CHƯƠNG 6.

PHÁP LUẬT VỀ GIẢI QUYẾT

TRANH CHẤP TRONG KINH DOANH, THƯƠNG
MẠI

Câu hỏi thảo luận

Câu 1. So sánh các phương thức giải quyết tranh chấp trong kdtm
dựa trên các tiêu chí:
Tiêu chí Thương lượng Hòa giải Trọng tài Toà án
thương mại
Khái niệm Là phương Là phương Là hình thức Là phương thức
thức giải quyết thức giải quyết giải quyết tranh giải quyết tranh
tranh chấp tranh chấp với chấp thông qua chấp tại cơ quan
thông qua việc sự tham gia hoạt động của xét xử nhân
các bên tranh của bên thứ 3 Hội đồng trọng danh quyền lực
chấp cùng nhau làm trung gian tài hoặc trọng Nhà nước, được
bàn bạc, tự dàn hòa giải để hỗ tài viên với tư tiến hành theo
xếp, tháo gỡ trợ, thuyết phục cách là bên thứ trình tự, thủ tục
những bất đồng các bên tìm ba độc lập nghiêm ngặt,
phát sinh để kiếm các giải nhằm giải quyết chặt chẽ và bản
loại bỏ tranh pháp nhằm loại mâu thuẫn án hay quyết
chấp mà không trừ tranhchấp. tranh chấp định của tòa án
có sự trợ giúp bằng việc đưa được Nhà nước
hay phán quyết ra phán quyết đảm bảo thi
của bất kì bên có giá trị bắt hành.
thứ 3nào. buộc cácbên
phải thi hành.
Chủ thể tiến Thương lượng Hòa giải là thỏa Trọng tài thương Toà án là sự giải
hành là sự thỏa thuận giữa các mại là phương thức quyết tranh chấp
thuận giữa các bên và hòa giải giải quyết tranh giữa bên kiện bên bị
bên trong tranh viên trong tranh chấp do các bên kiện và toà án
chấp. chấp. thỏa thuận và được
tiến hành theo quy
định của Luật.
Đặc điểm Các bên tranh Có sự xuất hiện Trọng tài là phương Toà án hoạt động
chấp sẽ tự thỏa của người trung thức giải quyết xét xử được thực
thuận để giải gian đóng vai tranh chấp phát hiện tập trung tại
quyết tranh hỗ trợ để tìm sinh trong hoạt phiên tòa, với sự
chấp trên tinh phương án giải động thương mại bình đẳng của các
thần tự nguyện, quyếttranh được tiến hành theo bên trước Tòa án; do
thiện chí. chấp trình tự, thủ tục do chủ thể xét xử tiến
các bên thỏa thuận hành theo một trình
hoặc theo quy định tự thủ tục tố tụng
của pháp luật. nhất định.
Phạm vi giải Do các bên Do các bên Theo yêu cầu Theo yêu cầu
quyết thỏa thuận thỏa thuận của bên khởi của bên khởi
kiện kiện
Đối tượng giải Các bên có Thông qua Thông qua Thông qua
quyết tranh chấp với người hòa giải người giải người giải quyết
nhau là hòa giải viên quyết la trọng là thẩm phán
tài viên
Nguyên tắc giải Tùy vào ý chí Bí mật (trừ khi Không công Công khai vụ án
quyết của các bên có thỏa thuận khai (trừ các (Trừ các tranh
hoặc quy định bên có thỏa chấp thuộc
khác) thuận trường hợp
không công khai
theo quy định
của pháp luật)
Tính chính xác phương thức giải quyết Thủ tục tố tụng đơn Trải qua nhiều thủ tục
tranh chấp bằng thương giản, thuận tiện, đảm nghiêm ngặt được quy
lượng đó là thương bảo thời cơ kinh doanh định trước, không được
lượng thành công hay của các bên. Các bên có phép thay đổi. Nhiều lúc
không hoàn toàn phục thể lựa chọn trình tự trình tự này trở nên rườm
thuộc vào sự hiểu biết giải quyết, địa điểm tiền rà, khiến việc giải quyết
và thái độ thiện chí, hợp hành. Các yếu tố phù tranh chấp bị trì hoãn, tốn
tác của các bên tranh hợp với mong muốn. thời gian của các bên.
chấp.
Tính bí mật Đảm bảo tính bí Đảm bảo tính Tính bí mật Công khai, các
mật tuyệt đối. bí mật mang tương đối, bí bản án thường
tính chất tương mật hơn so với được công bố
đối, nhưng vẫn phương thức rộng rãi trước
bí mật hơn so tòa án công chúng, có
với phương thể làm lộ bímật
thức tòaán kinh doanh của
đương sự, thông
 tin doanh nghiệp
