Lý thuyết Động cơ điện một chiều

I. Nguyên tắc, cấu tạo và hoạt động của động cơ điện một chiều

- Động cơ điện một chiều có hai bộ phận chính là:

+ Nam châm tạo ra từ trường (Bộ phận đứng yên – Stato)

+ Khung dây dẫn cho dòng điện chạy qua (Bộ phận quay – Rôto)

Ngoài ra, để khung dây có thể quay liên tục cần phải có bộ góp điện.

Động cơ điện một chiều hoạt động dựa trên tác dụng của từ trường lên khung dây
dẫn có dòng điện chạy qua đặt trong từ trường.

II. Động cơ điện một chiều trong kỹ thuật

- Trong động cơ điện kĩ thuật, bộ phận tạo ra từ trường là nam châm điện (Stato)

- Bộ phận quay (Rôto) của động cơ điện kĩ thuật gồm nhiều cuộn dây đặt lệch nhau và
song song với trục của một khối trụ làm bằng các lá thép kĩ thuật ghép lại.

III. Sự biến đổi năng lượng trong động cơ điện

Khi động cơ điện một chiều hoạt động, điện năng được chuyển hóa thành cơ năng.

Giải bài tập Vật lí 9 trang 76, 77, 78

Câu C1

Biểu diễn lực điện từ tác dụng lên đoạn dây AB và CD qua khung dây dẫn khi có dòng
điện chạy qua như hình 28.1
Gợi ý đáp án

Lực điện từ tác dụng lên đoạn dây AB và CD qua khung dây dẫn khi có dòng điện
chạy qua được biểu diễn trên hình 28.1. Khi đó khung dây sẽ quay dưới tác dụng của
hai lực F1 và F2.

Câu C2

Dự đoán xem có hiện tượng gì xảy ra với khung dây khi đó

Gợi ý đáp án

Khung dây sẽ quay theo chiều kim đồng hồ do tác dụng của lực điện từ.

Câu C4
Nhận xét về sự khác nhau của hai bộ phận chính của nó so với mô hình động cơ điện
mà em vừa mới tìm hiểu.

Gợi ý đáp án

Trong động cơ điện kĩ thuật, bộ phận tạo ra từ trường là nam châm điện. Bộ phận
quay của động cơ điện kĩ thuật không đơn giản là một khung dây mà gồm nhiều cuộn
dây đặt lệch nhau và song song với một khối trụ làm bằng các lá thép kĩ thuật ghép
lại.

Câu C5

Khung dây trong hình 28.3 quay theo chiều nào?

Gợi ý đáp án

Lực điện từ tác dụng lên đoạn dây AB và CD có phương vuông góc với mặt phẳng
khung dây được vẽ trong hình dướ

Khung dây quay theo chiều ngược chiều kim đồng hồ.
Câu C6

Tại sao khi chế tạo động cơ điện có công suất lớn, người ta không dùng nam châm
vĩnh cửu để tạo ra từ trường?

Gợi ý đáp án

Khi chế tạo động cơ điện có công suất lớn, người ta không dùng nam châm vĩnh cửu
để tạo ra từ trường vì nam châm vĩnh cửu không tạo ra từ trường mạnh như nam
châm điện.

Câu C7

Kể một số ứng dụng của động cơ điện mà em biết?

Gợi ý đáp án

Động cơ điện trong các đồ chơi trẻ em. Động cơ điện trong các dụng cụ gia đình như
quạt, máy bơm, máy giặt...