Professional Documents
Culture Documents
[2] Cách chọn động cơ điện. Dựa vào thông số nào để chọn động cơ điện, các
thông số cơ bản của động cơ điện.Phân biệt công suất tương đương, công suất
yêu cầu và công suất danh nghĩa của động cơ.
Trả lời :
* Cách chọn động cơ điện :
- Tính công suất cần thiết của động cơ.
Pct = Pt / η
Muốn biết được công suất công thiết của động cơ, cần xác định Pt – công suất tính
toán và hiệu suất truyền động – η.Trị số Pt phụ thuộc vào chế độ làm việc và tính
chất tải trọng. Trường hợp tải trọng không đổi, công suất tính toán là công suất trên
trục công tác. Với trường hợp tải trọng thay đổi, công suất tính toán được tính theo
công suất tương đương.
- Xác định sơ bộ vòng quay đồng bộ của động cơ. Trong thiết kể, để chọn số vòng
quay của động cơ cần cân đối giữa 2 yếu tố : giá thành động cơ và kích thước của
Tác giả: Cậu Buồn-CKDL1/K56
bộ truyền.
- Dựa vào số vòng quay đồng bộ, công suất ,kết hợp với các yêu cầu về quá tải ,
momen mở máy và phương pháp lắp đặt động cơ để chọn kích thước động cơ phù
hợp với yêu cầu thiết kế.
* Thông số cơ bản của động cơ :
- Công suất.
- Tốc độ.
- Hệ số công suất : cos β.
- Tỷ số điều kiện mở máy :TK / Tdn.
- Tỷ số điều kiện quá tải : Tmax / Tdn.
[3] Nêu cách chọn hợp lý công suất và số vòng quay động cơ.
Trả lời:
Dựa vào công suất cần thiết tính và số vòng quay sơ bộ của động cơ ,kết hợp với
các yêu cầu về momen mở máy và phương pháp lắp đặt động cơ để chọn quy cách
động cơ theo bảng giới thiệu Phụ lục.
Động cơ phải có công suất Pdc và số vòng quay đồng bộ thỏa mãn các điều kiện:
Pdc > Pct
ndb ≈ nsb
Đồng thời có momen mở máy thỏa mãn điều kiện
T mm / T ≤ TK / Tdn
II- Xích
[5] Bộ truyền xích nên bố trí ở trục đầu vào hay đầu ra của HGT , tại sao ?
Trả lời :
Bộ truyền xích có thể bố trí cả ở đầu và lẫn đầu ra của HGT , vì :
* Có thể dùng xích để giảm tốc hoặc tăng tốc.
* So với đai thì xích có khả năng tải và hiệu suất cao hơn, cùng một lúc có thể
truyền động và công suất cho nhiều trục.
[6] Tại sao bộ truyền đai lai được bố trí trước bộ truyền xích lại được bố trí
sau?
Trả lời :
-Bộ truyền đai thường bố trí ngay sau động cơ vì nó cho phép tốc độ cao, ít gây ồn,
nếu gặp quá tải đai có thể trượt trơn để bảo vệ động cớ!
-Bộ truyền xích gắn sau vì nó cho phép truyền lực tốt hơn, không bị trượt như đai,
nhưng khi làm việc ở tốc cáo độ ồn của nó cao.
[7] Các dạng hỏng và chỉ tiêu tính của bộ truyền xích ?
Trả lời :
* Các dạng hỏng của bộ truyền xích : mòn bản lề và răng đĩa, con lăn bị rỗ hoặc
vỡ, các má xích bị đứt vì mỏi, trong đó mòn bản lề nguy hiểm hơn cả và là nguyên
nhân chủ yếu mất khả năng làm việc của bộ truyền xích.
* Do dạng hỏng như vậy nên chỉ tiêu tính toán cơ bản của BTX là tính về mòn,
xuất phát từ điều kiện áp suất sinh ra trong bản lề không được vượt quá một giá trị
giới hạn cho phép.
[9] Trường hợp nào phải chọn xích nhiều dãy ?số dãy xích tối đa là bao
nhiêu? giải thích ? tại sao thường chọn số mắt xích chẵn ?
Trả lời :
+Trong trường hợp tính ra bước xích lớn hơn bước xích lớn nhất cho phép
(P>Pmax) hoặc muốn có bước xích nhỏ hơn, có thể dùng xích nhiều dãy.
Tác giả: Cậu Buồn-CKDL1/K56
+Khi tải trọng tăng, làm việc với v lớn để tranh chọn bước xích quá lớn khi làm
việc gây va đập mạnh có hai thì người ta thường tăng số dãy xích.Số dãy xích tối
đa là 4 vì Khi số dãy tăng lên thì sự phân bố không đều tải trọng giữa các dãy tăng
lên. Khi đó sẽ có dãy quá tải,dãy thiếu tải
+Số mắt xích lấy chẵn vì nếu dùng số mắt xích là lẻ phải dùng má chuyển có má
cong và cũng được chốt bang chốt chẻ nên làm yếu tịa vị trí này trong má xích có
thêm ứng suất uốn.