xảy ra tranh chấp
cũng có thể làm
ảnh hưởng xấu
đến uy tin
củadoanh
nghiệp
Tính chung mang tính chất mang tính chất Giá trị pháp lý Giá trị pháp lý
thẩm khuyến khích khuyến khích bắt buộc, giá trị bắt buộc, bị
chung thẩm, cưỡng chế thi
không thể hành(trong
kháng cáo. trường hợp
không tuân thủ,
có thể kháng
cáo.
Chi phí Ít tốn kém kinh Tốn kém kinh Chi phí lớn do Mức phí của Tòa
phí. phí hơn. trọng tài là tổ án thấp hơn. Tuy
chức phi chính nhiên nếu việc
phủ, có tài xét xử kéo dài thì
chính độc lập, có thể làm tổng
nguồn thu chủ chi phí cao hơn
yếu là từ lệ phí nhiều so với phí
trọng tài mỗi vụ trọng tài của các
việc =>cao Trung tâm trọng
hơn mức phí tài.
của Tòa án
Ưu điểm Cách thức đơn Đơn giản, Thủ tục đơn Chi phí để giải
giản, hiệu quả, thuận tiện, giản, nhanh quyết một tranh
nhanh chóng, nhanh chóng, chóng, ít tốn chấp thương mại
thuận tiện và ít sự linh hoạt, thời gian, tiền thông qua Tòa
tốn kém chi phí hiệu quả, ít tốn bạc các bên; án sẽ thấp hơn
của các bên; kém. Hòa giải so với trọngtài;
còn có thêm ưu Quyết định của
Các bên có điểm vượt trội Trọng tài là Phán quyết của
tranh chấp xảy do người thứ quyết định Tòa án có giá trị
ra cũng có thể ba (thường là chung thẩm thi hành cao vì
bảo vệ uy tín người có trình nên không thể được cưỡng chế
cho chính họ, độ chuyên bị kháng cáo, thi hành bằng
bảo vệ bí mật môn, có kinh kháng nghị; sức mạnh của
kinh doanh của nghiệm, am Nhà nước;
doanh nghiệp; hiểu lĩnh vực Đảm bảo bí
đang tranh mật hơn so với Trình tự tố tụng
Phương thức chấp) manglại; Tòa án, các bí chặt chẽ theo
thương lượng mật kinh doanh quy định của
không chịu sự Trường hợp và thông tin pháp luật.
điều chỉnh của các bên tranh mật của Doanh
pháp luật, chấp khả năng nghiệp sẽ được
không bị gò bó nhận thức hạn đảm bảo không
bởi các qui định chế trong lĩnh bị tiết lộ ra
chặt chẽ về qui vực đang tranh ngoài;
trình tổ chức chấp thì dùng
thương lượng, phương thức Các bên có thể
thành phần hòa giải sẽ có lựa chọn trọng
tham gia, thời khả năng thành tài viên giải
 gian thực hiện, công cao hơn quyết nên có
cũng như thương lượng; thể lựa chọn
không tốn kém được các
tiền bạc. Kết quả hòa chuyên gia có
giải được ghi chuyên môn và
nhận và chứng kinh nghiệm
kiến của người thực tế cao.
thứ ba nên
mức độ tôn
trọng và tuân
thủ các cam kết
đạt được trong
quá trìnhhòa
giải cũng cao
hơn
Nhược điểm Không được Uy tín, bí mật Chi phí trọng tài Thủ tục cứng
đảm bảo thi kinh doanh vẫn thường cao nhắc, thiếu linh
hành bởi cơ bị ảnh hưởng, hơn Tòaán; hoạt và kéo dài;
chế bắt buộc; ngoài ra các
bên còn tốn Hai bên nhất Tính xét xử công
Kết quả của kém chi phí thiết phải có khai không phù
thương lượng dịch vụ cho thỏa thuận hợp với hoạt
phụ thuộc vào người thứ ba trọng tài có động kinh doanh
thiện chí của đứng ra hòa hiệu lực và có thương mại vì dễ
các bên. Nếu giải cho các thể thực hiện ảnh hưởng đến
một trong các bên. được; bí mật kinh
bên tranh chấp doanh cũng như
thiếu thiện chí Dù có sự trợ Sự thành công uy tín của doanh
thì quá trình giúp của người trong việc giải nghiệp;
giải quyết sẽ thứ ba làm quyết bằng
kéo dài, thậm trung gian mà trọng tài phụ Phán quyết có
chí tranh chấp một bên không thuộc vào thái thể bị kháng cáo
không được trung thực, độ cũng như sự dẫn đến tranh
giải quyết. thiếu sự thiện hợp tác của chấp bị kéo dài
chí, hợp tác các bên tranh
trong quá trình chấp;
đàm phán thì
hòa giải cũng Tính cưỡng
khó có thể đạt chế thi hành
được kết quả của trọng tài
mong đợi. thường không
cao bằng Tòa
án.

