I.

SỰ TẠO THÀNH MẶT TRÒN XOAY

 Khái niệm
 Cho ( P ) chứa đường thẳng ∆ và 1 đường ( C ) .
Khi quay ( P ) quanh ∆ một góc 360o thì mỗi điểm M ∈ ( C ) vạch
ra 1 đường tròn tâm O thuộc ∆.
 ( C ) tạo nên một hình được gọi là mặt tròn xoay.
 Đường sinh: ( C ) .
 Trục: ∆.
 Một số ví dụ thực tế

II. MẶT NÓN TRÒN XOAY

 Khái niệm mặt nón tròn xoay
Cho ( P ) chứa 2 đường thẳng ∆ và d , cắt nhau tại O và hợp với nhau góc β
( 0° < β < 90° ) . Khi quay ( P ) quanh ∆ thì d sinh ra mặt nón tròn xoay
 Gọi tên
 O là đỉnh
 ∆ là trục
 d là đường sinh
 2 β là góc ở đỉnh.
 Khái niệm hình nón tròn xoay
 Cho ∆OIM vuông tại I . Quay tam giác đó quanh
OI thì đường gấp khúc OMI tạo thành hình nón tròn
xoay.
 Gọi tên
 Hình tròn ( I , IM ) : mặt đáy
 O : Đỉnh; OI : chiều cao; OM : đường sinh
 Mặt tròn xoay sinh ra bởi đoạn OM : Mặt
xung quanh.
 Khái niệm khối nón tròn xoay
 Là phần không gian được giới hạn bởi một hình nón tròn xoay, kể cả hình nón đó.
 Điểm không thuộc khối nón: Điểm ngoài của khối nón
 Điểm thuộc khối nón nhưng không thuộc hình nón: Điểm trong của khối nón.
III. CÔNG THỨC DIỆN TÍCH VÀ THỂ TÍCH
1
 Diện tích xung quanh của hình nón: S xq = π rl.  Thể tích khối nón: V = π r 2 h.
3
 Thầy Đỗ Văn Đức – Khóa học Online Môn Toán Website: http://thayduc.vn/

VÍ DỤ MINH HỌA
Câu 1. Cho hai điểm A, B cố định. Một đường thẳng d di động luôn luôn đi qua A và cách B một đoạn
AB
không đổi a = . Chứng minh rằng d luôn luôn nằm trên một mặt nón tròn xoay.
2

Câu 2. Cho khối nón tròn xoay có đường cao h = 20 cm, bán kính đáy r = 25cm. Một mặt phẳng ( P ) đi
qua đỉnh của khối nón và có khoảng cách đến tâm O của đáy là 12 cm. Hãy xác định thiết diện của ( P ) với
khối nón và tính diện tích thiết diện đó.
Câu 3. Cho hình lập phương ABCD. A′B′C ′D′ cạnh a. Hãy tính diện tích xung quanh và thể tích của khối
nón có đỉnh là tâm O của hình vuông ABCD và đáy là hình tròn nội tiếp hình vuông A′B′C ′D′

BÀI TẬP LUYỆN TẬP

Câu 4. Trong không gian, cho tam giác ABC vuông tại A, AB = a và AC = 3a. Tính độ dài đường sinh
l của hình nón nhận được khi quay tam giác ABC xung quanh trục AB.

A. l = a. B. l = 2a. C. l = 3a. D. l = 2a.

Câu 5. Trong không gian cho tam giác ABC vuông tại A, AB = a và 
ACB= 30°. Tính thể tích V của khối
nón nhận được khi quay tam giác ABC quanh cạnh AC.

3π a 3 3π a 3
A. V = . B. V = 3π a . 3
C. V = . D. V = π a 3 .
3 9

Câu 6. Cho hình chóp tứ giác đều S . ABCD có các cạnh đều bằng a 2. Tính thể tích V của khối nón có
đỉnh S và đường tròn đáy là đường tròn nội tiếp tứ giác ABCD.

