PSİKOLOJİK

BOZUKLUKLARIN
TEDAVİSİ

PSİ154-PSİ162 Psikolojiye Giriş II

 Psikolojik bozukluklar nasıl iyileştirilir?
 Tedavi için uygun kişi kimdir?
 En mantıklı tedavi yaklaşımı hangisidir?
 Bir terapi biçimi diğerlerinden daha iyi
midir?
 Herhangi bir tedavi gerçekten işe yarar mı?
 Kişi “doğru” terapi türünü ve terapisti nasıl
seçer?

PSİ154-PSİ162 Psikolojiye Giriş II

Psikolojik rahatsızlıkları
iyileştirme yaklaşımları:
 Psikolojik temelli
 Psikoterapi
 Psikolojik güçlüklerin bir hasta (danışan) ve uzmanın
girişimiyle ortadan kaldırılmaya çalışıldığı süreçtir.
 Terapistdanışan --değişim
 Biyolojik temelli
 Psikolojik işlevde bulunmayı geliştirmede ilaçlar ve
diğer tıbbi işlemleri kullanma.
 Eklektik yaklaşım
 Psikolojik +biyolojik
PSİ154-PSİ162 Psikolojiye Giriş II
Doğru kişiden yardım alma
 Klinik psikolog (PhD, Psikolog)
 Psikolojik danışman (PhD)
 Psikiyatrist (Uzman Dr.)
 Psikoanalist (Uzm.Dr. veya psikolog)
 Psikiyatrik sosyal hizmet uzmanı (Yük.Lis.)

PSİ154-PSİ162 Psikolojiye Giriş II

Psikolojik ve biyolojik temelli
tedavi yaklaşımlarının hedefleri
nelerdir?

Başlıca psikoterapi türleri nelerdir?

PSİ154-PSİ162 Psikolojiye Giriş II

 Psikolojik Temelli Tedaviler

Tüm psikolojik yaklaşımlar, insanların davranışlarını

değiştirerek ve kendilerine, geçmişlerine, “şimdi”lerine
ve geleceklerine ilişkin daha iyi bir anlayış
kazanmalarına yardım etmeyi psikolojik sorunları
çözme veya tedavi yolu olarak görür.
PSİ154-PSİ162 Psikolojiye Giriş II
Başlıca dört terapi türü vardır:
 Psikodinamik
 Davranışçı
 Bilişsel
 İnsancıl

PSİ154-PSİ162 Psikolojiye Giriş II

PSİKODİNAMİK TEDAVİ
 Freud
 Anormal davranışın kaynağı: geçmiş
çatışmalar ve kabul edilemez bilinçaltı
uyaranların bilince çıkma olasılığıdır. Bu
nedenle kişi savunma mekanizmaları kullanır.
 Kaygı (Anksyete)  Bastırma
 Çözüm: Bilinçaltı çatışmaları bilince çıkarıp
çözme

PSİ154-PSİ162 Psikolojiye Giriş II

 Psikoanaliz
 Bilinçaltına ulaşma yolları
 Serbest çağrışım
 Hastalardan ilgili veya anlamlı olup olmadığını
dikkate almaksızın aklına gelenleri söylemeleri
istenir.
 Rüya yorumlama
 Görünür içerik
 Örtülü içerik

PSİ154-PSİ162 Psikolojiye Giriş II

Psikoanaliz
 Direnç
 Belirli hatıraları, düşünceleri ve
motivasyonları tartışmaya isteksizlik.
 Transferans
 Hastanın analistini geçmişteki anlamlı
diğerlerinin (ebeveyn veya sevgili) bir
simgesi haline getirip, o kişiye yönelik
duygularını terapiste yöneltmesi.

PSİ154-PSİ162 Psikolojiye Giriş II

Çağdaş psikoanaliz
 Klasik psikoanaliz uzun ve pahalı
 Zaman ve para sorunlarına çözüm 
yaklaşık 3 ay (20 seans)
 Terapist Freud’dan daha aktif ve
yönlendirici

PSİ154-PSİ162 Psikolojiye Giriş II

DAVRANIŞSAL YAKLAŞIMLAR
 Normal davranışlar da anormal davranışlar da
öğrenilir.
 Anormal davranışlar gösterenler;
 ya günlük yaşam sorunlarıyla başetmek için gereken
becerileri öğrenememiştir,
 ya da pekiştirme nedeniyle kalıcı hale gelmiş yanlış
beceriler ve kalıplar edinmiştir.
 Çözüm:
 yeni davranışlar öğrenmeli

PSİ154-PSİ162 Psikolojiye Giriş II

 Klasik koşullama yaklaşımları
 Karşı koşullama (aversive conditioning)

 Değiştirilmesi istenen davranışla birlikte

rahatsız edici bir uyaran verilir.
 Sistematik duyarsızlaştırma
 Rahatlama ve korkuları basamaklandırarak
duyarsızlaştırma.

