainam- mabuti tenyente
➢ Pintaksi- patron guevarra
MGA TAUHAN: KAISIPAN:
1. Kapitan tiyago - tiya isabel ❖ Magiliw na pag-tanggap sa mga
2. Tenyente guevarra bisita
3. Padre sibyla - dominiko ❖ Paghalik sa kamay sa mga
4. Padre damaso - pransiskano nakakatanda
5. Donya victorina ❖ Pakikinig nang mahusay bilang
6. Don tiburcio - senyor laruja pagbibigay-galang sa taong nagsasalita
7. Lalaking may mapulang buhok ❖ pahayag: ph.448- “para sa amin
MAHALAGANG PANGYAYARI: ay
❏ Inilarawan ang bahay ni kapitan walang ibang hari kundi ang tunay
tiyago lamang”- padre damaso
❏ Ipinakilala ang mga bisita PAGSURI:
❏ Nag-uusap-usap ang mga ● Paghamak sa pilipino sa
panahuin mismong
❏ Nagtalo sina padre damaso at tahanan
tenyente ● Paglaba
guevarra MGA TAUHAN:
KAISIPAN: 1. Kapitan tiyago - tiya isabel
❖ Magiliw na pag-tanggap sa mga 2. Tenyente guevarra
bisita 3. Padre sibyla - dominiko
❖ Paghalik sa kamay sa mga 4. Padre damaso - pransiskano
nakakatanda 5. Donya victorina

3
6. Don tiburcio - senyor laruja 7. Lalaking may mapulang buhMga
7. Lalaking may mapulang buho tauhan sa Noli Me Tangere
MGA TAUHAN: Kabanata 1
1. Kapitan tiyago - tiya isabel
2. Tenyente guevarra Don Santiago de los Santos
3. Padre sibyla - dominiko Tiya Isabel
4. Padre damaso - pransiskano Padre Sibyla
5. Donya victorina Padre Damaso
6. Don tiburcio - senyor laruja G. Laruja
7. Lalaking may mapulang buho Don Tiburcio de Espadaña
MGA TAUHAN: Donya Victorina
1. Kapitan tiyago - tiya isabel Tinyente Gibara
2. Tenyente guevarra
3. Padre sibyla - dominiko Tagpuan:
4. Padre damaso - pransiskano Sa Tahanan ni Don Santiago Delos
5. Donya victorina Santos
6. Don tiburcio - senyor laruja
7. Lalaking may mapulang buho Mga tauhan sa Noli Me Tangere
MGA TAUHAN: Kabanata 2
1. Kapitan tiyago - tiya isabel
2. Tenyente guevarra Padre Damaso
3. Padre sibyla - dominiko Padre Sibyla
4. Padre damaso - pransiskano Crisostomo Ibarra
5. Donya victorina Padre Damaso
6. Don tiburcio - senyor laruja Tinyente
7. Lalaking may mapulang buho Kapitan Tinong
MGA TAUHAN: Grupo ng mga kababaihan at
1. Kapitan tiyago - tiya isabel kalalakihan
2. Tenyente guevarra
3. Padre sibyla - dominiko Tagpuan:
4. Padre damaso - pransiskano Nagkita ang mga panauhin sa Cafe La
5. Donya victorina Campana na pinakatanyag na restawran
6. Don tiburcio - senyor laruja noon. Ito ay nasa panukalan ng kalye
7. Lalaking may mapulang buho Escolta at San Jacinto ( na ngayon ay
MGA TAUHAN: Pinpin.
1. Kapitan tiyago - tiya isabel Noli Me Tangere
2. Tenyente guevarra
3. Padre sibyla - dominiko Kabanata 1: Ang Piging
4. Padre damaso - pransiskano
5. Donya victorina Mga Tauhan:
6. Don tiburcio - senyor laruja
Don Santiago de los Santos
7. Lalaking may mapulang buho
MGA TAUHAN: Tiya Isabel
1. Kapitan tiyago - tiya isabel Padre Sibyla
2. Tenyente guevarra Padre Damaso
3. Padre sibyla - dominiko G. Laruja
4. Padre damaso - pransiskano
Don Tiburcio de Espadaña
5. Donya victorina
6. Don tiburcio - senyor laruja Donya Victorina
7. Lalaking may mapulang buho Tinyente Gibara
MGA TAUHAN:
1. Kapitan tiyago - tiya isabel Tagpuan:
2. Tenyente guevarra
Sa Tahanan ni Don Santiago Delos Santos
3. Padre sibyla - dominiko
4. Padre damaso - pransiskano
5. Donya victorina Mahalagang Pangyayari:
6. Don tiburcio - senyor laruja Ang isa sa mga mahalagang pangyayari sa

