Inbound 9202561432333861191

10/7/2023
MỤC TIÊU
1. Hình thái học của rễ cây, cách mọc rễ con.
2. Định nghĩa các loại rễ cây.
3. Đặc điểm giải phẫu sơ cấp và thứ cấp của rễ
cây lớp Ngọc lan.
RỄ CÂY 4. Đặc điểm giải phẫu của rễ cây lớp Hành.
Th.S. Nguyễn Thị Thu Hằng
Th.S. Nguyễn Thị Thu Hằng
1 2
NỘI DUNG RỄ CÂY

1. Hình thái của rễ.
-Mọc dưới đất
2. Cấu tạo giải phẫu sơ cấp, thứ cấp.
-Hấp thu nước, muối khoáng
3. Sự tăng trưởng chiều dài của rễ, cách mọc rễ con.
-Không mang lá
4. Sinh lý rễ.
-Không lục lạp (trừ rễ khí sinh Lan phụ sinh)
5. Công dụng của rễ trong ngành Dược.
3 4
HÌNH THÁI CHÓP RỄ

Các phần của rễ
- Bao trắng úp lên đầu ngọn rễ
Cổ rễ
- Che chở đầu ngọn rễ
Vùng hóa bần - Nhiều lớp tế bào
- Không có ở rễ mút, rễ
Vùng lông hút
phủ sợi nấm
Vùng tăng
trưởng
Chóp rễ
Th.S. Nguyễn Thị Thu Hằng 10/7/2023 5 Th.S. Nguyễn Thị Thu Hằng 10/7/2023 6
5 6
1
10/7/2023
VÙNG TĂNG TRƯỞNG VÙNG LÔNG HÚT
- Dài vài mm, láng - Nhiều lông nhỏ
- Giúp rễ mọc dài - Mọc từ dưới, lên trên dài và rụng đi: chiều dài
- Do tế bào mô phân sinh không thay đổi với mỗi loài
ngọn rễ tạo ra.
7 8
VÙNG HÓA BẦN CỔ RỄ

- Trống, không láng - Nối liền rễ với thân.
- Tế bào vách tẩm chất bần
♦ Lớp Ngọc lan: Tầng tẩm suberin
♦ Lớp Hành: Tầng suberoid
- Nhiệm vụ che chở
Lớp NL, ngành Thông: số lượng hàng rễ con đặc trưng cho loài.
- Rễ con bậc 1, 2, 3,.. hệ thống rễ.
9 10
CÁC LOẠI RỄ
Rễ trụ: rễ cái phát triển mạnh (lớp Ngọc lan,
ngành Hạt trần)
Rễ chùm: rễ cái bị hoại, rễ con gần bằng nhau, CÁC LOẠI RỄ

bó ở gốc thân (lớp Hành)
Rễ bất định:
. mọc ở mấu thân, nách lá, dọc thân (họ
Lúa, nhiều cây lớp Hành).
. xuất phát từ gốc thân cột chống đỡ
. Cây Đa: rễ phụ từ cành, to thành cột.
11 12
2
10/7/2023
CÁC LOẠI RỄ CÁC LOẠI RỄ
13 14
CÁC LOẠI RỄ CÁC LOẠI RỄ

Rễ củ: rễ phồng to thành củ, tích trữ dưỡng liệu
(củ Cà rốt, củ Nhân sâm, củ Bình vôi,..)
Rễ mút: rễ ký sinh (cây ký sinh)
. hút dưỡng liệu từ cây chủ
. không có chóp rễ
Rễ khí sinh:
. mọc trong không khí.
. có diệp lục, chức năng đồng hóa
. giúp cây bám vào giàn
15 16
CẤU TẠO GIẢI PHẪU- CẤU TẠO CẤP 1 CẤU TẠO GIẢI PHẪU- CẤU TẠO CẤP 1
Rễ lớp Ngọc lan, ngành Hạt trần:
- Đối xứng qua trục, 2 vùng:
Vùng vỏ dày (2/3)
Vùng trung trụ mỏng (1/3) Vùng trung trụ Vùng vỏ
17 18
3
10/7/2023
Rễ lớp Ngọc lan, ngành Hạt trần: Rễ lớp Ngọc lan, ngành Hạt trần:
Vùng vỏ: Vùng vỏ:

