A fráxil recuperación dos anos vinte

Tras a Gran Guerra a hexemonía económica mundial

O desigual desprazouse desde Reino Unido cara a Estados Unidos.
crecemento A recuperación de Europa foi longa e difícil debido á
económico destrución provocada pola guerra,á inflación e ao
aumento do paro ,a crise foi especialmente forte en
Alemaña que tiña que pagar as reparacións de guerra.Isto
produciu unha perda de valor da súa moeda ,o marco :este
fenómeno denominase hiperinflación

Os felices anos vinte Entre 1922 e 1929,en Estados Unidos producirse un gran
en EEUU crecemento industrial.As industrias automobilística,
eléctrica,de electrodomésticos,petroquímica …
desenvolveronse grazas ao traballo en cadena,á
produción estandarizada e á creación de grandes grupos
empresariais .Aumentou o nivel de vida e como
consecuencia xurdiu a sociedade de consumo .Nalgunhas
vivendas empezouse a gozar de instalacións antes
reservadas á clase alta ,foron accesibles para capas máis
amplias da poboación que os adquiría grazas ás compras a
prazos .”O modo de vida americano” estendeuse polo resto
do mundo ,as formas de ocio tamén se transformaron con
novos espectáculos ,como o cine ,os cabarés ,os deportes
de masas (boxeo ,rugby…)e a musica popular
(tango ,charlestón ,jazz,etc.) A prensa e a radio tiveron
un gran desenvolvemento e combinaron a función
recreativa coa informativa
 A fraxil recuperación dos anos vinte

A política internacional A comezos de 1920 tensión entre Francia e Alemaña que

estalou cando Alemaña que contaba cunha gran crise
économica,non puido facer fronte ao pagamento das
reparacións de guerra a Francia que se non recibía os
ingresos non podía pagar a débeda que contraerá na 1ª
guerra mundial con EEUU en resposta a isto,en xaneiro de
1923 o exército francés ocupou o Ruhr unha importante
rexión alemá produtora de carbón e aceiro o seu obxectivo
era explotar as minas alemás e quedar cos beneficios as
folgas dos traballadores alemás non fixeron máis que
intensificar a crise económica alemá.Para solucionar o
problema EEUU puxo en 1924 en marcha o Plan Dawes :
Alemaña recibiría un prestamo de EEUU que lle permitiría
pagar as reparacións aos alíados e estes poderío pagar as
súas debedas a EEUU .O resultado foi a firma do tratado de
Locarno 1925 no que Alemaña recoñecía as súas
fronteiras con Francia e Bélxica tal como forman fixadas
na paz de Versalles e aceptaba que a zona desmilitarizada
de Renania quedase baixo coTntrol británico e italiano .
Alemaña foi admitida en 1926 na sociedade de
nacións .Falouse do espirito de Locarno para describir o
impulso pacifista que nacen con ese tratado e pareceu
confirmarse no Pacto Briand -Kellog de 1928 no cal
rexeitaron a guerra como forma de resolver conflitos
internacionais
 A gran depresión dos anos trinta

As causas da crise de 1929 foron as seguintes :

A orixe da crise do 29 A superproducción:Durante a Primeira Guerra Mundial,
os países implicados na contenda centraron a súa
economía na producción de guerra e outros países
dedícaronse a producir bens de consumo .

A especulación :Os bancos concedieron créditos a

empresas e particulares,que investían o diñeiro na
Bolsa.Desde mediados da década de 1920 algunhas
industrias empezaron a ter dificultades ,pero o valor das
súas accións seguía subiendo porque todo o mundo as
compraba .O problema era que o valor en bolsa das
accións non se correspondía cos beneficios reais das
empresas .
Cando as empresas se viron obrigadas a buscar diñeiro ,
venderon as súas accións isto suceden o xoves negro (24
outubro 1929) cando na Bolsa de Nova York se produciu
unha venda masiva de accións que perdieron todo o seu
valor e as empresas e os i vestidores arruináronse o que
deu lugar ao CRAC DO 29 .
 A gran depresión dos anos trinta

