Professional Documents
Culture Documents
NARODOWEJ
Izabela Rosiak
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
Opracowanie redakcyjne:
mgr inŜ. Joanna Kośka
Konsultacja:
mgr inŜ. Barbara Kapruziak
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007
741[01].Z2.01 741[01].Z2.02
UŜytkowanie maszyn UŜytkowanie maszyn
i urządzeń magazynowych i urządzeń do wytwarzania
i obróbki półproduktów
cukierniczych
741[01].Z2.03
UŜytkowanie maszyn
i urządzeń do wypieku, smaŜenia
i konfekcjonowania
Czas: 45 minut
Środki dydaktyczne:
− schematy budowy środków transportu wewnętrznego,
− opis działania środków transportu wewnętrznego,
− opis sposobu stosowania F.M.E.A. – Analizy przyczyn i skutków błędów (foliogramy),
− arkusze papieru,
− przybory do pisania.
Przebieg zajęć:
1. Czynności organizacyjne:
– podział klasy na grupy,
– podanie tematu,
– wyjaśnienie celów lekcji i omówienie zasad pracy.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
7
2. Zapoznanie z F.M.E.A (narzędziem doskonalenia jakości):
– wyjaśnienie celu stosowania F.M.E.A.,
– przedstawienie zasad tworzenia F.M.E.A.
3. Praca w grupach:
Poszczególne grupy uczniów wybierają dowolny środek transportu wewnętrznego
stosowany w zakładzie cukierniczym, dla którego będzie przeprowadzać analizę zapobiegania
powstawaniu róŜnych nieprawidłowości i zagroŜeń w sposobie działania i obsługi. (KaŜda
grupa wybiera inny rodzaj środków transportu wewnętrznego np.: wózki dwukołowe
pionowe, wózki widłowe ręczne, przenośnik taśmowy, przenośnik szczebelkowy. Druga
wersja to wybór tego samego środków transportu przez kilka grup uczniów, co moŜe być
podstawą do porównania pracy uczniów w grupach).
Dla danego środka transportu wewnętrznego naleŜy:
– przeanalizować budowę i działanie i obsługę,
– przewidzieć potencjalne nieprawidłowości i zagroŜenia wynikające ze złej pracy
urządzenia, nieodpowiedniego doboru materiału transportowanego lub
nieprawidłowej obsługi (uczniowie w grupach wypełniają drugą kolumnę w tabeli
– Co się moŜe zdarzyć? np. chwilowy poślizg taśmy podczas pracy przenośnika
taśmowego),
– określić potencjalne skutki wystąpienia nieprawidłowości (uczniowie wypełniają
trzecią kolumnę w tabeli – Jakie będą skutki? np. materiał transportowany nie jest
podawany w sposób ciągły przez przenośnik),
– oszacować prawdopodobieństwo zdarzenia (uczniowie wypełniają kolejną kolumnę
w tabeli – Prawdopodobieństwo, na podstawie drugiej tabeli, wybierając między
1–5 np. 3),
– oszacować skutki zdarzenia (uczniowie wypełniają kolejną kolumnę w tabeli
– Skutki, na podstawie drugiej tabeli, wybierając między 1–5 np. 3),
– oszacować wykrywalność zdarzenia (uczniowie wypełniają kolejną kolumnę
w tabeli – Wykrywalność, na podstawie drugiej tabeli, wybierając między 1–5
np. 2),
– obliczyć wskaźnik priorytetu ryzyka WPR (mnoŜąc wartości liczbowe z trzech
poprzednich rubryk, np. 3 x 3 x 2 = 18),
– dla wybranego środka transportu wewnętrznego naleŜy podać jak największą liczbę
potencjalnych nieprawidłowości i zagroŜeń wynikających ze złej pracy urządzenia
i obsługi oraz obliczyć dla nich wskaźnik priorytetu ryzyka (wypełniając
poszczególne wiersze tabelki). W wierszach, w których wartość wskaźnika jest
największa naleŜy wskazać przyczyny wystąpienia nieprawidłowości i zagroŜeń oraz
zaproponować działanie zapobiegające (uczniowie wypełniają ostatnią kolumnę np.
poprawić naciąg taśmy przez prawidłowe ustawienie bębna napinającego).