Câu 2. Thảo luận: Tòa án có thẩm quyền thụ lý loại tranh chấp sau
không?
a) Công ty Gia Hân (thị xã Tân Uyên, Bình Dương) tranh chấp với
Công ty GlobalHome (CH Czech) do Công ty GlobalHome vi phạm
nghĩa vụ thanh toán.
Trả lời:
a) Tòa án có thẩm quyền thụ lý loại tranh chấp này. Vì 2 công ty
tranh chấp về nghĩa vụ thanh toán mà nghĩa vụ thanh toán năm
trong hoạt động kinh doanh. Theo Điều 30, Bộ luật Tố tụng dân
sự 2015
Điều 30. Những tranh chấp về kinh doanh, thương mại thuộc
thẩm quyền giải quyết của Tòa án

1. Tranh chấp phát sinh trong hoạt động kinh doanh, thương mại
giữa cá nhân, tổ chức có đăng ký kinh doanh với nhau và đều có
mục đích lợi nhuận.

2. Tranh chấp về quyền sở hữu trí tuệ, chuyển giao công nghệ
giữa cá nhân, tổ chức với nhau và đều có mục đích lợi nhuận.

3. Tranh chấp giữa người chưa phải là thành viên công ty nhưng
có giao dịch về chuyển nhượng phần vốn góp với công ty, thành
viên công ty.

4. Tranh chấp giữa công ty với các thành viên của công ty; tranh
chấp giữa công ty với người quản lý trong công ty trách nhiệm
hữu hạn hoặc thành viên Hội đồng quản trị, giám đốc, tổng giám
đốc trong công ty cổ phần, giữa các thành viên của công ty với
nhau liên quan đến việc thành lập, hoạt động, giải thể, sáp nhập,
hợp nhất, chia, tách, bàn giao tài sản của công ty, chuyển đổi
hình thức tổ chức của công ty.