1 Tầng lông hút
2 Tầng tẩm chất bần (tầng

tẩm suberin
3
Mô mềm vỏ
Vùng vỏ 4 Vùng vỏ
Nội bì đai Caspary
19 20
Tầng lông hút: Tầng tẩm chất bần (tầng tẩm
- 1 lớp tế bào sống suberin):
- Lông hút: hút nước, muối - Lộ ra khi tế bào lông hút rụng đi
- Sự tẩm chất bần từ từ

khoáng, không bào to, nhân ở
- Một số TB vách cellulose
ngọn lông
hô hấp, trao đổi
21 22
Mô mềm vỏ: Nội bì đai Caspary:
- TB vách mỏng = cellulose Mô mềm vỏ ngoài - Lớp tế bào trong cùng của vùng vỏ
- Chất dự trữ, tế bào tiết, ống tiết, túi - TB sống, xếp khít nhau
tiết - Mặt ngoài và trong vách = cellulose,

mặt bên có băng suberin đai
- 2 vùng: Caspary
Mô mềm vỏ ngoài Mô mềm vỏ trong - Giảm sự xâm nhập của nước vào
trung trụ
Mô mềm vỏ trong
- Phát triển ở rễ, ở thân ít hơn.
23 24
4
10/7/2023
Vùng trung trụ: mỏng Vùng trung trụ: mỏng
Trụ bì:
Trụ bì
- 1-nhiều lớp tế bào xếp xen kẽ nội bì
Libe 1
Gỗ 1 - Vách: cellulose, sợi trụ bì
Mô mềm tủy
- Vùng hóa bần: rễ con mọc ra từ trụ bì
Tia tủy
25 26
Bó libe 1 Bó gỗ 1
Vùng trung trụ: mỏng Bó gỗ 1
Vùng trung trụ: mỏng
Các bó libe 1, bó gỗ 1:
Các bó libe, bó gỗ:
- Các bó gỗ 1 và các bó libe 1 xếp xen

kẽ nhau trên 1 vòng, sát trụ bì
- Số lượng thay đổi theo loài (≤ 10)
Th.S. Nguyễn Thị Thu Hằng 10/7/2023 27 Th.S. Nguyễn Thị Thu Hằng
Bó libe 1 10/7/2023 28
27 28
Rễ lớp Ngọc lan, ngành Hạt trần: Bó gỗ 1 Rễ lớp Ngọc lan, ngành Hạt trần:
Bó libe 1
Các bó libe 1, bó gỗ 1: Các bó libe, bó gỗ:
- Bó gỗ 1 mặt cắt tam giác, - Bó libe 1 mặt cắt bầu dục,
Phân hóa hướng tâm. phân hóa hướng tâm.

Rễ non: không có mô mềm gỗ
Cấu tạo: mạch rây, tế bào kèm,
và sợi gỗ
mô mềm libe
29 30
5
10/7/2023
Rễ lớp Ngọc lan, ngành Hạt trần: Tia ruột Rễ lớp Ngọc lan, ngành Hạt trần:

- Tia ruột Mô mềm ruột Các bó libe, bó gỗ:
- Mô mềm ruột: thu hẹp
khi các bó gỗ xếp sát
nhau giữa rễ thành
hình sao
31 32
Rễ cây lớp Hành: Rễ cây lớp Ngọc lan Rễ lớp Hành:
Cấu tạo giống rễ cây lớp Ngọc lan ở những
nét lớn:
- Đối xứng qua trục, 2 vùng: vỏ (>), trung
trụ(<)
- Mô mềm vỏ: 2 vùng
- Cách sắp xếp, phân hóa các bó gỗ 1 và
libe 1
33 34
Rễ cây lớp Hành: Rễ cây lớp Ngọc lan Rễ cây lớp Hành: Những điểm khác biệt so
1
1 2 với Rễ cây cấp 1 lớp Ngọc lan
2
3
3
Tầng tẩm suberin
Tầng suberoid
4
4 5
5 6
6
7
8 7
9 8
Th.S. Nguyễn Thị Thu Hằng 9
10/7/2023 35 Lớp Hành
Th.S. Nguyễn Thị Thu Hằng Lớp Ngọc lan 10/7/2023 36
10 10
35 36
6
10/7/2023
Rễ cây lớp Hành: Những điểm khác biệt so Rễ cây lớp Hành: Những điểm khác biệt so
với Rễ cây cấp 1 lớp Ngọc lan với Rễ cây cấp 1 lớp Ngọc lan
Nội bì đai Caspary Số bó gỗ