4. Prezentacja pracy.
5. Ocena wykonanego zadania.
Praca domowa:
Przeczytać w Dokumentacji Techniczno-Ruchowej (dla danego środka transportu
wewnętrznego, opisywanego na lekcji) dział dotyczący niesprawności i przeanalizować
sposoby ich usunięcia oraz dział dotyczący obsługi zgodnej z bhp.
Foliogram 2
Prawdopodobieństwo
Wykrywalność
Lp. Co się moŜe Jakie będą skutki? Jak zapobiegać?
zdarzyć?
Skutki
WPR
1.
2.
....
...
Środki dydaktyczne:
− film dydaktyczny „Transport pneumatyczny mąki”,
− modele i schematy: mąkowozów, silosów, spręŜarki Roots’a, dozatora, zaworu
kierunkowego, przenośników ślimakowego, zgarniakowego, wagi dozującej,
− plansza (makieta) tablicy sterowniczej,
− dokumentacja techniczno-ruchowe,
− podręczniki, literatura tematyczna,
− sprawozdania i pomoce wykonane przez uczniów.
Przebieg zajęć:
1. Czynności organizacyjne
2. Wprowadzenie do tematu:
− wyjaśnienie celów i zasad pracy metodą projektów,
− omówienie kryteriów oceniania.
Załączniki
Załącznik 1
METODA PROJEKTÓW
Załącznik 2
Faza 1
Wyjaśnienie istoty metody projektów
Wybór odpowiedniej partii materiału
Faza 2
Wprowadzenie do tematu z sugestią problemów (zadań) do rozwiązania
Sformułowanie tematów poszczególnych projektów i ustalenie zakresu ich
realizacji
Faza 3
Realizacja projektów
Konsultacje, w wyniku których dokonuje się weryfikacji sposobów
wykonania oraz treści projektów
Faza 4
Prezentacja projektów
Ocena projektów
Załącznik 4
......................................................... ....................................................
(podpisy uczniów) (podpis nauczyciela)
Ćwiczenie 1
RozwiąŜ krzyŜówkę.
1. Wózki, których nie wolno ciągnąć za sobą, lecz naleŜy pchać przed sobą.
2. Układa się na nich worki z mąką.
3. Urząd Dozoru ................, któremu podlegają wózki jezdne.
4. Jeden z ześlizgów.
5. Podnośnik uŜywany do transportu worków z mąką.
6. Układ ......... umoŜliwiający podnoszenie i opuszczanie platformy wózka widłowego.
7. Instalacja niezbędna w magazynie.
2
3
4
5
6
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Nauczyciel powinien zaplanować, czy uczniowie pracują samodzielnie, czy w grupach, by
móc przygotować odpowiednią ilość diagramów krzyŜówki.
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z warunkami magazynowania mąki w workach,
2) przeanalizować budowę, działanie i obsługę środków transportu wewnętrznego słuŜących
do transportu worków z mąką,
3) rozwiązać krzyŜówkę,
4) odczytać hasło,
5) zapisać i zaprezentować rozwiązanie krzyŜówki.
Środki dydaktyczne:
− film dydaktyczny nt. „Dostawa i magazynowanie mąki w opakowaniu”,
− schematy środków transportu wewnętrznego słuŜących do transportu worków z mąką,
− poradnik,
− diagram krzyŜówki,
− przybory do pisania.
