GİRİŞ

(Dış Ticaret Nedir?

Dış ticaret ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki uluslararası iktisat biliminin
doğuşuna kadar uzanmaktadır. Dış ticaret ekonomik büyümenin temel
faktörlerinden biridir. Ülkelerin birbirleri arasında ekonomik ilişkilerde
bulunabilmesi için, ihracat gibi döviz girişi sağlayacak faaliyetlerde bulunmaları
gerekir. Dış ticaretin temel amaçları ekonomik büyümeyi ve kalkınmayı
sağlamak, büyümeyi hızlandırmaktır.
Dış ticaret bağımsız ülkeler arasında gerçekleştirilen mal ve hizmet ticaretinin tümü olarak
tanımlanabilir. Buna ek olarak, dış ticareti ithalat ve ihracatın toplamı olarak da tanımlamamız
mümkündür. Her türlü ticarette olduğu gibi dış ticarette de şirketlerin temel amacı kar elde
etmektir ve bu bağlamda dış ticaret ile ekonomilerinin olumlu yönde etkilenmesini sağlamaya
çalışmaktadırlar. Ülkelerin dış ticarete yönelmesinin belli başlı nedenlerini şu şekilde sayabiliriz:
 Ekonomi ve büyümeye katkı sağlamak,
 Dünya pazarlarından pay almak,
 Üretimi arttırmak ve geliştirmek,
 Satış ve karları arttırmak,
 Ürün fazlasını değerlendirmek,
 İstihdamı arttırmak,
 Rekabet gücünü arttırmak,
 Dış ticaretinin açığının azalmasına yardımcı olmak.

Bir ülkenin, diğer ülkeler ile yaptığı mal-hizmet alım ve satımlarını kapsayan
işlemlere ‘Dış Ticaret’ adı verilir. Dış ticaret günümüzde ekonomik büyümenin
temel faktörlerinden biri olarak görülmektedir. Ü
lkenin ekonomik politikalarının belirlenmesinde, devletin ve işletmelerin
gelecekte yapacakları yatırımlara doğru karar verilmesinde ithalat ve ihracat
verileri önemli yer tutmaktadır. Dış ticaretten sağlanan yararları üretim ve
kaynak açığını karşılama, iç ekonomideki ürün fazlasına pazar sağlama, geniş
bir piyasa hacmi, rekabetin artmasıyla kaynak verimliliğinin artması olarak
sayabiliriz. Gerek mal, gerekse hizmetlerin ülke sınırları dışına satılması
(ihracat) veya diğer ülkelerden satın alınması (ithalat) dış ticaretin başlıca
konusudur. Uluslar kendi aralarında mal alım satımı yaparak dış ticarete
katılmaktadırlar. Bu katılımlarında ulusları ticarete yönelten pek çok faktör
vardır. Bunlar arasında yerli üretim yetersizlikleri, uluslararası fiyat ve maliyet
farklılıkları, doğal kaynaklar farklılığı,ürün farklılıkları gibi bazı sebepler ilk
anda akla gelenlerdendir.
Dış Ticaretin Temel Nedenleri
Ülkelerin doğal kaynak farklılığı : Doğal kaynakların dengesiz dağılımı sonucu
ülke içerisinde bulunmayan doğal kaynakların yurtdışından temini dış ticaretin
başlıca konularındadır.
Ülkelerin bazı ürünlerin üretiminde uzlaşmaları :Bazı ürünlerin üretiminde
uzmanlaşan ülkeler, ürettikleri ürünlerin maliyetini düşürerek dünya piyasasına
daha düşük fiyatla mal satabilirler.
Ülke içi üretimin yetersizliği : Malzemelerin bazı ülkelerde üretilmemesi ya da
yurtiçindeki üretimin yerli talebi karşılayamaması sonucunda ülkeler dış ticaret
yapmaya yönelir.
Kalifiye işgücü yetersizliği: Kalifiye işgücü üretim maliyet ve kalitesini etkileyen
başlıca sebeplerdendir.Dolayısıyla kalifiye işgücü dış ticarette üstünlük
kazandırır.
Ülkeler arası maliyet farklılıkları : Bazı ülkeler daha ileri üretim teknikleri ya
da üretim faktörlerinden bazılarının ucuz olması nedeniyle aynı malları daha
düşük fiyatlardan üretebilirler.
İhtiyaç fazlası ürünlerin değerlendirilmesi : Yurt içinde üretilip talep
bulamayan üretim fazlası mallar ülkelerin dış ticaret yapmasına sebep olur.
Farklılaşmış mallar : Çeşitli ülkelerde üretilen ve aynı ihtiyaca yanıt veren
mallar; dayanıklılık süreleri, şekil, fonksiyon ,kalite gibi farklılıklar
göstermekte olup, farklı ülkelerde, farklı tüketici sınıflarına hitap etmektedir.
Tüketici tercihleri : Tüketici zevk ve ihtiyacına yanıt verecek olan mal ve
hizmetler ülke dışında olabilir. Bu da dış ticaretin oluşumuna neden olur.