III- TRỤC
[10] Trình bày trình tự ý nghĩa và nội dung của các bước tính thiết kế trục
theo sức bền mỏi.
Trả lời :
* Chọn vật liệu;
* Tính thiết kế trục :
- Xác định tải trọng của các bộ truyền tác dụng lên trục.
- Tính sơ bộ đường kính trục.
- Xác định khoảng cách giữa các gối đỡ và điểm đặt.
- Xác định đường kính và chiều dài trục.
* Tính kiểm nghiệm trục về độ bền mỏi: trong quá trình tính toán đường kính trục
ở trên , chúng ta chưa xét đến một số yếu tố ảnh hưởng đến độ bền mỏi của trục
như đặc tính thay đổi của chu kỳ ứng suất, sự tập trung ứng suất, yếu tố kích thước
, chất lượng bề mặt v.v… vì vậy sau khi xác định kết cấu trục , cần tiến hành kiểm
nghiệm theo độ bền mỏi.
* Tính kiểm nghiệm trục về độ bền tĩnh: đề phòng khả năng biến dạng dẻo quá lớn
hoặc phá hỏng do quá tải đột ngột (chẳng hạn khi mở máy) cần tiến hành kiểm
nghiệm trục về độ bền tĩnh.
* Tính kiểm nghiệm trục về độ cứng(nếu cần).
- Tính độ cứng uốn: khi độ võng f quá lớn sẽ làm cho các bánh răng ăn khớp bị
nghiêng, làm tăng sự phân bố không đều tải trọng trên chiều rộng vành răng, còn
khi góc xoay quá lớn sẽ làm kẹt các con lăn trong các ổ.
- Tính độ cứng xoắn : có ý nghĩa quan trọng đối với các cơ cấu phân độ, máy phay
răng, vì chuyển vị góc làm giảm độ chính xác chế tạo;đối với trục liền bánh răng
và trục then hoa chuyển vị góc làm tăng sự phân bố không đều tải trọng trên chiều
rộng vành răng.
Tác giả: Cậu Buồn-CKDL1/K56
[11] Các nhân tố ảnh hưởng đến sức bền mỏi của trục , các biện pháp nâng
cao sức bền mỏi ?
Trả lời
* Các nhân tố ảnh hưởng : đặc tính thay đổi của chu kỳ ứng suất, sự tập trung ứng
suất, yếu tố kích thước , chất lượng bề mặt v.v…
* Biện pháp nâng cao sức bền mỏi: tăng đường kính trục hoặc chọn vật liệu trục
cao hơn.
sử dụng ổ bằng một nửa thời hạn làm việc của hộp hoặc chỉ cho ổ làm việc cho đến
khi đại tu hoặc trung tu,khi đó sẽ thay ổ.
[12] Quan hệ giữa giá trị momen xoắn trên các trục của HGT. Momen xoắn
ảnh hưởng thế nào lên kích thước các bộ truyền, kích thước hộp giảm tốc và
các yếu tố khác ?
Trả lời :
* Momen xoắn trên một trục tỷ lệ nghịch với tốc độ quay của trục đó.Trục quay
càng chậm thì momen xoắn càng lớn. Do đây là hộp giảm tốc nên trục sau có tốc
độ thấp hơn n lần so với trục trước (với n là tỷ số truyền của 2 trục) , do vậy các
trục về sau của hộp giảm tốc sẽ chịu momen xoắn lớn hơn trục trước.
* Ảnh hưởng của momen xoắn:
- Bộ truyền răng : momen xoắn lớn sẽ làm tăng khoảng cách trục làm tăng kích
thước của bộ truyền và đỏi hỏi sử dụng vật liệu tốt , dẫn đến tăng giá thành.
- Trục : momen xoắn lớn sẽ tăng đường kính trục, dẫn đến tăng kích thước ổ và gối
đỡ
[13] Lực của khớp nối tác dụng lên trục : bản chất ,cách xác định trị số,
phương chiều.
Trả lời:
* Bản chất :
Do tồn tại sự không đồng tâm của các trục được nối, tải trọng phụ sẽ xuất hiện.
* Trị số : lực hướng tâm Fr = (0.2…0.3) Ft , với Ft là lực vòng trên khớp nối.
* Phương chiều : Chiều có thể lấy bất kỳ phụ thuộc vào sai số ngẫu nhiên khi lắp
ghép nối trục . Nhưng trong sơ đồ tính toán nên chọn thế nào để chiều của lực Fr
làm tăng ứng suất và biến dạng do lực vòng chi tiết quay khác được lắp trên trục
gây nên.
Tác giả: Cậu Buồn-CKDL1/K56
[14] Các dạng hỏng của trục,dạng hỏng nguy hiểm nhất,tính trục theo chỉ tiêu
nào ? chỉ tiêu nào quan trọng nhất ?
