Professional Documents
Culture Documents
Training Booklet
Training Booklet
Called to Serve
Version 2.0
September 2021
Panimula:
Pagbati ng Kapayapaan!
Ang pangunahing tungkulin ng isang Sakristan ay ang pagtulong sa bawat gawain ng Pari,
bilang kinatawan ng bawat mananampalataya, sa mga oras na inaalala sa banal na
dambana ang pag-aalay ni Kristo ng kanyang sarili para sa ating katubusan. Ang banal na
Altar sa liturhiyang pagdiriwang ay nanatiling katangi-tangi, kung saan ang bawat kilos
ng isang Acoleto ay may katumbas na senyales at simbolo. Samakatuwid, kailangang
maglingkod nang may dignidad at paggalang.
Ang layunin ng libretang ito ay magbigay direksyon sa bawat gawain ng ating parokya at
gabay sa pagtulong sa pari sa dambana ng Panginoon. Kami ay umaasa at dumadalangin
na ikaw ay buong pusong magpupursigi na matutunan ang napapaloob sa handbbook na
ito at maisagawa ang ninanais ng simbahan sa bawat kasapi ng mga Acoletos.
Inihanda ni:
BASIC RULES
➢ Basahin ang manual kasama ang iyong magulang hanggang sa malaman mo ang
iyong mga tungkulin
➢ Iwasan ang pagkakaroon ng matingkad na make-up at nail polish, gayundin ang labis
na accessories at mahabang hikaw.
➢ Ang bawat miyembro ay may pangunahing kasuotan na dapat gamitin sa oras ng
paglilingkod. Ito ay ang mga sumusunod:
❖ White T-shirt or Polo Shirt
❖ Black Pants
❖ Black socks
❖ Clean black shoes
❖ Sutana
❖ Wooden cross necklace
PAGKAKASUNOD-SUNOD NG BANAL NA MISA
PARTS OF THE MASS WHAT THE SERVER DOES
INTRODUCTORY RITES
Panimulang Awit at Prusisyon Patungo sa Altar Mabagal na paglakad. Mauuna ang Thurifer at
boat-bearer, acolytes, bell ringer, at assistant
minister
Paggalang sa Banal na Altar Luminya sa harap ng Altar, at yumuko kasabay ng
Pari
Pag-antanda ng Krus Tumayo sa harap ng upuan nang magkalapat ang
mga kamay, mag-antanda ng Krus
Greeting Tumayo sa harap ng upuan, magkalapat ang
kamay
Penitential Rite (“Nagkasala ako..” Lumuhod nang nakaharap sa Tabernacle, at
bigkasin ang panalangin
Luwalhati/Papuri Tumayo sa harap ng upuan nang magkalapat ang
mga kamay
Opening Prayer Humarap sa Pari nang magkalapat ang mga
kamay, at yumuko
LITURGY OF THE WORD
First Reading Umupo at makinig
Awit ng Koro Maaaring lumabas ang Thurifer upang ayusin ang
thurible, bumalik sa Altar bago ang second reading.
Second Reading Umupo at makinig
Aklamasyon Tumayo nang magkalapat ang mga kamay, kukunin
ng Acolytes ang kandelaryo papunta sa harap ng
holy table. Aantayin ang pari saka pupunta sa
Pulpito
Ebanghelyo Tumayo nang magkalapat ang mga kamay,
humarap sa Pari
Humiliya Umupo at makinig
Pagpapahayag ng pananampalataya Tumayo at humarap sa Tabernacle nang
magkalapat ang mga kamay, banggitin ang Credo
Panalangin ng Bayan Lumuhod nang nakaharap sa Tabernacle, sumagot
sa bawat panalangin nang “Panginoon, dinggin mo
ang aming Panalangin”
Pagbabahagi ng Kapayapaan Pagbibigay ng kapayapaan sa pari, kapwa
Sakristan, at sa Kongregasyon
LITURGY OF THE EUCHARIST
Paghahanda sa Altar at pag-aalay ng mga handog Pag-aayos ng assistant minister sa chalice at missal;
pagsundo ng Acolytes at Crucifer sa mga alay
Kukuhanin ng Sakristan ang cruets papunta sa
Paghahanda ng Pari sa Tinapay at Alak credence table. Pagkatapos, ang insenso at ang
paghuhugas sa kamay ng Pari at sa mga ministro.