π a3 2π a 3 π a3 2π a 3
A. V = . B. V = . C. V = . D. V = .
2 6 6 2

Câu 7. Cho tứ diện đều ABCD có cạnh bằng 3a. Hình nón ( N ) có đỉnh A và đường tròn đáy là đường tròn
ngoại tiếp tam giác BCD. Tính diện tích xung quanh S xq của ( N ) .

A. S xq = 6π a 2 . B. S xq = 3 3π a 2 . C. S xq = 12π a 2 . D. S xq = 6 3π a 2 .

Câu 8. Cho hình nón ( N ) có đường sinh tạo với đáy một góc 60°. Mặt phẳng qua trục của ( N ) cắt ( N )
được thiết diện là một tam giác có bán kính đường tròn nội tiếp bằng 1. Tính thể tích V của khối nón giới
hạn bởi ( N )

A. V = 9 3π . B. V = 9π . C. V = 3 3π . D. V = 3π .

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2 Thầy Đỗ Văn Đức – http://facebook.com/dovanduc2020

 IF1 – Mặt nón tròn xoay Website: http://hocimo.vn/
Câu 9. Cho hình nón có chiều cao bằng bán kính đáy và bằng 10. Mặt phẳng ( P ) đi qua đỉnh hình nón và
cắt đường tròn đáy theo dây cung có độ dài là 10 3. Khoảng cách từ tâm của đường tròn đáy đến mặt phẳng
( P ) bằng
5
A. 5. B. . C. 5. D. 2 5.
2

Câu 10. Hình nón ( N ) có đỉnh S , tâm đường tròn đáy là O, góc ở đỉnh bằng 120°. Một mặt phẳng qua S
cắt hình nón ( N ) theo thiết diện là tam giác vuông SAB. Biết rằng khoảng cách giữa hai đường thẳng AB
và SO bằng 3. Tính diện tích xung quanh S xq của hình nón ( N )

A. S xq = 27 3π . B. S xq = 36 3π . C. S xq = 18 3π . D. S xq = 28 3π .

Nguồn: Đề thi thử tốt nghiệp THPT 2023 môn Toán lần 2 sở GD&ĐT Bình Phước

Câu 11. Cho hình nón đỉnh S có chiều cao h = a và bán kính đáy r = 2a. Mặt phẳng ( P ) đi qua S cắt đường
tròn đáy tại A và B sao cho AB = 2 3a. Tính khoảng cách d từ tâm của đường tròn đáy đến ( P ) .

3a 5a 2a
A. d = . B. d = a. C. d = . D. d = .
2 5 2
Câu 12. Cắt hình nón đỉnh S bởi mặt phẳng qua trục của nó ta được một tam giác vuông cân có cạnh huyền
bằng a 2. Gọi BC là dây cung của đường tròn đáy hình nón sao cho mặt phẳng ( SBC ) tạo với mặt đáy một
góc bằng 60°. Tính diện tích tam giác SBC.

2 2 2 2 3 2 a2
A. a . B. a . C. a . D. .
2 3 3 3
Nguồn: Đề thi thử tốt nghiệp THPT năm 2023 môn Toán sở GD&ĐT Hậu Giang

Câu 13. Cho khối nón ( N ) có đỉnh S , chiều cao bằng 10, đáy là đường tròn tâm O. Gọi A, B là hai điểm
thuộc đường tròn đáy sao cho khối chóp S .OAB có thể tích bằng 40. Biết khoảng cách từ O đến mặt phẳng
20 29
( SAB ) bằng . Tính thể tích khối nón ( N )
29
250π 500π
A. . B. 500π . C. 250π . D. .
3 3
Nguồn: Đề khảo sát Toán 12 lần 3 năm 2022 – 2023 trường THPT Kim Liên – Hà Nội

Câu 14. Xét khối nón ( N ) có đỉnh và đường tròn đáy cùng nằm trên một mặt cầu bán kính bằng 2. Khi ( N )
có độ dài đường sinh bằng 2 3, thể tích của nó bằng