TL : Các dạng hỏng :gãy trục do mỏi,lót trục bị mòn ,dính hoặc xước do k hình
thành đc màng dầu bôi trơn,võng trục.Dạng hỏng nguy hiểm nhất :gãy trục
Chỉ tiêu tính trục :độ bền ,độ cứng,độ ổn định dao động.Trong đó chỉ tiêu về
độ bền là quan trọng nhất
[15] Trên trục chịu những ứng suất gì,kiểm nghiệm trục thì kiểm nghiệm cái
gì?
Khi làm việc trục chịu ứng suất uốn (theo phương x,y) và ứng suất xoắn
Với trục quay 1 chiều thì ứng suất uốn thay đổi theo chu kì đối xứng,ứng
suất xoắn thay đổi theo chu kì mạch động.Vì ứng suất thay đổi theo chu kì nên trục
hỏng vì mỏi
Kiểm nghiệm trục cần kiểm nghiệm về độ bền mỏi,và kiểm nghiệm trục về
độ bền tĩnh.
[17] Vì sao cần hạn chế m và q của bộ truyền trục vít bánh vít
Vì ứng với mỗi m tiêu chuẩn chỉ quy định một trị số q nên hạn chế dc số cỡ
dao cắt bánh vít.
[18] Tại sao phải chọn đường kính thân trục và ngõng trục theo tiêu chuẩn ?
Trả lời :
Phải chọn đường kính thân trục và ngõng trục theo tiêu chuẩn để tạo điều kiện t
huận lới cho việc tính chọn then và ổ . Do then và ổ lắp trên trục đã được tiêu
chuẩn hóa nên phải chọn đường kính trục theo tiêu chuẩn.
[19] Trình bày trình tự ý nghĩa và nội dung của các bước tính thiết kế trục
theo sức bền mỏi.
Trả lời :
(đường kính trục phụ thuộc mômen xoắn,trục 2 thường là trục nối vs tải nên có mômen xoắn lớn
hơn)
* Chọn vật liệu;
Tác giả: Cậu Buồn-CKDL1/K56
[20] Trình bày cách xác định ứng suất cho phép của bộ truyền bánh răng ?
Giá trị ứng suất cho phép trong bước tính sơ bộ và kiểm nghiệm có khác nhau
không ? tại sao
Trả lời :
Ứng suất Uốn và Tiếp xúc cho phép được xác định theo các công thức :
[ б F] = (бoFlim/SF)YRYSKxFKFCKFL
[ б H] = (бoHlim/SH)ZRZvKxHKHL
Trong bước tính sơ bộ, lấy ZRZVKxH = 1 và YRYsKxF = 1. Còn trong bước kiểm
nghiệm, cần phai xét đến các hệ số trên để tính chính xác lại ứng suất cho phép. Do
đo, ứng suất cho phép trong 2 bước tính sơ bộ và kiểm nghiệm là khác nhau.
Tác giả: Cậu Buồn-CKDL1/K56
[21] Cơ sở xác định hệ số chiều rộng bánh răng khi thiết kế bộ truyền bánh
răng.
Trả lời :
Để xác định hệ số chiều rộng răng Ψba là dựa vào vị trí của bánh răng đối với các
ổ trong hộp giảm tốc (bảng 6.6), tải trọng cần truyền, sơ đồ bố trí (công xôn,đối
xứng,bất đối xứng),độ cứng vững của trục và ổ , độ rắn mặt răng cấp chính xác chế
tạo bánh răng. Khi tăng Ψba sẽ làm giảm được kích thước hoặc khối lượng của bộ
truyền, nhưng lại đòi hỏi nâng cao độ cứng và độ chính xác chế tạo ,nếu không sẽ
làm tăng thêm sự phân bố không đều tải trọng trên chiều rộng vành răng và như
vậy ảnh hưởng có lợi của việc tăng chiều rộng vành răng không bù được ảnh
hưởng có hại do việc tăng thêm sự phân bố không đều tải trọng gây ra.
[23] Hãy cho biết khi phân phối TST cho HGT cần đảm bảo điều kiện gì? Tại
sao? (Các phương pháp phân phối tỷ số truyền cho các cấp trong HGT. Phân phối TST cho
HGT và bộ truyền ngoài ntn ? Ảnh hưởng của việc phân phối TST lên kích thước HGT và hệ dẫn
động?)
-PP1 : Phân theo yêu cầu gia công vỏ hộp : với các hộp giảm tốc đã được
tiêu chuẩn hóa để tạo thuận lợi cho việc gia công, người ta quy định tỷ số khoảng
Tác giả: Cậu Buồn-CKDL1/K56
cách trục cấp chậm aw2và cấp nhanh aw1.Dựa trên cơ sở đó mà phân phối tỷ số
truyền.