Ćwiczenie 2
Zidentyfikuj rodzaj podnośnika pokazanego na rysunku. Omów jego zastosowanie,
budowę, działanie i zasady prawidłowej eksploatacji.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Uczeń powinien:
1) określić rodzaj podnośnika, który umoŜliwia transport mąki w workach,
2) zapoznać się z budową i działaniem podnośnika,
3) określić zasady prawidłowej eksploatacji zgodne z bhp,
4) zaprezentować rozwiązanie.
Środki dydaktyczne:
− schemat budowy silosu na mąkę,
− model silosu na mąkę,
− foliogramy/plansze ukazujące powstawanie zwisów mąki w silosie,
− poradnik,
− zeszyt, przybory do pisania.
Ćwiczenie 3
Na schemacie przedstawiającym ciąg transportu pneumatycznego wskaŜ:
a) najkrótszą drogę przebiegu mąki z cysterny samochodowej do dzieŜy w ciastowni,
b) miejsca występowania zaworów kierunkowych (rozdzielaczy).
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z budową, działaniem i obsługą ciągu transportu pneumatycznego,
2) przeanalizować schemat ciągu transportu pneumatycznego,
3) wskazać najkrótszą drogę przebiegu mąki z cysterny samochodowej do dzieŜy
w ciastowni,
4) wskazać miejsca występowania zaworów kierunkowych (rozdzielaczy),
5) przeanalizować schemat budowy zaworu dwudroŜnego,
6) omówić działanie zaworu dwudroŜnego,
7) w oparciu o działanie rozdzielacza dwudroŜnego, wyjaśnij zasadę działania zaworów
kierunkowych.
Środki dydaktyczne:
− film dydaktyczny nt. „Transport pneumatyczny mąki”,
− schemat ciągu transportu pneumatycznego,
− schemat budowy zaworu dwudroŜnego (dwukierunkowego),
− model zaworu dwudroŜnego,
− poradnik.
Ćwiczenie 4
Zaprojektuj sposoby zapobiegania powstawania zwisów mąki w silosie.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Nauczyciel powinien zaplanować, czy uczniowie pracują samodzielnie, czy
w grupach.
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z budową i działaniem silosu,
2) zdefiniować pojęcie powstawania zwisów mąki w silosie,
3) określić skutki tworzenia się zwisów mąki w silosach,
4) wskazać przyczyny powstawania zwisów mąki w silosie,
5) zaproponować dwa sposoby, które zapobiegają powstawanie zwisów mąki w silosie,
6) zapisać i zaprezentować rozwiązanie.
Środki dydaktyczne:
− schemat budowy silosu na mąkę,
− model silosu na mąkę,
− foliogramy/plansze ukazujące powstawanie zwisów mąki w silosie,
− poradnik,
− zeszyt, przybory do pisania.
Ćwiczenie 5
Zidentyfikuj elementy ciągu mącznego przedstawionego na schemacie.
..... – przesiewacz
..... – waga pomostowa zegarowa
..... – silnik elektryczny
..... – wsporniki wspierające silosy
..... – rękaw, przez który zsypuje się mąkę
..... – przenośnik ślimakowy (poziomy)
..... – podnośnik czerpakowy
..... – bateria silosów mącznych
..... – przenośnik ślimakowy
..... – wzierniki umoŜliwiające kontrolę stopnia napełnienia silosów
..... – boczny spust
..... – przenośnik ślimakowy
..... – układ waŜąco-dozujący
..... – dźwignia otwierająca zbiornik wagi
..... – dzieŜa
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z działaniem ciągu mącznego,
2) przeanalizować schemat ciągu mącznego,
Środki dydaktyczne:
− schemat ciągu mącznego,
− schemat ciągu transportu pneumatycznego,
− poradnik,
− zeszyt, przybory do pisania.
Ćwiczenie 6
Porównać i ocenić zalety i wady dostawy i magazynowania mąki w opakowaniu
i luzem.
cechy
Zalety wady
sposób dostawy
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Nauczyciel powinien zaplanować, czy uczniowie pracują samodzielnie, czy w grupach.