O afundimento da Bolsa deu lugar a unha grave crise

A Gran depresión e a económica ,coñecida como a Gran Depresión .Os bancos
súa difusión afundíronse porque os clientes retiraron o seu diñeiro e
moitos préstamos non se devolveron .A isto sumouse un
descenso da demanda de produtos industriais e agrarios
e unha diminución dos investimentos ,o que ocasionou o
peche de moitas empresas e a ruína de miles de
agricultores o desemprego disparouse
Estados Unidos reduciu as súas importacións o que
arrastrou os países que lle suministraban materias
primas , en especial latinoamericanos
A banca estadounidense empezó a repatriar os
capitalista investidos en Europa .Esta decisión afectó
especialmente a Alemaña e Austria ,onde quebraron
numerosas industrias e bancos .
 A gran depresión dos anos trinta

New Deal (“Novo acordo”) que impoñia unha maior

Medidas contra a crise: intervención do estado na economía mediante estas
O New Deal medidas:
1.investiu en obras públicas con fin de crear empreño e
axudou as grandes empresas,estimulando o investimento.
2.subvencionou os agricultores para qué producisen
menos e así subiesen os prezos dos seus produtos e
aumentasen os seus beneficios .
3.mellorou as condicións laboráis (reducción da
xornada,salario mínimo ,seguros de desemprego ….)
O obxectivo destas medidas era incrementar o consumo e
relanzar a economía estadounidiense .
A Sociedade de Nacións convocou a Conferencia de
Londres 1933 co obxectivo de tomar medidas económicas
conxuntas para saír da crise .Pero a conferencia fracasou
xa que cada nación se limitou a defender os seus propios
intereses.
 O ascenso dos totalitarismos

O triunfo das A situación política europea da época de entreguerras era complexa .Os
imperios autoritarios desapareceran e en moitos dos novos países
primeiras implantáronse réximes democráticos .pero as democracias eran
ditaduras fráxiles .Os seus primeiros anos desenvolvéronse nun contexto de crise
économica,que xerou graves tensións sociais ;así nalgúns países
producíronse levantamentos obreiros e campesiños .
Entre as clases altas e medias estendeuse o temor a que se producise
unha revolución comunista como en Rusia.

A crise do 29 provocou a perda de confianza da poboación na democracia

e nos partidos tradicionais ,aos que consideraban responsables da
situación .Neste ambiente ,os partidos extremistas lograron máis
O extremismo seguidores e radicalizáronse .
Por unha parte ,os obreiros e oscampesiños aumentaron o seu apoio aos
político na partidos comunistas.A Unión Soviética converteuse no modelo a seguir .
década de 1930 Ademáis as clases medias e a alta burguesía comezaron a apoiar os
partidos de extrema dereita pois consideraron que os partidos máis
moderados eran incapaces de sacar os seus países da crise e de evitar que
se producise unha revolución comunista .En moitos países
desenvolvéronse partidos de ideoloxía fascista. En medio desta convulsa
situación na década de 1930 produciuse unha nova vaga de
ditaduras :Austria,Grecia ,España…En Alemaña triunfou en 1933 o
réxime nazi ,liderado por Hitler.
As ditaduras non eran todas iguais .A maioría estaban dirixidas por
Gobernos Conser vadores semellantes aos do século XIX.
Pero neste periódo naceron tamén 3 réximes totalitarios :o fascismo
en Italia ,o nazismo en Alemaña e o stalinismo na URSS .En todos eles un
partido unico controlou todos os poderes do estado impuxo canons de
conduta e pensamento suprimiu as liberdades e violou os dereitos
humanos.
 A Italia fascista

Os tratados de paz foron unha deecepción para o país .Os

aliados prometeranlle Dalmacia,Fiume o Trentino a Italia
pero só obtivo este ultimo .A débeda externa orixinou
unha elevada inflación ,mentres que a reconversión da
industria de guerra e a desmobilización do éxercito
Italia tras a provocaron un crecente desemprego .
primeira guerra Coa crise económica,a tensión social aumenntou .algúns
mundial campesiños cuparon as propiedades dos terratenentes e
os obreiros industriais responderon con folgas e
ocupacións de fábricas ,as clases altas e medias
empezaron a temer que se producise unha revolucion
comunista no país .
Os partidos políticos tradicionais non souberon facer
fronte a esta delicada situación e gran parte da
poboación comezou a apoiar partidos e grupos
extremistas:o Partido Comunista á esquerda e o Fasci
Italiani di Combattimento, coñecidos como <<camisas
negras>>dirixido por Benito Mussolini á dereita
 As bases ideoloxicas do fascismo

Benito Mussolini fundou o partido Nacional Fascista.