4
kabanata 1 ng Noli me Tangere ay ang
pagbabalik ni Juan Crisostomo Ibarra mula
sa kanyang pag-aaral sa Europa.
Isyu:
Maluho at magastos Pagtakwil sa sariling lahi
Colonial mentality Hindi magandang pag-
uugali.
Aral:
Huwag maging mapanghusga sa kapwa tulad
ni Padre Damaso na inakusahan ang mga
Pilipino na mga walang pakialam, mga
mangmang, tamad, at mga walang pinag-
aralan kaya nararapat daw na tawaging
Indio.
Kabanata 2: Ang Binatang si
Crisostomo
Mga tauhan:
Padre Damaso
Padre Sibyla
Crisostomo Ibarra
Padre Damaso
Tinyente
Kapitan Tinong
Grupo ng mga kababaihan at kalalakihan
Tagpuan:
Nagkita ang mga panauhin sa Cafe La
Campana na pinakatanyag na restawran
noon. Ito ay nasa panukalan ng kalye Escolta
at San Jacinto (na ngayon ay Pinpin.
Mahalagang Pangyayari:
Ang isa sa mahalagang pangyayari sa
Kabanata 2 ng Noli Me Tangere ay ang
okasyong ipinagdiriwang ng bayan - ang
pagtitipon sa ilalim ng punong mangga.
Isyu:
Sa Kabanata 2 ng Noli Me Tangere, isa sa
mga pangunahing isyu na nabanggit ay ang
kawalan ng pakikinig at pag-aaral ng mga
Kastila sa mga Pilipino.
Aral:
Sa kabanatang ito, inilarawan ni Dr. Jose
Rizal ang larawan ng ibang mga Pilipino
noong panahon ng kanyang paglalaro.
5
KABANATA 3: Ang Hapunan
Mga tauhan:
Crisostomo Ibarra
Kapitan Tiyago
Padre Damaso
Padre Sibyla
Tinyente Guevarra
Donya Victorina
Dr. Espadana
Tagpuan:
Binondo, Escolta, Avenida,Quiapo, Calle,
Anloague, Bahay ni Kapitan Tiyago,
Simbahan ng San Diego, at Tindahan ni Sisa.
Mahalagang Pangyayari:
Pagpapakilala kay Elias - Nanguna si Elias sa
pagbibigay ng mga impormasyon tungkol sa
bayan ng San Diego sa kanyang kasama sa
byahe na si Crisostomo Ibarra.
Isyu:
Kurakot na mga Pari - Ipinaliwanag ng
kabanata ang kurapsyon ng mga paring
Katoliko na humihingi ng malaking halaga
mula sa mga mamamayan. Binanggit rin dito
ang mga paring nag-aabuso sa kanilang
kapangyarihan sa Simbahan.
Aral:
Mga katiwalian ng mga namumuno sa
Simbahan - Ipinapakita sa nobela kung paano
nasisira ang tiwala ng mga tao sa Simbahan
dahil sa pagmamalabis at pagsasamantala ng
ilang mga paring Katoliko.
KABANATA 4: Ang Erehe at
Pilibustero
Mga Tauhan:
Tandang Celo
Kabesang Tales
Hermana Bali
Lucia
Tano
Mga tulisan
Asawa ni Tales at Mga paring dominiko.
Tagpuan:
Lansangan kung saan bummili ang bata ng sobetes.
Piitan- kung saan ikinulong si Don Rafael Ibarra.
Liwasang Binondo - lugar na binalikan ni Crisostomo
Ibarra na wala pa ring pagbabago.
Kabanata 6: Kapitan Tiyago
Mahalagang Pangyayari:
Pagdating ni Crisostomo Ibarra sa San Diego - sa simula Mga Tauhan:
pa lamang ng nobela, nakitaan na agad ng pagbabago sa Basilio
kanyang karakter si Crisostomo Ibarra, ang bida sa Crisostomo Ibarra
nobelang Noli Me Tangere. Kapitan Tiyago
Tiya Isabel
Isyu: Sisa
Ang pangunahing isyu sa Noli Me Tangere Kabanata 4 ay Elias
ang mga pagkakaiba sa kultura ng mga Pilipino at mga
Kastila. Tagpuan:
Santa Cruz, Obando at San Diego
Aral:
Ang kabanata 4 ng Noli Me Tangere ay may pamagat na Mahalagang Pangyayari:
"Ang Unang Pangarap" kung saan ipinapakita ang pag- Sa kabanatang ito, nagpakilala si Jose Rizal sa tanyag na
iisip ng bida na si Juan Crisostomo Ibarra pagdating sa karakter na si Kapitan Tiago, ang mayamang Intsik na
pagpapatakbo ng kanilang bayan. nagmamay-ari ng mga lupain at negosyo sa bayan ng San
Diego.
KABANATA 5: Ang Tala sa Karimlan
Aral:
Mga Tauhan: Ang aral na makukuha sa kabanata 6 ng Noli Me Tangere
Baslio ay ang pagpapakita ng pagiging mapagpaimbabaw ng mga
Kapitan Basilio taong mayayaman at makapangyarihan sa lipunan.
Simoun
Alperes KABANATA 7: Suyuan sa Asotea
Mga Guwardiya Sibil
Kapitan Tiyago Mga Tauhan:
Maria Clara
Tagpuan: Crisostomo Ibarra
Bahay ni Kapitan Tiyago Tiya Isabel
Kubyerta ng bapor Tabo Kapitan Tiyago
Dagat ng Manila Bay
Ilalim ng tulay sa Pasig Tagpuan:
Tindahan ni Tia Isabel Asotea
Plaza de la Constitución
Mahalagang Pangyayari:
Mahalagan Pangyayari: Ang kabanatang ito ay tungkol sa nasisirang mga
Paglalarawan ng kawalan ng katuparan ng edukasyon - kagamitan ng mga tao sa bayan dahil sa kawalan ng pondo
Ipinapakita sa kabanata na kahit na mayroong paaralan para sa kanilang pagpapagawa ng mga paaralan, tulay, at
sa bayan ng San Diego, hindi pa rin ito sapat para sa mga iba pang mga proyekto.
bata dahil sa kakulangan ng mga guro at libro.
Aral:
Aral: Ang Mahalagang Pangyayari sa Kabanata 7 ng Noli Me
Sa kabila ng mga pinagdaraanan sa buhay, laging Tangere ay ang pagdating ni Maria Clara sa bahay ng
mayroong isang bituin na sumisimbolo sa bagong pag-asa. kanyang ama, si Kapitan Tiago.
Kahit may pagsubok na hinaharap, mayroon namang mga
rason para mahanap ang kagandahan ng buhay. KABANATA 8: Mga Gunita
6
 pagkakaroon ng mga tunay na kaibigan.
Mga Tauhan:
Crisostomo Ibarra Kabanata 10: Ang Bayan ng San Diego
Kapitan Tinong
Padre Damaso Mga Tauhan:
Isang Matandang Kastila
Tagpuan: Isang Pastol
Maynila, San Gabriel, Escolta, Arroceros, Hardin Mga binate
Botaniko, at ang Bagumbayan. Don Saturnino
Don Rafael Ibarra
Mahalagan Pangyayari:
Ang kabanatang ito ay nagpapakita ng mga pagsisi at Tagpuan:
pagkukulang ng mga prayle sa kanilang tungkulin. San Diego
Mahalagang Pangyayari:
Aral: Ang kabanatang ito ay nagpapakita ng mga pagsisi at
Ang kabanatang ito ay naglalarawan sa pagkikita nina pagkukulang ng mga prayle sa kanilang tungkulin.
Crisostomo Ibarra at Kapitan Tiago sa isang salo-salo sa
bahay ni Kapitan Tiago. Sa unang bahagi ng kabanata, Kabanata 11: Ang mga Makapangyarihan
inilarawan ang mga inihanda ni Kapitan Tiago para sa
salo-salo. Nakatanggap siya ng mga regalo mula sa Mga Tauhan:
kanyang mga kaibigan at mga negosyante. Nakipaglaro rin Don Crisostomo Ibarra
siya ng baraha sa kanyang mga bisita. Kapitan Tiyago
Don Rafael
Kabanata 9: Mga Bagay-bagay Tungkol sa Padre Bernardo Salvi
Bayan
Tagpuan:
Mga Tauhan: San Diego

Maria Clara Mahalagang Pangyayari:

Tiya Isabel Ang pagdating ni Elias sa bukid ni Kapitan Tiyago upang
Padre Damaso magbigay ng sulat mula sa kanyang ina.
Padre Sibyla Aral:
Sa kabanatang ito ng Noli Me Tangere, makikilala natin
Tagpuan: ang karakter ni Kabesang Tales, isang magsasaka na
Tahanan ni Kapitan Tiyago at Kumbensyon nagsusumikap na mabuhay sa kabila ng kahirapan at pang-
aapi ng mga prayle at mga mayayamang tao.
Mahalagang Pangyayari:
Pagpapakilala kay Don Rafael Ibarra - Sa kabanatang ito, KABANATA 12: Todos los Santos
nalaman ng mga mambabasa ang tungkol kay Don Rafael
Ibarra, ang ama ni Crisostomo Ibarra. Siya ay ipinakilala Mga Tauhan:
bilang isang mayamang Pilipinong nagtatrabaho para sa Ang datihang Supulterero
pamahalaan at mayroong mga pangarap para sa bayan. Ang bagong Supulterero
Isang matandang lalaki
Aral:
Ang Kabanata 9 ng Noli Me Tangere ay hindi direktang Tagpuan:
may kaugnayan sa aral o moralidad ngunit nagpapakita ng Sementeryo sa San Diego
ilang mahahalagang aral sa buhay. Isa sa mga aral na
makukuha sa kabanata ay ang kahalagahan ng Mahalagang Pangyayari:
7
Ang pagdating ni Padre Damaso sa bahay ni Kapitan
Tiyago upang magpakitang-gilas at magpakain ng mga Aral: Sa kabuuan, ang Kabanata 14 ay
pagkain na galing sa kumbento. nagpapakita ng mga kaugnayan ng mga
mayayamang tao sa pamahalaan at ng mga
Aral: suliraning kinakaharap ng mga mahihirap sa
Ang Noli Me Tangere Kabanata 12 ay may pamagat na lipunan. Ipinapakita rin dito ang kawalan ng
"Mga Sandali ng Pagkakilala" at nangyari ito sa bahay ni hustisya at pagkakapantay-pantay sa lipunan, na
Kapitan Tiyago. nagdudulot ng mga pag-aalsa at kaguluhan

