1 Ramy czasowe: w Polsce 1890-1918(zapoczątkował ja pierwszy tom

poetycki Tetmajera) W europie 1857-1968(początek to wydanie dwóch

tekstów literackich we francji)
2. Młoda Polska-nawiązywali do romantyzmu, szukali nowych form
wyrazania swoich idei, wyrażali subiektywne doznania. Pozytywizm-naj
ważniejsza jest praca u podstaw,wierzyli rozumowi,odrzucali duchowość,
naukowe i logiczne podejście do życia
3.Inaczej mloda polska:
-dekadentyzm(nieuchronny upadku kultury, starzeniu społeczeństwa)
-modernizm(oświecenie, racjonalizm,idealizm, zerwanie z przeszłościa)
-neoromantyzm(symbolizm-glowny środek uzywany w dziełach)
-fin de siecle(tzn koniec wieku-okres nasilonych dążeń dekadentyzmu)
-belle epoque(czas dobrobytu i zmian w społeczeństwie i kulturze na
wielką skalę)
4. Światopogląd epoki Młodej Polski(mieszanie różnych stylów,estetyzm-
dążenie do piękna w sztuce i życiu, indywidualizm i subiektywizm, fascynacja
tajemniczością, metafizyką i mistycyzmem, krytyka społeczeństwa i obyczajów)
5 secesja - styl artystyczny, charakteryzował się dekoracyjnością, asymetrią,
motywami roślinnymi i geometrycznymi.
porte-parole – po francusku tzn oficjalnego przedstawiciela, w polityce/kulturze.
utopia - wizja idealnego społeczeństwa, które jest niemożliwe do zrealizowania
Cygan i Dandys -przeciwstawne style życia: Cygan-wolny styl życia, Dandys-ele
gancki dżentelmen.
instrumentacja zgłoskowa-polega na powtarzaniu określonych dźwięków/sylab.
impresjonizm -kierunek artystyczny,charakteryzował się malowaniem krajobrazów
ze zmiennością światła i atmosfery.
aliteracja -figura retoryczna,powtarzanie tych samych głosek na pocz. wyrazów.
eufonia -cecha języka/wiersza, polega na przyjemnym brzmieniu dźwięków i słów.
ekspresjonizm -kierunek art., eksponowanie emocji, indywidualizm i radykalizm
symbolizm - to kierunek literacki i artystyczny, stos. symboli metafor i alegorii
symbol i alegoria - to figury retoryczne, służą do ukazywania abstrakcyjnych idei
poprzez stosowanie konkretnych obrazów/przedmiotów.
turpizm - to kierunek artystyczny-eksponowanie brzydotu i patosu
synteza sztuk - zakładała że różne dziedziny sztuki się wzajemnie współgrać
hedonizm - to koncepcja filozoficzna, celem życia jest osiąganie przyjemności
katastrofizm - kierunek literacki,ludzkiść to ciąg katastrof, jej koniec jest pewny
chłopomania - zjawisko kultur.-romantyzacja zycia wiejskiego i kult prostych ludzi
sztuka dla sztuki – koncepcja sztuka tworzona bez celów społecznych/politycznych.
franciszkanizm - kierunek religijny,opiera się na naukach Franciszka z Asyżu i
ideałach ubóstwa, prostoty i miłości do przyrody.
naturalizm – kier liter. Przedstawia świat w sposób real.,zgodny z naukowymi teoria

6.Twórcy : Fryderyk Nietzsche (1844-1900) – koncepcje-etyka, metafizyka historia

kultury,odrzucał tradycyjną moralność chrześcijańską, opierał się na idei nadczłowie-
ka, który jest w stanie kształtować własne wartości.
Søren Kierkegaard (1813-1855) -koncepcje etyka i religia. Uważał że ludzie są
skazani na samorealizacje, koncepcja skoków wiary-podjecie ryzyka by osiagnac
prawdziwe spełnienie, krytykowal kosciol
Arthur Schopenhauer (1788-1860) -koncepcje-metafizyka, etyka,uwazal ze swiat
jest ponurą sferą. Koncepcja woli życia-życie bez sensu, zerwanie z egocentryzmem
i zjednoczenie z naturą, krytyk idealizmu.
Henri Bergson (1859-1941) -koncepcje-metafizyka,filozofia.Czas-fundament rzeczy-
wistości. Koncepcja elana życia-życie jest spontaniczne,nieprzewidywalne.Krytyk ma-
terializmu i mechanicyzmu
7 Koniec wieku XIX-1899, Tetmajer, kryzys moralny i duchowy.
A kiedy będziesz moją żoną-Tetmajer, opowiada o miłości mężczyzny do kobiety i
marzeniach o wspólnym życiu, w którym mogliby się kochać i cieszyć z każdego dnia.
Melodia mgieł nocnych-Leopold Staff, jest refleksją na temat natury, w której autor
odnajduje piękno i spokój. Ukazana jest uroda przyrody i jej tajemniczość.
Widok ze Świnicy do Doliny Wierchcichej-Tadeusz Różewicz mowi o pięknie górskiej
przyrody i uczuciu wolności podczas wspinaczki. Jest tez refleksja o kondycji człowieka
w obliczu sił natury.
Lubię, kiedy kobieta-B.Leśmian,Wiersz poświęcony kobiecie i jej urokowi, który wprawia
autora w stan ekstazy. Leśmian ukazuje w nim nie tylko piękno kobiety i jej tajemniczość
Deszcz jesienny-staff-Utwór opisuje nastrój jesiennej pory deszczowej, która jest metaforą
ludzkiego życia, jego ulotności i przemijania.
8 "Wesele" Wyspiańskiego-cechuje się podziałem postaci na inteligencję i chłopstwo.
Symbolika ma różne znaczenia-wesele to polskie społeczeństwo a karczma, gdzie odbywa
się wesele to Polska jako państwo(miejsce walk zwolenników różnych polityk).Dziewczyna i
Widmo, symbolizują pragnienia, marzenia, tęsknotę, wyrzuty sumienia. Inteligencja-
Stańczyk,Czepiec,Tetmajer,Staszek- oderwani od rzeczywistości ich idee są utopijne.
Chłopstwo-Młynarz,Gospodarz,Marysia-skupieni na pracy i codziennych sprawach.
Stylizacja językowa-dialogi bohaterów często pełne patosu i metafor są wierszowane.
Język chłopów- prostacki, pełen dialektów.
9. Sztuka Modernizmu-opiera się na postawach o oświeceniowym rodowodzie, a więc
na racjonalizmie, liberalizmie i wspomnianej już idei postępu.
10. Miłość w modernizmie- uczucia były zazwyczaj przelotne i krótkotrwałe. Chwilowa
rozkosz, po tym jak przeminęła, obnażała ludzką niedolę oraz dawała poczucie niedosytu