-PP2 : Phân theo yêu cầu bôi trơn :
Để bôi trơn chỗ ăn khớp của các bánh răng trong hộp giảm tốc, người ta tính toán
để các bánh lớn được nhúng vào dầu đựng trong hộp.
-PP3 : Phân theo yêu cầu gọn nhẹ :
Với hộp giảm tốc bánh răng trụ loại nặng thì chỉ tiêu về kích thước và khối lượng
lại có ý nghĩa quan trọng.Vì vậy trong trường hợp này người ta phân uh cho các
cấp xuất phát từ điều kiện tổng khoảng cách trục là nhỏ nhất.U1 = (1.2 … 1.3 ) U2
* Phân phối tỷ số truyền cho HGT và bộ truyền ngoài :
Trong thiết kể ,người ta mong muốn dùng động cơ có số vòng quay cao (do khối
lượng ,giá thành động cơ giảm, hiệu suất và hệ số công suất tăng). Tuy nhiên dùng
động cơ có số vòng quay cao thì lại yêu cầu giảm tốc nhiều hơn, tức là phải sử
dụng hệ thống dẫn động với tỷ số truyền lớn, kết quả là kích thước và giá thành các
bộ truyền tăng lên. Vì vậy trong thiết kế nên phối hợp hai yếu tố vừa nêu , đồng
thời căn cứ vào sơ đồ của hệ thống dẫn động cần thiết kế để chọn số vòng quay
thích hợp cho động cơ.
Nếu như tỉ số truyền không đảm bảo thì sẽ dẫn đến khả năng hỏng hóc, gẫy trục và
dập trục là rất lớn, Nếu phân phối TST không hợp lý sẽ dẫn đến bánh lớn cấp chậm
nhúng dầu nhưng bánh lớn cấp nhanh không nhúng được vào dầu. Nếu để 2 bánh
cùng nhúng dầu thì bánh lớn cấp chậm nhúng quá sâu trong dầu và dẫn đến tổn
thất công suất do khuấy dầu
[24] Giải thích mối lắp ghép H7/k6 tại vị trí may ơ ở br và trục
TL: lắp trung gian,dùng cho mối ghép k yêu cầu tháo lắp thường xuyên,tháo
k thuận tiện hoặc làm hư hại các chi tiết được ghép.Các chi tiết cần đè phòng quay
và di trượt .VD:br ,vòng trong ổ lăn,đĩa xích lên trục,cốc lót....
[26] Nêu nguyên tắc chọn vật liệu chế tạo bánh răng? Tại sao nên lấy vật liệu
bánh nhỏ tốt hơn vật liệu bánh lớn, cấp chậm tốt hơn cấp nhanh?
TL: - khi chọn vật liệu phải dựa vào các yêu cầu cụ thể : tải trọng lớn hay
nhỏ , khả năng công nghệ và thiết bị chế tạo cũng được cũng như vật tư được cung
cấp, có yêu cầu kích thước phải gọn hay không.
- bánh nhỏ được chế tạo bằng vật liệu tốt hơn bánh lớn vì số chu kì
làm việc của bánh răng nhỏ nhiều hơn của bánh răng lớn (gấp u lần)tần sso chịu
tải của bánh rang bé cũng gấp u lần bánh rang lớn.Do đó cần chết tạo bằng vl có độ
cứng và độ bền cao!
*(Vật liệu chế tạo răng thường được chia thành 2 nhóm :
- Nhóm 1 : độ rắn HB < 350, bánh răng thường được thường hóa hoặc tôi cải thiện.Nhờ độ rắn
thấp nên có thể cắt răng chính xác sau khi nhiệt luyện, đồng thời bộ truyền có khả năng chạy
mòn.
- Nhóm 2 : có độ rắn HB >350 , bánh răng thường được tôi thể tích , tôi bề mặt, thấm cacbon
,thấm nito dùng các nguyên công tu sửa đắt tiền như mài,mài nghiền v.v.. Răng chạy mòn rất
kém do đó phải nâng cao độ chính xác chế tạo , nâng cao độ cứng của ổ trục.Tuy nhiên khi dùng
vật liệu nhóm 2 thì ứng suất tiếp xúc có thể tăng tới 2 lần và nâng cao khả năng tải của bộ truyền
cũng như tăng tới 4 lần so với thép thường hóa hoặc tôi cải thiện.
Đối với hộp giảm tốc chịu công suất trung bình hoặc nhỏ ,chỉ cần chọn vật liệu nhóm 1, đồng
thời chú ý răng để tăng khả năng chạy mòn của răng ,nên nhiệt luyện bánh răng lớn đạt độ rắn
thấp hơn độ rắn bánh răng nhỏ từ 10 đến 15 đơn vị :
H1 > H2 + (10 … 15 ) HB )*
[27] Bánh răng tại sao nghiêng mà không làm thẳng cho dễ? góc nghiêng? tại
sao không chọn lớn hơn?