KABANATA 13: Ang Badya ng Unos

KABANATA 15: Ang mga Sakristan
Mga Tauhan:
Crisostomo Ibarra Mga Tauhan:
Padre Salvi Crispin
Padre Damaso Basilio
Utusan Pilosopo Tasyo
Sepulturero Sisa
sakristan mayor
Tagpuan: Pedro
libingan ng ama ni don rafael.
Tagpuan:
Mahalagang Pangyayari: Kumbento o Simbahan
Ang pagtanggap ng mga tao sa kanyang bayan sa kanyang
pagbabalik. Mahalagang Pangyayari:
Ang kabanatang ito ay naglalarawan sa isang malaking
Aral: piging sa bahay ni Kapitan Tiago, na naglalayong
Sa kabanatang ito, nakita natin ang pagbabalik ni ipakilala si Maria Clara sa mga bisita bilang isang
Crisostomo Ibarra sa San Diego matapos ng kanyang pag- dalaga na may mataas na edukasyon at magandang
aaral sa Europa. asal

KABANATA 14: Pilosopong Tasyo Aral:

Ang kabanatang ito ay naglalarawan sa mga
Mga Tauhan: pangyayari sa kasalukuyang buhay ni Elias, na
Don Anastacio o Tasyo isa sa mga pangunahing karakter ng nobela.
Ang Alkalde Nakita niya ang kanyang ina na naghihingalo at
Ang dalawang batang lalaki na magkapatid sinubukan niyang iligtas ito, ngunit hindi niya ito
Ang magtretrenta-anyos na kaibigang nangangastila nagawa. Sa kabila ng kanyang pagkabigo,
Don Filipo Lino nagpasya siyang magpatuloy sa kanyang misyon
Donya Teodora Vina na matulungan ang kanyang bayan at makipag-
ugnayan sa mga rebolusyonaryo
Tagpuan:
Lansangan Ng San Diego KABANTA 16: Sisa

Mahalagang Pangyayari: Mga Tauhan:

Pagbabalik ni Crisostomo Ibarra sa San Diego matapos Sisa
ang kanyang pag-aaral sa Europa. Ang pagbibigay ni Pedro
Ibarra ng isang aklat para sa paaralan ng kanyang bayan Crispin
bilang tanda ng kanyang pagmamahal sa edukasyon. Basilio

8
Pilosospo Tasyo niya nakalimutan ang mga taong nangangailangan ng
tulong
Tagpuan:
Maliit na Dampa sa labas ng bayan ng San Diego
KABANATA 18: Mga Kaluluwang
Mahalagang Pangyayari: Nagdurusa
Ang pagdating ni Padre Damaso sa San Diego upang
magbigay ng misa at magpakain sa mga mahihirap sa Mga Tauhan:
bayan. Nagpakita si Padre Damaso ng kanyang Padre Salvi
pagkamapagmataas sa mga tao at ipinakita rin niya Sisa Kusinera
ang kanyang pagkakaroon ng kapangyarihan sa Pedro
pamamagitan ng pagpapakain sa mga mahihirap Ruf
Sipa
Aral: Hermana Juana
Ang pagkakaroon ng malakas na pananalig sa
Diyos ay mahalaga upang malampasan ang mgaTagpuan:
pagsubok sa buhay. Ipinakita ito sa pagkakaroonSa simbhan/ Parokyang Bahay Tirahan
ng matibay na pananampalataya ni Elias, kahit
na siya ay nasa gitna ng kanyang paghihirap Mahalagang pangyayari: Pagkakatuklas
ni Elias sa mga lihim na impormasyon
KABANATA 17: Basilio tungkol sa mga planong gawin ng mga
prayle laban sa mga Pilipino
Mga Tauhan:
Basilio Aral:
Sisa Pagmamahal sa kapwa - Ang pagmamahal
Crispin sa kapwa ay isang importanteng aral na
Pablo ipinapakita sa kabanata na ito. Nakita
Mga sundalo natin ang pagmamahal ng mga
kababaihan kay Sisa at ang pagtulong nila
Tagpuan: sa kanya sa kabila ng kahirapan ng
Sa bahay nina Basilio kanilang buha
Simbahan ng San Diego
KABANATA 19: Mga Suliranin ng Guro
Mahalagang Pangyayari:
kabanatang ito, naganap ang kaarawan ni Kapitan Tiago Mga Tauhan:
kung saan nagkaroon siya ng isang malaking piging na binatang guro
dinaluhan ng mga kilala at mayayamang tao sa Maynila. Crisostomo Ibarra
Naroon din si Crisostomo Ibarra, na nagbigay ng isang Don Rafael Ibarra
regalo kay Kapitan Tiago - isang relihiyosong libro na Maestro Ciruela

may nakasulat na tala ng kanyang ama. Sa piging na ito, Padre Damaso

Tinyente Guevarra
nagpakilala si Padre Damaso sa mga bisita bilang tunay na
ama ni Maria Clara at ipinakita ang kanyang mga
dokumento upang patunayan ito Tagpuan:
Sa tabi ng Lawa

Aral:
Pagmamahal sa kapwa - Sa kabanatang ito, ipinakita ni Mahalagang pangyayari:
Elias ang kanyang pagmamahal sa mga kababayan niya.Ang mahalagang pangyayari sa Kabanata 19 ng
Kahit na siya ay may personal na mga suliranin, hindi Noli Me Tangere ay ang pagpapakilala kay Maria

9
Clara, ang bida sa nobela. Sa kabanatang ito,
ipinakita ang kanyang kagandahan at kabaitan, Tagpuan:
pati na rin ang kanyang pagmamahal sa kanyang Kwartel
ama na si Kapitan Tiago
Mahalagang pangayayari:
Aral: Nang sumapit ang gabi, nagtungo si
Sa huli, ang kabanata 19 ay nagpapakita rin ng Ibarra sa bahay ng kanyang ama upang
mga hamon sa mga tao upang labanan ang kunin ang kanyang kayamanan at mga
kawalan ng pag-asa at magpatuloy sa kabila ng dokumento. Ngunit sa tulong ni Elias,
mga suliranin nakatakas siya mula sa mga nakahanda
nang mga sundalo at pulis na
KABANTA 20: Pulong sa Tribunal nagbabantay sa kanyang bahay. Sa kabila
nito, naiwan pa rin siya sa Pilipinas upang
Mga Tauhan: ipagpatuloy ang kanyang layunin na
Ang partido Conservador pagbabago sa lipunan
liberal
Kapitan Basilio Aral:
Don Filipo Pagbibigay ng halaga sa mga mahirap -
Kapitan Valentin Pinakita rin ni Rizal ang kahirapan at
Gobernadorsilyo kalagayan ng mga mahihirap sa
pamamagitan ng paglalarawan sa
Tagpuan: kalagayan ng mga manggagawa ng bakal.
Sa Tribunal Ipinakita rin niya ang mga pang-aabuso
ng mga mayayaman sa mga mahihirap