Nội bì hình chữ U Tế bào cho qua
Hậu mộc
Mô mềm tủy hóa

mô cứng
Lớp Hành
Th.S. Nguyễn Thị Thu Hằng Lớp Ngọc lan10/7/2023 37 Lớp Hành
Th.S. Nguyễn Thị Thu Hằng Lớp Ngọc lan
10/7/2023 38
37 38
Rễ cây lớp Hành: Những điểm khác biệt so Rễ cây lớp Hành: Những điểm khác biệt so
với Rễ cây cấp 1 lớp Ngọc lan với Rễ cây cấp 1 lớp Ngọc lan
Mạc (Rễ khí sinh của Lan phụ sinh)

Lớp Ngọc lan Lớp Hành
Nguồn gốc tầng lông hút

39 40
Bần
Rễ cây lớp Hành: Những điểm khác biệt so Lục bì
với Rễ cây cấp 1 lớp Ngọc lan

Lớp Ngọc lan Lớp Hành
Cấu tạo cấp 1, 2 Cấu tạo cấp 1 (bần: Monstera, libe2-gỗ 2: Dracoena)
Rễ cấp hình (tầng lông hút do tầng trong cùng của chóp rễ) Rễ láng (tầng lông hút do tầng ngoài cùng của TPS vỏ)
Gỗ 2
Không có mạc Mạc: tầng lông hút biến đổi
Tầng hóa bần: thường 1 lớp TB (tầng tẩm chất bần, tầng Tầng hóa bần: nhiều lớp TB (tầng suberoid)
tẩm suberin)
Nội bì đai caspary Nội bì hình chữ U, TB cho qua Libe 2
Trụ bì hiện diện Bó dẫn tiếp xúc nội bì do thiếu trụ bì
< 10 bó dẫn Trung trụ phát triển, > 10 bó dẫn
Không có hậu mộc Hậu mộc

Th.S.
MôNguyễn
mềmThị
tủyThuvách
Hằng
cellulose 10/7/2023
Tủy hẹp, mô mềm tủy thường hóa mô cứng 41 Th.S. Nguyễn Thị Thu Hằng Cấu tạo cấp 1 Cấu tạo cấp10/7/2023
2 42
41 42
7
10/7/2023
Rễ lớp Ngọc lan phát triển chiều ngang nhờ: Rễ lớp Ngọc lan phát triển chiều ngang nhờ:
Tầng phát sinh bần-lục bì Tượng tầng

- Tầng phát sinh bần-lục bì
Vị trí Không cố định trong vỏ cấp 1 của rễ, Cố định trong trung trụ của rễ, thân cấp 1 (Rễ:
- Tượng tầng thân trong libe, ngoài gỗ; Thân: giữa libe và gỗ)
Hoạt động - Bần: mô che chở cấp 2 - Libe 2: mạch rây, TB kèm, mô mềm libe, sợi libe
- Lục bì: mô mềm dự trữ cấp 2 - Gỗ 2: mạch gỗ, mô mềm gỗ, sợi gỗ
- Tia tủy cấp 2:
1-2 dãy TB: hậu thể liên tục
n dãy TB: hậu thể gián đoạn
Bần + mô chết ngoài bần: Thụ bì Gỗ 2 chiếm tâm
Th.S. Nguyễn Thị Thu Hằng Th.S. Nguyễn Thị Thu Hằng 10/7/2023 44
43 44
- Tầng phát sinh bần-lục bì Tượng tầng
Thụ bì
Bần
Nhu bì Libe 2
Gỗ 2
Tia
tủy
45 46
Gỗ 2 chiếm tâm Còn mô mềm tủy, nhận ra gỗ 1