-chọn bánh răng nghiêng vì nó ăn khớp tốt ,làm việc êm,chịu được tải trọng
lớn,ưu việt hơn hẳn so với bộ truyền bánh răng trụ răng thẳng,
dễ chế tạo hơn so với bộ truyền trục vít bánh vít,
-góc nghiêng nhỏ hơn 20 độ vì bánh răng nghiêng có lực dọc trục,nếu góc
nghiêng càng lớn thì lực dọc trục cũng tăng liên ta phải sử dụng ổ đỡ chặn và nếu
lực dọc trục càng lớn thì ổ phải chọn càng tốt,liên quan đến tính kinh tế.
nên chỉ nên chọn nhỏ hơn 20 độ.
[28] Tại sao phải chọn bề rộng bánh răng nhỏ lớn hơn bề rộng bánh răng lớn
bánh rang trụ? Còn bánh răng côn lấy bề rộng hai bánh như nhau?
Trả lời : Trong quá trình lắp ghép, đôi khi không thể đảm bảo ăn khớp đúng
giữa bánh răng nhỏ và bánh răng lớn . Lúc đó chiều dài tiếp xúc giữa các răng có
Tác giả: Cậu Buồn-CKDL1/K56
thể sẽ nhỏ hơn bw .Do vậy khi chế tạo ,ta thường làm bề rộng của bánh răng nhỏ
lớn hơn so với bề rộng bánh lớn để khi lắp ráp có sai lệch thì vẫn đảm bảo đủ chiều
dài ăn khớp.Mặt khác tăng bề rộng bánh nhỏ chứ không phải bánh lớn để giảm bớt
khối lượng , bới chi phí và không làm tăng momen quán tính khi hoạt động. Khi
lắp cố định bánh nhỏ điều chỉnh bánh lơn ăn khớp sẽ dễ dang hơn!
-do đặc điểm bánh răng côn tiết diện răng thay đôi bậc nhất với khoảng cách
tới đỉng nón.Vì vậy tiết diện của bánh răng này chỉ có thể ăn khớp đuợc với một
tiết diện duy nhất của bánh răng kia.Nên không thực hiện biện pháp trên đối với
bánh răng côn
[31] Các dạng hỏng và chỉ tiêu tính của bộ truyền bánh răng ?
Trả lời :
* Các dạng hỏng : hỏng ở mặt răng như tróc rỗ , mòn dính hoặc hỏng ở chân răng
như gẫy, trong đó nguy hiểm nhất là tróc rỗ mặt răng và gẫy răng.Ngoài ra răng có
thể biến dạng dư , gẫy giòn bề mặt , hoặc phá hỏng tĩnh ở chân răng do quá tải.
* Các chỉ tiêu tính toán:
Các dạng hư hỏng tróc rỗ và gẫy răng là các phá hỏng mỏi do tác dụng lâu dài của
ứng suất tiếp xúc và ứng suất uốn thay đổi có chu kỳ gây nên.Do vậy chỉ tiêu cơ
bản để tính BT BR là tính về độ bền tiếp xúc của mặt răng làm việc và độ bền uốn
của chân răng,trong đó các ứng suất sinh ra phải nhỏ hơn một giá trị cho phép,sau
đó kiểm nghiệm răng về quá tải.
Tác giả: Cậu Buồn-CKDL1/K56
+) nếu bộ truyền trong hộp kín thì dạng hỏng là tróc bề mặt răng do ứng suất tiếp
xúc gây ra vậy với bộ truyền được thiết kế theo ứng suất tiếp xúc cho phép và kiểm
nghiệm ư s uốn .
+)nếu bộ truyền để hở dạng hỏng là mòn răng gây nên gẫy răng do vậy tính toán
thiết kế theo ứng suất uốn,kiểm nghiệm theo ứng suất tiếp xúc
[32] Nêu các biện pháp xử lý khi kiểm tra sức bền tiếp xúc của bánh răng
không thỏa mãn?
Trả lời : Khi sức bền tiếp xúc không thỏa mãn, nếu chênh lệch nhiều có thể
chọn lại vật liệu hoặc thay đổi khoảng cách trục và kiểm nghiệm lại.Tuy nhiên nếu
б H > [ б H] khoảng 4 % thì có thể giữ nguyên các kết quả tính toán và chỉ cần tính
lại chiều rộng vành răng bw.
[33] Cơ sở xác định hệ số chiều rộng bánh răng khi thiết kế bộ truyền bánh
răng.
Trả lời : Để xác định hệ số chiều rộng răng Ψba là dựa vào vị trí của bánh
răng đối với các ổ trong hộp giảm tốc (bảng 6.6), tải trọng cần truyền, sơ đồ bố trí
(công xôn,đối xứng,bất đối xứng),độ cứng vững của trục và ổ , độ rắn mặt răng cấp
chính xác chế tạo bánh răng. Khi tăng Ψba sẽ làm giảm được kích thước hoặc khối
lượng của bộ truyền, nhưng lại đòi hỏi nâng cao độ cứng và độ chính xác chế tạo
,nếu không sẽ làm tăng thêm sự phân bố không đều tải trọng trên chiều rộng vành
răng và như vậy ảnh hưởng có lợi của việc tăng chiều rộng vành răng không bù
được ảnh hưởng có hại do việc tăng thêm sự phân bố không đều tải trọng gây ra.