Mahalagang Pangayayari: KABANATA 22: Liwanag at Dilim

Ang mahalagang pangyayari sa Kabanata
20 ng Noli Me Tangere ay ang pagdating
ni Elias sa bahay ni Kapitan Tiago upang
tulungan si Crisostomo Ibarra na
magpakalaya sa bilangguan
Aral:
Ang mahalagang pangyayari sa Kabanata
20 ng Noli Me Tangere ay ang pagdating
ni Elias sa bahay ni Kapitan Tiago upang
tulungan si Crisostomo Ibarra na
magpakalaya sa bilangguan
KABANATA 21: Ang Kasaysayan ng
Isang Ina
Mga Tauhan:
Sisa
Crispin at Basilio
Alperes
Dalawang guwardiyang Sibil
Mga Tauhan:
Maria Clara
Tiya Isabel
Padre Salvi
Crisostomo Ibarra
Tagpuan:
Bayan ng San Diego batis Gubat
Mahalagang pangyayari:
Sa Kabanata 22 ng Noli Me Tangere,
naganap ang pagkakamatay ni Don Rafael
Ibarra, ama ni Crisostomo Ibarra. Siya ay
ipinakulong dahil sa kanyang
pagtutulungan sa mga prayle at sa
pagpapakalat ng mga aklat na kritikal sa
kaharian ng Espanya. Sa kanyang
pagkakabilanggo, siya ay dumanas ng
malupit na trato at pagpapahirap mula sa
mga opisyal ng gobyerno sa Pilipinas

10
Aral: Crisostomo Ibarra
Ang pagkakaroon ng sapat na kaalaman at Kapitan Basilio
edukasyon ay mahalaga upang magkaroon Alperes
ng kakayahang magpahayag ng sariling
opinyon at magpakita ng katapangan sa Tagpuan:
pagtutol sa mali Kagubatan

Kabanata 23: Ang Pangingisda Mahalangang pangyayari:

Sa kabanata 24 ng Noli Me Tangere, naganap ang
Mga Tauhan: pagpapakita ni Elias kay Crisostomo Ibarra sa
Maria Clara isang lihim na lugar. Dito ay ipinakita ni Elias kay
Sinang Ibarra ang mga dokumento na nagpapatunay na si
Victorina Don Rafael ay isang tunay na patriyotiko at
Iday nagmamahal sa kanyang baya
Neneng
Albino Aral:
Tiya Isabel Ang edukasyon ay mahalaga sa pag-unlad ng
Crisostomo Ibarra isang bansa. Sa kabanatang ito, nakita natin ang
Kapitana Tica kahalagahan ng edukasyon sa pag-unlad ng
Andeng bansa. Ang mga taong may sapat na kaalaman at
Leon kasanayan ay mas magiging produktibo at
Bangkero (Elias) makakatulong sa pagpapalakas ng ekonomiya ng
bansa
Tagpuan:
Lawa at Kagubatan kabanata 25: Sa Tahanan ng Pantas

Mahalagang pangyayari: Mga Tauhan:

Ang mahalagang pangyayari sa kabanata 23 ng Crisostomo Ibarra
Noli Me Tangere ay ang pagkakatagpo nina Elias Pilosopo Tasyo
at Crisostomo Ibarra sa gubat. Sa kanilang pag-
uusap, nalaman ni Ibarra ang mga pang-aabuso Tagpuan:
at kawalang-katarungan na nararanasan ng mga Sa tahanan ni Pilsopo Tasyo
magsasaka sa kamay ng mga prayle at mga kastila
Mahalagang Pangyayari:
Aral: Sa kabanata 25 ng Noli Me Tangere, naganap ang
Ang pagiging mapagpakumbaba ay pagtawag ni Elias kay Crisostomo Ibarra upang
mahalaga sa pagpapakatao hilingin ang tulong nito sa pagtakas sa mga
tulisan. Si Elias ay isang magsasaka at isang
Kabanata 24: Sa Gubat aktibista na laban sa mga pang-aabuso ng mga
prayle at mga Kastila sa mga Pilipino
Mga Tauhan:
Aral:
Crispin Ang mga tao ay kailangan magkaisa upang
Basilio magtagumpay sa mga hamon ng buhay. Sa
Sisa kabanatang ito, nakita natin ang pagtutulungan
Don Filipo nina Ibarra at Elias upang matupad ang kanilang
Padre Salvi mga layunin
Maria Clara

11
Kabanata 26: Bisperas ng pista sa kanyang mga kaibigan at magpakalayo-
layo.

Mga Tauhan: Aral:

Ang pagiging mayaman ay hindi laging
Crisostomo Ibarra
nagpapakita ng pagkakaroon ng moralidad at
Nol Juan integridad.
Kapitan Tiyago
Kabanata 28: Mga liham
Carlos
Padre Damaso Mga Tauhan:
Lalaking may naninilaw na mukha Padre Hermando Sibyla
Don Santiago De los Santos
Tagpuan: Maria Clara
Andeng
Dispiras ng Fiesta
Padre Salvi
Padre Damaso
Mahalagang Pangyayari: Padre Manuel Martin
Bisperas ng pista noon sa bayan ng San Diego. Kapitan Tiago
Ang lahat ng tao na makikita sa lansangan, Kapitan Juaqin
Kabesang Manuel
sabungan, kabukiran, bawat bahay at simbahan ay
Crisostomo Ibarra
masaya. Ang mga banderitas at mga palamuting Kapitan Martin
nakapahiyas sa mga bintana ay kapansin-pansin. Luis Chiquito
Carlos
Aral:
Tagpuan:
Sina Maria Clara, Victoria, Iday, at si
Bayan ng San Diego
Crisostomo Ibarra ay dumating. Si Maria
Clara ay binigyan ni Kapitan Tiyago ng Mahalagan Pangyayari:
relikaryong ginto na may brilyantes at Sa kabanata 29 ng Noli Me Tangere, naganap
ang pag-iibigan nina Maria Clara at
esmeralda. Crisostomo Ibarra.