Pag-anyaya sa Panalangin sa mga Handog Tumayo at humarap sa Holy Table nang
magkalapat ang mga kamay
Aklamasyon at Prepasyo Striking of breast, pagtunog ng bell sa “Banal,
banal” at “Hosanna”
Lumuhod nang nakaharap sa Holy Table habang
pinapatunog ang bell sa pagtataas ng tinapay at
Pag-aalaala alak
“Act of receiving” at genuflection (bowing) kasabay
ng pari sa pagbaba ng tinapay at alak
Lumuhod nang nakaharap sa Holy Table habang
Panalangin sa Eukaristiya pinapatunog ang bell at kampana sa pagtataas ng
tinapay at alak
Panalangin sa Panginoon *Ama Namin” Lumapit sa harap ng Holy Table, maghawak hawak
ng kamay, at umawit ng Panalangin
Paghahati ng Tinapay Lumuhod nang nakaharap sa Holy Table habang
pinapatunog ang bell sa paghahati ng tinapay
Lumuhod nang nakaharap sa Holy Table habang
pinapatunog ang bell sa pagtataas ng Tinapay at
Imbitasyon sa Banal na Eukaristiya Alak
Pagtanggap sa Komunyon. Pag-aayos ng Holy Table
at pagbibigay ng tubig sa Pari pagkatapos ng
Pakikibahagi sa Banal na Komunyon Komunyon
CONCLUDING RITES
Announcements (if any) Umupo at makinig
Pag-awit ng Lupang Hinirang Humarap sa bandila habang umaawit
I-aabot ang hyssop sa Pari. Kukunin ang
processional candles and cross, ang bell, at pipila sa
Pagbabasbas at Paghayo harap ng chancel.
Vestments
❖ Cassock - Ito ang itinatawag sa mahabang kasuotan ng mga sakristan na ang
butones ay nasa gitna, mula sa leeg hanggang sa ibabang bahagi. Ito ay maaaring
may kulay na puti, itim o pula.
❖ Mitre/Mitra - Ito ang tawag sa pa-triangulong sukat na isinusuot ng Bishop at
Supreme Bishop sa oras ng prusisyon, Homily, at pagbibigay ng basbas ng paghayo.
❖ Skull cap - Ito ang pabilog na isinusuot ng Bishop at Supreme Bishop sa oras ng
panalangin at eucharist
❖ Crozier / Bishop’s staff - Ito ang tungkod na ginagamit ng Bishop bilang simbolo ng
pagiging isang Pastol ng Simbahan
❖ Alb - Ito ay mahaba at puting kasuotan na ginagamit ng mga deacon, pari, at iba
pang ministro. Karaniwan itong nilalagyan ng cincture.
❖ Chasuble - Ito ay kasuotan ng Pari at iba pang matataas na ministro na karaniwang
may iba’t ibang kulay base sa ordo. Ito ay maluwag at mahabang tela na ipinapatong
sa stole at alb/cassock
❖ Stole - Ito ay isang pahabang tela na ipinapatong sa cassock ng pari sa kanyang leeg
papunta sa harap na bahagi, at ng deacon mula sa kaliwang balikat pababa sa
kanang bahagi.
❖ Surplice - Ito ang panglabas na puting kasuotan na ipinapatong sa stole. Ito ay
maluwag at may mahabang manggas, at ang haba ay hanggang sa tuhod.
❖ Cincture - Ito ang puting tali na ginagamit sa alb.
❖ Dalmatic - Ito ang tawag sa kasuotan ng Deacon, na ipinapatong sa cassock at stole
❖ Humeral Veil - Ito ang tawag sa parisukat na tela na ginagamit ng Pari sa oras na
kanyang bibitbitin ang Monstrance sa pagdiriwang ng Huling Hapunan.
❖ Cope – A large semi-circular cloak, held at the front by a clasp or band of fabric. It is
used during benediction of the Blessed Sacrament.
❖ Pectoral Cross – The Bishop’s cross necklace. It is worn under his chasuble and the
dalmatic, under the cope but above the mozeta.
❖ Bishop’s Ring – The ring worn by the Bishop at all times as a sign that he is wedded
to Christ in the service of the Church.
❖ Pallium – A vestment given by the pope to a residential Arch Bishop. They wear it
above their chasuble in their jurisdictional territory.