Uczeń powinien:
1) zapoznać się ze sposobem dostawy i magazynowania mąki w workach i luzem,
2) porównać dostawę i magazynowanie mąki w workach i luzem,
3) wskazać zalety i wady poszczególnych rodzajów dostawy i magazynowania mąki,
4) wypełnić tabelkę,
5) zaprezentować pracę.
Ćwiczenie 1
Zaproponuj wyposaŜenie magazynu podłogowego w rzemieślniczym zakładzie
cukierniczym.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Nauczyciel powinien zaplanować, czy uczniowie pracują samodzielnie, czy w grupach.
Uczeń powinien:
1) przyjąć załoŜenia, jakie musi spełniać magazyn,
2) zapoznać się z rodzajami oraz przeznaczeniem maszyn i urządzeń magazynowych,
3) dobrać odpowiednie wyposaŜenie magazynowe,
4) uzasadnić swój wybór,
5) zapisać i zaprezentować rozwiązanie.
Środki dydaktyczne:
− katalogi maszyn i urządzeń magazynowych,
− poradnik,
− zeszyt, przybory do pisania.
Ćwiczenie 2
Dokonaj charakterystyki przesiewaczy w oparciu o podane opisy.
− małe gabaryty,
− łatwa obsługa,
− konieczność opróŜniania sita z zanieczyszczeń,
− praca ciągła,
− praca okresowa,
− oddzielanie zanieczyszczeń i usuwanie ich oddzielnym wylotem,
− obudowa zaopatrzona w kółka;
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z budową i działaniem przesiewaczy: odśrodkowego i bębnowego,
2) znać sposób obsługi poszczególnych przesiewaczy,
3) przeanalizować podane opisy dotyczące przesiewaczy,
4) dopasować opisy do danych typów przesiewaczy (uzupełniając tabelkę),
5) wskazać róŜnice między przesiewaczami,
6) zaprezentować rozwiązanie.
Środki dydaktyczne:
− film dydaktyczny dotyczący przesiewaczy,
− foliogramy/plansze przedstawiające schematy budowy przesiewacza odśrodkowego
i bębnowego,
− modele przesiewaczy,
− dokumentacje techniczne przesiewaczy,
− poradnik,
− zeszyt, przybory do pisania.
Ćwiczenie 3
Dobierz odpowiednią wagę do zwaŜenia:
a) surowców w magazynie np. worki z mąką, cukrem,
b) surowców w niewielkich ilościach,
c) przy sprawdzaniu cięŜaru kęsów ciasta,
d) większej ilości surowców i półproduktów w toku produkcji (np. dzieŜy z ciastem).
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z budową, działaniem i przeznaczeniem wag,
2) zaproponować wagę, przy pomocy której moŜna dokonać pomiaru masy
w poszczególnych przypadkach,
3) uzasadnić odpowiedź,
4) zapisać i zaprezentować rozwiązanie.
Środki dydaktyczne:
− film dydaktyczny dotyczący wag,
− foliogramy/plansze przedstawiające schematy budowy wag,
− dokumentacje techniczne wag,
− poradnik,
− zeszyt, przybory do pisania.
Ćwiczenie 4
Odczytaj wartość wilgotności powietrza posługując się psychrometrem aspiracyjnym.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z budową i działaniem psychrometru aspiracyjnego,
2) odczytać wskazania temperatury na termometrze suchym i mokrym,
3) nanieść odpowiednie wartości temperatur na nomogram,
4) wyznaczyć na nomogramie wartość wilgotności względnej,
5) zapisać i zaprezentować rozwiązanie.
Środki dydaktyczne:
− psychrometr aspiracyjny,
− instrukcja postępowania przy odczycie wartości wilgotności za pomocą psychrometru
aspiracyjnego,
− nomogram,
− poradnik,
− zeszyt, przybory do pisania.
TEST 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „UŜytkowanie maszyn
i urządzeń magazynowych”
Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zad. (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedź
Wskazać optymalne wartości
1 temperatury i ciśnienia panujące A P c
w magazynie.