phân biệt rễ và thân
Gỗ 1
Mô mềm tủy
47 48
8
10/7/2023
Hậu thể liên tục, hậu thể gián đoạn Gỗ 2 ở Hạt trần: mạch ngăn có chấm hình
đồng tiền
Tia tủy
Th.S. Nguyễn Thị Thu Hằng Hậu thể liên tục Hậu thể gián đoạn10/7/2023 49 Th.S. Nguyễn Thị Thu Hằng 10/7/2023 50
49 50
CẤU TẠO GIẢI PHẪU- CẤU TẠO CẤP 2

ÔN TẬP PHẦN MÔ
Phân biệt rễ lớp Hành và lớp Ngọc lan Câu 1. Mô nào sau đây giúp rễ và Câu 2. Các mô nào sau đây được tạo
Phân biệt cấu tạo cấp 1 và 2 của rễ lớp Ngọc thân lớp Ngọc lan phát triển chiều ra từ hoạt động của tượng tầng?
lan ngang:
A. Libe 2, gỗ 2
A. Mô phân sinh ngọn
B. Libe 1, gỗ 1
B. Mô phân sinh lóng
C. Bần, lục bì
C. Mô phân sinh sơ cấp
D. Bần, nội bì
D. Mô phân sinh thứ cấp
51 52
ÔN TẬP PHẦN MÔ ÔN TẬP PHẦN MÔ

Câu 3. “Lỗ vỏ” thuộc mô nào sau Câu 4. Các mô nào sau đây có chức Câu 5. “Thể cứng” thuộc về mô nào Câu 6. “Ống nhựa mủ” thuộc mô nào
đây? năng đồng hóa? sau đây? sau đây?
A. Mô phân sinh A. Mô mềm giậu, mô mềm xốp A. Mô phân sinh A. Mô tiết
B. Mô che chở B. Mô mềm giậu, mô mềm đặc B. Mô che chở B. Mô mềm
C. Mô nâng đỡ C. Mô mềm xốp, mô mềm đặc C. Mô nâng đỡ C. Mô che chở
D. Mô mềm D. Mô mềm xốp, mô mềm đạo D. Mô mềm D. Mô nâng đỡ
53 54
9
10/7/2023
ÔN TẬP PHẦN RỄ CÂY ÔN TẬP PHẦN RỄ CÂY

1. Loại rễ nào sau đây không có chóp 2. Phần nào của rễ đảm nhận nhiệm 3. Mô mềm vỏ ở rễ chia 2 vùng là do 4. Phần nào của rễ đảm nhận nhiệm
rễ: vụ che chở đầu ngọn rễ còn non: sự khác biệt về đặc điểm nào sau vụ giúp rễ mọc dài ra?
đây?
A. Rễ khí sinh, rễ mút A. Vùng tăng trưởng A. Vùng tăng trưởng
A. Hình dạng và kích thước tế bào
B. Rễ mút, rễ mọc trong nước B. Vùng hóa bần B. Vùng hóa bần
B. Hình dạng và sắp xếp tế bào
C. Rễ mút, rễ phủ sợi nấm C. Vùng lông hút C. Vùng lông hút
C. Sắp xếp và kích thước tế bào
D. Rễ củ, rễ phụ D. Chóp rễ D. Chóp rễ
D. Kích thước và cấu trúc tế bào
55 56
ÔN TẬP PHẦN RỄ CÂY ÔN TẬP PHẦN RỄ CÂY

5. Mô nào ngay bên dưới tầng lông 6. Mô nào ngay bên dưới tầng lông 8. Các mô nào sau đây có ở rễ cây cấu
hút ở rễ cây lớp Hành? hút ở rễ cây lớp Ngọc lan cấu tạo cấp tạo cấp 2?
1?
A. Tầng nội bì A. Libe 2, gỗ 2
A. Vùng tăng trưởng
B. Tầng hóa bần B. Libe 1, gỗ 1
B. Vùng hóa bần
C. Tầng tẩm suberin C. Tầng tẩm chất bần, nội bì
C. Tầng tẩm suberin
D. Tầng suberoid D. Tầng lông hút, trụ bì
D. Chóp rễ
57 58
10

Inbound 9202561432333861191

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Inbound 9202561432333861191

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

10/7/2023

RỄ CÂY 4. Đặc điểm giải phẫu của rễ cây lớp Hành.