Oils
❖ Chrism/Krisma - Ito ang langis na binabasbasan tuwing Sabado de Gloria,
ginagamit ito sa tuwing may inoordina o itinatalaga ang Bishop
❖ Oil for the Sick - Ito ang ginagamit sa pagbabasbas sa mga may sakit
❖ Oil of Catechumens - Ito ang langis na ginagamit sa pagbibinyag
Holy Sacraments
❖ Priest host - Ito ang malaking ostiya na hinahati ng Pari sa pag-aalaala sa
sakrispisyo ni Kristo.
❖ People’s host - Ito ang maliliit na ostiya na ibinabahagi sa kongregasyon bilang
katawan ni Kristo
❖ Ciborium - Isang sisidlan kung saan nakalagay ang hosts o ostiya
❖ Chalice - Ito ay ang pinaglalagyan ng alak na ginagamit ng Pari sa misa, na nagiging
Dugo ni Kristo matapos ang konsekrasyon
❖ Cup - Ang tawag sa ibang baso na paglalagyan ng alak mula sa chalice. Ginagamit ng
mga Eucharistic Ministers at mga Apostoles
❖ Cruets - ito ang pinaglalagyan ng tubig at alak na inilalagay ng Pari sa chalice
❖ Flagons - malaking lalagyan ng alak na inihahandog sa altar para sa malaking bilang
ng kongregasyon
❖ Pyx - isang maliit na lagayan ng Banal na Sakramento na dinadala sa mga may sakit
❖ Monstrance - hugis araw na gintong bakal naginagamit sa huling hapunan tuwing
Mahal na Araw. Dito inilalagay ang katawan ni Kristo.
❖ Thaberstand/Lunette - Ito ang pinapatungan ng Katawan ni Kristo sa monstrance
na ginagamit sa pagdiriwang ng Huling Hapunan
❖ Communion Plate - A plate with a handle used by an Altar Server in catching a
Eucharistic Crumbs.
Books/References
❖ Bible - Dito napapaloob ang mga salita ng Diyos at turo ni Kristo. Nahahati ito sa
bago at lumang tipan
❖ Collects - Dito napapaloob ang koleksyon ng mga panalangin sa misa ng iba’t ibang
pagdiriwang
❖ Ordo/Gospel book - Ito ang nagsisilbing kalendaryo ng Simbahan kung saan
makikita ang iba’t ibang pagdiriwang, ang mga readings at gospel na nakatakda sa
bawat misa
❖ Sacramentary - Dito matatagpuan ang pagkakasunod-sunod ng banal na misa na
ginagamit ng Pari.
❖ Lectionary - Ito ang binabasa ng Lectors sa una at ikalawang pagbasa
Others
❖ Credence table - Ito ay lamesa na pinaglalagyan ng mga ginagamit sa misa
❖ Altar cloth - Ito ang nagsisilbing damit ng altar. Ang apat na kulay nito ang
nagsisilbing hudyat ng pagbabago sa panahon ng Simbahan na naaayon sa ordo.
❖ Ampulla - Ito ay isang bote na pinaglalagyan ng banal na Krisma
❖ Pall - Hugis parisukat na pantakip sa chalice
❖ Paten - Hugis bilog na metal na pinaglalagyan ng Priest’ host sa oras ng
konsekrasyon
❖ Corporal - Pinakamalaking hugis ng panyo inilalagay sa holy table kung saan
nakapatong ng chalice
❖ Purificator - Ito ang panyo na ginagamit sa paglilinis ng chalice
❖ Chalice Veil - Isang panyo na may sapat na sukat upang takpan ang chalice at paten
❖ Finger Towel - Ito ang panyo na ginagamit sa paghuhugas ng kamay
❖ Pitcher and Basin - Ito ang ipinanghuhugas sa mga kamay ng Pari at ministro
❖ Lavabo Towel - Ito ang tawag sa finger towel, pitcher and basin
❖ Thurible - Ito ay isang bakal na sisidlan ng uling at insenso na ginagamit sa misa. Ito
ay may bakal na takip at kadena.
❖ Incense Boat - Dito nakalagay ang insenso na inilalagay sa thurible
❖ Sanctus Bell - Pinapatunog sa mahahalagang bahagi ng misa uang magbigay hudyat
sa mga tao
❖ Processional cross - Makikita ang Krus sa ibabaw ng mataas na bakal. Makikitang
ginagamit sa unahang bahagi ng prusisyon.