İhracat

İhracat veya dışa satım, basitçe ülkenin ürettiği mal ve hizmetleri başka
ülkelere satmasıdır. İhracat yapabilmek için, satıcının kendi bulunduğu
ülkenin gümrük kurallarına uygun hareket etmesi gerekir. Aynı şekilde
ithalatı yapan tarafın da yine bağlı bulunduğu ülkenin gümrük kuralları
çerçevesi içerisinde hareket etmesi zorunludur.

İhracatın Aşamaları
İhracat yapabilmek için aşağıda yer alan aşamaların sırasıyla
tamamlanması gerekmektedir:

 Şirket Kurmak: Vergi dairesine kayıt olmak, vergi numarası sahibi

olmak ve bir vergi mükellefi olmak.
 Bir İhracatçılar Birliğine Üye Olmak: İhracatçı sıfatı kazanılabilmesi
için, ihracatı yapılacak ürünle ilgili bir ihracatçılar birliğine üye
olmak.
 Dış Pazar Araştırması Yapmak: İhracat yapılacak ürünü belirlemek
için pazar araştırması yapmak.
 Teklif Sunmak: İhracat yapabilmek için potansiyel müşterilere fiyat,
ödeme yöntemi, teslimat süresi ve teslimat yöntemi hakkında bir
satış teklifi sunmak. Ayrıca alıcı firma tarafından gönderilen sipariş
formunun alınması, satış sözleşmesi yapılması ve ihraç edilecek
ürünlerin sözleşme şartları kapsamında gönderime hazır hale
getirilmesi.
 Belge Hazırlığı: Fatura, çeki listesi, menşei şahadetnamesi, gümrük
beyannamesi ve ihraç edilecek malın türüne göre mevzuatın
belirttiği sertifikaların hazırlanması.
 Gönderim İşlemleri: Alıcı ile anlaşılan gönderim yöntemi ve teslimat
türüne göre sürecin başlatılması. Nakliye işlemini yapacak firmaya
ürünleri taşıma belgesi karşılığında teslim etme. Nakliyede deniz
yolu tercih edilmişse, konşimento, havayolu tercih edilmişse
havayolu taşıma belgesi ve karayolu tercih edilmişse CMR
belgesinin hazır edilmesi.
 Gümrükleme: Gümrük beyannamesinin gümrük müşavirleri
tarafından fatura ve çeki listesine göre hazırlanması, fatura,
konşimento ve diğer belgelerin gümrük idaresine sunulması.
Gümrük idaresinin belgeleri inceledikten sonra ürünlere yurt dışına
çıkış izni vermesi.
 Fatura Bedeli Tahsilatı: Fatura bedelinin ithalatçı firma tarafından
kambiyo mevzuatı çerçevesinde uygun banka aracılığıyla transfer
edilmesi.

İthalat

İthalat, diğer ülkelerden alınan ürün ya da hizmetlerin gümrük mevzuatı

çerçevesinde ithalatçının ülkesine gelmesidir. İthalat, tıpkı ihracatta
olduğu gibi uluslararası ticaretin gelişmesine katkı sağlar.

İthalatın Aşamaları

İthalat genel olarak ihracatın tersi yönde hareket edilerek yapılır. Yine
benzer şekilde, şirket kurmak, ithalatçı sıfatı kazanmak, pazar
 araştırması yapmak, teklif almak, belgeleri düzenlemek, nakliye sürecini
tamamlamak, gümrük işlemlerini yapmak ve fatura bedelini ödemek
gerekmektedir.
https://www.dia.com.tr/blog/dis-ticaret-nedir-ve-nasil-yapilir/
 Akreditifli ithalat: Alıcının, malın sevkinden önce bir banka aracılığıyla satıcının bulunduğu
yerdeki bankası nezdinde malın sevk belgesinin teslimi karşılığında ödenmek üzere kredi
açtırmasıdır.
 Mal karşılığı ithalat: Malın gümrüklenmesi işleminden sonra bedelini ödeyerek belgenin
çekilmesi ile gerçekleşen ithalattır.
 Bedelsiz ithalat: Vergisi olmaksızın ülkeye sokulan mallar (özel eşyalar hediyeler vb)dır.
 Belge karşılığı ithalat: Malın gelmiş olma şartı aranmaksızın ithalat yapılan ülkeden yola
çıkarılmış olduğunu gösteren belgenin bedelini ödeyerek bankadan belge alınması ile
gerçekleştirilen ithalattır.
 Kredili İthalat: Bedeli daha sonra ödenmek üzere yapılan vadeli ithalattır.
 Geçici Kabullü İthalat: İhraç etme amacıyla yapılan ithalattır.
 Ankonsinyasyon İthalat: Satışın yapılması ve belirli bir vade sonunda mal bedelinin transfer
edilmesi şartıyla yapılan ithalattır.