V- Ổ LĂN
[34] So sánh ưu nhược điểm và phạm vi sử dụng của các loại ổ lăn. Khi nào
dùng ổ tùy động.
Trả lời:
A – Ưu nhược điểm của từng loại ổ :
* Ổ bi đỡ một dãy chịu được lực hướng tâm , đồng thời chịu được lực dọc trục
không lớn , cho phép ổ nghiêng dưới ¼ độ, làm việc với số vòng quay cao, giá
thành ổ thấp nhất.
* Ổ bi đỡ lòng cầu 2 dãy : chủ yếu để chịu lực hướng tâm nhueng co thể chịu được
lực dọc trục nhỏ. Ưu điểm nổi bật của nó là cho phép trục nghiêng dưới 2o so với
Tác giả: Cậu Buồn-CKDL1/K56
vòng ổ, thích hợp để đỡ các trục dài các lỗ lắp ổkhó đảm bảo độ đồng tâm. Trường
hợp cần chịu tải trọng lớn hơn và tải trọng va đập , có thể thay ổ bi đỡ lòng cầu 2
dẫy bằng ổ bi đũa đỡ lòng cầu 2 dãy, tuy nhiên giá thành đắt hơn.
* Ổ đũa trụ ngắn đỡ thường được dùng để tiếp nhận lực hướng tâm. Không cho
phép trục lệch nhưng khả năng tải và độ cứng lớn hơn ổ bi đỡ một dãyvà thuận lợi
trong lắp ghép ( các vòng ổ có thể tháo rời theo phương dọc trục) .
Ổ đũa trụ ngắn đỡ chịu lực hướng tâm là chủ yếu nhưng có thể tiếp nhận lực dọc
trục 1 phía khá nhỏ hoặc lực dọc trục 2 phía khá nhỏ.
* Ổ bi đỡ - chặn : có thể tiếp nhận đồng thời lực hướng tâm và lực dọc trục một
phía , khi bố trí 2 ổ đối nhau có thể hạn chế di động dọc trục về cả hai phía. So với
ổ bi đỡ chặn, ổ đũa côn chịu được tải trọng lớn hơn, độ cứng cao hơn, thuận tiện
hơn khi tháo lắp, giá thành hạ hơn nhưng khả năng quay nhanh kém hơn.
* Ổ bi chặn chỉ chịu lực dọc trục , làm việc với vận tốc thấp và trung bình, không
cho phép các vòng ổ bị lệch.
B – Phạm vi ứng dụng:
* Khi Fa / Fr < 0.3 ưu tiên dùng ổ bi đỡ một dãy để có kết cấu đơn giản nhất, giá
thành hạ nhất, nếu không có yêu cầu đặc biệt về độ cứng, tự lựa và không yêu cầu
cố định chính xác vị trí của trục theo phương dọc trục
[36] Tại sao nắp ổ lăn lại có chỗ lồi lên, lõm xuống?
[38] Trên cùng một trục nên chọn cùng loại ổ loại then như nhau vì sao ?
Trả lời :
Then và ổ trên cùng một trục thì nên chọn cùng loại then, ổ để thuận tiện cho quá
trình thiết kế và chế tạo. Nếu cùng một loại then ,ta chỉ cần tính toán kiểm nghiệm
cho then ở vị trí chịu nguy hiểm hơn.Trong chế tạo ,chọn cùng loại then dễ cho
việc chế tạo vì không phải thay dao cắt, tạo năng suất.Mặt khác trong quá trình chế
tạo có thể lắp lẫn, đổi then,ổ cho nhau trong trường hợp cần thiết.
Có thể sử dụng 2 loại ổ khác nhau cũng được nhưng phải đảm bảo đủ bên, nhưng
sẽ gây khó khan cho việc thiết kế cũng như lắp ráp.
Có lực dọc trục thì ta chọn ổ bi đỡ chặn, để khử dịch chỉnh chọn ổ tùy động.
[41]Tại sao phải làm gân tăng cứng ở cạnh chỗ lắp ổ lăn ?
-Chịu lực nhiều
[42] Trình bày cách chọn dung sai vòng trong và vòng ngoài ổ lăn.
Tác giả: Cậu Buồn-CKDL1/K56
[45] Ổ lăn trong hộp đã được tính chọn theo chỉ tiêu nào ? Tại sao ? Nêu các
biện pháp xử lý kiểm nghiệm ổ mà không đủ khả năng tải động (Cđ >Cb).