Aral:
Kabanta 27: Takipsilim
 Ang pagkakaroon ng karunungan at
Mga Tauhan:
Kapitan Tiyago edukasyon ay mahalaga upang maiwasan ang
Crisostomo Ibarra kawalan ng kaalaman at pagkakamali.
Maria Clara
Kabanata 29: Ang Umaga
Padre Damaso
Victoria
Iday Mga Tauhan:
Sinang
Tiya Isabel Pilosopo Tasyo
Kapitan Basilio Don Filipo
Padre Sibyla
Padre Salvi Padre Damaso
Ketongin Padre Salvi
Sisa

Tagpuan: Tagpuan:
Sa Kalye ng San Diego Simbahan ng San Diego

Mahalagang Pangyayari: Mahalagang Pangyayari:

Sa kabanatang ito ng Noli Me Tangere,
naganap ang malaking pagbabago sa buhay Sa kabanata 29 ng "Noli Me Tangere,"
ni Crisostomo Ibarra. Matapos niyang naganap ang kasal ni Maria Clara at ng
masaksihan ang pagkamatay ng kanyang ama
kanyang nobyong si Linares. Ito ay isang
at ang pagkakakulong ng kanyang kasintahan
na si Maria Clara, nagpasya siyang maglayo mahalagang pangyayari dahil nagpapakita ito

12
ng dalawang kultura na nagkatugma. Payat na lalake
Kapitan Tiyago
Aral: Maria Clara
Ang katapangan at determinasyon ay Crisostomo Ibarra
mahalaga upang makamit ang pangarap. Sa Carlos
kabanatang ito, ipinakita ni Elias ang kanyang Tiya Pute
katapangan at determinasyon upang tuparin Elias
ang kanyang misyon sa pagtulong sa kanyang
mga kababayan. Hindi niya pinapahalagahan Tagpuan:
ang kanyang buhay kung mayroon itong Simbahan ng San Diego
magagawa upang makamit ang kanyang
layunin. Mahalagang Pangyayari:
Sa Kabanata 31 ng Noli Me Tangere, naganap
Kabanata 30: Sa Simbahan ang mahalagang pangyayari kung saan
natuklasan ni Elias ang mga plano ng mga
Mga Tauhan: prayle at Kastila na ipagkakanulo ang mga
Maria Clara lupaing sakahan ng mga magsasaka sa mga
Crisostomo Ibarra dayuhan.
Padre Damaso
Kapitan Tiyago Aral:
Pilosopo Tacio Sa kabuuan, ang Kabanata 31 ay nagpapakita
Padre Salvi ng mga aral sa pakikitungo sa kapwa tao at
Alkalde pagpapahalaga sa buhay ng mga tao.
Tiya Pute Ipinakita rin ang kahalagahan ng pagiging
Padre Martin magalang at pagrespeto sa mga taong
Dalawang sacristan nakapaligid sa atin.

Tagpuan: Kabanata 32: Ang Panghugos

Simbahan
Mahalagang Pangyayari: Mga Tauhan:
Sa Kabanata 30 ng Noli Me Tangere, naganap Crisostomo Ibarra
ang pagpapakasal nina Maria Clara at Linares. Maria Clara
Ito ay mahalagang pangyayari dahil Elias
nagpapakita ito ng pagbabago sa karakter ni Padre Salvi
Maria Clara. Kapitan Tiyago
Taong Madilaw
Aral: Senor Juan
Ang kabanatang ito ay nagpapakita ng Alperes
kahalagahan ng edukasyon at pagpapahalaga Pilosopo Tasyo
sa sariling wika, kultura, at kasaysayan ng Guro
ating bansa.
Kabanata 31: Ang Sermon Tagpuan:
San Diego
Mga Tauhan:
Padre Damaso Mahalagang Pangyayari:
Padre Sibyla Sa kabanata 32 ng Noli Me Tangere,
Padre Martin mahalagang pangyayari ang pagdating ni Elias
Alperes sa bahay ni Padre Damaso.

13

Aral:
Pagtitiyaga at paghihintay - Ipinakita rin ni
Rizal ang pagtitiyaga at paghihintay ni Sisa sa
paghahanap sa kanyang mga anak. Ipinakita
rin niya na kahit mahirap at masakit, dapat pa
rin tayong magpatuloy sa paghahanap ng mga
mahal natin sa buhay.
ang mahalagang pangyayari kung saan
napatay si Elias. Si Elias ay isang taong
nagpakita ng malaking tulong kay Crisostomo
Ibarra sa kanyang mga pakikipagsapalaran
upang malaman ang katotohanan sa likod ng
kanyang ama. Nagpakita si Elias ng
katapangan at kagitingan, ngunit sa huli ay
nadamay siya sa mga kaguluhan ng lipunan.

Kabanata 33: Malayang Kaisipan Aral:

Mga Tauhan: Ang katapangan at pagiging matapat ay

Elias mahalaga upang makamit ang hustisya at
Crisostomo Ibarra kalayaan. Ipinakita ito sa karakter ni Elias na
hindi natatakot harapin ang mga mapanganib
Tagpuan: na kalagayan upang makamit ang katarungan
Sa bahay ni Ibarra at kalayaan para sa kanyang bayan.

Mahalagang Pangyayari: Kabanata 35: Haka - haka

Sa kabanata 33 ng Noli Me Tangere ni Jose
Rizal, mahalagang pangyayari ang paghuli kay Padre Damaso
Elias at ang pagkamatay ng kanyang kapatid Crisostomo Ibarra
na si Sisa. Kapitan Martin
Kapitana Maria
Aral: Don Filipo
Pagbibigay ng halaga sa kasaysayan –
Nagpapakita rin ito ng kahalagahan ng pag- Tagpuan:
aaral ng kasaysayan upang maunawaan ang Bahay ng mga Pilosopo
mga nangyayari sa kasalukuyan at maiwasan
ang pagkakamali sa mga desisyon. Mahalagang Pangyayari:
Ang mahalagang pangyayari sa Kabanata 35
Kabanata 34: Pananghalian ng Noli Me Tangere ay ang pagkakatuklas ni
Elias ng lihim na pagtitipon ng mga
Mga Tauhan: Katipunero sa gubat.
Crisostomo Ibarra
Maria Clara Aral:
Alkalde Pag-ibig sa bayan - Isang mahalagang aral na
Kapitan Tiyago nakapaloob sa kabanata 35 ng Noli Me
Padre Salvi Tangere ay ang pag-ibig sa bayan. Ipinakita ni
Padre Sibyla Jose Rizal sa kabanata na kahit na mayroong
Alperes mga kalupitan at kawalang-galang sa
Padre Damaso gobyerno at lipunan, hindi dapat magpatinag
ang pagmamahal sa bayan.
Tagpuan:
Sa bahay ni Kapitan Tiyago Kabanata 36: Suliranin

Mahalagan Pangyayari: Mga Tauhan:

Sa kabanata 34 ng Noli Me Tangere, naganap Padre Damaso

14
Padre Sibyla dito, nagawa ni Ibarra na magbigay ng tulong
Crisostomo Ibarra kay Elias sa pagtakas sa mga kawal ng
Maria Clara pamahalaan.
Kapatan Heneral
Kapitan Tiago Kabanata 38: Ang Prusisyon

Tagpuan: Mga Tauhan:

Tahanan ni Kapitan Tiyago
Magalang Pangyayari:
Sa kabanata 36 ng Noli Me Tangere,
mahalagang pangyayari ang pagkakasugat ni
Elias sa kanyang pagtakas sa mga guwardiya
sibil ngunit hindi ito naging dahilan upang
siya ay mapigilan sa pagtakas.
Aral:
Ang pagkakaroon ng katarungan at pantay na
pagtrato sa lahat ng mga tao ay mahalaga sa
isang lipunan. Ipinakita sa kabanata na ito ang
hindi patas na pagtrato ng mga prayle sa mga
indio, na nagdulot ng paghihirap at kawalan
ng pag-asa sa kanilang buhay.
Kabanata 37: Kapitan Heneral
Mga Tauhan:
Kapitan Heneral
Crisostomo Ibarra
Ayudante
Padre Sibyla
Padre Salvi
Kapitan Tiyago
Maria Clara
Alkalde at Sinang
Tagpuan:
silid tanggapan ng Kapitan Heneral
Alkalde
Kapitan Heneral
Alperes
Maria Clara
Tatlong nakagwantes na Sakristan
Crisostomo Ibarra
Pilosopo Tasyo
Batang Lalake
Kapitan Tiyago
Tagpuan:
Simbahan
Bahay ni Kapitan Tiyago
Mahalagang Pangyayari:
Sa kabanata 38 ng Noli Me Tangere,
mahalagang pangyayari ang pagpapakilala ni
Elias sa mga kaibigan niya sa Maynila, sina
Crisostomo Ibarra at Padre Damaso.
Ipinakilala niya ang kanyang sarili bilang
isang kababayan ng mga ito at nagpakita ng
pagkabahala sa kalagayan ng kanyang bayan.
Aral:
Ang pagiging matapat at tapat sa sariling mga
salita at pangako ay napakahalaga. Hindi dapat
natin balewalain ang mga salitang binitawan
natin dahil ito ay nagpapakita ng ating
pagkatao at pagkatao ng isang tao.
Kabanata 39: Donya Consolacion

Mahalagang Pangyayari: Mga Tauhan:

Si Elias ay dumating sa San Diego upang Donya Consolacion
tumulong kay Ibarra sa kanyang mga plano. Alperes
Sisa
Aral:
Ang pagkakaroon ng tiwala sa kapwa ay Tagpuan:
mahalaga. Sa kabanata na ito, ipinakita ni Sa bahay ng Mag-asawang Donya
Elias ang pagtitiwala niya kay Crisostomo Consolocacion
Ibarra sa pagtulong sa kanyang misyon. Dahil

15
Mahalagang Pangyayari:
Ang mahalagang pangyayari sa Kabanata 39 Tagpuan:
ng Noli Me Tangere ay ang pagkakatuklas ni Bahay ni Kapitan Tiyago at Tahana ni
Elias na ang mga prayle ang may kinalaman sa Crisostomo Ibarra
pagkakakulong ng kanyang ama at sa
pagkasira ng kanilang buhay. Mahalagang Pangyayari:
Ang mahalagang pangyayari sa Kabanata 41
Aral: ng Noli Me Tangere ay ang pagkakatagpo nina
Ang kawalan ng katarungan at pagkakapantay- Elias at Crisostomo sa kakahuyan.
pantay sa lipunan ay nagdudulot ng kahirapan
at paghihirap sa mga mahihirap na Aral:
mamamayan. Ang pagiging mapagkunwari ay hindi
magandang ugali. Sa kabanatang ito, ipinakita
Kabanata 40: Karapatan at Lakas ni Padre Damaso ang kanyang likas na
pagkabait-baitan sa mga tao. Ngunit sa likod
Mga Tauhan: ng kanyang mabuting imahe, mayroon siyang
Don Filipo mga lihim na kasalanan at kadiliman.
Tinyente
Pilosopo Tasyo Kabanata 42: Ang Mag-aasawang de
Chananay Espadana
Marianito
Padre Salvi Mga Tauhan:
Maria Clara Kapitan Tiyago
Crisostomo Ibarra Maria Clara
Tiya Sebel
Tagpuan: Don Tiburcio de Espadana
Sa Araw ng Pista ng Bayan ng San Diego Padre Damaso
Donya Victorina
Mahalagang Pangyayari: Linares
Sa kabanata 40 ng Noli Me Tangere, naganap
ang pagsasama ng dalawang magkaibigan na Tagpuan:
sina Elias at Ibarra. Bahay ni Kapitan Tiyago

Aral: Mahalagang Pangyayari:

Ang pag-ibig ay hindi hadlang sa pagiging
tapat sa tungkulin. Sa kabanatang ito, ipinakita
ni Elias ang kahandaan niyang isakripisyo ang
kanyang pag-ibig kay Salome upang matupad
ang kanyang tungkulin bilang tagapagligtas ng
kanyang bayan.
Sa Kabanata 42 ng Noli Me Tangere,
mahalagang pangyayari ang pagdating ni Elías
sa bahay ni Ibarra upang magbigay ng
impormasyon tungkol sa mga plano ng mga
prayle at ng mga Kastila na pagtatakip sa mga
pang-aabuso sa mga Pilipino.

Kabanata 41: Ang Dalawang Aral:

Panauhin Kahirapan ng mga Magsasaka - Ipinakita sa
kabanata 42 ang kahirapan ng mga magsasaka
Mga Tauhan: dahil sa mga mapang-aping sistema ng
Crisostomo Ibarra pagmamay-ari ng lupa. Ito ay nagpapakita ng
Elias kawalan ng hustisya sa mga magsasaka at ang
Lucas mga ito ay nangangailangan ng tulong upang

16
magkaroon ng pantay na oportunidad sa Damaso at Padre Sibyla, ang bagong pari sa
buhay. San Diego. Nagalit si Padre Damaso dahil sa
pagkakaroon ng bagong pari na hindi niya
Kabanata 43: Mga Balak kilala.

Mga Tauhan: Aral:

Maria Clara Ang pag-ibig ay hindi dapat ipilit. Sa
Don Tiburcio kabanatang ito, ipinakita ni Maria Clara na
Padre Damaso kahit mahal niya si Crisostomo Ibarra, hindi
niya ito ipipilit sa kanyang ama na si Kapitan
Tagpuan: Tiago. Sa halip, inaasahan niya na sa tamang
sa balkonahe kung saan ay nagmukmok si panahon at sa tamang paraan, ay mauunawaan
Padre Damaso at sa kwarto kung saan ay ito ng kanyang ama.
nagpapahinga si Maria clara
Kabanata 45: Ang mga Pinag-uusig
Mahalgang Pangyayari:
Sa kabanatang ito ng Noli Me Tangere, Mga Tauhan:
naganap ang pagkakaroon ng isang malaking Kapitan Pablo
pagbabago sa pagkatao ni Maria Clara. Elias
Crisostomo Ibarra
Aral: Lalaki sa yungib
Ang kahalagahan ng pagmamahal sa sariling
bayan - Ipinakita sa kabanata na kahit sa ibang Tagpuan:
bansa ay hindi nawawala ang pagmamahal at Sa kagubatan sa yungib na tila nasa ilalim ng l
pagmamalasakit sa sariling bayan. Si Elias ay upa
nagpakita ng malaking pagmamahal sa
Pilipinas kahit na siya ay nasa ibang bansa. Mahalagang Pangyayari:
Kabanata 44: Ang Pang-uusig ng Sa kabanata 45 ng Noli Me Tangere, naganap
Budhi ang mahalagang pag-uusap ng mga kapatid na
Pilosopo Tasyo at Don Rafael.
Mga Tauhan:
Maria Clara Aral:
Kapitan Tiyago Ang pag-ibig ay hindi laging nagtatapos sa
Donya Victorina kasal. Ang pag-ibig ay hindi dapat pilitin kung
Don Espadana hindi naman ito nararamdaman ng parehong
Sinang panig.
Victoria
Padre Salvi Kabanata 46: Ang Sabungan
Linares
Tiya Isabel Mga Tauhan:
Sinang Kapitan Tiago
Kapitan Basilio
Tagpuan: Kapitan Pablo
Sa bahay ni Kapitan Tiyago Lucas

Mahalagang Pangyayari: Tagpuan:

Sa kabanata 44 ng Noli Me Tangere, Sabungan
nagkaroon ng pagtatalo sa pagitan nina Padre Bruno at Tarsilio

17

Mahalagang Pangyayari:
Sa kabanata 46 ng Noli Me Tangere,
mahalagang pangyayari ang pagkuha ni Elias
sa mga papel na magpapatunay sa katiwalian
ng mga prayle at opisyal sa bayan.
Aral:
Ang pag-ibig ay hindi lamang tungkol sa
romantikong pagmamahal, kundi tungkol din
Maging bukas ang puso at isip para
maunawaan ang isang sitwasyon. Huwag
patagalin ang poot sa kapwa; ito ay ayusin ng
may pagmamahal.
Kabanata 49: Tinig ng mga Pinag-uusig
Mga Tauhan:
Alperes

sa pagpapahalaga sa mga taong mahalaga sa Ang mga sawimpalad

atin. Elias
Crisostomo Ibarra
Kabanata 47: Dalawang Dona Kapitan Pablo

Mga Tauhan: Tagpuan:

Donya Victorina Bahay ni Padre Irene, Bahay ni Linares at Bahay

Don Tiburcio ni Andeng.

Donya Consolacion Mahalagang Pangyayari:

Linares Hindi masaya si Ibarra nang lumulan ito sa bangka

Maria Clara ni Elias.

Sinabi ni Ibarra ang kay Elias dahilan,
Mga Tagpuan: nakasalubong niya ang Alperes at gusto nitong

Bahay ng Alperes muli na magkausap.

Aral:
Mahalagang Pangyayari:
Hindi Mabuti ang sobrang paghihigpit sa mga
Dumating si Pari Salvi at kaagad na umawat
mamayan;katulad nalang ng pang aabuso na
sa kaguluhan ngunit binulyawan lamang siya
ginagawa ng mga militar sa mga Pilipino noong
ng alperes at sinabi siya ay nagbabanal
una.
banalan lamang.
Kabanata 48: Ang Palaisipan
Kabanata 50: Ang Angkan ng Palaisipan

Mga Tauhan:
Mga Tauhan:
Crisostomo Ibarra
Crisostomo Ibarra
Tiya Isabel
Ellias
Nol Juan
Elias
Tagpuan:
Bahay ni Kapitan Tiyago
Tagpuan:
Bahay ni Padre Damaso
Bahay ni Kapitan Tiyago

Mahalagang Pangyayari:
Mahalagang Pangyayari:
Ang naging pagtanggap ni Elias sa mga nangyari
Nagpaalam na si Ibarra sapagkat napuna
ang naging siyang pinakamalaking salik kung
niyang wala sa kondisyon si Maria Clara at
bakit siya nasa bundok ngayon at naghihimagsik.
sinabing bukas na lamang ulit siya dadalaw sa
kasintahan.
Aral:
Ang aral ng kabanatang ito ay pahalagahan ang
Aral:
18
ating mga ninuno at ang kanilang mga pamana. Sa kabanatang ito ay pinatunayan ni Rizal na ang
anumang pagkilos at pagdedesisyon ay nakasalig
Kabanata 51: Pagbabago sa personal na dahilan at pangangailangan. Ito lagi
ang mag-uudyok sa tao para kumilos at lumaban.
Mga Tauhan:
Linares
Donya Victorina
Padre Salvi
Kabanata 53: Ang Mabuting Araw
Victorina
Sinang
Mga Tauhan:
Maria Clara
Pilosopo Tasyo
Crisosotomo Ibarra
Don Filipo

Tagpuan:
Tagpuan:
Bahay ni Padre Damaso, at Bahay ni Huli.
Bahay ni Kapitan Tiyago, at Bahay ni Padre
Mahalagang Pangyayari:
Damaso.
Nakatanggap si Linares ng liham mula kay Donya
Victorina.Dumating sina Padre Salvi at Kapitan
Mahalagang Pangyayari:
Tiago. Masayang ibinalita ni Padre Salvi ang
Ang isang mabuting ay nakahandang maglingkod
tungkol sa sulat na padala ng Arsobispo mula
para sa kapakanan ng kanyang bayan.
Maynila tungkol sa pag-alis ng ekskomunyon kay
Aral:
Crisostomo Ibarra.
Ang aral na mapupulot sa kabanatang ito
ay huwag bigyan ng kahulugan ang lahat ng bagay
Aral:
sapagkat walang sinuman ang nakakaalam ng mga
Nasa huli ang pagsisisi. Hindi na maialis ni
mangyayari sa hinaharap at ito ay magdudulot
Linares ang sarili sa sitwasyon kinasusuungan.
lamang ng pangamba at takot.
Siya ay pinagbabantaan ng pinsan kung hindi
masunod ang kagustuhan. Nasa huli ang pagsisisi
Kabanata 54: Walang Lihim na Hindi
kaya dapat sa umpisa pa lamang ay pakalimiing
Nabubunyag
mabuti ang papasuking desisyon.

Mga Tauhan:
Kabanata 52: Baraha ng mga Patay
Padre Salvi
Alepres
Mga Tauhan:
Asawa ng Alperes
Elias
Ibarra
Lucas
Elias
Crisostomo Ibarra
Dalawang Sibil
Tagpuan:
Bahay ni Alperes at Bahay ni Padre
Tagpuan: Damaso.
Bahay ni Alperes, at Bahay ni Elias.

Mahalagang Pangyayari:
Mahalagang Pangyayari: Si Ibarra ay tinulungan ni Elias sa pagpili ng
Mayroon tatlong aninong nag-aantay
mga kasulatan. Nabasa niya sa mga kasulatan
sa sementeryo. Tinanong nito kung nakausap ba
ang tungkol kay Don Pedro Eibarramendia.
nila si Elias.
Aral:
Lahat ng lihim ay nabubunyag, pilit man
Aral:
19
nating itago ang lahat ay mabubunyag, katulad Ibarra
nalang nag nangyari kina Elias at Ibarra, Maria Clara at Linaret
Nalaman ni Elias na ang lolo ni Ibarra ang Bruno
walang awing nag-akusa sa kanyang lolo na Lucas
siyang naging dahilan ng kalungkutan ng
kanyang buong angkan, ayon sa kanya Tagpuan:
matagal na niyang pinaghahanap ang Bahay ni Kapitan Tiyago
pangalang Eibarramendia, at naniniwala siya Bahay ni Padre Damaso
na ihahatid siya ng panginoon bilang kasapi sa
angkan niya , Itinanong niya ay Ibarra kung Mahalagang Pangyayari:
bakit pawing kalungkutan ang hinatid ng Napabalita na ang kuwadrilyero na kalaban ng
kanyang lolo sa angkan nila. mga sibil ang dahilan ng pagkakahui kay Don
Filipo. Nakita ang bangkay ni Lucas na
Kabanata 55: Ang Kaguluhan nakabitin sa sanga ng isang punong santol.