PSİ154-PSİ162 Psikolojiye Giriş II

Gerçek yaşamda klasik koşullama
 Sistematik Duyarsızlaştırma

PSİ154-PSİ162 Psikolojiye Giriş II

 Gözlemsel öğrenme ve
model alma
 Diğerlerini, terapisti veya akranları
gözlemleme ve model alma

PSİ154-PSİ162 Psikolojiye Giriş II

 Edimsel koşullama yaklaşımları
 Jeton sistemi (token system)
 İstenen davranışı yaptığında bir çeşit jeton ile
ödüllendirme
 Sözleşme yapma (contingency contracting)

 Danışanın değiştirmek istediği davranışların

ve her hedefe ilişkin sonuçların listesi danışan
ve terapist arasında bir sözleşme olarak
imzalanır.

PSİ154-PSİ162 Psikolojiye Giriş II

Bilişsel yaklaşımlar
 Tipik olarak öğrenme ilkelerini kullandığı için
Bilişsel-davranışçı yaklaşım
 Akılcı-duygu terapisi
 Bir kişinin inanç sitemini daha gerçekçi, akılcı
mantıklı bakış açıları geliştirecek şekilde yeniden
yapılandırmak
 Bilişsel terapi
 İnsanların kendileri ve dünya hakkındaki mantıksız
düşüncelerini değiştirmek. Terapist öğretmen
rolünde.

PSİ154-PSİ162 Psikolojiye Giriş II

İNSANCIL YAKLAŞIMLAR
 Benlik/kendi sorumluluğu
 Kendi davranışımızın kontrolü bizdedir
 Yaşamak istediğimiz hayat türlerini
seçebiliriz.
 Günlük yaşamda karşılaştığımız zorlukları
çözmek bize kalmıştır.
Terapist rehber

PSİ154-PSİ162 Psikolojiye Giriş II

Danışan merkezli terapi
 Carl Rogers
 Yönlendirmesiz danışmanlık

 Hedef: insanları kendini gerçekleştirme

potansiyeline ulaştırmak
 Koşulsuz olumlu bakış

PSİ154-PSİ162 Psikolojiye Giriş II

Varoluşçu terapi
 İnsanların özgürlüğü ve potansiyeli olumlu
bir güçtür. Bu yoksa keder, korku, endişe...
 Hedef: Özgür seçimin öneminin ve
yaşamları için seçim yapmadaki
alternatiflerinin farkına vardırma

PSİ154-PSİ162 Psikolojiye Giriş II

Gestalt terapisi
 İnsanların düşünce, duygu ve davranışlarını
bir gestalt (bütün) olarak bütünleştirmeleri
gereklidir.
 Bunu yapmanın yolu eski deneyimleri
incelemek ve geçmişte kaldığı halde
günlük ilişkileri etkileyen bitmemiş her işi
tamamlamaktır.

PSİ154-PSİ162 Psikolojiye Giriş II

GRUP TERAPİLERİ
 Grup terapisi
 İnsanların sorunlarını bir grupla birlikte
tartıştığı terapi
 Aile terapisi
 Ailenin bütününe her üyenin katkısına
odaklanan yaklaşım

PSİ154-PSİ162 Psikolojiye Giriş II

Psikoterapi işe yarıyor mu?
 Terapi etkili mi?
 En çok işe yarayanı hangi terapi?

 Eklektik yaklaşım?!

PSİ154-PSİ162 Psikolojiye Giriş II

 Bilişsel davranışçı

Davranış değiştirme

Sistematik duyarsızlaştırma

Transactional Analiz

Danışan-merkezli

Gestalt

Psikodinamik

50 60 70 80 90

Farklı terapi türlerinin tahmini etkiliği

PSİ154-PSİ162 Psikolojiye Giriş II
Biyolojik Tedavi Yaklaşımları

Tıbbi modeli kullanma

PSİ154-PSİ162 Psikolojiye Giriş II

 İlaç terapisi
 Antipsikotik ilaçlar
 Antidepresan ilaçlar
 Lityum
 Antianksyete ilaçları

PSİ154-PSİ162 Psikolojiye Giriş II

 Diğer tıbbi tedaviler
 Elektrokonvülsif terapi
 Beyin cerrahisi
(Psychosurgery)

PSİ154-PSİ162 Psikolojiye Giriş II

Toplum Psikolojisi
 Toplumsal psikolojinin amacı: Psikolojik
bozuklukların görülme sıklığını en aza
indirmek
 Kurumlardan çıkarma
(deinstitutionalization)

PSİ154-PSİ162 Psikolojiye Giriş II

PSİ154-PSİ162 Psikolojiye Giriş II