Trả lời :
* Ổ lăn trong hộp được tính chọn theo khả năng tải động và kiểm nghiệm lại khả
năng tải tĩnh.
* Các biện pháp xử lý :
+ Chọn ổ có C lớn hơn :
- Tăng cỡ ổ , chẳng hạn từ cỡ nhẹ tăng lên cỡ trung hoặc trung rộng (cùng đường
kính trong d, nhưng tăng đường kính ngoài D và bề rộng ổ B).
- Tăng đường kính ngõng trục nếu kết cấu cho phép (vd : không làm chạm vào các
chi tiết quay hay cố định trên các trục khac) và sau đó chọn ổ cỡ loại lớn hơn.
- Dùng 2 ổ trên 1 gối đỡ nếu kích thước cho phép.Cần chú ý : do khe hở hướng tâm
khác nhau, một ổ có thể bị quá tải , ổ kia thiếu tải. Do đó phải chọn ổ có cấp chính
xác cao hơn, khi đó khả năng tải động của 2 ổ có thể đạt tới 1,8 lần so với 1 ổ.
- Tăng số dãy con lăn đối với ổ đỡ chặn. Dùng ổ 2 dãy có thể làm tăng khả năng tải
động so với ổ một dãy.
- Dùng loại ổ khác có tính năng tương đương nhưng có khả năng tải lớn hơn, vd :
thay ổ bi đũa , ổ bi đỡ-chặn bằng ổ đũa côn…
+ Giảm trị số của Cd bằng cách giảm thời gian sử dụng ổ, chẳng hạn có thể lấy
thời gian sử dụng ổ bằng một nửa thời hạn làm việc của hộp hoặc chỉ cho ổ làm
việc cho đến khi đại tu hoặc trung tu,khi đó sẽ thay ổ.
Tác giả: Cậu Buồn-CKDL1/K56
[46] Tại sao phải ghi kích thước dài, rộng, cao nhất của HGT trên bản vẽ lắp?
Để xác định thông số cơ bản
[47] Tại sao phải ghi kích thước các lỗ lắp bulông nền của HGTtrên bản vẽ
lắp?
Căn cứ vào lỗ lắp bulong để chọn lắp bulong
[48].Tại sao kích thước khoảng cách trục phải ghi kèm dung sai?
Dịnh chỉnh khe hở bánh răng, để điều chỉnh ăn khớp bánh rang
[49] Giải thích câu:“Các kích thước không ghi dung sai thì chọn theo dung
sai tự do” trong yêu cầu kĩ thuật của bản vẽ chi tiết?
-Các kích thước không qua gia công nên chế tạo ta có thể tùy chọn dung sai
mà chế tạo và lắp ghép.
Nhưng khi lắp ráp ta nên gia công qua một chút vì khi đúc trên chi tiết có các vết
nứt tế vi. Nếu ta không gia công thì trong quá trình làm việc các vết nứt này ăn vào
chi tiết dẫn đến chi tiết dễ bị hỏng
[51] Thế nào là lắp theo hệ thống trục,hệ thống lỗ,ưu tiên lắp theo hệ thống
nào hơn?
Thế nào… :xem sách dung sai
Ưu tiên lắp theo hệ thống lỗ vì khi đó có thể tiết kiệm dc chi phí gia công
nhờ giảm bớt số lượng dụng cụ cắt và dụng cụ kiểm tra khi gia công lỗ
Tác giả: Cậu Buồn-CKDL1/K56
[52] Tại sao phải sơn bên trong HGT màu đỏ?
Sơn đỏ là hợp chất của FeO nó không phản ứng phụ với dầu bôi trơn, chống ăn
mòn.
[53] Vì sao hộp giảm tốc làm bằng gang mà k làm bằng thép
Vì mình chế tạo là hộp giam tốc đúc,mà nếu đúc thì gang dễ đúc hơn thép và
khả năng chịu nén của gang lớn hơn của thép
Thép đúc xong phải
hơi dc lắp trên nắp cửa thăm hoặc vị trí cao nhất của nắp hộp
Cửa thăm :Để kiểm tra, quan sát các chi tiết máy trong hộp khi lắp ghép và
để đổ dầu vào hộp
Vòng chặn dầu :Ngăn cách mỡ trong bộ phận ổ vs dầu trong hộp
[60] Vị trí nào sau khi đúc cần gia công lại
TL: các vị trí cần ghép các chi tiết khác lên vỏ hộp thì sau khi đúc đều phải
gia công lại.Ví dụ: chỗ nắp bulong nền,chỗ ghép lắp ổ...
[61]Nút tháo dầu tôi bảo cậu sai,nếu tôi đưa lên cao 1 đoạn có dc ko ? thầy
Bạo hỏi
TL: chày cối e vẽ đúng ,bố trí như này là tương đối hợp lý vì có thể tháo dc
kiệt dầu cũ và cặn bẩn, nếu đưa lên cao 1 đoạn thì vẫn tháo dc dầu nhưng cặn bẩn k
dc lấy ra (chủ yếu là phoi kim loại) mà cặn bẩn là nguyên nhân gây mòn br,trục vít.