5. Các tranh chấp khác về kinh doanh, thương mại, trừ trường
hợp thuộc thẩm quyền giải quyết của cơ quan, tổ chức khác theo
quy định của pháp luật.

b) Hợp đồng giữa các bên có thỏa thuận Trọng tài “Các tranh chấp
phát sinh từ hợp đồng sẽ được giải quyết tại Trung tâm trọng tài
quốc tế Hồng Kông (HKIAC)”.
Trả lời:
 Tòa án có thẩm quyền thụ lý loại tranh chấp này. Vì theo Khoản
2, Điều 31, Luật Tố tụng dân sự . Những yêu cầu về kinh doanh,
thương mại thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án
2. Yêu cầu liên quan đến việc Trọng tài thương mại Việt Nam
giải quyết tranh chấp theo quy định của pháp luật về Trọng tài
thương mại.
Câu 3. Loại việc sau Tòa án có thể thụ lý giải quyết không?
nếu có thì Toà án cấp nào có thể thụ lý giải quyết theo thủ tục sơ thẩm

Nguyên đơn: CÔNG TY TNHH KIM THÀNH

Địa chỉ: 145 Quốc lộ 1, phường 7, thị xã Sóc Trăng, tỉnh Sóc
Trăng.

Bị đơn: CÔNG TY KINH DOANH XNK THUỶ SẢN CDV

(CADOVIMEX)

Địa chỉ: Thị trấn CDV, huyện Cái Nước, tỉnh Cà Mau.

Tranh chấp xảy ra do Công ty kinh doanh XNK thủy sản CDVM
giao thiếu 6802 thùng hàng (Tôm đông lạnh).

 Tranh chấp xảy ra trong hoạt động kinh doanh giữa công
ty TNHH Kim Thành với công ty kinh doanh XNK thủy sản
CDVM. =>tòa án có thể thụ lý
 Tòa án cấp huyện có thể thụ lý giải quyết theo thủ tục sơ thẩm.

Câu 4. Tòa án tỉnh Sóc Trăng có thẩm quyền thụ lý giải quyết
không? tại sao?

Nguyên đơn: CÔNG TY TNHH KIM THÀNH

Địa chỉ: 145 Quốc lộ 1, phường 7, thị xã Sóc Trăng, tỉnh Sóc
Trăng.

Bị đơn: CÔNG TY KINH DOANH XNK THUỶ SẢN CDV

(CADOVIMEX)

Địa chỉ: Thị trấn CDV, huyện Cái Nước, tỉnh Cà Mau.
 Hợp đồng có thỏa thuận “Các tranh chấp phát sinh từ hợp đồng
sẽ được giải quyết tại TAND tỉnh Sóc Trăng”

Trả lời: Có. Vì căn cứ Điều 39 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015

quy định như sau:

"Điều 39. Thẩm quyền của Tòa án theo lãnh thổ

Điều 2. Các đương sự có quyền tự thỏa thuận với nhau

bằng văn bản yêu cầu Tòa án nơi cư trú, làm việc của nguyên đơn,
nếu nguyên đơn là cá nhân hoặc nơi có trụ sở của nguyên đơn, nếu
nguyên đơn là cơ quan, tổ chức giải quyết những tranh chấp về dân
sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động quy
định tại các điều 26, 28, 30 và 32 của Bộ luật này.

Câu 5. Sự khác nhau giữa giải quyết tranh chấp tại tòa án và trọng
tài thương mại