Principais trazos ideolóxicos do fascismo:

Oposición á democracia e ao comunismo

Submisión do individuo ao Estado. O estado era dirixido de

forma totalitaria por un lider todopoderoso: O Duce.
As liberdades individuais suprimíronse

Existencia dun partido único (Partido fascista) Non había

eleccións libres

Culto á violencia. Non se pretendía convencer ao contrario,

senón eliminalo por medio da violencia física ou psíquica

Monopolio dos medios de comunicación e da propaganda para

controlar e manexar á opinión pública. Metían a nenos e mozos
en organizacións como os Balillas.

Control estatal da economía para conseguir a autosuficiencia

económica do país (autarquía)

Exalatación dos valores nacionais. A ideoloxía defendía a

desigualdade entre os pobos.

Glorificación da guerra e do militarismo (nacionalismo

expansionista que abogaba por un imperio colonial para Italia.
 A creación dunha dictadura

A estratexia fascista para atacar aos militantes de esquerda, os

folguistas e aos líderes sindicais, era a violencia exercida polos
camisas negras.

Nas eleccións de 1919 e 1921 o partido fascista obtivo poucos

escanos. Entón decidiron tomar o poder pola forza. Utilizaron unha
concentración de camisas negras en varias localidades dende onde
converxerían sobre Roma: A Marcha sobre Roma (27-28 outubro de
1922) obrigando ao rei Victor Manuel III a conceder o goberno a
Mussolini, que obtivo plenos poderes durante un ano. Despois
convocou eleccións , nas que logrou a maioría absoluta tras unha
campaña de terror contra a oposición.
Desde 1925 implantou unha ditadura, eliminou aos seus opoñentes
( asasinato do deputado socialista Matteotti )

Prohibíronse todos os partidos agás o fascista, tamén os sindicatos e

suprimíronse as liberdades individuais.

Tamén creou a súa policia política, chamada a OVRA (Organización de

vixiancia e de represión do antifascismo) e
Implantouse a censura.

Musssolini acumulou un poder case ilimitado, contando taménco

apoio da burguesía industrial e financieira, dos grandes propietarios
e das clases medias.
Para controlar a industria, creoúse o IRI (Instituto para a
reconstrucción industrial)

A política exterior foi expansionista (ocuparon Etiopía e Albania). E

apoiou ao bando franquista na Guerra Civil Española
 As orixes do nazismo

Tras a derrota de Alemaña na I Guerra Mundial, formouse un goberno

A debil república de provisional que tivo que facer fronte á revolta espartaquista (nesta
Weimar revolución tratouse de impoñer un réxime comunista, pero fracasou)

Pouco despois celebráronse eleccións para unha Asamblea Constituinte que

aprobou en 1919 na cidade de Weimar, unha Constitución pola que Alemaña
se convertía nunha República Democrática. O partido Socialdemócrata tiña
maioría no Parlamento e controlaba o Goberno. Pero desde o principio contou
coa oposición dos grupos políticos extremistas (por un lado a extrema
esquerda que consideraba o réxime demasiado moderado, e no outro extremo,
os grupos de extrema dereita máis conservadores que consideraban que o
novo réxime traizoara a Alemaña ao aceptar o Tratado de Versalles).

Adolf Hitler remodelou o partido Nacionalsocialista dos Traballadores

Alemáns (NSDAP) remodelouno e creou un corpo paramilitar, as Seccións de
Hitler e o partido nazi Asalto (S.A.) para controlar a orde nos actos do partido.