A. 2 3π . B. 3π . C. 6 3π . D. π .

Nguồn: Đề chính thức 2022-2023, mã 101 (câu 48)

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Thầy Đỗ Văn Đức – http://facebook.com/dovanduc2020 3

 Thầy Đỗ Văn Đức – Khóa học Online Môn Toán Website: http://thayduc.vn/

Câu 15. Cho hình lập phương ABCD. A′B′C ′D′ có cạnh bằng 4. Xét hình nón ( N ) có đáy nằm trên mặt phẳng
( ABCD ) , và mặt xung quanh đi qua bốn điểm A′, B′, C ′, D′. Khi bán kính đáy của ( N ) bằng 3 2, diện tích
xung quanh của ( N ) bằng

A. 72π . B. 54π . C. 36 2π . D. 108π .

Nguồn: Đề chính thức năm 2022-2023, mã 104 (câu 48)

Câu 16. Cho hình nón ( N ) có đỉnh S và có độ dài đường sinh bằng a. Mặt phẳng ( P ) đi qua đỉnh S và cắt
hình nón ( N ) theo thiết diện là tam giác SAB (hai điểm A, B thuộc đường tròn đáy của hình nón) thỏa mãn
 = 120°. Biết mặt phẳng ( SAB) tạo với mặt phẳng chứa đáy hình nón một góc 60°. Thể tích khối nón
ASB
(N) là

13 3π a 3 13 3π a 3 11 3π a 3 11 3π a 3
A. . B. . C. . D. .
64 192 192 64

Câu 17. Cho hình nón đỉnh S , đáy là đường tròn tâm O bán kính bằng 2 và độ dài đường sinh bằng 5.
Mặt phẳng ( P) qua S cắt hình nón theo thiết diện là một tam giác có chu vi bằng 2 1 + 5 . Khoảng cách ( )
từ tâm O đến mặt phằng ( P ) bằng

21 3 3 1
A. . B. . C. . D. .
7 2 3 2
Nguồn: Đề thi thử tốt nghiệp THPT 2023 môn Toán cụm liên trường THPT – Ninh Bình

Câu 18. Cho mặt cầu tâm O, bán kính R. Xét mặt phẳng ( P ) thay đổi cắt mặt cầu theo giao tuyến là đường
tròn ( C ) . Hình nón ( N ) có đỉnh S nằm trên mặt cầu, có đáy là đường tròn ( C ) và có chiều cao là h ( h > R ) .
Tính h để thể tích khối nón được tạo nên bởi ( N ) có giá trị lớn nhất

4R 3R
A. h = 3R. B. h = 2 R. C. h = . D. h = .
3 2
Nguồn: Đề thi thử tốt nghiệp THPT năm 2023 môn Toán sở GD&ĐT Hậu Giang
Câu 19. Du lịch phát triển, nón lá cũng trở thành mặt hàng lưu niệm mang
nét văn hóa đặc sắc được du khách ưa chuộng. Để làm quà cho các du
khách tham gia tour du lịch của mình, công ty lữ hành đặt một cơ sở làm
1000 chiếc nón lá giống nhau có độ dài đường sinh là 30 cm. Ở phần mặt
trước của mỗi chiếc nón (từ A đến B như hình vẽ), cơ sở thuê người sơn
và vẽ hình trang trí. Biết AB = 20 3 cm và giá tiền công để sơn trang trí
1m 2 là 50000 đồng. Tính số tiền (làm tròn đến hàng nghìn) mà cơ sở đó
phải trả để sơn trang trí cho cả đợt làm nón?
A. 3.142.000 đồng. B. 2.095.000 đồng. C. 3.245.000 đồng. D. 2.100.000 đồng.
Nguồn: Đề thi thử Toán TN THPT 2023 lần 2 trường chuyên Nguyễn Trãi – Hải Dương
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4 Thầy Đỗ Văn Đức – http://facebook.com/dovanduc2020