❖ Processional candles - Ang mga kandelarKrus. Ginagamit rin ito upang magbigay
liwanag sa Pari sa oras ng gospel
❖ Sacristan - Indibidwal na ang tungkulin ay pangalagaan at paglingkuran ang
sacristia, sanctuaryo, sutana, mga banal na sakramento at tulungan ang Pari sa banal
na gawain
❖ Acolytes - Sila ang may hawak ng processional candles
❖ Crucifer - Siya ang may hawak ng processional cross
❖ Bell Ringer - Siya ang may hawak ng bells
❖ Boat bearer - Siya ang may hawak ng incense boat
❖ Thurifer - Siya ang may hawak ng thurible
❖ Assistant Minister - Karaniwang ginagampanan ng isang Sakristan na may higit na
kaalaman sa misa at sa iba’t-ibang tungkulin ng sakristan sa oras ng misa.
❖ Eucharistic Minister - Sila ang mga ministro na tumutulong sa Pari na magbahagi
ng katawan at dugo ni Kristo sa kongregasyon
❖ Commentator - Siya ang kinatawan ng kongregasyon na tumutugon sa Pari sa oras
ng misa
❖ Lectors - Sila ang gumaganap sa pagbasa ng Luma at Bagong Tipan
❖ Clergy - Sila ang mga taong may iba’t ibang tungkulin sa oras ng misa (i.e. Sacristan,
Choir, Lectors, Eucharistic Minister, Commentator,
❖ Deacon - Ito ay inoordina sa mga taong naglilingkod sa kongregasyon pagkatapos
nilang mag-aral bilang seminarista.
❖ Celebrant - Ito ang tawag sa kura paroko na namumuno sa pagdiriwang ng banal na
misa
❖ Concelebrant - Ito ang tawag sa mga pari na tumutulong sa kura paroko sa
pagdaraos ng banal na misa
❖ Bishop - Siya ang namumuno sa isang diyosesis (diocese)
❖ Diocese - Ito ay binubuo ng mga kapilya, parokya, at misyon
❖ Supreme Bishop - Siya ang pinakamataas na pinuno ng ating simbahan.
Pinangangalagaan nya ang lahat ng diyosesis at parokya.
❖ Congregation - Ito ang tawag sa mga nagsisimba sa simbahan
❖ Asperger - Ito ang tawag sa nagbibigay ng bendisyon sa tao o sa anumang banal na
bagay
❖ Paschal candle - Ito ang kandila na ginagamit tuwing Sabado de Gloria na
sumisimbolo sa muling pagkabuhay ni Kristo
❖ Cathedral - Ito ang tawag sa parokya kung saan nakabase ang Bishop at ang
Supreme Bishop
❖ Chapel - Ito ang tawag sa sangay ng simbahan sa isang parokya.
Before Mass:
✓ Ihanda ang chalice, purificator, paten, pall, corporal. Ilagay ito nang
magkakasunod sa credence table.
✓ Ihanda ang ciborium at cruets/flagon sa offertory table. Siguruhing
may priest’s host at people’s host ang ciborium; at mompo ang
cruets/flagon
D ✓ Siguruhing nakalagay sa rostrum ang bible
During Mass:
✓ Tungkulin ang pagiging Assistant Minister.
✓ Pag-assist sa Pari sa lahat ng bahagi ng misa at sa 1st at 2nd readers
✓ Paglagay ng microphone sa pulpit pagkatapos ng 2nd reading
✓ Pag-assist sa panalangin ng bayan
✓ Ihanda ang corporal, chalice, purificator, paten, pall sa holy table bago
ang pag-aalay.
✓ Paghawak sa ciborium sa Banal na Komunyon
✓ Pagbibilang ng communants at parishoners
E Before Mass:
✓ Siguruhin na may lamang incense ang incense boat
During Mass:
✓ Tungkulin ang pagiging Boat Bearer.
✓ Laging gabayan ang Thurifer kung sya ay nangngailangan ng tulong sa
paghahanda ng thurible
✓ Sumama sa Thurifer sa Gospel at sa pag-iinsenso sa mga handog, at sa
mga sakramento.
F Before Mass:
✓ Ihanda ang thurible. Siguruhing may sapat na baga ang mga uling
bago ito gamitin ng Pari.
During Mass:
✓ Tungkulin ang pagiging Thurifer.
✓ Ginagamit ang thurible sa procession, Gospel, paghahanda ng mga
handog,
Comments:
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
Called to Serve
Version 2.0
September2021