Tiêu chí Trọng tài thương mại Tòa án

Tính chất pháp lý
Tổ chức phi chính phủ, một tổ chức
mang tính chất xã hội – nghề nghiệp.
không được nhà nước quyết định thành Cơ quan quyền lực
lập mà do các trọng tài viên đứng ra nhà nước
thành lập, phán quyết không bị ảnh
hưởng bởi quyền lực nhà nước
Thẩm quyền
Tranh chấp được giải quyết bằng Trọng Tòa án có thẩm
tài nếu các bên có thỏa thuận trọng tài. quyền giải quyết
Thỏa thuận trọng tài có thể được lập hầu hết các tranh
trước hoặc sau khi xảy ra tranh chấp. chấp nói chung tuy
Những tranh chấp thuộc thẩm quyền nhiên pháp luật
giải quyết của trọng tài: quy định khi các
+ Tranh chấp giữa các bên phát sinh từ bên có thỏa thuận
hoạt động thương mại. trọng tài thì tòa án
+ Tranh chấp phát sinh giữa các bên không có thẩm
trong đó ít nhất một bên có hoạt động quyền giải quyết,
thương mại. phải từ chối thụ lý
+ Tranh chấp khác giữa các bên mà vụ việc để trọng tài
pháp luật quy định được giải quyết bằng giải quyết theo
Trọng tài. thỏa thuận của các
bên.

Giai đoạn tổ tụng Có nhiều cấp xét xử

từ sơ thẩm đến
Phán quyết có tính chung thẩm, không phúc thẩm; bản án
có kháng cáo, kháng nghị của Tòa án có thể
=> quá trình giải quyết nhanh chóng xem xét lại theo
giám đốc thẩm
hoặc tái thẩm
Bí mật thông tin Công khai, các bản
án thường được
công bố rộng rãi
trước công chúng,
có thể làm lộ bí
mật kinh doanh của
Đảm bảo thông tin đương sự, thông
tin doanh nghiệp
xảy ra tranh chấp
cũng có thể làm
ảnh hưởng xấu đến
uy tin của doanh
nghiệp
Tính linh hoạt Thủ tục tố tụng đơn giản, thuận tiện, Trải qua nhiều thủ
đảm bảo thời cơ kinh doanh của các tục, trình tự
bên. Các bên có thể lựa chọn trình tự nghiêm ngặt được
 quy định trước,
không được phép
thay đổi. Nhiều lúc
giải quyết, địa điểm tiến hành. các yếu trình tự này trở
tố phù hợp với mong muốn nên rườm rà, khiến
=> linh hoạt, mềm dẻo việc giải quyết
tranh chấp bị trì
hoãn, tốn thời gian
của các bên.
Phán quyết Phán quyết của Tòa
Phán quyết trọng tài là chung thẩm, tức
án thường có thể
là phán quyết cuối cùng. Tuy nhiên,
qua thủ tục kháng
cũng có trường hợp phán quyết trọng
nghị, kháng cáo
tài bị Tòa án tuyên hủy theo quy định
nên có thể thay
của pháp luật.
đổi.
Chi phí Mức phí của Tòa án
thấp hơn. Tuy
nhiên nếu việc xét
Chi phí lớn do trọng tài là tổ chức phi
xử kéo dài thì có
chính phủ, có tài chính độc lập, nguồn
thể làm tổng chi
thu chủ yếu là từ lệ phí trọng tài mỗi vụ
phí cao hơn nhiều
việc => cao hơn mức phí của Tòa án
so với phí trọng tài
của các Trung tâm
trọng tài.
Thủ tục Thủ tục khi giải
– Thủ tục bắt đầu bằng một đơn kiện quyết tranh chấp
do nguyên đơn gửi đến Trung tâm tại tòa.
trọng tài: – Khởi kiện
– Chọn và chỉ định Trọng tài viên – Hòa giải
– Công tác điều tra trước khi xét xử – Xét xử sơ thẩm
-Chọn ngày xét xử – Xét xử phúc
– Kết thúc xét xử thẩm
– Thi hành án

Thời gian và địa điểm – Thời gian nhanh chóng – Tố tụng tòa án
– Địa điểm do các bên lựa chọn, nếu phải trải qua
không có thỏa thuận thì do Trọng tài nhiều bước nên
viên lựa chọn, sao cho thuận lợi cho thường mất thời
cả hai bên. gian hơn.
– Địa điểm: tại
tòa án, xét xử
công khai