Th.S. Nguyễn Thị Thu Hằng

Th.S. Nguyễn Thị Thu Hằng

NỘI DUNG RỄ CÂY

HÌNH THÁI CHÓP RỄ

Vùng hóa bần - Nhiều lớp tế bào

VÙNG TĂNG TRƯỞNG VÙNG LÔNG HÚT

- Dài vài mm, láng - Nhiều lông nhỏ

- Do tế bào mô phân sinh không thay đổi với mỗi loài

ngọn rễ tạo ra.

VÙNG HÓA BẦN CỔ RỄ

♦ Lớp Ngọc lan: Tầng tẩm suberin

♦ Lớp Hành: Tầng suberoid

- Nhiệm vụ che chở

- Rễ con bậc 1, 2, 3,.. hệ thống rễ.

ngành Hạt trần)

Rễ chùm: rễ cái bị hoại, rễ con gần bằng nhau, CÁC LOẠI RỄ

. mọc ở mấu thân, nách lá, dọc thân (họ

Lúa, nhiều cây lớp Hành).

. xuất phát từ gốc thân cột chống đỡ

. Cây Đa: rễ phụ từ cành, to thành cột.

CÁC LOẠI RỄ CÁC LOẠI RỄ

CÁC LOẠI RỄ CÁC LOẠI RỄ

(củ Cà rốt, củ Nhân sâm, củ Bình vôi,..)

Rễ mút: rễ ký sinh (cây ký sinh)

. hút dưỡng liệu từ cây chủ

. mọc trong không khí.

. có diệp lục, chức năng đồng hóa

. giúp cây bám vào giàn

Rễ lớp Ngọc lan, ngành Hạt trần:

- Đối xứng qua trục, 2 vùng:

Vùng vỏ dày (2/3)

Vùng trung trụ mỏng (1/3) Vùng trung trụ Vùng vỏ

Vùng vỏ: Vùng vỏ:

2 Tầng tẩm chất bần (tầng

Tầng lông hút: Tầng tẩm chất bần (tầng tẩm

- 1 lớp tế bào sống suberin):

- Sự tẩm chất bần từ từ

Mô mềm vỏ: Nội bì đai Caspary:

tiết - Mặt ngoài và trong vách = cellulose,

Vùng trung trụ: mỏng Vùng trung trụ: mỏng

- Các bó gỗ 1 và các bó libe 1 xếp xen

- Số lượng thay đổi theo loài (≤ 10)

Các bó libe 1, bó gỗ 1: Các bó libe, bó gỗ:

- Bó gỗ 1 mặt cắt tam giác, - Bó libe 1 mặt cắt bầu dục,

Phân hóa hướng tâm. phân hóa hướng tâm.

Vùng trung trụ: mỏng Vùng trung trụ: mỏng

khi các bó gỗ xếp sát

nhau giữa rễ thành

Rễ cây lớp Hành: Rễ cây lớp Ngọc lan Rễ lớp Hành:

Cấu tạo giống rễ cây lớp Ngọc lan ở những

- Đối xứng qua trục, 2 vùng: vỏ (>), trung

- Mô mềm vỏ: 2 vùng

- Cách sắp xếp, phân hóa các bó gỗ 1 và

Nội bì đai Caspary Số bó gỗ

Mô mềm tủy hóa

Mạc (Rễ khí sinh của Lan phụ sinh)

Nguồn gốc tầng lông hút

với Rễ cây cấp 1 lớp Ngọc lan

Không có hậu mộc Hậu mộc

Tầng phát sinh bần-lục bì Tượng tầng

- Tầng phát sinh bần-lục bì Tượng tầng