Mga Tauhan: Aral:

Kapitan Tiyago Huwag basta maniniwala sa mga sabi sabi.
Tiya Isabel Ang pagpapahayag ng kuro - kuro ay malaya
Maria Clara ngunit dapat maging responsable sa mga
Padre Salvi salitang binitiwan sapagkat ang mga ito ay
Sinang maaaring makaapekto sa ibang tao.
Crisostomo Ibarra
Linares Kabanata 57: Ang mga Talunan
Elias
Alperes Mga Tauhan:
Alperes
Tagpuan: Donya Consoloacion
Bahay ni Kapitan Tiyago, at Simbahan ng Kapitan
Quiapo. Tarsilo Alasigan
Bruno Alasigan
Mahalagang Pangyayari: Pedro at Sisa
Oras na ng hapunan ngunit walang gana si Lucas at Andong
Maria Clara kumain. Sa kabila naman ay
naglakad-lakad si Padre Salvi sa loob ng Tagpuan:
bulwagan. Habang hinihintay si Ibarra, hindi Kumbento ng mga Recoletos at Bahay ni
mapakali si Maria Clara at ang mga kaibigan Padre Camorra
nito.
Mahalagang Pangyayari:
Aral: Makulimlim ang bulwagan ng bayan ‘di
Sa kabanatang ito ipinakita sa atin ni Rizal ang katulad noon ng pista. Dumating si Alperes
mga paraan upang makaiwas sa haharaping kasama si Donya Consolacion sa kulungan. Sa
panganib lalo nat bunga ito ng maling kulungan, may walong tao doon ngunit
akusayon. pagkabukas, dalawa nalang ang natititrang
buhay. Ito ay sina Alfonso Tarsillo at si
Kabanata 56: Ang Pala-Palagay Andong.

Mga Tauhan: Aral:

Kapitan Pablo Ang pagpaparusa sa mga taong hindi pa

20
napatunayang nagkasala ay sadyang hindi
makatarungan. Dapat ay pairalin ang batas na
nagbibigay proteksyon sa mga taong nililitis
pa lamang.
Kabanata 58: Ang Mga Isinumpa
Mahalagang Pangyayari:
Ang nangyaring paglusob ng inapi o
sawimpalad ay nailathala sa iba't ibang estilo
sa diyaryo sa Maynila. Sa isang kumbento
naman ay pinag-usapan na mga pilibustero
ang mga nag-aaral sa Ateneo.

Mga Tauhan: 

Alperes Aral:
Kapitan Kadalasang nauuwi sa pag aalsa ang

Don Filipo pagmamahal sa bayan kapag iniisip ng tao na

Kapitana Tinay sila ay hindi binibigyan ng pantay na

Antonio karapatan at ipinagwawalang bahala ang

Kapitana Maria kanilang kapakanan.

Biyenan ni Andong
Nol Juan Kabanata 60: Ang Kasal ni Maria
Crisostomo Ibarra Clara
Doray at Albano
Pilosopo Tasyo Mga Tauhan:
Sinang Kapitan Tinong

Kapitan Basilio Primitivo

Kapitan Tiyago
Tagpuan: Tiya Isabel
Simbahan ng San Francisco at Bahay ni Linares
Don Filipo. Donya Victorina
Maria Clara
Mahalagang Pangyayari: Crisostomo Ibarra

Ang mga pamilya ng mga nabilanggo ay ilang Padre Salve

araw ng tuliro at pagod. Ilang araw na rin Tinyente Guevara.

silang umiiyak dahil sa sinapit ng kanilang

mahal sa buhay. Tagpuan:
Bahay ni Padre Damaso at Bahay ni Kapitan
Aral: Tiyago.

Sa panahon ng kagipitan masusubukan ang

mga tunay na kaibigan. Ang pinakamatibay ng Mahalagang Pangyayari:
sandigan sa oras ng kagipitan ay ang pamilya Tuwang-tuwa si Kapitan Tiyago dahil hindi

at tunay na mga kaibigan. siya nahuli o natanong manlang ng mga

guwardiya sibil. Dahil dito, nagpamisa ang
Kabanata 59: Ang Mapagkunwari kapitan.

Mga Tauhan: Aral:

Kapitan Tinong Hindi lahat ng ating naisin ay makukuha natin.
Kapitana Tinchang May mga pag ibig na hindi maaaring
Primitivo pagbigyan sa kasalukuyan ngunit kapag para
talaga sila sa isa't isa ay magkakaroon pa rin
Tagpuan: ng katuparan ang lahat.
Bahay ni Elias

21
 sila ay mayroong sariling pag iisip lalo na kung
Kabanata 61: Ang Panunugis sa Lawa sila ay nasa hustong gulang na.

Mga Tauhan: Kabanata 63: Noche Buena

Crisostomo Ibarra
Elias Mga Tauhan:
Guardiya Sibil Sisa
Konstabularyo Basilio at Elias
Manang Rufa
Tagpuan: Sinang
Bahay ni Padre Damaso at Kapitan Tiyago. Victoria at Iday

Mahalagang Pangyayari: Tagpuan:

Iniligtas ni Elias si Crisostomo Ibarra. Inilagay
niya ito sa bangka sa planong ilisan ito sa ibang
bansa upang hindi mahuli.
Aral:
Ang kaligtasan ay nagmumula sa hangaring
mabuti. Ang pagbibigay ng pangalawang
pagkakataon na mabuhay ay pagbibigay din ng
pagkakataon na matuwid ang lahat ng mga
pagkakamali na nagawa sa nakalipas.
Kabanata 62: Ang Pag-amin ni Padre
Damaso
Mga Tauhan:
Maria Clara
Crisostomo Ibarra
Padre Damaso
Linares
Tagpuan:
Bahay ni Padre Damaso at Kapitan Tiyago.
Mahalagang Pangyayari:
Ang mga mata ni Maria ay nakapako sa diyaryong
nagbabalita tungkol sa pagkamatay ni Ibarra.
Dumating si Padre Damaso at hinilingan ni Maria
na sirain ang kasunduan ng kanyang kasal
kay Linares.
Aral:
Ang kapakanan pa rin ng anak ang siyang
pratoridad ng magulang. Hindi maaaring ipilit ng
magulang ang kagustuhan para sa anak sapagkat
Bahay ni Padre Damaso at Kapitan Tiyago.
Mahalagang Pangyayari:
Sa isang kubo sa dampa sa bundok ay doon
namalagi si Basilio na natagpuan ng isang
pamilya. Samantala, Noche Buena sa San Diego.
Ngunit kapansin-pansin na malungkot ang lahat
dahil sa mga lumipas na pangyayari.
Aral:
Ang mga hindi magandang alaala ay dapat lamang
limutin na tulad ng mga bangkay na marapat
lamang na sunugin upang hindi na mag iwan pa ng
anumang bakas.
Kabanata 64: Katapusan
Mga Tauhan:
Don Tiburcio
Donya Victorina
Kapitan Tiyago
Maria Clara
Padre Damaso
Padre Salvi
Tiya Isabel
Tagpuan:
Bahay ni Padre Damaso at Kapitan Tiyago.
Mahalagang Pangyayari:
Simula noong pumasok si Maria Clara sa
kumbento, nagpakalayo-layo na rin si Padre
Damaso. Sa Maynila siya namalagi hanggang
inilipat ng Padre Provincial sa isang malayong
lalawigan upang doon na magmisa.

22
Aral:
“Kung hindi mapanghahawakan ang mga
suliranin nang maayos, maaaring maging
bunga ito ng pagkaligaw ng landas. Lahat ng
suliranin ay may tamang solusyon at hindi ang
bisyo at pagpapabaya sa sarili.”

23