Dobrać środki transportu
wewnętrznego stosowane do
2 B P d
przemieszczania surowców
w opakowaniu, w cukierni.
Wskazać nośność wózka
3 A P c
dwukołowego.
Określić wymagania stawiane
4 operatorom wózka widłowego A P d
jezdnego.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
23
Zastosować zasady bezpieczeństwa
5 C P b
związane z eksploatacją wózków.
Dobrać środki transportu do
6 B P a
transportowania mąki luzem.
Wskazać główne elementy budowy
7 A P b
silosu.
Wskazać cel stosowania filtru
8 B P c
w silosie.
Wskazać sposoby eliminowania
9 B P d
powstawania zwisów mąki w silosie.
Wyjaśnić działanie ciągu transportu
10 C PP c
pneumatycznego
Oceniać działanie transportu
11 C P b
pneumatycznego
Wyjaśnić zasadę działania
12 C P d
przesiewacza bębnowego
Oceniać działanie przesiewacza
13 C P d
odśrodkowego
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej dwutygodniowym
wyprzedzeniem.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
5. Zapewnij uczniom moŜliwość samodzielnej pracy.
6. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony na
udzielanie odpowiedzi.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
24
7. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
dydaktycznego (rozładuj niepokój, motywuj uczniów do rozwiązywania zadań).
8. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
9. Sprawdź testy i dokonaj zbiorczego zestawienia wyników.
10. Przeprowadź analizę ilościową i jakościową zadań (m.in. wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności).
11. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych uczniów.
śyczę powodzenia
Nr
Odpowiedź Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
Zadanie praktyczne
Plan testu
Obszar Punktacja
Sprawdzana czynność Kryterium wykonania
wymagań (0 lub 1)
Planowanie 1. Zaplanowanie kolejności Zapisał według kolejności
wykonywanych czynności następujące czynności:
ustawienie wagi,
wypoziomowanie wagi,
podłączenie wagi do instalacji
elektrycznej,
włączenie wagi,
ustawienie pojemnika,
wytarowanie wagi,
wsypanie surowca do
wytarowanego pojemnika,
odczytanie wskazania wagi,
zdjęcie z wagi pojemnika
z surowcem,
wyłączenie wagi,
odłączenie wagi od zasilania,
oczyszczenie wagi;
2. Zaplanowanie Zapisał: mąka
niezbędnych surowców
3. Zaplanowanie Zapisał: waga elektroniczna,
wyposaŜenia pojemnik na odwaŜany surowiec
Organizowanie 4. Organizowanie stanowiska Zgromadził potrzebny sprzęt
stanowiska pracy i surowce do wykonania zadania
pracy 5. Sprawdzenie stanu Sprawdził sprawność wagi
technicznego urządzenia
6. Dobranie środków Do wykonywania zadania ubrał
ochrony indywidualnej się w fartuch ochronny, czepek
zasłaniający włosy oraz buty
ochronne
Wykonanie 7. Ustawienie wagi na Ustawił wagę na równym
zadania odpowiednim miejscu i stabilnym podłoŜu
8. Wypoziomowanie wagi Wypoziomował wagę wg
poziomniczki zamontowanej
z tyłu w korpusie wagi lub pod
szalką wagi, pokręcając nóŜkami
wagi tak, aby pęcherzyk
powietrza umieszczony
w poziomnicy znalazł się w jej
centralnym połoŜeniu
9. Podłączenie wagi do Podłączył przewód zasilający
instalacji elektrycznej wagę do gniazda instalacji
elektrycznej
Literatura metodyczna
1. Niemierko B.: Ocenianie szkolne bez tajemnic. Wydawnictwa Szkolne
i Pedagogiczne, Warszawa 2002
2. Szlosek F.: Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych. Wydawnictwo Instytutu
Technologii Eksploatacji, Radom 1995