En 1923, xa no partido nazi, deu un golpe de Estado que fracasou. (Putsch de

Múnic) . Foi encarcerado e na prisión escribiu : A miña Loita, na que plasmou
os principios básicos do nazismo, recollía moitos idearios do fascismo:
Rexeitamento da democracia, culto ao lider T (Führer), exaltación da
violencia, da guerra e control e supremacía absoluta do Estado, importancia
de símbolos e desfiles. Ademáis tiña características propias:
O racismo
A defensa da superioridade da raza aria
A teoría que xustificaba que os arios podían conquistar territorios doutros
países para que os ocupase a poboación alemá.
 O ascenso ao poder de Hitler

A difícil situación económica de Alemaña na década de 1920

aumentou a tensión social.
Para pagar as reparacións de guerra impostas tras a I Guerra
Mundial, o gobeno tivo que emitir gran cantidade de moeda, o que
provocou a hiperinflacción, (suba continua dos prezos) e un
empobrecemento da clase media.

En 1924 co Goberno de socialdemocratas e centristas logrouse

unha mellora da situación económica. O mariscal Hindenburg foi
elexido presidente da República en 1925 e relaxouse un pouco a
tensión politica.

Pero tras a crise do 29, Alemaña foi un dos países máis afectados,
aumentou o paro eas politicas de austeridade implantadas
empobreceron ainda máis aos obreiros, o que fixo aumentar as
tensións sociais. Os obreiros e as clases medias comezaron a
apoiar ao Partido Comunista (unha parte de eles) e outra parte ao
extremo oposto, ao Partido Nacionalsocialista (nazi)

Ante o temor a unha revolución, os industriais e financieiros

apoiaban ao partido nazi, pois considerábano o único capaz de
restablecer a orde e protexer os seus intereses

Nas eleccións de 1932, os socialistas e os nazis foron os partidos

máis votados (pero ningún logrou a maioría absoluta para
gobernar en solitario.
O mariscal Hindenburg, empuxado polos grupos máis
conser vadores, e polos homes de negocios, nomeou chanceler a
Hitler en xaneiro de 1933.
 A alemaña nazi:un réxime totalitario

Hitler fíxose con todo o poder en Alemaña.

En febreiro de 1933 os nazis provocaron o incendio do
Parlamento Alemán (REICHSTAG). Culparon desde acto aos
comunistas, utilizando esto como pretexto para intensificar a
persecución contra eles.

Despois Hitler ilegalizou tosos os partidos políticos e os sindicatos,

O totalitarismo excepto o nazi. Na Noite dos coitelos longos, en xunio de 1934,
nazi acabou cos seus rivais políticos dentro do seu partido asasinando
a moitos membros das S.A. (Seccións de Asalto)

En agosto de 1934, tras a morte do canciller Hindenburg, Hitler

converteuse no presidente da República, acumulando así os cargos
principais do país:
Xefe do Estado, Xefe do Goberno e Presidente do único partido
legal no III Reich

Hitler tiña o obxectivo de devolver o que él consideraba a “pureza

racial” á poboación alemá. Debido a esto, ordeou o asasinato de
enfermos e discapacitados e implantou unha sistemática política
antisemita que se foi endurecendo progresivamente ata chegar a
terribles feitos jhistóricos como: A Noite dos Cristais rotos
(1938) na que decenas de xudeus foron asasinados e 26000 foron
encerrados en Campos de Concentración
En 1942, durante a II Guerra Mundial, exterminouse a millóns de
xudeus. En 1933 prohibiuse aos xudeus exercer moitas
profesións:mediciña ,ensinanza…
En 1935 as leis de Nuremberg prohibiron os matrimonios entre
xudeus e arios.

A economía nazi : Para superar a crise que padecía Alemnaña, o Estado nazi interveu directamente na
economía

Ao crear un sindicato único e prohibir os que xa existían impuxo a orde e reactivou a actividade industrial´
Impulsou o comercio exterior co obxectivo de conseguir a autarquía
Para evitar o desemprego, fomentou grandes obras publicase un intensisimo rearmamento. A partir de 1936
lograronse un aumento da producción da industria pesada e o pleno emprego .Pero esta politica economica
dependia do expansionismo exterior e dicir,da guerra