[63] Tại sao phải bôi trơn HGT? Các phương pháp bôi trơn?
Khi làm viêc các bánh răng trong HGT ăn khớp với nhau và truyền lực và
moomen sang nhau để giúp cho HGT truyền chuyển động sang các cơ cấu làm việc
khác. Trong khi ăn khớp các bánh răng t ì lên nhau làm mòn cơ cấu, để giúp cho
HGT làm việc tốt và đảm bảo tỉ số truyền đi chính xác. Trong khi làm việc HGt có
sinh ra nhiệt và lượng nhiệt đó đã đốt cháy lượng dầu bôi trơn và làm khô, lắng cặn
bẩn bám trên bánh răng và đáy HGT nên ta phải thường xuyên bôi trơn và thay dầu
cho HGT.Tăng tuổi thọ cho bánh răng, giảm nhiệt do bánh răng
[64] Các loại dầu bôi trơn?Trình bày cách kiểm tra điều kiện bôi trơn ngâm
dầu của HGT?
Có hai dạng bôi trơn cho hộp giảm tốc:
- Bôi trơn dùng dầu làm mát
- Bôi trơn dùng mỡ
Cách kiểm tra điều kiện bôi trơn ngâm dầu của HGT:
- Mức dầu thấp nhất: với hgt khai triển,đồng trục,cấp nhanh phân đôi:Ngập chiều
cao chân răng của bánh răng bánh bị dẫn cấp chậm; với HGT trục vít bánh răng có
trục vít đặt dưới:Ngập chiều cao ren của trục vít; với HGT bánh răng nón-trụ:Ngập
bề rộng của BR nón bị dẫn cặp br nón
- Mức dầu cao nhất: ko nên vượt quá:1/3-1/6 bán kính bánh răng lớn nhất(HGT
khai triển,đồng trục,cấp nhanh phân đôi)
- Mức dầu cao nhất phải thõa mãn sao cho khi khi bánh rang hoạt động cặn không
bị quấy lên!
[67] Vì sao bulong nền lại phải to hơn bulong ghép lắp và cạnh ổ
TL: vì bulong nền số lượng có hạn mà nó lại phải chịu rung động và giữ
vững của cả 1 hệ thống nên phải có đường kính lớn, buu lông ghép nắp cạnh có tác
dụng làm kín khít các bề mặt được ghép!
Ngăn dầu không văng ra và bám lên ổ bi làm hỏng mỡ bôi trơn ổ bi dẫn đến không
quay được trục – hộp giảm tốc không thực hiện được đúng chức năng mà nó có là
dẫn động tự động cơ sang đến cơ cấu hoạt động
[71] Trình bày cách chọn và tính các kích thước của then bằng.
Trả lời :
Sau khi thiết kế trục , ta đã xác định được đường kính trục d tại chỗ lắp then và
chiều dài mayơ lm . Từ đó ta sẽ tính được chiều dài then
lt = (0.8…0.8) lm . Các kích thước h (chiều cao then), b (bề rộng then) , t (chiều
sâu rãnh then) chọn theo đường kinh trục theo bảng 9.1 , 9.2 sách hướng dẫn của
Trịnh Chất.Nếu then không thỏa mãn điều kiện bền thì có thể chuyển từ then bằng
thấp sang then bằng cao , hoặc tăng chiều dài mayơ để tăng chiều dài then.Nếu
Tác giả: Cậu Buồn-CKDL1/K56
không được có thể sử dụng 2 then đặt cách nhau 180o ,khi đó mỗi then có thể tiếp
nhận được 0,75 T.
[73] Tại sao phải kiểm tra mở máy và quá tải cho động cơ ? trường hợp nào
không phải kiểm tra quá tải cho động cơ? Tại sao ?
Trả lời :
Khi mở máy, momen quá tải không được vượt quá momen khởi động của động cơ
( T < TK) nếu không động cơ sẽ không chạy.
Nếu đang làm việc ở chế độ ổn định nào đó mà động cơ bị quá tải vì bất kỳ lý do
nào, số vòng quay của động cơ sẽ giảm . Momen quá tải dù chỉ tác dụng trong một
thời gian ngắn không được vượt quá momen cực đại Tmax của động cơ, nếu không
động cơ sẽ dừng lại hoặc bị cháy nếu không kịp ngắt nguồn
[74] Trình bày cách kiểm tra mở máy cho động cơ? Có thể kiểm tra mở máy
trên một trục bất kỳ được không ? tại sao?
Trả lời :
* Cách kiểm tra điều kiện mở máy: momen quá tải không được vượt quá momen
khởi động của động cơ (T < TK).
Trong các bảng tra động cơ đều cho tỷ số TK / Tdn , cần kiểm tra điều kiện :
T mm / T ≤ TK / Tdn